ထွက်မြောက်ရာကျမ်း - Exodus 

• Chapter 1
• Chapter 2
• Chapter 3
• Chapter 4
• Chapter 5
• Chapter 6
• Chapter 7
• Chapter 8
• Chapter 9
• Chapter 10
• Chapter 11
• Chapter 12
• Chapter 13
• Chapter 14
• Chapter 15
• Chapter 16
• Chapter 17
• Chapter 18
• Chapter 19
• Chapter 20
• Chapter 21
• Chapter 22
• Chapter 23
• Chapter 24
• Chapter 25
• Chapter 26
• Chapter 27
• Chapter 28
• Chapter 29
• Chapter 30
• Chapter 31
• Chapter 32
• Chapter 33
• Chapter 34
• Chapter 35
• Chapter 36
• Chapter 37
• Chapter 38
• Chapter 39
• Chapter 40

---

မောရှေ၏ဒုတိယစာအုပ် ထွက်မြောက်ရာကျမ်း

The Second Book of Moses Called

Exodus

ခေါင်းစဉ်

Title

ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် ဤစာအုပ်၏ခေါင်းစဉ်သည် “ဤသူတို့၏အမည်များ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ၎င်းသည် မူရင်းစာသားတွင် ပထမနှစ်လုံးနှင့် သက်ဆိုင်ကာ ရှေးခေတ်စာပေလက်ရာများကို ၎င်း၏ပထမစကားလုံးများဖြင့် အမည်ပေးသည့်ဓလေ့ကို လိုက်နာသည်။ အင်္ဂလိပ်ခေါင်းစဉ် “Exodus” သည် ဂရိဘာသာဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုထားသော Septuagint မှ ဆင်းသက်လာပြီး “ထွက်သွားခြင်း” (၁၉:၁) ဟူသော စကားလုံးကို အသုံးပြုထားကာ နောက်ပိုင်းတွင် လက်တင်ဘာသာ Vulgate မှ လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ဟေဗြဲခေါင်းစဉ်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် ဆက်စပ်မှုကို ဖော်ပြပြီး “နှင့်” ဟူသော စကားလုံးဖြင့် စတင်ထားသောကြောင့် ယခင်ဇာတ်လမ်း၏ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်မှုကို ညွှန်ပြသည်။

The Hebrew title of the book means “and these are the names,” which corresponds to the first two words of the original text and follows the ancient practice of naming a literary work after its first words. The English title “Exodus” is based on the Greek Septuagint translation, which employs the term exodus, “gone out” (19:1), and was later adopted by the Latin Vulgate. The Hebrew title demonstrates the connection with Genesis since it begins with the conjunction “and,” thus suggesting the continuation of a previous story.

ရေးသားသူနှင့် ရက်စွဲ

Author and Date

 

ဤစာအုပ်၏ရေးသားမှုကို မောရှေနှင့် ဆက်စပ်ပြီး သမ္မာကျမ်းစာထဲတွင် ဖော်ပြထားသော အကိုးအကားများစွာ (၁၇:၁၄; ၂၄:၄; ၃၄:၂၇) အရ သိရသည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း နိဒါန်း၊ “ရေးသားသူနှင့် ရက်စွဲ” ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ယေရှုကိုယ်တိုင် မောရှေအား ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၏ ရေးသားသူအဖြစ် ဆက်စပ်ဖော်ပြထားသည် (မာကု ၁၂:၂၆)။ အချို့အပိုင်းများဖြစ်သည့် ဆွေစဉ်မျိုးဇာတ် (၆:၁၄–၂၇) ကို နောက်ပိုင်းတွင် ထည့်သွင်းထားခြင်း၊ ထပ်မံရှင်းပြထားခြင်း (၁၆:၃၁–၃၆)၊ သို့မဟုတ် နောက်ပိုင်းပရိသတ်အတွက် ရှေးဟောင်းသို့မဟုတ် နည်းပညာဆိုင်ရာ ဝေါဟာရများ သို့မဟုတ် နေရာအမည်များကို ခေတ်မီအောင်ပြုလုပ်ထားခြင်း (၁၅:၂၃) ဖြစ်နိုင်သည်။ 

The book’s writing has been associated with Moses (see also Introduction to Genesis, “Author and Date”), as suggested by a number of biblical references (17:14; 24:4; 34:27). In the New Testament Jesus Himself links Moses to the writing of Exodus (Mark 12:26). It is possible that some sections were later added (e.g., the genealogy in 6:14–27), received further explanation (16:31–36), or included modernizations of ancient or technical terminology or place names for a later audience (15:23).

 

ဤစာအုပ်သည် မောရှေ၏မွေးဖွားခြင်းမှ ထွက်မြောက်ခြင်း၏ ဒုတိယနှစ်မြောက် ပထမလတွင် သိနာတောင်တွင် တဲတော်ပြီးစီးပြီး အပ်နှံခြင်းအထိ (၄၀:၂, ၁၇) ဖြစ်ရပ်များကို ဖော်ပြထားပြီး အနှစ်ရှစ်ဆယ်ငါးနှစ်ခန့် ကာလကို လွှမ်းခြုံထားသည်။ ထွက်မြောက်ခြင်း၏ ရက်စွဲကို ပညာရှင်များက အချေအလှေဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး၊ အထူးသဖြင့် ဖာရိုဘုရင်များ၏ အမည်များကို တိကျစွာ ဖော်ပြမထားခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထွက်မြောက်ခြင်းဆိုင်ရာ သမ္မာကျမ်းစာခရီးတွင် အဓိကကျသော စာသားမှာ ၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၆:၁ ဖြစ်ပြီး၊ ဆောလမွန်သည် ဣသရေလလူမျိုးများ အီဂျစ်မှ ထွက်လာပြီးနောက် ၄၈၀ နှစ်အကြာတွင် သူ၏စတုတ္ထနှစ်တွင် ဗိမာန်တော်တည်ဆောက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ဆောလမွန်၏ စတုတ္ထနှစ်ကို ဘီစီ ၉၆၆ ဝန်းကျင်ဟု တိကျစွာ သတ်မှတ်နိုင်သောကြောင့်၊ ထွက်မြောက်ခြင်းအတွက် ဘီစီ ဆယ့်ငါးရာစုတွင် (ဘီစီ ၁၄၅၀ ဝန်းကျင်) သတ်မှတ်ရန် သင့်လျော်သည်။ ဘီစီ ဆယ့်ငါးရာစု၏ ထွက်မြောက်ခြင်းကို ထောက်ခံသော နောက်ထပ်အထောက်အထားမှာ တရားသူကြီးများ ၁၁:၂၆ ဖြစ်ပြီး၊ တရားသူကြီး ယေဖသာ၏ခေတ်မှ အခြေချနေထိုင်သည့်ကာလအထိ ၃၀၀ နှစ်ကို ဖော်ပြထားသည်။ ယေဖသာ၏ခေတ်အတွက် တိကျသောရက်စွဲမရှိသော်လည်း၊ တရားသူကြီးများ၏ ယေဘုယျခရီးသည် အခြားသမ္မာကျမ်းစာဒေတာများနှင့် ကိုက်ညီသည်။ ဤအခြေအနေတွင်၊ ယောသပ်၏ဆွေမျိုးများကို မသိတော့သည့် ဖာရိုဘုရင် (၁:၈) သည် သွတ်မိုးဇစ် ပထမ (ဘီစီ ၁၅၃၂–၁၅၁၄) ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ သူ၏သမီး ဟတ်ရှေးဆပ်ဆွတ် (ဘီစီ ၁၅၀၄–၁၄၈၂) သည် မောရှေကို နိုင်းမြစ်မှ ကယ်တင်ခဲ့သူ (၂:၅) ဖြစ်နိုင်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သြဇာကြီးမားသူဖြစ်လာသည်။ ဤအခြေအနေတွင် သွတ်မိုးဇစ် တတိယ (ဘီစီ ၁၅၀၄–၁၄၅၀) သည် ထွက်မြောက်ခြင်း၏ ဖာရိုဘုရင်ဖြစ်မည်။ စိတ်ဝင်စားစရာမှာ၊ ဤအသစ်ပြည်ထောင်စု၏ အရေးပါသော ဖာရိုဘုရင်မှ တွေ့ရှိရသည့် မမ်မီကို ဘုရင်များချိုင့်တွင် တည်ရှိသော သွတ်မိုးဇစ် တတိယ၏ သင်္ချိုင်းတွင် တွေ့ရှိရသည်မှာ အသက် ၄၀ မှ ၅၀ အတွင်းရှိ လူတစ်ဦး၏ မမ်မီဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဘုရင်၏ အုပ်ချုပ်မှု ၅၀ နှစ်ကျော်နှင့် မကိုက်ညီပေ။ သမ္မာကျမ်းစာမှတ်တမ်းကို ဤရှေးဟောင်းသုတေသနတွေ့ရှိမှုနှင့် ပေါင်းစပ်ကြည့်လျှင်၊ သွတ်မိုးဇစ် တတိယသည် ကျူပင်လယ်တွင် သေဆုံးသွားပြီး နောက်ပို၍ ကမ်းစပ်သို့ ရောက်လာသော အခြားအလောင်းတစ်ခုကို မမ်မီအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ သွတ်မိုးဇစ်၏သား အမန်ဟိုးတပ် ဒုတိယ (ဘီစီ ၁၄၅၃–၁၄၂၆) သည် သူ၏ဖခင်၏ နောက်ဆုံးနှစ်များတွင် ဖာရိုဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဘီစီ ၁၄၅၀ တွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ရှိနေခဲ့သောကြောင့်၊ ဆယ်ခုမြောက်ဘေးဒဏ်အတွင်း သေဆုံးသွားသူမှာ အမန်ဟိုးတပ်၏ သားဦးဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဤဖာရိုဘုရင်၏ ဆီးမစ်လူမျိုးများအပေါ် နောက်ပိုင်းတွင် မုန်းတီးမှုနှင့် ဣသရေလလူမျိုးများ အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာစဉ် ၎င်းတို့၏ဦးတည်ရာမှ ထူးခြားသောလမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်ခဲ့ခြင်းကို ရှင်းပြပေးနိုင်သည်။

The book describes events from the birth of Moses to the completion and dedication of the tabernacle at Sinai in the first month of the second year of the exodus (40:2, 17), thus covering a period of approximately eighty-five years. The date of the exodus has long been debated among scholars, particularly considering that no specific pharaohs are named. A key text for the biblical chronology regarding the exodus is 1 Kings 6:1, which states that Solomon began the construction of the temple in his fourth year, 480 years after the Israelites had come out of Egypt. Since it is possible to fix an absolute date for the fourth year of Solomon, namely around 966 B.C., a date in the fifteenth century B.C. (around 1450 B.C.) for the exodus would be appropriate. Further support for a fifteenth century B.C. exodus comes from Judges 11:26, marking three hundred years from the time of the judge Jephthah to the settlement period. While we do not have an absolute date for the period of Jephthah, the general chronology of the judges fits the other biblical data. In this scenario, the pharaoh who did not know the descendants of Joseph anymore (see 1:8) would be Thutmoses I (1532–1514 B.C.), whose daughter Hatshepsut (1504–1482 B.C.) may have been the daughter who rescued Moses from the Nile (2:5) and was later very influential herself. In this scenario Thutmoses III (1504–1450 B.C.) would be the pharaoh of the exodus. Interestingly, while there is a tomb for this highly important pharaoh of the New Kingdom in the Valley of the Kings, the mummy that was found in the tomb was that of a forty- to fifty-year-old man, which does not coincide with the more than fifty-year reign of the monarch. Applying the biblical record to this archaeological discovery, it may be that Thutmoses III died in the waters of the Sea of Reeds and another body, washed up later to the shore, was mummified. Since Thutmoses’s son Amenhotep II (1453–1426 B.C.) had become pharaoh during the last years of his father and was on a military campaign in Palestine in 1450 B.C., it is most likely that it was Amenhotep’s firstborn son who died during the tenth plague, explaining the later hatred of Semitic people by this pharaoh, as well as the unusual route away from their objective that the Israelites initially took when they left Egypt.

 

အကြောင်းအရာနှင့် အကြောင်းအချက်များ

Content and Themes

 

ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၏ အဓိကအကြောင်းအချက်တစ်ခုမှာ ဘုရားသခင်၏ ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ပြသခြင်းဖြစ်ပြီး၊ သူသည် တန်ခိုးကြီးသော ဖန်ဆင်းရှင်ဘုရားသခင်တစ်ပါးသာမက၊ သူ၏လူများကို စိတ်အားထက်သန်စွာ ဂရုစိုက်ပြီး သူ၏အကြောင်းကို ပိုမိုထုတ်ဖော်ပြလိုသော ဘုရားသခင်ဖြစ်သည် (၃:၁၄)။ ဘုရားသခင်၏ နာမတော်ကို ထုတ်ဖော်ခြင်း (၆:၃–၈) သည် သူ၏ ကယ်တင်ခြင်းကတိကို ခိုင်မာစေသည်။ ပညတ်ဆယ်ပါး၏ နိဒါန်းဖော်ပြချက်တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း (၂၀:၁)၊ ပညတ်ဥပဒေသည် ဘုရားသခင်၏ “ငါသည်” ဟူသော ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ခြင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး ဘုရားသခင်၏ ဇာတိပကတိအကြောင်းကို ထိုးထွင်းသိမြင်စေသည်။ ထွက်မြောက်ရာကျမ်းတွင်ပါရှိသော ဥပဒေများအားလုံးသည် ဣသရေလအတွက် ထူးခြားသည်ဟု မဆိုလိုပါ။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ ဆီးရီးယား၊ နှင့် အီဂျစ်မှ နှိုင်းယှဉ်ဒေတာများအရ ထိုသို့မဟုတ်ကြောင်း သိရသည်။ သို့သော်၊ ဤဥပဒေများကို ပေးသနားတော်မူသော ဘုရားသခင်သည် ပြည့်စုံသော သစ္စာစောင့်သိမှုနှင့် နာခံမှုကို တောင်းဆိုပြီး၊ အခြားနတ်ဘုရားများကဲ့သို့ အများထဲတွင် တစ်ပါးအဖြစ်သာ ရှိနေရန် လက်မခံပေ။

A key theme of Exodus is the self-revelation of God, who is not only a powerful creator God but One who is also keenly interested in His people and is willing to reveal more and more of Himself (3:14). The revelation of the name of God (6:3–8) is at the same time a sure promise of His deliverance. As marked by the introductory statement of the Ten Commandments (20:1), the law is part of the “I am” self-revelation of God and provides glimpses into the divine character. This is not to say that all the laws contained in Exodus are unique to Israel. Comparative data from Mesopotamia, Syria, and Egypt suggest otherwise. However, the God who gives these laws commands absolute loyalty and obedience and is not (like other deities) willing to be merely one among many.

 

နောက်ထပ်ထင်ရှားသော ဓမ္မဗေဒဆိုင်ရာ အကြောင်းအချက်မှာ ထွက်မြောက်ခြင်းဖြစ်ရပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် ဖိနှိပ်ခံရသူများနှင့် နှိမ့်ချခံရသူများကို ကယ်တင်နိုင်စွမ်းရှိပြိး ကယ်တင်လိုသောဆန္ဒရှိကြောင်း ပြသတော်မူသည်။ သူသည် နားထောင်ပြီး သတိရတော်မူသည် (၂:၂၄) နှင့် အကျိုးဆက်အနေဖြင့် သူ၏လူများအတွက် ဆောင်ရွက်ပေးတော်မူသည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတစ်လျှောက်တွင် ထွက်မြောက်ခြင်းဖြစ်ရပ်သည် ကယ်တင်ခြင်း၏ ပုံစံဖြစ်လာပြီး၊ နောက်ပိုင်းသမ္မာကျမ်းစာရေးသားသူများက ဤဖြစ်ရပ်ကို ဘုရားသခင်၏လူများ၏ သမိုင်းတွင် အဓိကအချိုးအကွေ့အဖြစ် ပြန်လည်ကြည့်ရှုကြသည်။ ထွက်မြောက်ခြင်း၏ အရေးပါသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမှာ ဘုရားသခင်သည် သူ၏လူများအတွက် တိုက်ခိုက်ပေးသော မြင့်မြတ်သောစစ်သည်တော် (၁၅:၃–၄; ဆာ. ၇၇) အဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ သူ၏တန်ခိုးနှင့် အုပ်ချုပ်မှုတွင် အချုပ်အခြာအာဏာရှိသည်။

Another obvious theological theme is the exodus event itself. God shows Himself capable and willing to deliver the downtrodden and oppressed. He hears and remembers (2:24) and in consequence acts on the behalf of His people. Throughout the Old Testament the exodus event becomes the pattern for deliverance, and subsequent biblical authors look back at this event as the pivotal point in the history of God’s people. An important element of the exodus is God’s appearance as a divine warrior (15:3–4; Ps. 77) who fights on behalf of His people and is sovereign in His power and design.

 

သိနာတောင်ပေါ်တွင် ပညတ်ဥပဒေပေးအပ်ခြင်းသည် ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၏ နောက်ထပ်အရေးပါသော အကြောင်းအချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ သန့်ရှင်းမှု (၁၉) ၏ အခြေအနေတွင်၊ ဘုရားသခင်သည် တိမ်တိုက်၊ မီးတောက်၊ မီးခိုးများနှင့် လူ့စကားလုံးများဖြင့် ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ပြသတော်မူသည်။ အခြေခံပညတ်ဆယ်ပါးကို ကျမ်းစာအုပ်ရှိ ဥပဒေများ (အခန်း ၂၁–၂၄) ဖြင့် ထပ်မံရှင်းလင်းပေးထားသည်။ ဘုရားသခင်ပေးအပ်သော ဥပဒေများသည် ဣသရေလလူမျိုးကို ရွေးကောက်တော်မူသော ဖန်ဆင်းရှင်ဘုရားသခင်ကို သတိပေးပြီး လူသားတို့၏ ကိုးကွယ်မှုကို ထိုက်တန်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။

The giving of the law on Mount Sinai marks another important theme in Exodus. In the context of divine holiness (Ex. 19) God reveals Himself in cloud, fire, and smoke—and human words as well. The foundational Ten Commandments are further clarified by the laws in the Book of the Covenant (chaps. 21–24). The divinely given laws remind Israel of the creator God who elected His people and merits human adoration.

 

ဥပဒေပေးအပ်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသော အကြောင်းအချက်မှာ တရားမျှတမှုနှင့် တရားစီရင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ရွှေနွားရုပ်ဖြစ်ရပ်တွင် ပြသထားသည့်အတိုင်း (အခန်း ၃၂–၃၄)၊ ဘုရားသခင်၏ မေတ္တာသည် ဘုရားသခင်၏ တရားမျှတမှုကို မတားဆီးပေ။ ပညတ်ဆယ်ပါးပါရှိသော ကျောက်သားပြားများကို သက်သေခံချက်သေတ္တာထဲတွင် ထည့်ထားပြီး၊ ၎င်းကို ကရုဏာသက်သာထိုင်ရာဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာနှင့် တရားမျှတမှုတို့ ပေါင်းစည်းပြီး ခွဲခြားမရနိုင်ကြောင်း ကောင်းမွန်သော ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။

Linked to the giving of the law is the theme of justice and judgment. As demonstrated in the golden calf experience (chaps. 32–34), God’s love does not stop God’s justice. The tablets containing the Ten Commandments are put into the ark of the Testimony, which is covered by the mercy seat, thus providing a good illustration of how divine mercy and justice come together and are inseparable.

 

တဲတော်အကြောင်းအချက်သည် ဗဟိုအချက်ဖြစ်လာသည်။ အကြောင်းမူ တဲတော်သည် လူသားနှင့် ဘုရားသခင်ဆက်ဆံရေး၏ အတိုင်းအတာပုံစံတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် သူ၏လူများနှင့် နီးကပ်စွာရှိနေလိုသော ဆန္ဒကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ဝေဖန်သုံးသပ်သူများက ဧဒင်ဥယျာဉ်ဇာတ်လမ်းနှင့် တဲတော်ပြုလုပ်ခြင်းအကြား သိသာထင်ရှားသော ဆက်စပ်မှုကို သတိပြုမိကြပြီး၊ ၎င်းနှစ်ခုစလုံးသည် ဘုရားသခင်နှင့် သူ၏ဖန်ဆင်းခံသတ္တဝါများအကြား ဆက်ဆံမှုကို အာရုံစိုက်ထားသည်။ တဲတော်၏ ကန့်သတ်ချက်များနှင့် ၎င်း၏ သန့်ရှင်းမှုသည် ဘုရားသခင်သည် အချုပ်အခြာအာဏာရှိကြောင်း စာဖတ်သူအား သတိပေးသည်။ မြေကြီးပေါ်ရှိ တဲတော်ကို အခန်းနှစ်ခုခွဲခြားထားခြင်းသည် ကောင်းကင်သန့်ရှင်းရာဌာန၏ လုပ်ဆောင်မှုခွဲခြားမှုကို ထင်ဟပ်ပြသပြီး၊ ၎င်းအကြောင်းကို ဟေဗြဲကျမ်းရေးသားသူက ထူးချွန်စွာ ဖော်ပြထားသည်။

The tabernacle theme becomes central, for the tabernacle represents a scale-model illustration of the human-divine relationship and emphasizes God’s desire to be close to His people. Commentators have noticed a significant correspondence between the garden of Eden story and the making of the tabernacle, in that both focus on the interaction between God and His creatures. The limits of the tabernacle and its holiness remind the reader that God is sovereign. The division of the earthly tabernacle into two compartments is a reflection of the functional division of the heavenly sanctuary, of which the author of Hebrews speaks so eloquently.

 

ဣသရေလ၏ အီဂျစ်မှ ထွက်မြောက်ခြင်းသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ကယ်တင်ခြင်း၏ နယ်ပယ်သဏ္ဌာန်ဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်က ခရစ်တော်တွင် ပေးအပ်သော ပြည့်စုံပြီး နောက်ဆုံးကယ်တင်ခြင်းအတွက် ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ကယ်တင်သူအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည့်ပုံသဏ္ဌာန်သည် အနန္တကယ်တင်ရှင်ဖြစ်သော ယေရှုကို ညွှန်ပြသည်။ ယေရှု၏ အစောပိုင်းဘဝနှင့် ဓမ္မအမှုတော်၏ ဖော်ပြချက် (အီဂျစ်သို့ ဆင်းသွားခြင်း၊ ဗတ္တိဇံရေ၌ ဖြတ်သန်းခြင်း၊ တော၌ သွေးဆောင်မှုများကို ခံယူခြင်း၊ နှင့် တောင်ပေါ်တွင် ဘုရားသခင်၏ ဇာတိပကတိကို ထုတ်ဖော်ပြသခြင်း; မဿဲ ၂–၇) သည် ထွက်မြောက်ရာကျမ်းရှိ အချက်များစွာကို ပဲ့တင်ထပ်နေသည်။ ယေရှုသည် စစ်မှန်သော ပသခါသိုးသငယ်ဖြစ်ပြီး သူ၏လူများထဲတွင် “တဲတော်ထဲ၌ နေထိုင်” သည် (ယောဟန် ၁:၁၄)။ ထွက်မြောက်ခြင်းဖြစ်ရပ်၏ အချက်များစွာသည် ဘုရားသခင်၏ လူများအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် စုပေါင်းအရေးပါရုံမျှမက၊ အီဂျစ်နှင့် ကာနာန်အကြားရှိ ဘဝများ၏ တစ်ဦးချင်းအတွေ့အကြုံများကိုလည်း ထင်ဟပ်ပြသသည်။

Israel’s exodus from Egypt is a metaphor for salvation in the Old Testament and sets the pattern for the full and final salvation that God provided in the Messiah. The figure of Moses acting as deliverer points to Jesus, the ultimate Deliverer. The description of the early life and ministry of Jesus (going down to Egypt, passing through the waters of baptism, enduring temptations in the wilderness, and finally revealing God’s character on the mountain; Matt. 2–7) echoes many elements in the book of Exodus. Jesus is also the true Passover Lamb and “tabernacles” (“dwells,” see John 1:14) among His people. Many of the elements of the exodus event are not only significant corporately, for the community of God’s people, but also reflect individual experiences of lives lived between Egypt and Canaan.

 

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ ဂဏန်းများ

Numbers in the Pentateuch

 

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမှ ပြည်ထောင်စုစာရင်းနှင့်ပတ်သက်သော အရေးကြီးသောပြဿနာတစ်ခုမှာ အီဂျစ်နိုင်ငံမှ ထွက်ခွာလာသော ဣသရေလလူမျိုးများ၏ များပြားလှသောလူဦးရေနှင့်ဆိုင်သည်။ ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁၂:၃၇ တွင် အမျိုးသားဦးရေ ၆၀၀,၀၀၀ ခန့်ထွက်ခွာခဲ့သည်ဟုဖော်ပြထားပြီး၊ တောလည်ရာကျမ်း ၁:၄၆ ၏ သန်းခေါင်စာရင်းတွင် အမျိုးသား ၆၀၃,၅၅၀ ဦးရှိသည်ဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ဤလူဦးရေကို စာသားအတိုင်းအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပါက အနည်းဆုံး လူဦးရေ ၂ သန်းထွက်ခွာခဲ့သည်ဟု ယူဆရမည်ဖြစ်သည်။ ဤလူဦးရေသည် ထိုခေတ်ကာလ၏ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များနှင့် သမိုင်းပညာရှင်များအတွက် မေးခွန်းများဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး၊ တရားဟောရာကျမ်း ၇:၇ နှင့် ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၂၃:၃၀ တို့နှင့် လွယ်ကူစွာမကိုက်ညီပုံရသည်။ အလားတူပင်၊ ယောရှုကျမ်းတွင် ခါနာန်မြို့ပြပြည်နယ်များအပေါ် အံ့ဖွယ်အောင်ပွဲများအကြောင်းဖော်ပြထားရာတွင် ဣသရေလလူဦးရေမှာ ပိုမိုနည်းပါးသည်ဟု ညွှန်ပြပြီး၊ အထူးသဖြင့် အာဣမြို့အပေါ် ပထမအကြိမ်တိုက်ခိုက်မှုတွင် လူ ၃၆ ဦးဆုံးရှုံးခဲ့ရာတွင် ဣသရေလလူမျိုး၏ တုံ့ပြန်မှု (ယောရှု ၇:၅) ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျှင်ဖြစ်သည်။

An important issue related to the historicity of the exodus account involves the huge numbers of Israelites leaving Egypt. Since Exodus 12:37 suggests that about 600,000 men left Egypt and the census of Numbers 1:46 records 603,550 men, a literal interpretation of this number would project a minimum of two million people leaving Egypt. This number has raised questions for archaeologists and historians of the period and does not seem to fit easily with Deuteronomy 7:7 or Exodus 23:30. Similarly, the descriptions of the miraculous victories over superior Canaanite city-states in Joshua suggest a smaller number of Israelites, especially considering the reaction of the Israelites to the loss of thirty-six men during the first assault on Ai (Josh. 7:5).

 

ဤပြဿနာကိုဖြေရှင်းရန် အမျိုးမျိုးသောအဆိုပြုချက်များထွက်ပေါ်လာသည်။ သမ္မာကျမ်းစာစကားပြန်အချို့က ဤလူဦးရေမှာ မှန်ကန်ပြီး ဘုရားသခင်က လူများအတွက် အံ့ဖွယ်နည်းဖြင့် ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ အခြားစကားပြန်များကမူ သမ္မာကျမ်းစာသည် တိကျသောလူဦးရေကို ဖော်ပြရန် အဓိကရည်ရွယ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ကတိတော်များ ပြည့်စုံခြင်းကို ချီးမွမ်းဂုဏ်တင်ရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု ဆိုကာ လူဦးရေကြီးမားမှုကို သင်္ကေတအဖြစ်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် ကြိုးပမ်းကြသည်။ လူဦးရေကြီးမားမှုကို ကိုင်တွယ်ရန် နောက်ထပ်ချဉ်းကပ်နည်းတစ်ခုမှာ ဟေဗြဲဘာသာတွင် ဂဏန်းများကို စာလုံးဖြင့်ရေးထားပြီး “ထောင်” ဟူသောစကားလုံးသည် “ခေါင်းဆောင်” သို့မဟုတ် “အကြီးအကဲ” (ကမ္ဘာဦး ၃၆:၁၅; ထွက်မြောက်ရာ ၁၅:၁၅) သို့မဟုတ် အနွယ်၊ မိသားစု၊ အုပ်စု၊ သို့မဟုတ် စစ်ရေးတပ်ဖွဲ့တစ်ခု (တရားသူကြီးများ ၆:၁၅; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၀:၁၉) ကို ဆိုလိုနိုင်သည်ဟူသောအချက်ကို ညွှန်ပြထားသည်။ “ထောင်” ဟူသောစကားလုံးကို စစ်ရေးတပ်ဖွဲ့အဖြစ် ယူဆပါက၊ ဥပမာအားဖြင့် တောလည်ရာကျမ်း ၁:၂၁ ကို “ရုဗင်အနွယ်သည် စစ်ရေးတပ်ဖွဲ့ ၄၆ ဖွဲ့ဖြင့် စုစုပေါင်း ၅၀၀ ရှိသည်” ဟုဖတ်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး၊ “လေးသောင်းခြောက်ထောင်ငါးရာ” ဟုမဟုတ်တော့ပေ။ ဤနည်းဖြင့် စစ်ရေးတပ်ဖွဲ့တစ်ခု၏ ပျမ်းမျှလူဦးရေမှာ စစ်သည် ၁၀ ဦးခန့်ဖြစ်မည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ထိုခေတ်ကာလ၏ နှိုင်းယှဉ်လူဦးရေနှင့် ကိုက်ညီသည့်အရေအတွက်ဖြစ်သည်။

Various solutions have been suggested. Some Bible interpreters believe the numbers are correct and that God miraculously provided for the people. Other interpreters have tried to resolve this tension by suggesting a symbolic interpretation of the large numbers, since the biblical text is not primarily interested in providing exact numbers, but rather purposefully brings glory to God by emphasizing the fulfillment of the divine promises. Another approach to dealing with the large numbers points to the fact that, in Hebrew, numbers are written out and that the word for “thousand” can also be translated as “chief” or “leader” (Gen. 36:15; Ex. 15:15) or may denote a clan, family, group, or military unit (Judg. 6:15; 1 Sam. 10:19). If the word translated “thousand” is taken in the sense of a military unit, Numbers 1:21, for example, would read as follows: “the tribe of Reuben numbered forty-six military units totaling five hundred” instead of “forty-six thousand five hundred.” This would suggest an average of about ten soldiers for a typical military unit, a number that fits with comparative numbers for the period.

 

ရည်ရွယ်ချက်နှင့် စာပေဖွဲ့စည်းပုံ

Purpose and Literary Structure

 

ပထဝီဝင်သည် ထွက်မြောက်ရာကျမ်းတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပြီး ၎င်း၏စာပေဖွဲ့စည်းပုံ၏ အမှတ်အသားတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်။ ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁:၁–၁၂:၃၆ သည် အီဂျစ်ပြည်တွင် ဣသရေလလူများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားရမှုနှင့် ဘုရားသခင်၏ အံ့ဖွယ်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို ဖော်ပြထားပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် အခန်း ငါးခန်း (၁၂:၃၇–၁၈:၂၇) သည် ဣသရေလလူများ၏ တော၌ လှည့်လည်သွားလာမှုများကို ဖော်ပြသည်။ စာအုပ်ထဲတွင် နောက်ဆုံးအဓိကတည်နေရာမှာ သိနာတောင် (၁၉:၁–၄၀:၃၈) ဖြစ်ပြီး၊ ဤနေရာတွင် ဘုရားသခင်နှင့် သူ၏လူများအသစ်လွတ်မြောက်လာသူများအကြား ဆက်ဆံမှုနှင့် ဆက်သွယ်မှုကို အာရုံစိုက်ထားသည်။ အခန်း ၂ မှစတင်၍ မောရှေသည် ထွက်မြောက်ခြင်းဇာတ်လမ်းတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ မြစ်မှ အံ့ဖွယ်ကယ်တင်ခြင်းခံရပြီးနောက်၊ ဖိနှိပ်မှုပြဿနာကို သူ၏ကိုယ်ပိုင်အကြံအစည်များဖြင့် ဖြေရှင်းလိုသော ဆန္ဒရှိခဲ့သော မောရှေသည် မီဒီယန်သို့ ထွက်ပြေးရပြီး သိုးထိန်းလှည့်လည်သွားလာသူဖြစ်လာသည်။ ၎င်းသည် သူ၏အနာဂတ်အလုပ်အကိုင်ကို ပိုမိုသေးငယ်သောအတိုင်းအတာဖြင့် နိမိတ်ဖတ်ပြသည်။

Geography plays an important role in Exodus and functions as a marker of its literary structure. Exodus 1:1–12:36 describes Israel’s suffering and God’s miraculous intervention in Egypt, followed by five chapters describing Israel’s wanderings in the wilderness (12:37–18:27). The final key location in the book is Sinai (19:1–40:38), where the focus is upon the interaction and communication between God and His newly liberated people. Beginning with chapter 2, Moses plays a key role in the story of Exodus. Following the miraculous deliverance from the river and his desire to solve the problem of oppression through his own designs, Moses needs to flee to Midian and becomes a wandering shepherd, foreshadowing on a much smaller scale his future occupation.

 

နောက်ထပ်အရေးပါသော ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းမှာ ဘုရားသခင်၏ ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။ အစပိုင်းတွင် ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁ နှင့် ၂ တွင် ဘုရားသခင်သည် ရှိမနေသလို၊ လူများကို နားမထောင်သလို၊ ဂရုမစိုက်သလို ထင်ရသော်လည်း၊ စာအုပ်၏ နောက်ဆုံးအခန်းသည် ဤအယူအဆကို ရှင်းလင်းစွာ ဖယ်ရှားပြသသည်။ ဣသရေလလူများကို လွတ်မြောက်စေရန် ဘုရားသခင်၏ မြင့်မြတ်သောဗျူဟာတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းမှာ သူ၏လူများအကြားတွင် နေထိုင်လိုသော ဘုရားသခင်၏ ဆန္ဒဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အသစ်တည်ဆောက်ထားသော တဲတော်ထဲတွင် သခင်ဘုရား၏ ဘုန်းတော်သည် တိမ်တိုက်ကဲ့သို့ တည်ရှိလာသောအခါ နောက်ဆုံးတွင် လက်တွေ့ဖြစ်လာသည် (၄၀:၃၄–၃၈)။

Another important structuring element is God’s presence. While (at least from the outset) it appears in Exodus 1 and 2 as if God is not present and does not hear or care about the people, the final chapter of the book clearly discredits this notion. Part of the divine strategy in the liberation of Israel is precisely God’s desire to dwell among His people, which finally becomes a reality when the glory of the Lord settles like a cloud in the newly constructed tabernacle (40:34–38).

 

ထွက်မြောက်ရာကျမ်း အကျဉ်းချုပ်

Outline

           

I. အီဂျစ်ပြည်ရှိ ဣသရေလလူမျိုး (၁:၁–၁၂:၃၆)

   A. အီဂျစ်ပြည်တွင် ကျွန်ခံရခြင်း (၁:၁–၂၂)

   B. မောရှေ၏ မွေးဖွားခြင်း၊ ငယ်ရွယ်စဉ်ဘဝနှင့် ခေါ်တော်မူခြင်း (၂:၁–၄:၃၁)

   C. ဣသရေလလူမျိုးအပေါ် ဖိနှိပ်မှု ပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်း (၅:၁–၆:၁၃)

   D. မျိုးရိုးစဉ်ဆက် (၆:၁၄–၂၇)

   E. ဘေးဒဏ်များနှင့် ပသခါပွဲ (၆:၂၈–၁၂:၃၆) 

I.          Israel in Egypt (1:1–12:36)

A.         Slavery in Egypt (1:1–22)

B.         Birth, early life, and call of Moses (2:1–4:31)

C.         Increased oppression of Israel (5:1–6:13)

D.         Genealogies (6:14–27)

E.         The plagues and the Passover (6:28–12:36)

           

II. အီဂျစ်ပြည်မှ သိနာတောင်သို့ ခရီးလှည့်လည်ခြင်း (၁၂:၃၇–၁၈:၂၇)

   A. အီဂျစ်ပြည်မှ ထွက်ခွာခြင်း (၁၂:၃၇–၁၄:၃၁)

   B. မောရှေနှင့် မိရိအမ်၏ သီချင်းများ - အောင်ပွဲသည် ထာဝရဘုရားပိုင်သည် (၁၅:၁–၂၁)

   C. တော၌ လှည့်လည်ခြင်း (၁၅:၂၂–၁၇:၁၆)

   D. ယေသ ရိုနှင့် မောရှေ (၁၈:၁–၂၇) 

II.         The journey from Egypt to Sinai (12:37–18:27)

A.         The exodus from Egypt (12:37–14:31)

B.         The songs of Moses and Miriam: victory belongs to the Lord (15:1–21)

C.         Wandering in the wilderness (15:22–17:16)

D.         Jethro and Moses (18:1–27)

           

III. သိနာတောင်တွင် ပဋိညာဉ်နှင့် ပညတ်တော် (၁၉:၁–၄၀:၃၈)

   A. ပဋိညာဉ်အတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း (၁၉:၁–၂၅)

   B. ပညတ်တော်ဆယ်ပါး (၂၀:၁–၁၇)

   C. ပဋိညာဉ်စည်းမျဉ်းများ (၂၀:၁၈–၂၃:၃၃)

   D. ပဋိညာဉ်အတည်ပြုခြင်း (၂၄:၁–၁၈)

   E. တဲတော်နှင့် ၎င်း၏အမှုထမ်းများ (၂၅:၁–၄၀:၃၈)

ထွက်မြောက်ရာကျမ်း (၁:၂–၂:၂၂)

III.        Covenant and law at Sinai (19:1–40:38)

A.         Preparations for the covenant (19:1–25)

B.         The Decalogue (20:1–17)

C.         The covenant code (20:18–23:33)

D.         Ratification of the covenant (24:1–18)

E.         The tabernacle and its personnel (25:1–40:38)

Chapter 1

မှတ်စုများ

၁:၁ ဟေဗြဲဘာသာတွင် ဤစာအုပ်သည် “နှင့်” ဟူသော စကားလုံးဖြင့် စတင်ထားပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် အရေးပါသော ဆက်စပ်မှုကို ညွှန်ပြပြီး ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၄၆:၈ ၏ စကားလုံးများကို အတိအကျ ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁ ၏ ပထမခုနစ်ကျမ်းပိုဒ်သည် သားအများအပြားရရှိမည်ဟူသော ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များ ပြည့်စုံခြင်းကို ဖော်ပြထားသည်။ သတိမထားမိသော စာဖတ်သူသည် ကျမ်းပိုဒ် ၈ တွင် ဖော်ပြထားသော ရုတ်တရက်အပြောင်းအလဲကို မမျှော်လင့်ပေ။ ဣသရေလနှင့် ယာကုပ်ဟူသော အမည်များကို အပြန်အလှန်အသုံးပြုထားသည်ကို သတိပြုပါ။ အနာဂတ်လူများကို “ဣသရေလ၏သားများ” ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲမည်ဖြစ်သည်။

1:1 In Hebrew the book commences with the conjunction “and,” thus indicating its important links with Genesis and repeats the exact words of Gen. 46:8. The first seven verses of Ex. 1 describe the fulfillment of the divine promises of numerous offspring; the unsuspecting reader would not expect the abrupt turn indicated in v. 8. Note the interchangeable use of Israel and Jacob. The future people will be known as the “children of Israel.”

 

၁:၂–၄ ယာကုပ်၏သားများ၏ အစဉ်အတိုင်းသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၃၅:၂၃–၂၆ တွင်ဖော်ပြထားသည်နှင့် မတူညီဘဲ၊ ရာခေလနှင့် သူမ၏အိမ်ကျွန်မကို အလယ်ဗဟိုတွင်ထားသော ပြောင်းပြန်ဖွဲ့စည်းပုံကို ထင်ဟပ်ပြသသည်။ ယောသပ်ကို ထည့်သွင်းမထားပေ၊ အကြောင်းမူ သူသည် အီဂျစ်ပြည်တွင် ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်သည်။

1:2–4 The order of the children of Jacob is not the same as in Gen. 35:23–26, but reflects an inverted structure with Rachel and her maid in the center. Joseph is not included since he was already in Egypt:

 

A. ရုဗင်၊ ရှိမောင်၊ လေဝိ၊ ယုဒ၊ ဣသခါ၊ ဇေဗုလုန် (၁:၂–၃အာ) - လယာ၏သားများ

B. ဗင်္ယာမိန် (၁:၃ဘီ) - ရာခေလ၏သား

B.′ ဒန်၊ နဖတာလိ (၁:၄အာ) - ရာခေလ၏ကျွန်မ ဗိလဟာ၏သားများ

A.′ ဂဒ်၊ အာရှာ (၁:၄ဘီ) - လယာ၏ကျွန်မ ဇိလပါ၏သားများ

 A.       Reuben, Simeon, Levi, Judah, Issachar, Zebulun (1:2–3a)—sons of Leah

B.         Benjamin (1:3b)—son of Rachel

B.′        Dan, Naphtali (1:4a)—sons of Bilhah, servant of Rachel

A.′        Gad, Asher (1:4b)—sons of Zilpah, servant of Leah

 

 

 

၁:၅ လူဦးရေ ခုနစ်ဆယ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၄၆:၂၆–၂၇ ရှိမှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

1:5 Concerning the number seventy, see note on Gen. 46:26–27.

 

၁:၆ သေဆုံးခြင်း။ ယောသပ်နှင့် ထိုမျိုးဆက်သေဆုံးသွားစဉ်၊ ဘုရင်သစ်တစ်ဦး “ထလျက်” (၁:၈) ပေါ်ထွန်းလာသည်။ ဤအောက်သို့နှင့်အထက်သို့လှုပ်ရှားမှုကို သမ္မာကျမ်းတွင် မကြာခဏတွေ့ရသည်။ ဥပမာ၊ မောရှေသေဆုံးပြီး ယောရှုထလာသည် (ယောရှု ၁:၂)၊ ဒါဝိဒ်နှင့် ဗာသရှေဘာ၏သားသေဆုံးပြီးမှ ဒါဝိဒ်ထ၍ စားသောက်ကာ ဆက်လက်လှုပ်ရှားသည် (၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၂:၂၁)။

1:6 died. While Joseph and that generation died, a new king “arose” (v. 8). The downward and upward movement can often be found in Scripture: Moses dies and Joshua rises (Josh. 1:2); the child of David and Bathsheba dies and only then David rises to eat and move on (2 Sam. 12:21).

 

၁:၇ ဣသရေလလူမျိုး၏ အံ့ဖွယ်တိုးပွားမှုကို ကြိယာ ၅ လုံးဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁:၂၀–၂၂၊ ၂၈ မှ ကြိယာများကို အသုံးပြု၍ ဖန်ဆင်းခြင်းကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ထပ်မံဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပုံရသည်။ အလွန်ကြီးမားစွာ တိုးပွားသည်။ အာဗြဟံအား ပေးထားသော ကတိတော်များတွင် (ကမ္ဘာဦး ၁၇:၂၊ ၆၊ ၂၀) တွေ့ရသည့် ပြင်းထန်သော အဆမတန်ဖော်ပြမှုဖြစ်သည်။

1:7 Five verbs describe the apparent supernatural multiplication of the people of Israel: this seems to be a conscious echo and allusion to creation, using verbs from Gen. 1:20–22, 28. grew exceedingly mighty. An intensified superlative which already appeared in the promises made to Abraham (Gen. 17:2, 6, 20).

 

၁:၈–၁၄ မသိ။ ဉာဏ်ရည်ဆိုင်ရာ အသိပညာ သို့မဟုတ် မေ့လျော့မှုကို မဆိုလိုဘဲ၊ ဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ အသိပညာနှင့် ကတိကဝတ်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဘုရင်ကို အမည်မဖော်ပြထားဘဲ၊ နိမ့်ကျသော ဟေဗြဲသားဖွားမိခင်နှစ်ဦး (၁:၁၅) ၏ အမည်များနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းတွင် အမည်မရှိသူများသည် အနာဂတ်မရှိပုံရသည်။ ၁၂:၄၀ အရ ဣသရေလသည် အီဂျစ်တွင် ၄၃၀ နှစ်နေထိုင်ခဲ့သည်။

1:8–14 did not know. Does not refer to intellectual knowledge or a possible slip of memory, but rather to relational knowledge and commitment. The king is not named and stands in contrast to the two lowly named Hebrew midwives (v. 15). In Scripture nameless people would seem to have no real future. According to 12:40 Israel spent 430 years in Egypt.

 

၁:၉ ဣသရေလသားများကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လူမျိုး ဟု ရည်ညွှန်းပြီး၊ မိသားစု သို့မဟုတ် အနွယ်အစား၊ ယခုလူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်ကာ ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များ ပြည့်စုံခြင်းကို မီးမောင်းထိုးပြသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၅)။

1:9 Refers for the first time to the sons of Israel as a people. Instead of a family or clan, this is now a people and highlights the fulfillment of the divine promises (Gen. 15:5).

 

၁:၁၁ အလုပ်ကြီးကြပ်သူများ။ ဟေဗြဲစကားလုံးသည် အများအားဖြင့် အာဏာရှိသူထံ အတင်းအကြပ်အလုပ်လုပ်ရန် ညွှန်ပြသည်။ ဤစနစ်သည် ဖွံ့ဖြိုးသောလူ့အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပေါ်ပေါက်လေ့ရှိပြီး၊ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ဖွဲ့စည်းပုံ လိုအပ်သည်။ ဣသရေလသည် အီဂျစ်အာဏာပိုင်များအတွက် အလုပ်လုပ်ရန် ဖိအားပေးခံရသည်။ ဖာရောဘုရင်။ အီဂျစ်ဘုရင်ဘွဲ့အမည်ဖြစ်ပြီး “အိမ်ကြီး၏သခင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ပိသုန်နှင့် ရာမေသ။ ဖြစ်နိုင်ချေအားဖြင့် တယ်လ် အယ်လ်-ရာတာဘာ (ကိုင်ရိုမြို့မှ ၉၆ ကီလိုမီတာခန့် အရှေ့မြောက်) နှင့် တယ်လ် အဒ်-ဒါဘအာ (ပိသုန်မှ ၃၂ ကီလိုမီတာခန့် မြောက်ဘက်) ဖြစ်သည်။

1:11 taskmasters. The Hebrew term generally indicates involuntary labor service to a superior power. The system usually appears in highly developed societies, since it requires a well-designed administrative infrastructure for its execution. Israel is pressed to work for the Egyptian overlords. Pharaoh. Based on an Egyptian royal title which means “Lord of the great house.” Pithom and Raamses. Possibly Tell el-Rataba (ca. 60 miles [96 km] NE of Cairo) and Tell ed-Dab’a (20 miles [32 km] N of Pithom).

 

၁:၁၄ ခါးသီးခြင်း။ ဣသရေလ၏အတွေ့အကြုံကို ပသခါပွဲ၏ ခါးသောအပင်များဖြင့် အမှတ်ရသည် (၁၂:၈)။

1:14 bitter. The experience of Israel is commemorated in the bitter herbs of the Passover meal (12:8).

 

၁:၁၅–၂၂ ပထမအီဂျစ်အစီအစဉ် မအောင်မြင်ခဲ့သဖြင့် (၁:၁၂)၊ ပိုမိုရက်စက်သော အစီအစဉ်သစ်တစ်ခုပြုလုပ်သည်။ ဟေဗြဲသားဖွားမိခင်များက အမျိုးသားကလေးများအားလုံးကို သတ်ရမည်။ ရှိဖရာနှင့် ပုအာသည် သားဖွားမိခင်အဖွဲ့၏ တာဝန်ခံများဖြစ်နိုင်သည်။ ထူးခြားသည်မှာ အာဏာကြီးမားသော်လည်း အမည်မဖော်ထားသော ဖာရောဘုရင်သည် ဟေဗြဲသားဖွားမိခင်များနှင့် တိုက်ရိုက်စကားပြောသည်။ သူသည် အမျိုးသားများကို ကြောက်ရွံ့သော်လည်း၊ အမျိုးသမီးနှစ်ဦးကပင် သူ့အစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး ပျက်ပြားစေသည်။

1:15–22 Since the initial Egyptian plan did not work (v. 12), a new, more ruthless, plan is made. All male children are to be killed by the Israelite midwives. Most likely Shiprah and Puah were in charge of the midwife guild. Note the irony: a powerful but nameless Pharaoh speaks directly to Israelite midwives. While he fears males, it is really two women who oppose him and foil his plan.

 

၁:၁၆ မွေးဖွားကုလားထိုင်။ စာသားအရ “ကျောက်နှစ်လုံး” ဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်တွင် အမျိုးသမီးများသည် ထိုင်ရက်အနေအထားဖြင့် မွေးဖွားလေ့ရှိပြီး၊ မွေးဖွားကုလားထိုင် သို့မဟုတ် ကျောက်တုံးများကို မိခင်၏အလေးချိန်ထောက်ရန် အသုံးပြုသည်။

1:16 birthstools. Literally, “two stones.” In the ancient world women normally gave birth in a crouching position. Birthing stools or stones could be used to support the mother’s weight.

 

၁:၁၇ ကြောက်ရွံ့ခြင်း။ အခြားဘာသာပြန်မှာ “အားကိုးရာ” ဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းသည် ကိုယ်ကျင့်ဆိုင်ရာ ရွေးချယ်မှုများနှင့် သက်ဆိုင်သည် (၉:၃၀; ၁၄:၃၁; ၁၈:၂၁; ၂၀:၂၀)။ သားဖွားမိခင်များသည် လူသား၏အမိ10ရာဇဝင် ၅:၂၉ ကို နားထောင်ရန် ဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်များကို ဦးစားပေးသည်။

1:17 feared. Another translation could be “held in awe.” It involves moral choices (9:30; 14:31; 18:21; 20:20). The midwives put God’s commands over human orders (Acts 5:29).

 

၁:၂၀–၂၁ အိမ်ထောင်ပြုပေးခြင်း။ ဘုရားသခင်သည် သားဖွားမိခင်များ၏ ကတိကဝတ်ကို ဂုဏ်ပြုပြီး ၎င်းတို့အား သားစဉ်မြေးဆက်ပေးသည် (ရုသ ၄:၁၂; ၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၇:၁၁; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၂:၂၄ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။

1:20–21 provided households. God honors the midwives’ commitment and gives them descendants (see also Ruth 4:12; 2 Sam. 7:11; 1 Kin. 2:24).

Chapter 2

၂:၁–၁၀ အခန်းကြီး ၁ နှင့်ဆင်တူသည်၊ မောရှေ၏ အံ့ဖွယ်ရှင်သန်ခြင်းဇာတ်လမ်းသည် ဖာရောဘုရင်၏အစီအစဉ်များကို ရှောင်လွှဲပြီး ပျက်ပြားစေသော အမျိုးသမီးများ၏ ဇာတ်လမ်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် အမည်မရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် အဓိကဇာတ်ကောင်များဖြစ်သည်။

2:1–10 Similar to chap. 1, the story of the miraculous survival of Moses is a story of women who circumvent and foil Pharaoh’s plans. While neither of them has a name, they are nonetheless the main characters.

၂:၂ မြင် … လှပသည်။ တစ်စုံတစ်ရာ သို့မဟုတ် တစ်ဦးဦးသည် လှပသည် (သို့မဟုတ် ကောင်းသည်) ဟု မြင်ရသည့်အစဉ်အလာသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁:၄၊ ၁၀၊ ၁၂ စသည်တို့တွင် ဘုရားသခင်က ၎င်း၏ကောင်းသောဖန်ဆင်းခြင်းကို မြင်သည့်နေရာမှ သိရှိပြီးဖြစ်သည်။ စာရေးသူသည် တူညီသောအသုံးအနှုန်းများကို အသုံးပြုသည်။ ဖာရောဘုရင်က ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ရှုပ်ထွေးခြင်းကို အမိန့်ပေးထားသော်လည်း၊ ဖန်ဆင်းခြင်းသစ်တစ်ခု ပြင်ဆင်နေသည်။ သုံးလ။ မောရှေ၏မိခင်သည် သူ့ကို ထပ်မံဖုံးကွယ်ထားနိုင်ခြင်းမရှိတော့ပေ။ သုံးသည် များသောအားဖြင့် တိကျသောနံပါတ်မဟုတ်ဘဲ၊ ပြီးပြည့်စုံခြင်း သို့မဟုတ် ကန့်သတ်ချက်တစ်ခုသို့ ရောက်ရှိခြင်းကို ညွှန်ပြသော သင်္ကေတယူနစ်ဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင်၊ မောရှေသည် ၎င်း၏အထောက်အထားကို အခြားသူများအား အပြည့်အဝယုံကြည်စေရန် နိမိတ်လက္ခဏာသုံးခုပေးခံရသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၄:၉)၊ သုံးရက်ကြာ ဘေးဒဏ်သည် ခါးသီးသောအဆုံးသို့ ခံစားရမည် (၁၀:၂၂–၂၃)၊ ရေ သုံးရက်မရှိခြင်းသည် လူတစ်ဦးခံနိုင်ရည်ရှိသည့် ကန့်သတ်ချက်ကို ညွှန်ပြသည် (၁၅:၂၂; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၃၀:၁၂; ယောန ၁:၁၇)။

2:2 saw … beautiful. The sequence of seeing that something or someone is beautiful (or good) is already known from Gen. 1:4, 10, 12, etc., where God sees His good creation. The author uses the same terms. Even though Pharaoh had decreed destruction and chaos, a new creation is being prepared. three months. Moses’ mother could not keep him hidden any longer. Three often indicates not the exact number but a symbolic unit indicating something which is attaining completion or has reached a limit. Later, Moses is given three signs (Ex. 4:9) to fully convince others of his identity; a plague lasting for three days must be endured to the bitter end (10:22–23); three days without water indicates the measure or limit of what a person can bear (15:22; 1 Sam. 30:12; Jon. 1:17).

 

၂:၃ သေတ္တာ။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၆:၁၄ တွင်အသုံးပြုသော စကားလုံးတူဖြစ်သော်လည်း၊ သေတ္တာကို မတူညီသောပစ္စည်းဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည်။ ဇာတ်လမ်းနှစ်ခုစလုံးသည် အံ့ဖွယ်ကယ်တင်ခြင်းကိူဖော်ပြသည်။ အမျိုးသမီး၏လုပ်ဆောင်ချက်သည် သားဖွားမိခင်များ၏ လိမ္မာပါးနပ်မှုကို (၁:၁၉) ထပ်မံဖော်ပြသည်။ ကယ်တင်ခြင်း၏အလယ်အလတ်အဖြစ် နိုင်းမြစ်သည် မျှော်လင့်ချက်များနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီး ဖာရောဘုရင်၏ဒီဇိုင်း (၁:၂၂) နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်ဘာသာရေးတွင် နိုင်းမြစ်သည် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပြီး မတူညီသောနတ်ဘုရားများနှင့် ဆက်စပ်နေသည် (၇:၁၄–၂၄ ရှိမှတ်စုကိုကြည့်ပါ)။ ၎င်းသည် ဘေးဒဏ်ဇာတ်လမ်းတွင် ထာဝရဘုရားနှင့် ဖာရောဘုရင်နှင့် ၎င်း၏အီဂျစ်နတ်ဘုရားများအကြား ပဋိပက္ခတစ်ခု၏ အကြိုပြသမှုဖြစ်သည်။

2:3 ark. Same word as in Gen. 6:14 but the ark is made of different material. Both stories describe miraculous deliverance. The woman’s action echoes the cleverness of the midwives (1:19). The Nile as a medium of salvation is contrary to expectations and opposite to Pharaoh’s design (1:22). In Egyptian theology the Nile played an important role and was connected with different deities (see note on 7:14–24). This is a preview of the conflict between the Lord and Pharaoh and his Egyptian gods that we find later in the plague narrative.

 

၂:၅ ဖာရောဘုရင်၏သမီးသည် အခြားသူများကဲ့သို့ အမည်မဖော်ပြထားသော်လည်း၊ သူမသည် မသိနားမလည်သူ (၂:၆) မဟုတ်ပေ။ သမ္မာကျမ်းရာဇဝင်ကို လိုက်နာပါက၊ သူမသည် သုံးမုန့်စီးတစ်ဦး၏သမီး ဟတ်ရှပ်ဆူးဖြစ်နိုင်သည် (မိတ်ဆက်၊ “စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲ” ကိုကြည့်ပါ)။

2:5 Pharaoh’s daughter is nameless like everyone else, except Moses, but she is not ignorant (v. 6). She may be Hatshepsut, the daughter of Thutmoses I, if biblical chronology is followed (see Introduction, “Author and Date”).

 

၂:၈–၉ ဤဇာတ်လမ်းရှိ အမျိုးသမီးများအားလုံးသည် အမိန့်များကို မနာခံရန်နှင့် ဆွေမျိုးနှင့် လူမျိုးစုနယ်နမိတ်များကို ကျော်လွှားရန် ရွေးချယ်ကြသည်။

2:8–9 All women in this story choose to disobey commands and cross kinship and ethnic boundaries.

 

၂:၁၀ ကလေးကြီးပြင်းလာသည်။ ဖြစ်နိုင်ချေအားဖြင့် နှစ်နှစ်သို့မဟုတ် သုံးနှစ်ခန့် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁:၂၂ ရှိ ရှမွေလနှင့်ဆင်တူသည်)၊ အချိန်ညွှန်ပြချက်များ ရှင်းလင်းမှုမရှိပေ။ စာသားသည် ကလေးနှင့် မင်းသမီးအကြား ရင်းနှီးသောဆက်နွယ်မှုကို ညွှန်ပြသော်လည်း၊ တရားဝင်မွေးစားပုံစံမပါရှိပေ။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင်၊ “ဆွဲထုတ်သည်” ဟူသော ကြိယာကို ဆာလံတစ်ပုဒ်၊ ၂ ဓမ္မရာဇဝင် (၂၂:၁၇) နှင့် ဆာလံကျမ်း (၁၈:၁၆) တွင်သာ အသုံးပြုသည်။

2:10 child grew. Perhaps for two or three years (similar to Samuel in 1 Sam. 1:22); there are no clear time indications. The text suggests a close link between the child and the princess but does not contain a formal adoption formula. In the OT, the verb “draw out” is used only in a psalm, which appears both in 2 Samuel (22:17) and the Psalms (18:16).

 

၂:၁၁–၁၅ မောရှေသည် ဖိနှိပ်ခံရသူများနှင့် တစ်သားတည်းဖြစ်သည်။ ဖိနှိပ်မှုအခြေအနေကို အနည်းငယ်ဖြေရှင်းရန် မအောင်မြင်စွာ ကြိုးပမ်းပြီးနောက်၊ မောရှေသည် ဖာရောဘုရင်၏ ဒေါသမှ ထွက်ပြေးရပြီး မိဒျန်ရှိ ရေတွင်းတစ်ခုတွင် အဆုံးသတ်သည် (ရေတွင်းနှင့်ဆိုင်သော နောက်ထပ်ဇာတ်လမ်းအတွက် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၂၉:၁–၃၅ ရှိမှတ်စုကိုကြည့်ပါ)။

2:11–15 Moses identifies with the oppressed. After unsuccessfully seeking to remedy the oppressive situation on a small scale, Moses has to flee from the wrath of Pharaoh and ends up at a well in Midian (see note on Gen. 29:1–35 for another story related to a well).

 

၂:၁၂ သတ်ဖြတ်သည်။ တောလည်ရာကျမ်း ၂၀:၁၁ တွင် “ရိုက်သည်” ဟူသောစကားလုံးနှင့် တူညီပြီး၊ မောရှေ၏ ကိုယ်ပိုင်ရိုက်ပုတ်လိုစိတ်ကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။

2:12 killed. The same term as “struck” in Num. 20:11; highlights Moses’ tendency to “strike” on his own.

 

၂:၁၆–၂၂ မောရှေသည် မိဒျန်တွင် ၎င်း၏လမ်းကို ဖန်တီးပြီး ရေဣလ၏သမီးတစ်ဦးနှင့် လက်ထပ်သည်။ ဆင်တူသောအစိတ်အပိုင်းများကို အီဂျစ်မှူးကြီးတစ်ဦးဖြစ်သူ ဆင်နူဟီ၏ပုံပြင်တွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်၊ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်းသို့ ထွက်ပြေးရပြီး ၎င်း၏စွန့်စားခန်းများနှင့် ဤ“ရိုင်းစိုင်းသော” နိုင်ငံ၏ အောင်မြင်မှုနှင့် ဆွဲဆောင်မှုကို ဖော်ပြသည်။

2:16–22 Moses makes his way in Midian and marries one of the daughters of Reuel. Similar elements can be found in the Tale of Sinuhe, an Egyptian story involving an Egyptian court official who has to flee to Palestine, describing his adventures and the fruitfulness and desirability of this “barbaric” country.

 

၂:၁၈ ရေဣလ။ ၃:၁ တွင် မောရှေ၏ယောက္ခမအမည်မှာ ယေသ ရိုဖြစ်သည်။ ရေဣလသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအမည်ဖြစ်ပြီး ယေသ ရိုသည် ဘွဲ့တစ်မျိုးဖြစ်နိုင်သည်။ သို့သော်၊ အခြားသမ္မာကျမ်းဇာတ်ကောင်များတွင်လည်း အမည်နှစ်ခုရှိသည် (ဥပမာ၊ ယေဒိဒိယနှင့် ရှောလမုန်၊ ၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၂:၂၄–၂၅)။

2:18 Reuel. In 3:1 the name of Moses’ father-in-law is Jethro. It is possible that Reuel was the personal name and Jethro some type of title. However, other biblical characters also had two names (e.g., Jedidiah and Solomon; 2 Sam. 12:24–25).

 

၂:၂၂ မောရှေသည် ၎င်း၏သားကို အမည်ပေးသည်ကို သတိပြုပါ (အမျိုးသားရိုးရာပုံပြင်အများစုတွင် မိခင်မဟုတ်ဘဲ)၊ အီဂျစ်တွင် “ဧည့်သည်တော်” ဖြစ်နေသော ပဋိညာဉ်လူမျိုးနှင့် ဆက်နွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းလိုသည့် ၎င်း၏ဆန္ဒကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။

2:22 Note that Moses names his son (not the mother as in most patriarchal stories), emphasizing his desire to maintain a connection to the covenant people who are “strangers” in Egypt.

 

၂:၂၃–၂၅ ထွက်မြောက်ရာကျမ်းတွင် ဣသရေလ၏ဇာတ်လမ်းတွင် ဘုရားသခင်၏ တက်ကြွစွာပါဝင်မှုကို ပထမဆုံးအကြိမ် ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ သူသည် နောက်ကွယ်တွင် အမြဲတမ်း လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေခဲ့သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် မီဒီယန်မှ အီဂျစ်သို့ ရှုထောင့်ကို ခေတ္တပြောင်းလဲပြသထားသည်။

2:23–25 The first reference to God’s active participation in the story of Israel in Exodus. However, He has always been busy behind the scenes. The passage involves a brief change of perspective from Midian back to Egypt.

 

၂:၂၃ အော်ဟစ်ခြင်း။ ဣသရေလလူများသည် သခင်ဘုရားထံသို့ ပထမဆုံးအကြိမ် အော်ဟစ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အနက်ရှိုင်းဆုံး စိတ်ပျက်အားငယ်မှုတွင် ရှိနေပြီး—ဘုရားသခင်သည် နားထောင်တော်မူသည်။ ဤပုံစံသည် တရားသူကြီးများခေတ်တွင် အကြိမ်များစွာ ထပ်မံဖြစ်ပေါ်သည် (တရား ၃:၉၊ ၁၅; ၄:၃; ၆:၆; စသည်)။

2:23 cried. The first time that Israel cries to the Lord. They are at the depth of despair—and God hears. This pattern is repeated numerous times during the era of the judges (Judg. 3:9, 15; 4:3; 6:6; etc.).

 

၂:၂၄ ပဋိညာဉ်။ ထွက်မြောက်ရာကျမ်းတွင် ပဋိညာဉ်ကို အမြဲတမ်း ဘုရားသခင်ကသာ ဖြစ်ပေါ်စေသည် (လူများသည် ရုပ်တုများနှင့် ပဋိညာဉ်ချုပ်ဆိုကြသော်လည်း; ၂၃:၃၂)။ ဘုရားသခင်၏ ဦးစီးမှုအောက်တွင် လူသားများသည် မလှုပ်မရှား နေထိုင်မရ။ ၎င်းတို့သည် အပြုသဘောဆောင်သော တုံ့ပြန်မှုပြုရန် မျှော်လင့်ထားသည်။ ထို့ကြောင့် အပြန်အလှန်ဆက်ဆံမှုနှင့် အသိုင်းအဝိုင်းသဘောသည် ပဋိညာဉ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ အခန်း ၁၉–၂၄ တွင် ပဋိညာဉ်သည် အဓိကအာရုံစိုက်ဖြစ်လာသည်။ အာဗြဟံ၏ ပဋိညာဉ်နှင့်ပတ်သက်သော နောက်ထပ်အချက်အလက်များအတွက် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၂:၁–၃; ၁၅:၁၈–၂၁; ၁၇:၁–၇ ကို ကြည့်ပါ။

 2:24 covenant. In Exodus it is always God who brings about the covenant (though people enter into a covenant with idols; 23:32). Humans cannot remain passive under the initiative of God. It is expected of them that they react positively. Hence reciprocity and communality are essential for the covenant. In chaps. 19–24 the covenant becomes a major focus. For more on the Abrahamic COVENANT, see Gen. 12:1–3; 15:18–21; 17:1–7.

Chapter 3

၃:၁–၆ ဖာရိုဘုရင်၏သမီး၏သားဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက်၊ မောရှေသည် ယောက္ခမဖြစ်သူ၏ သိုးအုပ်ကို ထိန်းကျောင်းသူအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည်။ အချိန်ကာလကို ဖော်ပြမထားပါ။ တမန်တော်ဝတ္ထု ၇:၃၀ တွင် မောရှေသည် မီဒီယန်တွင် အနှစ်လေးဆယ်နေထိုင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုထားသည်။ ယေသ ရို။ အခန်း ၂:၁၈ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။ ဟောရပ်။ စကားလုံးအဓိပ္ပာယ်အရ “ခြောက်သွေ့သောနေရာ” ဖြစ်ပြီး “ဘုရားသခင်၏တောင်” ဟုလည်း ဖော်ပြထားသည်။ အခန်း ၁၇:၆ နှင့် ၃၃:၆ တွင်လည်း ထပ်မံပေါ်ထွက်လာသည်။ အခြားအခြေအနေများတွင် ဤတောင်ကို သိနာဟု ခေါ်သည် (၁၉:၁၊ ၁၈၊ ၂၀၊ ၂၃; ၂၄:၁၆)။ နာမည်နှစ်ခုစလုံးသည် တူညီသော ပိုကြီးမားသော တောင်တန်းနယ်နမိတ်နှင့် ဆက်စပ်နိုင်သည်။

3:1–6 After being the son of Pharaoh’s daughter, Moses changes to tending the flock of his father-in-law. No time indication is provided. Acts 7:30 says that Moses stayed for forty years in Midian. Jethro. See note on 2:18. Horeb. Literally “dry place” and further described as the “mountain of God.” Appears also in 17:6 and 33:6. In other contexts the mountain is called Sinai (19:1, 18, 20, 23; 24:16). Both names could have been associated with the same larger mountain range.

 

၃:၂ ထာဝရဘုရား၏ ကောင်းကင်တမန်။ ဤစကားစုသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၆ နှင့် ၂၂ တွင် သိရှိထားပြီးဖြစ်သည်။ ဤအကြောင်းအရာသည် ၎င်းသည် ဘုရားသခင် (ကျမ်းပိုဒ် ၄–၆၊ ၁၁–၁၆) နှင့် ထာဝရဘုရား (ကျမ်းပိုဒ် ၂၊ ၄၊ ၇၊ ၁၅–၁၆၊ ၁၈) ကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ဤနေရာတွင် အမည်များကို အပြန်အလှန်အသုံးပြုထားသည်။

3:2 Angel of the Lord. This phrase is already known from Gen. 16 and 22. The context suggests that it refers to God (vv. 4–6, 11–16) and the Lord (vv. 2, 4, 7, 15–16, 18), names used interchangeably here.

 

၃:၅ ဖိနပ်ချွတ်ပါ။ ရှေးခေတ်အခြေအနေတွင် ယဇ်ပုရောဟိတ်များသည် သန့်ရှင်းမှုကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် နှိမ့်ချမှုနှင့် လေးစားမှုကို ဖော်ပြရန် ဘုရားကျောင်းများထဲသို့ ဖိနပ်ချွတ်ဝင်ရောက်လေ့ရှိသည် (ယောရှု ၅:၁၅)။ ဘုရားသခင်၏ သန့်ရှင်းမှုသည် ထွက်မြောက်ရာကျမ်းတွင် အရေးပါသော အကြောင်းအချက်ဖြစ်သည်။

3:5 Take your sandals off. In the ancient context priests often entered barefoot into temples in order to maintain purity and express humility and respect (Josh. 5:15). Divine holiness is an important theme in Exodus.

 

၃:၆ ငါသည်။ ဘုရားသခင်၏ နောက်ဆက်တွဲကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ခြင်း (ကျမ်းပိုဒ် ၁၄) ကို နိမိတ်ဖတ်ပြသသည်။ ယခုအခါတွင်၊ သူသည် “သင်၏ဖခင်၏ဘုရား” ဖြစ်သည်။

3:6 I am. Prefigures the subsequent self-revelation of God (v. 14). For now, He is the “God of your father.”

 

၃:၇–၁၀ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် ဘုရားသခင်၏ ထင်ရှားပေါ်ထွက်လာခြင်း၏ အကြောင်းအမှုပါရှိသည်။ ဘုရားသခင်၏ သိမြင်မှုနှင့် ဆောင်ရွက်မှုကို ဖော်ပြသော မျက်မြင်ခြင်း၊ နားထောင်ခြင်း၊ ဂရုစိုက်ခြင်း စသည့် ကြိယာခုနစ်ခုကို သတိပြုပါ။ ဘုရားသခင်သည် ဣသရေလ၏ အော်ဟစ်သံကို ကြားသောကြောင့် မောရှေကို စေလွှတ်တော်မူသည်။

3:7–10 This passage contains the reason for the divine appearing. Note the seven verbs describing divine perception and action, including seeing, hearing, being concerned, etc. Because God has heard Israel’s cry, He sends Moses.

 

၃:၁၁–၄:၁၇ မောရှေ၏ ဤမဟာကြီးမားသော တာဝန်ကို ရင်ဆိုင်ရမည့် အားငယ်မှုနှင့် ကြောက်ရွံ့မှုကို ကန့်ကွက်ချက်ငါးခုဖြင့် ဖော်ပြထားသည် (အောက်ပါဇယားကို ကြည့်ပါ)။ သုံးခုမှာ မေးခွန်းများအဖြစ် ဖော်ပြထားပြီး နှစ်ခုမှာ ထုတ်ပြန်ချက်များအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။

3:11–4:17 Moses’ sense of helplessness and fear facing this immense task is expressed in five objections (see chart below): three are voiced as questions and two as statements.

 

၃:၁၄ ဘုရားသခင်၏ နာမတော်ကို ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ခြင်းသည် ဖြစ်တည်မှုနှင့် ရှိနေမှုကို အာရုံစိုက်ထားပြီး၊ သတ်မှတ်ထားသော ဝိသေသလက္ခဏာများကို မဟုတ်ပေ။ သဒ္ဒါအရ၊ ဤစကားစုကို ပစ္စုပ္ပန် (“ငါသည် ငါဖြစ်သည်”) နှင့် အနာဂတ် (“ငါသည် ငါဖြစ်လိုသည်အတိုင်း ဖြစ်လိမ့်မည်”) ဟူသော နှစ်မျိုးဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်သည်။ ၎င်းသည် ကျမ်းပိုဒ် ၁၂ တွင် ဘုရားသခင်၏ ရှိနေခြင်းကတိနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ဤအခြေအနေတွင် ဘုရားသခင်၏ ရှိနေခြင်း (သက်သက်ဖြစ်တည်မှုမျှမက) သည် အရေးကြီးဆုံးအချက်ဖြစ်နိုင်သည်။ မောရှေနှင့် ဣသရေလတို့သည် ဘုရားသခင်သည် အချိန်ကာလရှည်လျားစွာ—ထင်ရသည်မှာ—တိတ်ဆိတ်နေခဲ့သည်ဟု စိုးရိမ်ကြသည်။ အင်္ဂလိပ်စကားလုံး “ထာဝရဘုရား” သည် ဟေဗြဲအက္ခရာလေးလုံးပေါ်တွင် အခြေခံထားပြီး၊ ၎င်း၏ဖြစ်နိုင်သော အသံထွက်မှာ “ယာဟ်ဝေး” ဖြစ်သည်။ ယုဒလူမျိုး ကျမ်းကူးသူများသည် ၎င်းကို အလွန်သန့်ရှင်းသည်ဟု ယူဆသောကြောင့် “ထာဝရဘုရား” ဟူသော စကားလုံး၏ သရအက္ခရာများကို ထည့်သွင်းမထားဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ နာမတော်ကို ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ရှားခဲ့သည်။ ဤအက္ခရာလေးလုံးနှင့် “ဖြစ်တည်သည်” ဟူသော ကြိယာအကြား နီးကပ်သော ဆက်စပ်မှုရှိသည်။

3:14 God’s self-revelation of His name focuses on being and existence, not particular characteristics. Grammatically, the phrase can be translated in a present (“I am that I am”) as well as a future sense (“I will be whatever I will be”). It links to the promise of God’s presence in v. 12. Divine presence (not merely existence) may be the most important aspect in this particular context. Moses and Israel are concerned about the God who—apparently—had been silent for a long period. The English word “Lord” is based on four Hebrew consonant letters, whose possible pronunciation was “Yahweh.” Jewish scribes considered it so holy that they did not include the vowels of the word for “Lord,” in order to avoid saying God’s name. A close relationship exists between these four letters and the verb “to be.”

မောရှေ၏ ကန့်ကွက်မှု ငါးခု Moses’ Five Objections ကန့်ကွက်မှု ဘုရားသခင်၏ တုံ့ပြန်မှု ကိုးကားရာ ၁. “ကျွန်ုပ်သည် မည်သူဖြစ်သနည်း” “ငါသည် သင်နှင့်အတူ ရှိမည်” ၃:၁၁–၁၂ ၂. “ထိုသခင်သည် မည်သူဖြစ်သနည်း” ဘုရားသခင်သည် မိမိ၏နာမတော်ကို ထင်ရှားစေတော်မူသည် ၃:၁၃–၁၆ ၃. “သူတို့က ကျွန်ုပ်ကို မယုံကြည်လျှင် မည်သို့လုပ်ရမည်နည်း” ဘုရားသခင်၏ နိမိတ်လက္ခဏာ သုံးခု (တောင်ဝှေး၊ နူနာ၊ သွေး) ၄:၁–၉ ၄. “ကျွန်ုပ်သည် စကားပြောတတ်သူ မဟုတ်ပါ” “ငါသည် သင့်ကို သင်ပေးမည်” ၄:၁၀–၁၂ ၅. “အခြားသူကို စေလွှတ်ပါ” အာရုန်ကို စေလွှတ်ပြီးဖြစ်သော ဘုရားသခင်သည် အမျက်ထွက်တော်မူသည် ၄:၁၃–၁၇
Objection	Divine Response	Reference
1. “Who am I?”	“I will be with you”	3:11–12
2. “Who are You?”	God reveals His name	3:13–16
3. “What if they don’t believe me?”	Three divine signs (rod, leprosy, blood)	4:1–9
4. “I am not eloquent”	“I will teach you”	4:10–12
5. “Send someone else”	God, who had already sent Aaron, becomes angry	4:13–17

 

၃:၁၆ အကြီးအကဲများ။ ဣသရေလ၏ခေါင်းဆောင်မှုတွင် မကြာခဏသတိမမူမိသော အရေးပါသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည် (၄:၂၉; ၁၂:၂၁; ၁၇:၅–၆; ၁၈:၁၂; ၁၉:၇; ၂၄:၁, ၉, ၁၄)။ ဤအုပ်စုသည် ဣသရေလသမိုင်းနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အရေးကြီးသောအချိန်အခါများတွင် ပေါ်ထွက်လေ့ရှိသည်။

3:16 elders. An important part of Israelite leadership that is often overlooked (4:29; 12:21; 17:5–6; 18:12; 19:7; 24:1, 9, 14). This group appears at many crucial intersections of Israelite history and religion.

 

၃:၁၈ သုံးရက်ခရီး။ “တိုတောင်းသောခရီး” ကို ရည်ညွှန်းဖြစ်နိုင်သည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၂၂:၄ တွင် အာဗြဟံနှင့် ဣဇာက်တို့ မိုရိယတောင်သို့ ယဇ်ပူဇော်ရန် သုံးရက်ခရီးသွားသည့်အချက်နှင့် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဆင်တူသည်။

3:18 three days’ journey. Could be a reference to a “short journey.” Note the interesting similarity to Gen. 22:4, where Abraham and Isaac journey three days to Moriah to sacrifice.

 

၃:၁၉ လက်တန်ခိုးကြီးမားခြင်း။ “ဆန့်ထုတ်သောလက်ရုံး” နှင့်အတူ ဤစကားစုသည် ထွက်မြောက်ရာဇာတ်လမ်းတွင် ထပ်ခါတလဲလဲပေါ်ထွက်လာသည် (၆:၆; ၃၂:၁၁; တရားဟောရာ ၄:၃၄; ၅:၁၅; ၇:၁၉; ၂၆:၈) နှင့် အီဂျစ်သုံးသောအောင်မြင်မှုဆိုင်ရာ အသုံးအနှုန်းများကို ထပ်မံဖော်ပြသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဖာရောဘုရင်သာလျှင် ဤသို့အောင်မြင်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ဘုရားသခင်နှင့် ဖာရောဘုရင်အကြား အငြင်းပွားမှုကို ဝိညာဉ်ရေးရာတိုက်ပွဲအဖြစ် ဖော်ပြထားသောကြောင့်၊ ထာဝရဘုရားသည် လက်တန်ခိုးကြီးမားခြင်းနှင့် ဆန့်ထုတ်သောလက်ရုံးဖြင့် ဣသရေလကို ထုတ်ဆောင်မည်ဖြစ်သည်။

3:19 mighty hand. Together with the “outstretched arm” this phrase appears repeatedly in the exodus story (6:6; 32:11; Deut. 4:34; 5:15; 7:19; 26:8) and echoes Egyptian terminology indicating conquest. Generally, it was only Pharaoh who conquered like this. However, since the controversy between God and Pharaoh is described in terms of a spiritual battle, it is the Lord who will bring out Israel with a mighty hand and an outstretched arm.

 

၃:၂၂ လုယူခြင်း။ စစ်ပွဲဆိုင်ရာ အသုံးအနှုန်းသည် ကြီးမားသောပဋိပက္ခဆောင်ပုဒ်ကို ထပ်မံအလေးပေးသည်။

3:22 plunder. Again war terminology underlines the great conflict theme.

Chapter 4

၄:၁–၉ မောရှေ၏ တတိယမေးခွန်းအတွက် တုံ့ပြန်မှုအဖြစ် ဘုရားသခင်သည် မောရှေ၏အမှုတော်ကို အတည်ပြုရန် ရည်ရွယ်သော နိမိတ်လက္ခဏာ သုံးခုကို မိတ်ဆက်ပေးသည်။ သို့သော်၊ ဤနိမိတ်လက္ခဏာများသည် ဖာရောဘုရင်နှင့် ဣသရေလအကြား ပဋိပက္ခအောက်တွင် ဝိညာဉ်ရေးရာပဋိပက္ခတစ်ခုရှိကြောင်း ညွှန်ပြသည်။

4:1–9 In response to Moses’ third question God introduces three signs, intended to authenticate Moses’ ministry. However, these signs also suggest that underlying the conflict between Pharaoh and Israel is a spiritual conflict.

 

၄:၂–၃ တောင်ဝှေး။ အာဏာပိုင်ဆိုင်မှု၏ နိမိတ်လက္ခဏာအဖြစ် တောင်ဝှေးနှင့် မြွေသည် ဖာရောဘုရင်နှင့် ၎င်း၏တန်ခိုးနှင့် နီးကပ်စွာဆက်စပ်နေသည်။

4:2–3 rod. The rod as a sign of authority and the serpent were closely associated with Pharaoh and his power.

 

၄:၆–၇ နူနာရောဂါ။ သမ္မာကျမ်းစကားလုံးသည် ယနေ့ခေတ်နူနာရောဂါ (ဟန်ဆင်ရောဂါ) နှင့် မဖြစ်မနေ တူညီခြင်းမရှိသော အရေပြားရောဂါကို ဖော်ပြသည်။ အံ့ဖွယ်လက္ခဏာသည် ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် ပရိသတ်ကို အံ့အားသင့်စေမည်ဖြစ်ပြီး၊ နူနာရောဂါသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ရေရှည်ရောဂါဖြစ်ပြီး မကြာခဏ ဘုရားသခင်၏ပြစ်ဒဏ်နှင့် ဆက်စပ်နေသည် (တောလည်ရာ ၁၂:၁၀; ၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၅:၅)။

4:6–7 leprous. The biblical term describes a skin disease which was not necessarily the same as leprosy today (Hansen’s disease). The surprising immediacy of the miracle would amaze an audience since leprosy was generally a long-term disease and often associated with divine punishment (Num. 12:10; 2 Kin. 15:5).

 

၄:၈–၉ ရေကို သွေးအဖြစ်ပြောင်းလဲခြင်းသည် ပထမဘေးဒဏ်ကို (၇:၁၄–၂၄) ကြိုတင်ပြသသော နိမိတ်လက္ခဏာဖြစ်သည်။ အီဂျစ်အတွေးအခေါ်တွင် နိုင်းမြစ်နှင့် ၎င်း၏ရေသည် ဘုရားသခင်ဖြစ်ပြီး အသက်အားလုံး၏ရင်းမြစ်ဖြစ်သည်။

4:8–9 The transformation of water into blood as a sign anticipates the first plague (7:14–24). In Egyptian thought the Nile and its water was divine and the source of all life.

 

၄:၈ နိမိတ်လက္ခဏာ။ နိမိတ်လက္ခဏာများကို အာဏာပြသရန် (ယောရှု ၂:၁၂–၁၃)၊ သတိပေးရန် (တောလည်ရာ ၁၇:၁၀)၊ သို့မဟုတ် ယုံကြည်ခြင်းကို အားပေးရန် (ဟေရှာယ ၇:၁၁) အတွက် မကြာခဏအသုံးပြုသည်။ ၎င်းတို့သည် ထွက်မြောက်ရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ ဘေးဒဏ်များကို “နိမိတ်လက္ခဏာများ” (၇:၃; ၈:၁၉; ၁၀:၁–၂)၊ “အံ့ဖွယ်များ” (၄:၂၁; ၇:၃; ၁၁:၉–၁၀; ၁၅:၁၁)၊ နှင့် “များစွာသောအံ့ဖွယ်များ” (၃၄:၁၀) ဟု ခေါ်သည်။ ထို့ကြောင့် အီဂျစ်ရှိ ဘုရားသခင်၏ “နိမိတ်လက္ခဏာများ” သည် သင်ကြားရန်ဖြစ်ပြီး ရိုးရှင်းစွာ ပြစ်ဒဏ်ပေးရန်မဟုတ်ပေ။

4:8 sign. Signs were often used to demonstrate authority, to encourage (Josh. 2:12–13), to serve as a warning (Num. 17:10), or to encourage faith (Is. 7:11). They have a major role in the exodus. The plagues are known as “signs” (7:3; 8:19; 10:1–2), “wonders” (4:21; 7:3; 11:9–10; 15:11), and “marvels” (34:10). Thus the divine “signs” in Egypt were to teach and not simply punish.

 

၄:၁၀–၁၂ အရေးကြီးသောတာဝန်ပေးအပ်ခံရသောအခါ ပုံမှန်အရှေ့တိုင်းဆန်သော “လွန်ကဲသောနှိမ့်ချမှု” ၏ ကောင်းသောဥပမာဖြစ်သည် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၉:၂၁; ၁၈:၂၃; ၂၄:၁၄; ၁ တိမောတေ ၁:၁၅)။ မောရှေ၏ ရှည်လျားသောမိန့်ခွန်းများကို ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတစ်လျှောက် တွေ့ရှိနိုင်သည်။

4:10–12 A good example of typical eastern “exaggerated humility,” esp. when given a major assignment (1 Sam. 9:21; 18:23; 24:14; 1 Tim. 1:15). Moses’ elaborate speeches can be found throughout the Pentateuch.

 

၄:၁၃–၁၇ နောက်ဆုံးငြင်းဆိုမှုသည် ယောနတို့၏ ထာဝရဘုရား၏အမျက်တော်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့်အဖြစ်ကို သမ္မာကျမ်းစာဖတ်သူများအား သတိပေးသည်။ သို့သော်၊ မလိုလားသောသူကို ပြစ်ဒဏ်ပေးမည့်အစား၊ ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်၏ နောက်ထပ်နိမိတ်လက္ခဏာတစ်ခုကို ပေးသည်။ အာရုန်သည် မောရှေကို ထောက်ပံ့အားပေးရန် လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏အမျက်တော်ဖော်ပြမှုသည် လူသားတို့၏ အကြောင်းမဲ့ဒေါသများနှင့် ဘာမှမသက်ဆိုင်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်ကို ပိုမိုမီးမောင်းထိုးပြသည် (ယောနသည် ငါးကြီးဝမ်းထဲတွင် အံ့ဖွယ်ရှင်သန်ခြင်းတွင်လည်း ထင်ရှားသည်)။

4:13–17 The final refusal reminds biblical readers of Jonah causing the Lord’s anger. However, instead of punishing His unwilling subject, another sign of divine grace is given: Aaron is already on his way to meet Moses in order to support and encourage him. The description of divine anger has nothing in common with human irrational rage, but further highlights divine grace (as is also visible in Jonah’s miraculous survival in the belly of the fish).

 

၄:၁၈–၂၃ ယောက္ခမ၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာဖြင့် မောရှေသည် အီဂျစ်သို့ ပြန်လည်သွားရန် ပြင်ဆင်သည်။

4:18–23 With the blessing of his father-in-law, Moses prepares to return to Egypt.

 

၄:၂၁ စိတ်မာကျောစေခြင်း။ ထွက်မြောက်ရာတစ်လျှောက် ဖာရောဘုရင်၏စိတ်မာကျောခြင်းကို နည်းလမ်းသုံးမျိုးဖြင့် ဖော်ပြသည်။ (၁) ဖာရောဘုရင်ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏စိတ်ကို မာကျောစေသည် (၈:၁၅, ၃၂; ၉:၃၄)။ (၂) ဖာရောဘုရင်၏စိတ်သည် မာကျောခံရသည် (ပုဂ္ဂိုလ်မဖော်ပြဘဲ; ၇:၁၃–၁၄, ၂၂–၂၃; ၈:၁၉; ၉:၇, ၃၅)။ (၃) ဘုရားသခင်သည် ဖာရောဘုရင်၏စိတ်ကို မာကျောစေသည် (၉:၁၂; ၁၀:၁, ၂၀, ၂၇; ၁၁:၁၀; ၁၄:၈)၊ ၎င်းကို ကတိပြုထားသည့်အတိုင်း (၇:၃; ၁၄:၄)။ ဇာတ်လမ်းတစ်ခုလုံးသည် ဖာရောဘုရင်တွင် ၎င်း၏လုပ်ရပ်များကို လွတ်လပ်စွာရွေးချယ်ပိုင်ခွင့်ရှိကြောင်း ရှင်းလင်းစေသည် (၁၀:၁–၁၁)။ စိတ်မာကျောခြင်းသည် မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဘုရားသခင်သည် ဖာရောဘုရင်၏ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းမပြုကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ဟေဗြဲအတွေးအခေါ်အရ၊ ဘုရားသခင်ခွင့်ပြုသမျှသည် ၎င်းလုပ်ဆောင်သည်ဟု ယူဆသည် (ဟေရှာယ ၄၅:၇)။

4:21 harden his heart. Throughout Exodus the hardening of Pharaoh’s heart is expressed in three different ways: (1) Pharaoh hardened his own heart (8:15, 32; 9:34); (2) Pharaoh’s heart was hardened (impersonal; 7:13–14, 22–23; 8:19; 9:7, 35); and (3) God hardened Pharaoh’s heart (9:12; 10:1, 20, 27; 11:10; 14:8) as He had promised (7:3; 14:4). The whole story in context makes it clear Pharaoh had a free choice in what he did (10:1–11). Whatever hardening means, it is clear that God did not destroy Pharaoh’s power to decide on his action. According to the Hebrew way of thinking, whatever God allows, He does (Is. 45:7).

 

၄:၂၄–၂၆ ထာဝရဘုရားနှင့် ဤလျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော တွေ့ဆုံမှုသည် အရေးကြီးသောအကြောင်းအရာ နှစ်ခုကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ အရေဖြတ်ခြင်းသည် ဣသရေလနှင့် ဘုရားသခင်၏ပဋိညာဉ်၏ နိမိတ်လက္ခဏာဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၇:၁၀ ရှိမှတ်စုကိုကြည့်ပါ) နှင့် ၎င်းကို ခေါင်းဆောင်၏အိမ်တွင် စတင်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်။ မောရှေသည် မိဒျန်တွင် ၎င်း၏သားများကို အရေဖြတ်ပေးခြင်းမပြုခဲ့ပုံရသည်။ ဇိဖောရသည် ၎င်း၏ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် မိသားစုဝင်တစ်ဦး၏အသက်ကို ကယ်တင်သည်။ ပသခါပွဲအခါတွင် တံခါးဘောင်များပေါ်တွင် သွေးလိမ်းခြင်း (၁၂:၁၂–၁၃) သည် ထွက်မြောက်ခြင်း၏အထွတ်အထိပ်ကို အမှတ်အသားပြုသည့်နည်းတူ၊ သွေးထွက်သောအရေဖြတ်ခြင်းသည် ၎င်း၏အစကို အမှတ်အသားပြုသည်။

4:24–26 This enigmatic encounter with the Lord highlights two important issues: circumcision is the sign of God’s covenant with Israel (see note on Gen. 17:10) and practice of it needs to begin in the home of the leader. Apparently Moses had not circumcised his sons in Midian. Zipporah’s decisive action saves the life of her family member. Parallel to the smearing of the blood on the doorposts during the Passover ritual (12:12–13) marking the culmination of the exodus, the bloody circumcision marks its beginning.

 

၄:၃၁ ယုံကြည်ခြင်း။ ဘုရားသခင်၏ နိမိတ်လက္ခဏာများနှင့် ကတိတော်များအတွက် သစ္စာရှိသော တုံ့ပြန်မှုကို ဖော်ပြသော အဓိကစကားလုံးဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၅:၆)။ ကိုးကွယ်ခြင်း။ ခန္ဓာကိုယ်လှုပ်ရှားမှုသည် စိတ်သဘောထားကို ဖော်ပြသည်။ ဦးညွှတ်ခြင်းသည် မကြာခဏ “ကိုးကွယ်ခြင်း” ပါဝင်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၂၇; ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၂၄:၂၆; ၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၇:၃; ၂၉:၂၉; နေဟမိ ၈:၆)။ ကိုးကွယ်ခြင်းနှင့် အမှုတော်ဆောင်ခြင်း ဆောင်ပုဒ်သည် ထွက်မြောက်ရာ ၅–၁၂ တွင် ဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။

4:31 believed. The key word describing the faithful response to divine signs and promises (Gen. 15:6). worshiped. Body motion expresses attitude. Bowing down often involves “worship” (Ex. 12:27; Gen. 24:26; 2 Chr. 7:3; 29:29; Neh. 8:6). The theme of worship and service is central to Ex. 5–12.

Chapter 5

၅:၁–၅ ပဋိပက္ခသည် ထာဝရဘုရားနှင့် ဖာရောဘုရင်အကြား ဖြစ်သည် (၅:၂)။ ဖာရောဘုရင်၏ စကားလုံးဖြင့်မေးသော မေးခွန်းများ (“ထာဝရဘုရားသည် မည်သူနည်း …?”) ကို ဘုရားသခင်အား တိုက်ရိုက်စိန်ခေါ်မှုအဖြစ် နားလည်ရမည်။ ဖာရောဘုရင်အား ဘုရားသခင်ကို မိတ်ဆက်ပေးရာတွင် ထာဝရဘုရား၏ နာမတော်ကို အသုံးပြုခြင်း (၃:၁၄ ရှိမှတ်စုကိုကြည့်ပါ)။ ငါသည် ထာဝရဘုရားကို မသိ။ ဘုရားသခင်ကို သိကျွမ်းခြင်းသည် ထွက်မြောက်ရာ၏ အဓိကဆောင်ပုဒ်ဖြစ်သည် (၁:၈; ၆:၃; ၇:၅; ၈:၁၀; ၁၄:၄; စသည်)။ ၎င်းသည် ဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ (ဉာဏ်ရည်မဟုတ်) ဖြစ်ပြီး ကတိကဝတ်ပါဝင်သည်။ မောရှေနှင့် အာရုန်၏ အီဂျစ်နန်းတွင်းသို့ အံ့အားသင့်ဖွယ် ဝင်ရောက်ခွင့်ရခြင်းသည် ရှေးအရှေ့ပိုင်းဒေသတွင် ရိုးရာဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံးစီရင်ဆုံးဖြတ်မှုအပေါ် အခြေခံသည်၊ ထိုနေရာ၌ ဘုရင်သည် တရားမျှတမှု၏ အဆုံးစွန်ရင်းမြစ်ဖြစ်သည်။

5:1–5 The conflict is between the Lord and Pharaoh (v. 2). Pharaoh’s rhetorical questions (“Who is the Lord …?”) need to be understood as a direct challenge to God. Note the use of the Lord’s name (see note on 3:14) when introducing God to Pharaoh. I do not know the Lord. Knowing God is a main theme of Exodus (1:8; 6:3; 7:5; 8:10; 14:4; etc.). It is relational (and not intellectual) and involves commitment. Moses’ and Aaron’s surprising access to the Egyptian court is based on traditional legal arbitration practice in the ancient Near East, where the king was the ultimate source of justice.

 

၅:၆–၉ အုတ်များကို တွဲလျက်ထိန်းထားရန် ကောက်ရိုးကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

5:6–9 Straw was used to make the mud bricks hold together.

 

၅:၉ မုသားစကားများ။ ဖာရိုဘုရင်၏ ထာဝရဘုရားအပေါ် မထီမဲ့မြင်ပြုမှုကို မောရှေ၏သတင်းစကား၏ မူလအစကို သူ၏အကဲဖြတ်မှုတွင် ဖော်ပြထားသည်။

5:9 false words. Pharaoh’s disdain for the Lord is expressed in his evaluation of the origin of Moses’ message.

 

၅:၁၀ “ဤသို့ဆိုသည်…”။ ဖာရိုဘုရင်၏အလိုတော်ကို တရားဝင်ကြေညာရာတွင် အလုပ်သမားများအသုံးပြုသော ပုံသေစကားစုသည် ဘုရားသခင်၏တမန်ပုံသေစကားစုနှင့် တူညီသည် (ကျမ်းပိုဒ် ၁; ၇:၁၇၊ ၂၅; ၂ရာ ၁:၄၊ ၆၊ ၁၁၊ ၁၆; ဟေရှာ ၇:၇; စသည်) ဖြစ်ပြီး၊ ဖာရိုဘုရင်၏ ဘုရားသခင်အဖြစ် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်နားလည်မှုကို မီးမောင်းထိုးပြသည်�।

5:10 Thus says.… The formula used by the taskmasters in the formal announcement of Pharaoh’s will is identical to the divine messenger formula (v. 1; 7:17, 25; 2 Kin. 1:4, 6, 11, 16; Is. 7:7; etc.) and highlights Pharaoh’s self-understanding as being God.

 

၅:၁၄–၂၁ ဣသရေလလူမျိုး အလုပ်သမားခေါင်းဆောင်များသည် ၎င်းတို့၏အယူခံဝင်မှုတွင် ဖာရိုဘုရင်၏ ကျွန်များအဖြစ် မိမိကိုယ်ကို ဖော်ပြပုံကို သတိပြုပါ။ အခန်း ၅–၁၂ ၏ အဓိကမေးခွန်းမှာ မည်သူက မည်သူ့ကို အမှုထမ်းမည်နည်း ဖြစ်သည်။ သားဖွားဆရာမများ (၁:၁၅–၂၁) ၏ သစ္စာစောင့်သိမှုနှင့် မတူဘဲ၊ အလုပ်သမားခေါင်းဆောင်များ၏ သစ္စာစောင့်သိမှုသည် လုံးဝရှင်းလင်းမှုမရှိပေ။

5:14–21 Note how the Israelite foremen describe themselves in their appeal as Pharaoh’s servants. The big question of chaps. 5–12 is who will serve whom. The loyalty of the foremen is not entirely clear, unlike that of the midwives (1:15–21).

 

၅:၁၈ ဖာရိုဘုရင်၏ အမိန့်ကို စကားလုံးအတိုင်းဘာသာပြန်ဆိုလျှင် “ယခုသွား၍ အမှုထမ်းကြလော့” ဖြစ်ပြီး၊ ဤအခန်း၏ အဓိကစကားလုံးတစ်လုံးကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။

5:18 The literal translation of Pharaoh’s command is “And now, go, serve,” highlighting one of the key words of the chapter.

 

၅:၂၁ ဓား။ ကျမ်းပိုဒ် ၃ တွင် ဘုရားသခင်၏ဓားကို ရည်ညွှန်းသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ဖာရိုဘုရင်၏ ဣသရေလလူများအပေါ် မထီမဲ့မြင်ပြုမှုကို ဖော်ပြရန် အသုံးပြုသော စကားအသုံးအနှုန်းသည် ထူးခြားသည် (စကားလုံးအတိုင်း “ကျွန်ုပ်တို့၏အနံ့ကို ညစ်နံ့ဖြစ်စေသည်”)၊ သို့သော် ဆင်တူသော အသုံးအနှုန်းများကို အချို့ကျမ်းပိုဒ်များတွင် တွေ့ရသည် (ကမ္ဘာ ၃၄:၃၀; ၁ရာ ၁၃:၄; ၂၇:၁၂; ၂ရာ ၁၀:၆; ၁၆:၂၁; စသည်)။

5:21 sword. Note the contrast to v. 3, referring to God’s sword. The idiomatic expression used to describe Pharaoh’s disdain for the Israelites is unique (literally, “made our odor stinking”), even though there are some passages using similar expressions (Gen. 34:30; 1 Sam. 13:4; 27:12; 2 Sam. 10:6; 16:21; etc.).

 

၅:၂၂–၂၃ ဖာရိုဘုရင်သည် ဤယှဉ်ပြိုင်မှု၏ ပထမအပိုင်းတွင် အနိုင်ရထင်ရသည်။ ဘုရားသခင်နှင့် မောရှေအကြား ကနဦးဆွေးနွေးမှုတွင် ၆:၁ လည်း ပါဝင်သည် (ကျမ်းစာ၏ အခန်းခွဲခြားမှုများကို အေဒီ ဆယ့်နှစ်ရာစုအထိ မိတ်ဆက်မထားခဲ့ပေ)။

5:22–23 Pharaoh appears to have won the first part of the contest. The initial dialogue between God and Moses includes also 6:1 (the chapter divisions of Scripture were not introduced until the twelfth century A.D.).

Chapter 6

၆:၂–၈ ဤအပိုင်းတွင် “ငါသည် ထာဝရဘ Hawkinsမှတ်ချက်: “ငါသည် ထာဝရဘုရား” ဟူသော စကားစုသည် အကြိမ်လေးကြိမ်ပါရှိသည် (ကျမ်းပိုဒ် ၂၊ ၆၊ ၇၊ ၈)။ ဤစကားစုသည် အရေးပါသော ဘုရားသခင်၏ထင်ရှားပေါ်ထွက်မှုများကို မိတ်ဆက်ရာတွင် ထပ်ခါတလဲလဲ ပေါ်ထွက်လာသည် (ဥပမာ၊ ၂၀:၂)။

6:2–8 This section four times contains the exclamation: “I am the Lord” (vv. 2, 6, 7, 8). The same phrase appears repeatedly introducing important divine manifestations (e.g., 20:2).

 

၆:၃ မသိခဲ့။ ယာဟ်ဝေး (ထာဝရဘုရား၊ ၃:၁၄ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ) ဟူသော နာမတော်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ၁၄၀ ကျော်ပေါ်ထွက်ပြီး လူသားများကလည်း အသုံးပြုခဲ့သည် (ကမ္ဘာ ၄:၁၊ ၂၆)။ ထွက်မြောက်ရာ ၆ ၏ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အကြောင်းအရာသည် ယာဟ်ဝေးသည် နာမည်တစ်ခုမျှသာမဟုတ်ဘဲ၊ ၃:၁၄ တွင် ဘုရားသခင်၏ ကိုယ်တိုင်ဖော်ပြချက်နှင့် ဆက်စပ်နေသော အစီအစဉ်နှင့် ကတိတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု အကြံပြုသည်။ ထို့အပြင်၊ သမ္မာကျမ်းစာတွင် တစ်စုံတစ်ဦးကို “သိခြင်း” သည် ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးဖြင့် နားလည်မှုထက် ဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ သိမှုကို ရည်ညွှန်းသည် (ဟေရှာ ၅၂:၆; ယေရမိ ၁၆:၂၁)။ ဣသရေလလူမျိုးသည် အီဂျစ်မှ ထုတ်ဆောင်ပြီး ဘိုးဘေးများအား ပေးထားသော ကတိများကို ဖြည့်ဆည်းပေးမည့် ကယ်တင်ရှင်ဘုရားသခင်ကို လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် မတွေ့ကြုံခဲ့ရသေးပေ။

6:3 not known. The name Yahweh (Lord, see note on 3:14) appears more than 140 times in Genesis and is also used by humans (Gen. 4:1, 26). The larger context of Ex. 6 suggests that Yahweh is more than a name, but rather a program and promise, linked to the divine self-description in 3:14. Furthermore, “to know” somebody in the Bible refers to a relational knowledge, going beyond intellectual grasp (Is. 52:6; Jer. 16:21). Israel as a people had not yet experienced the redeemer God who would take them out of Egypt and fulfill His promises, given to the patriarchs.

 

၆:၅ သတိရခြင်း။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၈:၁ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

6:5 remembered. See note on Gen. 8:1.

 

၆:၉ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ဣသရေလ၏ မယုံကြည်မှု၏ ထပ်တလဲလဲဖြစ်ပေါ်နေသော အကြောင်းအချက်ကို မိတ်ဆက်ပေးသည် (၁၄:၁၀–၁၂; ယောရှု ၅:၆; တရား ၂:၁၇; ၂ရာ ၁၈:၁၂)။

6:9 This verse introduces the recurring theme of Israel’s unbelief (14:10–12; Josh. 5:6; Judg. 2:17; 2 Kin. 18:12).

 

၆:၁၂ အရေဖြတ်မထားသော နှုတ်ခမ်း။ ၄:၂၄–၂၆ ကို ပြန်လည်ရည်ညွှန်းသည်။ ဖာရိုဘုရင်နှင့် ပထမဆုံးတွေ့ဆုံမှုနှင့် သူ၏လူများ၏ တုံ့ပြန်မှုအပြီးတွင် မောရှေသည် စိတ်ဓာတ်ကျနေသည်။

6:12 Uncircumcised lips refers back to 4:24–26. Moses is discouraged after the first meeting with Pharaoh and after his own people’s reaction.

 

၆:၁၃–၂၇ အာရုန်သည် ဣသရေလ၏ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် အထောက်အထားများကို တည်ထောင်ပေးသည်။ ၎င်းသည် ပြည့်စုံသော ဆွေစဉ်မျိုးဇာတ်မဟုတ်ပေ (ဥပမာ၊ ယာကုပ်၏သားများထဲမှ သုံးဦးသာ ဖော်ပြထားသည်; ကျမ်းပိုဒ် ၁၄–၁၆)၊ ၎င်း၏အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ အာရုန်နှင့် သူ၏ဆွေမျိုးများ၏ အရေးပါမှုကို ရှင်းပြရန်ဖြစ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် လေဝိမျိုးနွယ်များကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤဆွေစဉ်မျိုးဇာတ်တွင် ဘုရားသခင်၏ပညတ်တော်များနှင့် မကိုက်ညီသော ဘဝများရှိသူများ၏ အမည်များလည်း ပါဝင်သည်ကို သတိပြုပါ၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် “စံပြပုံ” တစ်ခုမျှသာ မဟုတ်ပေ။

6:13–27 Establishes Aaron’s credentials as a religious leader of Israel. It is not a complete genealogy (e.g., only three names of the sons of Jacob are mentioned; vv. 14–16) and its main purpose is to explain the importance of the clans of Levites, with particular reference to Aaron and his descendants. Note that the genealogy also includes the names of those whose lives were not in line with God’s commandments, so it is not just an “ideal” picture.

 

၆:၂၀ မောရှေနှင့် အာရုန်၏ မိဘများ၏ အမည်များအကြောင်း နောက်ခံအချက်အလက်များကို ပေးထားသည်။

6:20 Provides background information about the names of Moses’ and Aaron’s parents.

 

၆:၂၁၊ ၂၄ ကောရဟ်။ မောရှေနှင့် အာရုန်၏ ဝမ်းကွဲတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးကို ဆန့်ကျင်သော ပုန်ကန်မှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သူဖြစ်သည် (တော ၁၆)။

6:21, 24 Korah. A cousin of Moses and Aaron who led a rebellion against the two leaders (Num. 16).

 

၆:၂၃ နာဒပ်နှင့် အဘိဟုသည် ထာဝရဘုရားရှေ့တွင် မသင့်လျော်သော မီးကို ပူဇော်ခဲ့ပြီး မီးဖြင့် မီးလောင်သေဆုံးခဲ့သည် (လေဝိ ၁၀:၁–၂)။ အလီဇာသည် အာရုန်နောက်တွင် ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းဖြစ်လာခဲ့သည် (တော ၃:၃၂)၊ သူ၏မြေးဖြစ်သူ ဖိနဟတ်သည် ဘာလပိအောရ၌ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပုန်ကန်မှုနှင့် ၎င်း၏နောက်ဆက်တွဲဘေးဒဏ်အတွင်း ပြတ်သားသော ဆောင်ရွက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည် (တော ၂၅)။ အခြေချနေထိုင်သည့်ကာလအတွင်း ဖိနဟတ်သည် ရုဗင်၊ ဂဒ်၊ နှင့် မနာရှေတို့နှင့် အနွယ်အမျိုးများအကြား စစ်ပွဲကို တားဆီးရန် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည် (ယောရှု ၂၂)။

6:23 Nadab and Abihu offered improper fire before the Lord and were consumed by fire (Lev. 10:1–2). Eleazar became high priest following Aaron (Num. 3:32) and his grandson Phinehas took decisive action during the sexual rebellion and its subsequent plague at Baal of Peor (Num. 25). During the settlement period Phinehas also intervened with Reuben, Gad, and Manasseh to prevent intertribal war (Josh. 22).

Chapter 7

၇:၁ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ၄:၁၆ နှင့် ဆင်တူပြီး၊ ဘုရားသခင်၏သတင်းစကားများ ပေးပို့သည့်ပုံစံကို မှတ်သားထားသည်။ ပေးပို့မှု၏အစဉ်အတိုင်းမှာ ဘုရားသခင် → မောရှေ → အာရုန် → ဖာရိုဘုရင် ဖြစ်သည်။

7:1 This verse is similar to 4:16, marking the mode of transmission of divine messages. The order of transmission is God à Moses à Aaron à Pharaoh.

 

၇:၄ ငါ၏လူများ။ ဣသရေလသည် နောက်ဆုံးတွင် လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်လာခဲ့သည် (၁:၉) ဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ ရွေးကောက်ခြင်းအားဖြင့် ထာဝရဘုရား၏ လူများအဖြစ် နီးကပ်စွာ ခွဲခြားသတ်မှတ်ခံရသည်။

7:4 My people. Israel has finally become a people (1:9) and by divine election is closely identified as the Lord’s people.

 

၇:၇ အနှစ်ရှစ်ဆယ်။ ၃:၁–၆ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

7:7 eighty years. See note on 3:1–6.

 

၇:၈–၁၃ လှံတံ-မြွေဖြစ်ရပ်သည် ပိုမိုကြီးမားသော ဘေးဒဏ်ဇာတ်လမ်းအတွက် အံ့ဖွယ်မိတ်ဆက်အဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်။ အာရုန်၏ လှံတံမှ မြွေအဖြစ်ပြောင်းလဲသွားသည်သည် အီဂျစ်မှော်ဆရာများ၏ လှံတံများမှ မြွေများအဖြစ်ပြောင်းလဲသွားသည်ကို မျိုချလိုက်ပြီး၊ ပိုမိုကြီးမားသော ပဋိပက္ခဖြစ်ရပ်၏ နောက်ဆုံးရလဒ်ကို နိမိတ်ဖတ်ပြသည်။ အာရုန်၏ ပြောင်းလဲလှံတံကို ဖော်ပြရန် အသုံးပြုသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ၄:၃ တွင်ဖော်ပြသော မြွေအတွက် ပုံမှန်အသုံးအနှုန်းမဟုတ်ဘဲ၊ “ဧရာမမြွေ သို့မဟုတ် မိကျဉ်းငါးကြီး” (ယောဘ ၇:၁၂; ဟေရှာ ၂၇:၁ ကိုကြည့်ပါ) ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသင့်ပြီး၊ အခြားနေရာများတွင် ဖရိုဖရဲသင်္ကေတ လီဗီယာသန်နှင့် ဆက်စပ်နေသည် (ဆာ ၇၄:၁၃; ၁၄၈:၇)။ မှော်ဆရာများသည် ဤအံ့ဖွယ်ကို ပုံတူကူးနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ထာဝရဘုရား၏ ဖရိုဖရဲမြွေသည် အီဂျစ်လူများ၏ ဖရိုဖရဲမြွေများကို အနည်းအကျဉ်းမျိုချလိုက်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ လှံတံများ (တန်ခိုးစွမ်းအာဏာ၏ သင်္ကေတများအဖြစ်) ကို ဖျက်ဆီးပစ်လိုက်သည်။

7:8–13 The rod-serpent episode functions as a miraculous introduction to the larger plague story. Aaron’s rod-turned-serpent consumes the rods-turned-serpents of the Egyptian magicians and prefigures the final outcome of the larger conflict. The Hebrew word used to describe Aaron’s transformed rod is not the regular term for serpent as in 4:3, but should be translated “monstrous snake, or crocodile” (see Job 7:12; Is. 27:1) and is elsewhere associated with Leviathan, the symbol of chaos (Ps. 74:13; 148:7). While the magicians could duplicate the miracle, the Lord’s chaos-serpent effortlessly swallowed the Egyptians’ chaos-serpents and thus destroyed their rods (as symbols of power).

 

၇:၁၄–၂၅ ပထမဆုံး အထောက်အထားပြသမှုအပြီးတွင်၊ ဖာရိုဘုရင်၏ နှလုံးသည် မာကျောလာသည် (၄:၂၁ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ)။ သူသည် ဤပဋိပက္ခတွင် အညံ့ခံရန် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးပေ။ ဘေးဒဏ်များ စတင်သည်။ ထာဝရဘုရားနှင့် ဖာရိုဘုရင်အကြား ပဋိပက္ခသည် ဘုရားသခင်၏ ပဋိပက္ခဖြစ်ပြီး၊ ဘေးဒဏ်တစ်ခုစီသည် အီဂျစ်နတ်ဘုရားများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသည်။ ဘေးဒဏ်များသည် ဣသရေလကို ကယ်တင်ရန် အီဂျစ်ကို “ဖန်ဆင်းခြင်းဖျက်သိမ်းမှု” အဖြစ်လည်း လုပ်ဆောင်သည်။

7:14–25 Following the first sign of authentication, Pharaoh’s heart is hardened (see note on 4:21). He is not ready to yield in this conflict. The plagues begin. The conflict between the Lord and Pharaoh is a divine conflict, with each plague affecting important Egyptian deities. The plagues also function as the “de-creation” of Egypt in order to deliver Israel.

ဆယ်ဘေးဒဏ်များ The Ten Plagues   ·  သွေးဘေးဒဏ် (7:14–25) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: ခမ်နမ်—နိုင်းမြစ်၏အုပ်ထိန်းသူ၊ ဟာပီ—နိုင်းမြစ်၏ဝိညာဉ်၊ အိုဆီးရစ်—နိုင်းမြစ်သည် သူ၏သွေးဖြစ်သည်။ ·  ဖားဘေးဒဏ် (8:1–15) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: ဟီခတ်—ဖားခေါင်းပါသောနတ်ဘုရားမ၊ ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၏နတ်ဘုရားမ၊ ဖန်ဆင်းရှင်နတ်ဘုရား ခမ်နမ်၏ဇနီး၊ မိခင်နတ်ဘုရားမ။ ·  သန်းဘေးဒဏ် (8:16–19) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: ခဖရာ—ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၏နတ်ဘုရား၊ သင်္ကေတမှာ ပျံသန်းသော ကြီးမားသော ပိုးကောင် (ပုတ်သင်ညို)။ ·  ယင်ကောင်/အင်းဆက်ဘေးဒဏ် (8:20–32) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: ခဖရာ—ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၏နတ်ဘုရား၊ သင်္ကေတမှာ ပျံသန်းသော ကြီးမားသော ပိုးကောင်။ ·  တိရစ္ဆာန်များပေါ်တွင် ကပ်ရောဂါဘေးဒဏ် (9:1–7) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: ဟာသာ—မိခင်နတ်ဘုရားမ (နွားပုံစံ)၊ အေးပစ်—ဖတ်နတ်ဘုရား၏ဖြစ်ထွန်းမှုသင်္ကေတဖြစ်သော နွားထီး၊ မနူးအစ်—ဟီလီယိုပိုလစ်မှ သန့်ရှင်းသောနွားထီး။ ·  အဖုအပိန့်ဘေးဒဏ် (9:8–12) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: ဆခမတ်—ခြင်္သေ့ခေါင်းပါသော ကပ်ရောဂါဘေးဒဏ်၏နတ်ဘုရားမ၊ သို့သော် ကုသပေးနိုင်သည်။ ·  မိုးသီးဘေးဒဏ် (9:13–35) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: နတ်—မိုးကောင်းကင်နတ်ဘုရားမ၊ အိုင်ဆစ်—အသက်နတ်ဘုရားမ၊ ဆက်သ်—ရိတ်သိမ်းမှုကို ကာကွယ်ပေးသော နတ်ဘုရား။ ·  ကျိုင်းကောင်ဘေးဒဏ် (10:1–20) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: ဆီနီဟမ်—ကပ်ရောဂါဘေးဒဏ်မှ ကာကွယ်ပေးသော နတ်ဘုရား။ ·  အမှောင်ဘေးဒဏ် (10:21–23) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: အမုန်၊ အမုန်-ရာ၊ ရာ၊ အတုန်၊ ဟိုးရစ်—မတူညီသော နေနှင့်ဆိုင်သော/ကောင်းကင်နတ်ဘုရားများ။ ·  သားဦးသေဆုံးခြင်းဘေးဒဏ် (11:4–7; 12:29–30) ဆက်စပ်အီဂျစ်နတ်ဘုရား: အိုဆီးရစ်—အသက်နတ်ဘုရား၊ ဖာရိုဘုရင်ကိုယ်တိုင်။
Plague	Reference	Affected Egyptian Deity
1. Blood	7:14–25	Khnum—guardian of the Nile; Hapi—spirit of the Nile; Osiris—Nile is his blood
2. Frogs	8:1–15	Hekhet—goddess with frog head, goddess of resurrection; wife of the creator god Khnum; divine midwife
3. Lice	8:16–19	Kheprer—god of resurrection whose symbol was the flying scarab (large beetle)
4. Flies/insects	8:20–32	Kheprer—god of resurrection whose symbol was the flying scarab
5. Pestilence on livestock	9:1–7	Hathor—mother goddess (cow); Apis—bull of the god Ptah, fertility symbol; Mneuis—holy bull from Heliopolis
6. Boils	9:8–12	Sekhmet—goddess with lion head, goddess of plagues, but could also heal
7. Hail	9:13–35	Nut—sky goddess; Isis—goddess of life; Seth—divine protector of the harvest
8. Locusts	10:1–20	Senehem—protector god against plagues
9. Darkness	10:21–23	Amon, Amon-Ra, Ra, Aton, Horus—different solar/celestial deities
10. Death of firstborn	11:4–7; 12:29–30	Osiris—god of life; Pharaoh himself

 

၇:၁၇ ဟေဗြဲဘာသာတွင် သွေးသည် အရောင်တစ်မျိုးဖြစ်သလို ဓာတုပစ္စည်းတစ်မျိုးလည်းဖြစ်သည်။ ရေသည် သွေးအဖြစ်အမှန်ပြောင်းလဲသွားသလား သို့မဟုတ် အနီရောင်သာဖြစ်သွားသလားဟု ကျမ်းစာတွင် ရှင်းလင်းစွာမဖော်ပြထားပါ။ သို့သော် မည်သူမျှ ထိုရေကို သောက်သုံးနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသည် (အခန်းကြီး ၁၈၊ ၂၁၊ ၂၄)။ ရေထဲတွင်နေထိုင်သော သတ္တဝါများ သေကြေပျက်စီးခဲ့ပြီး၊ ထိုပြောင်းလဲမှုသည် တဖြည်းဖြည်းဖြစ်ပေါ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ (သိပ္ပံနည်းကျရှင်းပြရန်ကြိုးစားသူအချို့ကဲ့သို့) ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ နိုင်းမြစ်ရေသာမက တူးမြောင်းများ၊ အိုင်များ၊ ရေကန်များနှင့် အိုးခွက်များအပါအဝင် ရေအလုံးစုံသည် ထိခိုက်ခံရသည် (အခန်းကြီး ၁၉)။ နိုင်းမြစ်သည် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေးအတွက် အရေးပါသောကြောင့် ၎င်း၏ညစ်ညမ်းမှုသည် အီဂျစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် ဘာသာရေးအပေါ် တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်သည်။

7:17 Blood is both a color and a substance in Hebrew. The text is not clear if the water actually turned into blood or if it only turned red. What remains clear is that nobody could drink the water (vv. 18, 21, 24), that animals living in the water perished, and that the transformation was not gradual (as has been proposed by some interpreters who have looked for scientific explanations of the plagues) but instantaneous. Not only is the Nile water affected but also the water in canals, ponds, and all bodies of water, including vessels (v. 19). Due to the importance of the Nile for agriculture and worship, the pollution of the Nile is a direct attack on Egyptian society and religion.

 

၇:၂၂ ကျမ်းစာတွင် ပဉ္စလက်သမားများသည် တစ်မျိုးတစ်ဖုံသော လှည့်စားမှု သို့မဟုတ် အတုယူမှုပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြသည်။

7:22 The text implies some type of trickery or imitation.

 

၇:၂၅ ခုနစ်ရက်။ ဤအချိန်သည် ဝမ်းနည်းခြင်း (ကမ္ဘာဦး ၅၀:၁၀ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ) နှင့် ကူးပြောင်းမှုကာလများနှင့် ဆက်စပ်လေ့ရှိသည်။ သို့သော် ဖာရိုဘုရင်၏သဘောထားမှာ မပြောင်းလဲခဲ့ပါ။

7:25 seven days. The time often linked to mourning (see note on Gen. 50:10) and periods of transition. However, Pharaoh’s attitude does not change.

Chapter 8

၈:၁–၁၅ ဖားပိုးဘေးဒဏ်သည် အသက်အန္တရာယ်မရှိသော်လည်း၊ စိတ်အနှောင့်အယှက်နှင့် အရေးတကြီးဖြစ်မှုကို တိုးမြှင့်စေသည်။ ဤအကြိမ်တွင် ဖော်ပြချက်သည် တိုတောင်းပြီး ဖာရိုဘုရင်နှင့် မောရှေနှင့်အာရုန်တို့၏ စကားပြောဆိုမှုကို မပါဝင်ပါ။

8:1–15 The frog plague—while not life threatening—increased the sense of inconvenience and urgency. This time the description is abbreviated and does not include the actual conversation between Pharaoh and Moses and Aaron.

 

၈:၃ အလျှံအပယ်ပေါကြွလာ။ စကားလုံးအရ “အုံ” သို့မဟုတ် “သိပ်သည်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

8:3 bring forth … abundantly. Literally, “teem” or “swarm.”

 

၈:၇ ပဉ္စလက်သမားများသည် ထပ်မံ၍ လှည့်စားမှုဖြင့် အံ့ဖွယ်ပုံတူပြုလုပ်ကာ (၇:၂၂) ဖားများကို ပို၍များပြားစေသည်။

8:7 Again the magicians reproduce the miracle by trickery (7:22)—and fill the land with even more frogs.

 

၈:၈–၁၀ ဆုတောင်း။ ဤထူးခြားသောကြိယာ (ကမ္ဘာဦး ၂၅:၂၁ တွင် “ဆုတောင်း” ဟုဘာသာပြန်သည်) သည် ဖာရိုဘုရင်အတွက် အခွင့်အလမ်းတစ်ခုဖွင့်ပေးပြီး ဆုတောင်းချက်ကို ညွှန်ပြသည် (ဟေရှာယ ၇:၁၁–၁၂ ရှိ ဘုရင်အာခဇ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်)။ ဖာရိုဘုရင်သည် အံ့ဖွယ်ဖြစ်မည့်အချိန်ကို ရွေးချယ်ရမည်။

8:8–10 Entreat. This unusual verb, used for prayer (translated “plead” in Gen. 25:21), opens a window of opportunity for Pharaoh and suggests supplication (a parallel to King Ahaz in Is. 7:11–12). Pharaoh is to choose the exact moment of the miracle.

 

၈:၁၅ ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတော်ရှေ့တွင်ပင် ဖာရိုဘုရင်သည် ၎င်း၏စိတ်နှလုံးကို ပို၍ မာကျောစေပြီး ၎င်း၏ကတိအတိုင်း မလိုက်နာခဲ့ပါ (အခန်းကြီး ၈)။

8:15 Even in the face of divine mercy Pharaoh hardens his heart even more and does not comply with his end of the bargain (v. 8).

 

၈:၁၆–၁၉ သနခြံ့။ ဤနေရာတွင် ရည်ညွှန်းသော အင်းဆက်အမျိုးအစားမှာ မရှင်းလင်းပါ။ ယင်ကောင်၊ ခြင် သို့မဟုတ် မွှားများဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆထားသည်။ တတိယဘေးဒဏ်၏ဖော်ပြချက်သည် အကျဉ်းဆုံးဖြစ်ပြီး ပထမသုံးခုစက်ဝိုင်းကို ပိတ်သည်။ ဤနေရာတွင် ပဉ္စလက်သမားများသည် ၎င်းတို့၏စွမ်းရည်ကန့်သတ်ချက်သို့ ရောက်ရှိသည်။ ကျွမ်းကျင်သောလှည့်စားမှုနှင့် မှော်ပညာဖြင့် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော အင်းဆက်အုပ်ကို မပုံတူနိုင်ပါ။

8:16–19 lice. The type of insect referred to here is not clear. Gnats, mosquitoes, or ticks have been suggested. The description of the third plague is the shortest and closes the first cycle of three. It is here that the magicians reach their limits. Skillful tricks and magic cannot reproduce clouds of annoying insects.

 

၈:၁၉ ဘုရားသခင်၏လက်ညှိုး။ ပဉ္စလက်သမားများ၏ ယုံကြည်ခြင်းဖော်ပြချက်မဟုတ်ဘဲ ဘေးဒဏ်၏ဘုရားလာရာကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းဖြစ်သည် (၃၁:၁၈; တရားဟော ၉:၁၀)။

8:19 finger of God. Not necessarily an expression of faith by the magicians, but rather the recognition of the divine origins of the plague (31:18; Deut. 9:10).

 

၈:၂၀–၃၂ နောက်သုံးခုစက်ဝိုင်းသည် ဘုရားသခင်၏အမိန့်နှင့်လုပ်ဆောင်မှု၊ ဖာရိုဘုရင်နှင့် မောရှေနှင့်အာရုန်တို့၏ နံနက်စောစောတွေ့ဆုံမှုတွင် စကားပြောဆိုမှု (၇:၁၅; ၈:၂၀; ၉:၁၃)၊ နှင့် အီဂျစ်လူများအတွက် မောရှေ၏ဆုတောင်းချက်ပါဝင်သော ဖော်ပြချက်များသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသည်။ ယင်ကောင်များသည် ရောဂါပိုးများသယ်ဆောင်သူများဖြစ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ငါးပုပ်နှင့် ဖားများ (ပထမနှစ်ခုဘေးဒဏ်များ) နှင့်ဆက်စပ်နေသည်။

8:20–32 The next cycle of three plagues returns again to the longer descriptions, including the divine order and action, a dialogue between Pharaoh and Moses and Aaron early in the morning (7:15; 8:20; 9:13), and a prayer for delivery on behalf of the Egyptians by Moses. Flies are carriers of disease, especially in the context of rotting fish and frogs (see first two plagues).

 

၈:၂၂–၂၃ ဤဘေးဒဏ်မှစ၍ ဘုရားသခင်သည် အီဂျစ်လူများနှင့် ဣသရေလလူများကို ခွဲခြားပြသည်—ဘုရားသခင်၏အခွင့်အာဏာ၏နောက်ထပ်လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤခွဲခြားမှုကို နောက်ဘေးဒဏ်အများစုတွင်လည်း ရှင်းလင်းစွာပြုလုပ်သည် (၉:၄၊ ၆၊ ၂၆; ၁၀:၂၃; ၁၁:၇)။ ဂေါရှင်။ ကမ္ဘာဦး ၄၅:၉–၁၃ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ။

8:22–23 Beginning with this plague God distinguishes between the Egyptians and the Israelites—another sign of divine authority. This distinction is also made explicitly in most of the following plagues (9:4, 6, 26; 10:23; 11:7). Goshen. See note on Gen. 45:9–13.

 

၈:၂၅ ဖာရိုဘုရင်၏ပေးကမ်းမှုသည် မောရှေ၏တောင်းဆိုချက်ကို အမှန်တကယ်မဖြေရှင်းပါ—ဣသရေလသည် ယဇ်ပူဇော်ရုံမျှမက ထာဝရဘုရားကို ဝတ်ပြုရန်ဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၂၀)။ ၄:၃၁ မှတ်စုများကိုကြည့်ပါ။ ညှိနှိုင်းမှုဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

8:25 Pharaoh’s offer does not really address the request: Israel is not only to sacrifice, but to serve (= worship) the Lord (v. 20). See notes on 4:31. The bargaining continues.

 

၈:၂၈ ဖာရိုဘုရင်၏ဒုတိယခွင့်ပြုချက်သည် တိုတောင်းသောခရီးအတွက်သာ ပြင်ဆင်ပေးပြီး သုံးရက်ခရီး၊ အမြဲထွက်ခွာခြင်းနှင့်ညီမျှသည် (ကမ္ဘာဦး ၃၀:၃၆)။ ဤဖြေကြားချက်သည် ဖာရိုဘုရင်သည် မောရှေ၏မူလတောင်းဆိုချက်၏အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်ခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားစေသည်။

8:28 Pharaoh’s second concession makes provision for a short journey but not a three-day journey, being equivalent to a permanent departure (Gen. 30:36). This reply makes it clear that Pharaoh understood the meaning of Moses’ original request.

 

၈:၃၂ ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏တောင်းဆိုချက်ကို ဖြေကြားပြီးသော်လည်း ဖာရိုဘုရင်သည် ၎င်း၏စိတ်နှလုံးကို ပို၍မာကျောစေသည် (၄:၂၁ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ)။

8:32 Even though God has answered his request, Pharaoh “hardens” his heart even further (see note on 4:21).

Chapter 9

၉:၁–၇ ပဉ္စမဘေးဒဏ်သည် အီဂျစ်လူများ၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုကို တိုက်ခိုက်သည်။ ရှည်လျားသောကြေငြာချက် (အခန်းကြီး ၁–၅) နှင့် တိုတောင်းသောအကောင်အထည်ဖော်မှုအစီရင်ခံစာကို သတိပြုပါ။

9:1–7 The fifth plague attacks the livelihood of the Egyptians. Note the long announcement (vv. 1–5) and the much briefer execution report.

 

၉:၅ ဘုရားသခင်ကိုယ်တော်တိုင်အချိန်ကို သတ်မှတ်သည် (ဖာရိုဘုရင်၏အချိန်သတ်မှတ်မှု ၈:၉–၁၀ နှင့်ဆန့်ကျင်သည်)။

9:5 God Himself sets the time (as opposed to Pharaoh’s time setting in 8:9–10).

 

၉:၆ တိရစ္ဆာန်အားလုံး။ “တိရစ္ဆာန်အမျိုးမျိုး” ဟုဘာသာပြန်ခြင်းသည် ပိုမိုသင့်လျော်ပြီး၊ ဖြစ်နိုင်ချေမှာ လယ်ကွင်းထဲတွင်ထိတွေ့ခံရသောတိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည်။ နောက်ဘေးဒဏ်များတွင် တိရစ္ဆာန်များပိုမိုထိခိုက်ခံရသည်။

9:6 all the livestock. A better translation would be “all kinds of livestock,” most likely the ones exposed in the fields. During later plagues more animals are affected.

 

၉:၈–၁၂ ဆဋ္ဌမဘေးဒဏ်သည် လူနှင့်တိရစ္ဆာန်များ၏ ကျန်းမာရေးနှင့်အသက်ကို တိုက်ရိုက်ထိခိုက်စေပြီး ဘေးဒဏ်များ၏ပြင်းထန်မှုကို တိုးမြှင့်စေသည်။ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းရှင်ဘုရားသည် ကျန်းမာရေးကိုထိန်းသိမ်းပေးသူဖြစ်သည်ဟူသော သမ္မာကျမ်းစာသဘောတရားပေါ်တွင် အခြေခံသည် (၁၅:၂၆)။ စိတ်ဝင်စားစရာမှာ အီဂျစ်ထုံးတမ်းစာသားများတွင် ပြာများဖြူးခြင်းသည် ရောဂါဘေးကိုအဆုံးသတ်ရန်နည်းလမ်းအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ ဤနေရာတွင်မူ ၎င်းသည် ဒုက္ခပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။

9:8–12 The sixth plague directly affects the health and life of people and animals and marks the increasing intensity of the plagues. Underlying this is the biblical concept of the Creator God who is also sustaining health (15:26). Interestingly, Egyptian ritual texts refer to the scattering of ashes as a means of ending pestilence. Here, it creates added misery.

 

၉:၁၃–၃၅ သုံးခုပါသော တတိယစက်ဝိုင်းအစတွင် နံနက်စောစောတွေ့ဆုံမှုနှင့် ရှည်လျားသောအမိန့်ပိုင်းကို ထပ်မံဖော်ပြသည်။ သတ္တမဘေးဒဏ်တွင် မိုးသီးနှင့်မိုးကြိုးပါဝင်ပြီး အီဂျစ်၏အရေးပါသော ရာသီဥတုနတ်များကို စိန်ခေါ်သည်။ မိုးသီးသည် ဘုရားသခင်၏တရားစီရင်မှုနှင့် ဆက်စပ်လေ့ရှိသည် (ဟေရှာယ ၂၈:၂၊ ၁၇; ၃၀:၃၀–၃၁; ယေဇကျေလ ၁၃:၁၁–၁၃; ၃၈:၂၂–၂၃)။

9:13–35 At the beginning of the third cycle of plagues (each containing three plagues) there is again an indication of an early morning encounter and a long command section. The seventh plague involving hail and lightning challenges the important weather deities of Egypt. Hail is often associated with divine judgment (Is. 28:2, 17; 30:30–31; Ezek. 13:11–13; 38:22–23).

 

၉:၂၀–၂၁ ကျမ်းစာတွင် အီဂျစ်လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ပိုင်းခြားမှုကို ဖော်ပြသည်—ထာဝရဘုရားကို အလေးအနက်စတင်ယူသူများ (အချို့သည် ၁၂:၃၈ တွင် “ရောနှောလူအုပ်” ၏အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာနိုင်သည်) နှင့် ဘေးဒဏ်အတွက် ပြင်ဆင်သူများ၊ နှင့် မပြင်ဆင်သူများဖြစ်သည်။

9:20–21 The text indicates a polarization of Egyptian society: those who began to take the Lord seriously (some of whom perhaps became part of the “mixed multitude” in 12:38) and in turn prepared for the plague, and those who did not.

 

၉:၂၉ သင်တို့သိစေရန်။ ထာဝရဘုရားကိုသိခြင်းဆိုင်ရာ အရေးပါသောအကြောင်းအရာအတွက် ၅:၁–၅ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ။ ဘုရားသခင်၏ “မြေ” (သို့မဟုတ် “ပြည်”၊ ဘာသာပြန်နှစ်မျိုးလုံးဖြစ်နိုင်သည်) အပေါ်ထိန်းချုပ်မှုသည် ဖန်ဆင်းခြင်းပေါ်တွင် အခြေခံသည်။

9:29 that you may know. On the important topic of knowing the Lord, see note on 5:1–5. God’s control of the “land” (or “earth,” both translations are possible) is based on creation.

Chapter 10

၁၀:၁–၂၀ အဋ္ဌမဘေးဒဏ်သည် ဒေသတွင်း အစာခေါင်းပါးမှုနှင့် ဒုက္ခများ၏ အဓိကအကြောင်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ကျိုင်းစုံကောင်များကို မိတ်ဆက်သည်။ ကျိုင်းစုံကောင်များ၏ ဖျက်ဆီးနိုင်စွမ်းသည် လူသိများသည်—ကျိုင်းစုံအုပ်များသည် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ဒေသတစ်ခုလုံးကို ဖျက်ဆီးနိုင်သည်။ သန်းရာနှင့်ချီသော ကျိုင်းစုံကောင်များသည် ၎င်းတို့၏ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ကို တစ်ရက်တွင်စားသုံးပြီး မိုးသီးနှင့်မိုးကြိုးများကျန်ရစ်ခဲ့သမျှကို ဖျက်ဆီးသည်။

10:1–20 The eighth plague introduces one of the primary causes for famine and misery in the region, i.e., locusts. The destructive power of locusts is well known: locust swarms can destroy complete regions in a matter of days. Hundreds of millions of locusts, eating their body weight in one day, would destroy what hail and thunder had left over.

 

၁၀:၂ ဖာရိုဘုရင်၏သဘောထားသည် ပို၍မလျော့လာသော်လည်း၊ ဘေးဒဏ်များ၏အရေးပါသောရည်ရွယ်ချက်မှာ ဣသရေလလူမျိုးသည် ဘုရားသခင်၏တန်ခိုးတော်ကို သိရှိပြီး နောင်လာမည့်မျိုးဆက်များတွင် မှတ်မိရန်ဖြစ်သည်။

10:2 While Pharaoh’s attitude is becoming less and less pliable, an important purpose of the plagues is for Israel to know and remember God’s power in future generations.

 

၁၀:၁၁ မောရှေသည် ဖာရိုဘုရင်ထံမှ ထွက်ခွာရန်ရွေးချယ်ခြင်း (အခန်းကြီး ၆) နှင့် နှင်ထုတ်ခံရခြင်းသည် ဣသရေလလူမျိုးတို့၏ အီဂျစ်မှထွက်ခွာရန်ရွေးချယ်ခြင်း နှင့် ဖာရိုဘုရင်မှ နှင်ထုတ်ခံရခြင်း (១េ:၁; ១ែ:ៃ၉) ကို ကြိုပြသည်။

10:11 Moses’ choosing to leave Pharaoh’s presence (v. 6) and being driven out foreshadows Israel’s choice to depart from Egypt (12:41; 19:1) and their being driven out by Pharaoh (11:1; 12:39).

 

၁၀:၂၁–၂၉ နောက်ဘေးဒဏ်သည် အမှောင်ထုဖြင့် အီဂျစ်၏နေနတ်ဘုရား အမုန်ရာကို ပစ်မှတ်ထားသည်။ အမုန်ရာသည် ဖာရိုဘုရင်၏ဘုရားဖခင်အဖြစ်လည်း ယူဆထားသည်။ ထို့ကြောင့် အမုန်ရာ၏ ထာဝရဘုရားရှေ့တွင် အားမဲ့မှုကို ဖော်ထုတ်ခြင်းသည် အီဂျစ်၏အဓိကယုံကြည်ချက်ကို သေစေသောထိုးနှက်မှုဖြစ်သည်။ ပညာရှင်များက သဲမုန်တိုင်းကြီးတစ်ခုသည် အမှောင်ထုကိုဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟု ယူဆထားသည်။

10:21–29 The next plague with its darkness targets Amon-Ra, the sun god of Egypt and one of the most important deities. Amon-Ra was also considered the divine father of Pharaoh. Thus, the exposure of Amon-Ra’s helplessness against the Lord’s power dealt a death blow to the Egyptian core belief. Scholars have suggested a major sand storm could have caused the darkness.

 

၁၀:၂၇ ဖာရိုဘုရင်သည် ထာဝရဘုရား၏ တန်ခိုးနှင့်အခွင့်အာဏာကို အသိအမှတ်မပြုဘဲ ယခင်သဘောထားကိုပင် ထိန်းသိမ်းထားသည်။

10:27 Pharaoh still maintains the same attitude and does not recognize the power and sovereignty of the Lord.

Chapter 11

၁၁:၁–၁၀ ဒသမဘေးဒဏ်သည် အီဂျစ်ယုံကြည်မှုစနစ်ကို နောက်ဆုံးထိုးနှက်မှုဖြစ်သည်။ အမုန်ရာ၏ဘုရားကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သော ဖာရိုဘုရင်သည် ဤနောက်ဆုံးဘုရားတန်ခိုးလက္ခဏာတွင် ပစ်မှတ်ဖြစ်သည်။

11:1–10 The tenth plague deals the final blow to the Egyptian belief system. Pharaoh, the divine representative of Amon-Ra on earth, is targeted in this final sign of divine power.

 

၁၁:၂ ဣသရေလလူမျိုးသည် လက်ဗလာဖြင့် ထွက်ခွာမည်မဟုတ်ပါ။ နောက်ပိုင်းတွင် ကျွန်ခံခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေများတွင်လည်း လွတ်မြောက်ချိန်တွင် ကျွန်ပိုင်ရှင်သည် ပစ္စည်းဥစ္စာများပေးအပ်ရမည်ဟု ဖော်ပြထားသည် (တရားဟော ၁၅:၁၂–၁၅)။

11:2 Israel will not leave empty-handed. The later legislation dealing with debt slavery also indicates that at the time of release the owner of the slave needs to provide material goods (Deut. 15:12–15).

 

၁၁:၄ သန်းခေါင်ယံခန့်။ ဖန်ဆင်းခြင်းအစီအစဉ်အရ (“ညနှင့်နံနက်” ကမ္ဘာဦး ၁:၅၊ ၈၊ ၁၃၊ ၁၉၊ ၂၃၊ ၃၁)၊ သန်းခေါင်ယံသည် နေ့သစ်တစ်ခု၏အစမဟုတ်ဘဲ ည၏အနက်ရှိုင်းဆုံးအချိန်ဖြစ်ပြီး၊ အားနည်းမှုနှင့် အကာအကွယ်မဲ့မှုဖြင့် အမှတ်အသားပြုသည်—ဒသမဘေးဒဏ်ထိမှုအတွက် သင့်လျော်သောအချိန်ဖြစ်သည်။

11:4 About midnight. Based on creation order (“the evening and the morning,” Gen. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31), midnight is not the beginning of a new day, but rather the darkest moment of night, marked by vulnerability and defenselessness—a fitting time for the tenth plague to strike.

 

၁၁:၅ သားဦးများ။ သားဦးများ၏သေဆုံးမှုသည် ဘုရားသခင်၏သားဦးကို (၄:၂၂–၂၃) ဂုဏ်ပြုရန်ပျက်ကွက်သော ဖာရိုဘုရင်၏ ခိုင်မာသောသဘောထားကြောင့်ဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံးဘေးဒဏ်သည် လူမှုအဆင့်အတန်းများကို ခွဲခြားမထားပါ။ ကျွန်မိန်းကလေးသည် ကျောက်နှစ်ချပ်ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော ကြိတ်စက်တွင်အလုပ်လုပ်နေပြီး လူမှုအဆင့်တွင် အနိမ့်ဆုံးအဖြစ် ယူဆထားသည်။

11:5 firstborn. The death of the firstborn is due to the stubbornness of Pharaoh, who has not honored God’s firstborn (4:22–23). The final plague does not distinguish among social classes. handmill. The slave girl working the grinder consisting of two stones was considered the lowest on the social ladder.

 

11:7 “သင်တို့သိစေရန်” ဟူသော ထပ်တလဲလဲဖော်ပြထားပြီးသော စကားစု ပါဝင်သည် (5:1–5 မှတ်စုကို ကြည့်ပါ)။

11:7 Contains the already known refrain that you may know (see note on 5:1–5).

 

11:9–10 ဖာရိုဘုရင်၏သဘောထားအား နောက်ဆုံးသုံးသပ်ချက်: အံ့ဖွယ်လက္ခဏာ ဆယ်တစ်ခု (7:8–13 အပါအဝင်) နှင့် ထာဝရဘုရား၏ တန်ခိုးတော်ကို ထင်ရှားစွာပြသခဲ့သော်လည်း၊ ဖာရိုသည် ထာဝရဘုရား၏ သာလွန်မှုကို အသိအမှတ်ပြုလိုခြင်း မရှိသေးပေ။

11:9–10 Final review of Pharaoh’s attitude: after eleven (including 7:8–13) miraculous signs and obvious demonstrations of the Lord’s power, Pharaoh still does not want to recognize the Lord’s superiority.

Chapter 12

12:1–28 ပသခါပွဲအတွက် ညွှန်ကြားချက်များသည် အသေးစိတ်နှင့် ပြည့်စုံသည်၊ သို့သော် ၎င်း၏လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်မှုကို ဖော်ပြသည့်ဇာတ်လမ်းသည် အငယ်ကျမ်း ၂၈ တစ်ပိုဒ်တည်းသာ ပါဝင်သည်။ ထုံးတမ်းစဉ်လာဆိုင်ရာ ကျမ်းပိုဒ်များတွင် ညွှန်ကြားချက်များ (သတ်မှတ်ထားသော) နှင့် လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်မှုများ (ဖော်ပြထားသော) အကြား ကွာခြားမှုသည် အထွက်ကျမ်း၏ နောက်ပိုင်းနှင့် ဝတ်ပြုရာကျမ်းတွင် ပို၍အရေးပါလာသည်၊ ထိုနေရာတွင် ကျမ်းပိုဒ်အများစုသည် သတ်မှတ်ထားသော ညွှန်ကြားချက်များဖြစ်သည်။ ပသခါပွဲသည် ဣသရေလလူမျိုး၏ ဘာသာရေးပြက္ခဒိန်၏ “ပထမနေ့” ကို အမှတ်အသားပြုပြီး မတ်/ဧပြီလများနှင့် သက်ဆိုင်သည်။ ဣသရေလ၏ ရိုးရာပြက္ခဒိန်သည် တစ်ရှရီလတွင် စတင်ပြီး၊ ထိုလသည် ခန့်မှန်းခြေ စက်တင်ဘာ/အောက်တိုဘာလဖြစ်သည်။

12:1–28 The instructions for the Passover celebration are elaborate and detailed, while the story of its practice involves only one verse (v. 28). This difference between commands/instructions (prescriptive) and practices (descriptive) in ritual texts will become more significant in the latter section of Exodus and in Leviticus, where most texts are prescriptive. The Passover celebration marks “Day 1” of the Israelite religious calendar and corresponds to March/April. The civil Israelite calendar began in the month of Tishri, roughly September/October.

 

12:3 ဆယ်ရက်မြောက်နေ့။ ပွဲတော်ပြက္ခဒိန်၏ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အကြောင်းအရာတွင် သတ်မှတ်ထားသော အချိန်ကို ပထမဆုံးအကြိမ် ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်သည်။ သိုးသငယ်။ အိမ်ထောင်စု၏ သားဦးအတွက် အစားထိုးအဖြစ် လိုအပ်သော တစ်နှစ်သက်တမ်းရှိ သိုးထီးသည် ချို့ယွင်းချက်မရှိရပါ (ဝတ် ၂၂:၁၈–၂၅)။ ကျမ်းသစ်တွင် ဤအကြောင်းအရာကို ယူဆောင်ပြီး ယေရှု၊ “ဘုရား၏သိုးသငယ်” အဖြစ် အသုံးပြုသည် (၁ပေ ၁:၁၉)။

12:3 tenth. This is the first reference to specific time in the larger context of the festal calendar. lamb. The one-year-old male lamb required as a substitute for the firstborn of the household had to be without blemish (Lev. 22:18–25). The NT picks up this theme and applies it to Jesus, the “lamb of God” (1 Pet. 1:19).

 

12:6 ဆည်းဆာ။ သမ္မာကျမ်းစဉ်လာတွင် နေ့သစ်တစ်နေ့၏ အစကို အမှတ်အသားပြုသော အချိန်ဖြစ်သည်။ ပထမပသခါပွဲညတွင် ဣသရေလအတွက် ခေတ်သစ်တစ်ခု၏ အစကိုလည်း အမှတ်အသားပြုသည်။

12:6 twilight. The moment marking the beginning of a new day in biblical tradition. During the night of the first Passover feast it also marked the beginning of a new era for Israel.

 

12:8–11 စားသုံးရန် ညွှန်ကြားချက်များတွင် အစားအသောက်ပြင်ဆင်မှုနှင့် စားသုံးရမည့်ပုံစံ နှစ်မျိုးလုံး ပါဝင်သည်။ ဤအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုစလုံးသည် ထာဝရဘုရားသည် အဲဂုတ္တုပြည်မှ သူ၏လူများကို ကယ်ထုတ်တော်မူသည့် ဣသရေလ၏ တည်ထောင်ချိန်ကို ဆက်သွယ်ပြောပြရန်နှင့် အမှတ်ရရန် အရေးကြီးသည်။

12:8–11 The eating instructions involve the preparation of the meal as well as the manner in which the meal was to be eaten. Both elements were crucial in communicating and remembering the founding moment of Israel when the Lord would bring His people out of Egypt.

 

12:13 သွေး။ ဣသရေလထုံးတမ်းများတွင် သွေးသည် မကြာခဏ သန့်စင်ပေးသည့် လုပ်ဆောင်ချက်များ ရှိသည်။ ဤနေရာတွင် သားဦးအတွက် အစားထိုးသေရမည့် အရာတစ်ခုကို သတိပေးသည့် လုပ်ဆောင်ချက်ရှိသည်၊ ယေရှု၏သေခြင်းတွင် ရှိသော နိယာမတစ်ခုဖြစ်သည် (ဟေဗြဲ ၉:၂၂)။ ဘုရား၏ ကျော်လွှားခြင်းသည် လူသားတို့၏ အားထုတ်မှုပေါ်တွင် မူတည်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရား၏ တက်ကြွသော ကာကွယ်မှုနှင့် ကျေးဇူးတော်ပေါ်တွင်ဖြစ်သည် (အထွက် ၁၂:၂၃၊ ၂၇)။ တံခါးထုပ်များပေါ်တွင် သွေးဆေးသုတ်ခြင်းသည် ဤဘုရား၏ ကာကွယ်မှုအပေါ် ယုံကြည်ခြင်းကို လိုအပ်သည်။

12:13 blood. In Israelite rituals blood often had purifying functions. Here it functions as a reminder of a substitute that had to die for the firstborn, a principle present in the death of Jesus (Heb. 9:22). The divine passing-over is not based on human efforts but rather is God’s active protection and grace (Ex. 12:23, 27). Painting blood on the doorposts required faith in this divine protection.

 

12:14–20 ဤအငယ်ကျမ်းများတွင် ထုံးတမ်း၏ ရေရှည်တည်တံ့မှုကို အလေးပေးသော နောက်ထပ်ညွှန်ကြားချက်များ ပါဝင်ပြီး ၎င်းကို ခုနစ်ရက်ကြာ တဆီးမပါသောမုန့်ပွဲတော်နှင့် ဆက်စပ်ပေးသည်။

12:14–20 These verses contain further instructions emphasizing the lasting nature of the ritual and link it to a seven-day Feast of Unleavened Bread.

 

12:15 တဆီး။ တဆီးမပါသောမုန့်သည် ခရီးသွားအစားအစာဖြစ်ပြီး အထွက်ကျမ်း၏ အစားအစာဖြစ်သည်။ တဆီးပါသောမုန့်သည် ပိုမိုအရသာရှိပြီး အဲဂုတ္တု၏ ပုံမှန်မုန့်ဖြစ်သည်။ နောင်လာနောက်သားများ၏ ပွဲတော်များတွင် တဆီးမပါသောမုန့်စားခြင်း၏ အရေးပါမှုကို တည်ထောင်ခြင်းသည် အထွက်ကျမ်း၏ ထူးခြားသော ဖြစ်ရပ်များကို ဣသရေလလူများအား သတိပေးသည်။ ဖြတ်ထုတ်ခြင်းခံရလိမ့်မည် သည် ပဉ္စမကျမ်းတွင်၊ အထူးသဖြင့် အရေးကြီးသော ဥပဒေများနှင့် ဆက်စပ်ပြီး ပုံမှန်ပေါ်ထွက်လာသော စကားစုဖြစ်သည်။ နောက်ထပ်ဖြစ်နိုင်သော ဘာသာပြန်ဆိုချက်မှာ “ဖြတ်ထုတ်ခြင်းခံရလိမ့်မည်” ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် လူထုအား ပြစ်မှုကျူးလွန်သူကို ကွပ်မျက်ရန် သို့မဟုတ် နှင်ထုတ်ရန် တာဝန်ရှိသည်ဟူသော အယူအဆထက် လုပ်ရပ်၏ မလွှဲမရှောင်သာသော အကျိုးဆက်ကို အကြံပြုသည်။ “ဖြတ်ထုတ်ခြင်း” ဆိုသည်မှာ ဘုရား၏ ပဋိညာဉ်နှင့် သူ၏လူထုမှ ခွဲထုတ်ခြင်းကို ဆိုလိုပြီး၊ ထာဝရအကျိုးဆက်များကို အကြံပြုသည်။ ဤပြင်းထန်သော အခြေအနေသို့ ဦးတည်သည့် ပြစ်မှုအများစုသည် ဘုရား၏ ဥပဒေကို သိရှိလျက် မနာခံခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်သည် (၃၀:၃၂–၃၈; ၃၁:၁၄; က ၁၇:၁၄; စသည်)။ တောလည်ရာ ၁၅:၃၀–၃၁ သည် ဤသဘောထားကို အထူးကောင်းမွန်စွာ ဖော်ပြသည်။

12:15 leaven. Unleavened bread is travel food and would be the food of the exodus. Leavened bread tastes better and was the normal bread of Egypt. Establishing the importance of eating unleavened bread in later celebrations reminded the Israelites of the dramatic events of the exodus. Shall be cut off is an expression that appears regularly in the Pentateuch, especially in connection with important legislation. Another possible translation is “will be cut off,” suggesting the inevitability of the result of the action, rather than the idea that it was the responsibility of the community to execute or banish the transgressor. To be “cut off” would thus mean to be separated from the covenant God and His community, thus suggesting eternal results. Most of the transgressions resulting in this drastic state involve the conscious disobedience of divine law (30:32–38; 31:14; Gen. 17:14; etc.). Num. 15:30–31 describes this attitude particularly well.

 

12:21–27 ဣသရေလ၏ အသက်ကြီးသူများထံသို့ ဘုရား၏ အမိန့်တော်ကို ဆက်သွယ်ပေးခြင်း။ အချို့ကိစ္စများတွင် (သွေးသုတ်ရန်အတွက် အသုံးပြုမည့် ဟစ်ဆော့ပင်ကဲ့သို့) ထပ်လောင်းအချက်အလက်များ ပါဝင်သည်။

12:21–27 Communication of the divine command to the elders of Israel. In some cases (as with the hyssop to be used for the painting of the blood) additional information is included.

 

12:27 ကိုးကွယ်ချီးမွမ်းကြသည်။ ဘုရား၏ လုပ်ဆောင်ချက်သည် ထပ်မံ၍ ကိုးကွယ်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ၄:၃၁ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

12:27 bowed … and worshiped. Again God’s action calls forth worship. See note on 4:31.

 

12:28 ဣသရေလလူများသည် ဘုရား၏ ညွှန်ကြားချက်ကို အပြည့်အဝ လိုက်နာမှုကို အလွန်အကျဉ်းချုံ့၍ ဖော်ပြသည်။

12:28 Describes in a very abbreviated manner the full compliance of the Israelites with the divine instruction.

 

12:31–32 အလျင်အမြန်ထွက်ခွာရန် အမိန့်များ။

12:31–32 Commands urging a speedy departure.

 

12:37 ရာမေသ။ ၁:၁၁ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။ လူဦးရေ ခြောက်သိန်း။ ပဉ္စမကျမ်း၏ နိဒါန်း၊ “ပဉ္စမကျမ်းရှိ ဂဏန်းများ” ကို ကြည့်ပါ။

12:37 Rameses. See note on 1:11. six hundred thousand men. See Introduction, “Numbers in the Pentateuch.”

 

12:38 ရောထွေးသောလူအုပ်။ ၉:၂၀ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

12:38 mixed multitude. See note on 9:20.

 

12:40 နှစ်ပေါင်းလေးရာသုံးဆယ်။ ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၃ တွင် လုံးဝန်းသော နှစ်ပေါင်း ၄၀၀ ကို ရည်ညွှန်းခဲ့သည် (တမန် ၇:၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

12:40 four hundred and thirty years. Gen. 15:13 had referred to the round number of 400 years (compare to Acts 7:6).

 

12:43–50 ပသခါပွဲအားလုံး (သမိုင်းဝင် အဲဂုတ္တုမှ ထွက်ခွာခြင်းသာမက) ကို ထိန်းချုပ်သည့် ထပ်လောင်း (ပိုမိုယေဘုယျ) သတ်မှတ်ချက်များ။

12:43–50 Additional (more generalized) prescriptions governing all Passovers (and not just the historical departure from Egypt).

Chapter 13

13:1–2 လူသားနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ သားဦးကို ရွေးနှုတ်ခြင်းသည် ပသခါပွဲအခမ်းအနားများ၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပြီး ဘုရား၏ ကယ်တင်ခြင်းကျေးဇူးတော်ကို သတိပေးသည် (အငယ် ၁၁–၁၆)။ ယနေ့ခေတ်တွင် ဤဥပဒေကို ကလေးများကို ဘုရားထံသို့ အပ်နှံခြင်း၏ အခြေခံအဖြစ် တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုသည်။ သို့သော်၊ သမ္မာကျမ်းဥပဒေသည် သားဦးများကိုသာ ရည်ညွှန်းပြီး ၎င်းတွင် ပြန်လည်ဝယ်ယူရန် ရွေးချယ်ခွင့် (အနည်းဆုံး အများစုတွင်) ပါဝင်ကြောင်း သတိပြုရန်လိုသည်။ ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဘုရား၏ ပိုင်ဆိုင်မှု အရေးကြီးသော အယူအဆကို ဣသရေလလူများ၏ စိတ်ထဲတွင် ခိုင်မြဲစွာ အမြစ်တွယ်စေရန်ဖြစ်သည်။ ဣသရေလ (သားဦးအဖြစ်၊ ၄:၂၂–၂၃) သည် ဘုရား၏ ကယ်တင်ခြင်းကျေးဇူးကြောင့် ဘုရားပိုင်ဆိုင်သည်။

13:1–2 The redemption of the firstborn of humans and animals is a key part of the Passover celebrations and a reminder of God’s redeeming grace (vv. 11–16). Sometimes in our day this legislation is used as the basis for dedication of children to God. However, it needs to be noted that the biblical law refers only to the firstborn and that it contained a buy-back option (at least in most cases). Its purpose was to anchor solidly in the minds of the Israelites the important concept of divine ownership. Israel (as the firstborn, 4:22–23) belonged to God because of His saving grace.

 

13:3–10 တဆီးမပါသောမုန့်ပွဲတော်ကို လူထုအသိစိတ်ထဲတွင် အမြစ်တွယ်စေသည်။

13:3–10 Anchors the celebration of the Feast of Unleavened Bread in the communal consciousness.

 

13:3 အမှတ်ရ။ ဤစကားလုံးပုံစံသည် အထွက်ကျမ်းတွင် နှစ်ကြိမ်သာပေါ်ထွက်ပြီး၊ ဤနေရာနှင့် ဥပုသ်နေ့ပညတ်တွင် (၂၀:၈) ဖြစ်သည်၊ နှစ်ခုစလုံးတွင် လူသားများ (ဖန်ဆင်းခြင်း) နှင့် ဣသရေလ (အထွက်ကျမ်း) အတွက် အဓိကဖြစ်ရပ်များကို အမှတ်အသားပြုသည်။

13:3 Remember. This form of the word occurs only twice in Exodus, here and in the Sabbath command (20:8), and in both cases it marks a key event for humanity (creation) and Israel (exodus).

 

13:9, 16 သြသဒေါ့ခ်ျဂျူးများသည် ဤအမိန့်ကို စာသားအတိုင်း လက်ခံပြီး ကျမ်းစာပိုဒ်များ ပါဝင်သော ဖိုင်လက်ထရီး (သို့မဟုတ် သားရေသေတ္တာများ) ကို ၎င်းတို့၏ ဘယ်ဘက်လက်မောင်းနှင့် နဖူးပေါ်တွင် ချည်နှောင်ကြသည်။ ဤဥပစာသည် အနာဂတ်မျိုးဆက်များတွင် ပွဲတော်ကို လက်တွေ့ “လုပ်ဆောင်ခြင်း” နှင့် “တွေးတောခြင်း” ကို အလေးပေးပြီး၊ ဘုရား၏ သူ၏လူများကို ကယ်တင်ခြင်းကို အမှတ်ရစေသည်။ ဗျာဒိတ် ၁၄:၉ သည် ဘုရား၏လူများကို ဆန့်ကျင်သော နောက်ဆုံးအချိန်၏ တန်ခိုးအာဏာ၏ အတုအယောင်လုပ်ရပ်များ၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် လက်နှင့်နဖူးပေါ်တွင် နှစ်မျိုးခွဲထားသော အမှတ်အသားကို အသုံးပြုသည်။

13:9, 16 Orthodox Jews take this command literally and bind phylacteries (or leather boxes), containing Scripture texts, on their left arm and forehead. The figure of speech emphasizes the practical “doing” and the “thinking” about the feast in future generations, remembering God’s salvation of His people. Rev. 14:9 applies the same two-fold identification mark (hand and forehead) as part of the counterfeit activities of the end-time power opposing God’s people.

 

13:17 ဘုရား (မောရှေမဟုတ်) သည် အဲဂုတ္တုမှ ခါနာန်ပြည်သို့ တိုက်ရိုက်ကမ်းရိုးတန်းလမ်းကို မယူဘဲ၊ ဤလမ်းကြောင်းတွင် ပြင်းထန်သော စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများရှိသည်ဟု မယူဆပေ။ တော၌ဖြတ်သန်းသော လမ်းကြောင်းသည် ပိုမိုရှည်လျားသော်လည်း လူသွားလူလာနည်းပါးသည်။

13:17 God (not Moses) does not take Israel by way of the direct coastal road from Egypt to Canaan, most likely due to heavy military movements along this route. The route through the wilderness is a much longer road but less traveled.

 

13:18 ဧဒံပင်လယ်။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် အမှန်တကယ် “ကျူပင်လယ်” ဟု ဖတ်သည်။ အဲဂုတ္တုနှင့် သိနာတောင်ကြားရှိ ဒေသတွင် ခါးသောရေကန်များ ရှိသည်။ ပိုမိုမြောက်ဘက်တွင် တင်ဆဟ်ရေကန်၊ ဘာလဟ်ရေကန်နှင့် မန်ဆလဟ်ရေကန်များ ရှိသည်။ ရေပြင်၏ တိကျသောတည်နေရာသည် မရှင်းလင်းပါ။

13:18 Red Sea. The Hebrew actually reads “Sea of Reeds.” In the region between Egypt and Sinai there was a chain of bitter lakes. Further north, there were Lake Timsah, Lake Balah, and Lake Mensaleh. The exact location of the body of water is not clear.

 

13:19 ယောသပ်၏ အရိုးများကို ဖယ်ရှားခြင်းသည် ယခင်ကတိထားခဲ့သော ကတိတစ်ခု၏ ပြည့်စုံမှုဖြစ်သည် (က ၅၀:၂၅)။ ၎င်းတို့ကို ခါနာန်မြေတွင် ပြန်လည်သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းသည် အခြေချရေးကာလ၏ အဆုံးကို အမှတ်အသားပြုလိမ့်မည် (ယိရှု ၂၄:၃၂)။

13:19 The removal of Joseph’s bones is a fulfillment of an earlier promise (Gen. 50:25). Their reburial in Canaanite soil will mark the end of the settlement period (Josh. 24:32).

 

13:20–22 ဘုရား၏ ရှိနေမှုကို နေ့အခါ တိမ်တိုက်တိုင်နှင့် ညအခါ မီးတိုင်ဖြင့် ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသည်။ ဤသည်မှာ အရေးကြီးသော ဓမ္မပညာဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာဖြစ်ပြီး (နိဒါန်း၊ “အကြောင်းအရာနှင့် အကြောင်းအမျိုးမျိုး” ကို ကြည့်ပါ)၊ ဗိမာန်တော်ဇာတ်လမ်းနှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်နေသည်။

13:20–22 God’s presence is visibly illustrated by the pillar of cloud by day and the pillar of fire by night. This is an important theological theme (see Introduction, “Content and Themes”), closely linked to the tabernacle story.

Chapter 14

14:1–4 ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်၏ ရောင်ပြန်ဟပ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည့် ဧဒံပင်လယ်မှ ကယ်ထုတ်ခြင်းသည် နောက်ထပ်စဉ်းစားမှုတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ ဘုရားမှ စတင်လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။

14:1–4 A reflection of the plan of salvation, the Red Sea delivery is not an afterthought but is initiated by God.

 

14:4 ဤဖြစ်ရပ်၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အဲဂုတ္တုလူများနှင့် သိထားသည့် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးသို့ ဘုရားကို ဖော်ပြရန်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အဲဂုတ္တုစစ်တပ်၏ ရှုံးနိမ့်မှုကို ကြားသိကြလိမ့်မည်။ ဤရည်ရွယ်ချက်၏ ပြည့်စုံမှုသည် အငယ်ကျမ်း ၃၁ တွင် ဣသရေလ၏ အသိအမှတ်ပြုမှုဖြင့် စတင်သည်။

14:4 The purpose of this event is to reveal God to the Egyptians and the entire known world, who will hear of the defeat of the Egyptian army. The fulfillment of this purpose begins with Israel’s acknowledgement in v. 31.

 

14:5 ဤသည်မှာ ဖာရိုဘုရင်၏ တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်သော ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုသာမဟုတ်ပေ။ သူသည် လက်စားချေလိုသော ၎င်း၏စစ်တပ်၏ အပြည့်အဝထောက်ခံမှုကို ရရှိထားသည်။ ဣသရေလလူများထွက်ပြေးသွားပြီဟူသော သတင်းသည် အငယ်ကျမ်း ၈ တွင် ဖော်ပြထားသော ဣသရေလလူများထွက်ခွာသွားပုံ ပွင့်လင်းသောနည်းလမ်းနှင့် ဆန့်ကျင်နေသည်။

14:5 This is not just Pharaoh’s arbitrary decision. He has the full support of his army who also want revenge. The report that the Israelites have fled contrasts with the open way the Israelites left described in v. 8.

 

14:10–11 ပထမတုံ့ပြန်မှု (ထိတ်လန့်ခြင်း) သည် သဘာဝကျသည်၊ ဒုတိယတုံ့ပြန်မှု (ညည်းညူခြင်း) သည် နောက်ပိုင်းအကျပ်အတည်းများအတွက် ပုံစံတစ်ခုကို တည်ထောင်ပေးသည် (၁၅:၂၄; ၁၆:၂; ၁၇:၃)။

14:10–11 The first reaction (being terrified) is natural; the second (complaining) established a pattern for later crises (15:24; 16:2; 17:3).

 

14:13 မကြောက်ကြပါနှင့်။ ဘုရား၏ ဆက်သွယ်မှုအများစုသည် ဤအားပေးစကားဖြင့် စတင်သည် (က ၁၅:၁; ယိရှု ၁:၉; ယေ ၁:၈)။ ငြိမ်ဝပ်စွာနေရန် ဆိုသည်မှာ မလှုပ်မရှားနေရန်မဟုတ်ဘဲ တည်ငြိမ်အေးချမ်းစွာ နေရန်ဖြစ်သည်။ မြင်ရလိမ့်မည်။ “မြင်သည်” ကြိယာသည် သုံးကြိမ်ပေါ်ထွက်သည်။ ဘုရားသည် ဣသရေလလူများအား ယုံကြည်ခြင်း၏ မျက်လုံးဖြင့် ကမ္ဘာကို စတင်မြင်ရန် လိုလားသည်။

14:13 Do not be afraid. Most divine communication begins with this encouragement (Gen. 15:1; Josh. 1:9; Jer. 1:8). Being still does not mean inactivity but calm quiet. see. The verb “to see” appears three times. God wants the Israelites to begin to see the world through the eyes of faith.

 

14:19–31 ဤအပိုင်းတွင် ထာဝရဘုရား၏ ကောင်းကင်တမန်၊ တိမ်တိုက်နှင့် ဘုရားကိုယ်တိုင်ကို အပြန်အလှန်အသုံးပြုထားသည်။ ကမ္ဘာဦး ၁၆:၈–၁၄; ၂၂:၁၁–၁၄ မှတ်စုများကို ကြည့်ပါ။

14:19–31 The angel of the Lord, the cloud, and God Himself are used interchangeably in this section. See notes on Gen. 16:8–14; 22:11–14.

 

14:21–22 ဤနေရာတွင် အသုံးပြုထားသော ပုံရိပ်များနှင့် အခန်း ၁၅ တွင် ချဲ့ထွင်ထားသည်မှာ ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသည် လူမျိုးတစ်မျိုးကို ပြန်လည်ဖန်ဆင်းနေသည်။ ဘုရား၏ ဝိညာဉ်တော်သည် ရေပေါ်တွင် လှိုက်လှုပ်နေသကဲ့သို့ (က ၁:၂)၊ မောရှေသည် သူ၏တောင်ဝှေးကို ပင်လယ်ပေါ်တွင် ကိုင်ထားသည်။ ဘုရားသည် ဖန်ဆင်းခြင်းတွင် ရေကို ခွဲထုတ်ခဲ့သည် (က ၁:၇)၊ ပင်လယ်ကို ခွဲထုတ်ပြီး ခြောက်သွေ့သောမြေကိုလည်း ပေါ်ထွက်စေသည် (က ၁:၉)။

14:21–22 The imagery used here and amplified in chap. 15 is that of creation. God is re-creating a people. As God’s spirit hovered over the water (Gen. 1:2), Moses holds his rod over the sea. God then separated the water in creation (Gen. 1:7) as He separates the sea, also making dry land appear (Gen. 1:9).

 

14:24–25 နောက်ဆုံးအဆင့်သည် နံနက် ၂ နာရီမှ ၆ နာရီအထိ ဖြစ်သည်။ အဲဂုတ္တုစစ်တပ်၏ အကြီးမားဆုံးအားသာချက်ဖြစ်သော ၎င်းတို့၏ ရထားများသည် အသက်ရှင်သော ဘုရားနှင့် တိုက်ပွဲဝင်ရာတွင် ၎င်းတို့၏ အကြီးမားဆုံး အဟန့်အတားဖြစ်လာသည်။ အဲဂုတ္တုလူများပင်လျှင် ဘုရားကို အသိအမှတ်ပြုရသည်။

14:24–25 The last watch would be from 2 a.m. to 6 a.m. The greatest asset of the Egyptian army, namely their chariots, becomes their greatest hindrance as they enter battle with the living God. Even the Egyptians have to acknowledge God.

 

14:26–28 ကမ္ဘာဦး ၁:၂ ၏ ဖရိုဖရဲအခြေအနေကို ပြန်လည်ထင်ဟပ်သော ဖန်ဆင်းမှုဖျက်သိမ်းခြင်းကို သတိပြုပါ။ ပင်လယ်ရေများ ပေါင်းစည်းလာသည်နှင့်အမျှ ခြောက်သွေ့သောမြေသည် ပျောက်ကွယ်သွားပြီး အဲဂုတ္တုလူများကို နစ်မြှုပ်စေသည်။

14:26–28 Note the de-creation echoing the chaos of Gen. 1:2. The dry land disappears as the sea flows together, drowning the Egyptians.

 

14:30–31 ဘုရားသည် မောရှေမှတစ်ဆင့် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် သူ၏ခေါင်းဆောင်မှုရာထူးကို အားဖြည့်ရန် ရွေးချယ်ပြီး တစ်ယောက်တည်း လုပ်ဆောင်ခြင်းမပြုပါ။ ဤအငယ်ကျမ်းများသည် အဓိကဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင်သာ လူများသည် အဲဂုတ္တု၏ လွှမ်းမိုးမှုမှ လွတ်မြောက်ပြီး လွတ်လပ်လာကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားမှ စတင်ပြီး ပြီးမြှောက်စေသော ၎င်းတို့၏ ထူးခြားသော ကယ်တင်ခြင်းကို သက်သေများဖြစ်သည်။

14:30–31 God chooses to strengthen Moses’ leadership position by working through him and not acting alone. These are key verses. It is only here that the people finally leave Egyptian influence and become free. They are witnesses to their dramatic deliverance initiated and completed by God.

Chapter 15

15:1–18 ဤသီချင်းသည် အထွက်ကျမ်းအတွေ့အကြုံနှင့် တော၌ခရီးသွားခြင်းကြားတွင် ဆက်သွယ်မှုအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။ ၎င်းသည် ဟေဗြဲကဗျာများထဲတွင် သက်တမ်းအရင့်ဆုံးဥပမာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး သုံးပိုင်းခွဲထားနိုင်သည် (အငယ် ၁ခ–၆၊ ၇–၁၁၊ ၁၂–၁၇)။ အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုစီတွင် ထာဝရဘုရား၏ ကယ်တင်ခြင်းကို သက်သေထူသော အငယ်ကျမ်းများ (အငယ် ၁ခ–၃၊ ၇–၈၊ ၁၂–၁၃)၊ ထို့နောက် ပုံပြင်နှင့် နှိုင်းယှဉ်မှုများ (အငယ် ၄–၅၊ ၉–၁၀၊ ၁၄–၁၆ခ) ပါဝင်သည်။ အပိုင်းတစ်ခုစီတွင် ထာဝရဘုရားကို တိုက်ရိုက်ချီးမွမ်းသော အငယ်ကျမ်းတစ်ခုလည်း ပါဝင်သည် (အငယ် ၆၊ ၁၁၊ ၁၆ခ–၁၇)။ ကိုးကွယ်ခြင်းနှင့် ဝတ်ပြုခြင်းသည် အထွက်ကျမ်းအတွေ့အကြုံ၏ ဗဟိုတွင်ရှိသည်။

15:1–18 This song serves as a link between the exodus experience and the journey in the wilderness. It is one of the oldest examples of Hebrew poetry and can be divided into three sections (vv. 1b–6, 7–11, 12–17). Each stanza contains verses that witness to the Lord’s deliverance (vv. 1b–3, 7–8, 12–13), then verses of narration and comparison (vv. 4–5, 9–10, 14–16a). Each section also contains a verse praising the Lord directly (vv. 6, 11, 16b–17). Worship and service lie at the center of the exodus experience.

 

15:1ခ–၆ ပထမအခန်းကဏ္ဍ: ထာဝရဘုရား၏ ကယ်တင်ခြင်းကို သက်သေထူခြင်း။

15:1b–6 First stanza: the witness to the Lord’s deliverance.

 

၁၅:၁၂ မြေကြီးသည် သူတို့ကိုမျိုချလိုက်သည်။ ဤစကားသည် ကဗျာဆန်သောအဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ရေသည် စစ်တပ်ကိုဖုံးလွှမ်းပြီး မြင်ကွင်းမှပျောက်ကွယ်သွားသည်ကို ဖော်ပြပေမည်။ အနာဂတ်ကိုထောက်မျှော်သော တတိယအပိုဒ်တွင် ဣသရေလလူမျိုးသားများ၏ ခါနာန်သို့ခရီးတွင် ဆန့်ကျင်သူများ၏ သေဆုံးမှုကို ညွှန်ပြပေမည်။

15:12 earth swallowed them. Could be used in a poetic sense with the water covering the army and vanishing from sight. As part of the future-looking third stanza, it may point to the death of those peoples who will oppose the children of Israel on their journey to Canaan.

 

၁၅:၂၀–၂၁ မိရိအမ်၏သီချင်းသည် အပိုဒ်များကြားတွင် ထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်နိုင်သော သံပြိုင်သီချင်း သို့မဟုတ် ဆက်သံအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။

15:20–21 Miriam’s song serves as a chorus or bridge which could have been repeated between the stanzas.

 

၁၅:၂၀ မိရိအမ်သည် မောရှေ၏အစ်မ ဖြစ်ပြီး ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ပရောဖက်မအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသော အမျိုးသမီးလေးဦးအနက် တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ကျန်သုံးဦးမှာ ဒေဗောရာ (တရားသူကြီး ၄:၄)၊ ဟုလ္ဒါ (၂ရာဇဝင် ၂၂:၁၄)၊ နှင့် နောဒိယ (နေဟမိ ၆:၁၄) တို့ဖြစ်သည်။

15:20 Miriam is the sister of Moses and one of four women to carry the title of prophetess in the OT. The others are Deborah (Judg. 4:4), Huldah (2 Kin. 22:14), and Noadiah (Neh. 6:14).

 

၁၅:၂၅ စမ်းသပ်ခြင်း။ ဟေဗြဲကြိယာသည် “လေ့ကျင့်ခြင်း” ဟုလည်း အဓိပ္ပာယ်ရှိနိုင်သည်။ ကမ္ဘာဦး ၂၂:၁ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ။

15:25 tested. The Hebrew verb can also mean “trained.” See note on Gen. 22:1.

 

၁၅:၂၅ခ–၂၆ ဘုရားသခင်သည် မိမိနှင့် ဣသရေလလူမျိုးအကြား ဆက်ဆံရေး၏ လမ်းညွှန်မူများကို တည်ထောင်သည်။ ကျန်းမာရေးသည် ပဉ္စတရားကျမ်း၏ ဥပဒေများတွင် အရေးပါသောစိုးရိမ်စရာဖြစ်သည်။ ခါနာန်နယ်စပ်တွင် အလားတူကတိတစ်ခုကို ထပ်မံပြောကြားထားသည် (တရားဟော ၃၂:၁–၄၃)။

15:25b–26 God establishes the guiding principles of the relationship between Himself and Israel. Health is an important concern in the laws of the Pentateuch. On the border to Canaan a similar promise is repeated (Deut. 32:1–43).

Chapter 16

၁၆:၅ ကျမ်းစာသည် သိနာတောင်မတိုင်မီ သတ္တမနေ့စယ်ဘတ်နေ့၏ အရေးပါမှုနှင့် သန့်ရှင်းမှုကို ညွှန်ပြသည် (ကမ္ဘာဦး ၂:၂–၃ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ)။

16:5 The text points to the importance and sacredness of the seventh-day Sabbath prior to Sinai (see note on Gen. 2:2–3).

 

၁၆:၆ ဣသရေလလူမျိုးသည် သူတို့ကို အီဂျစ်မှထုတ်ဆောင်လာသော ထာဝရဘုရားသည် မည်သူဖြစ်သည်ကို သိရန်လိုအပ်သည်။ ခရီးတစ်လျှောက်တွင် ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှု သို့မဟုတ် ရည်ရွယ်ချက်များကို ဣသရေလလူမျိုးက မေးခွန်းထုတ်သည်။

16:6 Israel needs to learn who the Lord is who brought them out of Egypt. In much of the journey the presence and/or intentions of God are questioned by the Israelites.

 

၁၆:၇ ငါတို့သည် အဘယ်သူမျှမဟုတ်။ လူများကို စစ်မှန်သောအခွင့်အာဏာနှင့် ခေါင်းဆောင်သို့ ညွှန်ပြရန် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်။ ထာဝရဘုရား၏ ခေါင်းဆောင်မှုသည် ထပ်မံအန္တရာယ်ရှိလာသည်။

16:7 what are we. An attempt to point the people to the real authority and leader. Again the Lord’s leadership is at stake.

 

၁၆:၉ ဤသည်မှာ တရားစီရင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းအတွက် ဆင့်ခေါ်မှုဟု ထင်ရသော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် ညည်းညူမှုကို သည်းခံစွာအသုံးပြု၍ ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေးသို့ ဖိတ်ခေါ်သည်။

16:9 This could sound like a summons to judgment or punishment, yet God is patiently using the grumbling as an invitation to a covenant relationship.

 

၁၆:၁၀ ထာဝရဘုရားသည် အနီရေကူးမြစ်အတွေ့အကြုံကို ကောင်းကင်မှမုန့်ဖုတ်အသစ်နှင့် ချိတ်ဆက်သည်။ ဘုရားသခင်၏ဘုန်းတော်သည် တိမ်တိုက်တွင်သာမက လူများစားမည့်အစားအစာတွင်လည်း ထင်ရှားသည်။

16:10 The Lord connects the experience of the Red Sea with the new experience of bread from heaven. God’s glory is revealed not only in the cloud but in the food the people will eat.

 

၁၆:၁၃ ကျမ်းစာသည် ကျည်ငှက်များကို အကျဉ်းချုံးဖော်ပြပြီး၊ ထို့နောက် မုန့်ဖုတ်ကို အဓိကအာရုံစိုက်သည်။ ၎င်းသည် တော၌အတွေ့အကြုံတစ်လျှောက် ဘုရားသခင်၏တည်မြဲသောတည်ရှိမှုကို အမှတ်အသားပြုသည်။ ဤအကြောင်းအရာကို ယေရှုက ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ယူဆောင်သည် (ယောဟန် ၆:၃၀–၅၈)။

16:13 The text mentions only briefly the quails and then focuses predominantly on the bread, which marks the enduring divine presence throughout the wildness experience. This theme is taken up by Jesus in the NT (John 6:30–58).

 

၁၆:၁၆ အိုမာ တစ်ခု။ အနီးစပ်ဆုံးအားဖြင့် ၂ ကွတ် (၂.၂ လီတာ)။

16:16 one omer. About 2 quarts (2.2 l).

 

၁၆:၂၂–၃၀ စယ်ဘတ်နေ့သည် မုန့်ဖုတ်ဇာတ်လမ်း၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လူများ၏ လက်ဆင့်ကမ်းသင်ယူမှုအတွေ့အကြုံဖြစ်သည်။ သူတို့သည် အနားယူရာနေ့တွင် ၎င်းတို့၏ နေ့စဉ်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များအတွက် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ရန် သင်ယူနေသည်။ ဘုရားသခင်သည် ထင်ရှားသောယုံကြည်မှုကို တောင်းဆိုသည်။ အနားယူရာနေ့ဖြစ်သော စယ်ဘတ်နေ့အကြောင်း ထပ်မံသိရှိရန်၊ ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၈–၁၁ ကိုကြည့်ပါ။

16:22–30 Sabbath is the culmination of the manna story. It is a hands-on learning experience of the people. They are learning to trust God on the day of rest for their daily physical and emotional needs. God requires explicit trust. For more on the SABBATH as a day of rest, see Ex. 20:8–11.

 

၁၆:၂၇–၂၈ ဤနေရာတွင် ဣသရေလလူမျိုးသည် ဆယ်ပညတ်များ၊ အထူးသဖြင့် စယ်ဘတ်နေ့ဆိုင်ရာ အသေးစိတ်အချက်များကို သိနာတောင်မှ တရားဝင်ပေးအပ်ခြင်းမပြုမီ နားလည်ထားကြောင်း သက်သေပြသည်။ ဥပဒေအကြောင်း ထပ်မံသိရှိရန်၊ ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁–၁၇ ကိုကြည့်ပါ။

 16:27–28 There is evidence here that the Israelites had an understanding of the details of the Ten Commandments, and particularly the Sabbath, before those commandments were formally given from Mount Sinai. For more on LAW, see Ex. 20:1–17.

 

၁၆:၃၁ မုန့်ဖုတ်အံ့ဖွယ်အကြောင်း အခြားဖော်ပြချက်များအတွက် တောလည်ရာ ၁၁:၆–၈ နှင့် ဆာလံ ၇၈:၂၄–၂၅ ကိုကြည့်ပါ။

16:31 See Num. 11:6–8 and Ps. 78:24–25 for other descriptions of the manna miracle.

 

၁၆:၃၃–၃၆ ဣသရေလ၏ ဘုရားသခင်အယူအဆဖွဲ့စည်းမှုတွင် မုန့်ဖုတ်အတွေ့အကြုံ၏ အရေးပါမှုကို သတိပြုပါ။ မုန့်ဖုတ်ကို ထာဝရဘုရားရှေ့တွင် တဲတော်ထဲ၌ ထားရှိရန်ဖြစ်ပြီး၊ ယခင်ဘုရားသခင်၏လမ်းပြမှုကို ထင်ရှားစွာသတိရစေရန်ဖြစ်သည်။

16:33–36 Note the importance of the manna experience in the formation of Israel’s concept of God. The manna is to be kept before the Lord in the tabernacle as a vivid reminder of past divine leading.

Chapter 17

၁၇:၂ ရန်တွေ့ခြင်း။ ဤဝေါဟာရသည် ပြည်သူ့တရားစွဲမှု (ကမ္ဘာဦး ၂၆:၂၀–၂၂; တရားဟော ၁၉:၁၇) ကိုလည်း ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။ လူများသည် ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးနှင့် တည်ရှိမှုကို အလေးအနက်မေးခွန်းထုတ်နေသည်။

17:2 contended. This term can also refer to a civil lawsuit (Gen. 26:20–22; Deut. 19:17). The people are seriously questioning God’s power and presence.

 

၁၇:၅ ဤအကျပ်အတည်းသည် ဘုရားသခင်၏ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် မောရှေနှင့် အကြီးအကဲများ၏ အခွင့်အာဏာကို မီးမောင်းထိုးပြလိမ့်မည်။ အကြီးအကဲများ၏ အဓိကလုပ်ဆောင်ချက်မှာ လွတ်လပ်စွာလုပ်ဆောင်ရန်မဟုတ်ဘဲ သက်သေအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန်ဖြစ်သည်။ တောင်ဝှေးသည် မောရှေ၏ ခန့်အပ်မှု၏သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ဤတောင်ဝှေးသည် ရေကို သွေးအဖြစ်ပြောင်းရန် အသုံးမပြုဘဲ၊ ကျောက်သားမှရေထွက်ရှိရန် အသုံးပြုမည်။

17:5 The crisis will underline the authority of Moses and the elders under God’s leadership. The main function of the elders was not to act independently but to serve as witnesses. The rod is the symbol of Moses’ commission. The rod will not be used to change water to blood, but will be used to get water from a rock.

 

၁၇:၆ ဟေဗြဲစကားအရ “ငါ့ကိုကြည့်၍ ရပ်နေသည်” ဟု ဖော်ပြပြီး ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှုကို အလေးပေးသည်။ သူ၏တည်ရှိမှုမရှိလျှင် အံ့ဖွယ်ဖြစ်မည်မဟုတ်ပါ။

17:6 The Hebrew states, literally, “look at Me standing,” emphasizing God’s presence. Without His presence there is no miracle.

 

၁၇:၇ လူများသည် ဘုရားသခင်ကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းသည်။ ဘုရားသခင်သည် သူတို့လိုချင်သည့်အရာနှင့် အချိန်တွင် ပေးအပ်ရမည်—မဟုတ်ပါက သူတို့သည် နတ်ဘုရားများကို ပြောင်းလဲရန် ခြိမ်းခြောက်သည်။ အလားတူဗျူဟာများကို အခန်းကြီး ၃၂ နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် ယေရှုကိုဆန့်ကျင်သော စာတန် (လုကာ ၄:၁–၁၃) တွင် အသုံးပြုသည်။

17:7 The people attempt to manipulate God. God needs to deliver what they desire and when they want it—otherwise they threaten to change gods. Similar strategies are used in chap. 32 and much later by Satan against Jesus (Luke 4:1–13).

 

၁၇:၉ ယောရှုအား ပထမဆုံးအကြိမ်ဖော်ပြသည်။ သူသည် နောက်ပိုင်းတွင် သူလျှိုဆယ်နှစ်ဦးအနက် တစ်ဦးဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး မောရှေ၏ ဆက်ခံသူလည်းဖြစ်မည်။ အာမလက်လူမျိုးနှင့် ပဋိပက္ခသည် ယောရှုအတွက် လေ့ကျင့်မှုနှင့် ထင်ရှားမှုပေးသည်။

17:9 First mention of Joshua, later to be among the twelve spies as well as Moses’ future successor. The conflict with the Amalekites provides training and visibility for Joshua.

 

၁၇:၁၀ ဟုရသည် ကာလက်၏သား (၁ရာဇဝင် ၂:၁၉) ဖြစ်ပြီး ယုဒဣသရေလအနွယ်၏ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် နောက်ပိုင်းတွင် အာရုန်ကို ကူညီမည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၄:၁၄)။

17:10 Hur is Caleb’s son (1 Chr. 2:19) and a leader of the tribe of Judah. He will later assist Aaron (Ex. 24:14).

 

၁၇:၁၄ မှတ်မိရန်နည်းလမ်းအဖြစ် စာရေးသားခြင်းကို ပထမဆုံးအကြိမ်အသုံးပြုသည်။ ဤဖြစ်ရပ်ကို ထင်ရှားစွာထိန်းသိမ်းရန် စာရေးထားသောစာသားနှင့် ယောရှုအား ပြောပြခြင်းဖြင့် နောက်မျိုးဆက်သို့ နှုတ်ဖြင့်ရာဇဝင်ကို ထိန်းသိမ်းမည်။

17:14 First time that writing is used as a means of remembrance. Keeping the event vivid will be doubly secure through the written text and by telling Joshua, who will maintain the oral (spoken) tradition to the next generation.

 

၁၇:၁၅ ဤသည်မှာ မောရှေတည်ဆောက်သော ပထမဆုံးယဇ်ပလ္လင်ဖြစ်သည်။ ယဇ်ပလ္လင်တည်ဆောက်ခြင်းသည် ဘိုးဘေးများနှင့် ဘုရားသခင်အကြား ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေးကို ခိုင်မာစေပြီး (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၇; ၁၃:၁၈; ၂၆:၂၅; ၃၅:၁) အနီးအနားရှိလူမျိုးများအတွက် သက်သေအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။

17:15 This is the first altar built by Moses. Altar building reinforced the covenantal relationship between the patriarchs and God (Gen. 12:7; 13:18; 26:25; 35:1) and also served as a witness to the surrounding nations.

Chapter 18

၁၈:၁ ဤအခန်းသည် ဣသရေလလူမျိုးနှင့် ဣသရေလမဟုတ်သောလူမျိုးများနှင့် ဘုရားသခင်ဆက်ဆံရေးကို နားလည်ရန် အဓိကသော့ချက်ဖြစ်ပြီး ဤဆက်ဆံရေးအတွက် ဘုရားသခင်၏စံပြအား ထင်ဟပ်စေသည်။ မိဒျန်သည် စာရာ၏သေဆုံးပြီးနောက် အာဗြဟံ၏ဇနီး ကေတုရာ နှင့် အာဗြဟံ၏သားစဉ်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၅:၁၊ ၄)။

18:1 This chapter provides a key for the understanding of Israelite and non-Israelite relationships to God and mirrors the ideal of God for these relationships. Midian is a descendant of Abraham and Keturah, Abraham’s wife after the death of Sarah (Gen. 25:1, 4).

 

၁၈:၂–၄ မောရှေ၏သားများ၏အမည်များ (၂:၂၂) သည် ဣသရေလ၏အတွေ့အကြုံကို ခိုင်မာစေသည်။ သူတို့သည် သူစိမ်းများအဖြစ် (၂၂:၂၁; ၂၃:၉) နှင့် အီဂျစ်မှ လွတ်မြောက်ခြင်း (၂၀:၂) ကို အဆက်မပြတ်သတိပေးခံရသည်။

18:2–4 The names of Moses’ sons (2:22) reinforce Israel’s experience. They are continually reminded of their status as aliens (22:21; 23:9) and of their deliverance from Egypt (20:2).

 

၁၈:၉–၁၁ ဣသရေလ၏အတွေ့အကြုံကို ကြားသိရခြင်းဖြင့် ဣသရေလမဟုတ်သော ယေသေရိ (၂:၁၈ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ) သည် ဘုရားသခင်ကို ပိုမိုနားလည်လာသည်။ သိခြင်းသည် အချက်အလက်များကို သိရှိရုံမျှမက ရင်းနှီးမှုနှင့် ကတိကဝတ်များပါဝင်သည် (၁:၈)။ ဣသရေလနှင့် ဆက်ဆံမှုမှတစ်ဆင့် ဘုရားသခင်သည် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးကို မိမိထံသို့ ဆွဲဆောင်လိုသည်။ ဤသာသနာရေးဆိုင်ရာ အာရုံစူးစိုက်မှုသည် ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်းများ၏ ကျန်ရှိသောအပိုင်းတွင် အရေးပါသောအကြောင်းအရာဖြစ်လာမည်။

18:9–11 Hearing of Israel’s experience, Jethro (see note on 2:18), a non-Israelite, is led to a better understanding of God. To know involves more than being aware of facts and involves intimacy and commitment (1:8). Through His dealings with Israel, God wanted to draw the whole world to Himself. This focus on mission will become an important theme in the rest of both the Old and New Testaments.

 

၁၈:၁၂ ယုံကြည်ခြင်း၏ နောက်ဆုံးဖော်ပြမှုတွင် ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့် အသိုင်းအဝိုင်းအတူတကွ စားသောက်ခြင်းပါဝင်သည်။ အကြီးအကဲများနှင့် အာရုန်သည် အသိုင်းအဝိုင်းကို ကိုယ်စားပြုသည်။

18:12 The final expression of faith involves a sacrifice and a communal meal. Again the elders and Aaron represent the community.

 

၁၈:၁၃–၂၆ ဤအပိုင်းတွင် ဥပဒေဆိုင်ရာဝေါဟာရများ ပြည့်နှက်နေပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ထွက်ပေါ်လာမည့် ဥပဒေများအတွက် အခြေခံကို တည်ထောင်သည်။ ဣသရေလသည် အင်အားအများဆုံးဖြင့် အုပ်ချုပ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဥပဒေဖြင့် အုပ်ချုပ်ခံရရန် သင်ယူနေသည်။

18:13–26 This section is loaded with legal terminology and establishes the basis for the later laws that will follow. Israel is learning to be ruled by law and not by force of the strongest.

 

၁၈:၁၇–၁၈ ကောင်းသောဥပဒေသည် ကောင်းသောအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်နှင့် တွဲဖက်ရမည်။

18:17–18 Good law must be accompanied by a good administrative system.

 

၁၈:၁၉–၂၂ ယေသေရိသည် အုပ်ချုပ်ရေးအဆင့်လေးဆင့်ကို အဆိုပြုသည်။ ဤအဆိုပြုချက်ဖြင့် မောရှေသည် ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် (အခန်းကြီး ၃၂–၃၄ ကိုလည်းကြည့်ပါ)၊ သင်ကြားရေးအခန်းကဏ္ဍတစ်ခုကို ထမ်းဆောင်မည်၊ အယူခံတရားရုံးစနစ်ကို တည်ထောင်မည်၊ နှင့် နောက်ဆုံးတွင် ရှုပ်ထွေးသော သို့မဟုတ် ခက်ခဲသောအမှုများတွင် တရားသူကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်မည် (၁၈:၂၆)။

18:19–22 Jethro proposes four administrative levels. With this proposal Moses would be the advocate before God (see also chaps. 32–34), he would assume a general teaching role, an appeal court system would be established, and finally, Moses would serve as supreme court judge on complex or difficult cases (18:26).

 

၁၈:၂၃ အုပ်ချုပ်ရေးလုပ်ထုံးလုပ်နည်းနှင့် ဥပဒေများသည် အသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းမှ မူလမဟုတ်ကြောင်း သတိပြုပါ။ ယေသေရိသည် ဘုရားသခင်မှတစ်ဆင့် ၎င်းတို့ကို မိတ်ဆက်ရန် အသုံးပြုခံရသည်။

18:23 Notice that the administrative procedure and the laws do not originate from within the community. Jethro, as an outsider, is used by God to introduce them.

Chapter 19

၁၉:၁–၈ အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာပြီး သုံးလအကြာတွင် ဣသရေလသည် ထာဝရဘုရားကို ဝတ်ပြုရန်နှင့် ပဋိညာဉ်ကို အုပ်ချုပ်သော ဥပဒေများကို ကြားနာရန် အသင့်ဖြစ်နေသည်။ မောရှေမှတစ်ဆင့် ပေးအပ်သော ဘုရားသခင်၏ညွှန်ကြားချက်များသည် တရားဝင်ပဋိညာဉ်သဘောတူညီမှုအတွက် ပြင်ဆင်ရာတွင် လူများ၏သန့်ရှင်းမှုကို အာရုံစိုက်သည်။

19:1–8 Three months after their departure from Egypt Israel is ready to worship the Lord and hear the laws that govern the covenant. The divine instructions given through Moses focus upon the holiness of the people in preparation for the formal covenant agreement.

 

၁၉:၅–၆ အထူးရတနာ။ သန့်ရှင်းမှုနှင့် ဆက်စပ်ပြီး မကြာခဏပေါ်ထွက်သည် (တရားဟော ၇:၆; ၁၄:၂; ၂၆:၁၈–၁၉)။ ဤဖော်ပြချက်သည် ဥပဒေကို တရားဝင်ပေးအပ်ခြင်းမပြုမီ ဖြစ်ပေါ်ကြောင်း သတိပြုပါ။ မြေကြီးတစ်ခုလုံးသည် ငါ၏ဥစ္စာဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ သခင်အဖြစ်အတွက် သီးသန့်တောင်းဆိုမှုသည် အခြားနတ်ဘုရားများအတွက် နေရာမထားခဲ့ပါ (ဗဟုဘုရားဝါဒ)။ ယဇ်ပုရောဟိတ်နိုင်ငံ။ ဣသရေလသည် သန့်ရှင်းပြီး သာသနာရေးဆောင်ရွက်ရန် ဖြစ်သည် (၃၁:၁၃; ဟေရှာယ ၆၁:၄–၇; ၆၂:၁၀–၁၂)။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ပေတရုသည် ဤအယူအဆကို ခရစ်ယာန်အသင်းတော်သို့ အသုံးချသည် (၁ပေတရု ၂:၅–၉)။ ယုံကြည်သူအားလုံးသည် ဘုရားသခင်၏မေတ္တာနှင့် အသိပညာကို ၎င်းတို့ပတ်ဝန်းကျင်ကမ္ဘာသို့ ဖျန်ဖြေပေးသည်။

19:5–6 special treasure. Appears often in connection with holiness (Deut. 7:6; 14:2; 26:18–19). Note that this statement occurs prior to the official giving of the law. all the earth is Mine. God’s exclusive claim for Lordship does not leave any space for other gods (polytheism). kingdom of priests. Israel is to be holy and mission driven (31:13; Is. 61:4–7; 62:10–12). In the NT Peter applies the concept to the Christian church (1 Pet. 2:5–9). All believers are mediating God’s love and His knowledge to the world around them.

 

၁၉:၅–၈ ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေးတွင် ဘုရားသခင်သည် မိမိ၏လူများထံမှ နာခံမှုကို မျှော်လင့်သည်။ ဘုရားသခင်၏ပညတ်များကို နာခံခြင်းဆိုင်ရာ ပဋိညာဉ်အကြောင်း၊ ထွက်မြောက်ရာ ၂၄:၃–၈; တရားဟော ၂၈; ၂၉; ယောဟန် ၁၄:၁၅; ၁ယောဟန် ၂:၃–၆; ၅:၂–၃ ကိုကြည့်ပါ။ လေဝိ ၂၆:၄၄ မှတ်စုကိုလည်းကြည့်ပါ။

 19:5–8 Obedience is the response God expected from His people in the covenant relationship. On COVENANT obedience to God’s commandments, see Ex. 24:3–8; Deut. 28; 29; John 14:15; 1 John 2:3–6; 5:2–3. See also note on Lev. 26:44.

 

၁၉:၁၀–၁၅ ထာဝရဘုရားထင်ရှားပြခြင်းအတွက် ပြင်ဆင်မှုတွင် အတွင်းစိတ်ယုံကြည်ချက်ကို ထင်ဟပ်စေသော ပြင်ပထုံးတမ်းပြင်ဆင်မှုပါဝင်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် တဲတော်/ဗိမာန်ဒီဇိုင်းတွင် ပို၍အရေးပါလာသော သန့်ရှင်းသောနေရာ၏အရေးပါမှုကို သတိပြုပါ။ ထာဝရဘုရား၏တည်ရှိမှုကြောင့် တောင်တစ်လုံးသည် သန့်ရှင်းလာနိုင်သည် (အခန်းကြီး ၁၂–၁၃)။

19:10–15 Preparation for the appearing of the Lord involves outward ritual preparation which reflects inner conviction. Note the importance of sacred space, which later becomes even more significant in the design of the tabernacle/temple. Because of the Lord’s presence a mountain can become holy (vv. 12–13).

 

၁၉:၁၆–၁၉ ဘုရားသခင်၏ထင်ရှားခြင်း (သို့မဟုတ် ဘုရားထင်ရှားပြခြင်း) ၏လက္ခဏာများတွင် မိုးကြိုး၊ လျှပ်စီး၊ မြေငလျင်၊ မီးခိုးနှင့် တံပိုးမှုတ်သံများ (၁ရာဇဝင် ၁၉:၁၁–၁၃; ယောဘ ၃၈:၁; ၄၀:၆; ဟေရှာယ ၂၉:၆) ပါဝင်ပြီး အာရုံအားလုံးသို့ ဆက်သွယ်ပေးသည်။

19:16–19 Signs of God’s theophany (or appearing) include thunder, lightning, earthquake, smoke, and trumpet blasts (1 Kin. 19:11–13; Job 38:1; 40:6; Is. 29:6) and communicate to all senses.

 

၁၉:၂၀–၂၅ မောရှေသည် တောင်ပေါ်တွင် ဘုရားသခင်နှင့် ထပ်မံတွေ့ဆုံသည်။ ထာဝရဘုရားသည် မိမိ၏သန့်ရှင်းသောတည်ရှိမှုကို အလေးပေးပြီး၊ ဤသတိပေးချက်သည် မပင့်ကူးရသေးသော ယဇ်ပုရောဟိတ်များအတွက်လည်း သက်ရောက်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၉; လေဝိ記 ၈)။

19:20–25 Moses meets God once more on the mountain. Again, the Lord emphasizes the holiness of His presence in a warning that is also applicable to the not-yet-ordained priests (Ex. 29; Lev. 8).

Chapter 20

၂၀:၁–၁၇ အရေးပါသောနိဒါန်း (အခန်းကြီး ၁–၂) နောက်တွင် ဆယ်ခုသော “စကားများ” (သို့မဟုတ် ပညတ်များ; ၃၄:၂၈; တရားဟော ၄:၁၄; ၁၀:၄; တရားဟော ၅:၁–၂၁ ကိုလည်းကြည့်ပါ) ပါရှိသည်။ သိနာမတိုင်မီ ဥပဒေတည်ရှိမှုအကြောင်း၊ ကမ္ဘာဦး ၂၆:၅; ထွက်မြောက်ရာ ၁၆:၂၇–၂၈ ကိုကြည့်ပါ။ ဘုရားသခင်၏စရိုက်ကို ထင်ရှားစေသော ဥပဒေအကြောင်း၊ ဆာလံ ၁၉:၇–၁၁ ကိုကြည့်ပါ။ ယေရှု၏ ဥပဒေအပေါ်အကဲဖြတ်မှုအတွက်၊ မဿဲ ၅:၁၇–၁၉ ကိုကြည့်ပါ။ ပေါလု၏အတွက်၊ ရောမ ၇:၁၂၊ ၁၄ ကိုကြည့်ပါ။ ပဋိညာဉ်သစ်တွင် ဥပဒေအကြောင်း၊ ဟေဗြဲ ၈:၈–၁၀ ကိုကြည့်ပါ။ နောက်ဆုံးနေ့များတွင် ဥပဒေ၏သက်ရောက်မှုအတွက် ဗျာဒိတ် ၁၂:၁၇; ၁၄:၁၂ ကိုကြည့်ပါ။

 20:1–17 An important introduction (vv. 1–2) is followed by the ten “words” (or commandments; 34:28; Deut. 4:14; 10:4; see also Deut. 5:1–21). On the existence of the LAW before Sinai, see Gen. 26:5; Ex. 16:27–28. On the LAW as revelation of God’s character, see Ps. 19:7–11. For Jesus’ evaluation of the LAW, see Matt. 5:17–19. For Paul’s, see Rom. 7:12, 14. For more on LAW in the new covenant, see Heb. 8:8–10. For last day implications of the LAW, see Rev. 12:17; 14:12.

 

၂၀:၂ ငါသည် ထာဝရဘုရားဖြစ်သည်။ ကျွန်ခံခြင်းမှ လွတ်မြောက်စေသော ထာဝရဘုရားအဖြစ် ဖော်ပြခြင်းသည် ဆယ်ပညတ်များနှင့် ဘယ်သောအခါမှ ခွဲခြားမထားရပါ (၆:၂–၈)။ ယုဒလူမျိုးများသည် ဤအခန်းကျမ်းကို ပထမပညတ်၏အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် ယူဆသည်။ ပညတ်များကို နာခံခြင်းသည် ထွက်မြောက်ရာ၏ ပထမအခန်းကြီး ၁၉ အထိ ရှင်းပြထားသော ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်ဖြင့် လွတ်မြောက်ခြင်း၏ အတွေ့အကြုံပေါ်တွင် အခြေခံသည်။ ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်းသည် နာခံခြင်း၏အခြေခံအဖြစ် ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်ကို အလေးပေးသည် (ဧဖက် ၂:၈–၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။

20:2 I am the Lord. The identification of the Lord as deliverer from slavery must never be separated from the Ten Commandments (6:2–8). Jews consider this verse part of the first commandment. Obedience to the commandments is based on the experience of God’s gracious deliverance which the first 19 chapters of Exodus explain. The OT as well as the NT emphasizes God’s grace as the basis for obedience (see Eph. 2:8–10).

 

၂၀:၃ အခြားနတ်ဘုရားမရှိ။ ပထမပညတ်သည် ထာဝရဘုရားကိုသာ ကိုးကွယ်ရန် တောင်းဆိုသည်။ ဤကိုးကွယ်မှုသည် သူ၏လွတ်မြောက်စေခြင်းနှင့် အီဂျစ်နတ်ဘုရားများအပေါ် ပြသသော တန်ခိုးပေါ်တွင် အခြေခံသည်။ ဣသရေလအတွက်၊ အထူးသဖြင့် ယေရှုအတွက်၊ ဤပညတ် (နှင့် အခြားပညတ်များလည်း) သည် မေတ္တာနှင့် ဆက်စပ်သည် (တရားဟော ၆:၁–၅ နှင့် မဿဲ ၂၂:၃၆–၃၈ ကိုကြည့်ပါ)။

20:3 no other gods. The first commandment demands that only the Lord be worshiped. This worship is based on His deliverance and demonstrated power over Egyptian gods. For Israel, and especially for Jesus, this commandment (and other commandments as well) is related to love (see Deut. 6:1–5 and Matt. 22:36–38).

 

၂၀:၄–၆ ပထမပညတ်သည် ကိုးကွယ်ရာသူကို သတ်မှတ်ပြီး၊ ဤဒုတိယပညတ်သည် ကိုးကွယ်မှု၏ နည်းလမ်းကို ကန့်သတ်သည်။ ရုပ်တုကိုးကွယ်ခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်။ ခရစ်ယာန်နှင့် မွတ်စလင်အချို့သည် ရုပ်တုကိုးကွယ်ခြင်းကို နှစ်ဖက်နှင့် သုံးဖက်ပုံစံများအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး၊ ဘာသာရေးပုံများနှင့် ရုပ်ထုများကို ဖယ်ရှားသည်။ ခရစ်ယာန်အများစုသည် ရုပ်တုများကို ကိုးကွယ်ရာအရာဝတ္ထုအဖြစ် ရည်ရွယ်သော သုံးဖက်ပုံစံများအဖြစ်သာ မြင်သည်။ သို့သော် ရုပ်တုကိုးကွယ်ခြင်းသည် ပုံများတွင်သာ ကန့်သတ်မထားဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ထိန်းချုပ်မှုကို အခြားအရာတစ်ခုခုဖြင့် အစားထိုးသည့်အရာဖြစ်သည်။

20:4–6 While the first commandment specifies the who of worship, this second commandment restricts the how of worship. Idolatry is forbidden. Some Christians and Muslims define idolatry to be both two- and three-dimensional representations, thus ruling out religious pictures as well as statues. Most Christians see idols as only three-dimensional reproductions that are intended as objects of worship. However, idolatry is not limited to images but is anything substituting God’s control in one’s life with something else.

 

၂၀:၆ ထောင်ပေါင်းများစွာ။ “မျိုးဆက်ထောင်ပေါင်းများစွာ” ဟုလည်း ဘာသာပြန်သည် (တရားဟော ၇:၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဒုစရိုက်၏ရလဒ်များ၏ တိုတောင်းသောကာလ (မျိုးဆက်သုံးလေးဆက်) နှင့် ဘုရားသခင်ကို ချစ်သူများအတွက် ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်၏ ရှည်လျားသောကာလ (မျိုးဆက်ထောင်ပေါင်းများစွာ) အကြား ခြားနားမှုဖြစ်သည်။

20:6 thousands. Also translated “thousands of generations” (see Deut. 7:9). The contrast is between the relatively short duration of the results of iniquity (three to four generations) with the very long duration (thousands of generations) of God’s graciousness to those who love Him.

 

၂၀:၇ ဤတတိယပညတ်သည် ဘုရားသခင်၏နာမကို ပေါ့ပေါ့ပါးပါး သို့မဟုတ် ဒေါသထွက်စွာ အသုံးပြုခြင်းထက် ပိုမိုရည်ညွှန်းသည်—ဣသရေလလူမည်သူမျှ ထိုသို့ပြုလုပ်ရန် စဉ်းစားမည်မဟုတ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အဓိကအားဖြင့် မမှန်ကန်သောဖော်ပြချက်များကို ထောက်ခံရန် ဘုရားသခင်၏နာမကို အသုံးပြုခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည် (လေဝိ記 ၁၉:၁၂ နှင့် မဿဲ ၅:၃၃–၃၇ ကိုကြည့်ပါ)။

20:7 This third commandment is referring to more than the careless or angry use of God’s name—since no Israelite would have ever considered doing that. It refers primarily to the use of God’s name to support false statements (see Lev. 19:12 and Matt. 5:33–37).

 

၂၀:၈–၁၁ သတိရ။ ဤစကားလုံးသည် ဤစတုတ္ထပညတ်ဖြစ်သော စယ်ဘတ်နေ့သည် ယခင်ကတည်းက သိရှိထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ဣသရေလလူမျိုးသည် ၎င်း၏မူလကို ကမ္ဘာဦး ၂:၂–၃ နှင့် ထွက်မြောက်ရာ (၁၆:၅၊ ၂၂–၃၀) တွင် ဖော်ပြထားသည်ကို တွေးတောမည်။ စယ်ဘတ်နေ့ကို သတိရရန် ပညတ်သည် ကမ္ဘာဦးဖန်ဆင်းခြင်း (အခန်းကြီး ၁၁) ကိုရည်ညွှန်း၍ ရှင်းပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် အခန်းကြီး ၉–၁၀ သည် စယ်ဘတ်နေ့ကို သတ္တမနေ့အဖြစ် ခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်သည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် စယ်ဘတ်နေ့ကို ချိတ်ဆက်သည့် ရည်ညွှန်းချက်များကို ကမ္ဘာဦး (၂:၂) နှင့် ဗျာဒိတ် (၁၄:၇၊ ၁၂) တွင် တွေ့ရှိနိုင်ပြီး၊ သမ္မာကျမ်းစာသမိုင်း၏ တစ်ခုလုံးကို ဖြတ်သန်းသည်။ ခရစ်ယာန်အများစုသည် ဆယ်ပညတ်များကို ချုပ်နှောင်ထားသည်ဟု လက်ခံသော်လည်း၊ ထူးဆန်းစွာပင် အချို့က ဤပညတ်ကို လျစ်လျူရှုသည် သို့မဟုတ် ပြောင်းလဲသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် စယ်ဘတ်နေ့၏အရေးပါမှုကို ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ချိတ်ဆက်ထားပြီး၊ တရားဟော ၅:၁၄–၁၅ သည် ၎င်းကို ဘုရားသခင်၏ ထွက်မြောက်ရာလွတ်မြောက်စေခြင်းနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသည်။ ထို့ကြောင့် စယ်ဘတ်နေ့သည် ဘုရားသခင်၏ပဋိညာဉ်၏လက္ခဏာဖြစ်လာသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၁:၁၂–၁၇) စယ်ဘတ်နေ့ကို စောင့်ထိန်းခြင်းအကြောင်း၊ ဟေရှာယ ၅၈:၁၃–၁၄; မဿဲ ၁၂:၁၂ ကိုကြည့်ပါ။ စယ်ဘတ်နေ့၏ စတင်နှင့်အဆုံးအချိန်အကြောင်း၊ လေဝိ記 ၂၃:၃၂; မာကု ၁:၃၂ ကိုကြည့်ပါ။ စယ်ဘတ်နေ့ကို ပြောင်းလဲရန်ကြိုးပမ်းမှုအကြောင်း၊ ဒံယေလ ၇:၂၅ ကိုကြည့်ပါ။ ယေရှုနှင့် စယ်ဘတ်နေ့၏ဆက်ဆံရေးအကြောင်း၊ မာကု ၂:၂၈; လုကာ ၄:၁၆ ကိုကြည့်ပါ။ တမန်တော်များနှင့် စယ်ဘတ်နေ့၏ဆက်ဆံရေးအကြောင်း၊ လုကာ ၂၃:၅၄၊ ၅၆; တမန်တော် ၁၃:၄၂; ၁၇:၂ ကိုကြည့်ပါ။

 20:8–11 Remember. The word implies that this fourth commandment, the Sabbath, was already known. Israelites would think of its origin in Gen. 2:2–3 and its mention earlier in Exodus (16:5, 22–30). The command to remember the Sabbath is explained with reference to the Genesis CREATION (v. 11); hence vv. 9–10 are able to identify the Sabbath with the seventh day. Allusions linking CREATION and SABBATH can be found in both Genesis (2:2) and Revelation (14:7, 12), thus spanning the entire length of biblical history. Most Christians accept the Ten Commandments as binding, but strangely some ignore or alter this command. Because this passage links the Sabbath’s significance to creation and Deut. 5:14–15 ties it to God’s exodus deliverance, the Sabbath became a sign of God’s covenant (Ex. 31:12–17). On keeping the SABBATH, see Is. 58:13–14; Matt. 12:12. On the time to begin and end the SABBATH, see Lev. 23:32; Mark 1:32. On the attempt to change the SABBATH, see Dan. 7:25. For Jesus’ relationship to the SABBATH, see Mark 2:28; Luke 4:16. For the relationship of the apostles to the SABBATH, see Luke 23:54, 56; Acts 13:42; 17:2.

 

၂၀:၁၂ ဤပဉ္စမပညတ်နှင့် သတ္တမပညတ်သည် မိသားစု၏အရေးပါမှုကို အသိအမှတ်ပြုသည်။

20:12 This fifth commandment, as well as the seventh, recognizes the importance of family.

 

၂၀:၁၃ လူသတ်ခြင်း။ NKJV ၏ “လူသတ်ခြင်း” သည် ရိုးရာ “သတ်ခြင်း” ထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သောဘာသာပြန်ဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံးသည် ဟိန္ဒူ/ဗုဒ္ဓဘာသာအဓိပ္ပာယ်တွင် တိရစ္ဆာန်များကို မသတ်ခြင်းအဖြစ် နားလည်မှုလွဲမှားနိုင်သည်။

20:13 murder. The NKJV “murder” is a better translation than the traditional “kill.” The latter can be misunderstood in the Hindu/Buddhist sense as not killing animals.

 

၂၀:၁၄ အိမ်ထောင်ရေးဖောက်ပြန်ခြင်း။ ဤသတ္တမပညတ်ဖြင့် ရှုတ်ချခံရသော အိမ်ထောင်ရေးကတိကဝတ်ဖောက်ဖျက်ခြင်းသည် ဣသရေလ၏ ဘုရားသခင်နှင့် ပဋိညာဉ်ဖောက်ဖျက်ခြင်းအတွက် ကျမ်းစာတွင် နှိုင်းယှဉ်ချက်အဖြစ် မကြာခဏအသုံးပြုသည်။ ဥပမာ၊ ဟောရှယ ၃:၁ ကိုကြည့်ပါ။

20:14 adultery. The breaking of marriage vows condemned by this seventh command is often used in Scripture as an analogy for Israel’s breaking of her covenant with God. See for example Hos. 3:1.

 

၂၀:၁၆ မမှန်သောသက်သေ။ ဤနဝမပညတ်၏အဓိကအာရုံသည် တရားရုံးအမှုများနှင့် ဆက်စပ်သည်။ မမှန်သောသက်သေထွက်ဆိုမှုသည် အပြစ်မရှိသူကို မတရားစွပ်စွဲနိုင်သည် သို့မဟုတ် အပြစ်ရှိသူကို လွတ်မြောက်စေနိုင်သည်။

20:16 false witness. The core of this ninth commandment relates to court cases. False testimony can unfairly condemn the innocent, or clear the guilty.

 

၂၀:၁၇ မတပ်မက်ရ။ ဤဒသမပညတ်သည် ပြင်ပလုပ်ရပ်ထက် အတွင်းစိတ်သဘောထားကို အထူးသဖြင့် ဆက်စပ်သည်ဟု ထူးခြားသည်။ တောင်ပေါ်တရားဒေသနာနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ၊ ၎င်းသည် သဘောထားကို အလေးပေးသည် (မဿဲ ၅:၂၁–၃၇)။

20:17 not covet. This tenth commandment is unique in that it specifically deals with an inner attitude rather than an outward act. Compare the Sermon on the Mount, which also emphasizes attitude (Matt. 5:21–37).

 

20:18–21 ဤအကျဉ်းချုပ်ဇာတ်လမ်းအပိုင်းသည် မောရှေ၏ အရေးကြီးသော ဖျန်ဖြေသူအခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။

20:18–21 This brief story section highlights the important mediating function of Moses.

 

20:22–26 ရှေးဟောင်းသုတေသနမှတ်တမ်းများမှ ယဇ်ပလ္လင်အမျိုးအစားများကို သိရှိထားသည်။ ယဇ်ပလ္လင်များသည် ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဝန်ဆောင်မှုတွင် အဓိကလုပ်ဆောင်ချက်ရှိပြီး ၎င်းတို့၏ တည်ဆောက်မှုကို သတ်မှတ်ဥပဒေများဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည်။

20:22–26 Different altar types are known from archaeological records. Altars played a key function in the sacrificial service and their construction was governed by specific laws.

Chapter 21

21:1–11 ဤဥပဒေများသည် အခြားရှေးဟောင်းဥပဒေများနှင့် ဆင်တူသော်လည်း၊ ဘာသာရေး၊ ကျင့်ဝတ်နှင့် လူမှုရေးဥပဒေများကို ပေါင်းစပ်ထားပြီး ဇာတ်ကြောင်းအတွင်း ထည့်သွင်းထားခြင်းဖြင့် ထူးခြားသည်။ ကျွန်ခံခြင်းမှ လွတ်မြောက်ရေးသည် အထွက်ကျမ်း၏ အဓိကအကြောင်းအရာဖြစ်သည်။ ကျွန်ခံခြင်းသည် ယဉ်ကျေးမှုစံနှုန်းဖြစ်သည့် ဤနောက်ခံတွင်၊ ဘုရားသည် ကျွန်များကို ကာကွယ်ရန်နှင့် နောက်ဆုံးတွင် လွတ်မြောက်ရန် ၎င်းကို ထိန်းညှိပေးခဲ့သည်။

21:1–11 The laws, although similar to other ancient laws, are unique in their combination of religious, ethical, and social laws which are placed within a narrative. Freedom from slavery is a theme of the book of Exodus. Seen against this background in which slavery was a cultural norm, God regulated it in order to give protection and eventually freedom to slaves.

 

21:2–6 ဤဥပဒေများသည် ဟေဗြဲအမျိုးသား အကြွေးကြွင်းကျွန်များကို ခုနစ်နှစ်မြောက်နှစ်တွင် လွှတ်ပေးရန် နိယာမများကို တည်ထောင်သည်။ အကြွေးမဆပ်နိုင်သူမည်သူမဆို ကျွန်ဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် အကြွေးဆပ်ရန် မိသားစုဝင်တစ်ဦးကို ပေးအပ်ခြင်းဖြင့် အကြွေးကို ပြန်ဆပ်နိုင်သည်။ ဤဥပဒေများသည် အမြဲတမ်းကျွန်ဖြစ်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးသည်။ နားဖောက်ခြင်းသည် ဥပဒေအရ သင်္ကေတလုပ်ဆောင်မှုဖြစ်သည်။

21:2–6 These laws establish the principles of the seventh-year release of male Hebrew debt slaves. Any person who could not pay a debt could pay back the debt by either becoming a slave or giving a family member to pay off the debt. The laws protected against becoming a permanent slave. The piercing of the ear was a legal symbolic act.

 

21:4 အချို့ကိစ္စများတွင် အမျိုးသမီးများလည်း လွှတ်ပေးခံရသည် (တရား ၁၅:၁၂–၁၈)။

21:4 In certain cases the women were also released (Deut. 15:12–18).

 

21:6 ထာဝရ။ ဟေဗြဲဘာသာတွင်၊ သတ်မှတ်မထားသော ကာလတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကျွန်အတွက်၊ ဤကာလသည် ၎င်း၏သေဆုံးခြင်းအထိ ဖြစ်နိုင်သည်။ လူသားများနှင့် သက်ဆိုင်သည့်အနေဖြင့် “ထာဝရ” သည် မကြာခဏ လူတစ်ဦးသက်တမ်းအထိကို ဆိုလိုသည်။ ၁ရာ ၁:၂၂ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ဟေရှာယ ၃၄:၉–၁၀ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

21:6 forever. In Hebrew, an indefinite period of time. For the slave this period may be until his death. As it relates to humans, “forever” often means as long as a person lives. Compare to 1 Sam. 1:22. See note on Is. 34:9–10.

 

21:7–11 ဤဥပဒေများသည် ဖခင်မှ ကျွန်မယားအဖြစ် ရောင်းချခံရသော အမျိုးသမီး၏ လူမှုရေးအဆင့်အတန်းကို ကာကွယ်ပေးသည်။ ဤဥပဒေများသည် ၎င်း၏ဇနီးအဖြစ် ဥပဒေအရ အဆင့်အတန်းကို အာမခံပြီး ကာကွယ်မှုပေးသည်။

21:7–11 These laws guard the social position of a woman who has been sold by her father as a concubine. The laws assure her protection by safeguarding her legal status as a wife.

 

21:12–17 အခြားရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုများ၏ ဥပဒေများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ သေဒဏ်ကို အသက်ဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများ (အထူးသဖြင့် ကြိုတင်ကြံစည်ထားသော လူသတ်မှု) အတွက်သာ အသုံးပြုရမည်ဖြစ်ပြီး ပိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများအတွက် မဟုတ်ပါ။ မတော်မတဆ လူသတ်မှုကိစ္စတွင်၊ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူအား လက်စားချေမှုမှ ကာကွယ်ရန် ခိုလှုံမြို့များ (တောလည်ရာ ၃၅:၆–၁၅) ဖြင့် ပေးထားသည်။

21:12–17 In contrast to laws in other ancient cultures, the death penalty is only to be used for offenses against life (particularly premeditated murder) and not property. In the case of accidental murder, protection from vengeance is provided for the offender by the cities of refuge (Num. 35:6–15).

 

21:17 မိဘအာဏာကို အလွန်တန်ဖိုးထားသည်။ ဤနေရာတွင် “ကျိန်ဆဲခြင်း” သည် အခြားရိုင်းစိုင်းသော လုပ်ရပ်များကို ပါဝင်နိုင်သည်။ ဤဥပဒေ၏ အသုံးချမှုကို တရား ၂၁:၁၈–၂၁ တွင် ကြည့်ပါ။

21:17 Parental authority was highly valued. It is possible that “cursing” here involves other abusive acts. For an application of the law see Deut. 21:18–21.

 

21:20 ကျွန်အားလုံး (နိုင်ငံခြားသားဖြစ်စေ ဟေဗြဲဖြစ်စေ) ကို ကာကွယ်ထားသည်။ အပြစ်ပေးခြင်း။ စာသားအရ “လက်စားချေခြင်း” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ ပိုင်ရှင်ကို သေဒဏ်ပေးရမည်ဟု ဆိုလိုသည်။

21:20 All slaves (foreign or Hebrew) are protected. punished. Literally, “avenged,” which means the owner was to be put to death.

 

21:24 ဤဥပဒေ၏ ယေရှု၏ ချဲ့ထွင်ချက်ကို မဿဲ ၅:၃၈–၄၂ တွင် ကြည့်ပါ။

21:24 See Jesus’ amplification of this law in Matt. 5:38–42.

 

21:27 ဤဥပဒေဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုကို ပြင်းထန်စွာ ကန့်သတ်ထားသည်။ ကျွန်များအတွက် ဤအဆင့်ကာကွယ်မှုသည် အခြားရှေးဟောင်းဥပဒေများတွင် လုံးဝမသိရှိခဲ့ပါ။

21:27 Physical violence is severely limited by this law. This level of protection for slaves was completely unknown in other ancient laws.

 

21:28 လွတ်မြောက်လိမ့်မည်။ ချွန်ထက်သောနွားပိုင်ရှင်သည် တာဝန်ရှိပြီး စီးပွားရေးဆုံးရှုံးမှုကို ခံရသော်လည်း၊ ၎င်းသည် လူသတ်သမားမဟုတ်ပါ။

21:28 shall be acquitted. The owner of the goring bull is liable and incurs economic loss, but he is not a murderer.

 

21:30–31 ပိုင်ရှင်၏ အသက်ကို ရွေးနှုတ်နိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် စရိတ်ကြီးမားလိမ့်မည်။ ကလေးများကို တန်းတူဆက်ဆံမှုသည် ကျမ်းစာမှ ကလေးများအပေါ် မြင့်မားသော တန်ဖိုးထားမှုကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။

21:30–31 The owner’s life may be ransomed, but it would be expensive. Notice the equal treatment of children that highlights Scripture’s high regard for children.

 

21:32 ရွှေအကြွေသုံးဆယ်။ ခန့်မှန်းခြေ အောင်စ ၁၂ (၀.၃ ကီလိုဂရမ်)။ ပိုင်ရှင်သည် မိသားစုမဟုတ်ဘဲ ရွေးနှုတ်ရန်ငွေကို ရရှိမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ စျေးနှုန်းကို သတ်မှတ်ထားသည်။ နွားတစ်ကောင်ကို ကျောက်ခဲနှင့် ထုသတ်ခြင်းဖြင့် သေဒဏ်ပေးခြင်းသည် ထူးခြားသည်။ ၎င်းသည် အသားကို အသုံးမပြုနိုင်စေခဲ့ပါ။

21:32 thirty shekels. About 12 ounces (0.3 kg). The owner rather than the family would get the ransom money, but the price was set. Death for a bull by stoning is unique. It rendered the meat unusable.

Chapter 22

22:1–31 ဤအခန်းတွင် ထုံးတမ်းနှင့် လူမှုတရားမျှတမှုဥပဒေများ၏ တလှည့်စီပုံစံသည် လူထုနှင့် ထာဝရဘုရားနှင့် လူထု၏ ဆက်ဆံရေး၏ အရေးပါမှုကို အလေးပေးသည်။ ဤရှုထောင့်တစ်ခုစီကို သီးခြားစဉ်းစားခြင်းသည် သင့်လျော်စွာ နားလည်မှုမရှိဘဲ၊ သမ္မာကျမ်းဘာသာရေး၏ အလုံးစုံသဘောသဘာဝကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။

22:1–31 An alternating pattern of ritual and social justice laws in this chapter emphasize the importance of the community and the community’s relation to the Lord. Neither aspect is appropriately understood in isolation and highlights the holistic nature of biblical religion.

 

22:3 အခြားရှေးဟောင်းဥပဒေစနစ်များ (ဥပမာ၊ ဟမ်မူရာဘီဥပဒေကျမ်း) သည် ပေးဆပ်နိုင်စွမ်းမရှိသော သူခိုးကို ကွပ်မျက်ရန်နှင့် ပိုမိုကြီးမားသော ဒဏ်ငွေများကို တောင်းဆိုသည်။

22:3 Other ancient legal systems (e.g., the Code of Hammurabi) call for the execution of a thief who cannot pay, and for much heavier fines.

 

22:7–15 ဤဥပဒေများသည် ငှားသူ၊ ပိုင်ရှင်နှင့် သူခိုးဟူသော ပါတီသုံးဦးပါဝင်သော ရှုပ်ထွေးသော ကိစ္စများကို ကိုင်တွယ်သည်။

22:7–15 These laws handle complicated cases involving three parties, namely the borrower, owner, and thief.

 

22:10–11 အာရုံစူးစိုက်မှုသည် ပိုင်ဆိုင်မှုဆုံးရှုံးမှုကြောင့် တင်းမာနေသော ဆက်ဆံရေးများကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရန်ဖြစ်သည်။

22:10–11 The focus is on maintaining and restoring relationships strained over property loss.

 

22:16–17 သွေးဆောင်ခြင်းသည် မိန်းကလေး၏ ဂုဏ်သတင်းကို ခိုးယူခြင်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ခိုးမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေများအနက် ထည့်သွင်းထားသည်။

22:16–17 Seduction is a kind of theft of a girl’s reputation and therefore is included among the laws governing theft.

 

22:20 လုံးဝဖျက်ဆီးရမည်။ ထာဝရဘုရားမှလွဲ၍ အခြားနတ်ဘုရားများထံ ယဇ်ပူဇော်သူကို ဖျက်ဆီးရန် ဥပဒေသည်၊ ခါနာန်လူများကို လုံးဝဖျက်ဆီးရန် နောက်ပိုင်းအမိန့်တွင် အသုံးပြုသည့် တူညီသော ဝေါဟာရကို အသုံးပြုသည် (တရား ၇:၂; ၁၃:၁၅; ၂၀:၁၇; ယိရှု ၆:၁၇)။

22:20 utterly destroyed. The law dealing with the destruction of somebody offering sacrifices to a god other than the Lord employs the same term as appears in the later command for the total destruction of the Canaanites (Deut. 7:2; 13:15; 20:17; Josh. 6:17).

 

22:22–24 ဘုရားသည် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အားနည်းသူများကို ကိုယ်စားပြုသည့် မုတ်ကယားများနှင့် မိဘမဲ့ကလေးများအတွက် အထူးဂရုစိုက်မှုပြသည်။ အားနည်းသူများကို ဖိနှိပ်ခြင်းသည် ကျမ်းစာတွင် အဲဂုတ္တု၏ အမှတ်အသားဖြစ်သည်။ ဤအငယ်ကျမ်းများတွင် “ငါ” သို့မဟုတ် “ကျွန်ုပ်” ကို အသုံးပြုပြီး အားနည်းသူများအတွက် ဘုရား၏ သနားကရုဏာကို ဖော်ပြသည်။

22:22–24 God shows a special concern for widows and orphans, which are representative of all the most vulnerable of society. Oppression of the weak was the trademark of Egypt in Scripture. Note the divine compassion for the weak, expressed by the use of “I” or “Me” in these verses.

 

22:28–31 နောက်ဆုံးဥပဒေသုံးခုသည် ဘုရားသည် ဝင်ငွေနှင့် အသက်တို့၏ စစ်မှန်သောအရင်းအမြစ်ဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးသည်။

22:28–31 The last three laws emphasize God as the true source of all income and life itself.

Chapter 23

23:3 ဥပဒေသည် ဆင်းရဲသူများကို ကာကွယ်ရန်ရှိသော်လည်း (အငယ် ၆ ကိုကြည့်ပါ)၊ ချမ်းသာသူများထက် ဆင်းရဲသူများကို ပိုမိုနှစ်သက်စေရန် မဖြစ်မနေ အလွဲသုံးစားမပြုရပါ။

23:3 Although the law is there to protect the poor (see v. 6) it is not to be misused to institute reverse favoritism of the poor over the rich.

 

23:4 ရန်သူများကို ချစ်ရမည်ဟူသော ကျမ်းသစ်နိယာမ (မဿဲ ၅:၄၃–၄၈) ကို ဤဥပဒေမှ ခြေရာခံနိုင်သည်။

23:4 The NT principle of love for one’s enemies (Matt. 5:43–48) can be traced back to this law.

 

23:10–12 ဥပုသ်ဥပဒေနှစ်ခုသည် ၎င်းတို့၏ အကြောင်းပြချက်တွင် ကွဲပြားသည် (၁၆:၂၃; ၂၀:၁၀; ၃၁:၁၅–၁၇)။ ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ဘုရား၏ သန့်ရှင်းမှုသည် အခြားဥပဒေများအတွက် အကြောင်းပြချက်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဤနေရာတွင် အာရုံစူးစိုက်မှုသည် လူသားများနှင့် တိရစ္ဆာန်များအပါအဝင် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးအများဆုံးသူများအတွက် အနားယူခြင်းနှင့် သက်သာရာရစေရန်ဖြစ်သည်။

23:10–12 The two Sabbath laws differ in their motivation (16:23; 20:10; 31:15–17). Whereas creation and God’s holiness form the motivation for the others, here the focus is on providing rest and relief for the most burdened, both humans and animals.

 

23:14–19 ကတိထားရာပြည်တွင်၊ ဘဝသည် စိုက်ပျိုးရေးပြက္ခဒိန်ကို ဗဟိုပြုလည်ပတ်လိမ့်မည်။ ခါနာန်တွင် စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ရိတ်သိမ်းခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်သည် ဖြစ်ထွန်းမှုကို အာမခံရန် ရည်ရွယ်ထားသော ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုနှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်နေသည်။ ဤဥပဒေများသည် ဘုရားကို နေ့စဉ်ဘဝနှင့် ဆက်စပ်ပြီး ကောင်းချီးမင်္ဂလာအားလုံး၏ အရင်းအမြစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းဖြင့် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုကို ကာကွယ်သည်။

23:14–19 In the promised land, life would revolve around the agricultural calendar. In Canaan the planting and harvesting process was closely linked to the worship of idols that were supposed to ensure fertility. These laws guard against idolatry by linking God to everyday life and identifying Him as the source of all blessings.

 

23:15 ဤသည်မှာ နွေဦးမုယောစပါးပွဲတော်ကာလဖြစ်သော်လည်း၊ ဘုရားသည် ရိတ်သိမ်းပွဲတော်သာမက အဲဂုတ္တုမှ ကယ်တင်ခြင်းကို အကြောင်းပြချက်အဖြစ် ပြုလုပ်သည်။

23:15 Although this is the time of the spring barley festival, God makes the motivation the deliverance from Egypt and not just a harvest festival.

 

23:17 အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးများသည် ပင်ပန်းသော ခရီးလမ်းမှ လွတ်ကင်းကြသည်။

23:17 Women and children are spared the tiring journey.

 

၂၃:၁၉ မပြုတ်ရပါ။ ဤဥပဒေကို နောက်ထပ်နှစ်ကြိမ် ထပ်မံဖော်ပြထားသည် (၃၄:၂၆; တရားဟော ၁၄:၂၁)။ ၎င်းသည် လူမဟုတ်သော သတ္တဝါများအပေါ် ထိလွယ်ရှလွယ်ဆက်ဆံမှုနှင့် သိုး၊ နွား၊ ငှက်များကဲ့သို့ တိရစ္ဆာန်အမျိုးမျိုး၏ မိခင်နှင့်သားကောင်ဆက်ဆံရေးကို ကာကွယ်ရန် ညွှန်ပြပေမည်။ ဥပမာများအတွက် ၂၂:၃၀; လေဝိ記 ၂၂:၂၇–၂၈; တရားဟော ၂၂:၆–၇ ကိုကြည့်ပါ။

23:19 You shall not boil. This law is repeated twice more (34:26; Deut. 14:21). Perhaps it points to a sensitive treatment of nonhuman creation and the protection of the mother-offspring relations of various animals. See 22:30; Lev. 22:27–28; Deut. 22:6–7 for examples of this with lambs, calves, and birds.

 

၂၃:၂၈ သောက်ကျိုးများ။ ဤဘာသာပြန်သည် သက်ပုလဒ္ဒဂိမကျမ်းကို လိုက်နာသည်။ တရားဟော ၇:၂၀ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ။

23:28 hornets. This translation follows the Septuagint. See note on Deut. 7:20.

 

၂၃:၃၁ ဤနေရာတွင် နယ်နိမိတ်များသည် နဂေါဒေသမှ ယူဖရတ်မြစ်အထိ၊ မြေထဲပင်လယ်နှင့် အာကာဘာပင်လယ်ကွေ့အထိဖြစ်သည်။ ဤစံပြဘူမိနယ်နိမိတ်များသည် ဘယ်သောအခါမှ အကောင်အထည်မဖော်ခဲ့ပါ။ ရှောလမုန်၏အုပ်စိုးမှုအတွင်း နိုင်ငံသည် အကြီးမားဆုံးဖြစ်ခဲ့သည်။

23:31 The borders here are from the Negev desert to the Euphrates River, the Mediterranean, and the Gulf of Aqaba. These ideal borders were never realized. The kingdom was at its largest during the reign of Solomon.

Chapter 24

၂၄:၁–၂ ဘုရားသခင်သည် ချဉ်းကပ်မှု၏စည်းကမ်းများကို ထိန်းချုပ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် ပဋိညာဉ်နှင့် မိမိထံသို့ ချဉ်းကပ်ခွင့်ကို စတင်သည်။ ဗျာဒိတ်ပြခြင်း၏ အဆင့်များကို သတိပြုပါ။ လူများသည် တောင်ထက်သို့ မသွားရ။ အကြီးအကဲများကို ပိုမိုနီးကပ်စွာ ခွင့်ပြုထားသည်။ ထို့နောက် ယောရှုနှင့် မောရှေတို့ ပိုမိုနီးကပ်စွာ ချဉ်းကပ်ကြပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် မောရှေသည် ဘုရားသခင်နှင့် စကားပြောရန် သွားသည်။ အခန်းကုန်တွင် ဣသရေလလူများအားလုံး ဘုရားသခင်၏ ဘုန်းတော်ကို မြင်တွေ့နိုင်သည်။

24:1–2 God controls the terms of approach. God initiates both the covenant and access to Himself. Notice the stages of revelation. The people are to go no further than the mountain. The elders are permitted closer. Then Joshua and Moses approach closer and, finally, Moses goes to speak to God. At the end of the chapter all the Israelites can see God’s glory.

 

၂၄:၃–၈ လူများသည် ပဋိညာဉ်ကို နှုတ်ဖြင့် အတည်ပြု၍ နာခံမှုကတိပြုကြသည်။ ထို့နောက် မောရှေသည် ၎င်းကို ရေးမှတ်ပြီး အတည်ပြုသည်။ ဘုရားသခင်နှင့် ဣသရေလလူမျိုးသည် အပြင်းထန်ဆုံး ဥပဒေနည်းဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ချုပ်နှောင်ထားသည်။ ပဋိညာဉ်နာခံမှုအကြောင်း ထပ်မံသိရှိရန်၊ ၁၉:၅–၈ နှင့် လေဝိ記 ၂၆:၄၄ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ။

 24:3–8 The people affirm the covenant orally, promising obedience. Moses then writes it down and it is ratified. God and the people of Israel are binding themselves in the strongest legal way. For more on COVENANT obedience, see 19:5–8 and note on Lev. 26:44.

 

၂၄:၄ တိုင်တစ်ဆယ်နှစ်တိုင်။ ကိုးကွယ်ရန်အတွက် တိုင်များစိုက်ထူခြင်းကို တင်းကြပ်စွာ တားမြစ်ထားသော်လည်း (၂၃:၂၄ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဤတိုင်များသည် ကိုးကွယ်ရန်အတွက်မဟုတ်ဘဲ မတူညီသောအနွယ်များကို ကိုယ်စားပြုရန်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာဦး ၂၈:၁၈ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ။

24:4 twelve pillars. Although there are strict prohibitions against the erecting of pillars to worship (see 23:24), these are not to be worshiped but serve as representatives for the different tribes. See note on Gen. 28:18.

 

၂၄:၅ ပင့်ကူးယဇ်ပုရောဟိတ်မရှိသည့်အခါ မောရှေသည် ယဇ်ပူဇော်ရန် လူငယ်များကို ခန့်အပ်သည်။ နွားများသည်လည်း ငယ်ရွယ်သည်ကို သတိပြုပါ။ ပဋိညာဉ်သည် ဘုရားသခင်မှ စီစဉ်ပေးသော ဘဝသစ်၏လက်ဆောင်ဖြစ်သည်။

24:5 In the absence of the ordained priesthood Moses appoints young men to offer the sacrifices. Notice the bulls are also young. The covenant is the gift of a new life ordered by God.

 

၂၄:၈ ယဇ်ပူဇော်သော သွေးသည် အမြဲတမ်း ဘုရားသခင်ပိုင်ဆိုင်သည်။ လေဝိ記တွင် အပြစ်မှ သန့်စင်ရန် သွေးဖျန်းခြင်းကို အသုံးပြုသည်။ ဤနေရာတွင် သွေးဖျန်းခြင်းသည် လူများကို ဘုရားသခင်နှင့် ချုပ်နှောင်ရန် အသုံးပြုသည်။ မဿဲ ၂၆:၂၈ တွင် ယေရှုသည် ခွက်ကို အသုံးပြု၍ မိမိ၏သွေးကို သင်္ကေတပြုပြီး ဤအဓိပ္ပာယ်နှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်သည်။

24:8 The blood of a sacrifice always belonged to God. In Leviticus blood is sprinkled to cleanse from sin. Here blood sprinkling is used to bind the people to God. In Matt. 26:28 Jesus uses the cup to symbolize His blood and combines these two meanings.

 

၂၄:၉ ဤသည်မှာ မောရှေ၏ တောင်ပေါ်သို့ ပဉ္စမအကြိမ်ခရီးဖြစ်သည်။ ဤအခန်းသည် အကြီးအကဲများ၏ အမှန်တကယ်အရေအတွက်ကို ဖော်ပြသည့် ပထမအခန်းဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၁ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။ ၎င်းတို့သည် ယေသေရိ၏ အကြံဉာဏ်ဖြင့် ခန့်အပ်ခံရသော အကြီးအကဲများဖြစ်ရမည်။ ၁၈:၁၉–၂၂ မှတ်စုကိုကြည့်ပါ။

24:9 This is Moses’ fifth trip up the mountain. This is the first chapter in which an actual number of elders is mentioned (see also v. 1). They must be the elders appointed on the advice of Jethro. See note on 18:19–22.

 

၂၄:၁၀ ဤသည်မှာ လူသားများသည် ဘုရားသခင်ကို မြင်တွေ့ရသည့် ရှားပါးသောအခါများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၃၃:၁၁ ကိုကြည့်ပါ။ ၎င်းတို့မြင်တွေ့ခဲ့သည်ကို ဖော်ပြမည့်အစား၊ ဘုရားသခင်ရပ်နေရာကိုသာ ၎င်းတို့နားလည်နိုင်ခဲ့သည်ကို သတိပြုပါ။ စားသောက်ခြင်းသည် ပဋိညာဉ်ဖွဲ့ခြင်းတွင် ပါဝင်သော အရေးပါသော ထုံးတမ်းဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းများဖြစ်သည်။

24:10 This is one of a few occasions when humans see God. See 33:11. Notice that instead of describing what they saw, they were only able to comprehend what God was standing on. Eating and drinking are important ritual elements involved in covenant making.

 

၂၄:၁၆ မောရှေပင်လျှင် ဘုရားသခင်ခေါ်သည်အထိ စောင့်ဆိုင်းရသည်။ သတ္တမနေ့သည် ပြည့်စုံမှုကို ဆိုလိုသည်။ မောရှေသည် ဘုရားသခင်၏ ပြီးပြည့်စုံသောအချိန်ကို စောင့်ဆိုင်းရသည်။

24:16 Even Moses had to wait until God called. The seventh day signifies completeness. Moses had to wait for God’s perfect timing.

Chapter 25

၂၅:၁–၄၀:၃၈ ဤအခန်းများတွင် တဲတော်၏တည်ဆောက်မှုနှင့် လုပ်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ အသေးစိတ်ဖော်ပြချက်များ ပါဝင်ပြီး၊ ရွှေနွားရုပ်တုဖြစ်ရပ် (အခန်းကြီး ၃၂–၃၄) ဖြင့် ပိုင်းခြားထားသည်။ ကိုးကွယ်မှုသည် ထွက်မြောက်ရာအတွေ့အကြုံ၏ နှလုံးသားတွင်ရှိပြီး၊ ထွက်မြောက်ရာ၏ နောက်ဆုံးအခန်းကြီး ၁၆ ခုသည် ကိုးကွယ်မှု၏ သင့်လျော်သော ဓမ္မပညာကို ပေးသည်။ အခန်းကြီး ၂၅–၃၁ တွင် တဲတော်၊ ၎င်း၏အသုံးအဆောင်များ၊ နှင့် ၎င်း၏ဝန်ထမ်းများအတွက် ဘုရားသခင်၏ ညွှန်ကြားချက်များ ပါဝင်ပြီး၊ အခန်းကြီး ၃၅–၄၀ တွင် ဤအမိန့်များ၏ အမှန်တကယ် အကောင်အထည်ဖော်မှုကို ဖော်ပြသည်။ ပထမအပိုင်းသည် စယ်ဘတ်နေ့ (၃၁:၁၂–၁၇) ကို အထူးအာရုံစိုက်ပြီး ပိတ်လိုက်ပြီး၊ ဒုတိယအပိုင်းသည် အရေးပါသော စယ်ဘတ်နေ့စည်းမျဉ်းများကို သတိပေးခြင်းဖြင့် စတင်သည် (၃၅:၁–၃)။

25:1–40:38 These chapters contain the detailed description of the construction and function of the tabernacle, broken up by the golden calf episode (chaps. 32–34). Worship lies at the heart of the exodus experience and the last sixteen chapters of Exodus provide the appropriate theology of worship. While chaps. 25–31 contain the divine prescription for the construction of the tabernacle, its utensils, and its personnel, chaps. 35–40 describe the actual implementation of these orders. The first section closes with a special focus on the Sabbath (31:12–17) while the second section opens with a reminder of the important Sabbath regulations (35:1–3).

 

၂၅:၂ ပူဇော်သက္ကာ။ ၎င်းသည် တဲတော်တည်ဆောက်ရန် ဆန္ဒအလျောက်ပါဝင်မှုဖြစ်သည်။ ဤဝေါဟာရသည် နောက်အခန်းများတွင် အကြိမ်များစွာပေါ်ထွက်ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် ဆန္ဒအလျောက်ပူဇော်သက္ကာများကိုလည်း ဖော်ပြသည် (လေဝိ記 ၇:၃၂–၃၄)။ ၎င်းတွင် ယဇ်ပူဇော်သက္ကာ (၂၉:၂၇)၊ ငွေ (၃၀:၁၃–၁၅)၊ သီးနှံ (တောလည်ရာ ၁၅:၁၉–၂၁)၊ သို့မဟုတ် မြေယာ (ယေဇကျေလ ၄၅) တို့ ပါဝင်နိုင်သည်။

25:2 offering. This is a voluntary contribution to the construction of the tabernacle. The term appears numerous times in the following chapters and also describes later voluntary offerings (Lev. 7:32–34). It can include sacrifices (29:27), money (30:13–15), produce (Num. 15:19–21), or land (Ezek. 45).

 

၂၅:၅ ဆန္ဒအလျောက်ပူဇော်သက္ကာအတွက် ပစ္စည်းပေါင်း ၁၅ မျိုးကို ဖော်ပြထားသည်။ ကျူးကောင်ရေခွံ။ အခြားဘာသာပြန်များတွင် “ပင်လယ်နွားရေခွံ” သို့မဟုတ် “ပိုးပိုက်ရေခွံ” ပါဝင်သည်။ ၎င်းသည် အာရဗီဘာသာနှင့်ဆင်တူသော ဝေါဟာရပေါ်တွင် အခြေခံသည်။ ဤသားရေအမျိုးအစားသည် ရေစိုခံနိုင်ပြီး တဲတော်၏ အပြင်ဖုံးအုပ်ရန် သင့်လျော်သည် (၂၆:၁၄; ၃၆:၁၉)။

25:5 Fifteen materials are mentioned as possible items for the freewill offerings. badger skins. Other translations include “hides of sea cows” or “porpoise skin.” This is based on an Arabic cognate term. This type of leather would be waterproof and suitable for the outer covering of the tabernacle (26:14; 36:19).

 

 

၂၅:၈ “သန့်ရှင်းရာဌာန” ၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ (မောရှေ၏သီချင်းမှလွဲ၍ ထွက်မြောက်ရာတွင် ဒုတိယအကြိမ်ဖော်ပြသည်; ၁၅:၁၇) ဘုရားသခင်အတွက် မြင်သာထင်ရှားသော နေထိုင်ရာနေရာတစ်ခုရှိရန်ဖြစ်ပြီး၊ စခန်းအလယ်တွင် ရှိရန်နှင့် ဣသရေလ၏ဘဝအားလုံး၏ ဗဟိုတွင် ရှိရန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်နှင့် လူသားများ တွေ့ဆုံရာ နေရာဖြစ်သည်။

25:8 The main purpose of the “sanctuary” (mentioned for the second time in Exodus apart from the Song of Moses; 15:17) is to have a visible dwelling place for God, right in the midst of the camp, and also in the center of all aspects of Israel’s life. It is a place of meeting for God and humans.

 

၂၅:၉ ပုံစံ။ အခြားဖြစ်နိုင်သော ဘာသာပြန်မှာ “မော်ဒယ်” သို့မဟုတ် “အစီအမံ” (၁ရာဇဝင် ၂၈:၁၉) ဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ကောင်းကင်သန့်ရှင်းရာဌာန၏ လောကီသုံးသပ်ချက်အရ သေးငယ်သော ပုံစံတစ်ခုကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး (ဟေဗြဲ ၈:၄–၅; ဗျာဒိတ် ၁၅:၅ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ) ၎င်းသည် လောကီသန့်ရှင်းရာဌာန၏ ဒီဇိုင်းနှင့် လုပ်ဆောင်မှု၏ အခြေခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။ ကောင်းကင်သန့်ရှင်းရာဌာနအကြောင်း ထပ်မံသိရှိရန်၊ ဒံယေလ ၈:၁၄; ဟေဗြဲ ၈:၁–၅ ကိုကြည့်ပါ။

 25:9 pattern. Another possible translation is “model” or “plan” (1 Chr. 28:19). Moses must have seen a miniature representation of the heavenly sanctuary in earthly terms (Heb. 8:4–5; compare Rev. 15:5) which functioned as the basis for the design and function of the earthly sanctuary. For more on the heavenly SANCTUARY, see Dan. 8:14; Heb. 8:1–5.

 

၂၅:၁၀–၂၂ သက်သေခံချက်သေတ္တာ (အခန်းကြီး ၁၆) သို့မဟုတ် ပဋိညာဉ်သေတ္တာ (ယောရှု ၃:၁၁) သည် တဲတော်၏ ဗဟိုအချက်ဖြစ်ပြီး ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် အကြိမ်များစွာ ပေါ်ထွက်သည်။ ၎င်းသည် အလျား ၃ ၃/၄ ပေ (၁.၁ မီတာ)၊ အနံ ၂ ၁/၄ ပေ (၀.၇ မီတာ)၊ အမြင့် ၂ ၁/၄ ပေ (၀.၇ မီတာ) ရှိပြီး၊ သိနာတော၌ အလွယ်တကူတွေ့ရှိနိုင်သော အကေးရှားသစ်သားဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး ရွှေဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသည်။

25:10–22 The ark of the Testimony (v. 16) or ark of the covenant (Josh. 3:11) is the centerpiece of the tabernacle and appears numerous times in the OT. It is about 3 3/4 feet (1.1 m) long and 2 1/4 feet (0.7 m) wide and high, made of acacia wood (easily found in the Sinai wilderness), and overlaid with gold.

 

၂၅:၁၆ သေတ္တာထဲတွင် သက်သေခံချက် သို့မဟုတ် ဆယ်ပညတ်ဥပဒေများ ပါရှိသည်။

25:16 The ark contains the Testimony or “laws” of the Ten Commandments.

 

၂၅:၁၇ ကရုဏာပလ္လင်သည် သေတ္တာ၏ ရွှေအဖုံးကို ရည်ညွှန်းသည်။ အဖုံးသည် အလျား ၃ ၃/၄ ပေ (၁.၁ မီတာ)၊ အနံ ၂ ၁/၄ ပေ (၀.၇ မီတာ) ရှိသည်။ ဤဝေါဟာရသည် “ဖုံးအုပ်ရန်၊ အပြစ်ဖြေရန်” ဟူသော မူလရင်းမြစ်မှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ဂရိသက်ပုလဒ္ဒဂိမဘာသာပြန်တွင် “အပြစ်ဖြေရာ” ဟု ဖော်ပြသည်။ ဘုရားသခင်၏ကရုဏာသည် ဘုရားသခင်၏ဥပဒေနှင့် အတိအကျလိုက်ဖက်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏စရိုက်၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုဖြစ်သော တရားမျှတမှုနှင့် ကရုဏာကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။

25:17 mercy seat refers to the golden cover of the ark. The cover is about 3 3/4 feet (1.1 m) long and 2 1/4 feet (0.7m) wide. The term comes from the root “to cover, to make atonement” and the Greek Septuagint translation renders it “propitiatory.” Divine mercy fits the divine law precisely and together they highlight the two main elements of the divine character, i.e., justice and mercy.

 

၂၅:၂၃–၃၀ မျက်နှာမုန့်စားပွဲ (သို့မဟုတ် “တည်ရှိမှုမုန့်” ဟုလည်း ဘာသာပြန်သည်) သည် သေတ္တာကိုယ်တိုင်နှင့် ဆင်တူသောပုံစံ (သစ်သားပေါ်တွင် ရွှေဖုံးအုပ်ထားသည်) ဖြင့် တည်ဆောက်ထားပြီး သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် ရပ်တည်သည်။ ၎င်းသည် အလျား ၃ ပေ (၀.၉ မီတာ)၊ အနံ ၁ ၁/၂ ပေ (၀.၅ မီတာ)၊ အမြင့် ၂ ၁/၄ ပေ (၀.၇ မီတာ) ရှိသည်။ သေတ္တာကဲ့သို့ပင်၊ ၎င်းသည် သယ်ယူပို့ဆောင်ရန် လွယ်ကူသော သယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်သော ယူနစ်အဖြစ် တည်ဆောက်ထားသည် (အခန်းကြီး ၁၂–၁၅၊ ၂၆–၂၈)။

25:23–30 The table for the showbread (also translated “bread of the presence”) was built using a similar style to the ark itself (wood overlaid with gold) and stood in the Holy Place. It was about 3 feet (0.9 m) long, 1 1/2 feet (0.5 m) wide, and 2 1/4 feet (0.7 m) high. As with the ark, it was built as a mobile unit and could be easily transported (vv. 12–15, 26–28).

 

၂၅:၂၅ လက်ဖဝါးတစ်ဖဝါး။ အနီးစပ်ဆုံးအားဖြင့် ၃ လက်မ (၇.၅ စင်တီမီတာ)။

25:25 a handbreadth. About 3 inches (7.5 cm).

 

၂၅:၃၀ မျက်နှာမုန့်။ စကားလုံးအရ “မျက်နှာမုန့်” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှုနှင့် ထောက်ပံ့မှုကို ကိုယ်စားပြုသည် (၃၃:၁၄–၁၅; ဟေရှာယ ၆၃:၉)။

25:30 showbread. Literally, the “bread of faces,” it represents the divine presence and sustenance (33:14–15; Is. 63:9).

 

၂၅:၃၁–၄၀ ရွှေမီးခွက်စင်သည် ဗာဒံပင်ကို ပုံစံယူထားသည် (အခန်းကြီး ၃၃)။ မီးခွက်စင်သည် သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် ပြတင်းပေါက်မရှိသောကြောင့် အလင်းရင်းမြစ်အဖြစ် လုပ်ဆောင်သည် (လေဝိ記 ၂၄:၂–၄ ကိုကြည့်ပါ)။ မီးခွက်စင်သည် ပရောဖက်ပုံရိပ်များတွင် ပေါ်ထွက်သည် (ဇာခရိ ၄ နှင့် ဗျာဒိတ် ၁:၁၂၊ ၂၀)။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ယေရှုသည် မိမိကိုယ်ကို “ကမ္ဘာ၏အလင်း” အဖြစ် ဖော်ပြသည် (ယောဟန် ၈:၁၂)။

25:31–40 The gold lampstand was patterned after an almond tree (v. 33). The lampstand functioned as a source of light, since the Holy Place had no windows (see Lev. 24:2–4). The lampstand appears in prophetic visions (Zech. 4 and Rev. 1:12, 20). In the NT Jesus identifies Himself as the “light of the world” (John 8:12).

 

၂၅:၃၉ တစ်တာလံ။ အနီးစပ်ဆုံးအားဖြင့် ၇၅ ပေါင် (၃၄ ကီလိုဂရမ်)။

25:39 a talent. About 75 pounds (34 kg).

Chapter 26

၂၆:၁–၃၇ ဤအခန်းသည် တဲတော်ကိုယ်တိုင်၏ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံနှင့် ဒီဇိုင်းကို ဖော်ပြသည်။ သေတ္တာနှင့် စားပွဲဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားချက်များနှင့် ဆင်တူစွာ၊ တဲတော်ကို သယ်ယူပို့ဆောင်မှုကို စိတ်ထဲထား၍ ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ သန့်ရှင်းမှုသည် အကြွင်းမဲ့မဟုတ် (ဆိုလိုသည်မှာ တောင်တစ်လုံး သို့မဟုတ် နေရာတစ်ခုနှင့် ချိတ်ဆက်ထားခြင်း) ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှုနှင့် ဆက်စပ်ပြီး၊ ၎င်းသည် သယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်ပြီး ဗိမာန်မှ ထွက်ခွာနိုင်သည် (ယေဇကျေလ ၁၀)။

26:1–37 This chapter describes the structure and design of the tabernacle itself. Similar to the instructions regarding the ark and the table, the tent is designed with mobility in mind. Sacredness is not absolute (that is, linked to a particular mountain or place) but is connected to the divine presence, which is mobile and can leave the temple (Ezek. 10).

Tabernacle

 

© 2009 Justinen Creative Group Inc. Steve Creitz

 

၂၆:၁–၁၄ ဖုံးအုပ်နှစ်စုံနှင့် ကုလားကာနှစ်စုံ၏ ဖော်ပြချက်။ အတွင်းကုလားကာ ၁၀ ခုသည် အလျား ၄၁ ပေ (၁၃ မီတာ)၊ အနံ ၆ ပေ (၁.၈ မီတာ) ရှိပြီး၊ အပြင်ကုလားကာ ၁၁ ခုသည် အလျား ၄၅ ပေ (၁၄ မီတာ)၊ အနံ ၆ ပေ (၁.၈ မီတာ) ရှိသည်။ တဲတော်တည်ဆောက်မှု၏ ဖော်ပြချက်သည် အတွင်းပိုင်းမှ အပြင်သို့ ရွှေ့သွားသည်ကို သတိပြုပါ၊ ၎င်းသည် အရေးပါသော ဘုရားသခင်၏ မူအရ ပြောင်းလဲမှုသည် အတွင်းမှ စတင်သည်ကို ထင်ဟပ်သည်။ ယဇ်ပုရောဟိတ်ဝတ်ရုံများနှင့် တဲတော်ထည်များ၏ အနုပညာဒီဇိုင်းများ (အနုစိတ်လက်ရာများ) တွင် ထူးခြားသော ဆင်တူမှုရှိသည်။ လက်ရာအမျိုးအစားများသည် သန့်ရှင်းမှုအဆင့်များနှင့် သက်ဆိုင်သည်။ သာမန်ယဇ်ပုရောဟိတ်များသည် ရိုးရှင်းသောလက်ရာပုံစံဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ဝတ်ရုံများကို အဓိကဝတ်ဆင်ထားပြီး၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းသည် ပိုမိုရှုပ်ထွေးသော လက်ရာပုံစံများကို အသုံးပြုထားသော ဝတ်ရုံများဖြင့် ဝတ်ဆင်ထားသည်။ သန့်ရှင်းမှုအဆင့်များသည် တဲတော်၏ဒီဇိုင်းတွင်လည်း ထင်ဟပ်သည်။

26:1–14 Description of two sets of coverings and two sets of curtains. The 10 inner curtains were about 41 feet (13 m) long and 6 feet (1.8 m) wide each, while the 11 outer curtains measured about 45 feet (14 m) long and 6 feet (1.8 m) wide. Note that the description of the tabernacle construction moves from the inside to the outside, reflecting an important divine principle. Change begins from the inside. There is a marked similarity of different workmanship styles (artistic designs) of the priestly garments and tabernacle fabric as can be seen in the table “Tabernacle Fabrics and Garments.” The types of workmanship correspond to grades of holiness. Whereas regular priests were predominantly clothed in garments made in the simple workmanship style, the high priest was dressed with clothes that utilized the more elaborate workmanship styles. The levels of holiness are also reflected in the design of the tabernacle.

 

ဗိမာန်တော်၏ အဆောက်အဦးပစ္စည်းများ

Tabernacle Furnishings

 

 

ရွှေမီးခွက်တင်ခုံ 

Gold Lampstand

 

 

သက်သေခံခါးပတ်သေတ္တာ 

Ark of the Testimony

 

 

မျက်မှောက်ပြမုန့်စားပွဲ 

Table for the Showbread

 

 

မီးရှို့ယဇ်ပလ္လင် 

Altar of Burnt Offering

 

 

နံ့သာပေါင်းပလ္လင် 

Altar of Incense

 

 

ကြေးဝါရေအိုး

Bronze Laver

© 2009 Justinen Creative Group Inc. Steve Creitz

 

26:15–30 ဗိမာန်တော်၏ ဘောင်သည် သယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ ဘောင်တစ်ခုစီသည် အလျား ၁၅ ပေ (၄.၅ မီတာ) နှင့် အနံ ၂ ပေ ၃ လက်မ (၀.၇ မီတာ) ခန့်ရှိသည်။ စိတ်ဝင်စားဖွယ်အနေဖြင့်၊ အထွက်ကျမ်းတွင်အသုံးပြုသော နည်းပညာဆိုင်ရာ တဲဆိုင်ရာဝေါဟာရများနှင့် ဆင်တူသည့် ဝေါဟာရများကို မြောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ကြေးခေတ်မာရီမှ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ စာသားများတွင်လည်း တွေ့ရှိရပြီး၊ ဗိမာန်တော်အကြောင်းပုံပြင်၏ သမိုင်းဝင်မှန်ကန်မှုကို ထောက်ခံသည်။

26:15–30 The frame of the tabernacle is designed with mobility in mind. Each frame unit is about 15 feet (4.5 m) long and 2 1/4 feet (0.7 m) wide. Interestingly, technical tent terminology, similar to the terminology used in Exodus, has also been found in administrative texts from Bronze Age Mari in northern Mesopotamia, supporting the historicity of the tabernacle account.

 

26:30 ယခင်ပြသခဲ့သော ပုံစံ (၂၅:၉၊ ၄၀ ကိုကြည့်ပါ) အတိုင်း ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှုကို ဂရုတစိုက်လုပ်ဆောင်ရန် ထပ်မံအလေးပေးသည်။

26:30 Emphasizes again the careful construction of the structure following the previously shown model (see 25:9, 40).

 

 

26:31–33 အတွင်းပိုင်းကုလားကာသည် သန့်ရှင်းသောနေရာနှင့် အသန့်ရှင်းဆုံးသောနေရာကို ပိုင်းခြားထားပြီး အလွန်စေ့စပ်သေသပ်သော လက်ရာဖြင့်ပြုလုပ်ထားသည် (“ဗိမာန်တော်၏ အထည်များနှင့် အဝတ်အစားများ” ဇယားကို ကြည့်ပါ)။

26:31–33 The inner veil separated the Holy Place from the Most Holy Place and used a very elaborate workmanship (see the table “Tabernacle Fabrics and Garments”).

 

26:36–37 ဗိမာန်တော်ဝင်ပေါက်ကို ဖုံးအုပ်ထားသော အပြင်ဘက်ကာရံသည် အကေးရှားသစ်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော တိုင်ငါးခုပေါ်တွင် ချိတ်ဆွဲထားပြီး ရွှေဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသည်။

26:36–37 The outside screen covering the entrance of the tabernacle was hung on five posts made of acacia wood, overlaid with gold.

Chapter 27

 

27:1–8 မီးရှို့ယဇ်ပလ္လင်၏ အရွယ်အစားသည် အလျား ၇ ပေ ၆ လက်မ (၂.၃ မီတာ)၊ အနံ ၇ ပေ ၆ လက်မ (၂.၃ မီတာ) နှင့် အမြင့် ၄ ပေ ၆ လက်မ (၁.၄ မီတာ) ခန့်ရှိသည် (ဝတ် ၄:၇)။ ၎င်း၏သယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်သော သဘောသဘာဝကြောင့် ၎င်းသည် အကေးရှားသစ်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော အတွင်းပိုင်းအခေါင်းပါသော စတုရန်းပုံစံဖြစ်ပြီး ကြေးဝါဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသည်။ ထောင့်တစ်ခုစီတွင် တန်ခိုး၊ အကူအညီနှင့် သန့်ရှင်းရာဌာနကို ကိုယ်စားပြုသော ဦးချိုများ ထောင်ထွက်နေသည် (၁ရာ ၂:၁၊ ၁၀; ၂ရာ ၂၂:၃; ၁ရာ ၁:၅၀; ၂:၂၈)။ ယဇ်ပူဇော်စဉ်အတွင်း ဤဦးချိုများပေါ်တွင် သွေးအချို့ကို သုတ်လိမ်းရသည်။ ယဇ်ပလ္လင်သည် အသားအတွက် တိရစ္ဆာန်များကို “သန့်စင်စွာ” သတ်ဖြတ်ရာနေရာအဖြစ်လည်းကောင်း၊ သွေးအားလုံးသည် ထာဝရဘုရားပိုင်ဆိုင်သည် (ဝတ် ၁၇:၆) ဟူသောအချက်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ တစ်ခုတည်းသော ခွင့်ပြုထားသော ယဇ်ပူဇော်ရာနေရာအဖြစ်လည်းကောင်း လုပ်ဆောင်သည်။

27:1–8 The size of the outer altar of burnt offering (Lev. 4:7) is about 7 1/2 feet (2.3 m) long and wide, and 4 1/2 feet (1.4 m) high. Due to its portable nature it was a hollow square, made from acacia wood, overlaid with a bronze sheath. Each corner had a horn that jutted out, which symbolized power, help, and sanctuary (1 Sam. 2:1, 10; 2 Sam. 22:3; 1 Kin. 1:50; 2:28). During sacrifices some of the blood was smeared on these horns. The altar functioned as a place to “cleanly” slaughter animals for meat (since all blood belonged to the Lord [Lev. 17:6]) and as the only authorized place of sacrifice.

 

27:9–19 ခြံဝင်း၏ အရွယ်အစားသည် အလျား ၁၅၀ ပေ (၄၅ မီတာ)၊ အနံ ၇၅ ပေ (၂၃ မီတာ) ခန့်ရှိပြီး၊ ဝင်ပေါက်တံခါးသည် အနံ ၃၀ ပေ (၉ မီတာ) ခန့်ရှိသည်။ ခြံဝင်းသည် သန့်ရှင်းသောနေရာနှင့် သန့်ရှင်းမှုမရှိသော နေရာကို ပိုင်းခြားပြသရန်၊ အမြင့် ၇ ပေ ၆ လက်မ (၂.၃ မီတာ) ခန့်ရှိသော ဘောင်များနှင့် ကုလားကာများဖြင့် စခန်း (သို့မဟုတ် နေထိုင်ရာနေရာများ) မှ ခွဲထားသည်။ ဗိမာန်တော်သို့ ဝင်ရောက်ရန် တစ်ခုတည်းသော ဝင်ပေါက်မှာ ကုလားကာဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော တံခါးတစ်ခုဖြစ်သည်။

27:9–19 The size of the courtyard was ca. 150 feet (45 m) by 75 feet (23 m), with a gate ca. 30 feet (9 m) wide. The courtyard was separated from the camp (or living quarters) by another set of frames and curtains ca. 7 1/2 feet (2.3 m) high, highlighting the distinction between holy and non-holy. The only entrance to the tabernacle was a single curtained gate.

 

27:20–21 သန့်ရှင်းသောနေရာအတွင်း မီးခွက်တင်ခုံတွင် အဆမတန်အလင်းပေးရန် အရည်အသွေးအကောင်းဆုံး သံလျှော်ဆီသုံးရမည်။

27:20–21 Top-grade olive oil was to be used in the lampstand inside the Holy Place to provide perpetual light.

တဲတော်ထည်များနှင့် ဝတ်ရုံများ လက်ရာ တဲတော် ယဇ်ပုရောဟိတ်ဝတ်ရုံ ဒီဇိုင်းများပါသော ရှုပ်ထွေးသောလက်ရာ ကုလားကာများ (၂၆:၁); သန့်ရှင်းရာဌာနနှင့် အဆုံးစွန်သန့်ရှင်းရာဌာနကြားရှိ ကာရံကုလားကာ (၂၆:၃၁–၃၃) ဧဖုဒ် (၂၈:၅–၆); ဧဖုဒ်၏အလှဆင်ထားသောခါးပတ် (၂၈:၈); ရင်ဖုံး (၂၈:၁၅); ဝတ်လုံ (၂၈:၃၁–၃၄) ဒီဇိုင်းမပါသော သိပ်မရှုပ်ထွေးသောလက်ရာ တဲတော်ဝင်ပေါက်အတွက် ကာရံထည် (၂၆:၃၆); ခြံဝင်ပေါက်အတွက် ကာရံထည် (၂၇:၁၆) ယဇ်ပုရောဟိတ်ခါးပတ် (၂၈:၃၉) တစ်မျိုးတည်းသော ထည်ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသည် ယဇ်ပုရောဟိတ်ဝတ်လုံ (၂၈:၃၁–၃၂); ယဇ်ပုရောဟိတ်အင်္ကျီ (၃၉:၂၇) Tabernacle Fabrics and Garments
Workmanship	Tabernacle	Priestly Clothing
Elaborate with designs	Curtains (26:1); veil between the Holy Place and the Most Holy Place (26:31–33)	Ephod (28:5–6); decorated band of ephod (28:8); breastplate (28:15); robe (28:31–34)
Less elaborate without designs	Screen for entrance of tabernacle (26:36); screen for gate of the court (27:16)	Priestly sash (28:39)
Fabric made of one kind		Priestly robe (28:31–32); priestly tunic (39:27)

Chapter 28

၂၈:၁–၄ ယဇ်ပုရောဟိတ်ဝတ်ရုံများသည် အချက်ပြလုပ်ဆောင်ချက်ရှိပြီး အာရုန်နှင့် သူ၏သားများ၏ အလုပ်အကိုင်ကို တဲတော်နှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်မှုရှိသည်ဟု အမှတ်အသားပြုသည် (ဝတ်ရုံများနှင့် တဲတော်အကြား လက်ရာဆင်တူမှုအတွက် အောက်ပါဇယားကိုကြည့်ပါ)။ ယဇ်ပုရောဟိတ်များသည် ယဇ်ပူဇော်သက္ကာများနှင့် လက်ဆောင်များကို ပူဇော်ကြပြီး ဥပဒေဆရာများအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ လူများအား ၎င်းတို့၏ ပဋိညာဉ်တာဝန်များကို အမြဲသတိပေးသည် (တရားဟော ၃၁:၉–၁၃; နေဟမိ ၈:၂–၃; ယေရမိ ၁၈:၁၈)။

28:1–4 The priestly garments had a signal function and marked the occupation of Aaron and his sons as closely associated with the tabernacle (see the table below for the close link in workmanship between the garments and the tabernacle). Priests offered sacrificial offerings and gifts and served as teachers of the law, constantly reminding the people of their covenant obligations (Deut. 31:9–13; Neh. 8:2–3; Jer. 18:18).

 

၂၈:၅–၁၄ ဧဖုဒ်သည် ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်း၏ ခါးစည်းအင်္ကျီ (အကျီ) ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ၎င်းပေါ်တွင် ခေါင်းလောင်းများနှင့် ဣသရေလအနွယ်များ၏ အမည်များပါသော တန်ဖိုးမြှင့်ကျောက်များကို တပ်ဆင်ထားသည်။

28:5–14 The ephod was most likely a high-priestly waistcoat (vest) onto which bells and semiprecious stones were fastened containing the names of the tribes of Israel.

 

၂၈:၁၅–၃၀ ရင်ဖုံးသည် ဧဖုဒ်ရှေ့တွင် ဝတ်ဆင်ထားသော လေးထောင့်ပုံစံ အထည်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး၊ အလျား ၉ လက်မ (၂၂ စင်တီမီတာ)၊ အနံ ၉ လက်မ (၂၂ စင်တီမီတာ) ရှိသည်။ အိတ်ပုံစံအထည်တွင် တန်ဖိုးမြှင့်ကျောက်များကို သုံးကျောက်စီပါသော လေးတန်းပါရှိသည်။ ဣသရေလသမိုင်းတွင် နောက်ပိုင်းတွင် ဧဖုဒ်၊ ရင်ဖုံး၊ နှင့် ဥရိမ်နှင့်သုမိမ်တို့ကို ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်ကို သိရှိရန် အသုံးပြုခဲ့သည် (၁ရာၤမိ ၂၃:၉–၁၁)။

28:15–30 The breastplate was a square piece of cloth worn over the front of the ephod, about 9 inches (22 cm) long and wide. The pouch-type cloth had four rows of three precious stones each. In the later history of Israel the ephod, the breastplate, and the Urim and Thummim were used in order to find out God’s will (1 Sam. 23:9–11).

 

၂၈:၃၀ ဥရိမ်နှင့် သုမိမ်။ စကားလုံးအရ “အလင်းများနှင့် ပြည့်စုံမှုများ (သို့မဟုတ် ကျိန်ဆဲမှုများ)” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်း၏ ရင်ဖုံးထဲတွင် သယ်ဆောင်ထားသော သန့်ရှင်းသော အရာဝတ္ထုနှစ်ခုကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဥရိမ်သည် “မဟုတ်” ဟူသော အဖြေကို ဆိုလိုပြီး၊ သုမိမ်သည် “ဟုတ်သည်” ဟူသော အဖြေကို ဆိုလိုသည်။ ကျမ်းစာတွင် ဤအရာဝတ္ထုများ၏ သတ်မှတ်ဒီဇိုင်းကို မဖော်ပြထားပါ။ ၎င်းတို့ကို အကျပ်အတည်းအချိန်များတွင် ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်ကို သိရှိရန် မကြာခဏအသုံးပြုခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၂၇:၂၁; ၁ရာၤမိ ၂၈:၆)။ “ဟုတ်သည်” သို့မဟုတ် “မဟုတ်” ဟူသော မေးခွန်းများကို နတ်ဘုရားများရှေ့တွင် မေးမြန်းသည့် ဓလေ့သည် ဗာဗုလုန်နှင့် အာရှုရိယရင်းမြစ်များတွင် ကောင်းစွာတည်ထောင်ထားသည်။

28:30 the Urim and the Thummim. Literally means “lights and perfections (or curses)” and refers to two sacred objects that were carried in the breastplate of the high priest. Urim meant a “no” answer and Thummim meant a “yes” answer. The Bible does not indicate the specific design of the objects. They were often used in times of crisis to discern the will of God (Num. 27:21; 1 Sam. 28:6). The practice of posing “yes” or “no” questions before gods is well established in Babylonian and Assyrian sources.

 

၂၈:၃၁–၄၃ ယဇ်ပုရောဟိတ်ဝတ်ရုံများ၏ အခြားပစ္စည်းများတွင် ဝတ်လုံနှင့် “ထာဝရဘုရားအတွက် သန့်ရှင်းမှု” ဟု ရေးထွင်းထားသော ရွှေပြားပါဝင်သော ဦးထုပ်ပုံစံ ဦးခေါင်းအဖုံးတို့ ပါဝင်သည် (အခန်းကြီး ၃၆)။

28:31–43 Other items of the priestly clothing included a robe and a turban type head covering that included a golden plate engraved with “Holiness to the Lord” (v. 36).

 

၂၈:၄၃ ထာဝရပညတ်။ ဤဝေါဟာရသည် အနာဂတ်မျိုးဆက်များအတွက် အရေးပါသော စည်းမျဉ်းများနှင့် ဆက်စပ်သည်- ထွက်မြောက်ရာကို အမှတ်ရစေရန် ပသခါပွဲနှင့် တဆေးမထည့်သောမုန့်ပွဲအခမ်းအနားများ (၁၂:၁၄၊ ၁၇)၊ သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် မီးခွက်စင်ကို ဆက်လက်ထွန်းညှိခြင်း (၂၇:၂၀–၂၁)၊ တဲတော်ဝန်ဆောင်မှုတွင် အသုံးပြုသော တရားဝင်ယဇ်ပုရောဟိတ်ဝတ်ရုံများ (၂၈:၄၃)၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်အမွေအနှစ်ကိုယ်တိုင် (၂၉:၉)၊ နှင့် ဝန်ဆောင်မှုမပြုမီ လက်နှင့်ခြေဆေးခြင်း (၃၀:၁၉–၂၁)။

28:43 statute forever. The term is linked to stipulations that are important for future generations: the Passover and Feast of Unleavened Bread celebrations in remembrance of the exodus (12:14, 17), the continuing burning of the lampstand in the Holy Place (27:20–21), the official priestly garments used in the service of the tabernacle (28:43), the hereditary priesthood itself (29:9), and the washing of hands and feet before ministering (30:19–21).

Chapter 29

၂၉:၄၀ ဧဖာ၏ ဆယ်ပုံတစ်ပုံ။ အနီးစပ်ဆုံးအားဖြင့် ၂ ကွတ် (၂.၂ လီတာ)။ ဟိန်၏ လေးပုံတစ်ပုံ။ အနီးစပ်ဆုံးအားဖြင့် ၁ ကွတ် (၁ လီတာ)။

29:40 one-tenth of an ephah. About 2 quarts (2.2 l). one-fourth of a hin. About 1 quart (1 l).

Chapter 30

၃၀:၁–၁၀ နံ့သာပေါင်းယဇ်ပလ္လင်သည် အလျား ၁ ၁/၂ ပေ (၀.၅ မီတာ)၊ အနံ ၁ ၁/၂ ပေ (၀.၅ မီတာ)၊ အမြင့် ၃ ပေ (၀.၉ မီတာ) ရှိပြီး သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် ထားရှိရန်ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ပုံပန်းသွင်ပြင် (ထောင့်မှဦးချိုများအပါအဝင်) နှင့် ဒီဇိုင်းသည် မီးရှို့ယဇ်ပလ္လင်နှင့် ဆင်တူသော်လည်း သေးငယ်ပြီး ပိုမိုတန်ဖိုးရှိသော ပစ္စည်းများကို အသုံးပြုထားသည်။ ထူးခြားသော နံ့သာပေါင်းကို မီးရှို့ခြင်း (အခန်းကြီး ၃၇) သည် ထာဝရဘုရားနှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် အရေးပါသော အာရုံခံစားမှု အစိတ်အပိုင်းကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ ဘုရားသခင်တွင် ထူးခြားသောနေရာနှင့် အသုံးအဆောင်များသာမက သန့်ရှင်းသောအနံ့လည်း ရှိသည်။ အာရုံအားလုံးသည် ဣသရေလလူ (အထူးသဖြင့် ဝန်ဆောင်မှုပြုသော ယဇ်ပုရောဟိတ်) အား ဘုရားသခင်သည် အခြားနတ်ဘုရားများနှင့် မတူကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ နံ့သာပေါင်းကို နေ့စဉ်မီးရှို့ခြင်းသည် ဣသရေလအတွက် နံနက်နှင့် ညနေတွင် အရေးပါသော နေ့စဉ်ပူဇော်သက္ကာနှင့် တိုက်ဆိုင်သည်။ ကျမ်းစာက နံ့သာပေါင်းသည် ဘုရားသခင်၏လူများ၏ ဆုတောင်းချက်များကို သင်္ကေတပြုသည်ဟု ဖော်ပြသည် (ဆာလံ ၁၄၁:၂; လုကာ ၁:၁၀; ဗျာဒိတ် ၅:၈; ၈:၃–၄)။

30:1–10 The altar of incense was about 1 1/2 feet (0.5 m) long and wide, and 3 feet (0.9 m) high and was to be placed in the Holy Place. Its appearance (including corner horns) and design were similar to the altar of burnt offerings, but on a smaller scale and utilizing more precious material. The burning of the special incense (v. 37) highlights the important sensory element of encountering the Lord. God did not only have a special place and special utensils but also a sacred smell. All senses pointed the Israelite (and especially the ministering priest) to the fact that God was not like the other gods. The daily burning of incense coincides with the important daily offering for Israel in the morning and evening. Scripture suggests that incense symbolizes the prayers of God’s people (Ps. 141:2; Luke 1:10; Rev. 5:8; 8:3–4).

 

30:11–16 အနှစ်နှစ်ဆယ်ကျော်သော အစ္စရေးလူမျိုးအားလုံးအတွက် ရွေးဖိုးငွေကို လူသန်းကောင်ရေတွက်သည့်အခါတိုင်း ပေးဆောင်ရမည်။ ဤသို့ပြုခြင်းဖြင့် လူများသည် ဖန်ဆင်းရှင်နှင့် ကယ်တင်ရှင်အဖြစ် ထာဝရဘုရားကို မှီခိုရမည်ကို သတိရစေသည်။ လူဦးရေစာရင်းများသည် မာန်မာနထောင်လွှားခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သောကြောင့် (၂ရာ ၂၄; ၁ရာ ၂၁) သန့်ရှင်းရာဌာန (သို့) ဗိမာန်တော်သို့ ပေးဆောင်ရသော ရွေးဖိုးငွေကို စည်းကမ်းချက်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ သိုးမွေးတစ်ဝက် (၅.၅ဂရမ်)။

30:11–16 The ransom money for all Israelites over twenty years had to be paid when a census was taken, reminding the people that they depended on the Lord as their Creator and Savior. Census numbers could easily lead to pride and arrogance (e.g., 2 Sam. 24; 1 Chr. 21) and thus the imposition of the census tax as a ransom money given to the sanctuary (or later, to the temple) was intended to put things into the right perspective. half a shekel. About 1/5 ounce (5.5 g).

 

30:15 ရွေးဖိုးငွေသည် ဆင်းရဲချမ်းသာမခွဲခြားဘဲ အားလုံးအတွက် တူညီသောတန်ဖိုးရှိကြောင်း သတိပြုပါ။

30:15 Note the leveling effect of the ransom money which did not distinguish between rich and poor (as did some of the other offerings).

 

30:17–21 ကြေးဝါရေအိုးကို ဗိမာန်တော်ဝင်ပေါက်နှင့် မီးရှို့ရာယဇ်ပလ္လင်ကြား တဲတော်အတွင်း၌ ထားရှိပြီး ယဇ်ပုရောဟိတ်များက ပလ္လင်သို့မပြုမီ သန့်စင်ရန် အသုံးပြုသည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာသန့်ရှင်းမှုအပြင် ၎င်းသည် ဝိညာဉ်ရေးရာသန့်စင်မှုလိုအပ်ကြောင်း အမြဲသတိပေးနေသည်။

30:17–21 The bronze laver (basin) was located in the courtyard between the entrance of the tabernacle and the altar of burnt offerings and was used by the priests to wash prior to their serving at the altar or the tabernacle. Besides the obvious cleanliness purpose, it was a constant reminder of their need for spiritual cleansing and purification.

 

30:22–33 ယဇ်ပုရောဟိတ်များအတွက် ဆီတော်မင်္ဂလာပြုသည့်ဆီကို ထုတ်လုပ်ရာတွင် အလွန်တင်းကျပ်စွာ စည်းကမ်းသတ်မှတ်ထားသည်။ အစ္စရေးလူမျိုးများအနေဖြင့် ဤဆီကို တဲတော်အပြင်တွင် အသုံးပြုခွင့်မရှိပါ။ အာရုန်နှင့်သူ၏သားများ ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည့်အခါတွင် တဲတော်နှင့်ယဇ်ပုရောဟိတ်များကို မောရှေက ဆီသွန်းလောင်းခဲ့ပြီး အလားတူသန့်ရှင်းမှုနှင့် ပြည့်စုံကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

30:22–33 The production of the priestly anointing oil was highly regulated. No Israelite was to use the particular perfume mix outside the tabernacle. During the ordination of Aaron and his sons, both the tabernacle and the priests were anointed by Moses and thus shared the same level of holiness and consecration (29:7; 40:15; Lev. 8:10–12).

 

30:23 ငါးရာသိုးမွေး (၆ကီလိုဂရမ်)။ မုရပင်၏အစေးမှရသော အနံ့ပြင်းသည့်ပစ္စည်း။ အနံ့သင်းသော သစ်ကြံပိုးခေါက်။ သစ်ကြံပိုးတစ်မျိုး။

30:23 five hundred shekels. About 12 1/2 pounds (6 kg). myrrh. A resin from the sap of a shrub in southern Arabia; exudes a strong pleasant smell. sweet-smelling cinnamon. Produced from an aromatic reed. cane. A type of cinnamon.

 

30:24 တစ်ဟင်ခန့် (၄လီတာ)။

30:24 a hin. About 4 quarts (4 l).

 

30:25 ဤအနံ့ပြင်းသောဆီ၏ သန့်ရှင်းမှုကို ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် နှစ်ကြိမ်ဖော်ပြထားသည်။ အဆောက်အဦနှင့်ဝန်ထမ်းများကို အထူးရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် သီးသန့်ခွဲထားသည်။

30:25 The sacredness of this strong-smelling mix is repeated twice in this verse. Both structure and personnel were set apart for a specific purpose.

 

30:34–38 ဒုတိယပါဝင်ပစ္စည်းမှာ နံ့သာပေါင်းဖိုပေါ်တွင် မီးရှို့ရန် နံ့သာဖြစ်သည်။ ဤနံ့သာများသည် အစေးခဲများဖြစ်ပြီး ရောစပ်ကာ အမှုန့်ကြိတ်ထားသည်။ ဤအထူးနံ့သာသည် ထာဝရဘုရား၏ "အနံ့"ကို ကိုယ်စားပြုပြီး တဲတော်နှင့်ဝန်ထမ်းများအတွက်သာ အသုံးပြုရန် ဖြစ်သည်။ ဤတားမြစ်ချက်ကို ချိုးဖောက်သူများအား ဖြတ်တောက်ခြင်းဒဏ်ခတ်မည်ဖြစ်သည်။

30:34–38 The second recipe involved the incense to be burned on the incense altar. The spices used here were primarily solid resins that were mixed, refined, and then ground to powder. Again, the special mix marks the Lord’s “smell” and was to be exclusively used in the tabernacle and by the tabernacle personnel. On the penalty of being cut off for those transgressing the prohibition, see note on 12:15.

Chapter 31

 

31:1–18 ဤအခန်းသည် သန့်ရှင်းသောနေရာ (တဲတော်နှင့်ပရိဘောဂများ) နှင့် သန့်ရှင်းသောအချိန် (ဥပုသ်နေ့) တို့ကို ဆက်စပ်ဖော်ပြသည်။

31:1–18 This chapter links sacred space (the tabernacle and all its utensils) with sacred time (the Sabbath).

 

31:2 ဗေဇလေလ - "ဘုရားသခင်၏အရိပ်အောက်" ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်။

31:2 Bezalel. Means “in the shadow of God.”

 

31:3 ပညာ၊ ဖန်တီးမှုနှင့်လက်မှုပညာသည် တဲတော်တည်ဆောက်ရာတွင် ဆက်စပ်နေသည်။ ဘုရားသခင်သည် အလှအပ၊ ဖန်တီးမှုကို စိတ်ဝင်စားကြောင်း ဖန်ဆင်းခြင်းကျမ်းစာတွင် တွေ့ရသည်။ ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော် (က ၁:၂) သည် ဗေဇလေလ၏တဲတော်တည်ဆောက်မှုတွင် ပါဝင်နေသည်။

31:3 Wisdom, creativity, and craftsmanship are linked in the creation of the tabernacle. God’s interest in aesthetics, beauty, and creativity has already been noticed in the creation account. The Spirit of God (Gen. 1:2) is also involved in the creation of the tabernacle through the ministry of Bezalel.

 

31:6 အောဟောလျပ - "ကျွန်ုပ်၏ဖခင်တဲ" ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်။

31:6 Aholiab. Means “my father’s tent.”

 

31:7–11 ဤကျမ်းပိုဒ်များတွင် တဲတော်တည်ဆောက်ရန် လိုအပ်သောအရာများ၏ အကျဉ်းချုပ်ပါဝင်ပြီး အရေးကြီးသောသတိပေးချက်ဖြင့် အဆုံးသတ်ထားသည် - လက်မှုပညာရှင်များသည် ထာဝရဘုရား၏ညွှန်ကြားချက်များကို တိကျစွာလိုက်နာရမည်။

31:7–11 These verses contain a summary list of all the elements of the tabernacle that needed to be created and concludes with an important reminder: the artisans had to follow explicitly the clear instructions provided by the Lord.

 

31:13 ထွက်မြောက်ရာကျမ်းတွင် ဥပုသ်နေ့၏အရေးပါမှုကို ထပ်ခါတလဲလဲဖော်ပြထားသည် (၁၆:၂၂–၃၀; ၂၀:၈–၁၁; ၂၃:၁၂; ၃၄:၂၁; ၃၅:၂–၃)။ အခြားပညတ်တော်များထက် ဤပညတ်ကို အကြိမ်အများဆုံးဖော်ပြထားသည်။ နိမိတ်လက္ခဏာ - ဤအသုံးအနှုန်းကို ကပ်ဘေးဒဏ်များကိုဖော်ပြရာတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ပဋိညာဉ်လူမျိုး၏ယောက်ျားများ လိပ်ဖြတ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍လည်း (က ၁၇:၉–၁၄) တွင်တွေ့ရသည်။ ဤနေရာတွင် ဤနိမိတ်လက္ခဏာ၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ သန့်ရှင်းမှုသည် လူ၏လုပ်ဆောင်ချက်အပေါ်မဟုတ်ဘဲ ဘုရားသခင်၏လုပ်ဆောင်ချက်အပေါ် အခြေခံကြောင်း သတိပေးရန်ဖြစ်သည်။ ဥပုသ်နေ့ကို မလေးစားပါက ဤသန့်ရှင်းမှုကို ညစ်ညူးစေသည်။

 31:13 The importance of the SABBATH in Exodus is attested by the repeated references to its observance (16:22–30; 20:8–11; 23:12; 34:21; 35:2–3). No other command of the Decalogue is mentioned so often. sign. The same term is used to describe the plagues. The term also appeared in Gen. 17:9–14 regarding the circumcision of all male members of the covenant community. Here the purpose of this divine sign and command is to remind God’s people that holiness is not based on personal effort, but rather on His divine action. This holiness is desecrated when the Sabbath is not recognized. For more on the SABBATH as sign, see Ezek. 20:12, 20.

 

31:15 ဥပုသ်နေ့သည် လုံးဝအနားယူရမည့်နေ့ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်နေ့စဉ်လုပ်ငန်းများမှ လုံးဝရပ်ဆိုင်းရမည်။

31:15 Sabbath of rest. Implies complete rest from all usual daily concerns. Compare Ex. 35:2; Lev. 23:3.

 

31:18 ပညတ်တော်နှစ်ပြားအကြောင်းကို ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဤပညတ်တော်များကို သန့်ရှင်းသောအရပ်ရှိ ပဋိညာဉ်သေတ္တာ (၂၅:၁၆) တွင် ထားရှိရမည်။ ထို့အပြင် ဤအခန်းသည် တဲတော်တည်ဆောက်မှုနှင့် နွားသငယ်ရုပ်တုဖြစ်ရပ်ကို ဆက်စပ်ပေးသည်။

31:18 The inclusion of the information about the two tablets of the Testimony is linked to the fact that the law was to be deposited in the ark of the covenant in the Most Holy Place (25:16). It also links the prescriptive tabernacle construction section with the following gold calf story, where the tablets play a major role.

Chapter 32

၃၂:၁–၃၄:၃၅ သိနာတောင်တွင် ကြာရှည်နေထိုင်စဉ်နှင့် မောရှေ၏ ကြာရှည်ပျက်ကွက်နေမှုအတွင်း၊ လူများသည် ၎င်းတို့ကို အဲဂုတ္တုမှ ကယ်ထုတ်ခဲ့သော၊ ကျူပင်လယ်ကို ဖြတ်ကူးရန် ပြင်ဆင်ပေးခဲ့သော၊ ၎င်းတို့ရှေ့တွင် လျှောက်လှမ်းနေသော ဘုရားကို မေ့လျော့သွားကြသည်။ မောရှေသည် ဣသရေလတွင် ဘုရား၏ ရှိနေမှုနေရာအဖြစ် ဗိမာန်တော်တည်ဆောက်ရေးဆိုင်ရာ အသေးစိတ်ညွှန်ကြားချက်များကို လက်ခံရရှိခဲ့စဉ်၊ လူများသည် စိတ်မရှည်ဖြစ်လာပြီး ပိုမိုထင်ရှားသော ဖြေရှင်းနည်းတစ်ခုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ဤအခန်းများသည် လူများ၏ ဝိညာဉ်ရေးအခြေအနေကို ထင်ဟပ်ပြသည့် စဉ်ဆက်မပြတ် တက်ကြွလှုပ်ရှားမှုဖြင့် အမှတ်အသားပြုထားသည်။

32:1–34:35 During the long stay at Sinai and the lengthy absence of Moses the people lose sight of the God who had brought them out of Egypt, prepared their crossing of the Sea of Reeds, and was walking before them. While Moses had received the detailed instructions regarding the construction of the tabernacle as the location of the divine presence in Israel, the people had become impatient and had worked on a more visible solution. These chapters are marked by a constant up-and-down movement, reflecting the spiritual condition of the people.

 

၃၂:၁–၆ ဤဒေသတွင် နတ်ဘုရားအများစုသည် တိရစ္ဆာန်များပေါ်တွင် စီးနင်းသည်ဟု လူများက ယုံကြည်ကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ခါနာန်လူမျိုး၏ နတ်ဘုရား အယ်လ်၏ ပုံဖော်မှုသည် များသောအားဖြင့် နွားသငယ်တစ်ကောင်ပေါ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဤသဘောအရ ရွှေနွားသငယ်သည် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကိရိယာကိုသာ ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်။ ယေရောဗောမ်၏ နောက်ပိုင်းတွင် နွားသငယ်များကို ဖန်တီးခြင်း (၁ရာ ၁၂:၂၆–၃၃) သည် ဤဝမ်းနည်းဖွယ်သမိုင်းကို ပြန်လည်ပြသသည်။ အာရုန်၏ ဆန္ဒရှိမှုသည် အံ့သြဖွယ်ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည်လည်း ဘုရား၏ ဗျာဒိတ်တော်တွင် ပါဝင်ခဲ့သူဖြစ်သည် (အထွက် ၁၉:၂၄)။

32:1–6 People in the region believed that most deities rode on animals. For example, the Canaanite representation of the god El is mostly presented on top of a calf-bull. In this sense the gold calf may have only represented the transport medium. Jeroboam’s later fashioning of calves (1 Kin. 12:26–33) replays this sad history. Aaron’s willingness is astonishing, since he too had shared in the divine revelation (Ex. 19:24).

 

၃၂:၄ သင်၏နတ်ဘုရား။ ဣသရေလ၏ မကြာသေးမီက သမိုင်းကို ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုသည် ဇာတ်လမ်းတစ်ခုလုံး၏ အဆိုးရွားဆုံး လိမ်လည်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ၎င်းသည် သမိုင်းကို မမှန်ကန်စွာ ဖော်ပြခဲ့ပြီး ထုတ်ဖော်ပြီးသော ဥပဒေများ (၂၀:၄–၅; ၂၂:၂၀) အရ ပြင်းထန်သော ပြစ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

32:4 your god. Israel’s reinterpretation of recent history represents the most upsetting lie of the whole story. It falsified history and was a serious offense in light of the revealed laws (20:4–5; 22:20).

 

၃၂:၅ အမှန်နှင့် အမှားကို ရောနှောခြင်း၏ ကောင်းသောဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ရွှေနွားသငယ်ရှေ့တွင် ထာဝရဘုရားအတွက် ပွဲတော်ကျင်းပခြင်းသည် မမှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ကို တရားဝင်မှုမပေးနိုင်ပါ။

32:5 A good example of mixing truth and error. Celebrating a festival to the Lord before a gold calf will not validate the wrong action.

 

၃၂:၆ ကစားခြင်း။ ဤပွဲတော်၏ ဤရှုထောင့်သည် မကြာခဏ ဆူညံသောအကများနှင့် လိင်ဆိုင်ရာ ဆက်ဆံမှုများ ပါဝင်သော အခြားဘာသာရေးပွဲတော်များကို အတုယူခဲ့သည်။ အငယ်ကျမ်း ၂၅ သည် ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရသော ပွဲတော်များကို ထပ်မံအကြံပြုသည်။

32:6 play. This aspect of the celebration emulated other religious festivals which often included raucous dancing and sexual interaction. Verse 25 would further suggest out-of-control celebrations.

 

၃၂:၇ သင်၏လူများ။ ၃:၁၀ တွင် “ကျွန်ုပ်၏လူများ” နှင့် ပြတ်သားစွာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ပဋိညာဉ်ဖောက်ဖျက်ခြင်းသည် ဝေးကွာသော အကျိုးဆက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

32:7 your people. In stark contrast to “My people” in 3:10. The breaking of the covenant has far-reaching repercussions.

 

၃၂:၉ လည်ပင်းမာကြောသူ။ တုံ့ဆိုင်းမနာခံသော၊ ခေါင်းမာသော နွားကဲ့သို့သော လူများကို ဖော်ပြသည် (ယေ ၇:၂၆; ၁၇:၂၃; ၁၉:၁၅)။ ဤသဘောထားရှိသော်လည်း ဘုရား၏ ရွေးကောက်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်သည် (တရား ၉:၆)။

32:9 stiff-necked. Describes a people that is unresponsive, like a stubborn ox (Jer. 7:26; 17:23; 19:15). God’s election happens in spite of this attitude (Deut. 9:6).

 

၃၂:၁၁–၁၄ ဆိုဒုံနှင့် ဂေါမောရအတွက် အာဗြဟံ၏ ဖျန်ဖြေဆုတောင်းခြင်း (က ၁၈) နှင့် ဆင်တူသည့် ဖျန်ဖြေဝန်ဆောင်မှု၏ အံ့ဖွယ်ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။

32:11–14 A wonderful example of an intercessory ministry, similar to Abraham’s intercession for Sodom and Gomorrah (Gen. 18).

 

၃၂:၁၄ ထာဝရဘုရားသည် နောင်တရတော်မူသည်။ ပိုမိုဟောင်းနွမ်းသော ဘာသာပြန်တွင် ဤနေရာတွင် “နောင်တရသည်” ဟု ဘာသာပြန်သည်။ ဘုရားသည် “နောင်တရ” သောအခါ၊ သူ၏ သဘာဝဖြစ်တည်မှု သို့မဟုတ် ရည်ရွယ်ချက်ကို ပြောင်းလဲခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏လူများ၏ ပြောင်းလဲလာသော အခြေအနေ သို့မဟုတ် သဘောထားကြောင့် ယခင်က ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သော ဖြစ်ရပ်များ၏ လမ်းစဉ်ကို ပြောင်းလဲပေးသည်။

32:14 the Lord relented. An older version translates here “repented.” When God “relents” He does not change His character or purpose, but rather the course of events previously threatened because of a changed situation or attitude of His people.

 

 

 

၃၂:၁၅–၂၉ မောရှေသည် ယောရှုနှင့်အတူ စခန်းသို့ ပြန်လာသည် (၂၄:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအပိုင်း၏ အာရုံစူးစိုက်မှုသည် ဘုရားကိုယ်တိုင်ရေးထားသော ဘုရား၏ သက်သေခံချက် (ပညတ်များ) ပါဝင်သော ကျောက်ပြားနှစ်ခုပေါ်တွင် ရှိသည် (အငယ် ၁၆)။

32:15–29 Moses is accompanied by Joshua as he returns to the camp (see 24:13). The focus of this section is upon the two tablets containing the divine testimony (commandments), written by God Himself (v. 16).

 

၃၂:၁၉ မောရှေ၏ ကျောက်ပြားများကို မြေပေါ်သို့ ပစ်ချသည့် တုံ့ပြန်မှုသည် ထုံးတမ်းစဉ်လာနှင့် လူထုရှေ့တွင် ပြသသော လုပ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ပဋိညာဉ်ဖောက်ဖျက်ခံရသည့် အချက်ကို ဖော်ပြသည်။

32:19 Moses’ response of throwing the tablets to the ground is a ritual and public demonstration of a fact: the covenant is broken.

 

၃၂:၂၀ ရွှေနွားသငယ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းသည် ပြီးပြည့်စုံသည် (မီးရှို့ခြင်း၊ ကြိတ်ခြင်း၊ ရေထဲတွင် ဖြန့်ကျဲခြင်း) ဖြစ်ပြီး ခါနာန်စာသားတွင် နတ်ဘုရားတစ်ပါးကို ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ဆင်တူသည်။ ရုပ်တု၏ ကြိတ်ထားသော အကြွင်းအကျန်များနှင့် ရောနှောထားသော ရေကို သောက်ခြင်းသည် တောလည်ရာ ၅:၁၆–၂၂ တွင် မနာလိုသော ခင်ပွန်းတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ဇနီး၏ အပြစ်ရှိမရှိကို သိရှိနိုင်သည့် စမ်းသပ်ခြင်းနှင့် ဆင်တူသည်။

32:20 The destruction of the gold calf is complete (burning, grinding, scattering it in water) and is similar to the destruction of a deity in a Canaanite text. The drinking of water mixed with the ground-up remains of the figure resembles the trial-by-ordeal in Num. 5:16–22 whereby a jealous husband could find out the guilt or innocence of his wife.

 

၃၂:၂၆ ဝင်ပေါက်။ “တံခါး” ဟူသော ဝေါဟာရတူညီပြီး၊ ၎င်းသည် ဣသရေလယဉ်ကျေးမှုတွင် တရားစီရင်ရာ နေရာဖြစ်သည်။

32:26 entrance. Same term as “gate,” which is a place of judgment in Israelite culture.

 

၃၂:၂၈ လေဝိသားများသည် တရားစီရင်ရန် ခေါ်ဆိုမှုကို တုံ့ပြန်ပြီး လူ ၃,၀၀၀ ကို ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။

32:28 The Levites respond to the call for judgment and 3,000 people are executed.

 

၃၂:၃၁–၃၅ မောရှေသည် လူများအတွက် ထပ်မံဖျန်ဖြေရန် တောင်ပေါ်သို့ ထပ်မံတက်သွားသည်။

32:31–35 Moses again ascends the mountain in order to intercede further for the people.

 

၃၂:၃၃ ကျွန်ုပ်၏စာအုပ်။ တရားစီရင်ခြင်းနှင့်သက်ဆိုင်သော စာအုပ်များအတွက် အခြားရည်ညွှန်းချက်များတွင် “အသက်စာအုပ်” (ဆာ ၆၉:၂၈; ဖိ ၄:၃; ဗျာ ၃:၅; ၂၀:၁၂၊ ၁၅) သို့မဟုတ် “အမှတ်ရစာအုပ်” (မာ ၃:၁၆–၁၈) တို့ ပါဝင်သည်။ ဒံ ၇:၁၀ ၏ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

32:33 My book. Other references to the books involved in JUDGMENT include the “book of life” (Ps. 69:28; Phil. 4:3; Rev. 3:5; 20:12, 15) or the “book of remembrance” (Mal. 3:16–18). See note on Dan. 7:10.

Chapter 33

၃၃:၁–၆ အနာဂတ်ခရီးလမ်းဆိုင်ရာ ထပ်မံညွှန်ကြားချက်များ ပါဝင်သည်။ ပဋိညာဉ်ဖောက်ဖျက်ခြင်းကြောင့် ဘုရားသည် ၎င်း၏ ရှိနေမှုကို ယာယီဆုတ်ခွာသည် (အငယ် ၃)။

33:1–6 Includes further instructions regarding the future journey. Due to the breaking of the covenant God withdraws His presence temporarily (v. 3).

 

၃၃:၆ ချွတ်ယူခြင်း။ ၃၂:၂ တွင်အသုံးပြုသော ဝေါဟာရတူညီသည်။ အဆင်တန်ဆာများ မရှိခြင်းသည် မကြာခဏ ဝမ်းနည်းခြင်း (ယေဇကျေလ ၂၆:၁၆–၂၇) သို့မဟုတ် အပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်သည်။ ရွှေနွားသငယ်ပြုလုပ်ခြင်းသည် ရွှေနားကပ်များနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။

33:6 stripped. Same term as in 32:2. Lack of ornaments is often a sign of mourning (Ezek. 26:16–27) or punishment. The making of the gold calf was linked to the golden earrings.

 

၃၃:၇–၁၁ ဤတဲသည် စခန်းအပြင်ဘက်တွင် တည်ရှိပြီး ဗိမာန်တော်ပြီးစီးမှုမတိုင်မီ ဇာတ်လမ်းတွင် ပေါ်ထွက်လာခြင်းသည် မောရှေသည် အခြားဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှု ပြီးစီးသည်အထိ ထာဝရဘုရားနှင့် တိုင်ပင်နိုင်သည့် ယာယီတည်ဆောက်မှုတစ်ခုကို ညွှန်ပြသည်။ ဘုရားနှင့် မောရှေ၏ ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးကို သတိပြုပါ။

33:7–11 The location of this tent outside the camp and its appearance in the story prior to the completion of the tabernacle indicates a temporary structure where Moses could consult the Lord until the other structure had been completed. Note the close relationship between God and Moses.

 

၃၃:၁၁ မျက်နှာချင်းဆိုင်။ ဤအံ့သြဖွယ်ဖော်ပြချက်ကို နောက်ဆက်တွဲစကားစု “လူတစ်ဦးသည် ၎င်း၏မိတ်ဆွေနှင့် စကားပြောသကဲ့သို့” ဖြင့် သတ်မှတ်ထားပြီး ၎င်းတို့၏ ရင်းနှီးမှုကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ တောလည်ရာ ၁၂:၈ သည် ဤစကားစုကို ထပ်မံရှင်းပြပြီး တိုက်ရိုက်စကားပြောဆိုမှု (ရူပါရုံများနှင့် အိပ်မက်များအစား) နှင့် ဆက်သွယ်မှု၏ ရှင်းလင်းမှုကို အလေးပေးသည်။

33:11 face to face. The startling statement is qualified by the following phrase: “as a man speaks to his friend,” highlighting their closeness. Num. 12:8 explains the phrase further and emphasizes the direct speech (instead of visions and dreams) and the clarity of the communication.

 

၃၃:၁၂–၂၃ မောရှေနှင့် ထာဝရဘုရားအကြား ဆွေးနွေးမှုသည် ဘုရား၏ ရှိနေမှု (အငယ် ၁၄)၊ ရွေးကောက်ခြင်း (အငယ် ၁၆)၊ လူသားနှင့် ဘုရားအကြား တွေ့ဆုံမှု (အငယ် ၁၉–၂၃) တို့နှင့် သက်ဆိုင်သော ဓမ္မပညာဆိုင်ရာ အရေးပါသော သဘောတရားများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။

33:12–23 The dialogue between Moses and the Lord is full of theologically significant concepts involving divine Presence (v. 14), election (v. 16), and the encounter between the human and the divine (vv. 19–23).

 

၃၃:၁၉–၂၃ ဘုရား၏ မိမိကိုယ်ကို ထုတ်ဖော်ပြသမှုသည် ၎င်း၏ နာမတော် (၃:၁၄) နှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်နေပြီး ၎င်း၏ သဘာဝဖြစ်တည်မှုနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည်။ ကောင်းမြတ်မှုသည် ထိုသဘာဝ၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

33:19–23 God’s self-revelation involves His name (3:14) which is intricately linked to His nature. Goodness is a key element of that character.

 

၃၃:၂၃ မောရှေသည် ဘုရား၏ နောက်ကျောကို မြင်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ မျက်နှာကို မမြင်ရဘဲ၊ ယခင်က “သူ၏ခြေတော်” နှင့် မြေပြင်ကို မြင်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (၂၄:၁၀)။ ဘုရားသည် ကန့်သတ်ခံရသော သတ္တဝါများမှ နားလည်နိုင်ရန် လူသားဝေါဟာရများဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ဖော်ပြနေသည်ကို သတိပြုပါ။

33:23 Moses is to see the back of God, but not His face, after having seen “His feet” and the ground (24:10). Note that God is speaking of Himself in human terms so that He can be understood by finite beings.

Chapter 34

၃၄:၁–၃၅ ဆယ်ပညတ်ပါဝင်သော ကျောက်ပြားနှစ်ခုမြောက်အစုံအပါအဝင် ပဋိညာဉ်သက်တမ်းတိုးခြင်းကို ဖော်ပြသည်။

34:1–35 Describes the renewed covenant, including also a second set of tablets containing the Ten Commandments.

 

၃၄:၅–၉ ဘုရား၏ မိမိကိုယ်ကို ထုတ်ဖော်ပြသမှု၏ အလွန်နက်နဲသော ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည် (တောလည်ရာ ၁၄:၁၈; နဝမိ ၉:၁၇; ဆာ ၈၆:၁၅; ၁၀၃:၈; ၁၄၅:၈; ယောလ ၂:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ၃၃:၁၉ နှင့် ဆင်တူစွာ၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ နာမတော် (သို့မဟုတ် သဘာဝ) ၏ ကြေညာချက်နှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်နေသည်။ ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသော ခမည်းတော်ဘုရား၏ ဂုဏ်တော်များသည် အခန်း ၃၂ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖြစ်ရပ်များဖြင့် ဖော်ပြထားသော လူများ၏ သဘာဝအတွက် ကျမ်းသစ် “ဧဝံဂေလိတရားနှင့်” ကိုက်ညီမှုကို ပေးသည်။ သနားကရုဏာရှိသော၊ ကျေးဇူးတော်ပြည့်ဝသော၊ ဒေါသဖြစ်ရန် နှေးကွေးသော၊ ပဋိညာဉ်မေတ္တာတရားတွင် ကြီးမြတ်သော အမှန်တရားတွင် ပြည့်စုံသော၊ ပဋိညာဉ်သစ္စာရှိမှုကို ထိန်းသိမ်းသော၊ ယုတ်မာမှု၊ ပုန်ကန်မှု၊ နှင့် အပြစ်များကို ခွင့်လွှတ်သော ဘုရားသည် ဤအချိန်တွင် ဣသရေလသားမြေးများလိုအပ်သော ဘုရားဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ဘုရား၏ ကောင်းမြတ်မှုသည် အပြစ်များသည် သိသာထင်ရှားသော အကျိုးဆက်များမရှိဟု ယူဆခြင်းသို့ ဦးတည်မသွားရပါ။ ဤပြုပြင်မှုကို ဘုရားသည် သနားကရုဏာရှိပြီး ခွင့်လွှတ်သည်ဟူသော ကြေညာချက်နောက်တွင် အငယ်ကျမ်း ၇ တွင် ပေးထားသည်။ ကျေးဇူးတော်နှင့် တရားမျှတမှု၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းများသည် ဆယ်ပညတ်တွင်ကဲ့သို့ (၂၀:၅–၆) ဘုရား၏ ကျေးဇူးတော်သည် “ထောင်ပေါင်းများစွာ [မျိုးဆက်များ]” အထိ တည်တံ့ပြီး၊ တရားစီရင်မှု သို့မဟုတ် အပြစ်ဒဏ်သည် “တတိယနှင့် စတုတ္ထမျိုးဆက်” အထိသာ တည်ရှိသည့် ဆင်တူသော ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်မှုနှင့်အတူ ရှိနေသည်။ အငယ်ကျမ်း ၆၊ ၇ သည် ဘုရား၏ ဝိသေသလက္ခဏာများကို ဖော်ပြသည့် သမ္မာကျမ်းစာတွင် အကောင်းဆုံးဖော်ပြချက်များထဲမှ တစ်ခုကို ပေးသည်။ ၎င်းသည် ကျမ်းသစ်တွင် ဖော်ပြထားသော ဘုရား၏ ပုံတူသည် ကျမ်းဟောင်းတွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း တူညီသည်ကို ညွှန်ပြသည်။ ခမည်းတော်ဘုရား၏ ဝိသေသလက္ခဏာများကို မီးမောင်းထိုးပြသည့် အခြားကျမ်းပိုဒ်များအတွက်၊ ဆာ ၁၄၇:၅; ၁တိ ၁:၁၇; ဟေဗြဲ ၄:၁၃; ၁ယော ၄:၈; ဗျာ ၁၉:၂ ကို ကြည့်ပါ။ ထိုဝိသေသလက္ခဏာများသည် သုံးပါးတစ်ဆူ၏ အခြားအဖွဲ့ဝင်များနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည် (မဿဲ ၂၈:၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ခမည်းတော်ဘုရားနှင့် သားတော်၏ ဆက်ဆံရေးအတွက်၊ ယောဟန် ၁၄:၉; ၁ကော ၁၅:၂၇; နှင့် ယောဟန် ၃:၁၆ ၏ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

 34:5–9 One of the most profound examples of God’s self-revelation (see Num. 14:18; Neh. 9:17; Ps. 86:15; 103:8; 145:8; Joel 2:13). Similar to Ex. 33:19, this is closely linked with the proclamation of His name (or character). The attributes of God the Father mentioned here provide a NT “gospel” match for a people whose nature is depicted by the events recorded in chap. 32. A God who is compassionate, gracious, slow to anger, great in covenant love, abounding in truth, maintaining covenant loyalty, and forgiving wickedness, rebellion, and sin was the God the children of Israel needed at this time. God’s goodness, however, must not lead to the presumption that sin does not have significant effects. This corrective is provided in v. 7, following the declaration that God is merciful and forgiving. The key elements of grace and justice are present with a similar contrast between God’s grace which endures for “thousands [of generations]” and justice or punishment that lasts only to the “third and the fourth generation” just as in the Ten Commandments (20:5–6). Vv. 6, 7 supply us with one of the Bible’s best descriptions of the characteristics of God. It indicates that the picture of Him portrayed in the NT is the same as that in the OT. For other verses highlighting the characteristics of GOD THE FATHER, see Ps. 147:5; 1 Tim. 1:17; Heb. 4:13; 1 John 4:8; Rev. 19:2. Those characteristics also belong to the other members of the Trinity (see Matt. 28:19). For GOD THE FATHER’s relationship to the Son, see John 14:9; 1 Cor. 15:27; and the note on John 3:16.

 

၃၄:၁၀ ငါသည် ပဋိညာဉ်တစ်ခုပြုလုပ်သည်။ ဤသည်မှာ ဒုတိယပဋိညာဉ်တစ်ခုကို ရည်ညွှန်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ယခင်အခန်းဖြစ်ရပ်များပြီးနောက် ပဋိညာဉ်သက်တမ်းတိုးခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ အံ့ဖွယ်များ။ ၃:၂၀ တွင် ကပ်ရောဂါများကို ရည်ညွှန်းသော “အံ့ဖွယ်များ” ဟူသော စကားလုံးနှင့် တူညီသည်။ ဤအံ့ဖွယ်များကို တန်ဖိုးထားလေးမြတ်မှုသည် အံ့ဖွယ်ဖြစ်စေသူနှင့် ကြည့်ရှုသူ၏ ဆက်ဆံရေးပေါ်တွင် အမြဲမူတည်သည်။

34:10 I make a covenant. This is not a reference to a second covenant but refers to the renewal of the covenant after the events of the previous chapter. marvels. Same word as “wonders” in reference to the plagues in 3:20. The appreciation of these wonders depends always on the relationship of the observer to the wonder-maker.

 

၃၄:၁၁–၂၈ ဤအငယ်ကျမ်းများသည် ယခင်ဖော်ပြခဲ့သော ပညတ်များစွာကို ပြန်လည်ဖော်ပြထားသည်။ အငယ် ၁၁–၁၃၊ ၁၅–၁၆ သည် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုဆိုင်ရာ သတိပေးချက်များကို ထပ်မံဖော်ပြသည် (၂၃:၂၀–၃၃)။ အငယ် ၁၄ သည် ပထမနှင့် ဒုတိယပညတ်များကို ညွှန်ပြသည် (၂၀:၃–၅)။ အငယ် ၁၇ သည် ဒုတိယပညတ်ကို ထပ်မံဖော်ပြသည်။ အငယ် ၁၈–၂၀ သည် တဆေးမပါသောမုန့်ပွဲတော် (၂၃:၁၄–၁၅) နှင့် သားဦးရွေးနှုတ်ခြင်းဥပဒေကို ထပ်မံဖော်ပြသည် (၁၃:၁၂–၁၃)။ အငယ် ၂၁ သည် ဥပုသ်ပညတ်ကို ထပ်မံဖော်ပြသည် (၂၀:၈–၁၁)။ အငယ် ၂၂–၂၆ သည် သန့်ရှင်းသောရာသီများနှင့် စည်းချက်များကို ထပ်မံဖော်ပြသည် (၂၃:၁၆–၁၉)။

34:11–28 These verses restate a number of already mentioned commandments: vv. 11–13, 15–16 repeat the warnings against idolatry (23:20–33); v. 14 points back to the first and second commandments (20:3–5); v. 17 mentions again the second commandment; vv. 18–20 repeat the Feast of Unleavened Bread (23:14–15) and the law of the redemption of the firstborn (13:12–13); v. 21 restates the Sabbath commandment (20:8–11); and vv. 22–26 mention again sacred seasons and rhythms (23:16–19).

 

၃၄:၁၃ သစ်သားရုပ်တုများ။ စာသားအရ “အာရှရမိရိုးများ”။ ဖြစ်နိုင်ချေအနေဖြင့် သန့်ရှင်းသောသစ်ပင်များ သို့မဟုတ် မမှန်ကန်သောနတ်ဘုရား၏ ယဇ်ပလ္လင် သို့မဟုတ် နတ်ကွန်းနှင့် ဆက်စပ်နေသော သစ်သားတိုင်များဖြစ်သည် (တရာ ၆:၂၅; ၁ရာ ၁၅:၁၃; ၂ရာ ၂၁:၇)။

34:13 wooden images. Literally, “Asherah [poles].” Probably sacred trees or wooden poles linked to a shrine or altar of a false god (Judg. 6:25; 1 Kin. 15:13; 2 Kin. 21:7).

 

၃၄:၁၄ မနာလိုသော။ ဤဆန္ဒရှိသောနာမဝိသေသနသည် ဘုရားနှင့်သာ ဆက်စပ်အသုံးပြုသည် (၂၀:၅; တရား ၄:၂၄; ၆:၁၅) ဖြစ်ပြီး ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုကို အိမ်ထောင်ရေးဖောက်ပြန်မှုနှင့် ဆက်စပ်ပေးသည်။ ဤသည်မှာ ဆင်ခြင်တုံတရားမဲ့သော တုံ့ပြန်မှုမဟုတ်ဘဲ၊ အိမ်ထောင်ရေးနှင့်တူသော ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေးပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။

34:14 jealous. This adjective is used only in connection with God (20:5; Deut. 4:24; 6:15) and connects idolatry with adultery. This is no irrational response but rather is based on the marriage-like covenant relationship.

 

၃၄:၂၉–၃၅ ထွန်းလင်းတောက်ပသည်။ ဤကြိယာသည် “ဦးချို” ဟူသော နာမ်နှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ဝူလ်ဂိတ်ဘာသာပြန်သည် ဤနှစ်ခုကို ရောထွေးခဲ့ပြီး အလယ်ခေတ်အနုပညာတွင် ဦးချိုနှစ်ချောင်းပါသော မောရှေကို ပုံဖော်ခြင်းသို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။ မောရှေ၏ ထွန်းလင်းတောက်ပသော မျက်နှာသည် ထာဝရဘုရား၏ ရှိနေမှုတွင် ရှိခဲ့ခြင်း၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်။ တောလည်ရာ ၆:၂၂–၂၇ ရှိ ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်္ဂလာဆုတောင်းချက်သည် ဘုရား၏ မျက်နှာတော်သည် ၎င်း၏လူများအပေါ်တွင် ထွန်းလင်းတောက်ပမှုသဘောတရားကို ထပ်မံဖော်ပြသည် (ဆာ ၈၀:၃၊ ၇၊ ၁၉ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။

34:29–35 shone. The verb is related to a noun meaning “horn.” The Vulgate confused these two and thus led to the depiction of a two-horned Moses in medieval art. Moses’ radiant face is the result of having been in the Lord’s presence. The priestly blessing in Num. 6:22–27 reiterates the concept of God’s face shining upon His people (also Ps. 80:3, 7, 19).

Chapter 35

၃၅:၁–၃ ယခင်ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ဥပုသ်ပညတ်သည် ပဋိညာဉ်၏ လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည် (၃၁:၁၂–၁၇) ဖြစ်ပြီး ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်နေသည်။ ၎င်းသည် ဘုရားနှင့် လူသားတွေ့ဆုံရာ နေရာဖြစ်သော ဗိမာန်တော်ဖန်ဆင်းခြင်းမတိုင်မီ ရှိသည်။ ဣသရေလလူများသည် နောက်ဆုံးအကြိမ် “စုဝေးခဲ့သည့်အခါ” ရွှေနွားသငယ်ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည် (၃၂:၁)။

35:1–3 As already noted, the Sabbath commandment is a sign of the covenant (31:12–17) and is closely linked to creation. It precedes the creation of the tabernacle as the place of communion and divine-human encounter. The last time the people of Israel “gathered together” was when the gold calf was made (32:1).

 

၃၅:၄–၂၉ အငယ် ၄–၁၉ သည် ဗိမာန်တော်နှင့် ၎င်း၏ပရိဘောဂများ တည်ဆောက်ရန်လိုအပ်သော ပစ္စည်းများ၏ ပြည့်စုံသောစာရင်းဖြစ်သည်။ အငယ် ၂၀–၂၉ သည် လူများ၏ စိတ်အားထက်သန်သော တုံ့ပြန်မှုကို ဖော်ပြသည်။

35:4–29 Vv. 4–19 are a complete list of materials required for the construction of the tabernacle and its furnishings. Vv. 20–29 describe the enthusiastic response of the people.

 

၃၅:၂၁ စိတ်နှလုံးကို လှုံ့ဆော်ခံရသည်။ ပေးကမ်းခြင်း၏ ဆန္ဒအလျောက်သဘောသဘာဝကို အလေးပေးသည် (အငယ် ၂၂၊ ၂၆၊ ၂၉; ၃၆:၂)။ ဤသည်မှာ လူတိုင်းပါဝင်ရမည့် ထိရောက်သော “အခွန်စနစ်” မဟုတ်ဘဲ၊ ဣသရေလလူမျိုးအားလုံး (အငယ် ၂၀)၊ အမျိုးသားများနှင့် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်သော ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ပေးကမ်းခြင်းလုပ်ငန်းဖြစ်သည်။

35:21 heart was stirred. Emphasizes the voluntary nature of the giving (vv. 22, 26, 29; 36:2). This was no effective “tax system” where everybody had to contribute, but rather a faith-giving operation that involved all Israelites (v. 20), both men and women.

 

၃၅:၃၀–၃၆:၁ ဘေဇလေနှင့် အာဟိုလီအာဘ်၏ သတ်မှတ်ထားသော ခေါ်ဆိုမှုကို ထပ်မံဖော်ပြသည် (၃၁:၁–၁၁)။ ဗိမာန်တော်တွင် မည်သည့်အလုပ်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုမဆို အထူးဘုရား၏ ခေါ်ဆိုမှုနှင့် ပြင်ဆင်ပေးမှု လိုအပ်သည်။

35:30–36:1 Describes further the specific call of Bezalel and Aholiab (31:1–11). Any type of work and service on the tabernacle requires a special divine call and equipping.

Chapter 36

၃၆:၂–၇ ၃၅:၂၁ ၏ “စိတ်နှလုံးလှုံ့ဆော်မှု” အကြောင်းအရာနှင့်အညီ၊ ဤအပိုင်းသည် လူများ၏ များပြားလှသော ပူဇော်သက္ကာများကို ဖော်ပြသည်။ မောရှေသည် လူများအား ထပ်မံယူဆောင်လာခြင်းမှ ရပ်တန့်စေရသည်။ ကျမ်းသစ်ကျမ်းပိုဒ်များစွာသည် ဧဝံဂေလိတရား၏ အဖိုးတန်သတင်းစကားကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အစောပိုင်းအသင်းတော်အကြား ဆင်တူသော ရက်ရောသော စိတ်ဓာတ်ကို ဖော်ပြသည် (မဿဲ ၁၀:၈; တ ၂:၄၄–၄၅; ၂ကော ၈:၁–၇)။

36:2–7 In line with the “heart stirring” motif of 35:21 this section describes the overwhelming offerings of the people. Moses has to stop the people from bringing more and more. Several NT texts describe a similar generous spirit among the early church as a response to the precious gospel message (Matt. 10:8; Acts 2:44–45; 2 Cor. 8:1–7).

 

၃၆:၈–၁၉ လုပ်ဆောင်မှုနှင့် ပြီးမြောက်မှု၏ အစီအစဉ်သည် ညွှန်ကြားချက်များ၏ အစီအစဉ်နှင့် ကွဲပြားပြီး၊ ညွှန်ကြားချက်အချို့ကို ထပ်မံဖော်ပြခြင်းမရှိပါ (ဥပမာ ၂၆:၉)။ လုပ်ဆောင်မှု၏ အစီအစဉ်သည် ဗိမာန်တော်၏ အပြင်ဘက်မှ အတွင်းဘက်သို့ ရွေ့လျားပုံရသည် (၂၆:၁–၁၄ ၏ မှတ်စုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

36:8–19 The order of action and fulfillment is different from the order of instructions and some of the instructions are not repeated (e.g., 26:9). The order of action also seems to move from the outside of the tabernacle to the inside (compare note on 26:1–14).

 

၃၆:၈–၃၈:၂၀ ဗိမာန်တော်နှင့် ၎င်း၏ပရိဘောဂများ ပြုလုပ်ရာတွင် ဖော်ပြထားသော မတူညီသော အတိုင်းအတာများ၏ ခေတ်သစ်ညီမျှမှုများအတွက်၊ ၂၅:၁၀–၂၇:၁၉ ၏ သက်ဆိုင်ရာ မှတ်စုများကို ကြည့်ပါ။

36:8–38:20 For modern equivalents of different measures mentioned throughout the making of the tabernacle and its furniture, see corresponding notes on 25:10–27:19.

Chapter 37

Content of Chapter 37...

Chapter 38

၃၈:၂၁–၃၁ ဗိမာန်တော်တည်ဆောက်ရာတွင် အသုံးပြုသော အဖိုးတန်ပစ္စည်းများ၏ စာရင်းသည် တွေ့ဆုံရာတဲ၏ အရေးပါမှုနှင့် တန်ဖိုးကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ နှိုင်းယှဉ်သုတေသနအရ အလားတူပမာဏရှိသော အဖိုးတန်သတ္တုများကို အဲဂုတ္တုတွင်လည်း ဆင်တူရည်ရွယ်ချက်များအတွက် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ကျမ်းဟောင်းတွင် တစ်တာလံသည် ပေါင် ၇၅ (၃၄ ကီလိုဂရမ်) အလေးချိန်ရှိသည်ဟု ယေဘုယျတွက်ချက်သည်။ ရွှေအကြွေ၏ အလေးချိန်သည် ကွဲပြားသော်လည်း အောင်စ ၂/၅ (၁၁ ဂရမ်) ခန့်ရှိသည်။ သန့်ရှင်းရာဌာနရွှေအကြွေသည် သာမန်ရွှေအကြွေနှင့် အနည်းငယ်ကွဲပြားသည်။ အသုံးပြုသော ရွှေ၏ စုစုပေါင်းအလေးချိန်သည် ၁ တန်ကျော် (၁ တန်)၊ ငွေသည် ၃ ¾ တန်ကျော် (၃.၄ တန်)၊ ကြေးဝါသည် ၂ ½ တန်ခန့် (၂.၄ တန်) ဖြစ်သည်။

38:21–31 The inventory of the precious materials used in the construction of the tabernacle highlights the importance and value of the tent of meeting. Comparative research suggests that similar amounts of precious metals were also used for similar purposes in Egypt. The OT talent is generally calculated at 75 pounds (34 kg). The weight of a shekel varied but was about 2/5 ounce (11 g). The sanctuary shekel was slightly different from that of the ordinary shekel. The total weight of the gold used was over 1 ton (1 t), the silver amounted to over 3 3/4 tons (3.4 t), and the bronze was about 2 1/2 tons (2.4 t).

 

၃၈:၂၆ ဘေကာ။ အောင်စ ၁/၅ (၅.၅ ဂရမ်) ခန့်ရှိသည်။ လူဦးရေ (တစ်ဦးလျှင် ငွေရွှေအကြွေတစ်ဝက်ပေးဆောင်သူများ) နှင့်ပတ်သက်သော ဆွေးနွေးချက်အတွက် နိဒါန်းတွင် ကြီးမားသောနံပါတ်များဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးချက်ကို ကြည့်ပါ။

38:26 bekah. About 1/5 ounce (5.5 g). Concerning the number of men (each paying half a shekel of silver) see the discussion of large numbers in the Introduction.၃၈:၂၁–၃၁ ဗိမာန်တော်တည်ဆောက်ရာတွင် အသုံးပြုသော အဖိုးတန်ပစ္စည်းများ၏ စာရင်းသည် တွေ့ဆုံရာတဲ၏ အရေးပါမှုနှင့် တန်ဖိုးကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ နှိုင်းယှဉ်သုတေသနအရ အလားတူပမာဏရှိသော အဖိုးတန်သတ္တုများကို အဲဂုတ္တုတွင်လည်း ဆင်တူရည်ရွယ်ချက်များအတွက် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ကျမ်းဟောင်းတွင် တစ်တာလံသည် ပေါင် ၇၅ (၃၄ ကီလိုဂရမ်) အလေးချိန်ရှိသည်ဟု ယေဘုယျတွက်ချက်သည်။ ရွှေအကြွေ၏ အလေးချိန်သည် ကွဲပြားသော်လည်း အောင်စ ၂/၅ (၁၁ ဂရမ်) ခန့်ရှိသည်။ သန့်ရှင်းရာဌာနရွှေအကြွေသည် သာမန်ရွှေအကြွေနှင့် အနည်းငယ်ကွဲပြားသည်။ အသုံးပြုသော ရွှေ၏ စုစုပေါင်းအလေးချိန်သည် ၁ တန်ကျော် (၁ တန်)၊ ငွေသည် ၃ ¾ တန်ကျော် (၃.၄ တန်)၊ ကြေးဝါသည် ၂ ½ တန်ခန့် (၂.၄ တန်) ဖြစ်သည်။

38:21–31 The inventory of the precious materials used in the construction of the tabernacle highlights the importance and value of the tent of meeting. Comparative research suggests that similar amounts of precious metals were also used for similar purposes in Egypt. The OT talent is generally calculated at 75 pounds (34 kg). The weight of a shekel varied but was about 2/5 ounce (11 g). The sanctuary shekel was slightly different from that of the ordinary shekel. The total weight of the gold used was over 1 ton (1 t), the silver amounted to over 3 3/4 tons (3.4 t), and the bronze was about 2 1/2 tons (2.4 t).

 

၃၈:၂၆ ဘေကာ။ အောင်စ ၁/၅ (၅.၅ ဂရမ်) ခန့်ရှိသည်။ လူဦးရေ (တစ်ဦးလျှင် ငွေရွှေအကြွေတစ်ဝက်ပေးဆောင်သူများ) နှင့်ပတ်သက်သော ဆွေးနွေးချက်အတွက် နိဒါန်းတွင် ကြီးမားသောနံပါတ်များဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးချက်ကို ကြည့်ပါ။

38:26 bekah. About 1/5 ounce (5.5 g). Concerning the number of men (each paying half a shekel of silver) see the discussion of large numbers in the Introduction.

Chapter 39

Content of Chapter 39...

Chapter 40

၄၀:၁–၃၈ ဗိမာန်တော်တည်ဆောက်မှု ပြီးစီးခြင်းနှင့် စတင်အသုံးပြုခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ အငယ် ၃၄ သည် ဖော်ပြချက်၏ အဓိကအချက်ဖြစ်သော ထာဝရဘုရား၏ ဘုန်းတော်ဖြင့် ဗိမာန်တော်ပြည့်စုံခြင်းကို အာရုံစိုက်သည်။ ဘုရားသည် ယခု ၎င်း၏လူများအကြား ထင်ရှားစွာ စခန်းချနေတော့သည်၊ ၎င်းသည် အနာဂတ်ဧမာနွယ်လ (“ငါတို့နှင့်အတူ ဘုရား”) ဖြစ်သော ယေရှု၏ ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည် (မဿဲ ၁:၂၃)။ ယောဟန် ၁:၁၄ သည် နှုတ်ကပတ်တော်သည် လူသားဖြစ်လာခြင်းကို စခန်းချခြင်းဝေါဟာရ (“နေထိုင်သည်”၊ စာသားအရ “ဗိမာန်တော်ဖြစ်သည်”) ဖြင့် ဖော်ပြသည်။

40:1–38 Describes the completion of the construction and inauguration of the tabernacle. V. 34 focuses upon the pivotal element of the description: the filling of the tabernacle by the glory of the Lord. God is now visibly camping among His people, a type of the future Immanuel (“God with us”), Jesus (Matt. 1:23). John 1:14 describes the Word becoming flesh in terms of camping terminology (“dwelt,” literally, “tabernacled”).

 

၄၀:၂ တဲသည် အထွက်ကျမ်း၏ ဒုတိယနှစ်မြောက် ပထမလ၏ ပထမနေ့တွင် တည်ဆောက်သည် (အငယ် ၁၇)။ သိနာတောင်တွင် နေထိုင်မှုသည် ကိုးလကြာသည် (၁၉:၁)။

40:2 The tent is set up on the first day of the first month of the second year of the exodus (v. 17). The stay at Sinai lasted nine months (19:1).

 

၄၀:၃ သက်သေခံခါးပတ်သေတ္တာသည် တဲဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပြီးနောက် ပထမဆုံးဖော်ပြသော ပရိဘောဂဖြစ်သည်။

40:3 The ark of the Testimony is the first furniture to be mentioned, once the actual tent structure had been set up.

 

၄၀:၉–၁၆ ဗိမာန်တော်၊ ၎င်း၏အသုံးအဆောင်များအားလုံး၊ နှင့် ဝန်ဆောင်မှုပြုသော ယဇ်ပုရောဟိတ်များကို ဆီသုတ်လိမ်းခြင်းသည် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှုနှင့် ၎င်း၏ဝန်ထမ်းများ၏ သန့်ရှင်းမှုနှင့် ခွဲထားမှုကို အမှတ်အသားပြုသည်။ ပိုမိုအသေးစိတ်ဖော်ပြချက်ကို ဝတ်ပြုရာ ၈ တွင် တွေ့ရသည်။ မောရှေ၏ ဘုရား၏ အမိန့်တော်နှင့်အညီ လိုက်နာမှုကို ဤအခန်းတွင် ထပ်ခါတလဲလဲ ဖော်ပြထားသည်။ ၂၅:၁–၄၀:၃၈ ၏ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

40:9–16 The anointing of the tabernacle, all its utensils, as well as the attending priests, marks the general holiness and separation of the structure and its personnel. A more detailed description can be found in Lev. 8. The compliance of Moses with the divine order is repeatedly mentioned in the chapter. See note on 25:1–40:38.

 

၄၀:၃၄–၃၈ ထာဝရဘုရား၏ ဘုန်းတော်သည် ဗိမာန်တော်ကို ပြည့်စုံစေသည်၊ ဆာလမုန်၏ ဗိမာန်တော်စတင်အသုံးပြုစဉ် နှစ် ၅၀၀ နီးပါးအကြာတွင်လည်း ဤသို့ဖြစ်သည် (၂ရာ ၅:၁၃–၁၄)။ ဘုရား၏ ရှိနေမှု၏ အရိပ်အယောင်ဖြစ်သော တိမ်တိုက်သည် ကျူပင်လယ်တွင် ပထမဆုံးမြင်တွေ့ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် နေ့အခါတွင် လူများကို တော၌လမ်းပြခဲ့သည် (ပြီး အရိပ်ပေးခဲ့သည်; အထွက် ၁၃:၂၁–၂၂; ဆာ ၇၈:၁၄; ၁၀၅:၃၉)။ ၎င်းသည် အထွက်ကျမ်း ၂၄ တွင် သိနာတောင်ထိပ်တွင် နောက်ဆုံးအကြိမ်ပေါ်ထွက်လာသည်။ ရွှေနွားသငယ်ဖြစ်ရပ်တွင် လူများ၏ ယုံကြည်ခြင်းဖောက်ပြန်မှုဖြင့် ခွဲခြားခံရသော်လည်း၊ ထာဝရဘုရား၏ ဘုန်းတော်ရောက်ရှိလာမှုသည် ဘုရား၏ သနားကရုဏာနှင့် ခွင့်လွှတ်မှုကို ထင်ရှားစွာ အမှတ်အသားပြုသည်။ အထွက်ကျမ်း၏ ပထမအခန်းများတွင် အဲဂုတ္တုတွင် ၎င်း၏လူများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများကြားတွင် ဘုရား၏ ထင်ရှားမပေါ်မှုဆိုင်ရာ ပဟေဠိသည် နောက်ဆုံးတွင် ဖြေရှင်းခံရသည်။ ဘုရားသည် အချိန်တစ်လျှောက်လုံး၊ လမ်းတစ်လျှောက်လုံး ရှိနေခဲ့သည်၊ သို့သော် (ပါးလှပ်သောတိမ်တိုက်ကဲ့သို့) ထင်ရှားစွာ မမြင်ရသောအခါတွင်ပင် ရှိနေခဲ့သည်။

40:34–38 The glory of the Lord fills the tabernacle as also happens nearly 500 years later during the inauguration of Solomon’s temple (2 Chr. 5:13–14). The cloud as an indication of divine presence was first seen at the Red Sea. It guided the people during the day through the wilderness (and provided shade; Ex. 13:21–22; Ps. 78:14; 105:39). It appears for the last time in Ex. 24 on top of Mount Sinai. Separated by the people’s breach of faith in the gold calf episode, the arrival of the glory of the Lord also marks in a visible way divine mercy and forgiveness. The puzzle of God’s apparent absence in the first chapters of Exodus, amidst the suffering of His people in Egypt, has finally been resolved: God has been there all the time, all the way, even when (like a thin cloud) He was not noticeably visible.

---