Myanmar 3AM (Official) : ကမ္ဘာဦးကျမ်း -Genesis

ကမ္ဘာဦးကျမ်း - Genesis

ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ ဘာသာစကားများ၊ မူရင်းစာမူများ၊ နှင့် ကျမ်းစာရင်းဇယား

The Languages, Manuscripts, and Canon of the Old Testament

၁. ရှေးဟီဘရူးဘာသာစကား

I. The Ancient Hebrew Language

အမည်။- ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ အဓိကအပိုင်းသည် ဟီဘရူးဘာသာစကားဖြင့် ရေးသားထားပြီး၊ ၎င်းကို မဇ္ဈမိဟီဘရူးနှင့် ခေတ်သစ်ဟီဘရူးတို့နှင့် ခွဲခြားရန် ရှေးဟီဘရူးဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မဇ္ဈမိဟီဘရူးသည် ခရစ်ယာန်ခေတ်တွင် အသုံးပြုခဲ့သော ဟီဘရူးဘာသာစကားဖြစ်ပြီး၊ ယုဒရဗ္ဗိများက ၎င်းတို့၏ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ လက်ရာများကို ရေးသားရန် ပြန်လည်အသက်သွင်းခဲ့သော ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ယခုအခါ ဣသရေလနိုင်ငံ၏ တရားဝင်ဘာသာစကားအဖြစ် အသုံးပြုသည်။ “ဟီဘရူးဘာသာစကား” ဟူသော ဝေါဟာရသည် ပထမဆုံး အာပိုကရစ်ဖလဖြစ်သော ဧက္ကလေးရှတ္ထိကပ်စ် (ဘီစီ ၁၃၂ တွင် ရေးသားခဲ့သည်) ၏ နိဒါန်းတွင် တွေ့ရှိရပြီး၊ ခရစ်ယာန်ခေတ်၏ ၁ ရာစုတွင် ယုဒသမိုင်းပညာရှင် ယိုးဇက်ဖပ်စ်က အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထို့နောက် ရဗ္ဗိစာပေများတွင် ပေါ်ထွက်လာသည်။ လုကာ၌ တမန်တော်များကျမ်း ၂၁:၄၀; ၂၆:၁၄ တွင် အသုံးပြုထားသော “ဟီဘရူးလျှာ” ဟူသော ဝေါဟာရသည် ဟီဘရူးမဟုတ်ဘဲ အာရမိတ်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ အာရမိတ်သည် ဓမ္မသစ်ကျမ်းခေတ်တွင် သာမန်အသုံးပြုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်။

The name.—The greater part of the Old Testament was written in Hebrew, usually called ancient Hebrew in order to distinguish it from Mishnaic and modern Hebrew. Mishnaic Hebrew is the Hebrew of the Christian Era, an artificially revived language in which the Jewish rabbis wrote their scholarly works, and which is now employed as the official language of the state of Israel. The term “Hebrew language,” found for the first time in the prologue to the Apocryphal book Ecclesiasticus (written in 132 b.c.), is also used by the Jewish historian Josephus in the 1st century of the Christian Era, and appears later in the rabbinical writings. The term “Hebrew tongue,” used by Luke in Acts 21:40; 26:14, refers to Aramaic and not to Hebrew. Aramaic was the common language spoken in New Testament times.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဣသရေလလူမျိုးများပြောဆိုသော ဘာသာစကားအတွက် အသုံးပြုသော ဝေါဟာရမှာ “ကာနာန်ဘာသာစကား” (ဟေရှာယ ၁၉:၁၈) သို့မဟုတ် “ယုဒလူများၤဘာသာစကား” (၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၁၈:၂၆, ၂၈; နေဟမိ ၁၃:၂၄) ဖြစ်သည်။

The Biblical term used for the language spoken by the Old Testament Israelites is the “language of Canaan” (Isa. 19:18,) or “the Jews’ language” (2 Kings 18:26, 28; Neh. 13:24.)

ဟီဘရူးဝိသေသလက္ခဏာများ။ ဟီဘရူးသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ ဆီးရီးယား၊ ပါလက်စတိုင်း၊ နှင့် အာရေဗျတွင် ပြောဆိုခဲ့သော ရှေးခေတ်ဆီးမစ်တစ်ဘာသာစကားမျိုးရင်းကြီး၏ အကိုင်းအခက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရှေးကာနာန်လူမျိုး၊ ဖိအုန်လူမျိုး၊ နှင့် ဆီးရီးယားလူမျိုးများပြောဆိုသော ဘာသာစကားများနှင့် အနီးကပ်ဆုံးဆက်စပ်ပြီး၊ မောဘလူမျိုး၊ ဧဒုံလူမျိုး၊ နှင့် အမ္မုန်လူမျိုးများၤဘာသာစကားများနှင့် ရုပ်ထပ်နီးပါးဖြစ်သည်။ ကာနာန်ဒေသခံများပြောဆိုသော ဘာသာစကားသည် ကျမ်းစာဟီဘရူးနှင့် မခြားနားလှပေ။

Characteristics of Hebrew.—Hebrew is a branch of the great family of ancient Semitic languages, which were spoken in Mesopotamia, Syria, Palestine, and Arabia. It is most closely related to the languages spoken by the ancient Canaanites, Phoenicians, and Syrians, and is almost identical with those of the Moabites, Edomites, and Ammonites. The language spoken by the natives of Canaan hardly differed from the Biblical Hebrew.

ဟီဘရူးသည် ဆီးမစ်တစ်ဘာသာစကားများအားလုံးနှင့် မျှဝေထားသော စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ဝိသေသလက္ခဣာတစ်ခုမှာ ၎င်းအခြေခံစကားလုံးများသည် ဗျည်းသုံးလုံးပါဝင်သည်။ (သမ္မာကျမ်းခေတ်တွင် ရေးသားထားသော ဟီဘရူးသည် ဗျည်းများသာပါဝင်သည်ကို သတိပြုသင့်သည်။ ခရစ်ယာန်ခေတ်ပြီးနောက် ရာစုနှစ်များစွာအကြာတွင် ဟီဘရူးသည် သေဆုံးသွားသောဘာသာစကားဖြစ်လာသောအခါ၊ ဘာသာစကားကို မည်သို့ပြောဆိုခဲ့သည်ဆိုသော အသိပညာကို ထိန်းသိမ်းရန် ဗျည်းများအောက်၊ အကြား၊ နှင့် အပေါ်တွင် အမျိုးမျိုးသောအမှတ်အသားများဖြင့် သရ(ဗွိုက်)များကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်၊ ၎င်းတို့ကို သရအမှတ်အသားများဟု ခေါ်သည်။) ကြိယာပုံစံများ၏ ကွဲပြားမှုများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် သရသံပြောင်းလဲခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ သရသံများ၏ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့ကြိယာ “သီဆိုသည်” ၏ ပစ္စုပ္ပန်ကာလသည် သရသံပြောင်းလဲခြင်းဖြင့် အတိတ်ကာလ “သီဆိုခဲ့သည်” နှင့် အတိတ်ဆက်လက်ကာလ “သီဆိုထားသည်” သို့ ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ ဟီဘရူးဥပမာတစ်ခုသည် ဤအခြေခံသဘောတရားကို ပြသလိမ့်မည်။ “ရေးသားသည်” ဟူသော ကြိယာတွင် ဗျည်းသုံးလုံး k-t-b ပါဝင်သည်။ အောက်ပါဥပမာများသည် မတူညီသော သရများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ကြိယာၤပုံစံအမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး၊ အခြေခံဗျည်းသုံးလုံးသည် မပြောင်းလဲပေ။

One interesting characteristic which Hebrew shares with all Semitic languages is that most of its basic words contain three consonants. (It should be noted that the written Hebrew of Biblical times consisted of consonants only. Not until several centuries after Christ, when Hebrew had become a dead language, were vowels added, in an endeavor to preserve a knowledge of how the language had been spoken. These vowels consisted of various marks added below, between, and above the consonants, known as vowel pointings.) Variations in verb forms are generally produced by a change in vocalization, that is, in the vowel sounds. By comparison, the present tense of our verb sing can be changed into the past tense, sang, and the past participle, sung, by merely changing the vocalization. A Hebrew example will show this principle. The verb to write contains three consonants, k–t–b. The following examples show how, through the use of different vowels, various verb forms are produced, while the three basic consonants remain unchanged:

ကတာ့ဗ်၊ (သူ) ရေးသားခဲ့သည်

ကတို့ဗ်၊ ရေးပါ။ (အမိန့်ပုံစံ)

ကိုးတေ့ဗ်၊ ရေးနေသည်

ကတု့ဗ်၊ (၎င်း) ရေးသားထားသည်

ကတို့ဗ်၊ ရေးသားရန်

katab, (he) has written

ketob, write! (imperative)

koteb, writing

katub, (it) is written

katob, to write

ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနာမ်စားများသည် များသောအားဖြင့် ကြိယာသို့ ရှေ့ဆက်စကား သို့မဟုတ် နောက်ဆက်စကားအဖြစ် ထည့်သွင်းသည်။ ဥပမာအားဖြင့် “ကျွန်ုပ်ရေးသားခဲ့သည်” ဟူသော ကတာ့ဗ်-တီ သည် အခြေခံအမြစ် ကတာ့ဗ်နှင့် နာမ်စားအဆုံးသတ် -တီ တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ “ကျွန်ုပ်ရေးသားလိမ့်မည်” ဟူသော ’အေ-ကတို့ဗ် သည် ရှေ့ဆက်စကား ’အေ- နှင့် အမြစ် ကတို့ဗ် တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ဤတိုတောင်းသော သဒ္ဒါပုံစံများသည် ဟီဘရူးဝါကျများသည် တိုကျစ်၍ အားရှိစေသည့် အကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ သတ္တမပညတ်ဖြစ်သော “သင်သည် အိမ်ထောင်ရေးဖောက်ပြန်ခြင်း မပြုရ” (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၄) သည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင် စကားလုံးငါးလုံးပါဝင်သော်လည်း၊ ဟီဘရူးတွင် စကားလုံးနှစ်လုံးသာ လို့’ တီန်အာဖ် ဖြစ်သည်။ ဟီဘရူးအသုံးအနှုန်းများၤတိုတောင်းမှုသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းၤကဗျာပိုင်းများတွင် အထူးသတိပြုမိသည်။ များသောအားဖြင့် ဟီဘရူးစာသားတွင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ထက် စကားလုံးတစ်ဝက်သာရှိသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ နာမည်ကျော်ဆာလံ ၂၃ တွင် ဟီဘရူးသမ္မာကျမ်းတွင် စကားလုံး ၅၇ လုံးရှိသော်လည်း၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်တွင် ၁၂၂ လုံးရှိသည်။ ယောဘ ၃၀:၂၂ တွင် ဟီဘရူးတွင် စကားလုံး ၆ လုံးရှိသော်လည်း၊ KJV တွင် ၁၈ လုံးနှင့် RSV တွင် ၂၄ လုံးရှိသည်။

Personal pronouns are in most cases added to the verb as prefixes or suffixes. Thus the form “I have written,” katab–ti, consists of the basic root katab and the ending –ti, representing the pronoun; and “I shall write,” ’e–ktob, of the prefix ’e– and the root ktob. These short grammatical forms are the reason that Hebrew sentences are brief, compact, and forceful. For example, the seventh commandment, “Thou shalt not commit adultery” (Ex. 20:14), consists of five words in English, but of only two in Hebrew—lo’ tin’aph. This brevity in Hebrew expressions is especially noticeable in the poetic parts of the Old Testament. In most cases the Hebrew text has only half as many words as the English translation. The famous 23d psalm, for example, has 57 words in the Hebrew Bible, but 122 in the English translation; Job 30:22, which has six words in Hebrew, has 18 in the KJV and 24 in the RSV.

ဟေဗြဲဘာသာစကား၏ ဝါကျဖွဲ့စည်းပုံသည် အလွန်ရိုးရှင်းသည်။ ဝါကျများသည် များသောအားဖြင့် တိုတောင်းပြီး၊ “နှင့်” ဟူသော ဆက်စပ်စကားလုံးဖြင့် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်သွယ်ထားသည်။ ၎င်းကို “ထို့ကြောင့်”၊ “သို့သော်”၊ “ပင်”၊ “ထိုအခါ” ဟုလည်း ဘာသာပြန်နိုင်သည်။ တိုတိုနှင့် ဝါကျများစွာ၏ ပုံမှန်ဥပမာတစ်ခုကို ကျမ်းစာထဲတွင် ကမ္ဘာဦးကျမ်း အခန်းကြီး ၁၂ တွင် တွေ့ရပြီး၊ KJV ဗားရှင်း၏ ပထမအခန်းကြီး ၉ ကျမ်းပိုဒ်တွင် “နှင့်” ဟူသော စကားလုံးသည် ၂၉ ကြိမ် ပါရှိသည်။ သက်ဆိုင်ရာ ဟေဗြဲမူရင်းစာသားတွင် “နှင့်” ဟူသော စကားလုံးသည် ၃၂ ကြိမ် ပါရှိပြီး၊ ခြားနားမှုမှာ ဘာသာပြန် သူများက ၎င်းစကားလုံးကို ၃ ကြိမ် အခြားအင်္ဂလိပ်စကားလုံးများဖြင့် ဘာသာပြန်ထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

Hebrew sentence structure is very simple. Sentences are usually short, and are connected one with another by the use of the conjunction “and,” which may also be translated as “so,” “but,” “even,” “then.” A typical example of a great number of short sentences occurs in Gen. 12, where the word “and” is found 29 times in the first 9 verses of the KJV. In the respective Hebrew text the word “and” is found 32 times, the difference being due to the translators’ rendering the word 3 times by other English equivalents.

ဟေဗြဲဘာသာစကား၏ နောက်ထပ်ထူးခြားချက်တစ်ခုမှာ သဒ္ဒါပုံစံအချို့ မရှိခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် နာမည်ပိုင်းဆိုင်ရာများမှလွဲ၍ ပေါင်းစပ်စကားလုံးများ မရှိပြီး၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြစ်သည့် “မြေပိုင်ရှင်” ကဲ့သို့သော အသုံးအနှုန်းကို “မြေ၏ပိုင်ရှင်” ဟူသော ပိုင်ဆိုင်မှုပုံစံဖြင့်သာ ဖော်ပြရနိုင်သည်။ ဟေဗြဲဘာသာစကားသည် နာမဝိသေသနများ နည်းပါးပြီး၊ နာမ်ဝိဘတ်များ လုံးဝမရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရှေးခေတ်စာရေးသူများအတွက် စိတ္တဇအတွေးအခေါ်များကို ဖော်ပြရာတွင် အခက်အခဲဖြစ်စေသည်။

Another characteristic of the Hebrew language is the lack of certain grammatical forms. It knows no compounds, except in proper names, and a term like the English “landlord” can be expressed only by the genitive form, “lord of the land.” The Hebrew language is also poor in adjectives, and possesses almost no adverbs, a handicap for the ancient writers when expressing abstract thoughts.

အခြားသော ဆီးမစ်ဘာသာစကားများနှင့်အတူ ဟေဗြဲဘာသာစကားတွင် အင်ဒို-ဥရောပ ဘာသာစကားများတွင် မရှိသော အသံများစွာ ပါဝင်သည်။ ၎င်းတွင် h အသံ နှစ်မျိုးရှိပြီး၊ ဟေဗြဲအက္ခရာတွင် အက္ခရာ နှစ်လုံးဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းတို့ကို များသောအားဖြင့် h နှင့် ch ဟု ဘာသာပြန်ဆိုကြပြီး၊ ch သည် စကော့တလန်ဘာသာစကားရှိ “loch” ကဲ့သို့ အသံထွက်သည်။ ၎င်းတွင် s အသံ မျိုးစုံလည်း ရှိပြီး၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားတွင်ရှိသော s၊ z နှင့် sh ကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဟေဗြဲအသံ နှစ်မျိုးဖြစ်သည့် ṣ နှင့် ś တို့သည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင် ညီမျှမှုမရှိပေ။ ṣ သည် tz ကဲ့သို့ အသံထွက်ပြီး၊ ś သည် နူးညံ့သော s အသံဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲအသံ နှစ်မျိုးဖြစ်သည့် ’aleph (ဘာသာပြန်ရာ၌ ’) နှင့် ‘ayin (ဘာသာပြန်ရာ၌ ‘) တို့သည်လည်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင် ညီမျှမှုမရှိပေ။ ဟေဗြဲဘာသာစကားတွင် မူလက အက္ခရာဟေဗြဲစာရေးနည်းမတီထွင်မီ ဆုံးရှုံးသွားသည်ဟု ယူဆရသော အပိုအသံအချို့ ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုမှာ အာရဗီဘာသာတွင် ယခုထိရှိနေသော ghayin ဟုခေါ်သည့် ဒုတိယ ‘ayin ဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲတွင် ဤအသံ၏ အစောပိုင်းတည်ရှိမှုကို “ဂါဇာ” နှင့် “ဂိုမောရါ” ဟူသော နာမည်များသည် ယဇ်ပုရောဟိတ်ကြီး ဧလိ၏ နာမည်ကဲ့သို့ပင် ‘ayin ဟူသော သံစဉ်တူဖြင့် စတင်သည်ဟူသော အချက်မှ သိရှိနိုင်သည်။ ရှေးကျမ်းစာဘာသာပြန်များ (ဂရိ Septuagint နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် လက်တင် Vulgate) မှတစ်ဆင့်သာ လော့တ်နေထိုင်ခဲ့သော ပျက်စီးသွားသည့်မြို့၏ နာမည်သည် “ဂိုမောရါ” ဟု အသံထွက်ပြီး “အိုမောရါ” မဟုတ်ကြောင်း၊ ရှမွေလခေတ်က ယဇ်ပုရောဟိတ်ကြီး၏ နာမည်သည် “ဧလိ” ဖြစ်ပြီး “ဂလိ” မဟုတ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

In common with other Semitic languages Hebrew possesses a number of sounds that do not exist in Indo-European languages. It has two h sounds, for which Hebrew script has two characters, usually transliterated as h and ch, the latter pronounced as in the Scottish “loch.” It also has several s sounds, like s, z, and sh in common with English, but two Hebrew sounds, transliterated ṣ and ś, have no equivalents in English, the former being pronounced like tz, the latter as a soft s. The two Hebrew sounds ’aleph (transliterated ’) and ‘ayin (transliterated ‘) also have no equivalents in English. The Hebrew language originally possessed some additional sounds that were presumably dropped before the invention of the alphabetic Hebrew script. One of them was a second ‘ayin, called ghayin, which still exists in Arabic. The early existence of this latter sound in Hebrew can be recognized from the fact that the names “Gaza” and “Gomorrah” both begin with the same consonant, ‘ayin, as does the name of the high priest Eli. It is only through the ancient translations of the Bible (the Greek Septuagint and later the Latin Vulgate) that we know that the name of the doomed city in which Lot lived was pronounced “Gomorrah” and not “Omorrah,” and that the name of the high priest of Samuel’s time was “Eli” and not “Geli.”

ဟေဗြဲဘာသာစကား၏ ကြိယာပုံစံသည် လုပ်ဆောင်ချက်ကို ပြီးစီးပြီးသည်ဖြစ်စေ၊ မပြီးစီးသေးသည်ဖြစ်စေ ဖော်ပြပြီး၊ အင်္ဂလိပ်ကြိယာများကဲ့သို့ လက်ရှိ၊ အတိတ် သို့မဟုတ် အနာဂတ်အဖြစ် ဘယ်သောအခါမှ ဖော်ပြမထားပေ။ အချိန်ကို ဖော်ပြမည့်အစား သွယ်ဝိုက်ညွှန်ပြထားသည်။ ပြီးစီးပြီးသော လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဖော်ပြသော ကြိယာများကို “ပြီးပြည့်စုံ” ဟု ခေါ်ဆိုပြီး များသောအားဖြင့် အတိတ်ကာလအဖြစ် ဘာသာပြန်သည်။ မပြီးစီးသေးသော လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဖော်ပြသော ကြိယာများကို “မပြီးပြည့်စုံ” ဟု ခေါ်ဆိုပြီး များသောအားဖြင့် အနာဂတ်ကာလအဖြစ် ဘာသာပြန်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့်၊ ဤနည်းလမ်းသည် အတော်အတန် တိကျနိုင်သော်လည်း၊ အခါအားလျော်စွာ လုံးဝလွဲမှားစေနိုင်သည်။ ကြိယာဖော်ပြသော လုပ်ဆောင်ချက်သည် စာရေးသည့်အချိန် သို့မဟုတ် ပြောသည့်အချိန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ ၎င်းမတိုင်မီ သို့မဟုတ် နောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားသည်ဖြစ်စေ သိရှိရန်၊ စာရေးသူ၏ ရှုထောင့်ကို အကြောင်းအရာမှ ဆုံးဖြတ်ရန် လိုအပ်သည်။ ထို့ပြင်၊ စာရေးသူသည် ပေးထားသော စာပိုဒ်တစ်ခုတွင် သူ၏ ရှုထောင့်ကို အနာဂတ်သို့ သို့မဟုတ် အတိတ်သို့ သတိပေးချက်မရှိဘဲ ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်၊ သူ၏ အချိန်ရှုထောင့်သည် ဝေးကွာသော အနာဂတ်တွင်ရှိလျှင်၊ သူသည် အခြားအနာဂတ်ဖြစ်ရပ်များကို အတိတ်တွင်ရှိသည်ဟု ဆွေးနွေးနိုင်သည်။ နောက်ထပ်ထုတ်ပြန်ချက်တွင် သူသည် ဝေးကွာသောအတိတ်သို့ ပြန်လည်ပြောင်းလဲပြီး အတိတ် သို့မဟုတ် လက်ရှိဖြစ်ရပ်များကို အနာဂတ်တွင်ရှိသည်ဟု ဖော်ပြပေမည်။ ဤအရာကို ပိုမိုရှုပ်ထွေးစေရန်၊ ဝါကျတစ်ခု၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ကျွန်ုပ်တို့၏ စာပိုဒ်ခွဲခြင်းစနစ်နှင့် ဆင်တူသည့်ပုံစံဖြင့် ချိတ်ဆက်ပေးသည့် wau consecutive ဖွဲ့စည်းပုံသည် “မပြီးပြည့်စုံ” ကို “ပြီးပြည့်စုံ” အဖြစ် သို့မဟုတ် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် နားလည်ရန် လိုအပ်လေ့ရှိသည်။

Hebrew verbal inflection expresses action only in terms of being complete or incomplete, never as being in the present, past, or future, like English verbs. Tense is implied rather than stated. Verbs denoting completed action, commonly spoken of as “perfect,” are generally translated by a past tense, whereas those denoting incomplete action are said to be “imperfect” and are usually translated as if they were future. In general, this procedure may be comparatively accurate, but at times it is entirely misleading. To determine whether the action denoted by the verb actually occurred at the time of writing or speaking, or before or after that time, it is necessary to ascertain from the context the point of view of the writer. Furthermore, the writer may change his point of view back and forth in a given passage, to the future or to the past, without notice. Thus, if his time viewpoint is in the far future, he may discuss other future events as if they were in the past. In the next statement he may revert to the distant past and describe past or present events as if they were in the future. As if to complicate the matter still further, the wau consecutive construction, which binds the component parts of a narrative together in somewhat the same way as our system of paragraphing, often requires that an “imperfect” be understood as a “perfect,” or vice versa.

အစောပိုင်းကျမ်းစာဘာသာပြန်များကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုစဉ်က၊ ဟေဗြဲကြိယာများ၏ ဤထူးခြားမှုကို မပြည့်စုံစွာ နားလည်ခဲ့သဖြင့်၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်သည် ဟေဗြဲမူရင်းနှင့် မကိုက်ညီမှုများရှိတတ်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့်၊ မကြာသေးမီက ဘာသာပြန်များသည် ဟေဗြဲကြိယာများ၏ အချိန်အစိတ်အပိုင်းကို အစောပိုင်းဘာသာပြန်များထက် ပိုမိုတိကျစွာ ထင်ဟပ်ပြသသည်။ သို့သော် တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ ခေတ်သစ်ဘာသာပြန်များသည် စာရေးသူ၏ အမှန်တကယ် အချိန်ရှုထောင့်ကို အမြဲမထင်ဟပ်ပေ၊ အကြောင်းမှာ စာရေးသူ၏ ရှုထောင့်ကို ဆုံးဖြတ်ရာတွင်၊ အထူးသဖြင့် ပရောဖက်ပြုချက်များတွင်၊ စာဖတ်သူ၏ ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုအပေါ် ခံယူချက်ပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ပရောဖက်ပြုခြင်း၏ လက်ဆောင်ကို ယုံကြည်သူသည် ပရောဖက်သည် သူ၏စိတ်ကို အနာဂတ်သို့၊ မကြာခဏ ဝေးကွာသော အနာဂတ်သို့ ပုံဖော်နေသည်ဟု အသိအမှတ်ပြုမည်။ သို့သော် ပရောဖက်ပြုချက်တွင် ခန့်မှန်းခြင်း၏ တရားဝင်မှုကို ငြင်းပယ်သူသည် ပရောဖက်သည် အတိတ်ဖြစ်ရပ်များကိုသာ ဖော်ပြနေသည်ဟု ဆိုလိမ့်မည်။ ဤဆွေးနွေးချက်မှ ထင်ရှားသည်မှာ၊ ပရောဖက်ပြုထားသော ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခု၏ တိကျသော အချိန်အစိတ်အပိုင်းကို တိကျမှုအတိုင်းအတာတစ်ခုဖြင့် သိရှိရန်၊ စာဖတ်သူသည် (၁) ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှု၏ တရားဝင်သော ခံယူချက်ရှိရမည်၊ (၂) စာရေးသူ၏ ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုအပေါ် သူ၏ခံယူချက်အရ အချိန်ရှုထောင့်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိရမည်၊ (၃) ဟေဗြဲသဒ္ဒါ၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် စာရေးသူ၏ အချိန်ရှုထောင့်နှင့် ကိုက်ညီစွာ ကြိယာကာလများကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရမည်။

At the time earlier translations of the Bible were made into English, this peculiarity of Hebrew verbs was imperfectly understood, with the result that the English is often at variance with the Hebrew. In general, more recent translations tend to reflect the time element of Hebrew verbs more accurately than do the earlier translations. At the same time, modern translations may not always represent the actual time viewpoint of the writer, owing to the fact that a decision as to the writer’s viewpoint often, particularly in predictive prophecy, depends upon the reader’s concept of inspiration. One who believes in the gift of prophecy will recognize that the prophet is projecting his mind into the future, often the remote future. But one who denies the validity of the predictive element in prophecy will say that the prophet is simply describing past events. It is obvious from this discussion that in order to ascertain with any degree of accuracy the precise time element in a given prophetic statement, the reader must (1) have a valid concept of inspiration, (2) discover the time viewpoint of the author in terms of his own concept of inspiration, and (3) interpret the verb tenses in harmony both with the requirements of Hebrew grammar and with the author’s time viewpoint.

ဤပြဿနာ၏ ဥပမာတစ်ခုကို ဧရာမညာကျမ်း၏ နောက်ပိုင်းတွင် တွေ့ရပြီး၊ ၎င်းကို အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးဆရာများက “ဒုတိယဧရာမညာ” ဟု ရည်ညွှန်းလေ့ရှိကြပြီး၊ အမည်မသိ ဒုတိယစာရေးသူတစ်ဦးမှ ရေးသားသည်ဟူသော သီအိုရီအပေါ် အခြေခံထားသည်။ ဧရာမညာသည် ဗာဗုလုန်အကျဉ်းချခံရသည့်ကာလအတွင်း ဂျူးလူမျိုးများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများကို အတိတ်တွင်ရှိသည်ဟူ၍ ပြောဆိုထားသည့်အချက် (ဧရာ ၄၀:၁၊ ၂၊ စသည်) ကို အခြေခံ၍၊ ဤဝေဖန်ရေးဆရာများက အခန်းကြီး ၄၀ မှ ၆၆ အထိကို ဗာဗုလုန်အကျဉ်းချခံရပြီးနောက် အခြားစာရေးသူတစ်ဦး သို့မဟုတ် စာရေးသူများက ရေးသားခဲ့သည်ဟု ကောက်ချက်ချသည်။ သို့သော်၊ ကြိယာပုံစံများသည် ပြီးစီးပြီးသော လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဖော်ပြထားသည်ဆိုသည့်အချက်သည် ပရောဖက်ရေးသားစဉ်က ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်များ ဖြစ်ပွားပြီးသွားပြီဟု မလိုအပ်ဘဲ ညွှန်ပြပေ။ ဧရာမညာသည် ပရောဖက်ပြုခြင်း၏ ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုဖြင့် အကျဉ်းချခံရခြင်းနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းကို မြင်တွေ့ခဲ့ပြီး၊ ဤဖြစ်ရပ်များကို မြင်တွေ့ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းတို့ကို အတိတ်တွင်ရှိသည်ဟူ၍ ပြောဆိုခဲ့သည်။

An illustration of this problem occurs in the latter part of the book of Isaiah, commonly referred to by higher critics as “deutero-Isaiah,” on the theory that an anonymous second writer is the author. Partly on the basis of the fact that Isaiah speaks of the suffering of the Jews during the period of Babylonian captivity as if it were in the past (Isa. 40:1, 2; etc.), these critics conclude that chs. 40 to 66 were written by another author or authors after the captivity. However, the fact that the verb forms denote completed action in no way necessarily even implies that the events they describe had occurred at the time the prophet wrote. Evidently Isaiah had been shown the captivity and restoration by prophetic inspiration, and having already seen these events, he speaks of them as if they were in the past.

ပရောဖက်၏ စိတ်သည် အနာဂတ်သို့ ပုံဖော်သွားသည့် နောက်ထပ်ဥပမာတစ်ခုကို ဧရာ ၅၃ တွင် တွေ့ရသည်။ ကျမ်းပိုဒ် ၁ မှ ၉ (RSV တွင်လည်း အလားတူ) ၏ ဟေဗြဲစာသားတွင်၊ ဧရာမညာသည် သူ၏စိတ်ကို ပရောဖက်ပြုထားသော အနာဂတ်သို့ ပုံဖော်ပြီး ခရစ်တော်၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများကို အတိတ်တွင်ရှိသည်ဟူ၍ ပြောဆိုသည်။ သို့သော် ကျမ်းပိုဒ် ၁၀ တွင် ၎င်း၏ အချိန်ရှုထောင့်သည် သူ၏ကိုယ်ပိုင်ခေတ်သို့ ပြန်လည်ပြောင်းသွားပြီး၊ တူညီသော ဖြစ်ရပ်ကို အနာဂတ်တွင်ရှိသည်ဟူ၍ ဆက်လက်ဖော်ပြသည်။ ဧရာ ၅၃ ၏ ကြိယာများ၏ အချိန်အစိတ်အပိုင်းကွဲပြားမှုကို KJV နှင့် RSV တွင် ဘာသာပြန်ထားပုံနှိုင်းယှဉ်ခြင်းဖြင့် ဟေဗြဲကြိယာ “ကာလများ” ကို ဘာသာပြန်ဆိုရာတွင် ပြဿနာကို ထင်ရှားစေသည်။

Another instance of the way in which the prophet’s mind projects itself into the future occurs in Isa. 53. In the Hebrew of vs. 1 to 9 (and similarly in the RSV), Isaiah projects his mind into the prophetic future and speaks of the sufferings of Christ as if they were in the past. But in v. 10 his time viewpoint slips back to his own day, and he continues to describe the same event as if it were in the future. A comparison of the differences in the time element of the verbs of Isa. 53, as rendered in the KJV and the RSV, makes apparent the problem of translating Hebrew verb “tenses.”

ဘာသာစကားကွဲပြားမှုများ။ ကျမ်းစာစာရေးသူများအကြား အနည်းငယ်သော ဒေသိယစကားကွဲပြားမှုများကိုလည်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ဤသို့သော ကွဲပြားမှုများသည် ဣသရေလအမျိုးနွယ်များအကြား ကျမ်းစာခေတ်တွင် လူသိများခဲ့သည်။ ၎င်းကို ဧဖရိမ်လူမျိုးများ၏ ဇာတ်လမ်းမှ သိရှိရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် sh သံစဉ်ကို မထုတ်နိုင်ခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် “ရှိဗိုလက်” ဟူသော စကားလုံးကို “စိဗိုလက်” ဟု အသံထွက်ခဲ့သည် (တရားသူကြီးများ ၁၂:၅၊ ၆)။

Linguistic Differences.—Slight dialectal differences between the various writers of the Bible can also be observed. The existence of such differences among the several tribes of Israel was well known in Bible times. This is learned from the story of the Ephraimites, who could not articulate the consonant sh. As a result, they pronounced the word “shibboleth” as “sibboleth” (Judges 12:5, 6).

သို့သော် ယေဘုယျအားဖြင့်၊ ဟေဗြဲကျမ်းစာဟောင်း၏ ဘာသာစကားသည် ကြီးမားသော တူညီမှုကို ပြသသည်။ အစောပိုင်းနှင့် နောက်ပိုင်းရေးသားမှုများအကြား ဘာသာစကားကွဲပြားမှုများသည် အလွန်နည်းပါးသည်။ ဤအချက်ကို ဝေဖန်ရေးပညာရှင်များက ကျမ်းစာဟောင်း၏ စာအုပ်အားလုံးကို အတော်အတန်တိုတောင်းသော ကာလတစ်ခုအတွင်း ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်ဟူသော သက်သေအဖြစ် ရှင်းပြခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ဟေဗြဲဘာသာစကားသည် အစောပိုင်းကတည်းက စာပေဘာသာစကားအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပြီး၊ ဆိုလိုသည်မှာ ကျမ်းစာဟောင်းစာအုပ်များ ရေးသားခဲ့သည့် ရာစုနှစ်များအတွင်း အနည်းငယ်သာ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ကောက်ချက်ချရန် ပိုမိုကျိုးသင့်ကျိုးနပ်သည်။

On the whole, however, the language of the Hebrew Old Testament shows great uniformity. Linguistic differences between earlier and later writings are very small. This fact has been explained by critical scholars as evidence that all books of the Old Testament were produced in a comparatively short period. However, it is more reasonable to conclude that Hebrew had at an early time been fixed as a literary language, that is, it experienced only slight changes in the course of the centuries during which the Old Testament books were written.

သို့သော်၊ ကျမ်းစာဟောင်း၏ စာညွှန်းနှင့် ကဗျာအကြား သိသာထင်ရှားသော ကွဲပြားမှုများရှိသည်။ ကဗျာတွင် ဆာလံကျမ်းနှင့် ယောဘကျမ်းသာမက ဧရာမညာကဲ့သို့သော ပရောဖက်ကျမ်းများ၏ အစိတ်အပိုင်းများစွာလည်း ပါဝင်သည်။ ဟေဗြဲကဗျာသည် ကဗျာဆန်သော ဝေါဟာရများနှင့် တစ်ပုံစံတည်းပြန်လည်ဖော်ပြမှုများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် စာညွှန်းနှင့် ကွဲပြားသည်။ KJV ကို ဖတ်သူသည် ဤတစ်ပုံစံတည်းပြန်လည်ဖော်ပြမှုကို အမြဲသတိမထားမိပေ၊ အကြောင်းမှာ KJV သည် ကျမ်းစာတစ်ခုလုံးကို စာညွှန်းအဖြစ် ပုံနှိပ်ထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် RSV ကဲ့သို့သော ခေတ်သစ်ဘာသာပြန်တစ်ခုကို ဖွင့်ကြည့်ပါက၊ ကဗျာဆန်သော အပိုင်းများကို ကဗျာအဖြစ် ပုံနှိပ်ထားသောကြောင့် တစ်ပုံစံတည်းပြန်လည်ဖော်ပြမှုကို ချက်ချင်းသတိထားမိသည်။ ဆာလံကျမ်းမှ ကျပန်းရွေးချယ်ထားသော အောက်ပါဥပမာက ယင်းကို ပြသသည်။

However, there are marked differences between the prose and poetry of the Old Testament. To the latter belong not only Psalms and Job but also many parts of the prophetic books like Isaiah. Hebrew poetry differs from prose by its use of a poetic vocabulary and parallelisms. The reader of the KJV is not always aware of this parallelism, since the KJV is printed as if all the Bible were written in prose. But if one opens a modern translation, like the RSV, the parallelism is noticeable at once, because the poetic sections of the Old Testament are printed as poetry, as the following example, taken at random from the Psalms, will show.

“အိုငါ၏လူမျိုး၊ ငါ၏သွန်သင်ချက်ကို နားထောင်ကြလော့။

ငါ့ပါးစပ်မှ စကားများကို နားစွင့်ကြလော့။

ငါသည် ဥပစာဖြင့် ငါ့ပါးစပ်ကို ဖွင့်မည်။

ငါသည် ရှေးကာလမှ လျှို့ဝှက်စကားများကို ထုတ်ဖော်မည်။

ကျွန်ုပ်တို့ကြားသိခဲ့ပြီး သိရှိထားသော အရာများ၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ဘိုးဘေးများက ပြောပြခဲ့သော အရာများ။

ကျွန်ုပ်တို့သည် ၎င်းတို့ကို ၎င်းတို့၏သားသမီးများထံ ဖုံးကွယ်မထားဘဲ၊ လာမည့်မျိုးဆက်သို့ ပြောပြမည်။

ထာဝရဘုရား၏ ဘုန်းတန်ခိုးဖြစ်ရပ်များ၊ သူ၏တန်ခိုးတော်၊ နှင့် သူပြုလုပ်ခဲ့သော အံ့ဖွယ်အမှုများကို ပြောပြမည် (ဆာလံ ၇၈:၁–၄၊ RSV)။”

“Give ear, O my people, to my teaching;

incline your ears to the words of my mouth!

I will open my mouth in a parable;

I will utter dark sayings from of old,

things that we have heard and known,

that our fathers have told us.

We will not hide them from their children,

but tell to the coming generation

the glorious deeds of the Lord, and his might,

and the wonders which he has wrought (Ps. 78:1–4, RSV).”

ကဗျာစာအုပ်များတွင် ရှေးဟေဗြဲဘာသာစကား၏ ထူးခြားသော ကဗျာဆန်သော ဝေါဟာရများနှင့် ပြည့်နှက်နေပြီး၊ ၎င်းတို့သည် တူညီသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော စကားလုံးများဖြစ်သည်။ ယောဘမှတ်တမ်း ၄:၁၀၊ ၁၁ သည် ၎င်း၏ ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤအခန်းကြီးနှစ်ခုတွင် “ခြင်္သေ့” အတွက် ကွဲပြားသော ဝေါဟာရများ ၅ မျိုးပါရှိပြီး၊ KJV တွင် သင့်လျော်သော ထပ်တူစကားလုံးများ မရှိသဖြင့် “ခြင်္သေ့”၊ “ဒေါသထွက်သော ခြင်္သေ့”၊ “ခြင်္သေ့သငယ်”၊ “ခြင်္သေ့အို” နှင့် “သန်မာသော ခြင်္သေ့” ဟူသော ရိုးရှင်းသော ဝေါဟာရများဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ ကဗျာစာအုပ်များ၏ ထုတ်ဖော်မှုများ၏ ကြွယ်ဝမှုသည် ဟေဗြဲဘာသာစကားကို စတင်လေ့လာသူများအတွက် မကြာခဏ စိတ်ပျက်စရာအကြောင်းအမျိုးဖြစ်ခဲ့သည်ကို အလွယ်တကူ နားလည်နိုင်သည်။

The poetic books abound in synonyms, which almost constitute a special poetic vocabulary of ancient Hebrew. Job 4:10, 11 may serve as an illustration of this. In these two verses are found five different terms for “lion,” which, for lack of better equivalents, have been translated in the KJV by such prosaic terms as “lion,” “fierce lion,” “young lions,” “old lion,” and “stout lion.” That the wealth of expressions in the poetic books of the Old Testament has often been a source of despair to the novice in Hebrew can easily be understood.

ရှေးဟေဗြဲဘာသာစကားသည် ရာစုနှစ်များစွာကတည်းက သေဆုံးသွားသော ဘာသာစကားဖြစ်သောကြောင့်၊ ၎င်းကို ခေတ်သစ်ဘာသာစကားတစ်ခုကဲ့သို့ လွတ်လပ်စွာ အသုံးပြုနိုင်ရန် သင်ယူသူများ အနည်းငယ်သာရှိသည်။ သို့သော်၊ ရှေးဟေဗြဲဘာသာစကားကို စေ့စပ်သေချာစွာ ကျွမ်းကျင်အောင် ကြိုးစားလေ့လာသူများသည် ၎င်းတွင် မမျှော်လင့်ထားသော အလှအပများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိကြသည်။ ဟေဗြဲဘာသာစကား၏ ထက်သန်မှု၊ ထုတ်ဖော်ပြသမှု၊ နှင့် အလှအပတို့သည် ၎င်းကို ဘာသာရေးကဗျာအတွက် အကောင်းဆုံးသော ကြားခံအဖြစ် ထားရှိပြီး၊ အခြားဘာသာစကားများဖြင့် မယှဉ်နိုင်ပါ။

Since ancient Hebrew has been a dead language for many centuries, few people learn it so that they can use it as freely as a modern tongue. Those, however, who go to the trouble of thoroughly mastering ancient Hebrew discover unexpected beauties in it. It is a fact that the vividness, expressiveness, and beauty of Hebrew leave it unsurpassed as a vehicle of religious poetry.

ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသည် ဟေဗြဲလေ့လာမှုများကို ပြန်လည်နိုးကြွစေသည်။ ရာစုနှစ်များစွာကြာ အောင် ခရစ်ယာန်များသည် ဟေဗြဲဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို စိတ်မဝင်စားခဲ့ကြသလို၊ ၎င်း၏ ဘာသာစကားကို ကျွမ်းကျင်အောင် ကြိုးစားမှုများလည်း အနည်းငယ်သာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းခေါင်းဆောင်များအနက် အိုရီဂျင်နှင့် ဂျရုမ်းတို့သာ ဟေဗြဲဘာသာစကားကို သင်ယူရန် အလေးအနက် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ တမန်တော်ခေတ်မှ ပရိုတက်စတင့်ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ရေးကာလအထိ၊ ဂျူးပညာရှင်များသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို ရေးသားခဲ့သော ရှေးဟေဗြဲ ဘာသာစကား၏ တစ်ဦးတည်းသော အုပ်ထိန်းသူများဖြစ်ခဲ့သည်။

Reformation Produces Revival of Hebrew Studies.—For many centuries Christians were not interested in the Hebrew Old Testament, nor were many attempts made to master its language. Only two of the Church Fathers, Origen and Jerome, made serious efforts to learn Hebrew. From the apostolic age to the time of the Protestant Reformation Jewish scholars were almost the sole guardians of the ancient language in which the Old Testament had been written.

ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားများသည် ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်ကို စိတ်အားထက်သန်စွာ လေ့လာသူများဖြစ်ပြီး၊ သမ္မာကျမ်းစာ ဘာသာပြန်သစ်များကို ထောက်ခံခဲ့သည် သို့မဟုတ် ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ၎င်းတို့သည် ဘာသာပြန်မှုတစ်ခုစီသည် ဂရိ သို့မဟုတ် လက်တင်ဘာသာဖြင့် ယခင်ဘာသာပြန်မှုပေါ်တွင် မဟုတ်ဘဲ၊ မူရင်းဘာသာစကားပေါ်တွင် အခြေခံရမည်ဟု အခိုင်အမာ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ပရိုတက်စတင့်ဘာသာပြန်သူများနှင့် ပညာရှင်များအကြား ဟေဗြဲဘာသာစကားကို စေ့စပ်သေချာစွာ သိရှိရန် လိုအပ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသည် ဟေဗြဲလေ့လာမှုများအတွက် ကြီးမားသော တွန်းအားတစ်ခု ဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၎င်းကို ၁၆ နှင့် ၁၇ ရာစုနှစ်များတွင် ခရစ်ယာန်ပညာရှင်များက ဟေဗြဲသဒ္ဒါစာအုပ် ၁၅၂ အုပ် ထုတ်ဝေခဲ့သည်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင်၊ ဂျူးပညာရှင်များက ၁၈ အုပ်သာ ထုတ်ဝေခဲ့သည်မှ တွေ့မြင်နိုင်သည်။

The Reformers, being keen students of the Word of God, supported or produced new Bible translations. However, they insisted that each translation should be based on the original language, and not on a previous translation, be it Greek or Latin. This required a thorough knowledge of Hebrew among Protestant translators and scholars. The Reformation therefore provided a great impetus to Hebrew studies, as can be seen from the fact that in the 16th and 17th centuries 152 Hebrew grammars were published by Christian scholars, as compared with 18 by Jewish scholars.

လွန်ခဲ့သော နှစ်၁၀၀ အတွင်း၊ ဟေဗြဲ၊ ကာနာန်၊ နှင့် အခြားရှေးဟောင်း ဆီးမိုက်ဘာသာစကားများဖြင့် ရေးသားထားသော ကမ္ပည်းစာများစွာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ အကြောင်းအရာများသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းအပိုဒ်များစွာကို ထင်ရှားစေခဲ့ပြီး၊ မရေရာသော ဟေဗြဲစကားလုံးများစွာကို အလင်းပေးခဲ့ပြီး၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းဘာသာစကား၏ သဒ္ဒါကို ပိုမိုနားလည်ရန် ဥပမာများပေးခဲ့သည်။

During the last hundred years many Hebrew, Canaanite, and other inscriptions written in ancient Semitic languages have been discovered. Their contents have illuminated many Old Testament passages, thrown light on numerous obscure Hebrew words, and given illustrations for a better understanding of the grammar of the Old Testament language.

သို့သော်၊ ဟေဗြဲဘာသာစကားကို အားလုံးထောက်ခံသော သက်သေများနှင့် သိရှိထားခြင်းသည် သမ္မာကျမ်းစာကို မှန်ကန်စွာ နားလည်ရန် အာမခံချက်မပေးကြောင်း ဖော်ပြသင့်သည်။ မကြာသေးမီကာလက အကြီးကျယ်ဆုံး ဟေဗြဲပညာရှင်အချို့သည် သမ္မာကျမ်း၏ အဖျက်အဆီးဆုံး ဝေဖန်သူများဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ လူသားများစွာသည် ဟေဗြဲဘာသာစကားကို မသိဘဲ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ သန့်ရှင်းသော စာမျက်နှာများကို ခိုင်မာစွာ အားပြည့်စွာ ရှင်းပြခဲ့ပြီး၊ ဝိညာဉ်များကို သမ္မာတရားသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ ဟေဗြဲဘာသာစကားကို သိရှိထားခြင်းသည် နှုတ်ကပတ်တော်၏ ဓမ္မဆရာအတွက် လိုလားဖွယ်နှင့် အသုံးဝင်သည်မှာ မှန်ပါသည်။ သို့သော်၊ ခေတ်သစ်ဘာသာပြန်မှုများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ကောင်းမွန်စွာ ပြုလုပ်ထားပြီး၊ မူရင်းရေးသားသူများ၏ အတွေးအမြင်များကို အနည်းနှင့်အများ တိကျစွာ ဖော်ပြပေးသည်။ ထို့ကြောင့်၊ သမ္မာကျမ်း၏ အကောင်းဆုံး ရှင်းပြသူသည် အကြီးကျယ်ဆုံး ဟေဗြဲပညာရှင်မဟုတ်ဘဲ၊ “ဘုရားသခင်၏ နက်နဲသောအရာများ” ကို ရှာဖွေသော သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်၏ အတိုင်းအတာအများဆုံးရှိသူဖြစ်သည် (၁ကောရိန္တု ၂:၁၀)။

It should be stated, however, that a knowledge of ancient Hebrew with all its supporting evidence, by no means guarantees a right understanding of the Holy Scriptures. Some of the greatest Hebraists of the recent past have been the Bible’s most destructive critics, whereas many men and women of God have soundly and forcefully expounded the sacred pages of the Old Testament without knowing Hebrew, and have led souls to a knowledge of truth. A knowledge of Hebrew is, of course, desirable and useful to the minister of the Word. However, modern translations are generally well made and more or less accurately convey the thoughts of the original writers. The best exponent of the Scriptures is therefore not necessarily the greatest Hebraist, but the man who has the greatest measure of the Holy Spirit, by which he searches out “the deep things of God” (1 Cor. 2:10).

၂. သမ္မာကျမ်းစာအရာမီယံ

II. Biblical Aramaic

ဧဇရာကျမ်း (အခန်း ၄:၈ မှ ၆:၁၈; ၇:၁၂–၂၆)၊ ဒံယေလကျမ်း (အခန်း ၂:၄ မှ ၇:၂၈)၊ ယေရမိယအခန်း (အခန်း ၁၀:၁၁) တွင် ကျမ်းပိုဒ်တစ်ပိုဒ်၊ နှင့် ကမ္ဘာဦးကျမ်း (အခန်း ၃၁:၄၇) တွင် စကားလုံးတစ်လုံးတို့သည် ရှေးဟီဗြူဘာသာဖြင့် မဟုတ်ဘဲ အရာမီယံဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသည်။ အရာမီယံသည် ဟီဗြူဘာသာနှင့် အနီးစပ်ဆုံးဆက်နွယ်မှုရှိပြီး၊ စပိန်နှင့် ပေါ်တူဂီဘာသာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။ သို့သော် အရာမီယံနှင့် ဟီဗြူအကြား ကွာခြားချက်များသည် ဒေသိယစကားကွဲပြားမှုများမဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းတို့ကို သီးခြားဘာသာစကားနှစ်ခုအဖြစ် မှတ်ယူသည်။

A few chapters of the books Ezra (chs. 4:8 to 6:18; 7:12–26) and Daniel (chs. 2:4 to 7:28), one verse in Jeremiah (ch. 10:11), and a word in Genesis (ch. 31:47) are written, not in ancient Hebrew, but in Aramaic. Aramaic is about as closely related to Hebrew as Spanish is to Portuguese. However, the differences between Aramaic and Hebrew are not those of dialect, and the two are regarded as two separate languages.

အရာမီယံ၏ ပျံ့နှံ့မှု။ အရာမီယံ၏ မူလဇာတိမြေသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဖြစ်သည်။ အချို့သော အရာမီယံလူမျိုးများ၊ ခါလဒီလူမျိုးများသည် တောင်ပိုင်းဘေဘီလုံးနီးယားရှိ ဥရ်မြို့အနီးတွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ အခြားသူများသည် ချီဘာ (ခါဘူရ်) မြစ်နှင့် ယူဖရေးတီးမြစ်၏ ကွေ့ကြီးကွေ့အကြား မြောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ဟာရန်ကို ဗဟိုပြုပြီး နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ အာဗြဟံ၊ ဣဇာက်၊ နှင့် ယာကုပ်တို့သည် ဟာရန်နှင့် ဆက်နွယ်မှုရှိခဲ့သည့်အချက်သည် မောရှေက ယာကုပ်ကို “အရာမီယံလူ” (ဒုတိယသြဝါဒကျမ်း ၂၆:၅၊ ဟီဗြူဘာသာနှင့် RSV; KJV တွင် “ဆီးရီးယန်လူ” ဟုဖော်ပြသည်) ဟုဖော်ပြခဲ့သည့်အကြောင်းဖြစ်ပေမည်။ မြောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ၎င်း၏ဇာတိမြေမှ အရာမီယံသည် ဆီးရီးယားတစ်ခုလုံးသို့ တောင်ဘက်သို့ ပျံ့နှံ့သွားသည်။ ဆီးရီးယားမြို့ပြများဖြစ်သော အရာမီယံဘာသာစကားပြောသူများ၏ လူဦးရေရှိသော မြို့ပြများကို ဘီစီ ၈ ရာစုတွင် အာရှုရိလူမျိုးများက ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏လူဦးရေကို အာရှုရိအင်ပါယာ၏ မတူညီသောနေရာများသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အရာမီယံဘာသာစကားကို အံ့ဖွယ်ပျံ့နှံ့စေခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးခေတ်အနီးအရှေ့၏ အခြားဘာသာစကားများထက် သင်ယူရန် ပိုမိုရိုးရှင်းသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အရာမီယံသည် ယဉ်ကျေးသောကမ္ဘာ၏ နိုင်ငံတကာဘာသာစကား ဖြစ်လာပြီး၊ နီအိုဘေဘီလုံးနီးယားအင်ပါယာ၊ ထို့နောက် ပါရှားအင်ပါယာ၏ တရားဝင်ဘာသာစကားဖြစ်လာသည်။

The Dissemination of Aramaic.—The original home of Aramaic was Mesopotamia. Some Aramaean tribes, the Chaldeans, lived in southern Babylonia around Ur, others had their homes in Upper Mesopotamia between the Chebar (Khabûr) River and the great bend of the Euphrates, with Haran as their center. The fact that the patriarchs Abraham, Isaac, and Jacob had connections with Haran is probably responsible for the statement made by Moses that Jacob was an “Aramaean” (Deut. 26:5, in Hebrew, and RSV; KJV has “a Syrian”). From its home in northern Mesopotamia Aramaic spread southward over all Syria. When the Syrian city-states, whose populations spoke Aramaic, were destroyed by the Assyrians in the 8th century b.c., their populations were transplanted to different parts of the Assyrian Empire. This caused a tremendous spread of Aramaic, which was so much simpler to learn than most of the other languages of the ancient Near East. Finally Aramaic became the lingua franca, the international language, of the civilized world, and became the official language first of the Neo-Babylonian Empire and then of the Persian Empire.

သမ္မာကျမ်းစာရှိ အရာမီယံအပိုင်းများ။ အရာမီယံသည် ဘေဘီလုံးနီးယားနှင့် ပါရှားလူမျိုးများလက်အောက်တွင် နိုင်ငံတကာဘာသာစကားဖြစ်လာခဲ့သည့်အချက်သည် သမ္မာကျမ်းစာအချို့ပိုင်းကို အရာမီယံဘာသာဖြင့် ရေးသားရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။ ဒံယေလကဲ့သို့ အရာမီယံဘာသာပြောသော ဘေဘီလုံးနီးယားလူမျိုးများလက်အောက်တွင် နေထိုင်သူများ သို့မဟုတ် ဧဇရာကဲ့သို့ ပါရှားလူမျိုးများအတွက် အလုပ်လုပ်သူများသည် ၎င်းတို့၏ ဇာတိဟီဗြူဘာသာသာမက အရာမီယံဘာသာကိုလည်း ပါးစပ်နှင့် စာဖြင့် လွယ်ကူစွာ အသုံးပြုနိုင်သူများဖြစ်သည်။ ဒံယေလကျမ်းသည် ၎င်း၏ရေးသားသူ၏ နှစ်ဘာသာစွမ်းရည်ကို ရှင်းလင်းစွာ ထင်ဟပ်ပြသည်။ နေဗုခဒ်နေဇာ၏ အိပ်မက်နှင့်ဆက်နွယ်သော ဒံယေလ၏ အတွေ့အကြုံကို ရေးမှတ်ရာတွင် သူသည် ဟီဗြူဘာသာဖြင့် စတင်ခဲ့သော်လည်း၊ ပညာရှိများက ဘုရင်ထံ “အရာမီယံ” (ဒံယေလ ၂:၄၊ ဟီဗြူဘာသာနှင့် RSV အနားသတ်မှတ်ချက်; KJV တွင် “ဆီးရီးယက်” ဟုဖော်ပြသည်) ဟု ပြောဆိုသည့်နေရာသို့ရောက်သောအခါ၊ သူသည်—ဖြစ်နိုင်သည်မှာ မသိစိတ်ဖြင့်—ထိုလူများ၏ဘာသာစကားသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို အခန်းပေါင်းများစွာ ဆက်လက်ရေးသားခဲ့ပြီးမှ ၎င်း၏ဇာတိဟီဗြူဘာသာသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသည်။

The Aramaic Sections in the Bible.—The fact that Aramaic had become an international language under the Babylonians and Persians was the reason that some parts of the Bible were written in Aramaic. Officials living under Aramaic-speaking Babylonians, like Daniel, or those working for the Persians, like Ezra, were men who used Aramaic by mouth and pen just as readily as their native Hebrew. The book of Daniel clearly reflects the bilingual abilities of its author. In writing down the experience that Daniel had in connection with Nebuchadnezzar’s dream he began his narrative in Hebrew, but when he came to the place where he introduced the speech of the wise men to the king, who spoke “Aramaic” (Dan. 2:4, in Hebrew, and RSV margin; KJV reads “Syriack”), he switched—perhaps unconsciously—over to the language of these men, and continued to write in it for several chapters before returning to his native Hebrew.

တစ်ချိန်က ဒံယေလနှင့် ဧဇရာကျမ်းများတွင် အရာမီယံအပိုင်းများရှိခြင်းသည် ဤကျမ်းများ၏ နောက်ကျသောရက်စွဲကို သက်သေပြသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ဒံယေလနှင့် ဧဇရာတို့၏ ခေတ်မှ အရာမီယံစာရွက်စာတမ်းများစွာကို ရှေးခေတ်အနီးအရှေ့၏ နေရာတိုင်းနီးပါးတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီးကတည်းက၊ ဧဇရာကဲ့သို့ အရာမီယံစာရွက်စာတမ်းများကို ၎င်းတို့၏ကျမ်းများတွင် ထည့်သွင်းရန် သို့မဟုတ် ဒံယေလနှင့် ဧဇရာနှစ်ဦးစလုံးကဲ့သို့ သမိုင်းဆိုင်ရာဖြစ်ရပ်များကို အရာမီယံဘာသာဖြင့် ရေးသားရန် ထူးဆန်းမှုမရှိကြောင်း ပြသနိုင်သည်။

There was a time when the existence of Aramaic portions in the books of Daniel and Ezra were taken as proof of a very late date for these books. However, since numerous Aramaic documents from the time of Daniel and Ezra have been found in nearly every part of the ancient Near East, it can be shown that it was not strange for these men to insert in their books Aramaic documents, as Ezra did, or to relate historical events in Aramaic as both Daniel and Ezra did.

အရာမီယံ၊ ခရစ်တော်၏ဘာသာစကား။ ဘေဘီလုံးနီးယားသိမ်းဆည်းခံရခြင်း၏ ရလဒ်အနေဖြင့်၊ ခရစ်မပေါ်မီ နောက်ဆုံးရာစုနှစ်များအတွင်း ယုဒလူမျိုးများသည် ဟီဗြူဘာသာအစား အရာမီယံဘာသာကို လက်ခံခဲ့သည်။ ခရစ်တော်၏ ခေတ်ရောက်သောအခါ၊ အရာမီယံသည် ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေ၏ လူဦးရေ၏ မိခင်ဘာသာစကားဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် အရာမီယံစကားရပ်များစွာသည် ယေရှု၏ဘာသာစကားဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ပြသသည်။ “တာလီသာကူမိ” (မာကု ၅:၄၁)၊ “ဧဖဖာသာ” (မာကု ၇:၃၄)၊ နှင့် “ဧလို၊ ဧလို၊ လာမာ ဆဗတ္တာနိ” (မာကု ၁၅:၃၄) တို့သည် ခရစ်တော်၏ အရာမီယံစကားရပ်အချို့ဖြစ်သည်။

Aramaic, Christ’s Language.—As the result of the Babylonian captivity, the Jews, during the last centuries of the pre-Christian Era, adopted Aramaic in place of the Hebrew language. By the time of Christ, Aramaic had become the mother tongue of the population of Palestine. A number of Aramaic expressions in the New Testament show clearly that it was the language of Jesus. “Talitha cumi” (Mark 5:41), “Ephphatha” (Mark 7:34), and “Eloi, Eloi, lama sabachthani?” (Mark 15:34) are some of Christ’s Aramaic expressions.

ခရစ်တော်၏ ခေတ်တွင် ဓမ္မကျောင်းများတွင် သမ္မာကျမ်းကို ဟီဗြူဘာသာဖြင့် ဆက်လက်ဖတ်ရှုခဲ့သော်လည်း၊ လူများစွာ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းကို နားမလည်နိုင်ခဲ့ပါ။ ထို့ကြောင့် ဓမ္မကျောင်းများတွင် ဖတ်သူများသည် ကျမ်းပိုဒ်များကို အရာမီယံဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ရန် ဓလေ့ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင်၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို အရာမီယံဘာသာသို့ ရေးသားဘာသာပြန်များ ပြုလုပ်ခဲ့သည်—ထို့ကို တာဂွမ်များဟု ခေါ်သည်။ ခရစ်မပေါ်မီ ခေတ်များတွင် ပြောဆိုဟီဗြူဘာသာသည် များစွာသုံးမရနိုင်ဖြစ်သွားခဲ့ပြီး၊ ပြန်လည်ရှင်သန်မှုများသည် လူလုပ်ဖြစ်ပြီးသာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ အရာမီယံဘာသာသည် ယနေ့ထိ ဆက်လက်ရှင်သန်နေပြီး၊ အနီးအရှေ့၏ အချို့သောနေရာများတွင် ဆီးရီးယက်ဟု လူသိများပြီး ပြောဆိုနေဆဲဖြစ်သည်။

The Bible was still read in Hebrew in the synagogue services in the time of Christ, but many people, especially the women, could not understand it. It had therefore become customary for the readers in the synagogues to translate Scripture passages into Aramaic. Later on, written translations of the Old Testament into Aramaic were made—the so-called Targums. Spoken Hebrew had largely become obsolete in pre-Christian times, and has experienced only artificial revivals; Aramaic has been kept alive continuously as a spoken language to the present day, and is still used in certain parts of the Near East, where it is known as Syriac.

III. ဓမ္မဟောင်းလက်ရေးစာမူများ

III. Old Testament Manuscripts

ရှေးခေတ်ရေးသားမှုပစ္စည်းများ။—ရှေးလူများသည် ရွှံ့စေး သို့မဟုတ် သစ်သားပြားများ၊ ထုံးကျောက်စလွယ်များ သို့မဟုတ် အိုးကွဲအပိုင်းအစများ၊ သားရေများ၊ သို့မဟုတ် ပါးပိုင်ရပ်စ်စက္ကူများကဲ့သို့ ရေးသားမှုပစ္စည်းအမျိုးမျိုးကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ နောက်ဆုံးဖော်ပြထားသော ပါးပိုင်ရပ်စ်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ခေတ်သစ်စက္ကူ၏ ရှေ့ပြေးဖြစ်ပြီး၊ ရွှံ့မြေတွင်းများတွင် ပေါက်ရောက်သော ပါးပိုင်ရပ်စ်အပင်မှ ပြုလုပ်ထားသည်။ ပိုရှည်သော စာရွက်စာတမ်းများအတွက်၊ ၎င်းသည် အီဂျစ်တွင် အသုံးပြုခဲ့သော ရှေးအကျဆုံး ရေးသားမှုပစ္စည်းဖြစ်ပေမည်။ သမ္မာကျမ်းစာ၏ ပထမဆုံးစာအုပ်များကို ပါးပိုင်ရပ်စ်စာလိပ်များပေါ်တွင် ရေးသားခဲ့ဖွယ်ရှိသည့်အတွက်၊ ဤရေးသားမှုပစ္စည်းနှင့်ပတ်သက်သော ရှင်းပြချက်သည် သင့်လျော်သည်။

Ancient Writing Material.—The ancients used different kinds of writing material, like clay or wooden tablets, chips of limestone or broken pieces of pottery, tanned animal hides, or papyri. The last-mentioned writing material, the forerunner of our modern paper, was made from the papyrus plant that grows in marshes. For longer documents, this was presumably the oldest writing material used in Egypt. In view of the fact that the first books of the Bible may have been written on papyrus scrolls, an explanation of this writing material is therefore in place.

ပါးပိုင်ရပ်စ်အပင်၏ ပင်စည်ကို လက်မ ၉ မှ ၁၀ လက်မအထိ ပါးပါးလှီးဖြတ်ထားသည်။ ထိုအချပ်များကို ဘေးချင်းကပ်လျက်ထားပြီး၊ ဒုတိယအလွှာတစ်ခုကို ဖိအားအောက်တွင် ထောင့်ဖြတ်ကပ်လျက် ကပ်ထားသည်။ ထို့နောက် ထိုစာရွက်များကို ရိုက်ပြီး၊ မျက်နှာပြင်ညီညာချောမွေ့စေရန် ပန်းကန်ကျောက်ဖြင့် ပွတ်ပေးသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် လက်မ ၁၀ လက်မထက်မပိုသော စာရွက်များကို အချင်းချင်းကပ်လျက် စာလိပ်များအဖြစ် ပြုလုပ်ထားပြီး၊ အများအားဖြင့် ပေ ၃၀ ထက်မပိုရှည်သော်လည်း၊ ပိုရှည်သော စာလိပ်များလည်း ရှိသည်—ဗြိတိသျှပြတိုက်ရှိ နာမည်ကျော် ပါးပိုင်ရပ်စ်ဟယ်ရစ်သည် ပေ ၁၅၀ ရှည်သည်။ ရေးသားမှုသည် များသောအားဖြင့် အလျားလိုက်အလွှာ (ရီကတို) ပေါ်တွင်သာ ပြုလုပ်သော်လည်း၊ တစ်ခါတစ်ရံ ဒေါင်လိုက်အလွှာ (ဗာဆို) ကိုလည်း အသုံးပြုသည်။

The stem of the papyrus plant was cut into thin strips nine to ten inches long. The strips were placed alongside each other, and a second layer was glued over them crosswise under pressure. The sheets thus produced were then hammered, and rubbed with pumice stone in order to produce an even, smooth surface. The sheets, generally measuring not more than 10 inches square, were then pasted together into rolls, usually not longer than 30 feet, although much longer rolls are known—the famous Papyrus Harris in the British Museum being 150 feet long. Writing was usually done only on the horizontal layer (recto), but occasionally also the vertical layer (verso) was used.

လက်ရှိသိရှိထားသော ရှေးအကျဆုံး ရေးသားထားသည့် ပါးပိုင်ရပ်စ်များသည် ဘီစီ ၃ ထောင်စုနှစ်အလယ်တွင် ရက်စွဲတပ်ထားသော အီဂျစ်မင်းဆက်ပဉ္စမမင်းဆက်မှဖြစ်သည်။ အီဂျစ်သည် ပါးပိုင်ရပ်စ်ထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံကြီးတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဤရေးသားမှုပစ္စည်းကို များပြားစွာ တင်ပို့ခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းစာ၏ အစောဆုံးစာအုပ်များ၏ ရေးသားသူ မောရှေသည် အီဂျစ်တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်အနီးတွင် ရေးသားခဲ့သည့်အတွက်၊ သမ္မာကျမ်းစာ၏ ပထမဆုံးစာအုပ်များကို ပါးပိုင်ရပ်စ်စာလိပ်များပေါ်တွင် ရေးသားခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

The oldest inscribed papyri known are from the Fifth Egyptian Dynasty, dated in the middle of the 3d millennium b.c. Egypt was a great papyrus-producing country, and exported large quantities of this writing material. Since Moses, the author of the earliest Bible books, had received his education in Egypt, and wrote in the vicinity of Egypt, it is possible that the first books of the Bible were written on papyrus scrolls.

ယေရမိမှ စာရွက်စာတမ်းများကို အိုးများထဲတွင် သိမ်းဆည်းထားသည်ဟူသော သတင်းအချက်အလက်ကို ရရှိခဲ့ပြီး (အခန်းကြီး ၃၂:၁၄)၊ ဤအချက်သည် ရှေးမြို့များတူးဖော်စဉ်တွင် အိုးများထဲတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများစွာဖြင့် မှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။

The information is gained from Jeremiah that documents were kept in jars (ch. 32:14), a statement whose truth has been corroborated by many ancient records found in jars during the excavations of old cities.

ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်မှစ၍၊ အီဂျစ်တွင် သားရေစာလိပ်များ အသုံးပြုမှုကို စာရွက်စာတမ်းအထောက်အထားများဖြင့် သက်သေပြထားသည်။ ရှိရှိသော ရှေးအကျဆုံး သားရေစာမူများသည် ဘီစီ ၅ ရာစုနှစ်မှ ဖြစ်သည်။ သားရေစာလိပ်များကို ပိုမိုအကြမ်းခံသော ရေးသားမှုပစ္စည်းလိုအပ်သည့်အခါ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယခုဖော်ပြမည့် သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များသည်၊ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ယုဒဘုန်းတော်ကျောင်းစာကြည့်တိုက်မှ ဖြစ်ပြီး၊ သားရေဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည်။

From the 15th century b.c. on, the use of leather scrolls is attested in Egypt by documentary evidence. The earliest extant leather manuscripts come from the 5th century b.c. Leather scrolls were used in cases where more durable writing material was needed. Hence the Dead Sea scrolls presently to be mentioned, coming probably from a synagogue library, are of leather.

ဗဲလမ် (သို့မဟုတ် အနုစိတ်သားရေ)၊ ဆိတ်၊ သိုး၊ သို့မဟုတ် သမင်ကဲ့သို့ ငယ်ရွယ်သော တိရစ္ဆာန်များ၏ အထူးပြင်ဆင်ထားသော သားရေသည် ဘီစီ ၂ ရာစုနှစ်မတိုင်မီ ထင်ရှားမလာခဲ့ပါ။ ၎င်းသည် ရေးသားမှုပစ္စည်းများအနက် အဈရင်းကုန်ကျဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ခရစ်ယာန်အသင်းတော်၏ သမ္မာကျမ်းစာစာမူများကဲ့သို့ အလွန်တန်ဖိုးရှိသော စာမူများအတွက်သာ အသုံးပြုခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် ခရစ်နှစ်ရာစု ၄ ရာစုတွင် ဂုဏ်သရေနှင့် စည်းစိမ်ရရှိခဲ့သည်။

Vellum (or fine parchment), a specially prepared hide from young animals—cattle, goats, sheep, or deer—did not come into prominence before the 2d century b.c. It was the most expensive of all writing materials, and was used only for very valuable manuscripts, like the Bible manuscripts of the Christian church during the 4th century, which by then had come to honor and wealth.

ပါးပိုင်ရပ်စ်ပေါ်တွင် အသုံးပြုသော ရေးသားမှုကလောင်များသည် အဆများဖြင့် ရိုက်ထားသော ကျူပင်ဖြစ်သော်လည်း၊ သားရေပေါ်တွင် ရေးသားရန်အတွက် ချွန်ထက်သော ကလောင်များကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်စာရေးဆရာများအသုံးပြုသော မင်အများစုသည် မီးခိုးနှင့် သံပုရာရည်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော်လည်း၊ ဘီစီ ၆ ရာစုနှစ်အထိ ပြန်လည်ရောက်ရှိသော မင်နမူနာများတွင် သံဓာတ်အချို့ ပါဝင်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်မှာ ဝက်သစ်ချသီးမှ ဖြစ်သည်။

The writing pens used on papyri were of reed beaten into a fine brush, but for writing on hides, sharp-pointed pens were used. Most of the ink employed by ancient scribes was made of soot with a gum solution, but ink specimens have been found, dating as far back as the 6th century b.c., which contain some iron, probably from oak galls.

သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များ။—၁၉၄၇ ခုနှစ်မတိုင်မီ၊ ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်း၏ မည်သည့်အစိတ်အပိုင်းမဆို ရှေးအကျဆုံး လက်ရှိသိရှိထားသော စာမူသည် ဆယ်ပညတ်နှင့် ဒေသနာ ၆:၄, ၅ ၏ စကားများပါဝင်သော အပိုင်းအစစာရွက်ဖြစ်သည့် “နက်ရှ်ပါးပိုင်ရပ်စ်” ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဘီစီ ၁၀၀ ခန့်မှ ဖြစ်သည်၊ ၎င်းသည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်အထိ အခြားသိရှိထားသော ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာစာမူများထက် နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင်ခန့် ပိုရှေးကျသည်။

The Dead Sea Scrolls.—Prior to 1947 the earliest known manuscript of any part of the Hebrew Bible was a fragmentary papyrus leaf containing the Decalogue and the words of Deut. 6:4, 5. This document, known as the “Nash Papyrus,” comes from about 100 b.c., and was until 1947 about one thousand years older than any other known Hebrew Bible manuscript.

၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင်၊ ခေတ်သစ်တွင် သမ္မာကျမ်းစာစာမူများ၏ အကြီးမားဆုံးသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ဘီဒိုအင်းလူမျိုးအချို့သည် သေမင်းပင်လယ်၏ အနောက်မြောက်ကမ်းစပ်အနီးရှိ ဂူတစ်ခုတွင် သားရေစာလိပ်များနှင့် အပိုင်းအစများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထိုသို့သော စာလိပ်များကို ယခင်က ဘယ်သောအခါမျှ မတွေ့ရှိခဲ့ဖူးသောကြောင့်၊ ဒေသခံပိုင်ရှင်များသည် ၎င်းတို့ကို စွန့်ပစ်ရာတွင် အခက်အခဲအချို့ ရှိခဲ့သည်။ ဝယ်သူများသည် ၎င်းတို့သည် အတုအယောင်များဖြစ်မည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် နောက်ဆုံးတွင်၊ စာလိပ်များသည် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဟီဘရုတက္ကသိုလ်မှ ပါမောက္ခ အီအယ်လ်ဆူကီနစ်၏ လက်ထဲသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းမှာ ယေရုရှလင်ရှိ ဆီးရီးယားဘုန်းကြီးကျောင်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ယေရုရှလင်ရှိ အမေရိကန်အရှေ့တိုင်းသုတေသနကျောင်း၏ ယာယီညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာ ဂျွန်စီထရီဗာသည် ၎င်းတို့၏ ရှေးဟောင်းသဘောကို ပထမဆုံးအသိအမှတ်ပြုခဲ့သော ပညာရှင်ဖြစ်ပြီး၊ စာလိပ်များကို အမေရိကရှိ ကျွမ်းကျင်သူများ၏ အာရုံသို့ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။

In 1947 the greatest discovery of Biblical manuscripts of modern times was made, when some Bedouins found several leather scrolls and fragments in a cave near the northwestern shore of the Dead Sea. Since such scrolls had never before been found, the native owners had some difficulty in disposing of them. Buyers feared they might be forgeries. Finally, however, the scrolls came partly into the hands of Prof. E. L. Sukenik of the Hebrew University, and partly into the possession of the Syrian monastery in Jerusalem. Dr. John C. Trever, then acting director of the American School of Oriental Research in Jerusalem, was the first scholar who recognized their antiquity, and brought the scrolls to the attention of experts in America.

၁၉၄၈ ခုနှစ်နွေဦးတွင်၊ ၎င်းတို့၏ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသတင်းသည် အနောက်ကမ္ဘာသို့ ပထမဆုံးရောက်ရှိခဲ့သောအခါ၊ သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များသည် ခရစ်ယာန်များနှင့် ယုဒလူမျိုးများ၏ စိတ်ကူးဉာဏ်ကို ဖမ်းစားခဲ့ပြီး၊ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၂၅ ခန့်က အီဂျစ်တွင် ဘုရင်တပ်တင်ခါမင်၏ မပျက်စီးသော သင်္ချိုင်းကို တွေ့ရှိခဲ့စဉ်ကတည်းက မည်သည့် ရှေးဟောင်းသုတေသနရှာဖွေတွေ့ရှိမှုမျှ မပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပါ။ ယုဒယသဲကန္တာရရှိ ခြောက်သွေ့သောရာသီဥတုသည် သားရေစာလိပ်များကဲ့သို့ ပျက်စီးလွယ်သော ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများကို ထိန်းသိမ်းထားခဲ့ပြီး၊ သန့်ရှင်းသောပြည်၏ အခြားနေရာများတွင်ဆိုလျှင် စိုစွတ်သောဆောင်းရာသီများကြောင့် မကြာမီ ပုပ်သိုးပျက်စီးသွားလိမ့်မည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ နောက်ထပ် စာလိပ်များရှာဖွေရန် ပြင်းထန်သော လိုက်လံရှာဖွေမှု စတင်ခဲ့သည်။ မကြာမီ စာလိပ်များနှင့် စာလိပ်အပိုင်းအစ ထောင်ပေါင်းများစွာပါဝင်သော ဂူများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ပထမဂူတည်ရှိရာ ကူမရန်ဧရိယာတွင်၊ စာမူပါဝင်သော ဂူ ၁၁ ခုကို နောက်ဆုံးတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အချို့ကို ဘီဒိုအင်းများက၊ အချို့ကို ရှေးဟောင်းသုတေသီများက တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ကို ကူမရန်စာလိပ်များဟု ခေါ်ဆိုသော်လည်း၊ “သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များ” ဟူသော ဝေါဟာရသည် သေမင်းပင်လယ်အနီးရှိ ယုဒယသဲကန္တာရရှိ အခြားဧရိယာများမှ စာလိပ်များကိုပါ ထည့်သွင်းသည်။ အချို့သည် ဗက်လှယ်ဟင်မ်မြို့တောင်ဘက်ရှိ ဝါဒီမူရာဘတ်တွင် ထင်ရှားလာခဲ့ပြီး၊ အချို့သည် အင်ဂဒီမြို့တောင်ဘက်ရှိ ဝါဒီဟီဗာတွင်၊ အချို့သည် ခရစ်နှစ် ၇၃ တွင် ရောမလူမျိုးများက ဖျက်ဆီးခဲ့သော ယုဒခံတပ်မြို့ဟောင်း မာဆာဒါတူးဖော်မှုများတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။

In the spring of 1948, when the news first reached the Western world of their discovery, the Dead Sea scrolls caught the imagination of Christians and Jews alike as no other archeological discovery had done since the finding of the unspoiled tomb of King Tutankhamen in Egypt some 25 years earlier. A feverish hunt for more scrolls began when it became clear that the dry climate of the Judean desert had preserved perishable ancient material such as leather scrolls, which in any other part of the Holy Land would have disintegrated long ago because of the humid winters. Soon more caves were discovered containing scrolls and thousands of scroll fragments. In the area of Qumran, where the first cave was located, 11 manuscript-containing caves were ultimately discovered, some by Bedouins, others by archeologists. These are called the Qumran scrolls, but the term “Dead Sea scrolls” includes, in addition, those from other areas of the dry desert of Judea near the Dead Sea. Some came to light in the Wadi Murabba‘at, southeast of Bethlehem, others in the Wadi Hever, south of En-gedi, and some in the excavations of the ruins of the Jewish fortress of Masada, destroyed by the Romans in a.d. 73.

ပထမဂူအနီးရှိ အပျက်အစီးတစ်ခုဖြစ်သော ခါဘတ်ကူမရန်သည် ယေရှိကိုမြို့တောင်ဘက် မိုင် ၉ ခန့်အကွာရှိ သေမင်းပင်လယ်ထဲသို့ စီးဝင်သော ဝါဒီကူမရန်မြစ်ဝ၏ အနီးတွင် တည်ရှိသည်။ တူးဖော်စဉ်တွင် ၎င်းသည် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အက်ဆီန်းဂိုဏ်းဟု ယူဆရသော တင်းကြပ်သော ယုဒဂိုဏ်းတစ်ခု၏ အသိုင်းအဝိုင်းဗဟိုဌာနဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားလာခဲ့သည်။ တူးဖော်မှုသည် အနီးတစ်ဝိုက်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော စာလိပ်များ၏ ပိုင်ရှင်ဖြစ်သည့် ဂိုဏ်းသားများ၏ ဘဝအကြောင်းကို အလင်းပြခဲ့သည်။ ဤဘုန်းကြီးကျောင်းနှင့်ဆင်တူသော နေရာတွင် ဂိုဏ်းသားများသည် အလုပ်လုပ်ကြပြီး၊ အစားအသောက်စားကြပြီး၊ ဘာသာရေးထုံးတမ်းများကို ဆောင်ရွက်ကြပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ဘုရားသခင်ကို အတူတကွ ဝတ်ပြုကြသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ဂူများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ကူမရန်ရှိ အဆောက်အအုံများသည် ပထမရောမယုဒစစ်ပွဲ (ခရစ်နှစ် ၆၆-၇၃) တွင် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဂိုဏ်းသားများသည် သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ထိုဂိုဏ်းသည် ထိုအချိန်တွင် ပျောက်ကွယ်သွားပုံရသည်။ စာလိပ်များစွာသည် ဖျက်ဆီးမှုအန္တရာယ်ရှိလာသောအခါ ဂူများထဲတွင် ဖွက်ထားခဲ့ပုံရသည်။ ပိုင်ရှင်များသည် ၎င်းတို့၏ စာအုပ်များကို ပြန်လည်ရယူရန် ဘယ်သောအခါမျှ မပြန်လာခဲ့ကြပုံရသည်။

Khirbet Qumran, a ruin near the first cave, lies near the mouth of the Wadi Qumran, which enters the Dead Sea about 9 miles south of Jericho. When excavated, it turned out to have been the community center of a strict Jewish sect, probably the Essenes. The excavation shed much light on the life of the sect, whose members had been the owners of the scrolls found in the vicinity. In this monasterylike compound the sectaries worked, ate their meals, performed their religious rituals, and worshiped their God together, though they lived in the surrounding caves. The structures at Qumran were destroyed in the first Roman-Jewish War (a.d. 66-73). During that time the members of the sect may have perished, because the group seems to have vanished at that time. Many of the scrolls had apparently been hidden in the caves when destruction threatened. Evidently the owners never returned to retrieve their books.

ထိုနေရာတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော စာမူများသည် အမျိုးမျိုးသော သဘောရှိသည်။ ပထမဂူမှ ဟေရှာယစာအုပ် တစ်အုပ်လုံးနှင့် မပြည့်စုံသော မိတ္တူတစ်အုပ်၊ ဟဗက္ကုက်အပေါ် မှတ်ချက်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း၊ ကမ္ဘာဦး၊ ဒေသနာ၊ တရားသူကြီးများ၊ နှင့် ဒံယေလတို့၏ အပိုင်းအစများ—အားလုံးသည် ဗာဗုလုန်ပြည်နှင်ခံရပြီးနောက် အသုံးပြုသော ဟေဗြဲစတုရန်းအက္ခရာဖြင့် ရေးသားထားသည်—ပြီးနောက် ပြည်နှင်မခံရမီ အက္ခရာဖြင့် ရေးသားထားသော လေဝီမှတ်တမ်း၏ အပိုင်းအစများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အခြားဂူများတွင် အစောပိုင်းတွင် ဆာလံ၊ ရှမွေလ၊ နှင့် လေဝီမှတ်တမ်းတို့၏ အတော်လေးကြီးမားသော အပိုင်းများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဧသတာမှလွဲ၍ ဓမ္မဟောင်းစာအုပ်များအားလုံး၏ အပိုင်းအစများကို ဂူများထဲတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အခြားဟေဗြဲစာအုပ်များတွင် သိရှိထားသော အာပိုကရီဖယ်နှင့် ဆူဒီပီဂရဖီကယ်လက်ရာများ၊ ယခင်မသိရှိထားသော ဂိုဏ်းဆိုင်ရာ စာအုပ်များ၊ နှင့် လောကီလက်ရာအချို့ပါဝင်သည်။ အက္ခရာသည် ဟေဗြဲတွင် ဗလာအက္ခရာများမရှိသေးသောကြောင့် ဗျည်းအက္ခရာဖြစ်သည်။

The manuscripts discovered there are of a varied nature. The first cave yielded one complete and one incomplete copy of Isaiah, a part of a commentary on Habakkuk, fragments of Genesis, Deuteronomy, Judges, and Daniel—all written in the Hebrew square script, which was used after the Babylonian Exile—and fragments of Leviticus written in the pre-exilic script. Also found early in other caves were Psalms, Samuel, and Leviticus in fairly large portions. Eventually fragments of all the other Old Testament books except Esther were found in the caves. Other Hebrew books represented by scrolls or fragments are known apocryphal and pseudepigraphical works, previously unknown books of a sectarian nature, and some secular works. The script is consonantal, since the Hebrew did not yet have vowels.

ဤစာလိပ်များကို လေ့လာခြင်းသည် သမ္မာကျမ်းသိပ္ပံ၏ အကိုင်းအခက်သစ်တစ်ခုကို ထုတ်ပေးခဲ့သည်။ ယခုအချိန်တွင်၊ ပထမကူမရန်ဂူကို တွေ့ရှိပြီး နှစ်ပေါင်းသုံးဆယ်နီးပါးအကြာတွင်၊ တွေ့ရှိခဲ့သော စာမူများ၏ ထက်ဝက်မျှပင် ထုတ်ဝေပြီးစီးမရှိသေးပါ။ သို့သော် သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များနှင့်ပတ်သက်သော ဆောင်းပါးများနှင့် စာအုပ်များသည် ထောင်ပေါင်းများစွာရှိပြီး၊ ဤထုတ်ဝေထားသော စာအုပ်များ၏ စာရင်းသည် အတွဲများစွာကို ဖြည့်စွမ်းထားသည်။ ရဗူဒီကူမရန်ဟူသော ပညာရှင်ဂျာနယ်တစ်စောင်သည် စာလိပ်လေ့လာမှုများအတွက်သာ အပ်နှံထားသည်။ ၎င်းသည် သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များအပေါ် ပညာရှင်များအကြား စိတ်ဝင်စားမှုမည်မျှရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။

The study of these scrolls has produced a new branch of Biblical science. Even now, nearly three decades after the discovery of the first Qumran cave, not half of all manuscripts discovered have been published. Yet the articles and books dealing with the Dead Sea scrolls number many thousands, and the bibliography of this published material fills several volumes. One scholarly journal, the Revue de Qumran, is devoted to nothing else but scroll studies. This indicates how much interest exists among scholars in the scrolls from the Dead Sea.

၎င်းတို့တွေ့ရှိပြီး ပထမနှစ်များအတွင်း၊ ၎င်းတို့၏ စစ်မှန်မှုနှင့် ခေတ်ကာလနှင့်ပတ်သက၍ ပညာရှင်များအကြား ပြင်းထန်သော စကားစစ်ထိုးပွဲတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း၊ သံသယအသံများသည် လွန်ခဲ့သောကာလကတည်းက တိတ်ဆိတ်သွားခဲ့သည်။ ဘီဒိုအင်းများက တွေ့ရှိခဲ့သော စာလိပ်များနှင့် တူညီသော စာလိပ်များကို ပရော်ဖက်ရှင်နယ်ရှေးဟောင်းသုတေသီများက စူးစမ်းတူးဖော်မှုများတွင် ထင်ရှားလာသောအခါ၊ သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များသည် ခေတ်သစ် သို့မဟုတ် အလယ်ခေတ်အတုအယောင်များမဟုတ်ဘဲ၊ စစ်မှန်သော ရှေးဟောင်းစာမူများဖြစ်ကြောင်း အပြင်းထန်ဆုံး သံသယရှိသူများအတွက်ပင် ထင်ရှားလာခဲ့သည်။

During the first years after their discovery, a heated battle raged among scholars concerning their genuineness and age, but the voices of doubt have long ago been silenced. When the same kinds of scrolls as those found by the Bedouins came to light in explorations and excavations carried out by professional archeologists it became abundantly clear, even to the strongest doubter, that the Dead Sea scrolls were no modern or medieval forgeries, but genuine ancient manuscripts.

ကူမရန်စာလိပ်များသည် ဘီစီ ၃ ရာစုနှစ်မှ ခရစ်နှစ် ၁ ရာစုအထိ ရက်စွဲတပ်ထားသည်ဟု ယေဘုယျအားဖြင့် လက်ခံထားသည်။ အထက်တွင်ဖော်ပြထားသော အခြားဧရိယာများမှ တွေ့ရှိထားသော စာမူများသည် ခရစ်နှစ် ၁ ရာစုနှင့် ၂ ရာစုမှ ဖြစ်သည်။ ဤတွေ့ရှိမှုများသည် ဤစာလိပ်များ ထင်ရှားမလာမီ သိရှိထားသော ရှေးအကျဆုံး ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာများထက် နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင် ပိုရှေးကျသော သမ္မာကျမ်းစာစာမူများကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အလွန်အရေးကြီးသည်၊ အကြောင်းမှာ ခရစ်တော်၏ ဓမ္မအမှုတော်ကာလအတွင်း တည်ရှိခဲ့သော ဓမ္မဟောင်းစာအုပ်တစ်အုပ်လွဲမှအပ နမူနာများကို ကျွန်ုပ်တို့ ရရှိခဲ့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ၊ ခရစ်တော်၏ ကာလ၏ သမ္မာကျမ်းစာသည် မည်သို့ပုံစံရှိသည်ကို ယခုကျွန်ုပ်တို့ သိရှိခဲ့ပြီး၊ တကယ်တော့၊ ၎င်း၏စာသားသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ခေတ်သစ်ဘာသာပြန်များအခြေခံထားသော စာသားနှင့် အနည်းငယ်သာ ကွဲပြားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များတွင် စာလုံးပေါင်းများ သို့မဟုတ် သဒ္ဒါပုံစံများကဲ့သို့ ဘာသာစကားဆိုင်ရာ ကွဲပြားမှုများစွာ ပါဝင်သော်လည်း၊ ဤကွဲပြားမှုများသည် အလွန်သေးငယ်သောသဘောရှိပြီး၊ ၎င်းတို့၏ စာသားကို အခြားအင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်သမ္မာကျမ်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်တွင် မထင်ရှားပေ။ ထို့ကြောင့် စာလိပ်များသည် ဟေဗြဲစာသားကို နှစ်ပေါင်းများစွာ လက်ဖြင့်မိတ္တူကူးယူမှုများမှတစ်ဆင့် သစ္စာရှိစွာ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခြင်း၏ ထင်ရှားသော သက်သေတစ်ခုဖြစ်သည်။ သေမင်းပင်လယ်စာလိပ်များ၏ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ဓမ္မဟောင်းတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် ယေရှုခရစ်တော်သိရှိပြီး အကြံပြုခဲ့သော သမ္မာကျမ်းစာကို ၎င်း၏ မူလပုံစံအတိုင်း ပိုင်ဆိုင်ထားဆဲဖြစ်ကြောင်း သက်သေပေးခဲ့သည်။

It is generally accepted that the Qumran scrolls date from the 3d century b.c. to the 1st century a.d. The manuscripts found in the other areas mentioned above come from the 1st and 2d centuries a.d. These finds have provided us with Bible manuscripts that are a thousand years earlier than the earliest Hebrew Bible texts known before these scrolls came to light. This is of great importance, because we have thus obtained samples of every Old Testament book, save one, as it existed during the time of Christ’s ministry. In other words, we now know what the Bible of Christ’s time looked like; in fact, we have discovered that its text differed scarcely at all from the one on which our modern translations were based. While the Dead Sea scrolls contain numerous linguistic variants, such as in spelling or grammatical form, for example, these differences are of such a minor nature that they are hardly apparent in any English translation of the scrolls if one compares their text with that of any of the other English Bible translations. The scrolls thus bear an eloquent witness to the faithful transmission of the Hebrew text through the many centuries of copying the Bible by hand. The discovery of the Dead Sea scrolls has provided us therefore with proof that in the Old Testament we still possess the Bible of Jesus Christ in the same form He knew and recommended.

မာဆိုရက်များ၏ လုပ်ဆောင်မှု။—ခရစ်နှစ်ရာစု ပထမ ၅ ရာစုအတွင်းရှိ ယုဒပညာရှင်များသည် ယခုဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာများတွင် တွေ့ရှိရသော ပိုကြီးသော နှင့် သေးငယ်သော စာပိုဒ်များအဖြစ် သမ္မာကျမ်းစာစာသားကို ပိုင်းခြားခြင်းလုပ်ငန်းကို ပြီးစီးခဲ့သည်။ ဤပိုင်းခြားမှုများကို အင်္ဂလိပ်ဓမ္မဟောင်းတွင် တွေ့ရှိရသော အခန်းကြီးများနှင့် အခန်းကျမ်းများနှင့် မရောထွေးသင့်ပါ၊ ၎င်းတို့သည် နောက်ပိုင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ယုဒရဗ္ဗိများသည် ၎င်းတို့၏ ရေးသားမှုများတွင် ရှင်းပြထားသော ခက်ခဲသော စာပိုဒ်များ၏ တည်နေရာကို ညွှန်ပြရန် သင်္ကေတအများအပြားကိုလည်း မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ဤကာလအတွင်း ရေးသားထားသော သမ္မာကျမ်းစာစာမူများ မရှိသေးသောကြောင့်၊ ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းနှင့်ပတ်သက်သော ဤယုဒပညာရှင်များ၏ လုပ်ဆောင်မှုနှင့်ပတ်သက်သော သတင်းအချက်အလက်ကို တာလမတ်မှ ရရှိခဲ့သည်။

The Work of the Masoretes.—The Jewish scholars of the first five centuries of the Christian Era completed the work of dividing the Bible text into greater and smaller paragraphs, as they are still found in the Hebrew Bible texts today. These divisions should not be confused with the chapters and verses found in our English Old Testament, which are of later origin. The Jewish rabbis introduced also a number of symbols to point out the location of difficult passages, which were explained in their writings. Since no Bible manuscripts written during this period are extant, our information concerning the work of these Jewish scholars with regard to the Hebrew Bible is gained from the Talmud.

ခရစ်နှစ် ၅၀၀ ခန့်မှစ၍၊ ဓမ္မဟောင်းစာသားနှင့်ပတ်သက်သော အစဉ်အလာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခဲ့သော ယုဒပညာရှင်များကို မာဆိုရက်များဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် “သမ္မာကျမ်းစာစာသား၏ မှန်ကန်သောပုံစံဆိုင်ရာ ရှေးဦးအစဉ်အလာ” ဟူသော ဟေဗြဲနည်းပညာဝေါဟာရ မာဆိုရာမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဤလူများသည် စာသားကို အနာဂတ်မျိုးဆက်များသို့ တိကျစွာ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများ၏ ရလဒ်များကို စာတမ်းများနှင့် သမ္မာကျမ်းစာမှတ်စုများတွင် ချရေးထားခဲ့သည်။

Since about a.d. 500, the Jewish scholars who perpetuated the tradition concerning the Old Testament text have been called Masoretes, from Masora, the Hebrew technical term for the “early tradition as to the correct form of the text of the Scriptures.” These men made efforts to ensure the exact transmission of the text to future generations, and laid down the results of their labors in monographs and annotations to the Bible.

ဟေဗြဲဘာသာစကားသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးသွားခဲ့ပြီး၊ အာရမိဘာသာစကားဖြင့် အပြည့်အဝ အစားထိုးခံခဲ့ရသောကြောင့်၊ ၎င်း၏ အသံထွက်ပုံသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ လုံးဝပျောက်ဆုံးသွားနိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မာဆိုရက်များသည် ဟေဗြဲဗျည်းအက္ခရာများသို့ ဗလာအက္ခရာများကို ထည့်သွင်းသည့် စနစ်တစ်ခုကို တီထွင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာကို ဖတ်ရှုခြင်းသည် ရိုးရှင်းလာခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်ကရှိခဲ့သော အသံထွက်ပုံကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ လက်ရှိဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာစာသားမှတစ်ဆင့် သိရှိထားသော အသံထွက်ပုံသည် ခရစ်နှစ်ရာစု ၇ ရာစုမှ မာဆိုရက်များ၏ အသံထွက်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဓမ္မဟောင်းကာလ၏ အသံထွက်နှင့် အနည်းငယ်ကွဲပြားကြောင်း ယခုကျွန်ုပ်တို့ သိရှိထားသည်။

Since the Hebrew language had been dead for centuries, replaced completely by Aramaic as the spoken language, there was danger that its pronunciation would be entirely lost in the course of time. It was for this reason that the Masoretes invented a system of vowel signs that were added to the Hebrew consonants. Reading of the Hebrew Bible was thus simplified, and the retention of the then-existing pronunciation was guaranteed. It should not be overlooked, however, that the pronunciation known through the current Hebrew Bible text is that of the Masoretes of the 7th century of the Christian Era, which, as we know now, varies somewhat from that of the Old Testament period.

မာဆိုရက်များသည် စာအုပ်များအတွက် တစ်မျိုးနှင့် ဆာလံနှင့် ယောဘအတွက် တစ်မျိုးဖြစ်သော ရှုပ်ထွေးသော အသံထွက်စနစ်နှစ်ခုကို တီထွင်ခဲ့သည်။ အသံထွက်များသည် စာသားထဲသို့ ထည့်သွင်းထားသော အမျိုးမျိုးသော သင်္ကေတများဖြစ်ပြီး၊ အသံထွက်နှင့် အလေးပေးမှု၏ အမျိုးမျိုးသော အရိပ်အယောင်များကို ညွှန်ပြရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။

The Masoretes also invented two complicated systems of accents, one for the prose books and another one for the Psalms and Job. The accents consist of many different signs added to the text, designed to indicate the various shades of pronunciation and accent.

မာဆိုရက်များသည် စာသားတွင် ရေးသားထားသည်ထက် ကွဲပြားစွာ ဖတ်ရှုသင့်သည်ဟု ခံစားရသည့်အခါတိုင်း၊ ၎င်းတို့၏ အကြံပြုထားသော ပြောင်းလဲမှုများကို စာသားဘေးတွင် မှတ်စုထားသော်လည်း၊ စာသားကိုယ်တိုင်ကို မပြောင်းလဲခဲ့ပါ။ ဥပမာတစ်ခုမှာ ဘုရားသခင်၏ နာမတော်ဖြစ်သော ဟေဗြဲဗျည်းအက္ခရာလေးလုံး YHWH (တက်ထရဂရမ်မတုန်ဟု ခေါ်သည်) ကို ဖတ်ရှုခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးခေတ်တွင် ယာဝှေဟု အသံထွက်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ သို့သော် နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက၊ သန့်ရှင်းသောနာမတော်ကို မထိခိုက်စေရန် စိုးရိမ်သော ယုဒလူမျိုးများသည် ၎င်းကို အသံထွက်မပြုခဲ့ကြပါ။ ထိုအစား၊ YHWH ဟူသောစကားလုံးသို့ ရောက်ရှိသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် အာဒိုနိုင်ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မာဆိုရက်များသည် သမ္မာကျမ်းစာကို မပြောင်းလဲရန် ၎င်းတို့၏ မူအရ၊ YHWH ၏ ဟေဗြဲဗျည်းအက္ခရာလေးလုံးကို ၎င်းတို့တွေ့ရှိရာ ထားရှိခဲ့ပြီး၊ အာဒိုနိုင် စကားလုံး၏ ဗလာအက္ခရာများကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အသိအမှတ်ပြုခံရသော ယုဒဖတ်ရှုသူတိုင်း ဤစကားလုံးသို့ ရောက်ရှိသောအခါ YHWH ၏ ဗျည်းအက္ခရာများသို့ အာဒိုနိုင်၏ ဗလာအက္ခရာများကိုသာ ထည့်သွင်းထားသော်လည်း အာဒိုနိုင်ဟု ဖတ်ရှုလိမ့်မည်။ ဤမူကို ပြန်လည်ပြုပြင်ရေးကာလအစောပိုင်းတွင် ခရစ်ယာန်များက ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာကို အသုံးပြုရန် သင်ယူခဲ့စဉ်တွင် နားမလည်ခဲ့သောကြောင့်၊ ဘုရားသခင်၏ နာမတော်ကို ယေဟောဝါဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ပြီး ထိုအတိုင်း အသံထွက်ခဲ့သည်။

Whenever the Masoretes felt that something should be read differently from the way it was written in the text, they put their suggested changes in the margin, but did not change the text itself. An example is the reading of the name of God, consisting of the four Hebrew consonants YHWH (called the Tetragrammaton), which was probably pronounced Yahweh in ancient times. But for centuries devout Jews, fearing to profane the holy name, had not pronounced it. Instead, when they came to the word YHWH, they said ’Adonai, Lord. The Masoretes, true to their principle of not changing the Scriptures, left the four Hebrew consonants YHWH wherever they were found, but added to them the vowels of the word ’Adonai. Every initiated Jewish reader coming to this word would therefore read ’Adonai, although he had only the vowels of the word ’Adonai added to the consonants YHWH. Since this principle was not understood by Christians when they learned to use the Hebrew Bible in the early days of the Reformation, the divine name of God was transliterated as Jehovah and pronounced accordingly.

ဤဆက်စပ်မှုတွင်၊ KJV (RSV တွင်လည်း လိုက်နာခဲ့သည်) ၏ ဘာသာပြန်သူများက ဟေဗြဲစာသားတွင် တွေ့ရှိရသော ဘုရားသခင်အတွက် ကွဲပြားသော ဟေဗြဲဝေါဟာရများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင် ညွှန်ပြရန် အသုံးပြုခဲ့သော နည်းလမ်းများကို ရှင်းပြရန် အသုံးဝင်ပေမည်။ ၎င်းတို့သည် တမန်တော်များနှင့် ဧဝံဂေလိစာရေးဆရာများက အတည်ပြုထားသော “သခင်” ဟူသော နာမတော်ကို ဖတ်ရှုခြင်း၏ ဓလေ့ကို လိုက်နာခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာတွင် ဘုရားသခင်၏ နာမအဖြစ် YHWH သာမက၊ အာဒိုနိုင် “သခင်” ဟူသော စကားလုံး၊ အာဒိုနိုင်၏ ဗျည်းနှင့် ဗလာအက္ခရာများနှင့်အတူ တွေ့ရှိရသည်။ ထို့ကြောင့် YHWH ကို “သခင်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသော်လည်း၊ အာဒိုနိုင် စကားလုံးနောက်တွင် လိုက်နာသည့်အခါ YHWH ကို “ဘုရားသခင်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသည်။ KJV နှင့် RSV တွင် သခင် သို့မဟုတ် ဘုရားသခင် ဟူသော စကားလုံးကို သေးငယ်သော စာလုံးကြီးများဖြင့် ရေးသားထားသည်မှာ အမြဲတမ်း YHWH ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနာမကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ ၎င်းကို ASV တွင် “ယေဟောဝါ” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်။ အာဒိုနိုင် (ဗျည်းနှင့် ဗလာအက္ခရာများ) တွေ့ရှိသည့်နေရာတိုင်း၊ ၎င်းကို “သခင်” ဟု ပေးထားပြီး၊ ဟေဗြဲဝေါဟာရ အဲလိုဟိမ်ကို စစ်မှန်သော ဘုရားသခင်ကို ရည်ညွှန်းသည့်အခါ “ဘုရားသခင်” ဟု အမြဲဘာသာပြန်ဆိုသည်။ ဤရိုးရှင်းသော စည်းမျဉ်းများကို သတိထားပါက၊ ဓမ္မဟောင်းတွင် မည်သည့်ဘုရားသခင်၏ နာမများ သို့မဟုတ် ဘွဲ့များကို အသုံးပြုထားသည်ကို အလွယ်တကူ မှတ်မိနိုင်သည်။ အောက်ပါဥပမာများသည် အထက်ဖော်ပြချက်များ၏ အနှစ်ချုပ်အဖြစ် အထောက်အကူဖြစ်ပေမည်-

It may be useful to explain in this connection the devices used by the translators of the KJV (also followed in the RSV) to indicate in the English which of the different Hebrew terms for the Deity is found in the Hebrew text. They followed the custom of reading “Lord” for the divine name, a usage sanctioned by the apostles and Gospel writers in the New Testament. However, not only the word YHWH, pronounced ’Adonai by the Jewish readers, is found in the Hebrew Bible as the name of God, but also the word ’Adonai, “Lord,” with consonants as well as vowels of ’Adonai. Therefore, the name YHWH is rendered “Lord,” but in cases where it follows the word ’Adonai, YHWH is rendered “God.” Note that in the KJV and RSV the word Lord or God with the small capitals always represents the personal name YHWH, which was transliterated “Jehovah” in the ASV. Wherever the word ’Adonai (consonants and vowels) is found it is given as “Lord,” and the Hebrew term ’Elohim is always translated as “God” when it refers to the true God. If these simple rules are kept in mind, it is easy to recognize which of the divine names or titles are used in the Old Testament. The following examples may be helpful as a summary of the foregoing facts:

ဘုရားသခင်၊ အဲလိုဟိမ် (ကမ္ဘာဦး ၁:၁)
သခင်ဘုရားသခင်၊ YHWH အဲလိုဟိမ် (ကမ္ဘာဦး ၂:၄)
သခင်၊ YHWH (ကမ္ဘာဦး ၁၈:၃၃)
သခင်၊ အာဒိုနိုင် (ကမ္ဘာဦး ၁၈:၃၀)
သခင်ဘုရားသခင်၊ အာဒိုနိုင် YHWH (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၂)

God, ’Elohim (Gen. 1:1)

Lord God, YHWH ’Elohim (Gen. 2:4)

Lord, YHWH (Gen. 18:33)

Lord, ’Adonai (Gen. 18:30)

Lord God, ’Adonai YHWH (Gen. 15:2)

မာဆိုရက်များ၏ ကျမ်းစာမူကွဲများ။ မာဆိုရက်များသည် ကျမ်းစာမိတ္တူသစ်များ ထုတ်လုပ်ရာတွင် လိုက်နာရမည့် တိကျပြီး အသေးစိတ်စည်းမျဉ်းများကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ စာရေးဆရာများ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ်တွင် မည်သည့်အရာကိုမျှ မထားရှိခဲ့ပါ၊ လိုင်းများနှင့် ကော်လံများ၏ အရှည်၊ အသုံးပြုရမည့် မင်၏အရောင်ကိုပင် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ စာအုပ်တစ်အုပ်ချင်းစီ၏ စကားလုံးများကို ရေတွက်ပြီး ၎င်း၏ အလယ်စကားလုံးကို သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး၊ မိတ္တူသစ်များ၏ တိကျမှုကို စစ်ဆေးရန် နည်းလမ်းများ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ စာအုပ်တစ်အုပ်စီ၏ အဆုံးတွင် ထိုစာအုပ်တွင် ပါဝင်သော စကားလုံးအရေအတွက်နှင့် အလယ်စကားလုံးကို ဖော်ပြသည့် ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုကို ထည့်သွင်းခဲ့ပြီး၊ အခြားသော စာရင်းအင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်အချို့ကိုလည်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

The Masoretes also established exact and detailed rules to be followed in the production of new Bible copies. Nothing was left to the decision of the scribes, neither the length of lines and columns, nor the color of the ink to be used. The words of each book were counted, and its middle word established, to provide means for checking the accuracy of new copies. At the end of each book a statement was attached giving the number of words the book contained, and also telling which was the middle word, besides some other statistical information.

မာဆိုရက်စာသားမူများ၏ ရှိဆဲလက်ရေးမူများ။ သေမင်းပင်လယ်ကျမ်းလိပ်များမှလွဲ၍ ကျွန်ုပ်တို့၏ အသက်အကြီးဆုံး ဟေဗြဲကျမ်းစာလက်ရေးမူများသည် မာဆိုရက်ခေတ်နှောင်းပိုင်းမှ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အနက် ဖြစ်နိုင်ခြေအရှိဆုံးမှာ ဗြိတိသျှပြတိုက်ရှိ ကျမ်းငါးစောင်ကျမ်း၏ ၉ရာစုမှ မိတ္တူဖြစ်သည်။ သို့သော် ရက်စွဲသည် လုံးဝသေချာမှုမရှိပါ၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ၎င်း၏ရေးသားမှုပုံစံအပေါ် အခြေခံထားခြင်းဖြစ်သည်။ ရက်စွဲသတ်မှတ်ထားသော အစောဆုံး ဟေဗြဲကျမ်းစာလက်ရေးမူမှာ လနင်ဂရက်ရှိ နောက်ပိုင်းပရောဖက်များကျမ်း၏ မိတ္တူဖြစ်ပြီး၊ ခရစ်နှစ် ၉၁၆တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏ အခြားနာမည်ကျော်မိတ္တူများမှာ ၁၀ရာစုမှ နှစ်ခုဖြစ်သည်။ အောက်စဖို့ဒ်ရှိ ကိုဒက်စ်လောဒီယာနပ်စ်၊ ရှေးဩဝါဒကျမ်းတစ်ခုလုံးနီးပါးပါဝင်ပြီး၊ အလီပိုရှိ ကိုဒက်စ်ဘင်အရှာ၊ ၁၉၄၈တွင် ဂျူးဆန့်ကျင်ရေးအဓိကရုဏ်းများတွင် အများစုမပျက်စီးခဲ့ပါ။

Extant Manuscripts of the Masoretic Text.—With the exception of the Dead Sea scrolls all of our oldest Hebrew Bible manuscripts are of the late Masoretic period. Probably the oldest of these is a 9th-century copy of the Pentateuch in the British Museum. However, the date is not absolutely certain, since it is based on the style of its writing. The earliest dated Hebrew Bible manuscript is a copy of the Latter Prophets in Leningrad, written in a.d. 916. Other famous copies of the Hebrew Bible are two from the 10th century: Codex Laudianus of Oxford, containing almost the whole Old Testament, and Codex Ben Asher of Aleppo, which in 1948 largely escaped destruction in anti-Jewish riots.

အခြားသော ဟေဗြဲကျမ်းစာလက်ရေးမူများကို ကိုင်ရိုရှိ ဂျူးဘုရားကျောင်းတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ပျက်စီးခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယခုအခါ အများစုမှာ ရုရှားစုစည်းမှုများနှင့် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ ကိန်းဘရစ်ချ်တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်တွင် ရှိသည်။ ဟေဗြဲကျမ်းစာလက်ရေးမူဟောင်းများ ရှားပါးရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းမှာ ဂျူးဥပဒေတစ်ခုက ဟောင်းနွမ်းပြီး ယိုယွင်းနေသော ကျမ်းစာများကို အသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် ပါဝင်သော ဘုရားသခင်၏ သန့်ရှင်းသောနာမတော်ကို မထိခိုက်စေရန် ၎င်းတို့ကို မြှုပ်နှံရန် သို့မဟုတ် အခြားနည်းဖြင့် ဖျက်ဆီးရမည်။ ထို့ကြောင့် လက်ရေးမူတစ်ခု ဟောင်းနွမ်းပြီး ယိုယွင်းလာသောအခါ ၎င်းကို ဂျူးဘုရားကျောင်းရှိ “ဂျနီဇာ” ဟုခေါ်သော အခန်းတွင် ထားရှိပြီး နောက်ပိုင်းတွင် စွန့်ပစ်ရန်ဖြစ်သည်။ ယခုအချိန်အထိ လက်ရေးမူဟောင်းများ ပါဝင်သော ဂျနီဇာတစ်ခုသာ တွေ့ရှိထားသည်—ကိုင်ရိုရှိ ဂျနီဇာဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိသလောက်တွင်၊ ခရစ်ယာန်ခေတ်၏ ပထမထောင်စုနှစ်မှ အခြားကျမ်းစာလက်ရေးမူများအားလုံး ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

Other old Hebrew Bible manuscripts were found in a Cairo synagogue, where they had escaped destruction. These are now for the greatest part in Russian collections, and in the Cambridge University Library, England. The reason for the dearth of old Hebrew Bible manuscripts is a Jewish law that prohibits the use of worn-out and dilapidated Bibles. They had to be buried or otherwise destroyed to prevent any profanation of the divine name of God which they contained. If, therefore, a manuscript became old and worn out it was put into a room of the synagogue, called genizah, to be disposed of later. To date only one genizah has been found containing old manuscripts—the one in Cairo. So far as we know, all other Bible manuscripts of the first millennium of the Christian Era have been lost.

သို့သော် ဂျူးစာရေးဆရာများက လက်ရေးမူများကို ရေးသားရာတွင် အလွန်ဂရုတစိုက် လုပ်ဆောင်ခဲ့မှုသည် ရှိဆဲကျမ်းစာမိတ္တူများ၏ တိကျမှု၏ အာမခံချက်ဖြစ်သည်။ မကြာသေးမီက တွေ့ရှိခဲ့သော သေမင်းပင်လယ်ကျမ်းလိပ်များသည် ယခင်က သိရှိထားသော အစောဆုံး ဟေဗြဲကျမ်းစာမိတ္တူများထက် ထောင်နှစ်တစ်ခုသက်တမ်းပိုရှည်သော စာသားများကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ ရှေးဩဝါဒကျမ်း၏ စာသားသည် ခရစ်တော်သိရှိခဲ့သည့် ပုံစံအတိုင်း လက်တွေ့အားဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ထံသို့ လက်ဆင့်ကမ်းပေးအပ်ခဲ့သည်ဟူသော အဆိုကို မှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။

However, the extreme care with which manuscripts were written by the Jewish scribes is a guarantee of the accuracy of the extant Bible copies. The discovery of the Dead Sea scrolls, which has recently provided texts that are a thousand years older than the previously oldest known Hebrew Bible copies, has demonstrated the truth of the assertion that the text of the Old Testament has been handed down to us practically in the same form as Christ knew it.

IV. ရှေးဩဝါဒကျမ်း၏ ကျမ်းစာစဉ်တန်း၏ သမိုင်း

IV. The History of the Old Testament Canon

ကျမ်းစာနှင့် ၎င်း၏ စာအုပ်များ စုစည်းမှု၏ သမိုင်းကို မှန်ကန်စွာ နားလည်ခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်ကို ဖတ်ရှုသူအတွက် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာသာမက၊ အဆင့်မြင့်ဝေဖန်သူများ၏ အတွေးအခေါ်များကြောင့် လွှမ်းမိုးခံရသူများ၏ မမှန်ကန်သော အဆိုများကို ချေပရန်လည်း လိုအပ်သည်။ ရှေးဩဝါဒကျမ်းစာအုပ်များ၏ စုစည်းမှုသည် ယေရှုခရစ်တော်၏ ဓမ္မအမှုထမ်းမှုမတိုင်မီ သို့မဟုတ် ခရစ်နှစ် ၇၀တွင် ရောမလူမျိုးများက ယေရုဆလင်မြို့ကို ဖျက်ဆီးပြီးနောက် ဂျမ်နီယာရှိ ဂျူးကောင်စီတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ရံဖန်ရံခါ အဆိုပြုခဲ့သောကြောင့်၊ ထိုကဲ့သို့သော အဆိုများ၏ မမှန်ကန်မှုကို သိရှိရန် အချက်အလက်များကို သိထားရမည်။

A correct understanding of the history of the Bible and the collection of its books not only is of great interest to the reader of the Word of God but is necessary to refute the false claims of those who are influenced in their thinking by higher critics. Since it has occasionally been claimed that the collection of Old Testament books was made either just before Jesus Christ’s ministry or at the Jewish council of Jamnia after the destruction of Jerusalem by the Romans in a.d. 70, one must know the facts to see the fallacy of such claims.

ကျမ်းစာစဉ်တန်း။ “ကျမ်းစာစဉ်တန်း” ဟူသော စကားလုံးကို ဂရိလူမျိုးများက အာဏာပိုင်စည်းမျဉ်းတစ်ခုကို ရည်ညွှန်းရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။ တမန်တော်ပေါလုသည် ဤအဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ဂလာတိ ၆:၁၆ တွင် ဤစကားလုံးကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၂ရာစုမှစ၍ “အသင်းတော်၏ ကျမ်းစာစဉ်တန်း”၊ “သမ္မာတရား၏ ကျမ်းစာစဉ်တန်း” သို့မဟုတ် “ယုံကြည်ခြင်း၏ ကျမ်းစာစဉ်တန်း” ကဲ့သို့သော စကားစုများအောက်တွင် ခရစ်ယာန်သွန်ပြချက်များ၏ စည်းမျဉ်းကို အဆက်မပြတ် အယူခံဝင်ခဲ့သည် (ဘရွတ်ဖော့စ်ဝက်စကော့၊ ကျမ်းစာစဉ်တန်း၏ သမိုင်း၊ သတ္တမထုတ်ဝေ၊ စာမျက်နှာ ၅၁၄ ကို ကြည့်ပါ)။

The Canon.—The word canon was used by the Greeks to designate a rule invested with authority. The apostle Paul uses the word in this sense in Gal. 6:16. From the 2d century on, appeal was made continually to the rule of Christian teachings under phrases like the “canon of the church,” the “canon of truth,” or the “canon of faith” (see Brooke Foss Westcott, History of the Canon, 7th ed., p. 514).

ကျမ်းစာအုပ်များ၏ စုစည်းမှုကို ယုံကြည်ခြင်းနှင့် အကျင့်စဉ်တန်းအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် “ကျမ်းစာစဉ်တန်း” ဟူသော စကားလုံးကို ပထမဆုံးအကြိမ် အသင်းတော်ဖခင် အိုရီဂျင် (ခရစ်နှစ် ၁၈၅?-၂၅၄?) က အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ “မည်သူမျှ ကျမ်းစာစဉ်တန်းအဖြစ် သတ်မှတ်မထားသော ကျမ်းစာများကို အဆိုတရားများကို သက်သေပြရန် အသုံးမပြုသင့်ပါ” ဟု ဆိုခဲ့သည် (မဿဲမှတ်ချက်၊ အပိုင်း ၂၈)။ ထို့နောက် အာသာနစီးယပ်စ် (ခရစ်နှစ် ၂၉၃?-၃၇၃) က အသင်းတော်မှ အတည်ပြုထားသော စာအုပ်များ၏ စုစည်းမှုတစ်ခုလုံးကို “ကျမ်းစာစဉ်တန်း” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ဤသည်မှာ အသင်းတော်၏ ဘာသာစကားထဲသို့ ဤစကားလုံးဝင်ရောက်လာသည့် အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သည် (ဝက်စကော့၊ ကျမ်းစာစဉ်တန်း၏ သမိုင်း၊ စာမျက်နှာ ၅၁၈၊ ၅၁၉)။

To designate the collection of Bible books recognized as a rule of faith and practice, the word canon was used for the first time by the church Father Origen (a.d. 185?-254?), who said that “no one should use for the proof of doctrine books not included among the canonized Scriptures” (Commentary on Matt., sec. 28); Athanasius (a.d. 293?-373) then called the whole collection of books sanctioned by the church the “canon,” and this is the meaning by which the word found entrance into the language of the church (Westcott, History of the Canon, pp. 518, 519).

ရှေးဩဝါဒကျမ်း၏ ခေတ်သစ်နှင့် ရှေးခေတ်ခွဲခြားမှု။ “ရှေးဩဝါဒကျမ်း၏ ကျမ်းစာစဉ်တန်း” ဟူသော ဝေါဟာရသည် ခရစ်ယာန်မတိုင်မီ ခေတ်များတွင် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ပရောဖက်များ၊ သမိုင်းပညာရှင်များ၊ နှင့် ကဗျာဆရာများက ရေးသားခဲ့သော ပရိုတက်စတင့်ရှေးဩဝါဒကျမ်း၏ စာအုပ် ၃၉ အုပ်ကို ရိုးရှင်းစွာ ဆိုလိုသည်။ လက်ရှိခွဲခြားမှုသည် သမိုင်းဆိုင်ရာ၊ ကဗျာဆိုင်ရာ၊ နှင့် ပရောဖက်ဆိုင်ရာ အပိုင်း ၃ ပိုင်းခွဲထားပြီး၊ စာအုပ် ၃၉ အုပ်ပါဝင်သည်၊ ၎င်းသည် ဂရိနှင့် လက်တင်ဘာသာပြန်များတွင် တွေ့ရှိရသည့် ခွဲခြားမှုမှ ဆင်းသက်လာသည်။ ဟေဗြဲရှေးဩဝါဒကျမ်းသည် စာအုပ် ၂၄ အုပ်ပါဝင်ပြီး၊ အောက်ပါ အဓိကအပိုင်း ၃ ပိုင်းဖြင့် ခွဲခြားထားသည်။

Modern and Ancient Division of the Old Testament.—The term, the “Canon of the Old Testament,” means simply the 39 books of the Protestant Old Testament, which were written by inspired prophets, historians, and poets in pre-Christian times. The present division into 3 sections—historical, poetical, and prophetic—containing 39 books, originates from the Greek and Latin translations of the Bible where such a division is found. The Hebrew Old Testament consisted of 24 books, which were divided in the following 3 main divisions:

၁. ပညတ္တိတရား (တိုရာ)၊ မောရှေ၏ စာအုပ်ငါးအုပ်ပါဝင်သော ပင်တာတုတ်ခ်။ ၂.
ပရောဖက်များ (နဗီအိမ်)၊ အောက်ပါအတိုင်း နှစ်ပိုင်းခွဲထားသည်- (က)
ပထမပရောဖက်လေးဦး၊ ယောရှု၊ တရားသူကြီးများ၊ (၁ နှင့် ၂) ရှမွေလ၊ နှင့် (၁ နှင့် ၂) ဘုရင်များ၊ နှင့် (ခ)
နောက်ဆုံးပရောဖက်လေးဦး၊ ဟေရှာယ၊ ယေရမိ၊ ယေဇကျေလ၊ နှင့် သေးငယ်သောပရောဖက်ဆယ်နှစ်ဦးကို စာအုပ်တစ်အုပ်အဖြစ်။ ၃.
ရေးသားချက်များ (ကေသူဗိမ်)၊ ကျန်ရှိသော စာအုပ်ဆယ်တစ်အုပ်ပါဝင်ပြီး၊ ဧဇရာ-နေဟမိ နှင့် ၁ နှင့် ၂ ရာဇဝင်ချုပ်တို့သည် တစ်အုပ်စီ ဖြစ်သည်။

The Law (torah) containing the five books of Moses, or the Pentateuch.

The Prophets (nebi’im), subdivided into:

(a)

four “Former,” Joshua, Judges, (1 and 2) Samuel, and (1 and 2) Kings, and

(b)

four “Latter,” Isaiah, Jeremiah, Ezekiel, and the twelve Minor Prophets as one book.

The Writings (kethubim), consisting of the remaining eleven books, of which Ezra–Nehemiah as well as 1 and 2 Chronicles formed one book each.

ခရစ်တော်၏အချိန်ကာလတွင် ဟေဗြဲကျမ်းစာအုပ်ဟောင်း၏ သုံးပိုင်းခွဲခြားမှုကို သူ၏စကားဖြင့် သက်သေပြထားပြီး အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်- “အားလုံးသည် ဖြည့်ဆည်းရမည်၊ ၎င်းတို့ကို [၁] မောရှေ၏တရားကျမ်း၊ [၂] ပရောဖက်များနှင့် [၃] ဆာလံကျမ်း [တတိယပိုင်း၏ ပထမစာအုပ်] တွင် ရေးသားထားသည်” (လုကာ ၂၄:၄၄)။

The threefold division of the Hebrew Old Testament in the time of Christ is attested by His own words, as follows: “All things must be fulfilled, which were written in [1] the law of Moses, and in [2] the prophets, and in [3] the psalms [the first book of the third division]” (Luke 24:44).

ဗာဗုလုန်ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းမတိုင်မီ။—အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာအုပ်များ၏ တစ်ဦးချင်းစာအုပ်များ၏ မူလဇစ်မြစ်ကို ၎င်းတို့၏ရေးသားသူများထံ ခြေရာခံနိုင်သည်။ (ရေးသားသူမှုကို ဤမှတ်ချက်စာအုပ်တွင် စာအုပ်တစ်အုပ်ချင်းစီ၏ နိဒါန်းတွင် ဆွေးနွေးထားသည်။) သို့သော်၊ ဗာဗုလုန်ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းမတိုင်မီ အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာအုပ်များ၏ ပိုမိုကြီးမားသောစုစည်းမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ သတင်းအချက်အလက်မရရှိနိုင်ပါ။ ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းမတိုင်မီ ကျမ်းစာအုပ်များကို ရည်ညွှန်းချက်များသည် ပဉ္စမကျမ်းကို ရည်ညွှန်းသည်။

Before the Babylonian Exile.—The origin of many of the individual books of the Old Testament can be traced back to their authors. (The authorship is discussed in the Introduction at the beginning of each book in this commentary.) However, no information is available in regard to greater collections of Old Testament books before the Babylonian exile. Pre-exilic references to Biblical books refer to the Pentateuch.

ဘုရားသခင်သည် ယောရှုအား “ဤတရားကျမ်းစာအုပ်သည် သင်၏ပါးစပ်မှ မထွက်သွားရဘဲ” ဟု ဆုံးမတော်မူခဲ့သည် (ယောရှု ၁:၈)၊ မောရှေ၏ဆက်ခံသူ ယောရှုသည် လူများအား “မောရှေ၏တရားကျမ်းစာအုပ်တွင် ရေးထားသမျှကို စောင့်ထိန်းပြီး လိုက်နာရန်” အားပေးခဲ့သည် (၂၃:၆)။ သူသည် “တရားကျမ်းစာအုပ်” မှ ညွှန်ကြားချက်များကို လူအများရှေ့တွင် ဖတ်ကြားသည့် ကြီးမားသောစုဝေးပွဲတစ်ခုကိုလည်း ကျင်းပခဲ့သည် (၈:၃၄)။

God admonished Joshua that “this book of the law shall not depart out of thy mouth” (Joshua 1:8), and Joshua, Moses’ successor, encouraged the people “to keep and to do all that is written in the book of the law of Moses” (ch. 23:6). He held also a great gathering where instructions were publicly read from “the book of the law” (ch. 8:34).

ဒါဝိဒ်သည်လည်း ပဉ္စမကျမ်းကို သိရှိခဲ့ပြီး ၎င်း၏ပညတ်များအတိုင်း နေထိုင်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည်၊ ၎င်းကို သူ၏သားရှောလမုန်အား “မောရှေ၏တရားတွင် ရေးထားသည့်အတိုင်း” သခင်၏စည်းမျဉ်းများ၊ ပညတ်များ၊ တရားစီရင်မှုများ၊ နှင့် သက်သေခံချက်များကို စောင့်ထိန်းရန် အကြံပေးခဲ့ခြင်းမှ ကောက်ချက်ချနိုင်သည် (၁ ဘုရင်ခံ ၂:၃)။ ယုဒပြည်၏ဘုရင် အမာဇိယသည်လည်း “မောရှေ၏တရားကျမ်းစာအုပ်တွင် ရေးထားသည့်အတိုင်း” စည်းမျဉ်းအချို့ကို လိုက်နာခဲ့သည်ဟု ချီးကျူးခံရသည် (၂ ဘုရင်ခံ ၁၄:၆)။ ဤဖြတ်သန်းသွားသော ကျမ်းစာသက်သေများသည် မောရှေ၏အချိန်မှ ယုဒပြည်ဘုရင်များ၏ကာလအထိ ပဉ္စမကျမ်းကို သိရှိခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။ သို့သော်၊ အထူးသဖြင့် ဆိုးညစ်သောဘုရင်များ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်၊ ကျမ်းစာများသည် လုံးဝမသိသလောက်ဖြစ်နေပြီး၊ ဥပမာ၊ ယောရှိယဘုရင်၏အချိန်တွင် ဗိမာန်တော်ပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်းအတွင်း “တရားကျမ်းစာအုပ်” ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဖတ်ကြားကာ ၎င်း၏စည်းမျဉ်းများကို ထပ်မံအကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ရသည် (၂ ဘုရင်ခံ ၂၂:၈–၂၃:၂၄)။

David also knew the Pentateuch and attempted to live according to its precepts, as can be concluded from the counsel he gave to his son Solomon to keep the Lord’s statutes, commandments, judgments, and testimonies, “as it is written in the law of Moses” (1 Kings 2:3). Also King Amaziah of Judah is given credit for following certain regulations as they were “written in the book of the law of Moses” (2 Kings 14:6). These intermittent Biblical testimonies show that the Pentateuch was known from the time of Moses to the period of the kings of Judah. However, there were times, especially under the reign of wicked kings, when the Scriptures were hardly known at all, and had, as it were, to be rediscovered. This happened, for example, in the time of King Josiah, when during temple repair work “the book of the law” was found and read, and its regulations once more put into effect (2 Kings 22:8 to 23:24).

ဧဇရာ-နေဟမိအချိန်တွင်။—ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းနောက်ပိုင်း ရေးသားခဲ့သော အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာအုပ်များဖြစ်သည့် ဧဇရာနှင့် နေဟမိတို့တွင်၊ ကျမ်းစာအုပ်များကို အမည်ဖြင့် သို့မဟုတ် ကိုးကားချက်ဖြင့် ရည်ညွှန်းထားသည်။ ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းနောက်ပိုင်း ကျမ်းစာအုပ်များထဲတွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းထည့်သွင်းခံရသော သို့မဟုတ် ပျောက်ဆုံးသွားသော အချို့စာအုပ်များကိုလည်း ရည်ညွှန်းထားသည်။ မောရှေ၏စာအုပ်ငါးအုပ်ကို “မောရှေ၏စာအုပ်”၊ “သခင်၏တရား”၊ “သခင်၏တရားကျမ်းစာအုပ်” စသည့်အမည်များဖြင့် ၁ နှင့် ၂ ရာဇဝင်ချုပ်တွင် ၇ ကြိမ်၊ ဧဇရာနှင့် နေဟမိတွင် ၁၇ ကြိမ်၊ နှင့် မာလခိတွင် ၁ ကြိမ် ရည်ညွှန်းထားသည်။ ဘီစီ ၅ ရာစုတွင် “တရားကျမ်း” (တိုရဟ်) ကို ဝိညာဉ်အမှုတော်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရပြီး “စံနှုန်းပြည့်ဝ” ဟု ယူဆခံရသည်ကို ထိုစာအုပ်ဖွင့်လှစ်သောအခါ လူများပြသခဲ့သော ကြီးမားသောလေးစားမှုဖြင့် ပြသသည် (နေဟမိ ၈:၅–၆)။ “တရားကျမ်း” (တိုရဟ်) ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် “ပဉ္စမကျမ်း” ထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အဓိပ္ပာယ်ရှိပုံရသည်၊ အကြောင်းမှာ ယေရှုသည် ဆာလံ ၃၅:၁၉ နှင့် ၆၉:၄ မှ ကိုးကားချက်များကို “၎င်းတို့၏တရားတွင် ရေးထားသည်” ဟူသော စကားများဖြင့် မိတ်ဆက်ခဲ့သောအခါ တူညီသောအသုံးအနှုန်းကို တစ်ကြိမ်အသုံးပြုခဲ့သည် (ယောဟန် ၁၅:၂၅)။

At the Time of Ezra–Nehemiah.—In the books of the Old Testament that were written after the Exile, such as Ezra and Nehemiah, reference is made, either by name or by quotation, to various of the earlier books of the Bible. Reference is also made to certain books that have been either partly incorporated into postexilic Scriptural books or lost. The 5 books of Moses, mentioned under names like “book of Moses,” “law of the Lord,” “book of the law of the Lord,” etc., are referred to 7 times in 1 and 2 Chronicles, 17 times in Ezra and Nehemiah, and once in Malachi. That the book of the law (torah) was considered to be inspired and “canonical” in the 5th century b.c. is shown by the great reverence the people demonstrated when that book was opened (Neh. 8:5, 6). It would seem that the expression “book of the law” (torah) had a wider meaning than only the “Pentateuch,” since the same term is used once by Jesus in referring to the Psalms when introducing quotations From Ps. 35:19 and 69:4 with the words “written in their law” (John 15:25).

ယေရုဆလင်မြို့၏ ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ဗာဗုလုန်သိမ်းပိုက်ခြင်းကို ခံနိုင်ရည်ရှိခဲ့သော ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းမတိုင်မီ မူလဇစ်မြစ်ရှိသော စာအုပ်များစွာရှိသည်။ ၎င်းကို ဗာဗုလုန်ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းအတွင်း ဒံယေလသည် ယေရမိကျမ်းကို အသုံးပြုခဲ့သည်ဟူသော အချက်မှ သိရသည် (ဒံယေလ ၉:၂)၊ နှင့် ရာဇဝင်ချုပ်စာအုပ်များတွင် ထိုလုပ်ငန်း၏ အကြောင်းအရာများအတွက် အရင်းအမြစ်ပစ္စည်းများကို ပေးအပ်ခဲ့သည့် သို့မဟုတ် ရာဇဝင်ချုပ်တွင် အနည်းငယ်သာ ထိတွေ့ထားသော အချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ထပ်ဆောင်းသတင်းအချက်အလက်များကို ရယူနိုင်သည့် စာအုပ်များအဖြစ် မတူညီသောစာအုပ် ၂၀ ခန့်ကို ဖော်ပြထားသည်။ ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းနောက်ပိုင်း ရာဇဝင်ချုပ်ရေးသားသူ (၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၃၆:၂၂ ကိုကြည့်ပါ) သည် “ရှမွေလပရောဖက်၏စာအုပ်” (၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၂၉:၂၉)၊ “နာသန်ပရောဖက်၏စာအုပ်” (၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၂၉:၂၉၊ ၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၉:၂၉)၊ နှင့် “ဣဒ္ဒိုပရောဖက်၏ဇာတ်လမ်း” (၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၁၃:၂၂) ကဲ့သို့သော စာအုပ်များစွာကို ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။

Many books of pre-exilic origin survived the destruction of Jerusalem and the Babylonian captivity. This can be seen from the fact that Daniel used the book of Jeremiah during the exile in Babylonia (Dan. 9:2), and that about 20 different books are mentioned in the books of Chronicles as either having provided the source material for the contents of that work, or as books where additional information could be secured concerning many points that were only lightly touched in Chronicles. The postexilic chronicler (see 2 Chron. 36:22) referred to many books, such as “the book of Samuel the seer” (1 Chron. 29:29), “the book of Nathan the prophet” (1 Chron. 29:29; 2 Chron. 9:29), and “the story of the prophet Iddo” (2 Chron. 13:22).

ဧဇရာနှင့် နေဟမိတို့သည် သန့်ရှင်းသောစာအုပ်များကို စုစည်းရာတွင် သေချာပေါက်ပါဝင်ခဲ့သည်ကို ဂျူးဓလေ့ထုံးတမ်းက ညွှန်ပြသည်။ ဘီစီ ၁ ရာစုအစောပိုင်းတွင် ရေးသားခဲ့သော အပိုကရဖယ်လ်ဒုတိယမက္ကဗီးစာအုပ်တွင် ပါလက်စတိုင်းဂျူးများနှင့် ယုဒမက္ကဗီးယပ်စ်တို့က အီဂျစ်ရှိ ဂျူးဒဿနပညာရှင် အရစ်စတိုဘူလပ်စ်နှင့် အခြားဂျူးများထံသို့ ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယူဆရသော စာတစ်စောင်ပါရှိသည် (၂ မက္ကဗီးစ် ၁:၁၀)။ ဤစာတွင် “နေဟမိ၏မှတ်တမ်းများ သို့မဟုတ် မှတ်တမ်းများ” ကို ရည်ညွှန်းထားပြီး၊ နေဟမိသည် “စာကြည့်တိုက်တစ်ခုကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဘုရင်များနှင့် ပရောဖက်များအကြောင်း စာအုပ်များ၊ ဒါဝိဒ်၏စာအုပ်များကို စုစည်းခဲ့သည်” ဟု ဖော်ပြထားသည် (၂ မက္ကဗီးစ် ၂:၁၃၊ မိုဖတ်ဘာသာပြန်ဖြင့် အာရ်အိပ်ချ်ချားလ်စ်၊ အပိုကရဖယ်လ်နှင့် အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာ၏ ဆူဒိုပီဂရဖီ၊ အတွဲ ၁)။

That Ezra and Nehemiah took a definite part in the collecting of the sacred books is indicated by Jewish tradition. The Apocryphal second book of Maccabees, written during the early part of the 1st century b.c., contains a letter allegedly written by Palestinian Jews and Judas Maccabaeus to the Jewish philosopher Aristobulus and other Jews in Egypt (2 Macc. 1:10). This letter refers to the “archives or memoirs of Nehemiah,” and states also that Nehemiah had “founded a library and collected the books about the kings and the prophets, and the books of David” (2 Macc. 2:13, translated by Mofatt in R. H. Charles, The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament, vol. 1).

အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာ၏ စံနှုန်းပြည့်ဝမှုကို ဧဇရာနှင့် နေဟမိအချိန်တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်ဟု ဂျူးသမိုင်းပညာရှင် ဂျိုးဆီဖပ်စ်က ဖော်ပြခဲ့သည်၊ သူသည် ယေရုဆလင်မြို့ပြိုကွဲပြီးနောက်၊ အေဒီ ၇၀ တွင် အောက်ပါအရေးကြီးသောဖော်ပြချက်ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်-

Another writer who places the completion of the Old Testament canon in the time of Ezra and Nehemiah is the Jewish historian Josephus, who shortly after the fall of Jerusalem, a.d. 70, made the following significant statement:

“အာတဇာဇစ်မှ ကျွန်ုပ်တို့၏အချိန်အထိ ပြည့်စုံသောသမိုင်းကို ရေးသားခဲ့သော်လည်း၊ ပရောဖက်များ၏ တိကျသောဆက်ခံမှု မရှိခြင်းကြောင့် ယခင်မှတ်တမ်းများနှင့် တန်းတူယုံကြည်ထိုက်သည်ဟု မယူဆခံရပါ။

“From Artaxerxes to our own time the complete history has been written, but has not been deemed worthy of equal credit with the earlier records, because of the failure of the exact succession of the prophets.

“ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ကျမ်းစာများအပေါ် လေးစားမှုကို လက်တွေ့သက်သေပြခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ၊ ဤမျှကာလရှည်ကြာစွာ ကုန်လွန်ခဲ့သော်လည်း၊ မည်သူမျှ စကားလုံးတစ်လုံးကိုမျှ ထည့်သွင်းရန်၊ ဖယ်ရှားရန် သို့မဟုတ် ပြောင်းလဲရန် မကြိုးစားခဲ့ပါ” (ဂျိုးဆီဖပ်စ်၊ အာပီယွန်ဆန့်ကျင်ရေး i. ၈၊ လို့ဘ်ထုတ်ဝေမှု)။

“We have given practical proof of our reverence for our own Scriptures. For, although such long ages have now passed, no one has ventured either to add, or to remove, or to alter a syllable” (Josephus, Against Apion i. 8, Loeb ed.).

ဤဖော်ပြချက်သည် ခရစ်တော်၏အချိန်ကာလတွင် ဂျူးများသည် ဧဇရာနှင့် နေဟမိတို့၏အချိန်တွင် စံနှုန်းပြည့်ဝမှုကို တည်ထောင်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အာတဇာဇစ် ၁ ၏အောက်တွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဤလုပ်ရပ်ကို ပြောင်းပြန်လှန်ရန် သို့မဟုတ် ၅၀၀ နှစ်ခန့်အကြာတွင် တည်ထောင်ခဲ့သော ကျမ်းစာများကို ဖြည့်စွမ်းရန် တွန့်ဆုတ်ခဲ့ကြသည်၊ အထူးသဖြင့် မာလခိ၏အချိန်မှစ၍ ပရောဖက်အဖြစ် ရှင်းလင်းစွာ အသိအမှတ်ပြုခံရသူမရှိခဲ့ပေ။

This statement shows that the Jews in Christ’s time were convinced that the canon had been fixed in the time of Ezra and Nehemiah, who both worked under Artaxerxes I. They were reluctant to reverse this action or to supplement the Scriptures as fixed 500 years earlier, especially since no man clearly recognized as a prophet had risen since the days of Malachi.

ဂျိုးဆီဖပ်စ်၏ အရေးကြီးသောဖော်ပြချက်သည် အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာကိုယ်တိုင်တွင် ဂရုတစိုက်ဖတ်ရှုသူများ လေ့လာတွေ့ရှိနိုင်သော လေ့လာမှုများနှင့် ကောင်းစွာကိုက်ညီသည်။ နောက်ဆုံးသမိုင်းစာအုပ်များဖြစ်သည့် ရာဇဝင်ချုပ်၊ ဧဇရာ၊ နေဟမိ၊ နှင့် ဧသာတို့သည် ဥပမာအားဖြင့် ဣသရေလ၏သမိုင်းကို ပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းနောက်ပိုင်းကာလအထိ ယူဆောင်လာသည်။ ရာဇဝင်ချုပ်နှင့် ၎င်း၏ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်မှု ဧဇရာ-နေဟမိတို့သည် ၆ ရာစုနှင့် ၅ ရာစုအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များကို မှတ်တမ်းတင်ထားသော်လည်း၊ နောက်ပိုင်းတွင် မဟုတ်ပါ။ ထို့ကြောင့်၊ ယခုသိရှိထားသည့်အတိုင်း အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာ၏ရေးသားမှုသည် ဘီစီ ၅ ရာစုအကုန်တွင် ပြီးစီးခဲ့ရမည်ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ သမိုင်း၏ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်မှုကို ယခင်မှတ်တမ်းထဲသို့ ထည့်သွင်းမထားပါ။ ၎င်းကို စံနှုန်းပြည့်ဝသောကျမ်းစာများနှင့်အတူ ထိန်းသိမ်းထားခြင်းမရှိပါ။ ထို့ကြောင့် စံနှုန်းပြည့်ဝမှုသည် ပိတ်သိမ်းခံခဲ့ရပြီဖြစ်သည်။ ဧဇရာနှင့် သန့်ရှင်းသောစာအုပ်များစုစည်းမှုနှင့်ပတ်သက်သော ထပ်ဆောင်းဖော်ပြချက်အတွက်၊ PK ၆၀၉ ကိုကြည့်ပါ။

Josephus’ significant statement agrees well with observations which the careful reader can make in the Old Testament itself. The latest historical books, Chronicles, Ezra, Nehemiah, and Esther, bring the history of Israel, for instance, down to the period following the Exile. The Chronicles, and their continuation, Ezra–Nehemiah, record events that took place during the 6th and 5th centuries, but not later. The writing of the Old Testament, as it is known now, must have been completed, therefore, by the end of the 5th century b.c., for the further continuation of the history was not added to the earlier record. It was not even preserved along with the canonical Scriptures. The canon, therefore, must have been closed. For a further statement on the relation of Ezra to the collecting of the sacred books, see PK 609.

နေဟမိနှင့် မက္ကဗီးစ်များအကြား။—ဘီစီ ၄ ရာစုနှင့် ၃ ရာစုအတွင်း ဂျူးများ၏သမိုင်းနှင့်ပတ်သက်သော မှတ်တမ်းများ အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိသည်။ ဤကာလအတွင်း ကျမ်းစာ၏သမိုင်းနှင့်သက်ဆိုင်သော မှတ်တမ်းနှစ်ခုသာလျှင် သိရှိထားသည်- (၁) အလက်ဇန္ဒါး၏ ယေရုဆလင်မြို့သို့ လည်ပတ်မှုဓလေ့ထုံးတမ်း၊ နှင့် (၂) အီဂျစ်တွင် ဆက်ပ္တယူဂျင့် (LXX ဟု အများအားဖြင့် အတိုကောက်ခေါ်သည်) ဟုခေါ်သော အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာ၏ ဂရိဘာသာပြန်ထုတ်ဝေမှု။

Between Nehemiah and the Maccabees.—There are hardly any records extant of the history of the Jews during the 4th and 3d centuries b.c. Only two records of this period are known which have any bearing on the history of the Bible: (1) the tradition of Alexander’s visit to Jerusalem, and (2) the production of the Greek translation of the Old Testament in Egypt, called the Septuagint (generally abbreviated LXX).

အလက်ဇန္ဒါး၏ ယေရုဆလင်မြို့သို့ လည်ပတ်မှုသည် ဂျိုးဆီဖပ်စ်အဆိုအရ၊ ဂါဇာပြိုကွဲပြီးနောက် ဘီစီ ၃၃၂ နိုဝင်ဘာလတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဇာတ်လမ်းအရ၊ သူသည် ပါးရှားစစ်ပွဲတွင် တပ်ဖြည့်အားဖြင့် မကူညီရန် ငြင်းဆိုခဲ့သော ဂျူးများကို အပြစ်ပေးရန်လာသောအခါ၊ ယေရုဆလင်မြို့တံတိုင်းအပြင်ဘက်တွင် ယဇ်ပုရောဟိတ်ကြီး ယဒ္ဒူအာဦးဆောင်သော ယဇ်ပုရောဟိတ်များ၏ စီတန်းလှည့်လည်မှုဖြင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဘုရင်ကို ဗိမာန်တော်သို့ ယူဆောင်လာပြီး၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် အခွင့်အရေးပေးခဲ့ပြီး၊ ဒံယေလကျမ်းမှ ဂရိလူတစ်ဦး—အလက်ဇန္ဒါးဟု ယူဆရသည်—သည် ပါးရှားအင်ပါယာကို ဖျက်ဆီးရန် ဘုရားသခင်၏ပရောဖက်ပြုချက်များဖြင့် သတ်မှတ်ခံရသည်ဟု ပြသခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အလက်ဇန္ဒါးကို အလွန်ဝမ်းမြောက်စေခဲ့ပြီး ဂျူးများအား ကျေးဇူးပြုခဲ့သည် (ဂျိုးဆီဖပ်စ်၊ အန်တီကွီးတီးစ် xi. ၈. ၄, ၅)။ ဂျိုးဆီဖပ်စ်ပြောပြသော ဤဇာတ်လမ်းကို ပညာရှင်အများစုက စိတ်ကူးယဉ်ဟု ယူဆကြသည်။ ၎င်းကို လက်ခံရန်မှာ အလက်ဇန္ဒါးမဟာသို့၏အချိန်တွင် ဒံယေလကျမ်းရှိရန် လိုအပ်ပြီး၊ သို့သော် ၎င်းတို့က ထိုကျမ်းသည် ဘီစီ ၂ ရာစုတွင် မက္ကဗီးစ်ကာလမတိုင်မီ ရေးသားခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဟု ယူဆကြသည်။ သို့သော်၊ ဤဇာတ်လမ်း၏မှန်ကန်မှုကို ထောက်ခံသော အတွင်းပိုင်းသက်သေများ များစွာရှိသည် (ဒံယေလကျမ်း၏ နိဒါန်းကိုကြည့်ပါ)။ မှန်ကန်ပါက၊ ဤဇာတ်လမ်းသည် ဂျူးများသည် ထိုကျမ်းကို ပိုင်ဆိုင်ရုံသာမက ၎င်းတွင်ပါရှိသော ပရောဖက်ပြုချက်များကို လေ့လာနေကြသည်ဟူသော ထပ်ဆောင်းသက်သေတစ်ခုပေးသည်။

Alexander’s visit to Jerusalem, according to Josephus, took place after the fall of Gaza, in November, 332 b.c. As the story goes, when he came to punish the Jews for having refused to aid him with troops in his war against the Persians, he was met outside of the city walls of Jerusalem by a procession of priests, led by the high priest, Jaddua. The king was then said to have been brought to the Temple, where he was given an opportunity to offer sacrifice, and was shown from the book of Daniel that one of the Greeks—presumably Alexander—was designated by divine prophecies to destroy the Persian Empire. This pleased Alexander so much that he bestowed favors on the Jews (Josephus, Antiquities xi. 8. 4, 5). The story as told by Josephus has been regarded by most scholars as fictitious. Its acceptance would require the existence of the book of Daniel in the time of Alexander the Great, whereas they hold that the book was not written before the period of the Maccabees, in the 2d century b.c. However, there is much internal evidence in favor of the truth of this story (see the Introduction to the Book of Daniel). If true, the story provides an added proof that the Jews not only possessed that book but were also studying the prophecies it contained.

ဆက်ပ္တယူဂျင့်ဘာသာပြန်သည် အီဂျစ်ရှိ ဂရိစကားပြောဂျူးများအတွက် ထုတ်လုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ ပြန့်ကျဲနေသော ဂျူးများအကြား သိသာထင်ရှားသော ဖြန့်ဖြူးမှုကို လျင်မြန်စွာ ရရှိခဲ့သည်။ ၎င်း၏မူလအရင်းအမြစ်များမှာ ဘီစီ ၉၆ နှင့် ၆၃ အကြားတွင် ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယူဆရသော အာရစ်စတီးယပ်စ်၏စာတစ်စောင်၊ ခရစ်တော်၏အချိန်ကာလရှိ အလက်ဇန္ဒြီးယားဂျူးဒဿနပညာရှင် ဖီလို၏ ဖော်ပြချက် (ဖီလို၊ မောရှေ၏ဘဝ ii. ၅–၇)၊ နှင့် မကြာမီတွင် ဂျိုးဆီဖပ်စ်၏ရေးသားချက်များ (အန်တီကွီးတီးစ် xii. ၂၊ အာပီယွန်ဆန့်ကျင်ရေး ii. ၄) တို့ဖြစ်သည်။ ဤလက်ရာများတွင် အီဂျစ်ဘုရင် တိုလမီ ၂ (ဘီစီ ၂၈၅–၂၄၇) ၏ အုပ်ချုပ်မှုအတွင်း ဂျူးပညာရှင် ၇၂ ဦးက ပဉ္စမကျမ်းကို ၇၂ ရက်အတွင်း ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်ဟူသော ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန်ဇာတ်လမ်းကို ပြောပြထားသည်။ ဤသူများသည် သီးခြားလွတ်လပ်စွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း၊ စကားလုံးတိုင်းတွင် သဘောတူညီသော ဘာသာပြန်တစ်ခုကို ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ဘာသာပြန်မှုများသည် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်၏ လှုံ့ဆော်မှုအောက်တွင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။ ဤဇာတ်လမ်းသည် ဂျူးများအကြား ဂရိဘာသာပြန်ကို လွယ်ကူစွာ လက်ခံရန်နှင့် ၎င်းကို ဟေဗြဲစာသားနှင့် တန်းတူအဆင့်တွင် ထားရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖန်တီးခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတွင် သမိုင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်အချို့ပါရှိသည်မှာ သေချာသည်။ ၎င်းတို့အနက် တစ်ခုမှာ ဘာသာပြန်သည် ပဉ္စမကျမ်းဖြင့် စတင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို တိုလမီ ၂ ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာတစ်ခုလုံး၏ ဘာသာပြန်မှု ဘယ်အချိန်တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်ကို မသိရပါ။ ၎င်းသည် ဘီစီ ၃ ရာစု သို့မဟုတ် ၂ ရာစုအစောပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပေမည်။ သို့သော်၊ ပြီးစီးခဲ့သော ဆက်ပ္တယူဂျင့်ကို ယေရှုဘင်ဆီရက်၏ အက်ကလီစီယပ်စတီကပ်စ်၏ ဘာသာပြန်သူက ၎င်း၏အပိုကရဖယ်လ်လက်ရာသို့ ထည့်သွင်းထားသော နိဒါန်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဤနိဒါန်းကို ဘီစီ ၁၃၂ ခန့်တွင် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ဂရိကျမ်းစာကို ထိုအချိန်တွင် ရှိထားပြီးဖြစ်သည်ဟု ရည်ညွှန်းသည်။

The Septuagint translation was produced for the Greek-speaking Jews in Egypt, but quickly gained a considerable circulation among the widely dispersed Jews. The sources for its origin are the reputed Letter of Aristeas, written possibly between 96 and 63 b.c., a statement made by Philo, an Alexandrian Jewish philosopher of the time of Christ (Philo, Life of Moses ii. 5-7), and Josephus’ writings shortly afterward (Antiquities xii. 2; Against Apion ii. 4). In these works a legendary story is told about the translation of the Pentateuch by 72 Jewish scholars in 72 days during the reign of King Ptolemy II of Egypt (285-247 b.c.). These men, the story tells us, worked independently, but produced 72 copies of one translation in which every word agreed, showing that their translations had been carried out under the inspiration of the Holy Spirit. Although this story was fabricated with the purpose of securing a ready acceptance for the Greek translation among the Jews, and of placing it on an equal footing with the Hebrew text, it doubtless contains some historical facts. One of them is that the translation started with the Pentateuch, and that it was carried out under Ptolemy II. It is not known when the translation of the whole Old Testament was completed. This may have happened in the 3d century b.c. or early in the 2d century. However, the completed Septuagint is mentioned by the translator of Jesus ben Sirach’s Ecclesiasticus in the prologue which he added to this Apocryphal work. The prologue was written about 132 b.c., and refers to the Greek Bible as something then in existence.

ယေရှုဘင်ဆီရက်၏ “အက်ကလီစီယပ်စတီကပ်စ်” သို့မဟုတ် “ယေရှုဘင်ဆီရက်၏ ပညာဉာဏ်” ကျမ်းကို ဘီစီ ၁၈၀ ခန့်တွင် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ရေးသားသူသည် ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏ စာအုပ် ၂၄ အုပ်အနက် အနည်းဆုံး ၁၉ အုပ်ကို ကိုးကားခဲ့သည် သို့မဟုတ် ရည်ညွှန်းခဲ့သည်ကို ဖြတ်သန်းဖော်ပြရာတွင် တန်ဖိုးရှိသည်။

While referring to the book Ecclesiasticus, or “Wisdom of Jesus ben Sirach,” which was composed in Hebrew about 180 b.c., it is of value to point out in passing that its author had access to most of the books of the Old Testament. This is seen from the fact that he either quoted from or referred to at least 19 of the 24 books of the Hebrew Bible.

မက္ကဗီးစ်များမှ ခရစ်တော်သို့။—ဘီစီ ၂ ရာစုတွင် ဆလူကိဒ်ဘုရင် အန္တိယုကပ်စ်အီဖီဖနိစ်သည် ဂျူးများကို ဂရိယဉ်ကျေးမှုဖြင့် ပြောင်းလဲရန်နှင့် ၎င်းတို့၏အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ကို ဖျက်ဆီးရန် သန္နိဋ္ဌာန်ချမှတ်ခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏ဘာသာရေးထုံးတမ်းများကို ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ဘဝနေ့စဉ်ပုံစံကို ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏သန့်ရှင်းသောစာပေများကို ဖျက်ဆီးရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ပုဂျင်ထုံးတမ်းများကို မိတ်ဆက်ရန် ကြိုးစားမှုများကို ဖော်ပြပြီးနောက်၊ ၁ မက္ကဗီးစ် ၁:၅၆–၅၇ တွင် ဤအချက်နှင့်ပတ်သက်၍ အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည်-

From the Maccabees to Christ.—In the 2d century b.c. a determined attempt was made by the Seleucid king Antiochus Epiphanes to Hellenize the Jews and crush their nationalistic spirit. He took away their religious rites, changed their way of life, and attempted to destroy their sacred literature. After a description of the efforts made at that time to introduce pagan rites, 1 Macc. 1:56, 57 says the following in regard to this point:

“၎င်းတို့တွေ့ရှိခဲ့သော တရားကျမ်းစာအုပ်များကို အပိုင်းပိုင်းဖြတ်ပြီး မီးရှို့ခဲ့ကြသည်။ ပဋိညာဉ်စာအုပ်တစ်အုပ်ကို မည်သူ့ထံတွင်မဆို တွေ့ရှိခဲ့လျှင်၊ ထိုသူသည် တရားကို သဘောတူညီသည်ဟု (တွေ့ရှိခံရလျှင်)၊ ဘုရင်၏စီရင်ချက်အရ သေဒဏ်ပေးခံရသည်” (အိုးစတာလီဘာသာပြန်ဖြင့် အာရ်အိပ်ချ်ချားလ်စ်၊ အပိုကရဖယ်လ်နှင့် အုပ်ဟောင်းကျမ်းစာ၏ ဆူဒိုပီဂရဖီ၊ အတွဲ ၁)။

“And the books of the Law which they found they rent in pieces, and burned them in the fire. And with whomsoever was found a book of the covenant, and if he was (found) consenting unto the Law, such an one was, according to the king’s sentence, condemned to death” (translated by Oesterly in Charles, Apocrypha and Pseudepigrapha, vol. 1).

ပဉ္စမကျမ်းအုပ်များအားလုံးကို ဖတ်ရှုရန် တားမြစ်ခံခဲ့ရသည့်အချိန်တွင်၊ ဘာသာရေးဝတ်ပြုပွဲများတွင် တရားကျမ်းမှ အပိုင်းအစများအစား ပရောဖက်များမှ အပိုင်းအစများကို ဖတ်ရှုသည့် ဓလေ့ထုံးတမ်းပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ဤပရောဖက်ကျမ်းများမှ အပိုင်းအစများကို နောက်ပိုင်းတွင် ဟဖတာရုတ်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ တရားကျမ်းမှ အပိုင်းအစများနှင့်အတူ ကန့်သတ်ချက်များကို ဖယ်ရှားလိုက်သည်နှင့် ဖတ်ရှုခဲ့သည် (လုကာ ၄:၁၆–၁၇၊ တမန်တော် ၁၃:၁၅၊ ၂၇ ကိုကြည့်ပါ)။

It was probably during this time when all the books of the Pentateuch were forbidden to be read that the practice arose of reading in religious services passages from the prophets instead of those from the Law. These passages from the prophetic books were later called Haftaroth, and were read in connection with sections from the Law as soon as the restrictions were lifted (cf. Luke 4:16, 17; Acts 13:15, 27).

ဂျူးလူမျိုးတို့၏ ဘာသာရေးဘဝတစ်ခုလုံး အန္တရာယ်ရှိနေခဲ့သည့် ထိုအမျိုးသားဆင်းရဲဒုက္ခခေတ်ကာလအတွင်း စာအုပ်များစွာ ပျက်စီးခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ ဂျူးရိုးရာအဆိုအရ စာအုပ်များစွာကို ကယ်တင်နိုင်ခဲ့ခြင်းမှာ ယုဒမက္ကဗီးယပ်၏ သတ္တိနှင့် ကြိုးပမ်းမှုများကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဘီစီ ပထမရာစုအစတွင် ရေးသားခဲ့သော ဒုတိယမက္ကဗီးစာအုပ်တွင် ယုဒသည် “စစ်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ပြန့်ကျဲသွားသော စာမူများအားလုံးကို ကျွန်ုပ်တို့အတွက် စုဆောင်းခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယခုထိ ကျွန်ုပ်တို့နှင့်အတူ ရှိနေသေးသည်” (၂ မက္က ၂:၁၄) ဟူသော ထုတ်ပြန်ချက်ပါရှိသည်။

Many books escaped destruction during that time of national distress, when the whole religious life of the Jews was at stake. The Jewish tradition claims that the saving of many books was due to the courage and efforts of Judas Maccabaeus. In the second book of Maccabees, written in the beginning of the 1st century b.c., the statement is made that Judas had collected “for us all the writings which had been scattered owing to the outbreak of war. They are still with us” (2 Macc. 2:14).

ဘီစီ ၁၃၂ ခန့်တွင် ယေရှုဘင်ဆီရတ်၏ မြေးဖြစ်သူသည် ၎င်း၏အဘိုး၏ ဟေဗြဲစာအုပ်ဖြစ်သော ဧက္ကလေးစီးယပ်စ်ကို ဂရိဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ကျမ်းစာဟောင်း၏ သုံးပိုင်းခွဲခြားမှုကို သုံးကြိမ်ဖော်ပြထားသည့် သမိုင်းဆိုင်ရာ နိဒါန်းတစ်ခုကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်။

About 132 b.c. Jesus ben Sirach’s grandson translated into Greek his grandfather’s Hebrew work, called Ecclesiasticus. He added a historical prologue to it, in which the threefold division of the Old Testament canon is mentioned three times.

ထိုအချိန်ခန့်တွင်ပင် အာပိုကရီဖယ် ပထမမက္ကဗီးစာအုပ်ကို ရေးသားခဲ့သည်။ ဆာလံကျမ်းကို ကိုးကားထားသည် (၁ မက္က ၇:၁၆)။ ဒံယေလ (၁ မက္က ၂:၆၀) နှင့် ၎င်း၏သူငယ်ချင်းသုံးဦးအပြင်၊ အာဗြဟံ၊ ယောသပ်၊ ယောရှုအ၊ ဒါဝိဒ်၊ ဧလိယာ နှင့် အခြားသော ဘုရားသခင်၏ အစောပိုင်းလူများကိုလည်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤတွင် ပထမမက္ကဗီးစာအုပ်၏ စာရေးသူသည် ဒံယေလအကြောင်း သူရရှိခဲ့သော သတင်းအချက်အလက်များကို ရယူခဲ့သည့် စာအုပ်ကို ရှေးဟောင်းလက်ရာတစ်ခုအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး၊ ကျမ်းစာအဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးဆရာများက မက္ကဗီးခေတ်၏ ထပ်တိုးသစ်လွင်မှုတစ်ခုအဖြစ် မယူဆခဲ့သည်ဟူသော ပြတ်သားသော ခံစားချက်ကို ရရှိသည်။

It was about that time also that the Apocryphal first book of Maccabees was written. The book of Psalms is quoted (1 Macc. 7:16). Daniel is mentioned (1Macc. 2:60), as well as his three friends, together with Abraham, Joseph, Joshua, David, Elijah, and other early men of God. The definite impression is gained here that the author of 1 Maccabees considered the book whence he received his information concerning Daniel as one of the old works, and not as a new addition of the Maccabean age, as higher critics of the Bible claim.

ကျမ်းစာအချို့အပိုင်းများကို ရည်ညွှန်းရန် “ကျမ်းစာ” ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို ပထမဆုံးအသုံးပြုသည့် သက်သေမှာ ဘီစီ ၉၆ မှ ၆၃ အကြားတွင် ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယူဆရသော အာရစ်တီးယပ်၏စာတစ်စောင်တွင် တွေ့ရသည် (ချားလ်စ်၊ အာပိုကရီဖါနှင့် ဆူဒီပီဂရဖီ၊ အတွဲ ၂၊ အပိုင်း ၁၅၅၊ ၁၆၈ ကို ကြည့်ပါ)။ ဤအသုံးအနှုန်းကို နောက်ပိုင်းတွင် ကျမ်းစာသစ်စာရေးသူများက ကျမ်းစာဟောင်း၏ စာအုပ်များကို ရည်ညွှန်းရာတွင် ပုံမှန်အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ အာရစ်တီးယပ်က ၎င်းကို ပဉ္စမကျမ်းကို ရည်ညွှန်းရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။

The first witness to the expression “Scripture” used to designate certain parts of the Bible is the Letter of Aristeas (see secs. 155, 168, in Charles, Apocrypha and Pseudepigrapha, vol. 2), written possibly between 96 and 63 b.c. This term, regularly used by the later New Testament writers with reference to books of the Old Testament, is employed by Aristeas to designate the Pentateuch.

ခရစ်တော်နှင့် တမန်တော်များ၏ သက်သေခံချက်။ ခရစ်တော်သည် ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏ သုံးပိုင်းခွဲခြားမှု တည်ရှိမှုကိုသာမက (လုကာ ၂၄:၄၄)၊ စာအုပ်များ၏ အစီအစဉ်ကို သူသိရှိထားသည့်အချက်ကိုလည်း သက်သေခံခဲ့သည်။ ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏ စာအုပ်အစီအစဉ်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ခေတ်သစ်အင်္ဂလိပ်ကျမ်းစာများနှင့် အလွန်ကွဲပြားသည်။ ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏ သုံးပိုင်းခွဲခြားမှုအရ ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း၊ “ရေးသားချက်များ” အပိုင်းသည် နောက်ဆုံးတွင်ရှိပြီး၊ ခရောနီကယ်နှစ်အုပ် (ဟေဗြဲတွင် တစ်အုပ်အဖြစ်) သည် ကျမ်းစာဟောင်း၏ အဆုံးတွင်ရှိသည်။ ယေရှုသည် ဖာရိဆီများကို “အာဗေလ၏သွေးမှစ၍ ဗိမာန်တော်နှင့် ယဇ်ပလ္လင်ကြားတွင် သေဆုံးခဲ့သော ဇာခရိယသို့တိုင်အောင်” ကျူးလွန်ခဲ့သော ရာဇဝတ်မှုများအတွက် ၎င်းတို့ထံမှ တာဝန်ခံမှုကို တောင်းခံမည်ဟု ပြောခဲ့စဉ် (လုကာ ၁၁:၅၁၊ မဿဲ ၂၃:၃၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)၊ သူသည် ကျမ်းစာ၏ ပထမစာအုပ်တွင် ဖော်ပြထားသော ပထမအာဇာနည် အာဗေလ (ကမ္ဘာဦး ၄:၈) နှင့် ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏ နောက်ဆုံးစာအုပ်တွင် ဖော်ပြထားသော ဇာခရိယ၏ အာဇာနည်ဖြစ်မှု (၂ ခရောနီ ၂၄:၂၀–၂၂) ကို ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ အကယ်၍ ယေရှုသည် “သို့တိုင်အောင်” ဟူသော စကားလုံးကို သမိုင်းအချိန်အစီအစဉ်အရ အသုံးပြုခဲ့ပါက၊ ဇာခရိယထက် ရာစုနှစ်တစ်ခုကျော်နောက်ကျမှ ယေဟောယကိမ်က သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသော ပရောဖက် ဥရိယအာကို ဖော်ပြခဲ့လိမ့်မည် (ယေရမိ ၂၆:၂၀–၂၃)။ ထို့ကြောင့် ခရစ်တော်၏ ထုတ်ပြန်ချက်သည် ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏ စာအုပ်အစီအစဉ်သည် သူ၏ခေတ်တွင် ခိုင်မာစွာ တည်ထောင်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းသော သက်သေပြသည်။

The Testimony of Christ and the Apostles.—Christ testified not only to the existence of the threefold division of the Hebrew Bible (Luke 24:44), but also to the fact that the sequence of the books was known to Him. The sequence of the books in the Hebrew Bible is quite different from that of our modern English Bibles. According to the threefold division of the Hebrew Bible already explained, the section Writings comes last, with the two books of Chronicles (one in Hebrew) at the end of the Old Testament. When Jesus said to the Pharisees that from them would be required an account for the crimes committed “from the blood of Abel unto the blood of Zacharias, which perished between the altar and the temple” (Luke 11:51; cf. Matt. 23:35), He made reference to the first martyr, Abel, mentioned in the first book of the Bible (Gen. 4:8), and to Zechariah, whose martyrdom is described in the last book of the Hebrew Bible (2 Chron. 24:20–22). Had Jesus used the word “unto” in a chronological sense, He would have mentioned the prophet Urijah, who was killed by Jehoiakim more than a century later than Zechariah (Jer. 26:20–23). Christ’s statement thus provides clear evidence that the sequence of the Hebrew Bible was already firmly established in His time.

ဇာခရိကို မဿဲ ၂၃:၃၅ တွင် “ဗာရာခိအား၏ သား” ဟုခေါ်သော်လည်း၊ ၂ရာဇဝင် ၂၄:၂၀ တွင် “ယဟိုယဒါ၏ သား” ဟုခေါ်သည်ကို၊ အချို့ဝေဖန်သူများကဲ့သို့၊ မဿဲ သို့မဟုတ် နောက်ပိုင်းကူးယူသူတစ်ဦး၏ ရှုပ်ထွေးမှုဟု မရှင်းပြသင့်ပါ၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ရာစုနှစ်များစွာ နောက်ပိုင်းတွင် ဒါရိမင်းကြီးလက်ထက်တွင် နေထိုင်ခဲ့သော “ဗေရခိအား၏ သား ဇာခရိ” ပရောဖက်နှင့် ရောထွေးခြင်းမဟုတ်ပါ (ဇာခရိ ၁:၁)။ ဇာခရိ၏ ဖခင်ဖြစ်သူ ယဟိုယဒါသည် ဂျူးလူမျိုးများစွာကဲ့သို့ ဒုတိယအမည်တစ်ခုရှိခဲ့ဖွယ်ရှိသည်၊ သို့မဟုတ် ဗာရာခိအား သည် ဇာခရိ၏ မိခင်ဘက်မှ အဘိုးဖြစ်နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းသည် သူ၏ ဖခင်အစစ်ဖြစ်ပြီး၊ ယဟိုယဒါသည် ပို၍ထင်ရှားသော အဘိုးဖြစ်နိုင်သည်။ “သား” ဟူသော စကားလုံးသည် “မြေး” ကို ဆိုလိုရန် ဟေဗြဲအသုံးအနှုန်းတွင် အသိအမှတ်ပြုခံရသည် (၂ရာဇဝင် ၉:၂၊ ၂၀ ကို ကြည့်ပါ)။ ဤထင်ရှားသော အခက်အခဲအတွက် မည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုမဆို မှန်ကန်ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ဂျရုမ်းမှစ၍ ဝေဖန်သူများသည် ယေရှုဖော်ပြသော ဇာခရိသည် ၂ရာဇဝင် ၂၄:၂၀ တွင်ဖော်ပြထားသူဖြစ်သည်ဟု အားလုံးနီးပါး တစ်သံတည်းသဘောတူခဲ့ကြသည်။

That Zechariah is called the “son of Barachias” in Matt. 23:35, but the “son of Jehoiada” in 2 Chron. 24:20, should not be explained, with some commentators, as the result of confusion on the part of Matthew or a later copyist with the prophet “Zechariah, the son of Berechiah,” who lived centuries later, in the time of Darius I (Zech. 1:1). Zechariah’s father Jehoiada may have had a second name, as so many Jews had, or Barachias may have been either Zechariah’s maternal grandfather or else his real father and Jehoiada the more famous grandfather. The word “son” to mean “grandson” was recognized in Hebrew usage (see 2 Kings 9:2, 20). Whatever may be the correct interpretation of this seeming difficulty, commentators from Jerome on have almost unanimously seen in the Zacharias mentioned by Jesus the man of 2 Chron. 24:20.

ယေရှုခရစ်သည် သူ၏ခေတ်တွင် ရှိခဲ့သော သမ္မာကျမ်း၏ အခွင့်အာဏာကို ခိုင်မာစွာ ယုံကြည်သူဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏ တမန်တော်များလည်း ထိုနည်းတူဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ထင်ရှားသော ထုတ်ပြန်ချက်များစွာမှ ရှင်းလင်းစွာ တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ယေရှုက “သင်တို့သည် သမ္မာကျမ်းများကို မသိသဖြင့် မမှန်ကန်ကြသည်” (မဿဲ ၂၂:၂၉) ဟု မိန့်တော်မူခဲ့သည်။ ယေရှုသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ သုံးပိုင်းခွဲခြားမှုများကို ကိုးကားပြီး၊ သူ၏ မယ်ရှိယဖြစ်မှုကို သက်သေပြခဲ့ပြီး၊ “မောရှေ၏ တရားဟောရာတွင်၊ ပရောဖက်များတွင်၊ နှင့် ဆာလံများတွင် ငါ့အကြောင်း ရေးသားထားသမျှအရာအားလုံးသည် ပြည့်စုံရမည်” (လုကာ ၂၄:၄၄; အခန်းကြီး ၂၅–၂၇ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ) ဟု မိန့်တော်မူခဲ့သည်။ သူသည် မောရှေ၏ ရေးသားချက်များကို ယုံကြည်ခြင်းကို သူ၏ သွန်သင်ချက်များကို ယုံကြည်ခြင်းနှင့်အတူ ထားရှိခဲ့သည်။ “သင်တို့သည် သူ၏ရေးသားချက်များကို မယုံလျှင်၊” ဟု ကယ်တင်ရှင်က မေးခဲ့သည်၊ “ငါ၏ စကားများကို မည်သို့ယုံကြည်မည်နည်း” (ယောဟန် ၅:၄၇; အခန်းကြီး ၄၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ပေါလုက “ဘုရားသခင်သည် သူ၏ ပရောဖက်များမှတစ်ဆင့် သန့်ရှင်းသော ကျမ်းများတွင် ကတိအချို့ကို ပြုတော်မူခဲ့သည်” (ရောမ ၁:၂) ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူသည် ငယ်ရွယ်သော အလုပ်ဖော်တစ်ဦးဖြစ်သူ တိမောသေအား “သင်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက သန့်ရှင်းသော ကျမ်းများကို သိရှိခဲ့သည်။ … ကျမ်းစာအားလုံးသည် ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်တော်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ပေးထားသည်” (၂တိမောသေ ၃:၁၅၊ ၁၆) ဟု ပြောခဲ့သည်။ တမန်တော် ပေတရုကလည်း တူညီသော အခိုင်အမာပြောဆိုမှုတစ်ခုပြုခဲ့သည်။ “ကျွန်ုပ်တို့တွင် ပို၍ခိုင်လုံသော ပရောဖက်ပြုချက်စကားရှိသည်။ … ကျမ်းစာ၏ ပရောဖက်ပြုချက်မည်သည်မျှ ပုဂ္ဂလိကအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုမဟုတ်ပါ။ အကြောင်းမှာ ပရောဖက်ပြုချက်သည် ရှေးကာလ၌ လူ၏ ဆန္ဒဖြင့် မလာခဲ့ပါ။ သို့သော် ဘုရားသခင်၏ သန့်ရှင်းသောသူများသည် သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရသည့်အတိုင်း ပြောဆိုခဲ့ကြသည်” (၂ပေတရု ၁:၁၉–၂၁)။ ဤထုတ်ပြန်ချက်များသည် ခရစ်တော်နှင့် သူ၏ တမန်တော်များသည် ၎င်းတို့၏ ခေတ်က သမ္မာကျမ်းဖြစ်သော ဓမ္မဟောင်းကျမ်းသည် ဝိညာဉ်တော်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရပြီး အခွင့်အာဏာရှိကြောင်း ခိုင်မာစွာ ယုံကြည်ခဲ့ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ပြသသည်။

Jesus Christ was, of course, a firm believer in the authority of the Bible as it existed in His time, and so were His apostles. This is clearly seen from several statements. Jesus said, “Ye do err, not knowing the scriptures” (Matt. 22:29). Jesus submitted proof of His Messiahship by citing the three divisions of the Old Testament Scripture, saying that “all things must be fulfilled, which were written in the law of Moses, and in the prophets, and in the psalms, concerning me” (Luke 24:44; cf. vs. 25–27). He also placed belief in Moses’ writings along with belief in His own teachings: “If ye believe not his writings,” asked the Saviour, “how shall ye believe my words?” (John 5:47; cf. v. 46). Paul stated that God had made certain promises “by his prophets in the holy scriptures” (Rom. 1:2). He said to Timothy, a younger fellow worker, “From a child thou hast known the holy scriptures. … All scripture is given by inspiration of God” (2 Tim. 3:15, 16). Another equally certain claim is made by the apostle Peter: “We have also a more sure word of prophecy; … no prophecy of the scripture is of any private interpretation. For the prophecy came not in old time by the will of man: but holy men of God spake as they were moved by the Holy Ghost” (2 Peter 1:19–21). These statements show clearly that Christ and His apostles were firmly convinced that the Old Testament, the Bible of their day, was inspired and authoritative.

“ဓမ္မဟောင်း” ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် တမန်တော်ခေတ်တွင် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာအုပ်များကို ရည်ညွှန်းရန် ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ များစွာ ဆွေးနွေးခံရသော အပိုဒ်တစ်ခုတွင် တမန်တော် ပေါလုက “ဂျူးလူမျိုးများ၏ မျက်လုံးများပေါ်တွင် ဖုံးလွှမ်းမှုတစ်ခု သူ၏ခေတ်အထိ ‘ဓမ္မဟောင်းကို ဖတ်ရှုရာတွင်’ ဆက်လက်ရှိနေသည်” (၂ကောရိန္တု ၃:၁၄) ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤအပိုဒ်ရှိ “ဓမ္မဟောင်း” ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို ဝေဖန်သူများက ကွဲပြားစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသော်လည်း၊ ပေါလုသည် ဂျူးလူမျိုးများက ဖတ်ရှုသည့်အရာကို ရည်ညွှန်းသောကြောင့်၊ အလားအလာအရှိဆုံး ရှင်းပြချက်မှာ ၎င်းသည် တရားဟောရာ သို့မဟုတ် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းတစ်ခုလုံးကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်သည်။ “ဓမ္မဟောင်း” ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် “ဓမ္မသစ်” ဟူသော အသုံးအနှုန်းရှိမှုကို ဆိုလိုသောကြောင့်၊ တမန်တော်နှင့် အခြားခရစ်ယာန်များသည် ခရစ်တော်၏ ဘဝနှင့် လုပ်ဆောင်မှုများကို ဖော်ပြသည့် ရေးသားချက်များအတွက်—ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်မှာ ဧဝံဂေလိတစ်ခုခုအတွက်—“ဓမ္မသစ်” ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို အသုံးပြုခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

The expression “Old Testament” is used for the first time with reference to books of the Hebrew Bible in the apostolic age. In a much-discussed passage the apostle Paul says that a veil remained on the eyes of the Jews until his day “in the reading of the old testament” (2 Cor. 3:14). Commentators are divided in their interpretation of the term “old testament” in this passage, but since Paul refers to something that is read by the Jews, the most plausible explanation is to see in it a reference to either the Pentateuch or the whole Hebrew Bible. Since the term Old Testament implies the existence of the term New Testament, it is possible that the apostle and other Christians may already have used the term New Testament for writings describing the life and work of Christ—perhaps one of the Gospels.

ဓမ္မသစ်တွင် တွေ့ရသော ဓမ္မဟောင်းမှ ကိုးကားချက်များစွာသည် ခရစ်ယာန်ရေးသားသူများက ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာအုပ်များအတွက် အပ်နှံထားသော အခွင့်အာဏာကို အရေးကြီးသော သက်သေတစ်ခုအဖြစ် ထမ်းဆောင်သည်။ ကိုးကားချက်အချို့သည် တိုတောင်းပြီး၊ ဗျာဒိတ်ကျမ်းရှိ ထုတ်ဖော်မှုများစွာသည် ဒံယေလတွင် တွေ့ရသည့်အရာများနှင့် အလွန်ဆင်တူသော်လည်း၊ အမှန်တကယ် ကိုးကားချက်များမဟုတ်ပေ။

The many quotations from the Old Testament found in the New also bear an important witness to the authority ascribed to the books of the Old Testament by the authors of the Christian writings. Some of the quotations are short, and many expressions in the book of Revelation are very similar to those found in Daniel, but may not actually be quotations.

ဤဆောင်းပါး၏ ရေးသားသူသည် ဓမ္မသစ်တွင် ရှင်းလင်းသော ကိုးကားချက် ၄၃၃ ခုကို ရေတွက်ခဲ့ပြီး၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာအုပ် ၃၉ အုပ်အနက် ၃၀ အုပ်သည် တိကျစွာ ကိုးကားခံရသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ကျမ်းစာအုပ် ၁၀ အုပ် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ ရေးသားသူများ၏ အမည်များသည် ဓမ္မသစ်အပိုဒ် ၄၆ ခုတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာအုပ် ၁၁ အုပ်၏ ဝိညာဉ်တော်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရမှုကို ၎င်းတို့၏ ရေးသားသူမှာ ဘုရားသခင် သို့မဟုတ် သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်ဖြစ်သည်ဟူသော စကားများဖြင့် မိတ်ဆက်ထားသော ကိုးကားချက်များဖြင့် သက်သေပြထားသည်။ ထို့ပြင် အပိုဒ် ၂၁ ခုတွင် “ကျမ်းစာ” ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာအုပ် ၁၁ အုပ်မှ အသုံးပြုထားပြီး၊ အပိုဒ် ၇၃ ခုတွင် ဓမ္မဟောင်းထုတ်ပြန်ချက်များကို “ဤသို့ရေးထားသည်” ဟူသော နည်းပညာဆိုင်ရာ အသုံးအနှုန်းဖြင့် မိတ်ဆက်ထားသည်။

The writer of this article counted 433 clear quotations in the New Testament, and found that 30 of the 39 Old Testament books are definitely quoted. The names of 10 books or their authors are mentioned in 46 New Testament passages; the inspiration of 11 Old Testament books is attested by quotations introduced with the words that their author was God or the Holy Spirit, and the term “scripture” is applied in 21 passages from 11 Old Testament books, while in 73 passages Old Testament statements are introduced by the technical term “It is written.”

ပထမရာစုဂျူးလူမျိုး။ အလက်ဇန္ဒြီးယားမှ ဖိလို (အေဒီ ၄၂ ခန့်တွင် ကွယ်လွန်) သည် ခရစ်တော်၏ ခေတ်တွင် ရေးသားခဲ့သော ဂျူးဒဿနပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူ၏ ရေးသားချက်များတွင် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာအုပ် ၂၄ အုပ်အနက် ၁၆ အုပ်မှ ကိုးကားချက်များ ပါရှိသည်။ သူ၏ ရေးသားချက်များတွင် ယေဇကျေလ၊ ဒံယေလ၊ ရာဇဝင်ချုံ့၊ နှင့် အခြားသေးငယ်သော ကျမ်းစာအုပ် ၅ အုပ်မှ ကိုးကားချက်များ မပါရှိခြင်းသည် တိုက်ဆိုင်မှုဖြစ်နိုင်သည်။

First-Century Jews.—Philo of Alexandria (died about a.d. 42) was a Jewish philosopher who wrote in the time of Christ. His works contain quotations from 16 of the 24 books of the Hebrew Bible. That his writings contain no quotations from Ezekiel, Daniel, the Chronicles, and five other small books may be accidental.

သမိုင်းပညာရှင် ဂျိုးဇီဖပ်စ် (Josephus) သည် အေဒီ ၉၀ ခန့်တွင် ၎င်း၏လက်ရာ Against Apion တွင် ကျမ်းစာရင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အလွန်အရေးကြီးသော ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်၊ ၎င်း၏အရေးပါမှုကြောင့် ဤနေရာတွင် ကိုးကားဖော်ပြထားသည်။

The historian Josephus, writing about a.d. 90, made a most important statement on the canon in his work Against Apion, which because of its significance is quoted here:

“ကျွန်ုပ်တို့တွင် အချင်းချင်းဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီး မတိုက်ဆိုင်သော စာအုပ်များစွာမရှိပါ။ ကျွန်ုပ်တို့၏စာအုပ်များသည် တရားမျှတစွာ အသိအမှတ်ပြုခံရသော စာအုပ် ၂၂ အုပ်သာရှိပြီး၊ ခေတ်ကာလအားလုံး၏ မှတ်တမ်းကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။

“We do not possess myriads of inconsistent books, conflicting with each other. Our books, those which are justly accredited, are but two and twenty, and contain the record of all time.

ဤစာအုပ်များအနက်၊ ၅ အုပ်သည် မောရှေ၏စာအုပ်များဖြစ်ပြီး၊ လူသားမွေးဖွားခြင်းမှ ပညတ်ပေးသူသေဆုံးခြင်းအထိ၏ ဥပဒေများနှင့် ရိုးရာသမိုင်းကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ဤကာလသည် ၃၀၀၀ နှစ်နီးပါးသာရှိသည်။ မောရှေသေဆုံးပြီးမှ ဇာကျီးကို ဆက်ခံသော ပါရှားဘုရင် အာတက်ဇာကျီးအထိ၊ မောရှေနောက်လိုက်ပရောဖက်များသည် ၎င်းတို့၏ခေတ်ကာလဖြစ်ရပ်များ၏ သမိုင်းကို စာအုပ် ၁၃ အုပ်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ကျန်ရှိသော စာအုပ် ၄ အုပ်တွင် ဘုရားသခင်အား ချီးမွမ်းသီချင်းများနှင့် လူသားဘဝပြုမူရန် ညွှန်ကြားချက်များ ပါရှိသည်”

“Of these, five are the books of Moses, comprising the laws and the traditional history from the birth of man down to the death of the lawgiver. This period falls only a little short of three thousand years. From the death of Moses until Artaxerxes, who succeeded Xerxes as king of Persia, the prophets subsequent to Moses wrote the history of the events of their own times in thirteen books. The remaining four books contain hymns to God and precepts for the conduct of human life”

(ဂျိုးဇီဖပ်စ်၊ Against Apion i. ၈၊ Loeb ထုတ်ဝေမှု)။

(Josephus, Against Apion i. 8, Loeb ed.).

ဂျိုးဇီဖပ်စ်၏ ယုဒလူမျိုးများ၏ သမ္မာကျမ်းတွင် စာအုပ် ၂၂ အုပ်ရှိသည်ဟူသော ထုတ်ပြန်ချက်သည် ရှင်းပြရန်လိုအပ်သည်၊ အကြောင်းမှာ သူ၏ခေတ်မတိုင်မီနှင့် သူ၏ခေတ်တွင် ဟီဗြူသမ္မာကျမ်းတွင် စာအုပ် ၂၄ အုပ်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိထားသည်။ ၎င်း၏ မောရှေ၏စာအုပ် ၅ အုပ်၊ ပရောဖက်များ၏ စာအုပ် ၁၃ အုပ်၊ နှင့် “ဘုရားသခင်အား ချီးမွမ်းသီချင်းများနှင့် လူသားဘဝပြုမူရန် ညွှန်ကြားချက်များ” ပါသော စာအုပ် ၄ အုပ်ဟူသော ခွဲခြားမှုသည် ဟီဗြူသမ္မာကျမ်းထက် ဆပ်တူအင့်ကျမ်း (Septuagint) ၏ အစဉ်အတာကို ပိုမိုနီးကပ်စွာ လိုက်နာသည်၊ ၎င်းသည် ဂရိဘာသာပြောသူများအတွက် ရေးသားခဲ့သောကြောင့် နားလည်နိုင်သော လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဟီဗြူသမ္မာကျမ်းတွင် စာအုပ် ၂၂ အုပ်ရှိသည်ဟူသော ၎င်း၏ထုတ်ပြန်ချက်၏ အခြေခံသည် ကျမ်းစာများ၏ စာအုပ်အရေအတွက်ကို ဟီဗြူအက္ခရာများ၏ အရေအတွက်နှင့် ကိုက်ညီအောင် ချိန်ညှိရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော အချို့သောသူများအကြား ပေါ်ပေါက်လာသော ဟီဗြူဓလေ့တစ်ခုကြောင့်ဖြစ်ပေမည်။ ဂျိုးဇီဖပ်စ်သည် ရုသ်ကို တရားသူကြီးများနှင့် အတူ၊ ဆုတ်ယုတ်သီချင်းကို ယေရမိယနှင့် အတူ ရေတွက်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းအတွက် အရေးမပါဟု ထင်ရသော စာအုပ်နှစ်အုပ်ကို ချန်လှပ်ခဲ့ပေမည်။

Josephus’ statement that the Bible of the Jews contained 22 books needs an explanation, because it is known that there were actually 24 books in the Hebrew Bible before and in his time. His division into 5 “books of Moses,” 13 books of “prophets,” and 4 books of “hymns to God and precepts for the conduct of human life,” follows more closely the sequence of the Septuagint than that of the Hebrew Bible, an understandable procedure, since he wrote for Greek-speaking readers. But the basis for his statement that the Hebrew Bible had 22 books was probably due to a Hebrew practice that arose among certain men who sought to adjust the number of books of the Scriptures to accord with the number of the letters in the Hebrew alphabet. Josephus probably counted Ruth along with Judges, and Lamentations along with Jeremiah, or possibly left out two of the books that may have seemed to him of little importance.

ထိုခေတ်က အခြားယုဒစာရေးဆရာတစ်ဦးဖြစ်သူသည် ၄ ဧဇရာ (အပိုကရဖီကျမ်းများထဲတွင် ၂ ဧဇရာဟုခေါ်သော အတုအယောင်လက်ရာ) ကို ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ဟီဗြူသမ္မာကျမ်းတွင် စာအုပ် ၂၄ အုပ်ရှိကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသော ပထမဆုံးသက်သေဖြစ်သည်။

Another Jewish author of that time, writing the spurious work called 4 Ezra (the 2 Esdras of the Apocrypha), is the first witness who clearly indicates that the number of books in the Hebrew Bible was 24.

၁ ရာစုနှစ်နှောင်းပိုင်း သို့မဟုတ် ၂ ရာစုနှစ်အစတွင်၊ ပါလက်စတိုင်းရှိ ယာဖာမြို့တောင်ဘက်ရှိ ဂျမ်နီယာတွင် ယုဒပညာရှင်များ၏ အစည်းအဝေးတစ်ခု ကျင်းပခဲ့သည်။ ဤအစည်းအဝေးကို ဂါမာလီယယ် ၂ က ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုခေတ်၏ ဩဇာအရှိဆုံး ယုဒပညာရှင် ရဗ္ဗိ အာကီဘာက ဦးဆောင်စိတ်ဓာတ်အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့သည်။ အချို့သော ယုဒလူမျိုးများသည် အပိုကရဖီကျမ်းများကို သမ္မာကျမ်းစာရင်းဝင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းများနှင့် တန်းတူတန်ဖိုးရှိသည်ဟု ယူဆခဲ့သောကြောင့်၊ ယုဒလူမျိုးများသည် ရှည်လျားစွာ မပြောင်းလဲဘဲရှိခဲ့သော ကျမ်းစာရင်းတစ်ခုပေါ်တွင် ၎င်းတို့၏ တရားဝင်တံဆိပ်ကို ရိုက်နှိပ်လိုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို ထပ်မံဖြည့်စွမ်းမှုများမှ ကာကွယ်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ခံစားခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် ဤအစည်းအဝေးသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာရင်းကို တည်ထောင်ခြင်းမပြုခဲ့ဘဲ၊ ဟီဗြူသမ္မာကျမ်း၏ စာအုပ်များနှင့်ပတ်သက်၍ ရာစုနှစ်များစွာ ကျင့်သုံးခဲ့သော အခြေအနေကို အတည်ပြုရန်သာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ အချို့သောနေရာများတွင် ဒေသနာကျမ်း၊ သီချင်းကျမ်း၊ သုတ္တံကျမ်း၊ နှင့် ဧသတာကျမ်း၏ ကျမ်းစာရင်းဝင်မှုကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ခေတ်တွင် အကြီးကျယ်ဆုံးနှင့် ဩဇာအရှိဆုံး ယုဒပညာရှင်ဖြစ်သူ ရဗ္ဗိ အာကီဘာက ၎င်း၏အခွင့်အာဏာနှင့် ထင်ရှားသောစကားပြောဆိုမှုဖြင့် သံသယများကို ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး၊ ဤစာအုပ်များသည် ဟီဗြူကျမ်းစာရင်းတွင် ၎င်းတို့၏နေရာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။

Toward the end of the 1st or at the beginning of the 2d century a council of Jewish scholars was held at Jamnia, south of Jaffa in Palestine. This council was presided over by Gamaliel II, with Rabbi Akiba, the most influential Jewish scholar of that time, as its leading spirit. Since some Jews considered certain Apocryphal books as of equal value with those of the canonical Old Testament books, Jewry wanted to place its official stamp on a canon which had existed unchanged for a long time, and which, it was felt, needed safeguards against additions. This council therefore did not establish the Old Testament canon, but only confirmed a position held for centuries in regard to the books of the Hebrew Bible. It is true, however, that in certain quarters the canonicity of the books Ecclesiastes, Canticles, Proverbs, and Esther was questioned. But Rabbi Akiba, the greatest and most influential Jewish scholar of his time, dispersed the doubts by his authority and eloquence, and these books retained their place in the Hebrew canon.

အစောပိုင်းခရစ်ယာန်အသင်းတော်။—အစောပိုင်းအသင်းတော်ဖခင်များ၏ ရေးသားချက်များတွင် ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်း၏ စာအုပ် ၂၄ အုပ်စလုံးကို ကျမ်းစာအဖြစ် လက်ခံခဲ့သည်။ အရှေ့အသင်းတော်တွင်သာ ဧသတာစာအုပ်၏ ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ရံဖန်ရံခါ အနည်းငယ် သံသယဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ အာပိုကရီဖယ်ယုဒစာအုပ်များကို အစောဆုံးခရစ်ယာန်အသင်းတော်၏ စာရေးဆရာများက လက်ခံခဲ့ခြင်းမရှိပါ။ တမန်တော်များသေဆုံးပြီးနောက် ခရစ်နှစ် ၁၅၀ ခန့်အထိ ၎င်းတို့၏ လက်ရာများကို ထုတ်လုပ်ခဲ့သော တမန်တော်ဖခင်များဟု ခေါ်ဆိုသော စာရေးဆရာများ၏ ရေးသားချက်များတွင် အာပိုကရီဖယ်မှ အမှန်တကယ် ကိုးကားချက်များ မပါဝင်ဘဲ၊ ၎င်းတို့သို့ အနည်းငယ်သာ ရည်ညွှန်းထားသည်။ ၎င်းသည် အာပိုကရီဖယ်စာအုပ်များသည် အစပိုင်းတွင် ဤအသင်းတော်ခေါင်းဆောင်များ၏ စိတ်ထဲတွင် ဓမ္မဟောင်း၏ ကျမ်းစာရေးသားချက်များနှင့် တန်းတူညီမျှမဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။

The Early Christian Church.—In the writings of the early church Fathers all of the 24 books of the Hebrew Bible were accepted as canonical. It was only in the Eastern church that an occasional slight doubt in regard to the inspiration of the book Esther was raised. However, the Apocryphal Jewish books were not accepted by the earliest writers of the Christian church. The writings of the so-called Apostolic Fathers, who produced their works after the death of the apostles to about a.d. 150, do not contain any real quotations from the Apocrypha, but only a few references to them. This shows that the Apocryphal books originally enjoyed no equality with the canonical writings of the Old Testament in the mind of these church leaders.

သို့သော်၊ နောက်ပိုင်းကာလ၏ အသင်းတော်ဖခင်များသည် အာပိုကရီဖယ်နှင့် ဓမ္မဟောင်းအကြား အနည်းငယ်သာ ကွဲပြားမှုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ နှစ်ခုစလုံးမှ ကိုးကားချက်များကို တူညီသော ပုံသေနည်းများဖြင့် မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ အစောပိုင်းခရစ်ယာန်အသင်းတော်၏ နေရာများစွာတွင် သတိပြုမိသော သစ္စာဖောက်မှုလမ်းကြောင်းများကြောင့် ဤဖြစ်ထွန်းမှုသည် ထူးဆန်းမှုမရှိပုံရသည်။ ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ခြင်း၏ ရိုးရှင်းမှုကို စွန့်လွှတ်သောအခါ၊ လူများသည် ၎င်းတို့၏ သမ္မာကျမ်းမဟုတ်သော ရပ်တည်ချက်ကို ထောက်ခံသည့် စာအုပ်များသို့ လှည့်သွားခဲ့ပြီး၊ ယုဒလူမျိုးများကိုယ်တိုင်ပင် ပယ်ချခဲ့သော ယုဒအာပိုကရီဖယ်စာအုပ်များတွင် ဤတစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ထောက်ခံမှုကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

The church Fathers of the later periods, however, make hardly any difference between the Apocrypha and the Old Testament, and introduce quotations from both collections with the same formulas. This development does not seem strange in view of the early trends of apostasy noticeable in many quarters of the early Christian church. When the simplicity of the Christian faith was forsaken, men turned to books that supported their non-Biblical stand in regard to certain teachings, and found this partial support in the Jewish Apocryphal books, rejected even by the Jews themselves.

အရှေ့နှင့်အနောက်အသင်းတော်များ။—ဂျရုမ်း (၅ ရာစုနှစ်)၊ သမ္မာကျမ်းစာကို လက်တင်ဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ ဗူလ်ဂိတ်ဟု ခေါ်ဆိုသော ရိုမန်ကက်သလစ်အသင်းတော်၏ တရားဝင်သမ္မာကျမ်းစာဖြစ်လာခဲ့သည့် သူသည် ၎င်း၏အသင်းတော်တွင် စစ်မှန်သော ဟေဗြဲရေးသားချက်များကိုသာ လက်ခံရန်နှင့် အာပိုကရီဖယ်ကို ပယ်ချရန် ပြင်းပြစွာ အငြင်းအခုံပြုခဲ့သည့် နောက်ဆုံးစာရေးဆရာဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ သူ၏ခေတ်ကာလတွင် အနောက်အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်အများစုသည် အာပိုကရီဖယ်စာအုပ်များကို လက်ခံခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အား ဓမ္မဟောင်း၏ တူညီသော အခွင့်အာဏာကို သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို အလယ်ခေတ်စာရေးဆရာများ၏ ရေးသားချက်များ၊ အာပိုကရီဖယ်တွင် ၎င်းတို့၏ အခြေခံကို တွေ့ရှိရသော ရိုမန်ကက်သလစ်အသင်းတော်၏ အချို့သင်ကြားချက်များ၊ နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ အသင်းတော်ကောင်စီများ (၃၉၃ တွင် ဟစ်ပိုနှင့် ၃၉၇ တွင် ကါသိဂျ်မြို့) ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များမှ တွေ့မြင်နိုင်သည်။ အနောက်အသင်းတော်သည် ယေဘုယျအားဖြင့် အာပိုကရီဖယ်စာအုပ်များကို ဓမ္မဟောင်း၏ ကျမ်းစာစာအုပ်များ၏ တန်ဖိုးနှင့် တူညီသည်ဟု အသိအမှတ်ပြုခဲ့သော်လည်း၊ အရှေ့အသင်းတော်များ၏ စာရေးဆရာများသည် ၎င်းတို့ကို ၎င်းတို့၏ အနောက်ဖက်လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များထက် များစွာသက်သာစွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။

The Eastern and Western Churches.—Jerome (5th cent.), the translator of the Bible into Latin, called the Vulgate, which has become the official Roman Catholic Bible, was the last writer of his church who strongly argued in favor of accepting nothing but the true Hebrew writings, and of rejecting the Apocrypha. However, most Western church leaders accepted the Apocryphal books in his time, and assigned to them the same authority as to the Old Testament. This can be seen from the writings of various authors of the Middle Ages, some teachings of the Roman Catholic Church, which find their basis in the Apocrypha, and from the decisions made by several regional church councils (Hippo in 393, Carthage in 397). The Western church generally has recognized the Apocryphal books as having the value of the canonical books of the Old Testament, but writers of the Eastern churches have generally used them much more sparingly than their Western colleagues.

ဓမ္မဟောင်း၏ အာပိုကရီဖယ်စာအုပ်များကို လက်ခံရန် ထောက်ခံသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပြုလုပ်ခဲ့သော ပထမဆုံး ဂိုဏ်းချင်းကောင်စီသည် ထရန့်ကောင်စီဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ အဓိကရည်မှန်းချက်မှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို တိုက်ဖျက်ရန် အစီအစဉ်များ ချမှတ်ရန်ဖြစ်သည်။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားများသည် သမ္မာကျမ်းအခြေခံမရှိသော အလေ့အကျင့်များနှင့် သင်ကြားချက်များအားလုံးကို ဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး၊ ကက်သလစ်အသင်းတော်သည် ၎င်း၏ အချို့သော အယူဝါဒများအတွက် အာပိုကရီဖယ်ရေးသားချက်များကို သမ္မာကျမ်းစာ၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် မယူဆပါက သမ္မာကျမ်းတွင် ထောက်ခံမှုမရှိသောကြောင့်၊ ၎င်းတို့ကို ကျမ်းစာအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် ဖိအားပေးခံခဲ့ရသည်။ ဤကျမ်းစာအဖြစ်သတ်မှတ်ခြင်းကို ၁၅၄၆ ခုနှစ် ဧပြီလ ၈ ရက်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ဂိုဏ်းချင်းကောင်စီတစ်ခုမှ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာစာအုပ်များ၏ စာရင်းကို ပထမဆုံးအကြိမ် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ဤစာရင်းတွင် ဓမ္မဟောင်း၏ စာအုပ် ၃၉ အုပ်သာမက၊ အာပိုကရီဖယ်စာအုပ် ၇ အုပ်နှင့် ဒံယေလနှင့် ဧသတာသို့ အာပိုကရီဖယ်ထပ်တိုးမှုများလည်း ပါဝင်သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍၊ ယုဒလူမျိုးများကပင် ကျမ်းစာအဖြစ် အသိအမှတ်မပြုသော ဤအာပိုကရီဖယ်စာအုပ်များသည် ရိုမန်ကက်သလစ်တစ်ဦးအတွက် သမ္မာကျမ်းစာ၏ မည်သည့်စာအုပ်နှင့်မဆို တူညီသော အခွင့်အာဏာတန်ဖိုးရှိသည်။

The first ecumenical council that took an action in favor of accepting the Apocryphal books of the Old Testament was the Council of Trent. Its primary objective was to lay plans for combating the Reformation. Since the Reformers sought to remove all practices and teachings which had no Scriptural basis, and the Catholic Church could find no support for some of its doctrines in the Bible, except as the Apocryphal writings were considered part of the Bible, it was forced to recognize them as canonical. This canonization was done on April 8, 1546, when for the first time a list of canonical Old Testament books was published by an ecumenical council. This list contained not only the 39 books of the Old Testament, but also 7 Apocryphal books, and Apocryphal additions to Daniel and Esther. Since that time these Apocryphal books, not even recognized by the Jews as canonical, have the same authoritative value for a Roman Catholic as any book of the Bible.

ပရိုတက်စတင့်များ၏ ကျမ်းစာစဉ်တန်းအပေါ် အမြင်များ။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားများသည် ရှေးဩဝါဒကျမ်း၏ စာအုပ် ၃၉ အုပ်ကို ကျမ်းစာစဉ်တန်းအဖြစ် ချွင်းချက်မရှိ လက်ခံခဲ့ကြပြီး၊ မည်သည့်သံသယမျှ မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အပိုကျမ်းစာများကို ယေဘုယျအားဖြင့် ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ မာတင်လူသာက ၎င်းတို့ကို ဂျာမန်ဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ဆိုပြီး ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး၊ မျက်နှာဖုံးတွင် “ဤစာအုပ်များသည် သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာများနှင့် တန်းတူမဟုတ်သော်လည်း ဖတ်ရှုရန် အကျိုးရှိပြီး ကောင်းမွန်သည်” ဟူသော မှတ်ချက်ထည့်သွင်းခဲ့သည်။

Protestant Views on the Canon.—The Reformers accepted the 39 books of the Old Testament as canonical without exception, and almost without any reservations. However, the Apocryphal books were generally rejected. Martin Luther translated them into German and published them with the remark on the title page that they “are books which are not equal to the Holy Scriptures, but profitable and good for reading.”

အင်္ဂလန်အသင်းတော်သည် အပိုကျမ်းစာများအသုံးပြုမှုအပေါ် ပိုမိုလွတ်လပ်စွာ ဆက်ဆံခဲ့သည်။ ၁၆၆၂ ခုနှစ်တွင် ဘုံဆုတောင်းကျမ်းစာသည် အပိုကျမ်းစာများ၏ အပိုင်းအချို့ကို ပွဲတော်နေ့များအတွက်နှင့် ဆောင်းဦးရာသီအချို့ပတ်များတွင် နေ့စဉ်ဖတ်ရှုရန် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် အင်္ဂလိကန်ဆောင်းပါး ၃၉ ခုက အပိုကျမ်းစာများနှင့် ကျမ်းစာစဉ်တန်းအကြား ကွာခြားချက်ကို ဖော်ပြထားသည်။

The Church of England was more liberal toward the use of the Apocrypha. The Book of Common Prayer in 1662 prescribed the reading of certain sections of the Apocryphal books for various feast days, as well as for daily reading during some weeks in the autumn. Yet the Thirty-nine Articles make a difference between the Apocrypha and the canon.

ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအသင်းတော်သည် ၁၆၁၈ ခုနှစ်တွင် ဒိုဒရက်ချ်ကောင်စီတွင် အပိုကျမ်းစာကိစ္စကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ဂိုမာရပ်စ်နှင့် အခြားဓမ္မပညာရှင်များက အပိုကျမ်းစာများကို ပုံနှိပ်ကျမ်းစာများမှ ဖယ်ရှားရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဤတောင်းဆိုမှုကို လိုက်နာခဲ့ခြင်းမရှိသော်လည်း၊ ကောင်စီ၏ အပိုကျမ်းစာများကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချမှုသည် အလွန်ပြင်းထန်ခဲ့သောကြောင့်၊ ထိုအချိန်မှစ၍ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအသင်းတော်သည် အပိုကျမ်းစာများအသုံးပြုမှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။

The Reformed Church took up the issue of the Apocrypha during its Council of Dordrecht in 1618. Gomarus and other theologians demanded the removal of the Apocrypha from the printed Bibles. Although this demand was not followed, the council’s denunciation of the Apocryphal books was nevertheless so vigorous that the Reformed Church from that time on was strongly opposed to the use of the Apocrypha.

အပိုကျမ်းစာများကို ဆန့်ကျင်သည့် အကြီးမားဆုံးတိုက်ပွဲသည် ၁၉ရာစု၏ ပထမနှစ်ဝက်တွင် အင်္ဂလန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၈၁၁ မှ ၁၈၅၂ ခုနှစ်အတွင်း ဤစဉ်တန်းမဟုတ်သော ရှေးဩဝါဒကျမ်းစာများ၏ အကျိုးနှင့် အမှားများကို စူးစမ်းလေ့လာသည့် စာပေများစွာ ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ ရလဒ်အနေဖြင့် အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဓမ္မပညာရှင်များက အပိုကျမ်းစာများကို ယေဘုယျအားဖြင့် ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး၊ ဗြိတိသျှနှင့် နိုင်ငံခြားကျမ်းစာအသင်းက ၎င်းတို့ထုတ်ဝေသော ကျမ်းစာများအားလုံးမှ အပိုကျမ်းစာများကို ဖယ်ရှားရန် ရှင်းလင်းစွာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

The greatest fight against the Apocryphal books took place in England during the first half of the 19th century. A great mass of literature was produced from 1811 to 1852, investigating the merits and errors of these extracanonical books of the Old Testament. The result was a general rejection of the Apocrypha by church leaders and theologians, and a clear decision by the British and Foreign Bible Society to exclude the Apocrypha henceforth from all the Bibles published by that society.

အနှစ်ချုပ်။ ရှေးဩဝါဒကျမ်း၏ ကျမ်းစာစဉ်တန်း၏ သမိုင်းကို အကျဉ်းချုပ်သုံးသပ်ခြင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ရှေးဩဝါဒကျမ်းဟု ခေါ်ဆိုသော စာအုပ်များ၏ စုစည်းမှုသည် ခရစ်မတိုင်မီ ၅ရာစုတွင်၊ အဇရနှင့် နေဟမိ၊ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကာလ၏ ထင်ရှားသော ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးနှင့်အတူ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟူသော နိဂုံးသို့ ဦးတည်သည်။ ဤနိဂုံးသည် ရှေးဩဝါဒကျမ်းတွင် နောက်ပိုင်းစာအုပ်များ မပါဝင်သည့်အချက်အပေါ် အခြေခံသည်။ ခရစ်မတိုင်မီ ၁ရာစုမှ ဂျူးဓလေ့ထုံးတမ်းများက ဤနိဂုံးကို အတည်ပြုသည်။

Summary.—The brief survey of the history of the Old Testament canon leads to the conclusion that the collection of books we call the Old Testament took place in the 5th century b.c., with Ezra and Nehemiah, the two great leaders of that restoration period, most probably the leading spirits in this work. The basis of this conclusion is the fact that the Old Testament does not contain any later books. Jewish tradition of the 1st century b.c. confirms this conclusion.

ခရစ်မတိုင်မီ ၃ရာစုတွင် စတင်ခဲ့သော ဆက်ပတူဂျင့်ထုတ်လုပ်မှုသည် ထိုအချိန်တွင် ရှေးဩဝါဒကျမ်းစာစဉ်တန်း တည်ရှိမှု၏ သက်သေဖြစ်သည်။ အခြားသက်သေများမှာ ခရစ်မတိုင်မီ ၂ရာစုအစောပိုင်းတွင် ယေရှုဘင်ဆီရက်ချ်၏ ရှေးဩဝါဒကျမ်းမှ ကိုးကားချက်များနှင့် ရည်ညွှန်းချက်များ၊ ထို့နောက်ပိုင်း အန်တီအိုခပ်စ်အီပီဖနိစ်၏ ဂျူးများ၏ သန့်ရှင်းသော စာအုပ်များကို ဖျက်ဆီးရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ချက်၊ နှင့် ခရစ်မတိုင်မီ ၁၃၂ ခုနှစ်ခန့်တွင် ယေရှုဘင်ဆီရက်ချ်၏ မြေးဖြစ်သူ၏ ထုတ်ပြန်ချက်များဖြစ်ပြီး၊ ဟေဗြဲကျမ်း၏ သုံးပိုင်းခွဲခြားမှုနှင့် ၎င်း၏ခေတ်တွင် ဂရိဘာသာပြန်တည်ရှိမှုကို ဖော်ပြထားသည်။

The production of the Septuagint, beginning in the 3d century b.c., is evidence for the existence of an Old Testament canon at that time. Other witnesses are Jesus ben Sirach’s quotations and references to the Old Testament early in the 2d century b.c., a few years later the edict of Antiochus Epiphanes to destroy the sacred books of the Jews, and the statements of Jesus ben Sirach’s grandson about 132 b.c., mentioning the threefold division of the Hebrew Bible and the existence of its Greek translation in his time.

ယေရှုခရစ်တော်နှင့် တမန်တော်များသည် ဟေဗြဲကျမ်း၏ အာဏာပိုင်မှုနှင့် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုကို အမှန်တကယ် ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်မှာ ၎င်းကို သက်သေပြသော များပြားသော သက်သေခံချက်များမှ ထင်ရှားသည်။ ၎င်းတို့၏ ကျမ်းစာသည် လက်ရှိဟေဗြဲကျမ်းတွင် တွေ့ရှိရသည့် သုံးပိုင်းခွဲခြားမှုနှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေအားဖြင့် စာအုပ်များ၏ တူညီသောအစီအစဉ်ကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ ရှေးဩဝါဒကျမ်းစာအုပ်အနည်းဆုံး ၃၀ အုပ်မှ ကောက်နုတ်ထားသော ကိုးကားချက်ရာပေါင်းများစွာသည် ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ခြင်း၏ တည်ထောင်သူနှင့် သူၤ၏ ချက်ခြင်းနောက်လိုက်များက ဤရေးသားချက်များကို မြင့်မားစွာ တန်ဖိုးထားခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။

Jesus Christ and the apostles definitely believed in the authority and inspiration of the Hebrew Bible, as is seen from numerous testimonies witnessing to this fact. Their Bible had the same threefold division and probably the same sequence of books as found in the present Hebrew Bible. Furthermore, hundreds of quotations taken from at least 30 Old Testament books show the high esteem in which these writings were held by the founder of the Christian faith and His immediate followers.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာအုပ်များ၏ သမိုင်းသည် တမန်တော်ခေတ်လွန် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်တွင် ယုဒအပိုကရစ်ဖလ်ကျမ်းများကို လက်ခံခြင်း သို့မဟုတ် ပယ်ရှားခြင်းဆိုင်ရာ မေးခွန်းပေါ်တွင် ဗဟိုပြုထားသည်။ ဤကျမ်းများကို တမန်တော်များနှင့် ခရစ်ယာန်စာရေးဆရာများက ဒုတိယရာစုနှစ်အလယ်ပိုင်းအထိ ပယ်ရှားခဲ့ပြီး၊ ယုဒလူမျိုးများကိုယ်တိုင်ပင် ပယ်ရှားခဲ့သော်လည်း၊ ဤအတုအယောင်ရေးသားချက်များသည် ဒုတိယရာစုနှစ်အကုန်တွင် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်တွင် ကြိုဆိုမှုရရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ၎င်းတို့သည် ကက်သလစ်အသင်းတော်မှ ဘယ်သောအခါမှ ပိတ်ပင်ခြင်းမခံခဲ့ရပါ။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားများသည် အပိုကရစ်ဖလ်ကျမ်းများကို ပယ်ရှားရာတွင် ခိုင်မာသောရပ်တည်ချက်ယူခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သေဆုံးပြီးနောက် အပိုကရစ်ဖလ်ကျမ်းများသည် ပရိုတက်စတင့်အသင်းတော်အချို့တွင် ထပ်မံဝင်ရောက်လာခဲ့ပြီး၊ ဆယ်ကိုးရာစုနှစ်တွင် ၎င်းတို့အများစုမှ နောက်ဆုံးတွင် ဖယ်ရှားခံခဲ့ရသည်။

The history of the Old Testament canon in the Christian church following the apostolic age centers in the question about the acceptance or rejection of the Jewish Apocrypha. Though these books were rejected by the apostles and the Christian writers up to the middle of the 2d century, and indeed, even by the Jews themselves, these spurious writings unfortunately found a welcome in the Christian church toward the end of the 2d century. From that time on they were never banned from the Catholic Church. The Reformers took a firm stand in rejecting the Apocrypha, but after their death the Apocryphal books found entrance once more into some Protestant churches, although they were finally ejected from most of them in the 19th century.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းများနှင့်ပတ်သက်၍ ခေတ်သစ်ဝါဒီများ၏ အမြင်သည် ပို၍ဆိုးရွားသည်။ ၎င်းတို့သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းများ၏ ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှု သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ အစောပိုင်းမူလအစကို မယုံကြည်ကြပါ။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို အခြားရှေးဟောင်းစာပေများနှင့် တူညီသောအဆင့်တွင် ထားရှိသည့် ဤလောကီစဉ်းစားမှုလုပ်ငန်းစဉ်သည် အပိုကရစ်ဖလ်ကျမ်းများအပေါ် ယခင်ဥပေက္ခာပြုမှုထက် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်အတွက် ပို၍အန္တရာယ်ရှိသည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ယေရှုက “ဤသည်များသည် ငါ့အကြောင်းကို သက်သေထူကြသည်” ဟု မိန့်တော်မူခဲ့သော ကျမ်းစာများ၏ ဘုရားအရင်းအမြစ်အပေါ် ယုံကြည်သူ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ဖျက်ဆီးပြီး (ယောဟန် ၅:၃၉)။

More serious is the view of modernists concerning the Old Testament. They believe neither in the inspiration of the Old Testament books nor in their early origin. This secularizing process, which places the Old Testament on the same level with other ancient literature, is more harmful for the Christian church than the former indifference toward the Apocrypha, since it destroys the faith of the believer in the divine origin of those books of the Bible of which Christ said, “They are they which testify of me” (John 5:39).

ထို့ကြောင့် ခရစ်ယာန်ယုံကြည်သူတိုင်းသည် ဤဓမ္မဟောင်းကျမ်းများ၏ ဘုရားအရင်းအမြစ်ကို ယုံကြည်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့မှတစ်ဆင့် ခရစ်ယာန်တမန်တော်များသည် ၎င်းတို့၏ယုံကြည်ခြင်းနှင့် အယူဝါဒများ၏ ခိုင်မာမှုကို သက်သေပြခဲ့ကြသည်။ ဤကျမ်းများသည် ရှေးခေတ်ယုဒလူမျိုး၏ အမျိုးသားဘေးဒုက္ခများစွာကို ရှင်သန်ခဲ့ပြီး၊ ခရစ်ယာန်အသင်းတော်အတွင်းနှင့် အပြင်ဘက်ရှိ မှောင်မိုက်သောအင်အားစုများ၏ လျှို့ဝှက်တိုက်ခိုက်မှုများကို ခံနိုင်ရည်ရှိခဲ့သည်မှာ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏ ကာကွယ်မှုကို ခံစားခဲ့ရသည့် သက်သေခိုင်လုံချက်ဖြစ်သည်။

Every Christian believer must therefore be convinced of the divine origin of these Old Testament books by means of which the Christian apostles proved the soundness of their faith and doctrines. That these books have survived the several national catastrophes of the Jewish nation in antiquity, and the insidious attacks of the dark forces inside and outside the Christian church, is a strong proof that these writings have enjoyed divine protection.

ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီမော်ဒယ်

The Creationist Model of Origins

ကျမ်းစာကို လေ့လာသူတစ်ဦးအတွက် စောစီးစွာ ပေါ်ပေါက်လာသော မေးခွန်းတစ်ခုမှာ ကမ္ဘာဦး ၁ နှင့် ၂ တွင် ဖော်ပြထားသော ဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်ဖြင့် ဖန်ဆင်းခြင်းအကြောင်းနှင့်၊ အော်ဂဲနစ်နှင့် အင်အော်ဂဲနစ်စနစ်များ၏ မူလအစကို သဘာဝလွန်မဟုတ်သော နည်းလမ်းများဖြင့် ယူဆထားသည့် တွင်ကျယ်စွာ လက်ခံထားသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီအကြား ကွဲလွဲမှုဖြစ်သည်။

A question that occurs early to a student of the Bible is the discrepancy between the account of Genesis 1 and 2, which stipulates a creation by divine fiat, and the widely held theory of evolution, which postulates origins for both organic and inorganic systems by non-supernatural means.

ဤဆောင်းပါး၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဆဲဗင့်ဒေးအက်ဒဗင်တစ်အသင်းတော်၏ အခြေခံဓမ္မဗေဒဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်နှင့် ကိုက်ညီသော ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီမော်ဒယ်တစ်ခု၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ခုခံကာကွယ်မှုတွင် ကြုံတွေ့ရသည့် ထင်ရှားသောပြဿနာများကို စစ်တမ်းကောက်ယူရန်ဖြစ်သည်။ (ဤဆက်စပ်မှုတွင်၊ မော်ဒယ်ဆိုသည်မှာ ဖြစ်နိုင်သော သဘောတရားတစ်ခုအဖြစ် အတည်ပြုထားသော ဒေတာစနစ်တစ်ခုကို ဆိုလိုသည်။) ဤပြဿနာများထဲမှ မည်သည့်အရာကို ပိုမိုစူးစမ်းလိုသူ စာဖတ်သူများအတွက် ကိုးကားချက်များကို ထည့်သွင်းထားသည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စကြဝဠာကို တည်ဆောက်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် အခြေခံဒြပ်များ၊ အခြေခံအမှုန်များနှင့် အက်တမ်များ၏ မူလအစ၊ သက်ရှိဆဲလ်များကို တည်ဆောက်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် ရှုပ်ထွေးသော ဓာတုဒြပ်ပေါင်းများ၊ သက်ရှိဆဲလ်များကိုယ်တိုင်၊ အထူးပြုသက်ရှိဆဲလ်များ အများအပြားဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော သက်ရှိများ၊ နှင့် သဘာဝလောက၏ အရှုပ်ထွေးဆုံးသော အင်္ဂါရပ်ဖြစ်သည့် လူသားတို့ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားသည်။ နောက်ဆုံးတွင်၊ ရေဒီယိုမက်ထရစ်နည်းစဉ်များဖြင့် ပေးအပ်ထားသော ဒေတာများကို အခြေခံ၍ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများအတွက် အသက်အရွယ်သတ်မှတ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အချို့သော လေ့လာတွေ့ရှိချက်များကို ဖော်ပြထားသည်။

The purpose of this article is to survey the prominent issues that are encountered in the development and defense of a creationist model for origins that is consistent with the basic theological commitment of the Seventh-day Adventist Church. (In this context, model means a system of corroborating data into a feasible concept.) References are included that will aid the reader who wishes to investigate any of these issues more fully. Consideration is given to the origin of elementary matter, the basic elementary particles and atoms with which the physical universe is constructed; the complex chemical compounds from which living cells are constructed; living cells themselves; organisms that are composed of vast numbers of specialized living cells; and man, the most complex feature of the natural world. Finally, some observations are made regarding the assignment of age to fossils on the basis of data furnished by radiometric dating techniques.

၁. ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ဖန်ဆင်းခြင်းအကြောင်း ဆဲဗင့်ဒေးအက်ဒဗင်တစ်အယူအဆ

I. Seventh-day Adventist Position Regarding the Genesis Creation Account

ဆဲဗင့်ဒေးအက်ဒဗင်တစ်အသင်းတော်သည် ၎င်း၏သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံး ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ပထမပိုဒ် ၃၅ ပိုဒ်တွင် ကမ္ဘာဂြိုဟ်၏ ဆက်တိုက်လည်ပတ်မှု ၇ ကြိမ်ဖြစ်သော ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော စစ်မှန်ပြီး အချက်အလက်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော အကောင့်တစ်ခုပါရှိသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ဤအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဂြိုဟ်ပေါ်တွင် ရှင်သန်နေသော သက်ရှိအားလုံး၏ မူလမျိုးရင်းနှင့် ဤမူလမျိုးရင်း၏ ဆက်လက်ရှင်သန်မှုအား မှီခိုနေရသော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများ၏ မူလကို ထားရှိသည်။

Throughout its history the Seventh-day Adventist Church has held that the first 35 verses of the book of Genesis contain a valid, factual account of literal events that occurred during seven consecutive rotations of Planet Earth—the creation week. This interpretation places within creation week the origin of the parent stock for all organisms supported by the planet and also the origin of the physical circumstances on which the continuing life of this parent stock depends.

မူလဇစ်မြစ်များနှင့်ပတ်သက်သော သက်သေများ၏ သဘောသဘာဝ။—ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁ တွင် ဖော်ပြထားသော ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ရပ်များ၏ ထူးခြားမှုနှင့် တစ်ခုတည်းဖြစ်မှုသည် ၎င်းတို့၏ ရှင်းပြချက် သို့မဟုတ် အတည်ပြုချက်ကို သိပ္ပံနည်းကျလုပ်ငန်းစဉ်များ၏ အတိုင်းအတာထက် ကျော်လွန်စေသည်။ ထိုကဲ့သို့သော ဖြစ်ရပ်များ၏ သဘောသဘာဝနှင့် အချိန်ကာလဆိုင်ရာ အသိပညာသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသော သက်သေများ၏ သက်သေခံချက်—ဗျာဒိတ်ပေးခြင်းအပေါ် မူတည်သည်။ ရှုပ်ထွေးသော ဇီဝဓာတုဗေဒပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် သက်ရှိများနှင့် ဆက်စပ်နေသော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းပုံများသည် ရိုးရှင်းသော အခြေအနေများမှ ဖွံ့ဖြိုးလာနိုင်သည်ဟု သက်သေပြခဲ့လျှင်၊ ထိုသက်သေသည် ဤအင်္ဂါရပ်များသည် ဤနည်းဖြင့် တကယ်လည်း ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်ဟူသော အထောက်အထားမဖြစ်စေပါ။ ၎င်းသည် ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ဖိတ်ဖန်ဆင်းခြင်းသတ်မှတ်ချက်ထက် ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုအဖြစ် မိတ်ဆက်ပေးရုံသာဖြစ်သည်။

Nature of Evidence Regarding Origins.—The uniqueness and singularity of creative acts such as those described in Genesis 1 place their explanation or verification beyond the range of scientific procedures. Knowledge concerning the nature and time of such events is dependent on the testimony of reliable witnesses—on revelation. If it should be proved that complex biochemicals or physical structures associated with living organisms could develop from simpler states as a consequence of the ordinary properties of matter, such proof would not constitute evidence that these features actually evolved in this manner; it would introduce only the evolutionary process as one possibility in addition to the fiat-creation stipulation set forth in the Bible.

လူ့စိတ်သည်၊ ဖန်ဆင်းခံရသော ဉာဏ်ရည်တစ်ခုခုပင်ဖြစ်စေ၊ စကြဝဠာ၏မူလဇစ်မြစ်ကို နားလည်ရန် မစွမ်းနိုင်ပါ။ ဘုရားမပါသော ချဉ်းကပ်မှုသည် အသက်မရှိသော ယခင်ရှိပြီးသား ဒြပ်သား၌ အသက်နှင့် ခေတ်သစ်စကြဝဠာ၏ အခြားအင်္ဂါရပ်အားလုံး၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို သဘာဝအလျောက် ဖြစ်ပေါ်စေသော စွမ်းရည်များနှင့်အတူ စတင်သည်။ ဘုရားနှင့်ဆက်စပ်သော ချဉ်းကပ်မှုသည် စကြဝဠာ၏ အင်္ဂါရပ်အားလုံးကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲရန်၊ တည်ဆောက်ရန်နှင့် ထိန်းသိမ်းရန် စွမ်းရည်ရှိသော ဉာဏ်ရည်တစ်ခုဖြင့် စတင်သည်။ ပထမပုံစံအတွက် လိုအပ်သော မူလဒြပ်သား သို့မဟုတ် ဒုတိယပုံစံအတွက် လိုအပ်သော ဉာဏ်ရည်၏ မူလဇစ်မြစ်သည် လူသားအတွက် နားလည်မရနိုင်ပါ။

The human mind, perhaps any created intelligence, is incapable of understanding the origin of the universe. A godless approach to the problem begins with previously existing inanimate matter that possesses capabilities that naturally result in the development of life and all other features of the contemporary universe. A God-related approach begins with an intelligence capable of designing, constructing, and maintaining all features of the universe. The origin of either the primary matter required by the first model or the intelligence required by the second model is humanly incomprehensible.

ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းပုံစံ။—ဤမှတ်ချက်စာအုပ်တစ်လျှောက်လုံး ဖော်ပြထားသော ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းပုံစံ၏ အဓိကအခြေခံမူများကို အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြနိုင်သည် (နူးဖီးလ် ၁၉၇၄ဘီ) -

The Biblical Creation Model.—The principal postulates of the Biblical creation model that is implicit throughout this commentary may be stated as follows (Neufeld 1974b):

၁. စကြဝဠာ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာပစ္စည်းနှင့် ၎င်းပစ္စည်း၏ အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုဥပဒေများသည် ဖန်ဆင်းရှင်က ဖန်ဆင်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ ဆက်လက်ရည်ရွယ်ထားသော ရည်မှန်းချက်၏ ထင်ရှားမှုဖြစ်သည်။

1.The physical substance of the universe and the laws of interaction that characterize this substance were brought into existence by the Creator and are the manifestation of His continued purpose.

၂. လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၆,၀၀၀ ခန့်က ကမ္ဘာဂြိုဟ်၏ ဆက်တိုက်လှည့်ပတ်မှု ခြောက်ကြိမ်အတွင်း၊ ဖန်ဆင်းရှင်သည် သက်ရှိများအတွက် စံပြပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုပေးရန် ဂြိုဟ်ကို စီစဉ်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည် သို့မဟုတ် ဖန်ဆင်းခဲ့သည်၊ ထို့ပြင် ဤဂြိုဟ်ပေါ်တွင် နေထိုင်ခဲ့သော သက်ရှိအားလုံး၏ ဘိုးဘေးများကို ထားရှိခဲ့သည်။

2.Within six successive rotations of Planet Earth approximately 6,000 years ago, the Creator organized and/or created the planet to provide an ideal environment for living organisms and placed there the ancestors of all the organisms that have lived on this planet.

၃. ဖန်ဆင်းရှင်၏ အဓိကဝိသေသဖြစ်သော ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ထင်ဟပ်စေသော မူလပြီးပြည့်စုံသော ဖန်ဆင်းမှုသည် အပြစ်ကြောင့် နောက်ပိုင်းတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲခံခဲ့ရပြီး၊ သေခြင်းတရားသည် သက်ရှိအားလုံး၏ ကံကြမ္မာဖြစ်လာသည်နှင့်အမျှ ၎င်းသည် တဖြည်းဖြည်း စံပြမဟုတ်တော့ပေ။

3.The initial perfect creation, which reflected the personality of the Creator, whose principal characteristic is love, was subsequently modified as a result of sin, so it became progressively less ideal, with death the fate of all organisms.

၄. မူလဖန်ဆင်းခံရသော သက်ရှိများသည် ပြောင်းလဲမှုနှင့်အတူ မျိုးပွားနိုင်စွမ်းဖြင့် အပ်နှင်းခံခဲ့ရပြီး၊ ၎င်းသည် အခြေခံအမျိုးအစားများအတွင်း ကျယ်ပြန့်သော လိုက်လျောညီထွေဖြစ်မှုနှင့် မျိုးစိတ်ခွဲခြားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

4.The originally created organisms were endowed with capability for propagation with modification, which has resulted in a wide range of adaptation and speciation within basic categories.

၅. ဂြိုဟ်၏မျက်နှာပြင်သည် ဖန်ဆင်းမှုနောက်ပိုင်း ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်သည့် ရေလွှမ်းမိုးမှုတွင် ပြင်းထန်စွာ ပြောင်းလဲခံခဲ့ရပြီး၊ ၎င်းသည် ယခင်ကမ္ဘာ၏ ရုပ်ကြွင်းများကို မြှုပ်နှံခဲ့ပြီး သက်ရှိများအတွက် များစွာကွဲပြားသော ပတ်ဝန်းကျင်ကို ပေးစွမ်းသည့် ရေလွှမ်းမိုးမှုနောက်ပိုင်းကမ္ဘာကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

5.The surface of the planet was radically transformed in a post-creation event, known as the Flood, that buried remains of the previous world and resulted in a post-Flood world that in many situations provided a drastically different environment for living organisms.

ဆန့်ကျင်ဘက်သီအိုရီများ။ လက်ရှိခေတ်စားနေသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီသည် (၁) ရုပ်ခန္ဓာနှင့် သက်ရှိပစ္စည်းများသည် ကံတရားအလျောက် ကျပန်းအပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုမှတစ်ဆင့် သူ့အလိုလို ဖြစ်ပေါ်လာသည်၊ (၂) သင့်လျော်သော ထောက်ပံ့ပေးသည့် ပတ်ဝန်းကျင်များနှင့် သက်ရှိပုံစံများသည် နှစ်သန်းပေါင်းများစွာကျော်လွန်၍ ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြစ်ပေါ်လာသည်၊ (၃၊ ၄) လက်ရှိအပင်နှင့် တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်များသည် ရိုးရှင်းမှ ရှုပ်ထွေးသို့၊ အခြေခံသက်ရှိအမျိုးအစားတစ်ခုမှ အခြားတစ်ခုသို့ ယေဘုယျအားဖြင့် တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်နေသော သဘာဝဖြစ်စဉ်၏ ကြီးထွားလာသော အစွန်းတွင်ရှိသည်၊ (၅) လက်ရှိပတ်ဝန်းကျင်သည် နှစ်သန်းပေါင်းရာချီအတွင်း လည်ပတ်နေသော ပုံမှန်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်များ၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆသည်။

Contrasting Theories.—Currently fashionable evolutionary theory postulates that (1) both inorganic and organic matter developed spontaneously through fortuitous random interaction, (2) suitable supporting environments, as well as living forms, developed slowly over several billion years, (3, 4) the present varieties of plants and animals are at the growing edge of a natural development process that generally progresses from simple to complex, from one basic kind of organism to another, and (5) the present environment is the product of normal physical processes operating over hundreds of millions of years.

ခေတ်သစ်ခရစ်ယာန်လောက၏ ကြီးမားသော အပိုင်းတစ်ခုသည် ဘုရားသခင်သည် စကြဝဠာနှင့် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ သက်ရှိများကို ၎င်းတို့၏ လက်ရှိအခြေအနေသို့ ယူဆောင်လာရာတွင် အလုပ်လုပ်ခဲ့သည့် နည်းလမ်းအဖြစ် အခြေခံဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဇာတ်လမ်းကို လက်ခံသည်။ ဤအမြင်ကို ဘုရားသခင်ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် (Key 1959) ဟု ခေါ်သည်။ ၎င်းသည် သိပ္ပံအသိုင်းအဝိုင်းနှင့် တင်းမာမှုကို ရှောင်ရှားပြီး ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ပုံစံတွင် ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိသော အချက်များကို ဘုရားသခင်၏ ဖန်တီးမှုစွမ်းအားဖြင့် အစားထိုးပေးသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းမှု၊ ရေလွှမ်းမိုးမှု၊ နှင့် လူသားသမိုင်းအစောပိုင်းဆိုင်ရာ ကျမ်းစာဖော်ပြချက်များကို အမှန်တရားအဖြစ်မဟုတ်ဘဲ နှိုင်းယှဉ်ပုံပြင်အဖြစ် ယူဆသည်။ ဘုရားသခင်သခင်ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သည် ဖွင့်ဆိုချက်နှင့် ဘုရားသခင်ဗဟိုပြုမဟုတ်ဘဲ လူသားဗဟိုပြုသော ဘာသာတရားတစ်ခု၏ အင်္ဂါရပ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ယေရှုနှင့် ကျမ်းစာစာရေးသူများက ကျမ်းစာ၏ ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုနှင့် အခွင့်အာဏာအတွက် ပြုလုပ်ထားသော တောင်းဆိုမှုများကို ထောက်ခံသော သက်သေများနှင့်၊ ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ဘုရားသခင်၏ ဝိသေသလက္ခဏာနှင့် စွမ်းရည်နှင့် ယူဆထားသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဖြစ်စဉ်၏ လိုက်လျောညီထွေမှုအပေါ် အခြေခံ၍ အကဲဖြတ်ရမည်။

A large segment of the contemporary Christian world accepts the basic evolutionary scenario by postulating it to be the manner in which God has worked in bringing the universe and the life on earth to its present state. This viewpoint is known as theistic evolution (Key 1959). It avoids tension with the scientific community and supplies the creative power of God to replace the implausibilities in the evolutionary model; but it considers the Biblical specifications concerning creation, the Flood, and the early history of man to be metaphorical rather than factual. Theistic evolution is a feature of religion that is humanistic rather than revelational and God-centered. It must be evaluated on the basis of the evidence supporting the claims for inspiration and authority of Scripture made by Jesus and the Bible writers, and on the compatibility of the presumed evolutionary process with the character and capability of God as presented in the Bible.

မူလအစဆိုင်ရာ သိပ္ပံသက်သေများ၏ အကွာအဝေး။ ဖန်ဆင်းမှုပုံစံတစ်ခုကို အခြေခံနိုင်သည့် သိပ္ပံဆိုင်ရာ အချက်အလက်များသည် နယ်ပယ်များစွာမှ ပေါ်ထွက်လာသည်။ (၁) ရုပ်ခန္ဓာနှင့် သက်ရှိပစ္စည်းများ၏ သဘာဝနှင့် ဖွဲ့စည်းမှု၊ (၂) ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း၏ သဘာဝ၊ (၃) လက်တွေ့လေ့လာမှုနှင့် ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်မှုများဖြင့် ဆုံးဖြတ်ထားသော ခေတ်သစ်ဇီဝစက်ဝိုင်းတွင် ပါဝင်သော သက်ရှိများ၏ ကွဲပြားမှု၊ (၄) ကမ္ဘာမြေ၏ အပေါ်ယံလွှာတွင် ရှိသော မီးသင့်ကျောက်များ၊ မီးတောင်ကျောက်များနှင့် အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ အင်္ဂါရပ်များနှင့် ဆက်စပ်မှုများ။ ဤဆောင်းပါးတွင် ပထမသုံးနယ်ပယ်ကို သုံးသပ်မည်။ စတုတ္ထအချက်ကို “ဖန်ဆင်းမှုနှင့် ဘူမိဗေဒ” ဆောင်းပါး၊ စာမျက်နှာ ၇၀ တွင် ဆွေးနွေးမည်။

The Range of Scientific Evidence Regarding Origins.—The scientific data on which a creation model may be based arise from several areas: (1) the nature and organization of matter, both inorganic and organic; (2) the nature of the fossil record; (3) the variability of organisms comprising the modern biosphere as determined by field observation and laboratory experimentation; (4) the structural features and relationships of the plutonic, volcanic, and sedimentary formations in the earth’s crust. The first three of these areas will be reviewed in this article. The fourth will be treated in the article on “Genesis and Geology,” p. 70.

သမ္မာကျမ်းစာအရ ဖန်ဆင်းမှုဝါဒကို သမ္မာကျမ်းစာ၏ သက်သေခံမှု၏ သမာဓိရှိမှုအတွက် သက်သေ၊ ဖန်ဆင်းရှင်နှင့် ပုဂ္ဂိုလိကအတွေ့အကြုံ၊ နှင့် အခြားရွေးချယ်စရာ သဘောတရားများ၏ ဖြစ်နိုင်ခြေဆိုင်ရာ အသိပညာပေါ်တွင် အခြေခံ၍ လက်ခံသည်။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ဖန်ဆင်းမှုဝါဒအတွက် အပြုသဘောဆောင်သော သက်သေခံမှုတစ်ခုအတွက်၊ အခြားနည်းလမ်းများဖြင့် သက်ရှိများ၏ မူလအစအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေကို နားလည်ရန် လိုအပ်သည်။ မူလအစဆိုင်ရာ လက်ရှိခေတ်စားနေသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ပုံစံတွင် မူလပစ္စည်းနှင့် စွမ်းအင်၏ ကြိုတင်တည်ရှိမှု၊ ဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်၊ သက်ရှိများ၏ သူ့အလိုလို ဖြစ်ပေါ်လာမှု၊ နှင့် ဇီဝဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်—ရိုးရှင်းသော ရုပ်ခန္ဓာဒြပ်ပေါင်းများမှ ရှုပ်ထွေးသော ဇီဝဓာတုပစ္စည်းများ ဖြစ်ပေါ်လာမှု၊ ဤဇီဝဓာတုပစ္စည်းများကို သက်ရှိဆဲလ်တစ်ခုအဖြစ် ဖွဲ့စည်းမှု၊ နှင့် မူလဆဲလ်မှ လူသားအပါအဝင် ရှုပ်ထွေးသော သက်ရှိများအဖြစ် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ပေါ်လာမှု—ပါဝင်ပြီး၊ တစ်ဆင့်ချင်းစီသည် ပစ္စည်း၏ မွေးရာပါဂုဏ်သတ္တိများ၏ သဘာဝအကျိုးဆက်အဖြစ် လိုက်နာသည်။

Biblical creationism is accepted on the basis of evidence for the integrity of the Biblical testimony, personal experience with the Creator, and knowledge concerning the plausibility of alternative concepts. For a positive witness to the creationism presented in the Bible it is desirable to have an understanding of the plausibility for the origin of life by alternate means. The currently fashionable evolutionary model for origins involves pre-existence of primary matter and energy, chemical evolution, spontaneous generation of life, and biological evolution—formation of complex biochemicals from simple inorganic compounds, organization of these biochemicals into a living cell, and subsequent development of the elementary cell into complex organisms, including man, with each successive step following as a natural consequence of innate properties of matter.

မူလပစ္စည်း၏ အစ။ ၁၈၆၀ ခုနှစ်မှစ၍ ဆဲဗင့်ဒေးအဒ်ဗင်တစ်အသင်းတော်၏ စာပေများတွင် သက်ရှိများ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းမှုအတွက် ဖန်ဆင်းမှုဆိုင်ရာ အမြင်မျိုးစုံကို တင်ပြခဲ့သည် (Smith 1860)။ ပညာရှင်များနှင့် အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်အချို့က ကျွန်ုပ်တို့၏ ဂြိုဟ်ရှိ မူလပစ္စည်းအားလုံးသည် ဖန်ဆင်းမှုအပတ်အစတွင် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟူသော ရပ်တည်ချက်ကို ယူဆခဲ့သည်။ အခြားသူများက ကျမ်းစာ၏ သက်သေခံချက်သည် ကမ္ဘာမြေနှင့် နေအဖွဲ့အစည်း၏ ပစ္စည်းသည် ဖန်ဆင်းမှုအပတ်မတိုင်မီ ဖန်တီးမှုလုပ်ဆောင်မှု၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်ဟု အနည်းဆုံး ညွှန်ပြသည် သို့မဟုတ် ခွင့်ပြုသည်ဟု နားလည်ခဲ့သည်။ ထုတ်ဝေထားသော ထုတ်ပြန်ချက်များအရ အဒ်ဗင်တစ်ပညာရှင်အချို့သည် ဤအမြင်နှစ်ခုအနက် တစ်ခုကို ဦးစွာထောက်ခံပြီးနောက် အခြားတစ်ခုကို ထောက်ခံခဲ့သည် (Price 1902, 1941, 1946; Clark 1946, 1962, 1977)။ မကြာသေးမီက ကမ္ဘာဂြိုဟ်သည် လက်ရှိတွင် မူလပစ္စည်းများပါဝင်နိုင်သည်ဟု အကြံပြုထားပြီး၊ ၎င်းတို့ထဲမှ (၁) စကြဝဠာသမိုင်းတွင် အစောပိုင်းကာလ၌ ဖန်တီးမှုလုပ်ဆောင်မှု၏ ရလဒ်ဖြစ်သည့် အချို့၊ (၂) ဖန်ဆင်းမှုအပတ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အချို့၊ (၃) ခရစ်တော်က လူအများကို ကျွေးမွေးခြင်းကဲ့သို့သော အံ့ဖွယ်ဖြစ်ရပ်များနှင့် ဆက်စပ်ပြီး ရုပ်ပိုင်းအရ မသိမသာဖြစ်သော်လည်း စိတ္တဗေဒအရ အရေးပါသော ပမာဏဖြင့် ဖန်ဆင်းခံရသည့် အချို့ဖြစ်သည်ဟု အကြံပြုထားသည် (Brown 1958, 1971)။ ဤအမြင်တစ်ခုစီတွင် မရှိမဖြစ်အင်္ဂါရပ်မှာ စကြဝဠာတစ်ခုလုံးရှိ မြင်ရသည့်နှင့် မမြင်ရသည့်အရာအားလုံးကို ခရစ်တော်က ဖန်ဆင်းခဲ့သည် (ယောဟန် ၁:၃၊ ကောလောသဲ ၁:၁၆၊ ၁၇၊ ဟေဗြဲ ၁:၂)။

The Origin of Elementary Matter.—Since 1860 the literature of the Seventh-day Adventist Church has presented more than one viewpoint concerning creation of the elementary matter from which the physical structure of living organisms is formed (Smith 1860). Some scholars and church leaders have taken the position that all elementary matter in our planet came into existence at the beginning of creation week. Others have understood the testimony of Scripture to suggest, or at least allow, that the substance of earth and solar system is the result, at least in part, of creative activity before creation week. Published statements indicate that some Adventist scholars have advocated first one and then the other of these viewpoints (Price 1902, 1941, 1946; Clark 1946, 1962, 1977). More recently it has been suggested that Planet Earth may presently contain elementary matter, some of which (1) is the result of creative activity at an earlier time in the history of the universe, (2) some that came into existence during creation week, and (3) some that was created in physically negligible but idealogically significant amount in connection with miracles such as Christ’s feeding the multitudes (Brown 1958, 1971). It is an essential feature of each of these viewpoints that all things throughout the universe, both visible and invisible, were created by Christ (John 1:3; Col. 1:16, 17; Heb. 1:2).

သတ္တမနေ့အဒ်ဗင်တစ်အသင်းတော်၏ အစောပိုင်းဖွံ့ဖြိုးမှုကာလတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ဒီးအိစ်အမြင်သည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုကို လူသားအယူအဆများနှင့် အတွေ့အကြုံများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤအမြင်သည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုလုပ်ငန်းကို လူသားထက် အနန္တပိုမိုကြီးမားသော စကေးတွင် ထားရှိခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုလုပ်ဆောင်မှုကို လူသားနှင့်ဆင်တူအောင် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ယခင်ရှိပြီးသော ပစ္စည်းများကို အသုံးပြုခြင်းနှင့် ဖန်ဆင်းရှင်၏ ဆက်လက်အာရုံစိုက်မှုမလိုအပ်ဘဲ ပုံမှန်လည်ပတ်နိုင်သော ထုတ်ကုန်တစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းခြင်းတို့ဖြင့် ဖြစ်သည်။ အယ်လင်ဂျီ ဝိုက်သည် ဤအမြင်ကို အကြိမ်ကြိမ် ဆန့်ကျင်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် သူ၏ ဖန်ဆင်းမှုလုပ်ဆောင်မှုတွင် ယခင်ရှိပြီးသော ရုပ်ဝတ္ထုကို အကြွေးမတင်သလို မှီခိုမှုမရှိဘဲ၊ သဘာဝဥပဒေများသည် မိမိဘာသာ လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ ဆန္ဒနှင့် ဖန်ဆင်းမှုစွမ်းအားတို့၏ ဆက်လက်ထုတ်ဖော်မှုဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည် (နှေမယာ ၉:၆; ကောလောသဲ ၁:၁၇; ဟေဗြဲ ၁:၃; ဝိုက် ၁၈၈၄၊ ၁၈၉၇၊ ၁၉၀၃၊ ၁၉၀၄၊ ၁၉၀၅)။

A deist viewpoint that was encountered during the early development of the Seventh-day Adventist Church described God’s creation in terms of human concepts and experience. Although this viewpoint placed the work of God on an infinitely greater scale than that of man, it made God’s creative activity similar to man’s in the utilization of previously existing material and in the formation of a product that would function regularly without continuous attention on the part of its Creator. Ellen G. White repeatedly opposed this viewpoint, stating that God is not indebted to or dependent on pre-existent matter in His creative activity and that the laws of nature are not self-acting but are the continuing expression of God’s will and creative power (Neh. 9:6; Col. 1:17; Heb. 1:3; White 1884, 1897, 1903, 1904, 1905).

၂. ဇီဝဓာတုဗေဒ၏ သက်သေခံချက်

II. The Testimony of Biochemistry

ဇီဝဓာတုပစ္စည်းများ၏ မူလအစ။—ဘုံဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ပုံစံတစ်ခုသည် ဇီဝဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဖြင့် အသက်ဇီဝ၏ အစပြုမှုကို စတင်သည်။ ဇီဝဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သည် အနည်းငယ်သော အက်တမ်များသာပါဝင်သော ရိုးရှင်းသော မော်လီကျူးများကို အက်တမ်ထောင်ပေါင်းများစွာပါဝင်သော ဧရာမဒြပ်ပေါင်းများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲစေသည့် ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်သော ဓာတုဓာတ်ပြုမှုများ၏ အစီအစဉ်များကို လိုအပ်သည်။ ဤဒြပ်ပေါင်းများသည် အောက်ပါ အခြေအနေများအတိုင်း ရိုးရှင်းသော ဆဲလ်များအဖြစ်သို့ စုစည်းဖွဲ့စည်းခံရသည်။ (က) အမိုင်နိုအက်ဆစ်များနှင့် မိုနိုနျူကလီယိုတက်များကဲ့သို့သော ဇီဝမော်နိုမာများ၏ ဖွဲ့စည်းမှု။ (ခ) ဤတည်ဆောက်ပုံအခြေခံ မော်လီကျူးများကို ပရိုတင်းများနှင့် နျူကလီယိအက်ဆစ်များကဲ့သို့သော ပိုလီမာများအဖြစ် စုစည်းခြင်း။ (ဂ) ရိုင်ဘိုဆုန်းများနှင့် အမြှေးပါးများကဲ့သို့သော စူပါမော်လီကျူးကောင်ပလက်များအဖြစ် ဇီဝပိုလီမာများ၏ မိမိဘာသာ စုစည်းဖွဲ့စည်းမှု။ (ဃ) ဤကောင်ပလက်များကို နျူကလိယပ်၊ အင်ဒိုပလတ်စမစ်ရက်တီကျူလမ်၊ နှင့် မိုက်တိုကွန်ဒရီယံများကဲ့သို့သော အော်ဂဲနယ်များအဖြစ် စုစည်းဖွဲ့စည်းမှု။ (င) ဤအော်ဂဲနယ်များ၏ စုစည်းမှုဖြင့် ရိုးရှင်းသော ဆဲလ်တစ်ခု၏ ဖွဲ့စည်းမှု။

The Origin of Biochemicals.—A common evolutionist model for the origin of life begins with chemical evolution. Chemical evolution requires sequences of spontaneous chemical reactions that convert simple molecules, each containing only a few atoms, into giant compounds of thousands of atoms. These compounds are then organized into simple cells according to the following scenario: (a) the formation of biomonomers such as amino acids and mononucleotides; (b) the condensation of these building-block-type molecules into polymers such as proteins and nucleic acids; (c) self-assembly of biopolymers into supramolecular complexes such as ribosomes and membranes; (d) the organization of these complexes into organelles such as nuclei, endoplasmic reticula, and mitochondria; and (e) the formation of a simple cell by the assembly of these organelles.

ဤဆောင်းပါး၏ နယ်ပယ်သည် ၎င်းအားလုံးကို အသေးစိတ်ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ ဤနေရာတွင် ရည်ရွယ်ချက်မှာ လက်ရှိအသက်ရှင်ဆဲလ်များ၏ လည်ပတ်မှုဆိုင်ရာ နားလည်မှုအလင်းတွင် ဤအစီအစဉ်၏ ဖြစ်နိုင်ခြေကိုသာ အကဲဖြတ်ရန်ဖြစ်သည်။

The scope of this article does not permit detailed consideration of all of these. The purpose here is to evaluate the mere plausibility of such a scheme in the light of current understanding of the workings of living cells.

သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာမှုများက ဓာတ်ပြုမှုတစ်ခုသည် ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်ရန်အတွက် ဖြစ်စဉ်နှစ်ခု ဖြစ်ပေါ်မည်ဖြစ်ကြောင်း တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ပထမ၊ ဓာတ်ပြုသည့် ဒြပ်ပစ္စည်းများသည် လွတ်လပ်စွမ်းအင်ဟုခေါ်သော အရာကို ဆုံးရှုံးမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထုတ်ကုန်များအဖြစ် စွမ်းအင်နိမ့်ကျသော အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိမည်။ ဒုတိယ၊ အနည်းငယ်သော ခြွင်းချက်များဖြင့် ဤထုတ်ကုန်များသည် ဓာတ်ပြုသည့် ပစ္စည်းများထက် ပိုမိုဖရိုဖရဲဖြစ်လိမ့်မည်။ ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်မှုအတွက် အထက်ပါလိုအပ်ချက်များကို မဖြည့်ဆည်းနိုင်သော ဓာတ်ပြုမှုများသည် စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုဖြင့် အတင်းအကြပ်ပြုလုပ်မှသာ ဖြစ်ပေါ်မည်။ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်သော ညွှန်ကြားမှုနှင့် စွမ်းအင်ထည့်သွင်းမှုမရှိဘဲ ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်သော ဖြစ်စဉ်များသည် အမြဲတမ်း လွတ်လပ်စွမ်းအင်နိမ့်ကျမှု၊ ရှုပ်ထွေးမှုနည်းပါးမှု၊ သတင်းအချက်အလက်ပါဝင်မှု နည်းပါးမှု၊ နှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေပိုမိုမြင့်မားသော အခြေအနေသို့ ဦးတည်သွားသည်။ ဤမူသည် မကြာခဏ အပူဗေဒ၏ ဒုတိယဥပဒေဟု ရည်ညွှန်းခံရသည်။

Extended scientific observations have established that for a reaction to be spontaneous two processes will take place. First, the reacting substances will lose what is called free energy, reaching a lower energy state as products. Second, with rare exception these products will be more disordered than were the reactants. Reactions that do not meet the above requirements for spontaneity will occur only if forced to do so with the expenditure of energy. Processes that occur spontaneously without intelligent direction and energy input always proceed toward lower free energy, lower complexity, lower information content, and a state of higher probability. This principle is often referred to as the second law of thermodynamics.

အမိုင်နိုအက်ဆစ်များသည် သက်ရှိများ၏ အခြေခံတည်ဆောက်ပုံများအဖြစ် ယူဆခံရသည်။ ၎င်းတို့သည် ကာဗွန်၊ ဟိုက်ဒရိုဂျင်၊ အောက်ဆီဂျင်၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊ နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ ဆာလဖာတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ တိကျသောအချိုးအစားနှင့် အရေးကြီးသော တိကျသော အာကာသအစီအစဉ်ဖြင့် ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကို ဓာတုဗေဒအရ ရှည်လျားသော ကွင်းဆက်ပုံစံဖြင့် ချိတ်ဆက်ပြီး သင့်လျော်သော အစီအစဉ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းသောအခါ ၎င်းတို့သည် ပရိုတင်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

Amino acids are considered to be fundamental building blocks of organisms. They are made up of carbon, hydrogen, oxygen, nitrogen, and sometimes sulphur in exact proportions and in critically exact spatial arrangement. When chemically bound together in long, chainlike fashion and in appropriate sequence they form proteins.

အမိုင်နိုအက်ဆစ်များသည် ယခုအခါ သဘာဝတွင် သီးသန့်ဖြစ်ပေါ်မလာတော့ပါ၊ ပြီးနောက် ၎င်းတို့သည် လက်ရှိကမ္ဘာပေါ်ရှိ အခြေအနေများအောက်တွင် ၎င်းတို့၏ အခြေခံအစိတ်အပိုင်းများမှ ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း သက်သေမရှိပါ။ (အချို့သော ရိုးရှင်းသော အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ အနည်းငယ်သော အရိပ်အယောင်များကို ဥက္ကာခဲအချို့တွင် တွေ့ရှိခဲ့သည် [ကရိုနင်နှင့် မိုးရ် ၁၉၇၆])။ ထို့ကြောင့် ဇီဝဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို ထောက်ခံသူများသည် ခန့်မှန်းထားသော ရှေးဦးအခြေအနေများအောက်တွင် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်မည့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ယန္တရားများကို ရှာဖွေရန် တွန်းအားပေးခံရသည်။ သက်ရှိများအတွက် လိုအပ်သော အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၂၀ အနက် ၁၈ မျိုးအထိကို မီသိန်း (ကာဗွန်နှင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ပါဝင်သည်)၊ အမိုးနီးယား (နိုက်ထရိုဂျင်နှင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ပါဝင်သည်)၊ နှင့် ရေ (အောက်ဆီဂျင်နှင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ပါဝင်သည်) တို့ကို ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဓာတ်ငွေ့၏ လျှော့ချအငွေ့ထုအတွင်း ရောနှောပြီး၊ အမျိုးမျိုးသော နည်းလမ်းများဖြင့် စွမ်းအင်မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းနိုင်သည်။ လျှပ်စစ်ဓာတ်လွှတ်မှု၊ အမျိုးမျိုးသော ဓာတ်ရောင်ခြည်များ၊ မြင့်မားသော အပူချိန်၊ နှင့် ဖိအားတို့ကို ဓာတ်ခွဲခန်းအခြေအနေများတွင် စွမ်းအင်မြှင့်တင်သည့် အေးဂျင့်များအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ပြီး အောင်မြင်မှုအချို့ရရှိခဲ့သည် (လမ်မွန် ၁၉၇၀; လော်လက်စ်နှင့် ဘွိုင်တွန် ၁၉၇၃; အီဗတ်နှင့် ရှရိုဒတ်ဇကီ ၁၉၇၆)။ ဤစမ်းသပ်မှုများတွင် ထုတ်လုပ်ထားသော အမိုင်နိုအက်ဆစ်ပမာဏသည် မူလကာဗွန်ဒြပ်ပေါင်းများ၏ ပမာဏအနည်းငယ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် နည်းပါးပြီး၊ များသောအားဖြင့် ၁ ရာခိုင်နှုန်းထက်နည်းသည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်များအားလုံးသည် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များကို ၎င်းတို့ဖြစ်ပေါ်လာသည်နှင့်တပြိုင်နက် ဓာတ်ပြုစနစ်မှ ဖယ်ရှားရန် အနည်းငယ်ရှုပ်ထွေးသော ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများကို လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်၊ သို့မှသာ စွမ်းအင်ရင်းမြစ်ဖြင့် ၎င်းတို့၏ နောက်ဆက်တွဲ ပျက်စီးမှုကို ကာကွယ်နိုင်မည် (မီလာနှင့် ယူရီ ၁၉၅၉)။

Amino acids do not now occur in nature by themselves, and there is no evidence that they can be formed spontaneously from their basic constituents under present circumstances on earth. (Minute traces of some of the simpler amino acids have been found in a few meteorites [Cronin and Moore 1976].) Proponents of chemical evolution, therefore, are compelled to seek for plausible mechanisms that could yield amino acids under postulated primitive conditions. Up to possibly 18 of the 20 amino acids necessary for organisms may be synthesized by mixing methane (containing carbon and hydrogen), ammonia (containing nitrogen and hydrogen), and water (containing oxygen and hydrogen), in a reducing atmosphere of hydrogen gas, and by highly energizing the mixture in a variety of ways. Electric discharge, various radiations, high temperature, and pressure have all been used as energizing agents in laboratory situations with some success (Lemmon 1970; Lawless and Boynton 1973; Evard and Schrodetzki 1976). The amount of amino acids produced in these experiments has been low, usually less than 1 percent, in comparison to the initial quantity of the carbon compounds present. These procedures all require that somewhat elaborate precautions be taken to remove the amino acids from the reacting system as they are formed so as to prevent their subsequent destruction by the energy source (Miller and Urey 1959).

အမိုင်နိုအက်ဆစ်ပေါင်းစပ်မှုအတွက် လိုအပ်သော အထူးပြုဓာတ်ခွဲခန်းအခြေအနေများသည် လုံလောက်သောစွမ်းအင်နှင့် ဓာတ်ပြုမှုထုတ်ကုန်များကို ထိန်းသိမ်းရန် “မူလမြေကြီး” အခြေအနေတစ်ခုကို အဆိုပြုရန် ခက်ခဲစေသည်။ မီးတောင်အပူ၊ လျှပ်စီးလက်ခြင်း၊ ရေဒီယိုသတ္တိကြွမှု၊ နှင့် ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်များသည် စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်များဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ မြေကြီး၏ဓာတ်ငွေ့အငွေ့ထုသည် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များပေါင်းစပ်နိုင်ရန် လိုအပ်သော ဟိုက်ဒရိုဂျင်အစား အောက်ဆီဂျင်ကို အမြဲတမ်းပိုမိုပါဝင်ထားသည်ဟူသော သက်သေများ တိုးပွားလျက်ရှိသည် (ဂျာဗာ နှင့် စနိုး ၁၉၇၄; ဝေါ်လတန် ၁၉၇၆)။ အောက်ဆီဂျင်ရှိနေပါက၊ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များနှင့် အခြားဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ သက်ဆိုင်သောမော်လီကျူးများသည် လျင်မြန်စွာ ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်၊ အောက်ဆီဂျင်မပါသောလေထုတွင် ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ကို တားဆီးရန် မြင့်မားသောအိုဇုန်းအလွှာမရှိသဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်ပေါင်းများကို လျင်မြန်စွာ ဖျက်ဆီးသည်။

The highly specialized laboratory conditions necessary for amino-acid synthesis make it difficult to propose a “primitive earth” situation that would provide adequate energy and sufficient preservation of the reaction products. Volcanic heat, lightning discharge, radioactivity and ultraviolet radiation are possible sources of energy; but there is increasing evidence that earth’s gaseous envelope has always contained an abundance of oxygen, rather than the hydrogen necessary for a reducing atmosphere in which amino acids can be synthesized (Javor and Snow 1974; Walton 1976). In the presence of oxygen, amino acids and any other biologically relevant molecules would have been quickly destroyed. Furthermore, an atmosphere without oxygen would not have a protective high altitude layer of ozone to stop ultraviolet radiation, which rapidly destroys organic compounds.

အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ ပေါင်းစပ်မှုအစီအစဉ်တွင် သက်ရှိဆဲလ်များဆီသို့ ဦးတည်သွားမည်ဟု ယူဆထားသည့် နောက်ထပ်အခက်အခဲများလည်း ရှိသည်။ အမိုင်နိုအက်ဆစ်တစ်ခုသည် ဖွဲ့စည်းပုံပုံစံ ၄ မျိုးဖြင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ဤဂုဏ်သတ္တိကို စတီရီယိုဓာတုဗေဒ (stereochemistry) ဟုခေါ်သည်။ ၎င်းတို့အနက် ၂ မျိုးသည် လူတစ်ဦး၏ လက်နှစ်ဖက်နှင့်တူပြီး၊ ညာလက်ပုံစံနှင့် ဘယ်လက်ပုံစံဟူ၍ အလွန်ဆင်တူသော်လည်း၊ မှန်ထဲတွင် ပုံရိပ်သည် မှန်ရှေ့ရှိ အရာဝတ္ထုနှင့် ပြောင်းပြန်ဖြစ်နေသည့်ပုံစံအတိုင်း ကွဲပြားသည်။ ဤပုံစံနှစ်မျိုးကို ဒီ (D) နှင့် အယ်လ် (L) ပုံစံများဟု ခေါ်ပြီး၊ ဓာတ်ခွဲခန်းပေါင်းစပ်မှုများသည် ပုံမှန်အားဖြင့် တစ်ခုချင်းစီ၏ ပမာဏညီမျှခန့်ကို ထုတ်လုပ်သည်။ သက်ရှိသတ္တဝါများ၏ ပရိုတင်းများသည် လိုအပ်သော အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၂၀ မျိုးစီ၏ အယ်လ်ပုံစံဖြင့် လုံးဝနီးပါး ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အကယ်၍ အသက်သည် ကျပန်းဖြစ်ပေါ်လာပြီး “ရရှိနိုင်သော” အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ တစ်ဝက်သည် ဒီပုံစံများဖြစ်ပါက၊ သက်ရှိသတ္တဝါများတွင် ဒီပုံစံများသည် အဘယ်ကြောင့် တူညီစွာ ကိုယ်စားမပြုသနည်း။

There are additional difficulties with the scheme for a synthesis of amino acids that would supposedly lead to living cells. An amino acid may occur in four structural forms. This property is known as stereochemistry. Two of the forms are like a person’s two hands, right-hand form and left-hand form, very much alike yet different in the same way the image in a mirror is reversed from the object before the mirror. These two forms are called D and L forms and laboratory syntheses normally yield approximately equal amounts of each. The proteins of living organisms consist almost entirely of the L form of each of the 20 different necessary amino acids. If life randomly evolved and half of the “available” amino acids were D forms, why are D forms not equally represented in living organisms?

ထို့ပြင်၊ ဒီ နှင့် အယ်လ် ပုံစံများအပြင်၊ ပရိုတင်းများတွင် ပုံမှန်မတွေ့ရသော အမိုင်နိုအက်ဆစ်မျိုးကွဲများသည် “မူလမြေကြီး” စမ်းသပ်မှုများတွင် တစ်ခါတစ်ရံ များပြားစွာ ထုတ်လုပ်ပေးသည် (လော်လက်စ် နှင့် ဘွိုင်တန် ၁၉၇၃)။ ဤမျိုးကွဲများသည် အနည်းဆုံး အချို့သော သက်ရှိသတ္တဝါများတွင် ပရိုတင်းဖွဲ့စည်းမှုတွင် အဘယ်ကြောင့် မပါဝင်သနည်းဟူသော မေးခွန်းကို ထုတ်နိုင်သည်။

In addition to the D and L forms, varieties of amino acids not normally found in proteins are also produced in simulated “primitive earth” experiments, sometimes in great abundance (Lawless and Boynton 1973). The question can be raised Why are not these varieties also involved in protein formation, at least in some organisms?

ပိုလီဆက်ကာရိုက်၊ လီပိဒ်၊ နှင့် နျူကလီးယစ်အက်ဆစ်များ၏ အဆောက်အဦဖြစ်သော မိုနိုဆက်ကာရိုက်၊ ဖက်တီအက်ဆစ်၊ နှင့် နိုက်ထရိုဂျင်အခြေခံများ၏ မူလဇီဝပေါင်းစပ်မှုအစီအစဉ်များတွင် ဆင်တူအခက်အခဲများ ရှိသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုမျှ အောက်ဆီဂျင်ရှိနေသော မူလဇီဝအခြေအနေများတွင် ပေါင်းစပ်နိုင်ခြင်းမရှိပါ။ ထို့ပြင်၊ မိုနိုဆက်ကာရိုက်များသည် ဖွဲ့စည်းပုံပုံစံများစွာ၏ တူညီသောရောနှောမှုအဖြစ် ထုတ်လုပ်ခံရပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် တစ်ခုသာလျှင် သက်ရှိသတ္တဝါများတွင် အမှန်တကယ်တွေ့ရှိရသည်။

Similar difficulties exist with schemes for prebiotic syntheses of monosaccharides, fatty acids, and nitrogenous bases that are the building blocks of polysaccharides, lipids, and nucleic acids. None of these can be synthesized under prebiotic conditions in the presence of oxygen. Moreover, monosaccharides would again be produced as equal mixtures of several structural forms, of which only one is actually found in living organisms.

ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်သောလူတစ်ဦးသည် အတော်လေး ရှုပ်ထွေးပြီး ခေတ်မီသောကိရိယာများကို အသုံးပြု၍ “မူလမြေကြီး” အခြေအနေများတွင် ရိုးရှင်းသော ဒြပ်ပေါင်းအနည်းငယ်ကို ပေါင်းစပ်နိုင်ကြောင်း အတိအလင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ရိုးရှင်းသော ဓာတုဒြပ်ပေါင်းများသည် လုံလောက်သောအချိန်ပေးပါက လူသားအဖြစ်သို့ ကိုယ်တိုင်ဖွဲ့စည်းနိုင်စွမ်းရှိသည်ဟူသော ပြောင်းပြန်အဆိုသည် မမှန်ကန်ပါ။

It has been proved conclusively that an intelligent person using rather complex and sophisticated equipment under so-called “primitive earth” conditions, is able to synthesize a few simple compounds; but it does not follow that the reverse must also be true, that is, that simple chemical compounds have the capacity spontaneously to organize into man, given sufficient time.

အသက်၏ ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ပုံစံတစ်ခုသည် အမိုင်နိုအက်ဆစ်နှင့် ရိုးရှင်းသောသကြားများကဲ့သို့သော အခြေခံအဆောက်အဦယူနစ်များ (ဇီဝမိုနိုမာများ) ၏ မူလအစကို ရှင်းပြရုံသာမက၊ ၎င်းတို့ကို ပိုမိုရှုပ်ထွေးပြီး ထူးခြားသော မော်လီကျူးများအဖြစ် (ဇီဝပိုလီမာများ) ပေါင်းစည်းမှုကိုလည်း ရှင်းပြရမည်။ ဤပေါင်းစည်းမှုလုပ်ငန်းစဉ်ကို ပိုလီမာပြုလုပ်ခြင်း (polymerization) ဟုခေါ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ သို့မဟုတ် မိုနိုနျူကလီးယိုတိုက်များသည် ပရိုတင်းများနှင့် နျူကလီးယစ်အက်ဆစ်များအဖြစ် ပိုလီမာပြုလုပ်သည်။ ဤဓာတ်ပြုမှုများ၏ ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ပေါ်မှုနှင့်ပတ်သက်သော ပြဿနာအချို့ကို ကယ်လဗင် (၁၉၆၉၊ စာမျက်နှာ ၁၅၅–၁၅၇) နှင့် ဂစ်ရှ် (၁၉၇၂၊ စာမျက်နှာ ၁၇) တို့က ဆွေးနွေးထားသည်။ ပထမဦးစွာ၊ ဇီဝမိုနိုမာများ (အခြေခံယူနစ်များ) ကို ပိုလီမာများ (ရှုပ်ထွေးသောမော်လီကျူးများ) အဖြစ် ပိုလီမာပြုလုပ်ခြင်း (ပိုမိုရှုပ်ထွေးသောပုံစံများအဖြစ် ပေါင်းစည်းခြင်း) ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ရေဓာတ်ထုတ်ယူခြင်း (ရေဖယ်ရှားခြင်း) ဓာတ်ပြုမှုကို ပါဝင်သည်။ ဒုတိယအနေဖြင့်၊ ဇီဝမိုနိုမာများ၏ စီစဉ်မှုသည် အလွန်တိကျရမည်။ ၎င်းတို့၏ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုအတွက် သင့်လျော်သောအစီအစဉ်သည် အရေးကြီးသည်။

A model for the spontaneous evolution of life not only must account for the origin of the basic building units such as amino acids and simple sugars, called biomonomers, it must also account for the combining of these building blocks into more complex and highly characteristic molecules called biopolymers. The process of uniting these is called polymerization. For instance, amino acids or mononucleotides are polymerized to form proteins and nucleic acids, respectively. Some of the problems dealing with the spontaneous occurrence of these reactions are discussed by Calvin (1969, pp. 155-157) and Gish (1972, p. 17). First, one needs to consider the polymerization (combination into more complex forms) of the biomonomers (basic units) into large polymers (complex molecules), which involves a dehydration (removal of water) reaction. Second, the arrangement of the biomonomers has to be highly specific; a proper sequence is critical for their biological activity.

ရေဓာတ်ထုတ်ယူခြင်းဓာတ်ပြုမှုသည် စွမ်းအင်လိုအပ်သည်။ ဤစွမ်းအင်ကို ပံ့ပိုးရန် အစီအစဉ်များစွာကို အကြံပြုထားသည်။ ဖောက်စ် နှင့် ၎င်း၏လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များက ပြုလုပ်သော စမ်းသပ်မှုများတွင် (ဖောက်စ် ၁၉၆၅) ခြောက်သွေ့သော အမိုင်နိုအက်ဆစ်ရောနှောမှုများကို ၁၇၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်အထိ အပူပေးခဲ့ပြီး၊ ပရိုတင်းဆင်တူပစ္စည်းများဟု ခေါ်သော ပရိုတင်းအိုဒ်များကို ရရှိခဲ့သည်။ ပရိုတင်းအိုဒ်ဖွဲ့စည်းမှုသည် အမိုင်နိုအက်ဆစ်ပါဝင်မှုမြင့်မားမှုကို အမြဲလိုအပ်သည်။ ၎င်းကို ရေရှိနေသောအခါ ပြီးမြောက်အောင်မပြုလုပ်နိုင်ပါ၊ အကြောင်းမှာ ရေသည် ဓာတ်ပြုမှု၏ထုတ်ကုန်ဖြစ်ပြီး၊ ပိုလီမာပြုလုပ်ခြင်းကို ပြီးမြောက်ရန် ဖယ်ရှားရမည်ဖြစ်သည်။ ရေရှိနေပါက ပိုလီမာများသည် ဟိုက်ဒရိုလိုက်ဇ် ဖြစ်ပြီး မိုနိုမာများအဖြစ်သို့ ပြန်လည်ယိုယွင်းသွားသည်။ မူလမြေကြီး၏ မျက်နှာပြင်သည် သမုဒ္ဒရာများဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသည်ဟု ယူဆထားသောကြောင့်၊ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များကို ခြောက်သွေ့သောနေရာများ (ဥပမာ၊ မီးတောင်များ) တွင် ဤမျှများပြားစွာ စုစည်းနိုင်မည်ကို စိတ်ကူးရန်ခက်ခဲသည်။

The dehydration reaction requires energy; and several schemes have been suggested to provide this energy. In experiments carried out by Fox and his co-workers (Fox 1965) mixtures of dry amino acids were heated up to 175° C. and proteinlike substances called proteinoids were obtained. Proteinoid formation always required high amino-acid concentrations. It cannot be accomplished in the presence of water, for water is a product of the reaction and must be removed in order to carry the polymerization to completion. In the presence of water the polymers tend to hydrolyze and degrade back to the monomers. It is difficult to imagine how such large amounts of amino acids could be concentrated at certain dry localities (volcanoes, e.g.) on the surface of the primitive earth, postulated to be mostly covered with oceans.

မီလာ နှင့် ယူရေး (၁၉၅၉) တို့က ပြုလုပ်ခဲ့သော စမ်းသပ်မှုများသည် ရေပါဝင်သောအလတ်စားတွင် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ဖွဲ့စည်းမှုကို ယူဆခဲ့သည်။ ရေပါဝင်သောပတ်ဝန်းကျင်တွင် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များကို ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ဆိုင်ယာနိုင်းဒ်များကဲ့သို့သော ရေဓာတ်ထုတ်ယူမော်လီကျူးများကို အသုံးပြု၍ ပြုလုပ်ခဲ့သည် (စတိန်းမန်း နှင့် အခြားသူများ၊ ၁၉၆၄)။ ပရိုတင်းများတွင် အမိုင်နိုအက်ဆစ်ရာပေါင်းများစွာ ဆက်စပ်ပါဝင်နိုင်သော်လည်း၊ ဤနည်းလမ်းဖြင့် သိသာထင်ရှားသော ထုတ်လုပ်မှုတွင် အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၄ ခုအထိသာ ဆက်သွယ်နိုင်သည်။

The experiments performed by Miller and Urey (1959), described above, assumed the formation of the amino acids in an aqueous media. Attempts have been made to couple amino acids in an aqueous environment by using dehydrating molecules such as cyanamides (Steinman, et al., 1964). While proteins may contain several hundred amino acids in a chain, this method can join only up to four in any appreciable yields.

ပိုမိုဆိုးရွားသော ပြဿနာမှာ ပရိုတင်းများရှိ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ မျဉ်းဖြောင့်ဆက်စပ်မှုဖြစ်သည်။ အသုံးဝင်သော ပရိုတင်းများသည် အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၂၀ မျိုးမှ ကျပန်းပိုလီမာများ မဟုတ်ပါ။ ဆဲလ်တစ်ခု၏ အသက်ရှင်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များစွာရှိပြီး၊ တစ်ခုချင်းစီသည် ဆဲလ်အတွင်း ထိုလုပ်ငန်းစဉ်ကို လိုက်နာနိုင်ရန် ပရိုတင်းတွင် သတ်မှတ်ထားသော အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ ဆက်စပ်မှုကို လိုအပ်သည်။ ပေးထားသော ပရိုတင်းတစ်ခုသည် အင်ဇိုင်းတစ်ခု သို့မဟုတ် ဇီဝဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ ဓာတ်ကူပစ္စည်းအဖြစ် လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီး၊ ထိုသို့သော ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများသည် အသက်ရှင်ဆဲလ်တစ်ခုချင်းစီမှ လုပ်ဆောင်သော ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများအတွက် လိုအပ်ပြီး၊ တစ်ခုချင်းစီသည် များသောအားဖြင့် ကွဲပြားပြီး သတ်မှတ်ထားသော အင်ဇိုင်းတစ်ခုကို လိုအပ်သည်။ ၎င်းသည် အရိုးများနှင့် အရိုးနှင့်အရိုးကြားသောအရာများတွင် တွေ့ရှိရသော ကော်လဂျင်ကဲ့သို့ ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ ပစ္စည်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ အချို့သော ပရိုတင်းများသည် အဆုတ်မှ ခန္ဓာကိုယ်၏ အတွင်းပိုင်းတစ်ရှူးများသို့ အောက်ဆီဂျင်ကို သယ်ဆောင်ပေးသော ဟီမိုဂလိုဘင်ကဲ့သို့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် ပါဝင်သည်။ ပရိုတင်းတစ်ခုသည် ရောဂါပိုးဝင်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးသော သတ်မှတ်ထားသော ယန္တရားတစ်ခုကို ပေးစွမ်းနိုင်သော ပဋိဇီဝပစ္စည်းဖြစ်နိုင်သည်။ သက်ရှိတစ်ခုကို ထိန်းညှိရာတွင် ပါဝင်သော ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ စာပို့သူများဖြစ်သော ဟော်မုန်းများသည်လည်း ပရိုတင်းသဘာဝရှိနိုင်သည်။ အချို့သော ပရိုတင်းများသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အမိုင်နိုအက်ဆစ်များအတွက် သိုလှောင်ရာအဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်။ အခြားသူများဖြစ်သော အက်တင်သည် ကျုံ့ယူနိုင်စွမ်းရှိပြီး ကြွက်သားလှုပ်ရှားမှုအတွက် လိုအပ်သည်။ ဤမတူညီသော လုပ်ဆောင်ချက်များအားလုံးသည် ပရိုတင်းဖွဲ့စည်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသော အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၂၀ မျိုး၏ အလွန်သတ်မှတ်ထားသော အရေအတွက်နှင့် အစီအစဉ်ပေါ်တွင် မူတည်သည်။ အက္ခရာ ၂၆ လုံးကို စကားလုံးများ၊ ဝါကျများ၊ စာပိုဒ်များနှင့် စာအုပ်များအတွက် သတ်မှတ်ထားသော အဓိပ္ပာယ်ကို ပေးရန် အသုံးပြုသည့် ရေးသားမှုတွင် ဆင်တူသော အခြေအနေတစ်ခုရှိသည်။

More serious is the problem of the linear sequence of amino acids in proteins. Useful proteins are not random polymers of 20 kinds of amino acids. There are many chemical functions that are vital to the life of a cell, and each function requires a specific sequence of amino acids in the protein, which enables that process to be followed in the cell. A given protein may act as an enzyme, or biological catalyst, required for the many chemical reactions carried out by each living cell, each reaction usually requiring a different and specific enzyme. It can serve as structural material such as collagen, found in tendons and ligaments. Some proteins are involved in transport, such as hemoglobin, which carries oxygen from the lungs to the inner tissues of the body. A protein may be an antibody that provides a specific protective mechanism against infection. Hormones, the chemical messengers involved in regulating an organism, may also be protein in nature. Some proteins act as storage for the essential amino acids. Others, such as actin, have the ability to contract and are needed for muscular action. All of these diverse functions depend on a highly specific number and order for the 20 kinds of amino acids that form protein structure. An analogous situation exists in writing, where 26 letters are used to provide a specific meaning to words, sentences, paragraphs, and books.

အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ ဆက်စပ်မှု၏ တိကျမှု၏ အရေးပါမှုကို သဘောပေါက်ရန် ဆစ်ကယ်ဆဲလ်သွေးအားနည်းရောဂါကို စဉ်းစားရုံဖြင့် လုံလောက်သည်။ ၎င်းသည် အနီသွေးဆဲလ်များ၏ အောက်ဆီဂျင်သယ်ဆောင်ပရိုတင်းဖြစ်သော ဟီမိုဂလိုဘင်ကို ထိခိုက်စေသော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဟီမိုဂလိုဘင်သည် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ ကွင်းဆက်လေးခုဖြစ်ပြီး၊ တူညီသော ကွင်းဆက်နှစ်ခုသည် အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၁၄၁ ခုနှင့်၊ အခြားတူညီသော ကွင်းဆက်နှစ်ခုသည် အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၁၄၆ ခုရှည်သည်။ ဆစ်ကယ်ဆဲလ်သွေးအားနည်းရောဂါသည် ပိုရှည်သော ကွင်းဆက်နှစ်ခုစီတွင် အနေအထား ၆ တွင် ဂလူတမစ်အက်ဆစ်အစား ဗယ်လင်းဖြင့် အစားထိုးခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်။ ပရိုတင်းများတွင် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ အစားထိုးမှုအားလုံးသည် ဤသို့သော သိသာထင်ရှားမှုမရှိသော်လည်း၊ အချို့သည် ပိုမိုသိသာသည်။ ပရိုတင်းများရှိ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ မှန်ကန်သော အစီအစဉ်သည် အသက်ရှင်သက်ရှိအတွင်း ၎င်း၏ လှုပ်ရှားမှုနှင့် လုပ်ဆောင်မှုအတွက် အမြဲတမ်း အလွန်အရေးကြီးသည်။

One has only to consider the genetic disorder sickle-cell anemia to appreciate the importance of precision in the sequence of amino acids in proteins. This is a disease that affects the oxygen-carrying protein, hemoglobin, of the red blood cells. Hemoglobin consists of four chains of amino acids. Two identical chains are 141 and two other identical chains are 146 amino acids long. Sickle-cell anemia is caused by the replacement of valine for glutamic acid at position six in each of the two longer chains. While it is true that not all substitutions of amino acids in proteins are as drastic as this one, others are more so. The proper order of amino acids in proteins is always extremely critical to its activity and function within the living organism.

ကျပန်းထောက်ပံ့မှုများမှ မှန်ကန်သော အမိုင်နိုအက်ဆစ်ဆက်စပ်မှုကို ကိုယ်တိုင်ရရှိရန် ပြဿနာကို ဝှိုက်တ် နှင့် အခြားသူများ (၁၉၆၈၊ စာမျက်နှာ ၁၄၁) တွင် ဆွေးနွေးထားသည်။ အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၂၀ မျိုးသာ ပါဝင်ပြီး တစ်မျိုးစီသည် တစ်ကြိမ်သာ ဖြစ်ပေါ်သည့် ဆက်စပ်မှုတွင်၊ ၂ x ၁၀၁၈ (၂ ၏နောက်တွင် ၁၈ သုညများ) ခု ကွဲပြားသော ဆက်စပ်မှုများကို ဖွဲ့စည်းနိုင်သည်။ အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၂၈၈ ယူနစ်ပါဝင်သော ပရိုတင်းတစ်ခုအတွက် အမိုင်နိုအက်ဆစ် ၁၂ မျိုးသာအသုံးပြုပါက ၁၀၃၀၀ (၁ ၏နောက်တွင် ၃၀၀ သုညများ) ခု ဖြစ်နိုင်သော ပေါင်းစပ်မှုများ ရှိသည်ဟု တွက်ချက်ထားသည်။ ဤပေါင်းစပ်မှုများထဲမှ တစ်ခုစီမှ တစ်မော်လီကျူးတစ်ခုသာလျှင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရှိပါက၊ ဤဆက်စပ်မှုများ၏ စုစုပေါင်းဒြပ်ထုသည် ၁၀၂၈၀ ဂရမ်ဖြစ်လိမ့်မည်။ သို့သော် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံး၏ စုစုပေါင်းဒြပ်ထု၊ အော်ဂဲနစ်မဟုတ်သော ဒြပ်ထုနှင့် အားလုံးအပါအဝင်၊ ၁၀၂၇ ဂရမ်သာရှိသည်။

The problem of obtaining the proper amino-acid sequence spontaneously from random supplies is discussed by White et. al. (1968, p. 141). In a sequence containing only 20 different amino acids in which each kind occurs only once, 2 x 10¹⁸ (2 followed by 18 zeros) different sequences can be formed. It has been calculated that for a protein consisting of 288 amino acid units there are 10³⁰⁰ (1 followed by 300 zeros) possible combinations if only 12 kinds of amino acids are used. If only one molecule of each of these combinations existed on earth, then the total mass of these sequences would be 10²⁸⁰ grams; yet the total mass of the earth, inorganic matter and all, is only 10²⁷ grams.

ဖောက်စ်၏ စမ်းသပ်မှုများ၏ အခြေအနေများအောက်တွင် ဖွဲ့စည်းထားသော ပရိုတင်းနှိုက်များသည် ကျပန်းအမိုင်နိုအက်ဆစ်ဆက်စပ်မှုများကို ပိုင်ဆိုင်သည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုသည် လုပ်ဆောင်နိုင်သော ပရိုတင်း၏ ဆက်စပ်မှုရှိရန် ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျပန်းဖြစ်ရပ်များဖြင့် ပေးထားသော ဆဲလ်တစ်ခု၏ ပရိုတင်းအနည်းငယ်ကိုပင် ထုတ်လုပ်ရန် အခွင့်အလမ်းသည် အလွန်နည်းပါးသည်။ ယုတ္တိဗေဒအရ အခြားရွေးချယ်စရာများကို ရှာဖွေသင့်သည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ အီဒင် (၁၉၆၇)၊ ဟယ်လ် (၁၉၆၀)၊ ဆယ်လစ်ဘူရီ (၁၉၆၉၊ ၁၉၇၁)၊ ရှု့ဇင်ဘာဂါ (၁၉၆၇) ကဲ့သို့သော စာရေးဆရာများစွာသည် ကျပန်းဖြစ်ရပ်များဖြင့် အသက်ကို စည်းရုံးရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

The proteinoids formed under the conditions of Fox’s experiments, mentioned above, possess random amino-acid sequences. While it is possible that one of them will have the sequence of a functional protein, the chances of producing by random events on earth even a few of the proteins of a given cell are extremely low. Logic would dictate that one should look for alternatives. Many authors (Eden 1967; Hull 1960; Salisbury 1969, 1971; Schutzenberger 1967) have emphasized the improbability of organizing life by random events.

အသက်ရှင်ဆဲလ်များ၏ နောက်ထပ်ကြီးမားသော မော်လီကျူးအစိတ်အပိုင်းတစ်မျိုးမှာ နျူကလီယစ်အက်ဆစ်များဖြစ်သည်။ နျူကလီယစ်အက်ဆစ်များ၊ အထူးသဖြင့် ဒီအောက်ဆီရိုင်ဘိုနျူကလီယစ်အက်ဆစ် (DNA) သည် ဆဲလ်လည်ပတ်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ပရိုတင်းများအားလုံး၏ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းမှုကို ညွှန်ကြားသည့် အချက်အလက်ကို မော်လီကျူးအဆင့်တွင် ထိန်းသိမ်းထားသည်။ DNA တွင် မိုနိုနျူကလီယိုတက်များ၏ ဆက်စပ်မှုသည် သဘာဝ၏ အဓိကကုဒ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို အသက်ရှင်ဆဲလ်တစ်ခုမှ ဘာသာပြန်ဆိုသောအခါ၊ ပရိုတင်းများတွင် တွေ့ရှိရသော အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ ဆက်စပ်မှုကို ထိန်းချုပ်သည်။ ဤကုဒ်တွင် သို့မဟုတ် ၎င်း၏ ဘာသာပြန်ဆိုမှုတွင် အမှားများသည် လုပ်ဆောင်မှုမရှိသော ပရိုတင်းများ၏ ဖွဲ့စည်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ထို့အပြင်၊ DNA သည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ပုံတူပွားမှုအတွက် ပုံစံတစ်ခုကို ပေးစွမ်းသည်—ဆဲလ်ခွဲခြင်းအတွင်း ဆဲလ်မှဆဲလ်သို့ ထုတ်လွှင့်ရန်အတွက် တူညီသော DNA မော်လီကျူးများကို ထုတ်လုပ်ပေးသည့် လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်သည်။ ဤပုံတူပွားမှုနှင့် ဘာသာပြန်ဆိုမှုလုပ်ငန်းစဉ်သည် အသက်ရှင်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ယုံကြည်စိတ်ချစွာ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရမည်။ DNA မော်လီကျူးသည် ဆဲလ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်သော ဇီဝဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများ၏ ဆက်စပ်မှုနှင့် ပမာဏကို ထိန်းညှိသည့် ထိန်းချုပ်မှုယန္တရားများအတွက်လည်း ကုဒ်ထည့်ထားသည်။ DNA မော်လီကျူးတွင်ပါဝင်သော အချက်အလက်သည် အလွန်သတ်မှတ်ထားပြီး ရှုပ်ထွေးသည်ဟု ထင်ရှားရမည် (နယူဖဲလ် ၁၉၇၄အေ)။

Another class of large molecular components of living cells is the nucleic acids. Nucleic acids, specifically DNA or deoxyribonucleic acid, contain on a molecular level the information that directs the synthesis of all the proteins vital to the operation of the cell. The sequence of the mononucleotides in DNA is nature’s master code, which, when translated by a living cell, controls the sequence of the amino acids found in proteins. Errors in this code or in its translation may lead to the formation of nonfunctional proteins. In addition, DNA provides the template for its own replication—the process by which identical DNA molecules are produced for transmission from cell to cell during cell division. This replication, as well as the translation process, must proceed reliably in order for life to be maintained. The DNA molecule is also coded for the various control mechanisms that regulate the sequence and amount of the various biochemical reactions that take place within a cell. It should be apparent that the information contained in a DNA molecule is extremely specific and complex (Neufeld 1974a).

နျူကလီယစ်အက်ဆစ်များ၏ ကိုယ်တိုင်ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းမှု ပြဿနာသည် ပရိုတင်းများထက်ပင် ပိုမိုခက်ခဲသည်၊ အကြောင်းမှာ ဤနေရာတွင် ပြူရင်း သို့မဟုတ် ပီရီမစ်ဒင်း ဘေ့စ်များ၊ ပင်တို့စီ သကြားများ၊ နှင့် ဖော့စဖောရစ်အက်ဆစ် ဟူသော အဓိကအစိတ်အပိုင်းသုံးမျိုးအကြား သတ်မှတ်ထားသော နှောင်ကြိုးဖွဲ့စည်းမှု လိုအပ်သည်။ ဤအစိတ်အပိုင်းသုံးမျိုးကို မှန်ကန်စွာ စီစဉ်ထားပါက မိုနိုနျူကလီယိုတက်များကို ဖွဲ့စည်းမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် နျူကလီယစ်အက်ဆစ်များ၏ တည်ဆောက်မှုအခြေခံများဖြစ်သည်။ နျူကလီယစ်အက်ဆစ်ဖွဲ့စည်းမှု၏ ခက်ခဲမှုကို ယနေ့အချိန်အထိ ဇီဝမဖြစ်ပေါ်မီ အခြေအနေများအောက်တွင် နျူကလီယစ်အက်ဆစ်များကို ထုတ်လုပ်ရန် အနည်းငယ်မျှသာ ကြိုးစားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ထောက်ပြခြင်းဖြင့် သရုပ်ပြနိုင်သည်။

The problem of spontaneous synthesis of nucleic acids is even more formidable than that of proteins, since here it is necessary to have specific bond formation between three main components—purine or pyrimidine bases, pentose sugars, and phosphoric acid. These three components properly arranged will form the mononucleotides, which in turn are the building blocks of the nucleic acids. The difficulty of nucleic-acid formation can be illustrated by pointing out that to this date no serious attempts have been made at producing nucleic acids under postulated prebiotic conditions.

ဆဲလ်တစ်ခု၏ ဖွဲ့စည်းပုံသည်လည်း အလွန်စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားသည်။ မျက်နှာပြင်နှင့် အတွင်းပိုင်းတွင် ရှိသော အမြှေးပါးများသည် သတ်မှတ်ထားသော ဒြပ်ပေါင်းများကို ရွေးချယ်စွာ ဖြတ်သန်းခွင့်ပြုပြီး အခြားအရာများကို ဖယ်ထုတ်သည်။ အချို့သော အတွင်းအမြှေးပါးများသည် အသက်ရှင်ရန် လိုအပ်သော ဓာတ်ပြုမှုစဉ်များစွာကို လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သော သုံးဖက်မြင်စီစဉ်မှုတွင် ပရိုတင်းများကို ချိတ်ဆက်ရန် လုပ်ဆောင်သည်။ ဥပမာကောင်းတစ်ခုကို ဆဲလ်အတွင်းရှိ မိုက်တိုကွန်ဒရီယာ—တစ်ခါတစ်ရံ ဆဲလ်၏ စွမ်းအားထုတ်လုပ်ရာနေရာဟု ခေါ်ဆိုသော သေးငယ်သော အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများ—တွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ထိုနေရာတွင် အောက်ဆီဂျင်၏ အလွှာများမှ အီလက်ထရွန်များကို လွှဲပြောင်းပေးပြီး တပြိုင်နက် စွမ်းအင်ကြွယ်ဝသော မော်လီကျူးများကို ပေါင်းစပ်ပေးသော အင်ဇိုင်းများအကြား အလွန်သတ်မှတ်ထားသော ဆက်နွယ်မှုများ လိုအပ်သည်။ ဤရှုပ်ထွေးသော သတ်မှတ်မှုသည် ကျပန်းဖြစ်စဉ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းမှုအဆင့်သို့ ရောက်ရှိရန် တောင်းဆိုသော မော်ဒယ်တစ်ခုအပေါ် နောက်ထပ်ကန့်သတ်ချက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

The structure of a living cell is also highly organized. Both at the surface and inside are membranes that allow selective passage of certain compounds and the exclusion of others. Some inner membranes function to bind proteins in the specific three-dimensional arrangement required to carry out many of the reaction sequences involved in the maintenance of life. A good example may be found in the mitochondria—small organelles within the cell sometimes referred to as the powerhouse—where highly specific relationships are required between the enzymes that carry out the transfer of electrons from the substrates of oxygen and simultaneously synthesize energy-rich molecules. Such complex specificity poses further constraints on a model that demands that the organizational level be reached by random processes.

အသက်ရှင်ရန်အတွက် လိုအပ်သော အခြေခံမော်လီကျူးများ၏ ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ပေါ်လာမှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို အကဲဖြတ်ရာတွင်၊ ယုံကြည်စိတ်ချရသော ယန္တရားတစ်ခုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ခြင်း သို့မဟုတ် အဆိုပြုခဲ့ခြင်းမရှိဟု နိဂုံးချုပ်ရမည်။ ဇီဝမဖြစ်မီ အခြေအနေများကို ယူဆထားသော စမ်းသပ်မှုများသည် ဇီဝစနစ်များ၏ အခြေခံဖွဲ့စည်းပစ္စည်းများအားလုံးကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သော အများစုအတွက်၊ အကောင်းဆုံးအခြေအနေများတွင်ပင် အထွက်နှုန်းသည် အလွန်နည်းပါးသည်။ ဇီဝစနစ်များတွင် တွေ့ရှိရသော အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၊ သကြားများ၊ နှင့် အခြားမော်လီကျူးများ၏ ထူးခြားသော စတီရီယိုဓာတုဗေဒ သို့မဟုတ် ဖွဲ့စည်းပုံအတွက် ကျေနပ်ဖွယ်ရှင်းပြချက်မရှိပါ။ ပရိုတင်းများတွင် အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ အလွန်သတ်မှတ်ထားသော စီစဉ်မှုများ၊ နျူကလီယစ်အက်ဆစ်များတွင် နျူကလီယိုတိုက်များ၏ စီစဉ်မှုများ၊ သို့မဟုတ် ဒီအင်န်အေ မျိုးရိုးဗီဇကုဒ်၏ မူလအစကို ကျေနပ်ဖွယ်ရှင်းပြပေးနိုင်သော မော်ဒယ်တစ်ခုမျှ တီထွင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါ။

In evaluating the possibility of the spontaneous origin of the basic molecules needed for life, one must conclude that a plausible mechanism has not been discovered or postulated. Experiments assuming prebiotic conditions have not yet been able to produce all of the basic building blocks of biological systems. For most of those that have been produced the yields are extremely low, even under optimal conditions. No satisfactory explanation accounts for the unique stereo-chemistry, or structure, of amino acids, sugar, and other molecules found in biological systems. No model has been developed that can satisfactorily account for the highly specific sequences of amino acids in proteins and of nucleotides in nucleic acids or for the origin of the DNA genetic code.

အခြေခံဖွဲ့စည်းပစ္စည်းများအားလုံးကို ပေါင်းစပ်နိုင်ခဲ့သည်ပင်ဖြစ်စေ၊ ၎င်းတို့သည် ဇီဝဗေဒအရ တက်ကြွသော ဆဲလ်အတွင်းဖွဲ့စည်းပုံများအဖြစ် ကိုယ်တိုင်စနစ်တကျ ဖြစ်ပေါ်လာမည်မဟုတ်ပါ။ မိုနို့ (၁၉၇၁၊ စာမျက်နှာ ၉၅-၁၁၃) မှ ထောက်ပြသည့်အတိုင်း၊ အသက်ရှင်မှုသည် အလွန်မြင့်မားသော ဖွဲ့စည်းမှုနှင့် သတ်မှတ်မှုအဆင့်ပေါ်တွင် မူတည်သည်။ သက်ရှိများ၏ မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်မှုအတွက် တိကျသော ထိန်းချုပ်မှုနှင့် စည်းမျဉ်းယန္တရားများကို ဆဲလ်အတွင်း ထည့်သွင်းတည်ဆောက်ထားရမည်။ ဓာတုစနစ်များသည် ကိုယ်တိုင်စနစ်တကျ မဖြစ်ပေါ်ပါ၊ အမှန်တကယ်တွင် ၎င်းတို့သည် ကျပန်းဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့်၊ အသက်ရှင်မှု၏ မူလအစကို နားလည်ရန် ကျိုးကြောင်းဆီလျှော်သော ရှာဖွေမှုတစ်ခုသည် ဇီဝဓာတုဗေဒဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီ၏ အခြားရွေးချယ်စရာတစ်ခုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်သည်။

Even if all of the basic building blocks could be synthesized they would not spontaneously be organized into biologically active subcellular structures. As pointed out by Monod (1971, pp. 95-113), life depends on an extremely high level of organization and specificity. Precise control and regulation mechanisms must be built into the cell for the proper functioning of the organism. Chemical systems do not spontaneously order themselves; rather they tend to randomize. Therefore, a reasonable search for an understanding of the origin of life should consider an alternative to the theory of biochemical evolution.

သက်ရှိဆဲလ်များ၏ မူလအစ။ အထက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သော ဓာတုဗေဒနှင့် ဇီဝဓာတုဗေဒအဆင့်တွင် အသက်ရှင်မှု၏ ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ပေါ်လာမှု၏ ကြီးမားသော အတားအဆီးများသည်၊ ရိုးရှင်းသော်လည်း အပြည့်အဝလုပ်ဆောင်နိုင်သော ဆဲလ်တစ်ခု၏ ဖြစ်နိုင်သော ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ပေါ်လာမှုကို စဉ်းစားသောအခါ ပိုမိုရှုပ်ထွေးလာသည်။ ၎င်းသည် ဇီဝဗေဒပညာရှင်များအားလုံးက အမှန်တကယ်အသက်ရှင်သည်ဟု လက်ခံမည့် အလွယ်ကူဆုံး လွတ်လပ်သော အသက်ရှင်မှုပုံစံဖြစ်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အဆိုများ ရံဖန်ရံခါရှိသော်လည်း၊ ဇီဝကမ္မဗေဒပညာရှင်များ၊ ဇီဝဓာတုဗေဒပညာရှင်များ၊ သို့မဟုတ် မော်လီကျူးဇီဝဗေဒပညာရှင်များက လူသိများသော အစိတ်အပိုင်းများစွာမှ အပြည့်အဝလုပ်ဆောင်နိုင်သော ဆဲလ်တစ်ခုကို စုစည်းရန် အနီးကပ်ကြိုးပမ်းမှုများ မပြုလုပ်ခဲ့ပါ။ ဤပြဿနာကို ဂရုတစိုက် စဉ်းစားခဲ့သူအချို့က လက်ရှိအသိပညာအလင်းတွင် ထိုကဲ့သို့သော ကြိုးပမ်းမှုများအတွက် အောင်မြင်မှုကို စဉ်းစားရန် ခက်ခဲသည်၊ မဖြစ်နိုင်သည်အထိပင်ဟု အသိအမှတ်ပြုကြသည် (ပိုလတ် ၁၉၆၅)။ “ရရှိနိုင်သော အချက်အလက်များသည် ဆဲလ်များသည် ဤကမ္ဘာပေါ်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟု ယူဆရန် အခြေခံမပေးပါ” (ဂရင်းနှင့် ဂိုးလဒ်ဘာဂါ ၁၉၆၇၊ စာမျက်နှာ ၄၀၇) ဟု ဆိုနိုင်သည်။

Origin of Living Cells.—The formidable obstacles to the spontaneous origin of life at the chemical and biochemical level, mentioned above, become even more complex when we consider the possible spontaneous origin of a simple but fully functional cell. This would be the simplest form of independent life that all biologists would accept as unquestionably alive. Despite occasional claims to the contrary, no serious attempts to put together a functional cell from its many known constituents have been made by physiologists, biochemists, or molecular biologists. Some of those who have carefully considered the problem recognize that in the light of present knowledge it is difficult, if not impossible, to conceive of success for such efforts (Pollard 1965). One can say that “the available facts do not provide a basis for postulating that cells arose on this planet” (Green and Goldberger 1967, p. 407).

ဆဲလ်များစွာ သက်ရှိများ၏ မူလအစ။ ဆဲလ်များစွာပါဝင်သော သက်ရှိများ၊ အပင်ဖြစ်စေ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်စေ၊ သို့လှည့်သောအခါ၊ အလွန်အထူးပြုထားသော ဆဲလ်အမျိုးအစားများစွာအကြား ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် ဆက်နွယ်မှုများ၏ နောက်ထပ်စကြဝဠာတစ်ခုကို တွေ့ရှိရသည်။ ၎င်းတို့သည် များသောအားဖြင့် တစ်ရှူးများနှင့် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများတွင် အုပ်စုဖွဲ့ထားသည်။ ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် ကြီးထွားမှု၏ ထိန်းချုပ်မှုသည် နောက်ထပ်ရှုပ်ထွေးမှုအဆင့်တစ်ခုကို ထည့်သွင်းပေးသည်၊ အင်ဒိုခရိုင်း၊ အာရုံကြော၊ နှင့် အခြားသြဇာလွှမ်းမိုးမှုများဖြင့် ပုံမှန်လုပ်ဆောင်မှုကို ထိန်းညှိပေးခြင်းလည်း ထိုနည်းတူဖြစ်သည်။ ဇီဝကမ္မဗေဒ၏ ရိုးသားသော ကျောင်းသားတစ်ဦးသည် ယခုအချိန်အထိ လေ့လာခဲ့သော ဆဲလ်များစွာ သက်ရှိများတိုင်းတွင် တွေ့ရှိရသော ဒီဇိုင်း၏ များပြားသော သက်သေများကို ယုံကြည်စိတ်ချရမည်။ ဘုံဇီဝကမ္မဗေဒဆိုင်ရာ အင်္ဂါရပ်များအပေါ် အခြေခံထားသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဆိုင်ရာ ဆက်နွယ်မှုများသည် ကျပန်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင်မှုအားသာချက်များထက် ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်သော ဒီဇိုင်းအရ ပိုမိုအဓိပ္ပာယ်ရှိသော ရှင်းပြချက်ကို တွေ့ရှိသည်။ မျက်လုံးကို ဒီဇိုင်း၏ သက်သေအဖြစ် မကြာခဏ သင့်လျော်စွာ ရည်ညွှန်းသော်လည်း၊ အာရုံကြောဇီဝကမ္မဗေဦးရှင်များ၏ လုပ်ဆောင်ချက်သည် ကျွန်ုပ်တို့သည် ဦးနှောက်၊ အထူးသဖြင့် လူသားများတွင်၊ ၎င်း၏ များပြားသော လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် ထိန်းချုပ်မှုယန္တရားများတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော ရှုပ်ထွေးသော ဒီဇိုင်းကို မှုန်ဝါးစွာသာ သိမြင်နိုင်သေးသည်ကို ဖော်ပြလျက်ရှိသည် (အက်ကလပ်စ် ၁၉၇၂)။ ခရစ်ယာန်တစ်ဦးသည် စိတ်နှင့် ၎င်းထိန်းချုပ်သော ခန္ဓာကိုယ်ကို၊ ခေတ်သစ်ခန္ဓာဗေဒ၊ ဇီဝကမ္မဗေဒ၊ နှင့် ဇီဝဓာတုဗေဒတွင် ၎င်း၏ ရှုပ်ထွေးမှုအားလုံးဖြင့် ဖော်ပြထားသည်ကို ကြည့်ရှုသောအခါ၊ ဒါဝိဒ်က “ကျွန်ုပ်သည် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ အံ့ဖွယ်ဖန်ဆင်းခံရပါသည်။ သင်၏လုပ်ဆောင်ချက်များသည် အံ့ဖွယ်ဖြစ်ပါသည်” (ဆာလံ ၁၃၉:၁၄) ဟု ဆိုခဲ့သည်နှင့် သဘောတူရမည်။

Origin of Multicellular Organisms.—When we turn to the multicellular organisms, be it plant or animal, we find another universe of complexity and interrelationships between numerous types of highly specialized cells, usually grouped in tissues and organs. Control of development and growth add another level of complexity, as does the regulation of normal function by endocrine, nervous, and other influences. Any candid student of physiology must stand convinced of the multitudinous evidences of design found in every multicellular organism studied to date. Supposed evolutionary relationships based on common physiological features find a much more meaningful explanation in terms of intelligent design rather than chance and competitive advantage. Although reference to the eye is often and appropriately made as an evidence of design, the work of neurophysiologists is revealing that we still only dimly perceive the complexity of the organization of the brain, particularly in human beings, and the intricate design inherent in its numerous functions and control mechanisms (Eccles 1972). When the Christian views the mind and the body that it controls, unfolded in all the intricacy of modern anatomy, physiology, and biochemistry, he must agree with David, who said “I am fearfully and wonderfully made: marvellous are thy works” (Ps. 139:14).

သက်ရှိနှင့် သက်မဲ့အကြား သိသာထင်ရှားသော ကွာဟချက်သည် အလယ်ခေတ်သိပ္ပံပညာရှင်များနှင့် ပိုမိုစောသောခေတ်များကို သက်ရှိအရာများအားလုံးတွင် “အသက်အငွေ့အားစွမ်းအင်” ဟူသော ထူးခြားသော အရည်အသွေးတစ်ခု ရှိပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ကို သက်မဲ့အရာများမှ ခွဲခြားပေးသည့် ထူးခြားသော လက္ခဏာများကို ရှင်းပြပေးသည်ဟူသော အမြင်သို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။ ယနေ့ခေတ် ရှေးရိုးခရစ်ယာန်များသည် ကမ္ဘာဦး ၂:၇ တွင် “သခင်ဘုရားသည် မြေမှုန့်ဖြင့် လူကို ဖန်ဆင်းတော်မူပြီး၊ သူၤ၏ နှာခေါင်းအတွင်းသို့ အသက်ရှူခြင်းကို မှုတ်သွင်းတော်မူသည်” ဟူသော ထုတ်ပြန်ချက်ကို လူသားများနှင့် အခြားသက်ရှိများတွင် ၎င်းတို့ကို သက်မဲ့အရာများမှ ခွဲခြားပေးသော ထူးခြားသော အရာတစ်ခု သို့မဟုတ် ဂုဏ်သတ္တိတစ်ခု ပါဝင်သည်ဟု ယူဆလေ့ရှိသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ ခေတ်သစ်ဆဲလ်နှင့် သက်ရှိဇီဝကမ္မဗေဦးရှင်များ၏ တိုးတက်မှုများသည် သက်ရှိအရာများ၏ လုပ်ဆောင်မှုကို ရူပဗေဒနှင့် ဓာတုဗေဒဥပဒေများအရ ရှင်းပြနိုင်သည်ဟူသော အမြင်ပေါ်တွင် ခိုင်မာစွာ အခြေခံထားပြီး၊ ဤဥပဒေများ၏ အလွန်ရှုပ်ထွေးသော ထင်ရှားမှုတစ်ခုအဖြစ် ဝန်ခံရမည်။

The obvious gap between the living and the nonliving led scientists of the Middle Ages, and even earlier times, to the view that some special quality of “vital force” was present in all living things and accounted for the unique characteristics that set them apart from the nonliving. Conservative Christians today still tend to view the statement of Genesis 2:7 “,And the Lord God formed man of the dust of the ground, and breathed into his nostrils the breath of life,” as implying that human beings and other living things contain some special entity or property that separates them from the nonliving. On the other hand, the advances of modern cellular and organismic physiology are firmly based on the view that the function of living things can be explained in terms of the laws of physics and chemistry, admittedly as a very complex manifestation of these laws in operation.

သို့သော်၊ ဇီဝကမ္မဗေဒနှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်များစွာကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ အခြေခံပေါ်တွင် လုံလောက်စွာ ရှင်းပြရန်မဖြစ်နိုင်ကြောင်း အမြင်တစ်ခုအတွက် အကြောင်းပြချက်တင်ပြနိုင်သည်။ ဦးနှောက်၏လုပ်ဆောင်မှုနှင့် စိတ်ထား၏သဘောသဘာဝသည် မကြာခဏ ကိုးကားဖော်ပြလေ့ရှိသော ဥပမာများဖြစ်သည် (စတန့် ၁၉၆၈; ပိုလန်နီ ၁၉၆၈)။ ဤဖြစ်စဉ်များကို ရှင်းပြရာတွင် အောင်မြင်မှုမရှိခြင်းသည် မော်လီကျူးဖွဲ့စည်းပုံမှ လွတ်လပ်သော ရုပ်မရှိသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု၏ တည်ရှိမှုထက်၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဗေဦးနှောက်၏လုပ်ဆောင်မှုနှင့် စိတ်ထား၏သဘောသဘာဝသည် မကြာခဏ ကိုးကားဖော်ပြလေ့ရှိသော ဥပမာများဖြစ်သည် (စတန့် ၁၉၆၈; ပိုလန်နီ ၁၉၆၈)။ ဤဖြစ်စဉ်များကို ရှင်းပြရာတွင် အောင်မြင်မှုမရှိခြင်းသည် မော်လီကျူးဖွဲ့စည်းပုံမှ လွတ်လပ်သော ရုပ်မရှိသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု၏ တည်ရှိမှုထက်၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဗေဒသိပ္ပံ၏ လက်ရှိဖွံ့ဖြိုးမှုအဆင့်တွင် မလုံလောက်မှုကို ဖော်ပြပုံရသည်။ သက်ရှိများ၏ ရှုပ်ထွေးမှုသည် အထူးသဖြင့် သတိဉာဏ်အဆင့်တွင် ဤလုပ်ဆောင်ချက်အားလုံး၏ လုံလောက်သော ရှင်းပြချက်သည် ဖန်ဆင်းခံရသော ဉာဏ်ရည်၏ စွမ်းရည်ထက် ကျော်လွန်နိုင်သည်။

However, a case can be made for the view that many phenomena of physiology and development cannot be adequately explained on a physiochemical basis. The functioning of the brain and the nature of the mind are examples most often cited (Stent 1968; Polanyi 1968). Lack of success in explaining these phenomena probably indicates the inadequacy of physiochemical science at its present level of development, rather than the existence of an active immaterial component that is independent of molecular structure. The complexity of living organisms is such that a fully adequate explanation of all these functions, particularly at the conscious level, may be beyond the capabilities of created intelligence.

သဘာဝလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ထင်ရှားသည့် ဥပဒေများသည် ဒြပ်များ၏ မွေးရာပါဂုဏ်သတ္တိများ၏ ထင်ရှားမှုမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ ဆန္ဒနှင့် ဖန်တီးမှုစွမ်းအား၏ ဆက်လက်ထုတ်ဖော်မှုဖြစ်သည်ဟူသော အမြင်တွင်၊ အဆင့်အားလုံးရှိ သက်ရှိများသည် ဘုရားသခင်၏ စွမ်းရည်များ၏ ထင်ရှားမှုအဖြစ် ရှုမြင်ကြသည် (ဝိုက်ထ် ၁၉၀၄, ၁၉၀၅)။ သက်ရှိဆဲလ်များနှင့် သက်ရှိများ၏ မူလအစကို ရှင်းပြရန် ဖြေရှင်းမရနိုင်သော ပြဿနာများနှင့် ရုန်းကန်မည့်အစား၊ ကျမ်းစာထဲရှိ ဗျာဒိတ်များကို လက်ခံသူတစ်ဦးသည် သိပ္ပံပညာ၏ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် ဖန်ဆင်းခြင်းတွင် ဘုရားသခင်ချမှတ်ထားသော ဥပဒေများ၏ လည်ပတ်မှုကို ဖွင့်ဟပြီး ဘုရားသခင်၏ သဘောသဘာဝနှင့် အတွေးအမြင်များကို စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ထိုးထွင်းသိမြင်မှုများကို ဖွင့်ဟပေးသည်ကို တွေ့ရှိသည်။

In the view that the laws manifested in natural processes are not manifestations of innate properties of matter, but are the continuing expression of God’s will and creative power, living things at all levels are seen as a manifestation of God’s capability (White 1904, 1905). Rather than grappling with insoluble problems in attempts to explain the origins of living cells and organisms, the individual who accepts the revelations in Scripture finds that the discoveries of science unfold the operation of laws laid down by God at creation and open exciting insights into God’s nature and thought.

၃. ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများမှ သက်သေများ

III. Evidence From the Fossils

အနိမ့်ဆုံးကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများတွင် ထင်ရှားသော အသက်သဘောသဘာဝ။—ရှုပ်ထွေးသော ဆဲလ်များစွာပါဝင်သော သက်ရှိများ၏ သက်သေများစွာ ပါဝင်သည့် အနိမ့်ဆုံးအနည်ထိုင်ကျောက်များကို ကမ်ဘရီယံဟု သတ်မှတ်သည်။ ကမ်ဘရီယံကျောက်များသည် တစ်ပုံစံတည်းသဘောတရားဖြင့် ဘူမိဗေဒပညာရှင်များက လွန်ခဲ့သော သန်းပေါင်း ၆၀၀ ခန့်မှစတင်ကာ သန်းပေါင်း ၁၀၀ ကာလအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆကြသည်။ သန်းပေါင်း ၆၀၀ သည် အသက်သဘောသဘာဝရှိသော အရိုးရှင်းဆုံးဒြပ်မှ ခေတ်သစ်သက်ရှိများ၏ ရှုပ်ထွေးပြီး မျိုးစုံသောပုံစံများအထိ တဖြည်းဖြည်း ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာရာတွင် ပါဝင်သည်ဟု ဆိုထားသော စုစုပေါင်းအချိန်၏ ငါးပုံတစ်ပုံခန့်သာဖြစ်သည်။

The Nature of Life Represented by the Lowest Fossils.—The lowest sedimentary rocks that contain abundant evidence of complex many-celled organisms are denoted by the term Cambrian. Cambrian rocks are considered by uniformitarian geologists to have been formed during a 100 million-year period beginning approximately 600 million years ago. Six hundred million years is only about one fifth of the total time said to have been involved in the progressive evolution of life from the simplest substance having the characteristics of life to the complex and multitudinous forms of modern organisms.

ကမ်ဘရီယံကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် မူလအဆင့်မဟုတ်၊ ရိုးရှင်းမဟုတ်၊ သို့မဟုတ် ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းပါးသော ပင်လယ်သက်ရှိများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ခေတ်သစ်သက်ရှိများနှင့် ညီမျှသော အသေးစိတ်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် ရှုပ်ထွေးမှုရှိကြောင်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် အလွန်အရေးကြီးသောအချက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ပိုးကောင်များ၊ ကျော့ကွင်းများ၊ သို့မဟုတ် ဘရာခီယိုပို့များဖြစ်ပြီး၊ ယနေ့ပင်လယ်များရှိ ပိုးကောင်များ၊ ကျော့ကွင်းများ၊ သို့မဟုတ် ဘရာခီယိုပို့များကဲ့သို့ ရှုပ်ထွေးသည်။

Cambrian fossils were marine organisms that were not primitive, simple, or poorly developed. That they were complex and well developed, with detail equal to their modern counterparts, is an extremely important point for consideration. They were definitely worms, crustaceans, or brachiopods, fully as complex as the worms, crustaceans, or brachiopods of today’s oceans.

များသောအားဖြင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ မာကျောသောအစိတ်အပိုင်းများသာ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအဖြစ် ထိန်းသိမ်းထားသည်။ သို့သော် မာကျောသောအစိတ်အပိုင်းများသာရှိရင်း စစ်ဆေးရန်ရရှိထားသော်လည်း သက်ရှိတစ်ခုအကြောင်း များစွာဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ ထရစ်လိုဘိုက်ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ကမ်ဘရီယံ၏ ဝိသေသလက္ခဏာဖြစ်သည်။ ထရစ်လိုဘိုက်များသည် ပင်လယ်အောက်ခြေသတ္တဝါများဖြစ်ပြီး၊ ဆိုးဘတ်များ သို့မဟုတ် ပိုးလုံးများနှင့် ဆင်တူပြီး ပုဇွန်၊ ကဏှာကျီးများ၊ နှင့် အခြားကျော့ကွင်းများနှင့် ဆက်စပ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် ကြီးထွားမှုအတွက် အချိန်အခါအလိုက် အခွံချွတ်ရန်လိုအပ်သော ကိုင်တင်အခွံပြင်ပရိုးရိုးရှိသည်။ အခွံချွတ်ခြင်းသည် ရှုပ်ထွေးပြီး ပါဝင်သော လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏ခန္ဓာကိုယ်သည် အပိုင်းပိုင်းခွဲထားပြီး၊ ရှုပ်ထွေးသော ရွေ့လျားမှုကြွက်သားများမရှိလျှင် အသုံးမဝင်မည့် အဆစ်ပါသော ခြေထောက်များနှင့် အဆစ်များစွာရှိသည်။ ရှုပ်ထွေးသော မျက်လုံးများနှင့် အင်တာနာများသည် ရှုပ်ထွေးသော အာရုံကြောစနစ်၏ ပြင်ပထုတ်ဖော်မှုဖြစ်သည်။ အသက်ရှူမှုအတွက် အမွေးများသည် ထရစ်လိုဘိုက်များတွင် အောက်ဆီဂျင်သယ်ဆောင်ရန် သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်ရှိကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ရှုပ်ထွေးသော ပါးစပ်အစိတ်အပိုင်းများသည် အထူးပြုထားသော အစာကို စုဆောင်းပြီး ပြင်ဆင်သည်။ ဤအချက်များအားလုံးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရင်း၊ ဤသတ္တဝါကို ၎င်း၏ခေတ်သစ်သက်ရှိများထက် မူလအဆင့်ဟု သတ်မှတ်၍မရပါ။

Usually only the hard parts of animals preserve as fossils. But even with only the hard parts available for examination it is possible to determine much about an organism. Trilobite fossils are characteristic of the Cambrian. Trilobites were ocean-bottom creatures that resembled sow bugs or pill bugs and were related to crayfish, crabs, and other Crustacea. They had a chitinous exoskeleton that required periodic molting for growth. Molting is a complex and involved process. The body was segmented and had numerous jointed legs and appendages that would have been useless without a complex motivating musculature. Compound eyes and antennae were the outward expression of a complex nervous system. Respiratory bristles indicate that trilobites had a blood-circulatory system for transporting oxygen. Complex mouth parts gathered and prepared specialized food. Considering all factors, this creature cannot be classified as more primitive than its modern counterparts.

ကမ်ဘရီယံကျောက်များတွင် အန်နီလစ်ပိုးကောင်ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများ တွေ့ရှိရသည်။ ဤပိုးကောင်များ၏ အပိုင်းပိုင်းခွဲမှုသည် အပိုင်းတစ်ခုစီတွင် အင်္ဂါအချို့၏ ထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်ပေါ်မှုကို ပါဝင်သည်။ ပိုးကောင်များတွင် ပြည့်စုံသော အစာခြေစနစ်ရှိသည်။ အမွေးများ၊ ဆူးများ၊ နှင့် ကြွက်သားများသည် ရွေ့လျားမှုကို ပေးစွမ်းသည်။ ဤသတ္တဝါတွင် သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်လည်း တပ်ဆင်ထားသည်။ မျက်လုံးများနှင့် အခြားရှုပ်ထွေးသော အာရုံခံအင်္ဂါများသည် အထက်ဖော်ပြခဲ့သော အင်္ဂါရပ်များနှင့်အတူ၊ ခေတ်သစ်ပိုးကောင်များနှင့် ဆင်တူသော အလွန်ရှုပ်ထွေးမှုရှိသော စုစုပေါင်းပုံရိပ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ်ဘရီယံတွင် တွေ့ရှိရသော သတ္တဝါများ (အထက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သော နှစ်ခုအပါအဝင်) သည် ယနေ့ရှင်သန်နေသော ဆွေမျိုးများကဲ့သို့ ရှုပ်ထွေးသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။

Annelid worm fossils are found in the Cambrian rocks. The segmentation of these worms involves the repetition of certain organs in each segment. The worms had a complete digestive system. Bristles, spines, and muscles provided locomotion. The animal was also equipped with a blood-circulatory system. Eyes and other complex sense organs along with the features mentioned above, all add up to a total picture of great complexity similar to modern worms. Thus it can be said that the animals found in the Cambrian (two of which have been described above) are as complex as relatives living today.

တိရစ္ဆာန်နိုင်ငံ၏ အဓိကဖိုင်လံအားလုံး၊ ဖြစ်နိုင်လျှင် ကော်ဒိတ်များမှလွဲ၍ ကမ်ဘရီယံအလွှာများတွင် တွေ့ရှိရပြီး၊ အောက်အလွှာများတွင် အကူးအပြောင်းပုံစံများ မတွေ့ရှိရသဖြင့်၊ ဤသက်သေသည် ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းသီအိုရီ၏ ဒုတိယအဆိုပုဒ်နှင့်အညီ ပင်လယ်အသက်များ၏ ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာမှုကို ထောက်ခံသည်၊ စာမျက်နှာ ၄၇ တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း။

Since all the major phyla of the animal kingdom, excepting possibly the chordates, are found in Cambrian strata, and no transitional forms are found in lower strata, the evidence here favors the sudden appearance of marine life in accord with the second postulate of Biblical creation theory, as stated on page 47.

ပရီကမ်ဘရီယံအဆင့်များသည် များသောအားဖြင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများပါဝင်ရန် မမျှော်လင့်ထားသည့် ဂရန်းနစ် သို့မဟုတ် ပုံဆောင်ခဲကျောက်များဖြစ်သော်လည်း၊ ကမ်ဘရီယံအောက်တွင် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများထိန်းသိမ်းရန် သင့်လျော်သော အနည်ထိုင်များ—ဥပမာ၊ ကျယ်ပြန့်သော ထုံးကျောက်အိပ်များ—ရှိသည်။ ဤအနည်ထိုင်များသည် များသောအားဖြင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများ မရှိပေ။

Although the Precambrian levels are usually granitic or crystalline rock that naturally would not be expected to contain fossils, there are sediments below the Cambrian that are suitable for preservation of fossils—extensive limestone beds, for example. These sediments are almost always barren of fossils.

မကြာသေးမီကာလများအတွင်း ကမ်ဘရီယံအောက်ရှိ ကျောက်များတွင် သက်ရှိများ၏ သက်သေရှာဖွေရန် ကြီးမားသော ကြိုးပမ်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ မှိုများနှင့် ရေညှိများ၏ သက်သေများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံမရှိသော်လည်း အလွှာပုံစံရှိသော ကယ်လစီယမ်ပါဝင်သော အရာများကို ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းရေညှိများအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကာ စထရိုမတိုလိုက်များဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ အချို့သော ပရီးကမ်ဘရီယံ ထုံးကျောက်ဖွဲ့စည်းမှုများတွင် “တွင်ကျယ်စွာ ဖြန့်ဖြူးထားသည်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည် (ဒန်ဘာနှင့် ဝါဂျ် ၁၉၆၉)။ ရှေးဟောင်းသက်ရှိသုတေသီများကလည်း ပရီးကမ်ဘရီယံပစ္စည်းများတွင် ဘရာခီယိုပေါ့များ၊ အန်နီလစ်ပိုးကောင်များ၊ ဆီလင်တရတ်များ၊ နှင့် ဆဲလ်များစွာပါသော အခြားပင်လယ်သက်ရှိများကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ နေရာအမျိုးမျိုးမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤဖော်ပြချက်အချို့သည် မှန်ကန်နိုင်သည်။ အချို့မှာ ကမ်ဘရီယံနှင့် ပရီးကမ်ဘရီယံကျောက်များအကြား မရေရာသော ခွဲခြားမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဘိုးဘွားများ၏ ပြဿနာသည် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ပရီးကမ်ဘရီယံမှ ရှားပါးသော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ခေတ်သစ်တွဲဖက်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သော ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် ဖွဲ့စည်းမှုများကို ပြသသည်။

In recent times a large amount of effort has been exerted in search of evidence of life in rocks below the Cambrian. Evidences of fungi and algae have been reported. Laminated but otherwise structureless calcareous objects that have been interpreted as fossil calcareous algae and called stromatolites have been described as “widely distributed” in some Precambrian limestone formations (Dunbar and Waage 1969). Paleontologist have also reported brachiopods, annelid worms, coelenterates, and other many-celled marine animals in Precambrian material from various locations throughout the world. Some of these reports may be valid. Others may be the result of an uncertain distinction between Cambrian and Precambrian rock. Whatever the case may be, the problem of ancestors still remains. The rare finds of fossils from the Precambrian exhibit complexity and organizations comparable to modern counterparts.

ပရီးကမ်ဘရီယံနှင့် ကမ်ဘရီယံမှ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းသက်သေများအားလုံးသည် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ဒုတိယအခြေခံမူကို ထောက်ခံသည်၊ ၎င်းသည် သက်ရှိများကို တိုတောင်းသောကာလအတွင်း အပြည့်အဝဖွံ့ဖြိုးပြီးအဆင်သင့်ဖြစ်အောင် ဖန်ဆင်းခံရသည်ဟု ယူဆသည်။ ဤအခြေအနေသည် ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒကို လက်မခံသော ရှေးဟောင်းသက်ရှိသုတေသီများ၏ အသိအမှတ်ပြုမှုထက် ကျော်လွန်မသွားပါ၊ ၎င်းတို့အနက် အချို့သည် ကမ်ဘရီယံကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများကို ထုတ်လုပ်ပေးသော သက်ရှိများ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုအတွက် သက်သေမရှိခြင်းကို ရှင်းပြရန် သိသာထင်ရှားသော ကြိုးပမ်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ချားလ်စ်ဒါဝင်ကိုယ်တိုင်ပင် ဤသည်မှာ အရေးကြီးသောပြဿနာတစ်ခုဖြစ်သည်ကို သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ “မျိုးရင်းဇစ်မြစ်” စာအုပ်တွင်၊ ဤကိစ္စကို ဆွေးနွေးပြီးနောက်၊ သူက ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်-

The totality of fossil evidence from both the Precambrian and the Cambrian supports the second postulate of creation, which assumes that within a short period of time living organisms were brought into existence fully developed. This situation is not beyond the recognition of paleontologists who do not accept Biblical creationism, some of whom have made considerable effort to explain the lack of evidence for evolutionary development of the organisms that produced the Cambrian fossils. Even Charles Darwin realized that this was a crucial problem. In his Origin of Species, after giving the matter some discussion, he wrote:

“ကမ်ဘရီယံစနစ်မတိုင်မီ ဤယူဆထားသော အစောဆုံးကာလများနှင့်သက်ဆိုင်သော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများစွာပါရှိသော သိုက်များကို အကြောင်းမှာ အဘယ်ကြောင့် မတွေ့ရှိရသည်ဟူသော မေးခွန်းကို၊ ကျွန်ုပ်သည် ကျေနပ်ဖွယ်အဖြေမပေးနိုင်ပါ။ … လက်ရှိတွင် ဤကိစ္စသည် ရှင်းပြမရနိုင်သေးဘဲ၊ ဤတွင်ဖော်ပြထားသော အမြင်များကို ဆန့်ကျင်သည့် တရားဝင်အငြင်းအခုံအဖြစ် အမှန်တကယ် တင်ပြနိုင်သည်”

“To the question of why we do not find rich fossiliferous deposits belonging to these assumed earliest periods prior to the Cambrian system, I can give no satisfactory answer. … The case at present must remain inexplicable, and may be truly urged as a valid argument against the views here entertained”

(ဒါဝင် ၁၈၅၉၊ စာမျက်နှာ ၃၀၉၊ ၃၁၀)။

(Darwin 1859, pp. 309, 310).

ဒါဝင်၏ခေတ်တွင် ရှေးဟောင်းသက်ရှိသုတေသနသည် ၎င်း၏အစပိုင်းဖွံ့ဖြိုးမှုများတွင်သာရှိခဲ့ပြီး၊ ပရီးကမ်ဘရီယံတွင် သက်ရှိမရှိသည့်ပုံပေါက်မှုနှင့် ကမ်ဘရီယံတွင် ရှုပ်ထွေးသော မျိုးစိတ်များစွာ၏ ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာမှုသည် စုဆောင်းမှုမလုံလောက်ခြင်းကြောင့်သာဖြစ်ပြီး၊ လူပိုများလာသည်နှင့်အမျှ ဤအခြေအနေသည် ပြောင်းလဲသွားမည်ဖြစ်သည်ဟု များစွာသော တရားဝင်မှုဖြင့် ငြင်းခုံနိုင်ခဲ့သည်။ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ အကြာတွင် ကိုလံဘီယာတက္ကသိုလ်မှ နော်မန် ဒီ။ နူးဝဲလ်သည် ဒါဝင်ရာပြည့်နှစ်ပတ်လည်အခမ်းအနားအတွက် ပြင်ဆင်ထားသော စာတမ်းတစ်ခုတွင် အောက်ပါလေ့လာတွေ့ရှိချက်များကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်-

In Darwin’s day the study of paleontology was only in its initial developments, and it could be argued with considerable validity that the apparent absence of life in the Precambrian and the sudden appearance of many complex kinds in the Cambrian were merely owing to insufficient collecting, and that this situation would undoubtedly change as more people did more searching. One hundred years later Norman D. Newell, of Columbia University, made the following observations in a paper prepared for the Darwin centennial celebrations:

“ပရီးကမ်ဘရီယံကျောက်များတွင် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများကို တစ်ရာစုကြာ ပြင်းထန်စွာ ရှာဖွေခဲ့သည်မှာ ဤပြဿနာကို အနည်းငယ်သာ အလင်းပေးခဲ့သည်။ ထိုကျောက်များသည် အဓိကအားဖြင့် ပင်လယ်မဟုတ်သော သို့မဟုတ် တစ်ချိန်က ပါရှိခဲ့သော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများကို အပူနှင့် ဖိအားဖြင့် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်ဟူသော အစောပိုင်းသီအိုရီများကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသည်၊ အကြောင်းမှာ ပရီးကမ်ဘရီယံကျောက်များသည် နေရာဒေသများစွာတွင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားဖြင့် ပိုမိုငယ်ရွယ်သောကျောက်များနှင့် အလွန်ဆင်တူသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် အတိတ်ဘဝ၏ မှတ်တမ်းများကို ရှားရှားပါးပါးသာ ပါရှိသည်”

“A century of intensive search of fossils in the pre-Cambrian rocks has thrown very little light on this problem. Early theories that those rocks were dominantly nonmarine or that once-contained fossils have been destroyed by heat and pressure have been abandoned because the pre-Cambrian rocks of many districts physically are very similar to younger rocks in all respects except that they rarely contain any records whatsoever of past life”

(နူးဝဲလ် ၁၉၅၉)။

(Newell 1959).

ရုပ်ကြွင်းအစီအစဉ်၏ သဘောသဘာဝ။ ရှုပ်ထွေးသော သက်ရှိပုံစံများ၏ ရုပ်ကြွင်းများသည် ကမ်ဘရီယံကျောက်များတွင် ရှေ့ပြေးမရှိဘဲ ပေါ်ထွက်လာရုံသာမက၊ အဓိကအမျိုးအစားခွဲခြားမှု သို့မဟုတ် အမျိုးအစားများသည် ဘူမိဗေဒအလွှာတစ်ခုလုံးတွင် ၎င်းတို့၏ ကွဲပြားမှုများကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ထင်ရှားသော ရုပ်ကြွင်းဗေဒပညာရှင် ဂျော့ဂ်ဂေလော့ဆင်ပ်ဆင်က ဤအခြေအနေကို အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

The Character of the Fossil Sequence.—Not only do fossils of most complex living forms appear in the Cambrian rocks without precedent, but the major taxonomic categories, or kinds, maintain their differences throughout the geological column. The distinguished paleontologist George Gaylord Simpson has described the situation in these words:

“သိရှိထားသော ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် အမျိုးအစားအများစုသည် ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာသည်။ ၎င်းတို့သည် ဒါဝင်က ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တွင် ပုံမှန်ဖြစ်သင့်သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သော အစီအစဉ်တစ်ခုဖြင့် ဦးတည်လာခြင်းမရှိပေ။ … မျိုးစုသစ်တစ်ခု မှတ်တမ်းတွင် ပေါ်ထွက်လာသောအခါ၊ ၎င်းသည် အနီးစပ်ဆုံး ဆင်တူသော အခြားသိရှိထားသော မျိုးစုများနှင့် ပုံစံအရ ကောင်းစွာခွဲခြားထားသည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် အမျိုးအစားအဆင့်များ မြင့်တက်လာသည်နှင့်အမျှ ပိုမိုကျယ်ပြန့်ပြီး ပြင်းထန်လာသည်။ သိရှိထားသော မျိုးစိတ်များအကြား ကွာဟချက်များသည် ဖြစ်ပေါ်ပြီး မကြာခဏ သေးငယ်သည်။ သိရှိထားသော မျိုးစဉ်များ၊ အမျိုးအစားများ၊ နှင့် ဖိုင်လမ်များအကြား ကွာဟချက်များသည် စနစ်တကျဖြစ်ပြီး အနည်းနှင့်အမျှ ကြီးမားသည်။”

“It is a feature of the known fossil record that most taxa appear abruptly. They are not, as a rule, led up to by a sequence such as Darwin believed should be usual in evolution. … When a new genus appears in the record it is usually well separated morphologically from the most nearly similar other known genera. This phenomenon becomes more universal and more intense as the hierarchy of categories is ascended. Gaps among known species are sporadic and often small. Gaps among known orders, classes, and phyla are systematic and almost always large.”

(ဆင်ပ်ဆင် ၁၉၆၀၊ စာမျက်နှာ ၁၄၉)

(Simpson 1960, p. 149).

ဒါဝင်ဝါဒသည် သိပ္ပံအသိုင်းအဝိုင်းတွင် လက်ခံမှုရရှိခဲ့ပြီးကတည်းက၊ ဤကွာဟချက်များကို ဖြည့်စွမ်းပေးမည့် “ပျောက်ဆုံးနေသော ဆက်သွယ်မှုများ” ကို ရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကြာ ပြင်းထန်သော ရှာဖွေမှုများသည် အချို့သော ရုပ်ကြွင်းဗေဒပညာရှင်များက တိရစ္ဆာန်များ၏ အခြေခံအမျိုးအစားများအကြား ထားရှိသည်ဟု ဆိုသော အငြင်းပွားဖွယ်ရုပ်ကြွင်းအနည်းငယ်ကိုသာ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယခင်စာပိုဒ်အနည်းငယ်တွင် ကိုးကားခဲ့သော နော်မန်နယူးဝယ်က ပျောက်ဆုံးနေသော ဆက်သွယ်မှုများနှင့်ပတ်သက်သည့် အခြေအနေကို ဆက်လက်သုတေသနများနှင့်အတူ ပိုမိုသင့်လျော်လာသည့် ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် အကျဉ်းချုံးဖော်ပြခဲ့သည်။

Since Darwinism first gained acceptance in the scientific community, efforts have been made to find “missing links” that would fill these gaps. Intensive search for more than 100 years has discovered only a few debatable fossils that some paleontologists place between the basic kinds of animals. Norman Newell, who was quoted a few paragraphs earlier, summarized the situation regarding missing links in a statement that has become increasingly appropriate with continued research effort:

“ဤသီးခြားတွေ့ရှိမှုများသည် ပိုမိုပြည့်စုံသော မှတ်တမ်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိမည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်ကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ သို့သော် ဤတွေ့ရှိမှုများသည် ရှားပါးသည်။ ထို့ပြင် အတွေ့အကြုံအရ အမြင့်ဆုံးအမျိုးအစားများကို ခွဲခြားထားသော ကွာဟချက်များသည် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် ဘယ်သောအခါမှ ပေါင်းကူးနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ စုဆောင်းမှု တိုးလာသည်နှင့်အမျှ မကြာခဏ ပိုမိုထင်ရှားလာသည်။”

“These isolated discoveries, of course, stimulate hope that more complete records will be found and other gaps closed. These finds are, however, rare; and experience shows that the gaps which separate the highest categories may never be bridged in the fossil record. Many of the discontinuities tend to be more emphasized with increased collecting”

(နယူးဝယ် ၁၉၅၉၊ စာမျက်နှာ ၂၆၇)

(Newell 1959, p. 267).

ကမ်ဘရီယံတွင် ရှုပ်ထွေးသော သက်ရှိပုံစံများ၏ မလာဘဲ ပေါ်ထွက်လာမှုနှင့် အထက်ရုပ်ကြွင်းများတွင် အမြင့်ဆုံးအမျိုးအစားများအကြား ဆက်လက်တည်ရှိနေသော ကွာဟချက်များသည် ဖန်ဆင်းမှုပုံစံ၏ မူလအစအတွက် အလွန်အရေးပါသော ထောက်ခံသက်သေများဖြစ်သည်။ တိုးတက်သော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီသည် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် အားနည်းသော ထောက်ခံမှုကိုသာ ရရှိသည်။

The unprecedented appearance of most complex forms of life in the Cambrian and persistent discontinuities between higher categories in the overlying fossils are extremely important supporting evidence for the creation model of origins. The hypothesis of progressive evolution finds meager support in the fossil record.

ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် ပိုမိုရိုးရှင်းသော ဘိုးဘေးပုံစံများ မရှိခြင်းကို ရှင်းပြရန်၊ ကမ္ဘာမြေကို ပေးထားသော အမျိုးအစားတစ်ခု၏ အသေးစိတ်ပုံစံများဖြင့် လျင်မြန်စွာ ပြည့်နှက်စေသည့် ပေါက်ကွဲမှုဆန်သော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တစ်ခုကို ယူဆခြင်းဖြင့် ကြိုးပမ်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် ကာလရှည်ကြာစွာ အနည်းငယ်သာ ပြောင်းလဲမှုကို တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ရသည်။ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းမှုဝါဒ၊ အထူးသဖြင့် တိုးတက်သော ဖန်ဆင်းမှုဝါဒဟု လူသိများသော အမြင်နှင့် တစ်ဆင့်သာလွန်သည် (ရန်း ၁၉၅၄၊ စာမျက်နှာ ၇၆ မှစသည်)။ အတော်အတန်တိုတောင်းသော ကာလတစ်ခုအတွင်း အလွန်လျင်မြန်စွာ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ပြီး ထို့နောက် ကာလရှည်ကြာစွာ မလှုပ်ရှားသည့် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တစ်ခုအတွက် ကျိုးသင့်ကျိုးနပ်သော ရှင်းပြချက်မရှိပေ။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်လှုပ်ရှားမှု မြင့်မားသည့် အကူးအပြောင်းကာလများတွင် ရုပ်ကြွင်းအချို့ ဖြစ်ပေါ်လာသင့်သည်။ ဤအကူးအပြောင်းရုပ်ကြွင်းများ မရှိခြင်းကြောင့် ပေါက်ကွဲမှုဆန်သော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်၏ အစောပိုင်းထောက်ခံသူတစ်ဦးက အောက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Efforts have been made to account for the absence of more primitive ancestral forms in the fossil record by postulating an explosive type of evolution that quickly populated the earth with detailed forms of a given type, which then experienced little change over long periods of time. This is one step short of creationism, particularly the viewpoint known as progressive creationism (Ramm 1954, p. 76 ff.). No reasonable explanation has been offered for an evolutionary process that proceeds with great rapidity for a relatively brief interval and then is inactive over vast epochs of time. Some fossils should have been formed during transition periods of high evolutionary activity. The absence of such transition fossils led one of the early advocates of explosive evolution to say:

“ကျွန်ုပ်တို့သည် မည်သည့်ခေတ်မှ ရုပ်ကြွင်းများစီးရီးတစ်ခုကို စစ်ဆေးသောအခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် တစ်ခုကို ရွေးထုတ်ပြီး ‘ဤသည်မှာ ပုစွံတစ်ကောင်ဖြစ်သည်’—သို့မဟုတ် ပင်လယ်ကြယ်၊ သို့မဟုတ် ဘရာခီယိုပေါ့ဒ်၊ သို့မဟုတ် အန်နီလစ်၊ သို့မဟုတ် အခြားမည်သည့်သတ္တဝါအမျိုးအစားဖြစ်စေ—ဟု ယုံကြည်မှုဖြင့် ပြောနိုင်သည်။ … ရုပ်ကြွင်းများအားလုံးသည် ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာ အုပ်စုများ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို အသုံးပြုပြီး ၎င်းတို့၏ အုပ်စုများ၏ အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် ဆုံးဖြတ်နိုင်ပြီး၊ ဤအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များသည် သက်ရှိအမျိုးအစားများမှ ရေးဆွဲထားပြီး အခြေခံထားသည့်အတွက်၊ ရုပ်ကြွင်းများကို ထည့်သွင်းရန် ဖိုင်လမ်များ သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်များ၏ အဓိကအုပ်စုများ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို မည်သည့်နည်းဖြင့်မျှ ပြောင်းလဲရန် သို့မဟုတ် ချဲ့ထွင်ရန် မလိုအပ်သောကြောင့်၊ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတစ်ခုလုံးတွင် ဤအဓိကအုပ်စုများသည် အခြေခံအားဖြင့် မပြောင်းလဲဘဲ ရှိနေသည်။”

“When we examine a series of fossils of any age we may pick out one and say with confidence ‘This is a crustacean’—or a starfish, or a brachiopod, or an annelid, or any other type of creature as the case may be. … Since all the fossils are determinable as members of their respective groups by the application of definitions of those groups drawn up from and based entirely on living types, and since none of these definitions of the phyla or major groups of animals need be in any way altered or expanded to include the fossils, it naturally follows that throughout the fossil record these major groups have remained essentially unchanged”

(ကလတ် ၁၉၃၀၊ စာမျက်နှာ ၁၀၀၊ ၁၀၁) လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၅၀ အတွင်း ရုပ်ကြွင်းဗေဒစာပေများကို ရှာဖွေစစ်ဆေးခြင်းသည် ဤထုတ်ပြန်ချက်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်သည့် ဒေတာသစ်မရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။

(Clark 1930, pp. 100, 101).A search of the paleontological literature of the past 50 years reveals no new data that would require a revision of this statement.

အပင်များ၏ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းနှင့်ပတ်သက်၍၊ ယေးလ်တက္ကသိုလ်မှ အေ.လီယာ မက်အယ်လစ်တာက၊ အတွဲဆယ်အုပ်ပါ ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံစီးရီး၏ အယ်ဒီတာအဖြစ် ရေးသားရင်း အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

Concerning the fossil record of plants, A. Lea McAlester, of Yale University, writing as editor of the ten-volume Foundations of Earth Science Series, says:

“အပင်များ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်မှတ်တမ်းတစ်ခုလုံးတွင် အန်ဂျီယိုစပိမ်း [ပန်းပွင့်အပင်များ] ၏ မူလအစနှင့်ပတ်သက်သည့် အဆိုးရွားဆုံးပြဿနာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ … ထို့ပြင်၊ အန်ဂျီယိုစပိမ်းအုပ်စုများစွာသည် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် ပထမဆုံးပေါ်ထွက်လာသောအခါ ထင်ရှားစွာ ခွဲခြားပြီးဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် ဤအုပ်စုသည် ကရီတေးရှပ်မတိုင်မီ များစွာသော သမိုင်းကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟု ညွှန်ပြသော်လည်း၊ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ၎င်းသည် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားခြင်းမရှိပေ။ … မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဤအုပ်စု၏ ဘိုးဘေးများကို ညွှန်ပြသည့် အကူးအပြောင်းရုပ်ကြွင်းများ မရှိပေ။”

“One of the most perplexing problems in the entire evolutionary record of plants concerns the origin of the angiosperms [flowering plants]. … Moreover, many of the major angiosperm subgroups are already differentiated when they first appear in the fossil record. This fact suggests that the group had a considerable pre-Cretaceous history that, for some reason, is not recorded in the fossil record. … In any case, there are no transitional fossils to indicate the ancestry of the group”

(မက်အယ်လစ်တာ ၁၉၆၈၊ စာမျက်နှာ ၁၀၀)

(McAlester 1968, p. 100).

ယခင်နှစ်အနည်းငယ်က ကိမ်းဘရစ်တက္ကသိုလ်မှ ရုက္ခဗေဒပညာရှင် အီး.ဂျေ.အိပ်ချ်. ကျောန်းက အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

A few years earlier E. J. H. Corner, a botanist at Cambridge University, stated:

“ဇီဝဗေဒ၊ ဇီဝဘူမိဗေဒ၊ နှင့် ရုပ်ကြွင်းဗေဒမှ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီကို ထောက်ခံသော သက်သေများစွာကို တင်ပြနိုင်သည်၊ သို့သော် ဘက်မလိုက်သူအတွက်၊ အပင်များ၏ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းသည် အထူးဖန်ဆင်းမှုကို ထောက်ခံသည်ဟု ကျွန်ုပ်ထင်သည်။ … သင်သည် သစ်ခွ၊ ရေညှို့၊ နှင့် ထန်းပင်တစ်ပင်တို့သည် တူညီသော ဘိုးဘေးမှ လာသည်ဟု စိတ်ကူးနိုင်ပါသလား၊ ဤယူဆချက်အတွက် သက်သေတစ်စုံတစ်ရာ ရှိပါသလား။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဝါဒီများသည် အဖြေတစ်ခုနှင့် အဆင်သင့်ရှိရမည်၊ သို့သော် အများစုသည် စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုတစ်ခုရှေ့တွင် ပြိုလဲသွားလိမ့်မည်ဟု ကျွန်ုပ်ထင်သည်။”

“Much evidence can be adduced in favor of the theory of evolution—from biology, biogeography, and paleontology, but I still think that, to the unprejudiced, the fossil record of plants is in favor of special creation. … Can you imagine how an orchid, a duckweed and a palm have come from the same ancestry, and have we any evidence for this assumption? The evolutionists must be prepared with an answer, but I think that most would break down before an inquisition”

(ကျောန်းက ၁၉၆၁၊ စာမျက်နှာ ၉၇)

(Corner 1961, p. 97).

မြင်းရုပ်ကြွင်းများအကြား အရွယ်အစား၊ သွားအမျိုးအစား၊ ဦးခေါင်းပုံသဏ္ဌာန်၊ ခြေချောင်းအရေအတွက် စသည်တို့တွင် ကွဲပြားမှုများကို စာအုပ်များနှင့် ပြတိုက်ပြပွဲများတွင် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီကို ထောက်ခံသည့် သက်သေအဖြစ် မကြာခဏ စီစဉ်ပြသထားသည်။ မြင်းစီးရီးသည် အထင်ကြီးစရာဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းကို ပုံမှန်ယုံကြည်လက်ခံထားသည်ထက် သိသာစွာ မသေချာသည့်အချက်များစွာ ရှိသည်။

The differences in size, type of teeth, shape of head, number of toes, et cetera, among horse fossils are frequently arranged in books and museum exhibits as evidence supporting the theory of evolution. The horse series is impressive, but there are a number of considerations that make it less conclusive than one is usually led to believe.

စီးရီးတွင် ပထမဆုံးအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သော ဟိုင်ရာကိုသီရီယမ် (အီအိုဟစ်ပက်စ်) သည် ခေတ်သစ်မြင်းနှင့် အလွန်ကွဲပြားပြီး၊ နောက်ထပ်အစီအစဉ်တွင်ပါဝင်သည့် အဖွဲ့ဝင်နှင့်လည်း မတူညီသဖြင့် ၎င်းကို စီးရီးတွင် ထည့်သွင်းခြင်းသည် အလွန်သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ၎င်းကို အောက်ပါအကြောင်းများကြောင့် မြင်းအဖြစ် လုံးဝမယူဆသင့်ပါ။ ပါးလျသောမျက်နှာ၊ မျက်လုံးများသည် ဘေးတစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် အလယ်တွင်ရှိခြင်း၊ ခွေးသွားများရှိနေခြင်း၊ ဒိုင်ယပ်စတီမာ (ရှေ့သွားများနှင့် နောက်သွားများကြား ကွာဟချက်) မရှိခြင်း၊ ကျောပြင်ကော့ခြင်း၊ နှင့် ရှည်လျားသောအမြီးရှိခြင်း။

The first member of the series, Hyracotherium (Eohippus), is so different from the modern horse and so different from the next member of the sequence that its inclusion in the series is highly questionable. It should probably not be considered a horse at all, for the following reasons: A slender face with eyes midway along the side, the presence of canine teeth, lack of a diastema (space between front teeth and back teeth), arched back, and long tail.

ဟိုင်ရာကိုသီရီယမ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဆစ်မ်ပ်ဆန် (၁၉၄၅၊ စာမျက်နှာ ၂၅၄) က ဤသို့ဆိုသည်။

Of Hyracotherium Simpson (1945, p. 254) says:

“မက်သယူးက ဟိုင်ရာကိုသီရီယမ် (အီအိုဟစ်ပက်စ်အပါအဝင်) သည် အလွန်မူလအဆင့်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် တပိုင်ရစ်၊ ရိုင်နိုဆီရိုတစ် စသည်တို့ထက် မြင်းအုပ်စုနှင့် သိသာစွာ ဆက်နွယ်မှုမရှိဟု ပြသပြီး အခိုင်အမာဆိုခဲ့သည်၊ သို့သော် ၎င်းကို မြင်းအုပ်စု၏ အရင်းအမြစ်တွင် ထားရှိရန် ဓလေ့ထုံးတမ်းဖြစ်သည်။”

“Matthew has shown and insisted that Hyracotherium (including Eohippus) is so primitive that it is not much more definitely equid than tapirid, rhinocerotid, etc., but it is customary to place it at the root of the equid group.”

ဆစ်မ်ပ်ဆန်က ထပ်မံပြောကြားသည်မှာ။

Simpson further says:

“မြင်းဖိုင်လိုဂျီနီသည် စာသင်ဖတ်စာအုပ်များနှင့် လူကြိုက်များသော ဖော်ပြချက်များတွင် ထင်ရှားသည့် ရိုးရှင်းသော မိုနိုဖိုင်လတစ်၊ လူသိများသော အော်သိုဂျီနတစ်အစီအစဉ်နှင့် ဝေးကွာလှသည်။”

“Horse phylogeny is thus far from being the simple monophyletic, so-called orthogenetic sequence that it appears to be in most texts and popularizations.”

ဤလိုင်းတွင် နောက်ထပ်စိတ်ဝင်စားဖွယ် ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုမှာ ဂါးရက်ဟာဒင် (၁၉၆၁၊ စာမျက်နှာ ၂၂၅၊ ၂၂၆) မှဖြစ်သည်။

Another interesting statement along this line is by Garrett Hardin (1961, pp. 225, 226).

“တစ်ချိန်က ရှိပြီးသား မြင်းရုပ်ကြွင်းများသည် သေးငယ်မှ ကြီးမားသို့၊ ခွေးနှင့်တူသောမှ မြင်းနှင့်တူသို့၊ ရိုးရှင်းသော ကြိတ်သွားများရှိသော တိရစ္ဆာန်မှ ခေတ်သစ်မြင်း၏ ရှုပ်ထွေးသော ကတ္တီးများရှိသော တိရစ္ဆာန်သို့ ဖြောင့်မတ်သော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို ညွှန်ပြပုံရသည်။ ၎င်းသည် ကွင်းဆက်တစ်ခု၏ ချိတ်ဆက်မှုများကဲ့သို့ ဖြောင့်မတ်သောလိုင်းနှင့်တူသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် အကြာကြီးမဟုတ်ပါ။ ရုပ်ကြွင်းများ ပိုမိုဖော်ထုတ်လာသည်နှင့်အမျှ၊ ကွင်းဆက်သည် ပုံမှန်ဖိုင်လိုဂျီနတစ်ကွန်ရက်အဖြစ် ပြန့်ကျဲသွားပြီး၊ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သည် ဖြောင့်မတ်သောလိုင်းတွင် လုံးဝမဖြစ်ခဲ့ဘဲ၊ (အရွယ်အစားကိုသာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျှင်) မြင်းများသည် အချိန်ကာလတစ်လျှောက် တစ်ခါတစ်ရံ ပိုမိုမြင့်မားလာပြီး၊ တစ်ခါတစ်ရံ ပိုမိုပုလျှင်ဖြစ်လာသည်မှာ အလွန်ထင်ရှားသည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ပုံပြသည် လုံးဝရှင်းလင်းမလာမီ၊ အော်သိုဂျီနစ်စ်၏ ဥပမာအဖြစ် မြင်းများကို ပြသည့် ပြပွဲတစ်ခုကို အမေရိကန်သဘာဝသမိုင်းပြတိုက်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ ဓာတ်ပုံရိုက်ယူခဲ့ပြီး၊ မူလတန်းဖတ်စာအုပ်များတွင် အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ပြန်လည်ထုတ်ဝေခဲ့သည် (ယနေ့ထိ ၎င်းကို ပြန်လည်ထုတ်ဝေနေဆဲဖြစ်သည်)။”

“There was a time when the existing fossils of the horses seemed to indicate a straight-line evolution from small to large, from dog-like to horse-like, from animals with simple grinding teeth to animals with the complicated cusps of the modern horse. It looked straight line—like the links of a chain. But not for long. As more fossils were uncovered, the chain splayed out into the usual phylogenetic net and it was all too apparent that evolution had not been in a straight line at all, but that (to consider size only) horses have now grown taller, now shorter, with the passage of time. Unfortunately, before the picture was completely clear, an exhibit of horses as an example of orthogenesis had been set up at the American Museum of Natural History, photographed, and much reproduced in elementary textbooks (where it is still being reprinted today).”

ဆစ်မ်ပ်ဆန်၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကို ၁၉၄၅ တွင် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ဟာဒင်၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကို ၁၉၆၁ တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ မမှန်ကန်သော သတင်းအချက်အလက်များကို ပြင်ဆင်မှုများသည် အမှားများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက် နှစ်ပေါင်းများစွာ နောက်ကျတတ်သည်။

Simpson’s statement was written in 1945, Hardin’s in 1961. Unfortunately, corrections of misleading information often lag years behind the discovery of the errors.

ဟိုင်ရာကိုသီရီယမ်ဟူသော မျိုးရင်းအမည်သည် အီအိုဟစ်ပက်စ်ထက် ဦးစားပေးရှိသည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် ဟိုင်ရက်စ်နှင့်တူသော တိရစ္ဆာန်ကို ဆိုလိုပြီး၊ ရုပ်ကြွင်းအကြွင်းအကျန်များသည် ဟိုင်ရက်စ်အမျိုးအစားနှင့် အကောင်းဆုံးကိုက်ညီသောကြောင့် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ဟိုင်ရက်စ်သည် ယခုအခါ အနီးအရှေ့နှင့် အာဖရိကတွင် နေထိုင်နေပြီး၊ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဘုရင်ဂျိမ်းစ်ဗားရှင်းတွင် “ကိုနီ” ဟုဖတ်သည်။

The genus designation Hyracotherium has priority over Eohippus. The term means a hyraxlike animal and was selected because the fossil remains best fitted the hyrax type. The hyrax is now living in the Near East and Africa, and is mentioned in the Bible where the King James Version reads “coney.”

အားလုံးသော အကြောင်းအမျိုးများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျှင်၊ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းသည် မြင်းမျိုးအတွင်း ကွဲပြားမှုနှင့် မျိုးစိတ်ပြောင်းလဲမှုရှိခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြသော်လည်း၊ ၎င်းသည် မတူညီသော တိရစ္ဆာန်မျိုးမှ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာခြင်း သို့မဟုတ် မတူညီသော တိရစ္ဆာန်မျိုးအဖြစ်သို့ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာခြင်းအတွက် ခိုင်မာသော သက်သေမပေးပါ။

All factors taken together, the fossil record indicates that there has been variation and speciation within the horse kind, but gives no firm evidence for its evolution from a different kind of animal or into a different kind of animal.

ဤအပိုင်းတွင် ကိုးကားထားသော အာဏာပိုင်များ၏ ရေးသားချက်များတွင် သက်ရှိများ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သမိုင်းကို ခိုင်မာစွာ ယုံကြည်သည့် ထုတ်ပြန်ချက်များစွာ ပါရှိကြောင်း ဖော်ပြသင့်သည်။ ဤဆောင်းပါး၏ ရေးသားသူများက မီးမောင်းထိုးပြလိုသည်မှာ ရုပ်ကြွင်းဗေဒ၏ အချက်အလက်များသည် သမ္မာကျမ်းဖန်ဆင်းမှုပုံစံနှင့် သဘာဝကျစွာ ကိုက်ညီပြီး၊ လူကြိုက်များသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ပုံစံကို မထောက်ခံကြောင်းဖြစ်သည်။

It should be pointed out that the writings of each of the authorities quoted in this section provide numerous statements that express firm belief in an evolutionary history of organisms. The point that the authors of this article wish to make is that the facts of paleontology fit naturally into a Biblical creation model, and do not favor the popular evolution model.

ရုပ်ကြွင်းလူသား။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း လူသားများအတွက် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းကို လေ့လာမှုသည် ရင့်ကျက်မှုအဆင့်သစ်တစ်ခုသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ သိပ္ပံနည်းကျ ခိုင်မာသော လုပ်ဆောင်မှုများစွာ ပြီးမြောက်ခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် အရှေ့အာဖရိကမှ ရရှိလာသော သက်သေအသစ်များ၏ ထုထည်ကြီးမားမှုသည် စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ဖြစ်သည်။ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းသည် ယခုအခါလည်း နာကျင်စွာ မလုံလောက်သော်လည်း ရှေးဟောင်းလူသားရုပ်ကြွင်းများကို ထောင်ပေါင်းများစွာ ရေတွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ ဤရုပ်ကြွင်းများ၏ အများစုသည် သီးခြားသွားများ သို့မဟုတ် မေးရိုးအပိုင်းအစများသာဖြစ်ပြီး၊ အရှေးဆုံးအမျိုးအစားများ၏ ပြည့်စုံပြီး ဆက်စပ်ထားသော အရိုးစုများ မသိရှိရသော်လည်း၊ လူသားနှင့် လူသားနှင့်တူသော မျောက်ဝံများ (ဟိုမီနစ်) ၏ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းသည် အခြားမျောက်ဝံမျိုးရင်းတစ်ခုခု၏ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းထက် ပိုမိုသိရှိထားပြီး ဖြစ်နိုင်သည်။

Fossil Man.—In recent years the study of the fossil record for human beings has achieved a new level of maturity, and a great deal of careful and scientifically sound work has been accomplished. Particularly exciting has been the avalanche of new evidence that has come from East Africa. Although the fossil record is still painfully inadequate, the number of ancient-man fossils must now be numbered in the thousands. It should be emphasized that the vast majority of these fossils are only isolated teeth or jaw fragments and that complete, articulated skeletons of the most ancient types are unknown; nevertheless, the hominid (man and manlike primates) fossil record is probably better known than the fossil record of any other primate family.

လူသားဇာစ်မြစ်ကို လေ့လာသူအတွက် ယခုရရှိနိုင်သော မတည်ငြိမ်သော်လည်း သိသာထင်ရှားသော ရုပ်ကြွင်းသက်သေများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျှင်၊ သက်ဆိုင်ရာ မေးခွန်းမှာ ရုပ်ကြွင်းများသည် လူသားသည် မျောက်ဝံနှင့်တူသော ဘိုးဘွားများမှ တဖြည်းဖြည်း ဖွံ့ဖြိုးလာမှုကို မှတ်တမ်းတင်ထားသလား၊ သို့မဟုတ် ဂျော့ဂ်ဂေးလော့ဆစ်မ်ပ်ဆန်၏ လေ့လာတွေ့ရှိချက်ဖြစ်သည့် “သိရှိထားသော ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် မျိုးစိတ်အများစုသည် ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာသည်။ … မျိုးစိတ်သစ်တစ်ခုသည် မှတ်တမ်းတွင် ပေါ်ထွက်လာသောအခါ၊ ၎င်းသည် အနီးစပ်ဆုံးနှင့် ဆင်တူသော အခြားသိရှိထားသည့် မျိုးစိတ်များနှင့် ပုံသဏ္ဌာန်အရ သိသာစွာ ခွဲခြားထားသည်” (ဆစ်မ်ပ်ဆန် ၁၉၆၀၊ စာမျက်နှာ ၁၄၉) ကို နောက်ထပ်ဥပမာတစ်ခုအဖြစ် ပေးထားသလားဟူသည်ဖြစ်သည်။

In view of the substantial, though fragmentary, body of fossil evidence now available to the student of human origins the pertinent question is Do the fossils document the gradual development of man from an apelike ancestor or do they provide another illustration of George Gaylord Simpson’s observation: “It is a feature of the known fossil record that most taxa appear abruptly. … When a new genus appears in the record it is usually well separated morphologically from the most nearly similar other known genera” (Simpson 1960, p. 149).

ခေတ်သစ်လူသားဘိုးဘွားများကို ရှာဖွေမှုသည် သိပ္ပံအသိုင်းအဝိုင်းက ဒါဝင်ဝါဒကို အစပိုင်းတွင် လက်ခံပြီးကတည်းက ပြင်းထန်စွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ လူသားမျိုးရင်း (ဟိုမီနစ်) အုပ်စုသုံးခုကို ခေတ်သစ်လူသားများ၏ ဘိုးဘွားများအဖြစ် သို့မဟုတ် လူသားများ သို့မဟုတ် လူသားနှင့်နီးစပ်သူများထဲတွင် မျိုးသုဉ်းသွားသည့် အစောပိုင်းအမျိုးအစားများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ဓလေ့ထုံးတမ်းအရ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ (စတုတ္ထအုပ်စုဖြစ်သည့် လူသိများသော ရာမာပီသီစင်းများကို အချို့ပညာရှင်များက ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် အစောဆုံး လူသားမျိုးရင်းများပါဝင်သည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သော်လည်း၊ ရာမာပီသီးကပ်စ်ရုပ်ကြွင်းများသည် အလွန်မတည်ငြိမ်သောကြောင့် ၎င်းတို့၏ လူသားမျိုးရင်းအဆင့်အတန်းသည် ခန့်မှန်းချက်သာဖြစ်သည်။) အကျယ်ပြန့်သော အုပ်စုတစ်ခုစီအတွင်း ကွဲပြားမှုများစွာ ရှိနေပြီး၊ ရုပ်ကြွင်းများစွာသည် ဤအမျိုးအစားများထဲသို့ လွယ်ကူစွာ မကျရောက်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုရမည်။

The search for modern man’s ancestors has been intensive since the initial acceptance of Darwinism by the scientific community. Three major groups of hominids have traditionally been interpreted as containing species either ancestral to modern man or representative of earlier types of man or near-man that became extinct. (A fourth group, the so-called ramapithecines, has been interpreted by some scholars as containing the earliest hominids in the fossil record, but Ramapithecus fossils are so fragmentary that their hominid status remains speculative.) It must be recognized that much variation exists within each of the broad groups and that many fossils do not fall readily into any of these categories.

၁. နီယန္ဒါသော လူသား။ ဥရောပ၊ အာဖရိက၊ နှင့် အာရှမှ ရရှိသော ရုပ်ကြွင်းများစွာကို စုပေါင်းပြီး နီယန္ဒါသောလူသားအမျိုးအစားဟု အကြမ်းဖျဉ်းခေါ်ဆိုသည်။ အနောက်ဥရောပနမူနာများသည် ထူးခြားပြီး ရေခဲခေတ်အတွင်း အနောက်ဥရောပတွင် နေထိုင်ခဲ့သော အတော်အတန်အထူးပြုထားသော လူသားအမျိုးအစားကို ကိုယ်စားပြုပုံရသည်။ ပြင်သစ်ပညာရှင် မာဆယ်လင် ဘိုလီ (၁၉၁၁-၁၉၁၃) ၏ ဦးဆောင်မှုအတိုင်း၊ နီယန္ဒါသောလူသားတွင် မျောက်ဝံဆန်သော လက္ခဏာများစွာရှိသည်ဟု အချိန်ကြာရှည်ယူဆခဲ့သည်။ ပိုမိုနောက်ကျသော ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုများ၊ ဥပမာ စထရော့စ် နှင့် ကေ့ဗ် (၁၉၅၇) ၏ လေ့လာမှုကဲ့သို့၊ မျောက်ဝံဆန်သည်ဟု ယူဆခဲ့သော လက္ခဏာများသည် အလွန်အမင်း ချဲ့ကားထားကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ ခေါင်းခွံ၏ ထင်ရှားသောလက္ခဏာအချို့နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အရိုးစုတွင် ပိုမိုသိမ်မွေ့သော ရှုထောင့်များတွင် ခေတ်သစ်လူသားနှင့် ကွဲပြားသော်လည်း၊ နီယန္ဒါသောလူသားသည် မည်သည့်နည်းဖြင့်မဆို လူသားမဟုတ်ဟု ယုံကြည်ရန် ယုံကြည်စိတ်ချရသော အကြောင်းပြချက်မရှိပါ။ နီယန္ဒါသောလူသားနှင့် ဆက်စပ်သော ရှေးဟောင်းသုတေသနမှတ်တမ်းများသည် ၎င်းတွင် လူသားဆန်သော အလှအပဆိုင်ရာနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ စိတ်ဝင်စားမှုများ၊ နှင့် လူသားဆန်သော ဉာဏ်ရည်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုစွမ်းရည်များ အပြည့်အဝရှိကြောင်း သက်သေပြသည်။

1.Neanderthal man. A rather large number of fossils from Europe, Africa, and even Asia are referred to collectively, but rather loosely, as representatives of the Neanderthal man type. The Western European specimens are distinctive and seem to represent a somewhat specialized type of man that lived in Western Europe during the ice age.Following the lead of the French scholar Marcellin Boulé (1911-1913), it was long felt that Neanderthal man possessed numerous apelike features. More recent reinterpretations, such as the study by Strauss and Cave (1957), have demonstrated that the supposed apelike characteristics were grossly exaggerated. Although distinct from modern man in certain prominent features of the skull, as well as in some more subtle aspects of the postcranial skeleton, there is no convincing reason to believe that Neanderthal man was in any sense subhuman. The archeological record associated with Neanderthal man demonstrates that he possessed typically human aesthetic and religious concerns, and fully human intellectual and cultural capacities.

၂. ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်။ ဤရှေးလူသားရုပ်ကြွင်းအုပ်စုတွင် ၁၉၈၂ တွင် ယူဂျင်း ဒူဘွိုင်စ်က တွေ့ရှိခဲ့သော နာမည်ကျော် ဂျာဗားလူသား နှင့် ၁၉၂၇ တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ပေကျင်းအနီး ချောကိုတီယန်ဂူမှ ပြန်လည်ရရှိခဲ့သော နာမည်ကျော် ပေကျင်းလူသား ပါဝင်သည်။ ဒူဘွိုင်စ်က ၎င်း၏မူလတွေ့ရှိမှုကို လျှို့ဝှက်စွာ ကိုင်တွယ်ခဲ့သည့်ပုံစံသည် ဂျာဗားလူသားရုပ်ကြွင်းများနှင့်ပတ်သက်၍ နှစ်ပေါင်းများစွာ အငြင်းပွားမှုများကို ပိုမိုဆူပွက်စေခဲ့သည်။ ဒူဘွိုင်စ်ကိုယ်တိုင်က ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုတွင် ယိမ်းယိုင်ခဲ့ပြီး၊ ဂျာဗားလူသားသည် “ပျောက်ဆုံးနေသော ဆက်စပ်မှု” ဖြစ်သည်ဟု အစပိုင်းတွင် ငြင်းဆိုခဲ့သော်လည်း၊ နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းသည် ကြီးမားသော မျိုးသုဉ်းသွားသော ဂစ်ဘွန်ဖြစ်သည်ဟု နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။ ဂျာဗားလူသားနှင့် ပေကျင်းလူသားတို့၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုနှင့်ပတ်သက်သော မသေချာမှုသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ပေကျင်းလူသားရုပ်ကြွင်းများ ဆုံးရှုံးခဲ့ရခြင်းကြောင့် ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ အချို့သော အသေးစိတမှတ်တမ်းများ၊ ဓာတ်ပုံများ၊ နှင့် ပလာစတာပုံစံများ ရှိသော်လည်း၊ မူလရုပ်ကြွင်းများ ဆုံးရှုံးမှုကို အပြည့်အဝဖြည့်စွမ်းနိုင်ခြင်းမရှိပါ။ ကံကောင်းစွာဖြင့်၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း တွေ့ရှိမှုအသစ်များသည် ဂျာဗားလူသားနှင့် ပေကျင်းလူသားနှစ်ဦးစလုံး၏ အရေးပါမှုကို ထောက်ခံခဲ့သည်။ ဂျာဗား၊ တရုတ်၊ အာဖရိက၊ နှင့် ဥရောပမှ ဆင်တူသော ရုပ်ကြွင်းများ တွေ့ရှိမှုသည် ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်ကို ရှေးကမ္ဘာတွင် ကျယ်ပြန့်စွာ ပျံ့နှံ့ခဲ့သော ထူးခြားသော ရှေးလူသားအမျိုးအစားအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုကို ယုံကြည်စရာဖြစ်စေသည်။ ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်၏ ခန္ဓာကိုယ်အရိုးစုနှင့်ပတ်သက်၍ သိရှိထားသည့်အချက်များသည် ခေတ်သစ်လူသားနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကွဲပြားမှုများသည် အနည်းငယ်သာရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်သည် ခေါင်းခွံတွင် ခေတ်သစ်လူသားနှင့် အများဆုံးကွဲပြားသည်။ ဦးနှောက်အရွယ်အစားသည် နှိုင်းယှဉ်ရာတွင် သေးငယ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်သည် ဦးနှောက်သည် ၎င်း၏ ခေတ်သစ်အချိုးအစားအပြည့်အဝမရရှိသေးသည့် လူသားဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်၏ အဆင့်တစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ငြင်းဆိုထားသော်လည်း၊ ဉာဏ်ရည်ကို ဦးနှောက်အရွယ်အစားအပြည့်အဝအပေါ် အခြေခံ၍ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုများသည် အန္တရာယ်ရှိသည်၊ အကြောင်းမှာ အရည်အသွေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးသည် ဉာဏ်ရည်ကို ဆုံးဖြတ်ရာတွင် အရွယ်အစားကဲ့သို့ အရေးကြီးနိုင်သည်။

2.Homo erectus. This group of ancient-man fossils includes the famous Java man found by Eugene Dubois in 1892 and the equally renowned Peking man recovered from Choukoutien cave near Peking, China, in 1927. The secretive manner in which Dubois dealt with his original find only fueled the controversy that surrounded his Java man fossils for many years. Dubois himself vacillated in his interpretation, arguing at first that Java man was a “missing link” but later concluding that he was really a huge extinct gibbon. The uncertainty surrounding the interpretation of Java man and Peking man was heightened by the loss of the Peking man fossils during World War II. Detailed descriptions, photographs, and plaster casts of some of these materials exist but cannot fully compensate for the loss of the originals. Fortunately, new finds, some since World War II, have substantiated the significance of both Java man and Peking man. The discovery of similar fossils from both Java and China, as well as Africa and Europe, lends plausibility to the interpretation of Homo erectus as a distinctive type of ancient man with a widespread distribution in the old world.What little is known of the postcranial skeleton of Homo erectus suggests that the differences compared to modern man are very slight. It is in the skull that Homo erectus differs most from modern man. The relatively small brain size has been urged as evidence that Homo erectus represents a stage of human evolution during which the brain had not yet achieved its full modern proportions, but interpretations of intelligence based upon absolute brain size are risky, since qualitative factors may be as important as sheer size in determining intelligence.

ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီအချို့က ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်ရုပ်ကြွင်းများကို လူမဟုတ်သော မျောက်ဝံရုပ်ကြွင်းများအဖြစ် ရှုမြင်လိုသော်လည်း (ဥပမာ၊ ဂစ်ရှ် ၁၉၇၂၊ စာမျက်နှာ ၁၀၂)၊ ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်နှင့် ခေတ်သစ်လူသားအကြား ယေဘူယျနှင့် တိကျသော ဆင်တူမှုများသည် ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်ကို စစ်မှန်သောလူသားပုံစံမှလွဲ၍ အခြားအရာအဖြစ် ရှုမြင်ရန် ခက်ခဲစေသည်။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း မနုဿဗေဒပညာရှင်များက ဤရုပ်ကြွင်းများ၏ အမည်ကို Pithecanthropus (လက်တင်ဘာသာဖြင့် “မျောက်ဝံလူသား”) မှ Homo erectus (လက်တင်ဘာသာဖြင့် “မတ်တတ်လူသား”) သို့ ပြောင်းလဲခဲ့သည်မှာ အရေးပါသည်။ ရှေးလူသားလေ့လာမှုဆိုင်ရာ အထူးကျွမ်းကျင်သူများသည် ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်သည် စစ်မှန်သောလူသားဖြစ်သည်ဟူသော ယုံကြည်ချက်တွင် ယနေ့တွင် တညီတညွတ်တည်း ထောက်ခံထားပြီး၊ ၎င်းယုံကြည်ချက်သည် လူသားဇာစ်မြစ်နှင့်ပတ်သက်သော ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒပုံစံများနှင့် ကောင်းစွာ ကိုက်ညီသည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီအချို့က ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်၏ လူသားဆန်မှုအပြည့်အဝကို လက်ခံထားသော်လည်း၊ ဟိုမိုအီရတ်တပ်စ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ခေတ်သစ်လူသားပုံစံများနှင့် တပြိုင်နက်တည်း နေထိုင်ခဲ့သော ရောဂါဗေဒဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်များကို ကိုယ်စားပြုကြောင်း သက်သေများ နောက်ဆုံးတွင် တွေ့ရှိလိမ့်မည်ဟု ခံစားရသည်ကို သတိပြုသင့်သည်။

Although some creationists prefer to view the Homo erectus fossils as nonhuman ape fossils (e.g. Gish 1972, p. 102), the general and specific similarities of Homo erectus to modern man make it difficult to see Homo erectus as anything other than a form of true man. It is significant that in recent years anthropologists have changed the name of these fossils from Pithecanthropus, a Latin term meaning “ape-man,” to Homo erectus, the Latin words for “erect man.” Specialists in the study of ancient man are unanimous today in their belief that Homo erectus was a true man, a belief that comports well with creationist models of human origins. It should be noted that some creationists, while conceding the full humanity of Homo erectus, feel that ultimately evidence will be found that demonstrates that Homo erectus fossils represent pathological individuals that lived contemporaneously with fully modern forms of man.

၃. အော့စထရာလိုပိုင်သီကပ်စ်။ ၁၉၂၄ တွင် ရေးမွန်း ဒါ့တ်သည် တောင်အာဖရိကတွင် အော့စထရာလိုပိုင်သီကပ်စ် (“တောင်ပိုင်းမျောက်ဝံ”) ဟု အမည်ပေးထားသော ရုပ်ကြွင်းခေါင်းခွံကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤခေါင်းခွံသည် ယေဘူယျအားဖြင့် မျောက်ဝံဆန်သော အသွင်အပြင်ရှိသော်လည်း၊ ၎င်း၏သွားများတွင် လူသားနှင့် ထင်ရှားသော ဆင်တူမှုအချို့ရှိသည်။ ထိုနောက်ပိုင်း တောင်အာဖရိကတွင် ဤအမျိုးအစားရုပ်ကြွင်းများ ပိုမိုများပြားစွာ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ မကြာသေးမီက နှောင်းပိုင်းလူးဝစ် လီးကီးနှင့် ၎င်း၏သား ရစ်ချတ်တို့သည် တန်ဇန်းနီးယား၏ အိုလ်ဒူဗိုင်ဂေါ့ဂျ်နှင့် ကင်ညာရှိ လိတ်တာကာနာရေကန်ဧရိယာမှ အော့စထရာလိုပိုင်သီကိုင်း အမျိုးအစားရုပ်ကြွင်းအရိုးများစွာကို တွေ့ရှိရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အော့စထရာလိုပိုင်သီကိုင်းရုပ်ကြွင်းများသည် အုပ်စုအနေဖြင့် ရှုပ်ထွေးသည်ကို သတိပြုရန် အရေးကြီးသည်။ တောင်အာဖရိကရုပ်ကြွင်းများကို လေ့လာသော သိပ္ပံပညာရှင်များက ၎င်းတို့တွင် အမျိုးအစားနှစ်ခုရှိကြောင်း နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။ သေးငယ်ပြီး ပိုမိုသိမ်မွေ့သော အမျိုးအစားကို အော့စထရာလိုပိုင်သီကပ်စ် အာဖရိကာနပ်စ်ဟု မူလအမည်ပေးခဲ့ပြီး၊ ပိုမိုကြီးမားပြီး ခက်ထန်သော အမျိုးအစားကို အော့စထရာလိုပိုင်သီကပ်စ် ရိုဘတ်စတပ်စ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ဂျေ.တီ. ရောဘင်ဆန်က ၎င်းအမျိုးအစားနှစ်ခုသည် ပုံသဏ္ဌာန်တွင်သာမက အစာစားနည်းအလိုက် လိုက်လျောညီထွေမှုတွင်လည်း လုံလောက်စွာ ကွဲပြားသဖြင့် သီးခြားမျိုးရင်းများတွင် ထားရှိရန် ထိုက်တန်သည်ဟု နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည် (ရောဘင်ဆန် ၁၉၇၂၊ စာမျက်နှာ ၃)။ လူးဝစ် လီးကီးက အိုလ်ဒူဗိုင်ဂေါ့ဂျ်တွင် တောင်အာဖရိကအမျိုးအစားနှစ်ခုထက် လူသားနှင့် ပိုမိုဆင်တူသော တတိယအမျိုးအစားတစ်ခု ရှိသည်ဟု ခံစားခဲ့သည်။ ၎င်းအမျိုးအစားကို သူက Homo habilis ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း၊ လူသားဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို လေ့လာသူအချို့က Homo habilis သည် အော့စထရာလိုပိုင်သီကပ်စ် အာဖရိကာနပ်စ်၏ လူသားဆန်အနည်းငယ်ပိုသော ပုံစံတစ်ခုသာဖြစ်သည်ဟု နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။ လူးဝစ် လီးကီ၏ နာမည်ကျော် ဇင်ဂျန်သရပ်စ် ဘိုင်စီယိုင်း သည်လည်း အိုလ်ဒူဗိုင်ဂေါ့ဂျ်မှဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အော့စထရာလိုပိုင်သီကပ်စ် ရိုဘတ်စတပ်စ်နှင့် နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေသည်ဟု ယခုအခါ ယေဘူယျအားဖြင့် လက်ခံထားသည်။

3.Australopithecus. In 1924 Raymond Dart found a fossil skull in South Africa that he called Australopithecus (“southern ape”). This skull, although rather apelike in its general appearance, possessed some striking similarities to man in its dentition. Many more fossils of this type subsequently were found in South Africa. More recently the late Louis Leakey and his son Richard have been instrumental in discovering large numbers of fossil bones of the australopithecine type from Olduvai Gorge in Tanzania and in the Lake Turkana area of Kenya.It is important to bear in mind that the australopithecine fossils are complex as a group. Scientists studying the South African fossils concluded that two types were present, a smaller, more gracile type originally named Australopithecus africanus, and a larger, more rugged type named Australopithecus robustus. J. T. Robinson has concluded that these two types were sufficiently different, not only in morphology but also in dietary adaptation, to warrant placement in separate genera (Robinson 1972, p. 3). Louis Leakey felt that a third type more similar to man than either of the South African types was present in Olduvai Gorge. This type he named Homo habilis, although other students of human evolution have concluded that Homo habilis was only a slightly more humanlike form of Australopithecus africanus. It is now generally conceded that Louis Leakey’s famous Zinjanthropus boisei, also from Olduvai Gorge, is closely related to Australopithecus robustus.

အော်စထရာလိုပီသီစင်းမျိုးစိတ်အမျိုးမျိုး၏ အချင်းချင်းဆက်နွယ်မှုနှင့် စစ်မှန်သောလူသားနှင့် ဆက်နွယ်မှုနှင့်ပတ်သက်သော အငြင်းပွားမှုသည် ပြင်းထန်နေဆဲဖြစ်သည်။ သို့သော် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများဖြင့် ပြောင်းလဲမသွားမီ၊ သိပ္ပံအသိုင်းအဝိုင်းတွင် အော်စထရာလိုပီသီစင်းမျိုးစိတ်အနည်းဆုံးတစ်မျိုးသည် လူသားများ၏ တိုက်ရိုက်ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာသော ဘိုးဘွားဖြစ်သည်ဟူသော အမြင်ကို ထောက်ခံသည့် ယေဘုယျသဘောတူညီမှုတစ်ခု ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၇၃ ခုနှစ်ထုတ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလူမျိုးဗေဒဖတ်စာအုပ်တွင် အောက်ပါကိုးကားချက်သည် ပုံမှန်ဖြစ်သည်- “အော်စထရာလိုပီသီစင်း၏ အစောပိုင်းနမူနာများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် အရေးကြီးသည်၊ အကြောင်းမှာ နောက်ဆုံးတွင် မျိုးစိတ်နှစ်ခု သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုရှိခဲ့သည်ဖြစ်စေ (အချို့သည် လူသားဆင့်ကဲလမ်းကြောင်းပြင်ပတွင်ရှိသည်ဖြစ်စေ)၊ အနည်းဆုံး ဤမျိုးစိတ်၏ အစောပိုင်းအဖွဲ့ဝင်များသည် လူသားများနှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်နွယ်သော ဘိုးဘွားများဖြစ်ရမည်” (လာစကာ ၁၉၇၃၊ စာမျက်နှာ ၂၅၈)။ ဤသဘောတူညီမှုသည် အော်စထရာလိုပီသီစင်းများသည် လူသားကဲ့သို့ မတ်တတ်လှည့်လည်သွားလာသူများဖြစ်သည်ဟူသော အထောက်အထားနှင့် သွားများတွင် ထင်ရှားသော တူညီမှုအချို့ပေါ်တွင် အဓိကမူတည်သည်။

Controversy concerning the relationship of the various types of australopithecines to one another and to true man remains vigorous; nevertheless, until upset by discoveries in 1972, a general consensus was achieved in the scientific community in support of the viewpoint that at least one of the australopithecines was man’s direct evolutionary ancestor. Typical is the following quotation from a 1973 textbook in physical anthropology: “Discovery of early specimens of Australopithecus are important because, whether or not there were eventually two or more species (some of them outside the human line of descent), at least the early members of the genus must have been directly ancestral to man” (Lasker 1973, p. 258). This consensus rested largely on the evidence suggesting that the australopithecines were upright walkers like man and upon some striking similarities in the teeth.

အချို့သော ဖန်ဆင်းခြင်းသမားများသည် အော်စထရာလိုပီသီစင်းများကို ရေကြီးမှုပြီးနောက်လူသားများ၏ ယိုယွင်းသောပုံစံများအဖြစ် ရှုမြင်သော်လည်း၊ ဖန်ဆင်းခြင်းသမားအများစုသည် အော်စထရာလိုပီသီစင်း၏ လူသားဆန်မှုအနက်ကို ဆန့်ကျင်ကြပြီး၊ ၎င်းတို့၏ မျောက်ဝံများနှင့် ဆက်နွယ်မှုကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ဤရပ်တည်ချက်ကို လက်ခံထားသော ဖန်ဆင်းခြင်းသမားများသည် ထင်ရှားသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သိပ္ပံပညာရှင်အနည်းငယ်သည်လည်း သဘောတူညီမှုထက် တသမတ်တည်း ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်ဟူသော အချက်မှ အနည်းငယ် အားရစရာရရှိခဲ့သည်။ ဤအရာတွင် အထူးထင်ရှားသူမှာ အင်္ဂလိပ်ခန္ဓာဗေဒပညာရှင် လော့ဒ် ဆောလီဇူကာမန်ဖြစ်သည်။ ဇူကာမန်သည် အော်စထရာလိုပီသီစင်းများ၏ မတ်တတ်သွားလာမှုအနက်ကို အငြင်းပွားခဲ့ပြီး၊ အော်စထရာလိုပီသီစင်းများသည် လူသားမဟုတ်ဘဲ မျောက်ဝံများသာဖြစ်သည်ဟု ပြင်းပြစွာ အခိုင်အမာဆိုခဲ့သည်- “လူသားနှင့် မျောက်ဝံဦးခေါင်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်သောအခါ၊ အော်စထရာလိုပီသီစင်း၏ ဦးခေါင်းသည် ပုံပန်းသွင်ပြင်အားဖြင့် လူသားမဟုတ်ဘဲ မျောက်ဝံဆန်လွန်းသည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အဆိုကို အနက်သည် အဖြူဖြစ်သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုခြင်းနှင့် တူညီသည်” (ဇူကာမန် ၁၉၆၆၊ စာမျက်နှာ ၉၃)။

Some creationists have viewed the australopithecines as degenerate forms of post-Flood man, but most creationists have resisted the hominid interpretation of australopithecine affinities, emphasizing instead their affinities with the apes. Creationists taking this position have derived some comfort from the fact that a few prominent evolutionist scientists have also consistently resisted the consensus opinion. Most notable in this regard is the English anatomist Lord Solly Zuckerman. Zuckerman disputed the upright interpretation of australopithecine locomotion and vehemently insisted that the australopithecines were simply apes, not hominids: “When compared with human and simian skulls, the australopithecine skull is in appearance overwhelmingly simian—not human. The contrary proposition could be credited to an assertion that black is white” (Zuckerman 1966, p. 93).

ရစ်ချတ်လီကီမှ အရှေ့အာဖရိကတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ဇူကာမန်အား တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ထောက်ခံမှုပေးနိုင်သည်။ အနည်းဆုံး ရှေးခေတ်လူသားလေ့လာသူများအကြားတွင် ပိုမိုကြံ့ခိုင်သော အော်စထရာလိုပီသီစင်းမျိုးစိတ်သည် လူသားဆန်သော နှစ်ဖက်ခြေထောက်သွားလာမှုကို မပိုင်ဆိုင်ခဲ့ဟူသော ခံစားမှု တိုးပွားလာသည် (လီကီ ၁၉၇၃၊ စာမျက်နှာ ၁၉၇၂)။ ယခုအခါ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သမားများက ကြံ့ခိုင်သော အော်စထရာလိုပီသီစင်းမျိုးစိတ်သည် လူသားဆင့်ကဲလမ်းကြောင်းတွင် ဘယ်သောအခါမျှ မရှိခဲ့ဟု ကျယ်ပြန့်စွာ ခံစားရသည်။

The fossils found by Richard Leakey in East Africa possibly lend partial support to Zuckerman. At least there is a growing feeling among students of ancient man that the larger, more robust type of australopithecine may not have possessed the human type of bipedality (Leakey 1973, p. 1972). It is now widely felt by evolutionists that the robust type of australopithecine was never in the line of human descent.

၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် ရစ်ချတ်လီကီမှ ပြုလုပ်ခဲ့သော အဓိကရှာဖွေတွေ့ရှိမှုတစ်ခုသည် အော်စထရာလိုပီသီစင်းမျိုးစိတ်တစ်ခုခုသည် လူသားများ၏ တိုက်ရိုက်ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟူသော အမြင်ကို သံသယဖြစ်ပေါ်စေသည်။ လီကီမှ တာကီနာရေကန်အနီးတွင် အော်စထရာလိုပီသီစင်းကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများပါဝင်သော ကျောက်လွှာများတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော အံ့သြဖွယ်ခေတ်မီသော “ဦးခေါင်းခွံ ၁၄၇၀” သည် လက်ရှိသိရှိထားသော အော်စထရာလိုပီသီစင်းမျိုးစိတ်များထဲမှ တစ်ခုမျှ ခေတ်သစ်လူသားများ၏ ဘိုးဘွားများမဟုတ်ဟူသော နိဂုံးသို့ ဦးတည်စေနိုင်သည်။ ဦးခေါင်းခွံ ၁၄၇၀ သည် ပြည့်စုံသော ခေတ်သစ်ဟိုမိုဆေပင်မဟုတ်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် စစ်မှန်သောလူသားတစ်ဦး၏ ဦးခေါင်းခွံဖြစ်ပုံရသည်။ ဖော်ပြထားသော ဦးခေါင်းခွံစွမ်းရည်မှာ ၇၇၅ စီစီ ဖြစ်ပြီး၊ ခေတ်သစ်လူသားများ၏ ပျမ်းမျှတန်ဖိုး ၁၄၀၀ စီစီထက် သေးငယ်သော်လည်း၊ အော်စထရာလိုပီသီစင်းများအတွက် ဖော်ပြထားသော တန်ဖိုးများထက် ကြီးမားပြီး၊ ဟိုမိုအီရက်တပ်စ်အတွက် ဖော်ပြထားသော တန်ဖိုးအကွာအဝေးနှင့် ထပ်နေသည်။

A key discovery by Richard Leakey in 1972 casts doubt on the view that any of the australopithecines were man’s direct ancestors. The surprisingly modern “Skull 1470” found by Leakey near Lake Turkana in rock strata also containing Australopithecus fossils may lead to the conclusion that none of the presently known australopithecines were ancestral to modern man. Skull 1470 is not a fully modern Homo sapiens, but it appears to be the skull of a true man. The reported cranial capacity of 775 cc. is small compared to the mean value of nearly 1400 cc. for modern man, but large compared to the reported values for the australopithecines and overlaps the range of values cited for Homo erectus.

အကယ်၍ ဦးခေါင်းခွံ ၁၄၇၀ သည် စစ်မှန်သောလူသားများ၏ အကြွင်းအကျန်ကို ကိုယ်စားပြုပါက၊ တူညီသော ကျောက်လွှာများနှင့် ပိုမိုမြင့်မားသော ဘူမိဗေဒအဆင့်များတွင် တွေ့ရှိရသော အော်စထရာလိုပီသီစင်းကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် စစ်မှန်သောလူသားများ၏ တိုက်ရိုက်ဘိုးဘွားများ မဖြစ်နိုင်ပါ၊ ထို့ကြောင့် မျောက်ဝံဆန်သည့်နှင့် လူသားဆန်သည့် လက္ခဏာများကို ထိန်းသိမ်းထားသော ပျောက်ဆုံးနေသော ဆက်သွယ်မှုများကို ရှာဖွေရန်သည် ပို၍အောက်ပိုင်း ဘူမိဗေဒအဆင့်များသို့ တွန်းပို့ရမည်ဖြစ်သည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းပုံစံသည် ရှာဖွေနေသော အလယ်အလတ်ပုံစံများသည် အောက်ပိုင်းလွှာများတွင်ပင် ဘယ်သောအခါမျှ တွေ့ရှိမည်မဟုတ်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။

If Skull 1470 does represent the remains of true man, the australopithecine fossils found in the same rock layers and in higher stratigraphic levels cannot be the direct ancestors of true man, and the search for missing links preserving apelike and manlike characteristics has to be pushed into even lower geological levels. The creationist model predicts that the sought-for intermediate forms will never be found, even in the lower strata.

ရှေးခေတ်လူသားများ၏ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းသည် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် ပျောက်ဆုံးနေသော ဆက်သွယ်မှုများ၏ ယေဘုယျပြဿနာ၏ နောက်ထပ်ဥပမာတစ်ခုကို ပေးစွမ်းပြီး၊ လူသားသည် မျောက်ဝံဆန်သော ဘိုးဘွားများမှ တဖြည်းဖြည်း ဖြစ်ပေါ်လာမှုကို မမှတ်တမ်းတင်ထားပါ။ စစ်မှန်သောလူသားနှင့် မျောက်ဝံများအကြား ပုံသဏ္ဌာန်ဆိုင်ရာ ကွာဟမှုသည် သိသာထင်ရှားနေဆဲဖြစ်သည်။ အပြုအမူပုံစံများသည် လူသားနှင့် တိရစ္ဆာန်ဘုံ၏ အခြားအဖွဲ့ဝင်များအကြား ပို၍ကြီးမားသော ကွာဟမှုတစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းသည် တစ်နည်းအားဖြင့်၊ လူသားခန္ဓာကိုယ်သည် သာမန်နို့တိုက်သတ္တဝါပုံစံတစ်ခု၏ မူကွဲတစ်ခုသာဖြစ်သော်လည်း၊ အပြုအမူအားဖြင့် လူသားယဉ်ကျေးမှုသည် ထူးခြားသည်။ လူသားယဉ်ကျေးမှုသည် အနည်းဆုံး ထူးခြားသော လူသားစွမ်းရည်နှစ်ခုဖြစ်သည့် လူသားထူးခြားသော စကားပြောနည်းနှင့် သင်္ကေတများကို ဖန်တီးပြီး ထိန်းချုပ်နိုင်သော စွမ်းရည်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ မကြာသေးမီက စမ်းသပ်မှုများအရ ချင်ပန်ဇီများသည် လက်ဟန်ဘာသာစကားကဲ့သို့သော စကားမဟုတ်သော ဆက်သွယ်ရေးနည်းများကို သင်ကြားပေးသောအခါ အံ့သြဖွယ်သဘောတရားဖော်ဆောင်နိုင်စွမ်းရှိကြောင်း ပြသသော်လည်း၊ ချင်ပန်ဇီ သို့မဟုတ် အခြားတိရစ္ဆာန်တစ်ခုခုသည် လူသားပိုင်ဆိုင်သော မွေးရာပါဘာသာစကားစွမ်းရည်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟူသော အထောက်အထားမရှိပါ။ လူသားထူးခြားသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဉာဏရည်အပြုအမူများ၏ ပေါ်ထွက်လာမှုကို သဘာဝရွေးချယ်မှုဖြင့် နားလည်ရန်သည် လူသားထူးခြားသော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများ၏ ဖြစ်ပေါ်လာမှုကို ရှင်းပြရန်ထက် ပို၍ခက်ခဲပေမည်၊ သို့သော်လည်း ၎င်းနှစ်ခုစလုံးသည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီသမားများ၏ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးအတွက် ပြင်းထန်သော စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ လူသားနှင့် တိရစ္ဆာန်ဘုံ၏ ကျန်အဖွဲ့ဝင်များအကြား အပြုအမူနှင့် ပုံသဏ္ဌာန်ဆိုင်ရာ ကွာဟမှုသည် ဖန်ဆင်းခြင်းဖြင့် အကောင်းဆုံး ရှင်းပြထားသည်။

The fossil record for ancient man provides, therefore, another illustration of the general problem of missing links in the fossil record, and does not document gradual development of man from an apelike ancestor. The morphological gap between true man and the apes remains substantial. Behavior patterns form an even larger gulf between man and other members of the animal kingdom. In one sense, man’s body is but a variation on a common mammalian pattern, whereas behaviorally man’s cultural adaptation is unique. Human culture is made possible by at least two related and uniquely human capacities: man’s distinctive mode of speech and his ability to create and manipulate symbols. Although recent experiments have shown that chimpanzees have a surprising ability to conceptualize when taught nonverbal modes of communication such as sign language, there is no evidence that the chimpanzee or any other animal possesses man’s innate linguistic ability. It is probably more difficult to understand the emergence of man’s unique cultural and intellectual behavior by means of natural selection than it is to account for the development of man’s distinctive physical features, although both pose severe challenges to the ingenuity of evolutionary theorists. The behavioral and morphological gap between man and the rest of the animal kingdom is best explained in terms of fiat creation.

IV. ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများ

IV. Biological Considerations

နှိုင်းယှဉ်ခန္ဓာဗေဒနှင့် ဇီဝကမ္မဗေဒ။ ဝေလငါး၏ ဆူးတောင်၊ ဖားဖမ်း၏ ရှေ့ခြေထောက်၊ ငှက်၏ တောင်ပံ၊ ခွေး၏ ရှေ့ခြေထောက်၊ နှင့် လူ၏ လက်မောင်းနှင့်လက်တို့သည်၊ ဥပမာအနည်းငယ်ကို ဖော်ပြရလျှင်၊ ဘုံအခြေခံဖွဲ့စည်းပုံတစ်ခု၏ ပြုပြင်မွမ်းမံမှုများအဖြစ် ထင်ရှားသည်။ ကြွက်၊ ဆင်၊ ပင်လယ်ဝက်၊ နှင့် သစ်ကုလားအုတ်ကဲ့သို့ မျိုးကွဲပြားသော တိရစ္ဆာန်များ၏ လည်ပင်းများတွင် လည်ပင်းအရိုးခုနစ်ခုရှိသည်။ ဤအင်္ဂါရပ်များကို ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တစ်ခုတွင် ဘုံဘိုးဘွားဆက်နွယ်မှု၏ သက်သေအဖြစ် ယူဆခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ကို ဖန်ဆင်းရှင်တစ်ဦး၏ ဒီဇိုင်း၏ ထိန်းသိမ်းမှု သို့မဟုတ် အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ပြုလုပ်မှုအဖြစ်လည်း တန်းတူမျှတစွာ ယူဆနိုင်သည်။ မတူညီသော နို့တိုက်သတ္တဝါများအကြား ကွဲပြားမှုရှိသော နောက်ကျောအရိုးများ သို့မဟုတ် အမြီးအရိုးများကို ဘုံဘိုးဘွားဆက်နွယ်မှု၏ သက်သေအဖြစ် အသုံးပြုသည်ကို မကြားဖူးပါ။ သမ္မာကျမ်းအရ ဖန်ဆင်းခြင်းမော်ဒယ်သည် မတူညီသော ကျောရိုးရှိသတ္တဝါများအကြား ဒီဇိုင်းတွင် တူညီမှုများနှင့် ကွဲပြားမှုများနှင့်ပတ်သက်သည့် ဒေတာအားလုံးနှင့် သဟဇာတဖြစ်သည်။

Comparative Anatomy and Physiology.—The flipper of a whale, the foreleg of a frog, the wing of a bird, the foreleg of a dog, and the arm and hand of man, to cite a few examples, appear to be modifications of a common basic structure. The necks of such widely diverse animals as mice, elephants, porpoises, and giraffes have seven cervical, or neck, vertebrae. These features have been taken as evidence for common ancestry in a chain of evolution. They can with equal justification be regarded as conservation or optimization of design by a Creator. One never hears of the back or tail vertebrae used as evidence for common ancestry, since these vary among different mammals. The Biblical creation model is in harmony with all of the data concerning both similarities and variations in design among different vertebrates.

အင်ဇိုင်းများ၊ ဟော်မုန်းများ၊ နှင့် ဟေမိုဂလိုဘင်ကဲ့သို့သော ဇီဝကမ္မဗေဒဆိုင်ရာ အင်္ဂါရပ်များတွင်လည်း အလားတူဥပမာများ ပေါများသည်။

Similar illustrations abound in physiological features such as enzymes, hormones, and hemoglobin.

သက်ရှိများတွင် ကွဲပြားမှု။ ၂၀ရာစုအစမှစ၍ မျိုးရိုးဗီဇပညာ၊ ဆိုလိုသည်မှာ အမွေဆက်ခံမှုလေ့လာမှုသည် ဇီဝဗေဒ၏ လူသိနည်းသော အသွင်အပြင်တစ်ခုမှ အသက်ရှင်သောသိပ္ပံများအနက် အကြီးမားဆုံးနှင့် အတိုင်းအတာအရှိဆုံးဖြစ်လာသည်။ ဤလေ့လာမှုသည် သက်ရှိများအတွင်း ကွဲပြားမှု၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေခံကို နားလည်နိုင်စေသည့် မူများနှင့် ဥပဒေများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ မျိုးရိုးဗီဇပညာရှင်များသည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်၏ မောင်းနှင်အားမှာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု (ပြုပြင်မွမ်းမံထားသော သို့မဟုတ် ယခင်မရှိခဲ့သော အမွေဆက်ခံမှုဆုံးဖြတ်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ ပေါ်ပေါက်လာမှု) နှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းမှု (ယခင်တည်ထောင်ထားသော အမွေဆက်ခံမှုဆုံးဖြတ်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ၏ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းမှု) ၏ အကျိုးဆက်များပေါ်တွင် လည်ပတ်နေသော သဘာဝရွေးချယ်မှုဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

Variability in Organisms.—Since the beginning of the 20th century the science of genetics, the study of inheritance, has expanded from a little-known aspect of biology to perhaps the most significant and quantitative of the life sciences. This study has revealed principles and laws that make possible an understanding of the physical basis for variation within organisms. Geneticists consider the driving force of evolution to be natural selection, operating on the consequences of mutations (appearance of modified or previously nonexistent heredity-determining elements) and recombinations (reorganization of previously established heredity-determining elements).

မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုသည် တစ်ဦးချင်း၏ အမွေဆက်ခံမှုဖြည့်စွမ်းမှုထဲသို့ ပြုပြင်မွမ်းမံထားသော မျိုးဗီဇ (အမွေဆက်ခံမှုဆုံးဖြတ်သူ) ကို မိတ်ဆက်ပေးပြီး၊ ထို့နောက် မျိုးပွားမှုမှတစ်ဆင့် လူဦးရေထဲသို့ ရောက်ရှိသည်။ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုသည် ဒီအင်န်အေ မော်လီကျူးတွင် နျူကလီယိုတိုက်အခြေတစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသော ထည့်သွင်းမှု၊ ဖယ်ရှားမှု၊ သို့မဟုတ် အစားထိုးမှုဖြင့် ထုတ်လုပ်သည်။

Mutation introduces a modified gene (heredity determiner) into the hereditary complement of an individual, and subsequently through reproduction into the population. Gene modification is produced by the addition, deletion, or substitution of one or more nucleotide base(s) in the DNA molecule.

မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများ၏ အများစုသည် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်၊ ဤအချက်သည် ဖန်ဆင်းရှင်မှ အကောင်းဆုံးဒီဇိုင်းကို ညွှန်ပြသည်။ ခြေထောက်တိုသော သိုးများ (အန်ကွန်သိုး) ကို ထုတ်လုပ်ပေးသော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုသည် သိုးများကို လှည့်လည်ထွက်ပြေးခြင်း သို့မဟုတ် ခြံစည်းရိုးပေါ်ခုန်ကျော်ခြင်းမှ တားဆီးရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် သိုးများအတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းသော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုမဟုတ်ပေ။ အစေ့မရှိသော စပျစ်သီးများ သို့မဟုတ် နာဗယ်လိမ္မော်သီးများကို ထုတ်လုပ်ပေးသော ဆိုးမာတစ်မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများသည် လူသားအတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းသော်လည်း၊ စပျစ်သီး သို့မဟုတ် လိမ္မော်သီးများ၏ သဘာဝအလျောက် ဆက်လက်တည်ရှိမှုကို အထောက်အကူပြုမည်မဟုတ်ပါ။

The great majority of mutations are harmful, a fact that indicates optimum initial design by the Creator. The mutation that produced short-legged sheep (Ancon sheep) is helpful in keeping sheep from straying or jumping over fences, but this obviously is not a beneficial mutation to the sheep. Somatic mutations that produce seedless grapes or navel oranges are beneficial to man, but would not aid naturally in the perpetuation of grapes or oranges.

အသီးယင်ကောင် ဒရိုဆိုဖီလာ၏ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများစွာကို မျိုးရိုးဗီဇဓာတ်ခွဲခန်းများတွင် ထုတ်လုပ်ပြီး လေ့လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် ယင်ကောင်တွင် ဖြူသောမျက်လုံး (ပုံမှန်မှာ အနီရောင်) ရှိသည့် အခြေအနေတစ်ခုရှိသည်။ ဤအခြေအနေသည် ပုံမှန်မျက်လုံးအရောင်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ယင်ကောင်အတွက် အားသာချက်ဖြစ်ပါက၊ နောက်ဆုံးတွင် လူဦးရေတစ်ခုလုံး ဖြူသောမျက်လုံးဖြစ်လာနိုင်သည်။ အမှန်တကယ်တွင် အခြေအနေသည် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်မျက်လုံးရှိသော ယောက်ျားယင်ကောင်များ ရရှိနိုင်သရွေ့၊ မမျိုးယင်ကောင်များသည် ဖြူသောမျက်လုံးရှိသော ယောက်ျားယင်ကောင်များနှင့် မဖြစ်မနေ မပေါင်းဖက်ကြပါ၊ ပြီးနောက် သဘာဝအတိုင်း ဖြူသောမျက်လုံးရှိသော လူဦးရေကို မတွေ့ရှိရသေးပါ။

Many mutations of the fruit fly Drosophila have been produced and studied in genetics laboratories. Among these is a condition in which the fly has white eyes (red is normal). If this condition were advantageous to the fly as compared to the normal eye color, eventually the entire population might become white-eyed. Actually the situation turns out to be the reverse. Female Drosophila will not mate with white-eyed males as long as normal-eyed males are available, and no white-eyed population has yet been discovered in the wild.

၁၈၄၅ မတိုင်မီ အင်္ဂလန်တွင် ငရုတ်သီးယင်ကောင် (ဘစ်စတွန်ဘီတူလာရီယာ) ၏ မီးခိုးရောင်နမူနာများသာ လူသိများခဲ့သော်လည်း၊ ထိုနှစ်တွင် မန်ချက်စတာတွင် အနက်ရောင်တစ်ကောင်ကို စုဆောင်းခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အနက်ရောင်နမူနာများသည် ပိုမိုပိုမို သာမန်ဖြစ်လာပြီး၊ အင်္ဂလန်၏ ညစ်ညမ်းသော စက်မှုဧရိယာများရှိ လူဦးရေသည် အနက်ရောင်ဖြစ်လာသည်။ အကြောင်းရင်းမှာ အနက်ရောင်ယင်ကောင်များသည် မီးခိုးနှင့် ကျောက်မီးသွေးဖုန်မှုန့်ဖုံးလွှမ်းထားသော သစ်ပင်များပေါ်တွင် သိသာထင်ရှားမှုမရှိသည်ကို သတိပြုမိသောအခါ ထင်ရှားလာသည်။ မီးခိုးရောင်ယင်ကောင်များသည် ထင်ရှားစွာ ပေါ်လွင်နေသည်။ ဤယင်ကောင်များသည် ညစ်ညမ်းသော စက်မှုဧရိယာများတွင် အနက်ရောင်ဖြစ်ပြီး မျောက်သန်းပင်မရှိသော သစ်ပင်အခေါက်များပေါ်တွင် ပုံမှန်ထိုင်နေကြသည်၊ သို့သော် ညစ်ညမ်းမှုမရှိသော ကျေးလက်ဒေသများတွင် ဖြူသော မျောက်သန်းပင်များဖုံးလွှမ်းထားသော အရောင်ဖျော့သော အခေါက်များပေါ်တွင် ထိုင်နေကြသည်။ ငှက်များသည် ထင်ရှားသော ယင်ကောင်များကို စားသုံးပြီး အခြားသူများကို လွဲချော်သွားသည်ကို မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့နှင့် ဓာတ်ပုံမှတ်တမ်းများဖြင့် ရရှိခဲ့သည်။ ညစ်ညမ်းမှုထိန်းချုပ်ရေး အစီအမံများကို ပြဋ္ဌာန်းဆောင်ရွက်လာသည်နှင့်အမျှ၊ မီးခိုးရောင်နမူနာများ ပြန်လည်တည်ထောင်လာသည်။ ဤမျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုအမျိုးအစား၊ စက်မှုမယ်လန်နစ်ဇင်ဟု လူသိများသော၊ ဥရောပရှိ အခြားနေရာများတွင်လည်း တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ပစ်ဘတ်ဂ်ဒေသရှိ ယင်ကောင်မျိုးနီးပါး ၁၀၀ တွင် ပြသထားသည် (ဘစ်ရှော့ပ်နှင့် ကွတ်၊ ၁၉၇၅)။

Before 1845 only gray specimens of the peppered moth (Biston betularia) were known in England, but in that year a black one was collected at Manchester. From that time onward black specimens became more and more common until the population in the polluted industrial areas of England was essentially black. The reason for this became apparent when it was noticed that the black moths are hardly noticeable on the soot- and coal-dust covered trees; whereas the grey moths stand out plainly. These moths normally alight on the bark of trees that are black and devoid of lichens in the soot-covered industrialized areas, but in the rural, uncontaminated country they light on lighter colored bark that is plastered with white crustose lichens. Visual observation and photographic records have been obtained of the birds feeding on the conspicuous moths but missing the others. With the enforcement of pollution-control measures, gray specimens are becoming reestablished. More examples of this kind of mutation, known as industrial melanism, have been found in other parts of Europe, and it is exhibited by nearly 100 species of moths in the Pittsburgh region of the United States (Bishop and Cook, 1975).

အရောင်ခြယ်မှုပြောင်းလဲမှုနှင့်ပတ်သက်သော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများသည် အထူးသဖြင့် မျိုးပွားမှုမြန်ဆန်သော သက်ရှိများတွင် သာမန်ဖြစ်သည်။ အယ်လဘိုင်းနစ်ဇင်၊ ဆိုလိုသည်မှာ အရောင်ခြယ်ပစ္စည်း လုံးဝသို့မဟုတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း မရှိခြင်းသည် တိရစ္ဆာန်နှင့် အပင်မျိုးများစွာအတွက် မကြာခဏ အစီအစဉ်တင်ပြလျက်ရှိသည်။ စက်မှုမယ်လန်နစ်ဇင်တွင် ပါဝင်သော ယင်ကောင်များ၏ အနက်ရောင်အဆင့်သည် မကြာသေးမီက မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာဖွယ်ရှိသည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ဖိအား (သဘာဝရွေးချယ်မှု) သည် ညစ်ညမ်းသော စက်မှုဧရိယာများတွင် နေထိုင်သော လူဦးရေကို အနက်ရောင်အရောင်ခြယ်မှုအဆင့်သို့ ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။

Mutations involving changes in pigmentation are common, especially in organisms that have rapid reproduction. Albinism, a complete or partial absence of pigment, is quite frequently reported for many kinds of animals and plants. It is likely that the dark phase of the moths involved in industrial melanism arose by mutation in recent times. Environmental pressure (natural selection) then caused the population living in polluted industrial areas to shift to the dark pigmentation phase.

မျိုးစပ်ခြင်းသည် မျိုးဗီဇဖွဲ့စည်းမှု မတူညီသော တစ်ဦးချင်းနှစ်ဦး၏ ပေါင်းဖက်မှုမှ ဖြစ်ပေါ်သည်။ မိဘများအကြား ကွဲပြားမှုများ ပိုမိုများပြားလေလေ၊ မျိုးဗီဇပေါင်းစပ်မှုများ၏ အလားအလာများ ပိုမိုများပြားလေဖြစ်သည်။ မျိုးစပ်ခြင်းတွင် ကန့်သတ်ချက်များရှိသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ လက္ခဏာများတွင် သိပ်မတူညီသော တစ်ဦးချင်းနှင့် သက်ရှိများသည် မျိုးစပ်နိုင်ခြင်းမရှိပါ။ မျိုးစပ်ခြင်းမှ ရလဒ်အနေဖြင့် ပေါက်ဖွားလာသော သားစဉ်မြေးဆက်များသည် မိဘတစ်ဦးစီထက် ကွဲပြားပုံပေါက်နိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ မျိုးဗီဇဖွဲ့စည်းမှုသည် မိဘများ၏ မျိုးဗီဇဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည်မှာ ထင်ရှားသည်။

Hybridization results from the mating of two individuals with different genetic makeup. Obviously the greater the differences between the parents, the greater the potential for different combinations of genes. It is well known that there are limits to hybridization. Individuals and organisms of too diverse characteristics are unable to cross. The offspring resulting from hybridization may appear different from either parent, but obviously their genetic makeup is controlled by that of the parents.

သဘာဝရွေးချယ်မှု (အသန်မာဆုံး၏ ရှင်သန်မှု) သည် မူလဒါဝင်သီအိုရီတွင် အရေးကြီးသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ သက်ရှိအချို့သည် အခြားသူများမရှင်သန်နိုင်သော ပတ်ဝန်းကျင်များတွင် ရှင်သန်နိုင်သည်မှာ အမှန်ပင်ဖြစ်သည်။ ပတ်ဝန်းကျင်အချက်များသည် မျိုးဗီဇသစ်ရှိသူများအတွက် အဆင်ပြေမည်မဟုတ်ပါက၊ မျိုးဗီဇသစ်တစ်ခုသည် လူဦးရေတစ်ခုအတွင်း တည်ထောင်လာရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများသည် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်မှ အကျိုးပြုသည်အထိ အကွာအဝေးရှိကြောင်း သိရှိထားသော်လည်း၊ အများစုမှာ အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ပတ်ဝန်းကျင်ပညာရှင်များနှင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအတွက် တာဝန်ယူသူများသည် ထိုးဖောက်ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုကဲ့သို့သော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အချက်များအားလုံးကို ဖယ်ရှားရန် စိုးရိမ်ကြသည်။

Natural selection (survival of the fittest) played an important role in the original Darwinian theory. It is a truism that certain kinds of organisms can survive in some environments where others cannot. A new gene is not likely to become established in a population if environmental factors are not favorable for the individuals with the new gene. Mutations are known to span the spectrum from harmful to helpful, but since most are harmful, environmentalists and individuals who are responsible for public health are concerned for the elimination of all factors, such as exposure to penetrating radiation, that produce mutation.

အခြေအနေများ၏ ဖိအားသည် လူဦးရေတစ်ခု၏ အသင့်လျော်ဆုံးအဖွဲ့ဝင်များကို ထောက်ခံသည်။ သို့သော် ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဖိအားကို ရှင်သန်ရန် အံဝင်မှုအကြား တစ်ပုံစံတည်း ဆက်နွယ်မှုမရှိသောကြောင့်၊ သဘာဝရွေးချယ်မှုသည် အဓိကဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် လုံလောက်သော နည်းလမ်းမဟုတ်ပေ။ ဖန်ဆင်းခြင်းမော်ဒယ်တွင်၊ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများသည် နှစ်မျိုးဖြစ်နိုင်သည်- (၁) သက်ရှိများအား ပတ်ဝန်းကျင်လိုအပ်ချက်ပြောင်းလဲမှုများကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် ကူညီပေးသည့် ကောင်းချီးတစ်ခု၊ နှင့် (၂) အပြစ်၏ ယိုယွင်းစေသော အကျိုးဆက်တစ်ခု။

The pressure of circumstances favors the most fit members of a population. But since there is no uniform relationship between complexity and fitness to survive environmental stress, natural selection is not an adequate means for effecting a process of a major progressive evolution. In the creation model, mutations may be of two types: (1) an endowment by which organisms are assisted in meeting a change in environmental requirements, and (2) a degenerative consequence of sin.

သက်ရှိများတွင် ကွဲပြားမှုများစွာသည် အနည်းငယ်သာ အကျိုးပြုသည် သို့မဟုတ် အနည်းငယ်သာ ယိုယွင်းစေသော်လည်း၊ အလွန်ယိုယွင်းသောပုံစံများ၏ ဥပမာများစွာရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် နှစ်မျိုးသော လမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်- (၁) ယခင်က အကျိုးပြုသော သို့မဟုတ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သော တည်ရှိမှုတစ်ခုမှ အန္တရာယ်နှင့် ဖျက်ဆီးမှုသို့ ပြောင်းလဲသွားခြင်း၊ (၂) လွတ်လပ်စွာနေထိုင်သော သက်ရှိတစ်ခုမှ အခြားသက်ရှိတစ်ခုပေါ်တွင် သို့မဟုတ် အတွင်း၌ နေထိုင်ရန် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်လာပြီး နောက်ဆုံးသက်ရှိအတွက် ထိခိုက်စေခြင်း။ အကျိုးပြုသော ဆမ်ဘိုင်အော့တ်မှ ကပ်ပါးပိုးသို့ ပြောင်းလဲသွားနိုင်သည့် ဖြစ်နိုင်ခြေကို စိတ်ကူးယဉ်ရန် မခက်ခဲပါ။ အကျိုးပြုသော ပရိုတိုဇိုအာနှင့် ဘက်တီးရီးယားများကို ဖော်ပြနိုင်သည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ ပရိုတိုဇိုအာနှင့် ဘက်တီးရီးယားအချို့သည် ရောဂါဖြစ်စေသည်။ ယခုအန္တရာယ်ဖြစ်စေသည့် အချို့သည် မူလက အကျိုးပြုခဲ့ပေမည်။ လွတ်လပ်စွာနေထိုင်သော သက်ရှိများသည် ကပ်ပါးပိုးနေထိုင်မှုသို့ ပြောင်းလဲသွားပြီး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ဇီဝကမ္မဗေဒတွင် များစွာယိုယွင်းသော ပြောင်းလဲမှုများကို ခံစားခဲ့ရသည့် သက်သေရှိသည်။ တိရစ္ဆာန်မျိုးစုအချို့တွင် လုံးဝလွတ်လပ်စွာနေထိုင်သူများမှ အိမ်ရှင်သက်ရှိများပေါ်တွင် လုံးဝမှီခိုနေရသူများအထိ တဖြည်းဖြည်း ကပ်ပါးပိုးဖြစ်လာမှုကို ဖော်ပြသော မျိုးစိတ်များရှိသည်။

While many variations in organisms are only slightly beneficial or slightly degenerative, there are numerous examples of profoundly degenerate forms. These may have developed through two possible routes: (1) A previously beneficial or cooperative existence that became changed to one of harm and destruction; (2) a free-living organism that became adapted to life on, or within, another organism to the detriment of the latter. It is not overly difficult to visualize the possibility of the change of a beneficial symbiont into a parasite. Mention could be made of beneficial protozoans and bacteria. On the other hand, some species of protozoans and bacteria are disease-producing. Some of those that now are harmful may originally have been beneficial. There is evidence that free-living organisms have changed to a parasitic existence and in the process undergone great degenerative changes in structure and physiology. Several genera of animals have species that reveal progressive parasitism from those that are completely free-living to others that depend entirely on host organisms.

ယခုအချိန်တွင် အပင်နှင့် တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်သစ်များ ဖြစ်ပေါ်နေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်အမျိုးမျိုးနှင့် အပင်မျိုးစိတ်အမျိုးမျိုးအတွင်း မဆုံးမသောအဆင့်ဆင့်ကွဲပြားမှုများ၊ ကပ်ပါးပိုးအချို့တွင် သိသာထင်ရှားသော ယိုယွင်းမှု၊ နှင့် တိရစ္ဆာန်အချို့တွင် တိုက်ခိုက်မှုနှင့် ခုခံကာကွယ်မှုအတွက် သိသာထင်ရှားသော လိုက်လျောညီထွေဖြစ်မှုများသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သက်ရှိပုံစံများတွင် များစွာပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟူသော မလွှဲမရှောင်သာသော ကောက်ချက်သို့ ဦးတည်စေသည်။ သို့သော် အခြေခံမျိုးစိတ်တစ်ခုမှ အခြားတစ်ခုသို့ အဓိကပြောင်းလဲမှု၏ သက်သေမရှိပါ။ မင်နီဆိုးတားတက္ကသိုလ်မှ မျိုးဗီဇပညာရှင် ဒေးဗစ်မာရယ်လ် (၁၉၆၂၊ စာမျက်နှာ ၂၉၄-၂၉၆) က ဤသို့ဖော်ပြခဲ့သည်-

New species of plants and animals are being formed at the present time. The almost endless intergradations within the various kinds of animals and the various kinds of plants in the world, the profound degeneration among some parasites, and the evident adaptations for offense and defense among certain animals lead to the inevitable conclusion that much change has occurred among the living forms on earth. But there is no evidence of major change from one fundamental kind to another. Note how Geneticist David Merrell, of the University of Minnesota (1962, pp. 294-296), has expressed this:

“အဆင့်မြင့် (တက္ကဆီနောမစ်) အမျိုးအစားများ၏ မူလအစသည် ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်စေခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ အဆင့်မြင့်အော်ဒါများနှင့် အတန်းများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ အလယ်အလတ်ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအမျိုးအစားများ၏ သက်သေမရှိပေ။ … ၎င်းတို့၏မရှိခြင်းသည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို လေ့လာသူအချို့အား အဆင့်မြင့်အုပ်စုများ၏ မူလအစအတွက် ကွဲပြားသော ယန္တရားတစ်ခုကို တာဝန်ရှိသည်ဟု ယူဆစေခဲ့ပြီး၊ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု၊ ရွေးချယ်မှု၊ မျိုးဗီဇစီးဆင်းမှု၊ နှင့် မျိုးဗီဇပျံ့လွင့်မှုသည် မိုက်ခရိုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ပြောင်းလဲမှုများအတွက်သာ တာဝန်ရှိသည်ဟု ယူဆသည်။ မက်ခရိုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သည် ဥပမာအားဖြင့်၊ အလွန်ရှားပါးသော မက်ခရိုမျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများ သို့မဟုတ် စနစ်ကျသော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများကို အကြောင်းပြချက်အဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ‘မျှော်လင့်ချက်ရှိသော ထူးဆန်းသတ္တဝါများ’ ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် သိသာထင်ရှားသော အကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိသည်။ … သို့သော်၊ အဆင့်မြင့်တက္ကဆီနောမစ်အုပ်စုများ၏ ဤသို့သော မူလအစသည် အလွန်ဖြစ်နိုင်ချေမရှိပေ။ စနစ်ကျသော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများကို ဘယ်သောအခါမှ သရုပ်ပြမထားသည့်အပြင်၊ ဤရှင်းပြချက်ကို ဆန့်ကျင်သော အကြောင်းပြချက်များအနက် နှစ်ခုသည် အထူးသိသာထင်ရှားသည်။ တစ်ခုတည်းသော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတစ်ခုသည် အဆင့်မြင့်အော်ဒါသစ်တစ်ခုဟု သတ်မှတ်ရန် လုံလောက်စွာ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်သော နည်းလမ်းသစ်တစ်ခုသို့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ရန် လိုအပ်သော သက်ရှိ၏ ဇီဝကမ္မဗေဒနှင့် ဖွဲ့စည်းပုံတွင် များစွာသော ပြောင်းလဲမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် အလွန်ဖြစ်နိုင်ချေမရှိပေ။ … ထို့အပြင်၊ စနစ်ကျသော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများသည် ဤမျှအဖိုးတန်ပြီး ရှားပါးလျှင်၊ တစ်ခုတည်းသော ခုန်ပျံဖြင့် အဆင့်မြင့်အော်ဒါသစ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပါက၊ လိင်မျိုးပွားမှုမျိုးစိတ်များတွင် ဤတစ်ဦးတည်းသော အဆင့်မြင့်အော်ဒါသစ်တစ်ဦးသည် ၎င်း၏အိမ်ထောင်ဖက်ကို ရှာဖွေနေသော တောထဲတွင် အသံတစ်ခုဖြစ်လာပြီး၊ ၎င်းမရှိသဖြင့်၊ တစ်ခုတည်းသော ခုန်ပျံဖြင့် စတင်ခဲ့သော အော်ဒါသည် တစ်ခုတည်းသော ခုန်ပျံဖြင့် မျိုးသုဉ်းသွားသည်။”

“The origin of the higher taxonomic categories has presented a problem because new orders and classes generally appear suddenly in the fossil record, without evidence of intermediate fossil types. … Their absence has led some students of evolution to postulate that a different mechanism is responsible for the origin of higher groups, and that mutation, selection, gene flow, and genetic drift are responsible only for microevolutionary changes. Macroevolution has, for instance, been attributed to extremely rare macromutations or systemic mutations, which have such drastic effects that they give rise to ‘hopeful monsters.’ … However, such an origin for higher taxonomic groups seems very improbable. Aside from the fact that no systemic mutations have ever been demonstrated, among the arguments against this explanation two seem particularly telling. It is extremely unlikely that a single chance mutation would cause all of the many changes in the physiology and morphology of the organism that would be necessary to produce a type sufficiently well adapted to a new mode of existence to be considered a new order. … Furthermore, if systemic mutations are so precious and so rare, and give rise to new orders in one bound, then in sexually reproducing species this lone individual of the new order becomes a voice in the wilderness seeking its mate, which does not exist, and hence the order that originated at one step becomes extinct in one step.”

နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ရှာဖွေမှုပြီးနောက်၊ စုဆောင်းခဲ့သော မရေမတွက်နိုင်သော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများအနက်၊ အဓိကအမျိုးအစားတစ်ခုမှ အခြားတစ်ခုသို့ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုကို သရုပ်ပြရန် အသုံးပြုနိုင်သော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် အနည်းငယ်သာ (စာရင်းအင်းအရ မထင်မရှားသော အရေအတွက်ဟု ဆိုရမည်) ရှိသည်မှာ သိသာထင်ရှားသည်။ အကူးအပြောင်းဖြစ်သည်ဟု အဆိုပြုခံရသော အကျော်ကြားဆုံး ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများမှာ အာကီယိုပတေးရစ်၏ ရုပ်ကြွင်းများဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ငှက်များ (အမွေးများ) နှင့် တွားသွားသတ္တဝါများ (သွားများနှင့် အမြီး) ၏ လက္ခဏာအချို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသော သတ္တဝါဖြစ်သည်။ ဤသတ္တဝါ၏ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းနမူနာများသည် ဂျာမနီနိုင်ငံ ဆိုလင်ဟိုဖင်အနီးတွင်သာ တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ၆ ခုထက် မပိုပါ။ အာကီယိုပတေးရစ် နမူနာအားလုံးသည် ပျံသန်းရန်အတွက် အပြည့်အဝ တပ်ဆင်ထားသည်။ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖွံ့ဖြိုးလာသော အတောင်များပါရှိသော အကူးအပြောင်းများ မတွေ့ရှိရပါ။

It is certainly significant that, after more than 100 years of search, among the unnumbered fossils that have been collected there are very few (statistically one should say an insignificant number) that can be used in an attempt to demonstrate evolution from one major category to another. The most widely publicized fossils that have been claimed to be transitional are those of Archaeopteryx, a creature that combined some characteristics of both birds (feathers) and reptiles (teeth and tail). No more than six fossil specimens of this creature have been found, all near Solnhofen, Germany. All known Archaeopteryx specimens were fully equipped for flying. No intermediates with partly developed wings have been found.

ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒအတွက် ထပ်ဆောင်းထောက်ခံမှုကို “ရှင်သန်နေသော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများ” မှ ပေးအပ်သည်။ ၎င်းတို့အနက် အထင်ရှားဆုံးများမှာ ဂင်ကိုသစ်ပင်၊ ဆီလာကန့်ငါး၊ နှင့် အပိုင်းပိုင်းခွဲထားသော မော်လပ်စကာ နီယိုပီလီနာတို့ဖြစ်သည်။ ရှင်သန်နေသော နမူနာများကို မတွေ့ရှိမီ၊ ဤသက်ရှိများသည် သက်သက်သာသာ နှစ်သန်း ၁၁ နှစ်၊ နှစ်သန်း ၇၀၊ နှင့် နှစ်သန်း ၂၈၀ အတွက် မျိုးသုဉ်းသွားပြီဟု ယူဆခံရသည်။ ပင်လယ်သက်ရှိတစ်ခုသည် ယူဆထားသော ဘူမိဗေဒအချိန်ကာလတစ်လျှောက် တိုက်ကြီးများနှင့် သမုဒ္ဒရာအနယ်များ၏ ပြောင်းလဲနေသော ပုံစံများတွင် မည်သည့်ခြေရာမျှမထားဘဲ နှစ်သန်း ၂၈၀ ရှင်သန်နိုင်ဖွယ်မရှိပါ။

Additional support for Biblical creationism is provided by “living fossils.” Among the most spectacular of these are the ginkgo tree, the coelacanth fish, and a segmented mollusk Neopilina. Until living specimens were found these organisms were considered to have been extinct for 11 million, 70 million, and 280 million years, respectively. It is unlikely that a marine organism would survive 280 million years without leaving some trace in the shifting patterns of continental and ocean sediments that have been postulated over so much presumed geological time.

ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုအချိန်ဇယားတွင် နောက်ကျသော ပရီးကမ်ဘရီယံအဖြစ် အမျိုးအစားခွဲထားသော (နှစ်သန်း ၆၀၀ ကျော်) ဆားသိုက်များတွင် ရှင်သန်နိုင်သော ဘက်တီးရီးယားများပါရှိသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဘက်တီးရီးယားများကို ပြုစုပျိုးထောင်သောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် လက်ရှိမျိုးကွဲများနှင့် ပုံသဏ္ဍာန်အရ ဆင်တူပြီး ခေတ်သစ်စံနှုန်းများဖြင့် အလွယ်တကူ အမျိုးအစားခွဲနိုင်သည်။ ၎င်းတို့နှင့် သက်ဆိုင်ရာ ခေတ်သစ်အမျိုးအစားများအကြား အဓိကကွဲပြားမှုမှာ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဘက်တီးရီးယားများသည် ဇီဝဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ အားပြည့်ဝမှု ပိုမိုရှိပုံရသည် (ဒွန်ဘရောစကီ ၁၉၆၃)။ ဤလေ့လာတွေ့ရှိချက်များသည် ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုပုံစံထက် ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းပုံစံနှင့် ပိုမိုကိုက်ညီသည်။

Salt deposits that have an age classification of Late Precambrian on the evolutionary time scale (more than 600 million years) have been found to contain viable bacteria. When cultured these fossil bacteria are morphologically similar to extant strains and are readily classifiable by modern criteria. The principal difference between them and the corresponding modern types is that the fossil bacteria seem to have greater biochemical virility (Dombrowski 1963). These observations are more in accord with the Biblical creation model than with the evolutionary model.

အော်ဂဲနစ်ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှု ယူဆချက်၏ ရေပန်းစားမှု၏ အကြောင်းအမျိုးမျိုး။—စာဖတ်သူများစွာသည် သက်သေများရှေ့တွင် ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းသီအိုရီတွင် အားပေးသူနည်းပါးသည်ကို အံ့ဩဖွယ်တွေးမိပေမည်။ အကြောင်းတစ်ခုမှာ သိပ္ပံပညာရှင်များအကြားပင် ဤအခန်းတွင် ဖော်ပြထားသော သက်သေအားလုံး၏ အလုံးစုံသော ရှုထောင့်ကို စစ်ဆေးသူ အနည်းငယ်သာရှိခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းနှင့် ၂၀ ရာစုအစောပိုင်းတွင်၊ မူလဇစ်မြစ်ဆိုင်ရာ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုအယူအဆများသည် တွင်ကျယ်စွာ လက်ခံမှုရရှိလာချိန်တွင်၊ ဇီဝဓာတုဗေဒပစ္စည်းများ၏ ဖွဲ့စည်းပုံ၊ သက်ရှိများမှတစ်ဆင့် ထုတ်လုပ်ခြင်းမှလွဲ၍ ၎င်းတို့၏ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းမှုအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေများ၊ ဆဲလ်တစ်ခု၏ အလင်းတန်းများဖြင့် မမြင်နိုင်သော အသေးစားဖွဲ့စည်းပုံ၊ သက်ရှိဆဲလ်တစ်ခု၏ လည်ပတ်မှုတွင် ပါဝင်သော ရှုပ်ထွေးသော လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ ဒီအင်အေ မော်လီကျူး၏ တည်ရှိမှုနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ၊ အင်ဇိုင်းနှင့် ဟော်မုန်းဓာတုဗေဒ၏ ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ၊ သို့မဟုတ် မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ယန္တရားများနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်အရာမျှ သိရှိမထားပါ။ ၂၀ ရာစု၏ ဒုတိယသုံးလပတ်အထိ၊ ရှေးဟောင်းသက်ရှိသုတေသနသည် ရိုးရှင်းဆုံးသက်ရှိဒြပ်သားမှ အရှုပ်ထွေးဆုံး (လူသား) သို့ သက်ရှိများ၏ စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် လုံလောက်သော သမိုင်းဆိုင်ရာ သက်သေများကို နောက်ဆုံးတွင် ထုတ်လုပ်ပေးမည်ဟု မျှော်လင့်ရန် အကြောင်းပြချက်ရှိခဲ့သည်။

Reasons for Popularity of the Organic Evolution Hypothesis.—Many readers will wonder why the Biblical creation theory has so few adherents in face of the evidence. One reason is that few individuals, even among scientists, have examined in perspective the totality of the evidence that has been sketched in this chapter. During the latter 19th and early 20th century, when evolutionary concepts of origin were gaining widespread acceptance, virtually nothing was known regarding the structure of biochemicals and the probabilities for their synthesis other than by living organisms, the submicroscopic (smaller than can be seen with visible wave lengths) structure of a cell and the complex processes involved in the operation of a living cell, the existence and functions of the DNA molecule, the complexities and functions of enzyme and hormone chemistry, or genetic mechanisms. There was reason to expect, at least until the second quarter of the 20th century, that paleontological investigation eventually would produce adequate historical evidence for a continuous development of organisms from the simplest living substance to the most complex (man).

ယခုအခါ ချားလ်စ်ဒါဝင်နှင့် ၎င်း၏အမြင်များကို ထောက်ခံသူများသည် သက်ရှိနမူနာများအကြား နှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင်လည်း ထင်ရှားသည့် သက်ရှိမျိုးစိတ်အမျိုးမျိုး၏ ကွဲပြားမှုမှ လက်ရှိဇီဝမျိုးစိတ်အားလုံးကို ရိုးရှင်းဆုံးသက်ရှိဒြပ်သား၏ ဖွဲ့စည်းမှုဖြင့် စတင်သော ကွဲပြားမှုများ၏ စုဆောင်းမှုအရ ရှင်းပြမည့် မက်ဂါဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုသို့ မလိုအပ်သော ကျယ်ပြန့်သော ယူဆချက်တစ်ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်မှာ ထင်ရှားသည်။

It is apparent now that Charles Darwin and those who supported his views made an unwarranted extrapolation from the variation within various kinds of organisms that is evident among living specimens and also demonstrated in the fossil record, to megaevolution that would account for all present biota in terms of an accumulation of variations that began with the organization of the simplest living substance.

ကျမ်းစာအာဏာပိုင်မှုအပေါ် ယူဆထားသော မမှန်ကန်သော အမြင်များသည် ကျမ်းစာဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒမှ လျင်မြန်စွာ ဖယ်ရှားသွားမှု၏ အရေးကြီးသော အကြောင်းအချက်တစ်ခုဖြစ်သည်ကို သိသာထင်ရှားမှုမရှိပါ။ ချားလ်စ်ဒါဝင် (ခရစ်ယာန်ဓမ္မဆရာအဖြစ် လေ့ကျင့်သင်ကြားခံခဲ့ရသူ) သည် အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်များက မျိုးစိတ်များ၏ တင်းကျပ်သော ပုံသေမှုကို မသင်ကြားခဲ့လျှင် ၎င်း၏ထင်ရှားကျော်ကြားသော အစွန်းရောက်အမြင်များကို ဘယ်သောအခါမျှ ထောက်ခံခဲ့မည်မဟုတ်ပေ။ သက်ရှိသတ္တဝါများနှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများနှင့်ပတ်သက်သော အချက်အလက်များသည် ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းခဲ့သော ဘိုးဘွားများမှ ကွဲပြားမှုမရှိဘဲ ဆင်းသက်လာသော သက်ရှိအားလုံးဟူသော အယူအဆနှင့် မကိုက်ညီသည်ကို သတိပြုမိသောအခါ၊ လူအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ကလေးဘဝယုံကြည်မှုကို မယုံကြည်တော့ဘဲ တဖြည်းဖြည်း ရေပန်းစားလာသော ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုအမြင်များကို လက်ခံရန် စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ကြသည်။ ဒါဝင်ဝါဒ၏ လျင်မြန်စွာ လက်ခံမှုတွင် ပါဝင်သော ရှုပ်ထွေးသော လူ့အချက်အလက်များကို ဂျာထရူဒ် ဟင်မဲလ်ဖာဘ် (၁၉၆၇) က ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခဲ့သည်။

It is not so well recognized that an important factor in the rapid shift away from Biblical creationism was the unsound viewpoints that were held on a supposed basis of Biblical authority. Darwin (who was trained for the Christian ministry) might never have advocated the extreme views for which he became famous if rigid fixity of species had not been taught by church leaders. Certainly a large number of individuals were inclined to discredit their childhood faith and accept the increasingly popular evolutionary viewpoints when they became aware that the facts concerning living creatures and fossils do not agree with the concept that every living organism has descended without variation from ancestors created by God. The complex human factors involved in the rapid acceptance of Darwinism have been treated by Gertrude Himmelfarb (1967).

သီအိုရီတစ်ခု သို့မဟုတ် အမြင်တစ်ခုသည် တွင်ကျယ်စွာ လက်ခံခံရပြီးသည်နှင့် ၎င်းသည် မသိစိတ်နှင့် သတိရှိစိတ်ဖြင့် ၎င်းနှင့်ဆက်စပ်နေသော တစ်ဦးချင်းနှင့် အုပ်စု၏ ရှုထောင့်ကို ဆုံးဖြတ်ပေးသည်—၎င်းသည် လူထုအသိစိတ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်လာသည်။ လူသားအတွေးအခေါ်သမိုင်းသည် သီအိုရီများသည် သက်သေများ၏ အားသာချက်များနှင့် အားနည်းချက်များပေါ်တွင် များစွာမူတည်၍ ထွန်းကားလာခြင်း သို့မဟုတ် ကျဆုံးသွားခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ အသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးဆိုင်ရာ အငွေ့အသက်ပေါ်တွင် မူတည်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ ထောက်ခံသက်သေများမဟုတ်သော အကြောင်းပြချက်များဖြင့် သီအိုရီတစ်ခုကို ထိန်းသိမ်းလိုသော ပြင်းထန်သောဆန္ဒရှိပါက၊ ဆန့်ကျင်ဘက်ဒေတာများ စုဆောင်းလာသော်လည်း ၎င်းသည် ဆက်လက်တည်ရှိနိုင်သည်။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီသည် လောကီအသိအမြင်ရှိသူတစ်ဦးအတွက် ပြင်းထန်သော ဆွဲဆောင်မှုရှိသည်။

Once a theory or viewpoint is widely accepted it subconsciously, as well as consciously, determines the outlook of the individuals and the group with whom it is associated—it becomes a part of the folk consciousness. The history of human thought has shown that theories often do not rise and fall so much on the basis of the strengths and weaknesses of the evidence as on the intellectual climate within the community. Furthermore, a theory can maintain itself despite the accumulation of contrary data if there is a strong will to maintain it for reasons other than the supporting evidence. The popular theory of evolution has a strong appeal to an individual who has a secular orientation.

ဗီ. ရုပ်ကြွင်းများ၏ ရေဒီယိုမက်ထရစ်သက်တမ်း

V. Radiometric Age of Fossils

ယခုအချိန်အထိ ဆွေးနွေးချက်သည် မူလအစဖြစ်စဉ်များသို့ ကန့်သတ်ထားသည်။ ဖန်ဆင်းမှုပုံစံတစ်ခုသည် ဤဖြစ်စဉ်များကို ထည့်သွင်းထားသည့် အချိန်ဘောင်ကိုလည်း ကိုင်တွယ်ရမည်။ အထူးစိတ်ဝင်စားဖွယ်မှာ ရေဒီယိုကာဗွန်သက်တမ်းသတ်မှတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ သက်ရှိများသည် မကြာသေးမီကာလများတွင် ၎င်းတို့ကို သွင်ပြင်လက္ခဏာဖော်ပြခဲ့သော ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်အချိုးအစားကို အမြဲတမ်းထိန်းသိမ်းထားသည်ဟူသော ရိုးရှင်းသော ယူဆချက်အောက်တွင်၊ သက်ရှိတစ်ခု၏ ရုပ်ကြွင်းများတွင် ကျန်ရှိသော ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ပမာဏသည် ၎င်း၏သေဆုံးမှုမှစ၍ ကြာသွားသောအချိန် (သက်ရှိသည် ၎င်း၏အစာထောက်ပံ့မှုတွင်ရှိသော ကာဗွန်နှင့် ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းသိမ်းမှုရပ်ဆိုင်းသွားသည့်အချိန်) ကို ညွှန်ပြနိုင်သည်။ ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ကို ထောက်လှမ်းနိုင်သော အာရုံခံနိုင်စွမ်းသည် ရေဒီယိုကာဗွန်သက်တမ်းသတ်မှတ်ခြင်း၏ အချိန်အကွာအဝေးကို နှစ်ပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ခန့်အထိ ကန့်သတ်ထားသည်။

The discussion up to this point has been limited to processes of origin. A creationist model of origins must also deal with the time frame into which these processes are fitted. Of particular interest is radiocarbon dating. Under the simplifying assumption that living organisms have always contained the same proportion of radioactive carbon that has characterized them in recent times, the residual amount of radioactive carbon in the remains of an organism can indicate the time that has passed since its death (the time that has passed since the organism ceased to maintain its carbon in equilibrium with the carbon in its food supply). The sensitivity with which radioactive carbon can be detected limits the radiocarbon-dating-time range to about 50,000 years.

ရေဒီယိုကာဗွန်သက်တမ်း နှစ်ပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ကျော်ရှိသော ရုပ်ကြွင်းသက်ရှိပစ္စည်းများ (ဥပမာ၊ ကျောက်မီးသွေး၊ ရေနံ၊ နှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့) များစွာရှိသည့်အတွက်၊ ဤအခန်းတွင် တင်ပြထားသော သမ္မာကျမ်းစာဖန်ဆင်းမှုပုံစံ၏ ဒုတိယယူဆချက်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုနှင့်ဆက်စပ်သော ပြောင်းလဲမှုများသည် ဇီဝစက်ဝိုင်းအတွင်း ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ပျံ့နှံ့မှုကို မသိမသာအဆင့်မှ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၃,၅၀၀ အတွင်း အနီးစပ်ဆုံးထိန်းသိမ်းထားသော အဆင့်သို့ တိုးမြှင့်ပေးခဲ့သည်ဟု ယူဆရန် လိုအပ်သည်။ ဇီဝစက်ဝိုင်းအတွင်း ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ပျံ့နှံ့မှု နှစ်ဆတိုးလာသည့်အခါတိုင်း၊ ဆက်စပ်ပစ္စည်း၏ ရေဒီယိုကာဗွန်သက်တမ်းသည် နှစ်ပေါင်း ၅,၇၃၀ လျော့နည်းသွားသည်။ လိုအပ်သော တိုးမြှင့်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် အကြံပြုထားသော ကျိုးသင့်ကျိုးနပ်သော ပြောင်းလဲမှုများမှာ။ (၁) ကမ္ဘာမြေ၏ သံလိုက်စက်ကွင်းသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ အဆင့်မှ ကော့စမစ်ရောင်ခြည်များသည် လက်ရှိအတိုင်း အပြင်ဘက်လေထုနှင့် အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုကို တားဆီးထားသော အဆင့်မှ လျော့နည်းသွားခြင်း (သံလိုက်စက်ကွင်းကို လုံးဝဖယ်ရှားပါက ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ဖြစ်ပေါ်မှုနှုန်းသည် လက်ရှိထက် အနီးစပ်ဆုံး နှစ်ဆဖြစ်လာမည်)။ (၂) အပြင်ဘက်လေထုဒေသတွင် အစိုဓာတ်ပျံ့နှံ့မှု လျော့နည်းသွားခြင်း၊ ၎င်းကြောင့် လေထုသို့ရောက်ရှိသော ကော့စမစ်ရောင်ခြည်များသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီကထက် ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ကို ပိုမိုထိရောက်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်သည် (ရေထဲရှိ ဟိုက်ဒရိုဂျင်မှ ဒယူတိရီယမ်ထုတ်လုပ်မှု နည်းပါးသွားပြီး၊ ထို့ကြောင့် နိုက်ထရိုဂျင်မှ ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ပိုမိုထုတ်လုပ်သည်)။ (၃) သက်ရှိပစ္စည်းများ မြှုပ်နှံခြင်းနှင့် ကာဗွန်နိတ်ကျောက်ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် ကာဗွန်ဖလှယ်မှုစနစ်တွင် ကာဗွန်ပမာဏ လျော့နည်းသွားခြင်း (ကာဗွန်ဖလှယ်မှုစနစ်တွင် ပုံမှန်ကာဗွန်ပမာဏ နည်းပါးလေလေ၊ တစ်နှစ်စာ ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ၎င်းရောနှောထားသော ပုံမှန်ကာဗွန်အချိုးသည် ပိုမိုကြီးမားလာလေဖြစ်သည်)။

Since there are vast quantities of fossil organic material that has a radiocarbon age in excess of 50,000 years (coal, oil, and natural gas, for example) the second postulate of the Biblical creation model presented in this chapter requires the assumption that changes associated with the Flood have resulted in an increase of the radioactive carbon concentration in the biosphere from a negligible level to the level that has been approximately maintained over the last 3,500 years. Each increase in the biosphere concentration of radioactive carbon by a factor of two reduces the apparent radiocarbon age of associated material by 5,730 years. Reasonable changes that have been suggested for producing the necessary increase are: (1) a decrease in earth’s magnetic field from a pre-Flood level that prevented cosmic radiation from interacting with the outer atmosphere to the extent it does at present (complete removal of the geomagnetic field would approximately double the present rate at which radioactive carbon is formed); (2) a decrease of the moisture concentration in the outer atmosphere region, with the result that cosmic rays reaching the atmosphere are more effective in producing radioactive carbon than was the case before the Flood (less deuterium produced from the hydrogen in water, hence more radioactive carbon produced from nitrogen); (3) a decrease in the amount of carbon in the carbon-exchange system owing to burial of organic material and formation of carbonate rock (the smaller the amount of normal carbon in the carbon exchange system, the greater will be the ratio of a year’s production of radioactive carbon to the normal carbon with which it is mixed).

အတွေးအခေါ်တစ်ရပ်က ၎င်းအချက်သုံးချက်စလုံး ပေါင်းစပ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း၊ သမ္မာကျမ်းစာသမိုင်းအရ ညွှန်ပြထားသော ပြောင်းလဲမှုအများစုသည် ဇီဝစက်ဝိုင်းမှ ကာဗွန်ဖယ်ရှားခြင်း၏ အကျိုးဆက်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆသည် (ဘရောင်း ၁၉၇၇)။ သမ္မာကျမ်းစာ၏ တိုတောင်းသော သမိုင်းအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုနှင့် ကိုက်ညီရန်၊ ဤသီအိုရီသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုနောက်ပိုင်း ရေဒီယိုသတ္တိကြွကာဗွန်ပျံ့နှံ့မှု တိုးမြှင့်လာမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသော ပြောင်းလဲမှုများသည် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အလယ်တွင် ဤပျံ့နှံ့မှုကို ခေတ်သစ်အဆင့်သို့ အနီးစပ်ဆုံးရောက်ရှိစေသည့်ပုံစံဖြင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆသည်။ ဤအကြံပြုချက်ပါဝင်သော ပုံစံတစ်ခုသည် ရေဒီယိုကာဗွန်သက်တမ်းများကို နှစ်ပေါင်း ၃,၅၀၀ မှ အနန္တအထိ (ခန့်မှန်းခြေ ၅၀,၀၀၀) ကို ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အလယ်မှ ရေလွှမ်းမိုးမှုအထိ ကာလအတွင်း ထားရှိသည် (ဘရောင်း ၁၉၆၉အေ)။ ဤပုံစံသည် အဓိကအားဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာသက်သေပေါ်တွင် အခြေခံထားသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သိပ္ပံမူများပေါ်တွင်လည်း ခိုင်မာစွာ အခြေခံထားပြီး ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ အကျိုးဆက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ကျိုးသင့်ကျိုးနပ်သော ခန့်မှန်းချက်များကို ထည့်သွင်းထားသည်။ ၎င်းကို ထောက်ခံသည့် သိပ္ပံသက်သေများသည် မကြာသေးမီက ရရှိလာခဲ့သည် (ဘရောင်း ၁၉၇၅၊ ၁၉၇၇)။

One school of thought holds that, though all three of these factors may have combined, most of the change indicated by Biblical chronology was the consequence of carbon removal from the active biosphere (Brown 1977). To conform with a short-chronology interpretation of the Bible, this theory postulates that the changes that resulted in a post-Flood increase in the radioactive carbon concentration took place in a manner that brought this concentration up to approximately the contemporary level by the middle of the second millennium b.c. A model that includes this suggestion places radiocarbon dates between 3,500 and infinity (c. 50,000) within the period between the middle of the second millennium b.c. and the Flood (Brown 1969a). While this model is based primarily on Scriptural evidence, it is also firmly based on the principles of physical science and involves reasonable speculation concerning consequences of the Flood. Scientific evidence that tends to support it has recently become available (Brown 1975, 1977).

ရှေးဟောင်းသက်ရှိရုပ်ကြွင်းများ၏ သက်တမ်းကို တိုက်ရိုက်ဆုံးဖြတ်ရန် အမိုင်နိုအက်ဆစ်ကျန်ရှိမှုနည်းစနစ်များကဲ့သို့သော အခြားနည်းလမ်းများသည် ရေဒီယိုကာဗွန်သက်တမ်းသတ်မှတ်ခြင်းနှင့် များသောအားဖြင့် ချိန်ညှိထားသည် (ဂစ်ရှ် ၁၉၇၅)။

Other methods, such as amino acid residue techniques for directly determining the age of ancient organic remains, are usually calibrated against radiocarbon dating (Gish 1975).

ရုပ်ခန္ဓာရေဒီယိုမက်ထရစ်သက်တမ်းသတ်မှတ်ခြင်းနည်းလမ်းများ (အထူးသဖြင့် ယူရေနီယမ်-ခဲ၊ ပိုတက်စီယမ်-အာဂွန်၊ ရူဘီဒီယမ်-စထရွန်တီယမ်၊ နှင့် ဖစ်ရှင်ထရက်) ကို ရုပ်ကြွင်းတစ်ခုသည် ၎င်းမြှုပ်နှံထားသော သတ္တုဓာတ်တွင် သို့မဟုတ် ၎င်းရုပ်ကြွင်းတည်ရှိရာ အလွှာကို ဖြတ်ပြီး ဝင်ရောက်လာသော သို့မဟုတ် ၎င်းအလွှာပေါ်တွင် ဖုံးအုပ်ထားသော သတ္တုဓာတ်၏ ရေဒီယိုမက်ထရစ်သက်တမ်းထက် အနည်းဆုံး သက်တမ်းရှိသည်ဟု ယူဆခြင်းဖြင့် ရုပ်ကြွင်းများ၏ သက်တမ်းကို သတ်မှတ်ရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤယူဆချက်သည် သတ္တုဓာတ်နှင့် ရုပ်ကြွင်းတို့ ဆက်စပ်လာသည့်အခါ ရေဒီယိုမက်ထရစ် “နာရီများ” ကို “သုညအချိန်” သို့ သတ်မှတ်ခဲ့သည်မဟုတ်ပါက မဖြစ်မနေ မဖြစ်ပေ။ သတ္တုဓာတ်များသည် မီးသင့်ကျောက်၊ မီးတောင်ကျောက်၊ ဖျော်ရည်၊ သို့မဟုတ် တိုက်စားမှုဖြစ်ရပ်များတွင် သယ်ယူပို့ဆောင်ခံရသောအခါ၊ ၎င်းတို့၏ မူလအစနှင့် ယခင်သမိုင်းနှင့် ဆက်စပ်သော ရေဒီယိုမက်ထရစ်သက်သေများကို သယ်ဆောင်လာနိုင်သော်လည်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်မှုဖြစ်ရပ်ကို မဖြစ်မနေ သက်တမ်းသတ်မှတ်ပေးမည်မဟုတ်ပေ (ဘေလီ နှင့်အဖွဲ့ ၁၉၆၂၊ ဘရူးခ် နှင့်အဖွဲ့ ၁၉၇၆၊ ဒစ်ကင်ဆင်နှင့် ဂစ်ဘွန် ၁၉၇၂၊ ဟာဝါ နှင့်အဖွဲ့ ၁၉၆၃၊ ပယ်ရီ ၁၉၇၄၊ ရှဖါနှင့် ဖောရီ ၁၉၇၆၊ စမစ်နှင့် ဘေလီ ၁၉၆၆)။ ထို့ကြောင့် “သက်တမ်းငယ်” ရုပ်ကြွင်းတစ်ခုသည် ရေဒီယိုမက်ထရစ်အရ “သက်တမ်းကြီး” သတ္တုဓာတ်တွင် မြှုပ်နှံထားနိုင်သည် သို့မဟုတ် ၎င်းအလွှာအောက်တွင် ရှိနိုင်သည်။ ဤသတ္တုဓာတ်အတွက် ပြုလုပ်နိုင်သော ရေဒီယိုမက်ထရစ်သက်တမ်းသတ်မှတ်မှုများသည် ၎င်း၏အစိတ်အပိုင်းများ၏ မူလဖန်ဆင်းမှုတွင် ဝိသေသလက္ခဏာများနှင့် ၎င်း၏သမိုင်းအတွင်း အပူ၊ ရေ၊ နှင့် ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုအကြောင်း တစ်စုံတစ်ရာ ပြောပြနိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ရုပ်ကြွင်းပစ္စည်းနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် အချိန်ကြာရှည်နှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်ဒေတာမျှ မပေးနိုင်ပေ (ဘရောင်း ၁၉၆၉ဘီ)။

Inorganic radiometric dating techniques (particularly uranium-lead, potassium-argon, rubidium-strontium, and fission-track) have been used to establish an age for fossils by assuming that a fossil is at least as old as the radiometric age for the mineral in which the fossil is buried, or the mineral that either intrudes or overlies the layer in which the fossil is found. This assumption is not justified unless the radiometric “clocks” were “set to zero time” when the mineral was brought into association with the fossil. It is becoming increasingly apparent that when minerals are transported in plutonic, volcanic, solution, or erosion events they may carry radiometric evidence that relates to their origin and previous history, but does not necessarily date the transport event (Bailey, et al., 1962; Brooks, et al., 1976; Dickinson and Gibson 1972; Hower, et al., 1963; Perry 1974; Shaffer and Faure 1976; Smith and Bailey 1966). Thus a “young” fossil may be buried in or underlie radiometrically “old” mineral. The various radiometric age determinations that can be made for this mineral may tell something about the characteristics of its components at their original creation and something about the exposure to heat, water, and radiation during its history, without providing any data concerning the length of time it has been associated with fossil material (Brown 1969b).

၆. သိပ္ပံနှင့် ကျမ်းစာဆိုင်ရာ မျှတသောအမြင်

VI. A Balanced View of Science and Scripture

လူသိများသော အမြင်တစ်ခုနှင့် သဟဇာတဖြစ်ရန်အတွက် ဝိညာဉ်တော်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရသော သက်သေခံချက်၏ ထင်ရှားသော သွန်သင်ချက်များကို လျစ်လျူရှုခြင်း သို့မဟုတ် ပုံပျက်ပန်းပျက်ဖြစ်စေခြင်း၏ အန္တရာယ်နှင့်အတူ၊ ဤသက်သေခံချက်ထဲသို့ သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်ရည်ရွယ်ထားသည်ထက် ပိုမိုဖတ်ရှုထည့်သွင်းခြင်း၏ အန္တရာယ်လည်း ရှိသည်။ နောက်ဆုံးဖော်ပြချက်ကို နေဗဟိုရောင်ခြည်ကို ဆန့်ကျင်သည့် သမ္မာကျမ်းစာ၏ မမှန်ကန်သော ကိုယ်စားပြုမှုကြောင့် ခရစ်တော်၏ အကြောင်းအမျိုးအတွက် တိုင်းတာမရနိုင်သော ဆုံးရှုံးမှုဖြင့် ကောင်းစွာ သရုပ်ပြထားသည် (ဆန်တီလာနာ ၁၉၅၅)။ သက်ရှိများအတွင်း ကွဲပြားမှုမရှိဟု ခွင့်ပြုသည့် ဖန်ဆင်းမှုအယူဝါဒကို ထုတ်ဖော်ခဲ့သော အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်များသည် ကမ္ဘာဦး ၁၁ အခန်းကြီးများကို ဒဏ္ဍာရီနှင့် နှိုင်းယှဉ်မှုအဖြစ် လျှော့ချခဲ့သူများနှင့် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီကြောင့် လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းများအပေါ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ထိခိုက်မှုအတွက် တာဝန်ယူရမည်ဖြစ်သည်။

Close beside the danger of ignoring or distorting the plain teaching of inspired testimony in order to be in harmony with a prevailing viewpoint is the danger of reading into this testimony more than the Holy Spirit intended it to say. The latter is well illustrated by the immeasurable loss to the cause of Christ that has resulted from misrepresentation of the Bible in support of opposition to heliocentric cosmology (Santillana 1955). Church leaders who propounded a doctrine of creation that allowed for no variation within organisms must share with those who have reduced the first 11 chapters of Genesis to myth and metaphor in responsibility for the harm that has come to individuals and societies as a result of evolutionary theory.

လိုက်နာရန် ဘေးကင်းသောလမ်းကြောင်းမှာ ဘုရားသခင်သည် သန့်ရှင်းသော ကျမ်းစာကျမ်း သို့မဟုတ် သဘာဝကမ္ဘာ၏ သက်သေများတွင်ဖြစ်စေ တသမတ်တည်း အမှန်တရားကို ပြောဆိုကြောင်း၊ ဤသတင်းအချက်အလက် နှစ်ခုသည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ရှင်းလင်းပေးကြောင်း၊ “မှန်ကန်သော နားလည်မှုသည် ၎င်းတို့အား အမြဲတမ်း သဟဇာတဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြလိမ့်မည်” (ဝိုက် ၁၉၀၄)၊ နှင့် နားလည်မှု ကန့်သတ်ချက်ကြောင့် ၎င်းတို့အကြား သဟဇာတဖြစ်မှု မရရှိနိုင်သည့်အခါ၊ ကျမ်းစာကို ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်သက်သေခံချက်အပေါ် အခြေခံ၍ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်ဟု အသိအမှတ်ပြုရန်ဖြစ်သည်။

The safe course to follow is in recognition that God speaks truth consistently, whether in the canon of Sacred Scripture or in the evidences of the natural world, that these two sources of information clarify each other, that “a correct understanding of both will always prove them to be in harmony” (White 1904), and that when, because of limited understanding, harmony between them appears unattainable the best thing to do is to interpret Scripture on the basis of its own testimony.

ကိုးကားချက်များ

references

အာနိုးလ်၊ ချက်စတာ အေ။ ၁၉၄၇။ ရုပ်ကြွင်းဗရမဟုဘာသာရပ်သို့ နိဒါန်း။ မက်ဂရူးဟီးလ်၊ နယူးယော့ခ်။

Arnold, Chester A. 1947. An introduction to paleobotany. McGraw-Hill, New York.

အက်ဆယ်ရော့ဒ်၊ ဒံယီယယ်လ် အိုင်။ ၁၉၅၈။ အစောပိုင်း ကမ်ဘရီယံ ပင်လယ်သတ္တဝါများ။ သိပ္ပံဂျာနယ် ၁၂၈ (၃၃၁၄): ၇–၉။

Axelrod, Daniel I. 1958. Early Cambrian marine fauna. Science 128 (3314): 7-9.

ဘေလီ၊ အက်စ် ဒဗလျူ၊ ဟာလီ၊ ပီး အမ်၊ ဖဲယ်ဘဲရန်၊ အိပ်ချ် ဒဗလျူ၊ နှင့် ပင်ဆန်၊ ဒဗလျူ အိပ်ချ် ဂျူနီယာ။ ၁၉၆၂။ အက်စ်-အာရ် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်း။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကဘူလက်တင် ၇၅: ၁၁၆၇–၁၁၇၀။

Bailey, S. W., Hurley, P. M., Fairbairn, H. W., and Pinson, W. H. J., Jr. 1962. K-Ar dating of sedimentary illite polytypes. Geological Society of America Bulletin 75:1167-1170.

ဘစ်ရှော့ပ်။ ဂျေ အေ၊ နှင့် ကွတ်ခ်၊ လောရင့်စ် အမ်။ ၁၉၅၅။ ပိုးဖလံများ၊ မယ်လနစ်ဇင်နှင့် သန့်ရှင်းသောလေထု။ သိပ္ပံအမေရိကဂျာနယ် ၂၃၂ (၁): ၉၀–၉၉။

Bishop, J. A., and Cook, Lawrence M. 1975. Moths, melanism and clean air. Scientific American 232(1):90-99.

ဘိုးလီ၊ အမ်။ ၁၉၁၁–၁၉၁၃။ ရုပ်ကြွင်းလူသားများ။ အိုလီဗာနှင့် ဘွိုင်ဒ်၊ အက်ဒင်ဘာ့ဂ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်၊ ၁၉၂၃။

Boule, M. 1911-1913. Fossil men. Oliver and Boyd, Edinburgh. English translation, 1923.

ဘရွတ်ခ်စ်၊ စီ၊ ဂျိမ်းစ်၊ ဒီအီး၊ နှင့် ဟတ်၊ အက်စ်အာရ်။ ၁၉၇၆။ ရှေးဟောင်းလစ်သယိုစဖီးယား။ ငယ်ရွယ်သော ကုန်းမြေမီးတောင်လှုပ်ရှားမှုတွင် ၎င်း၏ အခန်းကဏ္ဍ။ သိပ္ပံဂျာနယ် ၁၉၃: ၁၀၈၆–၁၀၉၄။

Brooks, C., James, D. E., and Hart, S. R. 1976. Ancient lithosphere: its role in young continental volcanism. Science 193:1086-1094.

ဘရောင်း၊ အာရ် အိပ်ချ်။ ၁၉၅၈။ မူလဒြပ်စင်ဖန်ဆင်းမှု။ ဓမ္မဆရာဂျာနယ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ။

Brown, R. H. 1958. The creation of elementary matter. The Ministry, February.

_______. ၁၉၆၉အေ။ အခန်းကြီး ၂၆၊ ဖန်ဆင်းမှု—မတော်တဆဖြစ်ပေါ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဒီဇိုင်းဖြင့်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း။ အိပ်ချ် ဂျီ ကောဖင်မှ။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ ဝါရှင်တန် ဒီစီ။

_______ 1969a. Chapter 26, In Creation—accident or design? By H. G. Coffin. Review and Herald Pub. Assn., Washington, D.C.

_______. ၁၉၆၉ဘီ။ အခန်းကြီး ၂၅၊ အထက်ပါကိုးကားချက်။

_______. 1969b. Chapter 25, op. cit.

_______. ၁၉၇၁။ ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်း။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ဂျာနယ်၊ နိုဝင်ဘာ ၄။

_______. 1971. Radioactive dating of inorganic material. The Review and Herald, November 4.

_______. ၁၉၇၅။ ရှေးဟောင်းအနည်ထိုင်မှုများနှင့် ပိတ်ညံ့ဘော့ဂ်များအတွက် စီ-၁၄ အသက်အဆင့်များ။ အစပြုမှုများ ၂(၁): ၆–၁၈။

_______. 1975. C-14 age profiles for ancient sediments and peat bogs. Origins 2(1):6-18.

_______. ၁၉၇၇။ စီ-၁၄ ရက်စွဲများ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှု။ ဘူမိသိပ္ပံသုတေသနဌာန၊ ဘယ်ရီယန်စပရင်းစ်၊ မစ်ချီဂန်။

_______. 1977. The interpretation of C-14 dates. Geoscience Research Institute, Berrien Springs, Mich.

ကယ်လ်ဗင်၊ အမ်။ ၁၉၆၉။ ဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်။ အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်စာနယ်ဇင်း၊ နယူးယော့ခ်။

Calvin, M. 1969. Chemical evolution. Oxford University Press, New York.

ကလတ်ခ်၊ အေ အိပ်ချ်။ ၁၉၃၀။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သစ်။ ဇိုဂျီနစ်စ်။ ဝီလျံးနှင့် ဝီလကင်းစ်ကုမ္ပဏီ၊ ဘောလ်တီမိုး။

Clark, A. H. 1930. The new evolution: zoogenesis. The Williams and Wilkins Co., Baltimore.

ကလတ်ခ်၊ အိပ်ချ် ဒဗလျူ။ ၁၉၄၆။ ကမ္ဘာဖန်ဆင်းမှု၏ အလွန်စစ်မှန်သော အမြင်ကို ခုခံကာကွယ်ခြင်း။ ဖိုရမ် ၁: ၁၁–၁၅။

Clark, H. W. 1946. In defense of the ultra-literal view of the creation of the earth. The Forum 1:11-15.

_______. ၁၉၆၂။ ကျောက်တုံးများထဲမှ ပုံပြင်များ။ သဘာဝပညာရှင် ၂၂(၁): ၂၁–၂၆။

_______. 1962. Stories in stone. The Naturalist 22(1):21-26.

_______. ၁၉၇၇။ ကမ္ဘာဦးအတွက် တိုက်ပွဲ။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ ဝါရှင်တန် ဒီစီ။

_______. 1977. The battle over Genesis. Review and Herald Pub. Assn., Washington, D.C.

ကောဖင်၊ အိပ်ချ် ဂျီ။ ၁၉၆၉။ ဖန်ဆင်းမှု—မတော်တဆဖြစ်ပေါ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဒီဇိုင်းဖြင့်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ ဝါရှင်တန် ဒီစီ။

Coffin, H. G. 1969. Creation—accident or design? Review and Herald Pub. Assn., Washington, D.C.

ကော့ပက်ဂျ်၊ ဂျတ်အက်ဖ်။ ၁၉၇၃။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်။ ဖြစ်နိုင်သလား မဖြစ်နိုင်သလား။ ဇွန်ဒါဗန်ကုမ္ပဏီ၊ ဂရန်းရက်ပက်ဒ်စ်။

Coppedge, J. F. 1973. Evolution: possible or impossible? Zondervan Co., Grand Rapids.

ကောနာ၊ အီဂျီ အိပ်ချ်။ ၁၉၆၁။ အန်နာ အမ် မက်လီယို နှင့် အယ်လ် အက်စ် ကော့ဘလီ တည်းဖြတ်သည့်၊ ခေတ်ပြိုင်ရုပ်သစ်ပညာအတွေးအခေါ်။ ကွါဒရန်ဂယ်လ်စာအုပ်များ၊ ချီကာဂို။

Corner, E. J. H. 1961. In Anna M. Macleod and L. S. Cobley, eds., Contemporary Botanical Thought. Quadrangle Books, Chicago.

ကရိုနင်၊ ဂျွန် အာရ်၊ နှင့် မိုးရ်၊ ကားလတန် ဘီ။ ၁၉၇၆။ နိုဂိုယာနှင့် မိုကိုယာကာဗွန်နိတ်ချောင်ဒရိုက်များ၏ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၊ ဂျီအိုချီမီကာနှင့် ကော့စမိုချီမီကာအက်တာ ၄၀: ၈၅၃–၈၅၇။

Cronin, John R., and Moore, Carleton B. 1976. Amino acids of the Nogoya and Mokoia carbonaceous chondrites, Geochimica et Casmochimica Acta 40:853-857.

ဒါဝင်၊ ချားလ်စ်။ ၁၈၅၉။ သဘာဝရွေးချယ်မှုဖြင့် မျိုးစိတ်များ၏ အစပြုမှု။ နယူးအမေရိကစာပေကမ္ဘာစာကြည့်တိုက်၊ နယူးယော့ခ်။ ပြန်လည်ထုတ်ဝေ ၁၉၅၈။

Darwin, Charles. 1859. On the origin of species by means of natural selection. The New American Library of World Literature, New York. Reprint 1958.

ဒစ်ကင်ဆန်၊ ဒီအာရ်၊ နှင့် ဂစ်ဘွန်၊ အိုင်အယ်လ်။ ၁၉၇၂။ ဖဲလ်စပါဖရက်ရှင်းနှင့် ပုံမမှန်သော Sr87/Sr86 အချိုးများ။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကဘူလက်တင် ၈၃: ၂၃၁–၂၄၀။

Dickinson, D. R., and Gibson, I. L. 1972. Feldspar fractionation and anomalous Sr⁸⁷/Sr⁸⁶ ratios in a suit of peralkaline silicic rocks. Geological Society of America Bulletin 83:231-240.

ဒုံဘရော့စကီ၊ အိပ်ချ်။ ၁၉၆၃။ ပါလီယိုဇိုးအိုက်ဆားလွှာများမှ ဘက်တီးရီးယား။ နယူးယော့ခ်သိပ္ပံအကယ်ဒမီမှတ်တမ်းများ ၁၀၈: ၄၅၃–၄၆၀။

Dombrowski, H. 1963. Bacteria from paleozoic salt deposits. New York Academy of Sciences Annals 108:453-460.

ဒန်ဘား၊ ကားလ် အို။ ၁၉၆၀။ သမိုင်းဘူမိဗေဒ။ ဂျွန် ဝိုင်လီ အန်ဒ် ဆန်း၊ နယူးယော့ခ်။

Dunbar, Carl O. 1960. Historical geology. John Wiley & Sons, New York.

ဒန်ဘား၊ ကားလ် အို၊ နှင့် ဝါဂျီ၊ ကားလ် အမ်။ ၁၉၆၉။ သမိုင်းဘူမိဗေဒ။ ဂျွန် ဝိုင်လီ အန်ဒ် ဆန်း၊ နယူးယော့ခ်။

Dunbar, Carl O., and Waage, Karl M. 1969. Historical geology. John Wiley & Sons, New York.

အယ်ကယ်စ်၊ ဂျီ။ ၁၉၇၂။ ဦးနှောက်ကို နားလည်ခြင်း။ မက်ဂရူးဟီးလ်၊ နယူးယော့ခ်။

Eccles, J. 1972. The understanding of the brain. McGraw-Hill, New York.

အီဒင်၊ အမ်။ ၁၉၆၇။ နီယိုဒါဝင်နီယံဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်၏ မလုံလောက်မှုများ။ ပေါလ် အက်စ် မိုးရ်ဟတ်နှင့် မာတင် အမ် ကပ်လန် တည်းဖြတ်သည့်၊ နီယိုဒါဝင်နီယံဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုအတွက် သင်္ချာဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ၊ စာမျက်နှာ ၅–၁၂။ ဝစ္စတာအင်စတီကျူစီမီနာ မိုနိုဂရပ်နံပါတ် ၅။

Eden, M. 1967. Inadequacies of neo-Darwinian evolution as a scientific theory. In Paul S. Moorhead and Martin M. Kaplan, eds.. Mathematical Challenges to the Neo-Darwinian Interpretation of Evolution, pp. 5-12. The Wistar Institute Symposium Monograph Number 5.

အီဗတ်၊ ရနီ၊ နှင့် ရှရိုဒတ်ဇကီ၊ ဒေးဗစ်။ ၁၉၇၆။ ဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်။ အစပြုမှုများ ၃(၁): ၉–၃၇။

Evard, Rene, and Schrodetzki, David. 1976. Chemical evolution. Origins 3(1):9-37.

ဖော့စ်၊ အက်စ် ဒဗလျူ၊ တည်းဖြတ်သည်။ ၁၉၆၅။ ဇီဝမဖြစ်ပေါ်မီ စနစ်များ၏ အစပြုမှု။ အကယ်ဒမစ်စာနယ်ဇင်း၊ နယူးယော့ခ်။

Fox, S. W., ed. 1965. The origins of prebiological systems. Academic Press, New York.

ဂစ်ရှ်၊ ဒွိန်း တီ။ ၁၉၇၂အေ။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်။ ရုပ်ကြွင်းများက “မဟုတ်ပါ” ဟုဆိုသည်။ ဖန်ဆင်းမှုသုတေသနဌာန၊ ဆန်ဒီယာဂိုး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

Gish, Duane T. 1972a. Evolution: the fossils say no! Institute for Creation Research, San Diego, Calif.

_______. ၁၉၇၂ဘီ။ အသက်ဇီဝအစပြုမှုသီအိုရီများနှင့်ဆက်စပ်သော ထင်မြင်ယူဆချက်များနှင့် စမ်းသပ်မှုများ။ ဝေဖန်မှု။ အိုင်စီအာရ် နည်းပညာမိုနိုဂရပ်၊ နံပါတ် ၁။

_______. 1972b. Speculations and experiments related to theories on the origin of life: a critique. ICR Technical Monograph, No. 1.

_______. ၁၉၇၅။ အမိုင်နိုအက်ဆစ် ရာစီမီဇေးရှင်း ရက်စွဲသတ်မှတ်နည်းလမ်း။ အိုင်စီအာရ် အင်ပက်စီးရီးစ်၊ နံပါတ် ၂၃။ ဖန်ဆင်းမှုသုတေသနဌာန၊ ဆန်ဒီယာဂိုး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1975. The amino acid racemization dating method. ICR Impact Series, No. 23. Institute for Creation Research, San Diego, Calif.

ဂရင်း၊ ဒီအီး၊ နှင့် ဂိုးလဒ်ဘာဂါ၊ အာရ် အက်ဖ်။ ၁၉၆၇။ အသက်ရှင်ဖြစ်စဉ်အတွင်း မော်လီကျူးဆိုင်ရာ ထိုးထွင်းသိမြင်မှုများ။ အကယ်ဒမစ်စာနယ်ဇင်း၊ နယူးယော့ခ်။

Green, D. E., and Goldberger, R. F. 1967. Molecular insights into the living process. Academic Press, New York.

ဟာဒင်၊ ဂါးရက့်တ်။ ၁၉၆၁။ သဘာဝနှင့် လူသား၏ ကံကြမ္မာ။ မန်တာ၊ နယူးယော့ခ်။

Hardin, Garrett. 1961. Nature and man’s fate. Mentor, New York.

ဟီးလ်ဂတ်၊ အီဒွပ် ဒဗလျူ။ ၁၈၆၉–၁၈၇၀။ မစ္စစ္စပီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်၏ ဘူမိဗေဒအသက်အစီရင်ခံစာ။ ယူအက်စ် အာမီ အင်ဂျင်နီယာများအစီရင်ခံစာ။

Hilgard, E. W. 1869-1870. Report of the geologic age of the Mississippi River delta. Report of the U.S. Army Engineers.

ဟီမ်မယ်လ်ဖါဘ်၊ ဂါထရူဒ်။ ၁၉၆၇။ ဒါဝင်နှင့် ဒါဝင်နီယံတော်လှန်ရေး။ ပီတာစမစ်သ်၊ ဂလောစတာ၊ မက်ဆာချူးဆက်စ်။

Himmelfarb, Gertrude. 1967. Darwin and the Darwinian revolution. Peter Smith, Gloucester, Mass.

ဟောဝါ၊ ဂျီ၊ ဟာလီ၊ ပီး အမ်၊ ပင်ဆန်၊ ဒဗလျူ အိပ်ချ်၊ နှင့် ဖဲယ်ဘဲရန်၊ အိပ်ချ် ဒဗလျူ။ ၁၉၆၃။ ရှဲလ်တွင် အမှုန်အမျိုးမျိုး၏ ဓာတုဗေဒအပေါ် အက်စ်-အာရ်၏ မှီခိုမှု။ ဂျီအိုချီမီကာနှင့် ကော့စမိုချီမီကာအက်တာ ၂၇: ၄၀၅–၄၁၀။

Hower, J., Hurley, P. M., Pinson, W. H., and Fairbairn, H. W. 1963. The dependence of K-Ar on the mineralogy of various particle size ranges in shale. Geochimica et Cosmochimica Acta 27:405-410.

ဟဲလ်၊ ဒီအီး။ ၁၉၆၀။ အပူဗေဒနှင့် ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်မှု၏ တက်နစ်များ။ သဘာဝဂျာနယ် ၁၈၆: ၆၉၃–၆၉၄။

Hull, D. E. 1960. Thermodynamics and kinetics of spontaneous generation. Nature 186:693-694.

ဂျဗော့ရ်၊ ဂျီ တီ၊ နှင့် စနိုး၊ ဂျီ အီး။ ၁၉၇၄။ အာပိုလို ၁၆ မစ်ရှင်နှင့် ဇီဝဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ဂျာနယ် ၁၅၁: ၂၈၀–၂၈၃၊ မတ် ၁၄၊ ၁၉၇၄။

Javor, G. T., and Snow, G. E. 1974. The Apollo sixteen mission and biochemical evolution. Review and Herald 151:280-283, March 14, 1974.

ကီး၊ သောမတ်စ် ဒီအက်စ်။ ၁၉၅၉။ ရက်ဆယ်အယ်လ် မစ်စတာ တည်းဖြတ်သည့်၊ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်နှင့် ခရစ်ယာန်အတွေးအခေါ်ယနေ့၊ စာမျက်နှာ ၂၁။ ဝီလျံ ဘီ အီးယားဒမန်းထုတ်ဝေရေးကုမ္ပဏီ၊ ဂရန်းရက်ပက်ဒ်စ်၊ မစ်ချီဂန်။

Key, Thomas D. S. 1959. In Russell L. Mixter, ed., Evolution and Christian Thought Today, p. 21. Wm. B. Eerdmans Pub. Co., Grand Rapids, Mich.

ကိုးနစ်စဝါလ်၊ ဂျီ အိပ်ချ် အာရ် ဗွန်။ ၁၉၅၆။ ရှေးဟောင်းလူသားနှင့်တွေ့ဆုံခြင်း။ သိပ္ပံစာအုပ်ကလပ်၊ လန်ဒန်။

Koenigswald, G. H. R. von. 1956. Meeting prehistoric man. The Scientific Book Club, London.

လက်စကာ၊ ဂါဘရီယယ်လ် ဝါဒ်။ ၁၉၇၃။ ရုပ်ခန္ဓာဗေဒ။ ဟိုးလ်တ်၊ ရိုင်းဟတ်နှင့် ဝင်းစတန်၊ နယူးယော့ခ်။

Lasker, Gabriel Ward. 1973. Physical anthropology. Holt, Rinehart and Winston, New York.

လော်လက်စ်၊ ဂျီ ဂျီ၊ နှင့် ဘွိုင်တွန်၊ စီဒီ။ ၁၉၇၃။ ရှေးဦးအငွေ့ထုတွင်မှ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ၏ အပူပေါင်းစပ်မှု။ သဘာဝဂျာနယ် ၂၄၃: ၄၀၅–၄၀၇။

Lawless, J. G., and Boynton, C. D. 1973. Thermal synthesis of amino acids from a simulated primitive atmosphere. Nature 243:405-407.

လီကီ၊ ရစ်ချတ်။ ၁၉၇၃။ အရှေ့ရုဒေါ့ဖ်မှ အောက်ပိုင်းပလိုင်စတိုစီးန်း လူသားမျိုးရင်းများ၏ ထပ်လောင်းသက်သေ၊ မြောက်ကင်ညာ၊ ၁၉၇၂။ သဘာဝဂျာနယ် ၂၄၂: ၁၇၀–၁၇၃။

Leakey, Richard. 1973. Further evidence of Lower Pleistocene hominids from East Rudolph, North Kenya, 1972. Nature 242:170-173.

လမ်မွန်၊ အာရ် အမ်။ ၁၉၇၀။ ဓာတုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်။ ဓာတုဗေဒသုံးသပ်ချက်များ ၇၀: ၉၅–၁၀၉။

Lemmon, R. M. 1970. Chemical evolution. Chemical Reviews 70:95-109.

မက်အယ်လစတာ၊ အေ လီ။ ၁၉၆၈။ အသက်ဇီဝ၏ သမိုင်း။ ပရင်တစ်ဟော၊ အန်ဂလွတ်ကလစ်ဖ်၊ နယူးဂျာစီ။

McAlester, A. Lee. 1968. The history of life. Prentice Hall, Englewood Cliffs, N.J.

မာရယ်လ်၊ ဒေးဗစ် ဂျီ။ ၁၉၆၂။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်နှင့် မျိုးဗီဇပညာ၊ စာမျက်နှာ ၂၉၄–၂၉၆။ ဟိုးလ်တ်၊ ရိုင်းဟတ်နှင့် ဝင်းစတန်နယူးယော့ခ်။

Merrell, David J. 1962. Evolution and genetics, pp. 294-296. Holt, Rinehart and Winston, New York.

မီလာနှင့် ယူရီ၊ အိပ်ချ် စီ။ ၁၉၅၉။ ရှေးဦးကမ္ဘာပေါ်တွင် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်ပေါင်းပေါင်းစပ်မှု။ သိပ္ပံဂျာနယ် ၁၃၀: ၂၄၅–၂၅၁။

Miller, S. L., and Urey, H. C. 1959. Organic compound synthesis on primitive earth. Science 130:245-251.

မိုနော့ဒ်၊ ဂျီ။ ၁၉၇၁။ အခွင့်အလမ်းနှင့် လိုအပ်ချက်။ အယ်လဖရက် အေ နော့ဖ်၊ နယူးယော့ခ်။

Monod, J. 1971. Chance and necessity. Alfred A. Knopf, New York.

နယ်လ်ဆန်၊ ဘရူးစ် ဒဗလျူ။ ၁၉၇၀။ ပိုမြစ်ဝကျွန်းပေါ်၊ အီတလီ၏ ရေအား၊ အနည်ထိုင်မှုဖြန့်ဖြူးမှု၊ နှင့် မကြာသေးမီ သမိုင်းဖွံ့ဖြိုးမှု။ ဂျိမ်းစ် ပီ မော်ဂန် တည်းဖြတ်သည့်၊ ဝကျွန်းပေါ်အနည်ထိုင်မှု၊ ခေတ်သစ်နှင့် ရှေးဟောင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၅၂–၁၈၄။ ဘူမိဗေဒပညာရှင်နှင့် ဓာတုဗေဒပညာရှင်အသင်း၊ အထူးထုတ်ဝေမှု ၁၅။

Nelson, Bruce W 1970. Hydrography, sediment dispersal, and recent historical development of the Po River delta, Italy. In James P. Morgan, ed., Deltaic Sedimentation, Modern and Ancient, pp. 152-184. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Special Pub. 15.

နယူးဖဲလ်ဒ်၊ ဘီ အာရ်။ ၁၉၇၄အေ။ ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဖြေရှင်းနည်း။ အချိန်၏ နိမိတ်လက္ခဏာများ ၁၀၁(၁၂): ၁၄။

Neufeld, B. R. 1974a. A better solution. Signs of the Times 101(12):14.

_______. ၁၉၇၄ဘီ။ ဖန်ဆင်းမှု၏ အထွေထွေသီအိုရီဖွံ့ဖြိုးမှုဆီသို့။ အစပြုမှုများ ၁(၁): ၆–၁၃။

_______. 1974b. Towards the development of a general theory of creation. Origins 1(1):6-13.

နယူးဝယ်လ်၊ နော်မန် ဒီ။ ၁၉၅၉။ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း၏ သဘောသဘာဝ။ အမေရိကဒဿနအသင်းလုပ်ငန်းစဉ်များ ၁၀၃(၂): ၂၆၄–၂၈၅။

Newell, Norman D. 1959. The nature of the fossil record. Proc. Am. Phil. Soc. 103(2):264-285.

ပယ်ရီ၊ အီအေ၊ ဂျူနီယာ။ ၁၉၇၄။ ဒိုင်ယာဂျီနစ်နှင့် အက်စ်-အာရ် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်း။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကဘူလက်တင် ၈၅: ၈၂၇–၈၃၀။

Perry, E. A., Jr. 1974. Diagenesis and the K-Ar dating of shales and clay minerals. Geological Society of America Bulletin 85:827-830.

ပိုလန်နီ၊ အမ်။ ၁၉၆၈။ အသက်ဇီဝ၏ လျှော့မရနိုင်သော ဖွဲ့စည်းမှု။ သိပ္ပံဂျာနယ် ၁၆၀: ၁၃၀၈–၁၃၁၂။

Polanyi, M. 1968. Life’s irreducible structure. Science 160:1308-1312.

ပိုလတ်၊ အီစီး။ ၁၉၆၅။ ဘက်တီးရီးယားဆဲလ်၏ သေးငယ်သောဖွဲ့စည်းမှုနှင့် ၎င်း၏ အတုပြုလုပ်မှု၏ ဖြစ်နိုင်ခြင်း။ အမေရိကသိပ္ပံပညာရှင် ၅၃: ၄၃၇–၄၆၃။

Pollard, E. C. 1965. The fine structure of the bacterial cell and the possibility of its artificial synthesis. American Scientist 53:437-463.

ပရိုက်စ်၊ ဂျော့ဂျ် အမ်။ ၁၉၀၂။ ခေတ်သစ်သိပ္ပံနှင့် ခေတ်သစ်ခရစ်ယာန်ဘာသာ၏ အကြမ်းဖျင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၁၂။ ပစိဖိတ်စာနယ်ဇင်းထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

Price, George M. 1902. Outlines of modern science and modern Christianity, p. 112. Pacific Press Pub. Assn., Mountain View, Calif.

_______. ၁၉၄၁။ ကမ္ဘာဦးကို သက်သေပြခြင်း၊ စာမျက်နှာ ၁၁၊ ၁၂။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ ဝါရှင်တန်။

_______. 1941. Genesis vindicated, pp. 11, 12. Review and Herald Pub. Assn., Washington.

_______. ၁၉၄၆။ အစပိုင်း။ ဖိုရမ် ၁: ၉၊ ၁၀။

_______. 1946. In the beginning. The Forum 1:9, 10.

ရမ်း၊ ဘာနတ်။ ၁၉၅၄။ သိပ္ပံနှင့် ကျမ်းစာဆိုင်ရာ ခရစ်ယာန်အမြင်။ ဝီလျံ ဘီ အီးယားဒမန်းထုတ်ဝေရေးကုမ္ပဏီ၊ ဂရန်းရက်ပက်ဒ်စ်၊ မစ်ချီဂန်။

Ramm, Bernard. 1954. The Christian view of science and scripture. Wm. B. Eerdmans Pub. Co., Grand Rapids, Mich.

ရောဘင်ဆန်၊ ဂျွန် တီ။ ၁၉၇၂။ အစောပိုင်းလူသားမျိုးရင်း၏ ကိုယ်နေဟန်ထားနှင့် လှုပ်ရှားမှု။ ချီကာဂိုတက္ကသိုလ်စာနယ်ဇင်း၊ ချီကာဂိုနှင့် လန်ဒန်။

Robinson, John T. 1972. Early hominid posture and locomotion. The University of Chicago Press, Chicago and London.

ဆာလစ်ဘူရီ၊ အက်ဖ် ဘီ။ ၁၉၆၉။ သဘာဝရွေးချယ်မှုနှင့် မျိုးဗီဇ၏ ရှုပ်ထွေးမှု။ သဘာဝဂျာနယ် ၂၂၄: ၃၄၂–၃၄၃။

Salisbury, F. B. 1969. Natural selection and the complexity of the gene. Nature 224:342-343.

_______. ၁၉၇၁။ ခေတ်သစ်ပေါင်းစပ်ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီနှင့် ပတ်သက်၍ သံသယများ။ အမေရိကဇီဝဗေဒဆရာဂျာနယ် ၃၃: ၃၃၅–၃၃၈။

_______. 1971. Doubts about the modern synthetic theory of evolution. The American Biology Teacher 33:335-338.

ဆန်တီလာနာ၊ ဂျီအော်ဂျီယို ဒီ။ ၁၉၅၅။ ဂယ်လီလီယို၏ ရာဇဝတ်မှု။ ချီကာဂိုတက္ကသိုလ်စာနယ်ဇင်း၊ ချီကာဂို။

Santillana, Giorgio de. 1955. The crime of Gallileo. The University of Chicago Press, Chicago.

ရှဖာ၊ နယ်လဆန် အာရ်၊ နှင့် ဖော့ရ်၊ ဂန်တာ။ ၁၉၇၆။ ရော့စ်ပင်လယ်၊ အန္တာတိကမှ 87Sr/86Sr အချိုးများနှင့် ဓာတုဖွဲ့စည်းမှုများ၏ ဒေသဆိုင်ရာ ကွဲပြားမှု။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကဘူလက်တင် ၈၇: ၁၄၉၁–၁၅၀၀။

Shaffer, Nelson R., and Faure, Gunter. 1976. Regional variation of ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr ratios and mineral compositions from the Ross Sea, Antarctica. Geological Society of America Bulletin 87:1491-1500.

ရှု့ဇင်ဘာဂါ၊ အမ် ပီ။ ၁၉၆၇။ အယ်လဂိုရီသမ်များနှင့် နီယိုဒါဝင်နီယံဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီ။ ပေါလ် အက်စ် မိုးရ်ဟတ်နှင့် မာတင် အမ် ကပ်လန် တည်းဖြတ်သည့်၊ နီယိုဒါဝင်နီယံဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုအတွက် သင်္ချာဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ၊ စာမျက်နှာ ၇၃–၇၅။ ဝစ္စတာအင်စတီကျူစီမီနာ မိုနိုဂရပ်နံပါတ် ၅။

Schutzenberger, M. P. 1967. Algorithms and the neo-Darwinian theory of evolution. In Paul S. Moorhead and Martin M. Kaplan, eds., Mathematical Challenges to the Neo-Darwinian Interpretation of Evolution, pp. 73-75. The Wistar Institute Symposium Monograph Number 5.

ဆစ်မ်ပ်ဆန်၊ ဂျော့ဂျ် ဂေးလော့ဒ်။ ၁၉၄၅။ အမျိုးအစားခွဲခြားခြင်း၏ မူများနှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါများ၏ အမျိုးအစားခွဲခြားခြင်း။ အမေရိကသဘာဝသမိုင်းပြတိုက်ဘူလက်တင် ၈၅: ၁–၃၅၀။

Simpson, George Gaylord. 1945. The principles of classification and a classification of mammals. Bulletin of the American Museum of Natural History 85:1-350.

_______. ၁၉၆၀။ အသက်ဇီဝ၏ သမိုင်း။ ဆိုးလ် တက်စ် တည်းဖြတ်သည့်၊ အသက်ဇီဝ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် စာမျက်နှာ ၁၁၇–၁၈၀။ ချီကာဂိုတက္ကသိုလ်စာနယ်ဇင်း။

_______. 1960. The history of life. In Sol Tax, ed., The Evolution of Life, pp. 117-180. The University of Chicago Press.

စမစ်သ်၊ အာရ် အယ်လ်၊ နှင့် ဘေလီ၊ အာရ် အေ။ ၁၉၆၆။ ဘန်ဒယ်လီယာတပ်ဖ်။ ဇုန်းခွဲထားသော မက်ဂမာအခန်းများမှ ပြာဖုန်စီးဆင်းမှုပေါက်ကွဲမှု စက်ဝိုင်းများကို လေ့လာခြင်း။ မီးတောင်ဗေဒဘူလက်တင် ၂၉: ၈၃–၁၀၃။

Smith, R. L., and Bailey, R. A. 1966. The Bandelier tuff: a study of ash-flow eruption cycles from zoned magma chambers. Bulletin of Volcanology 29:83-103.

စမစ်သ်၊ ယူရိုင်ယာ၊ တည်းဖြတ်သည်။ ၁၈၆၀။ ဘူမိဗေဒ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ဂျာနယ် ၁၆(၇): ၄၉; ဇူလိုင် ၃။ ဝီလျံ ပလူးမာမှ သမ္မာကျမ်းမှန်ကန်မှုဆိုင်ရာ ဆောင်းပါး၏ ပြန်လည်ထုတ်ဝေမှု။

Smith, Uriah, ed. 1860. Geology, Review and Herald 16(7):49; July 3. Republication of an article by William Plumer in The Bible True.

စတိုင်းမန်း၊ ဂျီ၊ ကယ်နွန်၊ ဒီအိပ်ချ်၊ နှင့် ကယ်လ်ဗင်၊ အမ်။ ၁၉၆၆။ ဒိုင်စီယာနမိုက်-မီဒီယိတက်ပြီး ပရိုတိုဘိုင်အိုဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ ဆက်စပ်မှုနှင့် ပပ်တပ်ပေါင်းစပ်မှု။ ဘိုင်အိုချီမီကာနှင့် ဘိုင်အိုဖီးဇစ်အက်တာ ၁၂၄: ၃၃၉–၃၅၀။

Steinman, G., Kenyon, D. H., and Calvin, M. 1966. The mechanism and protobiochemical relevance of dicyanamide-mediated peptide synthesis. Biochimica et Biophysica Acta 124:339-350.

စတန့်၊ ဂျီ အက်စ်။ ၁၉၆၈။ ထိုအရာသည် မော်လီကျူးဇီဝဗေဒဖြစ်ခဲ့သည်။ သိပ္ပံဂျာနယ် ၁၆၀: ၃၉၀–၃၉၅။

Stent, G. S. 1968. That was the molecular biology that was. Science 160:390-395.

စထရော့စ်၊ ဝီလျံ အယ်လ်၊ ဂျူနီယာ၊ နှင့် ကဲဗ်၊ အေ ဂျီ အီး။ ၁၉၅၇။ နီယန်ဒါသယ်လူသား၏ ရောဂါဗေဒနှင့် ကိုယ်နေဟန်ထား။ ဘိုင်အိုလစ်ဂျီ သုံးလပတ်သုံးသပ်ချက် ၃၂: ၃၄၈–၃၆၃။

Straus, William L., Jr., and Cave, A. J. E. 1957. Pathology and the posture of Neanderthal man. Quarterly Review of Biology 32:348-363.

ဝဲလတွန်၊ ဂျွန်၊ စီ။ ၁၉၇၆။ ကမ္ဘာ၏ မူလအငွေ့ထု၏ ဓာတုဖွဲ့စည်းမှု။ အစပြုမှုများ ၃(၂): ၆၆–၈၄။

Walton, John, C. 1976. The chemical composition of Earth’s original atmosphere. Origins 3(2):66-84.

ဝိုင်နာ၊ ဂျတ်အက်စ်။ ၁၉၅၅။ ပီလဒေါင်းအတုပြုလုပ်မှု။ အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်စာနယ်ဇင်း၊ နယူးယော့ခ်။

Weiner, J. S. 1955. The Piltdown forgery. Oxford University Press, New York.

ဝိုက်၊ အေ၊ ဟန်ဒလာ၊ အို၊ နှင့် စမစ်သ်၊ အီအယ်လ်။ ၁၉၆၈။ ဇီဝဓာတုဗေဒ၏ မူများ၊ စတုတ္ထထုတ်ဝေမှု။ မက်ဂရူးဟီးလ်၊ နယူးယော့ခ်။

White, A., Handler, O., and Smith, E. L. 1968. Principles of biochemistry, 4th edition. McGraw-Hill, New York.

ဝိုက်၊ အယ်လင် ဂျီ။ ၁၈၈၄။ သိပ္ပံနှင့် ဗျာဒိတ်။ အချိန်၏ နိမိတ်လက္ခဏာများ ၁၀(၁၁): ၁၆၁၊ ၁၆၂; မတ် ၁၃။

White, Ellen G. 1884. Science and revelation. Signs of the Times 10(11):161, 162; March 13.

_______. ၁၈၉၇။ မူရင်းစာမူ နံပါတ် ၁၂၇။

_______. 1897. Manuscript No. 127.

_______. ၁၉၀၃။ ပညာရေး၊ စာမျက်နှာ ၉၉–၁၀၁။ ပစိဖိတ်စာနယ်ဇင်းထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1903. Education, pp. 99-101. Pacific Press Pub. Assn., Mountain View, Calif.

_______. ၁၉၀၄။ အသင်းတော်အတွက် သက်သေခံချက်များ၊ အတွဲ ၈၊ စာမျက်နှာ ၂၅၈၊ ၂၅၅–၂၆၂။ ပစိဖိတ်စာနယ်ဇင်းထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1904. Testimonies for the church, vol. 8, pp. 258, 255–262 Pacific Press Pub. Assn., Mountain View, Calif.

_______. ၁၉၀၅။ ကျန်းမာရေးဓမ္မဆရာ၊ စာမျက်နှာ ၄၁၄၊ ၄၀၉–၄၁၈။ ပစိဖိတ်စာနယ်ဇင်းထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1905. The ministry of healing, pp. 414, 409-418. Pacific Press Pub. Assn., Mountain View, Calif.

ဇူကာမန်၊ ဆိုလီ။ ၁၉၆၆။ ဒဏ္ဍာရီနှင့် ခန္ဓာဗေဒဆိုင်ရာ နည်းလမ်းများ။ အင်္ဂလန်တော်ဝင်ဆာဂျရီအသင်းဂျာနယ် ၁၁(၂): ၈၇–၁၁၄။

Zuckerman, Solly. 1966. Myths and methods in anatomy. Journal of the Royal College of Surgeons of Edinburgh 11(2):87-114.

ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် ဘူမိဗေဒ

Genesis and Geology

၁. သမ္မာကျမ်းနှင့် သိပ္ပံပညာ

I. The Bible and Science

ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေကြီးရေလျှံသည် ဤကမ္ဘာဂြိုဟ်ပေါ်ရှိ သက်ရှိများစွာကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး မြေကြီး၏မျက်နှာပြင်ကို သိသာထင်ရှားစွာ ပြောင်းလဲစေခဲ့သည့် ကမ္ဘာတဝှမ်းဖြစ်ပေါ်သော ဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ယနေ့ခေတ်လူကြိုက်များသော သိပ္ပံဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုများတွင် ထိုသို့သော အကြီးစားဘေးအန္တရာယ်ကို ထည့်သွင်းမထားပါ။ ဤချန်လှပ်မှုသည် နောက်ဆုံးသောကာလများတွင် ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ရေကြီးရေလျှံခြင်းကို တမင်တကာ လျစ်လျူရှုမည်ဟူသော တမန်တော်ပေတရု၏ ကြိုတင်ဟောကိန်းထုတ်မှု (၂ ပေတရု ၃:၃–၆) ၏ သိသာထင်ရှားသော ပြည့်စုံမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ရေကြီးရေလျှံခြင်းအစား၊ ယနေ့ခေတ်သိပ္ပံဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်သည် ဇီဝဗေဒနှင့် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သဘောတရားများကို အစားထိုးထည့်သွင်းထားသည်။ အမှန်တရားကို စိတ်ဝင်စားသူများသည် ဤဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အမြင်များထဲမှ မည်သည့်အရာသည် မှန်ကန်သည်ဟူသော မေးခွန်းနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ သမ္မာကျမ်းနှင့် သဘာဝတို့သည် သတင်းအချက်အလက်အရင်းအမြစ်များဖြစ်နိုင်ပြီး တူညီသော ဖန်ဆင်းရှင်ဖြစ်သည့် ဘုရားသခင်မှ ဖန်ဆင်းထားသည်ဖြစ်ရာ၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သော မေးခွန်းမှာ။ သိပ္ပံပညာနှင့် သမ္မာကျမ်းနှစ်ခုလုံးကို ကြည့်သောအခါ မည်သည့်အမှန်တရားကို တွေ့ရှိသနည်း။ မှန်ကန်စွာ နားလည်ပါက၊ ၎င်းတို့နှစ်ခုအကြား သဘောတူညီမှုကို မျှော်လင့်နိုင်ပြီး၊ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု အပြန်အလှန်ထင်ဟပ်ပြသည် (ဝှိုက် ၁၉၀၃၊ စာမျက်နှာ ၁၂၈)။

The Flood as described in Genesis was a worldwide catastrophe that destroyed a major proportion of life on this planet and must have significantly altered the surface of the earth. Contemporary popular scientific analysis does not include a catastrophe of such proportions. This omission is a significant fulfillment of the apostle Peter’s prediction that in the last days there would be willful disregard of creation and the Flood (2 Peter 3:3–6). In place of Biblical creation and the Flood, contemporary scientific thought substitutes evolutionary concepts of biology and geology. Individuals who have a concern for truth are confronted with a question as to which of these conflicting views is correct. Since both the Bible and nature can be sources of information and have the same author, God, a better question would be: What truth do I find when I look both at science and at the Bible? Rightly understood, agreement is expected between the two, and each sheds light on the other (White 1903, p. 128).

ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေကြီးရေလျှံခြင်းနှင့် အနည်းငယ်ဆင်တူသော အကြီးစားဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုကို ကမ္ဘာ့ဒေသအသီးသီးမှ ဒဏ္ဍာရီများတွင် တွေ့ရှိရသည်။ ထို့ကြောင့် သမ္မာကျမ်းသည် ဤအရာနှင့်ပတ်သက်၍ ထူးခြားသည်မဟုတ်ပါ။ နောက်ပိုင်းတွင် ဖော်ပြမည်အတိုင်း၊ သိပ္ပံဆိုင်ရာ သက်သေများစွာသည်လည်း ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေကြီးရေလျှံခြင်းကဲ့သို့သော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ထို့ကြောင့် ဤဆောင်းပါး၏ အခြေခံယူဆချက်မှာ ကမ္ဘာ့သမိုင်းနှင့်ပတ်သက်သော အမှန်တရားကို ရှာဖွေရန် ကြိုးစားသူတစ်ဦးသည် သိပ္ပံဆိုင်ရာ၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ၊ သို့မဟုတ် သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များကို တတ်နိုင်သမျှ စုံစမ်းစစ်ဆေးရမည်ဖြစ်သည်။ ဤချဉ်းကပ်နည်းသည် သီးခြားနယ်ပယ်များအပေါ် အခြေခံထားသော ရိုးရာပုံစံများထက် သာလွန်သည်ဟု ခံစားရသည်။ သတင်းအချက်အလက်ပိုမိုရရှိခြင်းသည် နည်းပါးခြင်းထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သည်။

A number of references to a major catastrophe somewhat similar to the Genesis flood can be found in the legends from different regions of the world; thus the Bible does not stand unique in this respect. As will be seen later, a significant amount of scientific evidence is also related to an event such as the Flood described in Genesis. Hence a basic premise of this essay is that as one seeks to arrive at the truth about the history of the world, one should investigate as much of the available information as possible, be it primarily scientific, historical, or Biblical. This approach is felt to be superior to more traditional patterns based on isolated areas of inquiry. More information is better than less.

၂. ရေကြီးရေလျှံဘူမိဗေဒ၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်

II. Historical Account of Flood Geology

က. အထွေထွေ။ ဘူမိဗေဒသည် မြေကြီး၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းပုံ၊ ဓာတုဖွဲ့စည်းမှု၊ နှင့် မြေကြီးအခွံ၏ သမိုင်းကို သိပ္ပံဆိုင်ရာ လေ့လာမှုအဖြစ် ၁၈ နှင့် ၁၉ ရာစုများအထိ ၎င်း၏ခေတ်သစ်ပုံစံဖြင့် ပေါ်ထွက်မလာခဲ့ပါ။ သို့သော် ရှေးခေတ်ကတည်းက ဒဿနပညာရှင်များနှင့် ဓမ္မပညာရှင်များ၏ ရေးသားချက်များတွင် မြေကြီး၏သမိုင်းနှင့်ပတ်သက်သော ခန့်မှန်းချက်များ ပါရှိခဲ့သည်။ သေးလီးစ်နှင့် အနက်ဇီမန္ဒါးတို့ ဦးဆောင်သော ဂရိသဘာဝဒဿနပညာရှင်များသည် ရေနေသတ္တဝါများ၏ ရုပ်ကြွင်းခွံများနှင့် အပင်များ၏ အကြွင်းအကျန်များကို မမျှော်လင့်ထားသော နေရာများတွင် တွေ့ရှိမှုကဲ့သို့သော ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ဂရိလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ ကမ္ဘာ့အမြင်ကို ထင်ဟပ်သော သဘာဝဆိုင်ရာ ရှင်းပြချက်များကို တင်ပြခဲ့သည်။ ပင်လယ်သည် တစ်ချိန်က ကုန်းမြေအများအပြားကို ဖုံးလွှမ်းခဲ့သည်။ သံသရာရေကြီးမှုများသည် သက်ရှိအားလုံးကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး ရွှံ့မှ သက်ရှိအသစ်များ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ကုန်းမြေနှင့် ပင်လယ်သည် အဆက်မပြတ် နေရာလဲလှယ်နေသည်။ ပင်လယ်ကျူးကျော်မှုသည် ယေဘူယျအားဖြင့် လူကြိုက်အများဆုံး သီအိုရီဖြစ်ပြီး၊ အကျယ်အဝန်း၊ အကြိမ်ရေ၊ နှင့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ရှိခဲ့သည်။

A. General.—Geology as the scientific study of the physical structure, chemical composition, and history of the earth’s crust did not emerge in its modern form until the 18th and 19th centuries, yet the writings of philosophers and theologians since antiquity contained speculations about the history of the earth. The Greek natural philosophers led by Thales and Anaximander discussed such geologic phenomena as the presence of fossil marine shells and remains of plants in unexpected places. The Greeks came up with natural explanations reflecting their world view: the sea had once covered large portions of land; cyclic floods had destroyed all life and the mud had brought forth new life; the land and the sea were constantly switching places. Marine transgression was probably the most popular overall theory; disagreements were over extent, frequency, and causes.

နောက်ပိုင်းရာစုနှစ်များတွင် တာတူလီယံ၊ ခရစ်စတုမ်၊ နှင့် ဟစ်ပိုမြို့မှ ဩဂတ်စတင်းကဲ့သို့သော ခရစ်ယာန်ဘုန်းတော်ကြီးများသည် နိုအာ၏ ရေကြီးရေလျှံခြင်းဖြင့် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ နက်နဲသောအရာများကို ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အင်္ဂါရပ်များကို သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ ရေကြီးရေလျှံခြင်း၏ သက်သေအဖြစ် သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး တန်ခိုးအာနုဘော်ရှိသော ဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်မှု၏ သက်သေအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့သည်။ သဘာဝဒဿနပညာရှင်များသည် သိပ္ပံပညာနှင့် ဓမ္မပညာအကြား ထင်ရှားသော ပိုင်းခြားမှုမပြုခဲ့ပါ။ သဘာဝနှင့် သမ္မာကျမ်းနှစ်ခုလုံးကို ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးနှင့် ဂုဏ်ကျက်သရေကို ထင်ရှားစေသော ဗျာဒိတ်အဖြစ် ယူဆခဲ့သည်။

In later centuries Church Fathers such as Tertullian, Chrysostom, and Augustine of Hippo reinterpreted geologic mysteries in the light of the Noachian flood. Geologic features usually were viewed as evidence for the Biblical deluge, or at least proofs of an almighty God at work. Natural philosophers made no sharp distinction between science and theology; both nature and the Bible were considered to be a revelation of the power and majesty of God.

ရီနေးဆွန့်စ်ခေတ်ရောက်သောအခါ၊ သိပ္ပံပညာလေ့လာမှုအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု ပြန်လည်နိုးကြွလာခဲ့ပြီး၊ အခြားနယ်မြေများ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုကြောင့် ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်များကို လေ့လာရန် ဖြစ်နိုင်ခဲ့သည်။

With the Renaissance, an interest in the study of science was revived and the discovery of other lands made possible the study of geologic phenomena on a worldwide scale.

သို့သော် ခေတ်သစ်ဘူမိဗေဒသည် ၁၈ ရာစုအထိ ဖွံ့ဖြိုးမလာခဲ့ပါ၊ အနောက်မြောက်ဥရောပ၏ သတ္တုတူးဖော်ရေးနယ်မြေများတွင် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ လက်တွေ့အသိပညာ လိုအပ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာပေမည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဖရီဘာ့ဂ်ရှိ သတ္တုဗေဒပညာရှင် အာဗြဟံ ဂျီ. ဝါနာ (၁၇၅၀–၁၈၁၇) သည် နက်ပကျူနစ်သီအိုရီ (သို့မဟုတ် ၎င်းကို ဂျီအိုဂနိုစီဟု ခေါ်ဆိုလိုသည်) ကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ နက်ပကျူနစ်များက တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သမုဒ္ဒရာတစ်ခုသည် တောင်များအပါအဝင် မြေကြီးတစ်ခုလုံးကို ဖုံးလွှမ်းခဲ့ပြီး၊ ကျောက်သားများတွင် တွေ့ရှိသော သတ္တုဓာတ်အားလုံးကို ပျော်ဝင်ထားသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ဝါနာ၏ သတ္တုဓာတ်နှင့်ပတ်သက်သော နားလည်မှုသည် ကမ္ဘာတဝှမ်း တစ်ပြေးညီအလွှာများဖြင့် အလွှာဖြစ်ပေါ်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ ကျောက်သားအလွှာများသည် သမုဒ္ဒရာမှ ကျောက်သားပစ္စည်းများ အနည်ထိုင်သည့် အဆင့် ၅ ဆင့်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်ဟု ၎င်းကို ယုံကြည်စေခဲ့သည်။ ၎င်းကို ကြက်သွန်ခွံသီအိုရီဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

But modern geology did not develop until the 18th century, motivated, perhaps, by a need for practical knowledge of geology in the mining districts of northwestern Europe. Abraham G. Werner (1750-1817), a mineralogist in Freiburg, Germany, introduced the Neptunists theory of geology, or geognosy, as he preferred to call it. Neptunists believed that a universal ocean once covered all the earth, including the highest mountains, and held in solution all the minerals found in the rocks. Werner’s understanding of minerals led him to believe that stratification had taken place in uniform layers all over the world, that layers of rock were formed as rock material precipitated out of the ocean in five well-defined stages. This has been called the onion-coat theory.

ဆန့်ကျင်ဘက်အတွေးအခေါ်တစ်ခုဖြစ်သည့် ဗယ်လ်ကန်နစ် သို့မဟုတ် ပလူတိုနစ်သည် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် အချိန်ကာလရှည်လျားမှုကို လိုအပ်သည်။ အက်ဒင်ဘာ့ဂ်မှ ဂျိမ်းစ် ဟတ်တန် (၁၇၂၆–၁၇၉၇) ၏ မကြာခဏကိုးကားခံရသော စကားများဖြစ်သည့် “ကျွန်ုပ်တို့သည် အစပိုင်း၏ အရိပ်အယောင်ကို မတွေ့ရဘဲ၊ အဆုံး၏ အလားအလာကိုလည်း မတွေ့ရပါ” ဟူသည့်အတိုင်း၊ သီအိုရီ အော့ဖ် ဒီအဲ (၁၇၉၅) တွင် ဟတ်တန်သည် မြေကြီး၏မျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်အားလုံးကို ယခုအခါတွင်ပင် စောင့်ကြည့်နိုင်သော သဘာဝအကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ရှင်းပြပေးနိုင်သည်ဟူသော ၎င်း၏ယုံကြည်ချက်ကို ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့သည်။ ဤသဘောတရားသည် ယူနီဖောမ်မီတာရီယန်နစ်ဇင် သဘောတရားအဖြစ် လူသိများလာခဲ့သည်။

An opposing school of thought arose, named the Vulcanist or Plutonist, that demanded long ages of time. In the oft-quoted words of their best-known advocate, James Hutton (1726-1797), of Edinburgh, “We find no vestige of a beginning,—no prospect of an end.” In Theory of the Earth (1795) Hutton developed his belief that all geologic phenomena found on the surface of the earth could be explained by natural causes that were observable even in the present. This concept has since become known as the doctrine of uniformitarianism.

ယူနီဖောမ်မီတာရီယန်နစ်ဇင်သည် အာရှုရိယူဆယ်ရှင်း၏ လက်ခံထားသော ခုနှစ်စဉ်အချိန်ဇယား (ဘီစီ ၄၀၀၄ တွင် ကမ္ဘာဖန်ဆင်းခြင်း) နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အချိန်ကာလများစွာကို လိုအပ်ခဲ့ပြီး၊ ဟတ်တန်၏ စာပေပုံစံသည် ရှုပ်ထွေးမှုရှိသဖြင့်၊ များစွာသောသူများက အခြားဘူမိဗေဒသီအိုရီများကို ရှာဖွေခဲ့ကြသည်။ ဗယ်လ်ကန်နစ်ဇင်ကို ဆန့်ကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဘာရွန်း ဂျော့ဂ်ျ အယ်လ်. ကူဗီယာ (၁၇၆၉–၁၈၃၂) သည် နှိုင်းယှဉ်ခန္ဓာဗေဒလေ့လာမှု၏ ပံ့ပိုးသူနှင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနဗေဒ၏ တည်ထောင်သူဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ကာတက်စထရော့ဖစ်ဇင်သီအိုရီသည် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များသည် အခါအားလျော်စွာ မြေကြီး၏ အဓိကအပိုင်းများကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ ဖျက်ဆီးခံရသူများကို နောက်ဆုံးတွင် လူဦးရေအသစ်များဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည်ဟု သင်ကြားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်သော ဘေးအန္တရာယ်များသည် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်သော လူဦးရေပြန်လည်ဖြည့်တင်းမှုများနောက်သို့ လိုက်ခဲ့သည်။

Because uniformitarianism necessitated a vastness of geologic time that contradicted Archbishop Ussher’s accepted chronology (4004 B.C. for the creation of the world), and also because Hutton’s literary style was confusing, many sought other geological theories. One chief opponent of Vulcanism was Baron Georges L. Cuvier (1769-1832), contributor to the study of comparative anatomy and founder of paleontology. His theory of catastrophism taught that natural catastrophes had at various times destroyed major portions of the earth and that new populations eventually replaced those that were destroyed. Thus cycles of successive catastrophes were followed by successive repopulation.

ကမ္ဘာဦးရေကြီးရေလျှံခြင်းသည် နောက်ဆုံးနှင့် အဆိုးဆုံး ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေမည်။ ကူဗီယာနောက်တွင်၊ ဝီလျံ ဘက်လန်သည် ကာတက်စထရော့ဖစ်သီအိုရီ၏ အဓိကဗိသုကာဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကူဗီယာ၏ သီအိုရီများကို ကမ္ဘာဦးရေကြီးရေလျှံခြင်းနှင့် ချိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ အခြားသူများလည်း ထိုနည်းတူလိုက်လံခဲ့ကြသည်။ ဝီလျံ စမစ်သ် (၁၇၆၉–၁၈၃၉)၊ မြေတိုင်းတာသူနှင့် “အင်္ဂလိပ်ဘူမိဗေဒ၏ဖခင်” သည် ရုပ်ကြွင်းများသည် အချို့သောအစီအစဉ်အတိုင်း ဖြစ်ပေါ်ပြီး အလွှာများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ အခြားသူများက သက်ရှိများ၏ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်မှုကို ယူဆပြီး ရုပ်ကြွင်းများသည် အလွှာတစ်ခုစီ၏ အသက်ကို သတ်မှတ်ပေးနိုင်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။

The Genesis flood was perhaps the final and worst inundation. After Cuvier, William Buckland was the chief architect of the catastrophist theory. He tied in Cuvier’s theories with the Genesis flood. Others followed suit. William Smith (1769-1839), a land surveyor and “father of English geology,” believed that fossils occurred in a certain order and could be used to identify the strata. Others assumed the succession of life and decided that fossils could fix the age of each stratum.

၁၈၂၀ ခုနှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင်၊ သဘာဝဓမ္မပညာနှင့် သိပ္ပံပညာသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ စာသားအတိုင်း ဖန်ဆင်းခြင်းသီတင်းပတ်ကို ရှည်လျားသော ဘူမိဗေဒခေတ်များအဖြစ်သို့ ချဲ့ထွင်ခြင်းဖြင့် လှပသောသဟဇာတဖြစ်မှုကို ရရှိခဲ့ပုံရပြီး၊ တစ်ခေတ်စီသည် ယခင်ခေတ်ထက် ပိုမိုအဆင့်မြင့်သော သက်ရှိပုံစံများကို ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ ရေကြီးရေလျှံခြင်းသည် သိသာထင်ရှားသော ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအဖြစ် မရှုမြင်တော့ပါ။ ၎င်းဖြစ်ပွားခဲ့ပါက၊ ၎င်းသည် အကန့်အသတ်ရှိသော အတိုင်းအတာတစ်ခုသာဖြစ်သည် သို့မဟုတ် ထိုသို့သော ဘေးအန္တရာယ်များစွာထဲမှ တစ်ခုသာဖြစ်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။

By the end of the 1820’s natural theology and science seemed to have achieved a beautiful harmony by expanding the Genesis account of a literal creation week into long geologic ages, each of which produced a more advanced form of life than the preceding age. The Flood was no longer viewed as a significant geological event. If it had occurred, it was considered to be either only of limited extent or but one of many such catastrophes.

၁၈၀၃ တွင် ဂျွန် ပလေးဖဲယားက ဟတ်တန်၏ သီအိုရီများကို ပိုမိုဖတ်ရှုနိုင်သော ပုံစံသို့ ပြောင်းလဲခဲ့သော်လည်း၊ ယူနီဖောမ်မီတာရီယန်နစ်ဇင်၏ တော်လှန်ရေးသီအိုရီသည် ဆာချားလ်စ် လိုင်ယယ် (၁၇၉၇–၁၈၇၅) က ၎င်း၏ ပရင်စီပယ်လ်စ် အော့ဖ် ဂျီအိုလိုဂျီ (၁၈၃၀) တွင် ပြန်လည်နိုးကြွစေပြီး၊ ပေါင်းစည်းကာ လူသိများလာစေခဲ့သည်အထိ လက်ခံမှုမရရှိခဲ့ပါ။ ၎င်းသည် ယူနီဖောမ်မီတာရီယန်နစ်ဇင်သည် သဘာဝဥပဒေများမှတစ်ဆင့် ဘူမိဗေဒဖြစ်ရပ်များကို ရှင်းပြပေးနိုင်သော နိယာမဖြစ်သည်ဟု ထိရောက်စွာ ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သိပ္ပံပညာရှင်အများစုကို မြေကြီး၏ ယခုပုံစံသည် လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၆၀၀၀ ခန့်က ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ဆောင်မှုများဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကမ္ဘာဦးရေကြီးရေလျှံခြင်း၏ ရေလုပ်ဆောင်မှုဖြင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ မပြောင်းလဲသော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဥပဒေများအောက်တွင် လည်ပတ်နေသော သဘာဝအင်အားများဖြင့် ရှည်လျားသောအချိန်ကာလများတစ်လျှောက် ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်စေခဲ့သည်။ ၎င်း၏အမြင်ကို ယေဘူယျလက်ခံမှုသည် ဒါဝင်၏ ဇီဝဗေဒဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အတွက် လမ်းခင်းပေးခဲ့သည်။

In 1803 John Playfair put Hutton’s theories into a more readable form, but the revolutionary theory of uniformitarianism was not accepted until Sir Charles Lyell (1797-1875) revived, synthesized, and popularized it in his Principles of Geology (1830). He effectively argued that uniformitarianism was the principle that allowed explanation of geologic events through natural laws. He convinced most scientists that the earth’s present form had come about neither by divine acts of creation 6000 years in the past, nor by the water action of the Genesis flood; rather, its present form resulted from gradual working of natural, observable forces operating under immutable physical laws through vast eons of time. General acceptance of his view paved the way for Darwin’s biological evolution.

ထို့ကြောင့် ၁၉ ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင် ယူနီဖောမ်မီတာရီယန်နစ်ဇင်သည် နောက်ရာစုနှစ်တစ်ခုအတွက် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို လွှမ်းမိုးသော အုတ်မြစ်နိယာမအဖြစ် စွဲမြဲလာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာဦးရေကြီးရေလျှံခြင်းကို အများအပြားက ဘေးအန္တရာယ်များစွာထဲမှ အဆိုးဆုံးတစ်ခုအဖြစ်၊ ဒေသဆိုင်ရာ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဖြစ်ရပ်တစ်ခုအဖြစ်၊ သို့မဟုတ် ရိုးရှင်းစွာ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုအဖြစ် ပယ်ဖျက်ခဲ့ကြသည်။

Thus by the middle of the 19th century uniformitarianism took hold as the foundation principle that influenced the development of geological thought for the next century. The Genesis flood was dismissed by many as the most severe in a series of catastrophes, as a local Mesopotamian event, or simply a myth.

မကြာသေးမီ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း၊ ယူနီဖောမ်မီတာရီယန်နစ်ဇင်သည် ပို၍ပို၍ မေးခွန်းထုတ်ခံရပြီး၊ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များ၏ ပုံမှန်နှုန်းထားများသည် ပုံမှန်မဟုတ်သော ဖြစ်ရပ်များဖြင့် အခါအားလျော်စွာ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်သည်ဟူသော ကာတက်စထရော့ဖစ်ဇင်သဘောတရားသည် ကမ္ဘာတွင် သဘာဝလွန်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို ငြင်းပယ်သူများအကြားပင် ထောက်ခံမှုရရှိလျက်ရှိသည်။ ဘူမိဗေဒသီအိုရီများတွင် လက်ရှိလမ်းကြောင်းအချို့၏ ပိုမိုအသေးစိတ်ဖော်ပြချက်အတွက်၊ ဤအခန်း၏ အပိုင်း ၅ ကို ကြည့်ပါ။

In recent decades, however, uniformitarianism has come more and more into question, and catastrophism, the concept that normal rates of geological processes are interrupted periodically by unusual events, is gaining support even among those who disavow the idea of supernatural intervention in the world. For a more detailed account of some current trends in geological theories, see Section V of this chapter.

ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့ အက်ဗင်တစ်အသင်းတော်နှင့် ဘူမိဗေဒ။—၁၈၄၄ ခုနှစ်တွင် ကြီးမားသော စိတ်ပျက်မှုဖြစ်ပြီးနောက်နှစ်များအတွင်း၊ အက်ဗင်ယုံကြည်သူများသည် ခရစ်တော်၏ ဒုတိယအကြိမ်ကြွလာခြင်း၏ ပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ လက္ခဏာများကို လေ့လာရန် အလွန်အလုပ်များနေခဲ့ပြီး၊ ဘူမိဗေဒပညာရှင်များအကြား ပြင်းထန်စွာ အငြင်းပွားနေသော ဆွေးနွေးမှုများကို ဂရုမစိုက်ခဲ့ပါ။ သို့သော်၊ သမ္မာကျမ်းပရောဖက်ပြုချက်များကို ရှာဖွေမှုသည် ၎င်းတို့အား ၂ ပေတရု ၃ သို့ မကြာမီ ဦးတည်စေခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာကြီးပြီးဆုံးမည့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနည်းလမ်းကို ဆွေးနွေးထားသည်။ ငယ်ရွယ်သော ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့ အက်ဗင်တစ်အသင်းတော်၏ ယုံကြည်ချက်များကို ထင်ဟပ်စေသော ပထမဆုံး ထုတ်ဝေမှုများတွင် ကမ္ဘာ့ဗဟိုပိုင်း (အူတိုင်) ၏ ဖွဲ့စည်းမှုနှင့်ပတ်သက်သော ဆောင်းပါးများ၊ မီးလောင်မှု၊ ငလျင်များ၊ နှင့် ခရစ်တော်၏ မကြာမီ ပေါ်ထွက်လာမှုကို ထင်ရှားစေသော မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုများအကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့ ဥပုသ်နေ့ဆိုင်ရာ အယူဝါဒသည် အသင်းတော်၏ အဓိကသင်ကြားချက်တစ်ခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသောအခါ၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ စစ်မှန်သော ခုနစ်ရက်ဖန်ဆင်းခြင်းသီတင်းပတ်ကို ခုခံကာကွယ်ရန် အရေးကြီးလာခဲ့သည်။

B. Seventh-day Adventists and Geology.—During the years following the great disappointment of 1844, the Advent believers were too busy studying prophetic signs of Christ’s second coming to be concerned with the debate that was raging among geologists. But their search into the Biblical prophecies soon led them to 2 Peter 3, which discussed the physical way in which the world would end. The first publications reflecting the beliefs of the young Seventh-day Adventist Church carried articles about the composition of the earth’s center (core), along with accounts of fires, earthquakes, and volcanic eruptions that tended to herald the imminent appearance of Christ. When the doctrine of the seventh-day Sabbath emerged as a major teaching of the church it became important to defend the Genesis record of a literal seven-day creation week.

ဘူမိဗေဒကို အမှန်တကယ်လေ့လာရန် မကြိုးစားဘဲ၊ အက်ဗင်တစ်ဘာသာရေးပညာရှင်များသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ မှန်ကန်မှုကို ထောက်ခံသော အထောက်အထားများကို ရှာဖွေခဲ့သည်။ တူညီသော ဘူမိဗေဒ (uniformitarian geology) မှ အဆိုပြုထားသော ရှည်လျားသောအချိန်ကာလများသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ စာသားအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းကို မမှန်ကန်စွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သလားဟု ကြည့်ရှုရန် ကြိုးပမ်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဂျိမ်းစ်ဝှိုက်နှင့် ဂျေ.အန်.အင်ဒရူးစ်တို့သည် ကမ္ဘာဂြိုဟ်သည် ဖန်ဆင်းခြင်းသီတင်းပတ်အထိ ဖြစ်ပေါ်မလာခဲ့ဟု ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သော်လည်း၊ “ဒုတိယဖန်ဆင်းခြင်းသမားများ” ဟုခေါ်သော အုပ်စုတစ်စုက ကမ္ဘာကို ဖွဲ့စည်းထားသော ဓာတုပစ္စည်းများ (ဘုရားဖန်ဆင်းထားဆဲ) သည် ၆၀၀၀ နှစ်ထက် ပိုမိုရှည်လျားစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ခြင်းသည် သမ္မာကျမ်းနှင့် ဆန့်ကျင်မဟုတ်ဟု အဆိုပြုခဲ့သည်။ သဘောတူညီမှုများစွာ မရှိဘဲ အငြင်းပွားမှု ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဒုတိယဖန်ဆင်းခြင်းသမားများသည် အနည်းစုအဖြစ်သာ ကျန်ရှိခဲ့ပုံရသည်။

Without venturing into the actual study of geology, Adventist theologians sought to find evidence supporting the validity of the Genesis record. The long ages postulated by uniformitarian geology clashed with the literal interpretation of Genesis. Attempts were made to see whether the Biblical record had been misinterpreted. While James White and J. N. Andrews maintained that Planet Earth had not come into being until creation week, a group known as “secondary creationists” postulated that it was not unscriptural to believe that the chemicals composing the earth (still God-created) had come into being longer than 6,000 years ago. Debate continued without much consensus, but the secondary creationists apparently remained in the minority.

အစောပိုင်း အက်ဗင်တစ်ဂျာနယ်များသည် သမ္မာကျမ်း၏ စာသားအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုကို အတည်ပြုသော အထောက်အထားများကို ပေးသော သို့မဟုတ် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဘူမိဗေဒတွင် အားနည်းချက်များကို ပြစ်တင်ပြောဆိုသော အခြားခရစ်ယာန်အုပ်စုများနှင့် သိပ္ပံပညာရှင်များ၏ ဆောင်းပါးများကို ပြန်လည်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ရီဗျူးအင်း ဟယ်ရယ်ဒ်၏ အယ်ဒီတာ ယူရီယာ စမစ်သည် ၎င်းတို့သည် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို အလွဲသုံးစားပြုခြင်းနှင့် အလွဲအသုံးပြုခြင်းကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြရာတွင် အလွန်သတိထားခဲ့ပြီး၊ ဘူမိဗေဒပညာရပ်ကို သူ့အလိုလို ကန့်ကွက်ခြင်းမဟုတ်ပါ။ ဘူမိဗေဒ၏ မွေးကင်းစသိပ္ပံပညာရပ်သည် သီအိုရီအသစ်များ ဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးလာသည်နှင့်အမျှ၊ သိပ္ပံနှင့် သမ္မာကျမ်းအကြား သဟဇာတဖြစ်မှု ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဟူသော ယုံကြည်မှုကို များစွာဖော်ပြခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ မှန်ကန်မှုကို သံသယဖြစ်စေမည့် သိပ္ပံ၏ မည်သည့်အဆိုသစ်များကိုမဆို အလျင်စလိုလက်ခံရန် သတိပေးချက်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်၊ စစ်မှန်သောသိပ္ပံသည် သမ္မာကျမ်းနှင့် ပြည့်စုံစွာ သဟဇာတဖြစ်ရမည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းနှစ်ခုစလုံးသည် တူညီသော ဖန်ဆင်းရှင်မှ ဖြစ်ပေါ်လာသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

Early Adventist journals reprinted articles by other Christian groups and scientists that either gave evidence confirming a literal interpretation of the Bible or poked fun at flaws in evolutionary geology. The editors, especially Uriah Smith of the Review and Herald, were very careful to emphasize their opposition to the misuse and abuse of geological facts rather than their objections to the science itself. Much was said about confidence that harmony would develop between science and the Bible as the infant science of geology continued to develop new theories. At the same time cautions were raised against being too quick to accept any new claims of science that would seem to cast doubts upon the veracity of the Genesis record. Of course, true science was expected to harmonize perfectly with the Bible, since both had the same author.

၁၈၅၀ မှ ၁၉၀၀ အတွင်း ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့ အက်ဗင်တစ်အသင်းတော်အတွင်း၊ သိပ္ပံသည် ဘုရားသခင်ကို ဖန်ဆင်းရှင်နှင့် အရှင်သခင်အဖြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် နည်းလမ်းများရှာဖွေသူများအသုံးပြုသော ကိရိယာတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့သည်။ အမှန်တရားအားလုံးသည် သမ္မာကျမ်း၏ မပြောင်းလဲသော စံညွှန်းပေါ်တွင် အခြေခံထားသောကြောင့်၊ မယုံကြည်သူသိပ္ပံပညာရှင်များ၏ စကားကို ယုံကြည်စိတ်ချရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ ၎င်းသည် အက်ဗင်တစ်ရေကြီးဘူမိဗေဒ၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဆင့်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒမှ ခွဲထုတ်ရန် ခဲယဉ်းသည်။ ဘူမိဗေဒတွင် စိတ်ဝင်စားသူအများစု—ဥပမာ၊ အေ.တီ.ဂျုံးစ်—သည် စာပေလေ့လာမှုကို သံသယဖြင့် ချဉ်းကပ်ခဲ့ပြီး၊ ကွဲလွဲမှုများ၊ အားနည်းချက်များနှင့် အမှားများကို ရှာဖွေရန် မျှော်လင့်ခဲ့သည်။

Within the Seventh-day Adventist Church from 1850 to 1900 science was seen as a tool used by those seeking ways of escaping from God as Creator and Lord. Because all truth was based on the unchanging standard of the Bible, the word of infidel scientists was not to be trusted. This was the theological phase of Adventist Flood geology, which can scarcely be separated from creationism. Most of those interested in geology—for example, A. T. Jones—approached a study of the literature from the standpoint of skepticism, expecting and seeking out contradictions, flaws, and errors.

ဂျော့ဂ်ျ မက်ကရီဒီပရိုက်စ် (၁၈၇၀-၁၉၆၃)၊ ဆရာနှင့် စာရေးဆရာ၊ သည် အက်ဗင်တစ်ရေကြီးဘူမိဗေဒ၏ သိပ္ပံဆိုင်ရာ အဆင့်ကို စတင်ခဲ့သည်။ ရရှိနိုင်သော ဘူမိဗေဒစာပေများကို လေ့လာပြီးနောက်၊ သူ၏ ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ စာသားအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုအပေါ် ယုံကြည်မှုသည် မယိမ်းယိုင်ခဲ့ပါ။ သူသည် ပရိုတက်စတင့်များအကြား ဘုရားဖန်ဆင်းခြင်းမှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာကို ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟူသော သီအိုရစ်တစ်ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် (theistic evolution) ကို လက်ခံလာသော လမ်းကြောင်းကို ငိုကြွေးခဲ့သည်။ ပရိုက်စ်သည် အသင်းတော်များကို ဘုရားသခင်ကို ဖန်ဆင်းရှင်အဖြစ် အတည်ပြုရန် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ အမှန်တရားသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအသစ်တစ်ခုအတွက် စိန်ခေါ်ခဲ့သည်။

George McCready Price (1870-1963), teacher and writer, began the scientific phase of Adventist Flood geology. After studying the available geological literature, he found that his faith in a literal interpretation of Genesis remained unshaken. He lamented the Protestant trend toward accepting theistic evolution (the idea that God created the world through a long evolutionary process). Price challenged the churches to a new reformation—vindication of God as Creator by returning to the truth of creation.

၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပရိုက်စ်သည် ၎င်း၏ စာအုပ် ၂၅ အုပ်အနက် ပထမဆုံးဖြစ်သော “ခေတ်သစ်ခရစ်ယာန်ဘာသာနှင့် ခေတ်သစ်သိပ္ပံအကြမ်းဖျင်း” ကို ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး၊ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီသုံးမျိုးဖြစ်သော တူညီသောဘူမိဗေဒ၊ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ (အော်ဂဲနစ်) ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်၊ နှင့် သီအိုရစ်တစ်ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တို့ကို စိန်ခေါ်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ နောက်ပိုင်းစာအုပ်များသည် အဓိကအားဖြင့် ဘူမိဗေဒကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် အခြားဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အတွေးအခေါ်များ၏ အခြေခံဖြစ်သည်ဟု သူယုံကြည်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် သက်ရှိပုံစံများ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုကို ဆန့်ကျင်ပြီး၊ ပရိုက်စ်သည် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ရေကြီးမှုတွင် ပျက်စီးသွားသော ရေကြီးမှုမတိုင်မီကမ္ဘာ၏ အပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူသည် တူညီသောဘူမိဗေဒ၏ ယူဆချက်များနှင့် သက်ရှိပုံစံများ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဆက်လက်မှုအတွက် သက်သေမရှိကြောင်း အခိုင်အမာဆိုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ကျောက်နှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများ၏ အကျယ်တဝင့်ချိန်းဆိုမှု၏ တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းပြချက်များဖြစ်သည်။

In 1902 Price published the first of twenty-five books, Outlines of Modern Christianity and Modern Science, challenging the three major evolutionary theories: uniformitarian geology, biological (organic) evolution, and theistic evolution. His later books mainly attacked geology, for he believed it to be the basis for other evolutionary ideas. Arguing against the evolutionary interpretation of the sequence of life forms in the fossil record, Price stated that fossils represent plants and animals of the antediluvian world that perished in the Flood. He affirmed that there was no proof for the uniformitarian assumptions of geology and the evolutionary succession of life forms, which were the sole reasons behind the arbitrary dating of the rocks and fossils.

အနှစ် ၂၅ နီးပါးကာလပတ်လုံး ပရိုက်စ်သည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဘူမိဗေဒကို တိုက်ခိုက်မှုတွင် လွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး၊ အခြားအခြေခံခရစ်ယာန်အုပ်စုများကိုလည်း လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ပရိုတက်စတင့်ကမ္ဘာတွင် ၎င်း၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုသည် အက်ဗင်တစ်များစွာကို ၎င်းကို လက်တွေ့အားဖြင့် ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုရှိသူအဖြစ် ရှုမြင်စေခဲ့ပြီး၊ ပရိုက်စ်နှင့် သဘောမတူရန်သည် ဘုရားသခင်၏ အမှန်တရားကို ဖောက်ပြန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရရန် ခက်ခဲခဲ့သည်။

For nearly a quarter of a century Price dominated the attack against evolutionary geology, influencing other fundamental Christian groups. His impact in the Protestant world caused many Adventists to regard him as practically inspired, and it was difficult to disagree with Price without being regarded as a heretic to the truth of God.

သို့သော် ပရိုက်စ်သည် ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာ၏ အဓိကဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အင်္ဂါရပ်များအားလုံးကို ကမ္ဘာဦးရေကြီးမှုနှင့် ဆက်စပ်ပေးခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏ ကျောင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သော အိပ်ချ်.ဒဗလျူ.ကလာ့ခ်သည် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ ဖြစ်ပေါ်မှုများအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေကို ခွင့်ပြုရန် ဤရပ်တည်ချက်ကို ပြုပြင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ပရိုက်စ်သည် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများတွင် စစ်မှန်သောအစီအစဉ်မရှိဟု ယုံကြည်ခဲ့သော်လည်း၊ ကလာ့ခ်သည် အလွှာကျောက်များတွင် အစီအစဉ်အတွက် အထောက်အထားကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ကလာ့ခ်သည် ဤအစီအစဉ်အတွက် ဂေဟဗေဒဇုန်ခွဲခြင်း (ecological zonation) သဘောတရားဖြင့် ရှင်းပြခဲ့သည် (အပိုင်း VI-C ကို ကြည့်ပါ)။ ပရိုက်စ်သည် တိုက်ကြီးရေခဲများဆိုင်ရာ အထောက်အထားများကို ရေကြီးမှုလှုပ်ရှားမှုဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သော်လည်း၊ ကလာ့ခ်သည် တောင်ပေါ်ရေခဲများနှင့် မြောက်ကမ္ဘာခြမ်း၏ လွင်ပြင်များပေါ်ရှိ တိုက်ကြီးရေခဲလွှာများသည် မှန်ကန်သော သဘောတရားများဖြစ်သည်ဟု ပြသသော အချက်အလက်များကို တင်ပြခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်း အက်ဗင်တစ်သိပ္ပံပညာရှင်များက အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုများတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် တူညီသောဘူမိဗေဒကို ဆန့်ကျင်ပြီး ကမ္ဘာဦးရေကြီးမှု၏ စာသားအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုကို ဆက်လက်ကတိပြုခဲ့သည်။

DNA replication process

fossil evidence analysis

But while Price had attributed practically all the major geologic features of the earth’s crust to the Genesis flood, one of his students, H. W. Clark, found it necessary to modify this stance to allow for possible pre-Flood formations. Price believed there was no real order to the fossils, but Clark saw evidence for order in stratified rocks. Clark provided an explanation for this order with his concept of ecological zonation (see Section VI-C). Price had interpreted continental glacial evidences in terms of deluge activity, but Clark presented data showing that both mountain glaciation and continental ice sheets on the plains of the northern hemisphere were valid concepts. Although adjustments in interpretation were made by later SDA scientists, they remained opposed to uniformitarian geology and committed to a literal interpretation of the Genesis flood.

III. ဖော်ပြထားသော စာရွက်စာတမ်းများတွင် ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၏ ဖော်ပြချက်

III. Description of the Flood as Given in Revealed Documents

သမ္မာကျမ်းပါ ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၏ ဖော်ပြချက်သည် အကျဉ်းချုပ်ဖြစ်ပြီး ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အချက်အလက်အနည်းငယ်သာ ပါရှိသည်။ အယ်လန် ဂျီ. ဝိုက်၏ ရေးသားချက်များသည် ပိုမိုအချက်အလက်ပေးသော်လည်း၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အရာများစွာကို သဘာဝလေ့လာမှုမှ သုံးသပ်ရမည်။ အချက်အလက်နည်းပါးမှုကြောင့်၊ ဝိညာဉ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ရေးသားသူများပေးသော အချက်အလက်အနည်းငယ်သည် အထူးစိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်သည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းဖြင့် ဖျက်ဆီးခံရသော ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ ကမ္ဘာအကြောင်း မှတ်ချက်အနည်းငယ်ဖြင့် စတင်မည်။

The Biblical description of the Flood is brief and contains little geological information. The writings of Ellen G. White are more informative, but much of what happened during the Flood must be deduced from a study of nature. Because of its scarcity, the small amount of information given by inspired writers is of particular interest. We shall begin by considering a few comments about the antediluvian world, which was the world destroyed by the Flood.

ကမ္ဘာသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းဖြင့် သိသိသာသာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲခံခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ အခြေအနေသည် ယခုအခါနှင့် အလွန်ကွဲပြားခဲ့ရမည်။ မိုးရွာခြင်းမရှိခဲ့ (ကမ္ဘာဦး ၂:၅)၊ သို့သော် ရေထုထည်များစွာ (အခန်းငယ် ၆)၊ မြစ်များ (အခန်းငယ် ၁၀-၁၄) နှင့် ပင်လယ်(များ) (ဝိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၉၇) ရှိခဲ့သည်။ ကမ္ဘာအတွင်း၌ ဖုံးကွယ်ထားသော ရေအကြောင်း ပြင်းထန်သော အရိပ်အမြွက်ရှိသည် (ကမ္ဘာဦး ၇:၁၁; ဝိုက် ၁၈၇၈၊ ၁၉၀၁)။ တောင်ကုန်းများနှင့် တောင်များသည် ယခုအခါကဲ့သို့ မြင့်မားပြီး ကြမ်းတမ်းမနေခဲ့ (ဝိုက် ၁၉၄၇၊ စာမျက်နှာ ၂၀)၊ ပြီးနောက် သစ်ပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်ဘဝသည် ယခုထက် များစွာသာလွန်ခဲ့သည် (ဝိုက် ၁၈၆၄၊ စာမျက်နှာ ၃၃; ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၄၄; ၁၉၀၃၊ စာမျက်နှာ ၁၂၉)။

The earth was dramatically modified by the Flood; hence its pre-Flood state must have been quite different from the present. There was no rain (Gen. 2:5), but there was an abundance of moisture (v. 6) with rivers (vs. 10–14) and sea(s) (White 1890, p. 97). There is a strong implication of water concealed in the earth (Gen. 7:11; White 1878, 1901). The hills and mountains were not as high and rugged as at present (White 1947, p. 20), and vegetation and animal life were much superior (White 1864, p. 33; 1890, p. 44; 1903, p. 129).

ကမ္ဘာဦး ၇ နှင့် ၈ မှ ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၏ အောက်ပါ အချိန်ဇယားကို သုံးသပ်နိုင်သည်။ နောဧသည် သင်္ဘောထဲသို့ ဝင်ပြီး ခုနစ်ရက်အကြာတွင်၊ မြေအောက်ရေများ ပေါက်ကွဲထွက်လာပြီး၊ အနည်းဆုံး ၄၀ ရက်ကြာ မိုးရွာခြင်းနှင့်အတူ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဤ ၄၀ ရက်ကာလသည် နောက်ပိုင်းတွင် ဖော်ပြထားသော ၁၅၀ ရက်ကာလအတွင်း (ကမ္ဘာဦး ၇:၂၄ ကို ကြည့်ပါ) ပါဝင်ပုံရသည်၊ ၎င်းအတွင်း ရေများသည် “လွှမ်းမိုး” ခဲ့သည်—ဤဝေါဟာရသည် ရေအဆင့်ဆက်လက်မြင့်တက်ခြင်း (ကမ္ဘာဦး ၇:၁၈) သို့မဟုတ် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံး၏ အမြင့်ဆုံးတောင်များ ဖုံးလွှမ်းခံရသည့် တည်ငြိမ်သောအခြေအနေ (အခန်းငယ် ၁၉) ကို ဆိုလိုနိုင်သည်။ ကမ္ဘာဦး ၈:၂ သည် ရေအဆင့်သည် ၁၅၀ ရက်ကာလအဆုံးအထိ မြင့်တက်ခဲ့သည်ဟု အရိပ်အမြွက်ပြသည်၊ အကြောင်းမှာ ထိုအချိန်တွင် မိုးရွာခြင်း ရပ်တန့်ပြီး ကြီးမားသော နက်ရှိုင်းသော “ရေပေါက်များ” ပိတ်ဆို့ခံခဲ့ရသည်။ ထို့နောက် ပြင်းထန်သောလေတိုက်ခတ်မှု၊ ရေအဆင့်ကျဆင်းမှု၊ နှင့် ၂၂၅ ရက်ကြာ ခန်းခြောက်မှုတို့ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ နောဧသည် သင်္ဘောထဲသို့ ဝင်ရောက်ပြီး ၃၈၂ ရက်အကြာတွင် သင်္ဘောမှ ထွက်ခွာသောအခါ၊ အနီးအနားရှိ မြင့်မားသော ဧရိယာများသည် အနည်းဆုံး ခန်းခြောက်နေပြီး (အခန်းငယ် ၁၄)၊ ဖြစ်နိုင်ခြေအားဖြင့် သစ်ပင်အသစ်အချို့ ပေါက်ဖွားပြီးဖြစ်သည် (အခန်းငယ် ၁၁)။ ဤကာလပြီးနောက် သိသာထင်ရှားသော ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများစွာ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

The following chronology of the Flood can be deduced from Genesis 7 and 8. Seven days after Noah entered the ark, subterranean waters erupted, accompanied by rain that lasted at least 40 days. This period of 40 days appears to be included in the subsequently described period of 150 days (see on Gen. 7:24), during which the waters “prevailed”—a term that can be interpreted as involving either a continuing rise in level (Gen. 7:18) or a static condition in which the highest mountains of the whole earth were covered (v. 19). Genesis 8:2 seems to imply that the water level increased to the end of the 150-day period, since that is when the rain stopped and the “fountains” of the great deep were closed. This was followed by a strong wind, subsidence of the water level, and drying for a period of 225 days. When Noah left the ark 382 days from the time he entered it, at least the higher areas in the immediate vicinity were dry (v. 14), and probably some new vegetation had already developed (v. 11). A number of significant geological adjustments could still have taken place following this period.

“ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၏ ရေများသည် တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာသည်” (ဝိုက် ၁၈၆၄၊ စာမျက်နှာ ၇၂; ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၀; ၁၉၀၁) ဟူသော အယ်လန် ဂျီ. ဝိုက်၏ သိသာထင်ရှားသော ထုတ်ပြန်ချက်ကို သတိပြုရန် အရေးကြီးသည်။ ဤတဖြည်းဖြည်းဖြစ်စဉ်သည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အနည်ထိုင်သော အလွှာများ၏ အစီအစဉ်လိုက်ပုံစံများနှင့် ကောင်းစွာ ကိုက်ညီသည်၊ ၎င်းသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းက အရာအားလုံးကို တစ်ပြိုင်နက် ရောနှောသယ်ဆောင်သွားခဲ့လျှင် ပိုမိုရောနှောနေသင့်သည်။ ငလျင်များ၊ မီးတောင်များ၊ နှင့် ကြီးမားသော ကျောက်တုံးများကို လေထဲသို့ ပစ်ပေါက်သော ရေပန်းများအပါအဝင် ပြင်းထန်သော လှုပ်ရှားမှုများလည်း ရှိခဲ့သည် (ဝိုက် ၁၈၈၆; ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၉၉)။

It is important to note that “the waters of the flood rose gradually” (White 1864, p. 72; 1890, p. 100; 1901). This gradual process fits well with the sequential patterns of many of the sedimentary deposits of the earth, which should be more thoroughly mixed if the Flood had washed everything together at once, as might be surmised. There was also violent activity, including earthquakes, volcanoes, and jets of water that hurled massive rocks into the air (White 1886; 1890, p. 99).

ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအတွင်း မြေမျက်နှာပြင်၏ မြင့်တက်မှုနှင့် ကျဆင်းမှုအပါအဝင် သိသာထင်ရှားသော တက်တန်းနစ်လှုပ်ရှားမှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရမည်။ အချို့တောင်များ ထိုအချိန်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (ဝိုက် ၁၈၆၄၊ စာမျက်နှာ ၇၉; ၁၈၈၅; ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈)။ အခြားတောင်များသည် ပြောင်းလဲခံခဲ့ရပြီး ကျိုးပဲ့ပြီး မညီမညာဖြစ်ခဲ့သည် (ဝိုက် ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈)။ လွင်ပြင်များသည် တောင်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ တောင်တန်းများသည် လွင်ပြင်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့သည် (ဝိုက် ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈)။ ကမ္ဘာ၏ အချို့အပိုင်းများသည် အခြားအပိုင်းများထက် ပိုမိုပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်ခံခဲ့ရသည် (ဝိုက် ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈)။

Much tectonic activity (uplift and subsidence of the earth’s surface) must have taken place during the Flood. Some mountains were formed then (White 1864, p. 79; 1885; 1890, p. 108). Other mountains were altered, becoming broken and irregular (White 1890, p. 108). Plains were changed into mountains and mountain ranges into plains (White 1890, p. 108). Some parts of the earth were affected more severely than others (White 1890, p. 108).

အယ်လန် ဂျီ. ဝိုက်၏ သိသာထင်ရှားသော ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုမှာ: “ဘုရားသခင်က ပင်လယ်အောက်ခြေတွင် ဖြန့်ကျက်ထားသော ရွှံ့စေး၊ ထုံးကျောက်၊ နှင့် ခွံများသည် မြင့်တက်လာပြီး၊ ဤအရပ်နှင့် ထိုအရပ်သို့ ပစ်ပေါက်ခံခဲ့ရသည်…” (ဝိုက် ၁၈၈၆)။ ကြီးမားသော သစ်တောများသည် မြှုပ်နှံခံခဲ့ရပြီး ယခုကျွန်ုပ်တို့ရရှိထားသော ကျောက်မီးသွေးနှင့် ရေနံကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည် (ဝိုက် ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈; ၁၉၀၃၊ စာမျက်နှာ ၁၂၉)။ ရေများကျဆင်းစပြုသည်နှင့် ကြီးမားသော မတည်ငြိမ်သော ပင်လယ်နှင့် ပျော့ပျောင်းသော ရွှံ့စေးများ ရှိခဲ့သည် (ဝိုက် ၁၈၆၄၊ စာမျက်နှာ ၇၇; ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၇၊ ၁၀၈)။ ကမ္ဘာကို ခန်းခြောက်စေရန် ကူညီပေးသော ပြင်းထန်သောလေသည် (ကမ္ဘာဦး ၈:၁; ဝိုက် ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈) ရေကို “ကြီးမားသော အားဖြင့် ရွှေ့လျားစေခဲ့ပြီး၊ အချို့ကိစ္စများတွင် တောင်များ၏ ထိပ်ပိုင်းများကိုပင် သယ်ဆောင်သွားခဲ့သည်” (ဝိုက် ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈)။

A significant statement by Ellen G. White is: “Clay, lime, and shells that God had strewn in the bottoms of the seas, were uplifted, thrown hither and thither …” (White, 1886). Immense forests were buried and formed the coal and oil we now have (White 1890, p. 108; 1903, p. 129). A vast, turbid sea and soft mud (White 1864, p. 77; 1890, pp. 107, 108) were present as the waters began to subside. The violent wind which helped to dry the earth (Gen. 8:1; White 1890, p. 108) moved the water “with great force, in some instances even carrying away the tops of the mountains” (White 1890, p. 108).

အယ်လန် ဂျီ. ဝိုက်နှင့် ကမ္ဘာဦး၏ ရေးသားသူသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းသည် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးကို ဖုံးလွှမ်းခဲ့သည်ဟု နားလည်ခဲ့ကြသည်မှာ သေချာသည်။ ကမ္ဘာဦး ၇:၁၉-၂၃ သည် ဤအယူအဆကို ထပ်ခါတလဲလဲ အလေးပေးဖော်ပြသည် (ဟာဆယ် ၁၉၇၅): “ကောင်းကင်တစ်ခုလုံးအောက်ရှိ မြင့်မားသော တောင်များအားလုံး ဖုံးလွှမ်းခံခဲ့ရသည်”၊ “ကမ္ဘာပေါ်တွင် လှုပ်ရှားသော သက်ရှိအားလုံး သေဆုံးခဲ့သည်”၊ “အသက်ရှူခြင်း၏ အသက်ရှင်မှုရှိသော ခြောက်သွေ့သော မြေပေါ်ရှိ အရာအားလုံး သေဆုံးခဲ့သည်။ မြေမျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ သက်ရှိအရာအားလုံးကို ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်” (အာရ်အက်စ်ဗွီ)။ “ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်တစ်ခုလုံးသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းတွင် ပြောင်းလဲခံခဲ့ရသည်” (ဝိုက် ၁၈၆၄၊ စာမျက်နှာ ၇၈၊ ၇၉; ၁၈၉٠၊ စာမျက်နှာ ၁၀၇)။

There is no doubt that Ellen G. White and the author of Genesis understood that the Flood covered the whole earth. Genesis 7:19–23; repeatedly emphasizes this concept (Hasel 1975): “All the high mountains under the whole heavens were covered”; “all flesh died that moved upon the earth”; “everything on the dry land in whose nostrils was the breath of life died. He blotted out every living thing that was upon the face of the ground” (RSV). “The entire surface of the earth was changed at the Flood” (White 1864, pp. 78, 79; 1890, p. 107).

၄. ဘူမိဗေဒနှင့် ရှေးဟောင်းသက်ရှိဗေဒ၏ အခြေခံမူများ

IV. Basic Principles of Geology and Paleontology

ရေကြီးမှုအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ပြောင်းလဲမှုများကို နားလည်ရန်၊ ကမ္ဘာမြေ၏ သဘောသဘာဝနှင့်ပတ်သက်သော အခြေခံမူအချို့ကို ဦးစွာ ဖော်ပြရမည်။

In order to understand what changes took place during the Flood, a few basic principles regarding the nature of the earth must first be enunciated.

က. ကမ္ဘာမြေ—ကမ္ဘာမြသည် အီကွေတာတွင် အချင်း ၁၂,၇၅၇ ကီလိုမီတာ (၇,၉၂၇ မိုင်) ရှိပြီး စစ်မှန်သော လုံးပတ်မဟုတ်ဘဲ၊ ဝင်ရိုးများတွင် အနည်းငယ်ပြားပြီး အီကွေတာတွင် ပြူထွက်နေသည်။ ဝင်ရိုးအချင်းသည် အီကွေတာအချင်းထက် ၄၃ ကီလိုမီတာ (၂၇ မိုင်) နည်းသည်။ ဤအချင်းကွာခြားမှုသည် အဓိကအားဖြင့် ကမ္ဘာမြေ၏ ဝင်ရိုးလည်ပတ်မှုကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ ရေကြီးမှုတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆထားသော ပြောင်းလဲမှုအချို့အတွက် အရေးကြီးသော မတင်းကြပ်သော သဘောသဘာဝကို ညွှန်ပြသည်။ ကမ္ဘာမြေ၏ အတွင်းပိုင်းသဘောသဘာဝကို သွယ်ဝိုက်သော သက်သေများမှ သိရှိရသည်။ ဗဟိုတွင် အချင်း ၆,၉၅၀ ကီလိုမီတာ (၄,၃၂၀ မိုင်) ရှိသော လေးလံသော အူတိုင်တစ်ခုရှိပြီး၊ အလယ်ဗဟိုသည် အစိုင်အခဲဖြစ်ပြီး အပြင်ဘက်ပိုင်းသည် အရည်ဖြစ်သည်။ ဤအူတိုင်မှ မျက်နှာပြင်နီးသို့ သိပ်သည်းမှုနည်းသော အကာအဖုံးတစ်ခုရှိပြီး၊ ၎င်းကို ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၃၃ ကီလိုမီတာ (၂၀ မိုင်) ထူသော ပိုမိုပေါ့ပါးသော အပေါ်ယံအလွှာက ဝန်းရံထားသည်။ ကုန်းမြေအောက်ရှိ အပေါ်ယံအလွှာသည် သမုဒ္ဒရာအောက်ရှိ အလွှာထက် များစွာထူသည်။ မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုနှင့် ငလျင်များကဲ့သို့သော ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ရပ်များသည် အကာအဖုံးနှင့် အပေါ်ယံအလွှာ နှစ်ခုစလုံးကို ပါဝင်စေနိုင်သည်။

A. The Earth.—The earth has a diameter of 12,757 km. (7,927 mi.) at the equator and is not a true sphere, being somewhat flattened at the poles while bulging at the equator. The polar diameter is 43 km. (27 mi.) less than the equatorial one. This difference in radii is attributed principally to the earth’s axial rotation and suggests a nonrigid nature, a characteristic important to some postulated changes taking place at the Flood. The nature of the inside of the earth is deduced from indirect evidence. In the center is a heavy core (radius of 6,950 km., 4,320 mi.) with a solid center and liquid outer portion. From this core to near the surface is a less-dense mantle, surrounded by an even lighter crust, which averages about 33 km. (20 mi.) in thickness. The crust beneath the continents is much thicker than that beneath the oceans . Catastrophic events such as volcanoes and earthquakes may involve both the mantle and the crust.

လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်၏ ၇၁ ရာခိုင်နှုန်းသည် သမုဒ္ဒရာများဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားပြီး၊ ကျန် ၂၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် ကုန်းမြေများဖြစ်သည်။ သမုဒ္ဒရာမျက်နှာပြင်၏ ၃ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် ဘူမိဗေဒအရ ကုန်းမြေများ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော အတိမ်အနက်နည်းသော ကုန်းမြေစင်္ကများကို ဖုံးလွှမ်းထားသည်။

At present about 71 percent of the surface of the earth is covered by the oceans, the remaining 29 percent forming the continents. About 3 percent of the ocean surface area covers the continental shelves—relatively shallow regions that geologically are part of the continents.

ခ. အပေါ်ယံအလွှာ—ကျောက်သုံးမျိုးဖြစ်သည့် မီးသင့်ကျောက်၊ အနည်ထိုင်ကျောက်၊ နှင့် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းကျောက်များကို ၎င်းတို့ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အခြေအနေများအပေါ် အခြေခံ၍ ခွဲခြားသည်။ မီးသင့်ကျောက်များသည် မဂ္ဂမာ (ကမ္ဘာမြေအတွင်းရှိ အရည်ပျော်ကျောက်) အေးခဲပြီး ကမ္ဘာမြေ၏ အပေါ်ယံအလွှာအတွင်း သို့မဟုတ် အပေါ်တွင် ပုံဆောင်ခဲဖြစ်လာသောအခါ ဖြစ်ပေါ်သည်။ မီးတောင်ကျောက်များသည် ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်တွင် အေးခဲသွားသော ထုတ်ယူထားသော မီးသင့်ကျောက်များဖြစ်သည်။

B. The Crust.—The three basic kinds of rocks—igneous, sedimentary, and metamorphic—are differentiated on the basis of the conditions under which they were formed. Igneous rocks form when magma (molten rock within the earth) cools and crystallizes within or on the earth’s crust. Volcanics are extrusive igneous rocks that have cooled on the surface of the earth.

အနည်ထိုင်ကျောက်များသည် များသောအားဖြင့် ရွှံ့မှ ကျောက်တုံးများအထိ အမျိုးမျိုးသော အမှုန်အမွှားများကို သယ်ဆောင်လာပြီး စုစည်းထားခြင်းမှ ဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို ဖွဲ့စည်းသည့် အမှုန်အမွှားများ၏ သဘောသဘာဝအလိုက် ခွဲခြားသတ်မှတ်သည်။ ထို့ကြောင့် ရွှံ့ကျောက်သည် ရွှံ့မှဖြစ်ပြီး သဲကျောက်သည် သဲမှဖြစ်သည်။ အနည်ထိုင်ကျောက်အချို့ (ဥပမာ၊ ထုံးကျောက်အချို့၊ ဂျစ်ပဆမ်၊ နှင့် ဆားကျောက်) သည် ဖြေရှင်းရည်မှ ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ အနည်ထိုင်မှုဖြင့် ဖြစ်ပေါ်သည်။ အနည်ထိုင်ကျောက်များသည် အထူးစိတ်ဝင်စားစရာဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့တွင် အတိတ်အသက်များ၏ သက်သေဖြစ်သော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများ ပါဝင်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

Sedimentary rocks usually form from the cementation of transported particles varying in size from clay to boulders and are classified according to the nature of the particles forming them. Thus claystone forms from clay and sandstone from sand, et cetera. Certain sedimentary rocks (for example, some limestones, gypsum, and rock salt) are formed by chemical precipitation from solution. Sedimentary rocks are of special interest because they may contain fossils that are evidence of past life.

ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းကျောက်များသည် လုံလောက်သော အပူ၊ ဖိအား၊ နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုများက မီးသင့်ကျောက်၊ အနည်ထိုင်ကျောက်၊ နှင့် အခြားပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းကျောက်များတွင် သိသာထင်ရှားသော ပြောင်းလဲမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့်နေရာတွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ စကျည်ကျောက်သည် ပြုပြင်ထားသော ထုံးကျောက်ဖြစ်သော ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းကျောက်ဖြစ်သည်။ အချို့ကိစ္စများတွင် ဂရန်းနစ်သည် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းမှုဖြင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

Metamorphic rocks form where sufficient heat, pressure, and sometimes chemical action cause significant changes to igneous, sedimentary, and other metamorphic rocks. Marble is a metamorphic rock that consists of modified limestone. In certain cases granite may be formed by metamorphism.

ဘူမိဗေဒပညာရှင်များသည် ပေးထားသော ဒေသတစ်ခု၏ ကျောက်များကို ဖွဲ့စည်းမှုဟု ခေါ်သော ပိုကြီးသော ယူနစ်များအဖြစ် ပိုင်းခြားသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အကယ်၍ တစ်နေရာဒေသတွင် အနည်ထိုင်များတွင် ထူထဲသော သဲကျောက်၊ ရွှံ့ကျောက်တစ်ခု (သဲကျောက်နှင့် ထုံးကျောက်အလွှာပါးများ ပါဝင်နိုင်သည်)၊ နှင့် ထူထဲသော ထုံးကျောက်တစ်ခု ပါဝင်ပါက၊ ဖွဲ့စည်းမှုသုံးခုအဖြစ် ပိုင်းခြားခြင်းသည် သင့်လျော်ပုံရသည်။ အကယ်၍ အလွှာများသည် အလွန်ပါးပြီး ထူးခြားသော ဘုံဝိသေသတစ်ခုရှိပါက၊ ၎င်းတို့အားလုံးကို ဖွဲ့စည်းမှုတစ်ခုတည်းအဖြစ် ခွဲခြားနိုင်သည်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် ယူနိုက်တက်စတိတ်တွင်သာ ဖွဲ့စည်းမှုနှင့် ခွဲခြမ်းမှုပေါင်း ၁၇,၀၀၀ ကျော်ကို တရားဝင်အဆိုပြုခဲ့သည် (ကိုးကား Keroher ၁၉၇၀၊ စာမျက်နှာ ၂; Keroher et al., ၁၉၆၆၊ စာမျက်နှာ ၃)။

Geologists divide the rocks of a given region into larger units called formations. For example, if the sediments in a certain area include a thick sandstone, a thick unit of shale (possibly containing thin layers of sandstone and limestone), plus a massive, thick limestone, division into three formations would appear reasonable. If the layers are very thin and have a unique common characteristic, all of them might be classified into a single formation. By 1967 more than 17,000 different formations and subdivisions had been proposed formally in the United States alone (cf. Keroher 1970, p. 2; Keroher et al., 1966, p. 3).

ဂ. အနည်ထိုင်လုပ်ငန်းစဉ်များ—ရေကြီးမှုကဲ့သို့သော ဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုသည် အနည်ထိုင်မှုများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်၊ ၎င်းသည် တိုက်စားမှု၊ သယ်ဆောင်မှု၊ နှင့် အနည်ထိုင်မှုများပါဝင်သော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အနည်ထိုင်ကျောက်များအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ရွေ့လျားနေသောရေသည် အသုံးအများဆုံး သယ်ဆောင်မှုကြားခံဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဝါရောင်မြစ်သည် နှစ်စဉ် သမုဒ္ဒရာများသို့ အနည်ထိုင်မှု ၂ ဘီလီယံတန်ခန့်ကို သယ်ဆောင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည် (Holeman ၁၉၆၈)။ ဤမြစ်တွင် သယ်ဆောင်သော အစိုင်အခဲများ၏ အလေးချိန်သည် တစ်ခါတစ်ရံ ရေ၏အလေးချိန်ကို ကျော်လွန်သည် (Mattes ၁၉၅၁)။ လှိုင်းများနှင့် သမုဒ္ဒရာရေစီးကြောင်းများ၏ သယ်ဆောင်နိုင်စွမ်းသည်လည်း များစွာရှိနိုင်သည်။ ရေဖြင့် သယ်ဆောင်နိုင်စွမ်းသည် အလျင်နှင့်အတူ သိသာထင်ရှားစွာ တိုးလာသည်။ သယ်ဆောင်သော အစိုင်အခဲများ၏ အများဆုံးဝန်သည် အလျင်၏ သုံးဆယ့်သုံးဆယ့်လေးဆယ့်တန်ခိုးနှင့် အချိုးကျသည် (Holmes ၁၉၆၅၊ စာမျက်နှာ ၅၁၂)၊ ဆိုလိုသည်မှာ အလျင်သည် ၁၀ ဆမြှင့်တက်လျှင်၊ ဝန်သည် ၁,၀၀၀ မှ ၁၀,၀၀၀ ဆအထိ ပိုမိုကြီးမားနိုင်သည်။

C. Sedimentary Processes.—A catastrophe such as a flood causes a large amount of sedimentation, a process that involves erosion, transport, and deposition of sediments, which may form sedimentary rocks. Moving water is the most common transport medium. The Yellow River of China transports an estimated 2 billion tons of sediment to the oceans each year (Holeman 1968). In this river the weight of the transported solids sometimes exceeds the weight of the water itself (Mattes 1951). The transporting ability of waves and ocean currents also can be considerable. Capacity for transport by water increases considerably with the velocity. The maximum load of transported solids is proportional to the third or fourth power of the velocity (Holmes 1965, p. 512), meaning that if the velocity is increased by a factor of 10, the load can be 1,000 to 10,000 times greater.

လေသည် များစွာသယ်ဆောင်နိုင်စွမ်းရှိသော နောက်ထပ်သယ်ဆောင်မှုကြားခံဖြစ်သည်။ ဆာဟာရာမှ သဲများသည် စပိန်၊ ပြင်သစ်၊ နှင့် အီတလီအထိ သယ်ဆောင်ခံရသည်။ ၁၈၈၃ ခုနှစ်တွင် ဂျာဗားအနီးရှိ ကရာကာတိုအာ မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုမှ ပြာများသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းသို့ ပြန့်ကျဲသွားပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ရောင်စုံနေဝင်ချိန်များကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ လေဆင်နှာမောင်းများသည် အလွန်ကြီးမားသော ဝန်များကို သယ်ဆောင်နိုင်သည်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် လေတိုက်သယ်ဆောင်မှု၏ လုပ်ဆောင်မှုကြောင့် အချို့မှာ ၁၈၀ မီတာ (၆၀၀ ပေ) မြင့်သော ကျယ်ပြန့်သော သဲသောင်ပြင်များ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

Wind is another transport medium of considerable carrying capacity. Sand from the Sahara has been carried as far as Spain, France, and Italy. In 1883 ash from the Krakatoa volcanic eruption near Java was spread over the entire world, producing colorful sunsets for several years afterward. Tornadoes, of course, can transport very large loads. Extensive dunes, some of them 180 m. (600 ft.) high, have been formed in the Middle East as a result of the transporting action of wind.

ရေခဲမြစ်များသည် အနည်ထိုင်မှုများကို တိုက်စားပြီး၊ သယ်ဆောင်ပြီး၊ စုဆောင်းသည်။ ဤကိစ္စတွင် သယ်ဆောင်မှုသည် နှိုင်းယှဉ်ပါက နှေးကွေးသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ၁၈၂၀ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံ မောင့်ဘလန်း၏ ထိပ်သီးအနီးတွင် တက်နေသော လမ်းပြသူသုံးဦးသည် ရေခဲအက်ကွဲရာတွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သည်။ အနှစ်လေးဆယ့်တစ်နှစ်အကြာ၊ ၎င်းတို့၏ ရုပ်ကြွင်းများကို ဘော့ဆွန်းရေခဲမြစ်၏ ခြေရင်းတွင် မိုင်နှစ်မိုင်ခန့်အကွာတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည် (Bertin ၁၉၆၁၊ စာမျက်နှာ ၁၂၆)။ ရေခဲမြစ်များဖြင့် သယ်ဆောင်မှုသည် ရောနှောထားသော (သေးငယ်မှ ကြမ်းတမ်းသော) အနည်ထိုင်မှုများနှင့် ကျောက်များပေါ်တွင် ခြစ်ရာများကဲ့သို့သော ထူးခြားသော ဝိသေသလက္ခဏာများကို ချန်ထားသည်။ ဤခြစ်ရာများ (ရေခဲမြစ်ခြစ်ရာများ) သည် ရေခဲဖြင့် ရွှေ့လျားသောအခါ ကျောက်များက တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ခြစ်မိခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်သည်။

Glaciers erode, transport, and deposit large quantities of sediments. In this case transport is comparatively slow. For instance, in 1820 three guides climbing near the summit of Mont Blanc, France, were lost in a crevasse. Forty-one years later their remains were found about two miles away at the foot of Bossons glacier (Bertin 1961, p. 126). Transport by glaciers leaves diagnostic characteristics such as unsorted (mixed, fine to coarse) sediments and scratches on rocks. These scratches (glacial striations) are produced by rocks scraping each other when moved by the ice.

အနည်ထိုင်မှုများသည် နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့စုဆောင်းပြီး အနည်ထိုင်ကျောက်များဖြစ်လာသည့် နေရာသို့ သယ်ဆောင်ခံရသည်။ အမှုန်အမွှားများသည် ရေဖြင့် ပျော်ဝင်အခြေအနေတွင် သယ်ဆောင်လာသော သတ္တုဓာတ်များစွာဖြင့် စုစည်းထားသည်။ အနည်ထိုင်ကျောက်များ၊ အထူးသဖြင့် ရေဖြင့် စုဆောင်းထားသည့်အရာများသည်၊ များသောအားဖြင့် အနည်ထိုင်မှုအတွင်း အနည်ထိုင်မှုပေးဝေမှုတွင် ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော အလွှာများဟုခေါ်သော သီးခြားအလွှာများတွင် တွေ့ရှိရသည်။ အလွှာများသည် အလျားလိုက် သို့မဟုတ် အလျားလိုက်နီးပါး တင်ပြထားသည်။ ဤအချက်ကို မူလအလျားလိုက်ဥပဒေဟု ခေါ်သည်။ စောင်းထားသော အလွှာများသည် များသောအားဖြင့် အနည်ထိုင်မှုပြီးနောက် ကမ္ဘာမြေ၏ အပေါ်ယံအလွှာတွင် အနှောင့်အယှက်များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်။ ဒုတိယအနည်ထိုင်မှုဥပဒေမှာ အလွန်သိသာထင်ရှားသည့် အထပ်လွှာဥပဒေဖြစ်ပြီး၊ အနှောင့်အယှက်မဖြစ်သော အနည်ထိုင်မှုများ၏ ပုံတွင် အငယ်ဆုံးသည် ထိပ်တွင်ရှိပြီး အိုမှဆုံးသည် အောက်ခြေတွင်ရှိသည်ဟု ဖော်ပြသည်။ အနည်ထိုင်မှုစဉ်တွင် အချိန်အနည်းငယ် သို့မဟုတ် များစွာ ပါဝင်နိုင်သည်။

Sediments are eventually transported to a locality where they settle and form sedimentary rocks. The particles are cemented together by various minerals that are often carried in a dissolved state by water. Sedimentary rocks, especially those deposited by water, usually are found in discrete layers called strata, which result from changes in the supply of sediments during deposition. The layers are laid down in a horizontal or near-horizontal plane. This fact is called the law of original horizontality. Tilted strata usually are a result of disturbances in the crust of the earth after deposition. A second law of deposition, quite self-evident, is the law of superposition, which states that in a pile of undisturbed sediments the youngest is at the top and the oldest at the bottom. Little or much time can be involved in the deposition of a sedimentary sequence.

ဃ. ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဖြစ်ပေါ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်။—မြေကြီးအလွှာတွင်တွေ့ရှိသော အတိတ်ဘဝ၏ မည်သည့်သက်သေမဆို ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအဖြစ် ယူဆသည်။ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများတွင် ပိုမိုရင်းနှီးသော မော်လပ်စကာခွံများ၊ သက်ရှိများ၏ ပုံသွင်းများ၊ သို့မဟုတ် ရှားပါးသော တိရစ္ဆာန်များ၏ ခြေရာများ ပါဝင်နိုင်သည်။ ထိန်းသိမ်းစဉ်အတွင်း ပြောင်းလဲမှုသည် အနည်းငယ်သာဖြစ်နိုင်သည်၊ ဥပမာ၊ အေးခဲထားသော မမုတ်များအချို့၏ ကိစ္စတွင်ကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ သို့သော် မကြာခဏဆိုသလို အရိုးများ သို့မဟုတ် ခွံများနှင့်အတူ မာကျောသော အစိတ်အပိုင်းများသာ ကျန်ရှိသည်။ ပါမင်နရယ်လိုက်ဇ်ဖြစ်သော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် အပေါက်နေရာများကို သတ္တုဓာတ်များဖြင့် ဖြည့်ထားပြီး၊ ပတ်ထရီဖီကေးရှင်းသည် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်သားကို သတ္တုဓာတ်များဖြင့် အစားထိုးခြင်းပါဝင်သည်။ အချို့သော ကျောက်ဖြစ်သစ်သားများသည် ပါမင်နရယ်လိုက်ဇ်ဖြစ်သည်၊ အချို့မှာ ပတ်ထရီဖိုင်ဖြစ်သည်။ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများစွာ၏ ထိန်းသိမ်းမှုလုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း မူလအော်ဂဲနစ်ဒြပ်သား၏ ဟိုက်ဒရိုဂျင်၊ အောက်ဆီဂျင်၊ နှင့် နိုက်ထရိုဂျင်တို့သည် ထွက်ပြေးသွားပြီး၊ ကာဗွန်ဖလင်တစ်ခုနှင့် ပုံရိပ်တစ်ခုသာ ကျန်ရှိသည်။

D. The Process of Fossilization.—Any evidence of past life found in the earth’s crust is considered to be a fossil. Fossils may include the more familiar mollusk shells, casts of organisms, or the less common tracks of animals. Alteration during preservation may be minimal, as in the case of some frozen mammoths; but often only hard parts remain, as is common with bones or shells. Permineralized fossils have pore spaces filled with minerals, whereas petrification involves the replacement of organic matter by minerals. Some fossil woods are permineralized; others are petrified. During the process of preservation of many fossils much of the hydrogen, oxygen, and nitrogen of the original organic matter has escaped, leaving only a carbon film and an imprint.

ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် နေရာအချို့တွင် ပေါများပြီး၊ အနယ်များအများစုတွင် ရှားပါးကာ၊ ဖွဲ့စည်းမှုများစွာတွင် လုံးဝမရှိပါ။ ကမ္ဘာဦးရေလွှမ်းမိုးခြင်းကဲ့သို့သော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို လေ့လာရာတွင်၊ လက်ရှိတွင် သေဆုံးသော သက်ရှိများအများစုသည် ထိန်းသိမ်းမခံရသည်မှာ စိတ်ဝင်စားစရာဖြစ်သည်။ သန္တာကျောက်တန်းများသည် သန္တာကျောက်တန်း၏ မူဘောင်ကို ဖွဲ့စည်းသော သန္တာအရိုးစုများသည် ကျောက်တန်းကြီးထွားလာသည်နှင့်အမျှ ထိန်းသိမ်းခံရသောကြောင့် ထင်ရှားသော ခြွင်းချက်များဖြစ်သည်။ များသောအားဖြင့် စက်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ ပြိုကွဲမှုသည် ထိန်းသိမ်းမှုမဖြစ်ပေါ်မီ ဖြစ်ပေါ်သည်။ ဘီယာဘိုဝါ (၁၉၆၉၊ စာမျက်နှာ ၃၉) က ဤသို့ဖော်ပြသည်- “ယေဘုယျအားဖြင့်၊ သက်ရှိတစ်ခုကို ပိုမိုလျင်မြန်စွာ မြှုပ်နှံပြီး ၎င်း၏အနယ်သိုက်ထဲတွင် တင်းကျပ်စွာ အလုံပိတ်ထားလေ၊ ထိန်းသိမ်းမှု အခွင့်အလမ်းပိုကောင်းလေဖြစ်သည်။” ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီများနှင့် ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုဝါဒီများဖြစ်သော ရှေးဟောင်းသက်ရှိသုတေသီများသည် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများထိန်းသိမ်းရန် လျင်မြန်စွာ မြှုပ်နှံခြင်း၏ အရေးပါမှုကို အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီများက ၎င်းသည် အများအားဖြင့် ကမ္ဘာဦးရေလွှမ်းမိုးခြင်းအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ပြီး၊ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုဝါဒီများကမူ ကာလရှည်ကြာ အကြား သေးငယ်သော ဘေးအန္တရာယ်များစွာဖြင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။

Fossils are abundant in some localities, rare in most sedimentary deposits, and completely absent in many formations. It is of interest to the study of an event such as the Genesis flood that at present most organisms that die are not preserved. Coral reefs are notable exceptions, because the coral skeletons forming the framework of the reef are preserved as the reef grows. Usually mechanical and chemical disintegration takes place before preservation. Beerbower (1969, p. 39) states: “In general, the more rapidly an organism is buried and the tighter the seal of its sedimentary tomb, the better the chances of preservation.” Both creationist and evolutionary paleontologists recognize the importance of rapid burial for preservation of fossils. The former believe this occurred mostly during the Genesis flood, while the latter believe in many smaller catastrophes with long time periods between.

င. ဘူမိဗေဒအလွှာ။—မြေကြီးအလွှာကို ဖွဲ့စည်းထားသော ကျောက်များကို အစောဆုံးကျောက်များအောက်ခြေတွင်နှင့် အငယ်ဆုံးကျောက်များထိပ်တွင်ရှိသော အချိန်စဉ်လိုက်ဖွဲ့စည်းမှုတစ်ခုအဖြစ် စီစဉ်ထားသည်။ ၎င်းကို ဘူမိဗေဒ သို့မဟုတ် အလွှာဗေဒအလွှာဟု ခေါ်သည်။ အသေးစိတ်အချက်အလက်များအတွက် အထွေထွေဘူမိဗေဒအလွှာကို ကြည့်ပါ။ ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အမျိုးမျိုးသော ပိုင်းခြားမှုများအတွက် ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားသော အမည်များကို နောက်ဆက်တွဲအပိုင်းများတွင် အသုံးပြုမည်ဖြစ်ပြီး၊ စာဖတ်သူသည် ရင်းနှီးမှုမရှိသော အလွှာဗေဒဆိုင်ရာ အသုံးအနှုန်းများနှင့် ကြုံတွေ့ပါက ဤပုံကို တိုင်ပင်သင့်သည်။

E. The Geologic Column.—The rocks forming the crust of the earth have been organized into a chronological arrangement with the oldest at the bottom and the youngest at the top. This is called the geologic or stratigraphic column. See the General Geologic Column for details. The identifying names for various divisions of the geologic column will be used in subsequent sections, and the reader should consult this figure if he encounters unfamiliar stratigraphic terms.

ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီများနှင့် ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုဝါဒီများသည် ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အစဉ်လိုက်ကို အသိအမှတ်ပြုပြီး တူညီသော အသုံးအနှုန်းများကို အသုံးပြုကြသည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီများက များသောအားဖြင့် ၎င်းသည် တိုတောင်းသော ကာလတစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေနှင့် ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုဝါဒီများကမူ ၎င်း၏ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် နှစ်ဘီလီယံပေါင်းများစွာကို သတ်မှတ်ကြသည်။

Both creationists and evolutionists recognize the sequence and use the same terminology for the geologic column. The former usually consider that it represents a relatively short period of time, while the latter assign billions of years to its development.

ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ဖနီရိုဇိုးအိုက်တွင် အောက်ပိုင်းထက် ပိုမိုပေါများပြီး ရှုပ်ထွေးသည်။ ဖနီရိုဇိုးအိုက်အတွင်း၊ နို့တိုက်သတ္တဝါများနှင့် ပန်းပွင့်အပင်များကဲ့သို့သော အရှုပ်ထွေးဆုံးသော သက်ရှိပုံစံများသည် အောက်ဆုံးအပိုင်းတွင် မတွေ့ရှိရပါ။ ၎င်းကို အပိုင်း ၆-ဂ တွင် ထပ်မံဆွေးနွေးမည်ဖြစ်သည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီအချို့ (ဥပမာ၊ ပရိုက်စ် ၁၉၂၃၊ ဝှစ်ကွန်းနှင့် မောရစ် ၁၉၆၆) သည် နေရာအချို့တွင် ဤအစဉ်လိုက်မမှန်ကန်ကြောင်းနှင့် ယခုခေါ်သော ပိုမိုသက်ကြီးရွယ်သော ကျောက်များသည် ပိုမိုငယ်ရွယ်သော ကျောက်များပေါ်တွင် တည်ရှိနေသည်ကို ထောက်ပြပြီး ဘူမိဗေဒအလွှာရှိ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများ၏ အစဉ်လိုက်ဖွဲ့စည်းမှုကို ငြင်းပယ်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့က ဘူမိဗေဒအလွှာရှိ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများ၏ ယေဘုယျအစဉ်လိုက်တွင် ခြွင်းချက်များရှိသောကြောင့် ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်မှုသီအိုရီသည် မမှန်ကန်ကြောင်း ငြင်းဆိုကြသည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ပေးထားသော ဥပမာများသည် များသောအားဖြင့် ရော့ကီးတောင်များနှင့် အယ်လပ်စ်ကဲ့သို့သော ဘူမိဗေဒအနှောင့်အယှက်ဖြစ်ထားသော နေရာများမှဖြစ်သည်။ ဤအနှောင့်အယှက်ဖြစ်ထားသော နေရာများသည် ယုံကြည်စရာအငြင်းအခုံကို မပေးနိုင်ပါ၊ အကြောင်းမှာ အစဉ်မမှန်သော အစီအစဉ်များကို ပိုမိုသက်ကြီးရွယ်သော ကျောက်များသည် ပိုမိုငယ်ရွယ်သော ကျောက်များပေါ်တွင် မြှင့်တင်ပြီး လျှောကျသွားခြင်းဖြင့် ရှင်းပြနိုင်ပြီး၊ အချို့ကိစ္စများတွင် ယုံကြည်စရာကောင်းသော ကွင်းဆင်းအချက်အလက်များဖြင့် ထောက်ခံထားသည်။ နေရာအချို့တွင် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် မည်သည့်အကြောင်းပြချက်ကိုမဆို ယူဆထားသည့်အတိုင်း အစဉ်မမှန်ပုံပေါက်နေသော်လည်း၊ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နေရာအများစုတွင် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် တသမတ်တည်းရှိသော အစဉ်လိုက်ဖြစ်နေသည်ကို ရှင်းပြရန် လိုအပ်နေသေးသည်။ ၎င်းကို အပိုင်း ၆-ဂ တွင် ထပ်မံဆွေးနွေးမည်ဖြစ်သည်။

Fossils are much more common and complex in the Phanerozoic than lower down. Within the Phanerozoic the most complex forms of life such as mammals and flowering plants are not found in the lowest portion. This will be discussed further in Section VI-C. A number of creationists (e.g., Price 1923, Whitcomb and Morris 1966) have denied the sequential arrangement of fossils in the geologic column by pointing out that in some places this arrangement does not hold and that so-called older rocks rest on top of younger ones. They argue that since there are exceptions to the general order of fossils in the geologic column, the theory of evolution is invalidated. Unfortunately, the examples usually given are from geologically disturbed areas such as the Rocky Mountains and the Alps. These disturbed areas do not provide a convincing argument, since the out-of-order sequences can be explained by uplift and sliding of the older rocks over the younger, a scenario supported in some cases by convincing field data. Even if in some areas the fossils apparently are out of order, for whatever reason postulated, one still has to explain why in most places on the earth the fossils generally are in a consistent order. This will be discussed further in Section VI-C.

ဗီ. ဘူမိဗေဒအတွေးအခေါ်တွင် မကြာသေးမီ လမ်းကြောင်းများ

V. Recent Trends in Geological Thought

ဘူမိဗေဒသိပ္ပံသည် လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အလွန်သိသာထင်ရှားသော အတွေးအခေါ်ပြောင်းလဲမှုများကို ဖြတ်သန်းလာခဲ့သည်။ ဤပြောင်းလဲမှုများသည် အတိုင်းအတာအလွန်ကျယ်ပြန့်ပြီး ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှုကဲ့သို့သော ကပ်ဆိုးကြီးပုံစံတစ်ခုနှင့် အထူးသက်ဆိုင်သည်။

The science of geology has been undergoing highly significant revolutions in thought over the past decades. These changes are extremely broad in scope and especially pertinent to a model of a catastrophe such as the Flood described in Genesis.

က. ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီ။ ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီ၏ အခြေခံအကြံအစည်သည် အလွန်ရိုးရှင်းသည်။ တိုက်ကြီးများနှင့် သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်သည် ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ရွေ့လျားလာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်ကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းသော အစိတ်အပိုင်းများသို့ ဆွဲချခြင်း (subduction) သို့မဟုတ် ကမ္ဘာမြေအတွင်းပိုင်းမှ ပစ္စည်းများကို မျက်နှာပြင်သို့ ထုတ်လွှတ်ခြင်း (extrusion) ၏ ပုံစံများဖြင့် ထိန်းချုပ်ခံရသည်။ ဤသဘောတရားသည် အလွန်အကျုံးဝင်သောကြောင့် ၎င်းကို အကြီးအကျယ်လက်ခံရန် သို့မဟုတ် လုံးဝပယ်ချရန်သာ ဖြစ်သည်။ ဤရာစုအစောပိုင်းတွင် ဤအကြံအစည်နှင့်ပတ်သက်၍ ခန့်မှန်းချက်အချို့ ထွက်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၁၉၆၀ ခုနှစ်များအလယ်ပိုင်းမတိုင်မီ တွင်ကျယ်စွာ လက်ခံမှုမရရှိခဲ့ပေ။ ဤသဘောတရားသစ်ကို လက်မခံသော ဘူမိဗေဒပညာရှင်များစွာသည် ပြင်းထန်သော ဝေဖန်မှုများကို ခံခဲ့ရသည်။

A. Plate Tectonics.—The basic idea of plate tectonics is quite simple: Continents and the floor of the ocean have been moving over the surface of the earth as governed by patterns of subduction of the earth’s surface into the deeper parts or extrusion of material from inside the earth to the surface. The concept is so all-inclusive that it has the characteristic of either being largely accepted or rejected in its entirety. While some speculation regarding the idea had been entertained earlier in this century, it was not until the middle 1960’s that it achieved widespread acceptance. Many geologists who did not adopt the new idea were subjected to severe criticism.

တိုက်ကြီးများ၏ ပုံသဏ္ဌာန်ကို စဉ်းစားသူတိုင်းသည် မြောက်နှင့်တောင်အမေရိက၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ဥရောပနှင့် အာဖရိက၏ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်း၏ သိသာထင်ရှားသော လိုက်ဖက်မှုကို အထင်ကြီးစေသည်။ ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီ၊ ပို၍တိကျစွာဆိုရလျှင် တိုက်ကြီးရွေ့လျားမှုသီအိုရီသည် ပါးမီယံခေတ်အတွင်း ဤတိုက်ကြီးများ အတူတကွရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အကြား အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာမရှိခဲ့ဘဲ၊ ထိုအချိန်မှစ၍ ၎င်းတို့သည် တဖြည်းဖြည်း ခွဲထွက်သွားခဲ့သည်ဟု အဆိုပြုသည်။

Anyone who ponders the shape of the continents is impressed with the apparent conformity of the outline of the east coast of North and South America to the west coast of Europe and Africa. Plate-tectonic theory, and more specifically in this case, continental-drift theory, proposes that during Permian time these continents were together, there was no Atlantic Ocean between, and that they have been drifting apart since then.

ဤဖြစ်စဉ်ကို ပိုမိုနားလည်ရန်၊ ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်ဖွဲ့စည်းမှုနှင့်ပတ်သက်သော အသေးစိတ်အချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။

In order to understand a little better the process involved, more detail regarding the organization of the surface of the earth must be considered.

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အတိုင်းအတာဖြင့် ကျောက်တုံးများကို ကြည့်သောအခါ ၎င်းတို့သည် ပုံမှန်ထင်မြင်ထားသည်ထက် များစွာ ပိုမိုပျော့ပြောင်းသည်။ ဤမေးခွန်းသည် အတိုင်းအတာပေါ်တွင် များစွာမူတည်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ရာဘာတာယာပေါ်တွင် တွားသွားနေသော သနခြံတစ်ကောင်သည် တာယာကို အလွန်ခိုင်မာသည်ဟု ထင်မည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ကျွန်ုပ်တို့က ၎င်းကို ပျော့ပြောင်းသည်ဟု ထင်သည်။ ကမ္ဘာမြေသည် ခိုင်မာသော အရာထက် ပိုမိုပျော့ပြောင်းသော ပလတ်စတစ်ကဲ့သို့ ပြုမူပုံရသည်။ လူအများစုသည် လနှင့်နေ၏ ဆွဲငင်အားကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော သမုဒ္ဒရာဒီရေစီးများနှင့် ရင်းနှီးကြသည်။ “ခိုင်မာ” သော ကမ္ဘာမြေသည်လည်း လနှင့်နေ၏ ဆွဲငင်အားကို တုံ့ပြန်သည်၊ သို့သော် အတိုင်းအတာမှာ များစွာသေးငယ်သည်။ ငလျင်များသည်လည်း မလွန်စွာ ခိုင်မာသော ကမ္ဘာမြေကို ညွှန်ပြသည်။ ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်၏ ဖြတ်ပိုင်းကို စစ်ဆေးသောအခါ၊ တိုက်ကြီးများအောက်ရှိ အပေါ်ယံလွှာသည် ဂရန်းနစ်ကျောက်အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး၊ သမုဒ္ဒရာများအောက်ရှိ အပေါ်ယံလွှာသည် ပိုမိုသိပ်သည်းသော ဘေ့စော့လ်ကျောက်ဖြစ်သည် (အပိုင်း ၄-ခ)။ အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ ပါးလွှာသော အလွှာတစ်ခုသည် တိုက်ကြီးများနှင့် သမုဒ္ဒရာများစွာကို ဖုံးအုပ်ထားသည်။ ဂရန်းနစ်တိုက်ကြီးများသည် သမုဒ္ဒရာ၏ ဘေ့စော့လ်ကျောက် (၃.၀) သို့မဟုတ် အောက်ရှိ လစ်သိုစဖီးယား (ခန့်မှန်းခြေ ၃.၃) ထက် သိပ်သည်းမှုနည်းသည် (၂.၇)။ ထို့ကြောင့် ဂရန်းနစ်တိုက်ကြီးများသည် အောက်ရှိ ပိုမိုသိပ်သည်းသော ကျောက်တုံးပေါ်တွင် သစ်သားပေါ်တွင် ရေပေါ်နေသကဲ့သို့ တကယ်ပေါ်လွင်နေသည်။

Rocks when viewed on a worldwide scale are much less rigid than is normally imagined. The question is largely a matter of scale: For example, a flea crawling over a rubber tire might think the tire to be quite solid, while we think of it as being flexible. The earth appears to behave more like a softer plastic than like a rigid solid. Most people are familiar with the ocean tides, which are caused by the gravitational pull of the moon and sun. The “solid” earth also responds to the pull of the moon and sun, only on a much smaller scale. Earthquakes also suggest a not-so-rigid earth. As one examines a cross section of the surface of the earth, one sees that the crust beneath the continents consists of granitic type of rock, while beneath the oceans the crust consists of a denser basalt (Section IV-B). A thin veneer of sediment covers much of the continents and the oceans. The granitic continents have a density that is less (2.7) than that of the basalt of the ocean (3.0) or the lithosphere below (around 3.3). Hence the granitic continents literally float on top of denser rock below, somewhat the way wood floats on top of water.

ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီသည် ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်ကို အဓိကအလွှာနှစ်ခုအဖြစ် ခွဲခြားသည်။ အပြင်ဘက်ရှိ လစ်သိုစဖီးယားသည် ပိုမိုခိုင်မာပြီး အပေါ်ယံလွှာနှင့် အောက်ခံအလွှာ၏ အထက်ပိုင်း ကီလိုမီတာ ၁၀၀ (မိုင် ၆၂) ခန့်ပါဝင်သည်။ အောက်ရှိ ပိုမိုပျော့ပြောင်းသော အက်စသီနိုစဖီးယားသည် အောက်ခံအလွှာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ ဤသီအိုရီသည် တောင်အမေရိက၏ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းကဲ့သို့ နေရာအချို့တွင် လစ်သိုစဖီးယားသည် အောက်ခံအလွှာသို့ ဆွဲချခံရကြောင်း အဆိုပြုသည်။ အတ္တလန္တိတ်အလယ်ခေါင်မိုးတန်းကဲ့သို့ အခြားနေရာများတွင် အက်စသီနိုစဖီးယားသည် လစ်သိုစဖီးယားအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသည်။ သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်သည် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ အဆိုပါ နှစ်ခုကဲ့သို့သော မျဉ်းသားနေရာများတွင် ထုတ်လုပ်ခံရပြီး စုပ်ယူခံရသည်နှင့်အမျှ တိုက်ကြီးများသည် ၎င်းပေါ်တွင် တဖြည်းဖြည်း ပျော့ပြောင်းစွာ လှုပ်ရှားနေသည်။ ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီအရ ပါးမီယံခေတ်အတွင်း အတူတကွရှိခဲ့သော တိုက်ကြီးများသည် ထိုအချိန်မတိုင်မီ ခွဲခြားထားပြီး မတူညီသော ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အရွယ်အစားရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆသော်လည်း၊ ဤဖြစ်နိုင်ခြေနှင့်ပတ်သက်၍ ပြတ်သားသော ကောက်ချက်များ မဆွဲယူသင့်ပေ (ဒူဝီးနှင့် စပေါ ၁၉၇၅)။ လီပီချွန်နှင့်အဖွဲ့ (၁၉၇၃) သည် ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသဘောတရား၏ ပြည့်စုံသော ဖော်ပြချက်ကို ပေးထားသည်။

Plate tectonics theory divides the surface of the earth into two main layers. The lithosphere on the outside is more rigid and consists of the crust and about 100 km. (62 mi.) of the upper part of the mantle. The more plastic asthenosphere lies beneath and is part of the mantle. The theory proposes that at certain localities, such as the west coast of South America, the lithosphere is being drawn into the mantle. At other places, such as the mid-Atlantic ridge, the asthenosphere is converted into lithosphere. The continents passively float around on top as the ocean floor is produced and absorbed at various linear localities over the earth, such as the two areas noted. Although the continents that were, according to plate-tectonics theory, together during Permian time are assumed to have been separate and of a different configuration and size before then (Hurley and Rand 1969; Palmer 1974), no definite conclusions concerning this possibility should be drawn (Dewey and Spall 1975). Le Pichon et. al. (1973), give a comprehensive account of the concept of plate tectonics.

ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီကို ထောက်ခံသော သက်သေများတွင်။ (၁) တိုက်ကြီးအချို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသောအခါ ကောင်းမွန်စွာ လိုက်ဖက်မှု၊ (၂) တောင်အမေရိကနှင့် အာဖရိကအကြား ထူးခြားသော အနည်ထိုင်ကျောက်အလွှာများ၏ ကိုက်ညီမှု၊ (၃) မိုးတန်းများ၏ နှစ်ဖက်ရှိ သမုဒ္ဒရာအပေါ်ယံလွှာတွင် သံလိုက်ပြောင်းပြန်ပုံစံများ၏ အချိုးကျမှု၊ ၎င်းသည် ဘေ့စော့လ်ကျောက်သည် ဤမိုးတန်းများတွင် ထုတ်လွှတ်ခံရပြီး လက်ရှိသံလိုက်ဝင်ရိုးစွန်းကို ရယူပြီးနောက် ဘေးဘက်သို့ ပျံ့နှံ့သွားသည်ဟု အကြံပြုသည်။ (၄) လစ်သိုစဖီးယားသည် ကမ္ဘာမြေအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်သည်ဟု ယူဆထားသော နေရာများတွင် ကီလိုမီတာ ၇၀၀ (မိုင် ၄၀၀) အထိ နက်ရှိုင်းသော ငလျင်ဗဟိုများ၏ စုစည်းမှု၊ လစ်သိုစဖီးယားဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ယူဆထားသော အတ္တလန္တိတ်အလယ်ခေါင်မိုးတန်းကဲ့သို့ နေရာများတွင် ကီလိုမီတာ ၂၀ (မိုင် ၁၂) အထိ တိမ်ဖြစ်သော ငလျင်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ထားသည်။ ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီကို ထောက်ခံသော သက်သေများ၏ ဖတ်ရှုရလွယ်ကူသော အကျဉ်းချုံးကို ဂတ်စ်နှင့်အဖွဲ့ (၁၉၇၂) တွင် ပေးထားသည်။

Evidence in favor of plate tectonics includes: (1) The good fit of some of the continents when put together; (2) the match of distinctive sedimentary deposits between South America and Africa; (3) symmetrical magnetic reversal patterns in the oceanic crust on either side of the ridges, suggesting that basalt is extruded at these ridges and then spreads laterally after picking up the prevailing magnetic polarity; and (4) the concentration of deep-seated earthquake centers up to 700 km. (400 mi.) down in the areas where the lithosphere is presumed to go into the earth, in contrast to shallow earthquakes 20 km. (12 mi.) down in areas such as the mid-Atlantic ridge, where the lithosphere is presumably being formed. A good readable summary of the evidence in favor of plate tectonics is given in Gass et. al. (1972).

ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသဘောတရားကို ကန့်ကွက်မှုများတွင်။ (၁) တိုက်ကြီးအချို့ကို ကိုက်ညီအောင်ပြုလုပ်ရာတွင် ပြဿနာ—ဥပမာ၊ မြောက်နှင့်တောင်အမေရိကကို ဥရောပနှင့် အာဖရိကတို့နှင့် ကိုက်ညီအောင်ပြုလုပ်ရန် ဗဟိုအမေရိကကို ဖယ်ရှားရမည်။ (၂) ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုအတွက် ကျေနပ်ဖွယ်ရှင်းပြချက်ယန္တရား မရှိခြင်း။ (၃) တိုက်ကြီးများ ဘယ်သောအခါမှ ရွေ့လျားမှုမရှိခဲ့ကြောင်း အကြံပြုသည့် ရုပ်ကြွင်းဗေဒနှင့် ရှေးခေတ်ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဒေတာများစွာ။ ကာလီ (၁၉၇၄) သည် ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီကို ကန့်ကွက်သည့် မကြာသေးမီ အတွဲတစ်ခုကို တည်းဖြတ်ထားသည်။

Objections to the plate-tectonics concept include: (1) The problem in matching some of the continents—for instance, one has to eliminate Central America in order to make North and South America match up to Europe and Africa; (2) lack of a satisfactory explanatory mechanism for plate motion; (3) a significant body of paleontological and paleoclimatical data that suggest that the continents have never moved. Kahle (1974) has edited a recent volume presenting objections to plate tectonics.

ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသဘောတရားသည် ဘူမိဗေဒပညာရှင်အများစု၏ လက်ခံမှုကို ရရှိထားသည်။ ဤရာစုနှစ်၏ အထင်ရှားဆုံး ဘူမိဗေဒအတွေးအခေါ်ပြောင်းလဲမှုဖြစ်သော ဤသီအိုရီသည် ဘူမိဗေဒသဘောတရားများစွာကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး ယခုလည်း ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်စေနေသည်။ များစွာသော ပြဿနာများသည် မဖြေရှင်းရသေးသော်လည်း၊ ဤအကြံအစည်သည် အလွန်လက်ခံထားသောကြောင့်၊ ၎င်းသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ ဘူမိဗေဒအတွေးအခေါ်ထဲသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ ဤသီအိုရီသည် အပြည့်အဝအောင်မြင်မည်ဖြစ်သလား သို့မဟုတ် ယာယီသဘောတရားတစ်ခုသာဖြစ်မည်ကို အချိန်ကသာ ဖော်ပြနိုင်မည်။ ဤသဘောတရားကို ထောက်ခံသော ဒေတာများသည် အလွန်အထင်ကြီးဖွယ်ရှိသော်လည်း၊ သတိထားရန် လိုအပ်သည်။ သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်မှ မကြာသေးမီ ဒေတာများသည် “ဖွင့်ပြသလောက် အံ့ဩဖွယ်ဖြစ်သည်” (ကနပ်စ် ၁၉၇၇)။ ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီသည် ကမ္ဘာဦးရေလွှမ်းမိုးမှု၏ သဘောတရားကို ထောက်ခံသော စိတ်ဝင်စားဖွယ်အင်္ဂါရပ်များစွာရှိသည်။ ဒစ်ကင်ဆင် (၁၉၇၄) ထောက်ပြသည့်အတိုင်း၊ လစ်သိုစဖီးယား၏ အလျားလိုက်ရွေ့လျားမှုများသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုပုံစံအများစုတွင် မျှော်လင့်ထားသည့် အဓိက ဒေါင်လိုက်ရွေ့လျားမှုများနှင့် တွဲလျက်ဖြစ်ပေါ်ရမည် (အပိုင်း ၆-ခ)။ တိုက်ကြီးများ၏ ခွဲထွက်မှုသည် ကမ္ဘာဦးရေလွှမ်းမိုးမှုတွင် မျှော်လင့်ထားသည့် လှုပ်ရှားမှုအတိုင်းအတာကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ပန်းကန်ပြားရွေ့ဲလျားမှုသီအိုရီမှ လိုအပ်သော ပိုမိုပျော့ပြောင်းသော ကမ္ဘာမြေသဘောတရားသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုအတွင်း မျှော်လင့်ထားသည့် အဓိကပြောင်းလဲမှုများကို ပိုမိုဖြစ်နိုင်ဖွယ်ဖြစ်စေသည်။

The concept of plate tectonics has been accepted by the vast majority of geologists. The most significant change in geological thinking of this century, this theory has caused and is still causing the revision of many geological concepts. Many issues remain unsettled, but, since the idea is so well accepted, it is expected to permeate geological thought for many years. Only time will tell whether the theory will turn out to be permanently successful or only another transient concept. While the data in favor of the concept are very impressive, caution is warranted. Recent data from the floor of the ocean are “as perplexing as they are revealing” (Kaneps 1977). The plate-tectonic theory has a number of interesting features supportive to the concept of the Genesis flood. As Dickinson (1974) points out, the horizontal motions of the lithosphere must be accompanied by major vertical motions, which would be expected in most models of the Flood (Section VI-B). The breaking apart of the continents represents a scale of activity that would be expected in the Genesis flood. The concept of a less rigid earth required by plate-tectonics theory makes the major changes expected during the Flood all the more plausible.

ခ. တူညီမှုဝါဒ၏ အဆင့်လျှော့ချခြင်း။ တူညီမှုဝါဒသဘောတရား (အပိုင်း ၂-က) ကို နည်းလမ်းများစွာဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ၎င်းသည် လက်ရှိဖြစ်ရပ်များအရ အတိတ်ဖြစ်ရပ်များကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသည့် နိယာမကို ရည်ညွှန်းသည်။ ၎င်း၏ တင်းကျပ်သော သမိုင်းဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုတွင်၊ လက်ရှိဘူမိဗေဒဖြစ်စဉ်များ၏ နှုန်းထားများသည် အတိတ်ပြောင်းလဲမှုများကို ရှင်းပြရန် လုံလောက်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ဤအယူဝါဒသည် ယခုလက်ရှိတွင် လေ့လာတွေ့ရှိထားသည်ထက် ပိုကြီးမားသော အတိုင်းအတာဖြင့် အတိတ်ကပ်ဆိုးများကို လက်ခံထားသည့် ကပ်ဆိုးဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှုသည် အဓိကဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကပ်ဆိုးဝါဒသည် ခေတ်သစ်ဘူမိဗေဒပညာရှင်များက ရိုးရာအရ ပယ်ချခံခဲ့ရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် တူညီမှုဝါဒကို “ဘာသာရေးအယူဝါဒတစ်မျိုးအဖြစ်” ဖန်တီးခဲ့သည် (ဟူးကတ်စ် ၁၉၇၀)။ ဤကိုးကားချက်သည် အငြင်းပွားမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို စာဖတ်သူအား အကောင်းဆုံးရှုထောင့်ပေးလိမ့်မည်။

B. Downgrading of Uniformitarianism.—The concept of uniformitarianism (Section II-A) has been defined in many ways. In general it refers to the principle of interpreting past events in terms of present ones. In its strictest historical definition it implies that present rates of geological processes are sufficient to explain past changes. The doctrine is in contrast to catastrophism, which holds to past catastrophes of a scale larger than observed now. The Flood described in Genesis would be a prime example. Catastrophism has traditionally been rejected by modern geologists who have made uniformitarianism “into a kind of religious dogma” (Hooykaas 1970). This latter reference will give the reader an excellent view of the issues in the controversy.

လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုအတွင်း၊ တူညီမှုဝါဒသဘောတရား၏ ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုနှင့် အဆင့်လျှော့ချမှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ကပ်ဆိုးများကို လုံးဝရှောင်ရှားရန်မလိုတော့ဘဲ၊ တူညီမှုဝါဒကို အတိတ်သည် လက်ရှိနှင့် ကွဲပြားနိုင်သည်ဟု ခွင့်ပြုရန် ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုလျက်ရှိသည်။ တူညီမှုသဘောတရားကို ဘူမိဗေဒဖြစ်စဉ်များအတွက် သီးသန့်မဟုတ်ဘဲ သိပ္ပံဥပဒေများအတွက် အသုံးပြုလျက်ရှိသည် (ဂိုးလ်ဒ် ၁၉၆၅)။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ၎င်း၏ ဘူမိဗေဒအရေးပါမှုကို ဆုံးရှုံးလာနေသည်။ “တူညီမှုဝါဒသည် အန္တရာယ်ရှိသော အယူဝါဒဖြစ်သည်” (ကရီနီးန် ၁၉၅၆) နှင့် “လက်ရှိသည် လက်ရှိသို့ရောက်ရန် သော့ဖြစ်သည်” (ဗယ်လင်တိုင်း ၁၉၆၆) စသည့် ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များသည် ဤလမ်းကြောင်းကို သက်သေပြသည်။ တူညီမှုဝါဒကို ကန့်ကွက်မှုများတွင် အဓိကမေးခွန်းများမှာ။ အတိတ်နှုန်းထားများသည် လက်ရှိနှုန်းထားများနှင့် တူညီရမည်လား၊ ပြောင်းလဲမှုနှုန်းသည် ပြောင်းလဲမှုမရှိနိုင်ဘူးလား၊ အတိတ်သည် လက်ရှိနှင့် သိသာစွာ ကွဲပြားမနေခဲ့ဘူးလား။ ဆင်ပ်ဆင် (၁၉၆၃) နှင့် ကစ်စ် (၁၉၆၃) တို့၏ ကိုးကားချက်များတွင် ထပ်မံဆွေးနွေးမှုများကို တွေ့ရမည်။

The past two decades have witnessed a redefinition and downgrading of the uniformitarian concept. Catastrophes are no longer to be completely avoided, and uniformitarianism is being redefined so as to allow a past that is different from the present. The idea of uniformity is being applied to the laws of science and not specifically to geologic processes (Gould 1965); hence it is losing its geological importance. Article titles such as “Uniformitarianism is a Dangerous Doctrine” (Krynine 1956) and “The Present is the Key to the Present” (Valentine 1966) are evidences of this trend. Basic to many of the objections to uniformitarianism are the questions: Why do past rates have to be the same as present ones; can’t change its rate of change? Wasn’t the past evidently different from the present? Additional discussion will be found in the references by Simpson (1963) and Kitts (1963).

ဂန္ဓဝင်တူညီမှုဝါဒ၏ မကြာသေးမီ အဆင့်လျှော့ချမှုနှင့်အတူ၊ ကပ်ဆိုးဝါဒ၏ ထွန်းကားလာမှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ဥပမာ၊ ဘရန်နာနှင့် ဒေးဗစ် (၁၉၇၃) က ဖော်ပြသည်။

Accompanying the recent downgrading of classical uniformitarianism has been an upsurge of catastrophism. For instance Brenner and Davies (1973) state:

“ယေဘုယျအားဖြင့် ရှေးခေတ်ပတ်ဝန်းကျင်များ၏ အနည်ထိုင်ကျောက်ဆန်းစစ်မှုများသည် အနည်ထိုင်ကျောက်ဖြစ်ပေါ်မှုနှင့် ဖြန့်ကျက်မှုသည် ပုံမှန်ဖြစ်စဉ်များ၏ လည်ပတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်ဟူသော တွင်ကျယ်သော ထင်မြင်ယူဆချက်ကို ပယ်ချသည်။ … ဟိုလိုစင်း [မကြာသေးမီ] နှင့် ရှေးခေတ်ကမ်းလွန်အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ လေ့လာမှုများသည် မုန်တိုင်းအနည်ထိုင်မှုများကို ဖော်ထုတ်ရန် လုံလောက်သော သတ်မှတ်ချက်များကို ပေးသည်ဆိုပါက၊ ထိုအနည်ထိုင်မှုများသည် အလားတူ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ဆက်တင်များစွာတွင် တွင်ကျယ်စွာ အသိအမှတ်ပြုခံရလိမ့်မည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ခံစားရသည်။”

“In general sediment analyses of ancient environments reject the pervasive opinion that sediment formation and dispersal owe their genesis to the operation of normal process. … We feel that once studies of Holocene [Recent] and ancient shelf sediments yield sufficient criteria for the recognition of storm deposits, then such deposits will be widely recognized in many similar geological settings.”

အေဂါ (၁၉၇၃၊ စာမျက်နှာ ၄၉) ကလည်း တူညီသော အတွေးအခေါ်ကို ထင်ဟပ်သည်။ “ဟာရီကိန်း၊ ရေလွှမ်းမိုးမှု သို့မဟုတ် ဆူနာမီသည် တစ်နာရီ သို့မဟုတ် တစ်ရက်အတွင်း သဘာဝ၏ ပုံမှန်ဖြစ်စဉ်များသည် နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်အတွင်း အောင်မြင်ခဲ့သည်ထက် ပိုမိုလုပ်ဆောင်နိုင်သည်။”

Ager (1973, p. 49) reflects the same thinking: “The hurricane, the flood or the Tsunami may do more in an hour or a day than the ordinary processes of nature have achieved in a thousand years.”

ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုဆိုင်ရာ အရေးကြီးသောတော်လှန်ရေး။ ဤရာစုနှစ်၏ အနည်ထိုင်မှုဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်တွင် အထူးခြားဆုံးသော တော်လှန်ရေးမှာ ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုသဘောတရား (turbidite concept) ဖြစ်သည်။ ဤသဘောတရားသည် ကပ်ဆိုးကြီးဝါဒ (catastrophism) ဆီသို့ ဦးတည်သည့် လမ်းကြောင်းကိုလည်း ထင်ဟပ်စေသည်။ ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုများသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုလေ့လာမှုအတွက် အထူးစိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် ကြီးမားနိုင်ပြီး၊ ရေအောက်တွင် ဖြစ်ပေါ်ကာ၊ လျင်မြန်စွာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ်ဥပမာတစ်ခုက သရုပ်ပြပေးလိမ့်မည်။

The most significant revolution in sedimentological thinking of this century is the turbidite concept. This concept also reflects the trend towards catastrophism. Turbidites are of special interest to a study of the Flood because they can be huge, they occur under water, and they are rapid. A modern example will illustrate.

၁၉၂၉ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်တွင် ငလျင်တစ်ခုသည် နယူးအင်္ဂလန်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ကနေဒါ၏ မရိုင်းတီးမ်းပြည်နယ်များကို လှုပ်ခတ်ခဲ့သည်။ ဤငလျင်ကို ဂရန်းဘဏ်ခ်ငလျင်ဟု လူသိများပြီး၊ ကုန်းမြေစင်း၏အစွန်းရှိ သမုဒ္ဒရာထဲတွင် အနည်ထိုင်မှုအလုံးအရင်းကြီးတစ်ခု ပြိုကျစေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဖြည်လျော့ထားသော ရွံ့စေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် အခြားအနည်ထိုင်မှုများကိုလည်း လွတ်မြောက်စေခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ကုန်းမြေစင်းမှ မြောက်အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ၏ ပိုမိုနက်ရှိုင်းသောအပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် နောက်ဆုံးတွင် စင်း၏ခြေရင်းရှိ နက်နဲသောလွင်ပြင်ပေါ်သို့ ပျံ့နှံ့သွားပြီး၊ အချို့အပိုင်းများသည် ၇၀၀ ကီလိုမီတာ (၄၃၀ မိုင်) ကျော် ခရီးဆန့်ခဲ့သည်။ သမုဒ္ဒရာထဲတွင် ဖြည်လျော့ထားသော ရွံ့စေးအလုံးအရင်းသည် ပင်လယ်ရေနှင့် လျင်မြန်စွာ ရောနှောပြီး ၎င်း၏ သီးခြားသဏ္ဌာန်ကို ဆုံးရှုံးသွားလိမ့်မည်ဟု တစ်ဦးတစ်ယောက်က ထင်မြင်ကောင်းထင်မြင်နိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ထိုသို့မဟုတ်ပါ။ ဖြည်လျော့ထားသော ရွံ့စေးသည် ရေနှင့် ကျောက်တုံး၊ သဲ၊ ရွံ့နှင့် ရွံ့စေးအမှုန်များ ပေါင်းစပ်ထားသောကြောင့် သန့်စင်သော ပင်လယ်ရေထက် သိပ်သည်းဆ ပိုမိုမြင့်မားသည်။ ဤရွံ့စေးသည် ပေါ့ပါးသော ပင်လယ်ရေအောက်တွင် ကုန်းမြေပေါ်ရှိ လေအောက်တွင် ရေစီးဆင်းသလို စီးဆင်းသည်။ ရွံ့စေးနှင့် ၎င်း၏အထက်ရှိ ရေအကြား ရောနှောမှုသည် အနည်းငယ်သာ ဖြစ်ပေါ်သည်။ ထိုသို့သော ရေအောက်ရွံ့စေးစီးဆင်းမှုကို ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှု (turbidity current) ဟုခေါ်ပြီး၊ စီးဆင်းမှုရပ်တန့်သွားသည့်အခါ အပ်နှံထားသော ရွံ့စေးအလွှာသစ်ကို ရေအောက်အနည်ထိုင်မှု (turbidite) ဟုခေါ်သည်။

On November 18, 1929, an earthquake shook the New England coast and the Maritime Provinces of Canada. This earthquake, known as the Grand Banks Earthquake, caused a slumping of a large mass of sediment in the ocean on the edge of the continental shelf. It also freed other sediments that formed loose mud, which slid down the continental slope into the deeper part of the North Atlantic Ocean. It eventually spread over the abyssal plain at the foot of the slope, parts traveling over 700 km. (430 mi.). One might think that a mass of loose mud flowing in the ocean would quickly mix with the sea water and lose its integrity as a separate unit, but this is not the case. The loose mud has a greater density than pure sea water because it is a combination of water and an abundance of rocks, sand, silt and clay particles. This mud flows beneath the lighter sea water somewhat as water flows on land beneath air. Only a small amount of mixing takes place between the mud and the overlying water. Such an underwater mudflow is called a turbidity current, and the new mud layer deposited as the flow stops is referred to as a turbidite.

သိပ္ပံပညာအတွက် ကံကောင်းစွာဖြင့်၊ သို့သော် စီးပွားဖြစ်တယ်လီဂရပ်ဖီအတွက် ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ဂရန်းဘဏ်ခ်ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုအနီးရှိ အတ္တလန္တိတ်ကျော်ကြားသော ကြိုးများ ၁၂ ခုသည် ဤကပ်ဆိုးတွင် ပြတ်တောက်သွားခဲ့ပြီး၊ အချို့မှာ နှစ်နေရာ သို့မဟုတ် သုံးနေရာတွင် ပြတ်တောက်ခဲ့သည်။ ကြိုးတစ်ခုစီ၏ ပထမဆုံးပြတ်တောက်မှုကို တယ်လီဂရပ်ဖစ်ပို့လွှတ်မှု ရပ်တန့်သွားခြင်းဖြင့် တိကျစွာ အချိန်သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏တည်နေရာကို ခုခံမှုနှင့် ကာပါစီတန့်စစမ်းသပ်မှုများဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ကုန်းမြေစင်း၏ ထိပ်နီးအနီးရှိ ငလျင်ဗဟိုချက်နှင့် အနီးဆုံးရှိသော ကြိုးများသည် အနည်ထိုင်မှုများ ပြိုကျခြင်းကြောင့် ချက်ချင်းနီးပါး ပြတ်တောက်သွားခဲ့ပြီး၊ ပိုမိုဝေးကွာသောနေရာများတွင် ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုသည် ဆက်လက်ကြိုးများကို ဆက်တိုက်ပြတ်တောက်စေသည့်အတိုင်း စနစ်တကျ လိုက်နာနိုင်ခဲ့သည်။ ခရီးသွားနှုန်းများကို တစ်ခါတစ်ရံ တစ်နာရီလျှင် ၁၀၀ ကီလိုမီတာ (၆၀ မိုင်) ထက် ပိုမိုမြန်ဆန်သည်ဟု တွက်ချက်ခဲ့သည်။ အဝေးဆုံးရှိ ကြိုး၊ ၆၅၀ ကီလိုမီတာ (၄၀၀ မိုင်) ကျော်တွင် ငလျင်ဖြစ်ပြီးနောက် ၁၃ နာရီအနည်းငယ်ကျော်တွင် ပြတ်တောက်ခဲ့သည် (ဟီးဇင်နှင့် အီးဝင်း ၁၉၅၂)။ ဤရွံ့စေးစီးဆင်းမှုမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုသည် ၁၀၀,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၄၀,၀၀၀ စတုရန်းမိုင်) ကျော်ကို လွှမ်းခြုံခဲ့ပြီး၊ ပျမ်းမျှအထူသည် ၁ မီတာ (၂–၃ ပေ) ထက်အနည်းငယ်နည်းသည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ၎င်း၏ ထုထည်သည် ကမ္ဘာ့အီကွေတာတစ်ဝိုက်တွင် တန်းစီထားသော တင်ကာကားများ ၂၀ တန်းဖြင့် ဝိုင်းပတ်နိုင်သည့်ပမာဏရှိသည် (ကူနင် ၁၉၆၆)။

Fortunately for science, but unfortunately for commercial telegraphy, 12 transatlantic cables that were near the Grand Banks turbidity flow were broken in this catastrophe, some in two or three places. The first break of each cable was precisely timed by the interruption of the telegraphic transmission and its location determined by resistance and capacitance tests. Those cables that were closest to the epicenter of the earthquake near the top of the continental slope broke almost instantly, probably by the slumping of sediments, while further away an orderly succession could be followed as the turbidity current broke successive cables. Rates of travel were calculated to be sometimes greater than 100 km./hour (60 mi./hour). The last cable, more than 650 km. (400 mi.) out was broken a little over 13 hours after the earthquake (Heezen and Ewing 1952). It has been estimated that the resulting turbidite coming from this mudflow covered more than 100,000 km.2 (40,000 mi.2) and had an average thickness of a little less than one meter (2-3 ft.). Its volume is enough to load 20 rows of tankers encircling the earth side-by-side around the equator (Kuenen 1966).

ဤသို့သော ကျယ်ပြန့်သော အနည်ထိုင်မှုများကို ဤမျှလျင်မြန်စွာ အပ်နှံခြင်းသည် အလွန်ထူးခြားသည်ဟု ထင်ရှားနိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် အတော်လေး သာမန်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်ပုံရသည်။ အရီဇိုးနားပြည်နယ်၊ လိတ်မီးဒ်ရေကန်တွင်၊ ကော်လိုရာဒိုမြစ်ဝင်ရောက်သည့် အရှေ့ဘက်အဆုံးတွင် အနည်ထိုင်မှုများ အမြောက်အမြားစုပုံလာသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုအမျိုးအစားတစ်ခုသည် ဤအနည်ထိုင်မှုအချို့ကို ရေကန်၏ ဆန့်ကျင်ဘက်အဆုံးသို့၊ ၁၅၀ ကီလိုမီတာ (၁၀၀ မိုင်) ကျော်အကွာအဝေးသို့ သယ်ယူပို့ဆောင်သည်။ ဤဖြစ်ရပ်တွင် ခရီးသွားနှုန်းသည် အလွန်နှေးကွေးပုံရပြီး၊ အကွာအဝေးကို ဖုံးလွှမ်းရန် ရက်ပေါင်းများစွာ လိုအပ်သည်။ ဆွစ်ဇာလန်ရေကန်များတွင် ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် အယ်လ်ဂျီးရီးယားကမ်းရိုးတန်းမှ စတင်ဖြစ်ပေါ်ပြီး မြေထဲပင်လယ်ထဲသို့ စီးဆင်းသွားသော ငလျင်ဖြစ်ပေါ်စေသော ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုကြောင့် ကြိုးများစွာ ပြတ်တောက်ခဲ့သည်။ တောင်အတ္တလန္တိတ်ပင်လယ်ကြမ်းပြင်တွင် အမေဇုံမြစ်မှ ၎င်း၏ရင်းမြစ်မှ ၁,၄၅၀ ကီလိုမီတာ (၉၀၀ မိုင်) အကွာတွင် အပင်ပစ္စည်းအလွှာများ စင်တီမီတာအနည်းငယ်အထူရှိသော ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုအစီအစဉ်တစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် အတော်လေးအကွာအဝေးအတွက် ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုအမျိုးအစားဖြင့် သယ်ယူပို့ဆောင်မှုကို ညွှန်ပြသည် (ဘာဒါ နှင့် အခြားသူများ၊ ၁၉၇၀)။ ဟီးဇင်နှင့် အီးဝင်း (၁၉၅၂) က မြောက်အတ္တလန္တိတ်တွင် ၁,၆၀၀ ကီလိုမီတာ (၁,၀၀၀ မိုင်) အတွက် ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုကို အကြံပြုသည်။

To have such widespread deposits laid down so rapidly may seem quite unusual, yet it appears to be a fairly common phenomenon. In Lake Mead, Arizona, large quantities of sediment accumulate at the eastern end where the Colorado River enters the lake. Occasionally a turbidity type of current transports some of this sediment to the opposite end of the lake, which is over 150 km. (100 mi.) away. In this case the rate of travel appears to be extremely slow, requiring several days to cover the distance. Turbidites have been found in lakes in Switzerland. In 1954 several cables were broken by an earthquake-induced turbidity current that originated on the coast of Algeria and flowed into the Mediterranean. In the floor of the South Atlantic a turbidite sequence with layers of plant material several centimeters thick is found about 1450 km. (900 mi.) from its source, the Amazon River, indicating a turbidity-type transport for a considerable distance (Bader et al., 1970). Heezen and Ewing (1952) suggest turbidite transport for 1,600 km. (1,000 mi.) in the North Atlantic.

ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုများတွင် ပုံမှန်အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်း (အပ်နှံမှုအတွင်း အမှုန်အရွယ်အစားသည် ကြမ်းမှ သိမ်မွေ့သို့ တဖြည်းဖြည်းပြောင်းလဲသွားခြင်း)၊ အမှုန်ဦးတည်မှု၊ နှင့် အထူးဆက်သွယ်မှုနှင့် အတွင်းပိုင်းလက္ခဏာများကဲ့သို့သော ထူးခြားသော လက္ခဏာများ ရှိသည်။ ဤအချက်ကြောင့် ၎င်းတို့ကို ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာတွင် တွေ့ရှိရသော ရှေးဟောင်းအနည်ထိုင်မှုများတွင် ဖော်ထုတ်နိုင်သည်။ ကမ္ဘာဦးတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှုကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ဆိုးတစ်ခုမှ ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုများ သိသာထင်ရှားစွာ ရှိလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ရှိနေသည်။ ၎င်းတို့၏ ပေါများမှုနှင့် အနည်ထိုင်မှုများတွင် ကျယ်ပြန့်သော ဖြန့်ဖြူးမှု၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက်တွင် မြင့်မားစွာတွေ့ရှိရပြီး၊ ကုန်းမြေဧရိယာကြီးများပေါ်တွင်၊ ထိုကဲ့သို့သော ကပ်ဆိုးတစ်ခု၏ ယုံကြည်နိုင်မှုကို ပိုမိုတိုးမြှင့်ပေးသည်။ တစ်ခုတည်းသော ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုများသည် ၂၀ မီတာ (၆၆ ပေ) အထူရှိနိုင်ပြီး “ရေအောက်အနည်ထိုင်ရေ၏ တစ်ချက်ထိုးဖြင့် အပ်နှံခံရသည်” (အေဂါ ၁၉၇၃၊ စာမျက်နှာ ၃၅)၊ နှင့် ပိုမိုကြီးမားသောအချို့ကို ထုတ်လုပ်သည့် စီးဆင်းမှု၏ ထုထည်ကို ၁၀၀ ကုဗကီလိုမီတာ (၂၄ ကုဗမိုင်) ဟု ခန့်မှန်းထားသည် (ဝါကာ ၁၉၇၃)။

Turbidites have certain characteristic features such as normal grading (the gradual change in particle size from coarse to fine as one goes upward through the deposit), grain orientation, and special contact and internal features. Because of this, they can be identified in ancient sediments found in the crust of the earth. From a worldwide catastrophe such as the Flood described in Genesis one would expect there to be a significant number of turbidites, and there is. Their abundance and widespread distribution in sediments, which are found high above sea level and over large areas of continents, further increase the credibility of such a catastrophe. Single turbidites may be 20 m. (66 ft.) thick “deposited by a single ‘whoosh’ of turbid water” (Ager 1973, p. 35), and the volume of the flow producing some of the larger ones is estimated at 100 km.3 (24 mi.3) (Walker 1973).

ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုသဘောတရား ပေါ်ပေါက်လာပြီးနောက် ၂၅ နှစ်အတွင်း၊ ယခင်က ရေတိမ်ပိုင်းတွင် ဖြည်းဖြည်းချင်း အပ်နှံခံရသည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သော အဆင့်သတ်မှတ်ထားသော အနည်ထိုင်အလွှာများ သောင်းနှင့်ချီသော အလွှာများသည် ယခုအခါ လျင်မြန်သော ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုများ၏ ရလဒ်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခံရသည် (ဝါကာ ၁၉၇၃)။ ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုများအကြား တွေ့ရှိရသော အနည်ထိုင်မှုများဖြစ်သည့် အင်တာတဘီဒိုက်အလွှာပင်လျှင် တစ်ခါတစ်ရံ လျင်မြန်သော ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုအပ်နှံမှု၏ ရလဒ်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခံရသည် (ရပ်ကီ ၁၉၆၉၊ အက်စ်အီးပီအမ် ၁၉၇၃)။

Since the advent of the turbidite concept 25 years ago, tens of thousands of graded beds piled upon each other, which were previously interpreted as being deposited slowly in shallow water, are now interpreted as the result of rapid turbidity flows (Walker 1973). Even the interturbidite layer, which consists of sediments found “between” some turbidites, is sometimes interpreted as the result of rapid turbidite deposition (Rupke 1969, SEPM 1973).

သိပ္ပံဆိုင်ရာ သက်သေများသည် ကမ္ဘာ၏ အတိတ်သမိုင်းတွင် အချို့ဖြစ်ရပ်များသည် ယခင်ယုံကြည်ထားသည်ထက် များစွာပိုမိုလျင်မြန်စွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ ၎င်းသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုကဲ့သို့သော ကပ်ဆိုးတစ်ခုအတွက် မျှော်လင့်ထားသည့်အတိုင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော် တူညီမှုဝါဒ (uniformitarianism) ၏ သဘောတရားသည် မကြာမီ စွန့်ပစ်ခံရလိမ့်မည်ဟု မမျှော်လင့်ထားပါ။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ၎င်းကို ပြင်းထန်စွာ အငြင်းပွားခဲ့သော်လည်း (ဗယ်လင်တိုင်း ၁၉၇၃)၊ ၎င်းသည် ဘူမိဗေဒ၏ အခြေခံမူများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် လူအများက ယူဆဆဲဖြစ်သည်။ သို့သော် ခေတ်ပြိုင်လမ်းကြောင်းများသည် ၎င်း၏ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အသုံးဝင်မှုကို လျှော့ချသည့် ပြန်လည်သတ်မှတ

Scientific evidence indicates that certain events in the past history of the earth may have proceeded much more rapidly than was previously believed. This is as would be expected for a catastrophe such as the Flood. But it is not expected that the concept of uniformitarianism will soon be discarded. Though vigorously disputed in recent years (Valentine 1973), it is still considered by many as one of the fundamental tenets of geology. Contemporary trends are causing a redefinition that reduces its geological usefulness, however.

၆. ရေကြီးရေလျှံပုံစံများ

VI. Flood Models

က. ဘူမိဗေဒအလွှာတွင် ရေကြီးရေလျှံခြင်း၏ တည်နေရာ။ ဘူမိဗေဒနှင့် ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှ သတင်းအချက်အလက်များကို ပေါင်းစပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများသည် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်နှစ်ခု၏ လက်ရှိအပြောင်းအလဲဖြစ်နေသော အခြေအနေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့နှစ်ခုစလုံးသည် ရေကြီးရေလျှံပုံစံဖော်ဆောင်မှုအတွက် အထူးအရေးကြီးသည်—ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီနှင့် ကာတက်စထရော့ဖစ်ဇင်။ ထို့ကြောင့် လက်ရှိအမြင်များကို အသုံးပြုရာတွင် သတိထားရမည်။

A. Location of the Flood in the Geologic Column.—Efforts to put together the information from geology and Genesis, must take account of the present state of flux in two areas of geological thought, both of which are of particular importance for Flood modeling—plate tectonics and catastrophism. Therefore caution should be exercised in utilizing present viewpoints.

တိုင်းတာမှုများအရ လက်ရှိတွင် အနည်အနှစ်များသည် အလွန်နှေးကွေးစွာ စုပုံလျက်ရှိပြီး၊ မြေကြီးအခွံတွင် တွေ့ရှိရသော အနည်အနှစ်များ၏ စုစုပေါင်းအထူသည် အလွန်ကြီးမားသည်။ လက်ရှိနှုန်းထားများဖြင့် ဤအနည်အနှစ်များ စုပုံရန် အလွန်ရှည်လျားသော အချိန်ကာလလိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ လေ့လာမှုများစွာ (အိုက်ချာ ၁၉၇၆၊ စာမျက်နှာ ၁၄) ၏ ရလဒ်အနေဖြင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများစွာသည် အနည်အနှစ်များသည် နှစ်သန်း ၃ မှ နှစ်ဘီလီယံ ၁.၅ အထိ စုပုံလာခဲ့သည်ဟု နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။ ဤခန့်မှန်းချက်များ၏ ပျမ်းမျှသည် လက်ရှိယူဆထားသော မြေကြီး၏အသက်အရွယ်၏ ၅ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိသော်လည်း၊ အားလုံးသည် သမ္မာကျမ်းခုနှစ်စဉ်အရ ခွင့်ပြုထားသော နှစ်ထောင်အနည်းငယ်ထက် များစွာကျော်လွန်သည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီများသည် ဤထင်ရှားသော ဆန့်ကျင်မှုကို ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အနည်အနှစ်အများစုသည် ရေကြီးရေလျှံစဉ်အတွင်း လက်ရှိစောင့်ကြည့်မှုများအပေါ် အခြေခံ၍ မျှော်လင့်နိုင်သည်ထက် ပိုမိုလျင်မြန်သော နှုန်းထားဖြင့် အနည်ထိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆခြင်းဖြင့် ဖြေရှင်းသည်။ ပုံမှန်အနည်ထိုင်နှုန်းများနှင့် သမ္မာကျမ်းခုနှစ်စဉ်ကို ပြန်လည်သင့်မြတ်စေရန်အတွက် ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အများစုကို ရေကြီးရေလျှံခြင်းအတွင်း ထားရှိရန် ညွှန်ကြားသည်။

Measurements show that at present sediments are accumulating very slowly, while the total thickness of sediments found in the crust of the earth is immense. It would require an exceedingly long time for these sediments to accumulate at present rates. A score of studies (Eicher 1976, p. 14) has resulted in a number of investigators concluding that sediments have been accumulating for 3 million to 1.5 billion years. The average of these estimates is only about 5 percent of the presently assumed age of the earth, but all the estimates are far in excess of the few thousand years allowed by Biblical chronology. The creationist resolves the apparent conflict by assuming that most of the sediments of the geologic column were deposited during the Flood at a much more rapid rate than could be expected on the basis of present observations. Reconciliation of ordinary rates of sedimentation and Biblical chronology dictate that most of the geologic column be placed in the Flood.

ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီအချို့နှင့် သီအိုလစ်တစ်ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဝါဒီများက ရေကြီးရေလျှံခြင်းသည် ပလိုင်စတိုစီးန်း သို့မဟုတ် ပိုမိုနောက်ကျသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။ ဖန်ဆင်းခြင်း၏အစတွင် (အောက်ပိုင်းအနည်အနှစ်များတွင် ရုပ်ကြွင်းအချို့ပါရှိသည်) နှင့် ရေကြီးရေလျှံခြင်းကြားတွင် အချိန်ကာလရှည်လျားမှုကို ယူဆရန် ဆန္ဒမရှိပါက ၎င်းကို ယူဆ၍မရပါ။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ဖော်ပြချက်သည် ၎င်းကို အကြံပြုထားခြင်းမရှိပါ။ ထို့ပြင် ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ ထိပ်ပိုင်းအနီးတွင် “ကောင်းကင်တစ်ခုလုံးအောက်ရှိ မြင့်သောတောင်ကုန်းအားလုံး ဖုံးလွှမ်းခံရသည်” (ကမ္ဘာ. ၇:၁၉) ဟူသော ကမ္ဘာတဝှမ်းရေကြီးရေလျှံခြင်းကို တိကျစွာ ညွှန်ပြနိုင်သည့်နေရာ မရှိပါ။ ဒေသဆိုင်ရာ ရေကြီးရေလျှံခြင်းကို အချို့က ယူဆထားသော်လည်း၊ ဒေသဆိုင်ရာ ရေကြီးရေလျှံခြင်းသည်လည်း ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ဖော်ပြချက်နှင့် မကိုက်ညီပါ၊ ထို့ပြင် ဒေသဆိုင်ရာ ရေကြီးရေလျှံခြင်းမှ ကုန်းမြေသတ္တဝါများကို ကာကွယ်ရန် ကြီးမားသောသေတ္တာရွက်ကို တည်ဆောက်ရန် မဖြစ်နိုင်ဟု ထင်ရသည်။

Some creationists and theistic evolutionists have suggested that the Flood might be a Pleistocene or more recent event. One cannot postulate this unless one is willing to assume a very long period of time between the beginning of creation (most of the lower sediments contain some fossils) and the Flood. The description given in Genesis does not suggest this; also there is no place near the top of the geologic column at which one can pinpoint a worldwide flood such that “all the high hills, that were under the whole heaven, were covered” (Gen. 7:19). A local flood has been postulated by some; however a local flood likewise does not fit the description given in Genesis, and it seems unreasonable to have a huge ark built to preserve terrestrial animals from a local flood.

ဘူမိဗေဒအလွှာသည် အဆင့်အမျိုးမျိုးတွင် သက်ရှိအမျိုးအစားများ ကွဲပြားမှုကို ပြသသည် (အပိုင်း ၄-အီး)။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဝါဒီများက ၎င်းသည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အစဉ်အလာကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ခံစားရသော်လည်း၊ မျှော်လင့်ထားသော အလယ်အလတ်များ မရှိသဖြစ်ပြီး၊ မက်ခရိုဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးသည်ဟု မထင်ရပါ (ယခင်အခန်းကို ကြည့်ပါ)။ ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီများက ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အဆင့်အမျိုးမျိုးတွင် ဇီဝအုပ်စုများ၏ ကွဲပြားမှုကို ရေကြီးရေလျှံခြင်းကြောင့်ဟု ယူဆသည် (အပိုင်း ၆-စီ)။ အကယ်၍ ဘူမိဗေဒအလွှာသို့ အချိန်များစွာသတ်မှတ်ပေးပါက၊ အချိန်အမျိုးမျိုး (အဆင့်များ) တွင် သက်ရှိအမျိုးအစားများ ကွဲပြားမှုကို ကိုင်တွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် သို့မဟုတ် အချိန်အမျိုးမျိုးတွင် ဖန်ဆင်းခြင်းများစွာ—တိုးတက်သောဖန်ဆင်းခြင်း (ရမ်း ၁၉၅၆၊ စာမျက်နှာ ၂၂၆) ကို ဆိုလိုသည်။ ဤနောက်ဆုံးသဘောတရားသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် မကိုက်ညီသလို၊ ပဉ္စမမိန့်မြွက်ချက်တွင် ဘုရားသခင်၏ ပိုမိုတိုက်ရိုက်သောစကားများနှင့်လည်း မကိုက်ညီပါ။ “အကြောင်းမူကား ခြောက်ရက်အတွင်း ထာဝရဘုရားသည် ကောင်းကင်နှင့် မြေကြီး၊ ပင်လယ်၊ နှင့် ၎င်းတို့အတွင်းရှိ အရာအားလုံးကို ဖန်ဆင်းတော်မူခဲ့သည်” (ထွက်. ၂၀:၁၁)။ အကယ်၍ သမ္မာကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော မှန်ကန်သည့်၊ သစ္စာရှိသည့်၊ နှင့် တရားမျှတသော ဖန်ဆင်းရှင်ကို ယုံကြည်ပါက၊ ဆယ်ပညတ်ကို ပေးအပ်စဉ်တွင် သူက ကျွန်ုပ်တို့ကို လှည့်စားခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုရန် တွန့်ဆုတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ အချို့သောဘုရားသခင်သည် ရှည်လျားသောအချိန်ကာလများအတွင်း ဖန်ဆင်းခြင်းများစွာ သို့မဟုတ် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြင့် သက်ရှိများကို ဖန်ဆင်းပြီး၊ ထို့နောက် ခုနှစ်ရက်အတွင်း ၎င်းကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့အား ပြောပြသည်ဟု ယူဆနိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် သမ္မာကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော မှန်ကန်သောဘုရားသခင်၏ ဝိသေသလက္ခဏာနှင့် လုံးဝမကိုက်ညီပါ (ဟေရှာ. ၄၅:၁၉; တိတု ၁:၂)။

The geologic column shows different kinds of organisms at different levels (Section IV-E). Evolutionists feel that this represents an evolutionary sequence; however, expected intermediates are missing, and it does not appear that macroevolution ever took place (see the previous chapter). Creationists attribute the differences in the biota at various levels in the geologic column to the Flood (Section VI-C). If much time is assigned to the geologic column, one has to deal with different kinds of organisms at different times (levels). This entails either evolution or a series of creations at different times—progressive creation (Ramm 1956, p. 226). This latter concept does not agree with Genesis nor with the more direct words of God given in the fourth commandment: “For in six days the Lord made heaven and earth, the sea, and all that in them is” (Ex. 20:11). If one believes in a truthful, faithful, and just Creator as described in the Bible, one is loathe to imply that He deceived us when He gave the Ten Commandments. One can postulate some kind of God who would create life in a series of creations or by some process of evolution over long ages and then tell us He did it in seven days, but this seems entirely out of character with the truthful God described in the Bible (Isa. 45:19; Titus 1:2).

ခ. ပုံစံများ။ ဘူမိဗေဒနှင့် ဗျာဒိတ်မှ သတင်းအချက်အလက်အသစ်များကို ပြည့်စုံသော ရေကြီးရေလျှံပုံစံတစ်ခုအဖြစ် ပေါင်းစပ်ရန် အားထုတ်မှု အနည်းငယ်သာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အချက်အလက်အချို့သည် ယာယီဖြစ်သောကြောင့် သတိထားရန် လိုအပ်သည်။ သို့သော်၊ ဗျာဒိတ်နှင့် သိပ္ပံပညာမှ သတင်းအချက်အလက်များကို ပေါင်းစပ်ရန် ကြိုးစားသူမည်သူမဆို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် ပိုမိုသိသာထင်ရှားသော အချက်အလက်များစွာလည်း ရှိသည်။ ပေါင်းစပ်မှုသည် မကြာမီရရှိလာမည်ဟု မျှော်လင့်ပါသည်။ လက်ရှိတွင် ယာယီအကြံပြုချက်များသာ ပြုလုပ်နိုင်သည်။

B. Models.—Little effort has been put forth to synthesize the new information of geology and revelation into a comprehensive Flood model. Caution is warranted because some of the data is tentative. However, there is also an abundance of more objective data that should be taken into account by anyone trying to put together the information from revelation and science. It is hoped that synthesis will be forthcoming soon. At present only tentative suggestions can be made.

၁. တိုက်ကြီးများ နိမ့်ဆင်းမှုပုံစံများ။ ဤပုံစံသည် အခြေခံအားဖြင့် အလွန်ရိုးရှင်းသည်။ ၎င်းသည် ရေကြီးရေလျှံခြင်းမတိုင်မီ တိုက်ကြီးများသည် ယခုကဲ့သို့ ဂရန်းနိုက်ကျောက်သားဖြင့် အောက်ခံထားသည်ဟု အဆိုပြုသည် (အပိုင်း ၅-အေ)။ ဂရန်းနိုက်အောက်ခံများ၏ ပျမ်းမျှအထူသည် ယခုထက် နည်းပါးပြီး၊ ယခုရှိသော တောင်များထက် ပိုနိမ့်သော တောင်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဂရန်းနိုက်သည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာ ပျံ့နှံ့မည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ယခုဖြစ်ပေါ်နေသော ကက်စပီယံပင်လယ်နှင့် ဂရိတ်ဆော့လ်တ်ရေကန်ကဲ့သို့သော အဆင့်အမျိုးမျိုးရှိ ပင်လယ်ငယ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်သည်။ ဤပင်လယ်အချို့သည် တိုက်ကြီးများ၏ ဂရန်းနိုက်အောက်ခံပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး၊ အနိမ့်ဆုံးနှင့် အပိုင်အခြားကျယ်ပြန့်ဆုံးသော ပင်လယ်များသည် ယနေ့သမုဒ္ဒရာများကဲ့သို့ ဘေ့စ်အောက်ခံဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည် (ပုံ ၂ နှင့် ၃)။ မြေကြီးအတွင်းတွင် ရေများစွာ ဖုံးကွယ်ထားသည် (အပိုင်း ၃)။ ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီ၏ အခြေခံသဘောတရားဖြစ်သည့် မြေကြီးအတွင်းပိုင်း အက်စသီနိုစဖီးယား၏ ရွေ့လျားမှုကို အသုံးပြု၍၊ ကမ္ဘာတဝှမ်းရေကြီးရေလျှံခြင်း၏ သဘောတရားကို လက်ခံနိုင်သည်။ ဘုရားသခင်၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုဖြင့် စတင်ခဲ့ပြီး၊ ဤအက်စသီနိုစဖီးယားကို တိုက်ကြီးများအောက်မှ သမုဒ္ဒရာများအောက်သို့ ဖြည်းဖြည်းချင်း လွှဲပြောင်းမှုသည် တိုက်ကြီးများကို နိမ့်ဆင်းစေပြီး သမုဒ္ဒရာများကို မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်သည်။ ပင်လယ်အောက်ခြေများသည် တိုက်ကြီးများထက် အဆင့်မြင့်တက်လာသောအခါ၊ ဤအောက်ခြေများမှ ပင်လယ်အနည်အနှစ်များသည် တိုက်ကြီး၏ နိမ့်ဆင်းနေသော အပိုင်းတစ်ခုသို့ လွှဲပြောင်းခံရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီးဂျီ ဝှိုက်၏ ဖော်ပြချက်နှင့် ကိုက်ညီသည်။ “ဘုရားသခင်က ပင်လယ်အောက်ခြေများတွင် ဖြန့်ကျက်ထားသော ရွှံ့၊ ထုံး၊ နှင့် ခွံများသည် မြင့်တက်လာပြီး ဤအရပ်ရပ်သို့ ပစ်ပေါက်ခံရသည်” (ဝှိုက် ၁၈၈၆)။ ရေကြီးရေလျှံခြင်းသည် ရုတ်တရက်ဖြစ်ရပ်တစ်ခု မဟုတ်ပါ (အပိုင်း ၃)၊ ရေများဖြည်းဖြည်းချင်း မြင့်တက်လာသည်နှင့်အမျှ ၎င်းတို့သည် ရေကြီးရေလျှံခြင်းမတိုင်မီ ရှုခင်းကို တဖြည်းဖြည်းဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ အနည်ထိုင်မှုများတွင် အချို့သောအစီအစဉ်ကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ ရေသည် ရေကြီးရေလျှံခြင်းမတိုင်မီ ပင်လယ်များမှ၊ မြေကြီးအတွင်းမှ (“ရေအနက်ကြီး၏ စမ်းရေတွင်းများ”၊ ကမ္ဘာ. ၇:၁၁)၊ နှင့် မီးတောင်များမှ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းထောက်ပံ့ပေးသော မိုးရေများမှ ရရှိလာသည်။ ရေခိုးရေငွေ့သည် မီးတောင်ဓာတ်ငွေ့များ၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ ဘူမိဗေဒအလွှာတစ်လျှောက် မီးသင့်လှုပ်ရှားမှုနှင့် တောင်တည်ဆောက်မှု၏ သက်သေများရှိသဖြစ်ပြီး၊ မီးတောင်လှုပ်ရှားမှု၊ မီးသင့်ကျောက်သားများ၏ ဝင်ရောက်မှု၊ နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ နေရာများ၏ နှိုင်းယှဉ်မြင့်တက်မှုသည် ရေကြီးရေလျှံခြင်းတစ်လျှောက် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ရေထုချိုးစီးများသည် သာမန်ဖြစ်ပေါ်မည်ဖြစ်သည်။

1. Subsidence of Continents Models. This model is basically quite simple. It proposes that before the Flood the continents were underlain by granite, as they are now (Section V-A). The average thickness of the granite bases was less than at present, resulting in lower mountains than we now have. The granite would be more widespread, which would result in smaller seas, some at different levels, as occurs now on the earth (e.g., the Caspian and Great Salt Lake). Some of these seas were located on the granitic base of the continents, while the lowest and most extensive seas were underlain by basalt, as are today’s oceans (Figs. 2 and 3). There was a significant amount of water concealed in the earth (Section III). Using the basic plate-tectonics concept of movement of the asthenosphere deeper in the earth, one can accept the concept of a worldwide flood. Initiated by divine intervention, a gradual transfer of this asthenosphere below the continents to below the oceans would cause the continents to sink and the oceans to rise. When the bottoms of the sea reached a level above that of the continents, the marine sediments from these bottoms would be transferred to a lower sinking portion of a continent. This would fit with E. G. White’s statement that “Clay, lime, and shells that God had strewn in the bottoms of the seas, were uplifted, thrown hither and thither” (White 1886). The Flood was not a sudden event (Section III), and as the waters slowly rose they gradually destroyed the pre-Flood landscape, thus creating some order in the deposits. Water came from pre-Flood seas, from inside the earth (“fountains of the great deep,” Gen. 7:11), and from rain possibly supplied in part by volcanoes. Water vapor is the main constituent of volcanic gases. Since there is evidence of igneous activity and mountain building throughout the geologic column, volcanic activity, intrusion of igneous rocks, and relative uplift of local areas must have occurred throughout the Flood. Turbidity currents would be common.

ကမ္ဘာတစ်ခုလုံး ရေဖုံးလွှမ်းသွားပြီးနောက်၊ အထက်တွင်ဖော်ပြထားသော လုပ်ငန်းစဉ်ကို ဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်မှုဖြင့် ပြောင်းပြန်လှန်နိုင်ခဲ့သည်။ တိုက်ကြီးများသည် ပိုမိုပေါ့ပါးသောကြောင့် မြင့်တက်လာပြီး၊ ပင်လယ်သည် ၎င်း၏ နောက်ပိုင်းပုံမှန်အဆင့်သို့ နိမ့်ကျသွားမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရေကြီးမှု၏ နောက်ဆုံးတစ်ဝက်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်မည်ဖြစ်သည်။ ကြီးမားသောလေတိုက်ခတ်မှုသည် အနည်ထိုင်မှုအချို့ကို အခြောက်ခံရာတွင် ကူညီပေးနိုင်ပြီး၊ တောင်ထိပ်အချို့ကို ဖယ်ရှားသွားစေသည်ပင် (ဝှိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈)။ ရေကြီးမှု၏ ဤနောက်ဆုံးတစ်ဝက်အတွင်း၊ အက်စသီနိုစဖီးယားနှင့် လစ်သဆဖီးယားအတွင်း လွှဲပြောင်းမှုများသည် ပန်းကန်တက်ထွန်းနစ် မော်ဒယ် (အပိုင်း V-A) အရ၊ လက်ရှိပင်လယ်ကြမ်းပြင်နှင့် တိုက်ကြီးပုံစံကို ပိုမိုမြန်ဆန်သောနှုန်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ရလဒ်အနေဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တိုက်ကြီးများသည် ပိုမိုသေးငယ်မည်ဖြစ်ပြီး၊ အနည်ထိုင်မှုဝန်ထုပ်ပိုမိုလေးလံမှုကို ထောက်ပံ့ရန် ပိုမိုထူထဲသော ဂရမ်းနစ်အခြေခံဖြင့် ပိုမိုသိသာထင်ရှားသော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ရှိမည်ဖြစ်သည် (ဝှိုက် ၁၉၄၇၊ စာမျက်နှာ ၂၀)။ ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများသည် နိုဧအား သင်္ဘောမှထွက်ခွာပြီးနောက် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ လက်ရှိအဆင့်များသို့ တဖြည်းဖြည်း လျော့ကျသွားခဲ့သည်။ လေထုထဲတွင် မီးတောင်ပြာများ များပြားစွာရှိနေခြင်းသည် နေရောင်ခြည်မှ ဖြာထွက်သော စွမ်းအင်အချို့ကို ပိတ်ဆို့ခြင်းဖြင့် အပူချိန်ကို လျော့ကျစေနိုင်ခဲ့သည် (ဘရွတ် ၁၉၄၉၊ စာမျက်နှာ ၂၀၈)။ ဤလျော့ကျမှုသည် အထူးသဖြင့် ဝင်ရိုးစွန်းများတွင် ကျယ်ပြန့်သော ရေခဲများဖြစ်ပေါ်မှုကို အထောက်အကူပြုနိုင်ခဲ့သည်။

After the entire earth had been covered with water, reversal of the process described above could have been initiated by divine action. The continents, being lighter, would then rise and the sea would sink, each to its subsequent normal level. This would take place during the last half of the Flood. A great wind would help in drying some of the sediment, even causing the removal of some of the mountaintops (White 1890, p. 108). During this latter half of the Flood, transfers in the asthenosphere and lithosphere would produce the present sea floor and continental pattern, according to the plate-tectonics model (Section V-A), at a more rapid rate. However, the resulting continents would be smaller, with a thicker granitic base to support a heavier load of sediment and a more pronounced topography (White 1947, p. 20). Adjustments in the crust of the earth would have continued long after Noah left the ark, gradually decreasing to present levels. A significant amount of volcanic ash in the atmosphere could have reduced the temperature by occluding some of the radiant energy from the sun (Brooks 1949, p. 208). This reduction could have contributed to the development of extensive glaciation, especially at the poles.

ဤယာယီမော်ဒယ်ကို နောက်ထပ်စူးစမ်းလေ့လာမှုအတွက် မူဘောင်တစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်သင့်သည်။

This tentative model should be viewed as a framework for further investigation.

၂. တိုက်ကြီးများနှင့် သမုဒ္ဒရာများ ပြောင်းပြန်လှန်မှုမော်ဒယ်။ ဤမော်ဒယ်သည် ရေကြီးမှုအတွင်း ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာ၏ ပိုမိုမြင့်မားသောနေရာများတွင်ရှိသော အပိုင်းများသည် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ သမုဒ္ဒရာများသို့ ဆေးကြောခံခဲ့ရသည်ဟု အဆိုပြုသည်။ ဤသမုဒ္ဒရာများသည် လက်ရှိသမုဒ္ဒရာများထက် သေးငယ်သည်ဟု ယူဆထားသည်။ မိုးရေများနှင့် ရေကြီးမှု၏ ရေများဖြင့် မြင့်မားသောနေရာများကို တိုက်စားခံရသည်နှင့်အမျှ၊ အိုင်ဆိုစတက်တစ်ပြုပြင်မှုများ (ဝန်ထုပ်ပြောင်းလဲမှုများကို တုံ့ပြန်သည့် ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာ၏ ဒေါင်လိုက်လှုပ်ရှားမှုများ) သည် မူလမြင့်မားသောနေရာများကို ပိုမိုမြင့်တက်စေပြီး၊ ထပ်မံတိုက်စားမှုကို လွယ်ကူစေကာ၊ ရေကြီးမှုမတိုင်မီ သမုဒ္ဒရာများတွင် ပိုမိုထူထဲသော အနည်ထိုင်မှုများ စုပုံလာခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ “တိုက်ကြီးများ” သည် လုံးဝတိုက်စားခံရမည်ဖြစ်ပြီး၊ သမုဒ္ဒရာများတွင် ပိုမိုနက်ရှိုင်းသော အနည်ထိုင်မှုများသည် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းမှု (metamorphism) ကို ခံရမည်ဖြစ်သည် (အပိုင်း IV-B ကို ကြည့်ပါ)။ ဤအနည်ထိုင်ဧရိယာများ (သမုဒ္ဒရာများ) ၏ အောက်ပိုင်းကို ကမ္ဘာအတွင်းရှိ ပျော့ပျောင်းသော မက်ဂမာထဲသို့ စုပ်ယူခြင်းသည် ကျန်ရှိသော အပိုင်းများကို ပိုမိုပေါ့ပါးစေမည်ဖြစ်ပြီး၊ အိုင်ဆိုစတက်တစ်ပြုပြင်မှုများသည် ၎င်းတို့ကို မြင့်တက်စေပြီး လက်ရှိတိုက်ကြီးများကို ဖွဲ့စည်းမည်ဖြစ်သည်။ ရလဒ်အနေဖြင့် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ သမုဒ္ဒရာများနှင့် တိုက်ကြီးများ ပြောင်းပြန်လှန်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ဤဖြစ်ရပ်များနှင့် ဆက်စပ်နေသော ကျယ်ပြန့်သော မီးတောင်လှုပ်ရှားမှုသည် ယခုအခါ ကမ္ဘာ့အနည်ထိုင်အပေါ်ယံလွှာပေါ်နှင့် အတွင်းတွင် တွေ့ရှိရသော ကျယ်ပြန့်သော ဘေ့စော့စီးဆင်းမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်သည်။ ဤတိုက်ကြီးအသစ်များ၏ ပျံ့လွင့်မှုသည် လက်ရှိတိုက်ကြီးဖြန့်ဖြူးမှုနှင့် သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်ဖွဲ့စည်းပုံကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ သို့သော်၊ ဤပျံ့လွင့်မှုနှင့် အိုင်ဆိုစတက်တစ်ပြုပြင်မှုများသည် ယခုအခါ ဘူမိဗေဒပညာရှင်အများစု ယူဆထားသည်ထက် များစွာပိုမိုမြန်ဆန်သောနှုန်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်ရမည်ဖြစ်သည်။

2. Reversal of Continents and Oceans Model. This model proposes that during the Flood those portions of the crust of the earth located at higher elevations were washed into the pre-Flood seas. These seas are postulated to have been smaller than the present ones. As the higher localities were eroded by the rains and waters of the Flood, isostatic adjustments (vertical movements of the crust of the earth in response to changes in load) would raise the original highlands higher, facilitating further erosion, while thicker sediments accumulated in the pre-Flood seas. Eventually the pre-Flood “continents” would be completely eroded while the deeper sediments in the seas were subjected to metamorphism (see Section IV-B). Absorption of the under part of these areas of deposit (seas) into the soft magma inside the earth would make the remaining portions lighter, and isostatic adjustments would cause them to rise and form the present continents. The result would be a reversal of the pre-Flood seas and continents. Extensive volcanic activity would be associated with these events, causing some of the widespread basalt flows now found on and in the sedimentary crust of the earth. Drifting of these new continents could produce the present pattern of continental distribution and ocean floor structure. However, this drifting and the isostatic adjustments would have to occur at much faster rates than presently assumed by most geologists.

နိမ့်ကျမှုမော်ဒယ် (အပိုင်း VII-B-1) ၏ အသေးစိတ်အချက်များစွာဖြစ်သည့် မီးတောင်လှုပ်ရှားမှု၊ ရေခဲများဖြစ်ပေါ်မှု၊ နှင့် ရေထဲတွင်စီးဆင်းသော အညစ်အကြေးများသည် ပြောင်းပြန်လှန်မှုမော်ဒယ်ထဲသို့ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်နိုင်သည်။ ပြောင်းပြန်လှန်မှုမော်ဒယ်မှ အဆိုပြုထားသော ရေကြီးမှုမတိုင်မီ တိုက်ကြီးများ၏ လုံးဝပျက်စီးမှုသည် အယ်လန် ဂျီ. ဝှိုက်၏ အကြံပြုချက်ဖြစ်သည့် တိုက်ကြီးအချို့အပိုင်းများသည် အခြားအပိုင်းများထက် သိသိသာသာ ထိခိုက်မှုနည်းပါးပြီး—တောင်များသည် ပျက်စီးသွားမည့်အစား ကွဲအက်ပြီး မမှန်ကန်ဖြစ်သွားပြီး၊ လွင်ပြင်များ (သမုဒ္ဒရာများမဟုတ်) သည် တောင်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည်—ဟူသော အကြံပြုချက်နှင့် သဘောမတူပုံရသည် (ဝှိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈)။

Many of the details of the subsidence model (Section VII-B-1) such as volcanism, glaciation, and turbidity currents, can be fitted into the reversal model. The complete destruction of the pre-Flood continents posed by the reversal model does not seem to agree with Ellen G. White’s suggestion that some portions of the continents were less severely affected than others—mountains becoming broken and irregular rather than destroyed, plains (not oceans) changed into mountains (White 1890, p. 108).

၃. အခြားအတွေးအခေါ်များ။ ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် ကမ္ဘာသည် အေးသွားသည်နှင့်အမျှ ကျုံ့သွားပြီး၊ ခေါက်ထားသော တောင်တန်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် လုပ်ငန်းစဉ်သည် အခြောက်ခံထားသော ပန်းသီးတစ်လုံး၏ ကျုံ့သွားမှုနှင့် ဆင်တူသည်ဟု အဆိုပြုခဲ့သည်။ ဤအတွေးအခေါ်သည် ဘူမိဗေဒတွင် သိပ္ပံအဆိုအမိန့်အဖြစ် ရရှိခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ လူကြိုက်မများတော့ပါ။ ၎င်းသည် ရေကြီးမှုမော်ဒယ်အတွက် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်နိုင်ခြေအချို့ကို ပေးစွမ်းသည်၊ အထူးသဖြင့် ခေါက်ထားသော တောင်တန်းများ၏ မူလအစနှင့် ကမ္ဘာကျုံ့သွားသည်နှင့်အမျှ အပေါ်ယံလွှာထူလာမှုကြောင့် တိုက်ကြီးများ မြင့်တက်လာမှုနှင့် ပတ်သက်၍ဖြစ်သည်။

3. Other Ideas. Late in the 19th century it was proposed that the earth contracted as it cooled, producing folded mountain ranges, the process being similar to the shrinking of a drying apple. This idea gained the status of orthodoxy in geology, but is no longer popular. It has a few interesting possibilities for a Flood model, especially with reference to the origin of folded mountains and the rise of continents owing to thickening of the crust as the earth shrank.

ပိုမိုရဲရင့်သော ယူဆချက်တစ်ခုဖြစ်သည့် ကမ္ဘာချဲ့ထွင်မှုသည် ပန်းကန်တက်ထွန်းနစ်သီအိုရီပေါ်ထွက်လာပြီးနောက် ထပ်မံအာရုံစိုက်မှုရရှိခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် ဘူမိဗေဒပညာရှင်အများစုသည် ဤအတွေးအခေါ်ကို ပယ်ချသော်လည်း၊ သိပ္ပံစာပေတွင် ဆက်လက်ထောက်ခံမှုတစ်ခု တည်ရှိနေသည် (ကယ်ရီ ၁၉၇၅; စတူဝါ့ဒ် ၁၉၇၆)။ အနာဂတ်သိပ္ပံစူးစမ်းလေ့လာမှုများက ဤသဘောတရားနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်အရာကို ဖော်ထုတ်နိုင်မည်ကို မသိရသေးသလို၊ ချဲ့ထွင်မှုသည် မည်သည့်အတိုင်းအတာဖြင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ကိုလည်း မသိရသေးပါ။ ဤသဘောတရားသည် ဖန်ဆင်းခြင်းသမားအတွက် စိတ်ဝင်စားဖွယ်အင်္ဂါရပ်အချို့ကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး၊ ၎င်းကို အကျယ်တဝင့်ဖယ်ထုတ်မထားသင့်သော ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းခြင်းသီတင်းပတ်၏ တတိယမြောက်နေ့ (ကမ္ဘာဦး ၁:၉၊ ၁၀) သို့မဟုတ် ရေကြီးမှု၏အဆုံးတွင် တိုက်ကြီးများခွဲထွက်မှုနှင့် လက်ရှိသမုဒ္ဒရာများဖွဲ့စည်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

A bolder hypothesis, that of earth expansion, has received additional attention since the advent of plate-tectonics theory. While at present most geologists reject the idea, a continuous thread of support persists in the scientific literature (Carey 1975; Stewart 1976). One does not know what future scientific investigation may reveal about this concept, nor to what degree, if any, expansion may have taken place. The concept does have some features of interest to the creationist and it is a possibility that should not be arbitrarily excluded. It could be associated with the third day of creation week (Gen. 1:9, 10) or with the end of the Flood, causing separation of the continents and forming our present oceans.

ဤအတွေးအခေါ်များသည် ထင်ကြေးပေးဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်နိုင်ခြေအချို့ကို ပေးစွမ်းသည်။ ၎င်းတို့သည် ယေဘုယျအားဖြင့် လက်ခံထားခြင်းမရှိပါ။ သို့သော်၊ တိုက်ကြီးပျံ့လွင့်မှုသဘောတရားသည် မမှန်ကန်ဟု ယူဆခံရခဲ့သည်မှာ လွန်ခဲ့သော နှစ်အနည်းငယ်သာဖြစ်သည်။

plate tectonics details

earth expansion theory

These ideas are speculative, but they offer some interesting possibilities. They are not generally accepted; however, it is only a few years ago that the idea of continental drift was considered incorrect.

၄. နိဂုံးများ။ ထင်ရှားသည်မှာ၊ အထက်တွင်ဖော်ပြထားသော မော်ဒယ်များအားလုံးသည် မဖြစ်မနေ မှန်ကန်မည်မဟုတ်သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် အချင်းချင်း ဆက်နွယ်နိုင်သည်။ ကျောက်မီးသွေးအလွှာပေါ်ရှိ ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ ပင်လယ်များဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသောအခါ၊ ကျဆင်းမှုမော်ဒယ်တွင် ပြောင်းပြန်မော်ဒယ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ပါဝင်သည်။ ကမ္ဘာ့ချဲ့ထွင်မှုနှင့် ကျုံ့သွားမှု အတိုင်းအတာတစ်ခုသည် မည်သည့်မော်ဒယ်တွင်မဆို ပါဝင်နိုင်သည်။ အမှန်တကယ်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်မှာ ဤနေရာတွင် ဆွေးနွေးထားသော မော်ဒယ်တစ်ခုစီ၏ အစိတ်အပိုင်းများနှင့် မဖော်ပြရသေးသော အခြားမော်ဒယ်များကို ပါဝင်စေနိုင်သည်။ အမှန်တရားသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ကန့်သတ်ထားသော ဉာဏ်ရည်များက ရိုးရှင်းစေလိုသည်ထက် ရှုပ်ထွေးလေ့ရှိသည်။

4. Conclusions. Obviously, not all the models presented above can be correct, but they may be interrelated. There is an element of the reversal model in the subsidence model when one considers what happened to the pre-Flood seas situated on the granitic crust. A moderate amount of earth expansion and contraction could be involved in any of the models. What actually happened may involve parts of each model discussed here, and of others yet unproposed. Truth is seldom as simple as our limited intellects tend to make it.

ဂ. ရုပ်ကြွင်းအစီအစဉ်နှင့် ရေလွှမ်းမိုးခြင်း။ ဘူမိဗေဒအလွှာတွင် တွေ့ရှိရသော သက်ရှိမျိုးစိတ်များကို သတိပြုမိသောအခါ၊ ယေဘုယျအားဖြင့် အရှုပ်ထွေးဆုံးဟု ယူဆရသော သက်ရှိပုံစံများသည် အောက်ပိုင်းအလွှာများတွင် မပေါ်ထွက်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ အနည်ထိုင်အလွှာများရှိ ရုပ်ကြွင်းများ၏ ယေဘုယျဖြန့်ဖြူးမှုပုံစံကို ဖန်ဆင်းခြင်းသမားများစွာက ရေလွှမ်းမိုးခြင်းဖြင့် မြှုပ်နှံခံရသော သဘာဝနှင့် ဂေဟစနစ်ဆိုင်ရာ အစီအစဉ်တစ်ခုအပေါ် အခြေခံ၍ ရှင်းပြသည်။ ရေမလွှမ်းမီခေတ်တွင် အပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ ဖြန့်ဖြူးမှုသည် ယခုအခါကဲ့သို့ နေရာအမျိုးမျိုးတွင် ကွဲပြားခဲ့သည်ဟု ယူဆသည်။ ၎င်းကို တောင်တန်းဒေသများတွင် အလွယ်တကူ သတိပြုမိနိုင်သည်၊ အကြောင်းမှာ အနိမ့်ပိုင်းအမြင့်တွင်ရှိသော အပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များသည် တူညီသော ဒေသတွင်း ပိုမိုမြင့်မားသော နေရာများရှိ အရာများနှင့် သိသာထင်ရှားစွာ ကွဲပြားလေ့ရှိသည်။

C. The Fossil Sequence and the Flood.—As one notes the kinds of organisms found in the geologic column, it becomes apparent that what are commonly considered the most complex forms of life do not appear in the lower parts. The general distribution pattern of fossils in the sediments is explained by many creationists on the basis of a natural, ecological sequence being buried by the Flood. It is assumed that before the Flood the distribution of plants and animals varied from place to place as it does now. This is easily noted in mountainous areas where the plants and animals at lower altitudes will often be significantly different from those higher up in the same region.

ရေလွှမ်းမိုးခြင်းသည် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် တွေ့ရသော အစီအစဉ်ကို မည်သို့ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရာတွင်၊ ကျွန်ုပ်တို့သိထားသော ဒေသဆိုင်ရာ ရေလွှမ်းမိုးမှုများနှင့် ကမ္ဘာဦးတွင် ဖော်ပြထားသည့် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးဆိုင်ရာ မရင်းနှီးသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို ခွဲခြားရမည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုကို ပုံမှန်အားဖြင့် မြင့်မားသော ဧရိယာမှ အနည်ထိုင်မှုကို အနိမ့်ပိုင်းသို့ သယ်ဆောင်ပြီး အနည်းငယ် မစည်းမကမ်းပုံစံဖြင့် ရောနှောသည်ဟု တွေးလေ့ရှိသည်။ ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးဆိုင်ရာ ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ အတိုင်းအတာတွင်၊ ဤပုံစံသည် မရောနှောဘဲ စည်းကမ်းရှိမည်မဟုတ်ပေ။ တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လာသော ရေလွှမ်းမိုးမှုရေများသည် ၎င်းတို့၏ ထူးခြားသော သက်ရှိများနှင့်အတူ ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ ရှုခင်းများကို ဖျက်ဆီးသောအခါ အစီအစဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာမည်။ ထိုကဲ့သို့သော ဘေးအန္တရာယ်အတွင်း ကြီးမားသော လှိုင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာရန် မျှော်လင့်ရသည်။ အယ်လန်ဝိုက်သည် သင်္ဘောကို လှိုင်းတစ်ခုမှ တစ်ခုသို့ ပစ်ပေါက်ခံရသည်ဟု (ဝိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၁၀၀) နှင့် မတူညီသော ဦးတည်ရာများသို့ သယ်ဆောင်သွားသည်ဟု (ဝိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၉၉) ဖော်ပြသည်။ ၃ မီတာ (၁၀ ပေ) လှိုင်းသည် တစ်စင်တီမီတာ စတုရန်းလျှင် ၇၀ ဂရမ် (တစ်လက်မစတုရန်းလျှင် ၃၀ ပေါင်) ၏ ဖိအားကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။ မကြာခဏဆိုသလို မတည်ငြိမ်သောရေစီးကြောင်းများ (အပိုင်း V-B) သည် အနည်ထိုင်မှုများကို အနိမ့်ပိုင်းဧရိယာများသို့ သယ်ဆောင်သွားပြီး၊ ကမ္ဘာ့အလွှာများ၏ အနည်ထိုင်အစီအစဉ်များစွာတွင် သတိပြုမိသည့်အတိုင်း တစ်ခုပြီးတစ်ခု အလွှာတင်ထားသည်။ ဤအစီအစဉ်များရှိ ရုပ်ကြွင်းများ၏ အစီအစဉ်သည် တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လာသော ရေများဖြင့် ဖျက်ဆီးခံရသော တိုက်စားခံရသည့် ရှုခင်းများ၏ အစီအစဉ်ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထင်ဟပ်ပြသည်။ ဤအယူအဆကို “ဂေဟစနစ်ဇုန်ခွဲခြားမှုသီအိုရီ” ဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ အိပ်ချ်ဒဗလျူ ကလတ် (H. W. Clark) မှ တီထွင်ခဲ့သည်။ သူ၏ စာအုပ်မှ ထုတ်ယူထားသော ပုံ ၄ (ကလတ် ၁၉၄၆) သည် ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ ရှုခင်းတစ်ခုကို အဆိုပြုထားသည်။ ဤရှုခင်းသည် အထက်တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ရေလွှမ်းမိုးခြင်းဖြင့် ဖျက်ဆီးခံရပါက၊ ယခုရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် တွေ့ရသော အစီအစဉ်ကို ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ ဘူမိဗေဒအလွှာတွင် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အစီအစဉ်တစ်ခုကို အကြံပြုသည့် သက်သေများသည် ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် မတူညီသော အမြင့်များတွင် ထူးခြားသော သက်ရှိမျိုးစိတ်များ ရှိခဲ့သည်ဟု အလားတူညွှန်ပြနိုင်သည်။ ၎င်းသည် ယခုအခါ၏ အခြေအနေနှင့် အနည်းငယ်ဆင်တူသည်။ ဥပမာ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ပင်လယ်အောက်ခြေတွင် လင်းယုန်များနှင့် နွားများကို မတွေ့ရပါ။

In considering how the Flood may have caused the sequence found in the fossil record, one has to differentiate between the small local floods that are familiar to us and an unfamiliar worldwide event as described in Genesis. We usually think of a flood washing sediment from a higher area into a lower one and mixing it in a somewhat disorganized pattern. On the scale of a worldwide flood, this pattern would not be so disorganized. A sequence would result as gradually rising flood waters destroyed the various pre-Flood landscapes with their unique organisms. Great waves would be expected during such a catastrophe. Ellen White refers to the ark’s being flung from billow to billow (White 1890, p. 100) and transported in varied directions (ibid., p. 99). A 3-m. (10-ft.) wave can produce a pressure of 70 grams/cm.2 (30 lbs./in.2). Often turbidity currents (Section V-B) would carry sediments to lower areas, placing one layer on top of another in a somewhat orderly fashion, as is noted in many of the sedimentary sequences of the crust of the earth. The order of the fossils in these sequences would to some degree reflect the order of the eroded landscapes destroyed by the gradually rising waters. This idea, referred to as the “ecological zonation theory,” was developed by H. W. Clark. Figure 4, taken from his book (Clark 1946), illustrates a proposed pre-Flood landscape. If this landscape were destroyed by the Flood as described above, one would obtain the sequence we now find in the fossil record. The evidence in the geologic column that suggests to some people a progressive evolutionary sequence could equally well indicate that on the pre-Flood surface of the planet various types of organisms were characteristic of various elevations. This is somewhat similar to the present situation; for instance, we don’t find eagles and cows in the bottom of the ocean.

ဂေဟစနစ်ဇုန်ခွဲခြားမှုမော်ဒယ်ကို ယခုဂေဟစနစ်ဖြန့်ဖြူးမှုနှင့် ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ ဖြန့်ဖြူးမှုကို တူညီစေခြင်းဖြင့် ရိုးရှင်းလွန်းစေသည့် သဘောထားရှိတတ်သည်။ ၎င်းကို မပြုလုပ်ရပါ၊ အကြောင်းမှာ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းက ၎င်းကို ခွင့်မပြုပါ။ ဥပမာ၊ ယခုအခါ ကျွန်ုပ်တို့၏ ပင်လယ်သက်ရှိများသည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် သို့မဟုတ် အောက်ပိုင်းတွင် နီးပါးသီးသန့်ရှိသည်။ ရုပ်ကြွင်းအစီအစဉ်ကို ကြည့်သောအခါ၊ ကာဗွန်နီဖရက်စ်တွင် ယခုအခါ အသက်ရှင်နေသော အပင်များနှင့် များသောအားဖြင့် ကွဲပြားသော မြေပေါ်အပင်များကို ပေါများစွာ တွေ့ရသည်။ ပာမီယန်တွင် ဤမြေပေါ်အပင်များအထက်တွင်၊ အောက်ပိုင်းရှိ အရာများနှင့် များသောအားဖြင့် ကွဲပြားသော ပင်လယ်သက်ရှိများကို ပေါများစွာ တွေ့ရသည်။ ဤအစီအစဉ်သည် မက်ဆိုဇိုးအက်တွင် ထပ်မံဖြစ်ပေါ်သည်။ ယခုကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် အလားတူအစီအစဉ်ကို မတွေ့ရပါ။ ရေမလွှမ်းမီခေတ်တွင် ပင်လယ်များကို မတူညီသော အဆင့်များတွင် ယူဆပါက (ပုံ ၃ နှင့် ၄)၊ မတူညီသော ရေမလွှမ်းမီခေတ်၏ ဂေဟစနစ်ဖြန့်ဖြူးမှုအပေါ် အခြေခံ၍ အစီအစဉ်များကို ရှင်းပြနိုင်သည်။ ဒုတိယရွေးချယ်စရာတစ်ခုမှာ မြင့်တက်မှု သို့မဟုတ်/နှင့် ဂေဟစနစ်အရ ထူးခြားသော ဧရိယာအချို့၏ ကျဆင်းမှုကို ယူဆပြီး၊ မြင့်တက်လာသော ရေများဖြင့် ဖျက်ဆီးခံရမှုမတိုင်မီ ပုံမှန်အစီအစဉ်ကို ပြောင်းလဲစေသည်။ အခြားမော်ဒယ်များကိုလည်း အဆိုပြုနိုင်သည်။

There is sometimes a tendency to oversimplify the ecological zonation model by equating present ecological distribution with the pre-Flood one. This must not be done, because the fossil record does not allow it. For instance, at present our marine organisms are almost exclusively at sea level or lower. When we look at the fossil sequence we find an abundance of land plants, usually different from any now living, in the Carboniferous. Higher up in the Permian we find above these land plants an abundance of marine organisms, often different from those lower down. This arrangement is repeated again in the Mesozoic. A similar arrangement is not found on the present surface of the earth. If one postulates seas before the Flood at different levels (Figs. 3 and 4), one can explain the sequences on the basis of a different pre-Flood ecological distribution. A second alternative is to postulate uplift and/or subsidence of some ecologically unique areas before destruction by the rising waters, thus changing the normal sequence. Still other models can be proposed.

ဘူမိဗေဒအလွှာတွင် မတူညီသောအဆင့်များရှိ ရုပ်ကြွင်းများ၏ ထူးခြားမှုအတိုင်းအတာနှင့် ဤရုပ်ကြွင်းအမျိုးအစားအချို့၏ ကျယ်ပြန့်သော ဖြန့်ဖြူးမှုသည် ဂေဟစနစ်ဇုန်ခွဲခြားမှုမော်ဒယ်ကို ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမော်ဒယ်အခြေအနေတွင် ရုပ်ကြွင်းအစီအစဉ်အတွက် အကောင်းဆုံး ယေဘုယျရှင်းပြချက်ဖြစ်စေသည်။ ၎င်းသည် ညွှန်ပြရုပ်ကြွင်းများ၏ ရှိနေမှုကိုလည်း ရှင်းပြသည်။ ရုပ်ကြွင်းအစီအစဉ်ကို ရှင်းပြရန် အသုံးပြုခဲ့သော အခြားအချက်များမှာ ဆွဲငင်အားဖြင့် စီစစ်ခြင်း (ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအတွင်း ပိုမိုသိပ်သည်းသော သက်ရှိများ ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ နစ်မြှုပ်သွားခြင်း)၊ လှုပ်ရှားမှု (ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအတွင်း ပိုမိုလှုပ်ရှားနိုင်သော သက်ရှိများ အမြင့်ဆုံးအဆင့်များသို့ ထွက်ပြေးခြင်း)၊ နှင့် ရေပေါ်လွင့်မှုလက္ခဏာများ ပါဝင်သည်။ ဤအချက်များသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအတွင်း ကန့်သတ်ထားသော နည်းလမ်းဖြင့် သိသာထင်ရှားမည်မှာ သေချာသော်လည်း၊ တစ်ခုတည်းက တွေ့ရှိရသော ရုပ်ကြွင်းအစီအစဉ်တစ်ခုလုံးကို ရှင်းပြပေးနိုင်မည်ဟု အလွန်သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ဖြစ်နိုင်ခြေအားဖြင့် မူလဂေဟစနစ်ဖြန့်ဖြူးမှု၊ စီစစ်ခြင်း လှုပ်ရှားမှု၊ နှင့် ရေပေါ်လွင့်မှုတို့၏ ပေါင်းစပ်မှုသည် ပါဝင်ခဲ့သည်။

The degree of uniqueness of fossils at different levels in the geologic column and the widespread distribution of some of these fossil types make the ecological zonation model the best general explanation for the fossil sequence in the context of a Flood model. It also explains the presence of index fossils. Other factors that have been used to explain the fossil sequence include gravitational sorting (the more dense organisms sinking deeper during the Flood), locomotion (the more motile organisms escaping to the highest levels during the Flood), and flotation characteristics. There is no doubt that these factors would be significant in a limited way during the Flood, but it is highly doubtful that any one can explain the whole sequence of fossils found. Probably a combination of original ecological distribution, sorting, locomotion, and flotation were involved.

ဂေဟစနစ်ဇုံခွဲမော်ဒယ်။ ဂေဟစနစ်ဇုံခွဲမော်ဒယ်သည် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ ယခုလက်ရှိမှ ကွဲပြားသော ဂေဟစနစ်တစ်ခုကို အဆိုပြုသည်။ ရေကြီးမှုသည် ကမ္ဘာမြေ၏ ဂေဟစနစ်ကို များစွာ ပြောင်းလဲစေမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။ ရှေးဟောင်းသက်ရှိဗေဒ ဒေတာများအရ အတိတ်သည် ယခုလက်ရှိမှ အလွန်ကွဲပြားသည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အတိတ်အပူချိန်များကို နွေးသော သို့မဟုတ် အေးသော ရာသီဥတုရှိ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းသက်ရှိများအပေါ် အခြေခံ၍ ခန့်မှန်းနိုင်သည်။ ကမ္ဘာမြေ၏ နွေးသောရာသီဥတုဇုံသည် အတိတ်တွင် များစွာ ပိုမိုကျယ်ပြန့်ခဲ့သည် (Menzies et al., ၁၉၇၃၊ စာမျက်နှာ ၃၅၀)။ ဘရွတ်ခ်စ် (၁၉၄၉၊ စာမျက်နှာ ၂၀၄) က လက်ရှိ မြောက်လတ္တီတွဒ် ၄၀° မှ ၉၀° ရှိ ကုန်းမြေဒေသများ၏ အတိတ်အပူချိန်သည် ကမ်ဘရီယံမှ မိုင်အိုစင်းအထိ လက်ရှိထက် ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၇ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၁၃ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) ပိုနွေးခဲ့သည်ဟု ခန့်မှန်းခဲ့သည်။ အတိတ်သည် အတိတ်ကို နားလည်ရန် သော့ချက်ဖြစ်ပုံရသည်!

The ecological zonation model proposes a different pre-Flood ecology from the present. It is expected that the Flood would greatly alter the ecology of the earth. Paleontological data indicate a past quite different from the present. For instance, past temperatures can be estimated on the basis of warm- or cool-climate fossil organisms. The warm-climate belt of the earth appears to have been much more widespread in the past (Menzies et al., 1973, p. 350). Brooks (1949, p. 204) estimated that the past temperature of the continental regions now at north latitudes of 40°-90° averaged 7°C (13°F) warmer than at present throughout the Cambrian to the Miocene. Apparently the past is the key to the past!

အပိုင်း ၆-က တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း၊ ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီများသည် များသောအားဖြင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများပါဝင်သော ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အစိတ်အပိုင်းအများစု (ဖနဲရိုဇိုးအိတ်) ကို ရေကြီးမှုတွင် ထည့်သွင်းသည်။ ရေကြီးမှု ဘူမိဗေဒအလွှာတွင် မည်သည့်နေရာတွင် စတင်ပြီး ပြီးဆုံးသည်ကို ဖော်ပြရန် နှစ်လိုဖွယ်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ရေကြီးမှုကဲ့သို့ ရှုပ်ထွေးသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအတွက် ဤကဲ့သို့ ရိုးရှင်းသော ဖော်ပြချက်ကို မျှော်လင့်၍မရပါ။ ကမ္ဘာ့တစ်နေရာတွင် ရေကြီးမှုဖြင့် တင်ထားသော နောက်ဆုံးအနည်ထိုင်မှုများသည် ဂျူရာဆစ်အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ၎င်းပေါ်တွင် မည်သည့်အရာမျှ မတင်ထားနိုင်သော်လည်း၊ အခြားနေရာများတွင် ၎င်းသည် မိုင်အိုစင်းဖြစ်နိုင်သည်။ မိုင်အိုစင်းသည် ဘူမိဗေဒအလွှာတွင် ဤအချက်တွင် သိသာထင်ရှားသော ရာသီဥတုနှင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းပြောင်းလဲမှုများရှိသောကြောင့် ရေကြီးမှု၏ အများဆုံးအတိုင်းအတာကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်။ ရေကြီးမှု၏ အစသည်လည်း သတ်မှတ်ရန် ခက်ခဲသည်၊ အကြောင်းမှာ ရေကြီးမှုမတိုင်မီ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဖြစ်ပေါ်မှုအချို့ ရှိနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် သန္တာကျွန်းများရှိခဲ့ပါက ဤအရာသည် သေချာပေါက်ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ဤဖွဲ့စည်းပုံများသည် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများဖြင့် အဓိကဖွဲ့စည်းထားသည်။ ရေကြီးမှုတွင် ၎င်းတို့သည် ကွဲအက်ပြီး၊ သယ်ဆောင်ခံရပြီး၊ ပြန်လည်တင်ထားသော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ကမ်ဘရီယံသည် နေရာများစွာတွင် ရေကြီးမှုလှုပ်ရှားမှု၏ အစဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ အခြားနေရာများတွင် အစသည် ပိုမိုမြင့်မားသော သို့မဟုတ် နိမ့်ကျနိုင်သည်။

As indicated in Section VI-A, creationists usually include most of that portion of the geologic column that contains fossils (Phanerozoic) in the Flood. It would be desirable to be able to state where in geologic column the Flood began and ended. However such a simple statement should not be expected for an event so complex as the Flood. In one part of the world the last deposits laid by the Flood may have been of Jurassic type with nothing deposited on top, while in other places it may have been Miocene. The Miocene may represent a maximum for the Flood, since there are significant climatic and fossil changes at this point in the geologic column. The beginning of the Flood should also be difficult to define, since there may have been some fossilization before the Flood. This would certainly be the case if there were any coral reefs then. These structures consist largely of fossils. At the Flood they would have been broken up, transported, and redeposited, forming recycled fossils. The Cambrian may be the beginning of Flood activity in many areas, while elsewhere the beginning may have been higher or lower.

အချို့သော ပိုးကောင်နှင့် ဂျယ်လီဖါးများ၏ ရှားပါးသော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများကို အပေါ်ဆုံး ပရီကမ်ဘရီယံတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ သို့မဟုတ် ရေကြီးမှုအနည်ထိုင်မှုများကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်။ ကမ်ဘရီယံနှင့် ပရီကမ်ဘရီယံအကြား နယ်နိမိတ်သည် ရှင်းလင်းစွာ သတ်မှတ်မထားပါ (Cowie and Glaessner ၁၉၇၅; Stanley ၁၉၇၆)။ ပရီကမ်ဘရီယံ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများသည် ရှားပါးပြီး၊ သံသယဖြစ်ဖွယ် သို့မဟုတ် ပယ်ရှားထားသော ဖော်ထုတ်မှုများစွာ ပါဝင်သည် (ဥပမာ၊ Cloud ၁၉၇၃; Knoll and Barghoorn ၁၉၇၅)။ စထရိုမတိုလိုက်များ၊ ရေညှိများဖြင့် ဖြစ်ပေါ်သည်ဟု ယူဆထားသော ဖွဲ့စည်းပုံများသည်၊ ပရီကမ်ဘရီယံ အနည်ထိုင်မှုအချို့တွင်—အချို့မှာ ပရီကမ်ဘရီယံ အနည်ထိုင်မှုများတွင် အလွန်နိမ့်ကျရာအထိ—များစွာရှိသည် (Mason and Von Brunn ၁၉၇၇)။ ၎င်းတို့သည် အတိတ်အသက်များ၏ စစ်မှန်သော သက်သေဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြပါက၊ ၎င်းတို့သည် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ အနည်ထိုင်မှုများကို ကိုယ်စားပြုမည်ဖြစ်သည်၊ သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ဤဒေသများတွင် ရေကြီးမှု၏ အစကို ဖန်ဆင်းခြင်းဝါဒီအများစုက ပုံမှန်လုပ်လေ့ရှိသော အောက်ပိုင်း ပန်လီအိုဇိုးအိတ်ထက် များစွာ ပိုနိမ့်သောအဆင့်သို့ ရွှေ့ပြောင်းရမည်ဖြစ်သည်။

Some rare fossils of worms and jellyfish have been reported in the uppermost Precambrian. These could represent either pre-Flood or Flood deposits. The boundary between the Cambrian and the Precambrian is not well defined (Cowie and Glaessner 1975; Stanley 1976). Precambrian fossils are rare and include a number of dubious or rejected identifications (e.g., Cloud 1973; Knoll and Barghoorn 1975). Stromatolites, structures assumed to have been produced by algae, are abundant in some Precambrian sediments—some of them quite far down in Precambrian sediments (Mason and Von Brunn 1977). Should these turn out to be real evidence of past life, they would represent pre-Flood deposits, or one would have to move the beginning of the Flood, at least in these localities, to a much lower level than is customarily done by most creationists, who often place it in the lower Paleozoic.

ဃ. ကမ္ဘာဦးရေကြီးမှု၏ သက်သေ—ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ရေကြီးမှုသည် ထူးခြားသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းကို စိတ်ကူးဖြင့် နားလည်ရန် ခက်ခဲသည်။ ဘယ်သောအခါမှ မဖြစ်ပွားခဲ့သော ဖြစ်ရပ်များအတွက်လည်း အလားတူပြောနိုင်သောကြောင့် ရေကြီးမှု၏ ဖြစ်ပွားမှုကို ငြင်းပယ်ရန် အကြောင်းမရှိပါ။ ခိုင်မာသော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုစနစ်တစ်ခုသည် ထူးခြားသော ဖြစ်ရပ်များကို ခွင့်ပြုသင့်သည်။ ရေကြီးမှုအတွက် တိုက်ရိုက်သက်သေမရရှိနိုင်သော်လည်း၊ ဤမျှကြီးမားသော ဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုသည် ၎င်း၏ ဖြစ်ပွားမှုကို ထောက်ခံသော အခြေအနေဆိုင်ရာ သက်သေများစွာကို ချန်ထားရမည်ဖြစ်သည်။

D. Evidence for the Genesis Flood.—Since the Flood, as described in Scripture, is a unique event, it is difficult to conceptualize it. Because the same can be said for events that never occurred is no reason for denying the occurrence of the Flood. A sound system of investigation should allow for unique events. While it is not possible to obtain direct evidence for the Flood, a major catastrophe of such dimensions should leave abundant circumstantial evidence that supports its occurrence.

၁. ပင်လယ်အနည်ထိုင်မှု ဖြန့်ဖြူးမှု။ ကမ္ဘာမြေကို ဖုံးလွှမ်းထားသော အနည်ထိုင်အလွှာ၏ ထူးခြားသော အင်္ဂါရပ်တစ်ခုမှာ ကုန်းမြေပေါ်ရှိ အနည်ထိုင်ဖုံးလွှမ်းမှုသည် သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်ပေါ်တွင် တွေ့ရှိရသည့်အရာထက် ပျမ်းမျှအားဖြင့် ငါးဆခန့် (၁.၅ ကီလိုမီတာ) ထူသည်။ မြစ်များဖြင့် သမုဒ္ဒရာသို့ မူလက သယ်ဆောင်ခံရသော အနည်ထိုင်မှုအချို့သည် လစ်သိုစဖီးယားကို အကာအဖုံးထဲသို့ ဆွဲယူသည့် ဆပ်ဒတ်ရှင်းလုပ်ငန်းစဉ်ဖြင့် အကာအဖုံးထဲသို့ စုပ်ယူခံရပေမည် (အပိုင်း ၅-က)။ မည်မျှစုပ်ယူခံရမည်ကို ခန့်မှန်းရန်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရေကြီးမှုမေးခွန်းအတွက် ပိုမိုအရေးပါသည်မှာ ကုန်းမြေပေါ်ရှိ အနည်ထိုင်မှုများ၏ သုံးပုံတစ်ပုံခန့်တွင် ပင်လယ်ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများပါဝင်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ပင်လယ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အယ်လန် ဂျီ. ဝိုက်ထ် (အပိုင်း ၃) မှ ပေးထားသော ပင်လယ်အနည်ထိုင်မှုများ မြှင့်တင်ခြင်း၏ အယူအဆနှင့် ကောင်းစွာ ကိုက်ညီသည်။ လက်ရှိတွင် သမုဒ္ဒရာအနည်ထိုင်မှုများသည် နည်းပါးသည်ဟူသော စိတ်ဝင်စားဖွယ် အကြံပြုချက်တစ်ခုမှာ ၎င်းတို့သည် ရေကြီးမှု၏ နောက်ဆုံးအဆင့်များမှစတင်ပြီး ရေကြီးမှုနောက်ပိုင်းမှသာ စုဆောင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ကုန်းမြေပေါ်ရှိ ပင်လယ်အနည်ထိုင်မှုများသည် ရေကြီးမှုမတိုင်မီ သမုဒ္ဒရာများတွင် ရှိခဲ့သည်များကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်သည့် ရေကြီးမှုကို မယုံကြည်သော ဘူမိဗေဒပညာရှင်များသည် ကုန်းမြေပေါ်ရှိ ပင်လယ်အနည်ထိုင်မှုများစွာရှိနေခြင်းကို ကုန်းမြေအစိတ်အပိုင်းများစွာသည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အောက်တွင် ကာလရှည်ကြာရှိနေစဉ် ပင်လယ်အနည်ထိုင်မှုများ စုဆောင်းခဲ့သည်ဟု ယူဆခြင်းဖြင့် ရှင်းပြလေ့ရှိသည် (ဥပမာ၊ Brooks ၁၉၄၉၊ စာမျက်နှာ ၂၀၆; Sloss and Speed ၁၉၇၄)။ ဤအယူအဆသည် လုံးဝစိန်ခေါ်မှုမရှိခဲ့ပါ (Wise ၁၉၇၂)။ အတိတ်တွင် ကုန်းမြေများ နိမ့်ကျခဲ့သည်ဟူသော အယူအဆသည် အထက်တွင် အဆိုပြုထားသော ပထမမော်ဒယ် (အပိုင်း ၆-ခ-၁) နှင့် အလွန်ဆင်တူပြီး၊ ၎င်းတွင် ရေကြီးမှုအတွင်း ကုန်းမြေများ နိမ့်ကျသွားသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ဤအရာများမည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ကုန်းမြေပေါ်ရှိ ပင်လယ်အနည်ထိုင်မှုများ၏ များပြားမှုနှင့် ကျယ်ပြန့်သော ဖြန့်ဖြူးမှုသည် ကမ္ဘာဦးရေကြီးမှုကဲ့သို့သော အခြေခံပေါ်တွင်မှလွဲ၍ မမျှော်လင့်ထားပေ။

1. Marine Sediment Distribution. A singular feature of the sediment layer covering the earth is that the sediment cover on the continents averages about five times the thickness (1.5 km.) of that found on the floor of the ocean. Some of the sediment originally carried to the ocean by rivers, et cetera, may have been absorbed into the mantle by a process of subduction that draws the lithosphere into the mantle (Section V-A). How much might be drawn in is a matter of conjecture. Of greater significance to the question of a worldwide flood is the fact that about a third of the sediments on the continents contain marine fossils, and thus originated from the sea. This fits in well with the idea of the uplift of marine sediments given by Ellen G. White (Section III). An interesting suggestion is that at present the sediments of the ocean are sparse, because they have accumulated only from the latter stages of, and since, the Flood, the marine sediments of the continents represent what was in the oceans before the Flood. Geologists who do not believe in a worldwide catastrophe such as the Flood usually explain the presence of abundant marine deposits on the continents by assuming that extensive parts of the continent accumulated marine deposits while they were below sea level for long periods of time (e.g., Brooks 1949, p. 206; Sloss and Speed 1974). This idea has not been completely unchallenged (Wise 1972). The idea of lower continents in the past is quite similar to the first model proposed above (Section VI-B-1) in which the continents sank down during the Flood. Regardless of this, the great abundance and widespread distribution of marine deposits on the continents is unexpected, except on the basis of a Genesis-type flood.

၂. တိုက်ကြီးများပေါ်ရှိ ထူးခြားသော မြေပြင်သိုက်များ၏ တွင်ကျယ်သော သဘောသဘာဝ။ တိုက်ကြီးများပေါ်ရှိ မြေပြင်မှဆင်းသက်လာသော ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများပါဝင်သည့် ထူးခြားသော အနယ်သိုက်များ၏ တွင်ကျယ်သော သဘောသဘာဝသည် လက်ရှိတွင် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သော ဥပမာမရှိသည့် တိုက်ကြီးများပေါ်ရှိ ဘေးအန္တရာယ်ဆန်သော လှုပ်ရှားမှုတစ်မျိုး၏ သက်သေဖြစ်သည်။ ထင်ရှားသော ဥပမာတစ်ခုမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနောက်တောင်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိရသော ချင်လီဖွဲ့စည်းမှု၏ အဖွဲ့ဝင်တစ်ခုဖြစ်သည့် ထရီယပ်စစ်ခ်သစ်သားပါဝင်သော ရှိနာရမ့်ပ်ကွန်ဂလိုမာရိတ်ဖြစ်သည်။ ဤကွန်ဂလိုမာရိတ်သည် တစ်ခါတစ်ရံ ကြမ်းသောသဲကျောက်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားပြီး၊ များသောအားဖြင့် ၃၀ မီတာ (၁၀၀ ပေ) ထက်နည်းသော အထူရှိသော်လည်း၊ နီးပါး ၂၅၀,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၁၀၀,၀၀၀ စတုရန်းမိုင်၊ ဂရီဂိုရီ ၁၉၅၀) ကျော်ပြန့်ကျဲထားသည်။ ၎င်းသည် ဤမျှကျယ်ပြန့်သောနေရာတစ်လျှောက် ဤကဲ့သို့သော ကြမ်းတမ်းသော ဆက်လက်သိုက်တစ်ခုကို ဖြန့်ကျက်ရန် လက်ရှိထက် များစွာသာလွန်သော အင်အားများ လိုအပ်ခဲ့သည်ဟု အကြံပြုသည်။ အချို့သောသူများက ဆိုသည့်အတိုင်း ဒေသဆိုင်ရာ အနယ်လှုပ်ရှားမှုများသည် ဤကဲ့သို့သော ဆက်လက်မှုကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်ဟု စိတ်ကူးရန် ခက်ခဲသည်။ အခြားဖွဲ့စည်းမှုများ၏ အောက်ခြေကွန်ဂလိုမာရိတ်များသည်လည်း တူညီသော သက်သေကို တင်ပြသည်။

2. Widespread Nature of Unique Land Deposits on Continents. The widespread nature of unique sedimentary deposits with land-derived fossils on the continents is evidence of a kind of catastrophic activity on the continents for which there are no contemporary analogs. An outstanding example is the Triassic fossil-wood-bearing Shinarump conglomerate, which is a member of the Chinle Formation found in the Southwestern United States. This conglomerate, which occasionally passes into a coarse sandstone, is usually less than 30 m. (100 ft.) thick, but is spread over nearly 250,000 km.2 (100,000 mi.2; Gregory 1950). It suggests that forces much greater than those at present were necessary to spread a coarse continuous deposit such as this over so wide an area. That local sedimentary activities, as claimed by some, should produce such continuity is difficult to imagine. Basal conglomerates of other formations present the same evidence.

ဖွဲ့စည်းမှုများစွာ၏ တွင်ကျယ်ပြီး ဆက်လက်ရှိနေသော ထူးခြားသော သဘောသဘာဝသည် ကမ္ဘာ့ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကို အကြံပြုသည့် အကျယ်တဝင့် သိုက်ဖြစ်ပေါ်မှုကို ညွှန်ပြသည်။ ဥပမာ၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနောက်ပိုင်းရှိ ဒိုင်နိုဆောပါဝင်သော ဂျူရာဆစ်မော်ရစွန်ဖွဲ့စည်းမှုသည် ကန်းဆပ်မှ ယူတားအထိ နှင့် ကနေဒါမှ နယူးမက္ကဆီကိုအထိ ဖြန့်ကျဲထားပြီး (ဟင့်ဇီ ၁၉၇၃)၊ ၎င်း၏ပျမ်းမျှအထူမှာ ၁၅၀ မီတာ (၅၀၀ ပေ) ခန့်သာဖြစ်သည်။ ကျယ်ပြန့်သောဖွဲ့စည်းမှုများ၊ ၎င်းတို့အနက် ကျယ်ပြန့်သောစာရင်းကို ပေးနိုင်သည်၊ သည် လက်ရှိတွင် မသိရှိသော အတိုင်းအတာဖြင့် ဘေးတိုက်သိုက်ဆက်လက်မှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။ ဘူမိဗေဒပညာရှင်များစွာသည် ၎င်းတို့ကို ဒေသဆိုင်ရာ အနယ်လက္ခဏာများ၏ ပေါင်းစပ်မှုအဖြစ် ရှင်းပြသည်။ ဒေသဆိုင်ရာ အနယ်ဖြစ်စဉ်များသည် ဤအတော်လေးပါးလျှင်သော်လည်း တွင်ကျယ်ပြီး ဆက်လက်ရှိနေသော ဖွဲ့စည်းမှုများကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်ဟု စိတ်ကူးရန် အလွန်ခက်ခဲသည်။ ဖွဲ့စည်းမှုများ၏ သိုက်ဖြစ်ပေါ်မှုအတွက် ယူဆထားသော ကာလရှည်ကြာအတွင်း ဒေသဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုသည် မည်သို့ဤမျှ တသမတ်တည်းဖြစ်နိုင်သည်ကိုလည်း တွေးမိစေသည်။ ဤအချက်အလက်များသည် ကမ္ဘာဦးတွင် ဖော်ပြထားသော ဘေးအန္တရာယ်ဆန်သော ရေလွှမ်းမိုးခြင်းသဘောတရားနှင့် ပိုမိုကိုက်ညီသည်။

The widespread, continuous, and unique nature of many formations also indicates extensive deposition on a scale that is suggestive of a world flood. For example, the varicolored dinosaur-bearing Jurassic Morrison Formation of the Western United States extends from Kansas to Utah and from Canada to New Mexico (Hintze 1973), yet its average thickness is only about 150 m. (500 ft.). These widespread formations, of which an extensive list could be provided, reflect lateral depositional continuity on a scale unknown at present. Many geologists explain these as a composite of local sedimentary features. Again it is extremely difficult to imagine local sedimentary phenomena producing these relatively thin but widespread and continuous formations. One also wonders how local activity could be so uniform over the long periods of time assumed for the deposition of the formations. The data fit better with the idea of a catastrophic flood as described in Genesis.

၃. ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် လျော့နည်းသွားသော ဒေသဆိုင်ရာမှု။ သက်ရှိများ၏ ဒေသဆိုင်ရာမှု (ဖြန့်ဖြူးမှု၏ ဒေသတွင်းကန့်သတ်မှု) သည် ယခုအခါ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းထက် များစွာပိုမိုကြီးမားသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်၊ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်များသည် ရှင်သန်နေသော မျိုးစိတ်များထက် ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် များစွာပိုမိုတွင်ကျယ်သည်ဟု ပေါ်လွင်သည်။ ရှေးဟောင်းသက်ရှိသုတေသီများစွာက ဤကွဲပြားမှုကို ရည်ညွှန်းခဲ့ကြသည် (ဥပမာ၊ ဆိုးလ် ၁၉၆၉၊ ဘာဂူးရန် ၁၉၅၃၊ ဗယ်လင်တိုင်းနှင့် မိုးရိစ် ၁၉၇၂၊ ဗယ်လင်တိုင်း ၁၉၇၃)။ လျော့နည်းသွားသော ဒေသဆိုင်ရာမှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းတွင် မျှော်လင့်ထားပြီး၊ ၎င်းတွင် သက်ရှိများ၏ ဘေးတိုက်သယ်ယူပို့ဆောင်မှုအချို့ ဖြစ်ပေါ်သင့်သည်။ ၎င်းသည် မူလကမ္ဘာမြေ၏ ပိုမိုညီမျှသော ရာသီဥတုအခြေအနေများမှလည်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည် (ဝှိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၆၁၊ ၁၉၄၇၊ စာမျက်နှာ ၄၆)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဤအချက်အလက်များသည် ဝိညာဉ်လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ပေးထားသော ပုံစံကို ထောက်ခံသည်။

3. Reduced Provinciality in the Fossil Record. The provinciality (localization of distribution) of organisms is much greater now than in the fossil record. In other words, fossil species appear much more widespread over the surface of the earth than living species. Many paleontologists have referred to this difference (e.g., Sohl 1969; Barghoorn 1953; Valentine and Moores 1972; Valentine 1973). Reduced provinciality is expected in a worldwide flood and in which some lateral transport of organisms should occur. This could also result from more even climatic conditions in the original earth (White 1890, p. 61; 1947, p. 46). In either case the data support the model given by inspiration.

၄. တာဘစ်ဒိုက်။ အပိုင်း ၅-ခ တွင် ဆွေးနွေးထားသော ရေအလျင်အမြန်အနည်ထိုင်ခြင်းဆိုင်ရာ တာဘစ်ဒိုက်သဘောတရားသစ်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှုကဲ့သို့သော ကပ်ဆိုးတစ်ခုနှင့် အလွန်ကောင်းမွန်စွာ ကိုက်ညီသည်။ အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ မည်သည့်အချိုးအစားကို နောက်ဆုံးတွင် တာဘစ်ဒိုက်အဖြစ် ဖော်ထုတ်မည်ကို အချိန်ကသာ ဖော်ပြနိုင်မည်။ တာဘစ်ဒိုက်များသည် မကြာခဏ ရှုပ်ထွေးပြီး၊ အမြဲတမ်း အဆင့်လိုက်မဖြစ်ဘဲ၊ တစ်ခါတစ်ရံ ဖော်ထုတ်၍မရပေ။ ဒေါ့တ် (၁၉၆၃) က ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ ဗင်တူရာဘေ့စင်တွင် အနည်ထိုင်ကျောက်အချို့အတွက် “ရာခိုင်နှုန်း ၅၀ ထက်အနည်းငယ်နည်း” တာဘစ်ဒိုက်ဟု ဖော်ပြသည်။ အမေရိကအနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ ဒီဗွန်းနီးယံမှ အီအိုစင်းအထိ အပိုင်းတစ်ခုတွင် ၎င်းသည် ရာခိုင်နှုန်း ၃၀ ကို အဆင့်လိုက် (တာဘစ်ဒိုက်)၊ ရာခိုင်နှုန်း ၁၅ ကို ထုံးကျောက်၊ ရာခိုင်နှုန်း ၁၅ ကို မီးတောင်ကျောက်၊ နှင့် ရာခိုင်နှုန်း ၄၀ ကို မသေချာသော မူလအစအဖြစ် ခန့်မှန်းသည်။

4. Turbidities. The new turbidite concept of a rapid water sedimentation discussed in Section V-B fits in very well with a catastrophe such as the Genesis flood. Only time will tell what proportions of the sediments will eventually be identified as turbidites. Turbidites are often complex, not always graded, and sometimes unidentifiable. Dott (1963) mentions “somewhat less than 50 percent” turbidites for some sediments in the Ventura Basin in California. In a section from Devonian through Eocene in the Northwest United States he estimates 30 percent as graded (turbidites), 15 percent as limestone, 15 percent as volcanic, and 40 percent of uncertain origin.

ရေကန်ကြီးများနှင့် တိုက်ကြီးများ၏ ရေမြှုပ်နှံထားသော အစိတ်အပိုင်းများတွင် တာဘစ်ဒီတီရေစီးများကို ယူဆနိုင်ပြီး၊ ထို့နောက် ကာလရှည်ကြာ အကြား အချိန်ကာလများကို ခွင့်ပြုနိုင်သည်။ သို့သော် တိုက်ကြီးများပေါ်တွင် တာဘစ်ဒိုက်အဖြစ် ဖော်ထုတ်ခံရသော အနည်ထိုင်မှုများ၏ တိုးများလာမှုသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုတွင် မျှော်လင့်ထားသည့် အတိုင်းအတာဖြင့် ရေအောက်လှုပ်ရှားမှုကို ညွှန်ပြပြီး၊ လက်ရှိ တိုက်ကြီးများပေါ်ရှိ အနည်ထိုင်ပုံစံများကို ကိုယ်စားမပြုပေ။

One can postulate turbidity currents in large lakes and over submerged portions of continents, and then allow for long intervening periods of time. But the increasing number of deposits on the continents that are being identified as turbidites indicate underwater activity on a scale that would be expected in the Flood, and is not representative of present sedimentary patterns on the continents.

၅. မကိုက်ညီမှုများတွင် တိုက်စားမှုအင်္ဂါရပ်များ နည်းပါးခြင်း။ ဘူမိဗေဒမှတ်တမ်းတွင် အချိန်ကွာဟချက်များကို ကိုယ်စားပြုသော မကိုက်ညီမှုများသည် အနည်ထိုင်ကျောက်အစီအစဉ်များစွာတွင် မကြာခဏ ဖော်ပြခံရသည်။ ဤကွာဟချက်များသည် အချိန်ကြာရှည်ကြာပါက အချိန်၏ သက်ရောက်မှုများကို ပြသင့်သည်။ ဤကာလရှည်ကွာဟချက်များအတွင်း တိုက်စားမှုသည် ထင်ရှားပြီး တစ်ခါတစ်ရံ အနည်ထိုင်ကျောက်စက်ဝန်းသစ်တစ်ခုအောက်တွင် မြှုပ်နှံခံရသည့်အခါ ဤအင်္ဂါရပ်များအဖြစ် ထိန်းသိမ်းခံရသင့်သည်။ မကိုက်ညီမှုများတွင် ယခုကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် မြင်တွေ့ရသော ချိုင့်ဝှမ်းများစွာကဲ့သို့သော အဓိကတိုက်စားမှုအင်္ဂါရပ်များ၏ လုံးဝနီးပါး မရှိခြင်းသည် အနည်ထိုင်ကျောက်စက်ဝန်းများအကြား အချိန်အနည်းငယ်သာရှိခဲ့ကြောင်း၊ ရေလွှမ်းမိုးမှုပုံစံဖြင့် ခန့်မှန်းထားသည့်အတိုင်း ညွှန်ပြသည်။ ရုပ်ကြွင်းချိုင့်ဝှမ်းအနည်းငယ်ရှိသည် (ဥပမာ၊ ကိုဟင် ၁၉၇၆)၊ သို့သော် ယခုလက်ရှိ ကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ ၎င်းတို့၏ ပေါများမှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ရှေးခေတ်အနည်ထိုင်ကျောက်များအားလုံးတွင် ၎င်းတို့၏ လုံးဝနီးပါး မရှိခြင်းသည် အတိတ်တွင် အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ အလျင်အမြန်စုပုံမှုကို ထောက်ခံပြီး၊ တိုက်စားမှုအတွက် အချိန်အနည်းငယ်သာရှိခဲ့ကြောင်း ထောက်ခံသည်။

5. Paucity of Erosional Features at Unconformities. Unconformities, which represent time gaps in the geological record, and quite commonly reported in many sedimentary sequences. These gaps should show the effects of time if it ever transpired. Erosion during these long time gaps should be evident and sometimes preserved as these features become buried under a new cycle of sedimentation. The almost complete absence at unconformities of major erosional features, such as the numerous canyons we now see on the surface of the earth, suggest little time between cycles of sedimentation, as would be predicted by a Flood model. A few fossil canyons exist (e.g., Cohen 1976), but their almost universal absence in all ancient sediments compared to their present abundance over the surface of the earth supports the concept that deposition of sediments in the past was rapid, with little time for erosion.

မကိုက်ညီမှုများတွင် အဓိကတိုက်စားမှုအင်္ဂါရပ်များ မရှိခြင်းကို ရှင်းပြရန် ဘူမိဗေဒပညာရှင်အချို့က ပင်နီပ္လိန်းသဘောတရားကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ပင်နီပ္လိန်းများသည် သက်သာမှုနည်းပါးသော တွင်ကျယ်သော တိုက်စားမှုမျက်နှာပြင်များဟု ယူဆသည်။ ပင်နီပ္လိန်းဖြစ်ပေါ်မှုအတွက် လိုအပ်သော ထူးခြားသော ဖြစ်ရပ်များ၏ အစီအစဉ် (သိုန်းဘူရီ ၁၉၆၉၊ စာမျက်နှာ ၁၈၅-၁၈၈) သည် ဤသဘောတရားကို အများအပြားက မေးခွန်းထုတ်စေခဲ့သည် (ဥပမာ၊ ဟုမ်းစ် ၁၉၆၅၊ စာမျက်နှာ ၅၇၅၊ ဖို့စ်တာ ၁၉၇၁၊ စာမျက်နှာ ၆၅)။ ပင်နီပ္လိန်းများသည် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် ဘုံအင်္ဂါရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါက၊ ခေတ်သစ်ဥပမာများ ရှိသင့်သည်။ သို့သော် ဘလူးမ်း (၁၉၆၉၊ စာမျက်နှာ ၉၈) က ခေတ်သစ်ပင်နီပ္လိန်းများ၏ တည်ရှိမှုကို မေးခွန်းထုတ်သည်။

The peneplain concept has been used by some geologists in an effort to explain the absence of major erosional features at unconformities. Peneplains are considered to be widespread erosional surfaces of low relief. The unique sequence of events required to produce peneplaination (Thornbury 1969, p. 185-188) has caused the concept to be questioned by many (e.g., Holmes 1965, p. 575; Foster 1971, p. 65). If peneplains are a common feature of the fossil record, there should be modern examples; yet Bloom (1969, p. 98) questions the existence of any modern peneplains.

ဘူမိဗေဒမှတ်တမ်းတွင် မကိုက်ညီမှုများ၏ ဝိသေသလက္ခဏာများသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုပုံစံမှ လိုအပ်သော ဆက်လက်အနည်ထိုင်မှုကို ထောက်ခံပုံရသည်။

It seems apparent that the characteristics of the unconformities in the geological record provide support for the relatively continuous deposition required by a Flood model.

၇. ရေလွှမ်းမိုးမှုဘူမိဗေဒနှင့် ဆက်စပ်သော ရွေးချယ်ထားသော အကြောင်းအရာများ

VII. Selected Topics Related to Flood Geology

က. အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ မူလအစ။ ကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ သိသာထင်ရှားသော ပမာဏရှိသည်။ ရုပ်ကြွင်းများ မကြာခဏရှိနေသောကြောင့်၊ ၎င်းတို့အများစုသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုအတွင်း စုပုံခံရသည်ဟု ယူဆသည် (အပိုင်း ၆-က)။ ကမ္ဘာမြေ၏ အချို့နေရာများတွင် အနည်ထိုင်ကျောက်များ မရှိပေ၊ အခြားနေရာများတွင် အနည်ထိုင်ကျောက်များသည် ကီလိုမီတာ ၁၆ (မိုင် ၁၀) ခန့် အထူရှိသည်။ ပျမ်းမျှအထူသည် မီတာ ၈၀၀ (ပေ ၂,၆၀၀) ခန့်ဟု ခန့်မှန်းသည် (ဘလတ် ၁၉၇၀၊ ပက်တီဂျွန် ၁၉၇၅)။ ကမ္ဘာမြေ၏ အရွယ်အစားကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျှင်၊ ၎င်းသည် “မျက်နှာပြင်အလွှာပါးလွှာတစ်ခုသာ” ဖြစ်သည် (ပက်တီဂျွန် ၁၉၇၅)၊ ၎င်းသည် စင်တီမီတာ ၃၀ (လက်မ ၁၂) ရှိ သာမန်ကမ္ဘာလုံးတစ်ခုပေါ်တွင် သာမန်စာရွက်တစ်ရွက်၏ အထူ၏ လေးပုံတစ်ပုံထက်နည်းသော အလွှာတစ်ခုအဖြစ် ကိုယ်စားပြုမည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုအတွင်း ဤအနည်ထိုင်ကျောက်ကို ထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်သော ပျမ်းမျှတိုက်စားမှုပမာဏသည် အနည်ထိုင်ကျောက်၏ ပျမ်းမျှအထူမှ အောက်ပါလှုပ်ရှားမှုများမှ လာသော အနည်ထိုင်ကျောက်ပမာဏကို နုတ်ထားသည့် ပမာဏနှင့် အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်သည်။ (၁) မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုမှ ထုတ်လွှတ်သော ပစ္စည်းများ၊ (၂) ရေလွှမ်းမိုးမှုနှင့် မဆက်စပ်နိုင်သော ပရီးကမ်ဘရီယံအနည်ထိုင်ကျောက်များ (အပိုင်း ၆-ဂ ကို ကြည့်ပါ)၊ (၃) ရေလွှမ်းမိုးမှုနောက်ပိုင်း တိုက်စားမှုအချို့၊ (၄) နက်ရှိုင်းသောရေပန်းများမှ မျက်နှာပြင်သို့ ပေါ်ထွက်လာနိုင်သော အနည်ထိုင်ကျောက်ပစ္စည်းများ (ဝိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၉၉)။ ၎င်းတို့သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုအတွင်း ခန့်မှန်းထားသော ပျမ်းမျှတိုက်စားမှုအထူကို မီတာ ၄၀၀ (ပေ ၁,၃၀၀) ခန့်အထိ လျှော့ချနိုင်သည်။ ဤဂဏန်းသည် ၁၈၈၃ ခုနှစ်တွင် ယူတားပြည်နယ်ရှိ ကနဘ်ချောင်းတွင် ရေလွှမ်းမိုးမှုတစ်ခုအတွင်း မီတာ ၈၀ (ပေ ၂၆၀) အကျယ်ရှိသော အပိုင်းတစ်ခုကို မီတာ ၁၅ (ပေ ၅၀) အထူအထိ နာရီရှစ်နာရီထက်နည်းသောအချိန်အတွင်း ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျှင် လုံးဝမဖြစ်နိုင်ဟု မယူဆပေ (ဂီလူလီ နှင့်အဖွဲ့ ၁၉၆၈၊ စာမျက်နှာ ၂၁၈၊ ဘရူးန် ၁၉၆၂ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။

A. Source of Sediments.—There is a significant volume of sedimentary rocks on the surface of the earth. Because quite often fossils are present, much of this is assumed to have been deposited during the Flood (Section VI-A). Some regions of the earth have no sediments, elsewhere sediments reach a depth of about 16 km. (10 mi.). The average thickness is estimated to be about 800 m. (2,600 ft.) (Blatt 1970; Pettijohn 1975). Considering the size of the earth, this is “only a thin surficial layer” (Pettijohn 1975), which on an ordinary 30-cm. (12-in.) globe would be represented by a layer less than one fourth the thickness of an ordinary sheet of paper. The average amount of erosion necessary during the Flood to produce this sediment would approximate the average thickness of sediments less the amount of sediment coming from activity such as: (1) volcanic ejecta, (2) Precambrian sediments that may not be associated with the Flood (see Section VI-C), (3) some of the erosion since the Flood, and (4) sedimentary material that may have surfaced with the fountains of the great deep (White 1890, p. 99). These could reduce the estimated average depth of erosion during the Flood to about one half (400 m. or 1,300 ft.). This figure is not entirely unreasonable considering that during a flood in 1883, Kanab Creek in Utah cut out an 80-m. (260-ft.)-wide section to a depth of 15 m. (50 ft.) in less than eight hours (Gilluly et al., 1968, p. 218; see also Bruhn 1962).

အနည်ထိုင်ကျောက်အမျိုးမျိုးသည် မတူညီသော အရင်းအမြစ်များမှ လာမည်။ သမုဒ္ဒရာများမှ ရွှံ့စေးနှင့် ထုံးများ (အပိုင်း ၃) သည် ရှဲလ်ကျောက်များ (ရွှံ့စေးမှ) နှင့် ထုံးကျောက်အများစု (ထုံးမှ) ၏ အရင်းအမြစ်ဖြစ်လိမ့်မည်။ ရုပ်ကြွင်းမပါသော သဲကျောက်များသည် နက်ရှိုင်းသောရေပန်းများမှ သို့မဟုတ် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ရှိခဲ့သော ရုပ်ကြွင်းမပါသော ပရီးကမ်ဘရီယံအနည်ထိုင်ကျောက်များမှ လာနိုင်သည်။ ဤအနည်ထိုင်ကျောက်များသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုအတွက် အခြားအနည်ထိုင်မှုများအတွက်လည်း အရင်းအမြစ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်မည်။ ကျောက်မီးသွေးနှင့် ရေနံသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ပေါက်ရောက်ခဲ့သော သစ်ပင်များမှ လာမည်။ “ရေလွှမ်းမိုးမှုအချိန်တွင် ကမ္ဘာမြေတွင် မြှုပ်နှံခံခဲ့ရသော ကျယ်ပြန့်သော သစ်တောများသည် ကျောက်မီးသွေးအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ ကျယ်ပြန့်သော ကျောက်မီးသွေးလယ်ကွင်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး၊ ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့၏ သက်သောင့်သက်သာနှင့် အဆင်ပြေမှုကို ဖြည့်ဆည်းပေးသော ရေနံထောက်ပံ့မှုများကို ပေးသည်” (ဝိုက် ၁၉၀၃၊ စာမျက်နှာ ၁၂၉၊ ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၁၀၈ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ သစ်ပင်များသည် ကျွန်ုပ်တို့တွေ့ရှိသော ကျောက်မီးသွေးနှင့် ရေနံကို အလွယ်တကူ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်သည်။ မကြာသေးမီက ဤရုပ်ကြွင်းလောင်စာများ၏ ထောက်ပံ့မှုသည် အကန့်အသတ်မရှိမဟုတ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ သတိပြုလာရသည်။ ခန့်မှန်းချက်များသည် ကာဗွန် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၅ မှ ၁၀ ဆ ၁၀၁၂ အထိရှိသည် (ဥပမာ၊ ဘိုချတ် ၁၉၅၁၊ ရိန်းနား ၁၉၇၃)။ ကမ္ဘာမြေ၏ လေးပုံတစ်ပုံကို “ပုံမှန်အပိုင်းအခြား” (ဝှစ်တာကာ ၁၉၇၀၊ စာမျက်နှာ ၈၃) အပူပိုင်းသစ်တောဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားပါက ကာဗွန် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁၀ ဆ ၁၀၁၂ ထုတ်ပေးနိုင်ပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ ကျောက်မီးသွေးနှင့် ရေနံအားလုံးကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် လုံလောက်သည်။ ဤအကြောင်းအရာတွင် အယ်လင်ဂျီ. ဝိုက်က ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ သစ်ပင်များသည် ယခုထက် များစွာသာလွန်ကြောင်း ဖော်ပြသည်ကို စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်သည် (ဝိုက် ၁၈၆၄၊ စာမျက်နှာ ၃၃၊ ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၄၄၊ ၁၉၀၃၊ စာမျက်နှာ ၁၂၉)။ အထက်ဖော်ပြပါ ဂဏန်းများသည် ရှဲလ်ကျောက်များတွင် တွေ့ရှိသော လျှော့ချထားသော ကာဗွန်ကို မပါဝင်ကြောင်း သတိပြုသင့်သည်။ အယ်လင်ဂျီ. ဝိုက်သည် ၎င်းကို ရည်ညွှန်းပုံမပေါ်ပေ။ ရှဲလ်ကျောက်များတွင် လျှော့ချထားသော ကာဗွန် (ထုံးကျောက်စသည်တို့၏ ကာဗွန်နိတ်မဟုတ်) ၏ ပမာဏသည် ကျောက်မီးသွေးနှင့် ရေနံတွင်တွေ့ရှိသည့် ပမာဏ၏ ၅၀၀ မှ ၁,၀၀၀ ဆခန့်ဖြစ်သည် (ရူဘီ ၁၉၅၁၊ ဘိုချတ် ၁၉၅၁)။ ၎င်းအတွက် အခြားကာဗွန်အရင်းအမြစ်များကို ယူဆနိုင်သည်၊ ၎င်းတို့တွင် (၁) ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ဟျူးမတ်စ် (ပီးယယ်လ် ၁၉၆၃)၊ (၂) ရေနံအတွက် ယူဆထားသော ရုပ်ခန္ဓာမဟုတ်သော မူလအစ (ပိုဖီးရဝ် ၁၉၇၄)၊ (၃) ဥက္ကာခဲအချို့တွင် ဖြစ်ပေါ်သော မူလကမ္ဘာမြေတွင် ပါဝင်နိုင်သော လျှော့ချထားသော ကာဗွန် တို့ပါဝင်သည်။ ဥက္ကာခဲများနှင့် အနည်ထိုင်ကျောက်များ၏ သက်ရှိပစ္စည်းများအကြား ဆက်စပ်မှုတစ်ခုကို အဆိုပြုထားသည် (ဒီဂျင်စ် ၁၉၆၄)။

Various kinds of sediments would come from different sources. Clay and lime from the oceans (Section III) would be a source of some shales (from clay) and most of the limestone (from lime). The sandstones, which are often free of fossils, may have come from the fountains of the great deep or fossil-free Precambrian sediment present before the Flood. These sediments would also serve as a source for other Flood deposits. Coal and oil would come from the vegetation that grew before the Flood. “The vast forests buried in the earth at the time of the Flood, and since changed to coal, form the extensive coal fields, and yield the supplies of oil that minister to our comfort and convenience today” (White 1903, p. 129; see also 1890, p. 108). The pre-Flood vegetation could easily provide the coal and oil we find in the earth. Of late we are becoming aware that there is not an unlimited supply of this fossil fuel. Estimates run from 5 to 10 X 1012 metric tons of carbon (e.g., Borchert 1951; Reiners 1973). One fourth the earth covered by a maximum “normal range” (Whittaker 1970, p. 83) temperate forest would yield 10 X 1012 metric tons of carbon, enough to form all our coal and oil. It is of interest in this context that Ellen G. White describes the pre-Flood vegetation as much superior to the present (White 1864, p. 33; 1890, p. 44; 1903, p. 129). It should be noted that the figures given above do not include the reduced carbon found in shales. Ellen G. White does not appear to be referring to this. The amount of reduced carbon (not the carbonate of limestone, etc.) of shales is about 500 to 1,000 times that found in coal and oil (Rubey 1951; Borchert 1951). Other sources of carbon can be postulated for this, including (1) the antediluvian humus (Pearl 1963), (2) an inorganic origin such as has been postulated for petroleum (Porfir’ev 1974), (3) reduced carbon that may have been part of the original earth, such as occurs in some meteorites. A relationship between the organic matter of meteorites and sediments has been proposed (Degens 1964).

ခ. အချိန်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးနှင့် အနည်ထိုင်မှု။ ကပ်ဆိုးရေလွှမ်းမိုးမှုသဘောတရားနှင့် ကမ္ဘာမြေ၏ နှေးကွေးသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အကြား အခြေခံကွဲပြားမှုတစ်ခုမှာ ပါဝင်သည့် အချိန်ပမာဏဖြစ်သည်။ ရေဒီယိုမက်ထရစ်သက်တမ်းသတ်မှတ်ခြင်းအပေါ် အဓိကအခြေခံထားသော စံဘူမိဗေဒအချိန်စကေးသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရေလွှမ်းမိုးမှုသဘောတရားကို ဆန့်ကျင်သည့် အကြောင်းပြချက်များထဲမှ အသုံးအများဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဖနီရိုဇိုးအိုခေတ်အတွက် နှစ်သန်း ၆၀၀ ခန့်နှင့် ကမ္ဘာမြေသက်တမ်းအတွက် နှစ်ဘီလီယံ ၄ မှ ၅ အထိ အဆိုပြုသည်။ ကမ္ဘာမြေ၏ ဘူမိဗေဒအင်္ဂါရပ်များစွာသည် ဤအချိန်စကေးသည် အနည်ထိုင်ကျောက်များအတွက် မမှန်ကန်ကြောင်း အကြံပြုသည်။ ဥပမာ။

B. Time Factors and Sedimentation.—One of the basic differences between the concept of a catastrophic flood and a process of slow evolution of the earth is the amount of time involved. The standard geologic time scale based mainly on radiometric dating is one of the most commonly used arguments against the idea of a universal flood. It proposes about 600 million years for the Phanerozoic and 4 to 5 billion years for the age of Planet Earth. A number of geologic features of the earth suggest that this time scale is not correct for sediments. For example:

၁. အနည်ထိုင်မှုသည် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ နေရာများစွာတွင် အမြဲတမ်း ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဤနေရာများထဲမှ အချို့သည် ထိန်းသိမ်းခံရမည်ဟု ယူဆရန် ကျိုးသင့်ကျိုးနပ်သည်။ ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အနည်ထိုင်ကျောက်ယူနစ်များ၏ အထူဆုံးအပိုင်းများကို ယူဆလျှင်၊ ရရှိသော စုစုပေါင်းအထူသည် မီတာ ၁၃၈,၀၀၀ (ပေ ၄၅၂,၀၀၀) ဟူသော အံ့အားသင့်ဖွယ်ပမာဏဖြစ်သည် (ဟုမ်းစ် ၁၉၆၅၊ စာမျက်နှာ ၁၅၇)။ သို့သော် ၎င်းသည် ကမ္ဘာမြေ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ပုံစံအတွက် အဆိုပြုထားသော အချိန်ပမာဏကို ရှင်းပြရန် အလွန်ပါးလွှာလွန်းသည် (အေဂါ ၁၉၇၃၊ စာမျက်နှာ ၃၄၊ အပိုင်း ၆-က နှင့် ရို့သ် ၁၉၇၅ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။ သမ္မာကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှုသည် အချိန်တိုအတွင်း ပိုမိုလျင်မြန်သော အနည်ထိုင်မှုကို ထုတ်လုပ်ပေးမည်။

1.It seems reasonable to assume that sedimentation always will be proceeding in a number of places over the earth, and that at least some of these places will be preserved. If one takes the thickest portions of the various sedimentary units of the geologic column, the total maximum thickness obtained is the amazing total of 138,000 m. (452,000 ft.) (Holmes 1965, p. 157). Yet this is far too thin to account for the proposed amount of time for the evolutionary model of the earth (Ager 1973, p. 34; see also Section VI-A and Roth 1975). A flood as described in the Bible would produce much more rapid sedimentation over a much shorter time.

၂. တူညီသော အကြံဉာဏ်လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် တိုက်ကြီးများ၏ တိုက်စားမှုဖြင့် ဖျက်ဆီးမှုနှုန်းသည် ရှိပြီး၊ လက်ရှိနှုန်းထားများအရ တိုက်ကြီးများသည် ယူဆထားသော ဘူမိဗေဒအချိန်အတွင်း အကြိမ်နှစ်ဆယ်ကျော် ဖျက်ဆီးခံရသင့်သည် (ဒေါ့တ်နှင့် ဘတ်တန် ၁၉၇၆၊ စာမျက်နှာ ၁၃၆၊ ဂျဒ်ဆင် ၁၉၆၈၊ ဂရီဂေါ ၁၉၆၈)။ တောင်များသည် ဆက်လက်အနည်ထိုင်ကျောက်မှတ်တမ်းကို ထောက်ပံ့ရန် ထပ်ခါတလဲလဲ မြှင့်တင်ခံခဲ့ရသည်ဟူသော စံရှင်းပြချက်သည် ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ ဆက်လက်တည်ရှိမှုနှင့် မကိုက်ညီပုံရသည်။ တစ်ကြိမ်သာ ကပ်ဆိုးတစ်ခု၏ သဘောတရားသည် ဤဒွိဟအခြေအနေကို ဖြေရှင်းနိုင်သည်။

2.Along the same line of reasoning is the rate of denudation of the continents by erosion; according to present rates the continents should have been eradicated more than a score of times during supposed geologic time (Dott and Batten 1976, p. 136; Judson 1968; Gregor 1968). The standard explanation that the mountains have undergone repeated uplift to provide a continuous sedimentary record does not seem to agree with the persistent presence of the geologic column. Again the concept of a single catastrophe can resolve the dilemma.

၃. နှစ်သန်းပေါင်းများစွာ ရာသီဥတုဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး တိုက်စားမှုအနည်းငယ်သာရှိသည့် တိုက်စားမှုကျန်ရစ်မှုများစွာ (တွီဒဲလ် ၁၉၇၆) သည် ယေဘုယျအားဖြင့် လက်ခံထားသည့်ထက် ပိုတိုသော အချိန်ကို အကြံပြုသည် (ရို့သ် ၁၉၇၆)။

3.A number of erosional remnants that supposedly have survived hundreds of millions of years of weathering with very little erosion (Twidale 1976) also suggests a shorter time than is generally accepted (Roth 1976).

ဂ. ရေခဲတည်ခြင်းနှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှု။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသေးငယ်မှုများသည် ကမ္ဘာမြေပေါ်တွင် သိသာထင်ရှားသော ရလဒ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ရေခဲခေတ်တစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် ပျမ်းမျှအပူချိန် အနည်းငယ်သာ (စင်တီဂရိတ် ၁.၅ မှ ၈ ဒီဂရီ၊ ဖာရင်ဟိုက် ၃ မှ ၁၄ ဒီဂရီ) လျော့နည်းရန်သာ လိုအပ်သည် (ပလတ်စ် ၁၉၅၆)။

C. Glaciation and the Flood.—Small climate changes can have profound results on the earth. It takes an average decrease of only a few degrees (1.5°-8°C., 3°-14°F.) to bring about an ice age (Plass 1956).

အတိတ်ဘူမိဗေဒမှတ်တမ်းတွင် ရေခဲတည်ခြင်းဆိုင်ရာ သက်သေများကို နေရာများစွာတွင် တွေ့ရှိရသည်။ ရေခဲတည်ခြင်းအတွက် အရေးကြီးဆုံးနှင့် အငြင်းပွားမှုအနည်းဆုံး သက်သေများကို ပလိုင်အိုစင်း၊ ပါးမိုကာဗွန်နီဖရာစ်၊ နှင့် ပရီးကမ်ဘရီယံတို့တွင် တွေ့ရှိရသည်။ ပလိုင်အိုစင်းသည် အားလုံးတွင် အရေးကြီးဆုံးနှင့် အငြင်းပွားမှုအနည်းဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ဖန်ဆင်းမှုဝါဒီများစွာက ၎င်းကို ရေလွှမ်းမိုးမှုနောက်ပိုင်း ရေခဲတည်ခြင်းဖြစ်ရပ်အဖြစ် ယူဆသည် (အပိုင်း ၆-ခ-၁)။ တောင်ကမ္ဘာခြမ်းတွင် တွေ့ရှိရသော ပါးမိုကာဗွန်နီဖရာစ်ရေခဲတည်ခြင်းဆိုင်ရာ သက်သေသည် ဘူမိဗေဒအလွှာ၏ အလယ်တွင်နှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှုအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ ရေခဲတည်ခြင်းကို အမှန်တကယ် ကိုယ်စားမပြုနိုင်ပေ။ ကရိုဝဲလ် (၁၉၆၄) က ရေခဲတည်ခြင်းဟု ထင်ရသော (တိုးလ်နှင့် တိုးလိုက်) အနည်ထိုင်မှုများအတွက် အခြားရှင်းပြချက် ၇ ခုကို စာရင်းပြုထားသည်။ အထက်တွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားသော ရေခဲတည်မှုသုံးခုအနက် အငြင်းပွားမှုအများဆုံးဖြစ်သော ပရီးကမ်ဘရီယံရေခဲတည်ခြင်းသည် (၁) ရေခဲတည်ခြင်းမဟုတ်နိုင်သလို၊ (၂) “နက်ရှိုင်းသောမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် အမှောင်ထုရှိခဲ့သည်” (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁:၂) အခါတွင် အပူချိန်လျှော့ချခြင်းဖြင့် ရေခဲတည်ခြင်းကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်။

Evidence of glaciation is found in a number of places in the geologic record of the past. The most important and least questionable evidence for glaciation is found in the Pleistocene, the Permo-Carboniferous, and the Precambrian. The Pleistocene, the most important and least questioned of all, is assumed by many creationists to be a post-Flood glaciation phenomenon (Section VI-B-1). The evidence for Permo-Carboniferous glaciation found in the Southern Hemisphere comes near the middle of the geologic column and of the Flood, and may not really represent glaciation. Crowell (1964) lists seven alternate interpretations for deposits that can appear as glacial (till and tillite). The most questionable of the three glacial deposits considered above, the Precambrian glaciation (1) may not be glaciation or (2) may represent glaciation by lowered temperatures when “darkness was upon the face of the deep” (Gen. 1:2).

ဃ. ရုပ်ကြွင်းလူသားနှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှု ပရီးပလိုင်အိုစင်းအနည်ထိုင်ကျောက်များတွင် လူသား သို့မဟုတ် ၎င်း၏ ခြေရာများဆိုင်ရာ ရုပ်ကြွင်းများစွာကို တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခံရသော်လည်း၊ ယခုအချိန်အထိ ပြတ်သားသော ဥပမာများ မရရှိသေးပေ (ဥပမာ၊ နူးဖဲလ် ၁၉၇၅)။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ လူကြီးများ (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၆:၄) သည် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတွင် ထင်ရှားစွာ မရှိခြင်းကို အများက အံ့ဩမိသည်။ ဤမေးခွန်းအတွက် သိပ္ပံအရ ကျေနပ်ဖွယ်အဖြေကို မတွေ့ရှိရသေးပေ။ စာဖတ်သူသည် အယ်လင်ဂျီ. ဝိုက်မှ ပေးထားသော အချို့အချက်အလက်များမှ (ဝိုက် ၁၈၉၀၊ စာမျက်နှာ ၁၀၀၊ ၁၀၂၊ ၁၀၈) ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်အတွေးအခေါ်တွင် အကူအညီရရှိနိုင်သည်။

D. Fossil Man and the Flood.—Many alleged findings of fossil man or his tracks in pre-Pliocene deposits have been reported; however, to date it does not appear that any unequivocal examples are available (e.g., Neufeld 1975). Many wonder why large pre-Flood men (Gen. 6:4) are so notoriously absent from the fossil record. No scientifically satisfactory answer to this question has yet been found. The reader may find assistance in his own thinking from some of the information given by Ellen G. White (White 1890, pp. 100, 102, 108).

၈. နိဂုံးချုပ်မှုများ

VIII. Conclusions

ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာ၏ အတိတ်သဘောသဘာဝနှင့်ဆက်စပ်သော အင်္ဂါရပ်များစွာသည် လက်ရှိအခြေအနေများကို မဖော်ပြဘဲ ထူးခြားဖွယ်ဖြစ်သည်။ ဤအဓိကအင်္ဂါရပ်များစွာကို ရေလွှမ်းမိုးမှုပုံစံ (အပိုင်း ၇-ဒီ) ၏ အကြောင်းအရာအတွင်း အကောင်းဆုံးရှင်းပြထားသော်လည်း၊ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို ဝိညာဉ်တော်ဖြင့်လှုံ့ဆော်ခံရသော စာရေးဆရာများ၏ သက်သေခံချက်နှင့် ပေါင်းစပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများသည် ခိုင်မာသော သတင်းအချက်အလက် နည်းပါးမှုကြောင့် အဟန့်အတားဖြစ်နေသည်။ သမ္မာကျမ်းစာနှင့် အယ်လင် ဂျီ ဝိုက်၏ ရေးသားချက်များသည် အတိတ်ဘူမိဗေဒဖြစ်ရပ်များနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ်အချက်အလက် အနည်းငယ်သာ ပေးထားသည်။ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်များတွင် လက်ရှိတော်လှန်ရေးများသည် ကမ္ဘာ၏ သမိုင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သဘာဝလေ့လာမှုမှ ဆွဲထုတ်ထားသော နိဂုံးချုပ်မှုများစွာကို ယာယီသာဖြစ်စေသည်။ ဤစာစီစာကုံးသည် လက်ရှိတွင် ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာ၏ အခြေအနေကိုသာ ကိုယ်စားပြုသည်။

It is noteworthy that so many features that relate to the past character of the earth’s crust do not represent present conditions. Many of these major features are best explained in the context of a Flood model (Section VII-D), but efforts to synthesize the geologic data with the testimony of inspired writers are handicapped by a paucity of firm information. The Bible and the writings of Ellen G. White give only a few details regarding the geologic events of the past. The current revolutions in geological thinking make many of the conclusions deduced from a study of nature regarding the history of the earth only tentative. This essay merely represents the status of our knowledge at present.

ကမ္ဘာဦးတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှုကို စဉ်းစားသောအခါ၊ ၎င်းသည် ခေတ်ပြိုင်နှိုင်းယှဉ်မှုမရှိသောကြောင့်၊ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် အလုပ်သည် အထူးစိန်ခေါ်မှုဖြစ်လာသော်လည်း၊ ၎င်းသည် အာရုံစူးစိုက်ထိုက်သော စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤစိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် ဖန်ဆင်းမှုဝါဒီများသည် အကောင်းဆုံးအရည်အသွေးရှိသော လုပ်ငန်းကိုသာ လုပ်ဆောင်သင့်သည်။

As one contemplates the flood of Genesis, which has no contemporary analog, the task of interpretation becomes particularly challenging, but it is a challenge well worth attention. In meeting this challenge creationists should do only the best quality of work.

ရိုးရာဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုနှင့် ကမ္ဘာဦးသည် အလှမ်းဝေးကွာနေခဲ့သည်။ ဂရုတစိုက်စစ်ဆေးမှုသည် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အချက်အလက်များသည် ကမ္ဘာဦးနှင့် မကိုက်ညီဟု ယုံကြည်ရန် အကြောင်းပြချက်တစ်ခု ပေးသည်။ ဘုရားသခင်၏ စာအုပ်နှစ်အုပ်ဖြစ်သည့် သဘာဝနှင့် ဗျာဒိတ်တို့အကြား ပိုမိုသဟဇာတဖြစ်မှုသည် ကမ္ဘာ၏ သမိုင်းကို ဆက်လက်စူးစမ်းလေ့လာမှုမှ ပေါ်ထွက်လာသင့်သည်။

Traditional geological interpretation and Genesis have been far apart. Careful examination provides a basis for confidence that geologic data are not inconsistent with Genesis. More and more harmony between God’s two books, nature and revelation, should emerge from continued investigation of the history of the earth.

ကိုးကားချက်များ

REFERENCES

အေဂါ၊ ဒီဗီ။ ၁၉၇၃။ အလွှာမှတ်တမ်း၏ သဘောသဘာဝ။ ဂျွန် ဝိုင်လီ အန်ဒ် ဆန်း၊ နယူးယော့ခ်။

Ager, D. V. 1973. The nature of the stratigraphical record. John Wiley & Sons, New York.

ဘာဒါ၊ အာရ်ဂျီ နှင့် အခြားသူများ။ ၁၉၇၀။ နက်ရှိုင်းသောပင်လယ်တူးဖော်မှုစီမံကိန်း၏ အစီရင်ခံစာများ၊ အတွဲ ၄။ စကရစ်ပ်စ် အင်စတီကျူးရှင်း အော့ဖ်အိုရှန်နိုဂရပ်ဖီ၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားတက္ကသိုလ်။

Bader, R. G. et. al. 1970. Initial reports of the Deep Sea Drilling Project, Vol. IV. Scripps Institution of Oceanography, University of California.

ဘာဂူးရန်း၊ အီအက်စ်။ ၁၉၅၃။ အပင်ဘဝ၏ ဘူမိဗေဒမှတ်တမ်းတွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ သက်သေ။ ပရစ်စတန် ကလောက်ဒ် တည်းဖြတ်သည့်၊ ၁၉၇၀။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် စွန့်စားခန်းများ၊ စာမျက်နှာ ၇၃၂–၇၄၁။ ဒဗလျူအိပ်ချ် ဖရီးမန်၊ ဆန်ဖရန်စစ္စကို။

Barghoorn, E. S. 1953. Evidence of climatic change in the geologic record of plant life. In Preston Cloud, ed. 1970. Adventures in Earth History, pp. 732-741. W. H. Freeman, San Francisco.

ဘီယာဘိုဝါ၊ ဂျေအာရ်။ ၁၉၆၉။ အတိတ်ကိုရှာဖွေခြင်း၊ ရုပ်ကြွင်းဗေဒသို့ နိဒါန်း၊ ဒုတိယထုတ်ဝေမှု။ ပရင်တစ်ဟော၊ အန်ဂလွတ်ကလစ်ဖ်၊ နယူးဂျာစီ။

Beerbower, J. R. 1969. Search for the past, an introduction to paleontology, 2d ed. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.

ဘာတင်၊ အယ်လ်။ ၁၉၆၁။ လာရူးစ်ကမ္ဘာ့စွယ်စုံကျမ်း။ ပရိုမီသီးယပ်စ်စာနယ်ဇင်း၊ နယူးယော့ခ်။

Bertin, L. 1961. Larousse encyclopedia of the earth. Prometheus Press, New York.

ဘလတ်ထ်၊ အိပ်ချ်။ ၁၉၇၀။ အပေါ်ယံလွှာတွင် အနည်ထိုင်မှု၏ ပျမ်းမျှအထူဆုံးဖြတ်ခြင်း။ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ နည်းလမ်း။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကဘူလက်တင် ၈၁: ၂၅၅–၂၆၂။

Blatt, H. 1970. Determination of mean sediment thickness in the crust: a sedimentologic method. Geological Society of America Bulletin 81:255-262.

ဘော့ချတ်၊ အိပ်ချ်။ ၁၉၅၁။ ကာဗွန်ဓာတ်ဆိုင်ရာ ဂျီအိုချီမီ။ ဂျီအိုချီမီကာနှင့် ကော့စမိုချီမီကာအက်တာ ၂: ၆၂–၇၅။

Borchert, H. 1951. Zur Geochemie des Kohlenstuffs. Geochimica et Cosmochimica Acta 2:62-75.

ဘရန်နာ၊ အာရ်အယ်လ်၊ နှင့် ဒေးဗစ်၊ ဒီအက်။ ၁၉၇၃။ မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်စေသော ကိုကွီနွိုက်သဲကျောက်။ ဝိုင်ယိုမင်းနှင့် မွန်တာနာမှ အထက်ဂျူရာဆစ်မှ စွမ်းအင်မြင့်ပင်လယ်အနည်ထိုင်မှုများ၏ အစပြုမှု။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကဘူလက်တင် ၈၄: ၁၆၈၅–၁၆၈၆။

Brenner, R. L., and Davies, D. K. 1973. Storm-generated coquinoid sandstone: genesis of high-energy marine sediments from the Upper Jurassic of Wyoming and Montana. Geological Society of America Bulletin 84:1685-1686.

ဘရွတ်ခ်စ်၊ စီအီးပီ။ ၁၉၄၉။ ခေတ်များတစ်လျှောက် ရာသီဥတု။ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးနှင့် ၎င်းတို့၏ ကွဲပြားမှုများကို လေ့လာခြင်း။ မက်ဂရူးဟီးလ်၊ နယူးယော့ခ်။

Brooks, C. E. P. 1949. Climate through the ages: a study of the climatic factors and their variations. McGraw-Hill, New York.

ဘရူန်၊ အေအက်ဖ်။ ၁၉၆၂။ တောင်ပိုင်းယူတား၏ အရောင်ရှိသောမြေ။ ဘရိုင်းစ်ကမ်းဖျားသဘာဝသမိုင်းအသင်း၊ ဘရိုင်းစ်ကမ်းဖျား၊ ယူတာ၊ နှင့် ဇီယွန်သဘာဝသမိုင်းအသင်း၊ စပရင်ဒေးလ်၊ ယူတာ။

Bruhn, A. F. 1962. Southern Utah’s land of color. Bryce Canyon Natural History Assn., Bryce Canyon, Utah, and Zion Natural History Assn., Springdale, Utah.

ကဲရီ၊ အက်စ်ဒဗလျူ။ ၁၉၇၅။ ချဲ့ထွင်နေသောကမ္ဘာ—စာစီစာဖတ်သုံးသပ်ချက်။ ကမ္ဘာသိပ္ပံသုံးသပ်ချက်များ ၁၁: ၁၀၅–၁၄၃။

Carey, S. W. 1975. The expanding earth—an essay review. Earth-Science Reviews 11:105-143.

ကလတ်ခ်၊ အိပ်ချ်ဒဗလျူ။ ၁၉၄၆။ ရေလွှမ်းမိုးမှုဝါဒသစ်။ သိပ္ပံထုတ်ဝေမှုများ၊ အန်ဂွင်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

Clark, H. W. 1946. The new diluvialism. Science Publications, Angwin, Calif.

ကလောက်ဒ်၊ ပီ။ ၁၉၇၃။ အတုရုပ်ကြွင်းများ။ သတိထားရန် တောင်းဆိုချက်။ ဘူမိဗေဒ ၁(၃): ၁၂၃–၁၂၇။

Cloud, P. 1973. Pseudofossils: a plea for caution. Geology 1(3):123-127.

ကိုးဝီ၊ ဂျဒဗလျူ၊ နှင့် ဂလဲဆနာ၊ အမ်အက်ဖ်။ ၁၉၇၅။ ပရီးကမ်ဘရီယံ-ကမ်ဘရီယံ နယ်နိမိတ်။ စီမီနာ။ ကမ္ဘာသိပ္ပံသုံးသပ်ချက်များ ၁၁: ၂၀၉–၂၅၁။

Cowie, J. W., and Glaessner, M. F. 1975. The Precambrian-Cambrian boundary: a symposium. Earth-Science Reviews 11:209-251.

ကရောင်ဝယ်လ်၊ ဂျီစီ။ ၁၉၆၄။ အနည်ထိုင်မှုများတွင် ပြန့်ကျဲနေသော မက်ဂါစကလက်များ၏ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ အရေးပါမှု။ အေအီအမ် နဲရန် တည်းဖြတ်သည့်၊ ၁၉၆၄။ ရှေးရာသီဥတုဗေဒဆိုင်ရာ ပြဿနာများ၊ စာမျက်နှာ ၈၆–၉၉။ အင်တာဆိုင်စ်ထုတ်ဝေသူများ၊ ဂျွန် ဝိုင်လီ အန်ဒ် ဆန်း၊ နယူးယော့ခ်။

Crowell, J. C. 1964. Climatic significance of sedimentary deposits containing dispersed megaclasts. In A. E. M. Nairn, ed. 1964. Problems in Palaeoclimatology, pp. 86-99. Interscience Publishers, John Wiley & Sons, New York.

ဒီဂန်စ်၊ အီတီ။ ၁၉၆၄။ ဥက္ကာပျံများနှင့် အနည်ထိုင်မှုများတွင် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်များ၏ မျိုးရိုးဆက်စပ်မှုများ။ သဘာဝဂျာနယ် ၂၀၂: ၁၀၉၂–၁၀၉၅။

Degens, E. T. 1964. Genetic relationships between the organic matter in meteorites and sediments. Nature 202:1092-1095.

ဒီဝီ၊ ဂျတ်အက်ဖ်၊ နှင့် ဘတ်၊ ဂျီအမ်။ ၁၉၇၀။ တောင်တန်းခါးပတ်များနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တက်တွန်းနစ်အသစ်။ ဂျူးနယ်အော့ဖ်ဂျီအိုဖီးဇစ်ရီးဆယ်ချ် ၇၅: ၂၆၂၅–၂၆၄၇။

Dewey, J. F., and Bird, J. M. 1970. Mountain belts and the new global tectonics. Journal of Geophysical Research 75:2625-2647.

ဒီဝီ၊ ဂျီ၊ နှင့် စပါလ်၊ အိပ်ချ်။ ၁၉၇၅။ ပရီးမီဆိုဇိုးအိုက် ပန်းကန်တက်တွန်းနစ်။ ဝီလဆင်စက်ဝိုင်းကို သမိုင်းတွင် မည်မျှအထိ တိုးချဲ့နိုင်သနည်း။ ဘူမိဗေဒ ၃: ၄၂၂–၄၂၄။

Dewey, J., and Spall, H. 1975. Pre-Mesozoic plate tectonics: how far back in history can the Wilson Cycle be extended? Geology 3:422-424.

ဒစ်ကင်ဆန်၊ ဒဗလျူအာရ်၊ တည်းဖြတ်သည်။ ၁၉၇၄။ တက်တွန်းနစ်နှင့် အနည်ထိုင်မှု။ ဘူမိဗေဒပညာရှင်နှင့် ဓာတုဗေဒပညာရှင်အသင်း အထူးထုတ်ဝေမှု နံပါတ် ၂၂။

Dickinson, W. R., ed. 1974. Tectonics and sedimentation. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists Special Publication No. 22.

ဒေါ့ထ်၊ အာရ်အိပ်ချ်၊ နှင့် ဘတ်တင်၊ အာရ်အယ်လ်။ ၁၉၇၆။ ကမ္ဘာ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်၊ ဒုတိယထုတ်ဝေမှု။ မက်ဂရူးဟီးလ်၊ နယူးယော့ခ်။

Dott, R. H., and Batten, R. L. 1976. Evolution of the earth, 2d ed. McGraw-Hill, New York.

အီချာ၊ ဒီအယ်လ်။ ၁၉၇၆။ ဘူမိဗေဒအချိန်၊ ဒုတိယထုတ်ဝေမှု။ ပရင်တစ်ဟော၊ အန်ဂလွတ်ကလစ်ဖ်၊ နယူးဂျာစီ။

Eicher, D. L. 1976. Geologic time, 2d ed. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.J.

ဖလိုရီ၊ ဂျီ၊ နှင့် ရာဆိုလိုဖိုမာဆိုအန်ဒရိုး၊ အိပ်ချ်။ ၁၉၇၃။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် သို့မဟုတ် ဖန်ဆင်းမှု။ အက်စ်ဒီတီ၊ ပြင်သစ်။

Flori, J., and Rasolofomasoandro, H. 1973. Évolution ou Création? SDT, France.

ဂတ်စ်၊ အိုင်ဂျီ၊ စမစ်သ်၊ ပီဂျီ၊ နှင့် ဝီလဆင်၊ အာစီအယ်လ်၊ တည်းဖြတ်သူများ။ ၁၉၇၂။ ကမ္ဘာကို နားလည်ခြင်း၊ ဒုတိယထုတ်ဝေမှု။ အာတီးမစ်စာနယ်ဇင်း၊ အင်္ဂလန်။

Gass, I. G., Smith, P. J., and Wilson, R. C. L., eds. 1972. Understanding the earth, 2d ed. Artemis Press, England.

ဂီလူးလီ၊ ဂျီ၊ ဝါတာစ်၊ အေစီ၊ နှင့် ဝုဒ်ဖို့ဒ်၊ အေအို။ ၁၉၆၈။ ဘူမိဗေဒ၏ မူများ၊ တတိယထုတ်ဝေမှု။ ဒဗလျူအိပ်ချ် ဖရီးမန်၊ ဆန်ဖရန်စစ္စကို။

Gillully, J., Waters, A. C., and Woodford, A. O. 1968. Principles of geology, 3d ed. W. H. Freeman, San Francisco.

ဂိုးလဒ်၊ အက်စ်ဂျီ။ ၁၉၆၅။ တူညီမှုဝါဒ လိုအပ်ပါသလား။ အမေရိကသိပ္ပံဂျာနယ် ၂၆၃: ၂၂၃–၂၂၈။

Gould, S. J. 1965. Is uniformitarianism necessary? American Journal of Science 263:223-228.

ဂရီဂိုရီ၊ စီဘီ။ ၁၉၆၈။ ပို့စ်-အယ်လဂွန်ကီယံအချိန်တွင် တိုက်စားမှုနှုန်း။ ကိုနွန်ကလိဂျ်နယ်ဒါလန်းဒီးအကယ်ဒမီ ဗွန်ဝီတန်ရှပ်ပါ ၇၁: ၂၂–၃၀။

Gregor, C. B. 1968. The rate of denudation in post-Algonkian time. Kononklijke Nederlandse Academie van Weterschapper 71:22-30.

ဂရီဂိုရီ၊ အိပ်ချ်အီး။ ၁၉၅၀။ ယူတာနှင့် အရီဇိုးနားရှိ ဇီယွန်ပန်းခြံဒေသ၏ ဘူမိဗေဒနှင့် ပထဝီဝင်။ ယူအက်စ်ဘူမိဗေဒစစ်တမ်း ပရော်ဖက်ရှင်နယ်စာတမ်း ၂၂၀။

Gregory, H. E. 1950. Geology and geography of the Zion Park region, Utah and Arizona, U.S. Geological Survey Professional Paper 220.

ဟာလန်ဒ်၊ ဒဗလျူဘီ နှင့် အခြားသူများ။ ၁၉၆၇။ ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း။ လန်ဒန်ဘူမိဗေဒအသင်း။

Harland, W. B. et. al. 1967. The fossil record. Geological Society of London.

ဟာဆယ်လ်၊ ဂျီအက်ဖ်။ ၁၉၇၅။ ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ အကျယ်အဝန်းဆိုင်ရာ သမ္မာကျမ်းစာအမြင်။ အစပြုမှုများ ၂: ၇၇–၉၅။

Hasel, G. F. 1975. The Biblical view of the extent of the flood. Origins 2:77-95.

ဟီးဇင်၊ ဘီစီ၊ နှင့် အီးဝင်း၊ အမ်။ ၁၉၅၂။ ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုများနှင့် ပင်လယ်အောက်ပြိုကျမှုများ၊ နှင့် ၁၉၂၉ ဂရန်းဘဏ်ခ်ငလျင်။ အမေရိကသိပ္ပံဂျာနယ် ၂၅၀: ၈၄၉–၈၇၃။

Heezen, B. C., and Ewing, M. 1952. Turbidity currents and submarine slumps, and the 1929 Grand Banks earthquake. American Journal of Science 250:849-873.

ဟင့်ဇီ၊ အယ်လ်အက်ဖ်။ ၁၉၇၃။ ယူတာ၏ ဘူမိဗေဒသမိုင်း။ ဘရီဂမ်ယန်းတက္ကသိုလ်ဘူမိဗေဒလေ့လာမှုများ ၂၀၊ အပိုင်း ၃။ ပရိုဗို၊ ယူတာ။

Hintze, L. F. 1973. Geologic history of Utah. Brigham Young University Geology Studies 20, Part 3. Provo, Utah.

ဟိုးလမန်ဂျီနှင့်။ ၁၉၆၈။ ကမ္ဘာ့အဓိကမြစ်များ၏ အနည်ထိုင်မှုအထွက်။ ရေအရင်းအမြစ်သုတေသန ၄(၄): ၇၃၇–၇၄၇။

Holeman, J. N. 1968. The sediment yield of major rivers of the world. Water Resources Research 4(4):737-747.

ဟုမ်းစ်၊ အေ။ ၁၉၆၅။ ရုပ်ခန္ဓာဘူမိဗေဒ၏ မူများ၊ ဒုတိယထုတ်ဝေမှု။ ရိုနယ်စာနယ်ဇင်းကုမ္ပဏီ၊ နယူးယော့ခ်။

Holmes, A. 1965. Principles of physical geology, 2d ed. Ronald Press Co., New York.

ဟူးယက်ကတ်စ်၊ အာရ်။ ၁၉၇၀။ ဘူမိဗေဒတွင် ကပ်ဆိုးဝါဒ၊ ၎င်း၏ သိပ္ပံဆိုင်ရာ သဘောသဘာဝနှင့် လက်တွေ့ဝါဒနှင့် တူညီမှုဝါဒ။ နော့သ်-ဟော်လန်ထုတ်ဝေရေးကုမ္ပဏီ၊ အမ်စတာဒမ်။

Hooykaas, R. 1970. Catastrophism in geology, its scientific character in relation to actualism and uniformitarianism. North-Holland Publishing Co., Amsterdam.

ဟာလီ၊ ပီအမ်၊ နှင့် ရန်ဒ်၊ ဂျအာရ်။ ၁၉၆၉။ မတိုက်မိမီ ကုန်းမြေနျူကလိယများ။ သိပ္ပံဂျာနယ် ၁၆၄: ၁၂၂၉–၁၂၄၂။

Hurley, P. M., and Rand, J. R. 1969. Pre-drift continental nuclei. Science 164:1229-1242.

ဂျဒဆန်၊ အက်စ်။ ၁၉၆၈။ မြေတိုက်စားမှု—သို့မဟုတ် ကျွန်ုပ်တို့၏ ကုန်းမြေများတွင် ဘာဖြစ်နေသနည်း။ အမေရိကသိပ္ပံပညာရှင် ၅၆(၄): ၃၅၆–၃၇၄။

Judson, S. 1968. Erosion of the land—or what’s happening to our continents? American Scientist 56(4):356-374.

ကဲလ်၊ စီအက်ဖ်၊ တည်းဖြတ်သည်။ ၁၉၇၄။ ပန်းကန်တက်တွန်းနစ်—အကဲဖြတ်မှုများနှင့် ပြန်လည်အကဲဖြတ်မှုများ။ အမေရိကရေနံဘူမိဗေဒပညာရှင်အသင်း မှတ်တမ်း ၂၃။

Kahle, C. F., ed. 1974. Plate tectonics—assessments and reassessments. American Association of Petroleum Geologists Memoir 23.

ကဲနပ်စ်၊ အေ။ ၁၉၇၇။ နက်ရှိုင်းသောပင်လယ်တူးဖော်မှုစီမံကိန်း။ ဂျီအိုတိုင်းစ် ၂၂(၁): ၁၈၊ ၁၉။

Kaneps, A. 1977. Deep-sea drilling project. Geotimes 22(1):18, 19.

ကီရိုဟာ၊ ဂျီစီ။ ၁၉၇၀။ ၁၉၆၁–၁၉၆၇ အတွက် ယူအက်စ်ဘူမိဗေဒအမည်များစွယ်စုံကျမ်း။ ယူအက်စ်ဘူမိဗေဒစစ်တမ်း ဘူလက်တင် ၁၃၅၀။

Keroher, G. C. 1970. Lexicon of geologic names of the United States for 1961-1967. U.S. Geological Survey Bulletin 1350.

_______ နှင့် အခြားသူများ။ ၁၉၆၆။ ၁၉၃၆–၁၉၆၀ အတွက် ယူအက်စ်ဘူမိဗေဒအမည်များစွယ်စုံကျမ်း။ ယူအက်စ်ဘူမိဗေဒစစ်တမ်း ဘူလက်တင် ၁၂၀၀။

_______ et. al. 1966. Lexicon of geologic names of the United States for 1936-1960. U.S. Geological Survey Bulletin 1200.

ကစ်စ်၊ ဒီဘီ။ ၁၉၆၃။ ဘူမိဗေဒသီအိုရီ။ စီစီအယ်လဘရစ်တန် တည်းဖြတ်သည့်၊ ၁၉၆၃။ ဘူမိဗေဒ၏ ဖွဲ့စည်းမှု၊ စာမျက်နှာ ၄၉–၆၈။ အဒီဆန်ဝက်စလီ၊ ရိဒင်း၊ မက်ဆာချူးဆက်စ်။

Kitts, D. B. 1963. The theory of geology. In C. C. Albritton, ed. 1963. The Fabric of Geology, pp. 49-68. Addison Wesley, Reading, Mass.

ကရီနိုင်း၊ ပီဒီ။ ၁၉၅၆။ တူညီမှုဝါဒသည် အန္တရာယ်ရှိသော အယူဝါဒဖြစ်သည်။ ရုပ်ကြွင်းဗေဒဂျာနယ် ၃၀(၄): ၁၀၀၃–၁၀၀၄။

Knoll, A. H., and Barghoorn, E. S. 1975. Precambrian eukaryotic organisms: a reassessment of the evidence. Science 190:52-54.

ကူနင်၊ ပီအိပ်ချ်။ ၁၉၆၆။ ရေအောက်အနည်ထိုင်စီးဆင်းမှုများ။ အာရ်ဒဗလျူ ဖဲယားဘရစ်ဂျ် တည်းဖြတ်သည့်၊ ၁၉၆၆။

Krynine, P. D. 1956. Uniformitarianism is a dangerous doctrine. Journal of Paleontology 30(4):1003-1004.

သမုဒ္ဒရာဗေဒစွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ ၁၊ စာမျက်နှာ ၉၄၃–၉၄၈။ ရိန်းဟိုးလဒ်ထုတ်ဝေရေးကုမ္ပဏီ၊ နယူးယော့ခ်။

Kuenen, P. H. 1966. Turbidity currents. In R. W. Fairbridge, ed. 1966. The Encyclopedia of Oceanography, vol. 1, pp. 943-948. Reinhold Publishing Co., New York.

လီပီချုန်၊ အက်စ်၊ ဖရန်ချီတိုး၊ ဂျီ၊ နှင့် ဘွန်နင်၊ ဂျီ။ ၁၉၇၃။ ပန်းကန်တက်တွန်းနစ်။ ဂျီအိုတက်တွန်းနစ်ဖွံ့ဖြိုးမှုများ ၆။ အယ်လဆဗီးယားသိပ္ပံထုတ်ဝေရေး၊ နယူးယော့ခ်။

Le Pichon, X., Francheteau, J., and Bonnin, J. 1973. Plate tectonics. Developments in Geotectonics 6. Elsevier Scientific, New York.

မေဆန်၊ တီအာရ်၊ နှင့် ဗွန်ဘရွန်း၊ ဗီ။ ၁၉၇၇။ ၃ ဂျီဝိုင်အာရှေးဟောင်းစထရိုမတိုလိုက်များ တောင်အာဖရိကမှ။ သဘာဝဂျာနယ် ၂၆၆(၅၅၉၇): ၄၇–၄၉။

Mason, T. R., and Von Brunn, V. 1977. 3-Gyr-old stromatolites from South Africa. Nature 266(5597):47-49.

မတ်သတ်စ်၊ ဂျီအိပ်ချ်။ ၁၉၅၁။ မစ္စစ္စပီး၏ ဝိရောဓိများ။ သိပ္ပံအမေရိကဂျာနယ် ၁၈၄(၄): ၁၈–၂၃။

Matthes, G. H. 1951. Paradoxes of the Mississippi. Scientific American 184(4):18-23.

မက်အယ်လစတာ၊ အေအယ်လ်။ ၁၉၆၈။ အသက်ဇီဝ၏ သမိုင်း။ ပရင်တစ်ဟော၊ အန်ဂလွတ်ကလစ်ဖ်၊ နယူးဂျာစီ။

McAlester, A. L. 1968. The history of life. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.J.

မန်ဇီးစ်၊ အာရ်ဂျီ၊ ဂျော့ဂျ်၊ အာရ်ဝိုင်၊ နှင့် ရိုး၊ ဂျီတီ။ ၁၉၇၃။ နက်နဲသောပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ကမ္ဘာ့သမုဒ္ဒရာများ၏ ဂေဟဗေဒ။ ဂျွန် ဝိုင်လီ အန်ဒ် ဆန်း၊ နယူးယော့ခ်။

Menzies, R. J., George, R. Y., and Row, G. T. 1973. Abyssal environment and ecology of the world oceans. John Wiley & Sons, New York.

နယူးဖဲလ်ဒ်၊ ဘီအာရ်။ ၁၉၇၅။ ဒိုင်နိုဆောလမ်းကြောင်းများနှင့် ဧရာမလူသားများ။ အစပြုမှုများ ၂: ၆၄–၇၆။

Neufeld, B. R. 1975. Dinosaur tracks and giant men. Origins 2:64-76.

ပါးလမာ၊ အေအာရ်။ ၁၉၇၄။ ကမ်ဘရီယံကမ္ဘာကို ရှာဖွေခြင်း။ အမေရိကသိပ္ပံပညာရှင် ၆၂(၂): ၂၁၆–၂၂၄။

Palmer, A. R. 1974. Search for the Cambrian world. American Scientist 62(2):216-224.

ပီးယယ်လ်၊ အိပ်ချ်အက်ဖ်။ ၁၉၆၃။ လေးထောင်စုနှစ်ထက်ကျော်သော ရေဒီယိုကာဗွန်အသက်များ၏ တိကျမှုတွင် အရေးပါသော ဂျီအိုချီမီကယ်ပါရာမီတာနှစ်ခု၏ အချိန်ကွဲပြားမှုများကို ပြန်လည်အကဲဖြတ်ခြင်း။ မဟာဘွဲ့စာတမ်း၊ ပစိဖိတ်ယူနီယံကောလိပ်၊ ဇွန်လ ၁၉၆၃၊ အန်ဂွင်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

Pearl, H. F. 1963. A re-evaluation of time-variations in two geochemical parameters of importance in the accuracy of radiocarbon ages greater than four millennia. M. A. thesis, Pacific Union College, June, 1963, Angwin, Calif.

ပတ်တီဂျွန်၊ အက်ဖ်ဂျီ။ ၁၉၇၅။ အနည်ထိုင်ကျောက်များ၊ တတိယထုတ်ဝေမှု။ ဟာပါ အန်ဒ် ရိုး၊ နယူးယော့ခ်။

Pettijohn, F. J. 1975. Sedimentary rocks, 3d ed. Harper & Row, New York.

ပလတ်စ်၊ ဂျီအန်။ ၁၉၅၆။ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်နှင့် ရာသီဥတု။ အမေရိကသိပ္ပံပညာရှင် ၄၄: ၃၀၂–၃၁၆။

Plass, G. N. 1956. Carbon dioxide and the climate. American Scientist 44:302-316.

ပိုဖီရီအက်ဖ်၊ ဗီဘီ။ ၁၉၇၄။ ရေနံ၏ အော်ဂဲနစ်မဟုတ်သော အစပြုမှု။ အမေရိကရေနံဘူမိဗေဒပညာရှင်အသင်း ဘူလက်တင် ၅၈: ၃–၃၃။

Porfir’ev, V. B. 1974. Inorganic origin of petroleum. The American Association of Petroleum Geologists Bulletin 58:3-33.

ပရိုက်စ်၊ ဂျီအမ်။ ၁၉၂၃။ ဘူမိဗေဒသစ်။ ပစိဖိတ်စာနယ်ဇင်းထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

Price, G. M. 1923. The new geology. Pacific Press Publishing Association, Mountain View, Calif.

ရမ်း၊ ဘီ။ ၁၉၅၆။ သိပ္ပံနှင့် ကျမ်းစာဆိုင်ရာ ခရစ်ယာန်အမြင်။ ဝီလျံ ဘီ အီးယားဒမန်း၊ ဂရန်းရက်ပက်ဒ်စ်၊ မစ်ချီဂန်။

Ramm, B. 1956. The Christian view of science and Scripture. Wm. B. Eerdmans, Grand Rapids, Mich.

ရိန်းနာစ်၊ ဒဗလျူအေ။ ၁၉၇၃။ ကမ္ဘာ့ကာဗွန်စက်ဝိုင်းအကျဉ်းချုပ်နှင့် အရေးကြီးသော သုတေသနအတွက် အကြံပြုချက်များ။ ဂျီအမ် ဝုဒဝယ်လ်နှင့် အီးဗီ ပီးကန် တည်းဖြတ်သည့်၊ ၁၉၇၃။ ကာဗွန်နှင့် ဇီဝသံသရာ၊ စာမျက်နှာ ၃၆၈–၃၈၂။ ယူအက်စ်အက်တမ်မစ်အင်နာဂျီးကော်မရှင်။

Reiners, W. A. 1973. A summary of the world carbon cycle and recommendations for critical research. In G. M. Woodwell and E. V. Pecan, eds. 1973. Carbon and the Biosphere, pp. 368-382. United States Atomic Energy Commission.

ရို့သ်၊ အေအေအိပ်ချ်။ ၁၉၇၅။ ရှေးဟောင်းဓလေ့များကို စမ်းသပ်ခြင်း။ အစပြုမှုများ ၂: ၁၀၀–၁၀၃။

Roth, A. A. 1975. Old traditions on trial. Origins 2:100-103.

_______. ၁၉၇၆။ ဘူမိဗေဒပြောင်းလဲမှုများနှင့် အချိန်။ အစပြုမှုများ ၃: ၁၀၆–၁၀၈။

_______. 1976. Geological changes and time. Origins 3:106-108.

ရူဘီ၊ ဒဗလျူဒဗလျူ။ ၁၉၅၁။ ပင်လယ်ရေ၏ ဘူမိဗေဒသမိုင်း။ ပြဿနာကို ဖော်ပြရန် ကြိုးပမ်းမှု။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကဘူလက်တင် ၆၂: ၁၁၁၁–၁၁၄၈။

Rubey, W. W. 1951. Geologic history of sea water: an attempt to state the problem. Geological society of America Bulletin 62:1111-1148.

ရပ်ကီ၊ အန်အေ။ ၁၉၆၉။ စပိန်ပီရနီးစ်ရှိ အီအိုစီးန်း ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုအစီအစဉ်များတွင် အနည်ထိုင်အလွှာအထူ၏ ရှုထောင့်များ။ ဘူမိဗေဒဂျာနယ် ၇၇: ၄၈၂–၄၈၄။

Rupke, N. A. 1969. Aspects of bed thickness in some Eocene turbidite sequences, Spanish Pyrenees. Journal of Geology 77:482-484.

အက်စ်အီးပီအမ်။ ၁၉၇၃။ ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုများနှင့် နက်ရှိုင်းသောရေအနည်ထိုင်မှု။ ပစိဖိတ်အပိုင်းသင်တန်းတို၊ အနာဟိုင်းမ်း၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

SEPM. 1973. Turbidites and deep water sedimentation. Pacific Section Short Course, Anaheim, California.

ဆစ်မ်ပ်ဆန်၊ ဂျီဂျီ။ ၁၉၆၃။ သမိုင်းသိပ္ပံ။ စီစီအယ်လဘရစ်တန် တည်းဖြတ်သည့်၊ ၁၉၆၃။ ဘူမိဗေဒ၏ ဖွဲ့စည်းမှု၊ စာမျက်နှာ ၂၄–၄၈။ အဒီဆန်ဝက်စလီ၊ ရိဒင်း၊ မက်ဆာချူးဆက်စ်။

Simpson, G. G. 1963. Historical science. In C. C. Albritton, ed. 1963. The Fabric of Geology, pp. 24-48. Addison Wesley, Reading, Mass.

စလော့စ်၊ အယ်လ်အယ်လ် နှင့် စပီးဒ် အာစီစီ။ ၁၉၇၄။ ကရာတွန်းနစ်နှင့် ကုန်းမြေအစွန်းတက်တွန်းနစ်ဖြစ်ရပ်များ၏ ဆက်စပ်မှုများ။ ဘူမိဗေဒပညာရှင်နှင့် ဓာတုဗေဒပညာရှင်အသင်း အထူးထုတ်ဝေမှု ၂၂၊ စာမျက်နှာ ၉၈–၁၁၉။

Sloss, L. L., and Speed, R. C. 1974. Relationships of cratonic and continental-margin tectonic episodes. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists Special Publication 22, pp. 98-119.

ဆိုးလ်၊ အန်အက်ဖ်။ ၁၉၆၉။ ဂတ်စထရိုပေါ့ဒ်များဖြင့် သတ်မှတ်ထားသော မြောက်အမေရိက ကရီတေးရှပ်ဇီဝဒေသများ။ မြောက်အမေရိကရုပ်ကြွင်းဗေဒကွန်ဗင်းရှင်း၏ လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ အပိုင်း အယ်လ်၊ စာမျက်နှာ ၁၆၁၀–၁၆၃၇။ အယ်လင်စာနယ်ဇင်းလောရင့်စ်၊ ကန်းဇပ်စ်။

Sohl, N. F. 1969. North American Cretaceous biotic provinces delineated by gastropods. Proceedings of the North American Paleontological Convention, Part L. pp. 1610-1637. Allen Press, Lawrence, Kans.

စတန်လီ၊ အက်စ်အမ်။ ၁၉၇၆။ ရုပ်ကြွင်းအချက်အလက်များနှင့် ပရီးကမ်ဘရီယံ-ကမ်ဘရီယံ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အသွင်ပြောင်းမှု။ အမေရိကသိပ္ပံဂျာနယ် ၂၇၆: ၅၆–၇၆။

Stanley, S. M. 1976. Fossil data and the Precambrian-Cambrian evolutionary transition. American Journal of Science 276:56-76.

စတီးဝတ်၊ အိုင်စီအက်ဖ်။ ၁၉၇၆။ မန်တယ်ပလူးမ်းခွဲထွက်မှုနှင့် ချဲ့ထွင်နေသောကမ္ဘာ။ ဂျူးနယ်အော့ဖ်ဂျီအိုဖီးဇစ် ၄၆: ၅၀၅–၅၁၁။

Stewart, I. C. F. 1976. Mantle plume separation and the expanding earth. Journal of Geophysics 46:505-511.

တဝီဒေးလ်၊ စီအာရ်။ ၁၉၇၆။ ရှေးဟောင်းပုံစံများ၏ ရှင်သန်မှု။ အမေရိကသိပ္ပံဂျာနယ် ၂၇၆: ၇၇–၉၅။

Twidale, C. R. 1976. On the survival of paleoforms. American Journal of Science 276:77-95.

ဗယ်လင်တိုင်း၊ ဂျဒဗလျူ။ ၁၉၆၆။ လက်ရှိသည် လက်ရှိ၏သော့ဖြစ်သည်။ ဘူမိဗေဒပညာရေးဂျာနယ် ၁၄(၂): ၅၉–၆၀။

Valentine, J. W. 1966. The present is the key to the present. Journal of Geological Education 14(2):59-60.

_______. ၁၉၇၃။ ဖဲနီရိုဇိုးအိုက် အမျိုးအစားကွဲပြားမှု။ အခြားပုံစံများကို စမ်းသပ်ခြင်း။ သိပ္ပံဂျာနယ် ၁၈၀: ၁၀၇၈–၁၀၇၉။

_______. 1973. Phanerozoic taxonomic diversity: a test of alternate models. Science 180:1078-1079.

ဗယ်လင်တိုင်း၊ ဂျဒဗလျူ၊ နှင့် မိုးရက်စ်၊ အီအမ်။ ၁၉၇၂။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တက်တွန်းနစ်နှင့် ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း။ ဘူမိဗေဒဂျာနယ် ၈၀: ၁၆၇–၁၈၄။

Valentine, J. W., and Moores, E. M. 1972. Global tectonics and the fossil record. Journal of Geology 80:167-184.

ဝါကာ၊ အာရ်ဂျီ။ ၁၉၇၃။ ရေအောက်အနည်ထိုင်မှုဆိုင်ရာ ရှုပ်ထွေးမှုကို သန့်ရှင်းရန်။ အာရ်အန် ဂျင်းစဘတ်ဂ် တည်းဖြတ်သည့်၊ ၁၉၇၃။ အနည်ထိုင်မှုဗေဒတွင် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သဘောတရားများ၊ စာမျက်နှာ ၁–၃၇။ ဂျွန်ဟော့ပကင်းစ်တက္ကသိုလ်စာနယ်ဇင်း၊ ဘောလ်တီမိုး။

Walker, R. G. 1973. Mopping up the turbidite mess. In R. N. Ginsburg, ed. 1973. Evolving Concepts in Sedimentology, pp. 1-37. Johns Hopkins University Press, Baltimore.

ဝှစ်ကွမ်ဘ်၊ ဂျီစီ၊ နှင့် မိုးရစ်၊ အိပ်ချ်အမ်။ ၁၉၆၆။ ကမ္ဘာဦးရေလွှမ်းမိုးမှု။ ပရစ်စဘိုင်တီးရီးယန်းနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲထုတ်ဝေရေးကုမ္ပဏီ၊ ဖီလာဒယ်ဖီးယား။

Whitcomb, J. C., and Morris, H. M. 1966. The Genesis flood. The Presbyterian and Reformed Publishing Company, Philadelphia.

ဝိုက်၊ အယ်လင်ဂျီ။ ၁၈၆၄။ ဝိညာဉ်ဆုကျေးဇူးများ၊ အတွဲ ၃။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ ဝါရှင်တန် ဒီစီ။

White, Ellen G. 1864. Spiritual gifts, vol. 3. Review and Herald, Washington, D.C.

_______. ၁၈၇၈။ အချိန်၏ နိမိတ်လက္ခဏာများ၊ ဇန်နဝါရီ ၃၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1878. Signs of the times, Jan. 3, Mountain View, Calif.

_______. ၁၈၈၅။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ဂျာနယ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄။ ဝါရှင်တန် ဒီစီ။

_______. 1885. Review and herald, Feb. 24. Washington, D.C.

_______. ၁၈၈၆။ မူရင်းစာမူ၊ နံပါတ် ၆၂။ အယ်လင်ဂျီ ဝိုက်ထရပ်စတီးများ။ ဝါရှင်တန် ဒီစီ။

_______. 1886. Manuscript, No. 62. Ellen G. White Trustees. Washington, D.C.

_______. ၁၈၉၀။ ဘိုးဘေးများနှင့် ပရောဖက်များ။ ပစိဖိတ်စာနယ်ဇင်းထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1890. Patriarchs and prophets. Pacific Press Pub. Assn., Mountain View, Calif.

_______. ၁၉၀၁။ အချိန်၏ နိမိတ်လက္ခဏာများ၊ ဧပြီ ၁၀။ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1901. Signs of the times, April 10. Mountain View, Calif.

_______. ၁၉၀၃။ ပညာရေး။ ပစိဖိတ်စာနယ်ဇင်းထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ မောင့်တိန်ဗျူး၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား။

_______. 1903. Education. Pacific Press Pub. Assn., Mountain View, Calif.

_______. ၁၉၄၇။ ကယ်တင်ခြင်းသမိုင်း။ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဟယ်ရာ့လ်ထုတ်ဝေရေးအသင်း၊ ဝါရှင်တန် ဒီစီ။

_______. 1947. Story of redemption. Review and Herald Pub. Assn. Washington, D.C.

ဝှစ်တာကာ၊ အာရ်အိပ်ချ်။ ၁၉၇၀။ အသိုက်အဝန်းများနှင့် ဂေဟစနစ်များ၊ မက်မီလန်ကုမ္ပဏီ၊ နယူးယော့ခ်။

Whittaker, R. H. 1970. Communities and ecosystems, Macmillan Co., New York.

ဝိုက်စ်၊ ဒီယူ။ ၁၉၇၂။ အချိန်တစ်လျှောက် ကုန်းမြေများ၏ ဖရီးဘုတ်။ ဘူမိဗေဒအသင်းအမေရိကမှတ်တမ်း ၁၃၂: ၈၇–၁၀၀။

Wise, D. U. 1972. Freeboard of continents through time. Geological Society of America Memoir 132:87-100.

သရုပ်ဖော်ပုံ အကြွေးများ

ILLUSTRATION CREDITS

အထွေထွေ ဘူမိဗေဒအလွှာ။ ရုပ်ကြွင်းဖြန့်ဖြူးမှုသည် အဓိကအားဖြင့် မက်အလီစတာ၊ ၁၉၆၈ နှင့် ဟာလန်း အယ်လ် အယ်တီ၊ ၁၉၆၇ တို့အပေါ် အခြေခံသည်။

General geologic column. Fossil distribution based mainly on McAlester, 1968, and Harland et al., 1967.

ပန်းကန်ပြားရွေ့လျားမှုသီအိုရီအရ မြေကြီးမျက်နှာပြင်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း၏ အဆိုပြုပုံစံပုံစွဲ။ (ဂျေ.အက်ဖ်. ဒူဝီ နှင့် ဂျေ.အက်မ်. ဘာ့ဒ်၊ ၁၉၇၀၊ ဂျာနယ် အော့ဖ် ဂျီအိုဖစ်ဇီကယ် ရီဆရ့်ချ်၊ ၇၅:၂၆၂၅-၂၆၄၇ မှ ပြုပြင်ထားသည်)။

Schematic diagram of part of surface of the earth, according to plate-tectonic theory (modified from J. F. Dewey and J. M. Bird, 1970, Journal of Geophysical Research, 75:2625-2647).

ယာယီရေကြီးရေလျှံပုံစံ။ ရေကြီးရေလျှံမတိုင်မီ အဆိုပြုထားသော ဂေဟစနစ်။ ကလာ့ခ် (၁၉၄၆) မှ။ ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ပြန်လည်ထုတ်ဝေသည်။

A tentative Flood model. Proposed pre-Flood ecology. From Clark (1946). Reprinted by permission.

ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် ရှေးသမိုင်းပြန်လည်ရယူခြင်း

Archeology and the Recovery of Ancient History

၁. သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ ရှေးဟောင်းသုတေသန၏ မွေးဖွားခြင်း

I. The Birth of Biblical Archeology

ဆာအိုင်ဇက် နယူတန်က ၎င်း၏ ခရိုနိုလော်ဂျီ အော့ဖ် အိန်းရှင့် ကင်းဒမ်း (၁၇၂၈ တွင် ထုတ်ဝေသည်) ကို ရေးသားစဉ်က ၎င်း၏ သတင်းအချက်အလက်အရင်းအမြစ်များမှာ သမ္မာကျမ်းနှင့် ဂန္တဝင်ဂရိစာရေးဆရာများနှင့် ရောမစာရေးဆရာများ၏ လက်ရာများဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်း၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ အပိုင်းများမှ ဆွဲထုတ်ထားသော ၎င်း၏ နိဂုံးများသည် အချိန်၏ စမ်းသပ်မှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိခဲ့ပြီး၊ ယနေ့ပင်လျှင် အနည်းငယ်သာ ပြုပြင်ရန်လိုအပ်သည်၊ သို့သော် လောကီဂန္တဝင်သတင်းအချက်အလက်များအပေါ် တည်ဆောက်ထားသော ၎င်း၏ ရှေးသမိုင်းပြန်လည်တည်ဆောက်မှုသည် လုံးဝမမှန်ကန်ခဲ့ပါ။ နယူတန်အဆိုအရ၊ သမ္မာကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရှိရှက်ဟုခေါ်သော ဆီးဆက်သည် သောလမုန်၏သား ရေဟောဗမ်လက်ထက်တွင် ယေရုဆလင်ရှိ ဗိမာန်တော်ကို လုယက်ခဲ့ရုံသာမက၊ အာဖရိကနှင့် စပိန်ကို ကျူးကျော်ခဲ့ပြီး၊ ဟယ်လစ်ပိုင့်ကို ဖြတ်ကျော်ကာ အိန္ဒိယဆီသို့လည်း ချီတက်ခဲ့ပြီး၊ ဂင်္ဂါမြစ်ပေါ်တွင် အောင်မြင်မှုဆိုင်ရာ တိုင်များကို စိုက်ထူခဲ့သည်။ ယခုကျွန်ုပ်တို့သိရှိထားသည့်အတိုင်း၊ သမ္မာကျမ်းတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော တစ်ခုမှလွဲ၍ ဤစစ်ဆင်ရေးများအားလုံးကို ရှိရှက်က မလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါ။ နယူတန်သည် ကြီးမြတ်သောဘုရင် ရမ်ဆီးစ်ကို ဘီစီ ၁၃ ရာစုအစား ဘီစီ ၉ ရာစုတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့ပြီး၊ ၎င်းနောက်တွင် ဂီဇဟ်ရှိ ပိရမစ်ကြီးများကို တည်ဆောက်သူများဖြစ်သည့် ချီယို့ပ်စ်၊ ချဖရန်၊ နှင့် မိုင်ဆီရိနပ်စ်တို့ လိုက်လံခဲ့သည်။ ယခုကျွန်ုပ်တို့သိရှိထားသည့်အတိုင်း၊ အီဂျစ်၏ စတုတ္ထမင်းဆက်မှ ဤဘုရင်များသည် မောရှဲလက်ထက်တွင် ၎င်းတို့၏ ပိရမစ်များသည် ၎င်းတို့၏ တည်ဆောက်သူများ၏ ဂုဏ်ကျက်သရေအထိမ်းအမှတ်များအဖြစ် နာမည်ကျော်ကြားခဲ့ပြီး၊ ရာစုနှစ်များစွာ စောပြီးနေထိုင်ခဲ့သည်။

WHEN Sir Isaac Newton wrote his Chronology of Ancient Kingdoms (published in 1728) his source material consisted of the Bible and the works of classical Greek and Roman writers. His conclusions drawn from the historical parts of the Bible have stood the test of time, and need only slight corrections even today, but his reconstruction of ancient history built on secular classical information was completely erroneous. According to Newton, Sesac, the Biblical Shishak who despoiled the Temple at Jerusalem in the time of Solomon’s son Rehoboam, not only invaded Africa and Spain but crossed the Hellespont and also marched toward India, where he set up victory pillars on the river Ganges. None of all these campaigns except the one recorded in the Bible was undertaken by Shishak, as we know now. Newton had the great king Ramses living in the 9th century B.C. instead of the 13th, and had him followed by the builders of the great pyramids of Gizeh—Cheops, Chephren, and Mycerinus! We know today that these kings of the Fourth Dynasty of Egypt lived many centuries earlier, and that their pyramids were already famous monuments of their builders’ glory in the time of Moses.

၁၉ ရာစုအစောပိုင်းတွင် ရေးသားခဲ့သော အာဒမ် ကလာ့ခ်ကဲ့သို့သော သမ္မာကျမ်းဝေဖန်ရေးဆရာများသည် ဆာအိုင်ဇက် နယူတန်နှင့် တူညီသော အခက်အခဲတွင် ရှိနေခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းသမိုင်းကို ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများဖြင့် အလင်းပေးရန်၊ သမ္မာကျမ်းပုံပြင်များကို ၎င်းတို့၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံတွင် ထားရှိရန် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ နောက်ခံများနှင့် ဆန့်ကျင်ရန် ၎င်းတို့ကြိုးစားသည့်နေရာတိုင်းတွင်၊ ၎င်းတို့သည် မသေချာသောမြေပြင်ပေါ်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ ဖြစ်ရပ်များနှင့်ပတ်သက်သော ၎င်းတို့၏ ရှင်းပြချက်များသည် များသောအားဖြင့် လမ်းလွဲစေသည်။ ၁၉ ရာစုအစောပိုင်းတွင် ရှေးသမိုင်းလေ့လာသူများအတွက် ရရှိနိုင်သော သတင်းအချက်အလက်အရင်းအမြစ်များသည် မရေရာမှု၊ ဝေဝါမှု၊ ပုံပျက်မှု၊ နှင့် မမှန်ကန်မှုများ ပါရှိပြီး၊ မသိမသာကြီးမားသော ဗလာနေရာများပါဝင်သည်။ ဒဏ္ဍာရီဆန်သော ပုဂ္ဂိုလ်များကိုလည်း သမိုင်းဆိုင်ရာ ဇာတ်ကောင်များအဖြစ် တင်ပြခဲ့သဖြစ်ပြီး၊ ရှေးကမ္ဘာ၏ မှန်ကန်သောသမိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် မဖြစ်နိုင်ခဲ့ပါ။ ယနေ့ပင်လျှင်၊ ရှေးသမိုင်းနှင့်ပတ်သက်သော ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာများစွာဖြင့်၊ ရှေးခေတ်နိုင်ငံများ၏ အပြန်အလှန်ဆက်နွယ်နေသော ဖြစ်ရပ်များကို မှန်ကန်စွာ နားလည်ရန်မှာ ဝေးကွာနေဆဲဖြစ်ပြီး၊ ဂန္တဝင်စာရေးဆရာများဖော်ပြထားသော ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဖြစ်ရပ်များကို အားလုံးတွင် ခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။

Bible commentators writing in the early 19th century, like Adam Clarke, were in the same predicament as Sir Isaac Newton. Wherever they tried to throw light on Biblical history of the pre-Persian period by ancient records, to place the Bible stories in their historical setting or against their backgrounds, they were on uncertain ground. Consequently, their explanations regarding historical events are usually misleading. The source material available to the student of ancient history in the early 19th century was obscure, vague, distorted, and erroneous, and contained great but unrecognizable blank spaces. Legendary figures were also presented as historical characters, so that it was impossible to reconstruct a true history of the ancient world. Even today, with our much greater knowledge of ancient history, we are still far removed from a correct understanding of all the interwoven happenings of the ancient nations, and are still unable to identify in all cases the figures and events described by the classical authors.

ဂရိနှင့် ရောမစာရေးဆရာများက ထိန်းသိမ်းထားသော ရှေးဟောင်းသတင်းအချက်အလက်အရင်းအမြစ်များ၏ မယုံကြည်နိုင်သော သဘောသဘာဝကို ခေတ်ပြိုင်သက်သေများ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုမှတစ်ဆင့် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ရှေးစာရေးဆရာများ၏ သတင်းအချက်အလက်များစွာသည် နားလည်မှုလွဲခဲ့သည် သို့မဟုတ် လုံးဝမမှန်ကန်ကြောင်း ပြသခဲ့သောအခါ၊ ရှေးဟောင်းစာပေအားလုံးအပေါ် ပညာရှင်များအကြား သံသယစိတ်ထားတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဟိုးမားရှိ အီလီယတ် ကို ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုဟု ကြေငြာခဲ့ရုံသာမက၊ ထရွိုင်မြို့၏ တည်ရှိမှုကိုပင် ဟိုင်းနရစ် ရှလီမန်းက ၎င်းကို တူးဖော်ပြီး ၎င်း၏တည်ရှိမှုကို သက်သေပြသည်အထိ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။

The unreliable nature of ancient source material as preserved by Greek and Roman writers was recognized through the discovery of contemporary evidence. When it was shown that much of the information of the ancient writers had been misunderstood, or was entirely false, a skepticism developed among scholars toward all ancient literature. For example, not only was Homer’s Iliad declared to be a legend, but the very existence of the city of Troy was denied until Heinrich Schliemann excavated it and proved its existence.

ရှေးဟောင်းစာပေများအပေါ် ဤသံသယစိတ်ထားသည်၊ များစွာသောကိစ္စများတွင် ကောင်းစွာအခြေခံထားသော်လည်း၊ သမ္မာကျမ်း၏ ရေးသားချက်များအပေါ်သို့လည်း တိုးချဲ့ခဲ့သည်။ လူများစွာက ဤကမ္ဘာ့ရှေးသမိုင်း၊ ဘိုးဘေးများ၊ ပရောဖက်များ၊ တရားသူကြီးများ၊ နှင့် ဘုရင်များအကြောင်း သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းများသည် ဂရိနှင့် လက်တင်ရေးသားချက်များမှတစ်ဆင့် ကျွန်ုပ်တို့ထံသို့ ရောက်ရှိလာသော အခြားရှေးခေတ်လူမျိုးများ၏ ပုံပြင်များကဲ့သို့ပင် ဒဏ္ဍာရီဆန်သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ၁၉ ရာစုရှိ နာမည်ကျော်သမိုင်းပညာရှင်များနှင့် ဓမ္မပညာရှင်များသည် သမ္မာကျမ်းပုံပြင်များ၏ မှန်ကန်မှုကို အကြီးမားဆုံး သံသယရှိသူများဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ အပြင်းထန်ဆုံး ဝေဖန်သူများအနက်မှ ဖြစ်ခဲ့သည်။

This skepticism toward ancient writings, well founded in many cases, was then also extended to the writings of the Bible. Many people thought that the Biblical records about this world’s ancient history, and the stories about the patriarchs, prophets, judges, and kings, were in most cases just as legendary as those of other ancient peoples which had come down to us through Greek and Latin writings. The most famous historians and theologians of the 19th century were the greatest doubters of the veracity of the stories of the Bible, and were among its most vigorous critics.

ဤသဘောထားသည် ရာစုနှစ်အလှည့်ကျပြီးကတည်းက များစွာပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ယခုအခါ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၊ ၎င်း၏ ပုံပြင်များ၊ နှင့် ၎င်း၏ သွန်သင်ချက်များအပေါ် ယခင်ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်ကထက် ပိုမိုလေးစားမှုကို ပြသထားသည်။ အနီးအရှေ့တွင် စူးစမ်းရှာဖွေမှုများ၏ ရလဒ်များသည် ၎င်းကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် အခြားမည်သည့်အရာထက်မဆို ပိုမိုလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

This attitude has greatly changed since the turn of the century. Much more respect is now shown toward the Old Testament, its narratives, and its teachings than was shown a few decades ago. The results of explorations in the Near East have done more than anything else to bring this about.

ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုများအပေါ် ရှေးဟောင်းသုတေသနမှ ပစ်ပေးသော အလင်းရောင်ထဲတွင်၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းသည် သမိုင်းဆိုင်ရာ ယုံကြည်စိတ်ချရရုံသာမက၊ ရှေးကမ္ဘာ၏ အကောင်းဆုံးထုတ်ကုန်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အတိုင်းအတာ၊ အာဏာ၊ နှင့် မြင့်မားသော စံနှုန်းများတွင် ထူးခြားသည်ဟု ထင်ရှားလာသည်။ သမိုင်းဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တစ်ဦးက၊ သမ္မာကျမ်း၏ ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှုကို လက်ခံမထားသူတစ်ဦးက၊ ဤအချက်ကို မှတ်ချက်ပြုသည်။

In the flood of light thrown by archeology upon the ancient civilizations the Old Testament stands forth not only as historically reliable but also as unique in scope, power, and lofty ideals in comparison with the best products of the ancient world. One authority on history, who does not himself accept the inspiration of the Bible, remarks on this fact:

“သမိုင်းဆိုင်ရာ ပစ္စည်းအဖြစ် အကဲဖြတ်သောအခါ၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းသည် ၎င်း၏ စာသားကို ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ပိတ်ပင်မှုများဖြင့် ကာကွယ်ထားစဉ်ကထက် ယနေ့တွင် ပိုမိုမြင့်မားစွာ ရပ်တည်နေသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ …

“It is possible to claim that, judged as historical material, the Old Testament stands higher today than when its text was protected with the sanctions of religion. …

“သမိုင်းပညာရှင်သည် … ၎င်းကို ခေတ်သစ်ရှုထောင့်မှ အကဲဖြတ်မထားသင့်ပါ။ သူသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ရန်ကီးနှင့် နှိုင်းယှဉ်မထားသင့်ဘဲ၊ အီဂျစ်နှင့် အာရှုရိယံ၏ ထုတ်ကုန်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်သင့်သည်။ ၎င်း၏ ခေတ်အလိုက် အကဲဖြတ်သောအခါ၊ ဂျူးလူမျိုးများ၏ စာပေသည် အာဏာနှင့် အတိုင်းအတာတွင် ထူးခြားသည်”

“The historian … should not judge it from the modern standpoint. He should not compare Genesis with Ranke, but with the product of Egypt and Assyria. Judged in the light of its own time the literature of the Jews is unique in scope as in power”

(ဂျိမ်းစ် တီ. ရှော့ဝဲလ်၊ အင်ထရိုဒါက်ရှင်း တူ ဒီဟစ်စတိုရီ အော့ဖ် ဟစ်စတိုရီ၊ စာမျက်နှာ ၈၀)။

(James T. Shotwell, An Introduction to the History of History, p. 80).

သူက ထပ်လောင်းပြောကြားသည်။ “[ဒူတာရိုနိုမစ်စ်၏] အမြင်သည် အမှန်တကယ် မြင့်မားသည်—ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်—ဒူတာရိုနိုမိ ၅ မှ ၁၁ အခန်းများကို ဖတ်ရှုပြီး ရှေးခေတ်ယဉ်ကျေးမှု၏ အထွတ်အထိပ်မတိုင်မီ ကမ္ဘာ၏ စာပေများနှင့် နှိုင်းယှဉ်သူမည်သူမဆို ၎င်းကို ဝန်ခံမည်ဖြစ်သည်” (အဆိုပါ၊ စာမျက်နှာ ၉၂)။

And he adds: “That the outlook [of “the Deuteronomist”] was really exalted—the finest in the Old Testament—any one will admit who reads the fifth to the eleventh chapters of Deuteronomy and then compares them with the rest of the world’s literature before the climax of antique civilization” (Ibid., p. 92).

ကျယ်ပြန့်သော မျက်နှာပြင်စူးစမ်းလေ့လာမှုများနှင့် ရှေးဟောင်းမြေအောက်နေရာများတွင် တူးဖော်မှုများစွာသည် သက်သေအထောက်အထားများကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုများကို ကျွန်ုပ်တို့မျက်စိရှေ့တွင် ပြန်လည်အသက်သွင်းရုံသာမက၊ ရှေးဟောင်းသမိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်စေပြီး သမ္မာကျမ်းပုံပြင်များကို ၎င်းတို့၏ မှန်ကန်သောသမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံထဲတွင် ထားရှိနိုင်စေသည်။

Extensive surface explorations and numerous excavations of ancient buried sites have brought to light evidence that has not only resurrected ancient civilizations before our eyes but also allows us to reconstruct ancient history and place the Bible narratives in their true historical settings.

ရှေးခေတ်အီဂျစ်နှင့် ဟစ်တိုက်ရိုးဂလစ်ဖ်၊ ဆူးမေးရီးယန်းနှင့် ဘေဘီလိုနီးယန်းကျူနီဖောင်းစာရေးနည်း၊ သို့မဟုတ် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားရှိ ရှေးခေတ်နေထိုင်သူများ၏ အက္ခရာစာရေးနည်းများကဲ့သို့ မေ့လျော့ခံခဲ့ရသော စာရေးနည်းများကို ခေတ်သစ်ပညာရှင်များက ပြန်လည်ဖတ်ရှုနိုင်ရန် သော့များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ ထောင်စုနှစ်များစွာ သေဆုံးနေခဲ့သော ဘာသာစကားများကို ပြန်လည်အသက်သွင်းခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ သဒ္ဒါနှင့် ဝေါဟာရများကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်၏ သဲသောင်ပြင်များနှင့် အနောက်အာရှ၏ အပျက်အစီးများသည် ထောင်စုနှစ်များစွာ ဖုံးကွယ်ထားပြီး ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသော စာပေပစ္စည်းများစွာကို ဖော်ထုတ်ပေးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ခေတ်သစ်ပညာရှင်များအား ထိုနိုင်ငံများ၏ ရှေးခေတ်သမိုင်း၊ ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုတို့ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်စေခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းစာနှင့် အခြားရှေးခေတ်ရင်းမြစ်များတွင် နာမည်ပေါ်ပေမယ့် တည်နေရာလုံးဝမသိရှိခဲ့သော လာချစ်၊ ဟာဇာ၊ မက်ဂီဒိုနှင့် နီနဝေး—ဤအနည်းငယ်ကိုသာ ဖော်ပြရမည်ဆိုလျှင်—စသည့်မြို့များကို ပြန်လည်ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး တူးဖော်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ပျက်စီးနေသော ဘုရားကျောင်းများနှင့် နန်းတော်များကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ ကျောင်းများ၊ စာကြည့်တိုက်များနှင့် သင်္ချိုင်းများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ ရှည်လျားစွာ သိမ်းထားခဲ့သော လျှို့ဝှက်ချက်များကို ထုတ်ဖော်ပေးခဲ့ပြီး ရှေးခေတ်ကမ္ဘာ၊ သမ္မာကျမ်းစာထဲက လူများနေထိုင်ခဲ့သော ကမ္ဘာနှင့် ၎င်း၏ သန့်ရှင်းသော စာမျက်နှာများကို ဖန်တီးခဲ့သော ကမ္ဘာအကြောင်း အသိပညာ လျင်မြန်စွာ တိုးပွားလာစေရန် ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်းကို ပြန်လည်ရယူရန် ဒေါ်လာသန်းပေါင်းများစွာ သုံးစွဲခဲ့ပြီး၊ ထူးချွန်သော ပညာရှင်များသည် ၎င်းတို့၏ ကျန်းမာရေးနှင့် များစွာသောကိစ္စများတွင် ၎င်းတို့၏ ဘဝများကို ဤရည်မှန်းချက်အတွက် ပေးဆပ်ခဲ့ကြပြီး၊ ပြီးခဲ့သော ရာစုနှစ်တစ်ဝက်အတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်များကို မှတ်တမ်းတင်ရန် ထူထဲသော စာအုပ်ထောင်ပေါင်းများစွာကို ရေးသားခဲ့သည်။

Keys were found that enabled modern scholars to decipher long-forgotten scripts like the Egyptian and Hittite hieroglyphs, the Sumerian and Babylonian cuneiform writing, or the alphabetic scripts of the ancient inhabitants of Palestine and Syria. Languages dead for thousands of years were resurrected, and their grammars and vocabularies established. The sands of Egypt and the ruins of Western Asia revealed a wealth of literary material that had been hidden and preserved for millenniums. This enables the modern scholar to reconstruct much of the ancient history of those nations as well as their religion and culture. Cities like Lachish, Hazor, Megiddo, and Nineveh—to mention only a few—whose names appear in the Bible or other ancient sources, but whose location was entirely unknown, were rediscovered and excavated. Their ruined temples and palaces were uncovered, their schools, libraries, and tombs were found. They surrendered their long-kept secrets, and contributed to the fast-accumulating increase of knowledge about the ancient world, a world in which the men of the Bible lived and in which its sacred pages were produced. Millions of dollars have been spent to recover the ancient Orient, noble men of learning have given their health and in many cases their lives for this aim, and thousands of bulky volumes have been written to record the findings of the last one and a half centuries.

ဘုရားသခင်၏ ကြီးမြတ်သောကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုကို ဤဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် မြင်တွေ့နိုင်သည်။ ဤအဖိုးမဖြတ်နိုင်သော ပစ္စည်းများအားလုံးသည် လူသားတို့၏အမြင်မှ ရာစုနှစ်များစွာကြာအောင် ဖုံးကွယ်ထားခဲ့ပြီး၊ မည်သူမျှ ၎င်းမှ အကျိုးအမြတ်မရရှိခဲ့သည့်အခါ၊ ကျမ်းစာများ၏ မယိမ်းယိုင်သော ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို ထူထောင်ရန်မလိုအပ်ခဲ့သည့်အခါ၊ ဤအရာများကို မည်သို့ရှင်းပြမည်နည်း။ ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်၏ မှန်ကန်မှုနှင့် သန့်ရှင်းသော သမိုင်း၏ အမှန်တရားကို ပြသရန် အလွန်လိုအပ်နေသည့်အခါ၊ ဤပစ္စည်းများအားလုံး အဘယ်ကြောင့် ထင်ရှားလာသနည်း။ စောင့်ကြည့်နေသော မျက်လုံးတစ်စုံသည် ၎င်းကို အမှန်တရားအတွက် သက်သေထူရန်နှင့် ယေရှုခရစ်တော်၏ ခန့်မှန်းချက်ကို ဖြည့်ဆည်းရန်၊ အသက်ရှင်သော သက်သေများ သူ့အတွက်နှင့် အမှန်တရားအတွက် သက်သေထူခြင်းကို ရပ်တန့်သွားသောအခါ၊ ကျောက်တုံးများပင်လျှင် အော်ဟစ်လာမည်ဟူသော ခန့်မှန်းချက်ကို ဖြည့်ဆည်းရန် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။

The providence of God can be seen in this development. How else can it be explained that all this priceless material was hidden from the view of men for so many centuries, when no one would have profited by it, and when it was not needed to establish the still unchallenged reliability of the Scriptures? Why is it that all this material came to light when it was most desperately needed to show the veracity of God’s Word and the truth of sacred history? A watchful Eye had preserved it for the day when it would do its part to witness for the truth, and fulfill the prediction of Jesus Christ that when the living witnesses would cease to testify for Him and the truth, the very stones would cry out.

ဤအံ့ဖွယ်သော သမ္မာကျမ်းစာနိုင်ငံများရှိ ရှေးဟောင်းသုတေသနလုပ်ငန်းများ၏ သမိုင်းကို မိတ်ဆက်ရန်အတွက်၊ သူ့ခေတ်၏ ထင်ရှားသော အရှေ့တိုင်းသုတေသီ ဖြစ်နိုင်သည့် W. F. Albright ၏ ကောက်နုတ်ချက်အနည်းငယ်ကို ဖော်ပြပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးဟောင်းသုတေသနမှ သမ္မာကျမ်းစာလေ့လာမှုများအတွက် ကြီးမားသောအကျိုးအမြတ်ရရှိခဲ့ပြီး၊ ပညာရှင်လောကတွင် သမ္မာကျမ်းစာပုံပြင်များ၏ တန်ဖိုးဖြတ်မှုတွင် ကြီးမားသောပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ကို ပြသရန်ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် သူကပြောသည်။

To introduce the history of this marvelous development of archeological endeavors in the various Bible lands, a few quotations from W. F. Albright, perhaps the foremost Orientalist of his day, may be given to show the tremendous profit Biblical studies have gained from archeological research, and the great change that has come over the scholarly world in their evaluation of the stories of the Bible. In 1935 he said:

“လွန်ခဲ့သော ရာစုနှစ်အတွင်း ပါလက်စတိုင်းနှင့် အနီးအနားရှိ နိုင်ငံများတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ရှေးဟောင်းသုတေသနလုပ်ငန်းများသည် သမ္မာကျမ်း၏ သမိုင်းနှင့် စာပေနောက်ခံဆိုင်ရာ ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာကို လုံးဝပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခုအခါ အတိတ်၏ လုံးဝသီးခြားဖြစ်ရပ်တစ်ခု၊ ၎င်း၏ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် မသက်ဆိုင်သော ဖြစ်စဉ်တစ်ခုအဖြစ် မပေါ်ထွက်တော့ပေ။ ၎င်းသည် ယခုအခါ နှစ်စဉ်ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ သိရှိလာနေသော အကြောင်းအရာတစ်ခုတွင် ၎င်း၏ နေရာကို ရယူထားသည်။ ရှေးခေတ်အနီးအရှေ့၏ နောက်ခံတွင် ရှုမြင်သောအခါ၊ မရေမတွက်နိုင်သော မရေရာမှုများသည် ရှင်းလင်းလာပြီး၊ ဟီဘရူးလူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှု၏ သက်ရှိဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို ကျွန်ုပ်တို့ စတင်နားလည်လာသည်။ သို့သော်၊ သမ္မာကျမ်း၏ ထူးခြားမှု၊ စာပေအနုပညာလက်ရာတစ်ခုအဖြစ်နှင့် ဘာသာရေးစာရွက်စာတမ်းတစ်ခုအဖြစ်၊ လျော့ကျမသွားခဲ့ပေ၊ ထို့ပြင် ဂျူးလူမျိုး သို့မဟုတ် ခရစ်ယာန်တို့၏ ဘာသာရေးယုံကြည်မှုကို အနှောင့်အယှက်ပေးနိုင်သည့် မည်သည့်အရာကိုမျှ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ခြင်း မရှိပေ”

“Archaeological research in Palestine and neighbouring lands during the past century has completely transformed our knowledge of the historical and literary background of the Bible. It no longer appears as an absolutely isolated monument of the past, as a phenomenon without relation to its environment. It now takes its place in a context which is becoming better known every year. Seen against the background of the ancient Near East, innumerable obscurities become clear, and we begin to comprehend the organic development of Hebrew society and culture. However, the uniqueness of the Bible, both as a masterpiece of literature and as a religious document, has not been lessened, and nothing tending to disturb the religious faith of Jew or Christian has been discovered”

(ပါလက်စတိုင်းနှင့် သမ္မာကျမ်း၏ ရှေးဟောင်းသုတေသန၊ စာမျက်နှာ ၁၂၇)။

(The Archaeology of Palestine and the Bible, p. 127).

တူညီသော စာရေးဆရာသည် ဂျူးလီးယပ်စ် ဝဲလ်ဟောက်ဆန်၏ ကျောင်းတော်ကဲ့သို့သော အဆင့်မြင့်ဝေဖန်သူများ၏ သမ္မာကျမ်းတွင် ဒဏ္ဍာရီများ၊ ရိုးရာပုံပြင်များ၊ နှင့် “ဖြူစင်သောလိမ်လည်မှု” ဟုလည်း ခေါ်ဆိုခံရသော ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန်အချက်များ ပါဝင်သည်ဟူသော တင်းကျပ်ပြီး မကြာခဏ ရိုင်းစိုင်းသော အဆိုများကို ဖြိုခွဲပြသည့် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများကို အကျယ်တဝင့် ဆွေးနွေးသည်။ ၎င်းသည် ၎င်းအား အောက်ပါ ကောက်ချက်သို့ ဦးတည်စေသည်။

The same author discusses at some length the discoveries that have disproved the dogmatic and often cynical claims of higher critics—like those of the school of Julius Wellhausen—that the Bible contains many legends, stories of folklore, and a mythology which has also been called “pious fraud.” This brings him to the following conclusion:

“ထိန်းသိမ်းရေးပညာရှင်များသည်၊ ကျွန်ုပ်တို့ယုံကြည်သည့်အတိုင်း၊ သမ္မာကျမ်းတွင် လိမ်လည်ဖန်တီးမှုနှင့် တမင်တကာ အတုအပ ဖြစ်ပေါ်မှုများကို သက်သေပြရန် ကြိုးပမ်းမှုအားလုံးကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချရာတွင် လုံးဝမှန်ကန်သည်။ ၎င်းတို့သည် သမ္မာကျမ်းထဲသို့ အတုအယောင် ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန်အရာများနှင့် ဖုံးကွယ်ထားသော သာသနာဖျက်ဝါဒကို ထည့်သွင်းခြင်းကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ရာတွင်လည်း ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးအတွင်း ရှိနေသည်” (စာအုပ်တူညီ၊ စာမျက်နှာ ၁၇၆)။

“Conservative scholars are, we believe, entirely justified in their vigorous denunciation of all efforts to prove the existence of fraudulent invention and deliberate forgery in the Bible. They are equally within their rights in objecting most emphatically to the introduction of a spurious mythology and a thinly veiled paganism into the Bible” (Ibid., p. 176).

ဤစကားများကို ရေးသားပြီးနောက်၊ အချို့သော ထူးခြားသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများအပါအဝင် ထပ်မံရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းများ၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုနှင့် ၎င်း၏ စာသားများ၏ အသေးစိတ်အချက်များတွင် တိကျမှုကို သက်သေပြခဲ့သည်။ ဤများပြားလှသော အသစ်ရရှိထားသော အချက်အလက်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရာတွင် အယ်လ်ဘရိုက်က ပြောသည်။

Since these words were written, additional discoveries, some of them sensational, have attested the reliability of the Bible narratives and the accuracy of its text in many details. In reviewing this vast amount of new material Albright said:

“ရှေးဟောင်းသုတေသနရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် သမ္မာကျမ်း၏ စာသားနှင့် နောက်ခံကို ထူးခြားစွာ ဖော်ပြပေးသည့် အချက်အလက်သစ်များ၏ ကြွယ်ဝမှုကြောင့်၊ သမ္မာကျမ်းဘာသာရေးနှင့် စိတ်ဝင်စားမှု မကြာသေးမီက ပြန်လည်ထွန်းကားလာမှုအတွက် အဓိကတာဝန်ရှိသည်။ … အသစ်သော ရှေးဟောင်းသုတေသနအချက်အလက်များသည် ဆက်လက်စီးဆင်းလာပြီး၊ ယခင်က ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်မှုအားလုံးကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် တွန်းအားပေးနေသည်။ သမ္မာကျမ်း၏ ဤပြန်လည်ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် မကြာခဏ သမ္မာကျမ်းယုံကြည်မှု၏ အသစ်ပြန်လည်အကဲဖြတ်မှုသို့ ဦးတည်ပြီး၊ ၎င်းသည် ယခင်ခေတ်၏ သြသဒေါက်စ်နှင့် သိသာစွာ ဆင်တူသည်။ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စည်းကမ်းတင်းကျပ်မှု သို့မဟုတ် တာဝန်မဲ့သော နီအိုသြသဒေါက်စ်မှုသည် သမ္မာကျမ်း၏ သက်ရှိယုံကြည်မှုမှ ကျွန်ုပ်တို့၏ မျက်စိကို လွှဲဖယ်ရန် ခွင့်မပြုရပေ”

“Archaeological discovery has been largely responsible for the recent revival of interest in biblical theology, because of the wealth of new material illustrating text and background of the Bible. … New archaeological material continues to pour in, compelling revision of all past approaches to both Old and New Testament religion. It becomes clearer each day that this rediscovery of the Bible often leads to a new evaluation of biblical faith, which strikingly resembles the orthodoxy of an earlier day. Neither an academic scholasticism nor an irresponsible neo-orthodoxy must be allowed to divert our eyes from the living faith of the Bible”

(“ရှေးဟောင်းသုတေသန နှစ်နှစ်ဆယ်ပြီးနောက် သမ္မာကျမ်း”၊ ဘာသာရေးတွင်ဘဝ၊ အတွဲ ၂၁၊ ၁၉၅၂ ဆောင်းဦးရာသီ၊ စာမျက်နှာ ၅၅၀)။

(“The Bible After Twenty Years of Archaeology,” Religion in Life, vol. 21, Autumn, 1952, p. 550).

၂. ရှေးဟောင်းအီဂျစ်၏ ပြန်လည်နိုးထမှု

II. The Resurrection of Ancient Egypt

အီဂျစ်အကြောင်းပြောသောအခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့မျက်စိရှေ့တွင် ရှေးအကျဆုံးယဉ်ကျေးမှုများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည့် နိုင်ငံတစ်ခု ပေါ်ထွက်လာသည်။ ၎င်းသည် မြေပုံပေါ်တွင် မြွေတစ်ကောင်နှင့်တူသော ရှည်လျားသွယ်လျသော မြစ်ဝှမ်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ပျမ်းမျှအကျယ်မှာ ၅ မိုင်ထက်အနည်းငယ်သာရှိသော်လည်း အရှည်မှာ ၅၀၀ မိုင်ရှိသည်။ ယောသပ်တစ်ခါက ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး၊ ပညတ်ပေးသူမောရှေသည် ပညာသင်ကြားခဲ့သော ဤနိုင်ငံသည် အစွန်းနှစ်ဖက်ရှိသော နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်း၏လူဦးရေ၏ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် ၎င်း၏မြေဧရိယာ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင်သာ နေထိုင်ကြပြီး၊ ကျန်အပိုင်းမှာ သဲကန္တာရဖြစ်သည်။ “အီဂျစ်သည် နိုင်းမြစ်၏ လက်ဆောင်ဖြစ်သည်” ဟု ဟီရိုဒိုးတပ်စ်က ပြောခဲ့သည်။ သွယ်လျသော မျိုးဥမြေသြဇာကောင်းသောမြေသည် ဤမြစ်ကြောင့်သာ အသက်ရှင်ခဲ့ရပြီး၊ မိုးရေနီးပါးမရှိသည့်အခြေအနေကြောင့် လူဦးရေသည် နိုင်းမြစ်၏ နှစ်စဉ်ရေလွှမ်းမိုးမှုအပေါ် မှီခိုနေရသည်။ အလွန်ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုသည် အဆောက်အအုံများနှင့် အခြားနိုင်ငံများတွင် ကြာရှည်မတည်တံ့နိုင်သော ပျက်စီးလွယ်သော ပစ္စည်းများစွာကို ထိန်းသိမ်းပေးရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ ထို့ပြင်၊ ရှေးဟောင်းအီဂျစ်လူမျိုးများထက် ပိုမိုထူးချွန်သော ဗိသုကာပညာရှင်နှင့် ဆောက်လုပ်သူများကို မည်သည့်ရှေးဟောင်းနိုင်ငံမှ ပိုင်ဆိုင်ထားခြင်းမရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ဆွဲဆောင်မှုရှိသော ကျောက်သားအဆောက်အအုံများဖြစ်သည့် ပိရမစ်များ၊ အိုဘယ်လစ်များ၊ နှင့် ဘုရားကျောင်းများသည် ထောင်စုနှစ်များစွာကို ရှင်သန်ခဲ့ပြီး ရှေးဟောင်းအီဂျစ်လူမျိုး၏ ထူးခြားသော အင်ဂျင်နီယာပညာကို တိတ်ဆိတ်စွာ သက်သေထူဆဲဖြစ်သည်။

When we speak of Egypt there rises before our eyes a country where one of the oldest civilizations flourished, principally a long, narrow river valley which on the map looks like a serpent, averaging little more than 5 miles in width, but 500 miles long. This land, over which Joseph was once prime minister, and where Moses the lawgiver received his education, is a land of extremes. Ninety-nine per cent of its population live on about 4 per cent of its soil; the rest is desert. “Egypt is the gift of the Nile,” said Herodotus. The narrow fertile strip of land has always owed its life to this river, since the almost complete absence of rainfall has forced its population to depend on the yearly inundation of the Nile. The exceptionally dry climate is responsible for the preservation of many buildings and of a tremendous amount of perishable material that in other countries would have disintegrated long ago. Furthermore, no ancient nation possessed greater architects and builders than Egypt, and its fascinating monuments in stone, like the pyramids, obelisks, and temples, have survived the millenniums and are still eloquent witnesses to the remarkable engineering art of the ancient Egyptians.

သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာနှင့် အထူးသဖြင့် အီဂျစ်ရှေးဟောင်းသုတေသန၏ မွေးဖွားနှစ်သည် ၁၇၉၈ ဖြစ်သည်။ ထိုနှစ်တွင် နပိုလီယံသည် အီဂျစ်သို့ စစ်ရေးလှုံ့ဆော်မှုအတွင်း ပညာရှင်များ၊ ဗိသုကာပညာရှင်များ၊ နှင့် အနုပညာရှင်များပါဝင်သော အုပ်စုကြီးတစ်ခုနှင့်အတူ လိုက်ပါသွားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အား ရှေးဟောင်းအီဂျစ်၏ အကြွင်းအကျန်များကို လေ့လာဖော်ပြရန် တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဤသူများသည် အံ့မခန်းလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏လေ့လာမှုများ၏ရလဒ်အဖြစ် ခမ်းနားသော အတွဲ ၂၄ အုပ်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ဤစာအုပ်များသည် ယနေ့တိုင် တန်ဖိုးရှိဆဲဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ပြင်သစ်ပညာရှင်များဖော်ပြခဲ့သော အဆောက်အအုံများနှင့် ရေးထွင်းမှုများစွာသည် နောက်ပိုင်းတွင် ပျက်စီးသွားခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

The birth date of Biblical archeology in general and of Egyptian archeology in particular is the year 1798, when Napoleon on his military campaign to Egypt was accompanied by a large group of scholars, architects, and artists to whom the assignment was given to study and describe the remains of ancient Egypt. These men did a marvelous job and published 24 stately volumes as the result of their studies. These books are still valuable, because many monuments and inscriptions described by these French scholars have since been destroyed.

သို့သော် အကြီးမြတ်ဆုံးသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုမှာ ၁၇၉၉ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်စစ်တပ်မှ ယခုလူသိများသော ရိုဇက်တာကျောက်စီရင်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော အီဂျစ်ဟိုင်ရိုဂလစ်ဖစ်စာရေးမှုကို ဖတ်ရှုနိုင်ရန် သော့ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤအနက်ရောင်ဘေ့ဆော့လ်ကျောက်သားပြားသည် စစ်ပွဲ၏ သိမ်းဆည်းရမိပစ္စည်းများနှင့်အတူ ဗြိတိသျှလက်ထဲသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်မှစ၍ လန်ဒန်ရှိ ဗြိတိသျှပြတိုက်၏ တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သော စုစည်းမှုများထဲတွင် အဖိုးတန်ဆုံးသော အရာဝတ္ထုတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ ကျောက်သားပေါ်ရှိ ဘာသာစကားသုံးမျိုးဖြင့် ရေးထားသော စာသားများသည် ဂရိစာ၊ ဒီမိုတစ်စာ (အီဂျစ်နောက်ပိုင်းလက်ရေးဖြည်လျော့စာ)၊ နှင့် ဟိုင်ရိုဂလစ်ဖစ်စာ (အစောပိုင်းပုံစံစာရေးမှု) တို့ဖြင့် ထပ်တူရေးထားသည်။ ပညာရှင်များသည် ဖတ်ရှုနိုင်သော ဂရိစာအပိုင်းကို အသုံးပြု၍ အခြားနှစ်မျိုးဖြစ်သော အမည်မသိစာရေးမှုများ၏ ပဟေဠိကို ဖြေရှင်းရန် ချက်ချင်းကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ဆွီဒင်သံတမန် အာကာဘလတ်သည် ၁၈၀၂ ခုနှစ်တွင် ဒီမိုတစ်စာပိုင်းကို ဖတ်ရှုရာတွင် အောင်မြင်သော အစပြုမှုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ အင်္ဂလိပ်ဆရာဝန် သောမတ်စ်ယန်းသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ အလျှံအလွန်ကြိုးစားပြီးနောက် ၁၈၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟိုင်ရိုဂလစ်ဖစ်စာလုံးအနည်းငယ်၏ မှန်ကန်သောဖတ်ရှုမှုကို ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ပြီးပြည့်စုံသော ဖတ်ရှုမှုကို ထူးချွန်သော ပြင်သစ်လူငယ် ဂျင်ဖရန်ဆွာ ရှမ်ပိုလီယံက ၁၈၂၂ ခုနှစ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

The greatest discovery, however, was made by the French Army in finding the now famous Rosetta stone in 1799, which became the key for deciphering the mysterious Egyptian hieroglyphic writing. This black basalt slab came with the spoils of war into the hands of the British, and has been since that time one of the most valuable objects in the fabulous collections of the British Museum in London. The trilingual inscription on the stone is repeated in Greek, demotic (cursive late Egyptian), and hieroglyphics (early picture writing). Scholars immediately tried, with the help of the readable Greek portion, to solve the riddle of the other two unknown scripts. The Swedish diplomat Akerblad made a successful beginning at deciphering the demotic portion in 1802, and the English physician Thomas Young was able to publish the correct reading of a few hieroglyphic signs in 1819, after many years of fruitless efforts. However, the complete decipherment was made by Jean François Champollion, a brilliant young Frenchman, in 1822.

ထိုအချိန်မှစ၍ အီဂျစ်စာသားများကို ဖတ်ရှုနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ရှေးဟောင်းအီဂျစ်ဘာသာစကားကို ခိုင်မာသောသိပ္ပံဆိုင်ရာ အခြေခံပေါ်တွင် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် အာမာန်၊ ဆီသီ၊ နှင့် ဂါဒီနာ အပါအဝင် ထိပ်တန်းပညာရှင်များစွာ၏ ပူးပေါင်းကြိုးပမ်းမှုများ လိုအပ်ခဲ့သည်။ ရှမ်ပိုလီယံ၏ ရှေ့ဆောင်လုပ်ငန်းပြီးနောက် နှစ် ၇၀ နီးပါးအကြာတွင် ဟိုင်ရိုဂလစ်ဖစ်အီဂျစ်စာလုံးများ၏ ပထမဆုံး ကျေနပ်ဖွယ်သဒ္ဒါကို ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး၊ စာမျက်နှာ ၄,၂၀၀ ရှိသော လုံလောက်သော အီဂျစ်အဘိဓာန်တစ်အုပ်ကို ထုတ်ဝေရန် နှစ် ၁၀၀ ကျော်အကြာအထိ အချိန်ယူခဲ့ရသည်။ အီဂျစ်စာသားများသည် ဗျည်းများသာပါဝင်ပြီး သရေများမပါသော ပုံစံစာရေးမှုဖြင့် ရာနှင့်ချီသော အက္ခရာများဖြင့် ရေးထားသောကြောင့်၊ ၎င်းတို့ကို ဖတ်ရှုရန်နှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန်သည် အီဂျစ်ပညာရှင်တိုင်းအတွက် ခက်ခဲသောအလုပ်ဖြစ်ဆဲဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ လောကီရေးရာနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ စာပေများနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ သက်သေများစွာကို ရရှိလာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးဟောင်းအီဂျစ်၏ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေးသမိုင်းကို ခိုင်မာသောအခြေခံပေါ်တွင် ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။

Although Egyptian texts could be read from that time on, it took the combined efforts of many more scholars, in whose foremost ranks have stood Erman, Sethe, and Gardiner, to put the reconstruction of the ancient Egyptian language on a sound scientific basis. It was almost 70 years after Champollion’s pioneering work before the first satisfactory grammar of hieroglyphic Egyptian was published, and more than 100 years before an adequate Egyptian dictionary of 4,200 pages was produced. Since the Egyptian texts was written in a pictorial script with only consonants—no vowels—in hundreds of characters, the reading and interpretation of them is still a difficult task for every Egyptologist. However, a vast amount of secular and religious literature and historical evidence has become available, which has placed the reconstruction of the political and religious history of ancient Egypt on a sound basis.

ဤဘာသာစကားသုတေသနနှင့်အတူ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်၏ ကွင်းဆင်းလုပ်ငန်းများလည်း တွဲလျက်လိုက်ပါခဲ့သည်။ ၁၉ ရာစုနှစ်၏ ပထမနှစ်ဝက်တွင် ဤအလုပ်ကို ဘုရားကျောင်းရေးထွင်းစာများကို ကူးယူပြီး အီဂျစ်တစ်ဝှမ်းရှိ မြင်နိုင်သော အကြွင်းအကျန်အားလုံးကို ဖော်ပြသော မှတ်တမ်းခရီးစဉ်များဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ နေရာကျဉ်းမြောင်းမှုကြောင့် ဤတွင် အရေးကြီးဆုံးသော တစ်ခုကိုသာ ဖော်ပြထားနိုင်ပြီး၊ ၎င်းမှာ ၁၈၄၂–၄၅ ခုနှစ်တွင် လပ်စီးယပ်စ်ဦးဆောင်သော ပရူးရှားခရီးစဉ်ကြီးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်တစ်ဝှမ်းရှိ မြင်နိုင်သော အားလုံးနီးပါးကို ကူးယူဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ ရလဒ်အနေဖြင့် အတွဲ ၁၂ အုပ်ပါ ခမ်းနားသောစာအုပ်များကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ပိတ်ထားသောအခါ အရွယ်အစား ၃၀ လက်မအမြင့်နှင့် ၂၄ လက်မအကျယ်ရှိပြီး၊ အရွယ်အစားတွင် မည်သည့်အခါမျှ ကျော်လွှားခံရခြင်းမရှိသလောက်ဖြစ်သည်။

Hand in hand with this language research went the field work of the archeologist. This was carried out in the first half of the 19th century by recording expeditions which copied temple inscriptions, and described all the visible remains of ancient Egypt. For lack of space, only the most important one of these can be mentioned here, the great Prussian expedition of 1842-45 under Lepsius, which copied and described almost everything visible throughout Egypt. The result appeared then in 12 monumental volumes, which have hardly ever been surpassed in size, each measuring 30 by 24 inches when closed.

၁၉ ရာစုနှစ်၏ ပထမနှစ်ဝက်တွင် စနစ်တကျတူးဖော်မှုများ မပြုလုပ်ခဲ့ပေ။ ဒေသခံများသည် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများကို တူးဖော်ပြီး ဥရောပနိုင်ငံများ၏ ကြီးမားသော ပြတိုက်များ၏ ကိုယ်စားလှယ်များထံ ရောင်းချခဲ့ကြပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ၎င်းတို့သည် ကြွယ်ဝခမ်းနားသော စုစည်းမှုများကို တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ အပြောင်းအလဲတစ်ခုသည် အီဂျစ်အစိုးရ၏ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းဌာနအသစ်ကို ဦးဆောင်ရန် မာရီယက်ကို ခန့်အပ်ခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ သူသည် ကော့ပ်တစ်စာမူများကို ရှာဖွေစဉ် ကံကောင်းစွာဖြင့် ဆီရာပီယမ်ဘုရားကျောင်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သန့်ရှင်းသောနွားများကို ထားရှိပြီး သင်္ဂြိုဟ်ရာ ဘုရားကျောင်းဖြစ်သည်။ ဇွဲရှိမှု၊ ရက်စက်မှု၊ နှင့် အင်အားသုံးမှုပင်ဖြင့် သူသည် တရားမဝင်တူးဖော်မှုများကို ဖယ်ရှားနိုင်ခဲ့ပြီး၊ တူးဖော်မှုအားလုံးကို သူကိုယ်တိုင်နှင့် ၎င်း၏လက်အောက်ခံများလက်ထဲတွင် ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည်။ သူ၏အချိန်အတွင်း ရှေးဟောင်းအီဂျစ်၏ ခမ်းနားသောရတနာများသည် ကိုင်ရိုပြတိုက်သို့ စီးဆင်းလာခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ ၎င်းသည် ရှေးဟောင်းအီဂျစ်အနုပညာ၏ အကြီးမားဆုံးစုစည်းမှုဖြစ်လာခဲ့သည်။

During the first half of the 19th century no systematic excavating was done. Only the natives dug up and sold profuse numbers of antiquities to the representatives of the great museums of the European nations, which during that time built up rich and fabulous collections. A change came through the appointment of Mariette to head the young Department of Antiquities of the Egyptian Government, when in search of Coptic manuscripts he had by a lucky stroke found the Serapeum, the temple where the sacred bulls were kept and buried. By perseverance, ruthlessness, and even the use of force he succeeded in stamping out illegal digging, and concentrated the control of all excavations in his own hands and those of his subordinates. During his time the fabulous treasures of ancient Egypt began to flow into the Cairo Museum, which by now has become the greatest collection of ancient Egyptian art in the world.

မာရီယက်၏ ၃၁ နှစ်အုပ်ချုပ်မှုအတွင်း ကြီးမားသောရှာဖွေတွေ့ရှိမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့သည်—ထောင်စုနှစ် ၃,၀၀၀ ကျော်ကြာ နာမည်ကျော်ဖာရိုများစွာကို သိမ်းဆည်းထားခဲ့သော လျှို့ဝှက်ပုန်းအောင်းနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏သင်္ချိုင်းများသည် ရှေးခေတ်တွင် လုယက်ခံခဲ့ရပြီး၊ ဘုရင်တစ်ပါးသည် ၎င်း၏ထူးချွန်သောဘိုးဘေးများ၏ မမ္မီများကို စုဆောင်းပြီး အထက်အီဂျစ်မြို့တော်သီးဗ်စ်အနီးရှိ အနောက်သဲကန္တာရရှိ ချောက်ကမ်းပါးမြင့်တွင် ပြုလုပ်ထားသော ဂူအတုတစ်ခုတွင် သိမ်းဆည်းထားခဲ့သည်။ ဤဂူမှ ဘီစီ ၁၅ ရာစုအစောပိုင်းတွင် ပါလက်စတိုင်းတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သော စစ်သူကြီး သတ်မိုးစ် ၃ ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို ရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဣသရေလလူမျိုးများကို ဖိနှိပ်ခဲ့သော ဖာရိုဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ထို့ပြင် ဟစ်တိုက်လူမျိုးများနှင့် ကဒါရှ်တိုက်ပွဲ၏ သူရဲကောင်း ရာမစီးစ် ၂ ၏ မမ္မီ၊ ၁၂ ရာစုတွင် ပင်လယ်လူမျိုးများ၏ ကျူးကျော်မှုကို ကာကွယ်ပေးခဲ့သော အီဂျစ်၏ ကယ်တင်ရှင် ရာမစီးစ် ၃ ၏ မမ္မီ၊ နှင့် အခြားနာမည်ကျော်ဘုရင်များစွာလည်း ရှိခဲ့သည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ၊ ဤလူများသည် နိုင်ငံများက ၎င်းတို့ရှေ့တွင် တုန်လှုပ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ခေတ်ပြိုင်လူများက နတ်ဘုရားများအဖြစ် ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသော ဤလူများ၏ ဖုံးအုပ်မထားသော ခန္ဓာကိုယ်များကို ကိုင်ရိုပြတိုက်တွင် ဖန်သားအောက်တွင် ပြသထားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် လောကီဂုဏ်သတင်းနှင့် အာဏာ၏ ပြတ်သားမှုကို တိတ်ဆိတ်စွာ သက်သေထူသည့် အထင်ကြီးဖွယ်သက်သေများဖြစ်သည်။ မကြာသေးမီက ၎င်းတို့ကို ပြတိုက်၏ အထူးအခန်းတစ်ခုတွင်သာ တွေ့မြင်နိုင်သည်။

During Mariette’s administration of 31 years a great discovery was made—the secret hiding place that had housed a great number of famous Pharaohs for more than 3,000 years. Their tombs had been robbed in ancient times, and a pious king had collected the mummies of his illustrious predecessors and deposited them in an artificial cave high up in the cliffs of the western desert near the Upper Egyptian capital of Thebes. From this cave came the body of that great war lord Thutmose III, who conquered all Palestine in the early 15th century B.C., and probably was the Pharaoh of the oppression of the Israelites. There was also Ramses II, the hero of the battle of Kadesh against the Hittites, the mummy of Ramses III, who became the savior of Egypt when the Sea peoples threatened to invade it in the 12th century. With them there were many other monarchs of name and fame. For many years the unwrapped and naked bodies of these men, before whom nations had trembled, and who had been worshiped as gods by their contemporaries, were exhibited in the Cairo Museum in showcases under glass, mute but impressive witnesses of the passing of worldly glory and power. They are more recently to be seen only in a special room of the museum.

၁၈၈၁ ခုနှစ်တွင် ဂတ်စတွန် မက်စပီရိုက ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများဌာန၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို တာဝန်ယူသောအခါ ခေတ်သစ်တစ်ခု စတင်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံခြားပညာရှင်များနှင့် အဖွဲ့အစည်းများကို အီဂျစ်၏ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များကို လေ့လာရန်နှင့် တူးဖော်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ တွေ့ရှိထားသော ပစ္စည်းများထဲမှ တရားမျှတသော ဝေစုကို ၎င်းတို့၏ အားထုတ်မှုနှင့် ကုန်ကျစရိတ်များအတွက် ဆုလာဘ်အဖြစ် ကတိပြုထားခဲ့သောကြောင့်၊ သိပ္ပံအဖွဲ့အစည်းများ၊ ပြတိုက်များ၊ နှင့် အစိုးရများစွာသည် ဤအခွင့်အရေးကို အသုံးချခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံခြားပညာရှင်များ၏ ရှေးဟောင်းသုတေသနလုပ်ငန်းအတွက် ရက်ရောသောမူဝါဒ ဆက်လက်အကျိုးသက်ရောက်နေသရွေ့ အီဂျစ်၏ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းကို ပြန်လည်ရယူရန် အလွန်များပြားသော လုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

When Gaston Maspero took over the administration of the department of antiquities in 1881 a new era began. Foreign scholars and institutions were invited to study the ancient remains of Egypt, and to carry out excavations. Since a fair share of the discovered objects was promised them as a reward for their efforts and expenses, a goodly number of scientific institutions, museums, and governments availed themselves of this opportunity. They did a tremendous amount of work to recover the ancient culture and history of Egypt as long as such a generous policy toward archeological work of foreign scholars continued in force.

အီဂျစ်ရှေးဟောင်းသုတေသန၏ စစ်တမ်းတစ်ခုသည် ဆာ ဖလင်ဒါးစ် ပက်ထရီကို ဖော်ပြခြင်းမပြုပါက ပြည့်စုံမည်မဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် ၁၈၈၀ ခုနှစ်များတွင် လူငယ်တစ်ဦးအဖြစ် စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး၊ တူးဖော်မှု၊ မှတ်တမ်းတင်မှု၊ နှင့် တွေ့ရှိသမျှ အရာအားလုံးကို ထိန်းသိမ်းရန် ဂရုတစိုက်နည်းလမ်းများကို စတင်လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် သိပ္ပံဆိုင်ရာ တူးဖော်မှု၏ ဖခင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤမဆုတ်မနစ်လုပ်ကိုင်သူသည် အီဂျစ်နှင့် အနီးနားရှိ ပါလက်စတိုင်းတွင် နှစ်ပေါင်း ၆၀ နီးပါး တူးဖော်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ စာအုပ်ပေါင်း ၈၀ ကျော်ကို တစ်ဦးတည်း သို့မဟုတ် ပူးတွဲစာရေးဆရာအဖြစ် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။

No survey of Egyptian archeology would be complete without mentioning Sir Flinders Petrie, who began to work in the 1880’s as a young man, and who became the father of scientific excavation by initiating careful methods of digging, recording, and preserving every find made. This indefatigable worker carried out excavations in Egypt and neighboring Palestine for almost 60 years, and published, alone or as a joint author, more than 80 books on archeological subjects.

၁၈၈၀ ခုနှစ်များမှစ၍ အီဂျစ်တွင် လုပ်ကိုင်ခဲ့သော လေ့လာရေးခရီးစဉ်များစွာကို ဖော်ပြရန် နေရာမလုံလောက်ပါ။ ပိရမစ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို ဂရုတစိုက် စူးစမ်းလေ့လာပြီး စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသော ဘုရားကျောင်းများကို တူးဖော်ခဲ့သည်။ ထောင်ပေါင်းများစွာသော တော်ဝင်နှင့် ပုဂ္ဂလိက သင်္ချိုင်းများကို ရှင်းလင်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ အကြောင်းအရာများ၏ ကြွယ်ဝမှုကို ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး ဥရောပနှင့် အမေရိကရှိ အဓိကပြတိုက်များ၏ အနုပညာစုစည်းမှုများထဲသို့ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဤသို့သော အကြီးကျယ်ဆုံးနှင့် အထင်ကြီးလောက်စရာ တွေ့ရှိမှုမှာ ၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် ကာတာမှ ဘုရင် တူတန်ခါမန်၏ မလုယက်ခံရသော သင်္ချိုင်းကို တွေ့ရှိခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုနေရာကို ရှာဖွေရာတွင် ကာတာသည် နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း သဲနှင့် အပျက်အစီးတန်ချိန် ၇၀,၀၀၀ ကို ရွှေ့ပြောင်းခဲ့သည်။ ဤသင်္ချိုင်းတွင် လက်ဝတ်ရတနာ၊ ပရိဘောဂ၊ ကိရိယာများ၊ လက်နက်များ၊ အိုးခွက်များ၊ နှင့် အဝတ်အထည်များအပါအဝင် ပစ္စည်းထောင်ပေါင်းများစွာနှင့်၊ ဘုရင်လှည့်လည်နေရာ သန့်စင်သောရွှေဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော အတွင်းဆုံး သင်္ချိုင်းပုံးများစွာပါရှိပြီး၊ ၎င်းသည် အီဂျစ်ပညာကို လူကြိုက်များစေရန်နှင့် ထိုရှေးဟောင်းလျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော နယ်မြေသို့ ခရီးသွားများကို ဆွဲဆောင်ရန် ယခင် ၁၀၀ နှစ်တို့၏ ပေါင်းစပ်အားထုတ်မှုများအားလုံးထက် ပိုမိုလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

Space does not permit listing the many expeditions that have worked in Egypt since the 1880’s. The pyramids, more than 100 in number, have been carefully explored and surveyed, and their adjoining temples excavated. Thousands of royal and private tombs have been cleared, and the wealth of their contents has been published and brought into the art collections of the principal museums of Europe and America. The greatest and most sensational discovery in this respect was the finding of the unrobbed tomb of King Tutankhamen by Carter, in 1922. In his search for the spot, Carter had moved 70,000 tons of sand and rubble over a period of several years. This tomb with its thousands of objects—jewelry, furniture, tools, weapons, vessels, and clothing—and the many sarcophagi enclosing the innermost one of the pure gold, in which the king lay, did more to popularize Egyptology and to draw tourists to that mysterious land of hoary antiquity than all the combined efforts of the previous 100 years.

III. အီဂျစ်ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် သမ္မာကျမ်း

III. Egyptian Archeology and the Bible

အီဂျစ်တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသီများ၏ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် ဘာသာဗေဒပညာရှင်၊ သမိုင်းပညာရှင်၊ အနုပညာချစ်မြတ်နိုးသူ၊ သို့မဟုတ် ရှေးဟောင်းဘာသာတရားများကို လေ့လာသူများအတွက်သာမက သမ္မာကျမ်းကို လေ့လာသူများအတွက်လည်း အလွန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းခဲ့သည်။ အခြားမည်သည့်နိုင်ငံမှ နံရံပေါ်တွင် ရေးဆွဲထားသော ပန်းချီကားများ၊ ကျောက်သို့မဟုတ် သစ်သားပေါ်တွင် ထွင်းထုထားသော ရုပ်ကြွပုံများ၊ ပရိဘောဂ၊ အိမ်သုံးပစ္စည်းများ၊ ဂီတတူရိယာများ၊ လက်မှုပညာရှင်နှင့် လယ်သမားများ၏ ကိရိယာများ၊ မုဆိုးနှင့် စစ်သည်တို့၏ လက်နက်များ၊ သို့မဟုတ် ဖျက်ဆီးလွယ်သောပစ္စည်းများပေါ်တွင် ရေးသားထားသော စာရွက်စာတမ်းများကို ဤမျှလောက် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။ သမ္မာကျမ်းအဘိဓာန်တစ်ခုခုကို တစ်ချက်ကြည့်လိုက်လျှင် သမ္မာကျမ်းခေတ်ကာလ၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အ‌ယဉ်ကျေးမှုများကို နားလည်ရန် အထောက်အကူဖြစ်စေသော သရုပ်ဖော်ပစ္စည်းများကို အခြားမည်သည့်နိုင်ငံမှ ဤမျှများပြားစွာ မပေးနိုင်ကြောင်း ထင်ရှားစေသည်။ ရှေးဟောင်းအီဂျစ်၏ ရောင်စုံပုံများနှင့် ရုပ်ကြွပုံများမှတစ်ဆင့် အာမိုရိလူမျိုး၊ ကာနာန်လူမျိုး၊ ဖိလိတ္တလူမျိုး၊ နှင့် ဟိတ္တိလူမျိုးတို့၏ ဝတ်စားဆင်ယင်ပုံနှင့် ပုံပန်းသွင်ပြင်၊ ၎င်းတို့၏ အထူးကိရိယာများ၊ လက်နက်များ၊ နှင့် စစ်တိုက်နည်းများကို ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိနိုင်သည်။ အီဂျစ်တွင် တွေ့ရှိရသော ပစ္စည်းများသည် ရှေးခေတ်လူများက ၎င်းတို့၏ အိမ်များကို မည်သို့ပြင်ဆင်ထားသည်၊ မည်သည့်ဂီတတူရိယာများကို အသုံးပြုခဲ့သည်၊ နှင့် ၎င်းတို့ကို မည်သို့တီးခတ်ခဲ့သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့အား အယူအဆတစ်ခု ပေးသည်။ အကျဉ်းအားဖြင့်၊ ပြီးခဲ့သော ရာစုနှစ်ခွဲအတွင်း အီဂျစ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အံ့ဖွယ်ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများမှတစ်ဆင့် သမ္မာကျမ်းခေတ်ကာလ၏ နေ့စဉ်ဘဝ၏ အသေးစိတ်အချက်အလက်များစွာကို အလွန်အမင်း ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြပေးခဲ့သည်။

The discoveries of the archeologist in Egypt have been as profitable to the student of the Bible as to the linguist, the historian, the lover of art, or the student of ancient religions. No other country has preserved more wall paintings, reliefs carved in stone or wood, more ancient objects of daily use like furniture, household utensils, musical instruments, tools of artisans and farmers, weapons of hunters and warriors, or more documents written on perishable material. Any Bible dictionary will reveal at a glance that no other land has furnished more illustrative material helpful in understanding the cultures and civilizations of Bible times. Through the color pictures and reliefs of ancient Egypt we know the dress and appearance of the Amorites, Canaanites, Philistines, and Hittites, and their special tools, weapons, and manner of warfare. The objects found in Egypt give us an idea of how the ancients furnished their homes, what kind of musical instruments were in use, and how they were played. In brief, a tremendous amount of light has been thrown on the many details of everyday living in Bible times through the marvelous discoveries made in Egypt during the last century and a half.

အောက်တွင် ဖော်ပြထားသော အီဂျစ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အရေးကြီးသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများ၏ ဥပမာ အနည်းငယ်သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ ပုံပြင်များကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ နားလည်ရန် ကျွန်ုပ်တို့ကို များစွာ အထောက်အကူဖြစ်စေခဲ့သည်။ ဘီစီ နှစ်ဆယ်ရာစုမှ စီနူဟေး (Sinuhe) ဇာတ်လမ်းသည် အီဂျစ်နန်းတွင်းအရာရှိတစ်ဦးဖြစ်ပြီး အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့မသိရသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် မောရှေကဲ့သို့ ရာစုနှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် အရှေ့ဘက်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ စွန့်စားခန်းပြီးနောက် သူသည် ဆီးရီးယားတွင် ခိုလှုံရာနေရာတစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ကာနာန်လူမျိုးများနှင့်အတူ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဒုက္ခသည်အဖြစ် နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် အပြစ်လွှတ်ခံရပြီး အီဂျစ်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့်ရခဲ့သည်။ သူ၏ခေတ်ကာလ၏ ကာနာန်ဒေသကို ဖော်ပြချက်သည် အာဗြဟံထိုနိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့လာခြင်းမတိုင်မီ ရာစုနှစ်တစ်ခုခန့်အလိုတွင် အလွန်စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရှိပြီး ဘိုးဘေးများကြုံတွေ့ခဲ့ရသော အခြေအနေများကို နားလည်ရန် အဖိုးတန်သည်။

The following few examples of important discoveries made in Egypt have greatly helped us to understand better the stories of the Old Testament. From the 20th century B.C. dates the story of Sinuhe, an Egyptian court official who for reasons unknown to us fled of his life to the East, like Moses a few centuries later. After an adventurous journey he found a haven of refuge in Syria and lived there among the Canaanites for many years, as a refugee, until he was pardoned and allowed to return to Egypt. His description of the Canaan of his time, approximately a century before Abraham’s migration to that country, is most interesting, and valuable for understanding the conditions the patriarchs met.

အာဗြဟံခေတ်ကာလမှ အီဂျစ်မှူးမတ်တစ်ဦး၏ သင်္ချိုင်းတွင် ပါလက်စတိုင်းမှ လူသုံးဆယ့်ခုနှစ်ဦး—အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများ—ရောက်ရှိလာပုံကို သရုပ်ဖော်ထားသော ရောင်စုံနံရံပန်းချီကားတစ်ချပ်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤပန်းချီကားသည် နှစ်ပေါင်းလေးထောင်နီးပါးရှိသော်လည်း မကြာသေးမီကမှ ရေးဆွဲထားသလို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့ပြီး၊ ကမ္ဘာကျမ်း ၁၂ တွင် ဖော်ပြထားသော အာဗြဟံ၏ အီဂျစ်ခရီးစဉ်ကို ကျွန်ုပ်တို့အား ကောင်းမွန်သော အယူအဆတစ်ခု ပေးသည်။

There was found in the tomb of an Egyptian nobleman from the time of Abraham a colored wall picture that depicts the arrival of 37 people—men, women, and children—from Palestine. This painting, so well preserved in spite of being almost 4,000 years old that it looks as if it had been painted a few years ago, gives us a good idea of Abraham’s visit to Egypt described in Gen. 12.

လုံးဝသဘောသဘာဝခြားနားသော အရာတစ်ခုမှာ အီဂျစ်ဘုရင်များက ၎င်းတို့၏ ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံခြားရန်သူများကို ဖျက်ဆီးရန် ရည်ရွယ်ရေးသားထားသော မှော်စာသားများ—ရေးသားထားသော ကျိန်စာများဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ဖာရိုဘုရင်ရှေ့တွင် ရပ်တည်ခဲ့ပြီး သူနှင့် အာရုန်တို့ပြုလုပ်သော ဘုရားသခင်၏ အံ့ဖွယ်နိမိတ်များကို အီဂျစ်၏ မှော်ဆရာများက အတုယူခဲ့သည်ကို တွေ့မြင်ခဲ့သည့်အခါမှ သိရှိခဲ့သည့်အတိုင်း အီဂျစ်သည် ရှေးကမ္ဘာတွင် မှော်ပညာ၏ နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဘိုးဘေးခေတ်ကာလမှ ဤမှော်ဆိုင်ရာ “ကျိန်စာစာသားများ” စီးရီးနှစ်ခုရှိသည်။ ၎င်းတို့၏ အရေးပါမှုမှာ ကာနာန်မြို့များ၏ အုပ်ချုပ်သူ တစ်ရာခန့်၏ အမည်များတွင် တည်ရှိသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ ထက်ဝက်ကျော်သည် အာမိုရိလူမျိုးများဖြစ်ကြောင်း ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ ဤအချက်သည် သမ္မာကျမ်း၏ အစောပိုင်းစာအုပ်များတွင် ဖော်ပြထားသော ဘိုးဘေးများခေတ်ကာလတွင် ပါလက်စတိုင်းသည် အာမိုရိလူမျိုးများ၏ လက်ထဲတွင် ရှိခဲ့သည်ဟူသော ဖော်ပြချက်နှင့် ကိုက်ညီသည် (ကမ္ဘာကျမ်း ၁၄:၁၃၊ ၁၅:၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤစာသားများတွင် ယေရုဆလင်ကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ယေရုဆလင်၏ ဘုရင်နှစ်ဦးသည် ကောင်းမွန်သော အာမိုရိအမည်များဖြင့် အီဂျစ်၏ ရန်သူများထဲတွင် ကျိန်စာခံရသည်။ ဤစာသားများတွင် ဖော်ပြထားသော သမ္မာကျမ်းမြို့များမှာ အာရှကေလုန်၊ အာခို၊ အာဖီကာ၊ လာခရှီ၊ ဟာဇိုး၊ ရှေခင်နှင့် အခြားများစွာဖြစ်သည်။

Of an entirely different nature are several series of magical texts—written curses by which Egyptian kings sought to destroy their domestic and foreign enemies. Egypt was pre-eminently a land of magic in the ancient world, as we know from Moses’ experience when he stood before Pharaoh and saw the divine miracles performed by him and Aaron imitated by the magicians of Egypt. Two series of such magical “execration texts” come from the patriarchal period. Their importance lies in the names of about 100 rulers of Canaanite cities. More than half of them can be identified as being Amorite, a fact that agrees well with the statements of the early books of the Bible that Palestine was in the hands of the Amorites in the time of the patriarchs (see Gen. 14:13; 15:16). Jerusalem is mentioned in those texts, and two kings of Jerusalem bearing good Amorite names are cursed among the enemies of Egypt. Some of the Biblical cities mentioned in these texts are Ashkelon, Accho, Aphekah, Lachish, Hazor, Shechem, and many others.

အီဂျစ်အင်ပါယာကာလမှ၊ ထွက်မြောက်ရာခေတ်မတိုင်မီနှင့် နောက်ပိုင်းကာလများမှ၊ ပါလက်စတိုင်းတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ ဖော်ပြချက်များစွာကို ကျွန်ုပ်တို့ ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး၊ ဥပမာအားဖြင့် ထွက်မြောက်ရာမတိုင်မီ နှစ်သုံးဆယ်ခန့်အလိုတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော မဂိဒိုတိုက်ပွဲ၏ နာမည်ကျော်ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။ နှစ်များအတွင်း အီဂျစ်ဘုရင်များသည် ၎င်းတို့၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် သိမ်းပိုက်ခဲ့သော ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယား၏ မြို့ရာပေါင်းများစွာ၏ အမည်များပါဝင်သော စာရင်းများကို ကျွန်ုပ်တို့ထံ ထားခဲ့သည်။ ယောရှုစာအုပ်၏ ပထဝီဝင်ဆိုင်ရာ အခန်းများကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ နားလည်ရန် ဤအီဂျစ်ခေတ်ပြိုင်စာရင်းများသည် အလွန်အဖိုးတန်သည်။ သိမ်းပိုက်ခဲ့သော ပါလက်စတိုင်းမြို့များ၏ နောက်ဆုံးစာရင်းမှာ ရှိရှတ်ဘုရင်က ကာနက်ဘုရားကျောင်းနံရံများပေါ်တွင် ထွင်းထုထားသော စာရင်းဖြစ်ပြီး၊ သူသည် ရှောလမုန်၏သား ရေဟောဗမ်၏ ပဉ္စမနှစ်တွင် ယေရုဆလင်ကို လုယက်ခဲ့သည် (၁ ဘုရင်ခံ ၁၄:၂၅၊ ၂၆)။

From the Egyptian Empire period, the time probably preceding and following the Exodus, we possess the descriptions of many military campaigns carried out in Palestine, like the famous account of the battle at Megiddo that took place perhaps 30 years before the Exodus. Besides annals, the Egyptian kings have left us lists containing hundreds of names of cities of Palestine and Syria conquered in their campaigns. For a better understanding of the geographical chapters of the book of Joshua these Egyptian contemporary lists are of great value. The last of these lists of conquered Palestinian cities is that carved on the temple walls at Karnak by King Shishak, who spoiled Jerusalem in the fifth year of Solomon’s son Rehoboam (1 Kings 14:25, 26).

ဘီစီ ဆယ့်လေးရာစုမှ ကျွန်ုပ်တို့သည် အီဂျစ်ဘုရင် အမန်ဟိုတပ်တတိယနှင့် စတုတ္ထတို့ထံ ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားမှ ၎င်းတို့၏ အစေခံများထံမှ လက်ခံရရှိခဲ့သော ရာပေါင်းများစွာသော စာများ ပါဝင်သည့် ပြည့်စုံသော တော်ဝင်မှတ်တမ်းတစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် တောင်သူအမျိုးသမီးတစ်ဦးက မတော်တဆရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော ဤအာမာနာစာလွှာများသည် အီဂျစ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အထိတ်တလန့်ဖြစ်စရာ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ထိုခေတ်ကာလ၏ သံတမန်ဘာသာစကားမှာ ဘာဗုလုန်ဘာသာဖြစ်ပြီး၊ ဘာဗုလုန်အက္ခရာစာသားများ (နောက်ပိုင်းတွင် ဖော်ပြမည်) ကို အီဂျစ်နန်းတွင်းနှင့် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားရှိ ၎င်းတို့၏ အစေခံဘုရင်များအကြား စာပေးစာယူမှုတွင်လည်း အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ပညာရှင်လောကကို အံ့အားသင့်စေခဲ့သည်။ ဤစာလွှာများသည် ဘီစီ ဆယ့်လေးရာစုတွင် အီဂျစ်၏ နိုင်ငံရေးအားနည်းချက်ကို သက်သေပြပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ယောရှုနှင့် အကြီးအကဲများလက်ထက်တွင် ဣသရေလလူမျိုးများသည် ကာနာန်ပြည်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။ ဤစာလွှာအချို့သည် ယေရုဆလင်ဘုရင် အာဘဒူချေးပါ—ဟိတ္တိလူမျိုးတစ်ဦး—ထံမှဖြစ်ပြီး၊ သူသည် နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းများစွာကို သိမ်းပိုက်ပြီးဖြစ်သော ဟာဘိရုလူမျိုးများထံမှ မိမိမြို့ကို ကာကွယ်ရန် အီဂျစ်ထံမှ လက်နက်နှင့် စစ်သည်များ တောင်းခံခဲ့သည်။ ဤစာလွှာများတွင် ဟာဘိရုသည် ဟေဗြဲလူမျိုးများဖြစ်ဖွယ်ရှိပြီး၊ ပညာရှင်များစွာ ယုံကြည်သည့်အတိုင်း၊ ဤအာမာနာစာလွှာများတွင် ကာနာန်လူမျိုးများမြင်ခဲ့သော ဟေဗြဲလူမျိုးများက ကာနာန်ကို သိမ်းပိုက်ခြင်း၏ ဇာတ်လမ်းကို ကျွန်ုပ်တို့ ရရှိသည်။ ဤစာရွက်စာတမ်းများသည် ယောရှုဖော်ပြခဲ့သော သိမ်းပိုက်ခြင်းကာလတွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် ရှိခဲ့သော အခြေအနေများကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ နားလည်ရန် အလွန်အရေးပါသည်။

From the 14th century B.C. we possess a complete royal archive—a collection of official documents consisting of hundreds of letters received by the Egyptian kings Amenhotep III and IV from their Palestinian and Syrian vassals. These so-called Amarna Letters, found accidentally in 1887 by a peasant woman, proved to be one of the most sensational discoveries ever made in Egypt. They showed to the amazed world of scholarship that the diplomatic language of that time was Babylonian, and that the Babylonian cuneiform script (to be described later) was also used in correspondence between the Egyptian court and its vassal kings in Palestine and Syria. These letters prove the political weakness of Egypt in the 14th century B.C., during the time when, it is believed, the Israelites under Joshua and the elders took possession of the land of Canaan. Some of these letters come from the king of Jerusalem, Abdu-khepa—a Hittite—who pleads for weapons and soldiers from Egypt to defend his city from the invading Habiru, who have already taken over great parts of the country, and threaten to overrun the whole land. If the Habiru of these letters are the Hebrews, as most likely they are and as many scholars believe, we have in these Amarna Letters the story of the conquest of Canaan by the Hebrews as the Canaanites saw it. These documents are most important in helping us to understand better the conditions that existed in Palestine during the time of the conquest as described by Joshua.

အီဂျစ်ဘုရင်များသည် ၎င်းတို့၏ အောင်ပွဲများနှင့် နိုင်ငံရေးအောင်မြင်မှုများကို အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် မြင့်မားသော ကျောက်တိုင်များအဖြစ် အထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင်များကို မကြာခဏ စိုက်ထူခဲ့သည်။ ဖာရိုမနတ်ပြတို့က တရားသူကြီးများခေတ်ကာလတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဤအထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင်များထဲမှ တစ်ခုသည် ၎င်း၏ ပါလက်စတိုင်းစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအတွင်း အောင်မြင်ခဲ့သော (မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသော) ဣသရေလလူမျိုးကို ဖော်ပြထားသည်။ ဤအီဂျစ်ဘုရင်နှင့် ဣသရေလလူမျိုးများ၏ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုကို သမ္မာကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော်လည်း၊ ဤကမ္ဗည်းစာတမ်းသည် ဣသရေလ၏ ပထမဆုံး သမ္မာကျမ်းပြင်ပဖော်ပြချက်အဖြစ် အရေးပါပြီး၊ ဆယ့်သုံးရာစုတွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် ဣသရေလလူမျိုးများ ရှိနေကြောင်း သက်သေအဖြစ် များစွာသော ဝေဖန်ပညာရှင်များအတွက် ထွက်မြောက်ရာကို ထိုဘုရင်ခေတ်တွင် ထားရှိရန် ခက်ခဲစေသည်။ ထွက်မြောက်ရာကို ဤမျှနောက်ကျသောရက်စွဲဖြင့် စွဲကိုင်ထားသူများသည် ယာကုပ်လက်ထက်တွင် ဣသရေလလူမျိုးအားလုံး အီဂျစ်သို့ မဆင်းသွားခဲ့ဘဲ၊ မနတ်ပြတို့က ပါလက်စတိုင်းတွင် ကျန်ရှိနေသူများနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်ဟူသော စိတ်ကူးယဉ်သီအိုရီကို ဖန်တီးရန်ပင် အတင်းအကြပ်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ထွက်မြောက်ရာကို ရှောလမုန်မတိုင်မီ နှစ်လေးရာရှစ်ဆယ်အလိုတွင် ထားရှိသည့် သမ္မာကျမ်းရက်စွဲကို လက်ခံပါက၊ ထိုကိစ္စတွင် ဣသရေလသည် မနတ်ပြတို့ထီးနန်းတက်သည့်အချိန်တွင် ကာနာန်တွင် နှစ်တစ်ရာခုနှစ်ဆယ်ခန့်ရှိနေပြီဖြစ်သောကြောင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရာတွင် ထိုသို့သော အခက်အခဲများ မကြုံတွေ့ရပါ။

Monuments in the form of high stone pillars were frequently erected by the Egyptian kings to commemorate their victories and political success. One of these so-called steles set up by Pharaoh Merneptah, probably in the period of the judges, mentions Israel as an (unsettled) people he had defeated during one of his Palestinian campaigns. Although this encounter of the Egyptian king with the Israelites is not mentioned in the Bible, this inscription is of importance for giving us the first extra-Biblical mention of Israel, and as witness for the existence of the Israelites in Palestine in the 13th century, which for many critical scholars is hard to harmonize with their favored idea of placing the Exodus in the time of that same king. Those who cling to such a late date for the Exodus have even been forced to create the fanciful theory that not all the Israelites had gone down to Egypt under Jacob, and that Merneptah encountered those in Palestine who had remained behind. If the Biblical date is accepted that places the Exodus 480 years before Solomon (1 Kings 6:1), no such difficulties of interpretation are encountered, since Israel, in that case, had been in Canaan some 170 years by the time Merneptah came to the throne.

ဤဆက်စပ်မှုတွင် ဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော အစောဆုံး အက္ခရာစာသားများကို ဖော်ပြရမည်။ ၎င်းတို့ကို ၁၉၀၄-၅ ခုနှစ်တွင် ဆာဖလင်းဒါးစ်ပက်ထရီက ရှေးဟောင်းအီဂျစ်၏ ကြေးနီနှင့် ကျောက်စိမ်းသတ္တုတွင်းများကို ဆီနိုင်းအနောက်ပိုင်းရှိ ချိုင့်နှစ်ခုတွင် စူးစမ်းလေ့လာမှုများအတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ နောက်ဆက်တွဲ စူးစမ်းလေ့လာမှုများသည် စာသားများ၏ အရေအတွက်ကို ထပ်မံဖြည့်စွမ်းခဲ့ပြီး၊ ပြီးခဲ့သော နှစ်သုံးဆယ့်ငါးအတွင်း ပညာရှင်များစွာ၏ ပေါင်းစပ်လေ့လာမှုများသည် ၎င်းတို့ကို ပုံဖော်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရာတွင် အောင်မြင်ခဲ့သည်။

In this connection the discoveries of the earliest alphabetic inscriptions on the Sinai peninsula must be mentioned. They were found in 1904-5 by Sir Flinders Petrie in his explorations of the ancient Egyptian copper and turquoise mines in two valleys of western Sinai. Subsequent expeditions added to the number of inscriptions, and the combined studies of numerous scholars during the last 35 years have succeeded in deciphering and interpreting them.

ထိုသတ္တုတွင်းများတွင်နှင့် အနီးတဝိုက်တွင် အီဂျစ်လူမျိုးများက ထားရှိခဲ့သော ဟီရိုဂလစ်ဖစ်စာသားများစွာသည် ၎င်းတို့၏ သတ္တုတူးဖော်မှု၏ သမိုင်းကို အသေးစိတ်ဖော်ပြထားပြီး၊ ကာနာန်မှ ဆီးမီးလူမျိုးများကို အီဂျစ်လူမျိုးများအတွက် သတ္တုတွင်းများတွင် အလုပ်လုပ်ရန် မကြာခဏ အသုံးပြုခဲ့ကြောင်းလည်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤကာနာန်လူမျိုးတစ်ဦးသည် အီဂျစ်လူမျိုးများက မှတ်တမ်းများရေးသားရန် ရှုပ်ထွေးသော ဟီရိုဂလစ်ဖစ်များကို အသုံးပြုနေသည်ကို ကြည့်ရှုရင်း၊ စာပေနယ်ပယ်တွင် ခေတ်အဆက်ဆက် အကြီးကျယ်ဆုံး တီထွင်မှုတစ်ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ တကယ်တော့၊ သူသည် ယနေ့တိုင် အနည်းငယ်သာ တိုးတက်ပြင်ဆင်ခံရသော အက္ခရာ နှစ်ဆယ့်ငါးလုံးခန့်ပါဝင်သော အက္ခရာစနစ်တစ်ခုကို တီထွင်ခဲ့သည်။

The many hieroglyphic inscriptions left by the Egyptians in and near those mines reveal their history of exploitation in all details, and also the fact that Semites from Canaan were usually employed to work in the mines for the Egyptians. One of these Canaanites, while observing the Egyptians in their use of the cumbersome hieroglyphs for writing down records, made one of the greatest inventions of all time in the field of writing. In fact, he invented a system of writing that to the present day has scarcely been improved or simplified, the alphabet of about 25 characters.

အီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် စာရေးစနစ်ပိုင်ဆိုင်ထားသော အခြားလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ အတွေးအမြင်များကို စာဖြင့်ဖော်ပြရန် အက္ခရာရာပေါင်းများစွာ၊ သို့မဟုတ် ထောင်ပေါင်းများစွာ လိုအပ်ခဲ့သည်။ သင်္ကေတများကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ တစ်ခုစီသည် တစ်လုံးတည်းကို (ဥပမာ- အန်၊ နီ၊ အင်၊ နိ၊ နန်) သို့မဟုတ် မျက်လုံး၏ ပုံတစ်ခုကဲ့သို့ ပြည့်စုံသော အတွေးတစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ထို့နောက် ဆီနိုင်းရှိ ဤအမည်မသိ ဆီးမီးလူမျိုးသည် ဗလံသံများကို သီးသန့်ခွဲထုတ်ပြီး ဗလံတစ်လုံးစီအတွက် အက္ခရာတစ်လုံးကို အသုံးပြုကာ သရသံများနှင့် မချိတ်ဆက်ရန် အကြံရခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ယခင်စာရေးစနစ်များထက် ကြီးမားသော တိုးတက်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ လူ့လျှာဖြင့် ဖော်ပြနိုင်သမျှအားလုံးကို စာဖြင့်ရေးသားရန် အက္ခရာအနည်းငယ်သာ လိုအပ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

The Egyptians and other peoples who possessed systems of writing needed hundreds, and even thousands, of different characters in order to express their ideas in writing. Symbols were used, each of which represented either a syllable (for example, en, ne, in, ni, nen, nan), or a complete idea such as the picture of an eye. Then this unknown Semite on Sinai came upon the idea of isolating singly the consonantal sounds by using one single character for each consonant and not connecting it with a vowel sound. This was a great improvement over all previous systems of writing, because only a small number of characters is needed to put in writing everything the human tongue can express.

ဤတီထွင်မှုသည် ဘုရားသခင်၏ ကြီးကျယ်သောကရုဏာတော်ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ပထမဆုံးစာအုပ်များကို မောရှေရေးသားခဲ့သော ဒေသအနီးတွင်၊ မောရှေခေတ်မတိုင်မီ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ အကယ်၍ သမ္မာကျမ်းစာကို အီဂျစ်ရိုးဂလစ်ဖ် သို့မဟုတ် ဘေဘီလိုနီးယန်းကျူနီဖောင်းကဲ့သို့ နှစ်ပေါင်းများစွာ လေ့လာမှသာ ကျွမ်းကျင်နိုင်သည့် ရှုပ်ထွေးသောစာရေးနည်းများဖြင့် ရေးသားခဲ့မည်ဆိုလျှင်၊ လူအနည်းငယ်သာ သမ္မာကျမ်းစာကို ကိုယ်တိုင်ဖတ်ရှုနိုင်မည့် အခွင့်အရေးရှိခဲ့မည်ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ အက္ခရာစာရေးနည်းစနစ်တွင် အက္ခရာ ၂၅ လုံးခန့်သာပါဝင်ပြီး၊ ၎င်းသည် သင်ယူရန်လွယ်ကူသောကြောင့် လူတိုင်းသည် အချိန်တိုအတွင်း ကျွမ်းကျင်နိုင်ကာ သမ္မာကျမ်းစာကို ကိုယ်တိုင်ဖတ်ရှုနိုင်ခဲ့သည်။ ဤအံ့ဖွယ်တီထွင်မှုကြောင့် ဣသရေလလူမျိုးအများစုသည် ဖတ်ရှုရေးသားနိုင်မှုကို မကြာမီ သင်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ ဤသို့သော ကောက်ချက်ကို ပါလက်စတိုင်း၏ မြေဆီလွှာမှပေးသော ရှေးဟောင်းသုတေသနသက်သေများနှင့် သမ္မာကျမ်းစာတွင်ဖော်ပြထားသော အချို့သောဖော်ပြချက်များမှ ရရှိခဲ့သည်။ ဂိဒေါင်ခေတ်တွင် ထရန်စဂျော်ဒန်တွင် ဖတ်ရှုရေးသားနိုင်မှုသည် ထင်ရှားစွာရှိခဲ့သည်ကို တရားသူကြီးမှတ်တမ်း ၈:၁၄ (RSV) တွင်ဖော်ပြထားသော ဇာတ်လမ်းမှ သိရှိနိုင်သည်။ ဂိဒေါင်သည် ဆူကုတ်မြို့မှ လူငယ်တစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး၊ ထိုလူငယ်သည် “ဆူကုတ်မြို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများနှင့် အကြီးအကဲများ၊ လူ ၇၇ ဦး၏အမည်များကို သူ့အတွက် ရေးမှတ်ပေးခဲ့သည်။”

It must be attributed to the providence of God that this invention was made in the neighborhood of the region where the first books of the Bible were written by Moses, and just before Moses’ time. If the Bible had been written in the complicated systems of either the Egyptian hieroglyphs or the Babylonian cuneiform, which could be mastered only after many years of study, very few people would have had an opportunity to read the Bible for themselves. On the other hand, an alphabetic system of writing with only about 25 characters was so easy to learn that everyone could master it in a short time, and thus could read the Bible for himself. Through this marvelous invention it would not take long for most of the people of Israel to learn to read and write. To this conclusion we must come not only through the archeological evidence that the soil of Palestine has furnished us but also from some statements made in the Bible. The ability to read and write was evidently common in Transjordan in Gideon’s time, as can be learned from the story narrated in Judges 8:14 (RSV). For Gideon captured a boy from Succoth who “wrote down for him the officials and elders of Succoth, seventy-seven men.”

ပညာရှင်များသည် ဤအက္ခရာစာရေးနည်းစနစ်ကို ဆီနိုင်းသတ္တုတူးဖော်ရာဒေသတွင် ဘီစီ ၁၆ ရာစုသို့မဟုတ် ၁၉ ရာစုတွင် တီထွင်ခဲ့သည်ဟု အတိအကျမသေချာသေးသော်လည်း၊ ၎င်းသည် မောရှေခေတ်မတိုင်မီ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု သဘောတူကြသည်။ ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော် ပျံ့နှံ့မှုအတွက် ဤရှာဖွေတွေ့ရှိမှု၏ အရေးပါမှုကို ခရစ်ယာန်ခေတ် ၁၅ ရာစုတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးမတိုင်မီ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်သော စာလုံးပုံနှိပ်ခြင်း တီထွင်မှုနှင့်သာ နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။ နောက်ဆုံးတီထွင်မှုသည် သမ္မာကျမ်းစာကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ နိုင်ငံများအကြား စျေးသက်သာသောပုံစံဖြင့် ဖြန့်ဝေနိုင်စေခဲ့သလို၊ ယခင်တီထွင်မှုသည် ပညာရေးနည်းပါးသူများအတွက် အလွယ်တကူနားလည်နိုင်သော ပုံစံဖြင့် ရေးသားနိုင်စေခဲ့သည်။

Scholars are not yet certain when this alphabetic system of writing was devised in the Sinai mining district—in the 16th or 19th century B.C.—although they agree that it was accomplished before Moses’ day. The importance of this discovery to the spread of the knowledge of God’s Word can be compared only with the invention of printing by movable type prior to the Reformation, in the 15th century of the Christian Era. As this latter invention made it possible to distribute the Bible in an inexpensive form among all nations of the globe, the former made possible the writing of it in a form easily understandable to a man of meager education.

ဆီနိုင်းတွင် အမည်များနှင့် အချို့သော ဆက်ကပ်အမှတ်တရဖော်ပြချက်များထက် အရေးမပါသော အကြောင်းအရာများသာပါဝင်သည့် အက္ခရာစာရေးနည်းစာသားများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် မောရှေသည် သူ့အား ရေးသားသည်ဟု ယူဆထားသော စာအုပ်များကို ရေးသားနိုင်ခဲ့သည်ဟူသော သံသယများကို ဖယ်ရှားရာတွင် များစွာအထောက်အကူဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မတိုင်မီ ဝေဖန်သူများက ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာသည် မောရှေခေတ်တွင် ရေးသားခဲ့ခြင်းမဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ထိုအချိန်တွင် ထိုဘာသာစကားအတွက် စာရေးနည်းစနစ်မရှိခဲ့ဟု ဆိုခဲ့ကြသည်။

The discovery of the earliest alphabetic inscriptions at Sinai, which contain nothing more important than names and some dedicatory formulas, has done much to banish doubt that Moses could have written the books ascribed to him. Before that time critics claimed that the Hebrew Bible could not have been written in Moses’ time, that no writing system for that language existed then.

တရားသူကြီးများခေတ်တွင် ဖိလိတ္တိလူမျိုးများနှင့် ဆီးရီးယားနှင့် ခါနာန်လူမျိုးများနှင့် စစ်ပွဲများ၏ မှတ်တမ်းများအပြင်၊ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ပါလက်စတိုင်းသို့နှင့် ဖြတ်သန်းသွားလာမှု၏ ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများကို ချန်ထားခဲ့သည်။ တစ်ခုမှာ နိုင်းမြစ်အတွက် သန့်ရှင်းသောလှေတစ်စီးအတွက် အာရဇ်သစ်သားဝယ်ရန် ဖီနီးရှန်ဆိပ်ကမ်းမြို့ ဘိုင်ဘလော့သို့ စေလွှတ်ခံခဲ့ရသော အီဂျစ်အရာရှိ ဝမ်အမုန်း၏ ခရီးစဉ်ကို ဖော်ပြထားသည်။ ထိုကာလတွင် အီဂျစ်၏ အားနည်းမှုကို ထိုသူသည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားတွင် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်အတွေ့အကြုံများနှင့် သူဆက်ဆံခဲ့ရသော မတူညီသော အုပ်ချုပ်သူများထံမှ မလေးမစားဆက်ဆံခံရမှုများက ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသည်။ ဝမ်အမုန်း၏ ဘိုင်ဘလော့သို့ ခရီးစဉ်နှင့် သံအမတ်၏ ပါလက်စတိုင်းဖြတ်သန်းခရီးစဉ်ကို ဖော်ပြသော စာတစ်စောင်သည် တရားသူကြီးများခေတ်ကို အောက်ပါစကားများဖြင့် ဖော်ပြသည့် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ဖော်ပြချက်ကို ထူးချွန်သော ဥပမာများပေးသည်- “ထိုနေ့ရက်များတွင် ဣသရေလ၌ ဘုရင်မရှိခဲ့ပေ။ လူတိုင်းသည် မိမိစိတ်ထင်တိုင်း မဖြစ်မနေ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်” (တရားသူကြီးမှတ်တမ်း ၂၁:၂၅)။

Besides annals of wars with the Philistines and with Syrian and Canaanite peoples in the time of the judges, the Egyptians have left us ancient records of travel to and through Palestine. One narrates the journey of Wen-Amun, an Egyptian official, sent to the Phoenician port city of Byblos to buy cedarwood for a sacred Nile boat. The weakness of Egypt during that period is vividly illustrated by the hectic experiences the man had in Palestine and Syria, and the disrespectful way in which he was treated by the different rulers with whom he had to deal. The story of Wen-Amun’s journey to Byblos and the letter describing the ambassador’s trip through Palestine give us excellent illustrations of the Biblical statement that characterizes the period of the judges in the following words: “In those days there was no king in Israel: every man did that which was right in his own eyes” (Judges 21:25).

ထိုခေတ်တွင်ရေးသားခဲ့သော သရော်စာတစ်စောင်သည် အီဂျစ်သံအမတ်တစ်ဦး၏ ပါလက်စတိုင်းဖြတ်သန်း၍ မြောက်ဘက်နိုင်ငံသို့ ခရီးသွားရာတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ ထိုစာတွင် အီဂျစ်အရာရှိ၏ မြင်းတစ်ကောင်သည် တစ်ညတွင် ခိုးယူခံရမှုနှင့် နိုင်ငံတွင်ရှိသော မလုံခြုံမှုကြောင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော အခက်အခဲများစွာကို ဖော်ပြထားသည်။

A satirical letter of the same period describes the trip of an Egyptian ambassador through Palestine on his way to a northern country. The letter tells us how the Egyptian official’s horse was stolen one night, and about the numerous difficulties he encountered on account of the insecurity that reigned in the land.

အီဂျစ်၏ သဲသောင်ပြင်များသည် ရှေးခေတ် “ဉာဏ်ပညာစာပေ” များစွာကို ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ဤစာပေအမျိုးအစားသည် အီဂျစ်တွင် အခြားနိုင်ငံများထက် ပို၍ ထွန်းကားခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ ကျော်ကြားမှုကို သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည်မှာ ရှောလမုန်၏ ဉာဏ်ပညာသည် “အီဂျစ်၏ ဉာဏ်ပညာအားလုံး” ကိုပင် ကျော်လွန်ခဲ့သည်ဟု ဆိုထားသည် (၁ ဘုရင်မှတ်တမ်း ၄:၃၀)။ ခေတ်သစ်ပညာရှင်များစွာသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ “ဉာဏ်ပညာစာပေ” (ယောဘ၊ သုတ္တံကျမ်း၊ ဒေသနာကျမ်း) ကို အီဂျစ်လူမျိုးများ၏ စာပေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကာ၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာရေးသားသူများသည် ၎င်းတို့၏ အီဂျစ်အိမ်နီးချင်းများထံမှ ချေးငှားခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ သို့သော်၊ ၎င်းကို တကယ်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟူသော အမှန်တကယ်သက်သေမရှိပေ။ “အမီနမ်မို့ပ်၏ ညွှန်ကြားချက်များ” ၏ ကိစ္စတွင်၊ ၎င်းတွင် သမ္မာကျမ်း၏ သုတ္တံကျမ်းရှိ အပိုဒ်များစွာနှင့် အလွန်နီးကပ်စွာ တူညီမှုများရှိသော်လည်း၊ အမီနမ်မို့ပ်သည် ရှောလမုန်၏ စာပေဖန်တီးမှုများမှ ချေးငှားခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ အကြောင်းမှာ အမီနမ်မို့ပ်၏ ညွှန်ကြားချက်များပါဝင်သော စာရွက်စာတမ်းတွင်အသုံးပြုထားသော ဘာသာစကား၊ ဝေါဟာရ၊ စကားလုံးပုံစံနှင့် ရေးသားမှုပုံစံသည် ၎င်းသည် ရှောလမုန်ခေတ်ထက် နောက်ပိုင်းခေတ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ထုတ်ကုန်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြသည်။ သုတ္တံကျမ်းကို ရှောလမုန်က ရေးသားခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ နောက်ပိုင်းခေတ်တွင် အမည်မသိစာရေးဆရာတစ်ဦးမှ ဖန်တီးခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်သော ဝေဖန်သူများသာလျှင် သုတ္တံကျမ်းသည် အီဂျစ်လူမျိုး အမီနမ်မို့ပ်ထံမှ ၎င်း၏ အကြောင်းအရာများကို ချေးငှားခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။

A great amount of ancient “wisdom literature” has been preserved by the sands of Egypt. This particular kind of literature flourished in that country more than in any other, and the fame of it is reflected in the Bible when it is said that Solomon’s wisdom surpassed even “all the wisdom of Egypt” (1 Kings 4:30). Many modern scholars compare the “wisdom literature” of the Old Testament (Job, Proverbs, and Ecclesiastes) with that of the Egyptians, and believe that the Old Testament writers borrowed from their Egyptian neighbors. However, there is no actual evidence that this was ever done. In the case of the “Instructions of Amenemope,” which contain very close parallels to many passages in the Biblical book of Proverbs, it is even possible that Amenemope could have borrowed from Solomon’s literary productions, because the language, vocabulary, word form, and style of writing used in the document containing Amenemope’s instructions prove it to be the product of a later age than that of Solomon. Only those who believe with the higher critics that the book of Proverbs was not written by Solomon, but produced by some anonymous writer in much later times, can maintain that Proverbs has borrowed its material from the Egyptian Amenemope.

၁၉၀၄ ခုနှစ်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံအထက်ပိုင်း နိုင်းလ်မြစ်ပေါ်ရှိ အယ်လီဖန်တင်းကျွန်းတွင် ဌာနေတိုင်းရင်းသားများက ကောင်းစွာထိန်းသိမ်းထားသော အာရမိတ်စာရွက်များကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၀၆ နှင့် ၁၉၀၇ ခုနှစ်များအတွင်း ထိုကျွန်းတွင်ပင် တူးဖော်မှုများမှ ထပ်မံစာရွက်များ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီး၊ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် အီဂျစ်ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများစုဆောင်းသူ စီအီး ဝီလ်ဘော့၏ ကိုယ်ပိုင်ပစ္စည်းများထဲတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော အခြားစာရွက်များကို ဘရွတ်ကလင်းပြတိုက်တွင် ထားရှိခဲ့သည်။ ဤစာရွက်များအားလုံး၊ စုစုပေါင်း ၁၀၀ ကျော်သည် ဘီစီ ၅ ရာစုတွင် အီဂျစ်တောင်ပိုင်းနယ်စပ်ကို ကာကွယ်ခဲ့သော ဂျူးစစ်သားများ၏ ကိုလိုနီမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ထိုအချိန်သည် အက်ဇရာနှင့် နိဟမိတို့၏ ခေတ်နှင့် ခန့်မှန်းခြင်းအားဖြင့် တစ်ပြိုင်နက်ဖြစ်သည်။

In 1904 a collection of well-preserved Aramaic papyri was found by natives on the Upper Egyptian Nile island of Elephantine. More of such documents came to light in an excavation during the years of 1906 and 1907 on the same island, and in 1947 others, found in the personal effects of C. E. Wilbour, a collector of Egyptian antiquities, were placed in the Brooklyn Museum. All these papyri, more than 100 in number, originated from a colony of Jewish soldiers who defended the south Egyptian border in the 5th century B.C., about the time of Ezra and Nehemiah.

ဤစာရွက်များနှင့် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများတွင် တူညီသောခေတ်မှ တွေ့ရှိခဲ့သော ဆင်တူစာရွက်များသည် အီဂျစ်ရှိ ဂျူးကိုလိုနီများ၏ လောကီနှင့် ဘာသာရေးအခြေအနေများနှင့် ၎င်းတို့၏ သမိုင်းကို ဖော်ပြပေးသည်။ ဤအာရမိတ်စာရွက်များသည် အက်ဇရာနှင့် ဒံယလေစာအုပ်များရှိ အာရမိတ်အပိုင်းများနှင့် လက်တွေ့အားဖြင့် တူညီသောဘာသာစကားဖြင့် ရေးသားထားပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် အက်ဇရာနှင့် အက်စတာစာအုပ်များရှိ ဆင်တူစာရွက်များသည် အတုမဟုတ်ကြောင်း သက်သေပြပေးသည် (ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ ဘာသာစကားများ၊ မူရင်းစာမူများ၊ နှင့် ကျမ်းဂန်ကို ကြည့်ပါ)။ ထို့ပြင်၊ ၎င်းတို့သည် ထိုအချိန်က ဂျူးများအသုံးပြုခဲ့သော ပြက္ခဒိန်အမျိုးအစားနှင့် ပါးရှင်းဘုရင်များ၏ အုပ်ချုပ်နှစ်များကို ရေတွက်သည့်စနစ်အတွက် ကျွန်ုပ်တို့၏ ကျမ်းစာပြင်ပရှိ တစ်ခုတည်းသော အရင်းအမြစ်များဖြစ်သည်။ ဤစာရွက်များကို လေ့လာခြင်းသည် အက်ဇရာ ၇ တွင် ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်များသည် ဘီစီ ၄၅၇ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ ခေတ်သစ်သမိုင်းပညာရှင်များနှင့် ဓမ္မပညာရှင်အများစုက လက်ခံထားသော ဘီစီ ၄၅၈ ခုနှစ်မဟုတ်ကြောင်း သက်သေပြရန် ကူညီပေးသည် (အီဂျစ်ရှိ ဂျူးပြက္ခဒိန်ကို ကြည့်ပါ၊ အက်ဇရာနှင့် နိဟမိ၏ ရက်စွဲများကို သတ်မှတ်ခြင်းကို ကြည့်ပါ)။ ထို့ပြင်၊ ဂျူးများ၏ ဆောင်းဦးမှ ဆောင်းဦးသို့ ရေတွက်သည့်စနစ်ကို သက်သေပြခြင်းကို ကြည့်ပါ။

These and similar documents found in other parts of Egypt from the same time inform us about the secular and religious conditions of the Jewish colonies in Egypt, and also about their history. These Aramaic documents, written in a language practically the same as that of the Aramaic portions of Ezra and Daniel, are also very important, for they demonstrate that similar ones in the books of Ezra and Esther are not forgeries (see The Languages, Manuscripts, and Canon of the Old Testament). Furthermore, they are our only extra-Biblical sources for the kind of calendar the Jews employed at that time, and the system according to which they counted the years of the reigns of the Persian kings. A study of this material helps to prove that the events described in Ezra 7 took place in the year 457 B.C., and not in 458, a date accepted by most modern historians and theologians. (For the Jewish calendar, see Jewish Calendar in Egypt; for the date of Ezra, see Dates of Ezra and Nehemiah Established); see also Fall-to-Fall Jewish Reckoning Demonstrated.

ဤသို့ဖြင့် အီဂျစ်၏ မြေဆီလွှာသည် ဘိုးဘေးများခေတ်၊ ထွက်မြောက်ရာခေတ် တရားသူကြီးများခေတ်၊ ဘုရင်များခေတ်နှင့် ဘေဘီလုံပြည်နှင်ထုတ်ခြင်းခေတ်လွန်ကာလများအတွက် အလင်းပေးသည့် ပစ္စည်းများကို ထိန်းသိမ်းထားသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ မြင်တွေ့ရသည်။ ဤနေရာတွင် ဥပမာအနည်းငယ်ကိုသာ ဖော်ပြထားပြီး၊ တစ်ခုစီသည် သေးငယ်သော ဖြစ်ရပ်တစ်ခု သို့မဟုတ် ကျမ်းစာတစ်ပိုဒ်ကိုသာ ထောက်ခံသည်။ သို့သော် အီဂျစ်မှရရှိသော စုစည်းထားသော သက်သေများသည် ရှေးဟောင်းကျမ်းစာ၏ မှတ်တမ်းများကို အတည်ပြုပြီး ၎င်း၏ သမိုင်း၏ တိကျမှုကို သက်သေပြသည်။

We see thus that the soil of Egypt has preserved material that sheds light on different Biblical periods, on the times of the patriarchs, the Exodus, the judges, the kings, and on the age after the Babylonian Exile. Merely a few examples have been given here, each corroborating only some little incident or a single text. But the accumulated evidence from Egypt, taken as a whole, vindicates the records of the Old Testament and attests the accuracy of its history.

ရှေးဟောင်းကျမ်းစာပညာရှင်အတွက် ရှေးဟောင်းသုတေသနမှ ပေးအပ်သော ပေါများသော ပစ္စည်းများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရာတွင်၊ အီဂျစ်၏ မြေဆီလွှာသည် ဓမ္မသစ်ကျမ်းစာသင်ယူသူအတွက် တူညီသော အရေးကြီးသော ပစ္စည်းများကို ထိန်းသိမ်းထားသည်ကို မမေ့သင့်ပါ။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းစာများ၏ ဘာသာစကားကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ နားလည်ရန် ကူညီပေးသော မရေမတွက်နိုင်သော ဂရိပါပီရပ်စ်များသည် ထင်ရှားလာခဲ့သည်။ ဤရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် ဤဆောင်းပါး၏ နယ်ပယ်အတွင်း မပါဝင်သောကြောင့် ဤနေရာတွင် ထပ်မံဆွေးနွေးမည်မဟုတ်ပါ။

In reviewing some of the abundant material archeology has provided the Old Testament scholar, one should not forget that Egypt’s soil has preserved equally important material for the student of the New Testament. Innumerable Greek papyri that have helped us to understand better the language of the New Testament books have come to light. Since these discoveries do not fall within the scope of this article, they are not discussed further here.

IV. ရှေးဟောင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားပြန်လည်ထူထောင်ခြင်း

IV. The Resurrection of Ancient Mesopotamia

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသည် “မြစ်နှစ်သွယ်ကြားရှိမြေ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရှေးအကျဆုံးယဉ်ကျေးမှုကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ ၎င်း၏ မြစ်နှစ်သွယ်ဖြစ်သည့် ယူဖရေးတီးစ်နှင့် တိုင်ဂရစ်မြစ်များသည် ပရဒိသု၏ ဖော်ပြချက်နှင့် ဆက်စပ်ဖော်ပြထားသည် (ကမ္ဘာဦး ၂:၁၄)၊ ထို့ပြင် ၎င်း၏ ရှိနာမြေပြန့်တွင် ပထမဆုံးမြို့နှင့် မျှော်စင်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၁:၄)၊ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားဘုရားကျောင်းမျှော်စင်များ၏ ဘိုးဘွားဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားယဉ်ကျေးမှု၏ ရှေးကျမှုကို အတည်ပြုသည်။

Mesopotamia, meaning “the land between the rivers,” possessed the oldest civilization in the world. The names of its two rivers, the Euphrates and the Tigris, are mentioned in connection with the description of Paradise (Gen. 2:14), and its plain of Shinar saw the building of the first city and tower (Gen. 11:4), the ancestor of so many Mesopotamian temple towers of later times. Archeology confirms the antiquity of the Mesopotamian culture.

အီဂျစ်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ ကျယ်ပြန့်သောမြေပြန့်တွင် မြေပေါ်ရှိ အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများ မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ ဘုရားကျောင်းများ၊ ပိရမစ်များ၊ ပိန်သွယ်သော အိုဘလစ်များ၊ ရောင်စုံပန်းချီများပါသော ကျောက်ဖြတ်သင်္ချိုင်းများ မရှိသဖြင့် ခေတ်သစ်ခရီးသွားများကို ဤရှေးဟောင်းသင်ယူမှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုမြေသို့ ဆွဲဆောင်မှုမရှိပေ။ ရှေးဟောင်းမြို့များအားလုံး လုံးဝပျက်စီးသွားပြီး ၎င်းတို့၏ နန်းတော်များနှင့် ဘုရားကျောင်းများသည် ရာစုနှစ်များစွာ၏ အပျက်အစီးများနှင့် သဲများဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသည်။ တစ်ချိန်က ရှေးခေတ်တွင် အကြီးကျယ်ဆုံးမြို့များဖြစ်ခဲ့သော ဘေဘီလုံနှင့် နိနဝေမြို့တို့သည် လုံးဝပျက်စီးသွားပြီး လက်တွေ့တွင် ဖျောက်ဖျက်ခံရသဖြင့် ၎င်းတို့၏ တည်နေရာများပင် မေ့လျော့ခံရသည်။ အမှန်စင်စစ်၊ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ က သမ္မာကျမ်းစာတွင် များစွာဖော်ပြထားပြီး ရှေးဟောင်းစာရေးဆရာများကလည်း ဖော်ပြခဲ့သော ဤမြို့များ တည်ရှိခဲ့ဖူးသလားဟူသော မေးခွန်းကို အလေးအနက်ထားသူများက မေးမြန်းနိုင်ခဲ့သည်။

In contrast with Egypt, the wide sweeping land of Mesopotamia has almost no monumental remains above ground. No temples or pyramids, no slender obelisks, no rock-cut tombs containing colorful mural paintings, entice the modern tourist to visit this land of ancient learning and culture. All the ancient cities are completely destroyed, and their palaces and temples have been covered by the debris and sand of many ages. Mighty capitals like Babylon and Nineveh, which were once the greatest cities of antiquity, were so thoroughly destroyed, and practically obliterated, that their very locations were forgotten. Indeed, 200 years ago serious people could raise the question whether these cities, of which the Bible spoke so much and which were mentioned and also described by classical authors, ever existed.

နိနဝေမြို့သည် ဤမြို့များကို ရှေးခေတ်တွင်ပင် လုံးဝမေ့လျော့ခံရပုံကို ပြသရန် ဥပမာအဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ ဇီနိုဖွန်သည် ၎င်း၏ ဂရိလူမျိုး ၁၀,၀၀၀ နှင့်အတူ ဘီစီ ၄၀၁ တွင် ထိုမြို့၏ အပျက်အစီးများကို ဖြတ်သန်းသွားခဲ့စဉ်၊ ၎င်းပျက်စီးပြီး နှစ်ရာစုနှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင်၊ ဒေသခံတစ်ဦးမှ ထိုရှေးဟောင်းမြို့၏ စစ်မှန်သောအမည်ကို ပြောပြနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ယင်းအစား၊ ၎င်းအား ထိုမြို့ကို တစ်ချိန်က “မက်စပီလာ” ဟုခေါ်ပြီး မီဒီးယားလူမျိုးများ၏ မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ခဲ့သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်ခေတ်၏ ၂ ရာစုနှစ်တွင် အေသင်မြို့မှ စာရေးဆရာ လူစီယန်က “နိနဝေသည် လုံးဝပျက်စီးသွားပြီး ၎င်းတည်ရှိရာ နေရာကို မည်သူမျှ မပြောနိုင်တော့ပေ၊ ၎င်း၏ သဲလွန်စမျှ မကျန်ရစ်ခဲ့ပေ” ဟု အော်ဟစ်ခဲ့သည်။

Nineveh may serve to show how these cities had been completely forgotten, even in ancient times. When Xenophon with his 10,000 Greeks passed the ruins of that city in 401 B.C., only about two centuries after its destruction, not a man of the region was able to give him the real name of the ancient city. Instead, he was told that the city had once been called “Mespila” and had been a city of the Medes. Lucian, an Athenian writer of the 2d century of the Christian Era, exclaimed, “Nineveh is so thoroughly destroyed, that no one can say where it stood; no trace has been left of it.”

၁၉ ရာစုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ပညာရှင်များက ကြီးမားသောမြို့များသည် လုံးဝပျောက်ကွယ်သွားနိုင်သည်မှာ မည်သို့ဖြစ်နိုင်မည်နည်းဟု မေးမြန်းခြင်းသည် သဘာဝကျသည်။ မြို့များသည် ပျက်စီးနိုင်သည်ဟု ၎င်းတို့ကပြောသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ သဲလွန်စများကို မထားခဲ့ဘဲ မဖြစ်နိုင်ပေ။ ရောမ၊ အေသင်၊ သီဘက်စ်၊ ဂျေရုဆလင်နှင့် အခြားမြို့များ ပျက်စီးခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ တည်နေရာများသည် ဘယ်သောအခါမှ မပျောက်ကွယ်ခဲ့ဘဲ နောက်ပိုင်းတွင် ပြန်လည်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ သို့သော် နိနဝေမြို့သည် မည်သည့်နေရာတွင်ရှိသနည်း၊ ရှေးဟောင်းဘေဘီလုံမြို့ကြီးသည် မည်သည့်နေရာတွင်ရှိသနည်း။ ဤမေးခွန်းများနှင့် ဆင်တူသောမေးခွန်းများကို မေးမြန်းခဲ့သော ပညာရှင်များသည် ဤမြို့များ၏ လုံးဝပျက်စီးမှုသည် ၎င်းတို့၏ ဘုန်းတန်ခိုးထွဋ်အမြင့်တွင်ရှိစဉ် ရာစုနှစ်များစွာကတည်းက ပြုလုပ်ခဲ့သော ပရောဖက်ပြုချက်များ၏ ပြည့်စုံမှုအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ နောက်ဆုံးပျက်စီးခြင်းနှင့် ဖျောက်ဖျက်ခြင်းကို ခန့်မှန်းထားသည့် ပရောဖက်ပြုချက်များဖြစ်သည် (ဥပမာ၊ နိနဝေမြို့၏ ပျက်စီးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ နာဟူမ် ၃ နှင့် ဘေဘီလုံ၏ ပျက်စီးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဟေရှာယ ၁၃:၁၉–၂၂ ကို ကြည့်ပါ)။

In the early 19th century it was natural for scholars to ask how it was possible that great cities could have disappeared entirely. Cities may be destroyed, they said, but not without leaving their traces. Rome, Athens, Thebes, Jerusalem, and other cities have been destroyed, but their sites were never lost and they were later rebuilt. But where is Nineveh, and where is great Babylon of old? The scholars who raised these and similar questions did not realize that the thorough destruction of these cities had come about as a fulfillment of prophecies made concerning them many centuries ago, prophecies that had predicted their ultimate doom and obliteration when they were still at the height of their glory and power (see, for example, Nahum 3 on Nineveh’s doom, and Isa. 13:19–22 on Babylon’s destruction).

ဤနိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည် ၎င်း၏ အပျက်အစီးများနှင့် သဲများအောက်တွင် စာရေးထားသော စာရွက်စာတမ်းသိန်းပေါင်းများစွာ၊ ရုပ်ထုများစွာ၊ နန်းတော်များ၊ ဘုရားကျောင်းများ၊ ကျောင်းများ၊ မှတ်တမ်းသိမ်းဆည်းရာနေရာများနှင့် သာမန်လူများ၏ နေအိမ်များပါရှိသော မြို့ပေါင်းများစွာ၏ အကြွင်းအကျန်များကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ဤအကြွင်းအကျန်များသည် သမိုင်းပညာရှင်အား ရှေးဟောင်းနိုင်ငံများ၏ ပျောက်ဆုံးသွားသော သမိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်စေပြီး၊ ဘာသာဗေဒပညာရှင်အား နှစ်ပေါင်း ၂,၀၀၀ နီးပါး ပျောက်ဆုံးနေခဲ့သော ဘာသာစကားများနှင့် စာလုံးပုံစံများကို ပြန်လည်ရှင်သန်စေကာ၊ သမ္မာကျမ်းစာပညာရှင်အား ၎င်း၏ သမ္မာကျမ်းစာ၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ ဇာတ်ကြောင်းများ၏ အမှန်တရားကို ခုခံကာကွယ်ရန်နှင့် ဝေဖန်သုံးသပ်သည့် ကမ္ဘာကြီးအား ဤရှေးဟောင်းစာအုပ်သည် မှန်ကန်ပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရသည်ဟု သက်သေပြရန် သက်သေများပေးခဲ့သည်။

Such is the condition of the country that has preserved under its debris and sand hundreds of thousands of written documents, untold numbers of sculptures, and the remains of numerous cities with their palaces, temples, schools, archives, and the dwellings of ordinary people. These remains have enabled the historian to reconstruct the long-lost history of famous nations of antiquity, allowed the linguist to resurrect languages and scripts that had been dead for almost 2,000 years, and furnished the Biblical scholar with evidence by which he can defend the truth of the historical narratives of his Bible and prove to a critical world that the old Book is true and reliable.

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားစာသားများကို ရေးသားထားသည့် ကျူနီဖောင်းစာရွက်များနှင့်ပတ်သက်၍ စကားတစ်ခွန်းပြောရမည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ စိုစွတ်သောမြေဆီလွှာတွင် ပျက်စီးလွယ်သောပစ္စည်းများအစား၊ ရွှံ့စေးပြားများသည် အသုံးများသော စာရေးသုံးပစ္စည်းဖြစ်လာသည်မှာ ကံကောင်းသည်။ ၎င်းတို့သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ စိုစွတ်သောမြေဆီလွှာတွင် မပျက်စီးကြပေ၊ အကြောင်းမှာ ရွှံ့စေးပြားများ၊ အထူးသဖြင့် မီးဖုတ်ထားသည့်အခါ၊ လက်တွေ့တွင် မပျက်စီးနိုင်ပေ။ စာရေးခြင်းကို နူးညံ့သော ရွှံ့စေးပေါ်တွင် ရိဒ်တံဖြင့် စာလုံးများကို ဖိထားခြင်းဖြင့် ပြုလုပ်သည်။ ဖိထားသည့်အမှတ်တစ်ခုစီသည် သပ်ပုံစံရှိသောကြောင့်၊ ဤစာရေးနည်းကို ကျူနီဖောင်း၊ သို့မဟုတ် သပ်ပုံစံစာရေးနည်းဟု အမည်ပေးထားသည်။ အဆိုပါ ကျူနီဖောင်းစာလုံးများကို အထိမ်းအမှတ်ကျောက်စာများတွင် ကျောက်ထဲသို့ ထွင်းထားသည်။

A word should be said here concerning the cuneiform tablets, on which the Mesopotamian texts are written. It is fortunate that, instead of perishable materials, clay tablets became the commonly used writing material in that land. They have not perished in the damp soil of Mesopotamia, because clay tablets, especially when burned, are practically indestructible. Writing was done by impressing the characters into the soft clay by means of a reed stylus. Since each impression had the form of a wedge, this kind of writing has been given the name cuneiform, or wedge-shaped, writing. The same cuneiform characters were cut in stone in the monumental inscriptions.

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနိုင်ငံများ၊ ဘေဘီလုံးနီးယန်း၊ အာဆီးရီးယန်း၊ ဆူးမားရီးယန်း၊ နှင့် အခြားနိုင်ငံများ၏ ရှေးဟောင်းစာသင်္ကေတများကို ပုံဖော်ခြင်းသည် သူ့အလိုလိုပင် အံ့ဖွယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သိထားပြီးသော စာသင်္ကေတနှင့် ဘာသာစကားတွင် ပြိုင်တူစာသားပါသော ရိုစီတာကျောက်စီရင်စုမရှိခဲ့ပြီး၊ ပုံဖော်ခြင်းဆိုင်ရာ အခြေခံလုပ်ငန်းကို လူတစ်ဦးတည်းက တစ်ဦးတည်းနီးပါး လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သုံးထောင်ပိရှစ်ကျောက်စီရင်စုများ၏ အစောဆုံးမိတ္တူများသည် ၁၈ ရာစုတွင် ပါရှန်း၏ ရှေးဟောင်းမြို့တော်တစ်ခုဖြစ်သော ပါဆီပိုလစ်မှ အပျက်အစီးများမှ ဥရောပသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ဤစီရင်စုများကို ပုံဖော်ရာတွင် ပထမဆုံး အောင်မြင်မှုကို ဂျာမန်ဂန္ထဝင်ပညာရှင် ဂရို့တ်ဖန့်က လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ထက်မြက်သော ခန့်မှန်းချက်များဖြင့် ရှေးပါရှန်းစာသင်္ကေတများတွင် စကားလုံးနှင့် စကားစုအနည်းငယ်ကို ဖတ်နိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းသည် ဤအခြေခံအောင်မြင်မှုများကို ကျော်လွန်၍ ဆက်လက်မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ နှစ်ပေါင်း ၄၀ ခန့်အကြာတွင်၊ အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ၏ လူငယ်ဗြိတိသျှအရာရှိ ရောလင်ဆန်က ၁၈၄၄ ခုနှစ်တွင် ဘီဟစ်စတွန်ရှိ ကျောက်စီရင်စုများကို ကူးယူပုံဖော်ရန် စတင်ခဲ့မှသာ အမှန်တကယ်တိုးတက်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။

The decipherment of the ancient script of the Mesopotamian nations, the Babylonians, Assyrians, Sumerians, and others, is almost a miracle in itself. There was no Rosetta stone with a parallel text in a known script and language as a key, and the basic work of decipherment was done almost singlehandedly by one man. The earliest copies of cuneiform inscriptions had come to Europe in the 18th century from the ruins of Persepolis, one of the old Persian capitals. The first successful work in deciphering these inscriptions was done by the German classical scholar Grotefend, who made some brilliant guesses, and thus was able to read a few words and phrases of inscriptions in Old Persian. However, he did not success in going beyond these rudimentary successes. No real progress was made until some 40 years later, when Rawlinson, a young British officer of the East India Company, began to copy the great rock inscriptions at Behistun, in 1844.

ဘီဟစ်စတွန်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် ပါရှားအကြား တောင်ကြားတစ်ခုတွင် တည်ရှိသည်။ ထိုနေရာတွင် ဘုရင်ဒါရီးယပ်စ်တစ်လွှား (မဟာဘုရင်) သည် လမ်းအထက်ရှိ ကျောက်တောင်တွင် ရုပ်လုံးထုများနှင့် ရှည်လျားသော စီရင်စုများကို ထွင်းထုထားသည်။ ခရီးသွားများသည် ရာစုနှစ်များစွာကြာ ဤရုပ်ပုံများနှင့် စာသားများကို ၎င်းတို့၏ အဓိပ္ပာယ်ကို မသိဘဲ မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ တစ်ချိန်က ထုံးတမ်းစဉ်လာတစ်ခုက ဤရုပ်လုံးထုများသည် သမ္မာကျမ်းထဲမှ ဆမ်ဆွန်နှင့် ၎င်း၏ ရန်သူများကို သရုပ်ဖော်သည်ဟု ဆိုခဲ့ပြီး၊ အခြားတစ်ခုကမူ ဆရာတစ်ဦးနှင့် ၎င်း၏ တပည့်များအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ ထူးချွန်ပြီး ရည်မှန်းချက်ကြီးမားသော လူငယ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဟင်နရီရောလင်ဆန်အတွက်၊ ရှည်လျားပြီး လက်လှမ်းမမီနိုင်သော စာသားများသည် စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဒေါင်လိုက်နံရံမှ ထိုးထွက်နေသော ကျဉ်းမြောင်းသော ကျောက်စင်ပေါ်တွင် လှေကားရှည်တစ်ခုကို တင်ထားပြီး၊ သူသည် အေးဆေးစွာ အသက်နှင့် ကိုယ်လက်အင်္ဂါများကို စွန့်စားကာ ဤစီရင်စုများကို စိတ်ရှည်စွာ ကူးယူခဲ့သည်။ ထို့နောက် သူသည် စာသင်္ကေတများကို ပုံဖော်ရန် ပင်ပန်းဖွယ်လုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

Behistun lies on a mountain pass between Mesopotamia and Persia. There, King Darius I (the Great) had reliefs and long inscriptions carved in the rock, high above the road. Travelers had seen the pictures and texts for many centuries without knowing what they meant. One tradition had the reliefs depict the Biblical Samson and his foes, another interpreted it to be a teacher with his pupils. To Henry Rawlinson, a talented and ambitious young man, the long and almost inaccessible texts presented a challenge. Working from a long ladder placed on a narrow rock ledge projecting from the perpendicular wall, he coolheadedly risked life and limb as he patiently copied these inscriptions. Then he engaged himself in the tedious work of deciphering the writing.

သူသည် စီရင်စုများသည် ပါရှန်း၊ ဆူးဆီးယန်း၊ နှင့် ဘေဘီလုံးနီးယန်းဟူ၍ စာသင်္ကေတသုံးမျိုးနှင့် ဘာသာစကားသုံးမျိုးဖြင့် စာသားတစ်ခုပါဝင်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ သုံးထောင်ပိစာသင်္ကေတများသည် ပါရှား၊ ဆူးဆား၊ နှင့် ဘေဘီလုံးနီးယားတို့၏ အပျက်အစီးများတွင် တွေ့ရှိရသည့်အတိုင်း တူညီကြောင်း မြင်ခဲ့သည်။ ဘာသာစကားဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို လျင်မြန်စွာ နားလည်နိုင်စွမ်းရှိသော သဘာဝအခူးအယူရှိသူဖြစ်ပြီး၊ မှန်ကန်သော ပေါင်းစပ်မှုများနှင့် ခန့်မှန်းချက်များပြုလုပ်နိုင်သူဖြစ်သည့်အတွက်၊ သူသည် အလွန်တိုသောအချိန်အတွင်း ပါရှန်းစာသင်္ကေတကို ပုံဖော်နိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် စာလုံးတစ်ပိုင်းပါသော စာသင်္ကေတဖြစ်ပြီး အက္ခရာ ၅၀ ထက်နည်းသောကြောင့် သုံးမျိုးအနက် အလွယ်ကူဆုံးဖြစ်သည်။ အက္ခရာရာပေါင်းများစွာပါဝင်သော အခြားစာသင်္ကေတနှစ်မျိုးကို ပုံဖော်ရန် များစွာပို၍ခက်ခဲသော်လည်း၊ ရောလင်ဆန်သည် စာသားသုံးခုစီတွင် ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာဘာသာစကားများဖြင့် ထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ပထဝီဆိုင်ရာအမည်များစွာဖြင့် ၎င်း၏လုပ်ငန်းတွင် အကူအညီရခဲ့သည်။

He recognized that the inscriptions consisted of one text in three different scripts and languages, Persian, Susian, and Babylonian, since he saw that the respective cuneiform signs of these scripts were the same as those found in the ruins of Persia, Susa, and Babylonia. Being endowed with a natural gift of readily grasping linguistic problems, and of making right combinations and guesses, he was able in a very short time to decipher the Persian script, the easiest of the three, since it is semialphabetic and has less than fifty characters. The decipherment of the other two scripts, each consisting of many hundreds of characters, was much more difficult, but Rawlinson was aided in his work by a great number of personal and geographical names, which were repeated in their respective languages in each of the three texts.

ရောလင်ဆန်က ၎င်း၏ရလဒ်များကို ထုတ်ဝေသောအခါ၊ အိုင်ယာလန်ဘုန်းတော်ကြီး အက်ဒွပ်ဟင့်စ်၊ ဓာတ်ပုံတီထွင်မှု၏ ထင်ရှားသော တီထွင်သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဖော့စ်တောလ်ဘတ်၊ နှင့် ပဲရစ်မှ ပါမောက္ခ ဂျူးလီးယပ်စ် အို့ပါ့တ်တို့ကဲ့သို့ အခြားပညာရှင်များထံမှ အကူအညီရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်း၏ ပုံဖော်မှုကို အခြေခံအားဖြင့် မှန်ကန်သည်ဟု လက်ခံပြီး၊ အသေးစိတ်အချက်များစွာတွင် သန့်စင်ပြီးပြည့်စုံစေခဲ့သည်။

When Rawlinson published his results, he found help from some other scholars, like Edward Hincks, an Irish clergyman; Fox Talbot, one of the eminent inventors of photography; and Prof. J. Oppert, of Paris, who, accepting his decipherment as basically correct, refined and completed it in many details.

မျိုးဆက်များစွာကို အံ့ဩစေခဲ့သော လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော သုံးထောင်ပိစာသင်္ကေတကို အမှန်တကယ် ပုံဖော်နိုင်ခဲ့သည်မှာ ပညာရပ်ကမ္ဘာအတွက် မယုံနိုင်စရာဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ထင်ရှားသော ပြင်သစ်ဆီးမစ်တစ်ပညာရှင် အာနက်စ်ရနန်အပါအဝင် နာမည်ကြီးပညာရှင်များစွာက ရောလင်ဆန်နှင့် ၎င်း၏ပူးပေါင်းသူများသည် မိမိကိုယ်ကို လှည့်စားမှု၏ သားကောင်များဖြစ်လာသည်ဟု ထင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် တောလ်ဘတ်က တော်ဝင်အာရှအသင်းက အသစ်တွေ့ရှိပြီး မသိရသေးသော သုံးထောင်ပိစီရင်စုတစ်ခု၏ မိတ္တူများကို မတူညီသော သုံးထောင်ပိပညာရှင်များထံသို့ သီးခြားဘာသာပြန်မှုများအတွက် ပေးပို့ရန် အကြံပြုခဲ့သည်။ ဤစမ်းသပ်မှုကို ၁၈၅၇ ခုနှစ်တွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ရောလင်ဆန်၊ တောလ်ဘတ်၊ ဟင့်စ်၊ နှင့် အို့ပါ့တ်တို့၏ စာသားဘာသာပြန်မှုများပါသော တံဆိပ်ခတ်ထားသော စာအိတ်များကို ၎င်းတို့ထံသို့ ပေးပို့ခဲ့သော စာသားတူညီမှုကို အင်္ဂလန်၏ ထင်ရှားသော ပညာရှင်များစုဝေးရာတွင် ဖွင့်လှစ်သောအခါ၊ ဘာသာပြန်လေးခုသည် အဓိကအချက်များအားလုံးတွင် တူညီကြောင်း၊ တူညီသော စာသားတစ်ခု၏ မတူညီသော ဘာသာပြန်မှုများကဲ့သို့ အသေးစိတ်အချက်များတွင်သာ ကွဲပြားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤစမ်းသပ်မှုသည် သုံးထောင်ပိစာသင်္ကေတကို ပုံဖော်နိုင်ခဲ့သည်မှာ အမှန်ဖြစ်ကြောင်း သံသယရှိသူများအားလုံးကို သက်သေပြခဲ့သည်။

That the mysterious cuneiform script that had baffled generations was really deciphered seemed so incredible to the scholarly world in general that most men of name and fame—among them the great French Semitist, Ernest Renan—thought that Rawlinson and his collaborators had become victims of self-deception. Talbot, therefore, made the suggestion that the Royal Asiatic Society should send copies of a newly found and unknown cuneiform inscription to different cuneiform scholars for independent translations. This experiment was carried out in 1857. When the sealed envelopes of Rawlinson, Talbot, Hincks, and Oppert, containing each a translation of the text which had been sent to them, were broken open before a gathering of the most illustrious scholars of England it was found that the four translations agreed in all essentials, varying only in details as different translations of the same text always do. This experiment proved to all doubters that the decipherment of cuneiform script was a fact.

ထိုအချိန်မှစ၍ လုပ်ငန်းများစွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ရှရာဒါ၊ ဒီလစ်ဇ်၊ နှင့် လန့်စ်ဘာဂါနှင့် ၎င်းတို့၏ ကျောင်းတော်များ၏ လုပ်ငန်းများသည် အထူးသဖြင့် အောင်မြင်မှုများရရှိခဲ့သည်။ ဒိုင်ယာလက်များတွင် ကွဲပြားမှုများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ စာသင်္ကေတအသစ်များကို ပုံဖော်ခဲ့ပြီး၊ သုံးထောင်ပိသဒ္ဒါများနှင့် အဘိဓာန်များကို ရေးသားခဲ့သည်။ ချီကာဂိုတက္ကသိုလ်တွင် အာဆီးရီးယန်းအဘိဓာန်အတွဲများစွာကို ထုတ်လုပ်နေပြီး၊ ပညာရှင်တစ်ဒါဇင်ကျော်သည် ဤဧရာမစီမံကိန်းတွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ဆက်လက်လုပ်ကိုင်နေသည်။

Much work has been done since that time. The work of Schrader, Delitzsch, and Landsberger and their schools has been especially fruitful. Differences in dialect have been discovered, new forms of scripts have been deciphered, and cuneiform grammars and dictionaries have been written. A multivolume Assyrian dictionary has been in process of production at the University of Chicago, with more than a dozen scholars working constantly for decades on this gigantic project.

ထို့ကြောင့် ရှေးခေတ်ဆူးမားရီးယန်း၊ ဘေဘီလုံးနီးယန်း၊ အာဆီးရီးယန်း၊ ဟူးရီးယန်း၊ အီလမိုက်၊ ပါရှန်း၊ နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် ၎င်း၏အနီးအနားဒေသများရှိ အခြားသေးငယ်သော နိုင်ငံများ၏ ဘာသာစကားများနှင့် စာသင်္ကေတများကို ပြန်လည်ထွန်းကားစေခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်တစ်ခုကြာ သုတေသနနှင့် ပင်ပန်းကြံ့ခိုင်သော လုပ်ငန်းများသည် ဤရှေးခေတ်နိုင်ငံများ၏ ဥပဒေ၊ ဘာသာရေး၊ သမိုင်း၊ နှင့် စာပေလက်ရာများကို ဖတ်ရှုနားလည်ရန်၊ ၎င်းတို့၏ သမိုင်းနှင့် ဘာသာရေးကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်၊ နှင့် သမ္မာကျမ်းလေ့လာမှုများအတွက် တန်ဖိုးရှိသော နောက်ခံအချက်အလက်များကို ထောက်ပံ့ပေးရန်နှင့် ဓမ္မဟောင်းဇာတ်လမ်းများကို ဝေဖန်သူများ၏ တိုက်ခိုက်မှုများမှ ခုခံကာကွယ်ရန် လိုအပ်သော ကိရိယာများအားလုံးကို ကျွန်ုပ်တို့အား ပေးအပ်ခဲ့သည်။

Thus have been resurrected the languages and scripts of the ancient Sumerians, Babylonians, Assyrians, Hurrians, Elamites, Persians, and other smaller nations of Mesopotamia and its neighboring areas. A century of research and painstaking work has given us all the necessary tools for reading and understanding the legal, religious, historical, and literary works of those ancient nations, for reconstructing their history and religion, and has furnished valuable background material for Biblical studies and for defending many Old Testament narratives against the attacks of critics.

သို့သော်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘာသာဗေဒပညာရှင်ကို ထားခဲ့ပြီး၊ ၁၉ ရာစုအလယ်ပိုင်းမှစ၍ သုံးထောင်ပိပညာရှင်ဖတ်ရှု၊ ဘာသာပြန်၊ နှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသည့် အချက်အလက်များစွာကို ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သော ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်၏ လုပ်ငန်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရမည်။

However, we must leave the linguist and review the work of the archeologist, who since the mid-19th century has provided us with the mass of material which the cuneiform scholar reads, translates, and interprets.

ခရီးသွားများသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ အပျက်အစီးတောင်ပုံများမှ စာသင်္ကေတပါသော ကျောက်တုံးများ၊ အုတ်များ၊ သို့မဟုတ် အခြားရှေးဟောင်းပစ္စည်းများကို ရံဖန်ရံခါ ကောက်ယူခဲ့သော်လည်း၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ ရှေးဟောင်းနေရာတစ်ခုကို ခေတ်သစ်ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်အဖြစ် ပထမဆုံး တူးဖော်သူအဖြစ် ဂုဏ်ပြုခံရသူမှာ ပြင်သစ်ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် ပေါလ်အေမီးလ် ဘို့တာဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကိုယူးနျစ်ဂျစ်တွင် တူးဖော်မှုကို စတင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးနိနဝေမြို့၏ တည်နေရာဖြစ်ကြောင်း မသိခဲ့ပေ။ ဤနေရာ၊ ခေတ်သစ်မိုဆူးလ်အနီးတွင် တီဂရစ်မြစ်ကမ်းတစ်ဖက်တွင်ရှိပြီး၊ မျှော်လင့်ထားသည့် ဆုလာဘ်များကို မပေးခဲ့သဖြင့်၊ ဘို့တာသည် ၎င်း၏ လှုပ်ရှားမှုများကို ခါဆာဘတ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် အာဆီးရီးယန်းဘုရင် ဆာဂွန်၏ နန်းတော်ကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

Travelers had occasionally picked up inscribed stones, bricks, or other antiquities from the ruin mounds of Mesopotamia, but the honor of excavating, as the first modern archeologist, one of Mesopotamia’s ancient sites belongs to the French archeologist Paul Émile Botta. He began his excavations at Kouyunjik without knowing that this was the site of ancient Nineveh. This site, which lies near modern Mosul, across the Tigris, did not furnish the expected rewards, and Botta shifted his activities to Khorsabad, where he uncovered the palace of the Assyrian king Sargon.

သုံးနှစ်အကြာတွင် ဘို့တာသည် နိမရူဒ်၊ သမ္မာကျမ်းထဲမှ ကာလဟ်ကို တူးဖော်ခဲ့သော အော့စတင်ဟင်နရီလေယတ်နှင့် လယ်ကွင်းတွင် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ ဘို့တာကဲ့သို့ပင်၊ လေယတ်သည် ကျောက်တုံးရုပ်လုံးထုများ၊ ဧရာမလူခေါင်းပါသော နွားများ၊ ခြင်္သေ့များ၊ နှင့် အခြားတန်ဖိုးရှိသော ပန်းပုများ၊ ဆင်စွယ်များ၊ နှင့် အခြားအရာဝတ္ထုများကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနကို လူထုအကြိုက်ဖြစ်စေရန် နည်းလမ်းသိခဲ့သည်။ ၎င်း၏ စွယ်စုံရေးသားမှုဖြင့် နိနဝေနှင့် ၎င်း၏ကျန်ရစ်မှုများကဲ့သို့သော စာအုပ်များကို ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ ခေတ်တွင် အရောင်းရဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ထုတ်ဝေမှုများစွာဖြင့် ခေတ်သစ်ဘာသာစကားများစွာသို့ ဘာသာပြန်ခံရသည်။ လေယတ်၏ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများသည် လန်ဒန်သို့ ရောက်ရှိသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် ဗြိတိသျှပြတိုက်ကို အာဆီးရီးယန်းရှေးဟောင်းပစ္စည်းများ၏ နာမည်ကျော်စုစည်းမှု၏ အဓိကအချက်အဖြစ်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ထိုမျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်လာစေခဲ့သည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှေးဟောင်းသုတေသနအတွက် စိတ်အားထက်သန်မှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ထပ်အောင်မြင်သော စူးစမ်းလေ့လာရေးခရီးများကို ပို့လွှတ်ခဲ့သည်။ လေယတ်နှင့် ၎င်း၏ဆက်ခံသူ ဟော်မူးဇ်ရပ်ဆမ်တို့သည် နေရာများစွာတွင် တူးဖော်ခဲ့ပြီး၊ တစ်ခုပြီးတစ်ခု အရေးကြီးသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသော တွေ့ရှိမှုမှာ နိနဝေရှိ ဧရာမစာကြည့်တိုက်နှစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဘုရင်အာရှူးဘာနီပေါလ်နှင့် နာဘူးဘုရားကျောင်း၏ စာကြည့်တိုက်များကို ဖွဲ့စည်းထားသော စာရင်းစီထားသော ရွှံ့စိုင်ပြားများ ၁၀,၀၀၀ ကျော်ပါဝင်သည်။

Three years later Botta was joined in the field by Austen Henry Layard, who excavated Nimrud, the Biblical Calah. Layard, who, like Botta, found numerous stone reliefs, tremendous human-headed bulls, lions, and other sculptures, ivories, and other objects of value, knew how to popularize archeology. His versatile pen produced books like Nineveh and Its Remains, which became best sellers in their day, running through several editions and being translated into various modern languages. When Layard’s artifacts reached London, where they became the nucleus of that famous collection of Assyrian antiquities which makes the British Museum one of the best of its kind, much enthusiasm was aroused for the archeology of Mesopotamia. Several more successful expeditions were sent out, and Layard and his successor, Hormuzd Rassam, excavated in a number of places, making one important discovery after another. The most sensational find consisted of the two great libraries of Nineveh, with more than 10,000 numbered clay tablets that had formed the libraries of King Ashurbanipal and the temple of Nabu.

ထိုအချိန်က တွေ့ရှိခဲ့သော ကျောက်သားစာတမ်းများထဲမှ တစ်ခုသည် ၂၀ နှစ်အကြာ ၁၈၇၂ ခုနှစ်တွင် အာရှုရိယံပညာရှင်ငယ် ဂျော့ဂ်ျစမစ်သ်က ၎င်းတို့ထဲမှတစ်ခုတွင် ရှေးဟောင်းဘာဘီလုံးရေလွှမ်းမိုးမှုဇာတ်လမ်းပါရှိသည်ကို တွေ့ရှိချိန်တွင် ကြီးမားသောသောင်းကျန်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာသည် ၁၉ ရာစုအတွင်း ၎င်း၏အကြီးမားဆုံးသော တွန်းအားတစ်ခုကို ရရှိခဲ့သည်။ သူ၏အာရုံကို ပထမဆုံးဖမ်းစားခဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းကို ဖော်ထုတ်နိုင်စေခဲ့သော အပိုင်းကို ယခု အနည်းငယ်ခေတ်မမီတော့သော သူ၏ကိုယ်ပိုင်ဘာသာပြန်ဖြင့် ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

One of the tablets found at that time caused a tremendous sensation 20 years later, in 1872, when the young Assyriologist George Smith saw that one of them contained the old Babylonian story of the Flood. Interest in Biblical archeology thus received one of its greatest boosts during the 19th century. The passage that caught his eye first and enabled him to identify the story is given in here in his own translation, which is now somewhat out of date:

“သတ္တမနေ့တွင် ၎င်း၏ဖြစ်စဉ်အတွင်း ငှက်ကလေးတစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်သည်၊ ၎င်းသည် ထွက်သွားသည်။ ငှက်ကလေးသည် သွားပြီး ရှာဖွေခဲ့သော်လည်း နားခိုရာနေရာကို မတွေ့ရှိခဲ့ဘဲ ပြန်လာခဲ့သည်။ ငှက်ကုလားအုတ်တစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်သည်၊ ၎င်းသည် ထွက်သွားသည်။ ငှက်ကုလားအုတ်သည် သွားပြီး ရှာဖွေခဲ့သော်လည်း နားခိုရာနေရာကို မတွေ့ရှိခဲ့ဘဲ ပြန်လာခဲ့သည်။ ကျီးတစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်သည်၊ ၎င်းသည် ထွက်သွားသည်။ ကျီးသည် သွားပြီး ရေပေါ်ရှိ အလောင်းများကို တွေ့မြင်ခဲ့ပြီး ၎င်းသည် စားသောက်ခဲ့သည်၊ ရေကူးခဲ့သည်၊ လှည့်လည်သွားလာခဲ့သည်၊ ပြီးမပြန်လာခဲ့ပေ။”

“On the seventh day in the course of it

I sent forth a dove, and it left. The dove went and searched and

a resting place it did not find, and it returned.

I sent forth a swallow, and it left. The swallow went and searched and

a resting place it did not find, and it returned.

I sent forth a raven, and it left.

The raven went, and the corpses on the waters it saw, and

it did eat, it swam, and wandered away, and did not return.”

ဤရှာဖွေတွေ့ရှိမှု၏ သတင်းသည် ခရစ်ယာန်ကမ္ဘာတစ်လျှောက် မီးလျှံတမျှ လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားပြီး ကြီးမားသော စိတ်လှုပ်ရှားမှုနှင့် စိတ်အားထက်သန်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ လန်ဒန်၏ ထင်ရှားသော သတင်းစာတစ်စောင်ဖြစ်သည့် ဒေးလီးတယ်လီဂရပ်ဖ်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုကျောက်သားစာတမ်း၏ ကျန်ရှိသောအပိုင်းကို ရှာဖွေရန် စမစ်သ်ကို ခရီးစဉ်သစ်တစ်ခုသို့ ချက်ချင်းစေလွှတ်ရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ စမစ်သည် သူရှာဖွေနေသောအရာကို အတိအကျတွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ဤ“ကံကောင်းမှု”သည် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်အနည်းငယ်သာ သူနှင့်အတူ မျှဝေခံစားခဲ့ရသည့်အရာဖြစ်သည်။ ပထမခရီးစဉ်ပြီးနောက် ဒုတိယခရီးစဉ်နှင့် တတိယခရီးစဉ်တစ်ခုလည်း ဆက်လက်လိုက်ပါခဲ့သော်လည်း၊ အာရှုရိယံပညာရှင်ငယ်သောသိပ္ပံအတွက် ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ဂျော့ဂ်ျစမစ်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ သူ၏တတိယခရီးစဉ်တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။

The news of this discovery ran like wildfire through the Christian world, and caused great enthusiasm and excitement. The Daily Telegraph, one of the great London newspapers, immediately offered to send Smith out on a new expedition to find the remaining part of the Flood tablet. Smith was fortunate enough to discover exactly what he was searching for, a “luck” that only few archeologists have been favored to share with him. After the first expedition a second and then a third one followed, but unfortunately for the young science of Assyriology, George Smith died on his third trip to Mesopotamia.

တူးဖော်မှုလှုပ်ရှားမှုများ ရပ်တန့်သွားပြီးနောက်၊ ၁၈၈၉ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်များ ဤနယ်ပယ်သို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ပင်ဆယ်လ်ဗေးနီးယားတက္ကသိုလ်သည် နစ်ပူးမြို့ကို တူးဖော်ရန် စတင်ခဲ့သည်။ ဤမြို့သည် တစ်ချိန်က ရှေးဆူမားရီးယန်နှင့် ဘာဘီလုံးလူမျိုးများ၏ ကြီးမားသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စီးပွားရေးဗဟိုချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။ တူးဖော်သူများသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ဆီးမိုက်လူမျိုးများမတိုင်မီ ရှေ့ဦးဖြစ်ပြီး အစောဆုံးသိရှိထားသော စာရေးမှုပုံစံကို တီထွင်ခဲ့သူများဖြစ်သော ရှေးဟောင်းဆူမားရီးယန်များ၏ စာသားများပါရှိသော ကျောက်သားစာတမ်းများစွာကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ ပါးရှားဘုရင်များဖြစ်သော အာတက်ဇာက်စီးစ် ၁ နှင့် ဒါရီးယပ်စ် ၂ လက်ထက်က ကြီးမားသော စီးပွားရေးအိမ်တစ်အိမ်မှ ကျောက်သားစာတမ်းများ၏ ကျယ်ပြန့်သော စုစည်းမှုကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဂျူးလူမျိုးများစွာသည် ဤကုမ္ပဏီနှင့် စီးပွားရေးဆက်ဆံမှုရှိခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်း၏ “ဖိုင်များ” ဖြစ်သော စီးပွားရေးစာရွက်စာတမ်းများသည် ဘာဘီလုံးနီးယားရှိ ပြည်နှင်ဒဏ်ပြီးနောက်ဂျူးလူမျိုးများအကြောင်း တန်ဖိုးရှိသော အလင်းပေးခဲ့သည်။

After an interruption in the excavation activities, in 1889 Americans entered the field. The University of Pennsylvania began to excavate the city of Nippur. This city was at one time a great cultural and economic center of the early Sumerians and Babylonians. Excavators had the good fortune to discover there a great number of tablets containing texts of the ancient Sumerians, who preceded the Semites in Mesopotamia and were the real inventors of the earliest known form of writing. Also, an extensive collection of tablets was found, which came from a great business house of the time of the Persian kings Artaxerxes I and Darius II. Since many Jews had business relations with this firm, its “files” of business documents shed valuable light on postexilic Jewry in Babylonia.

ထို့နောက် ဂျာမန်လူမျိုးများသည် ၁၈၉၉–၁၉၁၇ ခုနှစ်အတွင်း ရှေးဟောင်းဘာဘီလုံးမြို့ကြီး၊ နီဘူခဒ်နီဇား၏ နာမည်ကျော်မြို့တော်ကို တူးဖော်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၀၃–၁၃ ခုနှစ်အတွင်း ရှေးဟောင်းအာရှုရိယံမြို့ဖြစ်သော အာဆူးကို တူးဖော်ခဲ့သည်။ ဤနေရာနှစ်ခုတွင် သိပ္ပံနည်းကျ တူးဖော်မှုနည်းလမ်းတစ်ခုကို တီထွင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းကွင်းဆင်းလုပ်ငန်းအားလုံး၏ ပုံစံဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ပထမကမ္ဘာစစ်ပြီးနောက် ရှေးဟောင်းသုတေသနခရီးစဉ်အားလုံးက လိုက်နာခဲ့သည်။

Then came the Germans, who excavated, from 1899-1917, the great metropolis of ancient Babylon, the famous capital of Nebuchadnezzar and from 1903-13 the old Assyrian city of Assur. In these two sites a scientific method of excavation was developed which became the model of all later field work, and was followed after the first world war by all archeological expeditions.

သို့သော်၊ ရှေးဟောင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားနိုင်ငံများ၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းအကြောင်း အသိပညာတိုးပွားမှုအကြီးမားဆုံးသည် ကမ္ဘာစစ်နှစ်ခုကြားကာလတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သော ရှေးဟောင်းသုတေသနလုပ်ငန်းများမှ ရရှိခဲ့သည်။ နေရာကျဉ်းမြောင်းမှုကြောင့် အား၊ အဲရက်ခ်၊ နူဇီ၊ နှင့် မာရီတို့တွင် အရေးကြီးဆုံး တူးဖော်မှုများကိုသာ အကျဉ်းချုံးဆွေးနွေးနိုင်သည်။ သို့သော် ပြင်သစ်လူမျိုးများမှ တဲလိုးတွင်၊ ဗြိတိသျှလူမျိုးများမှ ကိရှ်တွင်၊ အမေရိကန်လူမျိုးများမှ ခေါးဆာဘဒ်နှင့် ဒီယာလာဒေသရှိ နေရာနှစ်ခုတွင်၊ နှင့် အခြားနေရာများတွင် သေးငယ်သော တူးဖော်မှုများတွင်လည်း တန်ဖိုးရှိသော လုပ်ငန်းများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

However, the greatest increase in knowledge about the civilization and history of the ancient Mesopotamian nations has been gained through archeological work carried out between the two world wars. Space permits only brief discussion of the most important excavations at Ur, Erech, Nuzi, and Mari, although much valuable work was done at other sites—at Telloh by the French, at Kish by the British, at Khorsabad and two sites in the Diyala region by the Americans, besides smaller excavations at other places.

အာဗြဟံလူငယ်ဘဝကြီးပြင်းခဲ့သော ခါလဒီးယန်မြို့အား (ကမ္ဘာဦး ၁၁:၃၁) သည် ၁၉၂၂ မှ ၁၉၃၄ ခုနှစ်အထိ ဆာလီယိုနတ်ဝူးလီဦးဆောင်သော ဗြိတိသျှ-အမေရိကန်ပူးပေါင်းခရီးစဉ်၏ လှုပ်ရှားမှုဗဟိုချက်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အား၏ ကြီးမားသော ဇစ်ဂူရက်ထ် သို့မဟုတ် ဘုရားကျောင်းမျှော်စင်ကို ရှင်းလင်းပြီး စေ့စပ်စွာ စစ်ဆေးခဲ့သည်။ ဤအဆောက်အအုံသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် မြေပြင်ပေါ်တွင် ရပ်တည်နေဆဲဖြစ်သော အကောင်းဆုံးထိန်းသိမ်းထားသည့် ခမ်းနားသောအဆောက်အအုံဖြစ်သည်။ ဘုရားကျောင်းများ၊ နန်းတော်များ၊ နှင့် အား၏ လူဦးရေ၏ နေထိုင်ရာနေရာများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ အာဗြဟံ၏ခေတ်က အား၏ ယဉ်ကျေးမှုသည် အံ့အားသင့်ဖွယ်မြင့်မားသောအဆင့်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ကျောင်းများသည် ထိပ်တန်းပညာရှင်များကို ထုတ်လုပ်ခဲ့ရမည်ဖြစ်သည်။

Ur of the Chaldees, the city where Abraham grew up as a youth (Gen. 11:31), became the center of activities of a joint British-American expedition, which worked there under the direction of Sir Leonard Woolley from 1922 to 1934. The great ziggurat, or temple tower, of Ur was cleared and thoroughly investigated. This edifice is still the best-preserved monumental building of Mesopotamia standing above ground. Temples, palaces, and living quarters of the population of Ur were uncovered. It was found that the Ur of Abraham’s time possessed a surprisingly high degree of civilization, and that its schools must have turned out first-class scholars.

အား၌ ပြုလုပ်ခဲ့သော အထင်ကြီးဖွယ်ဆုံးသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုမှာ ရှေးခေတ်မင်းဆက်ကာလ၏ ခမ်းနားသောတော်ဝင်သင်္ချိုင်းများကို တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ရွှေ၊ ငွေ၊ နှင့် တန်ဖိုးမြှင့်ကျောက်မျက်များဖြင့် တွေ့ရှိခဲ့သော အရာဝတ္ထုများသည် အီဂျစ်ဘုရင် တူတန်ခါမန်၏ သင်္ချိုင်းမှ ထွက်ပေါ်လာသော အရာများနှင့် ညီမျှလုနီးပါးဖြစ်သည်။ ဘုရင်များနှင့် မိဖုရားများသည် ၎င်းတို့၏ အလုံးစုံသော အလုံးစုံသော အစောင့်အကြပ်များ၊ ကိုယ်ရံတော်များ၊ အဆိုတော်များ၊ ၎င်းတို့၏ ရထားများနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၊ ၎င်းတို့၏ ပရိဘောဂနှင့် လက်ဝတ်ရတနာများနှင့်အတူ သင်္ဂြိုဟ်ခံခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင်၊ အလွန်လှပသော ဂီတတူရိယာများ၊ ထူးချွန်သော လက်ရာမြောက်သော သတ္တုလက်ရာများ၊ နှင့် အရည်အသွေးမြင့်သော ဖြည့်စွမ်းထားသော လက်ရာများလည်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ဤတွေ့ရှိမှုများသည် ရှေးလူသားများသည် ရိုးရှင်းသည်ဟု ထင်မှတ်ကြသူများနှင့် ၎င်းတို့သည် အနုပညာနှင့် အလှအပဆိုင်ရာ စွမ်းရည်များကို ဖွံ့ဖြိုးရန် အချိန်ကြာရှည်ယူခဲ့ရသည်ဟု ယူဆသူများကို ထင်ရှားစွာ ဆန့်ကျင်ပြသည်။

The most sensational discovery made in Ur consisted in the finding of fabulously rich royal tombs of the early dynastic period. The objects found in gold, silver, and semiprecious stones almost equaled those that had come from the tomb of the Egyptian king Tutankhamen. Kings and queens had been buried with all their attendants, bodyguards, singers, their chariots and animals, their furniture and jewelry. Also, there came to light some of the most beautiful musical instruments, metalwork of superb craftsmanship, and inlaid work of high quality. These finds contradict eloquently those people who think that early man was primitive, and that it took him a long time to develop artistic and aesthetic capabilities.

သို့သော်၊ ဝူးလီး၏ ရေလွှမ်းမိုးမှုအဆင့်ဟု ခေါ်ဆိုသော အရာသည် ကမ္ဘာဦးတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ သက်သေအဖြစ် လက်ခံ၍မရသည်ကို ဖော်ပြရမည်။ ဤရေလွှမ်းမိုးမှုအဆင့်သည် ရှေးခေတ်တွင် ယူဖရေးတီးနှင့် တိုင်ဂရစ်မြစ်များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဒေသဆိုင်ရာ ဖျက်ဆီးမှုရေလွှမ်းမိုးမှု၏ အကြွင်းအကျန်မျှသာဖြစ်သည်။ ဤရေလွှမ်းမိုးမှု၏ ဒေသဆိုင်ရာသဘောသည် ဝူးလီးသည် အား၏အနီးရှိ အယ်လ်အိုဘိတ်နေရာတွင် ဤရေလွှမ်းမိုးမှုအဆင့်ကို မတွေ့ရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ရှင်းလင်းစွာ သက်သေပြခဲ့သည်။ ၎င်းနေရာသည် အား၏ထက် မြေပြင်မြင့်တွင်ရှိပြီး အား၏ ပျက်စီးမှုဖြစ်စေသော ဘေးဒုက္ခမှ မထိခိုက်ခဲ့ပေ။ အား၏ တူးဖော်မှုများကို သမ္မာကျမ်းရေလွှမ်းမိုးမှု၏ သက်သေအဖြစ် အသုံးပြုသူများသည် ထိုဖြစ်ရပ်၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သဘောကို မယုံကြည်ကြဘဲ၊ ၎င်းကို မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတစ်ခုတည်းကိုသာ ထိခိုက်သည့် ဒေသဆိုင်ရာဖြစ်ရပ်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။ ထို့ကြောင့်၊ ဝူးလီး၏ တွေ့ရှိမှုများကို ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ သက်သေအဖြစ် အသုံးပြုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။

It should be mentioned, however, that Woolley’s so-called Flood level, which he took to be proof of the Deluge, cannot be accepted as evidence for the Flood described in Genesis. This flood level was nothing more than the remains of a destructive local flood caused by the Euphrates and Tigris rivers in very ancient times. The local character of this flood is clearly proved by the fact that Woolley could not find this flood level in the neighboring site of el-Obeid, which lies on higher ground than Ur and was not affected by the catastrophe which destroyed Ur. Those who use the Ur excavations as proof for the Biblical Flood do not believe in the universal character of that event, but interpret it as a local affair affecting Mesopotamia only. Hence, we should refrain from using Woolley’s discoveries as proof of the Deluge.

ကမ္ဘာစစ်နှစ်ခုကြားတွင် တူးဖော်ခဲ့သော နောက်ထပ်နေရာတစ်ခုဖြစ်သည့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ အစောဆုံးသမိုင်းကို ပိုမိုနားလည်ရန် များစွာအထောက်အကူပြုခဲ့သည့် မြို့တစ်မြို့မှာ အုရုတ်ခ်၊ သမ္မာကျမ်းတွင် အဲရက်ခ်ဟု ဖော်ပြထားသော မြို့ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာ. ၁၀:၁၀)။ ဤနေရာမှ တူးဖော်မှုမစတင်မီ ဒေသခံများက တရားမဝင်တူးဖော်ထားသော စာတစ်ပုဒ်ပုဒ်များစွာသည် ဥရောပနှင့် အမေရိကရှိ ပြတိုက်အမျိုးမျိုးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ ဤကြီးမားသောနေရာကို သိပ္ပံဆိုင်ရာ စူးစမ်းရှာဖွေမှုမှတစ်ဆင့် ထွက်ပေါ်လာနိုင်သည့် ပစ္စည်းများကို ပညာရှင်လောကအား အနည်းငယ်အရသာခံစေခဲ့သည်။

Another site excavated between the two world wars which has contributed much to a better understanding of the earliest history of Mesopotamia is the city of Uruk, the Biblical Erech (Gen. 10:10). Numerous tablets from this place had been dug up illegally by natives before excavations started, and had found their way to various museums in Europe and America. They had given the scholarly world a foretaste of the material that could be expected to come to light through a scientific exploration of this large site.

ဂျာမန်လူမျိုးများက ဤမြို့ကို ၁၉၂၈ မှ ၁၉၃၉ ခုနှစ်အထိ တူးဖော်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အစောဆုံး မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကာလ၏ ဗိသုကာဆိုင်ရာ ပြဿနာများစွာကို ရှင်းလင်းရာတွင် အထူးအောင်မြင်ခဲ့ပြီး၊ စာတတ်မြောက်မှု၏ အစောဆုံးကာလမှ ရွှံ့စာတစ်ပုဒ်များပေါ်တွင် စာလုံးပုံစံစာသားများ အများအပြားကို တွေ့ရှိခဲ့ရာ ကံကောင်းခဲ့သည်။ ဤစာသားများသည် စာရေးနည်း၏ တီထွင်မှု ဖွံ့ဖြိုးမှုအဆင့်များကို ရှင်းလင်းစွာ ပြသသည်။ သန့်စင်သော ပုံစံစာရေးနည်းမှ တစ်ဆင့် တစ်ပိုင်းပုံစံ သို့မဟုတ် တစ်ပိုင်းအယူအဆစာရေးနည်းသို့ ပြောင်းလဲသွားပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် စာလုံးများစွာသည် အရာဝတ္ထုတစ်ခု သို့မဟုတ် အယူအဆတစ်ခုကို မကိုယ်စားပြုဘဲ၊ အသံတစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည့် ဝဏ္ဏစာရေးနည်းသို့ ပြောင်းလဲသွားသည်။

The Germans excavated the city from 1928 to 1939. They were especially successful in clarifying many architectural problems of the early Mesopotamian period, and had the good fortune to find a great number of cuneiform texts on clay tablets coming from the earliest literate period. These texts show clearly the stages in the development of the invention of the script. From a pure pictorial writing it went through semipictorial or semi-ideographic script to a syllabic form of writing in which many characters represented, not an object or an idea, but a sound.

ဤစာရေးနည်းစနစ်သည် အက္ခရာစာရေးနည်းထက် တိုးတက်မှုနည်းပါးသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ရိုးရှင်းသော ပုံစံစာရေးနည်းထက် များစွာတိုးတက်မှုရှိသည်။ ၎င်းသည် သရေ မဖော်ပြသော အက္ခရာစာရေးနည်းစနစ်များထက်ပင် အားသာချက်တစ်ခုရှိသည်၊ အကြောင်းမှာ ဝဏ္ဏစာရေးနည်းသည် ဗျည်းနှင့် သရများကို ဖော်ပြသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဟာ့ရာ-ရာ-နု ဟု ဘာသာပြန်နိုင်သော စာလုံးပုံစံသင်္ကေတသုံးခုဖြင့် ရေးထားသော “လမ်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည့် စကားလုံးတစ်ခုသည် ရှေးခေတ်အသံထွက် ဟရာနုကို အနီးစပ်ဆုံး ဖော်ပြပေးသည်။ သို့သော် ဒီ-အာ-ကေ၊ “လမ်း” ဟု ဟီးဗရူးစာသားဟောင်းတွင် သရမပါဘဲ ရေးထားသော စကားလုံးတစ်ခုအတွက်၊ အလယ်ခေတ်အစောပိုင်း ဂျူးပညာရှင်များ၏ နောက်ပိုင်းရိုးရာအသံထွက်သာ ၎င်းကို ဒဲရက်အဖြစ် ပေးသည်။ ထို့ကြောင့် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းခေတ်က ၎င်း၏အသံထွက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ လုံးဝသေချာမသိပါ။

Although this system of writing was less advanced than the alphabetic script, it was a great improvement over the simple pictorial method of writing. It has even one advantage over the early alphabetic systems of writing that had no characters to express vowels, since the syllabic script expressed both consonants and vowels. A word written, for example, by three cuneiform signs that can be translated as har–ra–nu, meaning “road,” allows us to approximate the ancient pronunciation harranu. But for a word like d–r–k, “road”; written in old Hebrew script without vowels, only the later traditional pronunciation of the Jewish scholars of the early Middle Ages gives us that word as derek. And we are by no means sure of its pronunciation in Old Testament times.

သမ္မာကျမ်းနှင့် ရှေးခေတ်အရှေ့ဘက်ကို လေ့လာသူအတွက် အလွန်အရေးကြီးသည့်အရာမှာ ၁၉၂၅-၁၉၃၁ ခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်များက ယခုဆီနံမြို့ ကာ့ခ်ကလူးအနီးရှိ နူဇီတွင် တူးဖော်မှုဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် စာသားများစွာ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ရိုင်းစိုင်းသော ဘေဘီလုံးစာသားဖြင့် ရေးသားထားသော်လည်း၊ ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်၏ ပထမတစ်ဝက်တွင် ဘိုးဘေးခေတ်အတွင်း တည်ရှိခဲ့သော အခြေအနေများကို များစွာအလင်းပေးခဲ့သည်။ ၁၉၀၁-၁၉၀၂ တွင် သမ္မာကျမ်းရှိ ရှုရှန်း၏ အပျက်အစီးများတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော နာမည်ကျော် ဟမ်မူရာဘီ၏ ဥပဒေကျမ်းမှလွဲ၍ နူဇီသည် ဘိုးဘေးခေတ်ကို အလင်းပေးသည့် ပစ္စည်းများကို အခြားမည်သည့်မြို့ထက်မဆို ပိုမိုပေးခဲ့သည်။ ဤအလင်းပေးသော နူဇီစာသားများထဲမှ အနည်းငယ်ကို နောက်အပိုင်းတွင် ဖော်ပြမည်ဖြစ်သည်။ နူဇီသည် သမိုင်းပညာရှင်အား သမ္မာကျမ်းတွင် ဟိုရိုက်များဟု သိရှိထားသော ရှေးဟူရိယန်များကို ပြန်လည်ထူထောင်ရန် ကူညီပေးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကား၊ သမိုင်း၊ နှင့် ယဉ်ကျေးမှုတို့သည် ထို့ကြောင့် တစ်ဖန်ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

Of great importance to the student of the Bible and the ancient Orient is the excavation by the Americans (1925-31) of Nuzi, near the present oil city of Kirkuk. Here many texts came to light which, though written in a barbaric Babylonian, shed a great deal of light on the conditions that existed during the patriarchal age, in the first half of the second millennium B.C. With the exception of the famous law code of Hammurabi, found in the ruins of Biblical Shushan in 1901-2, Nuzi has given us more material that sheds light on the patriarchal age than any other city. A few of these illuminating Nuzi texts will be mentioned in the next section. Nuzi has also helped the historian resurrect the ancient Hurrians, whom we know in the Bible as the Horites. Their language, history, and culture have thus once more come to light.

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် မကြာသေးမီက ဖော်ထုတ်ခဲ့သော အရေးကြီးသော နေရာများစွာအနက် နောက်ဆုံးတစ်ခုအဖြစ် မာရီမြို့ကို ဖော်ပြရမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်က အမိုရိုက်များ၏ နာမည်ကျော်မြို့တော်ဖြစ်ခဲ့သော ဤမြို့၏ တည်နေရာသည် လုံးဝမသိရှိခဲ့ပါ။ ရှေးဟောင်းသုတေသီများသည် ရှေးစာသားများတွင် မကြာခဏဖော်ပြထားသော ဤမြို့၏ အမွေအနှစ်များကို အချည်းနှီး ရှာဖွေခဲ့ကြသည်။ ဒဘလျူ.အက်ဖ်. အယ်လ်ဘရိုက်က အလယ်ယူဖရေးတီးမြစ်ပေါ်ရှိ တယ်လ် အယ်လ်-ဟာရီရီကို ၎င်း၏ ဖြစ်နိုင်သော တည်နေရာအဖြစ် အကြံပြုခဲ့ပြီး၊ အမ်. ပါရော့ဦးဆောင်သော ပြင်သစ်လေ့လာရေးခရီးစဉ်က ၎င်းနေရာကို တူးဖော်ပြီး မှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ ဟမ်မူရာဘီ၏ ခေတ် (ဘီစီ ၁၈ ရာစု) မှ ကြီးမားသော နန်းတော်တစ်ခုကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ စာတစ်ပုဒ်ထောင်ပေါင်းများစွာပါဝင်သော မှတ်တမ်းသိုလှောင်ရာကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤစာရွက်စာတမ်းများသည် မာရီမြို့သည် အမိုရိုက်များလက်ထဲတွင်ရှိစဉ်၊ ၎င်းတို့၏ စာပေးစာယူများနှင့် စာရွက်စာတမ်းများအတွက် ဘေဘီလုံးစာသားနှင့် ဘာသာစကားကို အသုံးပြုခဲ့သည့် အချိန်မှ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ အဆက်မပြတ်ထုတ်ဝေခဲ့သော စာအုပ်များစွာတွင် ထုတ်ဝေထားသော မာရီစာသားများသည် ဘိုးဘေးခေတ်အတွင်း အနီးအရှေ့၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ အသိပညာကို တော်လှန်ခဲ့ပြီး�、ဘီစီ ၁၅၀၀ မတိုင်မီ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသမိုင်းအတွက် ယခင်ယူဆထားခဲ့သည်ထက် နောက်ကျသော ရက်စွဲသတ်မှတ်မှုကို လိုအပ်ခဲ့သည်။

As the last of the many important sites uncovered recently in Mesopotamia, the city of Mari must be mentioned. The site of this city, once a famous metropolis of the Amorites, was completely unknown. Archeologists had long searched in vain for the remains of this city, so frequently mentioned in ancient texts. W. F. Albright finally suggested Tell el-Hariri on the Middle Euphrates as its possible site, and was proved correct by a French expedition under M. Parrot which began excavating the place. A great palace of the time of Hammurabi (18th century B.C.) was uncovered, and an archive of many thousands of tablets was discovered. These documents came from a time when the city of Mari was in the hands of the Amorites, who used the Babylonian script and language for their correspondence and documents. The Mari texts, published intermittently in a number of volumes, have revolutionized our knowledge of the history of the Near East during the patriarchal age, and have required a later dating than was formerly supposed for Mesopotamian history preceding 1500 B.C.

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် တူးဖော်ခဲ့သော စာရွက်စာတမ်းများ၏ ကြီးမားသော အရေအတွက်ကို အကြံပြုနိုင်သည်မှာ လေယာ့ဒ်နှင့် ရပ်ဆမ်တို့က နိုင်နီဗဟ်မှ ရွှံ့စာတစ်ပုဒ်ပေါင်း ၂၅,၀၀၀ ကို ဗြိတိသျှပြတိုက်သို့ ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး၊ ဒီဆာဇတ်၏ အလုပ်သမားများက ၁၉၉၄ တွင် တယ်လိုးတွင် စာတစ်ပုဒ်ပေါင်း ၄၀,၀၀၀ ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ပင်ဆယ်လ်ဗေးနီးယားတက္ကသိုလ်၏ လေ့လာရေးခရီးစဉ်က နီပြူးတွင် စာတစ်ပုဒ်ပေါင်း ၁၀,၀၀၀ ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အခြားတူးဖော်မှုများတွင်လည်း သိပ္ပံအဖွဲ့အစည်းများသော်လည်းကောင်း၊ ဒေသခံများက ကျပန်းတူးဖော်မှုများမှသော်လည်းကောင်း၊ ထောင်ပေါင်းများစွာသော စာတစ်ပုဒ်များ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ အနီးအရှေ့၊ ဥရောပ၊ နှင့် အမေရိကရှိ ပြတိုက်အမျိုးမျိုးတွင် ပြန့်ကျဲနေသော သိရှိထားသော စာရွက်စာတမ်းများသည် ရာနှင့်ချီသော ထောင်ပေါင်းများစွာရှိပြီး၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမြေဆီလွှာတွင် ထိန်းသိမ်းထားသော စာရွက်စာတမ်းများ၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ ယခုအချိန်ထိ တွေ့ရှိထားသည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ဤစာတစ်ပုဒ်များ၏ အများစုသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်မရှိသော စီးပွားရေးစာရွက်စာတမ်းများ၊ ငွေတောင်းခံလွှာများ၊ မှတ်စုများ၊ စာချုပ်များ၊ ပြေစာများ စသည်တို့ဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့ထဲမှ များစွာသည် ဤစာရေးနည်းကို အသုံးပြုသော နိုင်ငံများ၏ ရှေးသမိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်အတွက် များပြားလှသော သတင်းအချက်အလက်များကို ပံ့ပိုးပေးသည့် အလွန်အရေးကြီးသော သမိုင်း၊ ဘာသာရေး၊ သို့မဟုတ် စာပေဆိုင်ရာ အချက်အလက်များပါရှိသည်။ နောက်အပိုင်းတွင် သမ္မာကျမ်းလေ့လာသူအတွက် အရေးကြီးသည့်အတိုင်းအတာအထိ ဤပစ္စည်းများ၏ ကြွယ်ဝမှုကို စစ်တမ်းတစ်ခု ဖော်ပြထားသည်။

An idea of the great number of documents excavated in Mesopotamia may be gathered from the fact that Layard and Rassam brought to the British Museum some 25,000 clay tablets from Nineveh, that De Sarzec’s workers found 40,000 tablets in Telloh in 1894, and that some 10,000 were discovered by the University of Pennsylvania expedition at Nippur. Many thousands of tablets also came to light in other excavations, carried out either by scientific organizations or haphazardly by natives. The known documents, which are spread over various museums of the Near East, Europe, and America, already number hundreds of thousands, and it is estimated that so far only about 10 per cent of the documents preserved in the soil of Mesopotamia have been discovered. The great majority of these tablets consist of uninteresting business documents, bills, invoices, notes, deeds, receipts, etc. But many of them contain extremely important historical, religious, or literary facts that provide us a vast amount of information with which to reconstruct the ancient history of the nations that used this script. The following section gives a survey of this wealth of material, in so far as it is of importance to the student of the Bible.

V. မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် သမ္မာကျမ်း

V. Mesopotamian Archeology and the Bible

ရော်လင်ဆန်နှင့် သူ၏လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များက အက္ခရာစာသားများကို ပုံဖော်ခြင်း၏ ပထမဆုံးအကျိုးဆက်များထဲမှ တစ်ခုသည် ဥရောပရှိ အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးကျောင်းများက မငြိမ်းနိုင်ဟု ထင်ရသော အချိန်တွင် သမ္မာကျမ်းကို တရားဝင်အတည်ပြုခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ အာရှုရိယား၏ ဘုရင်ဆာဂုန်၏ အမည်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုဖြစ်ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် သမ္မာကျမ်းတွင်သာ (ဟေရှာယ ၂၀:၁) သိရှိခဲ့သော ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်သည်။ ဂန္တဝင်စာရေးဆရာများက သူ့ကို တစ်ခါမျှ ဖော်ပြခဲ့ခြင်းမရှိသောကြောင့်၊ အချို့သော အဆင့်မြင့်ဝေဖန်သူများက သူ၏တည်ရှိမှုကို ဒဏ္ဍာရီလောကသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့သော်လည်း၊ အချို့ကမူ ဆာဂုန်သည် ရှာလမာနဇာ၏ အခြားအမည်တစ်ခုသာဖြစ်သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ယနေ့တွင် ဆာဂုန်သည် ဆမာရီယာကို သိမ်းပိုက်ပြီး ၎င်း၏လူဦးရေကို ဖမ်းဆီးပြီး သိမ်းသွားခဲ့သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုထားသော အာရှုရိယားသမိုင်း၏ ထင်ရှားသောပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်သည်။

One of the first fruits of the deciphering of cuneiform inscriptions by Rawlinson and his colaborers vindicated the Bible at a time when the higher critical schools of Europe apparently stood unchallenged. This was the discovery of the name of King Sargon of Assyria, a king then known only from the Bible (Isa. 20:1). Since none of the classical authors ever mentioned him, his very existence was referred to the realm of legend by some of the higher critics, though others thought that Sargon was only another name of Shalmaneser. Today Sargon, who claimed to have conquered Samaria and led its population into captivity, is a well-known figure of Assyrian history.

၁၈၇၂ ခုနှစ်တွင် ဂျော့ချ်စမစ်က ဘာဗုလုန်ရေကြီးမှု၏ ဇာတ်လမ်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ထိုအချိန်က ဘာသာရေးလောကအပေါ် သက်ရောက်မှုကို ဖော်ပြပြီးဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ဘာဗုလုန်ရေကြီးမှု၏ ဇာတ်လမ်းသည် သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းနှင့် ယခုအချိန်အထိ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော အခြားရေကြီးမှုဇာတ်လမ်းများထက် ပိုမိုနီးကပ်စွာ တူညီသောကြောင့် ဤနေရာတွင် အသေးစိတ်ဖော်ပြသင့်သည်။

The discovery of the Babylonian story of the Flood by George Smith in 1872 and its impact on the religious world of that time has already been mentioned. However, the story itself should be described here in some detail because the Babylonian tradition of the Deluge resembles the Biblical record more closely than any other Flood story ever discovered.

ဘာဗုလုန်ရေကြီးမှုဇာတ်လမ်းသည် သူရဲကောင်း ဂီလ်ဂါမက်ရှကို ထာဝရအသက်ရှင်ရန် ရှာဖွေရင်း သွားရောက်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသော ကြီးမားသော ရာဇဝင်တစ်ခု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ “အသက်ရှင်ပေးသောအပင်” ကို ရှာဖွေရင်း သူသည် မြေအောက်လောကသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုနေရာတွင် သူသည် ဘာဗုလုန်ရေကြီးမှု၏ သူရဲကောင်း ဥတ်နပိရှတင်ကို တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး၊ သူက ရေကြီးမှု၏ ဇာတ်လမ်းနှင့် ၎င်းမှ ကယ်တင်ခံရပုံ၊ နှင့် သူသည် နတ်ဘုရားများအနက်တွင် နေရာတစ်ခုရရှိခဲ့ပုံကို ပြောပြခဲ့သည်။

The Babylonian Flood story is part of a great epic, in which the hero Gilgamesh is described as going in search of eternal life. During his quest for the “herb of life” he visited the nether world. There he met Utnapishtim, the Babylonian hero of the Flood, who told him the story of the Deluge and of his deliverance from it, and how he had been given a place among the gods.

ဥတ်နပိရှတင်သည် ယူဖရေးတီးမြစ်ပေါ်ရှိ ရှုရုပ္ပတ်မြို့၏ ဘုရင်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ နတ်ဘုရားများက လူသားအားလုံးကို ၎င်းတို့၏ အပြစ်များအတွက် အပြစ်ပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဥတ်နပိရှတင်သည် သူ၏အိမ်ကို ဖျက်ဆီးပြီး သင်္ဘောတစ်စီးကို တည်ဆောက်ရန် အကြံပေးခံရပြီး၊ ၎င်း၏ အတိုင်းအတာများကို သူ့အား ပေးခဲ့သည်၊ နှင့် အမျိုးမျိုးသော သက်ရှိသတ္တဝါများကို ၎င်းထဲသို့ ခေါ်ဆောင်သွားရန် ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ သူသည် သူ၏လူများကို လှည့်စားရန် အမိန့်ပေးခံရပြီး၊ နတ်ဘုရား မာဒုက်က သူ့ကို ကျိန်စာသင့်စေခဲ့ပြီး၊ မာဒုက်၏ နယ်မြေတွင် မနေထိုင်နိုင်တော့ဘဲ၊ ၎င်းမှ ရွက်လွှင့်ထွက်ခွာရမည်ဟု ၎င်းတို့အား ပြောရန်ဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် ဘာဗုလုန်ဇာတ်လမ်းတွင် သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် အကြီးမားဆုံး ကွဲပြားမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ နိုအာကဲ့သို့ နှစ်ပေါင်းများစွာ သူ၏လူများအား ဟောပြောခြင်းအစား၊ ဘာဗုလုန်ရိုးရာဓလေ့၏ သူရဲကောင်းသည် နတ်ဘုရားများက လူများကို လှည့်စားရန် အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့ကို လာမည့် ဖျက်ဆီးမှု၏ လွယ်ကူသော သားကောင်များအဖြစ် ဖြစ်စေခဲ့သည်။

Utnapishtim had been king of Shuruppak on the Euphrates when the gods decided to destroy all people as a punishment for their sins. Utnapishtim was advised to break down his house and build a ship, whose measurements were given to him, and to take all kinds of living creatures with him into it. He was, however, commanded to deceive his fellow men by telling them that the god Marduk had cursed him, and that he could live no longer in Marduk’s territory, but must sail away from it. This point in the Babylonian story presents one of the greatest differences in comparison with the Biblical record. Instead of preaching to his fellow men during a period of many years, like Noah, the hero of the Babylonian tradition was used by the gods to deceive the antediluvians and thus make them easy victims of the coming destruction.

ဥတ်နပိရှတင်သည် သင်္ဘောကို တည်ဆောက်ပြီး၊ စားနပ်ရိက္ခာ၊ တိရစ္ဆာန်များ၊ နှင့် သူ၏မိသားစုတို့ကို တင်ဆောင်ပြီးနောက်၊ ၎င်း၏ သင်္ဘောပြသမှုကို သင်္ဘောသား ပုဇူအာမုရိထံ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့သည်။ ချက်ချင်းပင် ရေကြီးမှု စတင်ခဲ့သည်။ မုန်တိုင်းနှင့် ရေကြီးမှုသည် အလွန်ကြီးမားသောကြောင့် နတ်ဘုရားများပင် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ကမ္ဘာပေါ်သို့ ယူဆောင်လာခဲ့သော ကပ်ဆိုးကြီးကြောင့် ထိတ်လန့်ခဲ့ကြသည်။ “နတ်ဘုရားများသည် ရေကြီးမှုကြောင့် ထိတ်လန့်ခဲ့ပြီး၊ ဆုတ်ယုတ်လျက်၊ အာနူ၏ ကောင်းကင်သို့ တက်သွားခဲ့ကြသည်။ နတ်ဘုရားများသည် ခွေးများကဲ့သို့ ကျုံ့ဝင်လျက်၊ အပြင်နံရံတွင် ကပ်ထိုင်နေခဲ့ကြသည်။”

After Utnapishtim had built the ship and loaded it with provisions, animals, and his family, he handed its navigation over to the skipper Puzur-Amurri. Immediately the Flood began. The storm and flood were so tremendous that the gods themselves were alarmed by the catastrophe that they had brought on the world. “The gods were frightened by the deluge, and shrinking back, they ascended to the heaven of Anu. The gods cowered like dogs, crouched against the outer wall.”

ကြီးမားသော မုန်တိုင်းသည် ခြောက်ရက်နှင့် ခြောက်ညတိုင်တိုင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ သက်ရှိသတ္တဝါအားလုံးကို “ရွံ့စေးသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိ” စေခဲ့သည်။ ဥတ်နပိရှတင်သည် ကြီးမားသော ဖျက်ဆီးမှုကို မြင်သောအခါ ဒူးထောက်လျက် ငိုကြွေးခဲ့သည်။ နောက်ထပ်တစ်ရက်အကြာတွင် ကျွန်းတစ်ခု မြင်ကွင်းထဲသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး၊ သင်္ဘောသည် နီဆီးတောင်၏ ထိပ်ကို ထိတွေ့ခဲ့သည်။ ဥတ်နပိရှတင်သည် တစ်ပတ်စောင့်ဆိုင်းပြီး၊ သတ္တမရက်တွင် ခိုတစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်သည်။ ခိုသည် ၎င်းအတွက် နားခိုရာနေရာမရှိသောကြောင့် သူထံသို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် သူသည် မျိုငှက်တစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်ရာ ရလဒ်မှာ အတူတူပင်ဖြစ်သည်။ တတိယမြောက်ငှက်ဖြစ်သော ကျီးတစ်ကောင်သည် ပြန်မလာခဲ့ပါ။ ထို့နောက် ဥတ်နပိရှတင်သည် ကမ္ဘာမြေခြောက်သွေ့သွားပြီဟု သိရှိလျက်၊ သင်္ဘောမှ ထွက်ခွာပြီး ယဇ်ပူဇော်ခဲ့သည်။ နတ်ဘုရားများသည် ယဇ်ပူဇော်မှု၏ အနံ့ကို ဝမ်းမြောက်စွာ ရှူရှိုက်ခဲ့ကြသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းတို့သည် သူ့ကို ထာဝရအသက်ရှင်မှုဖြင့် ဆုချပြီး နတ်ဘုရားများအနက်တွင် နေရာပေးခဲ့သည်။

The great storm lasted for six days and six nights, and blotted out all living beings, who “returned to clay.” When Utnapishtim saw the immense destruction he knelt down and wept. After another day an island came into view, and the ship touched the peak of Mt. Nisir. Utnapishtim waited a week, and sent a dove out on the seventh day. The dove returned to him, since there was no resting place for it. Then he sent a swallow out with the same results. The third bird, a raven, did not return; then Utnapishtim, recognizing that the earth had dried up, left the ark and offered a sacrifice. The gods smelled the savor of the sacrifice with delight. Later they rewarded him with immortality and placed him among the gods.

ဤဇာတ်လမ်းသည် သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းများ (ကမ္ဘာကျမ်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ အချို့အပိုဒ်များတွင် တွေ့ရှိရသည့်အတိုင်း) နှင့် ယေဘုယျအချက်များနှင့် အသေးစိတ်အချက်များတွင်ပင် ထူးခြားသော တူညီမှုများကို ပြသထားသည်။ အောက်ဖော်ပြပါ တူညီမှုများကို စာရင်းပြုစုနိုင်သည်- (၁) ရေကြီးမှု၏ သူရဲကောင်း၊ သမ္မာကျမ်းတွင် နိုအာ၊ ဘာဗုလုန်ဇာတ်လမ်းတွင် ဥတ်နပိရှတင်သည် လာမည့်ရေကြီးမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဘုရားသခင်၏ ဆက်သွယ်မှုကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်။ (၂) ရေကြီးမှုသည် ပြစ်မှုများကျူးလွန်ခြင်းကြောင့် ဘုရားသခင်၏ တရားစီရင်မှုဖြစ်သည်။ (၃) နှစ်သက်ခံရသော သူရဲကောင်းသည် သူ၏အသက်ကို ကယ်တင်ရန် သင်္ဘောတစ်စီးကို တည်ဆောက်ပြီး ၎င်း၏ပိုင်ဆိုင်မှုများကို စွန့်လွှတ်ရမည်။ (၄) သူသည် တိရစ္ဆာန်များနှင့် ၎င်း၏မိသားစုကို သင်္ဘောထဲသို့ ခေါ်ဆောင်ရန် အမိန့်ရရှိခဲ့သည်။ (၅) သင်္ဘော၏ အတိုင်းအတာများနှင့် ၎င်းကို တည်ဆောက်ရန် ညွှန်ကြားချက်များကို ပေးခဲ့သည်။ (၆) သူရဲကောင်းသည် နာခံခဲ့ပြီး သူ၏မြို့သားများအတွက် သတင်းစကားတစ်ခုကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်၊ သို့သော် သတင်းစကားများ၏ အကြောင်းအရာမှာ အလွန်ကွဲပြားသည်။ (၇) သင်္ဘောထဲသို့ ဝင်ရောက်ရန် အမိန့်ပေးခံရပြီး၊ တံခါးတစ်ခုကို ဖော်ပြထားသည်။ (၈) ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ မုန်တိုင်းနှင့် မိုးရွာသွန်းမှုကြောင့် ရေကြီးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ (၉) သင်္ဘောထဲတွင် မရှိသော လူသားအားလုံး ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ (၁၀) ရေများ လျော့ကျသွားပြီးနောက် သင်္ဘောသည် တောင်တစ်ခုကို ထိတွေ့ခဲ့သည်။ (၁၁) ကမ္ဘာမြေခြောက်သွေ့မှုနှင့်ပတ်သက်၍ သက်သေရရှိရန် ငှက်များကို လွှတ်လိုက်သည်။ (၁၂) သင်္ဘောမှ ဆင်းပြီးနောက် ယဇ်ပူဇော်ခဲ့သည်။ (၁၃) ယဇ်ပူဇော်မှုကို နတ်ဘုရားက နှစ်သက်စွာ လက်ခံခဲ့သည်။

The story shows remarkable similarities with the Bible records (as found in Genesis and some New Testament passages) in general points and even in details. The following similarities can be listed: (1) The hero of the Flood, Noah in the Bible, and Utnapishtim in the Babylonian story, received a divine communication concerning the threatened Flood. (2) The Deluge was a divine judgment because of sins committed. (3) The favored hero had to build a ship and forsake his possessions in order to save his life. (4) He received an order to bring animals and his family into the ship. (5) Measurements of the ship were given as well as instructions for building it. (6) The hero obeyed and received a message for his fellow citizens, although the content of the messages is very different. (7) A command was given to enter the ship and mention is made of one door. (8) A terrifying storm and rain caused the Deluge. (9) All human beings not in the ship were destroyed. (10) The ship touched a mountain after the waters had receded. (11) Birds were sent out to get evidence concerning the drying up of the earth. (12) After the disembarkation a sacrifice was offered. (13) The sacrifice was accepted favorably by the deity.

သမ္မာကျမ်းနှင့် ဘာဗုလုန်ဇာတ်လမ်းအကြား ကွဲပြားမှုများလည်း ထင်ရှားသည်။ အောက်ဖော်ပြပါ အဓိကကွဲပြားမှုများကို သတိပြုမိနိုင်သည်- (၁) သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းသည် တရားမျှတသော ဘုရားသခင်တစ်ပါးကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ဘာဗုလုန်ဇာတ်လမ်းတွင် နတ်ဘုရားများစွာသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး စကားမျှေးနှောက်နေကြသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ (၂) သမ္မာကျမ်းတွင် နိုအာကို “တရားမျှတမှု၏ ဟောပြောသူ” ဟု ခေါ်ဆိုထားသောကြောင့်၊ သူသည် လာမည့်ရေကြီးမှုကို လူများအား သတိပေးခဲ့ပြီး ကယ်တင်ခံရရန် အခွင့်အရေးပေးခဲ့သည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။ ဘာဗုလုန်ဇာတ်လမ်းတွင် နတ်ဘုရားများက လူများကို “လှည့်စား” ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ (၃) သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်း၏ အရေးကြီးသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော ဘုရားသခင်နှင့် နိုအာအကြား ပဋိညာဉ်စာချုပ်သည် ဘာဗုလုန်ရိုးရာဓလေ့တွင် မပါဝင်ပါ။ (၄) အသေးစိတ်အချက်များတွင် အသေးအဖွဲ ကွဲပြားမှုများစွာ ရှိသည်။ ဥပမာ၊ သင်္ဘော၏ အတိုင်းအတာများ၊ လွှတ်လိုက်သော ငှက်များ၏ အစီအစဉ်၊ ဆိုက်ရောက်သည့်နေရာ၏ အမည်၊ ပေးထားသော အချိန်အခါများ၊ နှင့် ဇာတ်လမ်းနှစ်ခု၏ အခြားအင်္ဂါရပ်များ ကွဲပြားသည်။

Differences between the Bible and the Babylonian narrative are also in evidence. The following chief differences are noticeable: (1) The Bible record speaks of one God of righteousness, whereas the Babylonian story mentions many gods quarreling among themselves. (2) In the Bible Noah is called “a preacher of righteousness” hence it can be assumed that he warned the people of the approaching deluge and thus gave them an opportunity to be saved; in the Babylonian account the gods had the people “deceived” in order to destroy them. (3) The covenant between God and Noah, which forms an important part of the Biblical story, is missing in the Babylonian tradition, and (4) many minor differences exist in details. For instance, the measurements of the ark are different, as well as the sequence of the birds sent out, the name of the landing place, the time elements given, and other features of the two stories.

ဇာတ်လမ်းနှစ်ခုအကြား တူညီမှုများသည် ၎င်းတို့အကြား ဆက်စပ်မှုတစ်ခုရှိသည်ဟု ယူဆရန် လုံလောက်သော နီးကပ်မှုရှိသည်။ ဤထင်ရှားသော ဆက်စပ်မှုကို ရှင်းပြရန် အဓိကသီအိုရီ သုံးခုကို တင်ပြခဲ့သည်- (၁) ခေတ်သစ်ပညာရှင်များစွာက ဂျူးလူမျိုးများသည် ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရစဉ်အတွင်း ဘာဗုလုန်ဇာတ်လမ်းကို လက်ခံယူဆောင်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်တွေးခေါ်ပုံအတိုင်း ပြုပြင်ခဲ့သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုခဲ့ကြသည်။ ဤသီအိုရီသည် မောရှေသည် ပြည်နှင်ဒဏ်မတိုင်မီ နှစ်တစ်ထောင်ခန့်တွင် ဘုရားသခင်၏ လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ကမ္ဘာကျမ်းကို ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်သူများအတွက် လုံးဝလက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိပါ။ (၂) အုပ်ထိန်းသိမ်းသူပညာရှင်အနည်းငယ်က ဒုတိယရွေးချယ်မှုအနေဖြင့် ဘာဗုလုန်လူမျိုးများသည် ဟေဗြဲလူမျိုးများထံမှ ဇာတ်လမ်းကို လက်ခံယူဆောင်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု အကြံပြုခဲ့ကြသည်။ သို့သော်၊ ဂီလ်ဂါမက်ရှရာဇဝင်၏ ရှေးအကျဆုံး တည်ရှိသော မိတ္တူများသည် မောရှေခေတ်မတိုင်မီ ရာစုနှစ်များစွာအလိုတွင် ရှိနေသောကြောင့်၊ ဤသီအိုရီသည် မမှန်ကန်နိုင်ပါ။ (၃) တတိယအမြင်သည်၊ ပြဿနာ၏ မှန်ကန်သော ဖြေရှင်းနည်းဖြစ်သည်မှာ၊ ဇာတ်လမ်းနှစ်ခုစလုံးသည် နောက်ဆုံးတွင် တူညီသော ရင်းမြစ်တစ်ခုသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသည်ဟု ဆိုထားသည်။ တစ်မိသားစုတစ်ခုလုံး၏ ကယ်တင်မှုနှင့်အတူ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရေကြီးမှု၏ ဇာတ်လမ်းသည် မျိုးဆက်ပေါင်းများစွာ ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။ ဘာဗုလုန်လူမျိုးများက ၎င်းကို စာဖြင့်ရေးသားခဲ့သောအခါ၊ ဇာတ်လမ်းသည် ၎င်း၏ နှုတ်ဖြင့်ပြောပြမှုနှင့် ဘာဗုလုန်ပုဂံဘာသာ၏ နတ်ဘုရားများစွာကိုးကွယ်မှု၏ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် ယိုယွင်းပျက်စီးမှုကို ခံစားခဲ့ရသည်။ သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းကို လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားကိုးကွယ်သူ၏ သန့်ရှင်းပြီး မြင့်မြတ်သော စိတ်ဓာတ်ကို ပြသထားသည်။

The similarities between the two stories are nevertheless close enough to warrant the conclusion that there exists some relationship between them. Three main theories have been advanced to account for this obvious relationship: (1) Many modern scholars have claimed that the Jews took over the Babylonian story during the Exile, and adapted it to their own way of thinking, a theory wholly unacceptable to those who believe that Moses wrote the book of Genesis under divine inspiration about a thousand years before the Exile. (2) A few conservative scholars have suggested as a second alternative that the Babylonians might have taken over the story from the Hebrews. However, since the most ancient extant copies of the Gilgamesh epic antedate the Mosaic period by several centuries, this theory cannot be correct. (3) The third view, undoubtedly the correct solution of the problem, holds that both stories went back ultimately to the same source. The story of a universal Flood with the deliverance of one family lived on for many generations. When the Babylonians put it into writing the story had suffered corruption through its oral transmission and the polytheistic influence of Babylonian paganism. The Biblical story, on the other hand, was written down under inspiration, and shows therefore the pure and elevated spirit of a monotheistic author.

ဤအချက်များသည် ဇာတ်လမ်းနှစ်ခုတွင် သတိပြုမိသော တူညီမှုများနှင့် ကွဲပြားမှုများအများစုကို ရှင်းပြပေးသည်။ ရေကြီးမှုပြီးနောက် အစောဆုံးသမိုင်းသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် သို့မဟုတ် အနီးတဝိုက်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်း၏မြို့သားများသည် ရေကြီးမှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ သိရှိခဲ့ပြီး ၎င်းကို ဝေးလံသောနိုင်ငံများတွင် နေထိုင်သော လူမျိုးများထက် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပိုမိုသန့်ရှင်းသောပုံစံဖြင့် ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ နောက်ထပ်အချက်တစ်ခုမှာ ၎င်းကို မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် အခြားမည်သည့်နေရာထက်မဆို စောစွာ စာဖြင့်ရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းသည် သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းထက် သာလွန်မည်မဟုတ်ဘဲ၊ မည်သူမဆို ဇာတ်လမ်းနှစ်ခုကို ဖတ်ရှုပြီး နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လျှင် ထင်ရှားသည့်အတိုင်း၊ အလွန်နိမ့်ကျသည်။ သမ္မာကျမ်း၏ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ အင်အားသည် ဘာဗုလုန်ရိုးရာဓလေ့တွင် လုံးဝနီးပါး မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းသည် ကျွန်ုပ်တို့အား သမိုင်းကို ပေးသည်။ ဘာဗုလုန်လူမျိုးများသည် သမိုင်းဆိုင်ရာ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို ဒဏ္ဍာရီအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။

These facts account for most of the similarities and differences observed in the two stories. Inasmuch as the earliest history after the Flood was enacted near or in Mesopotamia, its inhabitants had a better knowledge of the Flood and preserved it in a comparatively purer form than the nations living in faraway countries. Another element was the fact that it was put into writing earlier in Mesopotamia than anywhere else. However, it is not superior but much inferior to the Bible story, as is evident to any one who reads both stories and compares them. The moral force of the Biblical story is almost completely missing in the Babylonian tradition. The Bible gives us history; the Babylonians changed a historical event into a legend.

၁၉၀၁-၁၉၀၂ ဆောင်းရာသီတွင် ပြင်သစ်သုတေသနအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် သမ္မာကျမ်းစာထဲတွင်ဖော်ပြထားသော ရှုရှန်မြို့အပျက်အစီးများတွင် လုပ်ကိုင်ရင်း၊ ဂျူးလူမျိုးမိန်းကလေး ဧသတာသည် ပါရှန်အင်ပါယာ၏ မိဖုရားဖြစ်လာခဲ့သော (ဧသတာ ၂:၅-၈ စသည်) နေရာတွင်၊ အနက်ရောင် ဒိုင်အိုရိုက်ကျောက်တိုင် ၈ ပေအမြင့်ရှိပြီး အပိုင်းသုံးပိုင်းကွဲနေသော ကျောက်တိုင်တစ်ခုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထိုအထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင်တစ်ခုလုံးသည် စာရေးထိုးမှု ၃၉ ကော်လံဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားပြီး၊ စုစုပေါင်း ဥပဒေစာကြောင်း ၃,၆၂၄ ကြောင်းပါဝင်သည်။ ၎င်းတို့ကို ဘီစီ ၁၈ ရာစုအတွင်း၊ ဘိုးဘွားများခေတ်တွင် ဘေဘီလိုနီးယန်းအင်ပါယာ၏ အမိုရိဘုရင်ကြီး ဟမ္မုရာဘိက စုစည်းကာ ဤကျောက်တိုင်ပေါ်တွင် လူသိရှင်ကြားပြသခဲ့သည်။ ဤရှေးဟောင်းအရပ်ဘက်ဥပဒေများစုစည်းမှု၏ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ဘာသာရေးလောကတွင် ကြီးမားသော စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ မောရှေခေတ်တွင် ထိုသို့သော အဆင့်မြင့်ဥပဒေစနစ်မျိုး မရှိနိုင်ဟု ယူဆခဲ့သောကြောင့် ပဉ္စမကျမ်းတွင်တွေ့ရှိသော တရားစီရင်ရေးစနစ်ကို တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် ဟမ္မုရာဘိ၏ ဥပဒေစည်းမျဉ်းသည် မောရှေခေတ်မတိုင်မီကပင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ဆင်တူသော ဥပဒေစည်းမျဉ်းများရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းဥပဒေများသည် နောက်ဆုံးတွင် ဘုရားသခင်ဥပဒေပေးသူထံမှ ဆင်းသက်လာသော်လည်း၊ သမ္မာကျမ်းနှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားစနစ်များကို ဂရုတစိုက်နှိုင်းယှဉ်လေ့လာမှုအရ၊ ထိုဥပဒေများသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူများ၏ လက်ထဲတွင် ယိုယွင်းပျက်စီးသွားခဲ့သည်။

In the winter of 1901-2 a French expedition working in the ruins of Biblical Shushan, where the Jewish girl Esther became queen of the Persian Empire (Esther 2:5–8 etc.), discovered an eighth-foot pillar of black diorite broken in three pieces. The whole monument was covered with 39 columns of inscriptions containing a total of 3,624 lines of laws. They had been collected and publicly displayed on this stone pillar by Hammurabi, a great Amorite king of the Babylonian Empire during the 18th century B.C., the time of the patriarchs. The discovery of this ancient collection of civil laws caused a great sensation in the theological world. The judicial system found in the Pentateuch had been assailed, since it was thought that in the time of Moses such a highly developed system could not have existed. But the law code of Hammurabi revealed that Mesopotamia possessed similar codes even before the time of Moses, laws which ultimately go back to the divine Lawgiver, although they had degenerated in the hand of pagan idolaters, as a careful comparison between the Biblical and Mesopotamian systems shows.

ဟမ္မုရာဘိ၏ ဥပဒေစည်းမျဉ်းသည် သမ္မာကျမ်းထဲတွင် ဘိုးဘွားများ၏ ဇာတ်လမ်းများတွင် ထင်ဟပ်ပြသထားသော လူနေမှုပုံစံသည် ဘိုးဘွားများခေတ်အတွင်း ရှေးခေတ်အရှေ့အနီးတွင် ရှိခဲ့သော အခြေအနေများနှင့် အသေးစိတ်အချက်များစွာတွင် ကိုက်ညီမှုရှိကြောင်း ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ဆာရာသည် ဘုရားသခင်က သဘာဝအလျောက်မပေးနိုင်ဟု ထင်ရသော သားမြေးရရှိရန် သူမ၏ ကျွန်မိန်းကလေးကို အာဗြဟံထံသို့ ပေးအပ်ခဲ့သည်မှာ ယနေ့တွင် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ထူးဆန်းပုံရသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၆:၁-၃)။ သို့သော် သူမလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်မှာ သူမ၏ မွေးရပ်မြေတွင် ထိုသို့သော လုပ်ဆောင်မှုသည် လုံးဝတရားဝင်ဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်မထံသို့ အဆင့်မြှင့်တင်ခံရသော ကျွန်မိန်းကလေး၏ အခွင့်အရေးနှင့် တာဝန်များ၊ နှင့် သူမမွေးဖွားသော သားသမီးများ၏ အခွင့်အရေးများကို ဥပဒေဖြင့် ထိန်းညှိထားသည့် ဓလေ့ထုံးစံများနှင့် လုံးဝအညီအမျှဖြစ်သည် (ဟမ္မုရာဘိ၏ ဥပဒေစည်းမျဉ်း၊ အပိုဒ် ၁၄၄၊ ၁၄၅၊ ၁၇၀၊ ၁၇၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဆာရာသည် သူမ၏ သခင်အား ကိုယ်ဝန်ရလာမည်ကို သိရှိသောအခါ မာနကြီးလာသော ဟာဂါကို အပြစ်ပေးရာတွင် သူမ၏ တရားဝင်အခွင့်အရေးအတွင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ကို ဟမ္မုရာဘိ၏ ထိုကျော်ကြားသော ဥပဒေစည်းမျဉ်း၏ အပိုဒ် ၁၄၆ ၏ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကလည်း သက်သေပြသည်။ ဤထူးခြားအရေးပါသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ဘိုးဘွားများခေတ်ကို အလင်းပေးခဲ့ပြီး သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းများသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသည်ကို ပြသရန် ဥပမာများစွာကို ထပ်မံဖော်ပြနိုင်သည်။ ဤဥပဒေစည်းမျဉ်းသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမြေဆီလွှာမှ ပြန်လည်အသက်သွင်းခံရသော ပထမဆုံး သက်သေကြီးဖြစ်ပြီး၊ ဘိုးဘွားများသည် ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်များမဟုတ်ဘဲ အသက်ရှင်လျက်ရှိသော လူသားများဖြစ်ကြောင်း၊ သမ္မာကျမ်းဖော်ပြချက်တွင်ပေးထားသော ၎င်းတို့နေထိုင်ခဲ့သော ပတ်ဝန်းကျင်သည် ယခုသိရှိထားသော အချက်အလက်များနှင့် လုံးဝကိုက်ညီသည်ကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

The law code of Hammurabi revealed furthermore that the way of life reflected in the patriarchal stories of the Bible agrees in many details with the conditions existing in the ancient Near East during the period of the patriarchs. It seems strange to us today that Sarah gave her slave girl to Abraham in order to obtain through a servant the offspring that God seemed to deny her by natural means (Gen. 16:1–3). But what she did was in complete agreement with common practices existing in her native country, where such a procedure was entirely legal, and the rights and duties of a maidservant elevated to the rank of concubine, and of the children borne by her were regulated by law (see Code of Hammurabi, secs. 144, 145, 170, 171). That Sarah acted within her legal rights when she punished Hagar for becoming overbearing when she saw that she would bear a child to her master (Gen. 16:4–6) is also proved by the provisions of section 146 of that famous law code of Hammurabi. Many more examples could be quoted to show how this exceptionally important discovery has shed light on the patriarchal period and has shown that the Biblical stories are trustworthy. This law code was the first great witness resurrected from the soil of Mesopotamia that revealed that the patriarchs had not been legendary figures but men of flesh and blood, and that the milieu in which they had lived—the had lived—the setting as given in the Biblical description—agreed completely with the now known facts.

အက်ဆီရီယံပညာရှင် အယ်လ်ဖရက်ဂျယ်ရီမီးယပ်စ်သည် ဝေဖန်ရေးဆရာတစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ဟမ္မုရာဘိ၏ ဥပဒေစည်းမျဉ်း၏ တရားဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များကို လေ့လာပြီး၊ သမ္မာကျမ်းထဲတွင် ဘိုးဘွားများ၏ ဇာတ်လမ်းများတွင် ထင်ဟပ်ပြသထားသော ဓလေ့ထုံးစံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်သောအခါ၊ အောက်ပါ ထူးခြားသော ကောက်ချက်ကို ရရှိခဲ့သည်-

When the Assyriologist Alfred Jeremias, a higher critic himself, studied the legal provisions of the Code of Hammurabi and compared them with the customs reflected in the patriarchal stories of the Bible, he came to the following remarkable conclusion:

“ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘိုးဘွားများ၏ ဇာတ်လမ်းများ၏ ပတ်ဝန်းကျင် [အခြေအနေ] သည် ထိုခေတ်ကာလ၏ ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်း ယဉ်ကျေးမှု၏ အခြေအနေများနှင့် အသေးစိတ်အားလုံးတွင် ကိုက်ညီမှုရှိကြောင်း၊ အထိမ်းအမှတ်ကျောက်ရုပ်များက သက်သေထူသည့်အတိုင်း ပြသခဲ့သည်။ … ဝဲလ်ဟောက်ဆင်သည် ဘိုးဘွားများ၏ ဇာတ်လမ်းများသည် သမိုင်းအရ မဖြစ်နိုင်ဟု ထင်မြင်ချက်မှ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ယခုအခါ ၎င်းတို့သည် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ အကယ်၍ အာဗြဟံသည် အမှန်တကယ်ရှင်သန်ခဲ့မည်ဆိုလျှင်၊ ၎င်းသည် သမ္မာကျမ်းဖော်ပြထားသည့် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် အခြေအနေများအောက်တွင်သာ ဖြစ်နိုင်သည်။ သမိုင်းသုတေသနသည် ဤအချက်ဖြင့် ကျေနပ်ရမည်။ ထို့ပြင် ဝဲလ်ဟောက်ဆင်အား ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်စကားများဖြင့် (Komposition des Hexateuch ၃၄၆) သတိပေးနိုင်သည်- ‘အကယ်၍ (ဣသရေလရိုးရာ) ဖြစ်နိုင်ခဲ့လျှင်၊ အခြားဖြစ်နိုင်ချေတစ်ခုကို ဦးစားပေးရန် မိုက်မဲမှုဖြစ်သည်’” (The Old Testament in the Light of the Ancient East [New York, 1911], အတွဲ ၂၊ စာမျက်နှာ ၄၅)။

“We have shown how the milieu [the setting] of the stories of the Patriarchs agrees in every detail with the circumstances of Ancient-Oriental civilisation of the period in question, as borne witness to by the monuments. … Well-hausen worked out from the opinion that the stories of the Patriarchs are historically impossible. It is now proved that they are possible. If Abraham lived at all, it could only have been in surroundings and under conditions such as the Bible describes. Historical research must be content with this. And Wellhausen may be reminded of his own words (Komposition des Hexateuch 346): ‘If it (the Israelite tradition) were only possible, it would be folly to prefer any other possibility’” (The Old Testament in the Light of the Ancient East [New York, 1911], vol. 2, p. 45).

အထက်ဖော်ပြခဲ့သော နူဇီတူးဖော်မှုများအတွင်း ဤနယ်ပယ်တွင် နောက်ထပ်သက်သေများစွာ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ စာရွက်စာတမ်းတစ်ခုတွင် လူတစ်ဦးသည် အချိန်လိုအပ်ချိန်တွင် ကူညီရန် သိုးသုံးကောင်ဖြင့် ၎င်း၏အနာဂတ်အမွေကို ရောင်းချခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤအချက်သည် ဧသောသည် အနီရောင်ဟင်းချိုတစ်ပန်းကန်ဖြင့် ၎င်း၏ မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ရောင်းချခဲ့သည့်အဖြစ်ကို ချက်ချင်းသတိရစေသည် (ကမ္ဘာဦး ၂၅:၃၃)။ အခြားနူဇီစာသားများသည် ဟာရန်တွင် ယာကုပ်၏ အတွေ့အကြုံများနှင့် ၎င်း၏ ယောက္ခမဖြစ်သူ လာဗန်နှင့် ဆက်ဆံရေးတို့နှင့် နီးကပ်စွာ တူညီမှုများကို တင်ပြထားပြီး၊ လီယာနှင့် ရာခေလကဲ့သို့ သမီးတိုင်းသည် လက်ထပ်ပေးအပ်ခံရသောအခါ ဖခင်ထံမှ ကျွန်မိန်းကလေးတစ်ဦးကို သတို့ပစ္စည်းအဖြစ် ရရှိခဲ့ကြောင်း ပြသသည် (အခန်း ၂၉:၂၄၊ ၂၉)။ နူဇီစာသားများသည် ထိုခေတ်၏ ထူးဆန်းသော ဓလေ့ထုံးစံများကို နားလည်ရန် ကူညီပေးသော ပစ္စည်းများစွာကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ ဘိုးဘွားများ၏ ဇာတ်လမ်းများသည် အချက်အလက်များပေါ်တွင် အခြေခံထားပြီး မှုန်ဝါးသော ရိုးရာဓလေ့များ သို့မဟုတ် ဒဏ္ဍာရီများမဟုတ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ မြင်တွေ့စေသည်။

Much more evidence in the same sphere came to light during the above-mentioned excavations of Nuzi. One document declares that a man sold his future inheritance for three sheep to help him over a time of need. Who is not immediately reminded of Esau’s selling his birthright for a dish of red pottage (Gen. 25:33)? Other Nuzi texts present close parallels to Jacob’s experiences in Haran, and his relationship with Laban, his father-in-law; they also show that every daughter, like Leah and Rachel, received a handmaid as part of her dowry from her father when she was given in marriage (ch. 29:24, 29). The Nuzi texts have in this way furnished much material that helps us to understand the somewhat strange customs of that time, and to see clearly that the patriarchal stories are based on facts, and not on foggy tradition or legends.

ဒဗလျူ အက်ဖ် အယ်လ်ဘရိုက်သည် ဤဘိုးဘွားများခေတ်ကို အလင်းပေးသော ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် စာသားပစ္စည်းများကို ရည်ညွှန်းရင်း အောက်ပါအရေးကြီးသော ဖော်ပြချက်ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်-

W. F. Albright, in referring to this and other related archeological and textual material that has shed so much light on the patriarchal period, made the following significant statement:

“ထင်ရှားသော ပညာရှင်များထဲတွင် ကမ္ဘာဦး ၁၁-၅၀ ၏ အရာအားလုံးကို နောက်ပိုင်းတီထွင်မှု သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ဘုရင်စနစ်အောက်တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များနှင့် အခြေအနေများကို ဝေးကွာသော အတိတ်သို့ ပြန်လည်ပုံဖော်ထားသည်ဟု ယူဆသူများ၏ အမည်များကို ကိုးကားနိုင်သည်။ နောက်ပိုင်းရေးသားသူများသည် ထိုအကြောင်းကို အမှန်တကယ်သိရှိထားသည်ဟု မထင်ခဲ့ကြပေ။

“Eminent names among scholars can be cited for regarding every item of Gen. 11–50 as reflecting late invention, or at least retrojection of events and conditions under the Monarchy into the remote past, about which nothing was thought to have been really known to the writers of later days.

“ပြီးခဲ့သော မျိုးဆက်တစ်ခု၏ ရှေးဟောင်းသုတေသနရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် ဤအရာအားလုံးကို ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ အချို့သော ခေါင်းမာသော သက်ကြီးပညာရှင်များမှလွဲ၍၊ ဘိုးဘွားရိုးရာဓလေ့၏ များစွာသော သမိုင်းဆိုင်ရာ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို ထောက်ခံသော အချက်အလက်များ လျင်မြန်စွာ စုဆောင်းလာမှုကို သမ္မာကျမ်းသမိုင်းပညာရှင်တစ်ဦးမျှ အထင်မကြီးသူ အနည်းငယ်သာရှိသည်” (“The Biblical Period” in The Jews; Their History, Culture, and Religion, ed., by Louis Finkelstein [New York, 1949], စာမျက်နှာ ၃)။

“The archaeological discoveries of the past geeration have changed all this. Aside from a few die-hards among older scholars, there is scarcely a single Biblical historian who has not been impressed by the rapid accumulation of data supporting the substantial historicity of patriarchal tradition” (“The Biblical Period” in The Jews; Their History, Culture, and Religion, ed., by Louis Finkelstein [New York, 1949], p. 3).

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများကြောင့် ရှင်းလင်းမှုများစွာ ရရှိခဲ့သော နောက်ထပ်ကာလတစ်ခုမှာ ယုဒပြည်နှင့် ဣသရေလဘုရင်များခေတ်ဖြစ်သည်။ အက်ဆီရီယံစာရေးထိုးမှုတွင် ဖော်ပြထားသော ပထမဆုံး ဣသရေလဘုရင်မှာ ဧလိယပရောဖက်၏ တစ်ခေတ်တည်းဖြစ်သူ အာဟပ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရှာလမာနဇာ ၃ ၏ ဖော်ပြချက်အရ ကာကာမြို့တွင် အက်ဆီရီယံဘုရင်နှင့် တိုက်ခိုက်ရာတွင် ရထားစစ်ရထား ၂,၀၀၀ နှင့် စစ်သည် ၁၀,၀၀၀ ဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် အာဟပ်နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားသော အခြားဘုရင်များထက် ပိုမိုများပြားသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဣသရေလဘုရင် ယေဟုသည် ထိုအက်ဆီရီယံဘုရင်ထံသို့ အခွန်ဆက်သပေးခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အက်ဆီရီယံစာရေးထိုးမှုများတွင် ဖော်ပြထားသော အခြားဣသရေလဘုရင်များမှာ ယောရှ၊ မိနာဟမ်၊ ဖေကာ နှင့် ဟောရှယဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံးဖော်ပြထားသော ဘုရင်လက်ထက်တွင် ဆမာရိမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခံခဲ့ရပြီး ၎င်း၏လူဦးရေကို ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။ ဤဖြစ်ရပ်ကိုလည်း အက်ဆီရီယံဘုရင်တစ်ဦး၏ မှတ်တမ်းများနှင့် အထိမ်းအမှတ်စာရေးထိုးမှုများတွင် အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။

Another period that has richly gained in clarity by the discoveries made in Mesopotamia is the time of the kings of Judah and Israel. The first king of Israel mentioned in an Assyrian inscription is Ahab, a contemporary of the prophet Elijah. He is described by Shalmaneser III as having fought against the Assyrian king in the battle at Qarqar with 2,000 chariots and 10,000 soldiers, more than any of the other kings with whom Ahab was allied at that time. Jehu, another king of Israel, is later described by the same Assyrian king as having paid tribute. Other Israelite kings mentioned in Assyrian inscriptions are Jehoash, Menahem, Pekah, and Hoshea. Under the last-mentioned king Samaria was conquered and its population taken captive. This event also is described in some detail by an Assyrian king in his annals and monumental inscriptions.

အက်ဆီရီယံစာရေးထိုးမှုများတွင် ဖော်ပြထားသော ယုဒဘုရင်များမှာ ယောရှ၊ အာဇရိယ၊ ဟိဇကိယ နှင့် မာနဿဖြစ်သည်။ အက်ဆီရီယံ၏ ဆင်နာချရစ်သည် ဘီစီ ၇၀၁ တွင် ယေရုဆလင်မြို့ကို ဝိုင်းထားခဲ့သည့် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်မှတ်တမ်းကို ချန်ထားခဲ့သည်။ ᚾသူသည် ယုဒဘုရင် (ဟိဇကိယ) ကို ၎င်း၏ မြို့တော်တွင် လှောင်အိမ်ထဲရှိ ငှက်တစ်ကောင်ကဲ့သို့ ပိတ်လှောင်ထားခဲ့သည်ဟု ကြွားဝါခဲ့သော်လည်း၊ ယေရုဆလင်မြို့ သို့မဟုတ် ဘုရင်ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်ဟု မပြောရဲခဲ့ပေ။ နောက်ပိုင်းတွင် ယုဒပြည်ကို ထပ်မံကျူးကျော်ခဲ့ရာ၊ ၎င်း၏ စစ်တပ်သည် ပါလက်စတိုင်းတွင် အရှက်ရဖွယ် ကပ်ဆိုးတစ်ခုကို ခံစားခဲ့ရသည် (ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် သုံးကြိမ်ဖော်ပြထားသည်- ၂ ဘုရင်မှတ်တမ်း ၁၉:၃၅; ၂ ရာဇဝင်မှတ်တမ်း ၃၂:၂၁; ဟေရှာယ ၃၇:၃၆)။ ဆင်နာချရစ်သည် ၎င်း၏ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုများအတွက် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ချီးကျူးခဲ့သော်လည်း၊ ပါလက်စတိုင်းတွင် ၎င်း၏ စစ်တပ်ဆုံးရှုံးမှုကို တိတ်တဆိတ်ဖြတ်သန်းသွားခဲ့သည်။

Kings of Judah who appear in Assyrian inscriptions are Joash, Azariah, Hezekiah, and Manasseh. Sennacherib of Assyria has left us his own account of his siege of Jerusalem in 701 B.C. While boasting that he had shut up the king of Judah (Hezekiah) in his capital city like a bird in a cage, he dared not claim the capture of Jerusalem or the king. Later, invading Judah again, his army suffered a humiliating catastrophe (mentioned three times in the Old Testament (2 Kings 19:35; 2 Chron. 32:21; Isa. 37:36). Sennacherib praised himself for his military achievements, but he would naturally pass over in silence the loss of his army in Palestine.

ဘေဘီလုံး ဘုရင်ငယ် ဂျီဟိုင်ယာချင်၏ သိမ်းသွင်းခံရမှုကို နီဘုခက်နီဇာ၏ အင်ပါယာ၏ မြို့တော်ဖြစ်သော ဘေဘီလုံးမှ ထင်ရှားစွာ စိတ်မဝင်စားဖွယ် ဖြည့်စွမ်းပေးမှုမှတ်တမ်းများစွာက သက်သေပြသည်။ ဤစာတမ်းများသည် ဘုရင်နှင့် သူ၏သားများသည် နန်းတော်သိုလှောင်ရုံများမှ ဆီရိကျွေးမှုများကို လက်ခံရရှိခဲ့ကြောင်း ရိုးရှင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ အခြားစာတမ်းများစွာသည် ဂျူးများ သိမ်းသွင်းခံရစဉ်နှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ပြီးနောက်ကာလအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဖြစ်ရပ်များကို ထင်ရှားစေသည်။

The Babylonian captivity of the young king Jehoiachin is attested by a number of apparently uninteresting receipts from Babylon, the capital city of Nebuchadnezzar’s empire. These tablets simply state that the king and his sons received their rations of oil from the palace storehouses. Many other texts throw light on the events of the period during which the Jews were in captivity, and after the restoration.

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဘာလင်ပြတိုက်တွင် စာတမ်းတစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ စစ်ဆေးရာ၌ ကျမ်းစာရှိ ရှူရှန်ဟုခေါ်သော ဆူဆာမြို့ရှိ ဇာ့ခ်ဇီး၏ နန်းတွင်း၌ ထိပ်တန်းအရာရှိတစ်ဦးဖြစ်သော မောဒီကိုင်ကို ဖော်ပြထားကြောင်း သိရှိရသည်။ အက်စတာ ကျမ်းစာသည် စိတ်ကူးယဉ်ဇာတ်လမ်းမဟုတ်ဘဲ သမိုင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်များကို ဖော်ပြထားကြောင်း ထင်ရှားလာသည်။

During the last world war there was found in the Berlin Museum a tablet that on examination proved to mention Mordecai, a high dignitary of Xerxes’ court in Susa, the Biblical Shushan. It became evident that the book of Esther contains a story that is not fictitious but deals with historical facts and persons.

စိတ်မဝင်စားဖွယ် ပုဂ္ဂလိက စီးပွားရေးစာရွက်စာတမ်းများပင်လျှင် ကျမ်းစာဇာတ်လမ်းများကို ထင်ရှားစေသည်။ နစ်ပုရ်မှ မုရာရှူးသားများ ဟူသော ကြီးမားသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်း၏ စာရင်းဇယားမှတ်တမ်းများ စုစည်းမှုတစ်ခုကို ရရှိခဲ့ပြီး၊ ထိုကုမ္ပဏီသည် ဂျူးများနှင့် ကျယ်ပြန့်စွာ ဆက်ဆံခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။ ၎င်းတို့အနက် ပါးရှင်းဘုရင်များ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဂုဏ်သတင်းနှင့် စည်းစိမ်ရရှိခဲ့သူများစွာ ပါဝင်ပြီး၊ သိမ်းသွင်းပြီးနောက် ဂျူးများစွာ၏ ချမ်းသာပြီး ဂုဏ်သရေရှိသော အနေအထားကို ဖော်ပြသော ကျမ်းစာ၏ မှတ်တမ်းသည် မှန်ကန်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ သရုပ်ပြသည်။

Even uninteresting private business documents throw light on in the Biblical stories. From Nippur has come a collection of the accounting records of a great business concern, that of Murashu Sons, showing that the firm had dealt widely with Jews. Among them appear many who had come to honor and wealth under the rule of the Persian kings, illustrating clearly the correctness of the Biblical record that gives the same picture concerning the wealthy and honored position of many Jews after the Exile.

အထက်ဖော်ပြခဲ့သော ကျမ်းစာကို ထင်ရှားစေသော တွေ့ရှိမှုများသည် ကျမ်းစာကို ပြန်လည်အသက်ဝင်စေသော မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ ပစ္စည်းများ၏ အစိတ်အပိုင်းမျှသာဖြစ်သည်။ ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော အာရှုရိ၊ ဘေဘီလုံး၊ သို့မဟုတ် ပါးရှင်းဘုရင်တိုင်းနီးပါးကို ထိုခေတ်ပြိုင်စာရွက်စာတမ်းများတွင် ပြန်လည်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ သမိုင်းကို ကောင်းစွာ သိရှိထားသည်။ ထို့ကြောင့် ရှာလမာနီဇာ၊ တစ်လဂတ်ပီလီဇာ၊ နီဘုခက်နီဇာ၊ ကြာရှည်ပျောက်ဆုံးနေခဲ့သော ဘဲလရှာဇာ၊ ဆိုင်ရပ်စ်၊ ဒါရိယပ်စ် မဟာ၊ ဇာ့ခ်ဇီး နှင့် အခြားများစွာတို့၏ ရေးထိုးစာများကို ရရှိထားသည်။ ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော နီဘုဇာအဒန် (၂ ဘုရင်များ ၂၅:၈) သို့မဟုတ် နာဂယ်ရှာရေဇာ (ယရမိယာ ၃၉:၃) ကဲ့သို့သော အရာရှိများ၏ နာမည်များပင်လျှင် ၎င်းတို့၏ ခေတ်ကာလ၏ တရားဝင်စာရွက်စာတမ်းများတွင် တွေ့ရှိရသည်။

The afore-mentioned examples of discoveries shedding light on the Bible are only fragments of the mass of material from Mesopotamia that make the Bible live again. Almost every Assyrian, Babylonian, or Persian ruler mentioned in the Bible has been rediscovered in contemporary documents, so that we are well informed concerning their history. We have thus inscriptions of kings like Shalmaneser and Tilgath-pileser, Nebuchadnezzar and the long-lost Belshazzar, Cyrus and Darius the Great, Xerxes, and many others. Even officials whose names are given in the Bible, such as Nebuzar-adan (2 Kings 25:8) or Nergal-sharezer (Jer. 39:3), are met in the official documents of their time.

ဗျည်းအက္ခရာ ၆။ ရှေးဟောင်းပါလက်စတိုင်း၏ ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်း

VI. The Resurrection of Ancient Palestine

ပါလက်စတိုင်းသည် အချိန်ကြာရှည် ထိတွေ့မခံခဲ့ရပေ။ ၁၉ ရာစု၏ နောက်ဆုံးသုံးပုံတစ်ပုံအထိ ပါလက်စတိုင်း၏ ပျက်စီးနေသော တောင်ကုန်းများတွင် ဂေါ်ပေါက်ကို စိုက်ထည့်ခြင်းမပြုခဲ့ပေ။ အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတို့သည် ၎င်းတို့၏ ရှေးဟောင်းရတနာများကို စတင်ထုတ်ဖော်ပြီးနောက် တစ်သက်တာကျော်လွန်သည်အထိ ရှေးဟောင်းသုတေသီများသည် အဘယ်ကြောင့် နှောင့်နှေးခဲ့ကြသနည်း။ အာဗြဟံ၊ ပရောဖက်များ၊ ဒါဝိဒ်၊ ရှောလမုန်၊ နှင့် ခရစ်တော်၏ မွေးရပ်မြေ၌ တူးဖော်ရန် အဘယ်ကြောင့် တွန့်ဆုတ်ခဲ့ကြသနည်း။ ပါလက်စတိုင်းသည် ကျမ်းစာရှေးဟောင်းသုတေသီအတွက် အထိုက်အလျောက်သော နယ်ပယ်တစ်ခုအဖြစ် မယူဆသင့်ပြီး၊ ကျမ်းစာဇာတ်လမ်းများကို အတည်ပြုပေးပြီး ဘုရားသခင်၏ ရေးထားသောနှုတ်ကပတ်တော်ကို အတည်ပြုပေးမည့် တန်ဖိုးရှိသော ပစ္စည်းများကို ပေးစွမ်းနိုင်မည်ဟု မမျှော်လင့်နိုင်ပေလား။

Palestine long remained untouched. Not before the last third of the 19th century was the spade set in the ruined hills of Palestine. Why did archeologists wait more than a lifetime after Egypt and Mesopotamia began to give up their ancient treasures? Why did they hesitate to dig in the country of the patriarchs and prophets, the homeland of David, Solomon, and Christ? Should Palestine not have been considered the most fertile field for the Biblical archeologist? Could it not be expected to furnish valuable material by which the Bible stories would be corroborated, and the written Word of God confirmed?

ရှေးဟောင်းသုတေသီများ ပါလက်စတိုင်းတွင် တူးဖော်ရန် တွန့်ဆုတ်ရသည့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကို ရှာဖွေရန် လွယ်ကူသည်။ ပါလက်စတိုင်းသည် ကြီးမားပြီး ချမ်းသာသော အင်ပါယာ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်ခဲ့ဖူးခြင်းမရှိသလို၊ ယေရုဆလင်ရှိ လုံးဝပျက်စီးသွားသော ဗိမာန်တော်မှလွဲ၍ အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများ သို့မဟုတ် သိဘ်စ်၊ မန်ဖစ်၊ နီနီဗာ၊ ဘေဘီလုံး၊ ဆူဆာ၊ အေသင်၊ သို့မဟုတ် ရောမကဲ့သို့ ခမ်းနားသောမြို့များကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ ရှောလမုန်၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် တိုတောင်းသောကာလမှလွဲ၍ ထိုနိုင်ငံသည် ဆင်းရဲခဲ့ပြီး၊ များသောအားဖြင့် မတူညီသောလူမျိုးများအကြား ပိုင်းခြားထားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏အရွယ်အစားနှင့် အခြားမည်သည့်နိုင်ငံထက်မဆို စစ်ပွဲများနှင့် ၎င်း၏မြို့များ၏ ပျက်စီးမှုများကို ပိုမိုမြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး၊ ၎င်း၏ စိုစွတ်သောရာသီဥတုသည် ပျက်စီးလွယ်သော ပစ္စည်းများသည် သဘာဝ၏ ဖျက်ဆီးနိုင်သော စွမ်းအားများကို ထောင်စုနှစ်များစွာ ရှင်သန်နိုင်မည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်အနည်းငယ်သာ ပေးခဲ့သည်။

The reasons for the reluctance of early archeologists to dig in Palestine are easy to find. Palestine had never been the center of a great and wealthy empire, and had possessed neither monumental buildings—with the exception of the thoroughly destroyed Temple at Jerusalem—nor magnificent cities like Thebes, Memphis, Nineveh, Babylon, Susa, Athens, or Rome. With the exception of a short time under the reign of Solomon, the country had been poor, and had usually been divided among different peoples. It had seen more wars and destructions of its cities than any other country of its size, and its humid climate allowed little hope that any perishable material could have survived for millenniums the destructive forces of nature.

ပါလက်စတိုင်း၏ ရှေးဟောင်းသုတေးဆိုင်ရာ ဆင်းရဲမှု၏ နောက်ထပ်အကြောင်းတစ်ခုမှာ ဂျူးဘာသာဖြစ်သည်။ အနီးဝန်းကျင်နိုင်ငံများတွင် ဘုရင်များသည် ၎င်းတို့၏ နာမည်နှင့် ဂုဏ်သတင်းကို ထာဝရထိန်းသိမ်းရန် အမျိုးမျိုးသော အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများကို တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ရုပ်ထုများပြုလုပ်ခြင်းနှင့် အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ခြင်းကို ဥပဒေဖြင့် တားမြစ်ထားသော (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၄; ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၂၆:၁; တရားဟောရာ ၇:၅၊ မှတ်ချက်; ၁၆:၂၂) ဣသရေလလူမျိုး၏ နိုင်ငံတွင် ထိုကဲ့သို့သော အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများကို မမျှော်လင့်နိုင်ပေ။ ၎င်းတို့သည် ထိုသို့သောအရာများကို တွေ့ရှိသည့်နေရာတိုင်းတွင် ဖျက်ဆီးရန် ဆုံးမခံရသည်။ ဣသရေလ၏ သစ္စာမဲ့သော အုပ်ချုပ်သူများစွာသည် ၎င်းတို့၏ ဂုဏ်အတွက် ထိုကဲ့သို့သော အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်ဟု ယူဆနိုင်သော်လည်း၊ ယောရှိယ၊ ဟိဇကိယ၊ သို့မဟုတ် အုပ်ချုပ်သူ နိဟမိကဲ့သို့သော အခြားဘုရင်များသည် ၎င်းတို့၏ ယခင်ဘုရင်များက တည်ဆောက်ခဲ့သော အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများအားလုံးကို ဖျက်ဆီးခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ အနည်းဆုံး ဤအချက်သည် ယခုအချိန်ထိ တွေ့ရှိခဲ့သော ရှေးဟောင်းဟီဗြဲရေးထိုးစာပါရှိသော တစ်ခုတည်းသော အထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင်မှာ မောဘုရင် မဲရှာက တည်ဆောက်ခဲ့သော မောဘုရင်မဲရှာကျောက်တိုင်ဖြစ်သည်ဟူသော အချက်ကို ရှင်းပြပေးသည်။

Another cause of the comparatively great archeological poverty of Palestine was the Jewish religion. In the surrounding countries kings erected monuments of many kinds to perpetuate their name and fame. Such monuments could not be expected in the land of the Israelites, who were forbidden by law to make images and erect monuments (Ex. 20:4; Lev. 26:1; Deut. 7:5, margin; 16:22), and were admonished to destroy such objects wherever they would be found. Although it can be assumed that many disloyal rulers of Israel built such monuments to their honor, it is equally likely that other kings, such as Josiah, and Hezekiah, or the governor Nehemiah, destroyed all monuments that their predecessors had erected. At least this would account for the fact that the only commemorative stone so far found with an old Hebrew inscription, is the Moabite Mesha stone, erected by a heathen king.

ဤအကြောင်းများကြောင့် တူးဖော်သူများသည် ပါလက်စတိုင်းတွင် ထူးခြားသော တွေ့ရှိမှုများကို ပြုလုပ်နိုင်မည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်အနည်းငယ်သာ ရှိခဲ့ပြီး၊ ဤမြေတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော တူးဖော်မှုများစွာသည် ရှေးဟောင်းသုတေသီများ၏ ထိုစိုးရိမ်မှုများကို လုံးဝအတည်ပြုခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းသည် တူတင်ခါမန် သို့မဟုတ် အာဘုရင်များ၏ သင်္ချိုင်းများမှ ရတနာများကဲ့သို့ ရတနာများကို ထုတ်လုပ်ပေးခြင်းမရှိသလို၊ အီဂျစ်သို့မဟုတ် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကပေးသော ရေးထိုးစာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သော ရေးထိုးစာများဖြင့် တူးဖော်သူများ၏ ကြိုးပမ်းမှုများကို ဆုချီးမြှင့်ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် ပါလက်စတိုင်းသည်လည်း အံ့သြဖွယ်တွေ့ရှိမှုများကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်။ ယင်းကို ယုဒယသဲကန္တာရရှိ ဂူများတွင် ၂၀၀၀ နှစ်သက်တမ်းရှိ ကျမ်းစာနှင့် အခြားစာမူများ၊ နှင့် ရေးထိုးထားသော ကြေးနီပြားများကို မကြာသေးမီက တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းက နောက်ဆုံးတွင် ပြသခဲ့သည်။ ဤအမှန်တကယ် ထူးခြားသော တွေ့ရှိမှုများသည် ပါလက်စတိုင်း၏ မြေဆီလွှာနှင့် ဂူများတွင် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည့် အရာများ၏ နမူနာတစ်ခုသာဖြစ်ပါက၊ ကြီးမားသောအရာများကို မျှော်လင့်နိုင်သည်။

Because of these reasons it is understandable that the excavators had small hopes of making spectacular discoveries in Palestine, and the scores of excavations carried out in this land have completely confirmed these fears of the archeologists. Palestine has not produced treasures like those from the tombs of Tutankhamen or the kings of Ur, nor has it rewarded the efforts of the excavators with inscriptions comparable in number to those that Egypt or Mesopotamia has provided. However, even Palestine can provide sensational discoveries. That has finally been shown by the recent finding of 2,000-year-old Biblical and other manuscripts, as well as inscribed copper plates, in caves of the Judean desert. If these really phenomenal findings are only a sample of what the soil and caves of Palestine may still preserve for us, great things can be expected.

ရာစုနှစ်များစွာကြာ ခရစ်ယာန်များ၏ စိတ်ဝင်စားမှုသည် ဗက်လင်ဟမ်ရှိ မွေးဖွားခြင်းဘုရားကျောင်း နှင့် ယေရုဆလင်ရှိ သန့်ရှင်းသောသင်္ချိုင်းဘုရားကျောင်းကဲ့သို့ ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းများတွင် အထိမ်းအမှတ်အနေဖြင့် ထင်ရှားသော သန့်ရှင်းသောနေရာများပေါ်တွင် ဗဟိုပြုခဲ့သည်။ သို့သော် ခရူးဆိတ်စစ်သည်များ သို့မဟုတ် ပါလက်စတိုင်းသို့ ခရီးသွားလာသော ခရစ်ယာန်ဘုရားဖူးသူများအကြားတွင် ရှေးဟောင်းနေရာများအတွက် သိပ္ပံနည်းကျ စိတ်ဝင်စားမှု၏ သဲလွန်စမျှ မတွေ့ရှိရပေ။ ၁၈၃၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ပါမောက္ခ အက်ဒွပ် ရော်ဘင်ဆန်က ပါလက်စတိုင်းကို ခရီးသွားပြီး ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်းများမှ သိရှိထားသော နေရာများစွာကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ကာ၊ ကွန်ဒါးနှင့် ကစ်ချင်နာတို့၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ပါလက်စတိုင်းစူးစမ်းလေ့လာရေးရန်ပုံငွေဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သော ကြီးမားသော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်စစ်တမ်းအတွက် ခိုင်မာသော အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ချထားခဲ့သည်။

For many centuries the interest of Christians had entered on the sacred places of tradition, which found their most monumental expressions in the Christian churches like the Church of the Nativity at Bethlehem and the Church of the Holy Sepulchre in Jerusalem. But no trace of any scientific interest in the ancient sites can be found among the crusaders or Christian pilgrims who traveled to and through Palestine for many centuries. A scientific exploration of the country was not carried out until Edward Robinson, an American professor, traveled through Palestine in 1838 and identified numerous places with those known from the Old and New Testaments, laying a sound and solid foundation for the great topographical survey that was carried out under the auspices of the Palestine Exploration Fund by Conder and Kitchener.

တူးဖော်မှုများ တကယ်စတင်မပြုမီ အရေးကြီးသော တွေ့ရှိမှုအနည်းငယ်ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နာမည်ကျော် မဲရှာကျောက်တိုင်ကို ၁၈၆၈ ခုနှစ်တွင် မောဘ်နိုင်ငံတွင် ဂျာမန်သာသနာပြုသူ ကလိုင်းန်က တွေ့ရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းကို ပညာရှင်များလက်ထဲသို့ မရောက်မီ၊ သံသယရှိသော အာရပ်လူမျိုးများက ထိုကျောက်တိုင်ကို မီးဖြင့်အပူပေးပြီး ပူသောကျောက်ပေါ်တွင် ရေအေးလောင်းကာ အပိုင်းပိုင်းကွဲအောင် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ကံကောင်းစွာဖြင့် ၎င်းမဖျက်ဆီးမီ မပြည့်စုံသော မိတ္တူတစ်ခုကို ပြုလုပ်ထားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ပြင်သစ်ပညာရှင် ကလာမောင့်ဂန်နိုးက အပိုင်းအစများစွာကို ကယ်ဆယ်ပြီး ဘေဆယ်ကျောက်တိုင်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ယခုအခါ ပါရီရှိ လူဗရာပြတိုက်တွင် ရှိသည်။ ဤအထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင်တွင် မောဘုရင် မဲရှာ၏ အောင်ပွဲစာသားကို သိမ်းသွင်းပြီးမပြီးသော ဟီဗြဲစာလုံးများဖြင့် ၃၄ လိုင်းပါရှိပြီး၊ ၎င်းသည် ယခုအချိန်ထိ သိရှိထားသမျှတွင် အရှည်ဆုံးဖြစ်သည်။

A few important discoveries were made before the actual beginning of excavations. The famous Mesha stone was found in the land of Moab by the German missionary Klein in 1868. However, before it came into the hands of scholars, the suspicious Arabs broke the monument into many pieces by heating it on a fire and then pouring cold water over the hot stone. Fortunately an imperfect copy had been made before this. Afterward the French scholar Clermont-Ganneau was able to salvage many of the pieces and reconstruct the basalt slab, which is now in the Louvre in Paris. This monument contains a victory text of the Moabite king Mesha in 34 lines of the old pre-exilic Hebrew script, still the longest known inscription of its kind.

နောက်ထပ်အရေးကြီးသော မတော်တဆတွေ့ရှိမှုတစ်ခုကို ၁၈၈၀ ခုနှစ်တွင် အာရပ်လူငယ်အချို့က ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၈ ရာစုတွင် ဟိဇကိယ၏ လူများက ဆီလိုအာ (ဆီလောမ်) စမ်းချောင်းရေကို မြို့ထဲသို့ ယူဆောင်လာရန် ကျောက်တုံးထဲမှ တူးဖော်ခဲ့သော ၁၇၅၀ ပေ ရှည်လျားသော ဥမင်တစ်ခု၏ နံရံတွင် ဟီဗြဲရေးထိုးစာတစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤရေးထိုးစာသည် တည်ဆောက်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ဥမင်တူးဖော်သူများက နံရံတွင် ထွင်းထားခဲ့သည်။ ၎င်းကို ယခုအခါ ဖြတ်တောက်ထုတ်လိုက်ပြီး အစ္စတန်ဘူလ်ရှိ ပြတိုက်တစ်ခုတွင် ရှိသည်။

Another important chance find was made in 1880, when some Arab boys discovered a Hebrew inscription on the wall of a 1,750-foot tunnel that Hezekiah’s men had bored through the rock in the 8th century B.C. in order to bring the water of the Siloah (Siloam) spring into the city. This inscription, describing the construction procedures, had been carved in the wall by the tunnel diggers. It has since been cut out, and is now in a museum in Istanbul.

ပါလက်စတိုင်းစူးစမ်းလေ့လာရေးရန်ပုံငွေသည် သိပ္ပံနည်းကျတူးဖော်မှုများကို စတင်ရာတွင် သာသနာသုံးခုအတွက် သန့်ရှင်းသောမြို့ဖြစ်သည့် ဂျေရုဆလင်တွင် ၎င်း၏လုပ်ငန်းကို စတင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဂျေရုဆလင်တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနပစ္စည်းများအတွက် တူးဖော်ခြင်းသည် ယုံကြည်မှုမရှိသော အလုပ်တစ်ခုဖြစ်သည်ကို မကြာမီသိရှိခဲ့ရသည်။ ထိုမြို့သည် အတိတ်ကာလတွင် အကြိမ်ကြိမ်ပျက်စီးပြီး ပြန်လည်တည်ဆောက်ခံရသဖြင့် ၎င်း၏အပျက်အစီးများတွင် တန်ဖိုးရှိသောအရာဝတ္ထုများ အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိသည်။ ထို့ပြင် ၎င်း၏ရှေးဟောင်းဗိသုကာအကြွင်းအကျန်များသည် ဖော်ထုတ်ခံရသည့်နေရာတိုင်းတွင် နောက်ပိုင်းတည်ဆောက်မှုလုပ်ငန်းများကြောင့် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ပြီး ရှေးဟောင်းသုတေသီများအတွက် ၎င်းတို့၏အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုတွင် ခိုင်မာသောနိဂုံးချုပ်မှုများရရှိရန် ခက်ခဲသည်။ သို့သော်လည်း၊ ရှေးဟောင်းသုတေသီသည် သက်သေအနည်းငယ်ကို စိတ်ရှည်စွာစုဆောင်းခြင်းဖြင့် ဤမြို့၏သမိုင်းနှင့်ဆက်စပ်သော ပြဿနာများစွာကို ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏ရှေးဟောင်းမြို့ရိုးများ၏တည်နေရာကို အနီးစပ်ဆုံးတည်ထောင်နိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ဂျေရုဆလင်တွင် ပြတိုက်တစ်ခုတွင်ထားရှိရန် ထိုက်တန်သောအရာဝတ္ထုများ အနည်းငယ်သာ တွေ့ရှိခဲ့သည်။

The Palestine Exploration Fund in starting scientific excavations naturally began its work in Jerusalem, the holy city of three religions. However, it was soon realized that there is no more thankless job than excavating in Jerusalem for archeological material. That city has in the past been so thoroughly and repeatedly destroyed and rebuilt that there are very few objects of value left in its debris. Also its ancient architectural remains, wherever they are uncovered, are so disturbed by later building activities that it is difficult for the archeologist to arrive at sound conclusions in their interpretation. Nevertheless, the archeologist has been able by patiently collecting every bit of evidence to clear up many of the problems connected with the history of this city, and approximately to establish to establish the location of its ancient walls, although few objects have been found in Jerusalem that merit a place in a museum.

၁၈၉၀ တွင် ဖလင်ဒါးစ် ပက်ထရီသည် ဂျူဒီယာတောင်ပိုင်းအနောက်ဖက်ရှိ တယ်လ် အယ်လ်-ဟီစီတွင် တူးဖော်ခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာသည် ရှေးဟောင်းလဂျစ်ရှ်မြို့ဖြစ်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ထိုနေရာကို တိကျစွာမခွဲခြားနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ရှေးဟောင်းအယ်ဂလွန်မြို့၏ တည်နေရာဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ရန် အကြောင်းအမျိုးမျိုးရှိသည်။ အခြားပါလက်စတိုင်းနေရာများစွာတွင်ကဲ့သို့ပင် ရလဒ်များသည် စိတ်ပျက်စရာဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ တစ်ရာသီလုပ်ဆောင်ပြီးနောက် ပက်ထရီသည် တူးဖော်မှုများမှာ များစွာအကျိုးအမြတ်ရရှိသည့် အီဂျစ်သို့ ပြန်သွားခဲ့သည်။ သို့သော် တယ်လ် အယ်လ်-ဟီစီတွင် ၎င်း၏လုပ်ငန်းသည် အလွန်အရေးကြီးခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ စာသားများမရရှိနိုင်သော်လည်း ရှေးဟောင်းသုတေသီတစ်ဦးသည် ရှေးဟောင်းအပျက်အစီးများ၏ အဆင့်များကို သက်ဆိုးရှင်သတ်မှတ်နိုင်သည့် စနစ်တစ်ခုကို ၎င်းက တီထွင်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ နေရာတိုင်းတွင် ကြွေထည်ကွဲပြတ်များစွာပါရှိသည်၊ အကြောင်းမှာ ရှေးဟောင်းနှင့် ခေတ်သစ်အရှေ့တိုင်းသားများသည် ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးအတွက် ကြွေထည်ကို အသုံးပြုကြသည်။ ကြွေထည်သည် အလွယ်တကူကွဲလွယ်ပြီး၊ ကွဲပြတ်နေသော ကြွေထည်အပိုင်းအစများကို များသောအားဖြင့် စွန့်ပစ်လေ့ရှိသည်။ ဤလက်တွေ့တွင် မပျက်စီးနိုင်သော အပိုင်းအစများသည် လေ့ကျင့်ထားသော ရှေးဟောင်းသုတေသီအတွက် အလွန်သတင်းအချက်အလက်ပေးနိုင်သည်၊ အကြောင်းမှာ ကြွေထည်အိုးများ၏ ပုံသဏ္ဍာန်သည် မကြာခဏပြောင်းလဲသလို၊ အသွင်အပြင်၊ ထုတ်လုပ်မှုနည်းပညာများနှင့် အနုပညာဒီဇိုင်းများလည်း ပြောင်းလဲသည်။ ပက်ထရီသည် ကွဲပြတ်နေသော ကြွေထည်အပိုင်းအစများသည် အဆင့်တစ်ခုစီတွင် ကွဲပြားသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အပိုင်းအစတစ်ခုစီကို ဂရုတစိုက်မှတ်တမ်းတင်ကာ အခြားအပိုင်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ခြင်းဖြင့် ကြွေထည်သက္ကရာဇ်သိပ္ပံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ဤနည်းလမ်းသည် ၁၈၉၀ တွင် ပက်ထရီ၏ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်သော စတင်မှုမှစ၍ များစွာတိုးတက်လာခဲ့ပြီး၊ ရှေးဟောင်းသုတေသီများ၏လက်ထဲတွင် ရှေးဟောင်းအကြွင်းအကျန်များကို သက္ကရာဇ်သတ်မှတ်ရန် ယုံကြည်စိတ်ချရသောကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

In 1890 Flinders Petrie excavated Tell el-Hesi in southwestern Judea, thinking that the site was that of ancient Lanchish. Although the place has not been definitely identified, there is good reason to believe that it is the site of ancient Eglon. As in so many other Palestinian sites the results were disappointing, and after a season’s work Petrie went back to Egypt, where excavations were so much more rewarding. His work on Tell el-Hesi was nevertheless extremely important, because he developed a system by which an archeologist is able to date levels of ancient ruins even if no inscriptions are available. Every site contains a great amount of broken pottery, since all Orientals, ancient and modern, use pottery for a multiplicity of purposes. Pottery breaks easily, and broken pieces of pottery are usually discarded. These practically indestructible fragments can be very instructive to the trained archeologist, for the shape of pottery vessels changed frequently, as well as the texture, the manufacturing techniques, and artistic designs. Petrie saw that the pieces of broken pottery differed in each level, and by carefully registering and comparing each piece with others, made a beginning in the development of the science of pottery chronology. This method has been so much refined since Petrie’s ingenious start, in 1890, that it has become a reliable tool in the hands of the archeologist for dating ancient remains.

ပါလက်စတိုင်းရှေးဟောင်းသုတေသနတွင် အသုံးပြုသော အသုံးအနှုန်းအချို့ကို ဤနေရာတွင် ရှင်းပြခြင်းသည် အကျိုးရှိနိုင်သည်၊ ဥပမာ၊ တယ်လ်နှင့် “အဆင့်” နေထိုင်မှု။ တယ်လ်သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှုခင်းတွင် ပုံသဏ္ဍာန်ဖြင့် အလွယ်တကူမှတ်မိနိုင်သော ရှေးဟောင်းမြို့၏ အပျက်အစီးများကို ရာစုနှစ်များ၏ သဲနှင့်အမှိုက်များဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသည့် တောင်ကုန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းလူများသည် မြို့များကို သဘာဝမြင့်မားသောနေရာတွင် တည်ဆောက်လေ့ရှိပြီး၊ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်သော အပျက်အစီးများနှင့် စုဆောင်းထားသော အမှိုက်များသည် ၎င်း၏အမြင့်ကို တိုးစေသည်။ ဟောင်းနွမ်းနေသော အိမ်တစ်လုံးကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် လိုအပ်သည့်အခါ ၎င်းကို ဖျက်ဆီးပြီး၊ နံရံများ၏ နေရောင်ခြည်ဖြင့် ခြောက်သွေ့သော အုတ်များကို ဖိသိပ်ကာ ညီညာအောင်ပြုလုပ်သည်။ ထို့နောက် အိမ်သစ်ကို အိမ်ဟောင်း၏ အုတ်မြစ်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်သည်။ မြို့တစ်မြို့သည် မကြာခဏဖြစ်ပွားသော စစ်ပွဲများကြောင့် ပျက်စီးသွားသောအခါ၊ မြို့တစ်ခုလုံးနှင့်ပတ်သက်၍ အလားတူပြုလုပ်သည်။ အပျက်အစီးများကို ညီညာအောင်ပြုလုပ်ပြီး ဧရိယာတစ်ခုလုံး ပေ အနည်းငယ်မြင့်တက်ကာ မြို့သစ်ကို ယခင်မြို့၏ ဖိသိပ်ထားသော အပျက်အစီးများပေါ်တွင် တည်ဆောက်သည်။ မြို့တစ်မြို့သည် ပြန်လည်တည်ဆောက်မှုတိုင်းနှင့်အတူ အမြင့်တက်လာပြီး၊ မြို့အချို့သည် အကြိမ်များစွာ ပျက်စီးပြီး ပြန်လည်တည်ဆောက်မှုများကြောင့် သိသာထင်ရှားသော အမြင့်တိုးလာသည်။

It may be helpful to explain in this connection some terms used in discussing Palestinian archeology, like tell and “level” of occupation. A tell is a mound that can easily be recognized by its form as an artificial elevation in the Near Eastern landscape. It contains the ruins of an ancient city covered by the sand and rubbish of centuries. The ancients usually built their cities on some natural elevation, and the successive ruins as well as accumulated refuse added to its height. Whenever a dilapidated house needed rebuilding it was torn down, and the sun-dried brick of the walls merely packed down and leveled off. Then the new house was built on the foundations of the old. When a city was destroyed by one of the frequently occurring wars, the same thing was done with regard to the whole city. The ruins were leveled off so that the whole area rose for several feet and the new city was built on top of the packed-down ruins of the former city. A city grew in height therefore with each rebuilding, sometimes a considerable increase in height, in view of the numerous destructions and rebuildings some cities experienced.

တူးဖော်သူသည် မြို့၏ သမိုင်းကာလတစ်ခုစီကို ၎င်းဖော်ထုတ်သော သီးခြားအဆင့်များ သို့မဟုတ် အလွှာများဖြင့် မှတ်မိနိုင်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ယခင်သို့မဟုတ် နောက်လိုက်သော အလွှာများနှင့် ကွဲပြားသည်။ ထိုသို့သော တယ်လ်ကို အလွှာများစွာပါဝင်သော ကိတ်မုန့်တစ်ခုနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။ အပေါ်ဆုံးအလွှာသည် နောက်ဆုံးဖြစ်ပြီး၊ အနိမ့်ဆုံးအလွှာသည် အစောဆုံးနေထိုင်မှုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ရှေးဟောင်းသုတေသီသည် ဦးစွာ နောက်ဆုံးနေထိုင်မှုအဆင့်ကို တွေ့ရှိမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အာရပ်ရွာတစ်ခု၏ အပျက်အစီးများဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့ကို ဖယ်ရှားပြီးနောက်၊ ဘိုင်ဇန်တိုင်းခေတ်တွင် ထွန်းကားခဲ့သော အစောပိုင်းမြို့၏ အကြွင်းအကျန်များကို တွေ့ရှိနိုင်ပြီး၊ ထို့နောက် ရောမခေတ်တွင် ပိုမိုစောသော အဆင့်တစ်ခုသို့ ရောက်ရှိသည်။ သိပ္ပံအတွက် အစောပိုင်းအလွှာများကဲ့သို့ပင် ၎င်းတို့ကို လေ့လာပြီး မှတ်တမ်းတင်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ရှေးဟောင်းသုတေသီသည် စိတ်ဝင်စားမှုမရှိသော နောက်ပိုင်းအလွှာများကို ဂရုတစိုက်ဖယ်ရှားပြီးမှသာ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းခေတ်အဆင့်များသို့ ရောက်ရှိသည်။ ဥပမာ၊ မက်ဂဒ္ဒိုတွင် ပါလက်စတိုင်း၏ သမိုင်းအစောပိုင်းကာလသို့ ပြန်သွားသော မတူညီသော အဆင့် ၂၀ ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ဘက်သ်-ရှန်မြို့၏ တောင်ကုန်းတွင် အဆင့် ၁၈ ခုပါရှိပြီး စုစုပေါင်းအထူ ၇၁.၅ ပေရှိသည်။

The excavator can recognize each period of the city’s history by the separate levels, or strata, which he uncovers, and which all differ from the preceding or succeeding ones. Such a tell can be compared to a cake consisting of several layers. The topmost layer is the last one, the lowest the earliest of occupation. The archeologist will therefore find first the last level of occupation, which may consist of ruins of an Arab village. After removing them he may come to the remains of an earlier city that flourished in Byzantine times, then to one of the still earlier Roman period, etc. Only after carefully removing all the later levels in which the archeologist may not be interested, but which he has to study and record as any earlier ones for the sake of science, does he reach the levels of Old Testament times. In Megiddo, for example, altogether 20 different levels were found going back to a very early period of Palestine’s history, and the mound of the ancient city of Beth-shan was found to contain 18 levels, which had a total thickness of 71.5 feet.

ပထမကမ္ဘာစစ်မတိုင်မီ ပါလက်စတိုင်းရှိ စူးစမ်းလေ့လာရေးခရီးစဉ်များကို ဆွေးနွေးရန် နေရာမလုံလောက်ဘဲ၊ ဤနေရာတွင် အရေးကြီးဆုံးတူးဖော်မှုအချို့ကိုသာ ဖော်ပြမည်။ ၎င်းသည် စမ်းသပ်မှုကာလတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ရှေးဟောင်းသုတေသီများသည် အမှားနှင့်သင်ယူမှုဖြင့် လေ့လာခဲ့ကြသည်။ ပါလက်စတိုင်းရှေးဟောင်းသုတေသနသည် ၎င်း၏အစောပိုင်းအဆင့်တွင်ရှိစဉ် ထိုတူးဖော်မှုများအတွင်း ရရှိခဲ့သော နိဂုံးချုပ်မှုအများစုကို နောက်ပိုင်းတွင် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့ရသည်။ သို့သော်၊ ဂီဇာ၏ အပျက်အစီးများတွင် ဥပမာ၊ ဆောလမွန်သည် ၎င်း၏အီဂျစ်ယောက္ခမထံမှ မယားလှူဒါန်းအဖြစ် ရရှိခဲ့သော မြို့၊ ထို့ပြင် ဒေသခံခါနာန်အုပ်ချုပ်သူ၏ မှတ်တမ်းသိမ်းဆည်းရာနေရာတွင် ကျူနီဖောင်းစာရွက်များစွာပါရှိသော တာနာ့ချ်မြို့တွင် အရေးကြီးသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ မက်ဂဒ္ဒိုတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သော အလုပ်သည် တန်ဖိုးရှိသော သတင်းအချက်အလက်များစွာကို ထုတ်ပေးခဲ့ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ရိစ်နာနှင့် ဖိရှာတို့က အီဂျစ်ရှေးဟောင်းသုတေသီများအဖြစ် ၎င်းတို့၏ ကြွယ်ဝသောအတွေ့အကြုံကို ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး အလွန်ဂရုတစိုက်နှင့် နည်းစနစ်ကျစွာ တူးဖော်ခဲ့သော ဆမာရီယာတွင် အထူးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏လုပ်ငန်းသည် စာရေးထားသော ကြွေထည်အပိုင်းအစများ သို့မဟုတ် ကြွေထည်အပိုင်းအစများ ၆၀ ခန့်ဖြင့် ဆုချခံရသည်။ အီဂျစ်မှ ပါပီရပ်စ်သည် စျေးကြီးလွန်းသောကြောင့်၊ အမြဲတမ်းပေါများနေသော ကွဲပြတ်နေသော ကြွေထည်အပိုင်းအစများကို မှတ်စုတိုများ၊ မှတ်ချက်များ၊ ပြေစာများနှင့် အလားတူအရာများအတွက် စာရေးသုံးပစ္စည်းအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ အစိုးရမှတ်တမ်းများမှ ဤကြွေထည်အပိုင်းအစ ၆၀ သည် ဣသရေလဘုရင်များခေတ်တွင် ဆီနှင့်ဝိုင်ဖြင့် ရရှိသော အခွန်မှတ်တမ်းများဖြစ်သည်။

Space does not allow a discussion of the various expeditions in Palestine before the first world war, and only a few of the most important excavations will be mentioned here. It was a time of experimentation, when archeologists learned by trial and error. Most of the conclusions reached during those excavations when Palestinian archeology was in its infancy have had to be revised since that time. However, important discoveries were made in several places, as, for example, in the ruins of Gezer, the city that Solomon received as a dowry from his Egyptian father-in-law; also in the city of Taanach, where the archives of the local Canaanite ruler were found, consisting of a number of cuneiform tablets. The work at Megiddo produced much valuable information, and especially that at Samaria, which was excavated very carefully and methodically by Reisner and Fisher, who brought to the task their rich experience as Egyptian archeologists. Their work was rewarded with some 60 inscribed potsherds, or pottery fragments. Because papyrus from Egypt was too expensive, pieces of broken pottery, always plentiful, were used as writing material for short notes, memos, receipts, and the like. These 60 potsherds, from the government files, were records of taxes received in oil and wine in the time of the Israelite kings.

ပထမကမ္ဘာစစ်ပြီးနောက် ပါလက်စတိုင်းကို ဗြိတိသျှမန်ဒိတ်အဖြစ်ပြုလုပ်သောအခါ၊ ပိုမိုကြီးမားသောလုပ်ငန်းအတွက် အခွင့်အရေးရောက်ရှိလာပုံရသည်။ အမေရိကန်၊ ဗြိတိသျှနှင့် ပြင်သစ်ရှေးဟောင်းသုတေသနကျောင်းများသည် အလွန်တက်ကြွလာခဲ့သော်လည်း၊ ဥပမာ၊ ချီကာဂိုတက္ကသိုလ်၏ အရှေ့တိုင်းအင်စတီကျုနှင့် ပင်ဆယ်ဗေးနီးယားတက္ကသိုလ်၏ ပြတိုက်ကဲ့သို့သော အခြားအဖွဲ့အစည်းများစွာသည်လည်း အကြီးစားလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးဖော်ပြထားသော အဖွဲ့အစည်းသည် ဂျော်ဒန်ချိုင့်ဝှမ်းအထက်ပိုင်းရှိ ဘက်သ်-ရှန်၏ ထင်ရှားသောတောင်ကုန်းကို တူးဖော်ခြင်းဖြင့် အရေးကြီးပြီး အောင်မြင်သော ပါလက်စတိုင်းတူးဖော်မှုများစွာကို စတင်ခဲ့သည်။ ဤမြို့သည် ထွက်မြောက်ရာကာလမတိုင်မီနှင့် နောက်ပိုင်းတွင် အီဂျစ်ခံတပ်နှင့် တပ်စခန်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများနှင့် အီဂျစ်နှင့် ခါနာန်ဘုရားကျောင်းအပျက်အစီးများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။

When Palestine was made a British mandate after the first world war, the time seemed to be opportune for greater work. The American, British, and French schools of archeology became very active, but also a number of other institutions worked on a large scale, as, for instance, the Oriental Institute of the University of Chicago, and the Museum of the University of Pennsylvania. The last-mentioned institution started a long series of important and successful Palestinian “digs” by excavating Beth-shan impressive mound in the upper Jordan valley. In this city, which had been an Egyptian stronghold and garrison before and after the Exodus, a number of Egyptian monuments were discovered, as well as Egyptian and Canaanite temple ruins.

အယ်စဒရာလွန်မြက်ခင်းပြင်ရှိ ခါနာန်ခံတပ်ကြီးဖြစ်သော မက်ဂဒ္ဒိုကို ချီကာဂိုတက္ကသိုလ်မှ ပြန်လည်တူးဖော်ခဲ့သည်။ အခြားတန်ဖိုးရှိသော ပစ္စည်းများထဲတွင် ဖာရိုရှီရှတ်က ရောဘိုးမ်ဘုရင်၏ ပဉ္စမနှစ်တွင် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၄:၂၅, ၂၆) ပါလက်စတိုင်းမှ အောင်မြင်သော စစ်ဆင်ရေးပြီးနောက် ထိုမြို့တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သော အောင်ပွဲအထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံ၏ အပိုင်းအစတစ်ခု တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အရေးကြီးသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများမှာ ဒေသခံတပ်စခန်းမှူးနှင့် ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး၏ နေအိမ်များနှင့် ယခင်က ဆောလမွန်ထံ သတ်မှတ်ခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ အာဟပ်ခေတ်ဟု နောက်ပိုင်းသတ်မှတ်ထားသော ကျယ်ပြန့်သော မြင်းဇာများဖြစ်သည်။ မက်ဂဒ္ဒိုသည် တော်ဝင်ရထားတပ်အတွက် ကောင်းမွန်စွာ စီစဉ်ထားသော တပ်စခန်းမြို့ဖြစ်ပြီး၊ မြင်းပေါင်း ၅၀၀ ခန့်အတွက် နေရာပါရှိသည်။ ၎င်းသည် ဆောလမွန်က တည်ဆောက်ခဲ့သော မြို့များထဲတွင် မက်ဂဒ္ဒိုကို ဖော်ပြထားသည့် ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၉:၁၅–၁၉ ကို သတိရစေသည်—အချို့မှာ ၎င်း၏ မြင်းသည်များနှင့် ရထားများအတွက် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ပိုမိုနက်ရှိုင်းသော၊ ဆိုလိုသည်မှာ ခါနာန်အဆင့်များမှ၊ တူးဖော်သူများသည် အနုပညာဖန်တီးမှုဖြင့် ထွင်းထုထားသော ဆင်စွယ်ပြားများနှင့် ခါနာန်မင်းသား၏ ရွှေနှင့်ငွေရတနာများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် အီဂျစ်ရှေးဟောင်းသုတေသီများ ရှာဖွေတွေ့ရှိလေ့ရှိသော ရတနာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်မရနိုင်ပေ။

Megiddo, the strong Canaanite fortress in the plain of Esdraelon, was excavated anew by the University of Chicago. Among other valuable material there was found the fragment of a victory monument that Pharaoh Shishak had erected in that city after his successful Palestinian campaign in the fifth year of King Rehoboam (1 Kings 14:25, 26). Important discoveries were the residences of the commander of the local garrison and the district governor, and extensive stables formerly assigned to Solomon, but now dated later, probably to Ahab’s time. Megiddo was a well-planned garrison city for the royal chariotry, with space for about 500 horses. This reminds us of 1 Kings 9:15–19, where Megiddo is mentioned among the cities that Solomon built—some of which were built for his horsemen and chariots. From deeper, that is, Canaanite, levels the excavators brought to light a hoard of artistically carved ivory plaques, also the gold and silver treasure of Canaanite prince, which, however, cannot compare with the treasures that the Egyptian archeologists are accustomed to find.

အရေးကြီးသော တူးဖော်မှုတစ်ခုကို အယ်လ်ဘရိုက်နှင့် ကိုင်းလ်တို့က တယ်လ် ဘိတ် မာဆင်တွင် ရာသီလေးခုကြာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးဟောင်းကာဂျတ်-ဆီဖာဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ထိုနေရာသည် ပြတိုက်အတွက် အရေးကြီးသော ပစ္စည်းများစွာ မထုတ်ပေးခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏ ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းထားသော အလွှာများ၏ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်မှုနှင့် ပါလက်စတိုင်းရှိ အကောင်းဆုံး ရှေးဟောင်းသုတေသီများ၏ လမ်းညွှန်မှုအောက်တွင် တူးဖော်ခံရခြင်းကြောင့်၊ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်းတူးဖော်မှုများ၏ ပုံစံဖြစ်လာခဲ့သည်။

An important excavation was carried on for four seasons by Albright and Kyle at Tell Beit Mirsim, probably the ancient Kirjath-sepher. The site did not yield many important museum pieces, but because of its well-preserved sequence of strata, or successive levels, and because of its being excavated under the direction of the best Palestinian archeologist, this became the model of Palestinian excavations.

စစ်ကြီးနှစ်ခုကြားနှစ်များအတွင်း အခြားနေရာများစွာကို တူးဖော်ခဲ့ပြီး၊ အောက်ဖော်ပြပါများကို သက်ဆိုင်ရာ နေရာတစ်ခုစီတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အရေးကြီးဆုံး ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများနှင့်အတူ ဖော်ပြရုံသာဖြစ်သည်။ ဘက်သ်-ဇူးရ်သည် ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရပြီးစ ကာလအစောပိုင်းတွင် ဂရိငွေဒင်္ဂါးများ အသုံးပြုခဲ့သည်ဟူသော သက်သေကို ပေးခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ဧဇရာကျမ်းကို ဝေဖန်သူများက နောက်ကျသတ်မှတ်ထားသော ရက်စွဲကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ထိုကျမ်းသည် ငွေဒင်္ဂါးများကို ဒါရိအုနှစ်မတိုင်မီကပင် အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ယူဆထားပြီး၊ ငွေဒင်္ဂါးများကို ပထမဆုံးအကြိမ် စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့သည် (ဧဇရာ ၂:၆၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘက်သ်-ရှီမေ့ရှ်သည် အလွန်စောသော အက္ခရာစာသားများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်တွင် စာရေးသားမှုကို အတော်အတန်ကျယ်ပြန့်စွာ လေ့ကျင့်ခဲ့သည်ဟူသော စုဆောင်းသက်သေများကို ထပ်လောင်းအားဖြည့်ပေးခဲ့သည်။ ဂျီဘီးယားတွင် ရှောလုဘုရင်၏ သေးငယ်သော ရဲတိုက်ကို တူးဖော်ခဲ့ပြီး၊ တရားသူကြီးများခေတ်တွင် တဲတော်ရှိခဲ့သော ရှိလောမြို့ကိုလည်း တူးဖော်ခဲ့သည်။ ခါနာန်နှင့် ဣသရေလလူမျိုးများ၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ အသိပညာတိုးပွားရန် အထောက်အကူပြုသော အခြားနေရာများမှာ ဘက်သဲလ၊ အဲတ်-တယ်လ် (အိုင်မြို့ဟု မမှန်ကန်စွာ ခွဲခြားသတ်မှတ်ဖွယ်ရှိသည်)၊ တယ်လ် အဲန်-နာ့စဘီ (မိဇပါဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်) နှင့် ရှေခင်တို့ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်၊ ပါလက်စတိုင်းအနောက်တောင်ပိုင်းတွင် ဣသရေလ၏ ရိုးရာရန်သူများဖြစ်သော ဖိလိတ္တိလူမျိုး၏ ယဉ်ကျေးမှုကို ထင်ရှားစေသော အရေးကြီးသော ပစ္စည်းများ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းကို လေ့လာသူအတွက် အထူးစိတ်ဝင်စားဖွယ်နေရာများထဲတွင် ဂျေရိကိုမြို့သည် နှစ်များစွာ အထွေထွေစိတ်ဝင်စားမှုတွင် အလွန်ထင်ရှားခဲ့သည်။ ၁၉၃၀ တွင် ဂျွန်ဂါစတန်သည် ဆယ်လင်နှင့် ဝါဇင်ဂါတို့က ၁၉၀၇-၀၉ တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော တူးဖော်မှုများကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး၊ ယောရှုခေတ်ဟု ၎င်းသတ်မှတ်ထားသော အဆင့်တစ်ခုတွင်၊ အိမ်များရှိခဲ့သော ပြိုကျသောနံရံများနှင့် မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့သော မြို့တစ်မြို့ကို တွေ့ရှိခဲ့သည် (ယောရှု ၂:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)—ထူးခြားသောအင်္ဂါရပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ နံရံများပြိုကျမှုရက်စွဲ (ဘီစီ ၁၄၀၀ ခန့်) သည် ၁၉၅၀ ခုနှစ်များတွင် ဒေါက်တာ ကက်သလင်း အမ် ကင်ယွန်ဦးဆောင်သော စူးစမ်းလေ့လာရေးအဖွဲ့၏ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများကြောင့် ရာစုနှစ်အနည်းငယ်စောသို့ ရွှေ့ပြောင်းခံရသည်။ သို့သော် ဤစူးစမ်းလေ့လာရေးအဖွဲ့သည် နောက်ပိုင်းအိမ်နံရံနှင့် ကြမ်းပြင်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ မီးဖိုနှင့် အိုးသေးတစ်လုံးပါရှိပြီး၊ ၎င်းသည် “ယောရှုလူများထံမှ တံပိုးမှုတ်သံကြောင့် မီးဖိုဘေးတွင် အိုးသေးကို လွှတ်ချပြီး ထွက်ပြေးသွားခဲ့ရသည့် ခါနာန်အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ မီးဖိုချောင်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပုံရသည်” (ကက်သလင်း အမ် ကင်ယွန်၊ ဂျေရိကိုကို တူးဖော်ခြင်း၊ စာမျက်နှာ ၂၆၃)။

Many other sites were excavated during the years between the two world wars, of which the following can merely be mentioned, together with the most important discoveries made on each site. Beth-zur furnished proof that in the early postexilic period Greek silver coins had been in use. It thereby contradicted a late date assigned by the higher critics to the book of Ezra, because that book presupposes the use of such coins even before the time of Darius I, when silver coins were thought to have been introduced for the first time (see Ezra 2:69). Beth-shemesh brought to light some very early alphabetic texts, which have added weight to the cumulative evidence that writing was fairly widely practiced in the second millennium B.C. King Saul’s small castle was excavated at Gibeah; also the city of Shiloh, where the tabernacle had been during the period of the judges. Other sites contributing to the increase of our knowledge of the history of the Canaanites and Israelites were Bethel, et-Tell (identified, probably erroneously, with Ai), Tell en-Nasbeh (which is perhaps Mizpah), and Shechem. Further, in southwestern Palestine important material was found which throws light on the culture of the Philistines, Israel’s traditional enemies. Among the sites of special interest to the student of the Bible is Jericho, which for many years ranked very high in general interest. In 1930 John Garstang reopened earlier excavations there made by Sellin and Watzinger (1907-09) and found, on a level that he dated to Joshua’s time, a burned city with fallen walls on whose top houses had stood (cf. Joshua 2:15)—a unique feature. But his date for the fall of these walls (c. 1400 B.C.) has been shifted several centuries earlier by the findings of an expedition of the 1950’s directed by Dr. Kathleen M. Kenyon. This expedition did, however, uncover a portion of a later house wall and floor, with an oven and a small jug, which appeared to be “part of the kitchen of a Canaanite woman, who may have dropped the juglet beside the oven and fled at the sound of the trumpets of Joshua’s men” (Kathleen M. Kenyon, Digging Up Jericho, p. 263).

ထိုခေတ်၏ မြို့တစ်ခုလုံး (ပိုမိုစောသော အဆင့်များ၏ အစိတ်အပိုင်းများအပါအဝင်) တိုက်စားခံရပြီး ပျောက်ကွယ်သွားပုံရသည်။ ၎င်းသည် အံ့ဩစရာမဟုတ်ပေ။ ပြိုကျလွယ်သော ရွှံ့အုတ်ဖွဲ့စည်းပုံများသည် ယောရှုခေတ်ပြီးနောက် ရာစုနှစ်များစွာ လူမနေထိုင်ခဲ့သောကြောင့် (ယောရှု ၆:၂၁)၊ နောက်ပိုင်းနေထိုင်သူများက တည်ဆောက်ခြင်းဖြင့် ထိန်းသိမ်းမထားခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဆောင်းရာသီ၏ ပြင်းထန်သောမိုးရေများဖြင့် လုံးဝတိုက်စားခံရမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ အိမ်တစ်လုံးနှင့် မြို့ပြင်ရှိ သင်္ချိုင်းများတွင် တွေ့ရှိသော ကြွေထည်များသည် ဂျေရိကိုမြို့သည် ၁၄ ရာစုနှစ်တွင် လူနေထိုင်ခဲ့သည်ကို ညွှန်ပြသည်။

Apparently all of the city of that period (and parts of even earlier levels) were eroded away. This is not surprising. The crumbling mud-brick structures were not preserved by being built upon by later inhabitants, because the city was unoccupied for centuries after Joshua’s time (Joshua 6:21). Hence they would be completely washed away by the heavy winter rains. However, the one house, and pottery finds in the tombs outside the city, indicate that Jericho was inhabited in the 14th century.

တဲလ်အယ်လ်-ခါလီဖီ၊ အာကာဘာပင်လယ်ကွေ့ပေါ်ရှိ အီဇီယွန်-ဂီဘာမြို့ သို့မဟုတ် ၎င်း၏ဆင်ခြေဖုံးရပ်ကွက်ကို နယ်လ်ဆန်ဂလူးမှ ၁၉၃၇ မှ ၁၉၄၀ ခုနှစ်အထိ တူးဖော်ခဲ့သည်။ ဤနေရာသည် သမ္မာကျမ်းတွင် ဣသရေလလူမျိုးများ ၎င်းတို့၏ သဲကန္တာရလှည့်လည်သွားလာမှုအတွင်း ဖြတ်သန်းခဲ့သည့် နေရာတစ်ခုအဖြစ် (ဒုတိယသိမ္မ ၂:၈)၊ နှင့် ရှောလမုန်၏ အိုဖီယာသို့ ခရီးစဉ်များအတွက် အဓိကထွက်ခွာဆိပ်ကမ်းအဖြစ် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၉:၂၆-၂၈) ဖော်ပြထားသည်။ အီဒုံတွင် ရှောလမုန်၏ ကြွယ်ဝသော ကြေးနီသတ္တုတွင်းများကို ယခင်က တွေ့ရှိခဲ့သူ ဂလူးသည်၊ အီဇီယွန်-ဂီဘာ၏ အပျက်အစီးများက ရှောလမုန်ခေတ်က ကြီးကျယ်သော ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဗဟိုဌာနတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ကြီးမားသော ခြံဝင်းအတွင်း ခံတပ်ဆောက်လုပ်ထားသော အဆောက်အအုံတစ်ခုပါရှိကြောင်း ပြသသောအခါ အလွန်အံ့အားသင့်ခဲ့သည်။ အဆောက်အအုံသည် အစပိုင်းတွင် သတ္တုပြုပြင်ရေးစက်ရုံဟု ထင်ခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ သိုလှောင်ရုံ သို့မဟုတ် ကောက်နှံသိုလှောင်ရုံအဖြစ် ဖော်ထုတ်ခံရသည်။ ဤနေရာမှ၊ “တာရှစ်သင်္ဘောများ” သို့မဟုတ် “ပြုပြင်ရေးသင်္ဘောအုပ်စု” များသည် ရွက်လွှင့်ခဲ့ပုံရသည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၀:၄ ကို ကြည့်ပါ)။ ရှောလမုန်၏ စံပြချမ်းသာမှု (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၇:၄၆, ၄၇; ၁၀:၂၁, ၂၇) သည် ဤအပျက်အစီးကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဗဟိုဌာနကို တူးဖော်ပြီးနောက် ပိုမိုနားလည်နိုင်လာသည်။

Tell el-Kheleifeh, the city or a suburb of Ezion-geber, on the Gulf of Aqaba, was excavated by Nelson Glueck from 1937 to 1940. This place is mentioned in the Bible as one of the places the Israelites passed during their desert wanderings (Deut. 2:8), and as Solomon’s main port of departure for his Ophir expeditions (1 Kings 9:26–28). Glueck, who had previously found Solomon’s rich copper mines in Edom, was greatly surprised when the ruins of Ezion-geber showed that it had been a great commercial center of Solomon’s time, with a fortified building in a large enclosure. The building, at first thought to be a smelter, is now identified as a storehouse or a granary. From this place, apparently, sailed the “ships of Tarshish,” or “refinery fleet” (see Gen. 10:4). The proverbial wealth of Solomon (1 Kings 7:46, 47; 10:21, 27) can be understood better since this ruined commercial center has been excavated.

နောက်ထပ်အရေးကြီးသော တူးဖော်မှုတစ်ခုကို ဗြိတိသျှ-အမေရိကန်ပူးပေါင်းအဖွဲ့မှ ဆာမာရီယာတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များသည် အဟတ်၏ ဆင်စွယ်နန်းတော် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၂၂:၃၉) မှ အလှဆင်ထားသော ဆင်စွယ်ပြားများစွာ၏ အပိုင်းအစများကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး အလွန်ကျေနပ်မှုရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ရှောလမုန်၏ ဗိမာန်တော်တည်ဆောက်မှုမှ မနီးမဝေးသော ကာလတစ်ခုတွင် ဣသရေလ၏ အနုပညာအောင်မြင်မှုများကို ပထမဆုံးအကဲဖြတ်နိုင်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ရှောလမုန်၏ ဗိမာန်တော်နှင့် နန်းတော်များကို အလှဆင်ခဲ့သော အလှဆင်မှုအမျိုးအစားများကို အနည်းငယ် နားလည်နိုင်ခဲ့သည်။

Another important excavation was carried out by a joint British-American expedition at Samaria. The archeologists had the great satisfaction of discovering many fragments of beautifully carved ivory plaques originating from Ahab’s ivory palace (1 Kings 22:39). They allow us for the first time to evaluate the artistic achievements of Israel in a period not far removed from Solomon’s Temple building. Thus we can get some idea of the kind of decorations that beautified Solomon’s Temple and palaces.

ပါလက်စတိုင်းတောင်ပိုင်းရှိ ခံတပ်မြို့များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော လာချစ်သည် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များအတွက် သတ္တုတွင်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ အယ်လ်ဘရိုက်က တဲလ်အဒ်-ဒူဝဲရ်ကို ဤပျောက်ဆုံးနေသော မြို့အဖြစ် ဖော်ထုတ်ရန် အကြံပြုခဲ့ပြီး၊ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့သော နောက်ဆက်တွဲတူးဖော်မှုများဖြင့် လုံးဝအတည်ပြုခံရသည်။ ဤမြို့၏ အပျက်အစီးများသည် အက္ခရာဟီဘရူးစာသင်္ကေတ၏ အစောဆုံးနမူနာများအပြင်၊ ယံရမီယာ၏ ခေတ်ကာလမှ ယခုထင်ရှားသော လာချစ်စာလွှာများ ၂၁ စောင်ကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့တွင် စစ်တပ်ဗိုလ်ကြီးတစ်ဦးမှ လာချစ်ရှိ ၎င်း၏အထက်အရာရှိထံသို့ ပေးပို့သော သတင်းစကားများ ပါဝင်သည်။ ဤစာလွှာအချို့သည် ဂျေရုဆလင်မြို့ကို နီဘူးကဒ်နီဇာ၏ တပ်ဖွဲ့များလက်သို့ မကျရောက်မီ၊ ယုဒပြည်၏ နောက်ဆုံးရက်များမှ ဖြစ်ပြီး၊ ထိုကပ်ဆိုးရက်များ၏ အခြေအနေများကို အကျဉ်းချုံးပြသပြီး၊ ယံရမီယာကျမ်းတွင် နေရာများစွာကို အတည်ပြုပေးသည်။

Lachish, one of the fortress cities of southern Palestine, has been an archeologist’s mine. Albright suggested identifying Tell ed-Duweir with this long-lost city, an identification that was completely verified by subsequent excavations, which began in 1932. The ruins of this city provided not only some of the earliest specimens of alphabetic Hebrew writing but also the 21 now-famous Lachish Letters of the time of Jeremiah, containing messages sent by an army captain to his commanding officer at Lachish. Some of these letters, coming from the very last days of Judah’s existence, before Jerusalem fell to Nebuchadnezzar’s forces, give us a glimpse of the conditions of those tragic days, and confirm the book of Jeremiah in many places.

နောက်ဆုံးအနေဖြင့်၊ ယုဒယသဲကန္တာရခြောက်သွေ့သော ဂူများအကြောင်း အကျဉ်းဖော်ပြရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဓမ္မဟောင်းသားရေလိပ်များနှင့် ခရစ်ယာန်မတိုင်မီနှင့် ခရစ်ယာန်ခေတ်လွန်မှ အခြားစာမူများကို ထိန်းသိမ်းထားပေးခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဤစာရွက်စာတမ်းများ၏ ပထမဆုံး ထူးခြားသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုတွင်၊ ယခင်သိရှိထားသော အစောဆုံး ဟီဘရူးစာသားများထက် နှစ်ပေါင်း ၁,၀၀၀ ပိုမိုသက်တမ်းရှိသော စာသားများကို ရုတ်တရက်ရရှိခဲ့သည်။ ဤရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် ဤအတွဲတွင်ရှိသော “ဓမ္မဟောင်း၏ ဘာသာစကားများ၊ စာမူများ၊ နှင့် ကျမ်းရင်းစာရင်း” ဆိုသည့် အခြားဆောင်းပါးတစ်ခု၏ အကျုံးဝင်မှုအတွင်း ကျရောက်သောကြောင့်၊ ဤအထူးထင်ရှားသော တွေ့ရှိမှုကို ဤနေရာတွင် အကျဉ်းဖော်ပြရုံဖြင့် လုံလောက်ပြီဖြစ်သည်။

Finally, brief mention must be made of the caves of the dry Judean desert that have preserved for us a number of Old Testament leather scrolls, and other manuscripts of the pre- and post-Christian Era. In the first sensational discovery of these documents in 1947 we have thus suddenly obtained texts that are a thousand years older than the oldest Hebrew texts before known. Since these discoveries fall in the purview of another article, “The Languages, Manuscripts, and Canon of the Old Testament,” in this volume, the mere mention of this most sensational find must suffice here.

၁၉၅၀ ခုနှစ်ခန့်မှစ၍ သမ္မာကျမ်းမြို့များ၏ တူးဖော်မှုသည် သိသိသာသာ အရှိန်အဟုန်မြင့်လာခဲ့သည်။ ဟာဇာ၊ ရှေခမ်၊ ဂီဗွန်၊ အရှဒုတ်၊ ဘီယာရှေဘာ၊ အာရတ်၊ နှင့် ကဲသရိယတွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနလှုပ်ရှားမှုများစွာသည် ထူးခြားသော ရလဒ်များကို ထုတ်ပေးခဲ့သည်။ ဂျေရုဆလင်တွင် အကြီးစားတူးဖော်မှုများသည် ဒါဝိဒ်သိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဂျေဘူးဆိုက်မြို့၏ နံရံအစိတ်အပိုင်းများ၊ ဟီဘရူးဘုရင်များခေတ်က အနောက်နံရံ၏ အပိုင်းအစတစ်ခု—ဓမ္မဟောင်းမြို့၏ အရွယ်အစားကို ပထမဆုံး ညွှန်ပြပေးသည့်—နှင့် ခရစ်တော်၏ ခေတ်ကာလမှ တီတုပ်စ်က အေဒီ ၇၀ တွင် မြို့ကို သိမ်းပိုက်ရာတွင် ဖျက်ဆီးခံရသော အဓိကအဆောက်အအုံများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ဂျော်ဒန်နှင့် သေမွေ့ပင်လယ်အရှေ့ဘက်တွင် အီဒုံမိုက်နေရာများစွာ၏ တူးဖော်မှုနှင့် လော့တ်နေထိုင်ခဲ့သည့် “လွင်ပြင်မြို့များ” (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၉:၂၉) ဧရိယာတွင်ရှိနိုင်သည့် ဘတ်အဒ်-ဒရာကို ဖော်ပြရမည်။ အမိုရီလူမျိုးဘုရင် ဆီဟုန်၏ မြို့တော်ဖြစ်သော ဟတ်ရှဘွန်တွင် ရာသီအနည်းငယ်တူးဖော်မှုများသည် ဘီစီ ၁၂ ရာစုမှ အေဒီ ၁၄ ရာစုအထိ ကျန်ရစ်မှုများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ ဓမ္မသီချင်း (အခန်း ၇:၄) တွင် ဖော်ပြထားသော “ဟတ်ရှဘွန်ရှိ ရေကန်များ” ထဲမှ တစ်ခုဖြစ်နိုင်သည့်အရာကို ပါဝင်သည်။

Since about 1950 the excavation of Biblical cities has accelerated sharply. Numerous archeological campaigns at Hazor, Shechem, Gibeon, Ashdod, Beer-sheba, Arad, and Caesarea have produced remarkable results. In Jerusalem large-scale excavations have uncovered parts of the wall of the Jebusite city taken by David, a fragment of the western wall of the time of the Hebrew kings—giving us the first indication of the size of the Old Testament city—and major structures of Christ’s day destroyed by Titus in his conquest of the city in A.D. 70. East of the Jordan and the Dead Sea may be mentioned the excavation of several Edomite sites, as well as Bab edh–Dhra, which may be in the area of “the cities of the plain … in which Lot dwelt” (Gen. 19:29). Several seasons of excavation at Heshbon, the capital city of King Sihon of the Amorites, have uncovered remains from the 12th century B.C. to the 14th century A.D., including what may be one of the “pools in Heshbon” mentioned in the Song of Songs (ch. 7:4).

၇. ပါလက်စတိုင်းရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် သမ္မာကျမ်း

VII. Palestinian Archeology and the Bible

သမ္မာကျမ်းကို လေ့လာသူသည် ပါလက်စတိုင်းရှေးဟောင်းသုတေသန၏ ရလဒ်များမှ အလွန်အကျိုးရရှိခဲ့သည်။ ကာနာန်နှင့် ဟီဘရူးမြို့များနှင့် ရွာများ၏ အပျက်အစီးများသည် မြို့ရိုးများ၊ နန်းတော်များ၊ အများပြည်သူအဆောက်အအုံများ၊ နှင့် ပုဂ္ဂလိကနေအိမ်များ၏ အကြွင်းအကျန်များကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး၊ ပါလက်စတိုင်း၏ ကွဲပြားသောသမိုင်းကာလများတွင် အောင်မြင်ခဲ့သော ဗိသုကာအဆင့်အမျိုးမျိုးကို မြင်တွေ့နိုင်စေသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ခံတပ်စနစ်များ၊ အိမ်များနှင့် မြို့များရှိ သန့်ရှင်းရေးအခြေအနေများ၊ လူများနေထိုင်ပုံ၊ အလုပ်လုပ်ပုံ၊ နှင့် ၎င်းတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ပုံတို့ကို လေ့လာနိုင်သည်။ ပါလက်စတိုင်းတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော အရာဝတ္ထုထောင်ပေါင်းများစွာ—လက်နက်များနှင့် ကိရိယာများ၊ ရွှံ့၊ သတ္တု၊ သို့မဟုတ် ကျောက်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော အိုးခွက်များ၊ ပရိဘောဂများ၊ နှင့် လက်ဝတ်ရတနာများ—သည် ရှေးဟောင်းဟီဘရူးလူမျိုး၊ ဖိလိသျှလူမျိုး၊ နှင့် ကာနာန်လူမျိုးများ၏ နေ့စဉ်ဘဝကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပေးပြီး၊ သမ္မာကျမ်းခေတ်ကာလများအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာကို တိုးပွားစေသည်။

The student of the Bible has profited immensely from the results of Palestinian archeology. The ruins of Canaanite and Hebrew cities and villages have preserved remains of city walls, palaces, public buildings, and private houses, allowing us to see the different levels of architectural attainment reached in the various periods of Palestine’s checkered history. We can study the systems of fortifications, the sanitary conditions in homes and towns, and find out how the people lived and worked, and how they were buried. Thousands of objects found in Palestine—weapons and tools; vessels of clay, metal, or stone; furniture; and jewelry—all interpret for us the daily life of the ancient Hebrews, Philistines, and Canaanites, and add to our knowledge of Bible times.

ပါလက်စတိုင်းတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ရှေးဟောင်းသုတေသနတွေ့ရှိမှုများသည် စာရေးခြင်းအနုပညာသည် ဣသရေလ၏ သမိုင်းနောက်ပိုင်းကာလများတွင်သာမက၊ ဘိုးဘေးများနှင့် တရားသူကြီးများခေတ်ကတည်းက ပြန့်ပြူးထားကြောင်းလည်း ပြသခဲ့သည်။ အစောပိုင်းကာလများတွင် စာရေးမှုအများစုကို အာမာနာစာလွှာများရာပေါင်းများစွာက ပြသထားသည့်အတိုင်း ကျူနီဖောမ်းကျောက်သားစာတမ်းများပေါ်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အများစုကို ဘီစီ ၁၄ ရာစုတွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် ရေးသားပြီး အီဂျစ်သို့ ပေးပို့ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို တော်ဝင်မှတ်တမ်းသိမ်းဆည်းရာနေရာတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဂီဇာ၊ တဲလ်အယ်လ်ဟီစီ၊ တာနပ်ခ်၊ ရှခမ်၊ နှင့် ဆမာရီယာတို့တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ကျောက်သားစာတမ်းများစွာသည် အာမာနာစာလွှာများနှင့် တူညီသောစာသားအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး၊ စာရေးခြင်းအသိပညာသည် ပြန့်ပြူးထားကြောင်း အတည်ပြုသည်။ သို့သော်၊ ဆိုင်နိုင်းရှိ ကြေးနီသတ္တုတွင်းများတွင် တီထွင်ခဲ့သော အက္ခရာစာရေးမှု၏ အစောပိုင်းပုံစံတစ်ခုနှင့် အလွန်ဆင်တူသော စာသားများစွာကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်းလူများသည် ရှုပ်ထွေးသော ကျူနီဖောမ်းစနစ်ထက် များစွာပိုမိုအဆင်ပြေသော ဤရိုးရှင်းသော အက္ခရာစာရေးမှုကို စမ်းသပ်အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ စာရေးမှုရည်ရွယ်ချက်တိုင်းအတွက် လွတ်လပ်စွာ အသုံးပြုနိုင်သည်အထိ ၎င်းကို ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။ ဤသို့သော စာသားများကို လာခရှ်၊ တဲလ်အယ်လ်ဟီစီ၊ ဘက်ရှီမေ့ရှ်၊ ရှီမေ့ရှ်၊ မဂိဒ္ဒို၊ ဂီဇာ၊ နှင့် တဲလ်အယ်လ်အဂျူးလ်တို့တွင် အစောပိုင်းပုံစံအက္ခရာစာရေးမှုဖြင့် ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤစာသားများသည် ယခင်က အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးသမားများက အသုံးပြုခဲ့သော၊ အက္ခရာဟီဘရူးစာဖြင့်ရေးသားထားသော သမ္မာကျမ်းသည် နိုင်ငံခွဲထွက်ခေတ် သို့မဟုတ် ပြည်နှင်ဒဏ်ကာလမတိုင်မီ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့မည်မဟုတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသော အငြင်းအခုံကို ဖယ်ရှားပေးသည်။ အကြောင်းမှာ အစောပိုင်းဟီဘရူးလူမျိုးများသည် အက္ခရာစာရေးမှုကို မသိခဲ့ဟု ၎င်းတို့ယုံကြည်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ အသိပညာရှိပညာရှင်မည်သူမျှ ဤအငြင်းအခုံကို အသုံးမပြုတော့ပေ။

The archeological findings made in Palestine have also shown that the art of writing was widespread, not only in the later periods of Israel’s history but already in the time of the patriarchs and judges. In the earlier periods most writing was done on cuneiform tablets, as the hundreds of Amarna Letters show. Most of these were written in Palestine in the 14th century B.C. and sent to Egypt, where they were found in the royal archives. Many tablets found in Palestine-in Gezer, Tell el-Hesi, Taanach, Shechem, and Samaria—belong to the same category of texts as the Amarna Letters, and confirm the fact that the knowledge of writing was widespread. However, numerous texts are found that are written in an early form of alphabetic script, very similar to that invented in the copper mines of Sinai. This shows that the people of Palestine began to experiment with this simple script, so much more convenient than the complicated cuneiform system, and to develop it until it could freely be used for every writing purpose. Such texts, written in an early semipictorial alphabetic script, have come to light at Lachish, Tel el-Hesi, Beth-shemesh, Shemesh, Megiddo, Gezer, and Tell el-‘Ajjûl. These writings eliminate the argument used so much by higher critics of former days that the Bible, written in alphabetic Hebrew, could not have been produced before the time of the divided kingdom or the Exile, because they believed that the earlier Hebrews knew no alphabetic writing. No informed scholar uses this argument anymore.

ပါလက်စတိုင်း၏ အပျက်အစီးများသည် ရှေးဟောင်းကာနာန်လူမျိုးများ၏ ဘာသာရေးအလေ့အကျင့်များကို အလင်းပေးသော ပစ္စည်းများစွာကိုလည်း ပေးအပ်ခဲ့သည်။ မဂိဒ္ဒို၊ ဘက်ရှန်၊ နှင့် လာခရှ်တို့တွင် အရေးကြီးဆုံးဖြစ်သော ဘုရားကျောင်းများကို နေရာအများအပြားတွင် ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ဂီဇာတွင် အောက်တွင် ဗျာဒိတ်ဂူတစ်ခုပါရှိသော ခမ်းနားသောမြင့်မားသောနေရာတစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဣသရေလလူမျိုးများအား ဖျက်ဆီးရန် အမိန့်ပေးခံရသော သန့်ရှင်းသောတိုင်များ၊ ယဇ်ပလ္လင်များ၊ နှင့် ကာနာန်ဘာသာရေးနေရာများ၏ လိုအပ်သော အခြားပစ္စည်းများသည် အလွန်သင်ကြားပေးနိုင်စွမ်းရှိသည်။ ပုဂ္ဂလိကယဇ်ပလ္လင်များ၊ ပူဇော်သက္ကာပြုလုပ်ရန် မီးလောင်ကျွမ်းသည့်အိုးများ၊ ယဇ်ပူဇော်မှုများ၏ အကြွင်းအကျန်များ၊ နှင့် မြွေကိုးကွယ်မှု၊ ကလေးယဇ်ပူဇော်မှု၊ နှင့် အခြားရွံရှာဖွယ်အလေ့အကျင့်များ၏ သက်သေများလည်း ထိုနည်းတူဖြစ်သည်။

Palestine’s ruins have also provided much material that throws light on the religious practices of the ancient Canaanites. Temples have been uncovered in several places, of which those at Megiddo, Beth-shan, and Lachish are the most important. In Gezer an elaborate high place was found, with an oracle cave under it. The row of sacred pillars, objects of worship which the Israelites were commanded to destroy, the altars, and all the other necessary paraphernalia of Canaanite places of worship are highly instructive. So are also private altars, offering censers, remains of sacrifices, and evidence of snake worship, child sacrifices, and other abominable practices.

ဆမာရီယာ၏ တော်ဝင်သိုလှောင်ရုံမှ ရေးထွင်းထားသော အိုးထည်အပိုင်းအစများစွာသည် ယခင်အပိုင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်ပြီး၊ သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာကို အတည်ပြုရာတွင်လည်း အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ ဤသာမန်အခွန်မှတ်တမ်းများတွင် ပါရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အမည်များစွာသည် ဘာအလ်ကိုးကွယ်မှုနှင့် ဣသရေလ၏ စစ်မှန်သောဘာသာရေး၏ ရောနှောမှုကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့အနက် အာဘီဘာအလ်၊ ဘာအလ်ဇာမာ၊ ဘာအလ်အဇာကာ၊ ဘာအလ်မီယိုနီ၊ မီရီဘာအလ်၊ နှင့် ဘာအလာတို့ကဲ့သို့သော ဘာအလ်နှင့်ဆက်စပ်သော နာမည်ကျော်အမည်များကို ဥပမာအချို့အဖြစ် တွေ့ရသည်။ ယေဟောဝါ၏ နာမတော်ကို အတိုကောက်ပါဝင်သော အမည်များမှာ ယေဒါယာ၊ ယေဟိုယာဒါ၊ ရှီမာရီယာ အစရှိသည်တို့ဖြစ်သည်။

The numerous inscribed pottery fragments from the royal storehouse of Samaria, already mentioned in the preceding section, play also an important role in the confirmation of Holy Scripture. The many personal names contained in these unpretentious tax records reveal the mixture of Baal worship with the true religion of Israel. Among them we find such well-known names as Abibaal, Baalzamar, Baalazaker, Baalmeoni, Meribaal, and Baala, to give a few examples of names that were connected with Baal. Names containing abbreviations of the divine name Jehovah were Jedaiah, Jehoiada, Shemariah, and others.

ဤပုဂ္ဂိုလ်အမည်များသည် ဧလိယသည် ဘာအလ်ကိုးကွယ်မှုကို ပြင်းထန်စွာ တိုက်ဖျက်ခဲ့သော အာဟပ်၏ခေတ်ကာလတွင် ကြီးစိုးသော ဘာသာရေးအခြေအနေများကို ညွှန်ပြသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ဧလိယအား ဘုရားသခင်က ပြောကြားခဲ့သော ဘာအလ်ထံ ဒူးမထောက်ခဲ့သူများစွာ ရှိခဲ့သည်ဟူသော ဘုရားသခင်၏ စကားမှန်ကန်ကြောင်း (၁ ဘုရင်ခံ ၁၉:၁၈) ကိုလည်း ပြသသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဧလိယသည် သူသာလျှင် ဘုရားသခင်၏ စစ်မှန်သောကိုးကွယ်သူတစ်ဦးသာ ကျန်ရှိသည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ဆမာရီယာအိုးထည်အပိုင်းအစများသည် ယေဟောဝါနှင့်ဆက်စပ်သော အမည်များကို ၎င်းတို့၏ကလေးများအား ပေးခဲ့သော မိဘများသည် ဘာအလ်အမည်များကို ပေးခဲ့သော မိဘများနှင့် အရေအတွက်တူညီခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။

These personal names are an indication of the religious conditions prevailing in Ahab’s time, when Elijah fought so vigorously against the worship of Baal. But they also show the truth of the divine statement made to Elijah that many had not bowed their knees to Baal (1 Kings 19:18) at a time when Elijah was thinking that he was the only one left of the true worshipers of God. These Samaria pottery fragments, however, show us that there were still just as many parents who gave their children names connected with Jehovah as there were parents who gave their children Baal names.

အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ လာခရှ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော စာလွှာ ၂၁ စောင်သည် ယုဒဘုရင်ယောရှိယမင်း၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုပြီးနောက်ကာလမှ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် ယုဒပြည်၏ နောက်ဆုံးလအနည်းငယ်အတွင်း နေထိုင်ခဲ့သော လူများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်အမည်များစွာ ပါရှိပြီး၊ ဆမာရီယာအခွန်မှတ်တမ်းများကဲ့သို့ပင်၊ ဤအမည်များပေးခဲ့စဉ်ကာလတွင် ကြီးစိုးသော ဘာသာရေးအခြေအနေများကို အလင်းပေးသည်။ အကြောင်းမှာ ဟီဘရူးပုဂ္ဂိုလ်အမည်များ၏ အဓိပ္ပာယ်အများစုသည် ၎င်းတို့ကို ပေးသူများ၏ ဘာသာရေးခံစားချက်များကို ထင်ဟပ်ပြသည်။ ဤအမည်များ၏ အများစုသည် ယေရမိ၏အမည်၏ နောက်ဆုံးအပိုင်းတွင် သရုပ်ပြထားသည့်အတိုင်း ယေဟောဝါ၏ နာမတော်နှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ၎င်းတို့သည် ယောရှိယ၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ရှင်းလင်းစွာ ပြသပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုကို ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားနတ်ဘုရားများအားလုံးကို နိုင်ငံမှ ဖယ်ရှားခဲ့သည်။ လာခရှ်စာလွှာများတွင် ဖော်ပြထားသော လူများထဲမှ တစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ ဘာအလ်သို့မဟုတ် အခြားနိုင်ငံခြားနတ်ဘုရားနှင့် ဆက်စပ်သော အမည်ကို မဆောင်ထားပေ။ ဤစာရွက်စာတမ်းများတွင် ယုဒပြည်၏ စစ်မှန်သောဘုရားဖြစ်သော ဧလိုဟိမ်နှင့် ယေဟောဝါ၏ နာမတော်များသာလျှင် တွေ့ရှိရသည်။

On the other hand, the 21 letters found at Lachish come from the time after the reform of King Josiah of Judah. They contain many personal names of men who lived in the last few months of Judah’s existence, and like the Samaria tax records, shed light on the religious conditions prevailing at the time when these names were given, since the meanings of most Hebrew personal names reflect the religious feelings of their givers. The great majority of these names are connected with the name of Jehovah, as illustrated in the last part of Jeremiah’s name. They show clearly the influence of Josiah’s reform, when idolatry was stamped out and all pagan gods were removed from the country. Not one of the men mentioned in the Lachish Letters bears a name connected with Baal or another foreign deity. Only the names of Judah’s true God, Elohim and Jehovah, are found in these documents.

သန့်ရှင်းသောပြည်သည် ဤသို့သော ရှေးဟောင်းသုတေသနပစ္စည်းများမှတစ်ဆင့် သမ္မာကျမ်း၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို ထူထောင်ရန် အရေးကြီးသော ပံ့ပိုးမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်တွင် ပါလက်စတိုင်းသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော သမိုင်း၏ အများစုဖြစ်ပွားခဲ့သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ၎င်းသည် မယုံကြည်သူများ၊ ဝေဖန်သူများ၊ နှင့် သံသယရှိသူများ၏ ပါးစပ်ကို ပိတ်နိုင်သည့် သက်သေများကို ပေးအပ်လျက်ရှိသည်။

The Holy Land has thus through such archeological material made an important contribution for the establishment of the reliability of the Bible. In ancient times Palestine was the land in which most of the history described in the Old Testament was enacted, and it is now furnishing the proofs by which the mouths of infidels, critics, and doubters can be silenced.

၈. ရှေးဆီးရီးယား၏ ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်း

VIII. The Resurrection of Ancient Syria

ဆီးရီးယား ဟူသော ပထဝီဝင်အသုံးအနှုန်းသည် ရှေးခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်တွင် အဓိပ္ပာယ်ပြောင်းလဲမှုများ ခံခဲ့ရသောကြောင့်၊ ဤအခန်းတွင် အသုံးပြုထားသော ဆီးရီးယား၏ ပထဝီဝင်နယ်နိမိတ်များကို သတ်မှတ်ရန် လိုအပ်သည်။ ဤအခန်းတွင် ဆီးရီးယားဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် ပါလက်စတိုင်း၏ မြောက်ဘက်နယ်နိမိတ်နှင့် ယူဖရေးတီးမြစ်၏ ကွေ့ကြီးကွေ့ရာနေရာကြားတွင် တည်ရှိသော နိုင်ငံကို ဆိုလိုပြီး၊ ၎င်း၏ အနောက်ဘက်နယ်နိမိတ်ကို မြေထဲပင်လယ်က ဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ အရှေ့ဘက်နယ်နိမိတ်ကို အာရေဗျသဲကန္တာရဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ၎င်းတွင် လက်ဘနွန်နှင့် အန်တီလက်ဘနွန်ဟု လူသိများသော တောင်တန်းနှစ်ခုပါဝင်သော လက်ဘနွန်နိုင်ငံလည်း ပါဝင်သည်။ လှပသော ဟာမွန်တောင်သည် နောက်ဆုံးဖော်ပြထားသော တောင်တန်းတွင် ပါဝင်သည်။ ဆီးရီးယား၏ အဓိကမြစ်နှစ်သွယ်ဖြစ်သော အိုရောန်တီးနှင့် လီတာနီတို့သည် တောင်တန်းနှစ်ခုကြားတွင် ဆန့်ကျင်ဘက်ဦးတည်ချက်များဖြင့် စီးဆင်းပြီး၊ တစ်ခုသည် ဆီးရီးယား၏ မြောက်ဘက်တွင်၊ နောက်တစ်ခုသည် တောင်ဘက်တွင် ကမ်းရိုးတန်းသို့ ဖြတ်ထိုးစီးဆင်းသည်။ ရှေးခေတ်တွင် ဤနိုင်ငံ၏ မြို့ကြီးများသည် ကမ်းရိုးတန်းရှိ ကျဉ်းမြောင်းသော မြေပိုင်းတွင် တည်ရှိပြီး အများစုမှာ ဆီဒွန်၊ တိုင်ယာ၊ ဘိုင်ဘလော့စ်၊ နှင့် အုဂါရစ်ကဲ့သို့ ဆိပ်ကမ်းများဖြစ်သည်၊ သို့မဟုတ် အတွင်းပိုင်းရှိ အဓိကမြစ်နှစ်သွယ်ပေါ်တွင် ကဒေ့ရှ်၊ ဟာမတ်၊ ရစ်ဘလာ၊ သို့မဟုတ် ကတ်နာကဲ့သို့ တည်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ဒမတ်စကတ်၊ အယ်လီပို၊ နှင့် ပေါလ်မိုင်ရာကဲ့သို့သော ဆီးရီးယား၏ နာမည်ကျော်မြို့အချို့သည် သဲကန္တာရအတွင်းရှိ အိုအေစစ်များဖြစ်သည်။

Since the meaning of the geographical term Syria has been subjected to changes in ancient and modern times, it is necessary to define the geographical limits of Syria as used in this chapter. The term is employed here for the country that lies between the northern border of Palestine and the great bend of the Euphrates, and whose western boundary is formed by the Mediterranean Sea, and the eastern boundary by the Arabian Desert. This includes Lebanon, with its two great chains of mountains known as the Lebanon and the Anti-Lebanon. Beautiful Mt. Hermon belongs to the latter range. The two main rivers of Syria, the Orontes and the Litani, flow in opposite directions between the two mountain ranges until they break through to the coast, one in the north, and the other in the south of Syria. In ancient times the large cities of this country lay either in the narrow strip of coastland and were mostly ports, like Sidon, Tyre, Byblos, and Ugarit, or on the two main rivers in the interior, like Kadesh, Hamath, Riblah, or Qatna. Some of the most famous Syrian cities, like Damascus, Aleppo, and Palmyra, were oases in the desert.

ဆီးရီးယားတွင် အခြားအနီးအရှေ့နိုင်ငံများထက် ရှေးဟောင်းသုတေသနလုပ်ငန်းများ များစွာနည်းပါးခဲ့သော်လည်း၊ တူးဖော်မှုများကို မည်သည့်နေရာတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ အလွန်အကျိုးရှိခဲ့ပြီး၊ ပါလက်စတိုင်းထက် ပိုမိုအကျိုးဖြစ်ထွန်းခဲ့သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် အချို့သော သေးငယ်သော စူးစမ်းလေ့လာမှုများမှလွဲ၍၊ အရေးကြီးသော တူးဖော်မှုအများစုကို ကမ္ဘာစစ်နှစ်ခုကြားတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် အရေးကြီးဆုံးများကိုသာ ဖော်ပြရန် ဖြစ်နိုင်သည်။

Syria has been much less archeological activity than other Near Eastern countries, although excavations, wherever they have been carried out, have been exceptionally rewarding, much more fruitful, in fact, than in Palestine. Aside from some minor explorations in the 19th century, most of the important excavations were made between the two world wars. Only the most important ones can be mentioned here.

ဘိုင်ဘလော့စ်တွင် မွန်တက်က ၁၉၂၂ မှ ၁၉၂၆ ခုနှစ်အထိ၊ ထို့နောက် ဒူနန်က ၁၉၃၉ ခုနှစ်အထိ အလွန်အောင်မြင်စွာ တူးဖော်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဘိုင်ဘလော့စ်သည် ရှေးခေတ်တွင် လက်ဘနွန်မှ အဖိုးတန်ဆီဒါသစ်သားကို တင်ပို့ရာတွင် အဓိကမြို့ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဂရိလူမျိုးများက ရှေးခေတ်၏ အဓိကစာရေးကိရိယာဖြစ်သော အီဂျစ်ပါပီရပ်စ်စာလိပ်များကို ဘိုင်ဘလော့စ်မှ ဖိုနီးရှန်ကုန်သည်များမှတစ်ဆင့် ရယူခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်းတို့သည် ဤစာလိပ်များကို ၎င်းတို့ရရှိခဲ့သော မြို့၏အမည်ဖြင့် ခေါ်ဆိုခဲ့သည်—ဤအမည်မှ ကျွန်ုပ်တို့၏ ခေတ်သစ်စကားလုံး ဘိုင်ဘယ် ဟူသော စာအုပ်များ၏ စာအုပ်အတွက် သတ်မှတ်ခေါ်ဝေါ်မှု ဆင်းသက်လာသည်။

Excavations were carried out with great success in Byblos by Montet from 1922 to 1926, and then by Dunand until 1939. Byblos was the main export city of the precious cedarwood from Lebanon in ancient times. Since the Greeks procured Egyptian papyrus scrolls, the chief writing material of antiquity, through the Phoenician merchants from Byblos, they called these scrolls after the city where they obtained them—a name from which our modern word Bible the designation for the Book of books, is derived.

ဘိုင်ဘလော့စ်တွင် အလွန်ကြွယ်ဝသော အကြောင်းအရာများပါရှိသည့် တော်ဝင်သင်္ချိုင်းများစွာကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ တူးဖော်မှုအတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော အခြားအနုပညာပစ္စည်းများနှင့်အတူ ဖိုနီးရှန်အနုပညာနှင့် လက်မှုပညာဆိုင်ရာ အသိပညာကို တိုးပွားစေခဲ့သည်။ ဘိုင်ဘလော့စ်မှ ဤတွေ့ရှိမှုများသည် သောလမုန်၏ ဗိမာန်တော်၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှုနှင့် အလှတရားကို တန်ဖိုးထားနိုင်ရန် ကူညီပေးသည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်း၏ အဓိကအတွင်းပိုင်းအလှဆင်သူသည် မွေးရာပါ ဟီးဗရူးတစ်ဝက်ဖြစ်သော်လည်း ဖိုနီးရှန်ဖြစ်သည် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၇:၁၃, ၁၄ ကို ကြည့်ပါ)။

A number of royal tombs with very rich contents were found in Byblos, which with other objects of art discovered during the excavations have added to our knowledge of Phoenician art and craftsmanship. These finds from Byblos help us to appreciate the splendor and beauty of Solomon’s Temple, since its chief interior decorator was Phoenician, although half Hebrew by birth (see 1 Kings 7:13, 14).

ထို့ပြင်၊ ဘိုင်ဘလော့စ်တွင် ဖိုနီးရှန်စာသားများစွာ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင်၊ ၎င်းတို့ကို ယေဘုယျအားဖြင့် ဖိုနီးရှန်ဟု ခေါ်သော စာလုံးပုံစံဖြင့် ရေးသားခဲ့သော်လည်း၊ အမှန်တကယ်တွင် ၎င်းသည် ပြည်နှင်ခံမတိုင်မီ ဟီးဗရူးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဆိုင်နိုင်းတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော အစောဆုံး အက္ခရာစာသားများမှစ၍၊ ပါလက်စတိုင်းတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော စာသားများမှတစ်ဆင့်၊ နောက်ပိုင်းဖိုနီးရှန်နှင့် ဟီးဗရူးစာသားများအထိ၊ ပြည်နှင်ခံချိန်အထိ အနှောင့်အယှက်မရှိသော အစဉ်လိုက်ဖြင့် ဟီးဗရူးစာရေးနည်း၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ခြေရာခံနိုင်စေသည်။

Furthermore, many Phoenician inscriptions came to light in Byblos. In the late second millennium B.C., they were written in a script generally called Phoenician, which, however, was in fact the pre-exilic Hebrew. They enable us to trace the development of Hebrew writing from the earliest alphabetic inscriptions found on Sinai, through those discovered in Palestine, to the later Phoenician and Hebrew inscriptions, leading us in an unbroken sequence up to the time of the Exile.

ရှေးဟောင်းတိုင်ယာ၏ ဆိပ်ကမ်း၊ သမ္မာကျမ်းတွင် များစွာဖော်ပြထားသော မြို့တစ်မြို့၏ အဆောက်အဦများကို ရေငုပ်သမားများက စူးစမ်းခဲ့သည်။ အိုရောန်တီးမြစ်ပေါ်ရှိ ကတ်နာတွင် ဟစ်ဆို့စ်ခံတပ်များကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ သေးငယ်သော ဘုရားကျောင်းတစ်ခုတွင် ဟီးဗရူးသမ္မာကျမ်း၏ ဘာသာစကားဆိုင်ရာ ပဟေဠိအချို့ကို ရှင်းလင်းပေးသည့် စာသားစုစည်းမှုကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထရီပိုလစ်၊ ဘီရွတ်၊ ဆီဒွန်၊ နှင့် အခြားနေရာများတွင်လည်း အရေးကြီးသော တွေ့ရှိမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

The old harbor, installations of ancient Tyre, a city about which the Bible has so much to say, were investigated by divers. In Qatna on the Orontes, Hyksos fortifications were uncovered, and in a small temple was found a collection of texts that cleared up some linguistic puzzles of the Hebrew Bible. Important discoveries were also made at Tripolis, Beirut, Sidon, and other places.

သို့သော်၊ အထင်ကြီးလောက်စရာ ရလဒ်များကို ရှေးအုဂါရစ်ဖြစ်သည့် ရက်ရှ်ရှမ်ရာတွင် ကလော့ဒ် အက်ဖ်.-အေ. ရှဲဖာက ၁၉၂၉ ခုနှစ်မှစ၍ တူးဖော်မှုများဖြင့် ရရှိခဲ့သည်။ ဤမြောက်ကိန္နာန်ဆိပ်ကမ်းမြို့သည် ဘီစီ ၁၃ ရာစုတွင် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီး ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်းမရှိခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်း၏ အပျက်အစီးများတွင် အရေးကြီးသော ပစ္စည်းများစွာ ထိန်းသိမ်းထားပြီး၊ အဖိုးတန်သတင်းအချက်အလက်များ၏ နီးပါးကုန်ဆုံးမရှိသော သတ္တုတွင်းတစ်ခုအဖြစ် သက်သေပြခဲ့သည်။ ရက်ရှ်ရှမ်ရာ၏ မြေပုံးပေါ်တွင် ဂရိတ်ကို ထည့်သွင်းသည့်နေရာတိုင်းတွင် အရေးကြီးသော တွေ့ရှိမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဘာအယ်လ်နှင့် ဒါဂွန်၏ ဘုရားကျောင်းများ၊ ဒေသဆိုင်ရာ ဘုရင်၏ နန်းတော်၊ နှင့် အီဂျစ်အရာရှိများ၏ စာသားများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားစာလုံးပုံစံစာသားများစွာကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် ဆီးရီးယား၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ နှင့် ဟစ်တိုက်ဘုရင်များထံသို့ ပေးပို့ခဲ့သော သို့မဟုတ် ၎င်းတို့ထံမှ လက်ခံရရှိခဲ့သော စာများလည်း ပါဝင်သည်။

However, the most sensational results were achieved by the excavations at Ras Shamra, the ancient Ugarit, by Claude F.-A. Schaeffer since 1929. This north Canaanite port city was destroyed in the 13th century B.C. and never rebuilt, so that its ruins retained much important material, and have proved to be an almost inexhaustible mine of valuable information. Wherever the spade has been put into the mound of Ras Shamra important discoveries have been made. Temples of Baal and Dagon were uncovered, a palace of the local king, and inscriptions of Egyptian officials. Many texts in the Mesopotamian cuneiform script have been found, among which there are letters addressed to and received from Syrian, Mesopotamian, and Hittite kings.

အရေးကြီးဆုံး တွေ့ရှိမှုမှာ ယခင်က မသိရှိခဲ့သော စာလုံးပုံစံစာသားဖြင့် ရေးသားထားသော စာသားရာပေါင်းများစွာပါဝင်သော ရွှံ့စာတစ်ပုဒ်များစွာဖြစ်သည်။ ပထမဆုံးစာသားများကို ရှာလီ ဗီရိုလီယော့ဒ်က ၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် တွေ့ရှိပြီး ထုတ်ဝေခဲ့သောအခါ၊ ဂျာမနီ၏ ဘာဝါနှင့် ပြင်သစ်၏ ဒွန်းမတို့သည် မယုံနိုင်လောက်အောင် တိုတောင်းသော အချိန်အတွင်း ဤစာလုံးပုံစံကို ဖတ်ရှုနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက်မှ ထပ်မံစာသားများစွာကို တူညီသော စာရေးနည်းဖြင့် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် နှစ်ခုသည် ပါလက်စတိုင်းတွင်ပင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယခုအခါ လေ့လာသူများသည် အုဂါရစ်ဘာသာစကားနှင့် စာရေးနည်းဟု ခေါ်သော အုဂါရစ်ကို၊ သဒ္ဒါစာအုပ်များ၊ အဘိဓာန်၊ ကိုက်ညီမှုစာရင်း၊ ကောင်းစွာထုတ်ဝေထားသော စာသားများ၊ နှင့် ဘာသာပြန်များကဲ့သို့သော ဘာသာစကားဆိုင်ရာ အကူအညီများအားလုံးဖြင့် လေ့လာနိုင်သည်။

The most important find has been a great number of clay tablets containing hundreds of texts written in a hitherto unknown cuneiform script. When the first texts were found and published by Charles Virolleaud in 1929, Professors Bauer of Germany and Dhorme of France succeeded in deciphering this script in an unbelievably short time. Since then many more texts have come to light in the same writing, two of them even in Palestine. The present-day student can study Ugaritic, as the language and script of Ugaritic is called, with all linguistic aids provided, such as grammars, a dictionary, concordance, well-published texts, and translations.

ဤစာသားများ၏ အဓိကအရေးပါမှုမှာ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်၏ အလယ်ပိုင်းတွင် ရှေးဟီးဗရူးနှင့် နီးကပ်စွာဆက်နွယ်သော ကိန္နာန်ဒေသိယဘာသာစကားဖြင့် ရေးသားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းစာသားအများစုသည် ကိန္နာန်နတ်ဘုရားများနှင့် ဘာသာရေးအကြောင်း ပုံပြင်များပါရှိသော ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ၎င်းတို့သည် အလွန်သွန်သင်ပေးသည်။ ၎င်းတို့သည် သမ္မာကျမ်းတွင် ရှင်းလင်းစွာ ဖြေရှင်းမထားသော ရှေးကိန္နာန်လူမျိုးများအကြောင်း သမ္မာကျမ်းလေ့လာသူများ မေးမြန်းသည့် မေးခွန်းများစွာကို ဖြေရှင်းပေးသည်။

The great importance of these texts lies in the fact that they are written in a Canaanite dialect of the middle of the second millennium B.C., closely related to ancient Hebrew. Since most of these texts are of a mythological nature, dealing with stories about the Canaanite gods and religion, they are highly instructive. They answer many questions that the student of the Bible asks about the ancient Canaanites, questions not clearly answered in the Bible.

ကျွန်ုပ်တို့သည် ကိန္နာန်လူမျိုးများက ဘာအယ်လ်၊ အာနတ်၊ အယ်လ်၊ ဒါဂွန် နှင့် ၎င်းတို့၏ နတ်ဘုရားများစွာအကြောင်း ယုံကြည်ခဲ့သည်များကို သိရှိရပြီး—ထိုနတ်ဘုရားများအကြား ရှိသည်ဟု ယူဆထားသော အံ့သြဖွယ်အကျင့်ပျက်မှုနှင့် သွေးဆာငမှုတို့ကို သိရှိရသည်၊ ၎င်းတို့သည် ဣသရေလ၏ ရိုးရှင်းပြီး မြှင့်တင်ပေးသော ဘာသာရေးနှင့် ကိန္နာန်လူမျိုးများ၏ ယုတ်ညံ့ပြီး ဖောက်ပြန်စေသော ဘာသာရေးအကြား ရှိသော ကွာဟချက်ကို ထင်ရှားစွာ ပြသသည်။ ရက်ရှ်ရှမ်ရာ၏ စာရွက်စာတမ်းများမှတစ်ဆင့် ဖော်ပြထားသော ဤမယုံကြည်သူများ၏ ယုံကြည်ချက်များ၊ မြွေဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှု၊ လူသားယဇ်ပူဇော်မှု၊ နှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာအရ အကျင့်ပျက်မှုတို့မှ ကိန္နာန်ဘာသာရေးနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားများ မည်မျှယုတ်ညံ့သွားခဲ့သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ မြင်တွေ့ရပြီး၊ ဣသရေလလူမျိုးများ၏ ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ဘာသာရေးကို ဖောက်ပြန်စေမှုမှ ကာကွယ်ရန်၊ ဘုရားသခင်က ဤလူမျိုးများကို ဖျက်ဆီးရန် အမိန့်ပေးရန် လိုအပ်ခဲ့သည်ကို သိရှိရသည်။ ၎င်းတို့မှတစ်ဆင့် သူသည် ကမ္ဘာသို့ သန့်ရှင်းဆုံးသော ဘာသာရေးသဘောတရားများကို ပေးအပ်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

We learn what the Canaanites believed about Baal, Anath, El, Dagon and many others of their gods—about the shocking immorality and bloodthirstiness thought to exist among those deities, which show unmistakably the gulf existing between the simple and elevating religion of Israel and the degraded and corrupting one of the Canaanites. From these pagan beliefs, revealed through the documents of Ras Shamra and from other evidences of their serpent worship, human sacrifices, and the practice of ritual immorality, we see the depth of depravity to which the Canaanite religion and morals had descended, and why it was necessary for God to decree the destruction of these people, in order to prevent a corruption of the morals and religion of the Israelites, through whom He designed to give to the world the purest religious concepts.

IX. ရှေးဟောင်းအနာတိုလီယာ၏ ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်း

IX. The Resurrection of Ancient Anatolia

အနာတိုလီယာ သို့မဟုတ် အာရှမိုင်းနားသည် သမ္မာကျမ်းကို ထင်ရှားစေသော ပစ္စည်းများကို ပေးဆောင်ရာတွင် သိသာထင်ရှားသော အခန်းကဏ္ဍမှ မပါဝင်ခဲ့သော်လည်း၊ ထိုနေရာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ရှေးဟောင်းသုတေသနလုပ်ငန်းများကို အနည်းငယ်ဖော်ပြရမည်။

Anatolia, or Asia Minor, did not play such a great role in providing material that sheds light on the Bible, but the archeological work carried out there must nevertheless be briefly mentioned.

ဟိတ္တိလူမျိုးများအကြောင်း သမ္မာကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည်များမှလွဲ၍ မည်သည့်အချက်အလက်မျှ မသိရှိခဲ့သည့် အချိန်တစ်ခုရှိခဲ့သည်။ ဝေဖန်သူများသည် ဟိတ္တိလူမျိုးများ လုံးဝမတည်ရှိခဲ့ဘူးဟု မမှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြခံရမည်ကို မကြောက်ရွံ့ဘဲ ရဲဝံ့စွာ ကြေညာနိုင်ခဲ့ပြီး၊ သမ္မာကျမ်း၏ “ဟိတ္တိဘုရင်များ” သည် ဒဏ္ဍာရီနှင့် ပုံပြင်လောကတွင်သာ ရှိသည်ဟု ဆိုခဲ့ကြသည်။

There was a time when nothing was known of the Hittites except what the Bible said about them. Critics could boldly proclaim, without fear of being proved incorrect, that the Hittites simply had not existed, and that the Biblical “kings of the Hittites” belong in the realm of fable and legend.

၁၈၇၉ ခုနှစ်တွင် အေ. အိပ်ချ်. ဆေးစ်နှင့် ဒဗလျူ. ရိုက်တို့က ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းနှင့် အနာတိုလီယာတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ထူးဆန်းသော ဟီရိုဂလစ်ဖစ်စာသားများသည် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သော ဟိတ္တိလူမျိုးများ၏ အထိမ်းအမှတ်ကျောက်စာများဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြခဲ့ပြီးနောက် ဤအရာအားလုံး ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ပိုမိုများပြားလာသော ဤစာသားများကို ပညာရှင်များစွာက ပုံဖော်ရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၁၆၀၀ မှ ၇၀၀ အထိ ဟိတ္တိလူမျိုးများက ဖန်တီးခဲ့သည်ဟု ယခုကျွန်ုပ်တို့ သိရှိထားပြီး၊ သို့သော် အချိန်ကြာရှည်ကြာ သူတို့၏ လျှို့ဝှက်ချက်များကို ထုတ်ဖော်ရန် မလိုလားခဲ့ပုံရသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဘော့ဆတ်က ဖီနီးရှန်းနှင့် ဟီရိုဂလစ်ဖစ်ဟိတ္တိဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသော နှစ်ဘာသာစာသားများကို စီလီရှန်နေရာဖြစ်သော ကာရာတီးပေးတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ထိုလျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော စာသားနှင့် ဘာသာစကားကို ပုံဖော်ခြင်းသည် လျင်မြန်စွာ တိုးတက်လာခဲ့သည်။ သမိုင်းပညာရှင်များနှင့် သမ္မာကျမ်းပညာရှင်များသည် ရှေးဟောင်းကမ္ဘာ၏ အသိပညာကို များစွာတိုးပွားစေသော အခြားရှေးဟောင်းနိုင်ငံများ၏ စာသားများကဲ့သို့ ဟိတ္တိဟီရိုဂလစ်ဖစ်စာသားများကို အလွယ်တကူ ဖတ်ရှုနိုင်မည့်အချိန်ကို စိတ်အားထက်သန်စွာ မျှော်လင့်နေကြသည်။

All this has changed since 1879, when A. H. Sayce and W. Wright pointed out that strange hieroglyphic inscriptions found in northern Syria and Anatolia were monuments of the long-lost Hittites. Many scholars have tried to decipher these inscriptions, which since that time have come to light in increasing numbers. They were produced by the Hittites, as we know now, from 1600 to 700 B.C., but for a long time they seemed unwilling to give up their long-kept secrets. Finally in 1947 Bossert found bilingual inscriptions, written in Phoenician and hieroglyphic

Hittite, at the Cilician site of Karatepe. Since that time the deciphering of that mysterious script and language has been making rapid progress. It is with keen anticipation that historians and Biblical scholars are looking forward to the time when they can read the Hittite hieroglyphic inscriptions as readily as those of other ancient nations that have done so much to increase our knowledge of the world of antiquity.

၁၉၀၆ မှ ၁၉၁၂ အထိ ဟိတ္တိလူမျိုးများ၏ မြို့တော် ဟတ္တုရှရှ၊ ယခု ဘိုဂတ်ဇ်ကွိုင်ဟု ခေါ်ဆိုသော နေရာကို ဟူဂိုဝင်ကလာက တူးဖော်ခဲ့သည်။ သူသည် ဟိတ္တိလူမျိုးများက ဟီရိုဂလစ်ဖစ်စာရေးစနစ်အပြင် အသုံးပြုခဲ့သော အက္ခရာစာသားဖြင့် ရေးသားထားသော တော်ဝင်မှတ်တမ်းများကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး အလွန်ကံကောင်းခဲ့သည်။ အက္ခရာဟိတ္တိစာသားကို ၁၉၁၅ ခုနှစ်တွင် ချက်ပညာရှင် ဟရိုဇ်နီးက လျင်မြန်စွာ ပုံဖော်ခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် ပညာရှင်များစွာက ဘိုဂတ်ဇ်ကွိုင်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော စာရွက်စာတမ်းများ၏ ဘာသာပြန်များကို ကျွန်ုပ်တို့အား ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဤစာသားများသည် ဟိတ္တိလူမျိုးနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်သော ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာကို ခိုင်မာသော အခြေခံပေါ်တွင် ထားရှိစေခဲ့သည်။ အန်ဆိုင်ကလိုပိဒီယာဘရိတန္နိကာသည် ၁၈၆၀ ခုနှစ်ထုတ်ဝေမှုတွင် ဟိတ္တိလူမျိုးများအား တစ်ကဏ္ဍတွင် ရှစ်လိုင်းသာ ဖော်ပြထားခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်ထုတ်ဝေမှုတွင်မူ ဟိတ္တိသမိုင်း၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ နှင့် ဘာသာရေးကို ဖော်ပြသော ဆောင်းပါးတစ်ခုအတွက် နှစ်ကဏ္ဍစီဖြင့် စာမျက်နှာ ဆယ်မျက်နှာကျော်ကို ဖော်ပြထားသည်။

From 1906 to 1912 the Hittite capital Hattushash, now Bogazkoy, was excavated by Hugo Winckler. He was so fortunate as to find the royal archives written in cuneiform Hittite, a script that was used by the Hittites in addition to the hieroglyphic system of writing. The cuneiform Hittite was quickly deciphered by the Czech scholar Hrozny in 1915, and a number of scholars have since then given us translations of the documents found at Bogazkoy. These texts have placed our knowledge concerning the Hittite nation on a solid basis. The Encyclopaedia Britannica devoted to the Hittites eight lines of one column in its edition of 1860; its edition of 1947 has given over ten full pages of two columns each to an article dealing with Hittite history, culture, and religion.

Hittite hieroglyphics details

Luwian civilization insights

ရှောလမုန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုခဲ့သော (၁ ဘုရင်ခံ ၁၀:၂၉) ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းရှိ ဟိတ္တိပြည်နယ်များ၏ မြို့အတော်များများကို တူးဖော်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် ဂျာမနီလူမျိုးများက ၁၈၈၈-၁၉၀၂ တွင် တူးဖော်ခဲ့သော ဇန်ဂျီလီနှင့် ဗြိတိသျှလူမျိုးများက ၁၉၁၁-၁၄ နှင့် ၁၉၂၀ တွင် တူးဖော်ခဲ့သော ကာချီမ့်ရှတို့သည် အရေးကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ အာရာမိတ်နှင့် ဟိတ္တိစာသားများ၊ ပန်းပုရုပ်ထုများစွာ စသည်တို့ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ထိုပြည်နယ်များ၏ သမိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်စေပြီး ၎င်းတို့နှင့်ပတ်သက်သော သမ္မာကျမ်းဖော်ပြချက်များကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ နားလည်နိုင်စေခဲ့သည်။

Several cities of the Hittite states of northern Syria with whom Solomom traded (1 Kings 10:29) have been excavated. Among them Zenjirli and Carchemish, excavated respectively by the Germans (1888-1902) and the British (1911-14 and 1920), are the most important. Aramaic and Hittite inscriptions, many sculptures, etc., came to light, enabling us to reconstruct the history of those states and better understand Biblical statements dealing with them.

ရှေးခေတ်ပါရှား၏ ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်း

X. The Resurrection of Ancient Persia

ရှေးခေတ်ပါရှားသည် သမ္မာကျမ်းစာဖတ်သူအတွက် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ယုဒပြည်၏ ပြည်နှင်ဒဏ်ကာလပြီးနောက်သမိုင်းနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိပြီး၊ ထိုအချိန်က ပါရှားသည် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်ကာ ပါလက်စတိုင်းတွင် ဂျူးနိုင်ငံကို ပြန်လည်ထူထောင်ရန် တာဝန်ရှိခဲ့သည်။

Ancient Persia is of interest to the Bible reader because of its connections with the postexilic history of Judah, when Persia, then the foremost world power, was responsible for the restoration of the Jewish state in Palestine.

ဧလမ်မိတ်မြို့တော်ဟောင်း ဆူဆာသည် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ရှုရှန်ဟူသော အမည်ဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး၊ ထိုနေရာတွင် မိဖုရား ဧသတာ၏ နန်းတော်အတွင်း ဩဇာအာဏာသည် သူမ၏လူမျိုးကို သုတ်သင်ပယ်ဖျက်ရန် ကြံစည်မှုမှ ကယ်တင်ခဲ့သည်။ ဆူဆာ၏ တူးဖော်မှုများကို ၁၈၈၅ ခုနှစ်တွင် ဒီယူလာဖွိုင်းများက စတင်ခဲ့ပြီး၊ အခြားရှေးဟောင်းသုတေသီများ၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ယခုအချိန်ထိ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ဆူဆာ၏ နန်းတော်အပျက်အစီးများတွင် အရေးပါသော ဟမ္မုရာဘိ၏ ဥပဒေစည်းမျဉ်း (ဤဆောင်းပါး၏ အပိုဒ် ၅ နှင့် ထွက်မြောက်ရာ ၂၁ ၏ နောက်ဆက်တွဲမှတ်စုတွင် ဖော်ပြထားသည်) ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဆူဆာ၏ တူးဖော်မှုများမှ နောက်ထပ်အရေးပါသော ရလဒ်တစ်ခုမှာ နန်းတော်၏ အဆောက်အဦးပုံစံသည် ဧသတာကျမ်းတွင်ဖော်ပြထားသော ဖော်ပြချက်နှင့် ပြီးပြည့်စုံစွာ ကိုက်ညီမှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ထင်ရှားသော ပညာရှင်များသည် နန်းတော်၊ ၎င်း၏ အပိုင်းများနှင့် ၎င်း၏ နန်းတွင်းထုံးတမ်းစဉ်လာများကို ကောင်းစွာသိရှိသူတစ်ဦးသာလျှင် ထိုကျမ်းစာကို ရေးသားနိုင်ခဲ့မည်ဟု ဝန်ခံခဲ့ကြသည်။

Susa, the old Elamite capital, is mentioned in the Bible under the name Shushan, where Queen Esther’s influence in the palace saved her people from attempted annihilation. The excavations of Susa were begun in 1885 by the Dieulafoys, and have been continued intermittently to the present time under the direction of other archeologists. It was in the ruins of the palace of Susa that the important Code of Hammurabi was found (described and discussed in sec. 5 of this article, also in Additional Note at close of Ex. 21). Another important result from the excavations of Susa is the fact that the layout of its palace shows such a perfect agreement with the description given of it in the book of Esther that noted scholars have been led to admit that only someone well acquainted with the palace, its divisions, and its court ceremonial could have written that book.

၁၉၃၁ ခုနှစ်မှ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်စတင်ချိန်အထိ၊ ချီကာဂိုတက္ကသိုလ်၏ အရှေ့တိုင်းဌာနမှ တူးဖော်မှုများကို အာခီမနီးယန်းမြို့တော်ဟောင်း ပါဆီပိုလစ်တွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ပထမဦးစွာ အန်စတ် ဟာဇဖဲလ်ဒ်၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင်၊ နောက်ပိုင်းတွင် အဲရစ်ရှမစ်ဒ်၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဒါရိယုနှင့် မဟာ၊ ဇါဇီးနှင့် အာတာဇါဇီးတို့၏ ခေတ်မှ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် စစ်ပွဲမြင်ကွင်းများကို ဖော်ပြထားသော ထွင်းထုရုပ်တုများစွာကို ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ဤအမည်များသည် သမ္မာကျမ်းစာဖတ်သူတိုင်း ရင်းနှီးသိကျွမ်းထားသည့် အမည်များဖြစ်သည်။ ဧလမ်မိတ်ကျူနီဖောင်းဖြင့် ရေးသားထားသော ရွှံ့စေ့ပြားများပေါ်တွင် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ စာသားထောင်ပေါင်းများစွာသည် ဇေရုဗ္ဗေဘဲလ၊ မောဒကဲ၊ ဧဇရာနှင့် နေဟမိကဲ့သို့သော လူများလုပ်ကိုင်ခဲ့သော ပါရှန်အင်ပါယာ၏ အလွန်ထိရောက်သော အဖွဲ့အစည်းကို ထိုးထွင်းသိမြင်စေသည်။

From 1931 to the beginning of the second world war excavations for the Oriental Institute of the University of Chicago were carried on at the old Achaemenian capital of Persepolis, first under the direction of Ernst Herzfeld, later under Erich Schmidt. A great number of reliefs depicting scenes of peace and war from the time of Darius the Great, Xerxes, and Artaxerxes, all names with which each Bible reader is familiar, were uncovered. Thousands of administrative texts written in Elamite cuneiform on clay tablets give an insight into the highly efficient organization of the Persian Empire, under which men like Zerubbabel, Mordecai, Ezra, and Nehemiah worked.

ရှေးခေတ်ပါရှားတွင် အခြားနေရာများတွင်လည်း အရေးပါသော ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ ထိုအရေးကြီးသော နိုင်ငံ၏ သမိုင်းနှင့်ပတ်သက်သော ကွက်လပ်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် လုံလောက်မှုမရှိသေးပေ။ ထိုနိုင်ငံ၏ သမိုင်းကို အခြားရှေးခေတ်နိုင်ငံများကဲ့သို့ ကောင်းစွာသိရှိရန် နောက်ထပ်ကြီးမားသော လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်နေသေးသည်။

Important discoveries were also made elsewhere in ancient Persia, but not enough to fill our gaps concerning the history of that important country. There is still a great work to be done in that country before its history will be as well known as that of some other nations of antiquity.

ဗျည်းအက္ခရာ ၁၁။ ရှေးဟောင်းအာရေဗျ၏ ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်း

XI. The Resurrection of Ancient Arabia

အာရေဗျသည် ပညာရှင်များစွာက ယဉ်ကျေးမှုများ၏ မွေးဖွားရာနေရာအဖြစ် ယူဆထားသော်လည်း၊ ၎င်း၏ မွတ်စလင်လူဦးရေ၏ အကြီးစားဖယ်ကြဉ်မှုကြောင့် စူးစမ်းရှာဖွေသူများအတွက် ပိတ်ထားသောနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ အာရေဗျလူမျိုးများသည် အနီးဝန်းကျင်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်နွယ်မှုများစွာရှိခဲ့သောကြောင့် ၎င်း၏ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များကို စူးစမ်းလေ့လာခြင်းသည် အခြားအနီးအပါးရှိ အရှေ့ဘက်နိုင်ငံများကဲ့သို့ အရေးမကြီးသည်မဟုတ်ပေ။

Arabia, considered by many scholars the cradle of civilizations, has been more or less a closed country to the explorer, because of the fanatical exclusiveness of its Moslem population. The exploration of its ancient remains is not less important than of other Near Eastern countries, because of the many connections the Arabian peoples have had with the surrounding countries.

၁၇၆၂ ခုနှစ်တွင် အာရေဗျသို့ စေလွှတ်ခဲ့သော ပထမဆုံးစူးစမ်းလေ့လာရေးခရီးသည် ကပ်ဆိုးကြီးဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သော်လည်း၊ တစ်ဦးတည်းသော အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူ ကာစတန် နီဘူးဟ်သည် မိုဟာမက်ဒ်မတိုင်မီကာလများမှ ရေးထိုးစာများစွာ၏ မိတ္တူများကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ထိုရေးထိုးစာများ၏ အက္ခရာများကို ထိုအချိန်က ဟီမီယာရိုက်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ၁၈၄၁ ခုနှစ်တွင် ဂီဆီနီးယပ်စ်နှင့် ရိုဒီဂါတို့က ၎င်းကို ပုံဖော်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ရှေးဟောင်းအာရေဗျၯ၏ သမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုနှင့်ပတ်သက်သော ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာသည် များစွာတိုးတက်ခဲ့သည်။ ဂျိုးဇက် ဟာလီဗီးက ရေးထိုးစာ ၆၀၀ ခန့်ကို ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး၊ အက်ဒွပ် ဂလီဆာသည် (၁၈၈၂-၉၄) တွင် နောက်ထပ် ၁၀၀၀ ကို ထပ်မံထည့်သွင်းနိုင်ခဲ့သည်။ နောက်ထပ်ထည့်သွင်းမှုများဖြင့် သိရှိထားသော အစ္စလာမ့်မတိုင်မီ အာရေဗျရေးထိုးစာများ၏ အရေအတွက်သည် ၅၀၀၀ ကျော်အထိ တိုးလာခဲ့သည်။ ရှိပြီးသားစာသားများသည် ဘီစီ ၈ ရာစုထက် ပိုမိုနောက်ကြောင်းပြန်မသွားသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ ဟီဗြဲစာသားကို လေ့လာသူအတွက် အလွန်အရေးကြီးသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့တွင် ကျမ်း�ვင်း စကားလုံးများစွာ ပါဝင်ပြီး၊ ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ဘာသာရေးအယူအဆများကို ထင်ရှားစေသည်။

The first expedition sent to Arabia in 1762 ended in catastrophe, but its only survivor, Carsten Niebuhr, brought back the copies of many inscriptions of the pre-Mohammedan periods. The script of these inscriptions, then called Hymiarite, was deciphered in 1841 by Gesenius and Rödiger, and since that time our knowledge concerning the history and culture of ancient Arabia has been greatly enriched. Joseph Halévy brought back some 600 more inscriptions, and Edward Glaser succeeded (1882-94) in adding another thousand. By further additions the number of known pre-Islamic Arabian inscriptions has grown to more than 5,000. Although the extant texts do not go back farther than the 8th century B.C., they are of great importance to the student of the Hebrew text of the Old Testament, since they contain many Biblical words, and illuminate religious concepts expressed in the Bible.

အာရေဗျမြေပေါ်တွင် ပထမဆုံး တူးဖော်မှုကို ၁၉၂၈ ခုနှစ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ အနည်းငယ်သာရလဒ်များရရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင် ဝမ်ဒဲလ် ဖိလစ်ပ်စ်၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ဝီ အက်ဖ် အယ်လ်ဘရိုက်က ရှေးဟောင်းသုတေသီအဖြစ်ပါဝင်ကာ တောင်အာရေဗျရှိ ကာတာဘန်နေရာတွင် အကြီးစားတူးဖော်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၁ ခုနှစ်တွင် ဝမ်ဒဲလ် ဖိလစ်ပ်စ်သည် ထူးချွန်သော ပညာရှင်များအဖွဲ့ဖြင့် ယီမင်နိုင်ငံရှိ မာရစ်ဘ်တွင် တူးဖော်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ မာရစ်ဘ်သည် ရှောလမုန်ဘုရင်ထံ လည်ပတ်ခဲ့သည်ဟု နာမည်ကျော်သော ရှီဘာဘုရင်မ၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်ဟု ယေဘုယျယုံကြည်ထားသည်။ မာရစ်ဘ်သည် အချိန်ကြာရှည် ပိတ်ပင်ထားသောမြို့တစ်မြို့ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၅၁ ခုနှစ်မတိုင်မီ မက္ကာမြို့ထက် အနောက်နိုင်ငံသားများ လည်ပတ်ခဲ့သူ ပိုမိုနည်းပါးခဲ့သည်။ မာရစ်ဘ်တွင် ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများ၏ ထင်ရှားသော အပျက်အစီးများပါရှိကြောင်း သိရှိထားပြီး၊ ပညာရှင်ကမ္ဘာသည် ဤနေရာကို သိပ္ပံနည်းကျ စစ်ဆေးလိုသည်မှာ ကြာရှည်မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ရှီဘာဘုရင်မ၏ မြို့တော်တွင် တူးဖော်မှုများဖွင့်လှစ်ရန် ခွင့်ပြုချက်ရရှိချိန်တွင် ပျော်ရွှင်မှုသည် ကြီးမားခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် အရေးကြီးသော ရှေးဟောင်းသုတေးဆိုင်ရာ တွေ့ရှိမှုများကို မျှော်လင့်နိုင်ခဲ့သည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ဒေသခံအရာရှိများ၏ ရန်လိုမှုကြောင့် ၁၉၅၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အလျင်အမြန်ဆုတ်ခွာရန် လိုအပ်ခဲ့သော်လည်း၊ တိုတောင်းသော စစ်ဆင်ရေးသည် အောင်မြင်မှုများရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရေးထိုးစာများစွာ၏ မိတ္တူများကို ပြန်လည်ရယူခဲ့ပြီး၊ ရှေးဟောင်းလမင်းဘုရားကျောင်း၏ ကောင်းမွန်သော ပြန်လည်တည်ဆောက်မှုများနှင့် ပုံရိပ်များကို ပေးခဲ့သည်။ ဤတူးဖော်မှု၏ ကနဦးအစီရင်ခံစာများသည် ရှေးဟောင်းသမိုင်းကို လေ့လာသူတိုင်း၏ စိတ်ဝင်စားမှုကို နှိုးဆွခဲ့ပြီး၊ ရပ်တန့်ထားသော လုပ်ငန်းကို မဝေးတော့သောအနာဂတ်တွင် ပြန်လည်စတင်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။

The first excavation on Arabian soil was carried out in 1928, with meager results, but in 1950 large-scale excavations began in the south Arabian site of Qatabân under the direction of Wendell Phillips, with W. F. Albright as archeologist. In 1951 Wendell Phillips, with a staff of able scholars, began excavations at Marîb in Yemen, generally believed to be the capital of the Queen of Sheba, famed for her visit to King Solomon. Marîb had been a forbidden city for a long time, and before 1951 had been visited by a smaller number of Westerners than Mecca. Knowing that Marîb contained impressive ruins of ancient buildings, the scholarly world had hoped for a long time to examine this site scientifically. Great therefore was the joy when permission was granted to open excavations in the capital of the Queen of Sheba, where important archeological discoveries could be expected. Unfortunately, the hostility of the local officials necessitated hasty withdrawal in February, 1952, but the short campaign was nevertheless fruitful. It recovered copies of many inscriptions, and has given us good reconstructions and pictures of the ancient temple of the moon god. The preliminary reports of this excavation have whetted the taste of every student of ancient history, and it is only to be hoped that the interrupted work may be taken up again in the near future.

ကိုးကားစာရင်း

Bibliography

ဤတွင်ဖော်ပြထားသော စာအုပ်များသည် အချက်အလက်များအတွက် တိုင်ပင်ရန်ထိုက်တန်ပြီး၊ အများစုမှာ ယုံကြည်စိတ်ချရသော်လည်း၊ သမ္မာကျမ်းနှင့်ဆက်စပ်သော ရှေးဟောင်းသုတေသနသက်သေများ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ သတိထားရမည်ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ စာရေးဆရာအများစုသည် ခေတ်သစ်ဝါဒီအမြင်များဖြင့် နည်းမျိုးစုံလွှမ်းမိုးခံထားရသည်။ သမ္မာကျမ်းရှေးဟောင်းသုတေသနနယ်ပယ်နှင့်ပတ်သက်သော စာအုပ်ဟောင်းများသည် များသောအားဖြင့် ခေတ်မမီတော့ဘဲ၊ အလွန်ယုံကြည်စိတ်ချမရပေ၊ အကြောင်းမှာ အသစ်ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများက ယခင်က နားလည်မှုလွဲခဲ့သော အချက်များစွာကို ရှင်းလင်းပြခဲ့သည်။

The books listed here are worth consulting for the factual information, which is in most cases reliable, but reservations have to be made in regard to the interpretations of archeological evidence in relation to the Bible, since most of the authors are more or less modernistically influenced. Older books dealing with the field of Biblical archeology are usually much out of date, and very unreliable, since new material has clarified many points that were formerly misunderstood.

အယ်လ်ဘရိုက်၊ ဝီလျံ ဖော့စ်ဝဲလ်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် ဣသရေလ၏ဘာသာတရား (ပဉ္စမအကြိမ်)။ ဘဲလ်တီမိုး: ဂျွန်ဟော့ပ်ကင်းစ်ပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၅၆။ ဣသရေလပတ်ဝန်းကျင်ရှိ နိုင်ငံများ၏ ဘာသာရေးအယူအဆများနှင့် လေ့ကျင့်မှုများကို ဣသရေလ၏အယူအဆများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြထားသော အထူးအကျိုးရှိသော စာအုပ်တစ်အုပ်။

ALBRIGHT, WILLIAM FOXWELL. Archeology and the Religion of Israel (5th ed.). Baltimore: The Johns Hopkins Press, 1956. A book especially helpful on the religious concepts and practices of the nations surrounding Israel in comparison with those of Israel.

____။ ကျောက်ခေတ်မှ ခရစ်ယာန်ခေတ်သို့ (ဒုတိယအကြိမ်)။ ဂါဒင်စီးတီး၊ နယူးယော့ခ်: ဒပ်ဘယ်ဒေး၊ ၁၉၅၇။ ရှေးဟောင်းသုတေသနရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများ၊ ယေဘုယျအားဖြင့် ရှေးဟောင်းသမိုင်းနှင့် အထူးသဖြင့် ဣသရေလ၏သမိုင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ဆက်စပ်မှုကို စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းပြီး အာဏာရှိသော ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်။

_______. From the Stone Age to Christianity (2d ed.). Garden City, N. Y.: Doubleday, 1957. A highly interesting and authoritative general survey of archeological discoveries, and their bearing on the ancient history in general and that of Israel in particular.

____။ ပါလက်စတိုင်း၏ရှေးဟောင်းသုတေသန (ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေမှု)။ ဘဲလ်တီမိုး: ပင်ဂွင်စာအုပ်များ၊ ၁၉၆၀။ ပါလက်စတိုင်းတွင် ၇၅ နှစ်ကြာ ရှေးဟောင်းသုတေသနစူးစမ်းမှုများ၏ ရလဒ်များကို ပုံဖြင့်ဖော်ပြထားသော လက်ရာ။

_______. The Archeology of Palestine (rev. ed.). Baltimore: Penguin Books, 1960. An illustrated work that brings together the results of seventy-five years of archeological exploration in Palestine.

သမ္မာကျမ်းနှင့် ရှေးဟောင်းအရှေ့အနီးဒေသ။ ဂျီ. အာနက်စ် ရိုက်မှ တည်းဖြတ်သည်။ ဂါဒင်စီးတီး၊ နယူးယော့ခ်: ဒပ်ဘယ်ဒေး၊ ၁၉၆၅။ ဝီလျံ ဖော့စ်ဝဲလ် အယ်လ်ဘရိုက်အား ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် ကျွမ်းကျင်သူများက ရေးသားထားသော ဆောင်းပါးများ၊ ဟီဘရူးနှင့် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းလောက၏ အခြားအမျိုးသားများ၏ စာပေ၊ သမိုင်း၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အဆင့်များကို ဆွေးနွေးထားသည်။

The Bible and the Ancient Near East. Edited by G. Ernest Wright. Garden City, N.Y.: Doubleday, 1965. Essays in honor of William Foxwell Albright, written by specialists, discussing various phases of literature, history, archeology, and culture of the Hebrews and other peoples of the Old Testament world.

သမ္မာကျမ်းရှေးဟောင်းသုတေသီ။ အမေရိကန်အရှေ့တိုင်းသုတေသနကျောင်းများမှ ထုတ်ဝေသည်၊ ၁၂၆ အင်မန်လမ်း၊ ကိမ်းဘရစ်ဂျ်၊ မက်ဆာချူးဆက် ၀၂၁၃၉၊ ၁၉၃၈—။ တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာ ၅.၀၀။ ဤသေးငယ်သော သုံးလပတ်စာစောင်သည် သမ္မာကျမ်းနှင့် ဆက်စပ်သော ယုံကြည်စိတ်ချရပြီး ခေတ်မီသော အချက်အလက်များပါရှိသည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏အမျိုးအစားတွင် အများဆုံးဖတ်ရှုခံရသော ရှေးဟောင်းသုတေသနစာစောင်ဖြစ်သည်။

The Biblical Archeologist. Published by the American Schools of Oriental Research, 126 Inman St., Cambridge, Mass. 02139, 1938—. $5.00 per year. This little quarterly contains reliable, up-to-date material that has a bearing on the Bible. It is the most widely read archeological periodical of its kind.

သမ္မာကျမ်းရှေးဟောင်းသုတေသီစာဖတ်သူ။ ၃ တွဲ။ ဂါဒင်စီးတီး၊ နယူးယော့ခ်: ဒပ်ဘယ်ဒေး၊ ၁၉၆၁-၁၉၇၀။ ဤတွဲများသည် သမ္မာကျမ်းရှေးဟောင်းသုတေသီ ၏ ၃၀ နှစ်အတွင်း အရေးကြီးဆုံး ဆောင်းပါးများကို တင်ပြထားသည်။ (၁၉၇၄ တွင် တွဲ ၃ သာလျှင် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေမှုတွင် ကျန်ရှိသည်။)

The Biblical Archaeologist Reader. 3 vols. Garden City, N.Y.: Doubleday, 1961-970. These volumes present the most important articles from the thirty years of The Biblical Archaeologist. (Only vol. 3 remained in print in 1974.)

ကရော့စ်၊ ဖရန့်ခ် အမ်. ဂျူနီယာ။ ရှေးဟောင်းကွမ်ရန်စာကြည့်တိုက်နှင့် ခေတ်သစ်သမ္မာကျမ်းလေ့လာမှုများ (ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေမှု)။ ဂါဒင်စီးတီး၊ နယူးယော့ခ်: ဒပ်ဘယ်ဒေး၊ ၁၉၅၈။ သုတေသနဆယ်နှစ်အတွင်း ပင်လယ်သေစာလိပ်များ၏ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများကို ယုံကြည်စိတ်ချရသော ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်။

CROSS, FRANK M. JR. The Ancient Library of Qumran and Modern Biblical Studies (rev. ed.). Garden City, N.Y.: Doubleday, 1958. A reliable survey of the Dead Sea scroll discoveries during the first decade of research.

ဒီ ဗော့စ်၊ ရိုလန်။ ရှေးဟောင်းဣသရေလ။ ဂျွန် မက်ဟျူးမှ ဘာသာပြန်သည်။ နယူးယော့ခ်: မက်ဂရော-ဟီလ်၊ ၁၉၆၁။ ဣသရေလလူမျိုး၏ လူမှုရေး၊ အရပ်ဘက်၊ စစ်ရေးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများကို ၎င်းတို့၏ အိမ်နီးချင်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်လေ့လာထားသော လေ့လာမှု၊ သမ္မာကျမ်းဇာတ်ကြောင်းများကို နားလည်ရန် အကူအညီဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်သည်။

DE VAUX, ROLAND. Ancient Israel. Translated by John McHugh. New York: McGraw-Hill, 1961. A study of the social, civil, military, and religious institutions of the Israelites compared with those of their neighbors, intended as a help to the understanding of the Bible narratives.

အယ်ဒွပ်စ်၊ အိုင်. အီး။ အီဂျစ်၏ပိရမစ်များ။ ဘဲလ်တီမိုး: ပင်ဂွင်စာအုပ်များ၊ ၁၉၆၁။ အီဂျစ်ပိရမစ်များနှင့် ၎င်းတို့၏ ဖွဲ့စည်းပုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ထူးချွန်စွာ ခြုံငုံသုံးသပ်ထားသည်။

EDWARDS, I. E. The Pyramids of Egypt. Baltimore: Penguin Books, 1961. An admirable survey of the Egyptian pyramids and their structural development.

ဘိုင်ဘယ်လ် ခေတ်တွင် နေ့စဉ်ဘဝ။ ဝါရှင်တန်: နေရှင်နယ် ဂျီအိုဂရာဖစ်ဆိုက်တီ၊ ၁၉၆၈။ အီဂျစ်၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် အခြားဒေသများအကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ရေးသားထားသော ဆောင်းပါးများစုစည်းမှု (ရှေးဟောင်းတွေ့ရှိမှုများပေါ်အခြေခံသော ရောင်စုံပုံများစွာပါရှိသည်)။ ၆ နှစ်အတွင်း အုပ်ရေ ၅၀၀,၀၀၀ ကျော် ရောင်းချခဲ့သည်။

Everyday Life in Bible Times. Washington: National Geographic Society, 1968. A collection of articles (with many pictures in color, some based on ancient finds) written by experts, on Egypt, Mesopotamia, Palestine, and other areas. More than 500,000 copies were sold in six years.

ဖိုင်နီဂန်၊ ဂျက်။ ရှေးဟောင်းအတိတ်မှအလင်း (ဒုတိယအကြိမ်)။ ပရင်စတန်: ပရင်စတန်တက္ကသိုလ်ပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၉၊ ၂ တွဲ။ ရှေးဟောင်းသုတေသနရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများဖြင့် ထွန်းလင်းလာသော ရှေးဟောင်းကမ္ဘာ၏ ယုံကြည်စိတ်ချရသော သမိုင်းဆိုင်ရာ အကျဉ်းချုပ်။

FINEGAN, JACK. Light From the Ancient Past (2d ed.). Princeton: Princeton University Press, 1969, 2 vols. A reliable historical sketch of the ancient world as illuminated by archeological discoveries.

ဟီလ်ပရစ်ချ်၊ ဟာမန် ဗီ., တည်းဖြတ်သည်။ ၁၉ ရာစုအတွင်း သမ္မာကျမ်းနယ်များတွင် စူးစမ်းလေ့လာမှုများ။ ဖီလာဒယ်ဖီယာ: အေ. ဂျေ. ဟိုးလမန်နှင့်ကုမ္ပဏီ၊ ၁၉၀၃။ ၈၀၉ စာမျက်နှာ။ ၁၉ ရာစုအတွင်း အရှေ့တိုင်းသုတေသနနယ်ပယ်အသီးသီးတွင် ကျွမ်းကျင်သူများက ပြုလုပ်ခဲ့သော ရှေးဟောင်းသုတေသနလုပ်ငန်းများကို ကောင်းမွန်စွာ ခြုံငုံသုံးသပ်ထားသည်။

HILPRECHT, HERMAN V., ed. Explorations in Bible Lands During the 19th Century. Philadelphia: A. J. Holman and Company, 1903. 809 pp. A good survey of archeological work done during the nineteenth century by experts in the different fields of Oriental studies.

ပရစ်ချတ်၊ ဂျိမ်းစ် ဘီ., တည်းဖြတ်သည်။ ရှေးဟောင်းအရှေ့အနီးဒေသ၏ပုံများ (ဒုတိယအကြိမ်)။ ပရင်စတန်: ပရင်စတန်တက္ကသိုလ်ပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၉။ ရှေးဟောင်းအထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများနှင့် အခြားရှေးဟောင်းသုတေသနတွေ့ရှိမှုများ၏ ပုံများစုစည်းမှု၊ ရှေးဟောင်းအရှေ့အနီးဒေသတွင် ဘဝအတည်ပြုသော ပုံသက်သေများကို ပေးစွမ်းသည်။

PRITCHARD, JAMES B., ed. The Ancient Near East in Pictures (2d ed.). Princeton: Princeton University Press, 1969. A collection of pictures of ancient monuments and other archeological finds furnishing pictorial evidence for life in the ancient Near East.

___, တည်းဖြတ်သည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းနှင့်ဆက်စပ်သော ရှေးဟောင်းအရှေ့အနီးဒေသစာသားများ (တတိယအကြိမ်)။ ပရင်စတန်: ပရင်စတန်တက္ကသိုလ်ပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၉။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသော ရှေးဟောင်းအီဂျစ်၊ ဆူမေးရီးယန်၊ အာဆီးရီးယား-ဘေဘီလုံ၊ ဟစ်တိုက်နှင့် ဆီးရီးယား-ပါလက်စတိုင်းစာသားများအများစုကို စုစည်းထားသည်။ ဘာသာပြန်မှုများကို အမေရိက၏ ထိပ်တန်းပညာရှင်များက နယ်ပယ်တစ်ခုစီတွင် ပြုလုပ်ထားသည်။ (ဤစာအုပ်နှင့် ယခင်စာအုပ်ကို အကျဉ်းချုံးပုံစံဖြင့် ရှေးဟောင်းအရှေ့အနီးဒေသ: စာသားနှင့်ပုံများ၏စုစည်းမှု အဖြစ် တစ်အုပ်တည်းတွင် ပေါင်းစပ်ထားသည်။)

_______ ed. Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament (3d ed.). Princeton: Princeton University Press, 1969. A collection of most of the ancient Egyptian, Sumerian, Assyro-Babylonian, Hittite, and Syro-Palestinian texts that have any relation to the Old Testament. The translations are made by America’s foremost scholars in each field. (This and the preceding book are also combined, in abridged form, in one volume as The Ancient Near East: An Anthology of Texts and Pictures.)

ဝက်စမင်စတာ သမ္မာကျမ်းသမိုင်းမြေပုံစာအုပ် (ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေမှု)။ ဂျီ. အာနက်စ် ရိုက်နှင့် ဖလွိုက် ဗီ. ဖီလ်ဆန်တို့က တည်းဖြတ်ပြီး၊ ဝီလျံ ဖော့စ်ဝဲလ် အယ်လ်ဘရိုက်မှ နိဒါန်းဆောင်းပါးပါရှိသည်။ ဖီလာဒယ်ဖီယာ: ဝက်စမင်စတာပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၅၆။ ၁၃၀ စာမျက်နှာ။ ရောင်စုံမြေပုံ ၃၃ ခုနှင့် ပုံဖော်ပြချက် ၈၈ ခု။ သမ္မာကျမ်းနယ်များသို့ စာဖတ်သူကို မိတ်ဆက်ပေးပြီး၊ သမ္မာကျမ်းသမိုင်းကို ထွန်းလင်းပြသည့် ရှေးဟောင်းသုတေသနရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများပါရှိသော စျေးကွက်တွင် အကောင်းဆုံး သမ္မာကျမ်းမြေပုံစာအုပ်။

The Westminster Historical Atlas to the Bible (rev. ed.). Edited by G. Ernest Wright and Floyd V. Filson, with an introductory article by W. F. Albright. Philadelphia: The Westminster Press, 1956. 130 pp. 33 maps in full color and 88 illustrations. The best Biblical atlas on the market with a good descriptive text introducing the reader to the lands of the Bible, and the archeological discoveries shedding light on Bible history.

ရိုက်၊ ဂျီ. အာနက်စ်။ သမ္မာကျမ်းရှေးဟောင်းသုတေသန (ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေမှု)။ ဖီလာဒယ်ဖီယာ: ဝက်စမင်စတာပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၃။ ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်းများအတွက် သမ္မာကျမ်းရှေးဟောင်းသုတေသန၏ တစ်ခုလုံးကို ဖတ်ရှုလွယ်ကူပြီး အာဏာရှိပြီး ခေတ်မီသော ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်၊ သမ္မာကျမ်းဇာတ်ကြောင်းများ၏ အချိန်ကြာရှည်အစီအစဉ်အလိုက် သမ္မာကျမ်းကို ထွန်းလင်းပြသည့် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများကို ဆွေးနွေးထားသည်။

WRIGHT, G. ERNEST. Biblical Archaeology (rev. ed.). Philadelphia: Westminister Press, 1963. A readable, authoritative and up-to-date survey of the whole field of Biblical archeology, Old Testament and New Testament, discussing the various discoveries that throw light on the Bible in the chronological order of the Biblical narratives.

သာသနာရေးကာလ၏ သမိုင်းနောက်ခံ

The Historical Background of the Patriarchal Period

၁။ ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်မတိုင်မီ အနောက်အာရှ

I. Western Asia Before the 15th Century B.C.

ရေကြီးမတိုင်မီကာလ။—ရေကြီးမတိုင်မီကာလအတွက် ရှေးခေတ်လူမျိုးများ၏ မှတ်ဉာဏ်သည် မရေရာသလို ယုံကြည်မရခဲ့ပေ။ သို့သော်လည်း ရေကြီးမတိုင်မီ သမိုင်းတစ်ခုရှိခဲ့ကြောင်း လူသိများခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဘာဘီလုံးနီးယားဘုရင်စာရင်းများသည် ရေကြီးမတိုင်မီနှင့် ရေကြီးပြီးနောက်ဘုရင်များကို ရှင်းလင်းစွာ ခွဲခြားဖော်ပြထားသည်။ ဤစာများတွင် ဘုရင်စရိုက်သည် ကောင်းကင်မှဆင်းသက်လာပြီး ရေကြီးမတိုင်မီကာလ၏ ဘုရင်များအားလုံးသည် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ထူးကဲရှည်လျားသော အုပ်ချုပ်မှုကာလများရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ထို့ပြင် ဘုရင်များ၏အမည်များနှင့် ၎င်းတို့၏ အုပ်ချုပ်နှစ်များဟု ယူဆထားသော ဤမှတ်တမ်းများတွင် တိကျသော သမိုင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ မထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့ပေ။

The Antediluvian Period.—The memory of the ancient nations concerning the time before the Flood was vague and unreliable, although the existence of an antediluvian history was well known. The Babylonian king lists, for example, make a clear differentiation between the kings who lived before and those who lived after the Flood. These texts claim also that kingship originally descended from heaven, and that all rulers of the antediluvian period had had exceptionally long reigns totaling many thousands of years. Otherwise these records containing only the names of kings and their supposed regnal years have preserved no definite historical facts.

အစောပိုင်းမင်းဆက်ကာလ။—ရေကြီးပြီးနောက်ကာလသို့ရောက်သောအခါ ဘာဘီလုံးနီးယားရိုးရာတွင် ထပ်မံ၍ မရေရာမှုများစွာ တွေ့ရသည်။ ဘာဘီလုံးနီးယားမှတ်တမ်းများသည် ပို့စ်ဒီလူဗီယံကာလ၏ သမိုင်းကို ကစ်ရှ်၊ အုရုက် (သမ္မာကျမ်းစာတွင် အီရက်ဟုခေါ်သည်)၊ အား၊ နှင့် အခြားမြို့များရှိ မင်းဆက်များဖြင့် စတင်ဖော်ပြလေ့ရှိပြီး မင်းဆက်တစ်ခုပြီးတစ်ခု နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။ ဤရိုးရာသည် အစောဆုံးရေးသားထားသော မှတ်တမ်းများပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ သို့သော် နောက်ပိုင်းဘာဘီလုံးနီးယားနှစ်စဉ်ရေးသားသူများသည် စာရေးသားမှုမသိရှိမီ ကာလအကြောင်းကို သဘာဝအလျောက် မသိခဲ့ကြပေ။ ခေတ်သစ်ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များသည် ထိုအစောပိုင်းကာလ၏ အမှတ်အသားများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ကို အချို့သော အရာဝတ္ထုများကို ပထမဆုံးတွေ့ရှိခဲ့သည့် နေရာများအလိုက် အမည်ပေးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မြောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ တဲလ်ဟာလဖ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော စာမတတ်ကာလ၏ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများကို ဟာလဖ်ကာလဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ တောင်ပိုင်းရှိ တဲလ်အယ်လ်-အုဘိုင်ဒ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သည့်အရာများကို အုဘိုင်ဒ်ကာလဟု ခေါ်ဆိုသည်။

The Early Dynastic Period.—Coming to the period after the Flood, we notice once more a great vagueness in the Babylonian tradition. The Babylonian records usually begin the history of the postdiluvian period with dynasties at Kish, Uruk (Biblical Erech), Ur, and other cities, one dynasty following the other in unbroken sequence for thousands of years. This tradition was based on the earliest written records. However, the later Babylonian annalists were naturally ignorant of the period that had elapsed before writing became known. The modern archeologist has found the remains of that earlier period, which he names after the sites where certain types of objects were discovered for the first time. He speaks therefore of the Halaf Period or the Ubaid Period, since archeological materials of a certain preliterate period were first found at Tell Halaf in northern Mesopotamia, others at Tell el-Ubaid in the south.

သမိုင်းသည် သမိုင်းဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းများပေါ်ပေါက်လာမှသာ စစ်မှန်စွာ စတင်သည်။ အစောဆုံးကာလများအတွက် နောက်ပိုင်းဘာဘီလုံးနီးယားစာရေးဆရာများက စုစည်းထားသော မင်းဆက်စာရင်းများသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆထားသော အုပ်ချုပ်သူများ၏ အမည်များစွာကို ပေးထားသည်။ အာသီရီယိုလိုဂျီပညာရပ်သည် ၎င်း၏အစောပိုင်းကာလတွင် ရှိစဉ် ပညာရှင်များသည် ဤစာရင်းများကို အလွန်ယုံကြည်ခဲ့ပြီး မက်ဆိုပိုတေးမီးယားယဉ်ကျေးမှု၏ အစောဆုံးသမိုင်းကာလများကို ဘီစီ သတ္တမထောင်စုနှစ်တွင် အလွယ်တကူ သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ ယနေ့တွင် ဤစာရင်းများကို စုစည်းခဲ့သော နောက်ပိုင်းစာရေးဆရာများသည် ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများကို ၎င်းတို့နားမလည်ဘဲ အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိထားသည်။ ၎င်းတို့သည် အာသီရီးယားနှင့် နီယို-ဘာဘီလုံးနီးယားနိုင်ငံများအတွင်း အုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးတည်းက မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတစ်ခုလုံးကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည့်ကာလတွင် နေထိုင်ခဲ့သောကြောင့် အစောဆုံးကာလများတွင်လည်း ထိုအခြေအနေမျိုးရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ မတူညီသောမြို့များတွင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သော အစောပိုင်းမင်းဆက်များ၏ မှတ်တမ်းများကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ၎င်းတို့က ထိုမင်းဆက်တစ်ခုစီက နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်ဟု ထင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မင်းဆက်တစ်ခုပြီးတစ်ခုကို ဆက်လက်ထားရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ယခုအခါ ကောင်းမွန်သော ခေတ်ပြိုင်စာရွက်စာတမ်းများဖြင့် ဤဘုရင်များထဲမှ အများအပြားသည် ဒေသဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်သူများသာဖြစ်ပြီး မင်းဆက်များစွာသည် တစ်ပြိုင်နက် တည်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိထားသည်။ ဤတိုးတက်လာသောအသိပညာသည် ၁၉၃၀ ခုနှစ်များမှစ၍ အစောပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားသမိုင်း၏ ရာဇဝင်ကို သိသာထင်ရှားစွာ တိုစေခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ပါမောက္ခ အိပ်ချ်။ ဗွီး။ ဟီးလ်ပရစ်ချ်က ဘီစီ ၆၅၀၀ တွင် သတ်မှတ်ခဲ့သော ဘုရင် အင်ရှာကူရှန်နာကို ယခုအခါ ပညာရှင်များက ဘီစီ ၂၅ ရာစုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ကြသည်။

History in the real sense begins only with the appearance of historical documents. For the earliest times the already mentioned lists of dynasties compiled by later Babylonian scribes are available, giving numerous names of rulers who were supposed to have reigned over Mesopotamia for thousands of years. When the science of Assyriology was in its infancy, scholars put a great deal of trust in these lists and readily dated the earliest historical periods of Mesopotamian culture in the seventh millennium B.C. Today we know that the later scribes who compiled these lists used old archives without understanding them. Since they lived in a time—during the Assyrian and Neo-Babylonian kingdoms—when one ruler reigned over the whole country of Mesopotamia, they thought that the same conditions had prevailed in the earliest periods. Possessing the records of early dynasties that had reigned in different cities, they thought that each of these had reigned over the whole country, and therefore they put one dynasty after another. However, we know now by means of good contemporary documents, that many of these kings were only local rulers, and that several dynasties existed side by side at the same time. This increased knowledge has resulted in some drastic shortening of the chronology of the early Mesopotamian history since the 1930’s. For example, King Enshakushanna, who was dated by Prof. H. V. Hilprecht about 6500 B.C. in 1903, is now dated by scholars in the 25th century B.C.

ဤအစောပိုင်းရက်စွဲများကို သိသာထင်ရှားစွာ လျှော့ချခဲ့ရသောကြောင့် ပညာရှင်များသည် ယခုအခါ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ယဉ်ကျေးမှု၏အစကို ဘီစီ ၃၅ ရာစုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ပြီး အစောဆုံးရေးသားမှတ်တမ်းများကို တတိယထောင်စုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ကြသည်။ ဤရက်စွဲများအားလုံးသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ စဉ်ဆက်မပြတ် အပြောင်းအလဲဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ပြီး ပညာရှင်များအကြား ၎င်းတို့၏ တိကျမှုနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောတူညီမှုမရရှိသေးသောကြောင့် ဆွေးနွေးနေသည့်ကာလအတွင်းရှိ ရက်စွဲများအားလုံးကို သတိဖြင့်အသုံးပြုရမည်ဖြစ်ပြီး နောက်ထပ်ပြင်ဆင်မှုများကို လက်ခံရန်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ အရေးကြီးသောအချက်မှာ ရက်စွဲများကို သိသာထင်ရှားစွာ လျှော့ချခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့သည် သမ္မာကျမ်းစာမှတ်တမ်းမှ ရရှိနိုင်သော ရက်စွဲများနှင့် တဖြည်းဖြည်း ပိုမိုနီးကပ်လာနေသည်။

Because they have had to reduce markedly these early dates scholars are now putting the beginning of civilization in Mesopotamia in the 35th century B.C., and the earliest written records in the third millennium. Since all these dates have been in a continuous flux for many years, and agreement has not been reached among scholars as to their accuracy, all dates that lie in the period under discussion must be used with caution, and are liable to further modification. The significant fact is the great reduction of dates that brings them rather steadily nearer to the dates that can be derived from the Bible record.

ဆူမေးရီးယားယဉ်ကျေးမှု။—သမ္မာကျမ်းစာပြင်ပမှတ်တမ်းများမှ သိရှိထားသည့် အစောဆုံးယဉ်ကျေးမှုမှာ ဆူမေးရီးယားလူမျိုးများ၏ ယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ယူဖရေးတီးနှင့် တိုင်ဂရစ်မြစ်များ၏ မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး ထိုအချိန်က ယခုထက်ပိုမိုအတွင်းပိုင်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့သော ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ကစ်ရှ်၊ အုရုက် (သမ္မာကျမ်းစာတွင် အီရက်ဟုခေါ်သည်)၊ အား၊ နှင့် အီရီဒူးကဲ့သို့သော မြို့များကို ဆူမေးရီးယားလူမျိုးများက တည်ထောင်ပြီး နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ဆူမေးရီးယားလူမျိုးများနှင့် အခြားသိရှိထားသော လူမျိုးများအကြား လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ ဆက်နွယ်မှုသည် ယခုထိ လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်နေဆဲဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အခြားသိရှိထားသော ဘာသာစကားများနှင့် ဆက်နွယ်မှုမရှိပေ။ သို့သော် ဆူမေးရီးယားလူမျိုးများသည် ထွန်းကားသော နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းဖြင့် အလွန်ယဉ်ကျေးသော လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ဘုရင်သည် မိမိကိုယ်ကို နတ်ဘုရားများ၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး ၎င်းတို့၏ ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ မြေယာနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးသည် ဗိမာန်တော်နှင့်သက်ဆိုင်ပြီး လယ်သမားသည် ၎င်း၏စပါးကို ထုတ်လုပ်ပေးကာ လက်မှုပညာရှင်သည် ၎င်း၏နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းများကို ထုတ်လုပ်ပေးကာ ၎င်းတို့နှစ်ဦးစလုံးသည် ဗိမာန်တော်မှ ရိက္ခာပုံစံဖြင့် ၎င်းတို့၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုကို ရရှိခဲ့ကြသည်။

The Sumerian Civilization.—The earliest civilization of which anything is known from extra-Biblical records is that of the Sumerians. They lived in the lowland of the rivers Euphrates and Tigris, to the Persian Gulf, which in ancient times reached much farther inland than today. Cities like Kish, Uruk (the Biblical Erech), Ur, and Eridu were founded and populated by Sumerians. The ethnic relationship between the Sumerians and other known peoples is still a mystery, since their language has no affinities with any other known language on earth. However, the Sumerians were a highly civilized nation, with a flourishing political organization. The king considered himself a representative of the gods, and was their high priest. All lands and property belonged to the temple, for which the husbandman produced his grain, the craftsman his articles of daily use, and from which both of them received their sustenance in the form of rations.

အစောပိုင်းဆူမေးရီးယားလူမျိုးများ၏ အရေးကြီးသော တီထွင်မှုတစ်ခုမှာ စာရေးသားမှုစနစ်တစ်ခု၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် သိရှိထားသည့် အစောဆုံးစာရေးသားမှုဖြစ်သည်။ ပေးပို့မှုနှင့် ရိက္ခာများ၏ မှတ်တမ်းများကို ထိန်းသိမ်းရန် လိုအပ်သောကြောင့် ၎င်းတို့သည် စာရင်းထိန်းသိမ်းရန် နည်းလမ်းတစ်ခုကို တီထွင်ခဲ့သည်။ ရွှံ့စေးပြားများကို စာရေးသားရန်ပစ္စည်းအဖြစ် အသုံးပြုကာ ၎င်းတို့သည် ရေဘူးနိယာမကို အသုံးပြု၍ ပထမဦးစွာ ရွှံ့စေးပေါ်တွင် ရုပ်ပုံလွှာများကို ရေးဆွဲခဲ့ကြသည်။ ထိုရုပ်ပုံများသည် မကြာမီတွင် စတိုင်လပ်စ်ဖြင့် ရွှံ့စေးထဲသို့ ဖိထားသော သမားရိုးကျ အမှတ်အသားများဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ စိုစွတ်သောရွှံ့စေးထဲတွင် အမှတ်အသားများရေးဆွဲခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်သည် မညံ့ဖျင်းကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ ဤအမှတ်အသားများသည် သေးငယ်သော အလျားလိုက်၊ ဒေါင်လိုက်၊ နှင့် ထောင့်ဖြတ် သပ်ပုံစံဖြစ်ပေါ်သော အနိမ့်အမြင့်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသောကြောင့် ဤစာရေးသားမှုသည် ကျူနီဖောင်း (သို့မဟုတ်) သပ်ပုံစံစာရေးသားမှုဟု အမည်ရရှိခဲ့သည်။ ဆီမီးတစ်ဘာဘီလုံးနီးယားလူမျိုးများ၊ အာရိယန်ဟုရီးယားနှင့် ဟစ်တိုက်လူမျိုးများကဲ့သို့သော မတူညီသော လူမျိုးများစွာသည် ဤကျူနီဖောင်းစာရေးသားမှုစနစ်ကို အနည်းငယ်သာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများဖြင့် လက်ခံအသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ အချို့သော လူမျိုးများ၊ ဥပမာ အုဂါရစ်မြို့ရှိ ကာနန်စာရေးဆရာများနှင့် နောက်ပိုင်းပါရှန်လူမျိုးများသည် ကျူနီဖောင်းအမှတ်အသားများဖြင့် စာရေးသားခြင်း၏ အိုင်ဒီယာကို အသုံးပြုခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင် အက္ခရာစာရေးသားမှုကို အက္ခရာနည်းပါးသောအရေအတွက်ဖြင့် တီထွင်ခဲ့ကြသည်။ ကာနန်လူမျိုးများတွင် အက္ခရာ ၃၀ ထက်နည်းပြီး၊ ပါရှန်လူမျိုးများတွင် အက္ခရာ ၅၀ ထက်နည်းပြီး၊ ဆူမေးရီးယားသံလှည့်ကျူနီဖောင်းစာရေးသားမှုတွင် အက္ခရာရာပေါင်းများစွာ ပါဝင်သည်။

One of the most important inventions of the early Sumerians was the development of a system of writing, the earliest known script. Needing to keep records of deliveries and rations, they developed a device to keep accounts. Using clay tablets as writing material, they at first drew pictorial signs in the soft clay by utilizing the rebus principle. The pictures quickly became conventional signs pressed into the clay with a stylus, because the process of drawing signs in wet clay proved to be unsatisfactory. Since these signs consist of many small horizontal, perpendicular, and diagonal wedge-shaped indentations, this script has received the name cuneiform, or wedge-shaped, script. Many different peoples, like the Semitic Babylonians and the Aryan Hurrians and Hittites, adopted this system of cuneiform writing with only slight modifications. Some, like the Canaanite scribes of Ugarit and the later Persians, used the idea of writing with cuneiform signs, but developed an alphabetic script of their own with only a limited number of characters. The Canaanites had less than 30, the Persians less than 50 signs, whereas the Sumerian syllabic cuneiform script consisted of several hundred characters.

လက်မှုပညာ၊ ဗိသုကာပညာ၊ နှင့် အနုပညာနယ်ပယ်များတွင် ရှေးဆူမေးရီးယားလူမျိုးများသည် မြင့်မားသောအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ အုရုက်၊ အီရီဒူး၊ နှင့် အားမြို့ရှိ ဗိမာန်တော်အပျက်အစီးများသည် ထူးခြားသောနည်းဖြင့် ပြသခဲ့ပြီး၊ အားမြို့ရှိ တော်ဝင်သင်္ချိုင်းများ၏ အံ့ဖွယ်တွေ့ရှိမှုသည် လက်ဝတ်ရတနာ၊ ဂီတတူရိယာများ၊ နှင့် ပရိဘောဂထုတ်လုပ်မှုတွင် မြင့်မားစွာ ဖွံ့ဖြိုးထားသော လက်မှုပညာကို သက်သေပြခဲ့ပြီး ထိုကျွမ်းကျင်မှုသည် ရှေးခေတ်တွင် မည်သည့်နေရာ၌မဆို အနည်းငယ်သာ ကျော်လွန်ခံခဲ့ရသည်။

In the field of craftsmanship, architecture, and art the ancient Sumerians reached a high level. The temple ruins at Uruk, Eridu, and Ur have shown in a remarkable way, and the sensational discovery of the royal tombs at Ur has testified to a highly developed craftsmanship in the production of jewelry, musical instruments, and furniture, a skill that wa hardly ever surpassed anywhere in ancient times.

အက္ကဒ်၏မင်းဆက်။ ဆူးမေးရီးယန်းများသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို အချိန်အတော်ကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီးနောက်၊ ပထမဆုံး ဆီးမိုက်တစ်အင်ပါယာကို အက္ကဒ်၏ဆာဂွန်က ဘီစီ ၂၄ ရာစုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဆီးမိုက်များသည် ဆူးမေးရီးယန်မြို့ပြများမြောက်ဘက်တွင် နေထိုင်ခဲ့ပုံရပြီး၊ မာရီနှင့် အခြားနေရာများတွင် တွေ့ရှိရသော စာသားများအရ ဆီးမိုက်မြို့အဖွဲ့အစည်းများ ဆူးမေးရီးယန်မင်းဆက်အစောပိုင်းကာလတွင် ရှိခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ဆာဂွန်မတိုင်မီကာလတွင် ၎င်းတို့သည် ထင်ရှားသောအခန်းကဏ္ဍမှ မပါဝင်ခဲ့ပေ။ ဆာဂွန်သည် သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးသော အဆင့်မြင့်အုပ်ချုပ်သူဖြစ်ပြီး၊ သူ၏မွေးဖွားမှု၊ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများနှင့် အခြားအောင်မြင်မှုများအကြောင်း နောက်ပိုင်းတွင် ဒဏ္ဍာရီများစွာ ပြောပြခဲ့သည်။

The Dynasty of Akkad.—After the Sumerians had reigned over Mesopotamia for an unknown length of time the first Semitic empire was founded by Sargon of Akkad, who is dated by historians in the 24th century B.C. The Semites seem to have levied north of the Sumerian city states, since texts have been found in Mari and elsewhere that attest the existence of Semitic city organizations during the time of the early Sumerian dynasties. However, they did not play a great role before the time of Sargon. He was the first was lord of history, and many legends were told later time about his birth, military campaigns, and other achievements.

ဆာဂွန်သည် ဆူးမေးရီးယန်ဘုရင်များအနက် အင်အားအကြီးဆုံးဖြစ်သော အူရပ်မြို့၏ လူဂါလ်ဇာဂျီစီအား အနိုင်ယူခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် အူရ်ကဲ့သို့သော အခြားဆူးမေးရီးယန်မြို့များကို သိမ်းပိုက်ကာ၊ ပါရှန်းပင်လယ်ကွေ့မှ မြေထဲပင်လယ်အထိ၊ သို့မဟုတ် သူဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း “အောက်ပင်လယ်မှ အထက်ပင်လယ်အထိ” မက်ဆိုပိုတေးမီးယားချိုင့်ဝှမ်းတစ်ခုလုံးကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ သူသည် အနောက်တောင်တန်းများ၊ ဖြစ်နိုင်သည်မှာ လက်ဘနွန်တွင် ဆီဒါသစ်ပင်များကို ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုပြီး၊ အနာတိုလီယာသို့ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုကိုလည်း ဤဆီးမိုက်အုပ်ချုပ်သူ၏ နောက်ပိုင်းတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

Sargon defeated the strongest of the Sumerian kings, Lugal-zage-si of Uruk, and then conquered other Sumerian towns, like Ur, extending his rule over the whole Mesopotamian valley from the Persian Gulf to the Mediterranean, or as he expressed it from “the lower to the upper sea.” He claims to have cut cedars in the western mountains, probably Lebanon, and a military campaign into Anatolia is also later recorded of this great Semitic ruler.

သို့သော်၊ သူ၏အုပ်ချုပ်မှုသည် စိန်ခေါ်မှုမရှိဘဲ မတည်ရှိခဲ့ပေ။ သူနှင့်သူ၏သားများသည် ဆူးမေးရီးယန်မြို့များ၏ ပုန်ကန်မှုများစွာကို ငြိမ်းသတ်ခဲ့ရသည်။ သူ၏မြေးဖြစ်သူ နာရမ်ဆင်သည် အင်ပါယာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ သူ၏အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် အင်ပါယာ၏ အတိုင်းအတာကို အထက်တီဂရစ်ဒေသတွင် တွေ့ရှိရသော သူ၏အထိမ်းအမှတ်တစ်ခုနှင့်၊ အထက်ယူဖရေးတီးမြစ်၏လက်တက်ဖြစ်သော အထက်ခါဘာတွင် တဲလ်ဘရက်တွင် တွေ့ရှိရသော သူ၏ခံတပ်နန်းတော်တစ်ခုမှ သိရှိနိုင်သည်။ သို့သော်၊ သူသည် အီလမိုက်များနှင့် ဇာဂရိုစ်တောင်များမှ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ကာ ခြေကုပ်ယူရန် ကြိုးစားသော ဂူတီတို့ဟုခေါ်သော တောင်တန်းလူရိုင်းများနှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။

His rule, however, did not remain unchallenged, and he, as well as his sons, had to quench several revolts of Sumerian cities. His grandson Narram-Sin was still able to hold the empire together. Its extent under him can be seen from the fact that one of his monuments has been found in the upper Tigris region, and one of his palaces, an impressive fortress, has been discovered as far west as Tell Brak on the upper Chabur, a tributary of the upper Euphrates. However, he had to fight against the Elamites and the Guti, mountainous barbarians who penetrated the fertile land from Zagros Mountains and tried to get a foothold in Mesopotamia.

ဂူတီများ။ နာရမ်ဆင်၏ ဆက်ခံသူများအောက်တွင် ဂူတီများသည် ပိုမိုအင်အားကြီးလာခဲ့ပြီး၊ ဆီးမိုက်များသည် အနောက်အာရှကို ၁၅၀ နှစ်ကျော်အုပ်ချုပ်ပြီးနော အက္ကဒ်မင်းဆက်ကို အဆုံးသတ်နိုင်ခဲ့သည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားအပေါ် ဂူတီများ၏ ရိုးရာ ၁၂၄ နှစ်အုပ်ချုပ်မှုသည် မှောင်မိုက်သောကာလတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုကာလအကြောင်း သိရှိထားသည်မှာ အနည်းငယ်သာဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းစာပေများတွင် ဤကာလသည် ဒုက္ခရောက်ခဲ့ရသည့်အချိန်ဟု ယူဆခဲ့ပြီး၊ ဂူတီများကို ရိုင်းစိုင်းသောလူရိုင်းများအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ၎င်းတို့၏အုပ်ချုပ်မှုသည် အမည်ခံအုပ်ချုပ်မှုသာဖြစ်ပုံရသည်။ ဤအချက်ကို အချို့မြို့များတွင် လွတ်လပ်သော ဆူးမေးရီးယန်အုပ်ချုပ်သူများက အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်မှ သိရှိနိုင်သည်။ ၎င်းတို့အနက် အနည်းဆုံးတစ်ဦးဖြစ်သော အူရမြို့၏မင်းသားသည် ဘုရင်ဟု ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ခေါ်ဝံ့ခဲ့သည်။ လာဂါရှ်မြို့သည် ၎င်း၏အင်အားကြီးမားသောမင်းသား ဂူဒီယာအောက်တွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းလွတ်လပ်သောအနေအထားကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့ပုံရသည်။ ဂူဒီယာ၏ ရုပ်ထုများနှင့် ကမ္ဗည်းများစွာကို ၎င်း၏မြို့ရုပ်ကြွင်းများတွင် တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး၊ ၎င်းသည် မြောက်ပိုင်းဆီးရီးယားမှ သစ်သားနှင့်ကျောက်တုံးများကို ရယူခဲ့ပြီး၊ အရှေ့တောင်အာရေဗီးယားမှ ဒိုင်အိုရိုက်ကျောက်တုံးများကို ရယူခဲ့ကာ၊ အီလမ်နှင့် ပါရှားတို့တွင် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

The Guti.—Under the successors of Naram-Sin the Guti became stronger, and finally succeeded in making an end of the kingdom of Akkad, after the Semites had reigned over Western Asia for more than 150 years. The 124 years of traditional Guti rule over Mesopotamia are a dark period. Very little is known of that time. in order literature this period was always considered to have been a time of distress, and the Guti were described as raw barbarians. However, their rule seems to have been only nominal. This can be seen from the fact that several cities were ruled by independent Sumerian rulers, of whom one at least, the prince of Ur, dared to call himself king, Lagash is another city, which under its powerful prince Gudea seems to be retained a semi-independent position. Many statutes and inscriptions of Gudea have been found in the ruins of his city, in which he records that he had procured timber and stone from northern Syria and diorite from southeastern Arabia, and that he had conducted military campaigns against Elam and Persia.

ဆူးမေးရီးယန်ပြန်လည်ထူထောင်မှု။ ဂူတီများကို အဲရက်မြို့၏ အုတ်ချီကါလ်မှ နိုင်ငံမှ နှင်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် နိုင်ငံခြားအုပ်ချုပ်မှုမှ လွတ်မြောက်စေသူအဖြစ် နောက်ပိုင်းတွင် ဂုဏ်ပြုခံရပြီး၊ နိုင်ငံ၏ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အုတ်ချီကါလ်ကို ၎င်း၏အုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ အူရ်မြို့၏ အူရ်နမ်မူက ဆက်ခံခဲ့ပြီး၊ ဘီစီ ၂၀၀၀ ခန့်တွင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို ရာစုနှစ်တစ်နှစ်ခန့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သော အူရ်မြို့၏ တတိယမင်းဆက်ဟုခေါ်သော အင်အားကြီးမင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဤကာလမှ များပြားသော စာရွက်စာတမ်းများသည် ထိုခေတ်၏ သမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြပေးသည်။ ဤကာလအကုန်တွင် အေဗြဟံသည် အူရမြို့တွင် မွေးဖွားကြီးပြင်းခဲ့ပြီး၊ ထိုမြို့သည် နိုင်ငံရေးနှင့် ဉာဏရည်ထက်မြက်သော ဘဝ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။ အူရမြို့၏ ကျောင်းများတွင် စာဖတ်ခြင်း၊ စာရေးခြင်း၊ သင်္ချာနှင့် ပထဝီဝင်ကို သင်ကြားပေးခဲ့ပြီး၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များအဆိုအရ အူရမြို့၏ သာမန်နေအိမ်များသည် ခေတ်မီအီရတ်နိုင်ငံရှိ သာမန်အိမ်များထက် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ တည်ဆောက်ထားသည်။ မြို့တွင် မိလ္လာစနစ်ကဲ့သို့ ခေတ်မီသော အဆောက်အဦများပင်ရှိခဲ့ပြီး၊ အများပြည်သူအဆောက်အဦများနှင့် အထိမ်းအမှတ်များသည် စီစဉ်တည်ဆောက်ထားမှုကောင်းမွန်သောကြောင့် နောက်ပိုင်းကာလများမှ အဆောက်အဦများထက် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ အူရမြို့၏ ဘုရားကျောင်းမျှော်စင်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတစ်ခုလုံးတွင် အကောင်းဆုံးထိန်းသိမ်းထားသော ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦဖြစ်သည်။

The Sumerian Restoration.—The Guti were finally expelled from the country of Utukhegal of Erech, who was celebrated afterward as the liberator of the country from foreign rule, and became king over the country. Utukhegal was succeeded by one of his governors, Ur-Nammu of the city of Ur, founder of the powerful so-called Third Dynasty of Ur, which reigned over Mesopotamia for about one century around 2000 B.C. Plentiful documents from this period give us a clear picture of the history and culture of the time. It was toward the end of this period that Abraham was born and reared in the city of Ur, the center of a rich political and intellectual life. In Ur’s schools, reading, writing, arithmetic, and geography were taught, and Ur’s ordinary dwellings were better constructed, archeologists tell us, than the average modest house in modern Iraq. The city possessed even such seemingly modern conveniences as a sewer system, and the public buildings and monuments were so well planned and built that they are bettor preserved today than many buildings of later periods. The temple tower of Ur is still the best-preserved ancient building of all Mesopotamia.

အူရမြို့၏ ဘုရင်ငါးဦးသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို ၁၀၀ နှစ်ကျော်အုပ်ချုပ်ပြီးနောက်၊ မာရီမြို့၏ ဆီးမိုက်ဘုရင် အီရှ်ဘီအီရာသည် ဆူးမေးရီးယန်မြို့ဖြစ်သော အီစင်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ကာ အီစင်မင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုနည်းတူ အီလမိုက်များသည် ဆူးမေးရီးယန်မြို့ဖြစ်သော လာဆာမြို့ကို သိမ်းပိုက်ကာ ထိုမြို့တွင် မင်းဆက်တစ်ခုကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံကို ဤအုပ်ချုပ်သူနှစ်ဦးအကြား ပိုင်းခြားခံရပြီး၊ ၂၀၀ နှစ်ကျော် အုပ်ချုပ်ခံခဲ့ရသည်။ အီစင်နှင့် လာဆာမင်းဆက်များ၏ ဘုရင်များစွာ၏ မှတ်တမ်းများရှိသော်လည်း၊ ထိုကာလ၏ နိုင်ငံရေးသမိုင်းအကြောင်း သိရှိထားသည်မှာ အနည်းငယ်သာဖြစ်သည်။ ထိုကာလတွင် အေဗြဟံနှင့် အိုင်ဇက်တို့ နေထိုင်ခဲ့သည်။ ထိုကာလ၏ အရေးအပါဆုံး နိုင်ငံရေးဖြစ်ရပ်မှာ အာရေဗျသဲကန္တာရမှ ပေါ်ထွက်လာသော အမိုရိုက်များ၏ ပေါ်ထွက်လာမှုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမြောက်ပိုင်းကို သိမ်းပိုက်ကာ လာဆာမြို့၏ ထီးနန်းကို တစ်ချိန်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

After five kings of Ur had ruled over Mesopotamia for a little more than 100 years, the Semitic king Ishbi-Ira of Mari conquered the leading Sumerian city of Isin and founded the dynasty of Isin, while the Elamites at the same time conquered Larsa, another Sumerian city, and founded a dynasty there. The country was divided between these two ruling ruling houses, and was ruled by them for more than 200 years. Although records of many of these kings of the dynasties of Isin and Larsa exists, very little is known about the political history of that period, in which the patriarchs Abraham and Isaac lived. The most important political event of that period was the appearance of the Amorites, who, after emerging from the Arabian Desert, took possession of northern Mesopotamia, and for a time occupied the throne of Larsa.

အမိုရိုက် သို့မဟုတ် ဘေဘီလွန်၏ပထမမင်းဆက်။ အမိုရိုက်များသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ၎င်းတို့၏အာဏာကို ခိုင်မာစေပြီး၊ နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းများစွာကို သိမ်းပိုက်ကာ၊ ဘေဘီလွန်ကို ၎င်းတို့၏မြို့တော်အဖြစ်ပြုလုပ်ပြီး၊ ဘေဘီလွန်၏ပထမမင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် အကျော်ကြားဆုံးမှာ အင်အားကြီးမားသော ဟမ်မူရာဘီဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏အုပ်ချုပ်မှုကို အလ်ရိုက်နှင့် ကော်နီလီယပ်စ်တို့က ဘီစီ ၁၇၂၈ မှ ၁၆၈၆ အထိ သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး၊ ဤရက်စွဲများကို ယခုအခါ ပညာရှင်များက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လက်ခံထားသည်။ ဟမ်မူရာဘီသည် ၎င်း၏ ဥပဒေကျမ်းကြောင့် အကျော်ကြားဆုံးဖြစ်ပြီး (ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ ဆောင်းပါး၏ အပိုင်း ၅ နှင့် ထွက်မြောက်ရာ ၂၁ ၏ အဆုံးတွင် ထပ်လောင်းမှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် ဣသရေလလူမျိုးများ၏ နိုင်ငံသုံးဥပဒေနှင့် ဆင်တူမှုများစွာရှိပြီး၊ သူသည် ကျမ်းစာ ကမ္ဘာဦး ၁၄ တွင် ဖော်ပြထားသော ဘုရင် အမ်ရာဖဲလ်နှင့် ယခင်က ဖော်ထုတ်ခံရသော်လည်း၊ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ထိုဖော်ထုတ်မှုသည် မမှန်ကန်ပေ။

The Amorite or First Dynasty of Babylon.—When the Amorites had consolidated their hold on Mesopotamia, and occupied great parts of the country, they made Babylon their capital, and founded the First Dynasty of Babylon. Best known of all its rulers is the powerful Hammurabi, the sixth king of that dynasty, whose reign is dated by Alright and Cornelius from 1728 to 1686 B.C., dates which are now widely accepted by scholars. Hammurabi is best known because of his law code (see sec. 5 of the article on archeology, also the Additional Note at the close of Ex. 21), which shows many similarities with the civil code of the Israelites, and because of fact that he was formerly identified with the Biblical king Amraphel of Gen. 14, an identification that for various reasons cannot be correct.

ဟမ်မူရာဘီသည် လာဆာမြို့မှ နောက်ဆုံးဘုရင် ရီမ်-စင်ကို အနိုင်ယူပြီးနောက် တောင်ပိုင်းမေဆိုပိုတေးမီးယားတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် သူသည် မြောက်ပိုင်းသို့ဦးတည်ကာ မာရီမြို့ကြီးကို သိမ်းပိုက်ပြီး ၎င်း၏အုပ်ချုပ်သူကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။ သူသည် ယခင်နှစ်ရာစုနှစ်ခုအတွင်း အားကောင်းလာခဲ့သော အဆီးရီးယားကိုပါ အုပ်ချုပ်မှုတိုးချဲ့ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ဟမ်မူရာဘီ၏အင်ပါယာသည် နောက်ဆုံးတွင် အနှစ် ၆၀၀ ခန့်အကြာ ဆာဂွန်၏အင်ပါယာနှင့် အရွယ်အစားအားဖြင့် နီးစပ်ခဲ့သည်။

Hammurabi was able to conquer all southern Mesopotamia after having defeated Rim-Sin of Larsa, the last king of that dynasty. He then turned to the north, took the great city of Mari, and disposed of its ruler. It is even possible that he extended his rule over Assyria, which had become powerful in the northeastern part of Mesopotamia during the previous two centuries. Hammurabi’s empire finally approximated in size that of Sargon, some 600 years earlier.

ဟမ်မူရာဘီ၏ခေတ်တွင် စာပေဖန်တီးမှုများစွာ ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။ တကယ်တော့၊ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းဘေဘီလုံးယားလူမျိုးများကြားတွင် စာပေခေတ်ကြီးတစ်ခုအဖြစ် လူသိများခဲ့သည်။ ဆူမေးရီးယားလူမျိုးများ၏ ကြီးကျယ်သော ဂီတာကဗျာများနှင့် ဒဏ္ဍာရီများကို ထိုအချိန်တွင် ရေးသားမှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ ဤကြီးကျယ်သော စာပေဖန်တီးမှုများထဲတွင် ဖန်ဆင်းခြင်းဂီတာကဗျာ “အနူမာအီလစ်ရှ်”၊ ဆူမေးရီးယား-ဘေဘီလုံးယားလူမျိုးများ၏ ရေကြီးခြင်းဇာတ်လမ်းပါဝင်သည့် ဂီလ်ဂါမက်ရှ်ဂီတာကဗျာ၊ လူသားတို့၏ကျဆုံးခြင်းဇာတ်လမ်း၏ အရိပ်အမြွက်များကို ပညာရှင်အချို့က တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆထားသည့် အာဒါပီယာဂီတာကဗျာ၊ အီတာနာဒဏ္ဍာရီ၊ နှင့် နိုင်ငံတော်၏သူရဲကောင်းများနှင့် နတ်ဘုရားများ၏ စွန့်စားခန်းများနှင့်ပတ်သက်သည့် အခြားဒဏ္ဍာရီများစွာ ပါဝင်သည်။

Hammurabi’s age saw a great number of literary productions. In fact, it became known as the classical age of literature among the later Babylonians. The great epics and myths of the Sumerians were put in writing at that time. To these great literary productions belongs the epic of creation. “Enuma elish,” the Gilgamesh epic containing the Sumero-Babylonian story of the Flood, (see sec. 5 of the article on archeology in this volume), and Adapia epic, in which some scholars have thought to discover reminiscences of the story of the fall of man, the Etana myth, and many other myths dealing with adventures of national heroes and gods.

ဟမ်မူရာဘီ၏ခေတ်တွင် အမိုရိုက်လူမျိုးများ၏ အင်အားတိုးချဲ့မှု အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဤလူမျိုးများသည် ဒုတိယထောင်စုနှစ်အစတွင် အနောက်အာရှ၏ မြေဖြည့်နိုင်သောနယ်မြေများသို့ ဝင်ရောက်လာပြီး၊ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုနှင့် သိမ်းပိုက်မှုများဖြင့် မေဆိုပိုတေးမီးယားသာမက ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့ကိုပါ အုပ်ချုပ်သူများအဖြစ် ရာစုနှစ်များစွာ လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အာဗြဟံသည် ပါလက်စတိုင်းတွင် ဆက်ဆံခဲ့ရသည့်လူမျိုးများ (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၁၃) နှင့် မောရှေသည် ဣသရာအမျိုးသားများကို ကတိထားရာပြည်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားစဉ် အနိုင်ယူခဲ့သူများ (ဒုတိယသား ၃:၈; ၄:၄၇) ဖြစ်သည်။

Hammurabi’s time saw the greatest extension of Amorite power. These people, having entered the fertile lands of Western Asia in the beginning of the second millennium, by infiltration and conquest had become masters not only of Mesopotamia but also of Syria and Palestine, where they formed the ruling class for centuries, as we know for Biblical and extra-Biblical sources. They were the people with whom Abraham had to deal in Palestine (Gen. 14:13), and whom Moses defeated when he led the children of Israel into the Land of Promise (Deut. 3:8; 4:47).

ဟမ်မူရာဘီ၏ဆက်ခံသူများထဲတွင် သူနှင့်ညီမျှသော အရည်အချင်းနှင့် နိုင်ငံရေးစွမ်းရည်ရှိသူ မရှိခဲ့ပါ။ သူသေဆုံးပြီးနောက် ဘေဘီလုံးနီးယားမင်းဆက်သည် အနှစ် ၁၀၀ ကျော်ကြာရှည်ခံခဲ့သော်လည်း၊ ဘေဘီလုံးနီးယားနိုင်ငံသည် အားနည်းလာခဲ့ပြီး ကတ်ဆိုက်လူမျိုးဟုခေါ်သော အခြားတောင်တန်းလူမျိုးများ၏ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုကို သည်းခံခဲ့ရသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော် ကတ်ဆိုက်လူမျိုးများမဟုတ်ဘဲ ဟစ်တိုက်လူမျိုးများသည် ဘေဘီလုံးနီးယား၏ ပထမမင်းဆက်ကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁၅၅၀ ခန့်တွင် ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ဘေဘီလုံးမြို့ကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ဤလူမျိုးသစ်သည် မကြာသေးမီက ရှေးအနီးအရှေ့ဒေသ၏ နိုင်ငံရေးမိုးကုပ်စက်ဝိုင်းသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ပြီး၊ အာရှမိုင်းနားတွင် အင်ပါယာသစ်တစ်ခုတည်ဆောက်နေသည့် အာနာတိုးလီးယားသို့ ကျွန်ုပ်တို့၏အာရုံကို ခဏဆွဲဆောင်သည်။

None of Hammurabi’s successors equaled him in talent and political qualities. Although the dynasty lasted for more than a hundred years after Hammurabi’s death, the kingdom of Babylon became a weak power, and had to tolerate the infiltration of other mountain peoples known as Kassites, who finally took possession of the country. However, not the Kassites but the Hittites made an end to the First Dynasty of Babylon. About 1550 B.C., they raided the country and sacked Babylon. This new nation, which had recently entered the political horizon of the ancient Near Eastern world, draws our attention for a moment to Asia Minor, where a new empire was being built.

အာနာတိုးလီးယားအစောပိုင်း။—အာနာတိုးလီးယား သို့မဟုတ် အာရှမိုင်းနားမှ အစောဆုံးရေးသားမှတ်တမ်းများသည် အာရှီးယားကုန်သည်များထံမှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဒေသခံအာနာတိုးလီးယားလူဦးရေနှင့် ကုန်သွယ်မှုအောင်မြင်စွာ လုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် ကိုလိုနီများကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဤစာရွက်စာတမ်းများစွာသည် ကပ္ပာဒိုးကီးယားတက်ဘလက်များဟု လူသိများပြီး၊ အာရှီးယားကုန်သည်များ၏ အဓိကကိုလိုနီဖြစ်သော ကူလ်တေ့ပ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ ဘီစီ ၁၉ ရာစုတွင် ၎င်းတို့သည် အာရှီးယားမှ သံဖြူနှင့် စျေးကြီးသောအထည်များကို တင်သွင်းကာ၊ အာနာတိုးလီးယားတွင် ကြွယ်ဝသည့် ငွေနှင့်ကြေးနီအတွက် အဆိုပါပစ္စည်းများကို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က အာနာတိုးလီးယား၏ ဒေသခံလူဦးရေအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ အနည်းငယ်သာ သိရှိထားသော်လည်း၊ အာရှီးယားစာသားများတွင် အာနစ်တာကဲ့သို့ အင်အားကြီးသော အုပ်ချုပ်သူဟုထင်ရသည့် ဘုရင်အချို့ကို ဖော်ပြထားသည်။ သံမဏိထီးနန်းကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် အာနစ်တာကို တွေ့ရှိရခြင်းသည် စိတ်ဝင်စားစရာဖြစ်ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ပညာရှင်များစွာက သံမဏိသည် မသိရှိသေးဟု ယူဆထားသည်။

Early Anatolia.—The earliest written records from Asia Minor, or Anatolia, come from Assyrian merchants who had founded colonies where they carried on a prosperous trade with the native Anatolian population. Most of these documents, which already amount to several thousands, are known under the name Cappadocian Tablets. They come from Kültepe, ancient Kanish, the main colony of these Assyrian merchants in the 19th century B.C. These merchants imported tin and an expensive cloth from Assyria, and traded these articles for silver and copper, in which Anatolia was rich. We know very little of the native population of Anatolia of that time, although the Assyrian texts mentioned some kings, like Anitta, who apparently was a powerful ruler. It is interesting to find him in possession of an iron throne during a time when, according to many scholars, iron was still unknown.

ဟစ်တိုက်လူမျိုးများ။—ဘီစီ ၁၆၀၀ ခန့်တွင် သမိုင်းဝင်ဟစ်တိုက်လူမျိုးများသည် အာနာတိုးလီးယားတွင် ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ ယခုခေတ် တူရကီ၏ မြို့တော်အန်ကာရာအနီးရှိ ဘာဂို့ဇ်ကျိုးရွာတွင် တည်ရှိသော ခါတူရှတ်ရှ်မြို့ကို မြို့တော်အဖြစ်ထားရှိကာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘေဘီလုံးနီးယားကျူနီဖောင်းစာလုံးများကို ၎င်းတို့၏ရေးသားမှုအဖြစ် လက်ခံခဲ့ပြီး စာသားများစွာကို ထားရှိခဲ့သဖြင့် ၎င်းတို့၏သမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံသို့ရောက်ရှိလာသောအခါ ဒေသခံအာနာတိုးလီးယားလူမျိုးများ၏ ဘာသာရေးထုံးတမ်းများစွာကို လက်ခံခဲ့ပြီး၊ ဟူရီးယားလူမျိုးများ၊ ဘေဘီလုံးနီးယားလူမျိုးများနှင့် အခြားသူများထံမှလည်း လက်ခံခဲ့သည်။

The Hittites.—Around 1600 B.C. the historical Hittites appeared in Anatolia, and founded a kingdom with their capital at Khattushash, the present village of Bagozky, near Ankara, the modern capital of Turkey. Since they adopted the Babylonian cuneiform writing as their script, and have left us many texts, we are able to reconstruct their history and culture. When they came into the country, they took over many of the religious practices of the native Anatolian peoples, and others from the Hurrians, Babylonians, and others.

၎င်းတို့သည် အာနာတိုးလီးယား၏ ယခင်လူမျိုးများ၏ ဘာသာရေးစာသားများကို ရေးသားမှတ်တမ်းတင်ထားပြီး၊ ဟစ်တိုက်ဘာသာဖြင့် အတန်းလိုက်ဘာသာပြန်များကို ပေးခဲ့သည်။ ဟစ်တိုက်လူမျိုးများသည် ဤအမည်မသိအာနာတိုးလီးယားလူမျိုးများ၏ဘာသာစကားကို “ဟတ်တီလီ” ဟုခေါ်ကြပြီး၊ ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားကို “နီရှုမ်လီ” ဟုခေါ်ကြသဖြင့်၊ ပညာရှင်များက ဟစ်တိုက်လူမျိုးများ၏ ယခင်လူမျိုးများကို ပရိုတို-ဟစ်တိုက်ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ပရိုတို-ဟစ်တိုက်လူမျိုးများသည် အာဗြဟံသည် ဟီဘရွန်တွင် ဆက်ဆံခဲ့ရသူများ (ကမ္ဘာဦး ၂၅:၉) ဖြစ်ဖွယ်ရှိပြီး၊ သမ္မာကျမ်းစာ၏ အစောဆုံးမှတ်တမ်းများတွင် ထပ်ခါတလဲလဲ ဖော်ပြထားသည် (ကမ္ဘာဦး ၂၆:၃၄; ထွက်မြောက်ရာ ၃:၈၊ ၁၇; စသည်)။

They also preserved in writing the religious texts of their Anatolian precursors, and gave them interlinear Hittite translations. Since the Hittites called the language of these unknown people of earlier Anatolia “Hattili” while calling their own language “Neshumli,” scholars have given the name proto-Hittites to the precursors of the Hittites. The proto-Hittites were most probably the people with whom Abraham dealt in Hebron (Gen. 25:9), and are repeatedly mentioned in the earliest records of the Bible (Gen. 26:34; Ex. 3:8, 17; etc.).

၁၆ ရာစုနှစ်၏ ဒုတိယပိုင်းတွင် ဟစ်တိုက်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ဘုရင် မာရှီလစ်ရှ် ၁ ၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ဘေဘီလုံးနီးယားသို့ စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး မြို့တော်ကို ဖျက်ဆီးကာ ဘေဘီလုံးနီးယား၏ ပထမမင်းဆက်ကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ဘေဘီလုံးနီးယားကို သိမ်းပိုက်ရန် ရှောင်ကြဉ်ခဲ့ပြီး၊ အာနာတိုးလီးယားသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိကာ ဘီစီ ၁၂၀၀ ခန့်အထိ တည်ရှိခဲ့သော အင်အားကြီးသောနိုင်ငံကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ၎င်းသည် အနာတိုးလီးယားတစ်လျှောက် အိမ်သစ်များရှာဖွေရင်း ဖြတ်သန်းသွားသော ပင်လယ်လူမျိုးများက ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် ဤနောက်ပိုင်းဖြစ်ရပ်များသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ခေတ်ကာလပြင်ပတွင် ဖြစ်ပေါ်ပြီး ဤနေရာတွင် ဆွေးနွေးမည်မဟုတ်ပါ။

In the second afl of the 16th century B.C. the Hittites, under their king Murshilish I, made a raid into Babylonia and sacked the capital city, at the same time bringing to an end of First Dynasty of Babylon. However, they refrained from taking possession of Babylonia for themselves, and returned to Anatolia, where they built a strong kingdom that lasted until about 1200 B.C. At that time it was destroyed in turn by the Sea peoples (see article on Historical Background in Volume II of this commentary), who moved through Anatolia in search of new homes. However, these later events fall outside our period and will not be discussed here.

ဟူရီယန်နှင့် မိတ္ထနိ—ဟူရီယန်လူမျိုးများသည် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အစတွင် လောကီစာသားများစွာတွင် ဖော်ပြခံရသည်။ အင်ဒို-ဥရောပ ဘာသာစကားပြောဆိုသူများဖြစ်ပြီး၊ သမ္မာကျမ်းစာဖတ်သူများအား ဟိုးရိုက် သို့မဟုတ် ဟိုးရင်မ်ဟု အမည်ဖြင့် သိကြသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၆; ၃၆:၂၀, ၂၁; တရားဟောရာ ၂:၁၂, ၂၂)။ မြောက်ဘက်မှလာပြီး၊ သူတို့သည် မြောက်ပိုင်း မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် အခြေချကာ၊ ယူဖရေးတီးမြစ်၏ ကွေ့ကြီးနှင့် ၎င်း၏မြစ်လက်တက်များဖြစ်သော ဘာလိခ် နှင့် ခါဘူရ်မြစ်များကြားတွင်ရှိသော မိတ္ထနိဘုရင့်နိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁၆ နှင့် ၁၅ ရာစုနှစ်များတွင် အီဂျစ်ဘုရင်များ ဆယ်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်က ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားကို သိမ်းပိုက်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ အာရှတိုက်အင်ပါယာကို တည်ဆောက်စဉ်၊ မိတ္ထနိဘုရင့်နိုင်ငံတဘက် စစ်ပွဲများစွာ ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်အကုန်တွင် နှစ်နိုင်ငံသည် နိုင်ငံရေးသဘောတူညီချက်တစ်ခုသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ တစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက် ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးဖြင့် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တိုက်များသည် အန္တရာယ်ရှိစွာ အင်အားကြီးထွားလာခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးများအတွက် အလားအလာရှိသော ရန်သူများအဖြစ် ယူဆခံရသည်။ ဟစ်တိုက်များသည် နောက်ဆုံးတွင် မိတ္ထနိဘုရင့်နိုင်ငံကို အနိုင်ယူပြီး၊ ၎င်းကို ဟစ်တိုက်အင်ပါယာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် သိမ်းယူခဲ့သည်။

The Hurrians and Mitanni.—Hurrian people are mentioned in many secular text from the beginning of the second millennium B.C. Speaking an Indo-European language, they are known to the Bible reader under the name of Horites, or Horims (Gen. 14:6; 36:20, 21; Deut. 2:12, 22). Having come from the north, they settled in northern Mesopotamia, and founded the kingdom of Mitanni, lying between the great bend of the Euphrates and its tributaries the Balikh and Khabur rivers. When the Egyptian kings of the Eighteenth Dynasty in the 16th and 15th centuries B.C. built up their Asiatic empire by conquering Palestine and Syria, they fought several wars against the kingdom of Mitanni. However, toward the end of the 15th century B.C. the two nations came to a political agreement, and lived on good terms with each other. By that time the Hittites had become dangerously strong, and were considered the potential enemies of the Egyptians. The Hittites were finally able to defeat the kingdom of Mitanni and absorb it as part of the Hittite Empire.

ကဿီလူမျိုးများ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင်—ဘီစီ ၁၆ ရസစီ ၁၆ ရာစုနှစ်တွင် ဟစ်တိုက်များက ဘေဘီလုံမြို့ကို ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီးပြီး ထွက်ခွာသွားပြီးနောက်၊ ကဿီလူမျိုးများသည် အခွင့်အရေးကို ဆုပ်ကိုင်ကာ ထိုနိုင်ငံ၏ အစိုးရှိသူများဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤကဿီလူမျိုးများသည် ဇာဂရို့စ်တောင်တန်းမှ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပြီး၊ ဘေဘီလိုနီယားတွင် အချိန်အတော်ကြာ အခြေချနေထိုင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ နောက်ရာစုနှစ်များစွာအထိ အောက်ပိုင်း မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား သမိုင်း၏ မှောင်မိုက်သောကာလတစ်ခုသို့ ထပ်မံရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းနှင့်ပတ်သက်သော သတင်းအချက်အလက် အနည်းငယ်သာ ရရှိနိုင်သည်။ သို့သော်၊ ကဿီဘုရင်များ၏ အမည်အများစုကို သိရှိထားပြီး၊ ကဿီဘုရင် ကဒါရှမန်-ခါဘီ တစ်ယောက်နှင့် ဘူရနာ-ဘူရီယှရှ် နှစ်ယောက်တို့က အီဂျစ်၏ အမန်ဟိုတပ် သုံးယောက်နှင့် လေးယောက် (အာခနာတွန်) ထံသို့ ရေးသားခဲ့သော စာများအချို့ ရှိထားသည်။ ၎င်းတို့သည် အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ ခေတ်သမိုင်းကို ဆက်သွယ်ပေးသည့် အလွန်အရေးကြီးသော ဆက်စပ်မှုများကို ပေးသည်။

The Kassites in Mesopotamia.—After the raiding Hittites had sacked Babylon in the 16th century B.C. and departed, the Kassites grasped the opportunity to make themselves masters of the country. These Kassites, who had probably come from the Zagros Mountains and settled in Babylonia some time before, began a rule over Lower Mesopotamia that lasted of the next several centuries. Once more we come to a dark period of Mesopotamian history concerning which very little information is available. However, most of the names of the Kassite kings are known, and some letters are extant which the Kassite kings Kadashman-Kharbe I and Burna-buriash II wrote to Amenhotep III and IV (Akhnaton) of Egypt. These provide extremely links between the chronology of Egypt and Mesopotamia.

ကဿီလူမျိုးများသည် ဖျူဒယ်စနစ်တစ်မျိုးကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး၊ နိုင်ငံကို မြို့လေးများနှင့် ရွာများပါဝင်သော ကြီးမားသော အိမ်ခြံမြေများအဖြစ် ပိုင်းခြားခဲ့သည်။ သို့သော် ဘုရင်အပေါ် ကြီးမားသော မြေရှင်များ၏ တာဝန်ဝတ္တရားများမှာ မရှင်းလင်းပါ။ နီပ္ပူရ်မြို့ကြီးသာလျှင် ကဿီအာဏာရှင်အပေါ် အမည်ခံ နာခံမှုသာရှိသော ဒေသခံအုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးနှင့် တစ်ပိုင်းလွတ်လပ်သော အဆင့်အတန်းကို ခံစားခဲ့ရသည်။

The Kassites seem to have introduced a sort of feudal system, and divided the country into great estates that in some instances contained small townships and villages. However, the obligations of the great landlords toward the king are not clear. Only the great city of Nippur seems to have enjoyed a semi-independent status, with a local ruler who owned nominal subservience to the Kassite overlord.

ထွက်မြောက်ရာအချိန်နှင့် ကိုက်ညီဖွယ်ရှိသော အနောက်အာရှရှိ အခြေအနေများ—ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်တွင်၊ ထွက်မြောက်ရာအချိန်နှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်၊ ကဿီလူမျိုးများသည် အောက်ပိုင်း မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဒေသခံ ဆီးမစ်လူမျိုးများကို ဖျူဒယ်သခင်များအဖြစ် အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏အုပ်ချုပ်မှုကို အနီးနားရှိ နိုင်ငံများသို့ ချဲ့ထွင်ရန် ရည်မှန်းချက်မရှိခဲ့ပါ။ အင်ဒို-ဥရောပ ဟူရီယန်များ သို့မဟုတ် ဟိုးရိုက်များသည် အပိုင်း မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ အာရာမစ်ဘာသာစကားပြောဆိုသူများကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ မိတ္ထနိဘုရင့်နိုင်ငံ၏ အနောက်ဘက်တွင် တိုးချဲ့လာသော ဟစ်တိုက်အင်ပါယာရှိပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းသို့ ပြင်းထန်စွာ ကျူးကျော်ခဲ့သည်၊ ၎င်းနယ်မြေသည် အီဂျစ်နှင့် မိတ္ထနိဘုရင်များက တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပိုင်ဆိုင်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

Conditions in Western Asia in the Probable Time of the Exodus.—In the 15th century B.C., probably the time of the Exodus, the Kassites ruled over the native Semitic populations of Lower Mesopotamia as feudal lords, with no aspirations of extending their rule to any of the surrounding countries. the Indo-European Hurrians, or Horites, ruled over the Aramaic-speaking populations of Upper Mesopotamia. To the west of the Mitanni kingdom was the expanding Hittite empire, which at that time made strong inroads into northern Syria, territory that was claimed partly by Egypt and partly by the Mitanni kings.

ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်း၏ ဒေသခံလူဦးရေသည် မြောက်ပိုင်းတွင် အာရာမစ်လူမျိုးများ၊ တောင်ပိုင်းတွင် ကာနန်လူမျိုးများ၊ ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွင် ဖျူနီရှန်လူမျိုးများ၊ နှင့် နိုင်ငံအများစုကို ဒေသခံအုပ်ချုပ်သူများအဖြစ် အမိုရိုက်လူမျိုးများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ သုတ်မို့စ် သုံးယောက်၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများပြီးနောက်၊ ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်း၏ အစိတ်အပိုင်းကြီးများသည် အီဂျစ်နိုင်ငံသို့ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဖာရိုဘုရင်ထံသို့ အခွန်ဆက်သွယ်ပေးခဲ့ပြီး၊ ဖာရိုဘုရင်သည် မြို့အချို့တွင် စစ်သားတပ်ဖွဲ့များနှင့် ဆီးရီးယားရှိ ယာရီမုတာနှင့် ပါလက်စတိုင်းရှိ ဂါဇာကဲ့သို့သော ဗဟိုမြို့များတွင် အဆင့်မြင့်ကော်မရှင်အရာရှိများထားရှိခဲ့သည်။

The native populations of Syria and Palestine consisted of Aramaeans in the north, Canaanites in the south, and Phoenicians in the coastal region, with Amorites as local rulers over most of the country. After the military campaigns of Thutmose III, great parts of Syria and Palestine belonged to Egypt. They were tributary to the Pharaoh, who had garrison troops in some cities and high commissioners in a few centers like Yarimuta in Syria and Gaza in Palestine.

ကျူးနီဖောင်းစာရေးစနစ်သည် အနောက်အာရှရှိ နိုင်ငံအားလုံးတွင် လူသိများပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ထိုအချိန်၏ သမိုင်းကို ကျွန်ုပ်တို့၏ နှိုင်းယှဉ်ကျယ်ပြန့်သော အသိပညာကို ရှင်းပြသည်။ ဘီစီ ၁၆ နှင့် ၁၅ ရာစုနှစ်များအတွင်း အီဂျစ်မှ အုပ်ချုပ်ခံရသော ပါလက်စတိုင်းတွင်ပင်၊ ကျူးနီဖောင်းစာရေးစနစ်ကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤစာရေးစနစ်ကို အာရှဘုရင်များ၏ တစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက် ဆက်သွယ်ရာတွင်သာမက၊ အီဂျစ်နန်းတွင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ စာပေးစာယူမှုတွင်လည်း အသုံးပြုခဲ့သည်၊ ၎င်းကို အာမာနာစာများမှ သိရှိရသည်။ ထို့ကြောင့် အီဂျစ်စာရေးဆရာများသည် ဘုရင်၏ အာရှမိတ်ဆွေများနှင့် လက်အောက်ခံများနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် ဤစာရေးစနစ်ကို သင်ယူရန် လိုအပ်ခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ ဆိုင်နိုင်းရှိ ပါလက်စတိုင်းသတ္တုတူးဖော်သူအချို့မှ တီထွင်ခဲ့သော အက္ခရာစာရေးစနစ်သစ်ဖြင့် ပါလက်စတိုင်းတွင် စမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဤရိုးရှင်းသော စာရေးစနစ်သည် ဂရိလူမျိုးများ၏ နောက်ပိုင်းပြုပြင်မွမ်းမံမှုများမှတဆင့် ယခုအချိန်အထိ တီထွင်ခဲ့သော စုံလင်သော စာရေးစနစ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။

Cuneiform writing was known everywhere and extensively used in all countries of Western Asia. This accounts for our comparatively extensive knowledge of the history of that time. Even in Palestine, ruled during the 16th and 15th centuries B.C. by Egypt, cuneiform writing was widely used. This script was employed not only in the correspondence of Asiatic rulers with one another but also in their correspondence with the Egyptian court, as we know from the Amarna Letters. Egyptian scribes therefore had to learn this system of writing for their dealings with the king’s Asiatic friends and subjects. At the same time experiments were made in Palestine with a new alphabetic system of writing, invented by some Palestinian miners at Sinai. This simple system of writing became in time, through later modifications by the Greeks, perhaps the most perfect script ever to be invented.

ပုရာဝတ္ထုခေတ်အတွင်း အနောက်အာရှရှိ နေရာအများစုတွင် ယဉ်ကျေးမှုဘဝသည် အဆင့်မြင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ မြို့များတွင် ခိုင်ခံ့သော ခံတပ်စနစ်များ၊ ကောင်းမွန်စွာ တည်ဆောက်ထားသော နန်းတော်များနှင့် ဘုရားကျောင်းများ ရှိခဲ့သည်။ လက်မှုပညာနှင့် အနုပညာသည် အလွန်ဖွံ့ဖြိုးခဲ့ပြီး၊ စစ်ပွဲစနစ်သည် နောက်ရာစုနှစ်များစွာအထိ တည်ရှိခဲ့သည့် အဆင့်တစ်ခုသို့ ပြီးပြည့်စုံခဲ့သည်။ မောရှေ၏အချိန်မတိုင်မီ ရာစုနှစ်နှစ်ခုခန့်တွင် အကြီးမားဆုံး တိုးတက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ကော့ကေးဆပ်တောင်တန်းမှ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ဟိုက်ဆို့စ်ဟုခေါ်သော လူမျိုးအချို့က မြင်းနှင့် ရထားကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် စက်ယန္တရားစစ်ပွဲ၏ အစပြုချက်ဖြစ်ပြီး၊ ဘီးတပ်စစ်တပ်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၏ အစပြုချက်ဖြစ်သည်။

Cultural life reached a high level in most parts of Western Asia during the patriarchal age. The cities possessed strong fortification systems and well-built palaces and temples. Craftsmanship and art were highly developed, and the system of warfare had been perfected to a level on which it remained for many centuries afterward. The greatest improvement had been made about two centuries before the time of Moses, when some peoples known under the name of Hyksos, who had probably come from beyond the Caucasus of Mountains, had introduced the horse and chariot. This was the beginning of mechanical warfare, and the starting point for the development of armies on wheels.

အနောက်အာရှရှိ နိုင်ငံအားလုံး၏ ဘာသာရေးအယူအဆများသည် အနည်းငယ်ဆင်တူသည်။ ဤလူမျိုးအားလုံးသည် ဘုရားမျိုးစုံကိုးကွယ်သူများဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ဘုရားများကို မြင်သာထင်သာရှိသော ရုပ်တုများအဖြစ် ကိုးကွယ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ကိုးကွယ်ရာနေရာများသည် ဘုရားကျောင်းအဆောက်အအုံများ သို့မဟုတ် သမ္မာကျမ်းစာတွင် “မြင့်သောနေရာများ” ဟုခေါ်သော အပြင်ဘက်ရှိ သန့်ရှင်းသောနေရာများဖြစ်သည်။ ဘာသာရေးထုံးတမ်းများသည် တိရစ္ဆာန်ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့် အခြားပူဇော်ပသခြင်းများနှင့် ဆက်စပ်ခဲ့သည်။ အချို့ကိစ္စများတွင် လူသားများကို ပူဇော်ခဲ့သည်။ ဘုရားများသည် များသောအားဖြင့် သဘာဝ၏ အင်အားများကို ပုဂ္ဂိုလ်ပြုထားသည်။ လူမျိုးအများစုတွင် နေနှင့်လဘုရားများသည် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သော်လည်း၊ အခြားလူမျိုးများ၏ အဓိကဘုရားများသည် မိုးသက်မုန်တိုင်းဘုရား သို့မဟုတ် သဘာဝ၏ အခြားဘုရားများဖြစ်သည်။ ကာနန်လူမျိုးများတွင် ဘာအယ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ တမ္မုဇ်ကဲ့သို့သော မွေးဖွားနိုင်မှုဘုရားများသည် အများဆုံး ကိုးကွယ်ခံရပြီး၊ ဒေသခံစိန့်များကဲ့သို့ ဒေသခံဘုရားများစွာသည် ဂုဏ်ပြုခြင်းခံရသည်။

The religious concepts of all Western Asiatic nations were somewhat similar. All these peoples were polytheists, and worshiped idols as visible representations of their gods. Their places of worship were either temple buildings or sacred places in the open air, called in the Bible “high places.” Religious rites were connected with sacrifices of animals and other offerings. In some cases human beings were offered. The gods were usually personified forces of nature. Among most peoples the major roles were played by sun- and moon-gods, but the principal deities of other peoples were storm-gods or other divinities of nature. The gods of fertility—Baal among the Canaanites, Tammuz in Mesopotamia—were most widely worshiped, and numerous local deities, like local patron saints, received much honor.

ရှေးခေတ်ပုဂံလူမျိုးအားလုံးသည် ဝိညာဉ်၏ မသေနိုင်သောအခြေအနေကို ယုံကြည်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ သာယာမှုသည် ခန္ဓာကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ခြင်းနှင့် သေဆုံးသူအတွက် ပြုလုပ်သော ထုံးတမ်းများပေါ်တွင် မူတည်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သေဆုံးသူများကို စီစဉ်ရာတွင် ဂရုတစိုက်ရှိခဲ့သည်။ သေဆုံးသူသည် ဘဝ၏ပျော်ရွှင်မှုများကို ခံစားနိုင်ရန်အတွက်၊ အစားအသောက်နှင့် အဖျော်ယမကာ၊ ပရိဘောဂ၊ ကိရိယာများ၊ လက်နက်များ၊ နှင့် လက်ဝတ်ရတနာများကို နောင်ဘဝတွင် အသုံးပြုရန်အတွက် သင်္ချိုင်းများတွင် ထားရှိလေ့ရှိသည်။

All pagan nations of antiquity believed in the immortal state of the soul, whose welfare was regarded as depending on the care of the body and the rites performed for the deceased. Therefore much care was taken in disposing of the dead. In order that the departed might have everything he needed to enjoy the pleasures of life, food and drink, furniture, tools, weapons, and jewelry were usually placed in graves for use in the afterlife.

အီဂျစ်နိုင်ငံသမိုင်း - ဘီစီ ၁၅ရာစုမတိုင်မီ

II. Egypt Before the 15th Century B.C.

အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အစောဆုံးကာလသမိုင်းသည် အနောက်အာရှသမိုင်းကဲ့သို့ လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်မှုများနှင့် ဒဏ္ဍာရီများဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသည်။ ပညာရှင်များက အိုးဆီးရစ်နှင့် ဆက်တို့၏ အီဂျစ်ထီးနန်းအတွက် တိုက်ခိုက်မှုဆိုင်ရာ ဒဏ္ဍာရီများတွင် သမိုင်းမတိုင်မီ ဖြစ်ရပ်များကို တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသော်လည်း ဤဒဏ္ဍာရီများတွင် သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံရှိသည်ဟု မသေချာပါ။ သမိုင်းမတင်မီ ပညာရှင်များက ရွာများနှင့် သင်္ချိုင်းများကို တူးဖော်ခဲ့သော်လည်း၊ ဤအစောဆုံးရုပ်ကြွင်းများ၏ တိကျသော ခေတ်သတ်မှတ်မှုသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကဲ့သို့ ခက်ခဲပြီး ယခုထိ မပြီးမြောက်ခဲ့ပေ။

The history of the earliest period in Egypt is, like that of Western Asia, shrouded in mystery and legends. Scholars have thought to find reminiscences of some prehistoric events in old Egyptian myths, like that which describes the fight between the gods Osiris and Set for the throne of Egypt. But it is far from certain that these myths have any historical background. Prehistorians, on the other hand, have excavated some villages and cemeteries that they date in the predynastic period, but the exact dating of these supposedly early remains is just as difficult as the early dating in Mesopotamia, and has not yet been achieved.

သို့သော်၊ အီဂျစ်ယဉ်ကျေးမှုသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ လှုံ့ဆော်မှုများ ရရှိခဲ့သည်ဟူသော သက်သေထင်ရှားရှိသည်။ အစောဆုံး အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများကို တိုင်ဂရစ်-ယူဖရေးတီးစ်ချိုင့်ဝှမ်းကဲ့သို့ အုတ်ဖြင့်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ နံရံများတွင် အကန့်များဖြင့် ဖောက်ထားသော ဗိသုကာပုံစံများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ နှစ်နိုင်ငံစလုံးတွင် တံဆိပ်များနှင့် အိုးခွက်များ သို့မဟုတ် အခြားပစ္စည်းများအတွက် အလှဆင်ရာတွင် ဆင်တူသော အနုပညာဒီဇိုင်းများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ စာရေးခြင်းဆိုင်ရာ အယူအဆသည် ဆူမားရီးယန်းများမှ အီဂျစ်သို့ ရောက်ရှိလာပုံရပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးများက လုံးဝသီးခြားဖြစ်သော မတူညီသော စာရေးစနစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ ရရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆရသော အခြားယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများတွင် သတ္တုဗေဒ၊ အိုးခွက်ပြုလုပ်ရာတွင် ဘီးအသုံးပြုခြင်း၊ နှင့် ဆလင်ဒါတံဆိပ်တို့ ပါဝင်သည်။

However, there is clear evidence that the Egyptian culture owed its impulses to Mesopotamia. The earliest monumental buildings were built of brick, as in the Tigris-Euphrates valley, with the same architectural features known as walls with paneled recesses. In both countries similar artistic designs were used on seals and for the decorations of vessels or other objects. Also, the idea of writing seems to have reached Egypt from the Sumerians, although the Egyptians developed a different, entirely independent script. Among other cultural achievements that Egypt probably received from Mesopotamia are to be listed metallurgy, the potter’s wheel, and the cylinder seal.

ရှေးအီဂျစ်ခေတ်သတ်မှတ်ချက်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အစောဆုံးခေတ်သတ်မှတ်ချက်သည် အနောက်အာရှကဲ့သို့ ရာစုနှစ်ပြောင်းလဲပြီးနောက် သိသိသာသာ လျှော့ချခံခဲ့ရသည်။ ထိုအချိန်က ပညာရှင်များက မင်းဆက်ကာလ၏အစကို ဘီစီ ဆဌမ သို့မဟုတ် ပဉ္စမထောင်စုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ခဲ့ကြပြီး၊ အမေရိကန် အီဂျစ်ပညာရှင် ဂျိမ်းစ် အိပ်ချ် ဘရီးစတက်က “ဘီစီ ၄၂၄၁ တွင် ပြက္ခဒိန်ကို အီဂျစ်သို့ မိတ်ဆက်ခဲ့သည်” ဟူသော “ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် သိရှိထားသည့် အစောဆုံးသေချာသောရက်စွဲ” ဟု အလေးအနက်ရေးသားခဲ့သည် (A History of Egypt, စာမျက်နှာ ၁၄)။ ထိုနောက်ပိုင်း တွေ့ရှိမှုများက ဤရက်စွဲနှင့် အခြားအစောဆုံးရက်စွဲများကို မမှန်ကန်ကြောင်း ပြသခဲ့ပြီး၊ ပညာရှင်များသည် အီဂျစ်ခေတ်သတ်မှတ်ချက်ကို လျှော့ချရန် ဖိအားပေးခံခဲ့ရသဖြင့် မင်းဆက်ကာလ၏အစကို ယခုအခါ ဘီစီ ၃၁၀၀ မှ ၂၈၀၀ ကြားတွင် သတ်မှတ်ထားသည်။ သို့သော် ပညာရှင်များကြားတွင် အီဂျစ်ခေတ်သတ်မှတ်ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ တစ်ညီတစ်ညွတ်မရှိသေးပါ။

The Chronology of Ancient Egypt.—The early Egyptian chronology has, like that of Western Asia, experienced some drastic reductions since the turn of the century. At that time scholars dated the beginning of the dynastic period in the sixth or fifth millennium B.C., and the great American Egyptologist James H. Breasted wrote emphatically that the calendar was introduced to Egypt in 4241 B.C., “the earliest fixed date in the history of the world as known to us” (A History of Egypt, p. 14). Discoveries made since that time have shown that the conclusions which resulted in this date and other early dates were wrong; thus scholars have been forced to reduce the Egyptian chronology so much that the beginning of the dynastic period is now placed between 3100 and 2800 B.C. Even yet scholars have reached no unanimity in the chronology of Egypt.

ဤနောက်တွင် ဖော်ပြမည့်ရက်စွဲများသည် အီဂျစ်ပညာရှင်များက လက်ရှိလက်ခံထားသော အနိမ့်ဆုံး၊ ဆိုလိုသည်မှာ နောက်ဆုံးရက်စွဲများဖြစ်သည်။ ဘီစီ ၂၂၀၀ မတိုင်မီကာလများအတွက် ရက်စွဲများသည် ၅၀ မှ ၁၀၀ နှစ်အထိ မမှန်ကန်နိုင်ကြောင်း၊ ဘီစီ ၂၂၀၀ မှ ၂၀၀၀ ကာလများအတွက် ၂၅ မှ ၅၀ နှစ်အထိ မမှန်ကန်နိုင်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ ဘီစီ ၁၉၉၁ မှ ၁၇၇၈ အထိ ဆယ်နှစ်မြောက်မင်းဆက်တွင်သာ နက္ခတ္တဗေဒဆိုင်ရာ စာသားများအပေါ် အခြေခံထားသောကြောင့် ရက်စွဲများ၏ မှန်ကန်မှုကို သေချာစွာ ယုံကြည်နိုင်သည်။ ဘီစီ ၁၇၇၈ နောက်ပိုင်း ၂၀၀ နှစ်အတွက် ထပ်မံ၍ မသေချာမှုရှိပြီး၊ ဘီစီ ၁၅၈၀ ခန့်မှစတင်သော ဆယ်ရှစ်မြောက်မင်းဆက်အတွက် ရက်စွဲများတွင် နှစ်အနည်းငယ်အထိ အမှားအတွက် ခွင့်ပြုရမည်ဖြစ်သည်။

The dates given hereafter are the lowest, that is latest, accepted by Egyptologists at the present time. It is recognized by them that those of the period lying before 2200 B.C. may be off by 50 to 100 years, and that those from 2200 to 2000 B.C. may be off by 25 to 50 years. It is only in the Twelfth Dynasty, dating from 1991 to 1778 B.C., that we are certain of the correctness of our dates, since they are based on astronomical texts. For the period after 1778 B.C. there is again no certainty for 200 years, and for the dates of the Eighteenth Dynasty, from about 1580 B.C., we still have to allow a margin of error of a few years.

ဤမှတ်ချက်များကို အီဂျစ်သမိုင်း၏ အစောဆုံးကာလများအတွက် စာအုပ်များတွင် တွေ့ရှိမည့် ကွဲလွဲသော ရက်စွဲများစွာကို လွယ်ကူစွာ လက်ခံမည့်အစား သတိထားရန် ရည်ရွယ်ပြီး ပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ စာအုပ်အများစုသည် ယခုအခါ ခေတ်မမီတော့သလို၊ မကြာသေးမီက ထုတ်ဝေထားသော စာအုပ်များတွင်ပါဝင်သော ရက်စွဲများသည် နောက်ထပ်သက်သေများ ရရှိလာသည်နှင့် လျှော့ချရန် လိုအပ်နိုင်သေးသည်။ ထို့ကြောင့် ဤနောက်တွင် ဖော်ပြမည့် တတိယထောင်စုနှစ်အတွက် ရက်စွဲများသည် အီဂျစ်ပညာရှင်များက လက်ရှိလက်ခံထားသော ရက်စွဲများဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် မလွဲမသွေ မှန်ကန်သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ သို့သော်၊ သမိုင်းပညာရှင်သည် သမိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ရက်စွဲများလိုအပ်ပြီး၊ ခေတ်သတ်မှတ်ချက်၏ မသေချာမှုများကို သတိပြုမိသော်လည်း၊ ခေတ်သတ်မှတ်ချက်ကို လုံးဝလျစ်လျူရှုခြင်းဖြင့် ဖြစ်ရပ်များ၏ ဖြစ်စဉ်ကို ပုံဖော်ပြသမရနိုင်ပါ။

These remarks are made in order to caution the reader against readily accepting any of the many conflicting dates for the early periods of Egyptian history that he will find in books. Most of these books are already outmoded, and those recently produced contain dates that may still have to be reduced as soon as further evidence becomes available. Hence dates for the third millennium, which are hereafter given, are those currently accepted by Egyptologists, but they are not necessarily correct. However, the historian needs dates for reconstructing history, for he cannot give a picture of the course of events by ignoring chronology entirely, even if he is aware of its uncertainties.

ပရိုတိုဒိုင်နက်စတစ်ကာလ - ပထမနှင့် ဒုတိယမင်းဆက်များ
ဤကာလအကြောင်း သိရှိထားသည်မှာ အနည်းငယ်သာဖြစ်ပြီး၊ ဤကာလတွင် နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တစ်ခုတည်းသော ထီးနန်းအောက်တွင် ပေါင်းစည်းခဲ့ပုံရသည်။ ဤပေါင်းစည်းမှုကို ပထမမင်းဆက်၏ ပထမဆုံးအုပ်ချုပ်သူ မင်းကြီး မီနီးစ်ထံ ထုံးတမ်းစဉ်လာအရ ဂုဏ်ပြRobinhood’s Bayပြုထားသည်။ ဤပေါင်းစည်းမှုမတိုင်မီ—မည်သူမဆို ပြီးမြောက်ခဲ့သည်—အီဂျစ်နိုင်ငံသည် နှစ်နိုင်ငံအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ဤအရာသည် ဘုရင်၏ ဘွဲ့အမည်၊ နိုင်ငံ၏ အီဂျစ်အမည်၊ အစိုးရဖွဲ့စည်းပုံ၏ နှစ်မျိုးဖွဲ့စည်းမှု၊ နှင့် အခြားသက်သေများတွင် ထင်ဟပ်သည်။

The Protodynastic Period—First and Second Dynasties.—Little is known of this period, during which the whole country seems to have been united under one crown for the first time. Traditionally this achievement is attributed to King Menes, first ruler of the First Dynasty. Previous to this unification—by whomsoever it was accomplished—Egypt had consisted of two countries. This is reflected in the titulary of the king, in the Egyptian name of the country, in the dual organization of the government retained throughout its history, and many other evidences.

ပထမမင်းဆက်၏အစတွင် အသုံးပြုခဲ့သော စာရေးစနစ်သည် မည်သည့်ထင်ရှားသော ရှေ့ပြေးများမရှိဘဲ ပေါ်ပေါက်လာပုံရသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဆူမားရီးယန်းများကဲ့သို့ ဖွံ့ဖြိုးမှုအဆင့်များကို ဖြတ်သန်းခဲ့သည်ဟူသော သက်သေမရှိပါ။ ထို့ကြောင့် အီဂျစ်လူမျိုးများသည် အခြားလူမျိုးတစ်မျိုးနှင့် ထိတွေ့မှုမှတစ်ဆင့် ဖွံ့ဖြိုးပြီးသော စာရေးခြင်း၏ အခြေခံမူများကို လက်ခံရယူခဲ့သည်ဟူသော ကောက်ချက်ထွက်ပေါ်လာသည်။ ဆူမားရီးယန်းများသည် အီဂျစ်လူမျိုးများမတိုင်မီ စာရေးစနစ်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် တစ်ခုတည်းသော လူမျိုးဖြစ်သည့်အတွက်၊ စာရေးခြင်း၏ အယူအဆသည် ဆူမားရီးယန်းများမှ အီဂျစ်လူမျိုးများသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ပထမနှင့် ဒုတိယမင်းဆက်များ၏ ပထမဆုံးရေးသားမှုများသည် တိုတောင်းပြီး ကျဉ်းမြောင်းသောပုံစံဖြစ်သည်။ ဤအချက်ကြောင့် ၎င်းတို့ကို ဖတ်ရှုရန် ခက်ခဲသည်။ သို့သော်၊ စာရေးစနစ်သည် အပြည့်အဝဖွံ့ဖြိုးပြီးဖြစ်ပြီး၊ ရာစုနှစ်များစွာကြာရှည်ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။

The system of writing used at the beginning of the First Dynasty seems to be without any recognizable antecedents. There is no evidence that Egypt went through stages of development, as did the Sumerians in Mesopotamia. Hence the conclusion is reached that the Egyptians adopted fully developed principles of writing through contact with another people. Since there is evidence that the Sumerians were the only people who possessed a script before the Egyptians did, the possibility is great that the idea of writing was passed on to the Egyptians by the Sumerians. The first inscriptions of the First and Second Dynasties are short, and in abbreviated form. This is the reason that they are difficult to read. However, the system of writing was already fully developed, and remained essentially the same for many centuries.

အီဂျစ်၏ ဟိုင်ရိုဂလစ်ဖစ်စာရေးစနစ်သည် သန့်စင်သော ပုံဆွဲစာရေးစနစ်ဖြစ်သည်။ ပုံသင်္ကေတတစ်ခုသည် ၎င်းဖော်ပြထားသော အရာဝတ္ထုကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် ရီးဘတ်စ်နိယာမအရ အသံတူသော်လည်း အဓိပ္ပာယ်လုံးဝကွဲပြားသည့်အရာတစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်။ ဤအခြေခံမူကို ရှင်းလင်းစေရန် အင်္ဂလိပ်ဥပမာတစ်ခုကို အသုံးပြုနိုင်သည်- တယောဟူသော ပုံသည် လိမ်ညာသူတစ်ဦးကို ရီးဘတ်စ်နည်းဖြင့် ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်။ အလားတူပင်၊ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် အိမ်တစ်လုံးကို ဖော်ပြရန် ပါဟူသော အိမ်ပုံသင်္ကေတကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ အခြားအကြောင်းအရာတစ်ခုတွင် လမ်းလျှောက်ခြင်းဟူသော စကားလုံးကို ဖော်ပြရန် တူညီသော သင်္ကေတကို အသုံးပြုခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ လမ်းလျှောက်ခြင်းကိုလည်း အီဂျစ်ဘာသာစကားတွင် ပါဟု ခေါ်ဆိုသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤစာရေးစနစ်သည် ကွန်ကရစ်နှင့် စိတ္တဇအတွေးများကို ဖော်ပြရန် သင်္ကေတရာပေါင်းများစွာ လိုအပ်သည်။ ထို့ကြောင့် အီဂျစ်စာရေးစနစ်သည် သင်ယူရန်ခက်ခဲသည်။ တစ်ဦးချင်းသင်္ကေတများကို နောက်ပိုင်းတွင် ဟိုင်ရာတစ်ဟု ခေါ်သော စာလုံးကျဉ်းသောစာရေးနည်းဖြင့် ရိုးရှင်းစွာ ရေးသားခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် ဒီမိုတစ်စာရေးနည်းဖြင့် ပိုမိုရိုးရှင်းလာသော်လည်း၊ ခရစ်ယာန်ကာလတွင် ဂရိအက္ခရာစာရေးစနစ်ဖြင့် အစားထိုးခံရသည်အထိ မရှုပ်ထွေးမှု ဆက်လက်ရှိနေခဲ့သည်။

The hieroglyphic Egyptian script is pure picture writing. A sign may stand for the object depicted, or according to the rebus principle for something that is similar in sound, although entirely different in meaning. An English example may be used to make this principle clear: The picture of a lyre, a stringed instrument, can be used in a rebus for a liar, a person who tells an untruth. In the same sense the Egyptians used the picture of a house, called per, to depict a house, but used the same sign in another context for the word to walk, since walking was also called per in the Egyptian language. Such a system of writing needed many hundreds of signs to express every concrete and abstract thought. Thus the Egyptian system of writing was hard to learn. The individual signs were later abbreviated in cursive writing, which is called hieratic, and even more so in the later demotic script, but remained essentially complicated until the Greek alphabetic script replaced the old system in the Christian period.

ပထမနှင့် ဒုတိယမင်းဆက်များ၏ ဘုရင်များ၏ သင်္ချိုင်းများကို အဘိုင်ဒို့စ်မြို့တွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ သို့သော်၊ အောက်အီဂျစ်မြို့တော် မန်ဖစ်၏ သင်္ချိုင်းကုန်းဖြစ်သော ဆက္ကာရာတွင်လည်း ဤဘုရင်များထဲမှ အချို့၏ သင်္ချိုင်းများကို တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဤအဆောက်အအုံများထဲမှ မည်သည့်အရာကို သင်္ချိုင်းအဖြစ်နှင့် မည်သည့်အရာကို အထိမ်းအမှတ်သင်္ချိုင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ရမည်ကို မသေချာပါ။ အစောဆုံးသင်္ချိုင်းများကို အုတ်နှင့် သစ်သားဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့သော်လည်း၊ ဒုတိယမင်းဆက်၏ နိဂုံးပိုင်းတွင် ပထမဆုံးသော ကျောက်သားသင်္ချိုင်းခန်းများကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

Royal tombs of the kings of the first two dynasties have been found in the sacred city of Abydos. However, tombs of some of the same kings have also been unearthed at Saqqara, the necropolis of the Lower Egyptian capital Memphis. It is therefore not certain which of these structures must be considered as tombs and which only as cenotaphs. The early tombs were built of brick and timber, but toward the end of the Second Dynasty the first tomb chambers were built of stone.

ပါလာမိုကျောက်စာဖြင့်၊ ထိုကာလ၏ မအောင်မြင်သော မှတ်တမ်းများမှ သိရှိရသည်မှာ၊ ဒုတိယမင်းဆက်မှစတင်၍ နှစ်နှစ်တစ်ကြိမ် ဘဏ္ဍာရေးသန်းခေါင်စာရင်းကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ နိုင်းမြစ်၏ နှစ်စဉ်မြင့်တက်မှုကို ဂရုတစိုက် စောင့်ကြည့်ပြီး အနာဂတ်အတွက် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ သင်္ဘောတည်ဆောက်ရေးသည် အီဂျစ်၏ စီးပွားရေးတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ ကြေးနီလုပ်ငန်းသည် မင်းကြီး ခါဆတ်ချမိုင်က သူ့ကိုယ်သူ အဆမတန်ကြီးမားသော ကြေးနီရုပ်ထုကို ပြုလုပ်နိုင်သည်အထိ ကြီးကျယ်သော ကျွမ်းကျင်မှုကို ရရှိခဲ့သည်။

Through the Palermo Stone, containing fragmentary annals of that period, we learn that, from the Second Dynasty, a fiscal census was taken every second year, that the annual rising of the Nile was carefully watched and regularly recorded for future reference, that shipbuilding played an important role in Egypt’s economy, and that the copper industry had reached so great a proficiency that King Khasekhemui had a copper statute of himself made in life size.

ရှေးဘုရင့်နိုင်ငံ - တတိယမှ ဆဌမမင်းဆက်များ။ ပိရမစ်ခေတ်သည် တတိယမင်းဆက်နှင့်အတူ စတင်ခဲ့သည်။ ကျောက်သားအထိမ်းအမှတ် အဆောက်အအုံများ၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုသည် မယုံနိုင်စရာ လျင်မြန်ခဲ့သည်။ သင်္ချိုင်းခန်းတစ်ခုအတွက် ကျောက်သားကို ပထမဆုံးအသုံးပြုပြီး ၅၀ နှစ်အတွင်း၊ မင်းကြီး ဇိုဆာသည် ဆက္ကာရာတွင် အမြင့်ပေ ၂၀၀ ရှိသော အဆင့်လိုက်ပိရမစ်ကို လုံးဝကျောက်သားဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို ကျောက်သားအဆောက်အအုံများစွာနှင့် အလျား ၁၈၀၀ ပေ၊ အကျယ် ၄၁၅ ပေရှိသော ဝိုင်းပတ်နံရံဖြင့် ဝန်းရံထားသည်။ နောက်ထပ် ၇၅ နှစ်အတွင်း ကျောက်သားဖြင့် အလုပ်လုပ်ခြင်းကို ကောင်းစွာ ကျွမ်းကျင်လာခဲ့ပြီး၊ မင်းကြီး ခူဖူ (ချီအော့ပ်စ်) သည် ဂီဇဟ်ရှိ အကြီးကျယ်ဆုံးသော ကျောက်သားအထိမ်းအမှတ် အဆောက်အအုံဖြစ်သည့် အမြင့်ပေ ၄၈၀ ရှိသော မဟာပိရမစ်ကို တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ကျောက်သားတန်ချိန် ၆,၂၅၀,၀၀၀ ပါဝင်ပြီး၊ ကျောက်တုံးတစ်တုံးစီသည် ပျမ်းမျှအားဖြင့် တန်ချိန် ၂.၅ ရှိသည်။ သူ၏သားတော် ခပ်ဖရင်နှင့် မြေးတော် မိုင်ဆီးရီနပ်စ်တို့သည် အနည်းငယ်သေးငယ်သော ပိရမစ်များကို အနီးတွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ ကြီကျယ်ခမ်းနားမှုဖြင့် ယခုထိ တည်ရှိနေသည်။

The Old Kingdom—Third to Sixth Dynasty.—The pyramid age began with the Third Dynasty. The development of monumental stone buildings was incredibly fast. Within 50 years of the first known use of stone for the lining of a tomb chamber, King Zoser built the step pyramid at Saqqara completely of stone, 200 feet high. He surrounded it with numerous stone buildings and an enclosure wall, the whole complex being 1,800 feet long and 415 feet wide. During the next 75 years work in stone had been so well mastered that King Khufu (Cheops) was able to erect the greatest stone monument ever built, the Great Pyramid at Gizeh. This was 480 feet high, and consisted of 6,250,000 tons of stone, with each block averaging 21/2 tons. His son Chephren and grandson Mycerinus built adjoining pyramids that were only slightly smaller and are still standing in all their majesty.

ဘုရင်များသည် ၎င်းတို့၏ သင်္ချိုင်းများဖြစ်သော ပိရမစ်များကို ထာဝရတည်မြဲရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ရုပ်အလောင်းများကို ထာဝရထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ဤအစောဆုံးဘုရင်များသည် သဘာဝနှင့် လူသားများ၏ ဖျက်ဆီးမှုကို ရာစုနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ခံနိုင်ရည်ရှိသော အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများကို တည်ဆောက်ရာတွင် အောင်မြင်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ ရုပ်အလောင်းများနှင့် သင်္ချိုင်းထဲသို့ ယူဆောင်သွားသော ရတနာများကို ဓားပြများ၏ လက်မှ ကာကွယ်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။ ပိရမစ်တည်ဆောက်သူများ၏ ရုပ်အလောင်းများထဲမှ တစ်ခုမျှ ဓားပြများ၏ လက်မှ လွတ်မြောက်ခြင်းမရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ရတနာများသည် ၎င်းတို့၏ ပိုင်ရှင်များ၏ ကံကြမ္မာကို မျှဝေခံစားခဲ့ရသည်။

The kings built tombs—the pyramids are royal tombs and nothing else—that were intended to last for eternity and to ensure the preservation of the king’s body for all time. These early monarchs succeeded in building monuments that have withstood the destructive forces of nature and man for thousands of years, but they were not able to guarantee the protection of their bodies and the treasures that they took with them into the grave. Not one of the pyramid builders’ bodies has escaped the hand of robbers, and their treasures shared the fate of their owners.

အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားရင်းမြစ်များကို နတ်ဘုရားအဖြစ် ကိုးကွယ်ခံရသော ဘုရင်များအတွက် သင်္ချိုင်းနေရာများ ပေးအပ်ရန် ရာစုနှစ်များစွာ သုံးစွဲခဲ့သည်။ ဘုရင်တစ်ပါး အသက်ရှင်နေထိုင်စဉ် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလူဦးရေအားလုံးသည် လယ်ကွင်းအလုပ်များ မလုပ်ရသည့် ရာသီများတွင် ကျောက်များထုတ်ယူရန်၊ ကျောက်တုံးများ သယ်ယူရန်နှင့် အမှန်တကယ် တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများအတွက် ဆင့်ခေါ်ခံခဲ့ရသည်။ ထိုသို့သော အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံတစ်ခု ပြီးစီးပြီး ဘုရင်သေဆုံးသွားသောအခါ၊ လူထုအတွက် သက်သာရာမရှိခဲ့ဘဲ၊ နောက်ဆက်တွဲဘုရင်သည် ထပ်မံ၍ ပိရမစ်တစ်ခုကို စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရာစုနှစ်များစွာ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ ရလဒ်အနေဖြင့် အီဂျစ်၏ စီးပွားရေးသည် ကုန်ခမ်းသွားခဲ့ပြီး၊ ပိရမစ်များသည် မျိုးဆက်တစ်ခုစီတိုင်း သေးငယ်လာခဲ့ပြီး၊ မတည်ငြိမ်မှုများသည် နောက်ဆုံးတွင် အမျိုးသားရင်းမြစ်များကို ဖြုန်းတီးမှုကို အဆုံးသတ်စေသည့် တော်လှန်ရေးတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

The national resources of Egypt were expended in this way for centuries, to provide burial places for the deified kings. While a king lived all the male population of Egypt was subject to summons, during the seasons when no field work was done, for work in the quarries, for the transport of the blocks of stone, and for the actual building operations. When such a monument was finished and the king had finally died, there was no relief for the poor populace, since the royal successor would start the whole process over again, and build another pyramid. This went on for centuries; consequently Egypt’s economy became exhausted, with the result that the pyramids became smaller with every generation, and the fermenting unrest finally caused a revolution that ended this squandering of the national resources.

အောက်ခ်စ်ကီးနမ်း ခေတ်သည် ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်မြင့်မားသော အချိန်ကာလတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို အထူးသဖြင့် ၎င်း၏ ဗိမာန်ရေးရာ အထိမ်းအမှတ်များတွင် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ပိရမစ်ဆောက်လုပ်သူများ၏ နည်းပညာနှင့် သိပ္ပံဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများသည် အလွန်ထူးခြားပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဘီးနည်းပညာ—အီဂျစ်သို့ ရာစုနှစ်များစွာအကြာမှသာ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်—မသိရှိဘဲ၊ ပုံးကြိုးနှင့် ကရိန်းမပါဘဲ ကြီးမားသော ကျောက်တုံးများကို ကိုင်တွယ်နိုင်ခဲ့သည်မှာ အံ့ဖွယ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ကြိုးများ၊ လှေတပ်များ၊ လီဗာများနှင့် စောက်နံရံများဖြင့် လူအားဖြည့်ကာ အဆင့်မြင့် အလုပ်တစ်ခုကို လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။

The Old Kingdom reached a high cultural level. This is especially seen in its architectural monuments. The technical and scientific achievements of the pyramid builders remain extremely remarkable. It is marvelous that they were able to handle such enormous amounts of stone without a knowledge of the wheel—which came to Egypt only several centuries later—and without either pulley or crane. They were capable of doing a first-class job by sheer man power with the help of ropes, sledges, levers, and sloping ramps.

ရောက်ရှိခဲ့သော တိကျမှုသည် မယုံနိုင်လောက်အောင် ထူးခြားပြီး၊ ခေတ်သစ် ဆောက်လုပ်သူများဖြင့်ပင် တိုးတက်ရန် ခဲယဉ်းသည်။ ဂရိတ်ပိရမစ်သည် ဤတိကျမှုကို သရုပ်ပြရန် နမူနာတစ်ခုအဖြစ် ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ ထိုအထိမ်းအမှတ်သည် မူလက မညီညာသော မြေပြန့်တစ်ခုပေါ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ အနောက်မြောက်ထောင့်မှ အရှေ့တောင်ထောင့်အထိ မျှတသော မျက်နှာပြင်မှ သွေဖည်မှုသည် ၀.၀၀၄ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိသည်။ ပိရမစ်၏ စတုရန်းပုံသဏ္ဌာန်နှင့်ပတ်သက်၍လည်း အလားတူ တိကျမှုရှိပြီး၊ မြောက်နှင့်တောင်ဘက်ခြမ်းများအကြား ၀.၀၉ ရာခိုင်နှုန်းသာ အမှားရှိကာ၊ အရှေ့နှင့်အနောက်ဘက်ခြမ်းများအကြား ၀.၀၀၃ ရာခိုင်နှုန်းသာ အမှားရှိသည်။

The precision that was reached is almost fantastic, and can hardly be improved on by modern builders. The Great Pyramid may once more serve as an example to illustrate this precision. That monument was erected on an originally uneven plateau, which had been leveled off so accurately that the deviation from the true plane from the northwestern to the southeastern corner amounts to only .004 per cent. The same precision existed in regard to the squareness of the pyramid, showing an error of only .09 per cent between its northern and southern sides, and of only .003 per cent between its eastern and western sides.

အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ရှုပ်ထွေးသော သင်္ချာစနစ်တစ်ခုရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ သင်္ချာစာသားများက ၎င်းတို့သည် ဖြတ်တောက်ထားသော ပိရမစ် သို့မဟုတ် ဆလင်ဒါ၏ ထုထည်ကို မှန်ကန်စွာ တွက်ချက်နိုင်ကြောင်း ပြသသည်။ အောက်ခ်စ်ကီးနမ်း ခေတ်တွင် ၎င်းတို့၏ ဆေးပညာသည် ထိရောက်မှုအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ ထောင်စုနှစ်များစွာ အနည်းငယ်သာ တိုးတက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရှေးကမ္ဘာတွင် အလွန်ကျော်ကြားခဲ့ပြီး၊ ဂရိလူမျိုးများပင် ရှေးအီဂျစ်ဆရာဝန်တစ်ဦးကို ၎င်းတို့၏ ဆေးပညာဘုရားအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အနုပညာနှင့် စာပေတွင်လည်း အီဂျစ်သမိုင်း၏ နောက်ပိုင်းကာလများအတွက် ပုံစံတစ်ခု သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး၊ ရှေးအီဂျစ်သမိုင်းတစ်လျှောက် ဤနယ်ပယ်များတွင် အနည်းငယ်သာ ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ အောက်ခ်စ်ကီးနမ်း ယဉ်ကျေးမှု၏ ဤမြင့်မားသော အဆင့်ကို နောင်လာနောက်သားများက အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီး၊ ထိုကာလကို အီဂျစ်၏ ဂန္တဝင်ကာလဟု တံဆိပ်ကပ်ခဲ့သည်။

Although the Egyptians had a complicated system of mathematics, their mathematical texts show that they were able to compute correctly the volume of a truncated pyramid or of a cylinder. In the Old Kingdom their medical science reached a level of efficiency that was little improved for thousands of years. It became so famous in the ancient world that even the Greeks made an Egyptian physician of hoary antiquity their god of medicine. Also in art and literature the pattern was set for the succeeding periods of Egyptian history, and very little change in all these fields occurred throughout the ancient history of Egypt. This high cultural level of the Old Kingdom civilization was recognized by later generations, which labeled that time as Egypt’s classical period.

အောက်ခ်စ်ကီးနမ်း ခေတ်တွင် အီဂျစ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးပုံစံသည် အာဏာရှင်စနစ်ဖြစ်ပြီး၊ ဘုရင်သည် အကြွင်းမဲ့ အာဏာရှင်အဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ သူသည် အီဂျစ်၏ “ကောင်းသောဘုရား” အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။ နူးဘီးယားကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏ ရွှေတွင်းများကို ထုတ်ယူခဲ့သည်။ ဆီနိုင်းသို့ ကြေးနီနှင့် တဟူးကျောက်များအတွက် စစ်ဆင်ရေးများ ပို့လွှတ်ခဲ့ပြီး၊ ဘိုင်ဘလော့စ်သို့ ဆီဒါသစ်သားအတွက် စစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းသို့ စစ်ရေးစစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ နိုင်ငံခြားအင်ပါယာတစ်ခု တည်ဆောက်ရန် အားထုတ်မှု အနည်းငယ်သာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

The Egyptian form of government during the Old Kingdom period was autocratic, with the king as an absolute monarch. He was considered to be “the good god” of Egypt. Nubia was partly subjugated and its gold mines exploited; expeditions were sent to Sinai for copper and turquoise, or to Byblos for cedarwood. Also some military campaigns into Palestine were undertaken, but no serious attempt was made to build up a foreign empire.

အီဂျစ်သမိုင်းတွင် ဂုဏ်ယူဖွယ်ကာလအဖြစ် ပြန်လည်ကြည့်ရှုခံရသော အောက်ခ်စ်ကီးနမ်း ခေတ်သည် ဘီစီ ၂၂ ရာစုတွင် အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် ပရမ်းပတာနှင့် မင်းမဲ့စရိုက်ကာလတစ်ခု ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ပြိုလဲမှုတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်စေသော အကြောင်းအမျိုးမျိုးမှာ လူထုအား ဆင်းရဲမွဲတေမှု တိုးလာခြင်း—အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နိုင်ငံ၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာအားလုံးကို ဘုရင်ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံများအတွက် အသုံးပြုခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်—ဒေသဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်သူများ၏ အာဏာတိုးလာမှု၊ နှင့် အားနည်းသော ဘုရင် ပက်ပိ ၂ သည် ၉၀ နှစ်ကြာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။

This Old Kingdom, looked back to as the glorious period of Egyptian history, came to an end in the 22d century B.C., and was followed by a time of chaos and anarchy. The deciding factors in its fall were an increasing poverty of the population, since all the wealth of the nation was used for royal buildings; a continuous increase of the power of local governors; and the fact that a weak king, Pepi II, had reigned too long (90 years).

ပထမအလယ်အလတ်ကာလ—သတ္တမမှ ဆယ်တစ်မင်းဆက်။—နောက်ထပ် ရာစုနှစ်တစ်ဝက်ခန့်သည် ပရမ်းပတာအခြေအနေများ (ဘီစီ ၂၁၅၀-၂၀၀၀ ခန့်) ဖြစ်ပြီး၊ ဒေသဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်သူများစွာသည် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် ထိပ်တန်းဘုရင်များဖြစ်လာရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ကော့ပ်တို့စ်၊ ဟီရာကလီယိုပိုလစ်၊ ဆီးယု့တ်၊ နှင့် သီဘီးစ်မှ မင်းသားများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်ကို ဘုရင်များဟု ခေါ်ဆိုကာ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ နိုင်ငံတစ်ခုလုံးအပေါ် အုပ်ချုပ်မှုရယူရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ အာရှလူမျိုးများ၊ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အာမိုရိုက်များသည် ဤအချိန်တွင် အနီးအပါးတစ်ခုလုံးတွင် ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ ဒယ်လ်တာကို ကျူးကျော်ကာ ၎င်းတို့၏ မြို့တော်ဖြစ်သော အာသရီဘစ်မှ မြောက်ပိုင်းနိုင်ငံ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

The First Intermediate Period—Seventh to Eleventh Dynasty.—The following century and a half saw chaotic conditions (c. 2150-2000 B.C.), with a number of local rulers attempting to become supreme kings over the country. The princes of Coptos, Heracleopolis, Siut, and Thebes called themselves kings, fought with one another and tried to gain supremacy over the whole country. Asiatics, probably the Amorites who appeared in the whole Near East about this time, invaded the Delta and ruled over part of the northern country from Athribis, their capital.

ထိုကာလ၏ ရှိရင်းစွဲစာသားများသည် လူမှုအခြေအနေများကို ပုံဖော်ပေးသည်။ အတားအဆီးအားလုံးသည် ပြိုကျသွားပုံရသည်။ ချမ်းသာသူများသည် ဆင်းရဲလာခဲ့ပြီး၊ ထင်ရှားသူများ၏ သင်္ချိုင်းများကို ဖျက်ဆီးပြီး ၎င်းတို့၏ ပစ္စည်းများကို လုယက်ခံရသည်။ လူများစွာသည် ဘဝ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ရန် မိမိကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ အီဂျစ်သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ်၊ စာသားများက လူများသည် ယုံကြည်မှုဆုံးရှုံးသူများ ဖြစ်လာကြောင်း ဖော်ပြသည်။ သို့သော်၊ ၎င်းသည် ဝိညာဉ်ရေးရာများကို ပြန်လည်အကဲဖြတ်သည့်ကာလလည်း ဖြစ်ပြီး၊ ပထမအလယ်အလတ်ကာလ၏ စာပေများမှ ဉာဏ်ပညာနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ မြင့်မားသော စကားများစွာ ထွက်ပေါ်လာသည်၊ ထိုကာလကို ဘရီးစတက်က “စရိုက်ခေတ်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ လူများစွာသည် တန်ဖိုးအသစ်များကို ရှာဖွေခဲ့ပုံရသည်။ ရုပ်ဝတ္ထုတန်ဖိုးများအားလုံး မလုံခြုံကြောင်း သက်သေပြခဲ့သောအခါ၊ မပျက်စီးနိုင်သော တန်ဖိုးများကို ရှာဖွေခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဤကာလ၏ စာပေတွင် အမှန်တရား၊ ဖြောင့်မတ်မှု၊ နှင့် စည်းကမ်းတန်ဖိုးများအကြောင်း များစွာ ပြောဆိုခဲ့သည်။

The extant texts of that period give us a picture of the existing social conditions. All barriers seem to have broken down. Rich people had become poor, the tombs of the illustrious dead were broken into and robbed of their contents, and many people committed suicide as a way of escape from the misery of life. For the first time in Egyptian history, texts tell of men becoming skeptics. However, it was also a time of re-evaluation of spiritual things, and many wise and morally elevated sayings come from the literature of the First Intermediate Period, which Breasted called “the Age of Character.” Many people seem to have searched for new values. When all material values had proved to be insecure, search was made for imperishable good, and hence much is spoken of the value of truth, righteousness, and order in the literature of this period.

အလယ်ခေတ်ကီးနမ်း—ဆယ်တစ်မင်းဆက်နှင့် ဆယ်နှစ်မင်းဆက်။—ရှည်လျားသော တိုက်ပွဲများပြီးနောက်၊ သီဘီးစ်မှ မင်းသားများသည် ဆယ်တစ်မင်းဆက် ဘုရင်များအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ပြိုင်ဘက်အားလုံးကို အနိုင်ယူကာ၊ ဘီစီ ၂၁ ရာစုနှစ်၏ ဒုတိယပိုင်းတွင် အီဂျစ်တစ်ခုလုံးကို အုပ်ချုပ်သူများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထပ်မံ၍ ဆီနိုင်းသို့ ကြေးနီနှင့် တဟူးကျောက်များအတွက် စစ်ဆင်ရေးများ ပို့လွှတ်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရင် “ကောင်းသောဘုရား” အတွက် အထိမ်းအမှတ် အဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ တစ်မျိုးသော တော်လှန်ရေးတစ်ခုက ဤမင်းဆက်ကို အဆုံးသတ်စေခဲ့ပြီး၊ အနည်းငယ်သော အုပ်ချုပ်မှုကာလပြီးနောက်၊ ယခင်ဘုရင်၏ နောက်ဆုံးဝန်ကြီးချုပ်သည် အစွမ်းထက်သော ဆယ်နှစ်မင်းဆက်၏ တည်ထောင်သူအဖြစ် အီဂျစ်တစ်ခုလုံးကို အုပ်ချုပ်သူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

The Middle Kingdom—Eleventh and Twelfth Dynasties.—After a long struggle, princes of Thebes, classified as Eleventh Dynasty kings, defeated all their rivals, and became supreme rulers over Egypt in the second half of the 21st century B.C. Once more expeditions were sent to Sinai for copper and turquoise, and monumental buildings were erected for the royal lord, “the good god.” However, some kind of revolution ended this dynasty, and after an interregnum of a few years the last vizier of the previous king became monarch over Egypt as the founder of the powerful Twelfth Dynasty.

၂၀၀ နှစ်ကြာ ဤမင်းဆက်၏ အုပ်ချုပ်သူများသည်၊ မြို့တော်ကို သီဘီးစ်မှ အလယ်အီဂျစ်ရှိ လစ်ရှ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး၊ ပြည်သူများကို သန်မာသော်လည်း တာဝန်သိသော လက်များဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့ကိုယ်ကို ပြည်သူများ၏ သိုးထိန်းများအဖြစ် သတ်မှတ်ကာ၊ ၎င်းတို့၏ အလုပ်ကို ခဲယဉ်းသော တာဝန်တစ်ခုအဖြစ် လက်ခံခဲ့ပြီး၊ အခွင့်အာဏာတစ်ခုအဖြစ် မဟုတ်ပေ။ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို တည်ငြိမ်စေခဲ့ပြီး၊ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဆီနိုင်းနှင့် နူးဘီးယားသို့ သတ္တုတူးဖော်ရေး စစ်ဆင်ရေးများကို ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အာရှလူမျိုးများနှင့် နူးဘီးယားလူမျိုးများ၏ ထပ်ခါတလဲလဲ ကျူးကျော်မှုများကို ကာကွယ်ရန် နယ်စပ်များကို ခံတပ်များဖြင့် ခိုင်ခံ့စေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အနာဂတ်ဘုရင်များ၏ လေ့ကျင့်မှုကို ဂရုစိုက်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရင်တစ်ပါးသည် ၎င်း၏သားသည် အုပ်ချုပ်မှုတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်နိုင်သည်ဟု ယူဆသည်နှင့်တစ်ပြိုက်နက် အိမ်ရှေ့မင်းသားကို ဖခင်နှင့်အတူ ပူးတွဲအုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

For 200 years the rulers of this dynasty, who moved the capital from Thebes to Lisht in Middle Egypt, ruled the land with strong but responsible hands. They considered themselves to be shepherds of the people, accepting their job as a hard responsibility and not as a privilege. They stabilized the economy of the country, resumed foreign trade and mining expeditions to Sinai and Nubia, and fortified the borders against the recurring intrusions of Asiatics and Nubians. They took care of the training of the future kings by appointing the crown prince as coregent with the father, as soon as a king felt that the son was old enough to assume the responsibilities of rulership.

အကယ်၍ ထွက်ပြေးခြင်းကို ဆယ်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်တွင် ရက်စွဲသတ်မှတ်ရမည်ဆိုပါက၊ အာဗြဟံသည် ဆယ်နှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်အတွင်း၊ ပါလက်စတိုင်းတွင် စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မှုဖြစ်ပွားချိန်၌ အီဂျစ်သို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီး၊ သူ့ကို ဂရုစိုက်လေးစားစွာ ဆက်ဆံသော ဖာရိုဘုရင်တစ်ပါးနှင့် သိကျွမ်းခဲ့ရမည် (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၁၆၊ ၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။ အီဂျစ်မှူးမတ်တစ်ဦးဖြစ်သူ နမ်ဟိုတက်ပ် (Knemhotep) ၏ သင်္ချိုင်းတွင်၊ ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အမျိုးသား ၃၇ ဦးနှင့် အမျိုးသမီးများ၏ ရောက်ရှိလာမှုကို ရောင်စုံပုံဖြင့် သရုပ်ဖော်ထားသည်။ ဤအံ့ဖွယ်ကောင်းမွန်စွာ ရေးဆွဲထားပြီး ကောင်းစွာထိန်းသိမ်းထားသော နံရံဆေးရေးပန်းချီသည် ထိုခေတ်က အာရှတိုက်သားများ၏ ပုံရိပ်ကို ထင်ရှားစွာ ပေးစွမ်းသည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်လူမျိုး၏ အဖြူရောင်ဝတ်စုံနှင့် ကွဲပြားသော ၎င်းတို့၏ ရောင်စုံဝတ်စုံများ၊ လက်နက်များ၊ ဖိနပ်များ၊ တယောတစ်လုံး၊ နှင့် အခြားစိတ်ဝင်စားဖွယ်ပစ္စည်းများနှင့် အင်္ဂါရပ်များကို ပြသထားသည်။ ဤပုံတွင် အာဗြဟံ၏ မိသားစုသည် အီဂျစ်သို့ ရောက်ရှိလာပုံကို အနုပညာရှင်တစ်ဦး၏ စုတ်တံဖြင့် ထင်ရှားစွာ ထိန်းသိမ်းထားသော ထိုလူ ၃၇ ဦးကဲ့သို့ စိတ်ကူးပုံဖော်နိုင်သည်။

If the Exodus is to be dated in the Eighteenth Dynasty, Abraham must have visited Egypt in the Twelfth Dynasty, during a Palestinian famine, and become acquainted with a Pharaoh who treated him with consideration and respect (see Gen. 12:16, 20). In one of the tombs of an Egyptian nobleman, Knemhotep by name, the arrival of 37 Palestinian men and women is depicted in color. This excellently executed and well-preserved mural painting gives us a vivid picture of the Asiatics of that time. It shows their multicolored garments, which were different from the Egyptian white dress, their weapons, shoes, a lyre, and other interesting objects and features. In looking at this picture one can visualize Abraham’s family arriving in Egypt like those 37 people whose pictures an artist’s brush has so vividly preserved for us.

အလယ်ခေတ်မင်းဆက်သည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားနှင့် တက်ကြွပြီး အများစုမှာ ငြိမ်းချမ်းသော ဆက်ဆံရေးများရှိခဲ့သည်။ ထိုကာလအတွင်း ပါလက်စတိုင်းမြို့ ရှကင်မ် (Shechem) သို့ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု တစ်ခုသာ မှတ်တမ်းတင်ထားသော်လည်း၊ မှတ်တမ်းများမရှိခြင်းသည် တကယ့်ဖြစ်ရပ်များကို တိကျစွာ မဖော်ပြပေမည်။ အီဂျစ်သည် ၎င်း၏ အာရှတိုက်သားအိမ်နီးချင်းများကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းမှီခိုနိုင်သော နိုင်ငံများအဖြစ် ယူဆခဲ့ပုံရသည်။ အကြောင်းမှာ အီဂျစ်မင်းဆက်၏ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားရှိ မြို့ကြီးများတွင် တည်ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်း၏ စီးပွားရေးဘဝကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ပြီး၊ ဒေသခံအုပ်ချုပ်သူများနှင့် အီဂျစ်၏ အင်အားကြီးမားသော ဘုရင်တို့အကြား ဖော်ရွေသော ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

The Middle Kingdom had lively and for the most part peaceful connections with Palestine and Syria. Only one military campaign against the Palestinian city of Shechem is recorded during that period, although the lack of records may not provide an accurate picture of the actual events. Egypt seems to have considered her Asiatic neighbors somewhat as dependent nations, for representatives of the crown were located in the larger cities of Palestine and Syria. They may have actually controlled much of the economic life of Syria and Palestine, and certainly promoted friendly relations between the local rulers and the powerful king of Egypt.

ဖိုနီးရှန်ဆိပ်ကမ်းမြို့ ဘိုင်ဘလော့စ် (Byblos) သည် ထိုကာလအတွင်း အီဂျစ်မြို့ကြီးတစ်မြို့အဖြစ် နီးပါးဖြစ်ခဲ့သည်။ ကောင်းမွန်သော အမိုရိတ်နာမည်များရှိသည့် ဒေသခံမင်းသားများသည် အီဂျစ်ဘွဲ့တံဆိပ်များ၊ နန်းတွင်းအခမ်းအနားများ၊ နှင့် ဘာသာစကားကို အတုယူခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် သစ်ကြံ့ပင်အတွက် ဖာရိုဘုရင်များထံမှ တန်ဖိုးကြီးသော အီဂျစ်လက်ဆောင်များကို လက်ခံရရှိခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်ဘုရင်များကဲ့သို့ သေးငယ်သောအတိုင်းအတာဖြင့် သင်္ချိုင်းထဲတွင် မြှုပ်နှံခံခဲ့ရသည်။

The Phoenician port city of Byblos was almost an Egyptian metropolis during that period. The native princes, who had good Amorite names, imitated Egyptian titles, court ceremonial, and language. They received precious Egyptian gifts from the Pharaohs for cedarwood, and had themselves buried like Egyptian kings on a less lavish scale.

ဒုတိယအလယ်အလတ်ကာလ—ဆယ်သုံးခုမြောက်မှ ဆယ်ခုမြောက်မင်းဆက်။—အလယ်ခေတ်မင်းဆက်၏ တက်ကြွသောဘဝသည် ရုတ်တရက်အဆုံးသတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏အဆုံးသတ်ရခြင်းအကြောင်းရင်းများမှာ မရှင်းလင်းပါ။ နောက်မင်းဆက်သည် အားနည်းခဲ့ပြီး ဒေသခံအုပ်ချုပ်သူများနှင့် အာဏာခွဲဝေရခဲ့သည်။ ဘီစီ ဆယ်ရှစ်ရာစုနှစ်အကုန်တွင်၊ ဟစ်ဆို့စ် (Hyksos) ဟုခေါ်သော နိုင်ငံခြားသားများ၏ ကျူးကျော်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အီဂျစ်ဘုရင်စာရင်းများတွင် ဤနိုင်ငံခြားအုပ်ချုပ်သူများသည် ဆယ်ငါးခုမြောက်နှင့် ဆယ်ခြောက်ခုမြောက်မင်းဆက်များကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဂျူးသမိုင်းပညာရှင် ဂျိုဆီဖတ်စ် (Josephus) က ဟစ်ဆို့စ်ကို “သိုးထိန်းဘုရင်များ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသော်လည်း၊ ဤအမည်သည် အီဂျစ်ဝေါဟာရ ဟက်ကာ ခါဆူတ် (heqa khasut) မှ ပုံပျက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ “နိုင်ငံခြားနိုင်ငံများ၏ အုပ်ချုပ်သူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းတို့၏ လူမျိုးစုဆိုင်ရာ ဆက်နွယ်မှုသည် ယနေ့တိုင် အနည်းငယ်မသေချာသေးသော်လည်း၊ ဂျာကုပ်ဟာ (Jaqub-hur) သို့မဟုတ် အနတ်ဟာ (Anat-hur) ကဲ့သို့သော ၎င်းတို့၏ နာမည်များက ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များစွာသည် ဆီးမိုက်လူမျိုးများဖြစ်ကြသည်ဟု ညွှန်ပြသော်လည်း၊ အချို့မှာ ဟူရီယန်လူမျိုးများဖြစ်နိုင်သည်။

The Second Intermediate Period—Thirteenth to Seventeenth Dynasty.—The vigorous life of the Middle Kingdom came to a sudden end, but the reasons for its end are not clear. The next dynasty was weak, and had to share its power with local rulers. Toward the end of the 18th century B.C. there took place an intrusion of foreigners, known under the name of Hyksos. In the Egyptian king lists these foreign rulers form the Fifteenth and Sixteenth Dynasties. The Jewish historian Josephus explains Hyksos to mean “shepherd kings,” but we know that this name is a corruption of the Egyptian term heqa khasut, meaning “ruler of foreign countries.” Their ethnic relationship is still somewhat uncertain, but their names, like Jaqub-hur or Anat-hur, indicate that many of the Hyksos kings were Semites, although some may have been Hurrians.

ဟစ်ဆို့စ်များသည် အီဂျစ်ကို ကျူးကျော်ပြီး စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများဖြင့် နိုင်ငံ၏အစိုးရဖြစ်လာခဲ့သည်လား၊ သို့မဟုတ် ငြိမ်းချမ်းစွာ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုဖြင့်လားဟု ယနေ့တိုင် မသေချာပါ။ ၎င်းတို့သည် အီဂျစ်လူမျိုးများမသိခဲ့သော မြင်းနှင့်ရထားကို ယူဆောင်လာခဲ့သောကြောင့်၊ ဟစ်ဆို့စ်များသည် ၎င်းတို့၏ သာလွန်သော စစ်ရေးပစ္စည်းများဖြင့် အီဂျစ်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် အရှေ့ဒယ်လ်တာရှိ အာဗာရစ်စ် (Avaris) မြို့ကို ၎င်းတို့၏ မြို့တော်အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

It is still uncertain whether the Hyksos invaded Egypt and became masters of the country through military actions, or by a peaceful infiltration. Since they brought with them the horse and chariot, which had been unknown to the Egyptians up to that time, it seems likely that the Hyksos, with their superior military equipment, conquered Egypt. They made the city of Avaris in the eastern Delta their capital.

ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်အချို့ဖြစ်သည့် ခီယန် (Khian) ကဲ့သို့သူများသည် ၎င်းတို့၏ အထိမ်းအမှတ်ပစ္စည်းများကို အီဂျစ်တစ်နိုင်ငံလုံးနှင့် နူဘီယာတွင်ပင် တွေ့ရှိခဲ့သောကြောင့် နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို အုပ်ချုပ်ခဲ့ပုံရသည်။ အခြားဟစ်ဆို့စ်အုပ်ချုပ်သူများသည် ဒေသခံအီဂျစ်အုပ်ချုပ်သူများက ၎င်းတို့၏ ဒေသများတွင် အာဏာကိုင်ထားချိန်တွင် အမည်ခံအုပ်ချုပ်မှုဖြင့်သာ ကျေနပ်ခဲ့ပေမည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဟစ်ဆို့စ်အုပ်ချုပ်မှုတစ်ခုလုံးအတွင်း၊ သီးဘီးစ်မြို့ (Thebes) ၏ အီဂျစ်မင်းသားများသည် ဘုရင်ဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများကို တောင်းဆိုခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်စာရင်းများတွင် ဆယ်သုံးခုမြောက်နှင့် ဆယ်ခုမြောက်မင်းဆက်များအဖြစ် ပြတ်တောင်းမှုမရှိဘဲ ပေါ်ထွက်လာသည်။ နောက်ထပ်ဒေသခံမင်းဆက်တစ်ခုဖြစ်သည့် ဆယ်လေးခုမြောက်မင်းဆက်သည် အနောက်ဒယ်လ်တာရှိ ဇိုးအိုးစ် (Xoïs) တွင် အာဏာကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

Some of these Hyksos kings, like Khian, seem to have reigned over the whole country, since their monuments have been found all over Egypt, and even in Nubia. Other Hyksos rulers may have been satisfied with a nominal rule only while local native rulers held the power in their districts. We know, for example, that during the whole period of Hyksos rule the Egyptian princes of Thebes claimed royal prerogatives, and appear in Egyptian lists as the Thirteenth and Seventeenth Dynasties, without any interruption. Another native dynasty, the so-called Fourteenth, with its seat in Xoïs, claimed authority in the western Delta.

ဤအလွန်စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသော ကာလဆိုင်ရာ ကျွန်ုပ်တို့၏ မှတ်တမ်းများသည် အလွန်နည်းပါးပြီး အပိုင်းအစများသာဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားအုပ်ချုပ်သူများဖြစ်သော ဟစ်ဆို့စ်များသည် အီဂျစ်လူမျိုးများက သဘာဝအလျောက် မုန်းတီးခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့ထွက်ပြေးပြီးနောက် ၎င်းတို့၏ အထိမ်းအမှတ်ပစ္စည်းများနှင့် မှတ်တမ်းများအားလုံးကို စနစ်တကျ ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ အမှတ်တရများကို ဖျောက်ဖျက်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့တွင် အီဂျစ်ဝါသနာရှင်များ၏ ဒေါသမီးလျှံမှ လွတ်မြောက်လာသော ခေတ်ပြိုင်အထိမ်းအမှတ်ပစ္စည်းအနည်းငယ်သာရှိပြီး၊ နောက်ပိုင်းစာရေးဆရာများ၏ ရန်လိုသော ရည်ညွှန်းချက်များနှင့် ဂျိုဆီဖတ်စ်က ထိန်းသိမ်းထားသော များစွာနောက်ကျသော ပုံပြင်များသာရှိသည်။

Our records concerning this most interesting time are unfortunately very few and fragmentary. The Hyksos as foreign rulers were naturally hated by the Egyptians. After their expulsion all their monuments and records were systematically destroyed, and their memory was obliterated. Hence we have only a few contemporary monuments that have escaped the rage of the Egyptian zealots, together with some vilifying references to them by later writers, and the distorted legends of a much later time, like those that Josephus has preserved for us.

ဤအကြောင်းများကြောင့် ဒုတိယအလယ်အလတ်ကာလ၏ အစိတ်အပိုင်းများစွာသည် ရှေးအီဂျစ်သမိုင်း၏ အမှောင်ဆုံးကာလများထဲတွင် ပါဝင်ပြီး၊ ယင်းသည် သမိုင်းပညာရှင်များနှင့် သမ္မာကျမ်းစာပညာရှင်များက စိတ်မသက်မသာဖြစ်စေသည်။ အကြောင်းမှာ ဂျိုးဇက်ဖ်သည် ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်တစ်ပါး၏ အောက်တွင် အီဂျစ်၏ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ ဤအချက်နှင့်ပတ်သက်၍ ပညာရှင်များအကြား တစ်လောကလုံးနီးပါး သဘောတူညီမှုရှိသည်။ ထွက်ပြေးခြင်းအတွက် ၎င်းတို့လက်ခံသည့် မည်သည့်ရက်စွဲဖြစ်စေ၊ ဂျိုးဇက်ဖ်ပုံပြင်သည် ဟစ်ဆို့စ်ကာလတွင် အကောင်းဆုံးအံဝင်သည်ဟု ၎င်းတို့က သဘောတူသည်။ သမ္မာကျမ်းစာအချိန်ဇယားသည်လည်း ဤအမြင်နှင့် သဘောတူညီသည်။ ထိုကာလအတွင်း မြင်းနှင့်ရထားသည် အီဂျစ်တွင် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်ဟူသော ရှေးဟောင်းသုတေသနအထောက်အထားများသာမက၊ ဂျိုးဇက်ဖ်ပုံပြင်နှင့်ဆက်စပ်သော သမ္မာကျမ်းစာတွင် ၎င်းတို့ကို ပထမဆုံးအကြိမ်ဖော်ပြထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည် (ကမ္ဘာဦး ၄၁:၄၃; ၄၆:၂၉; ၄၇:၁၇)။ ဟစ်ဆို့စ်ကာလအတွင်း ပုဂ္ဂလိကပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံး (ဘုရားကျောင်းပိုင်ဆိုင်မှုမှလွဲ၍) ဘုရင်၏လက်ထဲသို့ လွှဲပြောင်းခဲ့သည့် ကြီးမားသော လူမှုရေးပြောင်းလဲမှုတစ်ခုသည် ကမ္ဘာဦး ၄၇:၁၈–၂၆ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖြစ်ရပ်များဖြင့် အကောင်းဆုံးရှင်းပြပေးနိုင်သည်။

These are the reasons why great parts of the Second Intermediate Period belong to the darkest times of ancient Egyptian history, a fact deplored by historians and Biblical scholars, since it is regarded as virtually certain that Joseph held office as vizier of Egypt under one of the Hyksos kings. There is almost universal agreement among scholars concerning this point. Whatever date they accept for the Exodus, they agree that the Joseph narrative fits best into the Hyksos period. The Biblical chronology also would agree with such a view. We find not only the archeological evidence showing that the horse and chariot appeared in Egypt during that period, but also the first mention of them in the Bible in connection with the Joseph narrative (Gen. 41:43; 46:29; 47:17). The fact that during the Hyksos period a great social change took place in which all private property (with the exception of temple property) was transferred into the hands of the king, can also best be explained by the events recorded in Gen. 47:18–26.

ဟစ်ဆို့စ်ကာလ၏ အဆုံးသည် ဘီစီ ဆယ်ခြောက်ရာစုနှစ်အစတွင် ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ထုတ်ပယ်မှုနှင့်ပတ်သက်သော ကျွန်ုပ်တို့၏ မှတ်တမ်းများသည် ထပ်မံ၍ အလွန်နည်းပါးသည်။ နောက်ပိုင်းကာလတစ်ခု၏ ဒဏ္ဍာရီဆန်သော ပုံပြင်တစ်ခုက နောက်ဆုံးဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်သူ အာပိုဖစ် (Apophis) နှင့် သီးဘီးစ်မြို့၏ မင်းသား ဆီကန်နရာ (Sekenenre) တို့၏ အငြင်းပွားမှုကို ပြောပြသည်။ ဤပုံပြင်သည် ဆီကန်နရာ၏ မမ်မီ (ယခုထိထိန်းသိမ်းထားသည်) တွင် ၎င်းသည် စစ်ပွဲတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသော ခေါင်းဒဏ်ရာဆိုးများဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်ကို မပြသခဲ့လျှင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်နည်းပါးပေမည်။ ထို့ကြောင့် ဆီကန်နရာသည် လွတ်မြောက်ရေးစစ်ပွဲကို စတင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းအတွက် ဆိုးရွားသော အကျိုးဆက်များဖြင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ ၎င်း၏သား ကာမိုးစ် (Kamose) သည် ခေတ်ပြိုင်မှတ်တမ်းနှစ်ခုမှ သိရသည့်အတိုင်း အောင်မြင်မှုအချို့ဖြင့် စစ်ပွဲကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ သို့သော် နိုင်ငံခြားထိန်းချုပ်မှုမှ အီဂျစ်ကို လွတ်မြောက်စေသော စစ်မှန်သောလွတ်မြောက်သူမှာ ကာမိုးစ်၏ညီ အာမိုးစ် (Ahmose) ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဟစ်ဆို့စ်မြို့တော် အာဗာရစ်စ်၏ တံခါးဝအထိ စစ်ပွဲကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အာဗာရစ်စ်ကို နောက်ဆုံးတွင် သိမ်းပိုက်လိုက်သောအခါ၊ ဟစ်ဆို့စ်များသည် ပါလက်စတိုင်းသို့ ဆုတ်ခွာသွားပြီး ရှာရူဟန် (Sharuhen) မြို့ (ယိရှူး ၁၉:၆) ကို ၎င်းတို့၏ ခံတပ်အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဤမြို့ကို သုံးနှစ်ကြာ စစ်ဆင်ရေးဖြင့်၊ သို့မဟုတ် နှစ်စဉ်စစ်ဆင်ရေးသုံးကြိမ်ဖြင့် (မှတ်တမ်းမှာ မရေရာပါ) သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်ဆို့စ်များသည် မြောက်ဘက်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ပြီး ပျောက်ကွယ်သွားသော်လည်း၊ တစ်ရာနှစ်အကြာ သူတမိုးစီ (Thutmose III) ၏ စစ်ပွဲများသည် ဟစ်ဆို့စ်များ၏ အကြွင်းအကျန်များကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

The end of the Hyksos period came in the beginning of the 16th century B.C. Our records concerning their expulsion are once more very meager. A legendary story of some later time tells of a quarrel of Apophis, one of the last Hyksos kings, with Sekenenre, the prince of Thebes. This story would be of little interest were it not that the mummy of Sekenenre, still preserved, shows that this prince died of terrible head wounds, probably suffered in battle. It is therefore assumed that Sekenenre started the war of liberation, with fatal results for himself. His son Kamose continued the war with some success, as we know from two contemporary records, but the real liberator of Egypt from the foreign yoke was Kamose’s brother Ahmose, who carried the war right to the gates of Avaris, the Hyksos’ capital. When Avaris was finally taken, the Hyksos withdrew to Palestine and made the city of Sharuhen (Joshua 19:6) their stronghold. This city was also taken after a three-year campaign, or after three annual campaigns (the record is ambiguous). Then the Hyksos were driven to the north, where they disappear, although it is possible that the wars of Thutmose III a hundred years later were still fought against the remnants of the Hyksos.

အင်ပါယာ အသစ်—ဆယ့်ရှစ်မှ နှစ်ဆယ်မင်းဆက်။—ဤဆောင်းပါး၏ သမိုင်းကာလသည် ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်အကုန်တွင် အဆုံးသတ်သောကြောင့်၊ ဤတွင် ဘီစီ ၁၆ နှင့် ၁၅ ရာစုနှစ်များရှိ ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်၏ အစောပိုင်းဘုရင်များလက်ထက် အီဂျစ်သမိုင်းကိုသာ သုံးသပ်မည်ဖြစ်သည်။ ဤမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးဘုရင်များဖြစ်သော အမရ္နာကာလအကြောင်းကို ဒုတိယတွဲတွင် တွေ့ရမည်။

The New Kingdom—Eighteenth to Twentieth Dynasty.—Since the historical period of this article terminates at the end of the 15th century B.C., only the history of Egypt under the earlier Eighteenth Dynasty kings, of the 16th and 15th centuries B.C., will be reviewed here. A discussion of the last kings of this dynasty, of the Amarna period, will be found in Volume II.

ဆယ့်ခုနစ်မင်းဆက်၏ လွတ်မြောက်ရေးခေါင်းဆောင်များနှင့် အင်အားကြီးမားသော ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်အကြား အနှောင့်အယှက်မရှိသော်လည်း၊ ခရစ်ယာန်မတိုင်မီကတည်းက ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်ကို ကာမိုးစီ၏ညီအစ်ကိုဖြစ်သူ အမို့စ်မှစတင်ရေတွက်ခဲ့ပြီး၊ ကာမိုးစီကို ဆယ့်ခုနစ်မင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးဘုရင်အဖြစ် ရိုးရာအလျောက် သတ်မှတ်ထားသည်။ မင်းဆက်သစ်၏ ပထမဘုရင်လေးဦးဖြစ်သော အမို့စ်၊ အမန်ဟိုတက် ၁၊ သု့မို့စ် ၁ နှင့် ၂ တို့သည် စုစုပေါင်း ၆၅ နှစ်ခန့် (ဘီစီ ၁၅၇၀-၁၅၀၄ ခန့်) အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏နိုင်ငံကို ခိုင်မာအောင်ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် နိုင်ငံကို နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအရ တစ်ခုတည်းသော အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ဖွဲ့စည်းရန် အလုပ်များခဲ့သည်။ သု့မို့စ် ၁ တစ်ဦးတည်းသာ ထင်ရှားသော စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို ဆောင်ရွက်ရန် အချိန်ရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဟစ်ဆို့စ်ကာလအတွင်း လွတ်လပ်လာခဲ့သော နူဘီးယားကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားသို့ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုလည်း ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယူဖရေးတီးမြစ်အထိ ထိုးဖောက်ခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်စာသားများတွင် ယူဖရေးတီးမြစ်ကို “အထက်သို့သွားရင်း အောက်သို့စီးဆင်းသော ပြောင်းပြန်ရေ” ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အကြောင်းမှာ ယူဖရေးတီးမြစ်သည် နိုင်းမြစ်၏ စီးဆင်းမှုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်လမ်းကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

There is no break between the Seventeenth Dynasty liberators and the powerful Eighteenth Dynasty, but since pre-Christian times the Eighteenth Dynasty has been counted from Ahmose, brother of Kamose, traditionally counted the last king of the Seventeenth. The first four kings of the new dynasty, Ahmose, Amenhotep I, Thutmose I and II, reigning altogether about 65 years (about 1570-1504 B.C.), were kept busy consolidating their kingdom and organizing the country into a political and economic unit. Only Thutmose I had time to carry out military campaigns of any consequence. He reconquered Nubia, which had become independent during the Hyksos period, and also made a campaign to Palestine and Syria. He penetrated as far as the river Euphrates, which is described in Egyptian texts as “that inverted water which goes downstream in going upstream,” because the Euphrates flows in a direction almost opposite from that of the Nile.

ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်၏ အစောပိုင်းဘုရင်တစ်ဦးဖြစ်သူ အမန်ဟိုတက် ၁ သို့မဟုတ် သု့မို့စ် ၁ သည် “ဂျိုးဇက်ကို မသိသော အီဂျစ်ပြည်၏ ဘုရင်သစ်” (ထွက်မြောက်ရာ ၁:၈) ဖြစ်ဖွယ်ရှိပြီး၊ နိုင်ငံရေးစိတ်ဓာတ်ဖြင့် ၎င်း၏နယ်နမိတ်အတွင်းရှိ ဆီမီးတစ်အစ္စရေးလူမျိုးများကို သံသယဖြင့်နှင့် မုန်းတီးမှုဖြင့် ရှုမြင်ကာ နောက်ဆုံးတွင် ထွက်မြောက်ရာသို့ ဦးတည်သွားစေသော ဖိနှိပ်မှုကို စတင်ခဲ့သည့် ဖာရိုဘုရင်ဖြစ်သည်။

Some early Eighteenth Dynasty king, perhaps Amenhotep I or Thutmose I, was probably the “new king over Egypt, which knew not Joseph” (Ex. 1:8), the Pharaoh who in the spirit of nationalism viewed the Semitic Israelites within his borders with suspicion and hatred, and started the oppression that finally resulted in the Exodus.

ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်၏ စတုတ္ထအုပ်ချုပ်သူ သု့မို့စ် ၂ ၏ တိုတောင်းသော အုပ်ချုပ်မှုပြီးနောက်၊ ၎င်း၏မုဆိုးမဖြစ်သူ သု့မို့စ် ၁ ၏သမီးဖြစ်သော ဟတ်ရှပ်ဆုတ်သည် ဘီစီ ၁၅၀၄-၁၄၈၂ တွင် ၂၀ နှစ်ကျော်ကြာ အီဂျစ်ကို ခိုင်မာသော်လည်း ငြိမ်းချမ်းသောလက်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဗိမာန်တော်ပုန်ကန်မှုကြောင့် ၎င်းသည် အမန်ဗိမာန်တော်တွင် အသေးစားယဇ်ပုရောဟိတ်ဖြစ်သူ ၎င်း၏တူဖြစ်သော သု့မို့စ် ၃ ကို ပူးတွဲအုပ်ချုပ်သူအဖြစ် လက်ခံရန် ဖိအားပေးခံခဲ့ရသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ၎င်းကို နောက်ခံတွင်ထားရှိရန် အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏အုပ်ချုပ်မှုနှစ်များသည် ငြိမ်းချမ်းပြီး သာယာဝပြောခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဆိုမာလီလန်ဖြစ်ဖွယ်ရှိသော ပန့်သို့ ကုန်သွယ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပို့လွှတ်ခဲ့ပြီး၊ ဆိုင်းနိုင်းနှင့် နူဘီးယားရှိ သတ္တုတွင်းများမှ ကြေးနီ၊ စိမ်းပြာကျောက်နှင့် ရွှေကို ထုတ်ယူခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အနောက်သီးဘီးမြို့ရှိ ဒိအာအယ်လ်-ဘာရီတွင် ယခုထက်တိုင် အီဂျစ်ဗိမာန်တော်များအနက် အလှဆုံးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသော ခမ်းနားထည်ဝါသော သင်္ချိုင်းဗိမာန်တော်ကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ နိုင်းမြစ်ပြည်တွင် ကောင်းကင်သို့ညွှန်ပြသည့် အမြင့်ဆုံး အိုဘလစ်စ်များစွာကို စိုက်ထူခဲ့သည်။

After the short reign of Thutmose II, fourth ruler of the Eighteenth Dynasty, Hatshepsut, his widow, who was the daughter of Thutmose I, came to the throne and ruled Egypt with a strong but peaceful hand for a little more than 20 years (1504-1482 B.C.). She was forced by a temple revolt to accept as coregent her nephew Thutmose III, a minor priest in the Amen temple, but she succeeded in keeping him in the background for a long time. The years of her reign were peaceful and prosperous. She sent trading expeditions to Punt, which was probably Somaliland, and exploited the mines of Sinai and Nubia for copper, turquoise, and gold. She built at Deir el-Bahri in western Thebes the grandiose mortuary temple that is still considered the most beautiful of all Egyptian temples, and she erected a number of the highest obelisks that ever pointed skyward in the land of the Nile.

သမ္မာကျမ်းရာဇဝင်နှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများသည် ဟတ်ရှပ်ဆုတ်သည် မိုးဇက်၏ မွေးစားမိခင်ဖြစ်ဖွယ်ရှိကြောင်း သဘောတူညီပုံရသည်။ ၎င်း၏မွေးစားသားကို ၎င်း၏ဆက်ခံသူအဖြစ် ပြုလုပ်ရန် ၎င်းက ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမည်။ အကြောင်းမှာ မှတ်တမ်းများအရ ၎င်းသည် ၎င်း၏တူဖြစ်သော သု့မို့စ် ၃ ကို ပြင်းပြစွာ မုန်းတီးခဲ့ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော်၊ အီဂျစ်ယဇ်ပုရောဟိတ်များ၏ ပြင်းထန်သော ဆန့်ကျင်မှုကို ဆန့်ကျင်၍ ထိုအစီအစဉ်သည် အောင်မြင်ရန်အခွင့်အလမ်းနည်းပါးကြောင်း ၎င်းသည် မကြာမီသိရှိခဲ့ပေမည်။ ၎င်း၏အစီအစဉ်များမည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်များသည် ၎င်းတို့၏အကာအကွယ်ပေးခံရသူတစ်ဦးဖြစ်သော သု့မို့စ် ၃ ကို ထီးနန်းပေါ်တင်ရန် ဂရုစိုက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏တစ်ခုတည်းသော အောင်မြင်မှုမှာ ဟတ်ရှပ်ဆုတ်အသက်ရှင်နေသမျှ သူ့ကို ပူးတွဲအုပ်ချုပ်သူအဖြစ် သည်းခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

Bible chronology and the historical circumstances seem to agree that Hatshepsut may have been the foster mother of Moses. She may have intended to make her adopted son her successor, since she bitterly hated her nephew Thutmose III, as the records clearly show. However, she may have realized very soon that such a plan would have little chance of success against the determined opposition of the powerful priesthood of Egypt. Whatever may have been her plans, the priests took care that Thutmose III, one of their protégés, was placed on the throne, although their only accomplishment was that he was tolerated as a coregent as long as Hatshepsut lived.

ဟတ်ရှပ်ဆုတ်၏ အဆုံးသတ်မှာ ၂၀ နှစ်ကျော် အုပ်ချုပ်ပြီးနောက် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်မှုဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသည်။ ၎င်း၏သေဆုံးမှုသည် သဘာဝအလျောက်ဖြစ်သည်လား၊ အကြမ်းဖက်မှုဖြင့်ဖြစ်သည်လား ဆိုသည်မှာ ခန့်မှန်းရုံသာဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ရုပ်အလောင်းကို ယခုထက်တိုင်မတွေ့ရှိရသေးဘဲ၊ ၎င်း၏အထိမ်းအမှတ်များနှင့် ကမ္ဗည်းများကဲ့သို့ပင် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပေမည်။ ဘုရင်သစ်သည် ၎င်း၏ထီးနန်းသို့တက်ရောက်သည်နှင့်တပြိုင်နက် ၎င်း၏မုန်းတီးခံရသော အဒေါ်နှင့် ယခင်ပူးတွဲအုပ်ချုပ်သူ၏ မှတ်ဉာဏ်ကို ဖျက်ဆီးရန် ဖြစ်နိုင်သမျှအရာအားလုံးကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

Hatshepsut’s end, after a reign of more than 20 years, is wrapped in mystery. Whether it came by a natural death or by violence is a matter of speculation. Her body has not yet been found, and may have been destroyed, as were her monuments and inscriptions. The new king did everything possible to eradicate the memory of his hated aunt and former coregent as soon as he came to the throne.

သု့မို့စ် ၃ သည် ဘီစီ ၁၄၈၂-၁၄၅၀ တွင် ၃၃ နှစ်ခန့် အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး အင်ပါယာသစ်၏ အကြီးကျယ်ဆုံးဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်း၏ပထမအုပ်ချုပ်နှစ်တွင် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားသို့ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအတွင်း၊ ကာဒေ့ရှ်မင်းသား၏ ဦးဆောင်မှုအောက်ရှိ ညွန့်ပေါင်းတပ်ကို မဂီဒိုတိုက်ပွဲတွင် အနိုင်ယူခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ အသေးစိတ်မှတ်တမ်းတစ်ခု ကျန်ရှိခဲ့သော ရှေးခေတ်၏ ပထမဆုံးတိုက်ပွဲဖြစ်သည်။ သု့မို့စ်သည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားအားလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ လက်ဘနွန်ရှိ ဆီဒါသစ်တောများကို သရဖူပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ အနောက်အာရှ၏ အဓိကမြို့များတွင် တပ်စခန်းများ ထားရှိခဲ့သည်။ ၎င်း၏အင်အားကို ပြသရန်နှင့် လွတ်လပ်ရေး သို့မဟုတ် ပုန်ကန်မှုဆီသို့ ရည်မှန်းချက်များကို ဟန့်တားရန် ၎င်း၏နိုင်ငံခြားနယ်မြေများသို့ နှစ်စဉ်နီးပါး ကိုယ်တိုင်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ အာရှမှချမ်းသာမှုသည် အီဂျစ်သို့ အခွန်အတင်းအဖြစ် စီးဆင်းလာပြီး၊ ၎င်းကို ဗိမာန်တော်များ၊ နန်းတော်များ၊ နှင့် ခံတပ်များကဲ့သို့သော ကြီးမားသော ဆောက်လုပ်ရေးစီမံကိန်းများအတွက် အသုံးပြုခဲ့သည်။

Thutmose III, reigning for about 33 years (1482-50 B.C.), became the greatest monarch of the New Kingdom. In a military campaign to Palestine and Syria during his first regnal year he defeated, in the famous battle of Megiddo, a coalition under the leadership of the prince of Kadesh. This was the first battle of antiquity of which a detailed record survives. Thutmose subdued all Palestine and Syria; he made the cedar forests of Lebanon crown properties; he placed garrisons in the principal cities of Western Asia; he appeared in person almost every year in his foreign domains to demonstrate his power and to discourage any aspirations toward independence or rebellion. The wealth of Asia poured into Egypt in the form of tribute, which was used for huge building projects such as temples, palaces, and fortifications.

သု့မို့စ် ၃ ၏သားဖြစ်သူ အမန်ဟိုတက် ၂ (ဘီစီ ၁၄၅၀-၁၄၂၅) သည် ထွက်မြောက်ရာကာလ၏ ဖာရိုဖြစ်ဖွယ်ရှိပြီး၊ မြှားပစ်ခြင်း၊ အမဲလိုက်ခြင်း၊ နှင့် ရေကစားနည်းများတွင် ထူးချွန်သော အားကစားသမားတစ်ဦးဖြစ်သော်လည်း၊ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အုပ်ချုပ်သူလည်းဖြစ်သည်။ အင်ပါယာအတွင်း မတူညီသောနေရာများတွင် ပုန်ကန်မှုများကြောင့် ၎င်း၏စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများစွာကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ သိမ်းပိုက်ခံထားရသော နိုင်ငံများ၏ လွတ်လပ်ရေးပြန်လည်ရယူရန် ကြိုးပမ်းမှုအားလုံးကို ရက်စက်မှုနှင့် ထိတ်လန့်မှုဖြင့် ငြှိမ်းသတ်ခဲ့သည်။ အမန်ဟိုတက်ကို ၎င်း၏သားငယ်တစ်ဦးဖြစ်သော သု့မို့စ် ၄ (ဘီစီ ၁၄၂၅-၁၄၁၂) က ဆက်ခံခဲ့သည်။ ဘုရင်သစ်သည် မူလက ၎င်း၏ဖခင်၏ဆက်ခံသူအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရခြင်းမရှိခဲ့ဘဲ၊ မမျှော်လင့်ဘဲ ဤဂုဏ်ပြုမှုကို ရရှိခဲ့ကြောင်း သက်သေရှိသည်။ ဤမမျှော်လင့်ထားသော သရဖူမင်းသားအဖြစ် ရာထူးတိုးမြှင့်မှုသည် ၎င်း၏အကြီးဆုံးညီအစ်ကိုဖြစ်သူ ဆက်ခံသူဖြစ်ဖွယ်ရှိသူသည် ဒသမဘေးဒဏ် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၂၉) တွင် သေဆုံးခဲ့ပါက လုံလောက်စွာ ရှင်းပြပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Amenhotep II (1450-1425 B.C.), the son of Thutmose III, who was probably the Pharaoh of the Exodus, was a great sportsman who excelled in archery, hunting, and water sport, but he was also a merciless and cruel ruler. Several military campaigns are recorded of him, necessitated by revolts in different parts of the empire. All attempts of the subjugated nations to regain independence were quenched with ruthlessness and terror. Amenhotep was succeeded on the throne by one of his younger sons. Thutmose IV (1425-1412 B.C.). There is evidence that the new king had originally not been appointed as his father’s successor, but had unexpectedly received this honor. This unexpected elevation to the office of crown prince would be explained adequately if his elder brother, the heir apparent, had been killed in the tenth plague (Ex. 12:29).

ထွက်မြောက်ရာဖြစ်နိုင်ဖွယ်ကာလတွင် အီဂျစ်အင်ပါယာ၏ အခြေအနေများ။—ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်တွင် ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်ဘုရင်များလက်ထက် အီဂျစ်သည် ၎င်း၏နိုင်ငံရေးအမြင့်ဆုံးအဆင့်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အင်အားကြီးမားသော ဘုရင်တစ်ဦးလက်အောက်တွင် စည်းလုံးညီညွတ်ခဲ့ပြီး၊ ဟစ်ဆို့စ်များကို နှင်ထုတ်ခြင်းနှင့် အာဖရိကအတွင်းပိုင်းနှင့် အာရှအတွင်းသို့ ထွက်ခွာသွားသော အင်ပါယာတစ်ခုကို တည်ဆောက်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံသည် ရရှိခဲ့သော နိုင်ငံတော်ဂုဏ်သိက္ခာကို ခံစားခဲ့ရသည်။ ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်ဘုရင်များသည် အီဂျစ်ကို နိုင်ငံခြားထိန်းချုပ်မှုမှ လွတ်မြောက်စေသော ခေါင်းဆောင်များ၏ သားစဉ်မြေးဆက်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ၎င်းတို့သည် ယခင်ဘုရင်များထက် ပိုမိုချစ်ခင်လေးစားခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းသည် မင်းဆက်၏ တည်ငြိမ်မှုကိုလည်း ရှင်းပြပေးပြီး၊ ၎င်းသည် ၂၅၀ နှစ်ခန့် တည်တံ့ခဲ့သည်။

Conditions in the Egyptian Empire at the Probable Time of the Exodus.—Egypt was at its political height under the Eighteenth Dynasty kings in the 15th century B.C. It was united under one strong monarch, and enjoyed the national prestige that the nation had won through the expulsion of the Hyksos and the building of an empire extending deep into Africa as well as into Asia. The Eighteenth Dynasty kings being descendants of the liberators of Egypt from a foreign yoke, they were revered and cherished more than any kings had been before. This accounted also for the stability of the dynasty, which lasted for about 250 years.

နူဘီးယားသည် အင်ပါယာ၏ အဖိုးတန်အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ရွှေတွင်းများကြွယ်ဝစွာပိုင်ဆိုင်ထားပြီး၊ ဤအဖိုးတန်သတ္တုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖာရိုဘုရင်၏ ချမ်းသာမှုသည် ဒဏ္ဍာရီဆန်လာခဲ့သည်။ ဘာဘီလုံးနီးယား၊ မီတန္နီ၊ နှင့် အာသီရီးယားဘုရင်များသည် စာလွှာတိုင်းလိုလိုတွင် ရွှေကို ဤသို့သောစကားလုံးများဖြင့် တောင်းခံခဲ့ကြသည်- “ကျွန်ုပ်၏ညီအစ်ကိုသည် ရွှေကို အလွန်များပြားစွာ အတိုင်းအဆမရှိ ပို့ပေးပါစေ … အကြောင်းမှာ ကျွန်ုပ်၏ညီအစ်ကိုပြည်တွင် ရွှေသည် ဖုန်မှုန့်ကဲ့သို့ ပေါများသည်။” နူဘီးယားသည် “ကူရှ်၏ဘုရင်သား” ဟုခေါ်သော ဒုတိယအုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးမှ အုပ်ချုပ်ခံရပြီး၊ နွားများ၊ သားရေများ၊ ဆင်စွယ်များ၊ နှင့် တစ်ပိုင်းအဖိုးတန်ကျောက်များကိုလည်း ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် အရေးပါသော ပိုင်ဆိုင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

Nubia was a valuable part of the empire, since it possessed rich gold mines, producing so much gold that the wealth of the Pharaoh in regard to this precious metal became legendary. The kings of Babylonia, Mitanni, and Assyria begged for gold in almost every letter in words like this: “Let my brother send gold in very great quantity without measure … for gold is as plentiful as dust in my brother’s land.” Nubia, being administered by a viceroy called the “King’s son of Kush,” furnished also cattle, hides, ivory, and semiprecious stones; hence it was an important possession.

ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားတို့သည် သုတ်မို့စ် တတိယ ၏ ခေတ်ကာလတွင် အီဂျစ်အင်ပါယာ၏ အစိတ်အပိုင်းများဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤနိုင်ငံများတွင် ဒေသခံမင်းသားများကို ၎င်းတို့၏ ထီးနန်းများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခွင့်ပြုခဲ့သော်လည်း၊ အီဂျစ်တပ်ဖွဲ့များကို နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ဗျူဟာမြောက်တည်ရှိသော မြို့များတွင် ထားရှိခဲ့သည်။ ထိပ်တန်းကိုယ်စားလှယ်များသည် သရဖူ၏ ကိုယ်စားလှယ်များအဖြစ်၊ ဒေသခံမင်းသားများ၏ လှုပ်ရှားမှုနှင့် အပြုအမူများကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် နှစ်စဉ်အခွန်များကိုလည်း လက်ခံပြီး ပို့လွှတ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် အာရှ၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာများဖြစ်သော ဆီဒါသစ်သား၊ သံလွင်ဆီ၊ ဝိုင်နှင့် နွားများကို အီဂျစ်သို့ စဉ်ဆက်မပြတ် စီးဆင်းစေခဲ့သည်။

Palestine and Syria had become part of the Egyptian Empire in the time of Thutmose III. In these countries the native princes were allowed to keep their thrones, but Egyptian garrisons were placed throughout the country in strategically located cities. High commissioners, as the representatives of the crown, kept a watchful eye on the movements and behavior of the different local princes. They also received and transmitted the annual tribute, which produced a continuous flow of the wealth of Asia into Egypt, as cedarwood, olive oil, wine, cattle.

ဆီနိုင်းရှိ ကြေးနီသတ္တုတွင်းများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထုတ်ယူခဲ့ပြီး၊ ဆိုက်ပရပ်စ်၊ ခရီးတီးနှင့် အိုင်ယိုနီယန်ကျွန်းအချို့နှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆက်ဆံမှုများကို ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ဘေဘီလိုနီယား၊ အဆီးရီးယားနှင့် မီတန်နီတို့၏ ဘုရင်များနှင့် အီဂျစ်ဖာရိုသည် ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့ပြီး၊ ဤဘုရင်များသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး “ညီ” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

The copper mines of Sinai were intensively exploited, and trade relations were kept up with Cyprus, Crete, and some of the Ionian islands. With the kings of Babylonia, Assyria, and Mitanni the Egyptian Pharaoh had good relations, these kings calling one another “brother.”

ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းရှိ အီဂျစ်၏ အုပ်ချုပ်မှုသည် စိန်ခေါ်မှုမရှိခဲ့ဘဲ၊ နိုင်းမြစ်နိုင်ငံမှ လူများသည် ဤကာလအတွင်း ယခင်ကထက် ပိုမိုလုံခြုံပြီး အင်အားကြီးမားသည်ဟု ခံစားခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံခြားမှ စည်းစိမ်ဥစ္စာများ စီးဆင်းလာမှုသည် အီဂျစ်နိုင်ငံသားများအပေါ် လေးလံသောဝန်ထုပ်များ ချမှတ်ရန် မလိုအပ်ခဲ့ပေ။ အီဂျစ်သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ်၊ နိုင်ငံခြားသားများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော အမြဲတမ်းတပ်မတော်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး၊ ယခင်က လယ်ယာလုပ်ငန်းများမလိုအပ်သည့် ရာသီများတွင် ဘုရင်အား အစေခံခဲ့သော ပြည်သူ့တပ်မတော်ကို အစားထိုးခဲ့သည်။ ဒေသခံနိုင်ငံသားများသည် ၎င်းတို့၏ ရိုးရာအစေခံမှုများဖြစ်သော တပ်မတော်နှင့် အများပြည်သူလုပ်ငန်းများမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သောအခါ၊ ၎င်းတို့၏နေရာများကို နိုင်ငံခြားစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများမှ ရရှိသော ကျွန်များဖြင့် ဖြည့်စွမ်းခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံခြားကျွန်လုပ်သားများ၏ လိုအပ်ချက်သည် အရှေ့ဒယ်လ်တာတွင် နေထိုင်သော ဟီဘရူးလူမျိုးများကို ဖိနှိပ်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ထွက်ခွာမှုကို ခိုင်မာစွာ ငြင်းပယ်ရန် အကြောင်းအမျိုးမျိုးထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

Egypt’s supremacy in Syria and Palestine was unchallenged, and the people of the Nile country had never felt more secure and powerful than during this period. The inflow of riches from foreign countries made it unnecessary to lay heavy burdens on the Egyptian citizens, and for the first time in the history of Egypt a standing army was organized, largely from foreigners, replacing the people’s army that had served the king from time immemorial during the seasons when no field work required their attention. When the native citizens were freed from their traditional service, in the army or in public works, their places had to be filled by slaves who were supplied through the military campaigns in foreign countries. The need for foreign slave labor was also one of the motives for oppressing the Hebrews, who lived in the eastern Delta, and for stubbornly refusing to allow their departure.

အီဂျစ်၏ ယဉ်ကျေးမှုဘဝသည် အဆင့်မြင့်သောအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုခေတ်ကာလတွင် တည်ဆောက်ခဲ့သော ဘုရားကျောင်းအမျိုးမျိုးသည် သန့်စင်သော အနုပညာနှင့် ဗိသုကာအရသာကို ပြသခဲ့သည်။ လက်မှုပညာသည် အလွန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခဲ့ပြီး၊ ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်ကာလတွင် ဘုရင် တူတန်ခါမန်၏ သင်္ချိုင်းတွင်းရှိ ကြွယ်ဝသော အနုပညာပစ္စည်းများက ပြသသည့်အတိုင်း လှပသော အနုပညာလက်ရာများကို ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ နက္ခတ္တဗေဒ၊ သင်္ချာနှင့် ဆေးပညာဆိုင်ရာ စာသားများသည် သိပ္ပံပညာများ ထွန်းကားခဲ့သည်ကို ဖော်ပြပြီး၊ ထို့ကြောင့် အီဂျစ်သည် ၎င်း၏ခေတ်ကာလ၏ အင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံသာမက အကျိုးပြုဆုံးနိုင်ငံအဖြစ်လည်း တရားမျှတစွာ အခိုင်အမာဆိုနိုင်သည်။

The cultural life of Egypt had reached a high level. The various temples built during that time show a refined artistic and architectural taste. Craftsmanship was highly developed, and beautiful objects of art were produced during the Eighteenth Dynasty, as the rich contents of King Tutankhamen’s tomb show. Astronomical, mathematical, and medical texts reveal that the sciences flourished; thus Egypt could justly claim that it was not only the most powerful nation of its time but also the most civilized country.

ဤသည်မှာ ဟီဘရူးလူမျိုးများ ဖိနှိပ်ခံရသည့်ကာလတွင် နေထိုင်ခဲ့သော နိုင်ငံ၏ အခြေအနေများဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်တွင် နေထိုင်စဉ်အတွင်း ၎င်းတို့ သိကျွမ်းခဲ့သော ယဉ်ကျေးမှုအောင်မြင်မှုများဖြစ်သည်။

Such were the conditions in the country where the Hebrews lived during the time of their oppression, and the cultural achievements with which they became acquainted during their stay in Egypt.

ကိုးကားစာရင်း

Bibliography

ရှေးဟောင်းသမိုင်းသည် ယခင်အခန်းတွင် ဆွေးနွေးထားသော ရှေးဟောင်းသုတေသနတွေ့ရှိချက်များ ပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုအခန်း၏အဆုံးတွင် ဖော်ပြထားသော စာပေများသည် ရှေးဟောင်းသမိုင်းနှင့် သက်ဆိုင်မှုရှိသည်။ ဤဆောင်းပါးတွင် ဆွေးနွေးထားသော ကာလနှင့် ပတ်သက်သည့် ရှေးဟောင်းသမိုင်းဆိုင်ရာ စာအုပ်များစွာသည် မကြာသေးမီ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ အသိပညာများ တိုးတက်လာမှုကြောင့် ခေတ်မမီတော့ပေ။ ဤသည်မှာ အထူးသဖြင့် အစောပိုင်းကာလအတွက် ယခင်က အချိန်ကာလတစ်ခုကို အလွန်မြင့်မားစွာ သတ်မှတ် ထားခဲ့သော ခေတ်စဉ်သတ်မှတ်ချက်များကို များစွာနိမ့်သော နောက်ပိုင်းရက်စွဲများအဖြစ် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဤသတိပြုချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး ရှေးဟောင်းသမိုင်း ဆိုင်ရာ အောက်ဖော်ပြပါ စာအုပ်များကို စာရင်းပြုစုထားသည်။

Ancient history is based on the findings of archeology discussed in the previous chapter. Hence the literature referred to at the end of that chapter has a definite bearing on the history of antiquity. Many books on ancient history dealing with the period discussed in this article are out of date because during recent decades our historical knowledge has made many advances. This is especially true since older works are based on a too-high chronology, which has been changed rather radically to much later dates for the early period. It is with these reservations in mind that the following books on ancient history are listed.

The Cambridge Ancient History (တတိယထုတ်ဝေမှု)။ အိုင်။ အီး။ အက်စ်။ အက်ဒ်ဝပ်စ်နှင့် အခြားသူများ တည်းဖြတ်သည်။ အတွဲ တစ်၊ အပိုင်း တစ်။ ပရိုလီဂိုမီနာ နှင့် ပရိဟစ္စတိုရီ၊ အပိုင်း နှစ်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်း၏ အစောပိုင်းသမိုင်း။ အတွဲ နှစ်၊ အပိုင်း တစ်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အီဂျီယံဒေသ၏ သမိုင်း၊ ဘီစီ ၁၈၀၀-၁၃၈၀ ခန့်။ ကိန်းဘရစ်ဂျ်။ ယူနီဗာစီတီစာနယ်ဇင်း၊ ၁၉၇၀-၁၉၇၃။ အခန်းတစ်ခုစီကို ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးမှ ရေးသားထားသည့် ဤအတွဲ ၁၂ အုပ်ပါ ပြီးပြည့်စုံသော လက်ရာသည် ရှေးဟောင်းသမိုင်းဆိုင်ရာ အကျယ်ပြန့်ဆုံး ဖြစ်သည်။

The Cambridge Ancient History (3d ed.). Edited by I. E. S. Edwards and others. Vol. I, Part 1: Prolegomena and Prehistory; Part 2: Early History of the Middle East. Vol. II, Part 1: History of the Middle East and the Aegean Region, c. 1800-1380 B.C. Cambridge: University Press, 1970-1973. The complete 12-volume work, with each chapter written by a specialist, is the most exhaustive ancient history available.

ဂါဒီနာ၊ အလန် အိပ်ချ်။ ဖာရိုများ၏ အီဂျစ်။ အောက်စဖို့ဒ်။ ယူနီဗာစီတီစာနယ်ဇင်း၊ ၁၉၆၆။ အိုးလ်ကင်းဒမ်းမှ အလက်ဇန္ဒားခေတ်အထိ ကာလကို လွှမ်းခြုံထားသည့် နည်းပညာမဟုတ်သော သုံးသပ်ချက်တစ်ခု။

Gardiner, Alan H. The Egypt of the Pharaohs. Oxford: University Press, 1966. A non-technical survey covering the period from the Old Kingdom to the time of Alexander the Great.

ဂါနီ၊ အို။ အာရ်။ ဟစ်တိုက်များ (ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေမှု)။ ဘောလ်တီမိုး။ ပင်ဂွင်စာအုပ်များ၊ ၁၉၆၁။ ဟစ်တိုက်များ၏ သမိုင်း၊ အနုပညာ၊ အောင်မြင်မှုများ နှင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းပုံကို ခေတ်မီစွာ ဖော်ပြထားသည်။

Gurney, O. R. The Hittites (rev. ed.). Baltimore: Penguin Books, 1961. An up-to-date treatment of the history, art, achievements, and social organization of the Hittites.

စတိန်းဒေါ့ဖ်၊ ဂျော့ဂျ်၊ နှင့် ဆီလီ၊ ကိတ်ထ်၊ စီ။ အီဂျစ်သည် အရှေ့ဖျားကို အုပ်ချုပ်ခဲ့စဉ်ကာလ (ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေမှု)။ ချီကာဂို ယူနီဗာစီတီစာနယ်ဇင်း၊ ၁၉၅၇။ အီဂျစ်၏ အင်ပါယာကာလသမိုင်းကို ခေတ်မီပြီး အာဏာရှိစွာ ဖော်ပြထားသည်။

Steindorff, George, and Seele, Keith, C. When Egypt Ruled the East (rev. ed.). University of Chicago Press, 1957. An authoritative and up-to-date history of the Empire period of Egypt.

ဝီလ်ဆင်၊ ဂျွန် အေ။ အီဂျစ်၏ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး။ ချီကာဂို။ ချီကာဂို ယူနီဗာစီတီစာနယ်ဇင်း၊ ၁၉၅၁။ ၃၃၂ မျက်နှာ။ အင်ပါယာကာလအဆုံးအထိ အီဂျစ်၏ ယဉ်ကျေးမှုသမိုင်းကို ကောင်းမွန်စွာ ရေးသားထားသည့် စာအုပ်တစ်အုပ်။

Wilson, John A. The Burden of Egypt. Chicago: The University of Chicago Press, 1951. 332 pp. A good, well-written cultural history of Egypt to the end of the Empire period.

ဖခင်အုပ်ချုပ်ရာ ခေတ်ကာလတွင် နေ့စဉ်ဘဝ

Daily Life in the Patriarchal Age

၁. သတင်းအချက်အလက် အရင်းအမြစ်များ

I. Sources of Information

ရှေးခေတ်ကမ္ဘာတွင် နေ့စဉ်ဘဝပုံစံများကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် မတူညီသော အရင်းအမြစ်များမှ အထောက်အထားများကို စုစည်းရန် လိုအပ်သည်။ အီဂျစ်တွင် ပန်းချီဆွဲထားသော သင်္ချိုင်းပုံများ သို့မဟုတ် ရုပ်ကြွပုံများသည် လူတန်းစားအမျိုးမျိုးမှ လူများ၏ အကျင့်စရိုက်များ၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှု၊ ကိရိယာများ၊ ပရိဘောဂများ၊ အိမ်များ နှင့် ဘဝတွင် မတူညီသော အလုပ်အကိုင်များကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားသည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် အရင်းအမြစ်ပစ္စည်းများသည် အကန့်အသတ်ရှိသည်။ ဆလင်ဒါတံဆိပ်များပေါ်ရှိ ပုံများ၊ ရုပ်ထုများ နှင့် ရုပ်ကြွပုံများသည် ထိုနိုင်ငံ၏ အကျင့်စရိုက်များနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို ဖော်ပြရန် လိုအပ်သော သတင်းအချက်အလက်အချို့ကို ပေးစွမ်းသည်။ အခြားအထောက်အထားများမှာ ဥပဒေ၊ ဘာသာရေး နှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းများမှ ရရှိသည်။ အိမ်သုံးပစ္စည်းများ၊ ကိရိယာများ၊ လက်နက်များ၊ ရေချိုးခန်းသုံးပစ္စည်းများ၊ လက်ဝတ်ရတနာများ နှင့် နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းများအဖြစ် အရှေးခေတ်တွင် ထိန်းသိမ်းထားသော အရာဝတ္ထုများသည်လည်း အလွန်တန်ဖိုးရှိသည်။

The reconstruction of the modes of daily life in the ancient world requires a piecing together of evidence from many different sources. In Egypt painted tomb pictures or reliefs vividly depict the habits of people of all walks of life, their dresses, tools, furniture, houses, and also the different occupations of life. In Mesopotamia the source material is of a more limited nature. Pictures on cylinder seals, statutes, and reliefs provide some of the information needed for a description of the habits and customs of that country. Other evidence comes from legal, religious, and business documents. Of great value also are the objects preserved in the ruined sites of the Near East, as household vessels, tools, weapons, toilet articles, jewelry, and other objects of daily use.

အောက်ပါဖော်ပြချက်သည် ဤမျိုးစုံသော အရင်းအမြစ်ပစ္စည်းများပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ သို့သော်၊ အချို့ခေတ်ကာလများနှင့် နယ်မြေများအတွက် အထောက်အထားများသည် အချို့ထက် ပိုမိုကြွယ်ဝပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာတွင် အကန့်အသတ်များရှိနေသေးသည်ကို သတိရရမည်။ ဖခင်အုပ်ချုပ်ရာ ခေတ်ကာလတွင် လူများ၏ အကျင့်စရိုက်များနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို ပြောဆိုသောအခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် အနှစ်သာရအားဖြင့် ဘီစီ ၂၀၀၀ မှ ၁၅၀၀ အထိ ကာလကို ဆိုလိုသည်။ ဤ ၅၀၀ နှစ်အတွင်း အကျင့်စရိုက်များသည် အမြဲတမ်းတူညီမနေခဲ့သလို၊ နယ်မြေတိုင်းတွင်လည်း တူညီမနေခဲ့ပါ။ သို့သော်၊ ရှေးခေတ်ကမ္ဘာသည် ပြီးခဲ့သော နှစ်ဆယ်ရာစုအတွင်း ထူးခြားသော တီထွင်မှုများနှင့် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများကြောင့် ခေတ်သစ်ကမ္ဘာတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ပြင်းထန်သောပြောင်းလဲမှုများကို မကြုံတွေ့ခဲ့ရပါ။

The following description is based on this manifold source material. It should be remembered, however, that the evidence for some periods and areas is richer than for others, and some gaps in our knowledge still remain. When we speak of the habits and customs of the people in the patriarchal age, we mean the time from about 2000 to 1500 b.c. Habits were not always the same, during these 500 years, nor were they the same in every area. However, the ancient world did not experience such drastic changes as the modern world has been as a result of the remarkable inventions and discoveries of the last two centuries.

ရှေးခေတ်တွင် ယဉ်ကျေးမှုများတွင် သေးငယ်သောပြောင်းလဲမှုများကို ခေတ်အမျိုးမျိုးတွင် သတိပြုမိသော်လည်း၊ ဘဝသည် ခေတ်များစွာအတွင်း အနှစ်သာရအားဖြင့် တူညီခဲ့သည်။ အေဒီ ၁၅ ရာစုမှ လူတစ်ဦးသည် ယနေ့တွင် သူ၏သင်္ချိုင်းမှ ထမြောက်လာပါက၊ သူတစ်ချိန်က နေထိုင်ခဲ့ဖူးသော ကမ္ဘာကို မမှတ်မိနိုင်တော့ပေ။ သူသည် ဘဝ၏အသေးစိတ်အချက်အလက်တိုင်းတွင် ပြင်းထန်သောပြောင်းလဲမှုများကို သတိပြုမိမည်ဖြစ်ပြီး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်များ၊ ဆက်သွယ်ရေးစနစ်များ၊ စာရေးနည်းစနစ်၊ ပုံနှိပ်နည်းစနစ်၊ အိမ်သုံးပစ္စည်းများ၊ နေထိုင်မှုအခြေအနေများ၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှု၊ ဆေးဝါးကုသမှု နှင့် လူမှုရေးအခြေအနေများတွင် ဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲမှုများကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်းတွင် ဤသို့မဟုတ်ခဲ့ပါ။ ဘီစီ ၂၀ ရာစုမှ လူတစ်ဦးသည် ရုတ်တရက် ဘီစီ ၁၅ ရာစုကမ္ဘာသို့ ရောက်ရှိလာပါက၊ သူမသိခဲ့သော အရာအသစ်များဖြစ်သည့် မြင်းနှင့်ရထား၊ လက်နက်များနှင့် ကိရိယာအချို့ကို တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ သူသည် နာရီအနည်းငယ်အတွင်း အခြေအနေသစ်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ တကယ်တော့၊ သူသည် ယနေ့ခေတ် အရှေ့တိုင်း၏ အချို့သောနယ်မြေများတွင်ပင် သိပ်မထူးဆန်းဟု မခံစားရပေ။ ထို့ကြောင့်၊ ဤဆောင်းပါးတွင် ဖော်ပြထားသော ဖခင်အုပ်ချုပ်ရာ ခေတ်ကာလတွင် လူများ၏ နေ့စဉ်ဘဝဖော်ပြချက်သည် ဆွေးနွေးနေသော ခေတ်ကာလတစ်ခုလုံးအတွက် အနှစ်သာရအားဖြင့် ညီညွတ်စွာ သက်ရောက်သည်။ သို့သော်၊ ရှေးခေတ်၏ အဓိကယဉ်ကျေးမှုနှစ်ခုဖြစ်သည့် အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတို့သည် သိသာထင်ရှားစွာ ကွဲပြားသောကြောင့် ၎င်းတို့ကို သီးခြားစီ ဆွေးနွေးရန် လိုအပ်သည်။

Although small changes in cultures are noticeable in the different ages of antiquity, life was essentially the same during many ages. If a man of the 15th century a.d. should rise from his grave today, he would hardly recognize the world in which he once lived. He would notice radical changes in every detail of life, in the systems of transportation, communications, the mode of writing, printing, household appliances, living conditions, dress, medical care, and social conditions. In the ancient Orient this was not so. A man of the 20th century b.c. suddenly placed in the world of the 15th century b.c. would certainly see some strange things he had not known, such as the horse and chariot, and a few weapons and tools, but he would be able to adapt himself to the new situation within a few hours. In fact, he would not feel too much out of place in some parts of the ancient East even today. For this reason the description of the daily life of the people living in the patriarchal age as presented in this article applies rather uniformly to the whole period under discussion. Since, however, the two main cultures of antiquity, the Egyptian and the Mesopotamian, differ markedly from each other, they have to be treated separately.

ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားတို့သည် ဆွေးနွေးနေသော အကြောင်းအရာအတွက် အရင်းအမြစ်ပစ္စည်းများကို များစွာမပေးခဲ့ပါ၊ အကြောင်းမှာ ပုံရိပ်ဆိုင်ရာ အထောက်အထားများ လုံးဝနီးပါး မရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဤနိုင်ငံများတွင် ဖခင်အုပ်ချုပ်ရာ ခေတ်ကာလအတွင်း နေ့စဉ်ဘဝဖော်ပြချက်သည် ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ အထောက်အထားများနှင့် အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတို့မှ ပုံများနှင့် ဖော်ပြချက်များမှ ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများကို နှိုင်းယှဉ်ခြင်းပေါ်တွင် များစွာမူတည်သည်။

Palestine and Syria have not furnished much source material for the subject under discussion, because of the almost complete absence of pictorial evidence. The description of the daily life in these countries during the patriarchal age depends therefore largely on archeological evidence, and analogies from Egypt and Mesopotamia, which have fortunately provided pictures and descriptions of the Palestinians.

II. အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်

II. In Egypt

အောက်ဖော်ပြပါ အီဂျစ်လယ်သမား၊ လက်မှုပညာရှင်နှင့် မင်းမျိုးမင်းနွယ်တို့၏ နေ့စဉ်ဘဝဖော်ပြချက်သည် မောရှေ၏ခေတ်ဖြစ်သော အင်ပါယာကာလ၏ အခြေအနေများကို ရောင်ပြန်ဟပ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် အာဗြဟံ၏ခေတ်ဖြစ်သော အလယ်ခေတ်ကာလတွင် တွေ့ရသော အခြေအနေ၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် အကျင့်အမူအကျဉ်းများနှင့် သိသိသာသာ ကွဲပြားခြင်းမရှိပေ။

The following description of the daily life of the Egyptian peasant, craftsman, and nobleman reflects conditions of the time of Moses in the Empire period, which were not much different from the conditions, customs, and habits found in the time of Abraham in the Middle Kingdom.

လယ်သမား—အီဂျစ်လူမျိုးအများစုသည် လယ်သမားများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အခွန်အများအပြား (များသောအားဖြင့် ရာခိုင်နှုန်း နှစ်ဆယ်) ပေးဆောင်ရသော ထွက်ကုန်များရရှိသည့် မြေကွက်ငယ်တစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်၊ သို့မဟုတ် မြေရှင်ချမ်းသာသူ၊ ဘုရားကျောင်း၊ သို့မဟုတ် ဘုရင်အတွက် လယ်ယာလုပ်ကိုင်ရင်း ၎င်းတို့အား အစားအစာပေးအပ်ခြင်းဖြင့် အလုပ်လုပ်ကြသည်။ ဤအီဂျစ်လူထုကြီးအကြောင်း မှတ်တမ်းမရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အသံတိတ်နေသောအုပ်စုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် ၎င်းတို့၏ ဝမ်းမြောက်ခြင်းနှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခဇာတ်လမ်းကို နောက်မျိုးဆက်များအတွက် စာပေရေးသားမှုဖြင့် ပြောပြရန် စာရေးဆရာများ မရှိခဲ့သလို၊ ၎င်းတို့၏ ဘဝဇာတ်လမ်းကို ပြောပြမည့် နံရံပုံများပါသော သင်္ချိုင်းများ တည်ဆောက်ရန်လည်း နည်းလမ်းမရှိခဲ့ပေ။ အီဂျစ်လူထုအများစုအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့သိရှိထားသည်မှာ ၎င်းတို့၏ အဆင့်မြင့်လူတန်းစားများမှ ဖော်ပြချက်များနှင့် ၎င်းတို့၏ဘဝကို ၎င်းတို့အတွက် ဆက်စပ်မှုရှိသလောက်သာ ဖော်ပြထားသော ပုံများမှသာ ရရှိထားခြင်းဖြစ်သည်။

The Peasant.—The great majority of Egyptians were peasants. They either possessed a tiny piece of land from whose produce high taxes, usually 20 per cent, had to be paid, or served a rich landlord, a temple, or the king, by tilling the soil, and being fed by the one for whom service was performed. It is this great mass of ancient Egyptians of whom we have hardly any records. They were an inarticulate group. They had no scribes to tell their story of joy and woe to later generations in literary writings, no means to build tombs whose wall pictures would tell their life story. What we know about the great majority of Egyptians comes from the remarks and pictures of the higher-class people who mention their less-privileged compatriots or depict their life only as much as it had any relationship to themselves.

သာမန်အီဂျစ်လူမျိုး၏ ဘဝသည် အလွန်ရိုးရှင်းသည်။ ၎င်းတို့သည် ရွှံ့အုတ်ဖြင့် တည်ဆောက်ထားသော အိမ်သေးလေးတွင် နေထိုင်ကြပြီး၊ ထိုအိမ်များတွင် အခါရှီယာသစ်သားတန်းများနှင့် ဖျာများပေါ်တွင် ရွှံ့စေးအလွှာများဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသော ပြားချပ်သောအမိုးရှိသည်။ တစ်ခုသော အဖွင့်ပေါက်သည် တံခါးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီး၊ ပိုမိုသေးငယ်သော အဖွင့်ပေါက်များသည် ပြတင်းပေါက်များအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။ လိပ်ထုပ်နိုင်သော ဖျာများသည် အိမ်အတွင်း သီးသန့်ဖြစ်မှုကို အာမခံပေးသည်။ ဤအိမ်များတွင် ပရိဘောဂများ မများပြားပေ။ သို့သော်လည်း လူအများစုတွင် ခြေထောက်လေးခုပါသော သစ်သားဘောင်တစ်ခုဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ကုတင်တစ်ခုရှိသည်။ ဘောင်ပေါ်တွင် သားရေကြိုးများကို ဖြတ်ကာ ဆန့်ထားပြီး မွေ့ယာအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်၊ သစ်သား သို့မဟုတ် ဖုတ်ထားသော ရွှံ့စေးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ခေါင်းအုံးတစ်ခုသည် ခေါင်းအုံးအဖြစ် အသုံးပြုသည်။ အိမ်အချို့တွင် ထိုင်ခုံနိမ့်များ၊ စားပွဲသေးများ၊ တန်ဖိုးရှိပစ္စည်းများထည့်ထားနိုင်သော သစ်သားသေတ္တာတစ်လုံး၊ နှင့် အဝတ်အစားအဖြစ် အပိုထည်တစ်ဖျစ်ရှိသည်။

The life of the ordinary man of ancient Egypt was very simple. He lived in a small hut, built of mud bricks, with a flat roof consisting of layers of clay put over some beams of acacia wood and matting. One opening served as a door, some smaller ones as windows. Reed matting that could be rolled up guaranteed a certain degree of privacy in the house. These houses did not have much furniture. However, most people had a bed, consisting of a wooden frame on four legs. Strips of leather stretched crosswise over the frame served as a mattress, and a headrest made of wood or baked clay, as cushion. Some houses had low chairs and small tables, perhaps a wooden box in which some valuables could be kept, and a spare piece of cloth as a garment.

သာမန်လယ်သမား၏ အိမ်တွင် ကျန်ရှိသော ပစ္စည်းအများစုသည် အိုးထည်များဖြစ်သည်။ ချက်ပြုတ်ရန်အိုးများ၊ ရေ၊ ဂျုံ၊ ပဲမျိုးစုံ သို့မဟုတ် အခြားစားနပ်ရိက္ခာများအတွက် သိုလှောင်ရန် အိုးကြီးများပါဝင်သည်။ မိသားစုတွင် သစ်သားဖြီးတံရှည်တစ်ချောင်း၊ ဂျုံမှုန့်ပြုလုပ်ရန် ကျောက်ဆုံးနှစ်လုံး၊ လယ်ကွင်းတွင် အလုပ်လုပ်ရန်အတွက် သစ်သားထယ်၊ ဂျုံရိတ်သိမ်းရန် ကြေးဝါတံစိမ်းများ၊ နှင့် ကြေးဝါဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော ဓားတစ်ချောင်းတို့လည်း ရှိသည်။ ထို့ပြင် ရွှံ့အိုင်များတွင် ငှက်ဖမ်းရန် ပိုက်ကွန်များနှင့် အမျိုးသမီးများအတွက် ယက်လုပ်ရန် ရိုးရှင်းသော ယက်ကန်းတစ်ခုလည်း ရှိသည်။

Most of the remaining inventory of an ordinary peasant’s home consisted of pottery, cooking pots, jars serving as containers for water, grain, legumes, or other foodstuff. The family possessed also a wooden comb with long teeth, two millstones for making flour, and some simple tools for the work in the field, like a wooden plow, a few bronze sickles to harvest the grain, and a knife made of the same metal. Then there were nets to catch birds in the marshes, and a simple loom on which the womenfolk did the weaving.

ဘုရင်မှ လယ်သမားအထိ အီဂျစ်လူမျိုးအားလုံး၏ စံပြဝတ်စုံဖြစ်သော သူ့အတွက် အဖြူရောင်ခါးပိုက်တစ်ထည်နှင့် သူ၏ဇနီးနှင့် သမီးများအတွက် အဖြူရောင်ရှည်လျားသော ဝတ်စုံများသည် သာမန်ဆင်းရဲသော အီဂျစ်လူမျိုးလိုအပ်သော အဝတ်အစားများအားလုံးဖြစ်သည်။

A white loincloth for himself—the standard dress of all Egyptians from the king to the peasant—and long, white dresses for his wife and daughters were all that the average poor Egyptian needed by way of garments.

လယ်သမား၏ဘဝသည် အသက်ရှင်သန်ရန် စဉ်ဆက်မပြတ် ရုန်းကန်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ဇူလိုင်လအကုန်တွင် နိုင်းလ်မြစ်၏ ရေလွှမ်းမိုးမှုစတင်သောအခါ၊ လယ်ကွင်းတစ်ခုစီပတ်လည်ရှိ ရေကာမြောင်းများကို ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရန်လိုအပ်သည်။ အာဘီစီးနီးယားမြင့်ရာခေါင်မိုးမှ မြေသြဇာဓာတ်ပြည့်ဝသော ရွှံ့စေးရေများကို လယ်ကွင်းတိုင်းတွင် လုံလောက်စွာရရှိရန် အမြဲတစေ သတိထားစောင့်ကြည့်ရန်လိုအပ်သည်။ ထို့နောက် လယ်ကွင်းများကို မျိုးစေ့ချပြီး၊ နိုင်းလ်မြစ်ရေမျက်နှာပြင်ကျဆင်းသည်နှင့်တပြိုင်နက်၊ အောင်မြင်သောသီးနှံထွက်ရှိရန် အနည်းဆုံးလိုအပ်သော ရေဖြင့် လယ်ကွင်းများကို ရေသွင်းရန် ရေသယ်ယူရန်ကိရိယာဖြင့် ရေသယ်ယူရသည်။ ဤအလုပ်ကို ရိတ်သိမ်းရာသီ မတ်လတွင် ပြီးဆုံးသည်အထိ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရသည်။

The peasant’s life was a continual struggle to keep alive. When the inundation of the Nile began in late July, the dams surrounding each field had to be kept under repair. Perpetual vigilance was necessary to make sure that every field got enough of the precious, muddy water saturated with fertility-laden soil from the Abyssinian highland. Then the fields were sown; and as soon as the Nile level fell, water was pumped by means of the water sweep to irrigate the fields with the minimum necessary for successful growth. This work had to be done until the harvest season, which was finished by March.

ရိတ်သိမ်းမှုပြီးဆုံးသည်နှင့်၊ လယ်သမားသည် များသောအားဖြင့် ၎င်း၏မိသားစုကို ထားခဲ့ပြီး မျိုးစေ့ချရာသီသစ်တွင် ပြန်လည်ရောက်ရှိရန်အချိန်အထိ ဘုရင်အတွက် ရက်ပေါင်းများစွာ အလုပ်လုပ်ရသည်။ ၎င်းသည် စစ်တပ်တွင် စစ်သားအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ပြီး စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုတွင် ပါဝင်ရသည်၊ သို့မဟုတ် ဘုရားကျောင်း၊ နန်းတော်၊ သို့မဟုတ် အစိုးရအဆောက်အဦများအတွက် လိုအပ်သော ကျောက်တုံးများထုတ်လုပ်ရန် ကျောက်မိုင်းများတွင် အလုပ်လုပ်ရသည်၊ သို့မဟုတ် လိုအပ်သည့်နေရာသို့ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းများကို သယ်ယူပို့ဆောင်ရာတွင် ပါဝင်ရသည်။ မတ်လအကုန်မှ သြဂုတ်လအထိ၊ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလူဦးရေတစ်ခုလုံးနီးပါးသည် ဘုရင်၏အလုပ်အကျွေးတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဆင်းရဲသောလယ်သမားသည် နိုင်ငံခြားစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင်ပါဝင်ပြီး ၎င်း၏လယ်ကွင်းများကို ဂရုစိုက်ရန် အချိန်မီ ပြန်မလာနိုင်ပါက၊ ၎င်း၏ဇနီးနှင့် သားသမီးများသည် ပျောက်ဆုံးနေသော ခင်ပွန်းနှင့်ဖခင်၏နေရာကို ဖြည့်ဆည်းရန် နှစ်ဆပိုမိုကြိုးစားလုပ်ဆောင်ရသည်။

As soon as the harvest was brought in, the peasant usually had to leave his family to serve his king for several months until a new sowing time would require his return. He would become a soldier in the army and take part in a campaign, or would be employed in public works, perhaps in the quarries to produce the stone blocks needed for temples, palaces, or government buildings, or would be engaged in transporting the building material to the site where it was needed. From the end of March to August practically the whole male population of Egypt was engaged in the king’s service. If the poor peasant was on a foreign campaign and could not return in time to take care of his fields, his wife and children had to work doubly hard to fill the place of the missing husband and father.

သို့သော်လည်း၊ သာမန်အီဂျစ်လူမျိုးသည် ၎င်း၏အခြေအနေနှင့် စိတ်ကျေနပ်နေပုံရသည်။ ဤအချက်ကို လူမှုအဆင့်အတန်းစနစ်ကို ဆန့်ကျင်သော ပုန်ကန်မှုများ မရှိသလောက်ဖြစ်သည်မှ သိရှိနိုင်သည်။ ၎င်းသည် ဂျုံမှုန့်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ပေါင်မုန့်ဖြင့် ဗိုက်ဖြည့်နိုင်ပြီး၊ မုယောစပါး၊ ပဲမျိုးစုံ၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူတို့ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ၎င်း၏အကြိုက်ဆုံးဟင်းလျာများနှင့် တစ်ခါတစ်ရံ အသားများနှင့် ပေါ့ပါးသောဘီယာရှိလျှင် ၎င်းသည် စိတ်ကျေနပ်သည်။

However, the average Egyptian seems to have been satisfied with his lot, as can be deduced from the fact that there were hardly ever any revolts against the existing social order. As long as he was able to fill his stomach with bread made of emmer (wheat), have his favored dishes made of barley, lentils, onions, and garlic, occasionally some meat, and his thin beer, he was content.

နေ့စဉ်ဘဝသည် အီဂျစ်လူမျိုးများ၏ ဘာသာရေးနှင့် ဆက်စပ်သော ပွဲတော်များဖြင့် မကြာခဏ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်သည်။ ထိုအခါများတွင် ဘုန်းကြီးများ၏ ရုပ်ထုများနှင့် နတ်ဘုရားများပါသော စီတန်းလှည့်လည်မှုများကို ကြည့်ရှုနိုင်ပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးများအကြိုက်ဆုံး အားကစားဖြစ်သော နပန်းသတ်ပွဲများ၊ သို့မဟုတ် မိန်းကလေးများပြုလုပ်လေ့ရှိသော ကျွမ်းကျင်အကများကဲ့သို့သော စျေးသက်သာသော ဖျော်ဖြေမှုများကိုလည်း ကြည့်ရှုနိုင်သည်။

The daily routine was frequently broken by festivities connected with the religion of the Egyptians. On such occasions processions of priests with their shrines and gods could be watched, and also cheap amusements, like wrestling—a much favored sport among the Egyptians—or acrobatics, usually performed by girls.

ပညာရှင်။—ပညာရှင်လက်သမား၏ဘဝသည် သူသည် လက်သမား၊ ကျောက်ထုသမား၊ ပုံဆွဲသမား၊ ပန်းချီဆရာ၊ ပန်းပုဆရာ၊ သို့မဟုတ် စာရေးသူဖြစ်စေ ကွဲပြားသည်။ သူသည် မြို့တွင်နေထိုင်ပြီး ဘုရင်၊ ချမ်းသာသော အစိုးရအရာရှိများ၊ သို့မဟုတ် ဘုရားကျောင်းအတွက် အလုပ်လုပ်ကာ လယ်သမားထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အိမ်ယာ၊ ပရိဘောဂများနှင့် သူ၏လစာကြောင့် ဇိမ်ခံပစ္စည်းအချို့ကို ဝယ်ယူနိုင်သောကြောင့် အစားအစာမျိုးစုံကို ပိုမိုရရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ဤလူများပင်လျှင် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ဘဝအကြောင်း မှတ်တမ်းများစွာ မကျန်ရစ်ခဲ့ပေ၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် အခြားသူများအတွက် အလုပ်လုပ်နေရပြီး၊ ခြွင်းချက်အနည်းငယ်မှလွဲ၍ ၎င်းတို့၏ဘဝဇာတ်ကြောင်းကို ပုံဖော်ပြီး ၎င်းတို့၏အမှတ်တရများကို ထိန်းသိမ်းထားမည့် သင်္ချိုင်းများတည်ဆောက်ရန် အရင်းအမြစ်မရှိခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ဘဝဇာတ်ကြောင်းကို အကျဉ်းချုံး ဖော်ပြထားသည့် ကျောက်စာတစ်ခုကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့လျှင် ပျော်ရွှင်ကြသည်။

The Professional.—The life of the professional craftsman was different, whether he was a carpenter, stonemason, draftsman, painter, sculptor, or scribe. He lived in the city, worked either for the king, wealthy government officials, or a temple, had a better house than the peasant, better furniture, and a greater variety of food, since his pay allowed him some luxuries. However, even these people have not left us many records about their own life, since they were working for others, and with few exceptions did not have the means to build tombs in which their life story would be depicted and their memory perpetuated. They were happy if they could afford to set up a stele on which their life story was briefly recounted.

မင်းမျိုးမင်းနွယ်—တော်ဝင်မိသားစုမှလွဲ၍ ရှေးခေတ်အီဂျစ်တွင် အထူးခံစားခွင့်ရှိသူများမှာ အစိုးရ အရာရှိများနှင့် ဘုန်းကြီးများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အများစုသည် ချမ်းသာကြွယ်ဝပြီး လှပသောအိမ် ကြီးရှိသော ခြံဝင်းများပိုင်ဆိုင်ကြသည်။ မင်းမျိုးမင်းနွယ်တစ်ဦး၏ အိမ်သည် များသောအားဖြင့် မြင့်သောနံရံဖြင့် ဝိုင်းထားပြီး အိပ်ခန်း၊ ဧည့်ခန်း၊ ရေချိုးခန်း၊ အိမ်ပြင်တွင်ခွဲထား သော မီးဖိုချောင်၊ ကျွန်များအတွက် နေရာထိုင်ခင်းနှင့် သိုလှောင်ရုံတို့ ပါဝင်သည်။ နံရံများအတွင်းတွင် ရေကန်တစ်ခုပါ ရှိသော ကောင်းစွာထိန်းသိမ်းထားသည့် ဥယျာဉ်တစ်ခုရှိပြီး ၎င်းကို ပုံစံတူစွာ စိုက်ထားသောသစ်ပင် များနှင့် ပန်းခင်းများဖြင့် ဝိုင်းထားသည်။ အီဂျစ်မင်းမျိုးမင်းနွယ်များ သည် အလှအပ၊ ညီညာမှုနှင့် သဘာဝကို ချစ်မြတ်နိုးသူများဖြစ်သည်။

The Aristocracy.—Aside from the royal family, the most privileged people in ancient Egypt were the government officials and the priests. Most of them were wealthy and possessed beautiful estates with palatial homes. An aristocrat’s house, usually surrounded by a high wall, consisted of bedrooms, a living room, a bathroom, and an outside kitchen detached from the house, with quarters for the servants and a storage house. Within the walls was a well-kept garden in which was a pool, surrounded by symmetrically planted trees, and flower beds. The noble Egyptians were lovers of beauty, symmetry, and nature.

မင်းမျိုးမင်းနွယ်၏ အိပ်ရာသည် ဆင်းရဲသူ၏ အိပ်ရာနှင့် ကွဲပြားမှုအနည်းငယ်သာရှိသော်လည်း ပိုမိုကောင်းမွန်သောသစ်သားဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး ခြင်္သေ့ခြေသည်းပုံစံဖြင့် ထွင်းထုထားသော ခြေထောက်များရှိပြီး အရိုးသို့မဟုတ် ဆင်စွယ်ဖြင့် မြှပ်နှံထားနိုင်သည်။ ၎င်းသည် များသောအားဖြင့် လေးပေသာ ရှည်လျားပြီး အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ခြေထောက်များကို ကွေးထားလျက် အိပ်စက်ကြသဖြင့် အရွယ်အစားပြည့် အိပ်ရာများကို မလိုအပ်ဟု ခံစားကြသည်။ ၎င်းတို့၏ ခေါင်းအုံးများသည် သစ်သားဖြင့် ထွင်းထုထားခြင်း သို့မဟုတ် ကျောက်သားဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည်။ အီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် ရှေးခေတ်ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများသည် နူးညံ့သောခေါင်းအုံးများကို မသိကြပေ။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ဟာရန်သို့သွားရာလမ်းတွင် ဗေသလအနီးတွင် ညတစ်ညအိပ်စဉ် ကျောက်တုံးကို ခေါင်းအုံးအဖြစ် အသုံးပြုရာတွင် ခက်ခဲမှုမရှိခဲ့ပေ။ အိပ်ရာများသည် ခြင်များကိုကာကွယ်ရန် ပါးလွှာသောခန်းဆီးများတပ်ထားသည့် တဲတစ်မျိုးအတွင်းတွင် ရှိသည်။ အနိမ့်ထိုင်ခုံ၊ မိသားစု၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများဖြစ်သော ပိတ်စများပါရှိသည့် သေတ္တာများ၊ အမျိုးသမီး၏ အလှပြင်ပစ္စည်းများ၊ မျက်လုံးခြယ်ဆေး၊ ပါးနီဆိုးဆေး၊ ကြေးဝါသင်တုန်း၊ သတ္တုမှန်၊ နှင့် ရတနာထည့်သေတ္တာတို့သည် အိပ်ခန်းအတွင်းရှိ ကျန်ပရိဘောဂများဖြစ်သည်။

The bed of the nobleman differed little from that of the poor man, but was made of better wood, had legs carved in the shape of lions’ paws, and was perhaps inlaid with bone or ivory. It was usually only four feet long, since the Egyptians slept with their legs drawn up, and thus felt no need of full-sized beds. Their headrests were carved out of wood or made of stone. Soft cushions were unknown to the Egyptians, perhaps also to the people of ancient Palestine. Hence it was probably no hardship for Jacob to use a stone as a headrest during the night he spent near Bethel on his way to Haran. The beds stood inside a kind of tent structure, over which thin curtains were placed to keep the mosquitoes out. A low chair, some boxes containing the family’s possessions in linen, and a dressing table with the lady’s cosmetics, eye paint, rouge, a bronze razor, a metal mirror, and a casket for jewels—these constituted the rest of the bedroom furnishings.

ရေချိုးခန်းနှင့် အိမ်သာတွင် နံရံတစ်ခုပါရှိပြီး ၎င်းနောက်မှ ကျွန်တစ်ဦးသည် ရေချိုးခန်းအတွင်း ထွင်းထားသော ကြမ်းပြင်ပေါ်တွင် ရပ်နေသူထံ ရေလောင်းပေးနိုင်သည်။ ၎င်းကြမ်းပြင်သည် များသောအားဖြင့် အိမ်ပြင်ဘက်တွင် ရှိသော အောက်ခြေတွင်ထားသော ရေအိုးတစ်ခုသို့ ရေဆင်းရန် ပြုလုပ်ထားသည်။

The bathroom and toilet had a screen wall from behind which a servant could pour water over the person standing in the bathroom on a hollowed-out floor slab that had a drainage into a basin set at a lower level, usually outside the house.

ဧည့်ခန်းတွင် ပရိဘောဂပစ္စည်းများ များစွာမရှိခဲ့ပေ။ နောက်ကျောအနိမ့်ရှိသော ထွင်းထုထားသည့် သစ်သားခုံများ အနည်းငယ်နှင့် စားပွဲတစ်လုံး သို့မဟုတ် နှစ်လုံးသာ ဧည့်ခန်းတွင် ပါရှိသည်။ လူများသည် စားပွဲနားတွင် ထိုင်ကာ အစာစားကြသည်။ စားပွဲနားတွင် ထိုင်ပြီး စစ်တုရင်နှင့်ဆင်သော ကစားနည်းများကိုလည်း ကစားကြသည်။

The living room did not possess much furniture. A few carved wooden chairs with low backs and one or two tables were probably all that the living room contained. The people sat at the table to eat. They also played games resembling chess, while sitting at the table.

အီဂျစ်အထက်တန်းစားလူတန်းစားတို့၏ အဝတ်အစားများမှာလည်း အလွန်ရိုးရှင်းသည်။ များသောအားဖြင့် သူတို့သည် ရှေးခေတ်ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးတွင် အရည်အသွေးကောင်းမွန်မှုအတွက် ကျော်ကြားသော အီဂျစ်ပိုးချောဖဲကြိုးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည့် ပုဆိုးတိုသာ ဝတ်ဆင်ကြသည်။ ၎င်းသည် အလွန်သန့်ရှင်းပြီး အရှေ့ဘက်အပိုင်းကို ကော်ထားသည်။ အမှန်စင်စစ်၊ ၎င်းကို နေ့စဉ်နေ့တိုင်း အဝတ်လျှော်အစေခံမှ လျှော်ဖွပ်ပြီး ကော်ထားကာ ချောမွေ့စေသည်။ ချမ်းသာသော အီဂျစ်လူမျိုးတွင် အင်္ကျီလက်တိုရှည်ရှည်နှင့် ရုံးတော်သုံးအခမ်းအနားများအတွက် အဖြူရောင်အဝတ်အစားအချို့လည်း ရှိသည်။ သူသည် သဲဖိနပ်များကို စီးလေ့ရှိပြီး သူ၏အာဏာအထိမ်းအမှတ်အဖြစ် တုတ်တစ်ချောင်းကို သယ်ဆောင်လေ့ရှိသည်။ ရုံးတော်သုံးအခမ်းအနားများတွင် သူသည် ဆံပင်တုကို ဆောင်းသည်။ အများစုသော အထက်တန်းစားအမျိုးသမီးများသည် ခန္ဓာကိုယ်၏အင်္ဂါများကို မဖုံးကွယ်နိုင်သော အလွန်ပါးလွှာသော အထည်တစ်မျိုးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော အဝတ်အစားများကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ အီဂျစ်အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ခန္ဓာကိုယ်အင်္ဂါများကို ဂုဏ်ယူလေ့ရှိပုံရသည်။ အထည်မှာ အလွန်ကောင်းမွန်သောကြောင့် အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏အဝတ်အစားကို လက်စွပ်တစ်ကွင်းမှ ဆွဲထုတ်နိုင်သည်။

The clothing of the noble Egyptian was also very simple. Usually he wore only a loincloth, made of the fine Egyptian linen famous for its quality throughout the ancient world. It was immaculately clean, and the front part was starched. In fact, it was washed, starched, and smoothed by the washing servant every day. The wealthy Egyptian also had a long, tuniclike garb with short sleeves, and a certain number of white dresses for official functions. He wore sandals, and usually carried a staff as the sign of his authority. On official occasions he wore a wig. Most of the noblewomen wore dresses made of one piece of very thin material that inadequately concealed their bodily features, of which the Egyptian women seem to have been proud. The fabric was so fine that a lady’s dress could be drawn through a finger ring.

အီဂျစ်အထက်တန်းစားလူတန်းစား၏နေ့ရက်များကို သူ၏ရုံးတွင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်း၊ အကယ်၍သူသည် အဆင့်မြင့်ရဟန်းတစ်ပါးဖြစ်ပါက ဘုရားကျောင်းတွင်ဖြစ်စေ၊ တရားသူကြီး၊ မြို့တော်ဝန်သို့မဟုတ် ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး (nomarch) ဖြစ်ပါက သူ၏ရုံးတွင်ဖြစ်စေ သူ၏တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခြင်းဖြင့် ကုန်ဆုံးသည်။ သို့သော်၊ ဤတာဝန်များသည် သူ့အား သူ၏လယ်ယာမြေများ၊ ဘီယာချက်ခြင်း၊ ဝိုင်ချက်ခြင်း၊ ပေါင်မုန့်ဖုတ်ခြင်း၊ နွားသားများသတ်ခြင်းနှင့် အခြားအည့်သည့်အလုပ်များကို လုပ်ကိုင်နေသည့် သူ၏အစေခံများ လုပ်ကိုင်နေသည့် အလုပ်ရုံမျိုးစုံကို စစ်ဆေးရန် အချိန်လုံလောက်စွာ ချန်ထားခဲ့သည်။ ချမ်းသာသောလူတစ်ဦး၏ဂူဗိမာန်ကို နှစ်များစွာတည်ဆောက်ခဲ့သောကြောင့်၊ သူသည် မြေတူးခြင်း၊ လက်ရေးများဖြတ်ခြင်း၊ ကျောက်စာများရေးဆွဲခြင်းနှင့် ဂူဗိမာန်တည်ဆောက်ခြင်းနှင့်ဆက်စပ်သော အခြားအသေးစိတ်အချက်အလက်များကို လုပ်ကိုင်နေသည့် အလုပ်သမားများ၏ တိုးတက်မှုကို မကြာခဏ စစ်ဆေးလေ့ရှိသည်။

The days of the Egyptian noble were spent in performing his official duties, either in the temple, if he was a high-ranking priest, or in his office, if he was a judge, mayor of the city, or head of a district (nomarch). However, these duties left him enough time to inspect his farms, the different workshops where his servants were engaged in brewing beer, making wine, baking bread, butchering oxen, and performing other menial tasks. Since the building of the rich man’s tomb went on for many years, he frequently inspected the progress of the workmen who did the excavating, the cutting of reliefs, the drawing and painting of inscriptions, and the many other details connected with the building of a tomb.

ဘီစီ ၃ ထောင်စုနှစ်အတွင်း ရှေးဟောင်းနိုင်ငံတော်အတွင်း အီဂျစ်အထက်တန်းစားအများစုသည် သူတို့၏ဘုရင်များ၏ပိရမစ်များအနီးတွင် သူတို့၏ဂူဗိမာန်များကို တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့သော ဂူဗိမာန်များတွင် မြေအောက်တွင် တူးဖော်ထားသော ဂူခန်းတစ်ခန်းနှင့် ဂူဗိမာန်အဖြစ် အသုံးပြုသော မြေပြင်အထက်တွင် အဆောက်အအုံတစ်ခုပါဝင်သည်။ အချို့တွင် အခန်းတစ်ခန်းရှိပြီး အချို့တွင် အခန်းများစွာရှိသည်။ နံရံများကို ဖုံးလွှမ်းထားသော လက်ရေးများသည် ပိုင်ရှင်၏နေ့စဉ်ဘဝအကြောင်းကို ပြောပြသည်။ သူသည် ဤနံရံပန်းချီများ၏ထိရောက်မှုမှတစ်ဆင့် သူသေဆုံးပြီးနောက် မှော်ဆန်သောနည်းလမ်းဖြင့် အဆက်မပြတ်ရှင်သန်မည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ဤပုံများသည် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့သည် သူ၏ဘဝကို ကလေးငယ်ဘဝမှ သင်္ချိုင်းအထိ သရုပ်ဖော်ထားပြီး အီဂျစ်ယဉ်ကျေးမှုနှင့်ပတ်သက်သော အသိပညာ၏ အဓိကအရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

During the Old Kingdom, in the third millennium b.c., most noble Egyptians built their tombs near the pyramids of their kings. Such tombs consisted of a tomb chamber dug into the ground and an elaborate structure above ground which served as the tomb chapel. Some had one room, some many rooms. The reliefs covering the walls tell of the everyday life of the owner, which, he hoped, would be perpetuated in a magical way after his death through the efficacy of these wall pictures. For us the pictures are of great importance, since they illustrate his life from the cradle to the grave, and are a main source of knowledge regarding Egyptian culture.

အလယ်ခေတ်နိုင်ငံတော် (ဘီစီ ၂၀၀၀ နှင့် နောက်ပိုင်း) မှစ၍ ဂူဗိမာန်အများစုကို အနောက်တိုင်းသဲကန္တာရ၏ ကျောက်ဆောင်များမှ တူးဖော်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့တွင် များသောအားဖြင့် ပုံစံနှင့်ဒီဇိုင်းအမျိုးမျိုးရှိသော တူးမြောင်းများနှင့် အခန်းများ ပါဝင်သည်။ ဝင်ပေါက်သည် အသက်ရှင်နေသော ကျောက်ဆောင်မှ တူးဖော်ထားသော အိမ်ရှေ့ဆောင်တွင် တည်ရှိပြီး ခေါင်မိုးကို ထောက်ကန်ထားသော ကော်လံများ ပါဝင်သည်။ ကျဉ်းမြောင်းသော ခန်းမတစ်ခုသည် ဘုန်းကြီးကျောင်းတစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသော ဘုန်းကြီးကျောင်းများသို့ ဦးတည်သွားပြီး ထိုနေရာမှ ဂူဗိမာန်ပိုင်ရှင်၏ မံမီအလောင်းပါရှိသော အမှန်တကယ်ဂူခန်းတည်ရှိရာနေရာသို့ ဦးတည်သွားသည်။ သူသည် ထူထဲသော သစ်သားဘုတ်အဖွဲ့များဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော အလှဆင်ထားသည့် ခေါင်းတိုက်အတွင်း၌ လဲလျောင်းနေသည်။ ဂူဗိမာန်ခန်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းများနှင့် ခန်းမများ၏ နံရံအားလုံးတွင် ပန်းချီများ သို့မဟုတ် ထွင်းထုထားသော လက်ရေးများ ရှိပြီး ၎င်းတို့ကိုလည်း ဆေးခြယ်ထားသည်။

From the Middle Kingdom onward (2000 b.c. and on) most tombs were hewn out of the rock cliffs of the western desert. They usually consisted of tunnels and chambers of many shapes and designs. The entrance was in a porch hewn out of the living rock, with columns supporting the roof. A narrow hall led into one or more chapels and from there on to the place behind which the actual tomb chamber, containing the embalmed body of the tomb owner, was situated. He lay in his coffin made of thick wooden boards, richly painted. All the walls of the tomb chamber, the chapels, and halls had on them either paintings or sculptured reliefs, which were also painted.

ထိုကဲ့သို့သော ဂူဗိမာန်တစ်ခု၏ ပိုင်ရှင်တိုင်းသည် သူ၏ဘဝအတွင်း သူသေဆုံးပြီးနောက် သင်္ချိုင်းဂူဆိုင်ရာဓလေ့ကို သင့်လျော်စွာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန် စီစဉ်ထားသည်။ သူသည် သူ၏ဂူဗိမာန်ကို လယ်ယာမြေများနှင့် အစေခံများဖြင့် ချီးမြှင့်ခဲ့ပြီး ထိုအစေခံများသည် ထွက်ကုန်များကို သင်္ချိုင်းဂူဆိုင်ရာဘုန်းကြီးများထံ ယူဆောင်လာရန် ဖြစ်သည်။ ဤဘုန်းကြီးများသည် သတ်မှတ်ထားသော နေ့စဉ်ဓလေ့များကို ထမ်းဆောင်ရမည်ဖြစ်ပြီး အစားအစာ၊ အရက် နှင့် နံ့သာပေါင်းများကို လိုအပ်သလို ဆက်ကပ်ရမည်ဖြစ်သည်။ သို့မှသာ ကွယ်လွန်သူသည် သူရှင်သန်နေစဉ်က လိုလားခဲ့သကဲ့သို့ နောင်တမလွန်ဘဝတွင် ဘဝကို ခံစားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ စနစ်တကျနှင့် သာယာဝပြောသော အချိန်များတွင် ဂူဗိမာန်အချို့အတွက် သင်္ချိုင်းဂူဆိုင်ရာဓလေ့ကို ရာစုနှစ်များစွာ မပြတ်မလပ် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခဲ့သော်လည်း အခြားကာလများတွင် ဂူဗိမာန်များကို စောင့်ရှောက်မှုနှင့် သင်္ချိုင်းဂူဆိုင်ရာတာဝန်များကို ဂူဗိမာန်ပိုင်ရှင် သေဆုံးပြီးနောက် မကြာမီ လျစ်လျူရှုခဲ့ကြသည်။

Every owner of such a tomb made provision during his life for the proper continuation of the mortuary cult after his passing. He endowed his tomb with fields and servants who were to bring the produce to the mortuary priests. These priests had to perform the prescribed daily rites and bring the necessary offerings in food, drink, and incense, so that the deceased would enjoy life in the hereafter as he had wished to do while he was still alive. In orderly and prosperous times the mortuary cult for some tombs was continued without interruption for centuries, but in other periods the care of tombs and the performance of mortuary duties were neglected very soon after the tomb owner’s death.

ချမ်းသာသော အီဂျစ်လူမျိုးတစ်ဦးတွင် ခရီးသွားလာရန်အတွက် နိုင်းမြစ်တွင်သွားလာနိုင်သော သင်္ဘောငယ်အစုအဝေးလည်း ရှိသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် လမ်းများမရှိခဲ့ပေ။ နိုင်းမြစ်သည် ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းအဖြစ် အဓိကအရေးပါသည်။ အရာရှိတစ်ဦးသည် နန်းတော်သို့သွားရောက်လည်ပတ်ရန် သို့မဟုတ် သူအုပ်ချုပ်ရသည့်နယ်မြေသို့ သွားရောက်ရန်လိုအပ်သောအခါတွင် သူ့အိမ်တွင်ရရှိသော ဇိမ်ခံပစ္စည်းများစွာပါရှိသည့် အခန်းပါသင်္ဘောဖြင့် သွားလေ့ရှိသည်။ အခြားသင်္ဘောများတွင် ထောက်ပံ့ပစ္စည်းများနှင့် အစေခံများလိုက်ပါလေ့ရှိသည်။ တစ်စင်းတွင် သူ့အစားအစာများပြင်ဆင်ရန် မီးဖိုချောင်၊ အခြားတစ်စင်းတွင် သူနေ့စဉ်စားသုံးရန် မုန့်များဖုတ်သည့် မုန့်ဖိုတို့ ပါရှိသည်။

The wealthy Egyptian also had a small fleet of Nile boats which he needed for traveling. Egypt had no roads. The Nile was the artery of communication. When the official had to make a trip to visit the court, or to visit the area over which he ruled, he had a boat with cabins, in which he found many of the comforts of his home. Other boats followed him with supplies and servants. One contained a kitchen, where his meals were prepared, and another a bakery, from which he obtained his daily dainties.

အီဂျစ်လူမျိုး အထူးသူဌေးတစ်ဦးသည် အပန်းဖြေရန်အတွက် ငါးဖမ်းခြင်းနှင့် အမဲလိုက်ခြင်းများကို ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ဂူအုတ်ဂူများတွင်တွေ့ရသော ပန်းချီများအရ ငါးဖမ်းခြင်းကို ပြားချပ်နေသောလှေပေါ်မှ လှံဖြင့်ထိုးဖမ်းလေ့ရှိပြီး ငှက်များကိုမူ လွှဲပုတ်ရိုက်သည့်တုတ်များ သို့မဟုတ် စိမ့်တောများတွင် ပိုက်ကွန်များဖြင့် ဖမ်းဆီးလေ့ရှိသည်။

For his recreation the noble Egyptian engaged in fishing and hunting, as the many pictures in the tombs indicate. Fishing was done by means of spears from a flatboat, and the hunting of birds by means of throw sticks or clapnets in the marshes.

ချမ်းသာသူများ၏အိမ်များတွင် လူမှုရေးစုဝေးပွဲများကို မကြာခဏကျင်းပလေ့ရှိသည်။ မိတ်ဆွေများကို ယောက်ျားများ၏ ကြိုးဝိုင်းကစားပွဲများနှင့် အမျိုးသမီးများ၏ သရုပ်ပြလှုပ်ရှားမှုများကို ကြည့်ရှုရန် ဖိတ်ကြားလေ့ရှိသည်။ ၂၂ ကြိုးပါသော မောင်းဆိုင်း၊ ၆ ကြိုးပါသော လိုင်ယာ၊ ၃ ကြိုးပါသော လူတ်၊ ပလွေနှစ်လက်၊ နှင့် တီးလုံးတို့ပါဝင်သော တူရိယာအဖွဲ့က ပျော်စရာဂီတသံများကို တီးမှုတ်ပေးပြီး အနုပညာရှင်မိန်းကလေးများက ပါးလွှာသောအဝတ်အစားများဖြင့် ကပြလေ့ရှိသည်။ ဧည့်သည်အားလုံး၊ အစေခံများနှင့် ဖျော်ဖြေသူများသည် ဦးခေါင်းပေါ်တွင် ရနံ့ပါသော ခပ်ဖျားဖျားအဆောင်းကို ဝတ်ဆင်ထားကြပြီး ယင်းအဆောင်းမှ အရည်များကျဆင်းကာ လူများ၏ အဝတ်အစားများနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်လေထုကို မွှေးကြိုင်သောရနံ့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းစေသည်။ လတ်ဆတ်သောပန်းများဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည့် ပန်းအိုးများကို နေရာတိုင်းတွင် တွေ့မြင်နိုင်ပြီး အစေခံများစွာက ဧည့်သည်များအား အီဂျစ်နိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသော အရသာရှိသည့် အစားအစာများသာမက ဘီယာနှင့် ဝိုင်အမြောက်အမြားကိုပါ ဖြည့်ဆည်းပေးလေ့ရှိသည်။ ဤပါတီပွဲများ အဆုံးသတ်သောအခါတွင် ဧည့်သည်များကို အိမ်များသို့ ပခုံးပိုးခြင်း သို့မဟုတ် သယ်ဆောင်ပို့ဆောင်ပေးရလေ့ရှိသည်။

Social gatherings were not infrequently held in the homes of the rich. Friends were invited to view wrestling performances between men and the acrobatics of women. An orchestra consisting of 22-stringed harps, 6-stringed lyres, 3-stringed lutes, double reed pipes, and tambourines provided gay music to which thinly clad girls danced. All guests, servants, and performers wore on their heads a cone of perfume, which melted and filled the garments of all present, as well as the air, with a heavy perfume. Bouquets of fresh flowers were seen everywhere, and a host of servants provided the guests not only with all the dainties that Egypt produced but also with great quantities of beer and wine. At the end of these parties the guests had to be assisted, or even carried, to their homes.

ကျွန်စနစ်။ ရှေးအီဂျစ်နိုင်ငံတွင် အခြားနိုင်ငံများကဲ့သို့ ကျွန်စနစ်သည် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ မပါဝင်ခဲ့ပါ။ သို့သော် ချမ်းသာသော နှင့် အထက်တန်းစားအီဂျစ်လူမျိုးများ၏ အိမ်တိုင်းတွင် ကျွန်များကို တွေ့ရှိရသည်။ နိုင်ငံခြားစစ်ပွဲများမှ ဖမ်းဆီးရမိလာသော စစ်သုံ့ပန်းများသည် အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ကျွန်များဖြစ်လာခဲ့ကြသည်။ အလွန်အမင်း ပြောရလျှင် သူတို့ထဲမှ အများအပြားသည် အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ကောင်းစွာနေထိုင်နိုင်ခဲ့ပြီး အိမ်တွင်းအလုပ်သမားများအဖြစ် သူတို့၏ မွေးရပ်နိုင်ငံများတွင် လွတ်လပ်သောနိုင်ငံသားများအဖြစ် နေထိုင်စဉ်က သိခဲ့ရသည်ထက် ပိုမိုလွယ်ကူသောဘဝကို ရရှိခဲ့ကြသည်။ အမှန်တော့ သူတို့ထဲမှ အများအပြားသည် အီဂျစ်လယ်သမားများထက် ပိုမိုလွယ်ကူသောဘဝကို ရရှိခဲ့ကြပြီး အချို့မှာ ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာကိုပင် ရရှိခဲ့ကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ၁၀ ရာစုနှစ်က Twenty-second Dynasty ဘုရင်များသည် လစ်ဗျားကျွန်မျိုးဆက်များဖြစ်ပြီး ပထမဆုံး အပြည့်အဝနိုင်ငံသားများ၊ ထို့နောက် ဒေသဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်သူများနှင့် တပ်မှူးများ၊ နောက်ဆုံးတွင် ထီးနန်းကို ရရှိခဲ့ကြသူများ ဖြစ်သည်။

Slaves.—Slavery did not play such a great role in ancient Egypt as in some other countries. However, slaves were found in all households of rich and noble Egyptians. The foreign wars brought to Egypt many prisoners who became slaves. Generally speaking, many of them fared well in Egypt and as household servants had an easier life than they had known as free citizens in their home countries. In fact, many of them lived an easier life than the Egyptian peasant, some of them coming to wealth and honor. The Twenty-second Dynasty kings of the 10th century, for example, were the descendants of Libyan slaves who had advanced first to full-fledged citizens, then to local rulers and army commanders, and finally to the occupancy of the throne.

ဘာသာရေး။—ဤနေရာတွင် အီဂျစ်လူမျိုး၏ ဘာသာရေးယုံကြည်မှုများကို အကျဉ်းချုံးသာ ဖော်ပြရန် ဖြစ်နိုင်သည်။ အီဂျစ်လူများသည် နတ်ဘုရားများစွာ၏ တည်ရှိမှုကို ယုံကြည်သော ဗဟုဝါဒီများ ဖြစ်ပြီး ၎င်းနတ်ဘုရားများသည် မတူညီသော လုပ်ဆောင်ချက်များရှိသည်ဟု ယူဆကြသည်။ နေနတ်ဘုရား ရာ၊ နောက်ပိုင်းတွင် အမန်-ရာ သည် နတ်ဘုရားများထဲတွင် ထိပ်ဆုံးမှ ရပ်တည်သည်။ သူ၏ အတွင်းရေးမှူး သို့သည် လူသားများ၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို မှတ်တမ်းတင်သည်။ အခြားနတ်ဘုရားများသည် ၎င်းတို့အကြား တာဝန်များကို ခွဲဝေထားပြီး၊ တစ်ဦးသည် နိုင်းမြစ်၏ နာယက၊ နောက်တစ်ဦးသည် မြေယာ၏ နာယက၊ တစ်ဦးသည် သေဆုံးသူများ၏ နတ်ဘုရား၊ နောက်တစ်ဦးသည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ၏ နာယက ဖြစ်သည်။ သို့သော် အီဂျစ်၏ အုပ်ချုပ်နတ်ဘုရားမှာ လူသားတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဖာရို၊ “ကောင်းသောနတ်ဘုရား၊ ဟိုးရပ်စ်” ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ သူသည် ရာ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သားတော်အဖြစ် ယူဆခံရပြီး၊ မမြင်ရသော နတ်ဘုရားမိသားစု၏ မြင်သာထင်သာရှိသော ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် အီဂျစ်ကို အုပ်ချုပ်သည်။ နတ်ဘုရားအားလုံးသည် အလွန်လူသားဆန်သော စရိုက်များ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟု ယူဆပြီး၊ မုန်းတီးခြင်း၊ ချစ်ခြင်း၊ ထိခိုက်စေခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်နိုင်ကာ၊ အလှည့်အနေဖြင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်းနှင့် အသတ်ခံရခြင်းတို့ကိုလည်း ခံစားနိုင်သည်။ နတ်ဘုရားများစွာသည် တိရစ္ဆာန်များ၏ ပုံစံများဖြင့် ပုံဖော်ခံရပြီး၊ ထိုနတ်ဘုရားများနှင့် တူညီသော တိရစ္ဆာန်များသည် ၎င်းနတ်ဘုရားများတွင် ဘုရားကျောင်းများရှိသည့် နေရာများတွင် သန့်ရှင်းသည်ဟု သတ်မှတ်ခံရသည်။ ဥပမာ၊ ကြောင်သည် နတ်ဘုရားမ ဘာစတက်ကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ အမန်သည် သိုးထီးဖြင့်၊ ဟာသိုးသည် နွားဖြင့်၊ ဟီကက်သည် ဖားဖြင့် ကိုယ်စားပြုသည်။

Religion.—It is possible here to deal only in a cursory manner with the religious beliefs of the Egyptians. The Egyptians were polytheists, believing in the existence of a host of gods who were supposed to have various functions. The sun-god Ra, later Amen-Ra, stood at the head of the gods. His secretary, Thoth, recorded human actions. The other gods had their duties divided between them, one being the patron of the Nile, another of the land, one was the god of the dead, another was the patron of women with child. The ruling god of Egypt, however, was a human being, the Pharaoh, called “the good god, Horus.” He was considered to be the bodily son of Ra, reigning over Egypt as the visible representative of the family of invisible gods. All gods were thought to possess very human traits, and were able to hate and love, to injure and kill, and in turn to be wounded and killed. Many of the gods were pictured as having the features of animals, and the animals to which the gods were likened were therefore held sacred in places where these gods had temples. The cat, for example, represented the goddess Bastet, Amen was represented by a ram, Hathor by a cow, and Heket by a frog.

အီဂျစ်လူများ၏ ဘာသာရေးတာဝန်များမှာ ဘုရားကျောင်းများ တည်ဆောက်ထိန်းသိမ်းရန် ကူညီခြင်း၊ ၎င်းတို့၏ များပြားသော ဝန်ထမ်းများကို ထောက်ပံ့ခြင်း၊ နေ့စဉ်ပူဇော်ပသမှု၊ သန့်ရှင်းသော ပွဲတော်များနှင့် စီတန်းလှည့်လည်မှုများ၏ ကုန်ကျစရိတ်များကို ဝေမျှခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ဘဝ၏ လှုပ်ရှားမှုအားလုံးသည် “အနောက်ဘက်သို့” ဟုခေါ်သော နောက်ဘဝနှင့် ဆက်စပ်နေသော မျှော်လင့်ချက်နှင့် ကြောက်ရွံ့မှုများဖြင့် ထိန်းချုပ်ခံရသည်။ သေဆုံးသူ၏ သုခချမ်းသာအတွက် ပြုလုပ်သော မည်သည့်ကောင်းမှုမဆို ၎င်းလက်ခံသူကို အကျိုးပြုရုံသာမက နောက်ပိုင်းတွင် ထိုသန့်ရှင်းသော သင်္ချိုင်းတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်သူကိုလည်း အကျိုးပြုမည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။

The religious duties of the Egyptians consisted in helping to build and preserve temples, in supporting their numerous personnel, and in sharing the expenses of the daily offerings, the sacred feasts and processions. All activities of life were regulated by hopes and fears connected with the life in “the west,” the hereafter. It was thought that any good deed done for the well-being of a deceased person would not only benefit the recipient of the gift but later also the one who had performed the pious mortuary duty.

ရှေးအီဂျစ်လူများသည် ၎င်းတို့၏ လူသားချင်းစာနာဖော်ရွေမှုနှင့် နတ်ဘုရားများအပေါ် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ တာဝန်များကို သတိပြုမိကြသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ၎င်းကို သေသူ၏စာအုပ်တွင်ပါရှိသော အနုတ်လက္ခဏာဝန်ခံချက်များမှ သိသာသည်။ ဤမှော်စာရွက်စာ တမ်းကို သေဆုံးသူ၏ ရင်ခွင်ထဲတွင် ထည့်ထားပြီး နောက်ဘဝသို့ သွားရာလမ်းခရီးလက်မှတ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။ အီဂျစ်လူများသည် သေဆုံးပြီးနောက် တရားသူကြီး ၄၂ ဦးရှေ့တွင် ရောက်ရှိရမည် ဟု ယုံကြည်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် သူသည် ကောင်းချီးခံရသော သေသူ၏ကမ္ဘာသို့ ဝင်ရောက်ရန် အဆင် သင့်ဖြစ်မဖြစ်ကို စစ်ဆေးနိုင်သည်။ ဤအဆင်သင့်ဖြစ်မှုကို ၎င်း၏ လောကီဘဝပုံစံဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်။ သူသည် စုံစမ်းစစ်ဆေးသူ ၄၂ ဦးအား မှန်ကန်သော အဖြေများပေးရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ရမည်ဟု ယူဆပြီး၊ သူနှင့်အတူ ပါပီရပ်စ်စာရွက်ပေါ်တွင် ရေးထားသော အဖြေများကို ယူဆောင်သွားသည်။ ပထမတရားသူကြီးအား “ကျွန်ုပ်သည် အပြစ်မျိုးစုံမပြုခဲ့ပါ”၊ ဒုတိယတရားသူကြီးအား “ကျွန်ုပ်သည် လုယူမှုမပြုခဲ့ပါ”၊ တတိယတရားသူကြီးအား “ကျွန်ုပ်သည် လှည့်စားမှုမပြုခဲ့ပါ” စသည်ဖြင့် ပြောရ မည်။ ဤစေ့စပ်သေချာသော စစ်ဆေးမှုတွင် သူသည် သတ်ဖြတ်မှု၊ ခိုးယူမှု၊ မမှန်ကန်သော စကေးသို့ မဟုတ် အလေးချိန်များအသုံးပြုမှု၊ ရန်ဖြစ်မှု၊ အကျင့်ယိုယွင်းသော လုပ်ရပ်များ၊ သို့မဟုတ် ဘုရားကျောင်း သို့မဟုတ် နတ်ဘုရားတစ်ဦးတစ်ယောက်ကို ဆန့်ကျင်သည့်လုပ်ရပ်များ မပြုခဲ့ဘဲ၊ ဆိုလိုသည်မှာ အပြစ်ကင်းစင်ခဲ့သည်ဟု ငြင်းဆိုရမည်။

That the ancient Egyptian was aware of his moral obligations toward his fellow man and his gods is evident. This is evident from the negative confessions contained in the Book of the Dead, a magical document which was placed in the coffin of the deceased and which was regarded as a passport to the other world. The Egyptian believed that after death he would have to appear before 42 judges, who could investigate whether he was ready to enter the world of the blessed dead. This readiness was determined by the manner of his earthly life. He was supposed to be prepared to give correct answers to the 42 investigators, for he carried with him the answers, written on papyrus. To the first judge, he would say, “I have committed no sin,” to the second, “I have not robbed,” to the third, “I have not deceived,” etc. In the course of this thorough investigation he would deny that he had killed, stolen, used false scales or weights, been quarrelsome, committed any immoral acts, or done anything against a temple or a god, in other words, that he had been blameless.

အီဂျစ်လူများ၏ ဘဝသည် ၎င်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်နှင့် အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ အသိပညာနှင့် သဟဇာတမဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ဆင်းရဲသားများ၏ ညည်းညူချက်များနှင့် နေရာအနှံ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော မတရားမှုမျိုးစုံကို ရံဖန်ရံခါ မှတ်တမ်းတင်ထားသော စာရွက်စာတမ်းများမှ သိရသည်။ သို့သော် အီဂျစ်လူများသည် သေသူ၏စာအုပ်နှင့် ၎င်း၏ မှော်အတတ်ဖော်မြူလာများသည် ၎င်းတို့၏ အပြစ်များအတွက် ဖြေရှင်းနည်းတစ်ခုပေးပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်သော ကမ္ဘာသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို အာမခံသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ သင်္ချိုင်းကိုးကွယ်မှု၊ ၎င်း၏ ပူဇော်ပသမှုများနှင့် ခန္ဓာကိုယ်ထိန်းသိမ်း မှုတို့သည် သေဆုံးသူ၏ သုခချမ်းသာအတွက် မှော်အာနိသင်ရှိသည်ဟုလည်း ယူဆခဲ့သည်။

That the Egyptian’s life was not in harmony with his ethical and moral knowledge is known from the complaints of the poor, and occasional documentary references to all kinds of injustice that was done, everywhere. However, the Egyptian thought that the Book of the Dead, with its magical formulas, provided a remedy for his sins and guaranteed an admittance to the better world. It was also thought that the mortuary cult, with its offerings and its care of the body, had a magical effect on the well-being of the deceased.

အီဂျစ်လူများသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းကို မယုံကြည်ခဲ့ပေ။ သို့သော် ဤလောကတွင် ခန္ဓာကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ခြင်း၊ ပူဇော်ပသမှုများ ပေးအပ်ခြင်း၊ နှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာအချို့ကို ထမ်းဆောင် ခြင်းတို့သည် နောက်ဘဝတွင် သေဆုံးသူအတွက် အကျိုးပြုမည်ဟု ၎င်းတို့ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ရှင်သန်သူ များက ၎င်းတို့၏ တာဝန်များကို လစ်လျူရှုခဲ့ပါက သေဆုံးသူ၏ သုခချမ်းသာကို အာမခံရန် ကြိုတင် ပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်ထားခဲ့သည်။ အတုပူဇော်ပသမှုများကို သင်္ချိုင်းနံရံများတွင် ထွင်းထုထားပြီး၊ သေဆုံးသူ၏ ဆန္ဒအားလုံးကို ကမ္ပည်းစာများတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ဤရုပ်ကြွင်းများ၊ ပုံများ၊ နှင့် စာသားများသည် လိုအပ်ပါက ပျက်ကွက်ထားသော သင်္ချိုင်းထုံးတမ်းများအတွက် ယုံကြည်စိတ် ချရသော အစားထိုးမှုများအဖြစ် လုံလောက်မည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။

The Egyptian did not believe in the resurrection of the body. He believed, however, that the care of the body in this world, the bringing of offerings, and the performance of certain rites would be beneficial for the deceased in the other world. Precautions were taken to guarantee the well-being of the deceased in case the living neglected their duties in this matter. Imitation offerings were carved in the tomb walls, and all desires of the deceased were recorded in inscriptions. It was thought that these reliefs, pictures, and texts would be sufficiently reliable substitutes for any missing mortuary rites, in case of need.

နောက်ဘဝတွင် ဘဝသည် ဤလောကဘဝ၏ ဆက်လက်တည်ရှိမှုဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ပြီး၊ ယခင်ဘဝ၏ ရောဂါများ၊ စိတ်ပျက်မှုများ၊ သို့မဟုတ် ကံဆိုးမှုများကဲ့သို့သော မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့အကြုံများသည် ထပ်မံဖြစ်ပေါ်မည်မဟုတ်ဟူသော ကွဲပြားမှုရှိသည်။ ထို့ကြောင့် သင်္ချိုင်းပိုင်ရှင်နှင့် ၎င်း၏ မိသားစု၏ နေ့စဉ်ဘဝ၏ သာယာသော အဆင့်များကို ပန်းချီ သို့မဟုတ် ရုပ်ကြွင်းများဖြင့် အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ၎င်း၏ ဘဝလမ်းကြောင်းတွင် ဖြတ်သန်းခဲ့ရသည့် ရောဂါများ သို့မဟုတ် အခြားမနှစ်သက်ဖွယ် အခြေအနေများကို ဘယ်သောအခါမှ ပုံဖော်မထားပေ။ ဥပမာ၊ ခွဲစိတ်ပါပီရပ်စ်စာရွက်များနှင့် မမ်မီများမှ သက်သေများအရ ရှေးအီဂျစ်ခွဲစိတ်ဆရာဝန်များသည် ခွဲစိတ်မှုမျိုးစုံကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်ကို သိရသော်လည်း၊ အစ္စရေးလူမျိုးများကဲ့သို့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ထုံးတမ်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်ဟု ထင်ရသော အမျိုးသားရိတ်လှီးခြင်းမှလွဲ၍ မည်သည့်ခွဲစိတ်မှုကိုမျှ သင်္ချိုင်း သို့မဟုတ် ဘုရားကျောင်းတွင် ပုံဖော်မထားပေ။

Life in the other world was believed to be a continuation of the life on earth, with this difference, that all unpleasant experiences of the former life, like sicknesses, disappointments, or misfortunes, would not be repeated. For this reason the pleasant phases of the daily life of the tomb owner and his family were described in all details by means of paintings or reliefs, but never any sicknesses or other unfavorable circumstances that might have crossed his life’s pathway were portrayed. We know, for example, from surgical papyri, and through the evidence from the mummies, that the ancient Egyptian surgeons successfully performed all kinds of operations, but none is ever depicted in a tomb or temple, with the exception of circumcision, which apparently was considered to be a religious performance, as among the Israelites.

၃. မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင်အထက်ဖော်ပြခဲ့သော

III. In Mesopotamia

အီဂျစ်နေ့စဉ်ဘဝဖော်ပြချက်သည် အဓိကအားဖြင့် ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှင့် ၁၆ ရာစုတို့၏ အခြေအနေများ၊ အကျင့်စရိုက်များနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို ထင်ဟပ်ပြသထားပြီး၊ ထိုခေတ်ကာလမှ ရုပ်ပုံဆိုင်ရာ နှင့် စာရွက်စာတမ်းဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများစွာ ရရှိနိုင်သည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနိုင်ငံသား၏ နေ့စဉ်ဘဝဖော်ပြချက်အတွက်မူ ဟမ်မူရာဘီလက်ထက်ဖြစ်သော ၁၈ ရာစုကို ရွေးချယ်ထားသည်။ ဟမ်မူရာဘီ၏ ဥပဒေကျမ်းသည် ထိုခေတ်ကာလတွင် ရှိခဲ့သော လူမှုရေးအခြေအနေများကို ဖခင်အုပ်ချုပ်ရာ ခေတ်ကာလရှိ အခြားမည်သည့်ကာလထက်မဆို ပိုမိုရှင်းလင်းသော ပုံရိပ်ကို ရရှိစေသည်။ ထို့ပြင်၊ ဤကာလအတွက် စာများနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ စာသားများပုံစံဖြင့် အရင်းအမြစ်ပစ္စည်းများကို မောရှေလက်ထက်ကာလထက် ပိုမိုရရှိနိုင်သည်။ ထိုအခါ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသည် နှိုင်းယှဉ်အားဖြင့် အားနည်းသော ဘေဘီလုံးနီးယား၊ အာရှုရိယန်း နှင့် မီတန္နီယန်းအုပ်စိုးသူများလက်အောက်တွင် အုပ်ချုပ်ခံခဲ့ရသည်။

The foregoing description of the Egyptian daily life reflected primarily the conditions, habits, and customs of the 15th and 16th centuries b.c., from which period a wealth of illustrative and documentary material is available. For a description of the daily life of the Mesopotamian citizen, the 18th century, the time of Hammurabi, is chosen. Hammurabi’s law code allows us to obtain a clearer picture of the social conditions existing at that time, than at any other period in the patriarchal age. Also, for this period a greater amount of source material is available in the form of letters and economic texts, than for the time of Moses, when Mesopotamia was ruled by comparatively weak Babylonian, Assyrian, and Mitannian rulers.

လူတန်းစားသုံးမျိုး—ဘိုးဘွားခေတ်ကာလတွင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဒေသ၏ လူဦးရေသည် လူတန်းစားသုံးမျိုးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်- (၁) အနောက်ဆီမီးတစ် သို့မဟုတ် အမိုရိတ်မင်းမျိုးမင်းနွယ်များ၊ ၎င်းတို့တွင် ဘုရင်မင်းဆက်လည်း ပါဝင်သည်၊ (၂) အမိုရိတ်သိမ်းပိုက်မှုမတိုင်မီကာလမှ နိုင်ငံတွင် နေထိုင်ခဲ့သော ဆီမီးတစ်နှင့် ဆူးမီးရီးယန်းလူဦးရေ၏ လွတ်လပ်သောနိုင်ငံသားများ၊ (၃) ကျွန်များ၊ အများစုမှာ နိုင်ငံခြားသားများဖြစ်သည်။ ပထမလူတန်းစားသည် နိုင်ငံရေးနှင့် ငွေကြေးအရ၊ ဒုတိယလူတန်းစားသည် လူဦးရေအရ အဓိကအင်အားဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ကျွန်များ၏ဦးရေသည် နိုင်ငံသားလွတ်များ၏ဦးရေထက် များစွာနည်းပါးသည်မဟုတ်ပေ၊ အကြောင်းမှာ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ကျွန်အရေအတွက် အမြဲများပြားခဲ့သည်။ အီဂျစ်တွင် ကျွန်များကို ချမ်းသာသူများနှင့် စစ်ပွဲအောင်မြင်မှုအတွက် ဆုလာဘ်အဖြစ် စစ်သုံ့ပန်းများရရှိခဲ့သော စစ်မှုထမ်းဟောင်းအချို့သာ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ကျွန်တစ်ဦး၏တန်ဖိုးမှာ ရှီးကယ်လ်လေးဆယ်ခန့် (ဒေါ်လာဆယ့်နှစ်ခန့်) သာရှိသဖြင့်၊ နိုင်ငံသားတိုင်းနီးပါးသည် လယ်ယာလုပ်ငန်းအတွက်၊ အိမ်သုံးလုပ်ငန်းများအတွက်၊ နှင့် ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော သို့မဟုတ် ကျွမ်းကျင်သောအလုပ်များအတွက် ကျွန်တစ်ဦး သို့မဟုတ် တစ်ဦးထက်ပိုပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။

Three Classes.—The population of Mesopotamia during the patriarchal age consisted of three classes: (1) the western Semitic, or Amorite, nobility, to which also belonged the royal house, (2) the free citizens of the Semitic and Sumerian populations that had lived in the country from the time preceding the Amorite conquest, and (3) the slaves, mostly foreigners. The first class was politically and financially, the second numerically, the strongest. However, the number of slaves may at no time have been much less than that of the free citizens of the country, since Mesopotamia had always a very great number of slaves. In Egypt the only ones who had slaves were the rich, and some veterans, to whom prisoners of war were given as a reward for bravery; but in Mesopotamia, where a slave’s price was only about 40 shekels (about $12) almost every citizen had one or more slaves for his field work, the performance of household duties, and unskilled and skilled labor.

ရှေးမက်ဆိုပိုတေးမီးယားဥပဒေစည်းမျဉ်းများကို ထိန်းသိမ်းထားခြင်းဖြင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းရှိ မတူညီသောလူတန်းစားများ၏ လူမှုအဆင့်အတန်းကို ကောင်းစွာနားလည်နိုင်သည်။ နိုင်ငံသားအချို့ကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေခြင်း သို့မဟုတ် ဒဏ်ရာရစေခြင်းအတွက် ပြစ်ဒဏ်ပြင်းထန်မှုသည် ၎င်းတို့၏လူမှုအဆင့်အတန်းပေါ်တွင် မူတည်သည်ဆိုသည့်အချက်က လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း မတူညီသောအဖွဲ့ဝင်များအား တန်ဖိုးထားမှုကွဲပြားခြင်းကို ရှင်းလင်းစွာပြသသည်။

The preservation of the ancient Mesopotamia codes of law enables us to understand rather well the social position of the different classes of society. The fact that the severity of the penalty for injuring or wounding certain citizens depended on their social status shows clearly the difference in value attached to different members of society.

ကျွန်များသည် နိုင်ငံသားနှစ်မျိုးထက် အခွင့်အရေးနည်းပါးသည်မှာ သဘာဝကျသော်လည်း၊ ဥပဒေက ၎င်းတို့အား အခွင့်အရေးအချို့ပေးထားသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ၎င်းတို့သည် ပိုင်ဆိုင်မှုအချို့ကို စုဆောင်းခွင့်ရှိပြီး၊ အချိန်ကြာလာသောအခါ ၎င်းတို့၏လွတ်မြောက်မှုအတွက် လုံလောက်သောတန် ဖိုးရှိလာနိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် လွတ်လပ်သောနိုင်ငံသားတစ်ဦးနှင့် လက်ထပ်ခွင့်ရှိပြီး၊ ထိုသို့သော ပြည်ထောင်မှ မွေးဖွားလာသော ကလေးများသည် လွတ်လပ်သောနိုင်ငံသားများဖြစ်လာသည်။ ဘေဘီလုံဘုရင်များ၏ စဉ်ဆက်မပြတ်သိမ်းပိုက်ရေးစစ်ပွဲများသည် များသောအားဖြင့် စစ်သုံ့ပန်း များအဖြစ် နိုင်ငံသို့ရောက်ရှိလာသော နိုင်ငံခြားကျွန်များ၏ စဉ်ဆက်မပြတ်စီးဆင်းမှုကို ပေးအပ်ခဲ့ သည်။ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးတစ်ခုလုံးသည် ကျွန်များပြုလုပ်သော စျေးသက်သာသောအလုပ်သမားအင် အားပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံ၏လွတ်လပ်သောလူဦးရေသည် နှိုင်းယှဉ်ပါက မြင့်မားသောနေ့စဉ်ဘဝအဆင့်အတန်းကို ခံစားရသည်။

Slaves had naturally less rights than the two classes of citizens, although the law gave them certain rights. They were, for example, allowed to accumulate some property, which in time might be large enough to provide the price of their release. They had the right to marry a free citizen, and the children born of such a union became free citizens. The continual wars of conquest of the Babylonian kings provided a constant stream of foreign slaves, who usually came to the country as prisoners of war. The whole economy of the country was based on the cheap labor performed by slaves; consequently the free population of the country enjoyed a comparatively high standard of living.

စိုက်ပျိုးရေး။—မြေအများစုသည် ဘုရင်၊ ဘုရားကျောင်းများ၊ သို့မဟုတ် ချမ်းသာသော ကုန်သည်များပိုင်ဆိုင်သည်။ ဤပိုင်ရှင်များသည် မြေကို ငှားရမ်းသူများထံ ငှားရမ်းပေးပြီး၊ ငှားရမ်းသူများသည် သီးနှံ၏ သုံးပုံတစ်ပုံမှ တစ်ဝက်အထိ လယ်ယာငှားရမ်းခ အဖြစ်ပေးဆပ်ရပြီး၊ ပိုင်ရှင်က မျိုးစေ့ပြောင်းကို ကြိုတင်ပေးရသည်။ ငှားရမ်းသူတိုင်းသည် ဥပဒေအရ ၎င်းတို့ပိုင်ဆိုင်သော မြေကို စိုက်ပျိုးရန် သို့မဟုတ် သီးနှံဝေစုဆုံးရှုံးမှုအတွက် ပိုင်ရှင်ကို လျော်ကြေးပေးရသည်။ လယ်ယာအလုပ်အားလုံးနီးပါးကို ကျွန်များက လုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ငှားရမ်းသူများအားလုံးသည် လွတ်လပ်သော နိုင်ငံသားများဖြစ်သည်။

Agriculture.—Most of the land belonged to the crown, the temples, or to rich merchants. These owners rented it out to tenants, who had to pay one third to one half of the crop as rent for the fields, although the owner had to advance the seed corn. Every tenant was forced by law to cultivate the land under his care, or to compensate the owner for the loss of his share in the crop. Almost all field work was actually done by slaves, though all tenants were free citizens.

မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ အဓိက စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များမှာ မုယောစပါး၊ ဂျုံ၊ နှင့် စွန်ပလွံသီးများဖြစ်သည်။ ဂျုံနှင့် မုယောစပါးထုတ်လုပ်သော လယ်ကွင်းများကို ရိုးရာထယ်များဖြင့် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ယနေ့ အချို့သော အရှေ့အနီးဒေသများတွင် ယနေ့တိုင်အသုံးပြုနေဆဲဖြစ်သော ဤသစ်သားထယ်များကို ရှေးဟောင်းရုပ်ကြွင်းများနှင့် တံဆိပ်များပေါ်တွင် ပုံဖော်ထားသည်။ ၎င်းတို့ကို နွားများဖြင့် ဆွဲယူပြီး၊ ထယ်နှင့်တပြိုင်နက် မျိုးစေ့များကို လယ်ကွင်းထဲသို့ ပို့ဆောင်ရန် လမ်းကြောင်းတစ်ခုတပ်ဆင်ထားသည်။

The main agricultural products of Mesopotamia were barley, wheat, and dates. The fields producing wheat and barley were worked with primitive plows. These wooden plows, similar to ones still in use today in some parts of the Near East, are depicted on ancient reliefs and seals. They were drawn by oxen, and had a funnel attached to them through which the seed was channeled into the furrows at the same time that the field was plowed.

အောက်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ မြစ်ကြမ်းမြေဆီလွှာတွင် ပေါများစွာ ပေါက်ရောက်သော စွန်ပလွံပင်သည် နိုင်ငံ၏ စည်းစိမ်ချမ်းသာ၏ အဓိကရင်းမြစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်း၏သီးနှံများသည် ဘေဘီလုံးလူမျိုး၏ အဓိကအစားအစာတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏အဆစ်မှ စွန်ပလွံသကြားထုတ်လုပ်ပြီး၊ ၎င်း၏အမျှင်ထည်သည် ကြိုးရက်လုပ်ရန် သင့်တော်ပြီး၊ ၎င်း၏ပင်စည်သည် ပေါ့ပါးသော်လည်း ခိုင်ခံ့သော ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းများပေးစွမ်းပြီး၊ နောက်ဆုံးအနေဖြင့် ၎င်း၏အဆစ်ကို အလွန်တန်ဖိုးထားသော အဖျော်ယမကာအဖြစ်လည်း ပြောင်းလဲအသုံးပြုနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် စွန်ပလွံဥယျာဉ်များ စိုက်ပျိုးမှုကို နိုင်ငံက အားပေးခဲ့သည်။ ဤရည်ရွယ်ချက်အတွက် မြေလွတ်များကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ နိုင်ငံသားများသည် နှစ်စဉ်ငှားရမ်းခ မပေးဘဲ ထိုမြေကို ရယူနိုင်သည်။ သူသည် လေးနှစ်ကြာ စိုက်ပျိုးပြီး ပြုစုပျိုးထောင်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ငှားရမ်းမှု၏ ငါးနှစ်မြောက်နှစ်တွင် မြေပိုင်ရှင်မူလသည် ဥယျာဉ်၏တစ်ဝက်ကို ငွေပေးချေမှုအဖြစ် ရရှိမည်။

The date palm growing luxuriantly in the alluvial soil of Lower Mesopotamia was one of the chief sources of the country’s wealth. Its fruits provided one of the Babylonians’ principal articles of diet, its sap yielded palm sugar, its fibrous bark was suitable for weaving ropes, its trunk furnished light but tough building material, and last but not least, its sap could also be converted into a highly cherished beverage. The planting of date orchards was therefore encouraged by the state. Empty pieces of land were given out for this purpose, and the citizen could obtain such a field without paying the yearly rent. He would plant and tend it for four years, but in the fifth year of his tenancy the original owner of the land would receive half of the garden as payment.

မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ မိုးရေချိန်သည် မြေယာ၏ စိုက်ပျိုးရေးလိုအပ်ချက်အတွက် မလုံလောက် သောကြောင့်၊ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် ဖြတ်သန်းသွားလာသော ဆည်မြောင်းများကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် နွေဦးရာသီတွင် ရေမြင့်တက်ချိန်တွင် ယူဖရေးတီးနှင့် တိုင်ဂရစ်မြစ်များ၏ ရေများဖြင့် အလိုအလျောက် ဖြည့်သွင်းခဲ့သည်။ သို့သော် မြစ်ရေအဆင့်ကျဆင်းသည်နှင့်တပြိုင်နက်၊ အောက်မြစ် မှ ရေကို မြင့်မားသော မြောင်းများအဆင့်သို့ ပင်ပန်းစွာ ရေတင်ရသည့်အလုပ်စတင်သည်။ ၎င်းကို လက်ဖြင့်လည်ပတ်သော ရေတင်စက်များ၊ နွားများဖြင့်လည်ပတ်သော ရိုးရှင်းသော ဆည်မြောင်းစက် များ၊ သို့မဟုတ် ပေါ့ပါးသော ရေဘီးများဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ လယ်ကွင်းများသို့ အဖိုးတန်ဆည်မြောင်း ရေပို့ဆောင်ရန် နည်းလမ်းသုံးမျိုးစလုံးကို ယနေ့အိုင်ယာက်တွင်ပင် အသုံးပြုနေသည်။ မြစ်ရေတွင် အနယ်များစွာပါဝင်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မြောင်းများ၏အောက်ခြေတွင် နစ်မြုပ်ကာ မြောင်းကြမ်းများကို မြှင့်တင်သောကြောင့်၊ မြောင်းများကို ထပ်ခါတလဲလဲ တူးဖော်ရသည်။ ဤအနယ်များကို မြောင်းကမ်း နှစ်ဖက်သို့ ပစ်ထုတ်ခဲ့ပြီး၊ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ မြောင်းကမ်းများသည် အလွန်မြင့်မားလာသော ကြောင့် အနယ်များကို ၎င်းတို့ပေါ်တင်ရန် ခက်ခဲလာသည်။ ထို့နောက် မြောင်းအသစ်များကို တူးဖော်ရ သည်။ ဤအကြောင်းကြောင့် ယနေ့တွင် နောက်ပိုင်းကာလများ၏ မြောင်းကမ်းများနှင့် အပြိုင်လည် ပတ်နေသော ရှေးဟောင်းမြောင်းကမ်းများ၏ အကြွင်းအကျန်များကို တွေ့မြင်ရသည်။ မြောင်းများကို ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းထားရန် ဒေသဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်သူများ၏ တာဝန်ဖြစ်သည်။ ဤအရာရှိများ သည် မြောင်းအပိုင်းများနှင့် နီးကပ်စွာတည်ရှိသော ရွာများ သို့မဟုတ် လယ်ကွင်းများမှ လူများကို ပြုပြင်ရန် သို့မဟုတ် သန့်ရှင်းရေးလုပ်ရန် လိုအပ်သော မြောင်းအပိုင်းများအတွက် လူအင်အားစု ဆောင်းပိုင်ခွင့်ရှိသည်။ ဤအလုပ်အတွက် အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ရွာသားများသည် ၎င်းတို့တာဝန် ယူထားသော မြောင်းအပိုင်းများတွင် ငါးဖမ်းပိုင်ခွင့်ရှိသည်။ သူစိမ်းရေပြင်တွင် ငါးဖမ်းခြင်းကို တားမြစ် ထားသည်။ ချိတ်နှင့်ပိုက်ဖြင့် ငါးဖမ်းခြင်းသည် ပုံမှန်လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဒေသရေပြင် များတွင် အခွင့်အရေးများကို ဂရုတစိုက်ထိန်းသိမ်းထားသည်။

Since the rainfall of Mesopotamia is deficient for the agricultural needs of the land, irrigation canals crossing the country in all directions were constructed. They were automatically fed with the waters of the Euphrates and the Tigris during the period of high water in the spring. However, as soon as the level of the rivers subsided, there began the toilsome task of raising the water from the lower river to the level of the higher-lying canals. This was done by means of water sweeps, worked by hand, through primitive irrigation machines operated by oxen, or by light water wheels. All three methods of bringing precious irrigation water to the fields are employed in Iraq even today. Since the river water contained much silt, which sank to the bottom of the canals, raising in this way their beds, the canals had to be repeatedly dug out. This silt was thrown out on both sides of the canal banks, which in due time became so high that it was difficult to put the silt on them. Then new canals had to be dug. For this reason one sees today remains of old canal banks running parallel to those of later times. It was the duty of local governors to take care that the canals were kept in good repair. These officials had the right to requisition people from villages or fields that lay in close proximity to portions of the canal that needed repair or cleaning. In return for this work the villagers had the right to fish in those sections of the canals that were under their charge. Fishing in strange waters was prohibited. Fishing by line and net was a regular industry; hence the preservation of rights in local waters was jealously guarded.

မြစ်ကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးသည် အီဂျစ်တွင်ကဲ့သို့ တစ်ခုတည်းသော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနည်း လမ်းမဟုတ်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေး၏ အလွန်အရေးကြီးသော အကိုင်းအခက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ တိုတောင်းသောအကွာအဝေးအတွက် ယနေ့ ဂူဖာဟုခေါ်သော ဝိုင်းထည်ဖြင့်ပြုလုပ်ထားပြီး ဘီတူမင်ဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသော စက်ဝိုင်းပုံရေယာဉ်ကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ပိုကြီးသောရေယာဉ်များသည် လေဖြည့်ထားသော တိရစ္ဆာန်အရေခွံများဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော ဖောင်များဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကိုလည်း ဆက်လက်အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ထိုသို့သောဖောင်ကို ယခု ကီလက်ဟုခေါ်သည်။ သစ်သားဖောင်များနှင့် စစ်မှန်သော ဖောင်ကြီးများကို အသုံးပြုကြောင်း ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများတွင် သက်သေပြထား သည်။ လှေတည်ဆောက်သူများနှင့် လှေသမားများ၏ လုပ်ခကို ဥပဒေဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည်။

Although river traffic was not the exclusive means of transportation, as in Egypt, it was nevertheless a very important branch of the economy of the land. For short distances a round vessel, called a gufa today, was used. It was made of wickerwork coated with bitumen. Larger boats were rafts made of animal hides blown up with air. They have also continued to be used, and such a float is now called a kelek. Also the use of log rafts and of real barges is attested in ancient records. The wages of boat builders as well as of boatsmen were regulated by law.

ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး—မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဆီးမစ်လူမျိုးများသည် အမြဲတမ်း ၎င်းတို့၏ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သော အရှေ့ဘက်ရှိ အီလမ်၊ အနောက်ဘက်ရှိ အာရှမိုင်းနားနှင့် ဆီးရီးယား၊ အနောက်တောင်ဘက်ရှိ ပါလက်စတိုင်းနှင့် အီဂျစ်တို့နှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ဤအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးသည် မြို့များ၏ အရွယ်အစားကို သိသာထင်ရှားစွာ ကြီးထွားစေခဲ့သည်။ ကုန်သည်တန်းများသည် လူသိများသော ကမ္ဘာ၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ဆက်သွယ်ပေးပြီး မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ အခြားနိုင်ငံများ၏ ထုတ်ကုန်များကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဝန်ဆောင်ရန်အသုံးပြုသော တိရစ္ဆာန်မှာ လာဘီးသာလျှင် ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ မြင်းများနည်းပါးပြီး ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အလယ်မတိုင်မီ အိမ်မွေးကုလားအုတ်များလည်း အနည်းငယ်သာရှိခဲ့သည်။

Commerce.—The Semitic population of Mesopotamia were always engaged in commercial enterprises with their neighboring countries, Elam in the east, Asia Minor and Syria in the west, Palestine and Egypt in the southwest. This international commerce led to a considerable growth in the size of the cities. Caravans connected the different parts of the known world, and brought to Mesopotamia the products of other lands. The beast of burden was almost exclusively the donkey, since there were few horses, and only a small number of domesticated camels before the middle of the second millennium b.c.

မြို့များရှိ ကုန်သည်များသည် နိုင်ငံခြားတွင် အခြေချအေးဂျင့်များနှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် အခြား နိုင်ငံများအကြား ကုန်သည်တန်းများနှင့်အတူ ခရီးသွားသော အေးဂျင့်များရှိခဲ့သည်။ အမြတ်အစွန်း များကို ကုန်သည်များနှင့် အေးဂျင့်များအကြား တန်းတူခွဲဝေပေးခဲ့သည်။ သဘောတူညီချက်အားလုံးကို စာဖြင့်ရေးသားပြီး သက်သေများနှင့် တံဆိပ်ခတ်ထားသည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသည် အထည်များ၊ သင်ကြားသလောက်များ၊ ဆလင်ဒါတံဆိပ်များ၊ လပိစ်လာဇူလီတို့ကို တင်ပို့ခဲ့သော်လည်း အာရှမိုင်းနား မှ ကြေးနီ၊ ဆိုက်ပရပ်စ်မှ ငွေ၊ ဆီးရီးယားမှ အဆင့်မြင့်အိုးထည်များ၊ သံလွင်ဆီနှင့် အာရဇ်သစ်သားတို့ ကို တင်သွင်းခဲ့သည်။

The merchants in the cities had settled agents in foreign countries, and traveling agents who journeyed with the caravans between Mesopotamia and other lands. Profits were equally distributed between the merchants and the agents. All agreements were made in written form, and duly witnessed and sealed. Mesopotamia exported textiles, dates, cylinder seals, lapis lazuli, but imported copper from Asia Minor, silver from Cyprus, fine pottery from Syria, as well as olive oil and cedarwood.

မြို့ဘဝနှင့် အိမ်တော်များ။ — မြို့နှင့်မြို့ကြီးများကို မိသားစုဘုရင်စနစ်ခေတ်တစ်လျှောက်လုံး သိပ္ပံနည်းကျစီမံခဲ့ကြသည်။ လမ်းများသည် အလုံးစုံဖြောင့်မတ်ခြင်းမရှိသော်လည်း ဖြတ်သန်းသွား လာနိုင်သောလမ်းများအားလုံးသည် ဖြတ်သန်းသွားလာနိုင်ပြီး မြို့ပြဘလောက်များသည် အတော် အတန်ပုံမှန်အရွယ်အစားရှိသည်။ သီးသန့်အိမ်များအားလုံးကို နေအခြောက်ခံအုတ်များဖြင့် ခိုင်မြဲစွာ တည်ဆောက်ထားသော်လည်း မီးဖုတ်အုတ်များပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ အိမ်အားလုံးကို ဥပဒေ အရ ကောင်းမွန်စွာပြုပြင်ထားရန် လိုအပ်သည်။ ဆောက်လုပ်သူများသည် ဆောက်လုပ်ရေးအရည် အသွေးအတွက် တာဝန်ရှိသည်။ အိမ်ပြိုကျပြီး တစ်စုံတစ်ဦးထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိပါက ကန်ထရိုက်တာကို အပြစ်ပေးခံရမည်။ တိုင်းပြည်၏အချို့ဒေသများတွင် အိမ်များသည် အထပ်တစ်ထပ်သာမြင့်သည်။ အခြားနေရာများတွင် အိမ်အများစုသည် အထပ်နှစ်ထပ်အဆောက်အအုံများဖြစ်သည်။ မက်ဆိုပို တေးမီးယားအိမ်များတွင် ယေဘုယျအားဖြင့် အခန်းအမျိုးမျိုးဖြင့်ဝန်းရံထားသော အလယ်ဗဟိုတွင် လှိုင်းတံပိုးရှိသည်။ အထပ်နှစ်ထပ်အဆောက်အအုံများတွင် ဒုတိယထပ်တွင် အိပ်ခန်းများရှိပြီး လှေကားမှတစ်ဆင့် ရောက်ရှိနိုင်သည်။ ဤလှေကားသည် ပူပြင်းသောရာသီတွင် အိပ်စက်ရန်အသုံး ပြုသော ခေါင်မိုးသို့လည်း ဦးတည်သည်။ Ur နှင့် Babylon ကဲ့သို့သော မြို့ကြီးအချို့တွင် သီးသန့်အိမ် များနှင့်ချိတ်ဆက်ထားသော ရွှံ့စေးပြွန်များဖြင့် ပုံမှန်မိလ္လာစနစ်များရှိသည်။

Town Life and the Home.—Towns and cities were planned in a scientific way throughout the patriarchal age. Streets were not entirely straight, but all thoroughfares ran through, and city blocks were of fairly regular sizes. All private houses were soundly built of sun-dried bricks, but rested on foundations of baked bricks. All houses were required by law to be kept in good repair. Builders were held responsible for the quality of construction. If a house collapsed and injured or killed someone, the contractor was punished. In some parts of the country houses were only one story high; in other parts most houses were two-story buildings. The Mesopotamian houses in general had an open courtyard in the middle surrounded by different rooms. Two-storied buildings had the bedrooms on the second floor, which could be reached by means of a stairway. This stairway led also to the roof, which was used for sleeping purposes during the hot season. Some of the larger cities like Ur and Babylon had regular sewage systems, of clay pipes, to which private houses were connected.

ရှေးဟောင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားလူမျိုးများ၏ပရိဘောဂများသည် အီဂျစ်နိုင်ငံများကဲ့သို့ ကောင်းစွာ မသိရပါ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် စိုစွတ်သောရာသီဥတုသည် အမှန်တကယ်နမူနာများကို မထိန်းသိမ်း ထားနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ရုပ်တုများပေါ်တွင် ရိုးရိုးထိုင်ခုံတစ်လုံး သို့မဟုတ် ကုတင်တစ်လုံးသာ မကြာခဏပြသထားသော ဘုရင့်နန်းတော်ပရိဘောဂများသာ ရှိသည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပရိဘောဂ အချို့ကို သရုပ်ဖော်ထားသော ဆလင်ဒါတံဆိပ်များပေါ်ရှိ ပုံများသည် အလွန်ပုံကြမ်းဖြစ်နေပြီး အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို မမှတ်မိနိုင်ပါ။ ထို့ကြောင့် ပျမ်းမျှမက်ဆိုပိုတေးမီးယားအိမ်၏ အတွင်းပိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် မဖြစ်နိုင်သေးပါ။ သို့သော် ယူဖရေးတီးနှင့် တိုင်းဂရစ်မြစ် ဝှမ်းရှိလူများသည် ဂရိနှင့်ရောမလူမျိုးများကဲ့သို့ စားပွဲများပေါ်တွင် လဲလျောင်းနေခြင်းမဟုတ်ဘဲ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်လည်း ဓလေ့ထုံးတမ်းဖြစ်သည့်အတိုင်း ထိုင်ခုံများပေါ်တွင် ထိုင်နေကြသည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။

The furniture of the ancient Mesopotamians is not so well known as that of Egypt, since the damp climate has not preserved any actual specimens. Only royal palace furniture is depicted on the reliefs, usually only a throne or a couch. Pictures on cylinder seals which occasionally depict some furniture are too schematic, so that one cannot recognize any details. Hence, the reconstruction of the interior of an average Mesopotamian house is still impossible. However, it can be said that the people of the Euphrates and Tigris valley did not recline at the tables as was customary among the Greeks and Romans, but sat on chairs, as was also the custom in Egypt.

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားအဝတ်အစားများသည် အီဂျစ်လူမျိုးများ၏အဝတ်အစားများထက် ခန္ဓာကိုယ်၏အစိတ်အပိုင်းများကို ပိုမိုဖုံးအုပ်ထားသည်။ အဝတ်အစားအများစုကို သိုးမွေးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော်လည်း အဆီးရီးယားဒေသတွင် ပိုးချည်ကိုလည်း ပြုလုပ်ထားသည်။ လူအများစုသည် ခန္ဓာကိုယ်နှင့်ကိုက်ညီသော အဝတ်အစားများနှင့် ရိုးရာဝတ်စုံကဲ့သို့သော အပြင်ဘက်အဝတ်အစားများ ကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အနီနှင့်အပြာရောင်များကို လွှမ်းမိုးထားသော ချုပ်ထားသည့် အစွန်းများရှိသည်။ သဲဖိနပ်များကို ကောက်ရိုးသို့မဟုတ် သားရေဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး ဦးထုပ်မှာ များ သောအားဖြင့် သိုးမွေးဦးထုပ်ဖြစ်သည်။

The Mesopotamian dresses covered much more of the body than the garments of the Egyptians. Most of the dresses were made of wool, but in the Assyrian region linen was also fabricated. Most people wore long garments that neatly fitted the body, and a robelike outer dress. The latter usually had embroidered fringes with the colors red and blue dominating. Sandals were made of straw or leather, and the headdress was usually a woolen cap.

မိသားစုဘဝသည် အခြားအရာအားလုံးနှင့်အတူ ဥပဒေဖြင့်စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းသတ်မှတ်ထားသည်။ ၎င်းတွင် အိမ်ထောင်ပြုခြင်း၊ ကွာရှင်းခြင်း၊ ကလေးများကို မွေးစားခြင်း၊ အမွေဆက်ခံခြင်းနှင့် မုဆိုးမများ၏ အခွင့်အရေးများ ပါဝင်သည်။ ရှေးဟောင်းဗာဗုလုန်ဥပဒေသည် အမျိုးသမီးများအား အတော်အတန်အခွင့်အရေးများနှင့် လွတ်လပ်မှုအတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ပေးအပ်ထားသည်မှာ သတိပြုစရာကောင်းသောအချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။

Family life, along with everything else, was regulated by law. This applied to marriage, divorce, adoption of children, inheritance, and the rights of widows. It is a remarkable fact that the ancient Babylonian law gave to women considerable rights, and a certain degree of independence.

ဗာဗုလုန်နှင့် အဆီးရီးယားတို့တွင် အစိုးရအရာရှိအများစုမှာ ဆီမစ်တစ်လူမျိုးများထံမှ ရွေးချယ်ခံ ခဲ့ရသည်။ ပြည်နယ်နှင့်ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ၊ မြို့တော်ဝန်များ၊ တရားသူကြီးများ၊ အခွန်ကောက် ခံသူများ၊ နိမိတ်ဖတ်သူများနှင့် ဆရာဝန်များသည် ဤအထူးအခွင့်အရေးရသော လူတန်းစားများ ဖြစ်သည်။ ဤလူများအား ဥပဒေအရ အခွင့်ထူးခံစားခွင့်အချို့ကို ခွင့်ပြုထားသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ဥပဒေ၏အတိုင်းအတာအတွင်း၌သာ လုပ်ဆောင်ရန်၊ အုပ်ချုပ်ရန်နှင့် အလုပ်လုပ်ရန် လိုအပ်သည်။ နိုင်ငံသားတိုင်းသည် အချိန်အချို့တွင် သူ၏ဘုရင်အား စစ်သားအဖြစ် အမှုထမ်းရန် လိုအပ်ပြီး ထိုကဲ့သို့သော အရေးပေါ်အခြေအနေမျိုးတွင် သူ၏မိသားစုအတွက် စီစဉ်ပေးရန် တာဝန်ရှိသည်။

In Babylonia and Assyria the majority of government officials were drawn from the Semitic nobility. Governors of provinces and districts, mayors of cities, judges, tax collectors, soothsayers, and physicians belonged to this favored class of people. Although certain privileges were allowed to these people by law, they had to act, rule, and work within the confines of the law. Every citizen had to serve his king as a soldier at certain times, and was bound to make provision for his family in such emergencies.

ဘာသာရေးနှင့် သေပြီးနောက်အသက်ကို ယုံကြည်မှု။- ဘေဘီလုံလူမျိုးတို့၏ ဘာသာရေးသည် နတ်ဘုရားများစွာကို ကိုးကွယ်သော ဘာသာဖြစ်သည်။ ဖန်ဆင်းရှင်နတ်ဘုရားဖြစ်သော မာဒုတ်သည် နတ်ဘုရားအားလုံး၏ အကြီးအကဲဖြစ်ပြီး ရုံးပိုင်းကိုးကွယ်မှုတွင် အမြင့်မြတ်ဆုံးဂုဏ်ပြုခြင်းကို ခံရသည်။ သို့သော် လနတ်ဘုရား စင်း (Sin) နှင့် အချစ်နှင့် မျိုးပွားမှုနတ်ဘုရားမ အစ်ရှ်တား (Ishtar) အပါအဝင် နတ်ဘုရားများစွာတို့သည်လည်း ဘုရားကျောင်းများနှင့် ကိုးကွယ်ရာနေရာများ ပိုင်ဆိုင်ကြသည်။ လူတိုင်းတွင် မိမိနှစ်သက်ရာ နတ်ဘုရားရှိပြီး၊ အခြားနတ်ဘုရားများကို လျစ်လျူရှုမိခြင်းမဖြစ်စေရန် ယေဘုယျအားဖြင့် ထည့်သွင်းကိုးကွယ်သော်လည်း၊ မိမိ၏ဆုတောင်းများကို အဓိကအားဖြင့် ထိုနတ်ဘုရားထံသာ ပူဇော်လေ့ရှိသည်။ အောက်ပါ ဘေဘီလုံဆုတောင်းစကားသည် ဤသို့သော နမူနာတစ်ခုဖြစ်သည်—

Religion and Belief in the Afterlife.—The religion of the Babylonian people was polytheistic. Marduk as the creator god was the titular head of all the gods, and received the greatest honors in the official cult. However, many other gods, like Sin, the moon-god, and Ishtar, the goddess of love and fertility, possessed many temples and cult places. Every man had his favored god, and presented his prayers mostly to that god, although he might include some others in a general way, in order not to offend any by neglecting them. The following Babylonian prayer may serve as an example:

"အို ကျွန်ုပ်၏ဘုရား၊ အမျက်ထွက်နေသော ဘုရား၊ ကျွန်ုပ်၏ဆုတောင်းသံကို လက်ခံတော်မူပါ။ အို ကျွန်ုပ်၏နတ်ဘုရားမ၊ အမျက်ထွက်နေသော နတ်ဘုရားမ၊ ကျွန်ုပ်၏အသနားခံစကားကို နားညောင်း တော်မူပါ။ ကျွန်ုပ်၏အသနားခံစကားကို လက်ခံ၍ သင်၏စိတ်ဝိညာဉ် ငြိမ်းချမ်းစေပါ။ အို ကျွန်ုပ်၏ နတ်ဘုရားမ၊ ကျွန်ုပ်ကို သနားကြည့်လျက် ကျွန်ုပ်၏ဆုတောင်းသံကို လက်ခံတော်မူပါ။ ကျွန်ုပ်၏ အပြစ်များ ခွင့်လွှတ်ခြင်းခံရစေ၊ ကျွန်ုပ်၏ချွတ်ချော်မှုများ ပပျောက်စေပါ။ ကျွန်ုပ်အပေါ် သီချင်းချထားသော အမိန့်တော် ဖျက်သိမ်းခံရစေ၊ ချည်နှောင်ခြင်းများ လျော့ပေါ့ခံရစေ။ လေခုနစ်ပါးက ကျွန်ုပ်၏သက်ပြင်းချက်များကို ယူဆောင်သွားစေပါ။ ကျွန်ုပ်၏ဆိုးယုတ်မှုကို လွှတ်လိုက်ပါမည်၊ ငှက်တို့က ယင်းကို ကောင်းကင်သို့ သယ်ဆောင်သွားစေပါ။ ငါးတို့က ကျွန်ုပ်၏ဒုက္ခကို ဆွဲယူသွားစေ၊ မြစ်ရေက ယင်းကို ဆေးကြောသုတ်သင်စေပါ။ လယ်ကွင်း၏ တိရစ္ဆာန်တို့က ကျွန်ုပ်ထံမှ ယင်းကို ယူဆောင်သွားစေပါ။ မြစ်၏စီးဆင်းသောရေများက ကျွန်ုပ်ကို သန့်စင်စေပါ။"

“O my God, who art angry, accept my prayer, O my goddess, who art angry, receive my supplication. Receive my supplication and let thy spirit be at rest. O my goddess, look with pity on me and accept my supplication. Let my sins be forgiven, let my transgressions be blotted out. Let the ban be torn away, let the bonds be loosened. Let the seven winds carry away my sighs. I will send away my wickedness, let the bird bear it to the heavens. Let the fish carry off my misery, let the river sweep it away. Let the beast of the field take it from me. Let the flowing waters of the river wash me clean.”

ရှေးခေတ် ဘေဘီလုံလူမျိုးတို့တွင် အပြစ်၏အမှန်တကယ်သိမြင်မှု ရှိခဲ့သည်။ သူတို့သည် အပြစ်၏အကျိုးဆက်များနှင့် ယင်းနှင့်ဆက်စပ်နေသော အပြစ်ရှိမှုကို အီဂျစ်လူမျိုးတို့ထက် ပို၍ခံစားမိကြသည်။ အီဂျစ်လူမျိုးတို့သည် မိမိတို့ကိုယ်ကို အပြစ်ကင်းစင်သူများအဖြစ် ဟန်ဆောင်လေ့ရှိသည်။ ဤအချက်ကို အထက်ဖော်ပြပါကဲ့သို့သော ရေးသားထားသည့် ဆုတောင်းစကားများနှင့် လူတို့အပေါ် ကျရောက်လာသော ဒုက္ခများ၏ အကြောင်းရင်းများကို မေးမြန်းသည့် မေးခွန်းများမှတစ်ဆင့် သိမြင်နိုင်သည်။ အောက်ပါမေးခွန်းများကဲ့သို့ မေးမြန်းလေ့ရှိသည်—

Among the ancient Babylonians there was a real consciousness of sin. They sensed the consequences of sin and its attached guilt much more than the Egyptians, who gave themselves the air of being innocent. This can be seen from the written prayers, such as the one quoted above, in which the deity is asked for mercy and forgiveness, and also from questions which were asked concerning the causes of misfortunes they saw falling upon men. Questions like the following were asked:

"သူသည် ဖခင်နှင့်သားကို ကင်းကွာစေသလော၊ သို့မဟုတ် သားနှင့်ဖခင်ကို ကင်းကွာစေသလော? သူသည် မိခင်နှင့်သမီးကို ကင်းကွာစေသလော၊ သို့မဟုတ် သမီးနှင့်မိခင်ကို ကင်းကွာစေသလော? … သူသည် အကျဉ်းသားတစ်ဦးကို လွတ်မြောက်စေရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သလော? သူသည် အကျဉ်းသားတစ်ဦး ကို အလင်းရောင်မှ ပိတ်ပင်ခဲ့သလော? သူသည် နတ်ဘုရားတစ်ပါးပါး သို့မဟုတ် နတ်ဘုရားမတစ် ပါးပါးကို အပြစ်ပြုမိသလော? သူသည် သူ့ထက် အသက်ကြီးသူတစ်ဦးကို အနိုင်ကျင့်ခဲ့သလော? သူသည် 'မဟုတ်'ဟု ပြောရမည့်နေရာတွင် 'ဟုတ်ကဲ့'ဟု ပြောမိသလော၊ သို့မဟုတ် 'ဟုတ်ကဲ့'ဟု ပြောရမည့်နေရာတွင် 'မဟုတ်'ဟု ပြောမိသလော? သူသည် မမှန်သောတံခါးများကို အသုံးပြုမိ သလော? သူသည် မှားယွင်းသောအကောင့်ကို လက်ခံမိသလော? သူသည် မှားယွင်းသော နယ်နိမိတ် ကျောက်တိုင်ကို စိုက်ထူမိသလော? သူသည် အိမ်နီးချင်း၏အိမ်ထဲသို့ အတင်းဝင်မိသလော? သူသည် အိမ်နီးချင်း၏ဇနီးကို ချဉ်းကပ်မိသလော? သူသည် အိမ်နီးချင်း၏သွေးကို သွန်းလောင်းမိသလော?"

“Has he estranged the father from his son or the son from his father? Has he estranged the mother from her daughter or the daughter from her mother? … Has he refused to set a captive free? Has he shut out a prisoner from the light? Has he committed a sin against a god or against a goddess? Has he done violence to one older than himself? Has he said yes for no or for yes? Has he used false scales? Has he accepted a wrong account? Has he set up a false landmark? Has he broken into his neighbor’s house? Has he come near his neighbor’s wife? Has he shed his neighbor’s blood?”

ဤဥပမာများသည် အပြစ်၏သဘောသဘာဝနှင့် ၎င်း၏ဆိုးရွားသောအကျိုးဆက်များကို ရှေးလူများ မသိခဲ့ကြဟူသည်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် ပေါလုသည် တစ်ပါးအမျိုးသားများသည် “သူတို့၏စိတ်နှလုံးတွင် ရေးထားသောတရားတော်၏လုပ်ဆောင်မှုကို ပြသပြီး၊ ၎င်းတို့၏မျက်မှောက်တွင် သက်သေခံကာ၊ ၎င်းတို့၏အတွေးများသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး စွပ်စွဲခြင်း သို့မဟုတ် ဆင်ခြေပေးခြင်းပြုသည်” ဟု ဆိုခဲ့သည်မှာ မှန်ကန်ကြောင်း (ရောမ ၂:၁၅) ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသည်။

These examples reveal clearly that the nature of sin and its evil consequences were not unknown to the ancients, and that Paul was right in asserting that gentiles “shew the work of the law written in their hearts, their conscience also bearing witness, and their thoughts the mean while accusing or else excusing one another” (Rom. 2:15).

အခြားရှေးနိုင်ငံအများစုကဲ့သို့ပင်၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား ဒေသခံလူမျိုးတို့သည် သေပြီးနောက် အသက်ရှင်မှုပုံစံတစ်မျိုးကို ယုံကြည်ကြသည်။ သူတို့က သေခြင်းတရား၏အာဏာသည် လူသား၊ အပင်နှင့် တိရစ္ဆာန်များ၊ နတ်ဘုရားများအပေါ် သက်ရောက်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ သို့သော်၊ သူတို့က သေခြင်းသည် လူသား၏သဘာဝဖွဲ့စည်းပုံ၏ ရလဒ်ဖြစ်ပြီး၊ လူသားဖန်ဆင်းခြင်းအချိန်တွင် ဘုရားသခင်က ပညတ်ထားသော နိယာမတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ထင်မြင်ယူဆကြသည်။ အပြစ်သည်လည်း လူသား၏မူလသဘာဝ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်ဟု သူတို့ယုံကြည်ကြသည်။ သူတို့က လူသားကို တီအာမတ် (Tiamat) မှ လာသော မြေကြီး၏ရွှံ့နှင့် ကင်းဂူ (Kingu) ၏သွေးကို ရောစပ်ကာ ဖန်ဆင်းထားသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ တီအာမတ်နှင့် ကင်းဂူတို့သည် သတ်ဖြတ်ခံရခြင်းမတိုင်မီ ဆိုးယုတ်သော နတ်ဘုရားများဖြစ်ခဲ့သည့်အတွက်၊ လူသားသည် အစကတည်းက ဆိုးယုတ်ရခြင်းမှာ သဘာဝကျသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ဤနည်းဖြင့် လူသားသည် မိမိ၏အပြစ်ပါသော သဘာဝအတွက် နတ်ဘုရားများအပေါ် သွယ်ဝိုက်၍ အပြစ်တင်ခဲ့သည်။

As was true of most ancient nations, the people of the Mesopotamian valley believed in a form of life after death. They held that the power of death extended over mankind, plant and animal life, and the gods. However, they thought that death was the result of man’s natural constitution, a law divinely ordained at the time of man’s creation, even as they thought that sin was part of man’s original nature. They believed that man was created from a mixture of clay from the earth, made of Tiamat, and the blood of Kingu. Since both Tiamat and Kingu had been evil gods before they were killed, it was only natural that man was evil from the beginning, since he was made of two substances coming from evil gods. In this way man threw indirectly upon the gods the blame for his sinful nature.

ထို့အပြင်၊ သေခြင်းတွင် ဝိညာဉ်သည် ဘဝသို့မဟုတ် တည်ရှိမှုတစ်မျိုးမှ အခြားတစ်မျိုးသို့ ကူးပြောင်းသွားသည်ဟု ယုံကြည်ကြသော်လည်း၊ သေဆုံးသူ၏ဝိညာဉ်၏ သုခကောင်းကျိုးသည် မြေကြီးပေါ်တွင် ခန္ဓာကိုယ်ရရှိသော စောင့်ရှောက်မှုအပေါ် မူတည်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ အပြစ်များကြောင့် သေခြင်းကို မြန်ဆန်စေနိုင်ပြီး အသက်ကို တိုစေနိုင်သကဲ့သို့၊ ဘုရားသခင်အား တာဝန်ကျေပွန်စွာ ဆက်ကပ်ခြင်းနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားကောင်းသော အပြုအမူများဖြင့် သေခြင်းကို ရွှေ့ဆိုင်းနိုင်ကာ အသက်ကို ရှည်စေနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ သို့သော်၊ မည်သူမျှ မည်သည့် နည်းနှင့်မျှ သေခြင်းမှ လွတ်မြောက်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ကွယ်လွန်သူများ၏နေထိုင်ရာနေ ရာသည် မြေကြီး၏အတွင်းပိုင်းတွင် တည်ရှိသည်ဟု ယူဆကြသည်။ သို့သော်၊ သေပြီးနောက်ဘဝ၏ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ ဝေဝါးသော အယူအဆများနှင့် ရှုပ်ထွေးသော တွေးခေါ်မှုများ ရှိနေခဲ့သည်။ ဘေဘီလုံပုံပြင်များတွင် ရှေးဟောင်းသူရဲကောင်းအချို့၏ ရှင်ပြန်ထမြောက်မှုကို ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ရှေးဘေဘီလုံလူမျိုးတို့တွင် ခန္ဓာကိုယ်၏အနာဂတ် ရှင်ပြန်ထမြောက်မှုကို ယုံကြည်မှုမရှိခဲ့ပေ။

It was also believed that in death the spirit was transferred from one mode of life or existence to another, but the well-being of the spirit of the dead depended on the care that the body received on earth. As death could be hastened and life shortened through sins, death could be postponed and life lengthened through pious acts, and the exact fulfillment of one’s duties toward the gods. However, there was no escape from death for anyone or by any means. The dwelling place of the departed was considered to be in the interior of the earth. But about the conditions of the afterlife there existed much vagueness and confused thinking. Although the Babylonian stories include references to the resurrection of some ancient heroes, who again died after a short time, the ancient Babylonian had no belief in a future resurrection of the body.

IV. ပါလက်စတိုင်းတွင်

IV. In Palestine

ဘိုးဘေးခေတ်က ကနာန်လူမျိုးတို့၏ နေ့စဉ်ဘဝကို ဖော်ပြရန် ခက်ခဲပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သူတို့အကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့သိရှိထားသော အချက်အလက်များ အလွန်နည်းပါးလွန်းသောကြောင့် ဖြစ် သည်။ ထိုခေတ်ကာလမှ ပါလက်စတိုင်း၏ စာတမ်းမှတ်တမ်းများ မရှိသလောက်နည်းပြီး တွေ့ရှိရ သည့် အနည်းငယ်သော စာတမ်းများလည်း အလွန်တိုတောင်းလှပါသည်။ ထို့ကြောင့် ၁၅ ရာစုမတိုင် မီက ပါလက်စတိုင်းဘဝ၏ အခြေအနေအနည်းငယ်ကိုသာ တိကျမှန်ကန်စွာ ဖော်ပြနိုင်ပါသည်။

It is difficult to describe the daily life of the people of Canaan during the patriarchal age, since we know so little about them. Hardly any written records of Palestine come from that period, and the few that have been found are very short. Hence, we are able to describe, with any degree of accuracy, only a few phases of Palestinian life before the 15th century.

လူဦးရေ။—ဒုတိယထောင်စုနှစ်ရှေ့ပိုင်းတွင် ပါလက်စတိုင်းဒေသတွင် လူဦးရေသည် မြို့ငယ်များနှင့် ရွာငယ်များတွင် နေထိုင်သူများနှင့် မြေသြဇာကောင်းသောဒေသ၏ အစွန်းတစ်နေရာမှတစ်နေရာသို့ စားကျက်ရှာဖွေရင်း ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်သော နိုမက်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ မြို့အများစုသည် ကောင်းမွန်စွာ တည်ဆောက်ထားသော နံရံများဖြင့် ကာကွယ်ထားပြီး၊ တံခါးတစ်ခုထက်ပို၍ ရှိသည်မှာ ရှားပါးသည်။ ဆီးရီးယားရှိ ဘိုင်ဘလော့စ်နှင့် ယူဂါရစ်၊ ပါလက်စတိုင်းရှိ ဂါဇာကဲ့သို့ ဆိပ်ကမ်းမြို့အချို့မှလွဲ၍ မြို့များသည် ဧက ၁၅ ထက် ပိုကြီးမားသည်မှာ ရှားပါးသည်။

The Population.—The population of Palestine in the first half of the second millennium consisted of people who lived in small towns and little villages, and of nomads who lived on the fringes of the fertile country, and moved from place to place in search of pastures. Most towns were protected by well—built walls, and seldom had more than one gate. With the exception of some of the ports like Byblos and Ugarit in Syria, and Gaza in Palestine, the cities rarely covered more than 15 acres.

ဘိုးဘွားခေတ်တွင် ပါလက်စတိုင်းတစ်လွှားရှိ အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားသည် အမိုရိုက်လူမျိုးများဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ နေ့စဉ်ဘဝပုံစံသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဒေသတွင် နေထိုင်သူများနှင့် မကွဲပြားပေ။ ၎င်းတို့သည် မြို့များတွင် နေထိုင်ကြပြီး၊ ဒေသတစ်ခုလုံးကို ထိန်းချုပ်ကာ၊ စိုက်ပျိုးရေးမြေများစွာကို ပိုင်ဆိုင်ထားနိုင်သည်။ ၎င်းတို့၏ အိမ်များသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ အိမ်များနှင့် သိသိသာသာ မကွဲပြားပေ။ သို့သော်၊ တူးဖော်မှုများအရ ပါလက်စတိုင်းရှိ အိမ်အများစုသည် ယူဖရေးတီးနှင့် တိုင်ဂရစ်ချိုင့်ဝှမ်းရှိ အိမ်များထက် အရွယ်အစားပိုသေးငယ်ကြောင်း ပြသထားသည်။ ပါလက်စတိုင်းရှိ ပညာရှင်များနှင့် လယ်သမားများသည် ကိနာန်လူမျိုးများ၏ မတူညီသော လူမျိုးစုများမှ ဖြစ်သည်။

The ruling class throughout Palestine during the patriarchal age consisted of Amorites, whose mode of life was probably not different from that of the dwellers in Mesopotamia. They naturally lived in the cities, had control of the county, and may have owned much of the agricultural lands. Their houses did not differ greatly from those in Mesopotamia, which have already been described. However, the excavations have shown that most Palestinian houses were of smaller size than those of the Euphrates and Tigris valley. The professionals and peasants of Palestine belonged to the various tribes of the Canaanites.

ဤလူများ အသွင်အပြင်၊ စစ်လက်နက်များ၊ နှင့် အဝတ်အထည်များကို နားလည်ရန် အီဂျစ်မှူးမတ် တစ်ဦး၏ ဘေနီဟာဆန်ရှိ သင်္ချိုင်းတွင်းရှိ ရောင်စုံနံရံပန်းချီကားသည် အသုံးဝင်သည်။ ၎င်းတွင် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး ၃၇ ဦး၏ ရောက်ရှိလာမှုကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် ၁၅ ဦးကို အမှန် တကယ် ပုံဖော်ထားသည်။ ထိုပုံတွင် ပြထားသော အီဂျစ်လူမျိုး၏ မည်းနက်သောအသားအရေနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အသားဖြူဖျော့ဖျော့ အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်ဦးဆောင်မှုဖြင့် လိုက်ပါလာကြသည်။ ထိုခေါင်းဆောင်သည် “အာဘီ-ရှာ” ဟူသော ကောင်းမွန်သော အမိုရိုက်အမည်ကို ဆောင်ထားပြီး၊ ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်မှာ “ကျွန်ုပ်၏ဖခင်သည် ဘုရင်ဖြစ်သည်” ဟူ၍ဖြစ်ပြီး၊ “နိုင်ငံခြားသားအုပ်ချုပ်သူ” ဟူသော ဘွဲ့တံဆိပ်ကိုလည်း ဆောင်ထား သည်။ သူနှင့်အတူလိုက်ပါလာသော အခြားအမျိုးသား ၂ ဦးသည် ရောင်စုံအဝတ်အစားများကို ဝတ်ဆင်ထားပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို ပခုံးမှဒူးအထိ ဖုံးအုပ်ထားသော်လည်း၊ လက်မောင်းနှင့် တစ်ဖက်ပခုံးကို လွတ်ထားသည်။ ပြထားသော အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးအားလုံး၏ သိုးမွှေးအဝတ် အစားများတွင် အနီရောင်နှင့် အပြာရောင်သည် လွှမ်းမိုးထားပြီး၊ ခေါင်းဆောင်၏ အဝတ်အစားသည် အားလုံးထဲတွင် အရှုပ်ထွေးဆုံးသော ပုံစံရှိသည်။ အခြားအမျိုးသား ၃ ဦးသည် အဖြူရောင်နောက်ခံပေါ် တွင် ရိုးရှင်းသော အနီရောင်ပုံစံဖြင့် ခါးစည်းသာလျှင် ဝတ်ဆင်ထားသည်။ အမျိုးသား ၂ ဦးသည် ရှည်လျားသော အဖြူရောင်အဝတ်အစားများ ဝတ်ဆင်ထားသည်။ ပုံတွင်ပြထားသော အမျိုးသမီး ၄ ဦးသည် အမျိုးသားများ၏ အဝတ်အစားဒီဇိုင်းနှင့် ဆင်တူသော ရောင်စုံဝတ်စုံများကို ဝတ်ဆင်ထား သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့၏ ဝတ်စုံများသည် ဒူးအောက်အထိ ပိုရှည်သည်။ အမျိုးသမီးများ၏ အဝတ် အစားများသည် အပြာနှင့် အနီရောင်ပုံစံများဖြင့် ရှုပ်ထွေးစွာ ရက်လုပ်ထားသည်။ ကလေးငယ်တစ်ဦး သည် အနီရောင်ခါးစည်းကိုသာ ဝတ်ဆင်ထားသည်။

For an understanding of the appearance, war implements, and clothing of these people a colored wall picture in the tomb of an Egyptian noble at Beni Hasan is instructive. It describes the arrival of 37 Palestinians, of whom 15 are actually depicted. These fair-skinned men and women, in marked contrast with the dark Egyptians shown in the same picture, are led by their chief. He bears the good Amorite name ’Abi–shar, meaning “My father is king,” and the title “Ruler of a foreign country.” He and two of the other men who accompany him are shown wearing colorful garments that cover their bodies from the shoulder to the knees, but leave their arms and one shoulder free. The colors red and blue dominate in the woolen clothes of all men and women shown, but the chief’s dress has the most elaborate pattern of all. Three of the other men are wearing only loincloths with a simple red pattern on a white background. Two men have long white garments. The four women shown in the picture wear colored dresses of a design similar to that of the costume of the men. However, their dresses are longer, reaching below their knees. The women’s garments also show intricate patterns of blue and red figures woven into the cloth. A little boy wears a red loincloth only.

အမျိုးသားများသည် ခေါင်းဆောင်နှင့် အခြားအမျိုးသား ၁ ဦးမှလွဲ၍ ခြေနင်းဖိနပ်များကို ဝတ်ဆင်ထားသည်။ ၎င်းတို့သည် သားရေဖြင့် ပြုလုပ်ထားဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ပုံမှ ယင်းကို ဆုံးဖြတ်ရန်မဖြစ်နိုင်ပေ။ အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးငယ်သည် ပိတ်ထားသော ဖိနပ် သို့မဟုတ် မော့ကဆင်ဖိနပ်တစ်မျိုးကို ဝတ်ဆင်ထားသည်။ ခေါင်းဆောင်သည် ခြေဗလာဖြင့် ပြထားပြီး၊ ၎င်း၏လူစုတွင် ၁ ဦးမှလွဲ၍ ဖိနပ် သို့မဟုတ် ခြေနင်းဖိနပ်များ ဝတ်ဆင်ထားသည့်အကြောင်းကို မရှင်းလင်းပေ။ အမျိုးသားအားလုံးသည် လည်ပင်းအထိရှိသော အနက်ရောင်ဆံပင်များရှိပြီး၊ ထက်ထက်သောမုတ်ဆိတ်များဖြင့် ပြထားသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ နှုတ်ခမ်းအပေါ်ပိုင်းများကို ရိတ်ထားပုံရသည်။ အမျိုးသမီးများသည် ရှည်လျားပြီး ဖြည်လွှတ်ထားသော ဆံပင်များဖြင့် ပြထားသော်လည်း၊ ခေါင်းပေါ်တွင် ဝတ်ဆင်ထားသော လက်စွပ် သို့မဟုတ် ကြိုးကွင်းတစ်ခုက ဆံပင်များကို မျက်နှာပေါ်သို့ ကျမသွားစေရန် တားဆီးထားသည်။

The men wear sandals, with the exception of the chief and one other man. These were probably made of leather, although this cannot be determined from the picture. The women and the little boy wear some kind of closed shoes or moccasins. Why the chief is shown barefooted while his entourage, with one exception, wear shoes or sandals is not clear. All the men have dark hair, cut at their necks. They are also shown with pointed beards, but their upper lips seem to have been shaven. The women are shown with long, loosely worn hair, although a ring or band worn on top of the head prevented the hair from falling into their faces.

အချို့သောအမျိုးသားများနှင့် ကလေးငယ်သည် ရှည်လျားသော လှံများကို သယ်ဆောင်ထားပြီး၊ အမျိုးသား ၂ ဦးသည် ကြီးမားသော လေးများကို ကိုင်ဆောင်ကာ ၎င်းတို့၏ နောက်ကျောတွင် မြှားများပါသော မြှားအိတ်များကို သယ်ဆောင်ထားသည်။ အမျိုးသားအချို့သည် လေးလံသော ပစ်ချောင်းများကို သယ်ဆောင်ထားပြီး၊ တစ်ဦးသည် ကြီးမားသော ပုဆိန်တစ်လက်ကို သယ်ဆောင် ထားသည်။ အမျိုးသား ၂ ဦးသည် ၎င်းတို့၏ နောက်ကျောတွင် သားရေရေအိတ်များကို သယ်ဆောင် ထားသည်။ တစ်ဦးသည် စတုဂံပုံစံရှိ ကြိုးရှစ်ကြိုးပါ လိုင်ယာတူရိယာကို တီးခတ်နေသည်။ သယ်ယူပို့ ဆောင်ရေးအတွက် အသုံးပြုသော မြည်းများသည် မိသားစု၏ ကလေးအချို့ကို သယ်ဆောင်ထားပြီး၊ ပန်းရန်မီးဖိုအတွက် လေဖြည့်အိတ်ဟု ယူဆရသည့် အရာအချို့ကိုလည်း သယ်ဆောင်ထားသည်။ ၎င်းတို့သည် တကယ်လိုအပ်သော လေဖြည့်အိတ်များကို သယ်ဆောင်ထားပါက၊ ၎င်းသည် ဤပါလက် စတိုင်းလူမျိုးများသည် သတ္တုလုပ်ငန်းတွင် ပညာရှင်အလုပ်သမားများဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြပေမည်။ သို့သော် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများသည် အီဂျစ်သို့ အလိုရှိသော အလှကုန်ဖြစ်သည့် စတီဘီယမ်ကို ယူဆောင်လာသည်ဟု ပါရှိသော ကမ္ပည်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

Some of the men, and also the boy, carry long spears; two men have large bows, and on their backs carry quivers with arrows. Several men have heavy throw sticks, and one carries a large ax. Two men carry skin water bottles on their backs; one plays on an eight-stringed lyre of a rectangular design. The donkeys used for transportation carry some of the family’s children, and also some objects thought to be smiths’ bellows. If they were actually carrying bellows, this would suggest that these Palestinians were perhaps professional workers in metal, although the accompanying inscription states that they were bringing to Egypt stibium, a desired cosmetic.

ဤဖော်ပြချက်မှ ဘေနီဟာဆန်ရှိ သင်္ချိုင်းပန်းချီကားသည် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများ၏ အသွင်အပြင်ကို အလွန်ကောင်းမွန်စွာ ဖော်ပြပေးထားသည်ကို တွေ့ရပြီး၊ ဤပန်းချီကားဖန်တီးချိန်တွင် နေထိုင်ခဲ့သော အာဗြဟံကို “နိုင်ငံခြားသားအုပ်ချုပ်သူ အာဘီ-ရှာ” ကဲ့သို့ ပုံဖော်ရန်နှင့် အာဗြဟံ၏ မိသားစုနှင့် လူစုကို အာဘီ-ရှာ၏ လူစုကဲ့သို့ ပုံဖော်ရန်မှာ များစွာ မတိကျလှပေ။

It can be seen from this description that the tomb picture of Beni Hasan gives us an excellent idea of the appearance of the Palestinian people, and we shall not be much amiss in picturing Abraham, who lived in the time when this picture was made, as being like the “ruler of a foreign country, ’Abi–shar,” and Abraham’s family and entourage as being like that of ’Abi–shar.

စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေး။ ပါလက်စတိုင်းလူဦးရေ၏ အများစုမှာ တောင်သူလယ်သမားများဖြစ် သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ မြေယာကို ပိုင်ဆိုင်သူများဖြစ်သည်လား သို့မဟုတ် ငှားရမ်းသူများသာ ဖြစ်သည်လား မသိရပါ။ ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ အဓိကထွက်ကုန်များမှာ မုယောစပါး၊ ဂျုံ၊ စပျစ်သီး၊ သင်္ဘောသီးနှင့် သံလွင်သီးများဖြစ်သည်။

Agriculture and Cattle Breeding.—The majority of Palestine’s population consisted of peasants. Whether they were the owners of their land or only tenants is not known. The main products of their country were barley, wheat, grapes, figs, and olives.

ပါလက်စတိုင်းတွင် စိုက်ပျိုးရေးသည် အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကဲ့သို့ ရေလွှမ်းမိုးမှု သို့မဟုတ် ဆည်မြောင်းရေပေါ်တွင် မမူတည်ဘဲ မိုးရေပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ထို့ကြောင့် အောက်တိုဘာမှ ဧပြီလအတွင်း ရွာသွန်းသော မိုးရေသည် အဆုံးအဖြတ်ပေးသော အရေးပါမှုရှိသည်။ အောက်တိုဘာနှင့် နိုဝင်ဘာလများတွင် ရွာသွန်းသော “စောစီးသောမိုး” သည် မြေကို လုံလောက်စွာ ပျော့ပျောင်းစေပြီး ထယ်ထိုးခြင်းနှင့် မျိုးစေ့ချခြင်းကို လုပ်ဆောင်နိုင်စေသည်။ ဒီဇင်ဘာနှင့် ဇန်နဝါရီလများတွင် ရွာသွန်းသော မိုးသည်းထန်မှုသည် မြေအတွင်းသို့ နက်ရှိုင်းစွာ စိမ့်ဝင်ပြီး သီးနှံများ ပေါက်ရောက်ကြီး ထွားစေသည်။ နွေဦးရာသီတွင် ရွာသွန်းသော “နောက်ဆုံးမိုး” ၏ မိုးဖွဲဖွဲသည် သီးနှံများ ရင့်မှည့်ရန် အတွက် လိုအပ်သည်။ မိုးရေချိန်နှင့် ထို့ကြောင့် မြေဩဇာဓာတ်သည် ပထဝီအနေအထားနှင့် မြေမျက် နှာသွင်ပြင်ပေါ်တွင် မူတည်သည်။ တောင်တန်းများ၏ အနောက်ဘက်စောင်းများသည် မြေဩဇာ ကောင်းမွန်သော်လည်း အရှေ့ဘက်စောင်းများမှာ သဲကန္တာရပုံစံဖြစ်သည်။

Agriculture in Palestine depended, not on inundation or irrigation water as in Egypt and Mesopotamia, but on the rain. The rain falling from October to April was therefore of decisive importance. The “early” rain comes in October and November, softening the ground sufficiently to allow plowing and sowing. The heavy rainfall of December and January soaks deeply into the ground and causes the crop to grow. The light showers of the “latter rain” in the springtime are necessary for a ripening of the grain. The volume of rain, and therefore also the fertility, depended on geography and topography. The western slopes of the mountains were fertile, but the eastern slopes were desertlike.

ဝိုင်သည် ကျောက်တုံးဖြင့် ထွင်းထားသော ဝိုင်ဖိစက်များတွင် ပြုလုပ်ထားပြီး၊ ထိုနေရာတွင် စပျစ်သီးများကို စပျစ်ပင်စိုက်ပျိုးသူများ၏ ခြေဖြင့် နင်းဖျစ်သည် (အာမုတ် ၉:၁၃ ကို ကြည့်ပါ)။ ဖိစက်များမှ တူးမြောင်းတစ်ခုသည် စပျစ်သီးဖျော်ရည် (တီရို့ရှ်) စုဆောင်းရာ ရေကန်သို့ ဦးတည်သည်။ ၎င်းကို တဆေးဖြည့်စွမ်းခြင်းဖြင့် ဖာမင့်ဖြစ်စဉ်သို့ ရောက်ရှိစေသည်။ ပြီးစီးသော ဖာမင့်ဝိုင် (ချေမာ) ကို အိုးကြီးများ သို့မဟုတ် အမ်ဖိုရီးဟုခေါ်သော အိုးများတွင် သိုလှောင်ထားသည်။

Wine was made in rock-hewn wine presses where the grapes were trodden by the feet of the vinedressers (see Amos 9:13). A channel led from the presses to a trough where the grape juice, tirosh, was collected. This was brought to fermentation by the addition of yeast, shemer. The finished fermented wine, chemer, was stored in large jars or amphorae.

သံလွင်ဆီသည်လည်း ကျောက်တုံးမှ ထွင်းထားသော ပြင်ပကျောက်ဖိစက်များတွင် ပြုလုပ်သည်။ ဤဖိစက်များသည် ခွက်ပုံစံရှိပြီး၊ သံလွင်သီးများကို ကျောက်တုံးများဖြင့် ဖျစ်ညှစ်ကာ၊ ဆီသည် တူးမြောင်းတစ်ခုမှတစ်ဆင့် စုဆောင်းရေကန်သို့ ရောက်ရှိသည်။ ၎င်းကို အစားအစာပြင်ဆင်ရာတွင် (ဝတ်ပြုရာ ၂ ကို ကြည့်ပါ)၊ ဆေးဝါးအဖြစ် (ဟေရှာယ ၁:၆၊ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ)၊ ခန္ဓာကိုယ်သို့ လိမ်းရန် (မိက္ခာ ၆:၁၅) နှင့် မီးခွက်များအတွက် ဆီအဖြစ် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၇:၂၀) အသုံးပြုသည်။ သံလွင်ဆီသည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယား၏ အဓိကပို့ကုန်ထွက်ကုန်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ သံလွင်ပင်သည် အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကဲ့သို့ ယဉ်ကျေးမှုကြီးမားသော နိုင်ငံများတွင် မရင်းနှီးသောကြောင့် ထိုနေရာများတွင် ဆီအမြောက်အမြား လိုအပ်သည်။

Olive oil was also made in open-air presses hewn from the rock. In these presses, cuplike in shape, the olives were crushed by means of stones, and the oil was led through a channel to a collecting trough. This was used in the preparation of food (cf. Lev. 2), as medicine (cf. Isa. 1:6, margin), for anointing the body (Micah 6:15), and as fuel for lamps (Ex. 27:20). The olive oil was one of the main export products of Palestine and Syria, because the olive tree was foreign to the great civilized lands of Egypt and Mesopotamia, where great quantities of oil were needed.

ကာနာန်၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာသည် စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များတွင်သာမက မွေးမြူရေးတိရစ္ဆာန်များ၊ အထူးသဖြင့် ဆိတ်နှင့် သိုးများတွင်လည်း တည်ရှိသည်။ ၎င်းတို့မှ အဝတ်အထည်ရက်လုပ်ရန် သိုးမွှေးများ၊ ရေအိုးသားရေ၊ ဖိနပ်နှင့် တဲများအတွက် သားရေ၊ ထောပတ်နှင့် ဒိန်ခဲပြုလုပ်ရန် နို့၊ အစားအစာနှင့် ယဇ်ပူဇော်ရန်အတွက် အသားများ ရရှိသည်။ တိရစ္ဆာန်များကိုလည်း ပို့ကုန်အဖြစ် တင်ပို့ခဲ့ပုံရသည်။ အကြောင်းမှာ ပါလက်စတိုင်းမွေးမြူရေးတိရစ္ဆာန်များကို အီဂျစ်ရေးထိုးစာများတွင် ဖော်ပြထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ တိရစ္ဆာန်များသည် စစ်ပွဲ၏ သိမ်းဆည်းရမိသောပစ္စည်း များ သို့မဟုတ် ဆက်ကပ်အဖြစ် အီဂျစ်သို့ ရောက်ရှိသွားနိုင်သည်။

The wealth of Canaan consisted not only in agricultural products but also in cattle, especially goats and sheep. From these came wool for weaving clothes, hides for skin bottles, sandals, and tents, milk for making butter and cheese, and meat for food and for sacrificial purposes. Cattle were apparently also exported, since references to Palestinian cattle appear in Egyptian inscriptions. However, it is possible that cattle reached Egypt as spoil of war or as tribute.

နည်းပညာဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများ—ဘိုးဘွားခေတ်ကာလ၏ အများစုတွင် ပါလက်စတိုင်းသည် အီဂျစ်အား ဆက်ကပ်အခွန်ပေးဆောင်ရသော နယ်မြေဖြစ်သည်။ နှစ်စဉ်ဆက်ကပ်အခွန်များသည် ထိုနယ်မြေ၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာကို စုပ်ယူခဲ့ပြီး မြင့်မားသော နေ့စဉ်ဘဝအဆင့်အတန်း ပေါ်ထွက်လာမှုကို ဟန့်တားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပါလက်စတိုင်း၏ ယဉ်ကျေးမှုသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား သို့မဟုတ် အီဂျစ်ထက် အဆင့်နိမ့်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို ၎င်း၏ နည်းပညာထုတ်ကုန်များ၏ အရည်အသွေးနိမ့် ကျမှုတွင် တွေ့ရသည်။ ဥပမာနှစ်ခုကို ဖော်ပြရမည်ဆိုလျှင်၊ တူးဖော်မှုများအရ လက်ဝတ်ရတနာများ သည် အဆင့်မမီသော လက်ရာဖြစ်ပြီး၊ အများသူငါအဆောက်အဦများသည် အီဂျစ် သို့မဟုတ် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင်ကဲ့သို့ ခိုင်မာစွာ တည်ဆောက်ထားခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဘုရားကျောင်း၊ နန်းတော်၊ သို့မဟုတ် မြို့ရိုးများတည်ဆောက်ရာတွင်ပင် ကျောက်တုံးများကို အကြမ်းဖျင်းသာ ပြုပြင်ထားပြီး၊ ၎င်းတို့ကြားရှိ နေရာလွတ်များကို အင်္ဂတေနှင့် ကျောက်သေးများဖြင့် ဖြည့်စွမ်းထားသည်။ လက်ဝတ် ရတနာနှင့် ဆောက်လုပ်ရေးကျောက်တုံးများအကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည့်အရာများသည် နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်း များအတွက်လည်း မှန်ကန်သည်။ သို့သော်လည်း၊ အိုးထည်များမှလွဲ၍ ထိုကဲ့သို့သော ပစ္စည်းများ အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိသောကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာသည် အလွန်စိတ်ညစ်ဖွယ်ဖြစ်သည်။

Technical Accomplishments.—Palestine was tributary to Egypt during the greatest part of the patriarchal age. The annual tribute drained the land of its wealth and prevented the emergence of a high standard of living. Palestinian culture was therefore on a lower level than that of Mesopotamia or Egypt. This is seen in the inferior quality of its technical products. To mention two examples, excavations have shown that jewelry was of inferior workmanship and public buildings were never built as solidly as in Egypt or Mesopotamia. Even for the building of temples, palaces, or city walls, blocks of stone were only roughly dressed, and spaces between them filled with mortar and small stones. What is said of jewelry and building stones is also true of other objects of daily use. However, our knowledge is very fragmentary, since few such objects have survived, with the exception of a wealth of pottery.

ဘာသာတရား။—ကာနန်ဘာသာတရားအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့သိရှိထားသမျှသည် အများအားဖြင့် သိမ်းပိုက်မှုခေတ်မှဖြစ်ပြီး၊ ဤဝေဖန်ချက်၏ ဒုတိယတွဲတွင် ဖော်ပြမည်ဖြစ်သည်။ ယခင်ဘာသာ တရားသည် နောက်ပိုင်းဘာသာတရားနှင့် များစွာကွဲပြားမည်မဟုတ်ပေ။ သို့သော်၊ ထာ၀ရဘုရားက အာဗြဟံအား “အာမောရိလူတို့၏ ဒုစရိုက်သည် မပြည့်စုံသေးပါ” (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၆) ဟု မိန့်တော်မူခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ၎င်းသည် အနည်းငယ် အကျင့်စာရိတ္တပိုမိုကောင်းမွန်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

Religion.—What we know of the Canaanite religion comes mostly from the age of the conquest and will be described in the second volume of this commentary. Probably the earlier religion did not differ much from the later brand. However, it may have been somewhat less immoral, as can be concluded from the Lord’s statement to Abraham: “The iniquity of the Amorites is not yet full” (Gen. 15:16).

အုပ်ထိန်းသူခေတ်မှ ရိုးရှင်းသော နှစ်ခန်းပါ ဘုရားကျောင်းအချို့၏ အကြွင်းအကျန်များကို ကာနန်မြို့ များတွင် တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ နတ်ဘုရားများကိုးကွယ်ရန် ရည်စူးထားသော လေဟာပြင်နေရာများ ဖြစ်သည့် “မြင့်သောနေရာများ” လည်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ကျောက်တိုင်များ၊ ယဇ်ပူဇော်ရန်အတွက် ရေစည်များ၊ နှင့် နေနတ်ဘုရားအထိမ်းအမှတ် သို့မဟုတ် မျိုးပွားမှုကို မြှင့်တင်ရန် တည်ဆောက်ထား သော ဖာလစ်တိုင်များသည် ဤကာနန်သန့်ရှင်းရာနေရာများကို အမှတ်အသားပြုသည်။ ကာနန်လူမျိုး များတွင် နတ်ဘုရားများစွာပါဝင်သော နတ်ဘုရားစုံတွဲတစ်ခုရှိသည်။ အယ်လ်သည် နတ်ဘုရားများ ၏ဖခင်ဖြစ်ပြီး၊ အာရှရာသည် ၎င်း၏ဇနီးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏သားသမီးများထဲတွင်၊ မိုးသက်မုန်တိုင်း နှင့် မျိုးပွားနတ်ဘုရားဖြစ်သော ဘာလ်သည် အကျော်ကြားဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ရက်စက်သောညီမဖြစ်သူ အာနတ်သည် စစ်နတ်ဘုရားမအဖြစ် လူကြိုက်များသည်။ ဖော်ပြထားသူများအပြင်၊ အခြားနတ်ဘုရား များစွာကိုလည်း ကိုးကွယ်ခဲ့သည်။ ဘာသာရေးတာဝန်များတွင် ကျောက်ယဇ်ပလ္လင်များပေါ်တွင် တိရစ္ဆာန်ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့် သန့်ရှင်းသောသင်္ကေတများရှေ့တွင် ဝိုင်ယစ်ရည်လောင်းထည့်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

The remains of some simple two-room temples of the patriarchal age have been excavated in Canaanite cities, and also certain “high places,” which were open-air sites dedicated to the worship of the gods. Altars, libation troughs, and standing pillars being either sun monuments or fertility-promoting phalli erecti. marked these Canaanite sanctuaries. The Canaanites had a pantheon of many gods. El was the father of the gods, Asherah his wife; of their children, Baal, the god of storms and fertility, gained the greatest fame, and his ferocious sister Anath as the goddess of war was also popular. Besides those mentioned, a host of other gods was worshiped. Religious duties consisted in the offering of bloody animal sacrifices on stone altars and the pouring out of wine before sacred emblems.

အိမ်ထဲကိုးကွယ်ရာ ရုပ်တုများဖြစ်သော တယ်ရာဖင်များသည် အလွန်လူကြိုက်များပုံရသည်၊ အကြောင်းမှာ ဤရိုးရိုးရှင်းရှင်းပုံဖော်ထားသော ရုပ်တုများကို တူးဖော်မှုတိုင်းတွင် အများအပြား တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အိမ်ထောင်စုတိုင်းတွင် ၎င်းတို့ကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ၎င်းတို့၏ အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုကို ယုံကြည်ခဲ့ပုံရသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် အဝတ်မပါသော နတ်ဘုရားမတစ်ဦးပါဝင်ပြီး၊ ၎င်း၏လိင် အင်္ဂါများကို အလေးပေးဖော်ပြထားသည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် သဘာဝမျိုးပွားမှုကို မြှင့်တင် ပေးပြီး မျိုးမပွားမှုကို ကာကွယ်ပေးသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။

House idols, the so-called teraphim, seem to have enjoyed great popularity, because great numbers of these crudely shaped idols have been found in every excavation. Apparently every household must have owned them and believed in their profitableness. Included generally was a nude goddess, whose sex features were accentuated, since they were probably believed to promote natural fertility and prevent sterility.

အုပ်ထိန်းသူခေတ်ကာနန်လူမျိုး၏ အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ အယူအဆများနှင့် ၎င်းတို့၏တရားစီရင် ရေးဆိုင်ရာ အလေ့အကျင့်များအကြောင်း မသိရှိရပေ၊ သို့သော် ၎င်းတို့သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား ဥပဒေများကို သိရှိပြီး လိုက်နာခဲ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု ယူဆရန်မှာ ကျိုးနပ်သည်။ ဤအချက်ကို ပါလက် စတိုင်းတွင် နိုင်ငံတကာဆက်သွယ်ရေးတွင် ဘေဘီလုံးရေးသားမှုနှင့် ဘာသာစကားကို အသုံးပြုခဲ့သည့် အချက်နှင့်၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းရှိ အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားများသည် အာမောရိလူ မျိုးများဖြစ်သည့်အချက်မှ ခန့်မှန်းနိုင်သည်။

Nothing is known of the moral concepts of the Canaanites of the patriarchal age, nor of their judicial practices, but it seems reasonable to believe that they were acquainted with the laws of Mesopotamia and perhaps followed them. This can be inferred from the fact that the Babylonian script and language were used in international correspondence in Palestine, and also from the fact that the ruling class in Mesopotamia as well as in Palestine were Amorites.

ဤသူများသည် အာဗြဟံခရီးလှည့်လည်ခဲ့သော လူများဖြစ်ပြီး၊ စစ်မှန်သောဘုရားသခင်အတွက် ယဇ်ပလ္လင်များကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

These were the people among whom Abraham journeyed, and built altars to the true God.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ အလေးချိန်၊ အတိုင်းအထည်နှင့် ငွေတန်ဖိုးများ

Weights, Measures, and Money Values in the Old Testament

ရှေးခေတ်အလေးချိန်၊ အတိုင်းအထည်နှင့် ငွေတန်ဖိုးစနစ်များကို လေ့လာခြင်းသည် ရှေးခေတ်ကမ္ဘာကို လေ့လာသူအတွက် ရှုပ်ထွေးသော ပုံရိပ်တစ်ခုကို ဖော်ပြသည်။ ဂန္တဝင်စာရေးဆရာများ၊ ဂျိုးဆီးဖပ်စ်နှင့် အခြားနောက်ကျစာရေးဆရာများသာ ဤအကြောင်းအရာနှင့်ပတ်သက်သော သတင်းအချက်အလက် ရင်းမြစ်များအဖြစ် ရရှိနိုင်ခဲ့သရွေ့၊ ရှေးခေတ်တန်ဖိုးများကို ခေတ်သစ်ညီမျှတန်ဖိုးများအဖြစ် ပြောင်း လဲပေးခြင်းသည် ယာယီသာဖြစ်ခဲ့သည်။ မကြာသေးမီကပင်၊ အနီးအရှေ့ဒေသသို့ ရှေးဟောင်းသုတေ သနခရီးစဉ်များသည် သတ္တုနှင့်ကျောက်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော အလေးချိန်များ၊ အချို့ကိစ္စများတွင် ၎င်းတို့၏အမည်များကို ရေးထွင်းထားသည့် အလေးချိန်များ၊ ငွေကွက်များနှင့် အတိုင်းအထည်နှင့် ငွေကြေးအသုံးပြုမှုကို ဖော်ပြထားသော စာသားများကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယခုအခါ ကျွန်ုပ်တို့သည် လွန်ခဲ့သောနှစ်အနည်းငယ်ကထက် ရှေးခေတ်ကုန်စည်များနှင့်ပတ်သက်သော ကိုးကား ချက်များကို နားလည်ရန် ပိုမိုကောင်းမွန်သောအနေအထားတွင် ရှိနေသည်။ သို့သော်လည်း၊ အောက်ပါ စစ်တမ်းတွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ဗဟုသုတတွင် အကွာအဝေးများ ကျန်ရှိနေသေး သည်။

The study of ancient systems of weights, measures, and money values presents a confused picture to the student of the ancient world. As long as classical authors, Josephus, and other late writers were the only available sources of information on the subject, conversion of ancient values into their modern equivalents could only be tentative. More recently, archeological expeditions to the Near East have brought to light actual weights of metal and stone, in some cases with their names inscribed on them, pieces of money, and texts describing measures and money used. Hence we are in a much better position now than even a few years ago to understand ancient references to various commodities. There remain, however, gaps in our knowledge, as the following survey will show.

I. အလေးချိန်

I. Weights

တဲလန့်။ ဟေဗြဲဘာသာစကားဖြင့် ကိက္ကာ သို့မဟုတ် ယူဂါရစ်ဘာသာစကားဖြင့် ကကရ ဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ အဓိပ္ပာယ်မှာ “အဝိုင်းပြား” ဖြစ်သည်။ ဤအမည်သည် ၎င်းကို သတ္တုအဝိုင်းပြားများအဖြစ် အလယ် တွင် အပေါက်များပါရှိသော ပုံစံဖြင့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခဲ့ခြင်းမှ ဆင်းသက်လာသည်။ တဲလန့်များ ကို အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားအဆောက်အအုံများတွင် ဤသို့ပုံဖော်ထားသည်။ ဘေဘီလုံးတဲလန့် တွင် ရှီကယ် ၃၆၀၀ ပါရှိပြီး၊ ဟေဗြဲတဲလန့်တွင် ရှီကယ် ၃၀၀၀ ပါရှိသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၈:၂၅-၂၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤပိုပေါ့ပါးသော တဲလန့်၏ တည်ရှိမှုကို မကြာသေးမီက သမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သော အရင်းအမြစ်များမှ အတည်ပြုခဲ့ပြီး၊ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းရှိ ယူဂါရစ်မြို့ (ရာ့ရှမ်ရာ) မှ စာသားတစ်ခု တွင် ကုန်ပစ္စည်းအချို့ကို စုစုပေါင်း ရှီကယ် ၆၆၀၀ အဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ စုစုပေါင်းကို “တဲလန့် ၂ ခုနှင့် ရှီကယ် ၆၀၀” ဟု ပေးထားသောကြောင့်၊ ဆီးရီးယားတဲလန့်တစ်ခုသည် ရှီကယ် ၃၀၀၀ နှင့် ညီမျှ ကြောင်း ထင်ရှားသည် (ဆီးရီးယား၊ အတွဲ ၁၅ [၁၉၃၄]၊ စာမျက်နှာ ၁၃၇-၁၄၁)။

The talent. Equivalent to the Heb. kikkar or the Ugaritic kkr, meaning a “disk.” This name came from the fact that it was traded in the form of metal disks with holes in the center. The talents are thus depicted on Egyptian and Mesopotamian monuments. The Babylonian talent consisted of 3,600 shekels, whereas the Hebrew talent contained 3,000 shekels (see Ex. 38:25–27). The existence of this lighter talent has recently been attested from non-Biblical sources by a text from the north Syrian city of Ugarit (Ras Shamra) in which certain commodities are listed, which total 6,600 shekels. Since the total is given as “two talents, 600 shekels,” it is evident that a Syrian talent equaled 3,000 shekels (Syria, vol. 15 [1934], pp. 137–141).

မိနာ။ ဟေဗြဲစကားလုံး “မာနဲ” မှဆင်းသက်လာပြီး၊ KJV တွင် များသောအားဖြင့် “ပေါင်” ဟုဘာသာပြန်သည် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၀:၁၇; ဧဇရ ၂:၆၉; နေဟမိ ၇:၇၁, ၇၂)။ ယေဇကျေလ ၄၅:၁၂ တွင် “မာနဲ” ဟုဘာသာပြန်ထားသော်လည်း၊ ဤတွင် ဟေဗြဲစာသားသည် မရေရာသည်။ ဟေဗြဲလူမျိုးများတွင် မိနာသည် ရှီကလ် ၅၀ နှင့် ညီမျှသည်ဟု ဆိုသော်လည်း၊ ယေဇကျေလ ၄၅:၁၂ ၏ LXX ဗားရှင်းနှင့် RSV တွင်သာ ဤအဆိုကို ထောက်ခံသည့်စာသားရှိသည်။ ဘေဘီလုံးတွင် မိနာသည် ရှီကလ် ၆၀ ပါဝင်သည်။ အာဂါရစ်တွင် လဲလျောင်းနွားပုံသဏ္ဍာန်ရှိ သတ္တုဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော မိနာအလေးများကို ဂရမ် ၄၆၉ အလေးချိန်ရှိသည်ဟု တွေ့ရှိခဲ့သည် (ဆီးရီးယား၊ အတွဲ ၁၈ [၁၉၃၇]၊ စာမျက်နှာ ၁၄၇–၁၅၁)။ အာဂါရစ်မိနာသည် အီဂျစ်မိနာ ဂရမ် ၄၃၇ ထက် ပိုလေးပြီး၊ ဘေဘီလုံးမိနာ ဂရမ် ၄၉၁ မှ ၅၀၂ အထိထက် ပိုပေါ့သည်။ ဤမှတ်ချက်စာတွင်အသုံးပြုသော တန်ဖိုးများ၏အခြေခံမှာ ပါလက်စတိုင်းရှိ တဲလ်ဘိတ်မာဆင်တွင်တွေ့ရှိသော မိနာ ၈ ခုအလေးချိန် ဂရမ် ၄,၅၆၅ မှဆင်းသက်လာသော မိနာ ဂရမ် ၅၇၀ ခန့်ဖြစ်သည် (အမေရိကန်အရှေ့တိုင်းသုတေသနကျောင်းများ၏ နှစ်စဉ်စာစောင်၊ အတွဲ ၂၁/၂၂ [၁၉၄၃]၊ စာမျက်နှာ ၇၆–၇၈)။

The mina. From maneh, usually translated “pound” in the KJV (1 Kings 10:17; Ezra 2:69; Neh. 7:71, 72). It is rendered “maneh” in Eze. 45:12, but here the Hebrew text is obscure. Among the Hebrews the mina was equivalent to 50 shekels, though no text can be cited in support of this assertion except in the LXX version of Eze. 45:12, followed in the RSV. In Babylonia the mina consisted of 60 shekels. Mina weights made of metal in the shape of lying bulls have been found in Ugarit weighing 469 grams (Syria, vol. 18 [1937], pp. 147–151). The Ugaritic mina was heavier than the Egyptian mina of 437 grams but lighter than the minas of Babylonia that weigh between 491 and 502 grams. The basis for the values for the values used in this commentary is a mina of approximately 570 grams, derived from an 8-mina weight of 4,565 grams found at Tell Beit Mirsim, in Palestine (Annual of the American Schools of Oriental Research, vol. 21/22 [1943], pp. 76–78).

ရှီကလ်။ ဟေဗြဲစကားလုံး “ရှီကလ်” မှဆင်းသက်လာပြီး၊ အက္ကဒီယန်စကားလုံး “ရှီကလု” နှင့်ဆက်စပ်သည်။ ၁၉၆၃ ခုနှစ်တွင် ဂျေရုဆလင်တွင် ကတ်သလင်းကင်ယွန်မှ ရှီကလ်အလေးများပေါ်တွင် စာသားရေးထိုးထားသည့် အလေးများ ၁၆ ခုကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အသစ်မှ အသင့်အတင့်သုံးပြီးသော နမူနာများသည် ဂရမ် ၁၀.၈၈ မှ ၁၁.၅၉ အထိ ကွဲပြားသည် (ပါလက်စတိုင်းစူးစမ်းလေ့လာရေးဂျာနယ်၊ အတွဲ ၉၇ [၁၉၆၅]၊ စာမျက်နှာ ၁၂၉–၁၃၂)။ အာဂါရစ်တွင် ဂရမ် ၄၆၉ ရှိသော မိနာသည် ထိုနေရာရှိ ရှီကလ်သည် ဂရမ် ၉.၃၈ ခန့်အလေးချိန်ရှိသည်ကို ပြသသည်။ တဲလ်ဘိတ်မာဆင်ရှိ မိနာ ၈ ခုအလေးချိန်သည် ရှီကလ် ဂရမ် ၁၁.၄ ကိုပေးသည်၊ ၎င်းသည် အထက်ဖော်ပြပါ ဂျေရုဆလင်အလေးများနှင့် ဂရမ် ၁၀.၂ မှ ၁၂ အထိ ကွဲပြားသော အခြားပါလက်စတိုင်းရှီကလ်အလေးများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပါက ပျမ်းမျှတန်ဖိုးနှင့် မဝေးပါ။

The shekel. From the Heb. sheqel, related to the Akkadian shiqlu. Fortunately 16 inscribed shekel weights were found at Jerusalem in 1963 by Kathleen Kenyon. The new to moderately worn specimens vary from 10.88 to 11.59 grams. (See Palestine Exploration Quarterly, vol. 97 [1965], pp. 129-132.) The mina of 469 grams at Ugarit shows that the shekel there weighed about 9.38 grams. The 8-mina weight at Tell Beit Mirsim gives us a shekel of 11.4 grams, which is not far from an average, taking into consideration the Jerusalem weights mentioned above and various other Palestinian shekel weights ranging from 10.2 to 12 grams.

နစွတ်ဖ်။ ၎င်းသည် ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြမထားသော ပါလက်စတိုင်းအလေးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ စာသားရေးထိုးထားသော နမူနာများစွာကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ဂရမ် ၈.၈ မှ ၉.၉ အထိ အလေးချိန်ရှိသည်။ နစွတ်ဖ်၏ အဓိပ္ပါယ်ကို မသိရှိရပါ။ ၎င်းသည် ပေါ့ပါးသော ရှီကလ်တစ်ခုလား၊ သို့မဟုတ် လုံးဝကွဲပြားသော စနစ်တစ်ခုအပေါ် အခြေခံထားသလားဆိုသည်ကိုလည်း မသိရှိရပါ။

The neṣeph. This is a Palestinian weight that, surprisingly, is not mentioned in the Bible. Several inscribed specimens of it have been found, weighing from 8.8 to 9.9 grams. The meaning of neṣeph is not known. Whether it is a light shekel or is based on an entirely different system is also unknown.

ပိမ်။ ဟေဗြဲစကားလုံး “ပိမ်” မှဆင်းသက်လာပြီး၊ ရှီကလ်၏ ၂/၃ နှင့် ညီမျှသော အလေးတစ်ခုဖြစ်သည်။ ပိမ်သည် ၁ ရှမွေလ ၁၃:၂၁ တွင်ဖော်ပြထားပြီး၊ KJV တွင် “ဖိုင်ယာ” ဟုဘာသာပြန်ထားသော်လည်း RSV တွင် “ပိမ်” ဟုဖော်ပြထားသည်၊ ၎င်းသည် ဖိလိတ္တိလူမျိုးများက ဣသရေလလူမျိုးများထံမှ ကိရိယာများချွန်ရန်အတွက် ကောက်ခံသောစျေးနှုန်းဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်းတူးဖော်မှုများတွင် စာသားရေးထိုးထားသော ပိမ်များကို ဂရမ် ၇.၂၆ မှ ၇.၆၀ အထိ အလေးချိန်ရှိသည်ဟု တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဂျေရုဆလင်မှ နမူနာတစ်ခုသည် ဂရမ် ၈.၃၉ အလေးချိန်ရှိပြီး (ပါလက်စတိုင်းစူးစမ်းလေ့လာရေးဂျာနယ်၊ အတွဲ ၉၇ [၁၉၆၅]၊ စာမျက်နှာ ၁၂၉)၊ ၎င်းသည် ပြီးစီးမထားသောကြောင့် အလေးချိန်ပိုနိုင်သည်။ ရှီကလ် ဂရမ် ၁၁.၄ သည် ပိမ် ဂရမ် ၇.၆ ကို ပေးသည်။

The pim. From the Heb. pym, a weight equivalent to 2/3 of a shekel. Pym appears in 1 Sam. 13:21, rendered “file” in the KJV but in the RSV as “pim,” a price the Philistines charged the Israelites for sharpening tools. Inscribed pims have been found in Palestinian excavations weighing from 7.26 to 7.60 grams. One specimen from Jerusalem weighing 8.39 grams (Palestine Exploration Quarterly, vol. 97 [1965], p. 129) is possibly unfinished, hence overweight. An 11.4-gram shekel gives a pim of 7.6 grams.

ဗေကာ။ ဟေဗြဲစကားလုံး “ဗေကာ” မှဆင်းသက်လာပြီး (ကမ္ဘာဦး ၂၄:၂၂; ထွက်မြောက်ရာ ၃၈:၂၆)၊ ရှီကလ်၏တစ်ဝက်ဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်းတူးဖော်မှုများတွင် စာသားရေးထိုးထားသော အလေးများသည် ဂရမ် ၅.၈ (အိုအာရ်ဆဲလားစ်၊ ဘက်ဇူရ်ရဲတိုက် [၁၉၃၃]၊ စာမျက်နှာ ၆၀) မှ ၆.၁ အထိ ရှိသည်။ ရှီကလ် ဂရမ် ၁၁.၄ သည် ဗေကာ ဂရမ် ၅.၇ ကို ဆိုလိုသည်။

The bekah. From the Heb. beqa‘ (Gen. 24:22; Ex. 38:26), a half shekel. Inscribed weights found in Palestinian excavations range from 5.8 (O. R. Sellers, The Citadel of Beth-zur [1933], p. 60) to 6.1 grams. A shekel of 11.4 grams would mean a bekah of 5.7 grams.

ဂရာ။ စကားလုံးအဓိပ္ပါယ်မှာ “ပဲစေ့” သို့မဟုတ် “အစေ့” ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဟေဗြဲအလေးအနည်းဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ရှီကလ်၏ ၂၀ ပုံ ၁ ပုံဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၀:၁၃; ယေဇကျေလ ၄၅:၁၂)။

The gerah. Literally the “bean,” or “grain.” This was the smallest Hebrew weight, the 20th part of a shekel (Ex. 30:13; Eze. 45:12).

အာဂါရစ်တွင် အလေးများအများဆုံးတွေ့ရှိခဲ့သော ပါလက်စတိုင်း သို့မဟုတ် ဆီးရီးယားနေရာများထက် ပိုမိုတွေ့ရှိခဲ့သော အမှန်တကယ်အလေးများကို စာရင်းပြုစုပေးခြင်းသည် အသုံးဝင်နိုင်သည် (ဆီးရီးယား၊ အတွဲ ၁၈ [၁၉၃၇]၊ စာမျက်နှာ ၁၄၇–၁၅၁)။

It may be useful to give a list of the different actual weights as they have come to light at Ugarit, where more weights have been found than at any other Palestinian or Syrian site (Syria, vol. 18 [1937], pp. 147–151).

1/4 shekel(s)

2.5 grams

38.58 grains

1/3 “

3.5 “

54.01 “

1 “

9.5 “

146.60 “

2 “

18.7 “

288.57 “ (very common in Ugarit)

10 “

91.5 “

3.22 ounces

20 “

190.0 “

6.70 “

50 “

469.0 “

1.03 pounds

ဤမှတ်ချက်တွင်အသုံးပြုထားသော ပျမ်းမျှတူညီမှုများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

The average equivalents used in this commentary are as follows:

Table of Weights

Modern Equivalents

Unit

Metric

Avoirdupois

Gerah

(1/20 shekel)

0.57 grams

0.020 ounces

Bekah

(1/2 )

5.70

0.201

Pim

(2/3 )

7.60

0.268

Shekel

11.40

0.402

Mina

(50 shekels)

570.0

1.26 pounds

Talent

(3,000 )

34.2 kilograms

75.38

II. ရှည်လျားတိုင်းတာမှုများ

II. Linear Measures

ပါလက်စတိုင်းရှိ ရှေးဟောင်းသုတေသနမှ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင်အသုံးပြုသော ရှည်လျားတိုင်းတာမှုများ၏ တိကျသောအရှည်များကို သက်သေပြသည့် ဥပမာများကို မတွေ့ရှိခဲ့ပါ။ လာဂတ်ရှ်ဘုရင် ဂူဒီယာ၏ ရုပ်ထုတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဘေဘီလုံးကျပ်သည် ၁၉.၆ လက်မ (ရွှံ့စေးပြားများပေါ်ရှိ မှတ်တမ်းများဖြင့်လည်း အတည်ပြုထားသည်)။ အီဂျစ်တော်ဝင်ကျပ်သည် ၂၀.၆ လက်မ (၅၂.၃၂ စင်တီမီတာ) ခန့်ရှိသော်လည်း၊ သာမန်ကျပ်သည် ၁၇.၇ လက်မ (၄၄.၉၆ စင်တီမီတာ) ခန့်ဖြစ်သည်။ ဟီဘရုးလူမျိုးများသည် တဲတော်တည်ဆောက်ရာတွင် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၅:၁၀) ယင်းသာမန်ကျပ်ကို အသုံးပြုခဲ့ဖွယ်ရှိသည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် မကြာသေးမီက အီဂျစ်ရှည်လျားတိုင်းတာမှုများကို ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ဟိဇကိယဘုရင်လက်ထက်တွင် ၎င်းတို့၏ ကျပ်သည် အနီးစပ်ဆုံး အလားတူဖြစ်သည်။ ဟိဇကိယ၏ ကျပ်သည် ၎င်း၏ ဆီလောမ်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း (ခန့်မှန်းခြေ ၁,၇၄၉ ပေ) ၏ အရှည်မှ ၁၇.၅ လက်မ (၄၄.၄၅ စင်တီမီတာ) ခန့်အဖြစ် တွက်ချက်ထားပြီး၊ ၎င်းဥမင်လိုဏ်ခေါင်းသည် ၎င်း၏ပုံစံထွင်းထားသော စာတမ်းအရ ၁,၂၀၀ ကျပ်ရှိသည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ အခြားရှည်လျားတိုင်းတာမှုယူနစ်များဖြစ်သော လက်တစ်ထွာ၊ လက်ဖဝါး၊ လက်ချောင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၂၅:၂၅; ၂၈:၁၆; ယေရမိ ၅၂:၂၁ ကိုကြည့်ပါ) တို့သည် ကျပ်ပေါ်တွင် အခြေခံထားသည် (Journal of Biblical Literature, အတွဲ ၇၇ [၁၉၅၈]၊ စာမျက်နှာ ၂၀၅–၂၁၄)။ ဤမှတ်ချက်တွင်အသုံးပြုသော ရှည်လျားတန်ဖိုးများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

Archeology in Palestine has not brought to light any examples establishing the exact lengths of the linear measures used in the Old Testament. The Babylonian cubit, recorded on a statue of King Gudea of Lagash, was 19.6 inches (verified also by records on clay tablets). The Egyptian royal cubit was about 20.6 inches (52.32 cm.), but the common cubit about 17.7 inches (44.96 cm.). The Hebrews probably used the latter in building the tabernacle (Ex. 25:10), since they had but recently used Egyptian linear measures in construction work, and since their own cubit in Hezekiah’s day was approximately the same. Hezekiah’s cubit has been computed as about 17.5 inches (44.45 cm.) from the length of his Siloam tunnel (approximately 1,749 feet), which was, says the inscription on its wall, 1,200 cubits. The other Old Testament linear units, the span, handbreadth, and finger (see Ex. 25:25; 28:16; Jer. 52:21), are based on the cubit (Journal of Biblical Literature, vol. 77 [1958], pp. 205–214). Linear values used in this commentary as follows:

Table of Linear Measures

Unit

Modern Equivalent

Finger (Heb. ʰesba‘)

(1/24 cubit)

18.5 mm.

0.73 in.

Handbreadth (Heb. ṭephach)

(1/6 )

74.1

2.92

Span (Heb. zereth)

(1/2 )

222.3

8.75

Cubit (Heb. ʰammah)

444.5

17.50

၂ ရာဇဝင်ချက် ၃:၃ ရှိ “ပထမအတိုင်းအတာ” ဟူသော စကားရပ်ကို (“ရှေးအဆင့်”၊ RSV) ယူပြီး၊ ရေဇကျေလ ၄၀:၅၊ ၄၃:၁၃ တွင်ဖော်ပြထားသော “ရှည်သောတောင်” သည် “ရှေးတောင်တစ်တောင်နှင့် လက်တစ်ဖဝါးအနံ” ရှိသည်ဟူသော ဖော်ပြချက်နှင့်ပေါင်းစပ်ပါက၊ ယခင်ဇယားတွင်ဖော်ပြထားသော အတိုင်းအတာများထက် ၁/၆ ပိုရှည်သည်ဟု နားလည်ရမည်။ ထို့ကြောင့် ရှည်သောတောင်တစ်တောင်သည် ၂၀.၄၂ လက်မ (၀.၅၁၈ မီတာ) ရှည်လျားမည်ဖြစ်သည်။ ဤပိုရှည်သော အတိုင်းအတာများကို ရေဇကျေလကဲ့သို့သော နောက်ပိုင်းစာအုပ်များတွင်ဖော်ပြထားသော အတိုင်းအတာများကို ပြောင်းလဲရာတွင် အသုံးပြုရပေမည်။ ရေဇကျေလ၏ “တောင်ရင်း” သည် ရှည်သောတောင် ခြောက်တောင် (ရေဇကျေလ ၄၀:၅) ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ၁၂ ပေ ရှည်လျားသည်။ တရားသူကြီးများ ၃:၁၆ တွင်ဖော်ပြထားသော “တောင်”၊ ဂိုမက်သည် အရှည်မသိရသေးသော အတိုင်းအတာဖြစ်သည်။

If the expression “first measure” of 2 Chron. 3:3 (“old standard,” RSV) is combined with the statements of Eze. 40:5; 43:13 that a long cubit had the length of “a[n old] cubit and an hand breadth,” measures 1/6 longer than those in the preceding table are to be understood. A long cubit would thus be 20.42 inches (0.518 meter) in length. These longer measurements may have to be applied in the conversion of measures found in later books like Ezekiel. Ezekiel’s “reed” had a length of six long cubits (Eze. 40:5), or 12 feet.

The “cubit,” gomed, of Judges 3:16 is of an unknown length.

III. ဧရိယာ တိုင်းတာမှုများ

III. Measures of Area

သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ဧရိယာ တိုင်းတာမှုတစ်ခုတည်းမှာ “ဧက” (acre)၊ ṣemed (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၄:၁၄; ဟေရှာယ ၅:၁၀) ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် နွားတစ်ထမ်းဖြင့် တစ်ရက်အတွင်း ထယ်ထိုးနိုင်သော မြေနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၈:၃၂ တွင် မျိုးစေ့ နှစ်တိုင်းဖြင့် ပုံမှန်စိုက်ပျိုးနိုင်သော ဧရိယာနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အရွယ်အစားကိုလည်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤသည်မှာ တယ်မုဒ်ခေတ်တွင် လယ်ကွင်းများ၏ ပုံမှန်တိုင်းတာမှုဖြစ်လာခဲ့ပြီး (‘Erubin 23b) တွင် ဟေဗြဲ စတုရန်းကျူးဘစ် ၅၀၀၀ နှင့် ညီမျှသည်ဟု သတ်မှတ်ထားသည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ခန့်မှန်းခြေ စတုရန်းပေ ၁၀၆၃၄ (စတုရန်းမီတာ ၉၈၈) ဖြစ်သည်။

The only measure of area mentioned in the Bible is the “acre,” ṣemed (1 Sam. 14:14; Isa. 5:10). It is a piece of land that could be plowed with one yoke of oxen in one day. However, 1 Kings 18:32 also deals with the size of an area equivalent to that on which two measures of seed was ordinarily sown. This became the usual measure of fields in the time of the Talmud (‘Erubin 23b) where it is defined as equal to 5,000 Hebrew square cubits, that is, approximately 10,634 square feet (988 square meters).

IV. ထုထည် တိုင်းတာမှုများ

IV. Measures of Volume

မကြာသေးမီကာလအထိ ခြောက်သွေ့သော နှင့် အရည်တိုင်းတာမှုများတွင် အကြီးမားဆုံး မသေချာ မှုများ ရှိခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းစာထဲတွင် ဖော်ပြထားသော သို့မဟုတ် ယုံကြည်စိတ်ချရသော ဂျူးရိုးရာ ဓလေ့များမှတစ်ဆင့် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်နွယ်မှုကို သိရှိထားသော်လည်း၊ ၎င်းတို့ကို ခေတ်သစ်တန်ဖိုး များအဖြစ် ပြောင်းလဲရန် အလွန်ခက်ခဲခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ ရဗ္ဗိဆရာများနှင့် ဂျိုးဆီးဖပ်စ်တို့၏ တန်ဖိုးများ နှင့် ပတ်သက်၍ ကွဲလွဲမှုများနှင့် ပါလက်စတိုင်း သို့မဟုတ် ဆီးရီးယားမှ မှတ်တမ်းတင်ထားသော ရှေးဟောင်းတိုင်းတာမှုတစ်ခုမျှ လမ်းညွှန်အဖြစ် မရရှိနိုင်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤအချက်ကြောင့် သမ္မာကျမ်းစာအဘိဓာန်များ သို့မဟုတ် ဝေဖန်ချက်များတွင် ဤတိုင်းတာမှုများအတွက် မတူညီသော တန်ဖိုးများကို ဖော်ပြထားသည်။

Until very recently the greatest of uncertainty lay in the field of dry and liquid measures. Though the relationship of each to the others was known through Biblical statements or reliable Jewish tradition, their conversion into modern equivalents was most difficult. This was due to discrepancies between the rabbinical sources and Josephus as to their values, and to the fact that not one inscribed ancient measure was available to serve as guide, from either Palestine or Syria. This accounts for the fact that in almost every Bible dictionary or commentary different equivalents are given for these measures.

ဤအခြေအနေသည် ကံကောင်းစွာဖြင့် ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ မကြာသေးမီက ရှာဖွေတွေ့ရှိထား သော မှတ်တမ်းတင်ထားသည့် ဘတ်သ် (bath) တိုင်းတာမှုများကို အခြေခံ၍ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဂဏန်းများ ကို တွက်ချက်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ လာချစ်မြို့တွင် “တော်ဝင်ဘတ်သ်” (Royal Bath) ဟု မှတ်တမ်းတင်ထား သော အိုးတစ်လုံး၏ အပိုင်းအစတစ်ခုကို အိုး၏ထိပ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ “ဘုရင်အတွက်၊ ဟီဗြံ” (For the king, Hebron) ဟု တံဆိပ်ရိုက်နှိပ်ထားသော လီတာ ၄၅.၃၃ ပမာဏရှိသော နောက်ထပ်အိုး တစ်လုံးကို အပိုင်းအစများမှ ပြန်လည်ပေါင်းစပ်ထားသည်။ “တော်ဝင်ဘတ်သ်” မှတ်တမ်းပါအိုးအပိုင်း အစသည် ဆင်တူသော အိုးလည်ပင်းနှင့် ထိပ်ပိုင်းရှိသော်လည်း၊ တံဆိပ်ရိုက်နှိပ်ထားသော အိုးထက် များစွာသေးငယ်သည်။ သို့သော် စီ.အိပ်ချ်. အင်ဂျီ (C. H. Inge) က တံဆိပ်ရိုက်နှိပ်ထားသော ပြန်လည် ပေါင်းစပ်ထားသည့် အိုးသည် ပြည်ပဖယ်ထုတ်ခြင်းမပြုမီ ဘတ်သ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို ဂါလံ ၁၀ နှင့် ညီမျှသည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် ဂျိုးဆီးဖပ်စ် သို့မဟုတ် ဤအကြောင်းအရာကို ရေးသား သူများပေးသော တိုင်းတာမှုထက် များစွာကြီးမားသည် (Palestine Exploration Quarterly, ၁၉၄၁၊ စာမျက်နှာ ၁၀၆-၁၀၉)။

This situation has fortunately changed, and we are able now to base our figures on some inscribed bath measures recently discovered. A fragment of a jar was found at Lachish bearing on the shoulder the inscription “Royal Bath.” Another jar with a volume of 45.33 liters containing the stamp impression, “For the king, Hebron,” was reconstructed from several fragments. Although the fragment with the “Royal Bath” inscription was from a jar with a similar neck and shoulder, it was much smaller than the stamped jar. Nevertheless C. H. Inge thought that the reconstructed stamped jar held a pre-exilic bath and suggested equating it with 10 gallons, which would have been considerably larger than the measure given by Josephus or other writers dealing with this subject (Palestine Exploration Quarterly, 1941, pp. 106-109).

ဤအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ နောက်ထပ်အလင်းပြမှုကို တယ်လ်ဘိတ်မာစင်မြို့တွင် တွေ့ရှိခဲ့ သော အိုးကြီးတစ်လုံး၏ အပိုင်းအစများမှ ရရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အနက်တစ်ခုတွင် “ဘတ်သ်” (Bath) ဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ဒဗလျူ. အက်ဖ်. အယ်လ်ဘရိုက် (W. F. Albright) က လာချစ်မြို့မှ “တော်ဝင်ဘတ်သ်” အပိုင်းအစနှင့် တယ်လ်ဘိတ်မာစင်မြို့မှ “ဘတ်သ်” အိုးသည် အရွယ်အစားတူညီ ပြီး၊ ပြန်လည်ပေါင်းစပ်သောအခါ လီတာ ၂၂ ခန့်ရှိကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။ သို့သော် လာချစ်မြို့မှ တံဆိပ်ရိုက်နှိပ်ထားသော အိုးကြီးသည် ဘတ်သ်နှစ်ခုစာအရွယ်ရှိသည်။ ဤအချက်သည် ယခုဂျေရု ဆလင်မြို့ရှိ နိုထရိဒိမ်း ပြတိုက်တွင် ရှိသော ကျောက်တိုင်းတာမှုများအုပ်စုနှင့် ကိုက်ညီပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ထုထည်မှာ လီတာ ၂၁.၂၅ ဖြစ်သည် (Annual of the American Schools of Oriental Research, အတွဲ ၂၁/၂၂ [၁၉၄၃]၊ စာမျက်နှာ ၅၈-၅၉)။ ထို့ကြောင့် ဂျူးရဗ္ဗိများပေးသော ထုထည်နှင့် အနီးစပ်ဆုံးဖြစ် သည့် လီတာ ၂၂ ခန့်ရှိသော ဤဘတ်သ်ကို ပိုမိုတိကျသော သက်သေများ မရရှိမချင်း တွက်ချက်မှု အတွက် ကျိုးကြောင်းဆီလျော်သော အခြေခံအဖြစ် လက်ခံနိုင်သည်။

More light on this subject was shed by fragments of a large amphora found at Tell Beit Mirsim, with the inscription “Bath” on one of them. W. F. Albright points out that the “Royal Bath” fragment from Lachish and the “Bath” amphora from Tell Beit Mirsim are of the same size, and when reconstructed equal about 22 liters, whereas the stamped larger jar from Lachish had the size of two baths. With this agrees a group of stone measures now in the Notre Dame Museum in Jerusalem, with a volume of 21.25 liters (Annual of the American Schools of Oriental Research, vol. 21/22 [1943], pp. 58, 59). This bath of about 22 liters, which approximates the volume given by the Jewish rabbis, can therefore be accepted as a reasonable basis of computation until more accurate evidence becomes available.

ဟိုမာ။ ခိုမာသည် ရေချိုင့် ၁၀ ချိုင့်နှင့် ညီမျှသော ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည် (ယေဇကျေလ ၄၅:၁၄)။

Homer. The chomer is a dry measure of 10 baths (Eze. 45:14).

ကော။ ကောသည် ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၄:၂၂; ၅:၁၁၊ မှတ်ချက်) နှင့် အရည်တိုင်းထွက် (ယေဇကျေလ ၄၅:၁၄) အဖြစ် ဟိုမာနှင့် ထည့်ပမာဏတူညီသော တိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည် (ယေဇကျေလ ၄၅:၁၄)။

Cor, the kor is both a dry (1 Kings 4:22; 5:11, margin) and a liquid (Eze. 45:14) measure of the same volume as the homer (Eze. 45:14).

လီသက်။ လီသက်သည် ဟိုမာ၏ ထက်ဝက်ပမာဏရှိသော ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည် (ဟောရှေ ၃:၂၊ မှတ်ချက်)။

Lethech. The lethek was a dry measure half a homer in volume (Hosea 3:2, margin).

ဧဖာ။ ဧဖာသည် ရေချိုင့်နှင့် ထည့်ပမာဏတူညီပြီး၊ ဟိုမာ၏ ၁၀ ပုံ ၁ ပုံရှိသော စပါးအတွက် ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည် (ယေဇကျေလ ၄၅:၁၁)။ ရေချိုင့်သည် အရည်များအတွက် တိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၇:၂၆; ယေဇကျေလ ၄၅:၁၄ စသည်)။

Ephah. The ’ephah was a dry measure for grain (Judges 6:19; etc.) equal to the bath in volume, and measured 1/10 of a homer (Eze. 45:11). The bath was a measure for liquids (1 Kings 7:26; Eze. 45:14; etc.).

စီအာ။ များသောအားဖြင့် “တိုင်းထွက်” ဟုဘာသာပြန်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၈:၆; ၁ ရှမွေလ ၂၅:၁၈ စသည်)။ ရာဗီ ဓမ္မဆရာများ၏ အစဉ်အလာအရ၊ ၎င်းသည် ရေချိုင့်၏ ၃ ပုံ ၁ ပုံရှိသော၊ ဂျုံမှုန့် သို့မဟုတ် စပါးအတွက် ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည်။

Se’ah. Usually translated “measure” (Gen. 18:6; 1 Sam. 25:18; etc.). It is 1/3 of a bath according to rabbinical tradition, a dry measure for flour or grain.

ဟင်။ ဟင်သည် ဝိုင်နှင့် ဆီအတွက် အရည်တိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်ပြီး (ထွက်မြောက်ရာ ၂၉:၄၀; ၃၀:၂၄ စသည်)၊ ဂျူးအစဉ်အလာအရ ရေချိုင့်၏ ၆ ပုံ ၁ ပုံနှင့် ညီမျှသည်။

Hin. This hîn was a liquid measure for wine and oil (Ex. 29:40; 30:24; etc.), equal to 1/6 of a bath according to Jewish tradition.

အိုမာ။ အိုမာသည် ဧဖာ၏ ၁၀ ပုံ ၁ ပုံရှိသော ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၆:၃၆)။

Omer. The ‘omer was a dry measure 1/10 the size of an ephah (Ex. 16:36).

ဒါဇင်တစ်ဆယ်ပုံတစ်ပုံ။ ဣသရာရှုန်ဟုခေါ်သော ဤအတိုင်းအတာသည် ဧဖာ၏ ၁၀ ပုံ ၁ ပုံရှိပြီး (တောလည်ရာ ၂၈:၉; ဗျာ ၅ နှင့် ထွက်မြောက်ရာ ၂၉:၄၀)၊ ၎င်းနှင့်အတူ ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည်။

Tenth deal, the ’iśśaron, was also the tenth part of an ephah (Num. 28:9; cf. v. 5 and Ex. 29:40), and like it, a dry measure.

ကပ်။ ကပ်သည် ၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၆:၂၅ တွင်သာ ဖော်ပြထားပြီး၊ ခြောက်သွေ့သောတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်ပုံရသည်။ ၎င်းကို အီဂျစ်တွင် အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ၅ ရာစုမှ ဂျူးစာရွက်စာတမ်းများတွင်လည်း ဖော်ပြထားကာ၊ နောက်ပိုင်းဂျူးစာပေများတွင် လော့ဂ် ၄ ခုနှင့် ညီမျှသည်ဟု မကြာခဏဖော်ပြသည်။

Cab. The qab, mentioned only in 2 Kings 6:25, seems to have been a dry measure. It was used in Egypt, and is also mentioned in Jewish documents of the 5th century from Egypt, and frequently in later Jewish literature as being equal to 4 logs.

လော့ဂ်။ ၎င်းသည် အသေးငယ်ဆုံး အရည်တိုင်းထွက်အတိုင်းအတာဖြစ်သည် (ဝတ်ပြုရာ ၁၄:၁၀, ၁၂ စသည်)၊ ဟယ်လီနစ္စတစ်ဂျူးစာရေးဆရာများက ရေချိုင့်၏ ၇၂ ပုံ ၁ ပုံအဖြစ် ဖော်ပြသည်။

Log. This is the smallest liquid measure (Lev. 14:10, 12; etc.), which Hellenistic Jewish writers give as 1/72 of a bath.

အောက်ဖော်ပြပါ စာရင်းသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ ထည့်ပမာဏတိုင်းထွက်အတိုင်းအတာများကို ပေးထားသည်။ ဤမှတ်ချက်စာတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ ခြောက်သွေ့သောနှင့် အရည်တိုင်းထွက် အတိုင်းအတာများကို ပြောင်းလဲရာတွင် အသုံးပြုသော ခေတ်သစ်ညီမျှတန်ဖိုးများသည် အထက်တွင် “ဧဖာ” အောက်တွင် ဖော်ပြထားသော လီတာ ၂၂ ရေချိုင့်ကို အခြေခံထားသည်။

The following list gives the various Old Testament measures of volume. The modern equivalents used in this commentary for converting Old Testament dry and liquid measures are based on the 22-liter bath previously mentioned under the “Ephah.”

Measures of Capacity (Dry)

Modern Equivalents

Unit

Metric

U.S.

Cab

(1/18 ephah)

1.22 liters

1.11 qt.

Omer or issaron

(1/10 )

2.20

2.00

Seah (measure)

(1/3 )

7.33

6.66

Ephah

(1/10 homer)

2.50 pecks

Lethech

(1/2 )

110

3.12 bu.

Homer or Cor

(10 ephahs)

220

6.24

Measure of Capacity (Liquid)

Modern Equivalents

Unit

Metric

U.S.

Log

(1/72 bath)

0.31 liters

0.33 qt.

Hin

(1/6 “ )

3.67 “

3.88 “

Bath

(1/10 homer)

22.00 liters

5.81 gals.

Cor

(10 baths)

220.00 “

58.12 “

ငွေကြေးတန်ဖိုးများ

V. Monetary Values

ဟေဗြဲလူမျိုးများက ကိန္နာန်ပြည်ကို သိမ်းပိုက်ခြင်းမပြုမီ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ငွေနှင့်ရွှေငွေကြေးယူနစ်များ၏ အလေးချိန်များနှင့် ပတ်သက်၍ မည်သည့်သေချာမှုမျှ မရှိပါ။ တယ်လ်ဘိတ်မာဆင်တွင် တွေ့ရှိရသော မီနာ ရှစ်ခုအလေးချိန်မှ တွက်ချက်ထားသော ရှီကယ်တစ်ခုသည် ဂရမ် ဆယ့်တစ်ဒသမ လေးဖြစ်သည်။ ဆီးရီးယားနိုင်ငံ ဥဂါရစ်တွင် တွေ့ရှိရသော အလေးချိန်များအရ ရှီကယ်တစ်ခုသည် ဂရမ် ကိုးဒသမ ငါးဖြစ်သည်။ အီဂျစ်နှင့် ဘေဘီလုံးတွင် တွေ့ရှိရသော ရှီကယ်အလေးချိန်များသည် ဂရမ် ရှစ်ဒသမ ရှစ်မှ ကိုးဒသမ ရှစ်အထိ ကွဲပြားသည်။ ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသော ခေတ်သစ်တူညီသော အလေးချိန်နှင့် တန်ဖိုးများသည် ဂရမ် ဆယ့်တစ်ဒသမ လေးရှိ ပျမ်းမျှရှီကယ်ကို အခြေခံထားပြီး၊ ၎င်တန်ဖိုးသည် ကျပန်းရွေးချယ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး အနီးစပ်ဆုံးသာ ဖြစ်သည်ဟု နားလည်ထားသည်။

There is no certainty whatever as to the weights of the various silver and gold monetary units mentioned in the Bible prior to the time of the Hebrew conquest of Canaan. The Tell Beit Mirsim shekel, computed from an 8-mina weight found there, is 11.4 grams. Weights found at Ugarit, in Syria, give a shekel of 9.5 grams. Shekel weights found in Egypt and Babylonia vary from 8.8 to 9.8 grams. Modern equivalent weights and values given herein are based on the average shekel of 11.4 grams, with the full understanding that this value, arbitrarily chosen, is only approximate.

ရှေးခေတ်တွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများစွာကို ပစ္စည်းဖလှယ်ရေးစနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ရှောလမုန်သည် တုရုမြို့မှ ဟိရံအား ကုန်ပစ္စည်းများဖြင့် ပေးချေခဲ့သည် (ဓမ္မရာဇဝင် ပထမစောင် ၅:၁၁)၊ မယ်ရှာဘုရင်၏ အခွန်သည် သိုးနှင့်ဆိတ်များဖြစ်သည် (ဓမ္မရာဇဝင် ဒုတိယစောင် ၃:၄)။ သို့သော် သတ္တုသည် အလွန်စောစီးစွာ ဖလှယ်ရေးကြားခံအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် ဟီဗြံအနီးရှိ မြေကွက်အတွက် ငွေရှီကယ် လေးရာပေးချေခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၃:၁၆)၊ ဒါဝိဒ်သည် မိုရိယတောင်ပေါ်ရှိ ယေဗုသိတို့၏ စပါးကောက်ရိုးကြမ်းပြင်အတွက် ရွှေရှီကယ် ခြောက်ရာပေးချေခဲ့သည် (ရာဇဝင်ချုံးပထမစောင် ၂၁:၂၅)။

In ancient times much business was transacted by means of the barter system. Solomon paid Hiram of Tyre in produce (1 Kings 5:11), and King Mesha’s tribute consisted of sheep and goats (2 Kings 3:4). However, metal was used as a medium of exchange from very early times. Abraham paid 400 shekels of silver for the land he bought near Hebron (Gen. 23:16), but David paid 600 shekels of gold for the Jebusite threshing floor on Mt. Moriah (1 Chron. 21:25).

ဆီးမီးတစ်ဘာသာစကားများတွင် “ပေးချေရန်” နှင့် “အလေးချိန်တိုင်းရန်” ဟူသော ဟေဗြဲဘာသာ shagal၊ ဘေဘီလုံးဘာသာ shaqalu သည် တူညီသောစကားလုံးဖြစ်သည်၊ “ငွေ” နှင့် “ပိုက်ဆံ” ဟူသော ဟေဗြဲဘာသာ keseph၊ ဘေဘီလုံးဘာသာ kaspu လည်း တူညီသည်။ ၎င်မှ ငွေသည် ငွေကြေးဖလှယ်ရေးအတွက် စံသတ္တုဖြစ်ပြီး ၎င်ကို အလေးချိန်ဖြင့် ပေးချေခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ဘီစီ သတ္တမရာစုတွင် အကြွေစေ့ပုံစံဖြင့် ငွေကြေးထုတ်လုပ်မှုစတင်ပြီးနောက်မှသာ နိုင်ငံတော်သည် ငွေကြေးအပိုင်းအစများ၏ တန်ဖိုးကို သတ်မှတ်ပြီး ၎င်တို့၏ တန်ဖိုးကို ၎င်း၏ တံဆိပ်ဖြင့် အာမခံခဲ့သည်။

In Semitic languages “to pay” and “to weigh,” Heb. shaqal, Babylonian shaqalu, are the same word, as are “silver” and “money,” Heb. keseph, Babylonian kaspu. It is evident from this that silver was the standard metal for monetary exchange, and that it was paid by weight. Only after the introduction of minted money in the form of coins in the 7th century b.c. did the state fix the value of monetary pieces, and guarantee their value by its stamp.

ဘီစီ ဆယ့်လေးရာစုအတွင်း ပါလက်စတိုင်းတွင် ရေးသားခဲ့သော အမာနာစာများအရ ဟေဗြဲလူမျိုးများ ကိန္နာန်ပြည်သိမ်းပိုက်ချိန်တွင် ကိန္နာန်လူမျိုးများသည် အီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် ဆက်ဆံရာတွင်ပင် ဘေဘီလုံးငွေကြေးစနစ်ကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်သည် ထိုအချိန်တွင် နှစ်ပေါင်းတစ်ရာနီးပါး အီဂျစ်အင်ပါယာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ခဲ့သည်ဖြစ်လျက် အံ့သြဖွယ်ဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းစာဟောင်းတွင် ငွေကြေးတန်ဖိုးများအတွက် အမည်များဖြစ်သော ရှီကယ်နှင့် မီနာသည် ဘေဘီလုံးမူရင်းမှဖြစ်သည် (shiqlu နှင့် manu)၊ ထို့ကြောင့် ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် အီဂျစ်ငွေကြေးစနစ်ကို မဟုတ်ဘဲ ဘေဘီလုံးငွေကြေးစနစ်ကို အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ အီဂျစ်စနစ်သည် အီဂျစ်ပြည်ပြင်ပတွင် အသုံးမပြုခဲ့ပါ။

The Amarna Letters written in Palestine during the 14th century b.c. show that the Canaanites used the Babylonian monetary system in the time of the Hebrew conquest, even in their dealings with the Egyptians. This is amazing, since the country had been part of the Egyptian Empire for almost a century by that time. Inasmuch as the Old Testament names for money values, shekel and mina, are of Babylonian origin (shiqlu and manu), it is generally assumed that the Hebrews also used the Babylonian monetary system and not that of Egypt. The latter was not used outside of Egypt.

အကြွေစေ့ထုတ်လုပ်မှုစတင်ပြီးနောက် ပို့စ်အိတ်ဇဲလ်လက်စတိုင်းတွင် ဘေဘီလုံးစနစ်ကို အသုံးပြုခဲ့သည်ကို ဂျိုးဇီဖပ်စ်က ဖော်ပြထားပြီး၊ ရွှေမီနာတစ်ခုသည် ရောမပေါင် နှစ်ခုခွဲညီမျှပြီး၊ အက်တစ်ဒရပ်ချမား လေးခု (ရောမဒီနာရီ လေးခု) သည် ဟေဗြဲငွေအကြွေစေ့ရှီကယ်တစ်ခုနှင့် ညီမျှသည်ဟု ဆိုသည် (ရှေးဟောင်းသုတေသနများ xiv.7.1; iii.8.2)။ ဂျိုးဇီဖပ်စ်၏ သက်တမ်းအတွင်း ရောမဒီနာရီသည် ဂရမ် သုံးဒသမ ရှစ်ရှစ်မှ သုံးဒသမ နှစ်လေးအထိ ရှိခဲ့သဖြင့်၊ ဒီနာရီ လေးခုသည် ဂရမ် ဆယ့်ငါးဒသမ ငါးနှစ်မှ ဆယ့်နှစ်ဒသမ ကိုးခြောက်အထိ ကွဲပြားသည်။ သူ၏ ခန့်မှန်းချက်သည် တိကျမှုမရှိသော်လည်း၊ ဂျေရုဆလင်ဖျက်ဆီးခံရခြင်းမပြုမီ ဟေဗြဲငွေရှီကယ်အကြွေစေ့များ၏ အလေးချိန်သည် ဂရမ် ဆယ့်လေးဒသမ တစ်နှစ်မှ ဆယ့်လေးဒသမ နှစ်ငါးအထိ ဖြစ်သည်။ ၎င်သည် ပေါ့ပါးသော ရှီကယ်သည် ဂရမ် ရှစ်ဒသမ သုံးခုဆယ်ဖြစ်ပါက ဘေဘီလုံးလေးလံသော ရှီကယ်ထက် အနည်းငယ်နိမ့်သည် (အမေရိကန်အရှေ့တိုင်းအသင်း ဂျာနယ်၊ အတွဲ ၆၄ [၁၉၄၄]၊ စာမျက်နှာ ၇၃)။

That the Babylonian system was in use in postexilic Palestine, after coinage came in, is indicated by Josephus, who speaks of the gold mina as equal to 21/2 Roman pounds, and of 4 Attic drachmas (4 Roman denarii) as equal to one Hebrew silver coined shekel (Antiquities xiv.7.1; iii.8.2). Since the Roman denarius in Josephus’ lifetime went from about 3.88 to about 3.24 grams, 4 denarii would have varied from about 15.52 to 12.96. His estimate, though inexact, would not be far off, for the weight of all extant Hebrew silver shekel coins from the time before the destruction of Jerusalem was 14.12 to 14.25 grams. This was a little less than the Babylonian heavy shekel if the light shekel was 8.37 grams (Journal of the American Oriental Society, vol. 64 [1944], p. 73).

ဆန့်ကျင်သော သက်သေများမရရှိမချင်း သမ္မာကျမ်းစာဟောင်း၏ ငွေကြေးဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များကို ဘေဘီလုံးတူညီမှုများဖြင့် အကဲဖြတ်ရန် မှန်ကန်မည်ဖြစ်သည်။ အခက်အခဲမှာ ဘေဘီလုံးလူမျိုးများသည် ပေါ့ပါးနှင့်လေးလံသော ရှီကယ်များ၊ မီနာများနှင့် တာလန့်များကို တွက်ချက်ခဲ့သော်လည်း သမ္မာကျမ်းစာဟောင်းစာရေးသူများသည် ၎င်တို့အသုံးပြုသည့် ပေါ့ပါးသော သို့မဟုတ် လေးလံသော ငွေကြေးတန်ဖိုးများကို မဖော်ပြထားပါ။ ထို့ကြောင့် မည်သည့်အမှုအတွက် မည်သည်ကို နားလည်ရမည်ကို မသေချာမှုရှိနေသည်။ ၎င်တို့စယစနစ်နှစ်ခုအကြား ကွာခြားချက်သည် ရာခိုင်နှုန်း တစ်ရာဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ငွေကြေးတန်ဖိုးအချို့ကို လေးလံသောအလေးချိန်ဖြင့် ဖော်ပြထားပါက၊ ပေါ့ပါးသောအလေးချိန်တွင် တန်ဖိုးသည် ထက်ဝက်သာရှိမည်ဖြစ်သည်။ အောက်ပါဇယားတွင်ဖော်ပြထားသော တန်ဖိုးများသည် ပေါ့ပါးသောအလေးချိန်ကို ကိုယ်စားပြုသည်။

Until positive evidence to the contrary becomes available it will be right to evaluate Old Testament monetary statements by using their known Babylonian equivalents. The difficulty is that the Babylonians reckoned in light and heavy shekels, minas, and talents, but the Old Testament writers do not indicate whether they used the light or heavy monetary values. As a result, uncertainty remains as to which should be understood in any given case. The difference between the two systems was 100 per cent. If certain money values are given in the heavy weight, it should be remembered that the value in the light weight should be only half as much. The values in the table below represent the light weight.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းခေတ်ကာလတွင် ဘေဘီလုံးနီးယားရှိ သတ္တုများ၏ တန်ဖိုးအချိုးအစားကို ဖော်ပြခြင်းသည် အသုံးဝင်နိုင်သည်။ ဘိုးဘွားများခေတ်တွင် ရွှေနှင့် ငွေ၏ အချိုးအစားသည် ၁ မှ ၄ ခန့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ရွှေ၏တန်ဖိုးသည် တိုးမြင့်လာခဲ့ပြီး၊ ဘီစီ ပထမထောင်စုနှစ်အတွင်း အချိုးအစားသည် များသောအားဖြင့် ၁ မှ ၁၃ ပုံ ၁/၃ ဖြစ်ပြီး၊ အနည်းငယ် အတက်အကျရှိသည်။ ငွေနှင့် ကြေးနီတို့၏ အချိုးအစားသည် များသောအားဖြင့် ၁ မှ ၆၀ ဖြစ်သည်။

It may be useful to point out the ratio of the various metal values in Babylonia during Old Testament times. In the patriarchal age the ratio of gold to silver was about 1 to 4. But the value of gold increased so that during the first millennium b.c. the ratio was usually 1 to 131/3, with minor fluctuations. The ratio of silver to copper was usually 1 to 60.

Babylonian Standard Light Weights

Modern Equivalents

Unit

Grams

Oz. Troy

Shekel

8.37

0.27

Mina (60 shekels)

502.2

16.15

Talent (3,600 “ )

30.132 kg.

968.76

ရှေးဟောင်းငွေကြေးကို ခေတ်သစ်ငွေကြေးတန်ဖိုးများအဖြစ် ရိုးရှင်းစွာ ပြောင်းလဲပေးခြင်းသည် လှည့်စားမှုဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းငွေကြေး၏ တန်ဖိုးကို စစ်မှန်စွာ နားလည်ရန်မှာ ရှေးဟောင်းငွေကြေး၏ ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအားကို နှိုင်းယှဉ်ခြင်းဖြင့်သာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းအတွက် ဥပမာများ မရရှိနိုင်သော်လည်း၊ ဘေဘီလုံးအတွက် ဥပမာအားဖြင့် အောက်ပါတို့ကို ကျွန်ုပ်တို့ရရှိထားသည်။

Simply to convert ancient money into modern monetary values is deceptive. A true picture of ancient money values can be formed only by a comparison made in terms of the buying power of ancient money. For the Old Testament no examples are available, but for Babylonia we have, for example, these:

Article

Value in silver shekels

1 sheep or goat

1 ox

15-20

1 donkey

16 quarts of wheat

32 quarts of barley

6 pounds of wool

50-100 baked bricks

1 male slave

40-50

အာရှမိုင်းနားတွင် အေဒီ ၇ ရာစုတွင် ပထမဆုံး အကြွေစေ့ငွေကြေးပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ လီဒီယာသည် အကြွေစေ့ငွေကြေးစတင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့်နိုင်ငံအဖြစ် အစဉ်အလာအရ ယူဆထားသည်။ အာရှမိုင်းနားသည် ပါရှန်ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်လာသောအခါ၊ ပါရှန်လူမျိုးများသည် အကြွေစေ့ငွေကြေးကို လက်ခံအသုံးပြုပြီး၊ လီဒီယာကို သိမ်းပိုက်ပြီး နှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် အနီးအပါးရှိ အရှေ့ပိုင်းတစ်ခုလုံးပါဝင်သော ၎င်းတို့၏အင်ပါယာ၏ နယ်မြေအားလုံးသို့ မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ ရွှေအကြွေစေ့များကို ဘုရင်သာလျှင် ထုတ်လုပ်ခွင့်ရှိပြီး၊ ငွေအကြွေစေ့များကို ပြည်နယ်များမှလည်း ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ ဒါးရိယပ်စ် ၁ သည် ၎င်းအမည်ပေးထားသော ဒါးရိယကို (dareikos) ဟုခေါ်သော စံသတ်မှတ်ထားသော ရွှေအကြွေစေ့ကို မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ၅ ဒေါ်လာခန့် တန်ဖိုးရှိသည်။ ဧဇရာ ၈:၂၇ တွင် ဒါးရိယကို (dareikos) သို့မဟုတ် “ဒရမ်” ဟု ဖော်ပြထားပြီး၊ ရာဇဝင်ချုပ်ရေးသားသူ (အေဒီ ၆ ရာစု သို့မဟုတ် ၅ ရာစု) သည် ဒါဝိဒ်၏ငွေကြေးကို ၎င်း၏စာဖတ်သူများအတွက် အကျိုးရှိစေရန် ဒါးရိယကို (dareikos) အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲဖော်ပြခဲ့သည် (၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၂၉:၇)။

Coined money appeared first in Asia Minor in the 7th century b.c. Lydia is traditionally considered as the country where coined money originated. When Asia Minor became a Persian possession, the Persians adopted coined money and introduced it into all parts of their empire, which a few years after the conquest of Lydia comprised the whole Near East. Gold coins were minted only by the king, silver coins by the provinces also. Darius I introduced the standard gold coin, which was named after him the dareikos, and was worth about $5. Ezra 8:27 mentions the dareikos, or “dram,” and the writer of Chronicles (6th or 5th century) converted Davidic money into the dareikos for the benefit of his readers (1 Chron. 29:7).

ဧဇရာ ၂:၆၉ နှင့် နေဟမိ ၇:၇၀-၇၂ တွင် ငွေကြေးတန်ဖိုးများကို ဂရိဒရပ်ခမတ် (drachmas) သို့မဟုတ် “ဒရမ်များ” ဟူ၍ ဖော်ပြထားသည်။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် ဂရိနှင့် ပါရှန်ငွေကြေးယူနစ်များကို ရှင်းလင်းစွာ ခွဲခြားထားသည်။ ဧဇရာ ၂:၆၉ နှင့် နေဟမိ ၇:၇၀-၇၂ တွင် ဒါးကီမွန် (darkemon) ဟူသော စကားလုံး “ဒရပ်ခမတ်” (drachma) ကို အသုံးပြုထားပြီး၊ ဧဇရာ ၈:၂၇ နှင့် ၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၂၉:၇ တွင် အာဒါးကွန် (’adarkon) ဟူသော စကားလုံး ဒါးရိယကို (dareikos) ကို ဆိုလိုသည်။ လွန်ခဲ့သောနှစ်အနည်းငယ်အထိ ဝေဖန်ရေးပညာရှင်များသည် ပါရှန်ခေတ်အစောပိုင်းတွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် ဂရိဒရပ်ခမတ်များကို အသုံးပြုနိုင်ခြင်းမရှိဟု ငြင်းဆိုခဲ့ကြပြီး၊ ဒရပ်ခမတ်များကို ဖော်ပြထားသော စာသားများသည် ဧဇရာနှင့် နေဟမိစာအုပ်များ၏ နောက်ကျဖြစ်ပေါ်မှုကို သက်သေပြသည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း၊ ပါလက်စတိုင်းရှိ ဘတ်ဇူးရ် (Beth-zur) တူးဖော်မှုများမှ အေဒီ ၅ ရာစုအစောပိုင်း၏ အက်တစ်ဒရပ်ခမတ်များကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ဂရိအကြွေစေ့များကို ပါလက်စတိုင်းတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ အက်တစ်ရွှေဒရပ်ခမတ်များသည် ပါရှန်ဒါးရိယကို (dareikos) နှင့် တန်ဖိုးအားဖြင့် အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်သည်။

In Ezra 2:69 and Neh. 7:70–72 money values are expressed in terms of Greek drachmas, or “drams.” The Hebrew makes a clear distinction between Greek and Persian monetary units. In Ezra 2:69 and Neh. 7:70–72 the word darkemon, “drachma,” is used, and in Ezra 8:27 and 1 Chron. 29:7 the word ’adarkon, meaning dareikos, is employed. Until a few years ago critical scholars denied the possibility that Greek drachmas could have been used in Palestine during the early Persian period, and considered the texts mentioning the drachmas as proving the late origin of the books of Ezra and Nehemiah. However, the excavations of Beth-zur in Palestine have brought to light Attic drachmas of the early 5th century, showing that these Greek coins were then used in Palestine. The Attic gold drachmas were of about the same value as the Persian dareikos.

အေဒီ ၄ ရာစုမှစ၍ ဂျူးလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အကြွေစေ့များကို ထုတ်လုပ်ခွင့်ရခဲ့သည်။ မကြာသေးမီက တွေ့ရှိခဲ့သော နမူနာများအရ ၎င်းတို့သည် အက်တစ်အကြွေစေ့များကို အတုယူထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။

From the 4th century b.c. the Jews were allowed to mint their own coins. These imitated Attic coins, as specimens that have recently come to light show.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းစာရှိ ဘုရားသခင်၏ နာမများ

The Names of God in the Old Testament

စိတ်ကူးအာရုံဖြင့် ရေးသားထားသော ကျမ်းစာများတွင် ဖော်ပြထားသော ဘုရားသခင်၏ ဘွဲ့အမည်များသည် ဘုရားသခင်အဖြစ် သူ၏ စရိုက်နှင့် ဂုဏ်ရည်များကို ဖော်ပြသည်။ သူ၏ လူသားများနှင့် ဆက်ဆံမှု၏ သဘောသဘာဝကို သူကိုယ်တိုင် ထုတ်ဖော်ရန် ရွေးချယ်ထားသော နာမများ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို စဉ်းစားခြင်းဖြင့် ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ သိရှိနိုင်သည်။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် “နာမ” ဟူသော စကားလုံးဖြစ်သည့် shem သည် မကြာခဏ “ပုဂ္ဂိုလ်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင်လည်း အလားတူဖြစ်သည်။ “ထာဝရဘုရား၏ နာမတော်အားဖြင့် ကြွလာသောသူသည် မင်္ဂလာရှိစေသတည်း” (မာကု ၁၁:၉) သည် ယေရှုခရစ်ကို ယေဟောဝါ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ရည်ညွှန်းသည်။ ဤနေရာတွင် “မင်္ဂလာရှိခဲ့သည်” ဟူသော eulogemenos သည် “မင်္ဂလာရှိခဲ့ပြီး၊ ယခုလည်း မင်္ဂလာရှိနေဆဲ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ထပ်မံ၍ “လူများစွာတို့သည် သူ၏ နာမတော်ကို ယုံကြည်ကြသည်” (ယောဟန် ၂:၂၃)။ ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်းတို့သည် သူ၏ ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် သူထားရှိသော အမှုတော်ကို ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သူ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ယုံကြည်လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ခရစ်တော်၏ နာမသည် သူဖြစ်သည့်အရာကို ဆိုလိုသည်။ “သူ၏ နာမတော်သည် တစ်ဝှမ်းလုံး ပျံ့နှံ့သွားသည်” (မာကု ၆:၁၄) ဟူသည်မှာ သူနှင့် သူ၏ အမှုတော်အကြောင်း သတင်းသည် တစ်ဝှမ်းလုံး ပျံ့နှံ့သွားသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

The titles of God as given in the Inspired Scriptures reveal His character and attributes as God. The nature of His dealings with men is made plainer by a consideration of the meaning of the various names by which He has chosen to reveal Himself. The Hebrew word for name, shem, may often be translated “person.” The same is true in the New Testament. “Blessed is he that cometh in the name of the Lord” (Mark 11:9) certainly refers to Jesus Christ as the personal representative of Jehovah. “Having been blessed,” eulogemenos, here means “having been, and still being, blessed.” Again, “Many believed in his name” (John 2:23). That is, they accepted in faith the revelation of His Person and the work He set before them. They believed on, or accepted, His Person. Thus in the New Testament the name of Christ signifies what He is. “His name was spread abroad” (Mark 6:14) means that news about Him and His work was spread abroad.

ဟေဗြဲကျမ်းစာတွင် ထွက်မြောက်ရာ ၃:၁၄၊ ၁၅; ၆:၃; ၃၄:၁၄; ယေရမိ ၁၀:၁၆; ၃၃:၁၆ စသည်ဖြင့် ကျမ်းပိုဒ်များသည် ဘုရားသခင်၏ နာမတော်သည် စရိုက်ကို ဖော်ပြပုံ၏ ဥပမာများဖြစ်သည်။ Shem ဟူသော “နာမ” သည် မူလက “အမှတ်အသား” သို့မဟုတ် “သင်္ကေတ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ နာမသည် ၎င်းကို ဆောင်သူ၏ အမှတ်အသား သို့မဟုတ် သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဖော်ပြပြီး၊ ၎င်း၏ စရိုက်လက္ခဏာဖြစ်သည်။ ဂရိဘာသာတွင် onoma ဟူသော “နာမ” သည် “စိတ်” ဟူသော စကားလုံးနှင့် “သိခြင်း” ဟူသော ကြိယာနှင့် အမြစ်တူသည်။ အလားတူ၊ သက္ကတဘာသာတွင် naman ဟူသော “နာမ” သည် gna ဟူသော “သိခြင်း” ကြိယာမှ ဆင်းသက်လာသည်။ ထို့ကြောင့် နာမသည် တစ်စုံတစ်ခုကို သိရှိရန် “အမှတ်အသား” သို့မဟုတ် “သင်္ကေတ” နှင့် ညီမျှသည်။

In the Hebrew Bible such texts as Ex. 3:14, 15; 6:3; 34:14; Jer. 10:16; 33:16; etc., are examples of how the divine name embodies character. Shem, “name,” originally signified “sign” or “token.” The name is the sign, or token, of him who bears it. It describes the person, it is characteristic of him. In the Greek, onoma, “name,” is from the same root as the word for “mind” and the verb “to know.” Similarly, the Sanskrit naman, “name,” is from the verb gna, “to know”; hence the name is equivalent to a “sign,” or “token,” by which something is known.

ဤအချက်များသည် ဘုရားသခင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ နာမများနှင့် အထူးသက်ဆိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ စရိုက်နှင့် ဂုဏ်ရည်များကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ ထုတ်ဖော်မှုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်၏ ဘွဲ့အမည်များသည် ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်မှတစ်ဆင့် လူသားများနှင့် သူ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ဆက်ဆံမှု၏ ထုတ်ဖော်မှု သို့မဟုတ် ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။

These facts are particularly true of the names of the Persons of the Godhead. They denote character and attributes of the divine Persons; they are a revelation of the divine Persons. Therefore God’s titles are an expression or revelation of God in His personal relation to men through the plan of salvation.

“ဘုရားသခင်” အတွက် ယေဘုယျဘွဲ့အမည်တစ်ခုဖြစ်သော ’Elohim သည် အကြိမ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကျော် ဖော်ပြထားသည်။ ဤစကားလုံးသည် ဘုရားသခင်ကို ရည်ညွှန်းသည့်အခါ များသောအားဖြင့် အနည်းကိန်းကြိယာနှင့်အတူ တွေ့ရသော်လည်း၊ ပုံစံအားဖြင့် သာမညကိန်းဖြစ်သည်။ အချို့သော ပညာရှင်များက ဤဝေါဟာရကို အာရဗီဘာသာမှ “ကြောက်ရွံ့ခြင်း”၊ “ရိုသေခြင်း” ဟူသော ကြိယာနှင့် ဆက်စပ်ပြီး၊ ထိုသဘောအရ ဘုရားသခင်ကို ရိုသေထိုက်သော အမြင့်ဆုံးဖြစ်တည်မှုအဖြစ် ပုံဖော်သည်။ ဤစကားလုံး၏ အမြစ်သည် “ခွန်အား”၊ “တန်ခိုး”၊ “စွမ်းရည်” ကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းကို ဘုရားသခင်အား ဖန်ဆင်းရှင်အဖြစ် ပထမဆုံး အသုံးပြုသည် (ကမ္ဘာဦး ၁:၁)။ ဖန်ဆင်းခြင်း၏ အမှုသည် ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးနှင့် ဘုန်းတန်ခိုးတော်၊ ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးအာနုဘာဝကို ပြသသည့် အံ့ဖွယ်ပြသမှုဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းရှင်ဖြစ်မှုသည် လူသားအတွင်း ကြောက်ရွံ့မှု၊ ရိုသေမှု၊ နှင့် လုံးဝမှီခိုမှုသဘောကို နှိုးဆွပေးသည်။ ’Elohim ဟူသော နာမသည် ဖန်ဆင်းခြင်းတွင် သူ၏ တန်ခိုးကြီးသော လုပ်ဆောင်မှုများဖြင့် ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ပြသသော ဘုရားသခင်ကို ကိုယ်စားပြုသည်။

A general title for “God,” which occurs more than 2,500 times, is ’Elohim. This word is plural in form, though most generally found with a singular verb when it refers to God. Some scholars associate this term with the Arabic verb “to fear,” “to revere,” in that sense portraying God as the supreme being to whom reverence is due. The root of this word implies “strength,” “power,” “ability.” It is used first of God as Creator (Gen. 1:1). The work of creation is an amazing exhibition of God’s power and majesty, of divine omnipotence in action. The creatorship of God tends to arouse in man awe, reverence, and a sense of utter dependence. The name ’Elohim represents the God who has revealed Himself by His mighty acts in creation.

’Elohim ဟူသော နာမ်သည် ဘုရားသခင်ကို ဖော်ပြရာတွင် သာမညကိန်းပုံစံဖြင့်သာ အသုံးပြုသည်။ အချို့က ဤအချက်တွင် သုံးပါးတစ်ဆူအယူဝါဒကို မြင်ကြသည်။ ’Elohim သည် “ငါတို့ပုံစံအတိုင်း၊ ငါတို့ပုံသဏ္ဌာန်အတိုင်း လူကို ဖန်ဆင်းကြစို့” (ကမ္ဘာဦး ၁:၂၆ ကို ကြည့်ပါ) ဟု မိန့်တော်မူခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် သာမညကိန်းအသုံးပြုမှုသည် ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်ရည်များ၏ ပြည့်စုံမှုနှင့် မျိုးစုံသော အလားအလာများကို အကြံပြုသည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ ကြိယာ၏ အနည်းကိန်းပုံစံကို တစိုက်မတ်မတ် အသုံးပြုမှုသည် ဘုရားသခင်၏ တစ်ဆူတည်းဖြစ်မှုကို အလေးပေးပြီး နတ်ဘုရားများစွာကိုးကွယ်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် ဆုံးမမှုအဖြစ် ရပ်တည်သည်။

The noun ’Elohim is used almost exclusively in the plural form in speaking of God. Some have seen in this fact the doctrine of the Trinity. It was ’Elohim who said, “Let us make man in our image, after our likeness” (see on Gen. 1:26). The use here of the plural certainly suggests the fullness and manifold potentialities of the divine attributes. At the same time, the consistent use of the singular form of the verb emphasizes the unity of the Godhead and stands as a rebuke to polytheism.

ဧလိုဟိမ်။ ဧလိုဟိမ်ဟူသော အမည်သည် ဘုရားသခင်အတွက် စကားပြောရာတွင် အရေးပါသော ရာထူးကို ရယူထားသူများအတွက် ရံဖန်ရံခါ အသုံးပြုသည်။ ဥပမာ၊ ဘုရားသခင်က မောရှေအား သူ၏အစ်ကို အာရုန်အတွက် “ဘုရားသခင် [ဧလိုဟိမ်] အစား” ဖြစ်ရမည်ဟု မိန့်တော်မူသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၄:၁၆)။ ဘုရားသခင်က မောရှေအား သူ၏သတင်းစကားကို ပေးအပ်ပြီး၊ မောရှေက အာရုန်ထံသို့ ထပ်လွှဲပေးကာ၊ အာရုန်က ဖာရောဘုရင်ထံသို့ ဆက်လက်ပို့ဆောင်သည်။ ၎င်းကို ထွက်မြောက်ရာ ၇:၁ တွင် ထပ်မံဖော်ပြထားပြီး၊ ဘုရားသခင်က မောရှေအား “ငါသည် သင့်ကို ဖာရောအတွက် ဘုရား [ဧလိုဟိမ်] အဖြစ် ခန့်ထားပြီး၊ သင်၏အစ်ကို အာရုန်သည် သင်၏ပရောဖက်ဖြစ်ရမည်” ဟု မိန့်တော်မူသည်။ ဤတာဝန်ယူထားသောသူများသည် တန်ခိုးအာနုဘာဝဖြင့် အရာအားလုံးကို ဖန်ဆင်းတော်မူသော တစ်ခုတည်းသော စစ်မှန်သော ဧလိုဟိမ်၏ ကိုယ်စားလှယ်များဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဖန်ဆင်းခံလူသားများထံမှ ရိုသေမှု၊ ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့မှု၊ နှင့် ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို ထိုက်တန်သည်။ ဧလိုဟိမ်သည် ဘုရားသခင်၏ ကိုယ်စားလှယ်များအဖြစ် “တရားသူကြီးများ” (ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၆; ၂၂:၈, ၉) အတွက်လည်း အသုံးပြုသည်။

The designation ’Elohim is occasionally used of men who occupied the important position of speaking for God. For example, God told Moses that he was to be to his brother Aaron “instead of God [’Elohim]” (Ex. 4:16). God gave His message to Moses, who gave it to Aaron, and he in turn passed it on to Pharaoh. This is further stated in Ex. 7:1, where God says to Moses: “See, I have made thee a god [’Elohim] to Pharaoh: and Aaron thy brother shall be thy prophet.” These responsible men were the representatives of the only true ’Elohim, of Him who created all things by His mighty power, and who is therefore worthy of all reverence, godly fear, and worship on the part of created men. ’Elohim is also used of “judges” (Ex. 21:6; 22:8, 9) in their capacity as representatives of God.

ဧလ်။ ရိုးရှင်းပြီး ယူဆရသည်မှာ ပိုစောသောပုံစံဖြစ်သည့် ဧလ်သည် တစ်ခုတည်းသော စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို ရည်ညွှန်းရာတွင် ၂၀၀ ကျော်အကြိမ်အသုံးပြုသည်။ မောရှေ၊ ဒါဝိဒ်၊ နှင့် ဟေရှာယတို့သည် ဤအမည်ကို အထူးနှစ်သက်ကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ “ဘုရား” ဟူသော စကားလုံးနှင့်အတူ အသုံးပြုသည်၊ ဥပမာ “ဗေသေလ၏ဘုရား” (ကမ္ဘာဦး ၃၁:၁၃; ဗျာ ၃၅:၁, ၃)၊ နှင့် “သင်၏ဖခင်၏ဘုရား” (ကမ္ဘာဦး ၄၆:၃)။ ဤတွင်လည်း တန်ခိုးအာနုဘာဝရှိသူ၊ အနန္တတန်ခိုးရှင်၊ တစ်ခုတည်းသော စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ အခြားသော အခြေခံပုံစံများဖြစ်သည့် ဧလာ နှင့် ဧလိုအာ တို့သည် စာသားများစွာတွင် တွေ့ရှိရပြီး၊ အဓိကရင်းမြစ်မှ ပြောင်းလဲထားသော ပုံစံတစ်ခုစီသည် တန်ခိုးနှင့် အာနုဘာဝ၏ အတူတူပင် အယူအဆကို ဖော်ပြသည်။

The simple, and presumably earlier, form ’El is used more than 200 times in reference to the one true God. Moses, David, and Isaiah are particularly fond of this appellation. Sometimes it is used with “the,” as “the God of Beth-el” (Gen. 31:13; cf. 35:1, 3), and “the God of thy father” (Gen. 46:3). Here again emphasis is upon the One who is the All-powerful, the Omnipotent One, the only true God. Other elementary forms, such as ’Elah and ’Eloah, are found in a number of texts, each variation of the main root expressing the same idea of power and might.

ဧလ်။ ဧလ်သည် ဘုရားသခင်၏ အမည်တပ်ဆင်မှုများတွင် မကြာခဏ ပေါင်းစပ်ပုံစံများဖြင့် အသုံးပြုသည်။ ဥပမာတစ်ခုမှာ ဧလ်–ရှဒ္ဒိုင် ဖြစ်သည်။ ဤအမည်သည် ဘုရားသခင်၏ ပေါများသော ကျေးဇူးတော်ကို အကြံပြုပြီး၊ ဘုရားသခင်က သူ၏လူများကို ကြွယ်ဝစေသော လောကီရေးနှင့် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ကောင်းချီးများကို ဖော်ပြသည်။ အချို့က ရှဒ္ဒိုင်သည် “အကြမ်းဖက်ရန်”၊ “လုယက်ရန်”၊ “ဖျက်ဆီးရန်” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိသည့် ရင်းမြစ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ဘုရားသခင်အား အသုံးပြုသောအခါ၊ ၎င်းသည် “တန်ခိုးပြသရန်” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ၎င်းကို “အနန္တတန်ခိုးရှင်” ဟူသော ဘာသာပြန်ဖြင့် ဖော်ပြသည် (KJV, RSV, Moffatt, Smith-Goodspeed)။ ဤအမည်သည် ဘုရားသခင်ကို တန်ခိုးကြီးမားသူ သို့မဟုတ် ပေးကမ်းမှုကြွယ်ဝသူအဖြစ် ဖော်ပြသည်။

The form ’El is often used in various compound forms as titles of God. An example of this is ’El–Shaddai. This title suggests the abundant graciousness of God, the temporal and spiritual bounties with which God enriches His people. Others hold that Shaddai is from a root meaning “to be violent,” “to despoil,” “to devastate.” Applied to God, it would mean “to display power.” This is expressed by the translation “Almighty” (KJV, RSV, Moffatt, Smith-Goodspeed). This name thus sets forth God as either the Mighty One or the Bountiful One.

ရှဒ္ဒယ် ဟူသောအမည်၏ ပထမဆုံးပေါ်ထွက်မှုကို အာဗြဟံအား ဘုရားသခင်ထင်ရှားပေါ်ထွက်သည့် ဇာတ်လမ်း၏ ပထမဆုံးကျမ်းပိုဒ်တွင် တွေ့ရသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၇:၁, ၂, ၄, ၆)၊ ထိုတွင် ဘုရားသခင်က “ငါသည် ဘုရားသခင် ရှဒ္ဒယ်ဖြစ်သည်။ ငါ့ရှေ့တွင် လျှောက်လှမ်းလော့၊ သင်သည် စုံလင်ရမည်။ ငါသည် သင်နှင့်ငါကြားတွင် ပဋိညာဉ်ဖွဲ့မည်၊ သင့်ကို အလွန်များပြားစေမည် … သင်သည် လူမျိုးများစွာ၏ ဖခင်ဖြစ်လိမ့်မည် … သင့်ကို အလွန်အမင်း မွှေးမြစေမည်” ဟု မိန့်တော်မူသည်။ ဤအမည်ကို ထပ်မံတွေ့ရှိရသည်မှာ ကမ္ဘာဦး ၂၈:၃ တွင်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုတွင် ဣဇာက်က ’အယ်လ်–ရှဒ္ဒယ်သည် ယာကုပ်ကို ကောင်းကြီးပေး၍ မွှေးမြစေကာ များပြားစေမည်ဟု ဆိုသည်။ ’အယ်လ်–ရှဒ္ဒယ်၏ ဆင်တူသော ကတိတော်ကို ကမ္ဘာဦး ၃၅:၁၁၊ ၄၃:၁၄၊ ၄၉:၂၅ တို့တွင် တွေ့ရသည်။

The first occurrence of Shaddai is found in the first verse of the story of God appearing to Abraham (Gen. 17:1, 2, 4, 6) and saying: “I am God Almighty; walk before me, and be thou perfect: and I will make my covenant between me and thee, and will multiply thee exceedingly … and thou shalt be a father of a multitude of nations … and I will make thee exceedingly fruitful.” This name is found again in Gen. 28:3, where Isaac says that ’El–Shaddai will bless Jacob, make him fruitful and multiply him. A similar promise of ’El–Shaddai is found in Gen. 35:11, and 43:14; 49:25, Such passages suggest the meaning of bountifulness exercised by God: ’El, the God of power and authority, and Shaddai, the God of inexhaustible riches, which He is able to bestow.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် အသုံးအများဆုံး ဘုရားသခင်၏ အမည်သည် (အကြိမ် ၅,၅၀၀ ခန့်) သန့်ရှင်းသောစကားလုံး YHWH (တစ်ခါတစ်ရံ jhvh ဟုလည်း ဘာသာပြန်သည်) ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို တတ်ထရဂရမ်မာတန် ဟုခေါ်သည်၊ စကားလုံးအဓိပ္ပါယ်မှာ “စာလုံးလေးလုံး” ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို ဖွဲ့စည်းထားသော ဗျည်းလေးလုံးကို ရည်ညွှန်းသည်။ (ရှေးဟေဗြဲတွင် စကားလုံး၏ ဗျည်းများကိုသာ ရေးထားသည်။) YHWH ကို KJV တွင် များသောအားဖြင့် “သခင်” ဟု ဘာသာပြန်ပြီး၊ ဤနေရာတွင် သေးငယ်သောစာလုံးအကြီးများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် “သခင်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော အခြားစကားလုံးများနှင့် ခွဲခြားထားသည်။ ဂျူးလူမျိုးများသည် YHWH အမည်ကို အလွန်သန့်ရှင်းသည်ဟု ယူဆသောကြောင့်၊ ကျမ်းစာဖတ်နေစဉ်၌ပင် ၎င်းကို မဖတ်ကြဘဲ၊ သခင်ဘုရား၏ အမည်ကို မတော်မတရား မထိခိုက်စေရန် (ဝတ်ပြုရာ ၂၄:၁၆ ကို ကြည့်ပါ)။ ထိုအစား၊ သူတို့သည် အာဒိုနိုင် ဟုဖတ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် YHWH ၏ စစ်မှန်သော အသံထွက်မှာ ယခုအခါ ယာဝေဟု ယူဆထားသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သည်။

The divine title most common in the Old Testament (some 5,500 times) is the sacred word YHWH (sometimes also transliterated jhvh), often called the Tetragrammaton, literally, “four letters,” in reference to the four consonants composing it. (In ancient Hebrew, only the consonants of a word were written.) YHWH is generally translated “Lord” in the KJV and distinguished from other words translated “Lord” by the use of small capitals, as here. The Jews considered the title YHWH so sacred that they would not pronounce it even when reading the Scriptures, lest they unintentionally profane the name of the Lord (see Lev. 24:16). Instead, they read ’Adonai (see explanation on p. 35). Consequently the true pronunciation of YHWH, now thought to have been Yahweh, was lost.

ခရစ်တော်နောက်ရာစုနှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် မာဆိုရတ်ဟုခေါ်သော ဂျူးပညာရှင်အချို့သည် ပြောဆိုဘာသာစကား၏ အသိပညာကို ထိန်းသိမ်းရန်ကြိုးပမ်းမှုအနေဖြင့် ရေးထားသော ဟေဗြဲဘာသာသို့ သရငှာန်များထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ၎င်တို့သည် YHWH သံစဉ်များသို့ အာဒိုနိုင်း၏ သရငှာန်အသံများကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ၎င်သည် စကားလုံးကို ယေဟောဝါဟု ဖတ်စေပြီး၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ဆိုရာတွင် “ဂျေဟောဝါ” ဟု ဖြစ်လာသည်။ YHWH ၏ မူရင်းသရငှာန်အသံများကို မသိရှိသောကြောင့်၊ ၎င်တို့သည် ထိုစကားလုံးကို အာဒိုနိုင်းဟု ဖတ်ရမည်ဟု အာရုံစိုက်စေလိုခဲ့သည်။ သို့သော် ယာဝေသို့ ရောက်လာသောအခါ၊ ဟေဗြဲဘာသာကို တတ်ကျွမ်းစွာ ဖတ်ရှုသူသည် အာဒိုနိုင်းဟု ဖတ်မည်ဖြစ်သည်။ ဤအချက်များကို မသိရှိဘဲ ခရစ်ယာန်များသည် ဟေဗြဲကျမ်းစာများကို အသုံးပြုစတင်သောအခါ၊ ၎င်တို့သည် မာဆိုရတ်များရေးသားထားသည့်အတိုင်း “ဂျေဟောဝါ” (ထွက်မြောက်ရာ ၆:၃; ဆာလံ ၈၃:၁၈; ဟေရှာယ ၂၆:၄; စသည်) ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ကြသည်၊ သို့မဟုတ် ပို၍မကြာခဏ “သခင်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်။

A few centuries after Christ, certain Jewish scholars called Masoretes added vowels to the written Hebrew in an endeavor to preserve a knowledge of the spoken language. At that time they added the vowel sounds of ’Adonai to the consonants YHWH. This made the word read, literally, Yehowah, transliterated into English as “Jehovah.” Not knowing what the original vowel sounds of YHWH were, they thus purposed to call attention to the fact that the word should be read ’Adonai. Coming to the word Yahweh, however, an informed reader of Hebrew would read Adonai. Not knowing these facts when they began making use of the Hebrew Scriptures, Christians either transliterated it as the Masoretes actually wrote it, “Jehovah” (Ex. 6:3; Ps. 83:18; Isa. 26:4; etc.), or, more often, rendered the word as “Lord.”

YHWH စကားလုံး၏ မူလအစ၊ အသံထွက်နှင့် အဓိပ္ပာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ ပညာရှင်များအကြား ကြီးမားသော ကွဲပြားမှုများရှိခဲ့သည်။ YHWH သည် ဟေဗြဲဘာသာ “ဖြစ်တည်ရန်” ဟူသော ကြိယာပုံစံတစ်မျိုးဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်တည်သူ” သို့မဟုတ် “ကိုယ်တိုင်ဖြစ်တည်သူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ အချို့က ထိုကြိယာပုံစံသည် အကြောင်းဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု ထောက်ပြပြီး၊ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်တည်စေသူ” သို့မဟုတ် ထွက်မြောက်ရာ ၃:၁၄ တွင် ’Ehyeh ’asher ’ehyeh ဟူသော စကားစုဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပါက “ဖြစ်တည်သူ သို့မဟုတ် ဖြစ်လတံ့သူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး “ထာဝရသူ” ဟု ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သခင် (KJV နှင့် RSV) သို့မဟုတ် ဂျေဟောဝါ (ASV) ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသော ဘွဲ့အမည်သည် ကိုယ်တိုင်ဖြစ်တည်မှုနှင့် အချိန်မကုန်သော ဂုဏ်ရည်များကို ဆိုလိုသည်။ ယာဝေသည် အသက်ရှင်သောဘုရား၊ ဘုရားကိုးကွယ်သူများ၏ စိတ်ကူးယဉ်မှုမှလွဲ၍ ဖြစ်တည်မှုမရှိသော အယူမှားဘုရားများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် အသက်ရှင်သော ဘုရား၊ အသက်၏ရင်းမြစ်ဖြစ်သည် (ဓမ္မရာဇဝင် ပထမစောင် ၁၈:၂၀-၃၉; ဟေရှာယ ၄၁:၂၃-၂၉; ၄၄:၆-၂၀; ယေရမိ ၁၀:၁၀, ၁၄; ကောရိန္တု ပထမစောင် ၈:၄ ကို ကြည့်ပါ)။ ဤအမည်ကို မောရှေထံသို့ ဟိုရက်တောင်ပေါ်တွင် ထင်ရှားပြခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃:၁၄)။ ၎င်သည် သန့်ရှင်းသော ပဋိညာဉ်ထိန်းသိမ်းသူ ဘုရား၏ သန့်ရှင်းသောအမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏သားသမီးများအတွက် ကယ်တင်ခြင်းကို ပေးအပ်သူဖြစ်သည်။ အခြားသော ဘုရားဘွဲ့အမည်များနည်းတူ၊ ၎င်သည် ဟေဗြဲဘာသာတွင် သူ၏လူများနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ဆက်နွှယ်မှုတွင် ဘုရား၏သဘောသဘာဝကို ကိုယ်စားပြုသည်။

There have been great differences among scholars in respect to the origin, pronunciation, and meaning of the word YHWH. Probably YHWH is a form of the Hebrew verb “to be,” hence means “the One who is,” or “the self-existent One.” Some point out that the verb form can be causative, and therefore can mean “the One who causes to be” or that, interpreted by the phrase ’Ehyeh ’asher ’ehyeh (Ex. 3:14), it means “He who is, or will be,” hence “the Eternal One.” Thus the title rendered Lord (KJV and RSV) or Jehovah (ASV) implies the attributes of self-existence and timelessness. Yahweh is the living God, the Source of Life, as contrasted with the gods of the heathen that have no existence apart from the imagination of their worshipers (see 1 Kings 18:20–39; Isa. 41:23–29; 44:6–20; Jer. 10:10, 14; 1 Cor. 8:4). This name was revealed to Moses on Mt. Horeb (Ex. 3:14). It is the holy name of the covenant-keeping God, who has provided salvation for His children. As with other divine titles, it represents in the Hebrew the divine character in His personal relation to His people.

ဘုရား၏အမည်များ၏ သန့်ရှင်းသောသဘောသဘာဝအပေါ် နက်ရှိုင်းသော ရိုသေမှုနှင့် အံ့သြမှုခံစားချက်နှင့် လေးစားမှုပြသလိုသော နူးညံ့သောစိတ်အားထက်သန်မှုသည် ကျမ်းစာရေးသူများအား ဘွဲ့အမည်များကို သစ္စာရှိစွာ ကူးယူရန် လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ၎င်တို့သည် သန့်ရှင်းသောစာလုံးများကို ရေးမည်ဟု ယူဆမည်မတိုင်မီ ခဏရပ်နားခဲ့သည်။ အခြားအမည်များထက် ဘုရား၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအမည်အဖြစ် မှတ်ယူထားသော အမည်သည် ယာဝေဖြစ်သည်။

A deep feeling of reverence and awe at the holy character of the names of God, and a gentle eagerness to show respect, also influenced the scribes to copy the titles faithfully. They would pause a moment before presuming to write the sacred characters. And the name above all others that was looked upon as the name, the personal name of God, was Yahweh.

သမ္မာကျမ်းစာဟောင်းတွင် အလွန်သာမန်ဖြစ်သော စကားစုတစ်ခုမှာ “သခင် [ယာဝေ] ၏ နှုတ်ကပတ်တော်” ဖြစ်သည်။ ၎င်သည် ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁ တွင် တွေ့ရှိရပြီး၊ ထိုအခန်းတွင် ’Elohim အမည်မပါဝင်ပါ။ ၎င်သည် ပဋိညာဉ်အမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်သည် ဘုရားသခင်က လူသားများနှင့် ဆက်သွယ်ရာတွင် ပုံမှန်အသုံးပြုသော အမည်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၈:၁, ၂; ၂၈:၁၃-၁၇; ထွက်မြောက်ရာ ၃၃:၉-၁၁; ၃၄:၆, ၇ ကို ကြည့်ပါ)။

An expression very common in the Old Testament is “the word of the Lord [Yahweh].” It is found in Gen. 15:1, a chapter in which the name ’Elohim does not occur. It is the covenant name. It is the name by which God commonly communicated with men (see Gen. 18:1, 2; 28:13–17; Ex. 33:9–11; 34:6, 7).

ယာဝေအမည်ကို ဘုရား၏လူများနှင့် ဆက်နွှယ်မှုတွင် ကယ်တင်ခြင်းနှင့် ထိန်းသိမ်းခြင်းစွမ်းအားကို ပိုမိုထင်ရှားစေရန် ပေါင်းစပ်အမည်များတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ဥပမာ ယာဝေ-ယီရေး၊ စာသားအရ “ယာဝေသည်မြင်လိမ့်မည်” (ကမ္ဘာဦး ၂၂:၁၄) ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး “ဘုရားသခင်သည် ပေးအပ်လိမ့်မည်” (အခန်းငယ် ၈) ဟု ဖြစ်သည်။ (ကျွန်ုပ်တို့၏ “ပေးအပ်ရန်” ဟူသော စကားလုံးသည် “အနာဂတ်ကိုမြင်ရန်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။) အာဗြဟံ၏ ယုံကြည်ခြင်းစမ်းသပ်မှုသည် သူ၏ဘုရားသခင်ထင်ရှားလာမည်ဆိုသည့်အရာထက်၊ ပေးအပ်မည်ဆိုသည့်အရာတွင် ပို၍ဖြစ်သည်။ ၎င်သည် ယာဝေသည် အပြစ်ဖြေရာ ယဇ်ပူဇော်ရန်အတွက် လိုအပ်သော ယဇ်ကို ပေးအပ်မည်ဟူသော ကတိပါဝင်သည်။ ဤပေါင်းစပ်အမည်သည် ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်၏ အခြေခံအုတ်မြစ်တွင်ရှိသည်။

The name Yahweh is also used in compounds to disclose more fully the redeeming and keeping power of God in relation to His people. Such is Yahweh–yir’eh, literally, “Yahweh will see” (Gen. 22:14), meaning “God will provide” (v. 8). (Our word “provide” means to “foresee.”) The test of Abraham’s faith consisted not so much in whether his God would appear, as whether He would provide. It contains the promise that Yahweh would provide the sacrifice necessary for atonement. This compound name is at the very foundation of the plan of salvation.

ယေဇကျေလ ၄၈:၃၅ (KJV) တွင် “သခင်သည် ထိုနေရာတွင်ရှိတော်မူသည်” ဟူသော စကားစုရှိသည်။ စာသားအရ ဟေဗြဲဘာသာတွင် ယာဝေ ရှမ္မဟ ဟုဖြစ်သည်။ ၎င်သည် ဘုရား၏လူများအကြားတွင် ဘုရားသခင်၏ ရှိနေမှုကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ဟာဂါအသုံးပြုသော ’El ra’i၊ စာသားအရ “ဘုရားသည် ငါ့ကိုမြင်တော်မူသည်” (ကမ္ဘာဦး ၁၆:၁၃) ဟူသော အမည်နှင့် နီးပါးဘွဲ့အမည်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်နှင့်ဆင်တူသော ဟေဗြဲဖော်ပြစကားစုများမှာ- ယာဝေ ရိုအီ၊ “ယာဝေ ငါ့သိုးထိန်းသည်” (ဆာလံ ၂၃:၁); ယာဝေ ရော့ဖေကာ၊ “ယာဝေ သင်၏ဆရာဝန်” (ထွက်မြောက်ရာ ၁၅:၂၆); ယာဝေ စိဒီကီနူ၊ “ယာဝေ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဖြောင့်မတ်ခြင်း” (ယေရမိ ၂၃:၆); ယာဝေ ရှလုံ၊ “ယာဝေ-ငြိမ်သက်ခြင်း” (တရားသူကြီးများ ၆:၂၄) ဖြစ်သည်။ ဤဘွဲ့အမည်များအားလုံးသည် ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်တွင် ဘုရား၏အခန်းကဏ္ဍကို ဖော်ပြရန် ကူညီသည်။

In Eze. 48:35 (KJV) is the expression: “The Lord is there.” Literally, the Hebrew reads: Yahweh shammah. This suggests the presence of God among His people. This is almost a title, as is the expression used later by Hagar, ’El ra’i, literally, “God sees me” (Gen. 16:13). Similar to this are the Hebrew descriptive phrases: Yahweh ro‘i, “Yahweh my shepherd” (Ps. 23:1); Yahweh rop’eka, “Yahweh your physician” (Ex. 15:26); Yahweh ṣideqenû “Yahweh our righteousness” (Jer. 23:6); Yahweh shalom, “Yahweh-peace” (Judges 6:24). All of these titles help to express God’s part in the plan of salvation.

အခြားအမည်များက ယုံကြည်သူ၏စစ်ပွဲကို ဖော်ပြသည်။ ယဟဝေးနိဿီ (KJV, ယေဟောဝါးနိဿီ)၊ “ယဟဝေးငါ၏အလံ” ဟူသော အမည်သည် “ရှေ့နောက်လှုပ်ရှား” ဟူသော နာဆတ်မှဆင်းသက်လာသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၇:၁၅)။ ယဟဝေးဆဘအိုသ် ဟူသောအမည် (ပထမဆုံးပေါ်ထွက်ရာ ၁ ရှမွေလ ၁:၃)၊ “ယဟဝေးအင်အားစုများ” သည် ဖန်ဆင်းထားသမျှသတ္တဝါအားလုံး၏ စစ်သူကြီးအဖြစ် ဖော်ပြပြီး၊ ၎င်း၏ဖန်ဆင်းမှုကို နောက်ဆုံးအောင်မြင်မှုသို့ ဦးဆောင်မည့်သူအဖြစ် ဖော်ပြသည် (ရောမ ၉:၂၉; ယာကုပ် ၅:၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအမည်သည် တစ်ခါတစ်ရံ ’အယ်လိုဟိမ်–ဆဘအိုသ် (ဆာလံ ၈၀:၇, ၁၄, ၁၉; အာမုတ် ၅:၂၇) ဖြစ်သည်။

Other names suggest the believer’s warfare: Yahweh nissî (KJV, Jehovah nissi), “Yahweh my banner,” from the verb nasas, “to move to and fro” (Ex. 17:15). The title Yahweh ṣeba’oth (first appearing in 1 Sam. 1:3), “Yahweh of hosts,” sets Him forth as the Commander in Chief of all created beings, as the One who will lead His creation to final victory (see Rom. 9:29; James 5:4). This title is sometimes ’Elohim–ṣaba’oth (Ps. 80:7, 14, 19; Amos 5:27).

“အင်အားစုများ၏သခင်” ဟူသောအမည်သည် ဘုရားသခင်၏အမည်များအနက် အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်ပေမည်။ ၎င်းသည် စကြဝဠာတစ်ခုလုံး၏ အပြည့်အဝထိန်းချုပ်မှုနှင့် အချုပ်အခြာအာဏာကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုတွင် လှပသောဥပမာတစ်ခုမှာ ဆာလံ ၂၄:၉, ၁၀ ဖြစ်ပြီး၊ စာသားအရ “တံခါးများကို ဖွင့်လှစ်လိုက်ကြလော့၊ ခေတ်ကာလ၏တံခါးများ၊ သင်တို့၏အဖုံးများကို မြှင့်တင်လိုက်ကြလော့၊ ဘုန်းတန်ခိုးရှင်ဘုရင်သည် ဝင်ရောက်လာလိမ့်မည်။ ဤဘုန်းတန်ခိုးရှင်ဘုရင်သည် မည်သူနည်း။ ယဟဝေးအင်အားစုများ၊ သူသည် ဘုန်းတန်ခိုးရှင်ဘုရင်ဖြစ်သည်” (၂ ရှမွေလ ၇:၂၆; ဆာလံ ၄၆:၇; ၄၈:၈; ဇာခရိ ၂:၉ ကိုကြည့်ပါ)။

The title “Lord of hosts” is perhaps the most sublime of God’s titles. It is suggestive of His full control and overlordship of the entire universe. A beautiful example, in its suggestiveness, is Ps. 24:9, 10, which reads literally: “Throw open the gates, and raise up your leaves, O doors of the ages, and shall enter in the King of glory. Who is this King of glory? Jehovah of hosts, He is the King of glory” (cf. 2 Sam. 7:26; Ps. 46:7; 48:8; Zech. 2:9).

ဟေဗြဲစကားလုံး ’အဒွန် သည် ဓမ္မဟောင်းတွင် အကြိမ်ပေါင်း ၃၀၀ ခန့် တွေ့ရသည်။ ၎င်းကို များသောအားဖြင့် “သခင်” သို့မဟုတ် “အရှင်” ဟု ဘာသာပြန်သည်။ ၎င်းကို ပိုင်ဆိုင်မှုပိုင်ရှင်၊ အိမ်ထောင်စုအရှင်၊ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် အသုံးပြုသည်။ ၎င်းကို “သူကြီး” (ကမ္ဘာဦး ၄၃:၂၀)၊ “ပိုင်ရှင်” (၁ ဘုရင်ခံ ၁၆:၂၄) ဟုလည်း ဘာသာပြန်သည်၊ သို့သော် များသောအားဖြင့် “သခင်” နှင့် “အရှင်” ဟူသောစကားလုံးများဖြင့် ဘာသာပြန်သည်။ ၎င်းသည် အဆင့်အတန်း၊ ဂုဏ်ပြုမှု၊ အာဏာပိုင်အမည်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၈:၁၂; ၂၄:၁၂, ၄၂; ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၄; တောလည်ရာ ၁၁:၂၈; ၁ ရှမွေလ ၁:၁၅ စသည်ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် ၎င်းကို ဘုရားသခင်အား အသုံးပြုသောအခါ စကားလုံးသည် ’အဒိုနိုင် ဟူသောပုံစံဖြစ်လာသည်။ ပထမဆုံးဥပမာများမှာ ကမ္ဘာဦး ၁၅:၂, ၈; ၁၈:၃ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏သခင်အဖြစ်၊ နာခံမှုရရှိပိုင်ခွင့်ကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းကို တစ်ခါတစ်ရံ ယဟဝေးနှင့် တွဲပြီး၊ ထိုစကားလုံးနှစ်ခုကို သခင်ဘုရားသခင်ဟု ဘာသာပြန်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၃:၁၇; ၃၄:၂၃)၊ ’အယ်လိုဟိမ်၏ပုံစံဖြင့်လည်း သခင်ဘုရားသခင် (ဆာလံ ၃၅:၂၃; ၃၈:၁၅) ဟု ဘာသာပြန်သည်။ KJV တွင် ဤပေါင်းစပ်မှုများအတွက် အသုံးပြုသော ပုံစံအမျိုးမျိုးကို “ဓမ္မဟောင်း၏ဘာသာစကားများ၊ မူရင်းစာမူများ၊ နှင့်ကျမ်းစာရင်းဇယား” ဆောင်းပါးတွင် ကြည့်ပါ။ ’အဒိုနိုင်အမည်သည် “မြေကြီးတစ်ခုလုံး၏သခင်” (ယောရှု ၃:၁၁, ၁၃; ဆာလံ ၉၇:၅; ဇာခရိ ၄:၁၄; ၆:၅; မိက္ခာ ၄:၁၃) စသည့်အသုံးအနှုန်းများတွင် တွေ့ရသည်။

The Hebrew word ’adon is found some 300 times in the Old Testament. It is usually translated “lord,” or “master.” It is used of a proprietor of property, the master of a household, a governor of a province. It is also translated “sir” (Gen. 43:20), and “owner” (1 Kings 16:24), but most frequently by the words “lord” and “master.” It is a title of rank, honor, and authority (see Gen. 18:12; 24:12, 42; Ex. 21:4; Num. 11:28; 1 Sam. 1:15; etc.). But when it is applied to God the word takes the form ’Adonai. The first instances are Gen. 15:2, 8; 18:3. It sets forth His lordship, His right to obedience. It is sometimes coupled with Yahweh, and the two terms translated Lord God (Ex. 23:17; 34:23), as also with a form of ’Elohim, Lord God (Ps. 35:23; 38:15). For the various forms used for these combinations in the KJV, see the tabulation in the article on “The Languages, Manuscripts, and Canon of the Old Testament,” in this volume. The title ’Adonai is further found in such expressions as “Lord of the whole earth” (Joshua 3:11, 13; Ps. 97:5; Zech. 4:14; 6:5; Micah 4:13).

“အမြင့်ဆုံး”၊ “မြှင့်တင်ထားသော” ဟူသော အတွေးကို ဖော်ပြသော အခြားအမည်နှစ်ခုရှိသည်။ တစ်ခုမှာ ’အယ်လျွန် ဖြစ်ပြီး၊ “မြှင့်တင်သည်” ဟူသော ကြိယာမှဆင်းသက်လာသည်။ ဥပမာများကို ကမ္ဘာဦး ၁၄:၁၈–၂၀, ၂၂; တောလည်ရာ ၂၄:၁၆; ၂ ရှမွေလ ၂၂:၁၄; ဆာလံ ၇:၁၇; ၉:၂; ၁၈:၁၃; ၂၁:၇; ၄၆:၄; ၄၇:၂ စသည်တို့တွင် တွေ့ရပြီး၊ နောက်ဆုံးကျမ်းချက်မှာ ငိုကြွေးရာ ၃:၃၈ ဖြစ်သည်။ “အမြင့်ဆုံးသောသခင်” နှင့် ဆင်တူသောအသုံးအနှုန်းများကို KJV တွင် (ဆာလံ ၅၆:၂; ၇၁:၁၉; ၉၂:၈; ၉၃:၄; မိက္ခာ ၆:၆) တွင် တွေ့ရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဟေဗြဲစကားလုံး မာရုမ် မှဖြစ်ပြီး၊ “မြှင့်တင်သည်”၊ “ချီးမြှင့်သည်” ဟူသော သီးခြားမူရင်းမှဆင်းသက်လာသည်။

Two other titles express the idea “Most High,” “Exalted.” One is ’Elyon, from the verb “to rise up.” Examples are found in Gen. 14:18–20, 22; Num. 24:16; 2 Sam. 22:14; Ps. 7:17; 9:2; 18:13; 21:7; 46:4; 47:2; etc., with the final text in Lam. 3:38. The title “thou most High” and similar phrases in the KJV (Ps. 56:2; 71:19; 92:8; 93:4; Micah 6:6) are from another Hebrew word, marom, from a separate root, “to rise up,” “to be exalted.”

“ဘာလ” ဟူသောအမည်သည် “သခင်”၊ “ပိုင်ရှင်”၊ “အုပ်စိုးသူ” ဟူ၍အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် များသောအားဖြင့် ဒေသခံဘုရားများကို ရည်ညွှန်းသော ဂုဏ်သိက္ခာမရှိသောဘွဲ့အမည်အဖြစ် အသုံးပြုသည်။ ၎င်းကို ဂျေရူဘာလ၊ အက်ရှ-ဘာလ၊ မေရစ်-ဘာလ ကဲ့သို့သော ပေါင်းစပ်အမည်များတွင် တွေ့ရသည်။ သို့သော် ၎င်းကို ယေဟိုဗာဘုရားအတွက်လည်း အသုံးပြုပြီး “ခင်ပွန်း” ဟု ဘာသာပြန်သည် (ဟေရှာယ ၅၄:၅; ယူး ၁:၈၊ “ခင်ပွန်း” ကို ကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်၏သတို့သမီးဖြစ်သော အသင်းတော်ကို ညွှန်ပြသည့် အမျိုးသမီးပုံစံ “ဘူလာ” ဟု ဟေရှာယ ၆၂:၄ တွင် တွေ့ရသည်။

The name baal, also meaning “lord,” “owner,” “ruler,” is common in the Old Testament, where it is generally a title of disrepute, being the name given to local heathen gods. It is often used in compounds such as Jerubbaal, Esh-baal, and Merib-baal. But it is also applied to Jehovah, translated “husband” (Isa. 54:5; cf. Joel 1:8, “husband”). Therefore the feminine form is found suggesting the church, the bride of God (see Isa. 62:4, “Beulah”).

အခြားဘွဲ့အမည်များလည်း ရှိပြီး၊ ဥပမာ၊ ’အဲလ-ဆူရ် သည် ဣသရေလ၏ “တန်ခိုးကြီးသောဘုရား” (ဟေရှာယ ၃၀:၂၉; စသည်) နှင့် “ကျောက်ဆောင်” (၂ ရာဇဝင် ၂၃:၃; စသည်) ဟု ဘာသာပြန်သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့ကို သင့်လျော်သောအမည်များအဖြစ် မသတ်မှတ်နိုင်ပေ။

There are other titles such as ’El–ṣur, which is variously translated as “mighty One” of Israel (Isa. 30:29; etc.), and “Rock” (2 Sam. 23:3; etc.); but perhaps these can scarcely be thought of as proper names.

ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ အစောပိုင်းသမိုင်း၏ အချိန်ကာလဇယား

The Chronology of Early Bible History

အပိုင်း ၁ - အချိန်ကာလဇယား၏ အစိတ်အပိုင်းများ

part i: the elements of chronology

၁. နိဒါန်း

I. Introduction

ကျမ်းစာရှိ အချိန်ကာလဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များ၏ သဟဇာတဖြစ်မှုသည် ဝိညာဉ်ရေးစာရင်းမှုဖြင့် ရေးသားထားသော ကျမ်းစကားတော်၏ တိကျမှုအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့၏ ယုံကြည်မှုကို အားဖြည့်ပေးသည်။ သို့သော် အချိန်ကာလဇယားသည် ကယ်တင်ခြင်းအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်မဟုတ်ပါ။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်သည် အချိန်ကာလဇယား၏ အသေးစိတ်အချက်အလက်အားလုံးကို ဖြည့်စွမ်းရန် မသင့်လျော်ဟု မြင်တော်မမူပုံရသည်။ အချို့သော အချက်များသည် တိကျသော ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ကိုယ်ပိုင်ထင်မြင်ယူဆချက်များအတွက် ဖွင့်လှစ်ထားဆဲဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့အနက်မှ စာရေးဆရာများသည် မတူညီသောအချိန်များတွင် မတူညီသော ရက်စွဲများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် သမိုင်းဆိုင်ရာ ရက်စွဲများသည် တစ်ခါတစ်ရံ ပိုမိုနက်ရှိုင်းသော ဝိညာဉ်ရေးအမှန်တရားကို ရှာဖွေရာတွင် ကျွန်ုပ်တို့ကို မကူညီဟု မဆိုလိုပါ၊ သို့မဟုတ် တိကျသော ပရောဖက်ပြုချက်ကာလများနှင့် ဆက်စပ်နေသော အနည်းငယ်သော ရက်စွဲများသည် မရေးရာမဖြစ်ဟု မဆိုလိုပါ။ သို့သော် ပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ အမှတ်အသားများသည် ကောင်းစွာတည်ထောင်ထားပြီး၊ အခြားသမိုင်းဆိုင်ရာ ရက်စွဲများသည် ရှားရှားပါးပါး ဓမ္မဗေဒဆိုင်ရာ အရေးပါမှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများဖြစ်သည်။

The harmony of the time statements in the Scripture strengthens our confidence in the accuracy of the inspired Word, but chronology is not essential to salvation. That is evidently why God did not see fit to fill in all the details of chronology. There are some points left open for personal opinion as to the exact dating, and different writers among us have at various times used differing dates. This is not to say that historical dates do not help us sometimes in our search for deeper spiritual truth, or that those few connected with exact prophetic periods are unimportant; but prophetic landmarks are well established, and other historical dates are rarely questions of theological importance.

အချိန်ကာလဇယားကို ခိုင်မာစွာ သတ်မှတ်ရန် သို့မဟုတ် ရက်စွဲအားလုံးကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့် အပြီးသတ်သတ်မှတ်ရန် ကြိုးစားခြင်းသည် မာန်မာနထောင်လွှားမှုသာမက မဖြစ်နိုင်သည်လည်း ဖြစ်သည်။ ဤဆောင်းပါးနှင့် နောက်ဆက်တွဲထုတ်ဝေမည့် အလားတူဆောင်းပါးများသည် ယေဘုယျအကြမ်းဖျင်းကို ပေးရန်နှင့် အချို့သော အခြေခံမူများကို ရှင်းပြရန် ကြိုးစားမည်ဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်အချိန်ကာလဇယားဆိုင်ရာ ဗဟုသုတတိုးပွားလာမှုဖြင့် ယူဆထားသော အခက်အခဲများစွာကို ဖယ်ရှားနိုင်ခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်၏ မပြည့်စုံသော အချက်အလက်များကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရာတွင် အာဏာပိုင်များအားလုံး သဘောတူညီမှုရှိမည်ဟု မမျှော်လင့်နိုင်သော်လည်း၊ အနာဂတ်သုတေသနသည် ကျမ်းစာမှတ်တမ်းကို ပိုမိုခိုင်မာစေမည်ဟု ယုံကြည်စိတ်ချစွာ မျှော်လင့်နိုင်သည်။ ဤမှတ်တမ်းကို လုံလောက်စွာ စမ်းသပ်နိုင်သည့်နေရာတိုင်းတွင် ၎င်းသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသော သမိုင်းအဖြစ် ထင်ရှားသည်။ ၎င်း၏ အချိန်ကာလဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များသည် ကျပန်း သို့မဟုတ် စိတ်ကူးယဉ်မဟုတ်ဘဲ သဟဇာတဖြစ်ပြီး အကျိုးဆီလျှော်သည်။

To dogmatize on chronology or to attempt to fix every date once for all would be not only presumptuous but impossible. This article, and the similar ones in succeeding volumes, will endeavor to provide a general outline and to explain certain basic principles. Many supposed difficulties have been cleared up by increasing knowledge of ancient chronology. Although we cannot expect all authorities to agree in their interpretation of the incomplete facts of ancient times, we can confidently expect future research to strengthen the Bible record. Wherever this record can be adequately tested, it stands revealed as trustworthy history. Its time statements are not haphazard or fanciful, but harmonious and reasonable.

II. ကောင်းကင်သက်ရှိများဖြင့် တိုင်းတာသောအချိန်

II. Time Measured by Heavenly Bodies

ဘုရားသခင်သည် ဤကမ္ဘာလုံးအား ၎င်း၏ဝင်ရိုးပေါ်တွင် လှည့်ပတ်စေပြီး နေကို တစ်နှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် လှည့်ပတ်သွားလာရန် ပို့လိုက်သောအခါ၊ ၎င်းနှင့်အတူ သေးငယ်သော လအဖော်လေးကိုပါ ယူဆောင်သွားခဲ့သည်။ ဤကောင်းကင်သက်ရှိများသည် ကမ္ဘာ၏ညနှင့်နေ့ကို အုပ်ချုပ်ရမည်ဟု အဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ၎င်းတို့သည် “လက္ခဏာများ၊ ရာသီများ၊ နေ့များနှင့် နှစ်များအတွက်” ဖြစ်ရမည်ဟု ကမ္ဘာကတ်မှတ်တမ်း (ကမ္ဘာကတ် ၁:၁၄) တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် ဤလှုပ်ရှားမှုများဖြင့် ကမ္ဘာအတွက် အချိန်ကို တိုင်းတာသည်။ ရှေးလူများသည် ကောင်းကင်ကို လက္ခဏာများနှင့် ရာသီများ၊ နေ့၏အချိန်၊ လ၏အစအတွက် စောင့်ကြည့်ခဲ့ကြသည်။ ယနေ့တွင် နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်များသည် ကြယ်များပေါ်တွင် တယ်လီစကုပ်များကို ဦးတည်ထားပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏နာရီများကို သတ်မှတ်ပေးသော အချိန်အခါများကို ထိန်းညှိပေးသည်။

When God set this globe spinning on its axis and sent it on its yearly course around the sun, accompanied by its smaller attendant, the moon, He decreed that these heavenly bodies should govern the earth’s day and night, and, further, that they should be “for signs, and for seasons, and for days, and years” (Gen. 1:14). Thus time is measured for the earth by these motions. The ancients watched the skies for signs and seasons, for the time of day, and for the beginning of the month. Today the astronomers in the great observatories train their telescopes on the stars to regulate the time signals that set our clocks.

ကမ္ဘာ့လှည့်ပတ်မှုဖြင့် တိုင်းတာသောနေ့။—ဤဂြိုဟ်သည် ၎င်း၏ဝင်ရိုးပေါ်တွင် လှည့်ပတ်နေပြီး နေရောင်ခြည်ဖြင့် လင်းထိန်နေသည်။ ကမ္ဘာ့တစ်ဖက်တွင် အလင်းရှိပြီး ကျန်တစ်ဖက်တွင် အရိပ်ရှိသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ တစ်ဖက်တွင် နေ့ဖြစ်ပြီး အခြားတစ်ဖက်တွင် ညဖြစ်သည်။ “အကြောင်းမူကား ဘုရားသခင်သည် အလင်းကို နေ့ဟု ခေါ်တော်မူ၍ အမှောင်ကို ညဟု ခေါ်တော်မူ၏” (ကမ္ဘာဦး ၁:၅)။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဤလှည့်ပတ်နေသော ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သတ်မှတ်ထားသော နေရာတစ်ခုတွင် အရှေ့သို့ ရွေ့လျားသွားရင်း နေရောင်ခြည်မှ အရိပ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်သွားသောအခါ နေသည် အနောက်တွင် နစ်ဝင်သွားသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ထို့နောက် တစ်ညလုံး အမှောင်ထဲတွင် လှည့်ပတ်ပြီးနောက် ပြန်လည်အလင်းသို့ ရောက်ရှိသည်။ နေရောင်ခြည်ကို နေထွက်ဟု ခေါ်သော ခွဲထွက်မျဉ်းတွင် ထပ်မံမြင်ရသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဒေသဆိုင်ရာ နေရာသည် နေနှင့် တိုက်ရိုက်ဆန့်ကျင်ဘက်ရှိ နေရာသို့ ချဉ်းကပ်လာသောအခါ ထိုမီးလျှံတောက်နေသော နေသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ကောင်းကင်တွင် ပိုမိုမြင့်တက်လာပုံရပြီး မွန်းတည့်ချိန်တွင် ကျွန်ုပ်တို့၏ မီးရီဒီယံပေါ်တွင် ရှိနေသည်။ ထို့နောက် ကျွန်ုပ်တို့သည် နေရောင်ရှိသော တစ်ဖက်သို့ ပိုမိုရွေ့လျားသွားသောအခါ ၎င်းသည် နိမ့်ကျလာပုံရပြီး နေဝင်မျဉ်းသို့—အရိပ်၏အစွန်းသို့—ရောက်ရှိသောအခါ တစ်ပတ်လည်ပြီးစီးသည်။ ရှေးလူများသည် နေ့နှင့်ညကြား နယ်နမိတ်မျဉ်းကို ဖြတ်ကျော်သွားသည်ကို သိရှိရန် နာရီများ မလိုအပ်ခဲ့ပေ—နေထွက်ချိန်သည် နေ့ကို စတင်ပြီး နေဝင်ချိန်သည် ညကို ဦးဆောင်သည်။

The Day Measured by the Earth’s Rotation.—As this planet turns on its own axis, floodlighted by the sun, half the globe is in the light and the other half in the shadow. That is, there is day on one side and night on the other. For “God called the light Day, and the darkness he called Night” (Gen. 1:5). As we, on any given spot on this spinning globe, are carried eastward, out of the sunlight and into the shadow, we say that the sun is setting in the west. Then, following our all-night swing around the dark portion, we come again to the light. We see the sun once more at the dividing line that we call sunrise. As our local spot approaches the point directly opposite the sun, that fiery orb appears to rise higher in our sky until it is on our meridian at noon. Then it appears to decline as we move farther around the sunlit side, and we complete one circuit as we again reach the sunset line—the edge of the shadow. The ancients needed no clocks to tell them when they passed the boundary line between day and night—sunrise began the day and sunset ushered in the night.

“နေ့တွင် ဆယ့်နှစ်နာရီ မရှိသလော” ဟု ယေရှု မေးတော်မူခဲ့သည် (ယောဟန် ၁၁:၉)။ ထိုအချိန်တွင် ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ သူ၏အချိန်တွင် တစ်နာရီဆိုသည်မှာ နေထွက်မှ နေဝင်ချိန်အတွင်း—ရာသီအလိုက် ကွဲပြားသည့်—ဆယ့်နှစ်ပုံတစ်ပုံသော ကာလကို ဆိုလိုသည်။ သို့သော် “နေ့” ဟူသည်မှာ အခြားအဓိပ္ပာယ်တစ်ခုလည်း ရှိသည်။ ငါးရက် သို့မဟုတ် မည်သည့်ရက်အရေအတွက်ဖြင့် သတ်မှတ်ထားသော ကာလတစ်ခုသည် ကြားဖြတ်ညများကို လျစ်လျူရှုထားနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။ ထို့ကြောင့် ပြက္ခဒိန်တွင် နေ့တစ်နေ့သည် နေ့တစ်နေ့နှင့် ညတစ်ညပါဝင်သော ကမ္ဘာ့ဝင်ရိုးပေါ်တွင် တစ်ကြိမ်လှည့်ပတ်မှုဖြင့် တိုင်းတာသည်။ ဟေဗြဲလူမျိုးများအတွက် စတင်မှတ်သည့်အချက်မှာ နေဝင်ချိန်ဖြစ်သည်။ နေ့တစ်နေ့လုံးသည် ညနေ-မနက်၊ အမှောင်-အလင်း၊ ည-နေ့ (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၂၃:၃၂; ၂၂:၆, ၇; မာကု ၁:၂၁, ၃၂) ဖြစ်သည်။ ဗာဗုလုန်လူမျိုးကဲ့သို့သော အခြားရှေးလူမျိုးအချို့သည်လည်း ၎င်းတို့၏နေ့ကို နေဝင်ချိန်မှ စတင်ခဲ့သော်လည်း အီဂျစ်လူမျိုးများသည် နေထွက်ချိန်မှ ရေတွက်ခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ခေတ်သစ် သန်းခေါင်ယံမှ သန်းခေါင်ယံသို့ ရေတွက်နည်းသည် ရောမလူမျိုးများထံမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။

“Are there not twelve hours in the day?” asked Jesus (John 11:9). And so it was, for in His time an hour meant one twelfth of the interval—varying with the seasons—between sunrise and sunset. But “day” has another meaning also. A period marked off by five days, or any number of days, cannot disregard the intervening nights. Therefore a day in the calendar is measured by one complete rotation of the earth on its axis, including a day and a night. For the Hebrews the starting point was sunset. Each full day ran evening-morning, dark-light, night-day (Lev. 23:32; 22:6, 7; Mark 1:21, 32). Also certain other ancient peoples, like the Babylonians, began their day at sunset, although the Egyptians counted from sunrise. Our modern midnight-to-midnight reckoning came from the Romans.

လကမ္ဘာမှ အုပ်ချုပ်သောလ။ — ကမ္ဘာသည် ၎င်း၏ဝင်ရိုးပေါ်တွင် တစ်ပတ်လည်သည့်အခါ၊ နေဝင်ချိန်မှ နောက်နေဝင်ချိန်အထိ ကြာသည့်ကာလသည် ဤကမ္ဘာပေါ်တွင် တစ်ရက်ကို အမှတ်အသားပြုသကဲ့သို့၊ လသည် ကမ္ဘာကို တစ်ပတ်ပြည့်အောင် လှည့်ပတ်ရန် လိုအပ်သောအချိန်—ဆိုလိုသည်မှာ လဆန်းမှ လပြည့်နှင့် နောက်တစ်ဖန် လဆန်းအထိ ၎င်း၏မြင်နိုင်သောအဆင့်များကို ဖြတ်သန်းရန်—သည် မူလလဆန်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ရှေးခေတ်လဆန်းသည် နက္ခတဗေဒဆိုင်ရာ လဆန်းတစ်ရက်တွင် မစတင်ခဲ့ပေ။ ထိုအချိန်တွင် လသည် ကမ္ဘာနှင့် နေကြားတွင် တည်ရှိပြီး ၎င်း၏မီးမရှိသောဘက်မျက်နှာသည် ကျွန်ုပ်တို့ဆီသို့ လှည့်ထားကာ မမြင်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် လဆန်းတစ်ဝက်ပုံစံပေါ်လာသည့်အခါ တစ်ရက်သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုသောရက်များကြာပြီးနောက်မှသာ စတင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယခုအခါတွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုသည် လကမ္ဘာကို လျစ်လျူရှုထားသော လူလုပ်ပြက္ခဒိန်လများကို အသုံးပြုနေကြသည်။

The Month Governed by the Moon.—Just as one complete rotation of the globe on its axis, from sunset on to sunset again, marks off one day on this earth, so the time required for the moon to go once around the earth—that is, to pass through its visible phases, as from crescent to full moon and to crescent again—constituted the original month. The ancient lunar month did not begin at the astronomical new moon, when that body stands between the earth and the sun—with its unlighted side toward us, and hence invisible—but one or more days later, with the appearance of the new crescent. Now, however, most of the world uses artificial calendar months that disregard the moon.

နေဖြင့်တိုင်းတာသောနှစ်။—ကျွန်ုပ်တို့၏လှည့်ပတ်နေသောကမ္ဘာဂြိုဟ်သည် လူးလွန့်ဝဲပတ်နေသောလဖြင့် ဆက်လက်ဝိုင်းပတ်နေရင်း၊ ၎င်း၏ကျယ်ပြန့်သောလမ်းကြောင်းအတိုင်း နေကိုဝိုင်းပတ်လှည့်ပတ်နေသည်။ ၎င်းသည် နွေရာသီနှင့်ဆောင်းရာသီအောက်ချိန်နှင့် နွေဦးနှင့်ဆောင်ဦးရာသီညီမျှမှုများဟူသော ရာသီလေးခု၏အမှတ်အသားများကို ဖြတ်သန်းပြီး ကျွန်ုပ်တို့ခေါ်ဆိုသော တစ်နှစ်ကို ပြီးမြောက်စေသည်။ ဤအချက်များသည် လသည် လပြည့်လဆန်းကို ထင်ရှားစွာမှတ်သားသည့်ပုံစံဖြင့် နှစ်ကို ထင်ရှားစွာ မဖြတ်ပိုင်းထားသော်လည်း၊ အတော်လေးရိုးရှင်းသောလူမျိုးများပင်လျှင် တစ်နှစ်ပတ်လုံး နေထွက်ချိန်၊ နေဝင်ချိန်နှင့် မွန်းတည့်ချိန်တွင် နေမှပေးသောအရိပ်များကို ထပ်ခါတလဲလဲစောင့်ကြည့်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ကို မှတ်မိနိုင်သည်။ နွေရာသီနှင့်ဆောင်းရာသီအောက်ချိန်တွင် နေရောင်ခြည်အကြာဆုံးနှင့်အနည်းဆုံးသောနေ့များဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ နေသည် ကောင်းကင်တွင် မြောက်ဘက်နှင့်တောင်ဘက်အကွာအဝေးဆုံးတွင် မြင်ရသည်။ နွေဦးနှင့်ဆောင်ဦးရာသီညီမျှမှုတွင်၊ ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးတွင် နေ့နှင့်ညသည် ညီမျှသောအခါ၊ နေသည် အရှေ့ဘက်တွင် တိုက်ရိုက်ထွက်ပြီး အနောက်ဘက်တွင် တိုက်ရိုက်ဝင်သည်။ နှစ်၏အတိအကျသောအရှည်ကို ဆုံးဖြတ်ရန် ခက်ခဲသော်လည်း၊ အရိုးရှင်းဆုံးသောလူရိုင်းပင်လျှင် ထင်ရှားသောအမှတ်အသားများဖြင့် ရာသီစက်ဝိုင်းဖြင့် ၎င်း၏ဖြတ်သန်းမှုကို ပြောပြနိုင်သည်။

The Year Measured by the Sun.—As our spinning earth, circled continuously by the moon, traverses its vast course around the sun, it makes the circuit of the four seasonal landmarks—the summer and winter solstices and the spring and autumnal equinoxes—to complete what we call a year. These points do not mark off the year as visibly as the moon does the lunar month, yet even relatively primitive peoples can recognize them by repeated observation of the shadows cast by the sun at rising, setting, and noon throughout the year. At the summer and winter solstices occur the days of longest and shortest sunlight, when the sun is seen farthest north and farthest south in the sky; at the spring and fall equinoxes, when day and night over the whole globe are equal, the sun rises directly in the east and sets directly in the west. And despite the difficulty in determining the precise length of the year, the veriest savage can tell its passage by the cycle of the seasons, marked by unmistakable signs.

သဘာဝဖြင့်မမှတ်သားသောရက်သတ္တပတ်။—ဘုရားသခင်၏အမိန့်တော်ဖြင့်တိုင်းတာသော ရက်သတ္တပတ်တစ်ခုတည်းသာ သဘာဝအမှတ်အသားမရှိပေ။ ကျွန်ုပ်တို့၏ဂြိုဟ်၏ နေ့စဉ်လှည့်ပတ်မှု၊ လသည် ကမ္ဘာကိုလှည့်ပတ်သော လစဉ်စက်ဝိုင်း၊ နှင့် ကမ္ဘာနှင့်လသည် နေကိုဝိုင်းပတ်သော နှစ်စဉ်လှည့်ပတ်မှု—ဤသုံးမျိုးသော သီးခြားကောင်းကင်လှုပ်ရှားမှုများသည် ကျွန်ုပ်တို့၏အချိန်ကို မှတ်သားပေးသော်လည်း၊ ခုနစ်ရက်သောရက်သတ္တပတ်နှင့် ဆက်စပ်သော နက္ခတ္တဗေဒဆိုင်ရာစက်ဝိုင်းမရှိပေ။ သို့သော် သဘာဝ၏ဘုရားသခင်မှ အစပိုင်းတွင်ပေးထားသော ဥပုသ်နေ့သည်၊ သိနာတောင်တွင် ပညတ်မပေးမီကပင် မန္နဖြင့် ထင်ရှားစွာ မှတ်သားထားပြီး၊ ဓမ္မသစ်တွင် ဖော်ပြထားသည် (ကမ္ဘာဦး ၂:၁–၃; ထွက်မြောက်ရာ ၁၆:၄, ၅, ၂၂–၂၆; ၂၀:၈–၁၁; လုကာ ၂၃:၅၄ မှ ၂၄:၁)။ ထိုအချိန်မှစ၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် သိထားသောရက်စွဲများမှ အတိတ်သို့ ရက်သတ္တပတ်များကို သေချာစွာ ပြန်လည်ရေတွက်နိုင်သည်။

The Week Not Marked by Nature.—Only the week, measured by divine command, has no natural landmark. The three independent celestial motions—the daily rotation of our globe on its axis, the monthly circuit of the earth by the moon, and the yearly revolution of earth and moon about the sun—mark off our time, but there is no astronomical cycle connected with the seven-day week. Yet the Sabbath, given in the beginning by the God of nature, definitely marked off by the manna, even before the law at Sinai, is identified in the New Testament (Gen. 2:1–3; Ex. 16:4, 5, 22–26; 20:8–11; Luke 23:54 to 24:1); since then we can count the weeks back into the past with certainty from known dates.

III. ပြက္ခဒိန်များသည် လှုပ်ရှားမှုသုံးမျိုးကို ညှိနှိုင်းပေးသည်

III. Calendars Reconcile the Three Motions

ကျွန်ုပ်တို့၏အချိန်ကို တိုင်းတာသော သဘာဝလှုပ်ရှားမှုသုံးမျိုးသည် တစ်ညီတစ်ညှာ မဖြစ်နိုင်ပေ၊ ဆိုလိုသည်မှာ “ညီမျှစွာမထွက်ပေါ်ပေ” ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာဂြိုဟ်သည် နေကိုတစ်ပတ်လှည့်ပတ်နေစဉ်၊ လသည် ကမ္ဘာကိုတစ်ဆယ့်နှစ်ကြိမ်နှင့် သုံးပုံတစ်ပုံခန့် လှည့်ပတ်သည်၊ ထို့ပြင် ကမ္ဘာသည် ၎င်း၏ဝင်ရိုးပေါ်တွင် သုံးရာ့ခြောက်ဆယ့်ငါးကြိမ်နှင့် လေးပုံတစ်ပုံအောက်အနည်းငယ်သာ လှည့်ပတ်သည်။ ထို့ကြောင့် နှစ်များကို ရက်အရေအတွက်အလိုက် သို့မဟုတ် လများအလိုက် ရေတွက်ရန်အတွက် ပြက္ခဒိန်များကို တီထွင်ခဲ့ရသည်။

The three natural motions that measure our time are incommensurable, that is, do not “come out even.” While the earth is making one revolution around the sun, the moon revolves around the earth 12 times and about a third of a circuit over, and the earth turns on its own axis 365 times plus a little less than a fourth of a turn. Therefore calendars have had to be devised in order to count years by a whole number of days or lunar months.

လအပေါ်အခြေခံသော လပြက္ခဒိန်။—လပြည့်လဆန်းတစ်ဆယ့်နှစ်လပါသော လပြက္ခဒိန်နှစ်သည် ရာသီများကို ထိန်းချုပ်သော နေနှစ်စစ်ထက် ဆယ်ရက် သို့မဟုတ် ဆယ့်တစ်ရက်ခန့် တိုသည်။ ထို့ကြောင့် ယနေ့တိုင် မွတ်စလင်များ၏ ပြက္ခဒိန်ကဲ့သို့ ပြုပြင်မထားသော လပြက္ခဒိန်တွင်၊ နွေရာသီလသည် တဖြည်းဖြည်း စောလာပြီး နွေဦးရာသီတွင် ရောက်ရှိလာသည်၊ စသည်ဖြင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဗာဗုလုန်လူမျိုး၊ အာရှုရိလူမျိုး၊ ဂျူးလူမျိုး၊ ဂရိလူမျိုးနှင့် အစောပိုင်းရောမလူမျိုးတို့သည် ၎င်းတို့၏လပြက္ခဒိန်နှစ်များကို ရာသီများနှင့် ညှိထားရန် အခါအားလျော်စွာ နှစ်တွင် လပို၍ထည့်ခဲ့သည်။ ဂျူးလူမျိုးတို့သည် ဗာဗုလုန်လူမျိုးများကဲ့သို့ တစ်ဆယ့်ကိုးနှစ်လျှင် ခုနစ်ကြိမ် လပို၍ထည့်ခဲ့သည် (အတွဲ II ရှိ ဂျူးပြက္ခဒိန်ဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးကို ကြည့်ပါ)။

Lunar Calendar Based on the Moon.—A lunar calendar year of 12 moon months is 10 or 11 days shorter than the true solar year, which governs the seasons. Hence in an uncorrected lunar calendar, like that of the Moslems to this day, a summer month moves gradually earlier until it comes in the spring, and so on. But the Babylonians, Assyrians, Jews, Greeks, and early Romans kept their lunar years in step with the seasons by adding to the year periodically. The Jews, like the Babylonians, inserted an extra lunar month 7 times in each 19 years (see article on the Jewish calendar in Vol. II).

နေနှစ်ကို တိုင်းတာသော နေပြက္ခဒိန်။—ယနေ့ခေတ်ကမ္ဘာသည် နေပြက္ခဒိန်ကို အသုံးပြုသည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ နေနှစ်အပေါ်အခြေခံပြီး လကို လုံးဝလျစ်လျူရှုထားသော ပြက္ခဒိန်ဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏သာမန်သုံးရာ့ခြောက်ဆယ့်ငါးရက်နှစ်သည် ကမ္ဘာဂြိုဟ်သည် နေကိုဝိုင်းပတ်သောအချိန်ထက် လေးပုံတစ်ပုံခန့်သာ တိုသောကြောင့် လပို၍ထည့်ရန်မလိုအပ်ပေ၊ သို့သော် လေးနှစ်တစ်ကြိမ် (အချို့ခြွင်းချက်များနှင့်) ဖေဖော်ဝါရီလတွင် တစ်ရက်ထပ်ထည့်ခြင်းဖြင့် ၎င်းကို ပြုပြင်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏နှစ်သစ်ကူးနေ့သည် ဆောင်းရာသီအောက်ချိန်ပြီးနောက် ဆယ်ရက်ခန့်တွင် ရောက်ရှိသည်။ သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် ခုနှစ်ရက်ထည့်စနစ်ကို ဖယ်ရှားပစ်လျှင်၊ နှစ်သစ်ကူးသည် လေးနှစ်လျှင် တစ်ရက်စောလာလိမ့်မည်။ နောက်ဆုံးတွင် လများနှင့်ရာသီများ၏ ညှိမျှမှုသည် ယခုရှိပုံစံထက် သိသာစွာ ကွဲပြားသွားလိမ့်မည်။

Solar Calendar Measures Sun’s Year.—Our modern world today uses a solar calendar, that is, one based on the sun’s year and disregarding the moon entirely. We do not need to add extra months, since our ordinary 365-day year is only about a fourth of a day shorter than the true period of the earth’s journey around the sun, but we correct it every four years (with certain exceptions) by adding one day to February. Our New Year’s Day now comes about ten days after the winter solstice; but if we should drop the leap-year system, the New Year would move one day earlier every four years. Eventually the alignment of the months with the seasons would be noticeably different from what it is now.

ဤသည်မှာ ကျွန်ုပ်တို့၏ယခုနှစ်ပုံစံဆင်းသက်လာသော ရှေးအီဂျစ်နှစ်တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်။ ဤအီဂျစ်ပြက္ခဒိန်နှစ်သည် အတိအကျ သုံးရာ့ခြောက်ဆယ့်ငါးရက်ရှိပြီး၊ ရက်သုံးဆယ်ပါသောလတစ်ဆယ့်နှစ်လနှင့် နှစ်ကုန်တွင် ရက်ငါးရက်ထပ်ထည့်ထားသည်။ ခုနှစ်ရက်ထည့်စနစ်ကို ခရစ်မပေါ်မီ နှစ်ပိုင်းရာစုမတိုင်မီ ရောမလူမျိုးများက ထိုနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်သည်အထိ ဘယ်သောအခါမျှ မပြုလုပ်ခဲ့ပေ။ ဤသည်မှာ ဂျူးလီယံးဆီဇာသည် အီဂျစ်မှမိတ်ဆက်ခဲ့သော သုံးရာ့ခြောက်ဆယ့်ငါးရက်နှစ်ကို လကမ်းပြီး လေးနှစ်တစ်ကြိမ် တစ်ရက်ထပ်ထည့်ပြီးနောက် မကြာမီဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ယခုပြက္ခဒိန်သည် ဆီဇာ၏ “ဂျူးလီယံ” ပြက္ခဒိန်ဖြစ်ပြီး၊ လများနှင့်အားလုံးပါဝင်ပြီး၊ နောက်ထပ်အနည်းငယ်ပြုပြင်မှုတစ်ခုပါရှိသည်။

This was what happened to the ancient Egyptian year, from which our modern year was derived. This Egyptian calendar year of exactly 365 days was divided into twelve 30-day months plus 5 extra days at the end. The leap-year correction was never made until the country was conquered by the Romans less than half a century before Christ. This was soon after Julius Caesar had adapted the Roman months to the 365-day year, which he introduced from Egypt, with the addition of a day every four years. Our present calendar is essentially Caesar’s “Julian” calendar, months and all, with a further slight adjustment.

ဂျူးလီယံပြက္ခဒိန်ကို ဤနေရာတွင် ရှင်းပြရန် နေရာပေးထားရခြင်းမှာ ခေတ်သစ်သမိုင်းပညာရှင်များ သည် အေဒီ ၁၅၈၂ ပြုပြင်မှုအထိ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော ဖြစ်ရပ်များအားလုံးကို ဂျူးလီယံနှစ်များဖြင့် ရက်စွဲသတ်မှတ်ထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဘီစီ ရက်စွဲသတ်မှတ်နည်းကို စာမျက်နှာ ၁၇၇, ၁၇၈ တွင် ဆွေးနွေးမည်။

Space has been given here to the explanation of the Julian calendar because modern historians date all past events (up to the a.d. 1582 revision) in Julian years. The b.c. system of dating will be discussed on pp. 177, 178.

နှစ်များ၏အစပိုင်းများ—တစ်နှစ်သည် စက်ဝိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ တစ်နှစ်၏အဆုံးသည် နောက်နှစ် တစ်နှစ်၏အစဖြစ်ပြီး၊ သဘာဝတွင် မည်သည့်အစပိုင်းကိုမျှ ညွှန်ပြရန်မရှိပေ။ တစ်ခါတစ်ရံ နှစ်တစ်နှစ်ကို ကောက်ပဲသီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ရိတ်သိမ်းခြင်းစက်ဝန်း၏အစဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာ့ဒေသအသီးသီးတွင် ကွဲပြားသည်။ သို့သော် ပြက္ခဒိန်နှစ်တစ်နှစ်တွင် တိကျသော အစပိုင်းတစ်ခု ရှိရမည်။ နေရောင်နှစ်၏ အထင်အရှားလက္ခဏာလေးခုဖြစ်သည့် နေလှည့်ပတ်မှုနှင့် ညီမျှမှုများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်ပြက္ခဒိန်နှစ်များသည် ဤလွယ်ကူစွာသိမြင်နိုင်သောအချက်များ အနီးတွင် စတင်လေ့ရှိသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏နှစ်သည် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်တွင် စတင်ပြီး၊ ဆောင်းရာသီ နေလှည့်ပတ်မှုအနီးတွင်ရှိသည်။ အကြောင်းမှာ ဂျူးလိယပ်စီဇာသည် ရောမနှစ်သစ်ကို သူ၏ပြက္ခဒိန် တွင် ထိုနေရာနီးပါးတွင် သတ်မှတ်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို ကျွန်ုပ်တို့ဆက်ခံခဲ့သည်။

The Starting Points of Years.—A year is a circle; the end of one is the beginning of the next, and there is nothing in nature to indicate any one starting point. Sometimes the year is thought of as opening with the beginning of the agricultural cycle of sowing and reaping, which itself varies in different parts of the world. But a calendar year must have a definite point of departure. Four landmarks of the solar year have been mentioned—the solstices and equinoxes. Ancient calendar years were often begun at or near one of these easily observable points. Our own year begins on January 1, near the winter solstice, because that was approximately where Julius Caesar placed the Roman New Year’s Day in his calendar, which we have inherited.

အခြားရှေးခေတ်ပြက္ခဒိန်များသည် နွေဦးရာသီ သို့မဟုတ် ဆောင်း ဦးရာသီတွင် နှစ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းတွင် နှစ်တစ်နှစ်ကို ဆောင်း ဦးရာသီတွင် စတင်သည်ဟု သဘာဝကျစွာ ယူဆခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ မိုးဦးရွာသွန်းမှုများသည် ရာသီခြောက်သွေ့ပြီး လပေါင်းများစွာ မိုးမရွာသည့်အခါ နိုင်ငံတွင် ဘဝသစ်ကို ယူဆောင်လာပြီး၊ ဆောင်းရာသီဂျုံနှင့်မုယောစပါးကို စိုက်ပျိုးသည့်အချိန်ဖြစ်သည်။ ရိတ်သိမ်းမှုများသည် နွေဦးနှင့် နွေရာသီတွင် ရောက်ရှိလာပြီး၊ ဆောင်း ဦးရာသီတွင် စပျစ်သီးခူးဆွတ်ခြင်းဖြင့် အဆုံးသတ်သည်။ ဟီဘရူးလူမျိုးများတွင် နှစ်ပေါင်းနှစ်မျိုးရှိသည်။ တစ်ခုသည် (ထွက်မြောက်ရာတွင် စတင်ခဲ့သည်) နွေဦးရာသီတွင် စတင်ပြီး လများကို ရေတွက်ကာ သန့်ရှင်းသောပွဲတော်များ၏အစဉ်ကို စတင်ရေတွက်သည်။ နောက်တစ်ခုမှာ ရှေးရိုးရာနှစ်ဖြစ်ပြီး၊ ခုနစ်လမြောက်လဖြစ်သည့် ဆောင်း ဦးရာသီတွင် စတင်သည် (ဂျူးပြက္ခဒိန်ဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးကို အတွဲ ၂ တွင် ကြည့်ပါ)။ ၎င်းတို့သည် ညီမျှမှုမှမဟုတ်ဘဲ လဆန်းမှ ရေတွက်သည့် လပြက္ခဒိန်နှစ်များဖြစ်သည်။

Other ancient calendars began the year in the spring or in the fall. In Palestine it was natural to think of the year as beginning in the fall, when the early rains brought new life to the country after the dry season, without rain for several months, and when winter wheat and barley were sown; the harvests came in the spring and summer, ending with grape gathering in the autumn. The Hebrews had two year reckonings. One (instituted at the Exodus) was begun in the spring, for numbering the months and reckoning the beginning of the series of sacred festivals; the other, the old civil year, started with the seventh month, in the fall (see article on the Jewish calendar in Vol. II). These were lunar years, reckoned from the new moon, not from the equinox.

၄. ရှေးခေတ်ဖြစ်ရပ်များကို နှစ်များဖြင့် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်း

IV. Dating Ancient Events by Years

ရှေးခေတ်နှစ်စနစ်များ—ရှေးခေတ်တွင် နှစ်စဉ်ရေတွက်ရာတွင် နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ အစောပိုင်းကာလတွင် နှစ်တစ်နှစ်ကို အဓိကဖြစ်ရပ်တစ်ခု၏ အမည်ဖြင့် သတ်မှတ်လေ့ရှိပြီး၊ တစ်ခါတစ်ရံ နှစ်စဉ်အရာရှိတစ်ဦး၏ အမည်ဖြင့်လည်း သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အဆီရီးယားတွင် ၎င်းကို လင်မု (limmu) ဟု ခေါ်ဆိုသော ဂုဏ်ထူးဆောင်အရာရှိအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး၊ အေသင်မြို့နှင့် ရောမကမ္ဘာတွင် အမည်များသည် အေသင်မြို့တွင် အာခွန် (archon) နှင့် ရောမတွင် ကောင်စစ်ဝန်နှစ်ဦး (consuls) ကဲ့သို့သော နှစ်စဉ်တရားဝင်အရာရှိများ၏ အမည်များဖြစ်သည်။ အနီးအပါးဒေသတွင် ပြက္ခဒိန်နှစ်များကို ဘုရင်တစ်ပါးစီ၏ အုပ်ချုပ်မှုကာလအတွင်း စီးရီးအလိုက် ရေတွက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို ဘုရင်စိုးမင်နှစ် (regnal years) ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ကျမ်းစာတွင် (ပထမငါးကျမ်းများတွင် မပါဝင်သော်လည်း) “အာတာဇာဇီ၏ သတ္တမနှစ်တွင်” ကဲ့သို့သော ဘုရင်စိုးမင်နှစ်ရက်စွဲများကို တွေ့ရသည် (ဒုတိယတွဲနှင့် တတိယတွဲရှိ အချိန်ကာလဇယားဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများကို ကြည့်ပါ)။

Ancient Year Systems.—Various methods of counting a series of years were in use in ancient times. In an earlier period a year was designated by the name of a principal event, or sometimes by the name of an annual official. In Assyria this was an honorary official, called a limmu; in Athens and in the Roman world the names were those of genuine annual magistrates—in Athens an archon and in Rome the two consuls. In the Near East, calendar years were numbered in series during each king’s reign, and thus called regnal years. In the Bible (though not in the first five books) we find regnal-year dates, such as “in the seventh year of Artaxerxes” (see articles on chronology in Vols. II and III).

အကယ်၍ လူသားများသည် ဖန်ဆင်းခြင်းမှစတင်ကာ နှစ်တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်နှစ်စသည်ဖြင့် ဆက်လက်ရေ တွက်ခဲ့ပြီး၊ ကျမ်းစာမှတ်တမ်းများကို ထိုစနစ်ဖြင့် ရက်စွဲသတ်မှတ်ထားခဲ့မည်ဆိုပါက၊ မည်သည့်ဖြစ်ရပ် မဆို မည်သည့်အချိန်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ကို အတိအကျသိရှိရန် ရိုးရှင်းလွယ်ကူလိမ့်မည်။ သို့သော် ထိုသို့သော အချက်အလက်မျိုး မရှိပါ။ ဤတွဲတွင် ဖုံးအုပ်ထားသော ကာလမတိုင်မီ ရှေးခေတ်တွင် နောက်ပိုင်းအချိန်အထိ၊ တစ်နေရာမှစတင်ကာ ဆက်လက်ရေတွက်ထားသော နှစ်စဉ်စီးရီးတစ်ခုဖြစ် သည့် ခေတ်စနစ် (era) ကို မည်သူမျှ အသုံးမပြုခဲ့ပါ။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဆီလူးဆစ်ခေတ် (Seleucid Era) (တတိယတွဲရှိ အချိန်ကာလဇယားဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးကို ကြည့်ပါ) သည် အလက်ဇန္ဒားမဟာမြတ်၏ ဆက်ခံသူတစ်ဦးဖြစ်သော ဆီလူးကပ်စ်ပထမ (Seleucus I) ၏ အုပ်ချုပ်မှုကို ဆက်လက်ထားရှိခြင်းဖြစ် သည်။ ဤခေတ်၏ နှစ်တစ်နှစ်သည် မက်ဆီဒိုးနီးယန်းပြက္ခဒိန်အရ ကျွန်ုပ်တို့ယခုခေါ်ဆိုသော ဘီစီ ၃၁၂ (ဘီစီ သုံးရာတစ်ဆယ့်နှစ်) ၏ ဆောင်းဦးရာသီတွင် စတင်ခဲ့သည်။ ဆီလူးဆစ်ခေတ်ကို ဆီးရီးယားနှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ရာစုနှစ်များစွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဂရိလူမျိုးများသည် အိုလံပစ်အားကစား ပြိုင်ပွဲများဖြင့် အမှတ်အသားပြုထားသော လေးနှစ်တစ်ကြိမ်ကာလများဖြစ်သည့် အိုလံပီယတ် (Olympiads) စီးရီးကို အချိန်ကြာရှည် အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ရောမလူမျိုးများသည် ရောမမြို့တည်ထောင်ခြင်း ၏ ယူဆထားသော ရက်စွဲမှစတင်ကာ နှစ်များကို ဆက်လက်ရေတွက်သည့် စနစ်တစ်ခုကို အသုံးပြုခဲ့ သည်။ ဤစီးရီးနှစ်ခုသည် ဆီလူးဆစ်ခေတ်နှင့်မတူဘဲ၊ ၎င်းတို့ရေတွက်ရန်ယူဆထားသော ဖြစ်ရပ်များ ၏ မရေရာသော ရိုးရာရက်စွဲများမှ ရာစုနှစ်များအကြာတွင် တီထွင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကို နေ့စဉ်ရက်စွဲသတ်မှတ်ရာတွင် အသုံးမပြုဘဲ၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ ဖြစ်ရပ်များကို ရည်ညွှန်းရာတွင်သာ အသုံးပြုခဲ့သည်။

If men had begun at creation and counted year 1, year 2, and on continuously, and if the Bible records had been dated by such a system, it would be a simple matter to know exactly how long ago any event happened. But no such information exists. Not until relatively late in ancient times, long after the period covered in this volume, did anyone use an era for dating, that is, a continuous series of years numbered consecutively from one starting point. For example, the Seleucid Era (see chronology article in Vol. III) was a continuation of the reign of Seleucus I, one of the successors of Alexander the Great. The year 1 of this era began, according to the Macedonian calendar, in the fall of the year that we now call 312 b.c. The Seleucid Era was used in Syria and Mesopotamia for many centuries. The Greeks long employed a series of four-year periods called Olympiads, marked off by the quadrennial Olympic games, and the Romans used a system of numbering years consecutively from the supposed founding of Rome. Both these series, unlike the Seleucid Era, were devised centuries after the quite uncertain traditional dates of the events from which they were supposed to be reckoned. They were not used in everyday dating formulas—only for referring to historical events.

ကျွန်ုပ်တို့၏ ဘီစီ အချိန်သတ်မှတ်နည်း။—ယနေ့တွင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေအများစုသည် ခရစ်ယာန်ခေတ်သတ်မှတ်နည်းကို အသုံးပြုလျက်ရှိသည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းနှင့် ရင်းနှီးကြသည်။ ဤနည်းဖြင့် နှစ်များကို ခရစ်တော်၏ မွေးဖွားခြင်းအချိန်မှစ၍ ရေတွက်သည်။ ဤဝတ္ထုအုပ်ကို ပြင်ဆင်နေသည့်နှစ်သည် အေဒီ (anno Domini) ၁၉၅၃ ဟုသိရှိသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ “သခင်ဘုရား၏ နှစ် ၁၉၅၃” တွင်ဖြစ်ပြီး၊ ဆိုလိုသည်မှာ ခရစ်တော်မွေးဖွားခြင်းမှ ၁,၉၅၃ နှစ်မြောက်နှစ်ဖြစ်သည်။ ပိုမိုတိကျစွာပြောရလျှင်၊ ၎င်းသည် ဤရေတွက်နည်းကို စတင်ခဲ့သူ ဆဋ္ဌမရာစုမှ Dionysius Exiguus မှ ခရစ်တော်မွေးဖွားခြင်းအတွက် သတ်မှတ်ထားသောအချိန်မှ ၁,၉၅၃ နှစ်မြောက်ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ ရိုးရာစတင်မှတ်အချိန်သည် ခရစ်တော်၏မွေးဖွားခြင်း၏အမှန်တကယ်ရက်စွဲမှ နှစ်အနည်းငယ်ကွာခြားနေသည်ကို သိရှိထားသော်လည်း၊ ၎င်းသည် နှစ်များသတ်မှတ်ရာတွင် ဤစကေး၏အသုံးဝင်မှုကို မထိခိုက်စေပါ။

Our System of B.C. Dating.—Today the greater part of the world uses, or is familiar with, the dating of the Christian Era, by which all years are numbered from approximately the time of the birth of Christ. The present volume of this commentary is being prepared in the year known as a.d. (for anno Domini) 1953. This means “in the year of (our) Lord 1953,” that is, the 1,953d year from the birth of Christ. To be more exact, it is the 1,953d from the point assigned to the nativity by Dionysius Exiguus, the 6th-century originator of this method of reckoning. The fact that the traditional starting point is now known to have been several years away from the actual date of Christ’s birth does not affect the usefulness of this scale of years for dating purposes.

ခရစ်တော်၏မွေးဖွားခြင်းအချိန်ဟု ယူဆထားသောအချိန်မှ နှစ်အရေအတွက်ဖြင့် ဖြစ်ရပ်များကို သတ်မှတ်ရန် ဓလေ့ဖြစ်လာသောအခါ၊ ယခင်ဖြစ်ရပ်များကို “ခရစ်တော်မမွေးမီ” (ဘီစီဟု အတိုကောက်ဖော်ပြသည်) နှစ်အရေအတွက်ဖြင့် သတ်မှတ်ရန် အဆင်ပြေလာသည်။ ထို့ကြောင့် သမိုင်းဆိုင်ရာရည်ရွယ်ချက်များအတွက်၊ ဂူလီယံပြက္ခဒိန်နှစ်များကို၊ ဂူလီယံဆီဇာခေတ်မှစ၍ ရောမကမ္ဘာတွင် ရက်စွဲများကို ရေတွက်ခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ယခင်အချိန်များသို့ နောက်ပြန်ဆက်လက်တိုး ချဲ့ခဲ့သည်၊ သိမျှသာ ၎င်းတို့သည် အတိတ်ကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင် ရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ Ptolemy ၏ “Nabonassar ခေတ်” ၏ ပထမနှစ်သည် ဘီစီ ၇၄၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆ တွင် စတင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသောအခါ၊ ၎င်းသည် ဂူလီယံပြက္ခဒိန်ကို အသုံးပြုခဲ့လျှင် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆ ဟု ခေါ်ဆိုမည့်နေ့တွင် စတင်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် ခရစ်ယာန်ခေတ်၏ ပထမနှစ်ဟု ရေတွက်မည့်နှစ်မှ ၇၄၇ နှစ်မြောက်နှစ်တွင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။

When it became the custom to date events by the number of years from the supposed time of the birth of Christ, it became convenient to date earlier events as so many years “before Christ” (abbreviated b.c.). Thus for historical purposes the Julian calendar years, in which dates had been reckoned in the Roman world since Julius Caesar’s day, were extended backward, as if they had existed in all past time. When we say, for example, that the first year of Ptolemy’s “Era of Nabonassar” began February 26, 747 b.c., we mean that it began on the day that would have been called February 26 if the Julian calendar had been in use at that time, and in the 747th year before the year that was later to be numbered the first of the Christian Era.

သမိုင်းပညာရှင်များနှင့် ခေတ်ပြိုင်ပညာရှင်များသည် အေဒီ ၁ မတိုင်မီနှစ်ကို ဘီစီ ၁ ဟုသတ်မှတ်ထားပြီး၊ ၎င်းမတိုင်မီနှစ်ကို ဘီစီ ၂ ဟုသတ်မှတ်ထားသည်၊ စသည်ဖြင့်။ ဘီစီနှစ်များသည် “နောက်ပြန်” လည်ပတ်သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဘီစီ ၁၉၀၀ နောက်တွင် ၁၈၉၉၊ ၁၈၉၈၊ ၁၈၉၇ စသည်ဖြင့် ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ ရာစုနှစ်များလည်း—ဘီစီ ၁၆ ရာစုသည် ၁၆၀၀ မှ ၁၅၉၉ မှ ၁၅၀၁ အထိ လည်ပတ်သည်။ ဘီစီ ၅ ရာစုသည် ဘီစီ ၅၀၀ မှ ၄၀၁ အထိ လည်ပတ်သည်။

It is to be remembered that historians and chronologists have given the year preceding a.d. 1 the designation of 1 b.c., and the year preceding that 2 b.c., and so on.² Just as years b.c. run “backward,” that is, 1900 b.c. is followed by 1899, 1898, 1897, etc., so do the centuries—the 16th century b.c. runs from 1600 through 1599 and down through 1501; the 5th century b.c. runs from 500 through 401 b.c.

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းဖြစ်ရပ်များ၏ ဘီစီရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်း။— ဓမ္မဟောင်းကျမ်းဖြစ်ရပ်များကို ဘီစီအဆင့်ဖြင့် ရက်စွဲသတ်မှတ်ရန် ဖြစ်နိုင်သည်မှာ သိထားသည့် သမိုင်းဆိုင်ရာ ရက်စွဲတစ်ခုနှင့် ညီမျှနိုင်သည့် အချိန်ကာလဖော်ပြချက်တစ်ခုရှိသည့်နေရာတွင်သာ ဖြစ်သည်။ နက္ခတ္တဗေဒဆိုင်ရာ တွက်ချက်မှုကို ရှေးခေတ်နေကြတ်မှတ်တမ်းများ သို့မဟုတ် ကောင်းကင်သက်ရှိများကို စောင့်ကြည့်မှုများအတွက် ရက်စွဲတစ်ခုကို သတ်မှတ်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်၊ တစ်ခါတစ်ရံ ပြက္ခဒိန်နှစ်ခုတွင် ပေးထားသည့် ရက်စွဲတစ်ခုလည်း ရှိသည် (အတွဲ II နှင့် III ရှိ အချိန်ကာလဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများကို ကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ယုဒပြည်၏ နောက်ဆုံးဘုရင်များ၏ နှစ်များနှင့် နေဘုက္ကဒ်နတ်ဇား၏ အုပ်ချုပ်မှုနှစ်အချို့အကြား ထပ်တူကျမှုများ ရှိသည်။ နေဘုက္ကဒ်နတ်ဇား၏ နှစ်များကို ဗာဗုလုန်တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များက တွေ့ရှိထားသည့် နက္ခတ္တဗေဒဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ၊ ထို့ပြင် ပတိုလမီ၏ နက္ခတ္တဗေဒဆိုင်ရာ အယ်လ်မာဂတ်စ်ဟု လူသိများသော မှတ်တမ်းများနှင့် ၎င်း၏ ဘုရင်များစာရင်းမှ သိရှိထားသည့်အတွက်၊ ဤယုဒဘုရင်များ၏ နှစ်များကို ဘီစီရက်စွဲသတ်မှတ်မှုနှင့် ညှိနိုင်သည်။ ထို့ပြင် ကာကာမြို့တိုက်ပွဲတွင် အာဟပ်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းအားဖြင့် အာရှုရိလီမုစာရင်းများနှင့် သွယ်ဝိုက်သောဆက်သွယ်မှုတစ်ခုလည်း ရှိသည် (သို့သော်၊ ၎င်းကို ကျမ်းစာမဟုတ်သော စာရွက်စာတမ်းများတွင်သာ ဖော်ပြထားသည်)။ သို့သော် အစောပိုင်းကျမ်းစာရက်စွဲများအတွက်၊ ဤနောက်ပိုင်းတွင် ပိုမိုသေချာသော ရက်စွဲများမှ ကျမ်းစာအချိန်ကာလဖော်ပြချက်များကို နောက်ပြန်ခြေရာခံရန် မူတည်နေရပြီး၊ ဤလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ထင်မြင်ယူဆချက်များ ကွဲပြားနိုင်သည့် နေရာရှိသည်။ တိကျသောအချက်အလက်များသည် ရှားပါးပြီး၊ ရေတွက်စနစ်များ ကွဲပြားသည်။ ထို့ကြောင့် ရှေးခေတ်အချိန်ကာလဆိုင်ရာ ကျွန်ုပ်တို့၏ဗဟုသုတသည် တဖြည်းဖြည်း စုဆောင်းလာခဲ့ပြီး ယခုအချိန်ထိ ပြည့်စုံမှုမှ ဝေးကွာနေသေးသည်။

The B.C. Dating of Old Testament Events.—It is possible to date Old Testament events in the b.c. scale only where there is a time statement that can be equated with a known historical date. Astronomical calculation can be used to fix a date for which we have ancient eclipse records or observations of the heavenly bodies, and sometimes a date that is given in two calendars (see chronology articles in Vols. II and III). Thus we have synchronisms between the years of the last kings of Judah and certain years of the reign of Nebuchadnezzar. Since the years of Nebuchadnezzar are known from astronomical data found by archeologists in Babylonia, also from observations recorded in Ptolemy’s astronomical work known as the Almagest, and from his canon of the kings, the years of these kings of Judah can be aligned with the b.c. dating. Also we have an indirect contact with the Assyrian limmu lists by means of a reference to Ahab in the Battle of Qarqar (mentioned, however, only in non-Biblical documents). But for the early Biblical dates we are dependent on tracing back the line of Bible time-statements from these later more certain dates, and there is room for difference of opinion in this process. Specific information is scarce, and systems of reckoning vary; hence our knowledge of ancient chronology has accumulated gradually and is still far from complete.

ဖန်ဆင်းခြင်းမှ စတင်သော အေအမ်ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်း။— ကမ္ဘာဦးကျမ်းသည် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းဆိုင်ရာ ခေတ်ကာလတစ်ခုကို မပေးထားပေ၊ သို့သော် ရှေးခေတ်သုတေသီများသည် ဖန်ဆင်းခြင်းမှ နှစ်များကို အန်နိုမွန်ဒီ (“ကမ္ဘာ၏နှစ်”၊ အေအမ် ၁၊ ၂ စသည်ဖြင့် အတိုကောက်) ဟုရေတွက်ခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် အာဗြဟံအထိ အုပ်စိုးသူများ၏ ဆွေစဉ်မျိုးစဉ်များအပေါ် အခြေခံသည်။ ဤဆွေစဉ်မျိုးစဉ်များသည် ပြည့်စုံပြီး မှန်ကန်စွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပါက၊ အာဒံမှ အာဗြဟံအထိ အတိအကျသော အချိန်ကာလများကို ပေးနိုင်မည်။ သို့သော် အေအမ်အဆင့်သတ်မှတ်မှုတစ်ခုသည် ပုံသေစတင်ရာနေရာတစ်ခု လိုအပ်သည်။ စာရေးသူတစ်ဦးစီ၏ ဘီစီ အေအမ် ၁ (၁) အတွက် ရက်စွဲသည် (၁) မက်ဆိုရက်တစ်သို့မဟုတ် အယ်လျယ်အက်စ်အက်စ် ကိန်းဂဏန်းများကို ရွေးချယ်မှုအပေါ် (အနီးစပ်ဆုံး တစ်ထောင်ငါးရာနှစ်ခန့် ကွာခြားမှု) နှင့် (၂) ဤအရာများနှင့် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းဆိုင်ရာ အခြားအချိန်ကာလဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုအပေါ် မူတည်ပြီး ကွဲပြားသည်။ ဤအကြောင်းကြောင့် အေအမ်ရက်စွဲသည် စာရေးသူ၏သီအိုရီမှလွဲ၍ အခြားအခြေခံမရှိပေ။

A.M. Dating From Creation.—Genesis furnishes no era dating, but older chronologists counted years from Creation as anno mundi (“in the year of the world,” abbreviated a.m.) 1, 2, etc., based on the patriarchal genealogies. These genealogies, if complete and if correctly interpreted, would give exact intervals from Adam to Abraham. But an a.m. scale requires a fixed starting point. Each writer’s b.c. date for a.m. 1 (1) varies with his choice of the Masoretic or the LXX figures (nearly 1,500 years’ difference), and (2) his interpretation of these and all other OT chronological data. For this reason an a.m. date has no basis other than the writer’s theory.

ပုံနှိပ်ကျမ်းစာများရှိ အနားသတ်ရက်စွဲများ။— ဂျိမ်းအဿှာရ်မှ အာချဘီရှော့ဂျိမ်းအဿှာရ်၏ အန်းနယ်လ်စ် (၁၆၅၀-၅၈ တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်) မှ အေအမ်ရက်စွဲများသည် ကေဂျဗွီ၏ အနားသတ်တွင် ပထမဆုံးပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။ ကေဂျဗွီသည် မူလက ရက်စွဲများမပါရှိခဲ့ပြီး၊ အဿှာရ်၏ရက်စွဲများကို ဖော်ပြသော ပထမဆုံးကျမ်းစာမဟုတ်ပေ၊ ၎င်းတို့သည် ၁၆၆၂ တွင် ပြင်သစ်ကက်သလစ်လက်တင်ကျမ်းစာတွင် အနားသတ်တွင် ပုံနှိပ်ခဲ့သည်။ အဿှာရ်၏ရက်စွဲများ (အေအမ်သာလျှင်) သည် ၁၆၇၉ တွင် အောက်စဖို့ဒ်ကျမ်းစာတွင် ပေါ်ထွက်ခဲ့ပြီး၊ ဂိုဏ်းချုပ်ဝီလျံလွိုက် မှ နေရာအချို့တွင် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားသော ကိန်းဂဏန်းများဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ အေအမ်နှင့် ဘီစီရက်စွဲများကို ၁၇၀၁ တွင် လန်ဒန်ထုတ်ဝေမှုတွင် (လွိုက်မှပင်ဖြစ်နိုင်သည်) ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဤရက်စွဲများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် အဿှာရ်မှဖြစ်သော်လည်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားပြီး၊ တရားဝင်ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ ထည့်သွင်းထားသော်လည်း၊ စာဖတ်သူမျိုးဆက်များက ကျမ်းစာ၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် လက်ခံလာသည်အထိ ဆက်လက်ပုံနှိပ်ခဲ့သည်။

Marginal Dates in Printed Bibles.—a.m. dates taken from Archbishop James Ussher’s Annals (published 1650-58) were the first to appear in the margin of the KJV. The KJV carried no dates originally, and was not the first Bible to present those of Ussher, which had been printed in the margin of a French Catholic Latin Bible in 1662. Ussher’s dates (a.m. only) appeared in an Oxford Bible in 1679, with the figures revised in spots by Bishop William Lloyd; his a.m. and b.c. dates were incorporated (probably by Lloyd also) into a London edition of 1701. Thenceforth these dates, generally credited to Ussher but partly revised, and inserted without any official authorization, continued to be printed until they were almost viewed as a part of the Bible by generations of readers.

၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် ကျမ်းစာများစွာသည် နောက်ပိုင်းဗဟုသုတအပေါ်အခြေခံသော အချိန်ကာ လဇယားအသစ်များကို ထဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ အဿှာရ်၏ရက်စွဲဟောင်းများကို အနားသတ်တွင်ထားရှိခဲ့သည် ဖြစ်စေ၊ လုံးဝဖယ်ရှားခဲ့သည်ဖြစ်စေ။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်များတွင် ခေတ်မီသော အနားသတ်ရက်စွဲအစုံသည် ကေဂျဗွီ၏ထုတ်ဝေမှုအသစ်တွင် ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဆင်တူရက်စွဲများသည် ၁၉၇၄ တွင် ကော်လင်း ထုတ်ဝေမှု ကေဂျဗွီတွင် နောက်ဆုံးအနေဖြင့်ပေါ်ထွက်ခဲ့သည် (ထိုအချိန်တွင် ကျမ်းစာအများစုတွင် အနားသတ်ရက်စွဲများမရှိတော့ပေ)။ ဒါဝိဒ်မပေါ်မီဖြစ်ရပ်များကို ရာစုနှစ်များဖြင့်သာ ရက်စွဲသတ်မှတ် ထားပြီး၊ နောက်ပိုင်းရက်စွဲများသည် အဿှာရ်၏ရက်စွဲများနှင့် ကွဲပြားသော်လည်း တစ်သမတ်တည်း မဟုတ်ပေ။ ဧဇရာ ၇ တွင် ထူးဆန်းသောပြောင်းလဲမှုတစ်ခုပေါ်ထွက်လာသည်။ ဧဇရာ၏ ယေရုဆလင် သို့ခရီးသည် ဘီစီ ၄၂၈ ဟု ရက်စွဲသတ်မှတ်ထားပြီး၊ နေဟမိရောက်ရှိပြီးနောက် အချိန်ကြာရှည်ဖြစ် သည်။ ၎င်းသည် ကျမ်းစာမှတ်တမ်းနှင့် ဆန့်ကျင်သည့်သီအိုရီတစ်ခုအပေါ် အခြေခံပြီး၊ ထိုဖြစ်ရပ်ကို အာတာဇာဇီး၏ခုနစ်နှစ်မြောက်နှစ်မဟုတ်ဘဲ၊ သုံးဆယ့်ခုနစ်နှစ်မြောက်နှစ်တွင် ထားရှိသည်။

In the latter part of the 19th century many Bibles included new chronological tables based on later knowledge, while retaining the old “Ussher” dates in the margin or omitting them entirely. In the 1950’s a modernized set of marginal dates came out in a new KJV edition. Similar ones appeared as late as 1974 in a Collins edition of the KJV (although most Bibles by then had no marginal dates): Events before David are dated only by centuries, and later dates differ from Ussher’s, though not consistently. In Ezra 7 there appears a curious shift; Ezra’s journey to Jerusalem is dated 428 b.c., long after Nehemiah’s arrival. This is based on a theory that, contradicting the Bible account, puts that event in the 37th, not the 7th, year of Artaxerxes.

အပိုင်း ၂။ ကျမ်းစာမှတ်တမ်းတွင် အချိန်ကာလသတ်မှတ်ခြင်း

part ii: chronology in the bible record

ရှေးခေတ်အချိန်ကာလသတ်မှတ်မှုစနစ်များ ကွဲပြားမှုနှင့် နောက်ပိုင်းကျမ်းစာစကားပြန်များ၏ သီအိုရီများစွာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရာတွင်၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းဖြစ်ရပ်များကို ဘီစီရက်စွဲများသတ်မှတ်ရာတွင် အသုံးပြုရမည့်နည်းလမ်းများကို ထွက်မြောက်ရာ မှသည် အနှစ်လေးဆယ်လှည့်လည်ခြင်းအဆုံးအထိ အထူးသဖြင့် စဉ်းစားရန်လိုအပ်သည်။ ဤရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းသည် အချက်နှစ်ခုပေါ်တွင် မူတည်သည်။ (၁) အချက်အလက်ရင်းမြစ်ပါသော ကျမ်းစာစာသား၊ နှင့် (၂) ထိုစာသားတွင်ပါသော အချိန်ကာလဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များ၏ အဓိပ္ပာယ်ပြဿနာ။

In view of all the differing ancient systems of chronology and of the numerous theories of later interpreters of the Bible, it becomes necessary to consider the methods to be used in assigning b.c. dates to the Old Testament events, particularly down through the Exodus to the end of the 40 years’ wandering. This dating hinges on two points: (1) the text in which the source information is found, and (2) the problem of the meaning of the time statements in that text.

၁. ကမ္ဘာဦးကျမ်းရှိ အချိန်ဖော်ပြချက်များ

I. Time Statements in Genesis

ဟီဘရူး၊ ဆမာရိတန်နှင့် ဆက်ပတူးဂျင့်စာသားများ—ကျွန်ုပ်တို့၏ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ မူရင်းစာသားသည် အခန်းအနည်းငယ်မှလွဲ၍ ဟီဘရူးဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသည်။ ယနေ့အသုံးပြုနေသော ဘာသာပြန်များသည် ရာစုနှစ်များစွာကပင် ဂျူးလူမျိုးများက စာမူတစ်ခုမှတစ်ခုသို့ ဂရုတစိုက်ကူးယူပေးထားသော မာဆိုရက်တစ်စာသားမှ လုံးဝနီးပါး ပြုလုပ်ထားသည် (စာမျက်နှာ ၂၄-၂၆ ကို ကြည့်ပါ)။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဟီဘရူးစာသားရှိ ဘိုးဘေးများ၏ နှစ်အရေအတွက်သည် ဂျူးနှင့်တစ်ပိုင်းနတ်ဘုရားကိုးကွယ်သူ ဆမာရိတန်များက ထိန်းသိမ်းထားသော ဟီဘရူးစာသား၏ မူကွဲပုံစံဖြစ်သည့် ဆမာရိတန်ပန်တာတုခ်နှင့် ကွဲပြားသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ခုနှင့် ကွဲပြားသည့် ဆက်ပတူးဂျင့်စာသားသည် ဘီစီ တတိယရာစုတွင် အလက်ဇန္ဒြီးယားတွင် စတင်ဘာသာပြန်ထားသော ဂရိဘာသာပြန်ဖြစ်သည် (စာမျက်နှာ ၃၉ ကို ကြည့်ပါ)။ ၎င်းသည် ဘိုးဘေးအချို့၏ နှစ်အရေအတွက်ကို ပိုမိုမြင့်မားစွာ ဖော်ပြထားပြီး၊ အာဖက်ဇဒ်ပြီးနောက် ဒုတိယကိနန်ကို ထည့်သွင်းထားကာ အခြားကွဲပြားမှုများလည်း ရှိသည်။

The Hebrew, Samaritan, and Septuagint Texts.—The original text of our Old Testament, except a few chapters, was written in Hebrew. The translations in use today are made almost entirely from the Masoretic text, which has been handed down by the Jews through the centuries, copied from one manuscript to another with scrupulous care (see pp. 24–26). In Genesis the years of the patriarchs in the Hebrew text differ from those in the Samaritan Pentateuch, a variant form of the Hebrew text preserved by the half-Jewish, half-pagan Samaritans. Different from both of these are the figures in the Septuagint, a Greek translation begun in the 3d century b.c. in Alexandria (see p. 39). It gives higher figures for several patriarchs, inserts a second Cainan after Arphaxad, and shows other differences.

ဖန်ဆင်းခြင်းမှ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအထိ စုစုပေါင်းနှစ်အရေအတွက်များမှာ—ဟီဘရူး၊ ၁,၆၅၆ နှစ်၊ ဆမာရိတန်၊ ၁,၃၀၇ နှစ်၊ ဆက်ပတူးဂျင့်၊ ၂,၂၄၂ (သို့မဟုတ် ၂,၂၆၂၊ စာမူများ ကွဲပြားသည်)၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ အာဗြဟံအထိ—ဟီဘရူး၊ ၃၅၂ နှစ်၊ ဆမာရိတန်၊ ၉၄၂ နှစ်၊ ဆက်ပတူးဂျင့်၊ ၁,၂၃၂ (သို့မဟုတ် ၁,၁၃၂) ဖြစ်သည်။

The totals from creation to the Flood are: Hebrew, 1,656 years; Samaritan, 1,307; Septuagint, 2,242 (or 2,262; manuscripts vary); from the Flood to Abraham: Hebrew, 352 years; Samaritan, 942; Septuagint, 1,232 (or 1,132).

ပန်တာတုခ်၏ သိရှိထားသမျှ မာဆိုရက်တစ်စာမူများသည် မူရင်းများမှ ၁,၀၀၀ နှစ်ကျော်အကွာရှိ နောက်ကျသော ကူးယူစာမူများဖြစ်သောကြောင့်၊ ဆက်ပတူးဂျင့်ဘာသာပြန်ချိန်မှစ၍ ဘိုးဘေးများ၏ နှစ်အရေအတွက်များ ပြောင်းလဲသွားသည်ဟု ပညာရှင်အချို့က ယူဆကြသည်။ သို့သော် စာမူ၏သက်တမ်းသည် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုတည်းသော အချက်မဟုတ်ပေ။ နှစ်ခုအနက် နောက်ကျသောစာမူသည် မူရင်းမသိရသေးသော စာသားနှင့် ပိုမိုနီးကပ်သော စကားလုံးများကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပြီး၊ ဂရုမစိုက်ဘဲ ကူးယူထားသော သို့မဟုတ် ရှေးကျသော်လည်း ယိုယွင်းနေသော စာသားမှ ကူးယူထားသော သက်တမ်းပိုရှည်သော စာမူထက် ပိုမိုတိကျနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် “အောက်ပိုင်း” သို့မဟုတ် စာသားဝေဖန်ရေးပညာရှင်၏ လုပ်ငန်းသည် မတူညီသော သက်သေအထောက်အထားများမှ မည်သည့်စာသားပုံစံသည် မူရင်းမှ ပြောင်းလဲသွားဖွယ်ရှိသည်ကို ဆုံးဖြတ်ရန် ပါဝင်သည်။

Since the oldest known Masoretic manuscripts of the Pentateuch are late copies, more than 1,000 years away from the originals, some scholars have thought that the figures’ for the patriarchs had become changed since the time when the Septuagint translation was made. But the age of a manuscript is not the sole deciding factor. The later of any two copies may preserve the wording of a text much nearer to the unknown original than a much older manuscript copied carelessly or from an old but already corrupted text. Thus the work of the “lower” or textual critic involves determining, from various kinds of evidence, which form of the text has most likely been changed from the original.

ဘိုးဘေးများ၏ အသက်အရွယ်အတွက် ဆမာရိတန်စာသားသည် ဟီဘရူးစာသားထက် ယုံကြည်စိတ်ချမှု နည်းပါးသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့၏အမြင်များနှင့် ကိုက်ညီရန် အခြားနေရာများတွင် စကားလုံးများကို ပြင်ဆင်ထားသည်ကို တွေ့ရသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အခြားနေရာများ (ဒံယလတွင်ကဲ့သို့) ၎င်းတို့၏အတွေးအမြင်များကို ထည့်သွင်းခဲ့သော ဆက်ပတူးဂျင့်ဘာသာပြန်သူများသည် ဂရုတစိုက်ကူးယူသော ဟီဘရူးစာသားများထက် မျိုးရိုးဇယားကို ပြင်ဆင်ထားသော ပုံစံကို တင်ပြဖွယ်ရှိသည်။

For the ages of the patriarchs the Samaritan text is less trustworthy than the Hebrew, because we find in other places revisions of the wording to agree with their views. And the Septuagint translators, who elsewhere (as in Daniel) injected their own ideas, are thus more likely than the meticulous Hebrew copyists to present a revised form of the genealogy.

ဟီဘရူးစာရင်းများကို ဦးစားပေးရသည့် အကြောင်းအမျိုးမျိုး—ဆပ်ထူးဂျင့် (Septuagint) လက်ရေးစာမူအချို့တွင် မသုသလသည် သူ၏သားမွေးဖွားချိန်တွင် အသက် ၁၆၇ (တစ်ရာခုနစ်ဆယ့်ခုနစ်) နှစ်ရှိသဖြင့် ရေကြီးမှုမှ ၁၄ (ဆယ့်လေး) နှစ်ကျော်လွန်သက်ရှည် နေထိုင်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အခြားလက်ရေးစာမူများတွင် သူ၏အသက်ကို ၁၈၇ (တစ်ရာရှစ်ဆယ့်ခုနစ်) နှစ်ဟု ဖော်ပြထားပြီး ဤအခက်အခဲကို ရှောင်ရှားထားသည်။ ထို့ပြင် ဆပ်ထူးဂျင့်ဗားရှင်းကို ဘာသာပြန်သူများသည် ကျွန်ုပ်တို့ထံသို့ ဟီဘရူးစာသားကို လွှဲပြောင်းပေး အပ်ခဲ့သော နောက်ပိုင်းမာဆိုးရတ် (Masoretes) များထက် ဂဏန်းများကို ပြောင်းလဲရန် ပိုမိုဖြစ်နိုင် ခြေရှိသည့် အခြားအကြောင်းအမျိုးမျိုးလည်း ရှိသည်။ အလက်ဇန္ဒရီးယားတွင် ဆပ်ထူးဂျင့်ကို ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သော ဂရိဘာသာစကားပြောသည့် ဂျူးလူမျိုးများသည် ၎င်းအတွက် ပညာရှင်ဂရိကမ္ဘာ ၏ လေးစားမှုကို ရယူလိုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် မူရင်းစာသား၏ စာလုံးများကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် ပါလက်စတိုင်းဂျူးလူမျိုးများထက် များစွာလျော့ရဲခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။ ၎င်းတို့၏ ဘာသာပြန်ဗား ရှင်းသည် ဂရိဘာသာစကားပြောသူများအတွက် ပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ၎င်းတို့သည် အစောဆုံးခေတ်များ၏ အချိန်ကာလဇယားကို ထိုစဉ်က အလက်ဇန္ဒရီးယန်းဒဿနိကဗေဒယုံကြည် ချက်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်စွမ်းရှိပြီး ဂရိစိတ်ထဲတွင် ပိုမိုအကျိုးဆီလျှော်ပုံပေါက်စေလိုပါက၊ ၎င်းတို့သည် ကာလများကို တတ်နိုင်သမျှ ရှည်လျားစေပြီး၊ ရေကြီးမှုအလွန်တွင် သက်တမ်းနှင့် ဖခင်မှသားသို့ ကာလအပိုင်းအခြားများ၏ ရုတ်တရက်ကျဆင်းမှုကို ချောမွေ့စေရန် သဘာဝကျကျ လုပ်ဆောင်လိမ့် မည်။ ထိုသို့ပင် ၎င်းတို့၏ ဂဏန်းများသည် ထပ်ခါတလဲလဲ ၁၀၀ (တစ်ရာ) နှစ်ပိုမိုမြင့်မားစွာ ဖော်ပြ ထားသည် (ဇယား ၂၄၈၊ ၂၈၉ စာမျက်နှာများကို ကြည့်ပါ)။

Reasons for Preferring the Hebrew Lists.—Some Septuagint manuscripts, having Methuselah 167 at his son’s birth, thus make him survive the Flood 14 years; other manuscripts, making him 187, avoid this difficulty. Also there are other reasons why the translators of the Septuagint version were more likely to have changed the figures than the later Masoretes, who handed down the Hebrew text to us. The Greek-speaking Jews who translated the Septuagint in Alexandria wished to win for it the respect of the learned Greek world. It is known that they were much less strict about preserving the letter of the original than were the Palestinian Jews. Their version was made for Greek-speaking readers. If they wished to make the chronology of the earliest ages compare favorably with the beliefs of the current Alexandrian philosophy and seem more reasonable to the Greek mind, they would naturally lengthen the periods as much as possible, and smooth down the sudden drop, after the Flood, in the life span and the interval from father to son; and that is exactly what their figures do, repeatedly running 100 years higher (see tables, pp. 248, 289).

အချို့သော ပညာရှင်များက ဆပ်ထူးဂျင့်သည် မူရင်းမှန်ကန်သော စာသားမှ ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်ဟု အငြင်းပွားခဲ့သော်လည်း၊ ခရစ်တော်၏ ကာလမတိုင်မီ လုပ်ဆောင်ခဲ့သော မာဆိုးရတ်များသည် ခရစ်ယာန်များက အဓိကအသုံးပြုခဲ့သော ဆပ်ထူးဂျင့်ကို ယုံကြည်မှုလျော့ကျစေရန် ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည် သို့မဟုတ် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်ဟု ဆိုကြသည်။ သို့သော် အကယ်၍ ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့မည်ဆိုပါက၊ ဂျူးလူမျိုးများသည် ယေရှု၏ မေရှိယဖြစ်မှုကို သက်သေပြရန် ခရစ်ယာန်များအသုံးပြုခဲ့သော ၇၀ (ခုနစ်ဆယ်) ပတ်ကျမ်းပိုဒ်နှင့် အခြားပရောဖက်ပြုချက်များကို မပြောင်းလဲဘဲ ထားရစ်ကာ၊ ဘိုးဘေးများ၏ အသက်များကဲ့သို့သော အသေးအဖွဲအချက်များကို ပြောင်းလဲခဲ့သည်မှာ အကြောင်းမရှိပေ။ အကယ်၍ မာဆိုးရတ်များသည် ၎င်းတို့၏ စာသားများကို စကားလုံးတစ်လုံးချင်း ထိန်းသိမ်းရန် အလွန်အမင်း ဂရုတစိုက်ကူးယူခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ဆန့်ကျင်သော သက်သေများစွာကို ထိန်းသိမ်းထားခဲ့မည်ဆိုပါက၊ ၎င်းတို့၏ စာသားသည် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အယူအဆများကို မြှင့်တင်ရန် စာသားကို လွတ်လပ်စွာ ပြုပြင်ခဲ့သော အလက်ဇန္ဒရီးယန်းဘာသာပြန်သူများထက် ဦးစားပေးသင့်သည်။ ဤမေးခွန်းကို အပြည့်အဝဖြေရှင်းရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ သေမင်းပင်လယ်ကျမ်းစာများသည် တစ်ခါတစ်ရံ ဆပ်ထူးဂျင့်၏ ကွဲလွဲသောစကားလုံးများကို ထောက်ခံထားသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် မာဆိုးရတ်ဟီဘရူးစာသား၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကိုလည်း အတည်ပြုထားပြီး၊ ထိုစာသားသည် ကက်သလစ်နှင့် ပရိုတက်စတင့်ဘာသာပြန်များစွာ၏ အခြေခံဖြစ်ပြီး အများဆုံးလက်ခံထားသော ဘာသာပြန်များဖြစ်သည်။ ဤဝေဖန်ချက်သည် ထိုအချိန်ကာလတည်းက လိုက်နာထားသော အလေ့အထကို လိုက်နာပြီး ဘိုးဘေးများအကြောင်း ဆွေးနွေးမှုကို ဟီဘရူးစာသားအပေါ် အခြေခံမည်ဖြစ်သည်။

Some scholars have contended that the Septuagint was translated from the correct text, but that the Masoretes, working this side of the time of Christ, made or perpetuated changes to discredit the Septuagint because it was the version largely used by the Christians. But if this were so, why would the Jews alter such minor points as the ages of the patriarchs and leave unchanged the 70 weeks and other prophecies used by Christians to prove the Messiahship of Jesus? If the Masoretes copied their texts so conscientiously as to retain, word for word, so many evidences against themselves, their text should be preferred to that of the Alexandrian translators, who took liberties with the text to advance their own ideas. This question cannot be settled with certainty. Though the Dead Sea scrolls sometimes support a variant Septuagint wording, they have also confirmed the trustworthiness of the Masoretic Hebrew text, on which have been based the most noteworthy and widely accepted translations, both Catholic and Protestant. This commentary will follow that time-honored practice and base the discussion of the patriarchs on the Hebrew text.

II. သမ္မာကျမ်းစာ ခေတ်သတ်မှတ်နည်း၏ အခြေခံမူများ

II. Some Principles of Bible Chronology

သမ္မာကျမ်းစာ၏ အချိန်ဖော်ပြချက်များကို ခေတ်သတ်မှတ်ရာတွင် တွက်ချက်ရန်၊ ပဉ္စမကျမ်းနှင့် အခြားကျမ်းစာများတွင် သက်ဆိုင်သော ဟီဘရူးဘာသာစကားနှင့် ရေတွက်နည်း၏ ယေဘုယျအခြေခံမူများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။ စာကြောင်း၏အဓိပ္ပာယ်သည် ယခုကျွန်ုပ်တို့အတွက် ဘာသာပြန်ပြီးနောက် စကားလုံးများ၏အဓိပ္ပာယ်မဟုတ်ဘဲ၊ ရှေးခေတ်ရေးသားသူသည် ထိုစကားလုံးများကို အသုံးပြုစဉ်က ဆိုလိုရင်းကို သတိထားရမည်။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် “သား” ဆိုသည်မှာ မြေးဖြစ်နိုင်သည် (ကမ္ဘာကတ် ၃၁:၅၅၊ ဆီ. အခန်းကျမ်း ၄၃)၊ “ညီ” ဆိုသည်မှာ တူဖြစ်စေ၊ ဦးလေးဖြစ်စေ ဖြစ်နိုင်သည် (ကမ္ဘာကတ် ၁၄:၁၂၊ ၁၆၊ ၂၉:၁၀-၁၂)။ နောဧသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအချိန်တွင် ၆၀၀ နှစ်ရှိသည်ဟူသော ရိုးရှင်းသောဖော်ပြချက်ပင်လျှင် မတိကျဘဲ ယေဘုယျအားဖြင့် နားလည်မှုလွဲမှားတတ်သည်။

In converting the time statements of the Bible into chronological computation, we must consider certain general principles of the Hebrew language and mode of reckoning that apply to the Pentateuch and to other scriptures as well. It should be kept in mind that the meaning of a sentence is not necessarily what the words mean to us now, even after they are translated, but what the ancient writer meant when he used those words. In the Bible, “son” may mean a grandson (Gen. 31:55, cf. v. 43); “brother” may mean a nephew or an uncle (Gen. 14:12, 16; 29:10–12). Even so simple a statement as the fact that Noah was 600 years old at the time of the Flood can be, and generally is, misunderstood.

အသက်ဖော်ပြပုံနည်း။—နောဧသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းဖြစ်စဉ်တွင် “အသက် ၆၀၀ နှစ်ရှိ” —စာသားအရ “၆၀၀ နှစ်သားတစ်ဦး”—ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာကတ် ၇:၆)။ ဤစကားစုသည် အဓိပ္ပာယ်ရှင်းလင်းစေရန် ထိုအခန်းတွင်ပင် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ပထမဆုံးပြည့်စုံသော ရက်စွဲသတ်မှတ်ပုံဖော်မြူလာဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ “နောဧ၏ဘဝ၏ ၆၀၀ နှစ်မြောက်နှစ်တွင်၊ ဒုတိယလ၊ ထိုလ၏ ၁၇ ရက်မြောက်နေ့တွင်၊ ထိုနေ့တွင်ပင် ကြီးမားသောနက်ရှိုင်းသောရေပေါက်များအားလုံး ပြည့်လျှံလာခဲ့သည်” (အခန်းကျမ်း ၁၁)။ ထို့ကြောင့် “၆၀၀ နှစ်သားတစ်ဦး” ဆိုသည်မှာ နောဧသည် ကျွန်ုပ်တို့နားလည်သည့်အတိုင်း ၆၀၀ နှစ်ပြည့်မဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ ၆၀၀ နှစ်မြောက်နှစ်တွင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ခေတ်သစ်ရေတွက်နည်းတွင် ကလေးတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ပထမနှစ်တွင် လများပေါင်းမည်မျှရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ၎င်းသည် ပထမနှစ်ပြီးဆုံးချိန်တွင် ပထမမွေးနေ့သို့ရောက်ရှိပြီး၊ ထိုပထမမွေးနေ့မတိုင်မချင်း တစ်နှစ်အရွယ်ဟု မမှတ်ယူပါ။ သို့သော် ထိုနေ့သို့ရောက်သောအခါ ၎င်း၏ဒုတိယနှစ်စတင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ၂၁ နှစ်ပြည့်မည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ ၂၁ နှစ်မြောက်နှစ်ပြီးဆုံးပြီးနောက်၊ ၎င်းသည် ၂၂ နှစ်မြောက်နှစ်တစ်လျှောက်လုံး ၂၁ နှစ်အရွယ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်အထိ၊ ၎င်းပြီးဆုံးချိန်တွင် ၂၂ နှစ်အရွယ်သို့ရောက်သည်ဟု ဆိုသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် နောဧအား ၎င်း၏ ၆၀၀ နှစ်မြောက်နှစ်ပြီးဆုံးချိန်တွင်သာ ၆၀၀ နှစ်အရွယ်ဟု ရေတွက်မည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဟီဘရူးများက ၎င်း၏ ၆၀၀ နှစ်မြောက်နှစ်တွင် “၆၀၀ နှစ်သားတစ်ဦး” ဟု ရေတွက်သည် (ကမ္ဘာကတ် ၅:၃၂ ကိုကြည့်ပါ)။

The Method of Expressing Age.—Noah was “six hundred years old”—literally, “a son of 600 years”—when the Flood came (Gen. 7:6). What this phrase means is made clear in the same chapter by the first complete dating formula given in the Bible: “In the six hundredth year of Noah’s life, in the second month, the seventeenth day of the month, the same day were all the fountains of the great deep broken up” (v. 11). Therefore “a son of 600 years” does not mean that Noah was 600 years old as we understand it, but that he was in his 600th year, still unexpired. In our modern reckoning we say that a child is so many months old in his first year. He reaches his first birthday at the end of his first years, and he is not considered one year old until that first birthday. But when he reaches that day his second year begins. So he will one day be 21 years old, after he has completed his 21st year; he will be 21 all through his 22d year until upon its completion he is said to reach the age of 22. We would count Noah 600 years of age only at the end of his 600th year, but the Hebrews counted him “a son of 600 years” in his 600th year (see on Gen. 5:32).

ဘိုးဘေးများ၏ ဆက်လက်သက်တမ်း။—နောဧသည် သူ၏ နှစ်ပေါင်းခြောက်ရာမြောက်နှစ်တွင် “နှစ်ပေါင်းခြောက်ရာ” ရှိသည်နည်းတူ၊ အာဒံသည် သေသ်မွေးဖွားသောအခါ သူ၏ နှစ်ပေါင်းတစ်ရာသုံးဆယ်မြောက်နှစ်တွင် နှစ်ပေါင်းတစ်ရာသုံးဆယ် ရှိရမည် (ကမ္ဘာဦး ၅:၃)၊ ကျွန်ုပ်တို့ပြောသော နှစ်ပေါင်းတစ်ရာသုံးဆယ်နှစ်သက်တမ်းမဟုတ်ပေ။ ဤမူအရ သေသ်သည် ကမ္ဘာ့နှစ်ပေါင်းတစ်ရာသုံးဆယ်မြောက်နှစ်တွင် (အန်နို မန်ဒီ သို့မဟုတ် အေအမ် ၁၃၀) မွေးဖွားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဘိုးဘေးများ၏ အကြီးဆုံးသားမွေးဖွားချိန်တွင် ၎င်းတို့၏ သက်တမ်းများကို ပေါင်းစည်းခြင်းသည် ဖန်ဆင်းခြင်းမှစ၍ ဆက်လက်နှစ်စဉ်စီးရီးတစ်ခုကို ပေးလိမ့်မည်။

Consecutive Ages of the Patriarchs.—Just as Noah was “600 years old” in his 600th year, so Adam must have been 130 years old in his 130th year when Seth was born (Gen. 5:3), and not what we call 130 years old. On this principle Seth was born in the 130th year of the world (anno mundi or a.m. 130); thus the sum of the ages of the patriarchs at the birth of each oldest son will furnish a continuous series of years from the creation only.

ဘိုးဘေးများကိုယ်တိုင် ၎င်းတို့၏ သက်တမ်းကို ထိုအချိန်တွင် မည်သို့ရေတွက်ခဲ့သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့သိရှိရန် နည်းလမ်းမရှိပေ။ နှစ်များကို မွေးနေ့များဖြင့် ရေတွက်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ပြက္ခဒိန်နှစ်၏ အစတွင် သက်တမ်းနှစ်တစ်နှစ်ကို စတင်ရေတွက်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ အကြောင်းမှာ နောဧ၏ နှစ်ပေါင်းခြောက်ရာတစ်မြောက်နှစ်သည် ပထမလ၏ ပထမရက်တွင် စတင်ပုံရသည် (ကမ္ဘာဦး ၈:၁၃)။ အရှေ့ဖျားဒေသတွင် ရှေးကျသော ဓလေ့အရ ကလေးတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ ပထမပြက္ခဒိန်နှစ်တွင် တစ်နှစ်သက်တမ်းရှိသည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ မွေးဖွားပြီး ရက်ပိုင်းအကြာတွင်ပင် နောက်နှစ်သစ်နေ့တွင် နှစ်နှစ်သက်တမ်းဟု ရေတွက်ကြသည်။ ဘိုးဘေးများသည် နောက်နှစ်သစ်နေ့ပြီးနောက် ပထမနှစ်ကို စတင်ခဲ့သည် (မှတ်ချက် ၄ ကို ကြည့်ပါ)၊ သို့မဟုတ် စာရင်းပြုစုသောအခါ ထပ်နေမှုကို ရှောင်ရှားရန် နံပါတ်များကို နောက်ပိုင်းတွင် ချိန်ညှိခဲ့သည်။

We have no way of knowing just how the patriarchs themselves counted their ages at the time. Presumably the years were not reckoned by birthdays, but by beginning each year of age at the beginning of the calendar year, for Noah’s 601st year seems to begin at the 1st day of the 1st month (Gen. 8:13). It has been the immemorial custom in the Far East to consider a child a year old in his first calendar year, and to count him two years old on the next New Year’s Day, even a few days after his birth. Either the patriarchs began the first year after the next New Year’s Day (see note 4), or else the numbers were adjusted later, when the list was made up, in order to avoid the overlap.

အပါအဝင် တွက်ချက်နည်း။ — သို့သော် အချိန်ကာလအတိုင်းအတာများကို တွက်ချက်ရာတွင် သာမန်အသုံးအနှုန်းမှာ အပါအဝင် တွက်ချက်နည်းဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ကာလတစ်ခု၏ အစနှင့်အဆုံးရှိ မပြည့်ဝသောရက်များ၊ နှစ်များစသည်တို့ကို အပြည့်အဝယူနစ်များကဲ့သို့ တွက်ချက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထင်ရှားသောဥပမာမှာ ခရစ်တော်၏ သင်္ချိုင်းတွင်း သုံးရက်ကာလဖြစ်သည်။ သောကြာနေ့မွန်းလွဲမှ တနင်္ဂနွေနံနက်အထိ ("တတိယနေ့"၊ "သုံးရက်အတွင်း" နှင့် "သုံးရက်ပြီးနောက်" စသည့် ညီမျှသောအသုံးအနှုန်းများကို တစ်ခုတည်းသောစာရေးဆရာက မဿဲ ၁၇:၂၃၊ ၂၇:၄၀၊ ၆၃ တို့တွင် အသုံးပြုထားသည်)။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ အရှင်းလင်းဆုံးဥပမာမှာ ၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၁၈:၉၊ ၁၀ တွင် "သုံးနှစ်ကုန်ဆုံးသောအခါ" ဟူသော စကားရပ်သည် ကျွန်ုပ်တို့ တွက်ချက်သည့်အတိုင်းဆိုလျှင် နှစ်နှစ်ကြာကာလဖြစ်သည် (ဤအနက်ဖွင့်ကျမ်း ဒုတိယတွဲရှိ ခုနှစ်သက္ကရာဇ်ဆိုင်ရာဆောင်းပါးကို ကြည့်ပါ)။ သို့သော် ဤအသုံးအနှုန်းကို မောရှေကျမ်းများတွင်လည်း တွေ့ရသည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ညီများကို "သုံးရက်တိုင်တိုင် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်" သို့သော် သုံးရက်ပြည့်အောင် မထားခဲ့ပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် "တတိယနေ့" တွင် သီမောန်ကို ချည်နှောင်ကာ အခြားသူများကို အိမ်ပြန်စေခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၄၂:၁၇–၁၉)။ ထို့အပြင် "ထွက်မြောက်ရာနှစ်ပြီးနောက် ဒုတိယနှစ်" (တောလည်ရာ ၉:၁) ဆိုသည်မှာ အမှန်တွင် ထိုနှစ်နောက်ပိုင်း ပထမနှစ်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်သည် (စာမျက်နှာ ၁၈၆၊ ၁၈၇ ကိုကြည့်ပါ)။

Inclusive Reckoning.—But apparently the common usage in counting intervals of time was the inclusive reckoning, that is, counting the incomplete days, years, etc., at the beginning and end of a period as if they were whole units. The classic example is, of course, the three-day period of Christ in the tomb, from Friday afternoon to Sunday morning (see “the third day,” “in three days,” and “after three days” all used as equivalent expressions for the same period by the same writer: Matt. 17:23; 27:40, 63). The clearest Old Testament example is in 2 Kings 18:9, 10, where “at the end of three years” is what we would reckon as a two-year interval (see the article on chronology in Vol. II of this commentary), but the usage occurs also in the books of Moses. Joseph put his brothers “into ward three days,” but not three full days, for on “the third day” he bound Simeon and sent the others home (Gen. 42:17–19); and “the second year after” the Exodus (Num. 9:1) really means the year immediately following it, the first year being the year in which the period began (see pp. 186, 187).

မူရင်းစာရွက်စာတမ်းများအရ ဂျူးလူမျိုးများသာမက အခြားရှေးခေတ်လူမျိုးများသည်လည်း အပါအဝင် တွက်ချက်နည်းကို အသုံးပြုကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ဂရိလူမျိုးများက အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲများကြားရှိ လေးနှစ်တာ အိုလံပစ်ကာလကို "ငါးနှစ်တာကာလ" (pentaeteris) ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ရောမလူမျိုးများကလည်း ဆောင်းတော်သက်နေ့ (ထိုစဉ်က ဒီဇင်ဘာ ၂၅) ကို "ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မတိုင်မီ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့" ဟု ရည်ညွှန်းကြသည်။ ဤတွင် ၂၅ ရက်နှင့် ၁ ရက်နှစ်ရက်စလုံးကို ထည့်သွင်းတွက်ချက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းကာလများတွင်ပင် သာမန်စကားပြောဆိုမှုတွင် ဤကဲ့သို့ လျော့ရဲသော တွက်ချက်နည်းမျိုးကို တွေ့ရသော်လည်း သင်္ချာနည်းကျ တွက်ချက်မှုများတွင်မူ အချိန်ကာလကို တိကျစွာ တွက်ချက်လေ့ရှိသည်။

It is clear from source documents that not only the Jews but also other ancient peoples used inclusive reckoning, by counting the beginning and end of a period. We find the Greeks calling the 4-year Olympiad between Olympic Games a pentaeteris, or “5-year period,” and the Romans referring to the winter solstice (then December 25) as “the eighth day before” January 1—the 8th counting both the 25th and the 1st. Even in later times we find the looser reckoning in common speech, although in mathematical computation the time elapsed would be calculated exactly.

အစိတ်အပိုင်းနှင့် အလုံးစုံ။— ကျမ်းစာရေးသူများသည် တစ်ခါတစ်ရံ အရှေ့တိုင်းဆန်သော အသုံးအနှုန်းများကို အသုံးပြုလေ့ရှိသည်—သူတို့သည် ကာလတစ်ခုလုံးကို အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအတွက် အမည်ပေးပြီး၊ အမှန်တကယ်တွင် စတင်ပြီးဖြစ်သော ကာလ၏ နောက်ဆုံးအပိုင်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ကာဒေရှတွင် အစ္စရေးလူမျိုးများသည် တောထဲ၌ နှစ် (၄၀) လှည့်လည်ရန် အပြစ်ပေးခံရသည် (တောလည်ရာကျမ်း ၁၄:၃၃)။ ဤသည်မှာ အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာပြီးနောက် ရေတွက်သော ကျန်ကာလကို ဆိုလိုသည်။ အမှန်တွင် ဤသည်မှာ ဒုတိယနှစ်တွင်ဖြစ်ပြီး၊ ကာဒေရှမှ ခရီးဆုံးအဆင့်အထိ (၃၈) နှစ်သာ ကျန်ရှိသည် (တောလည်ရာကျမ်း ၂:၁၄)။ "အစ္စရေးသားများ"၏ (၄၃၀) နှစ်ကြာ နေထိုင်မှု (ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁၂:၄၀) — အစ္စရေးလူမျိုးများ မပေါ်ခင် အချိန်မှ အာဗြံအထိ (၁၈၄ စာမျက်နှာကိုကြည့်ပါ) — ဤကဲ့သို့သော တွက်ချက်မှုပုံစံ၏ ဥပမာတစ်ခုအဖြစ် ရှင်းပြနိုင်သည်။ ထို့အပြင်၊ တစ်နှစ်တည်းမွေးသော သားသုံးယောက်စာရင်းပါ ဖြစ်ရပ်နှစ်ခုကိုလည်း အောက်တွင် ရှင်းပြထားသည်။ သို့သော် သူတို့သည် သုံးယောက်တစ်ခါမွေးမဟုတ်သလို၊ ပထမဆုံးအမည်ပေးထားသော သားသည်လည်း အကြီးဆုံးမဟုတ်ပေ။

Parts and Wholes.—The Bible writers sometimes use another characteristically Oriental type of expression—they name the whole period for the part, meaning actually the latter part of a period that has already begun. For example, at Kadesh the Israelites were condemned to wander 40 years in the wilderness (Num. 14:33), that is, the remainder of that period, counted from the departure from Egypt. Actually this was already in the 2d year and only 38 years were left from Kadesh to the final stage of the journey (Deut. 2:14; see the tabulation on p. 187). The 430-year sojourning of “the children of Israel” (Ex. 12:40)—including the time from Abraham (see p. 184), long before there were any Israelites—can be explained as an example of such reckoning. Also explained below are two cases of three sons listed for one birth year; yet they were not triplets, and neither first-named son was the eldest.

အရှေ့တိုင်းသားများသည် အနောက်တိုင်းသားများထက် တိကျသောအချိန်ကို သိပ်ဂရုမစိုက်ဘဲ၊ ခန့်မှန်းချက်များနှင့် ပြည့်နှက်နံပါတ်များကို အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။ ကျမ်းစာဖတ်သူများသည် ဤအချက်ကို သတိထားရန် လိုအပ်သည်။ သို့သော် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းသည် အခြားရှေးဟောင်းစာရွက်စာတမ်းများထက် အချိန်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို ပိုမိုတိကျစွာ ဖော်ပြထားသည်။

The Oriental, generally less concerned with exact time than the Westerner, is more likely to use approximate time statements and round numbers, and the reader of the Bible needs to keep this in mind. But the Old Testament is far more specific in its time statements than any other ancient literary document.

၃။ ဘိုးဘေးများ၏ မျိုးဆက်

III. The Line of the Patriarchs

အာဒံမှ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအထိ ဘိုးဘေးများ။— က၊ ၅ တွင် ဖော်ပြထားသော ဘိုးဘေးမျိုးဆက်စာရင်းသည် အာဒံမှ စတင်ပြီး၊ သူ၏ ၁၃၀ နှစ်မြောက် (သို့မဟုတ် a.m. ၁၃၀၊ နှစ်များကို a.m. စကေးဖြင့် တွက်ချက်သူများအရ) တွင်မွေးဖွားသော ရှက်မှတစ်ဆင့် ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်။ ထို့နောက် ၁၀၅ နှစ်အကြာတွင် ဧနောက်၊ ထိုမှ ၉၀ နှစ်အကြာတွင် ကာဣနန် စသဖြင့် နောဧအထိ ရှိသည်။ နောဧ၏သက်တမ်းနှင့် ရှမ်မွေးဖွားချိန်အတွက် အခြားကျမ်းပိုဒ်များကို ကြည့်ရန် လိုအပ်သည်။ က၊ ၅:၃၂ တွင် "နောဧသည် ငါးရာနှစ်တို့ရှိသောအခါ၊ နောဧသည် ရှမ်၊ ဟာမ်၊ ယာဖက်တို့ကို မြင်လေ၏" ဟုသာ ဖော်ပြထားသည်။ ဤအချက်က သားသုံးယောက်သည် တစ်ချိန်တည်းမွေးဖွားသည်ဟု (သို့မဟုတ် ရှမ်သည် ဦးစွာမွေးဖွားသည်ဟု) ယူဆစရာဖြစ်သော်လည်း၊ က၊ ၇:၆ နှင့် ၁၁:၁၀ တို့ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ရှမ်သည် နောဧ၏ဦးဆုံးသားမဟုတ်ဘဲ၊ ရေလွှမ်းမိုးပြီး နှစ်နှစ်အကြာ (နောဧ အသက် ၆၀၀ တွင် ရေလွှမ်းမိုးခဲ့သည်) တွင် သူ၏အသက်သည် ၁၀၀ နှစ်ရှိပြီဖြစ်ရာ၊ သူသည် နောဧ အသက် ၅၀၂ တွင် မွေးဖွားကြောင်း သိရသည်။ ရှမ်ကို ပထမဦးစွာ ဖော်ပြရခြင်းမှာ သူ၏အရေးပါမှုကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည်။ ဤအရေးပါမှုသည် အသက်အရွယ်ကြောင့်မဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏မျိုးဆက်မှတစ်ဆင့် ဣသရေလလူမျိုးများ ဆင်းသက်လာခြင်းနှင့် သူ၏မျိုးရိုးစဉ်ဆက်သည် ဆက်လက်ရှင်သန်ခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။

The Patriarchs From Adam to the Flood.—The list of the patriarchs in Genesis 5 begins with Adam, then continues with Seth, born in Adam’s 130th year (or a.m. 130, according to those who construct an a.m. scale of years), followed by Enos, born 105 years later, Cainan, 90 years after that, and so on to Noah. For the age of Noah at the birth of Shem we must look elsewhere, for Genesis 5:32 says only that “Noah was five hundred years old: and Noah begat Shem, Ham, and Japheth.” This might be taken to indicate that the sons were triplets, or at least that Shem was the firstborn; but a comparison of Genesis 7:6 and 11:10 shows that Shem was not the eldest, born when his father was 500; instead, he was 100 years old two years after the Flood (which came when Noah was 600), and hence was born when Noah was 502 years old. Apparently Shem was named first because of his importance, which depended not on his age but on the fact that through him the genealogy was carried on, and possibly because through his line were descended the Israelites.

ဤဘိုးဘေးခေတ်၏ ဘီစီ (ခရစ်တော်မပေါ်မီ) ခုနှစ်များကို တိကျစွာ သတ်မှတ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ သမ္မာကျမ်းစာနှင့် ဘီစီခုနှစ်များကို ဆက်စပ်သော ပထမဆုံးအချက်များကို ဣသရေလနှင့် ယုဒရှင်ဘုရင်များ လက်ထက်တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည် (စာမျက်နှာ ၁၉၆ ကိုကြည့်ပါ)။

The b.c. dating of this patriarchal period is not possible to determine. The first links between Biblical and b.c. dating come in the time of the kings of Israel and Judah (see p. 196).

ရေကြီးရေလျှံခြင်း၏ အချိန်ကာလသတ်မှတ်ခြင်း။— ရေကြီးရေလျှံခြင်းသည် တစ်နှစ်နှင့် ဆယ်ရက်ကြာမြင့်ခဲ့သည်၊ နိုအာ၏ ခြောက်ရာနှစ်မြောက်နှစ်တွင် ဒုတိယလ၏ ဆယ့်ခုနစ်ရက်မှ နိုအာ၏ ခြောက်ရာတစ်နှစ်မြောက်နှစ်တွင် ဒုတိယလ၏ နှစ်ဆယ့်ခုနစ်ရက်အထိ ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၈:၁၄ ကို ကြည့်ပါ)။

The Chronology of the Flood.—The Deluge lasted one year and ten days, from the 17th of the 2d month in Noah’s 600th year to the 27th of the 2d month in Noah’s 601st year (see on Gen. 8:14).

နိုအာသည် ၎င်း၏လရက်စွဲများကို တွက်ချက်ရန် မည်သည့်ပြက္ခဒိန်အမျိုးအစားကို အသုံးပြုခဲ့သည်ကို မသိရှိရသဖြင့်၊ ဤသည်မှာ မည်သည့်နှစ်အမျိုးအစားဖြစ်သည်ဆိုသည့်အပေါ် ထင်မြင်ယူဆချက်များ ကွဲပြားသည်။ ရေတက်လာပြီး လွှမ်းမိုးနေသည့် ရက်တစ်ရာ့ငါးဆယ်သည် ခုနစ်လမြောက်လ၏ ဆယ့်ခုနစ်ရက်တွင် အဆုံးသတ်ပြီး၊ အတိအကျ ငါးလဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် လတစ်လသည် ရက်သုံးဆယ်ရှိသည်။ လသည် ရက်နှစ်ဆယ့်ကိုးနှင့် ရက်သုံးဆယ်ကို တလှည့်စီဖြစ်ပေါ်စေသည့် လပြည့်လဆန်းဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားပါက ဤသို့ဖြစ်ပေါ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ထို့ကြောင့် အချို့က ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှတ်တမ်းသည် အီဂျစ်လူမျိုးများ၏ ရက်သုံးဆယ်လများပါသော နေပြက္ခဒိန်အပေါ် အခြေခံသည်ဟု ကောက်ချက်ချကြသည်။ ထိုကိစ္စတွင် ရေကြီးရေလျှံခြင်း၏ ကြာချိန်သည် ရက်သုံးရာ့ခုနစ်ဆယ် သို့မဟုတ် အီဂျစ်တွင်ကဲ့သို့ နှစ်ကုန်တွင် ရက်ငါးရက်ထပ်ထည့်ရေတွက်ပါက ရက်သုံးရာ့ခုနစ်ဆယ့်ငါးဖြစ်သည်။ သို့သော် အချို့ကမူ လပြည့်လဆန်းနှစ်ကို ရည်ရွယ်ထားသည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ တစ်နှစ်ပြည့်ကျော်လွန်သော ဆယ်ရက်သည် ရက်သုံးရာ့ငါးဆယ့်လေးသို့မဟုတ် ရက်သုံးရာ့ငါးဆယ့်ငါးရှိသော လပြည့်လဆန်းနှစ်နှင့် ရက်သုံးရာ့ခြောက်ဆယ့်ငါးရှိသော နေနှစ်အကြား ကွာခြားမှုကို ဖော်ပြသည်ဟု ယူဆကြသည်။

Since it is not known what sort of calendar Noah used to calculate his month dates, opinions differ as to what kind of year this was. The 150 days of the rising and prevailing waters, ending on the 17th of the 7th month, constitute exactly 5 months. Therefore each month had 30 days. Since this could not happen if the months were regulated by the moon, which alternates 29 and 30 days, some would conclude that the Genesis account is based on a solar calendar of 30-day months, like that of the Egyptians. In that case the duration of the Flood was either 370 days or, if 5 extra days were reckoned at the end of the year, as in Egypt, it was 375 days. Others, however, think that a lunar year was intended, and that the ten days beyond one full year would indicate the difference between a lunar year of 354 or 355 days and a solar year of 365 days.

ဆပ်ထွဂျင့်သည် မူလစုစုပေါင်းသည် လပြည့်လဆန်းနှစ်တစ်နှစ်နှင့် ဆယ်ရက်ကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် ရည်ရွယ်ပုံရပြီး၊ ၎င်းသည် အဆုံးသတ်ရက်စွဲကို နှစ်ဆယ့်ခုနစ်ရက်အစား စတင်ရက်နှင့် တူညီသည့် ဒုတိယလ၏ ဆယ့်ခုနစ်ရက်ဟု ဘာသာပြန်ဆိုပြီး အတိအကျ တစ်ပြက္ခဒိန်နှစ်အဖြစ် ပြောင်းလဲထားသည်။ ၎င်းသည် လပြည့်လဆန်းနှစ်တစ်နှစ်နှင့် ဆယ်ရက်ကို အီဂျစ်တွင် ပိုမိုနားလည်လွယ်သော နေနှစ်တစ်နှစ်ဖြင့် အစားထိုးပုံရသည်။ သို့သော်၊ ဤရက်စွဲများမှ ရေကြီးရေလျှံခြင်းမတိုင်မီ ပြက္ခဒိန်ကို ခန့်မှန်းရန် သို့မဟုတ် “ဒုတိယလ” သည် နွေဦးမှရေတွက်သည်ဖြစ်စေ၊ ဆောင်ဦးမှရေတွက်သည်ဖြစ်စေ ထင်ကြေးပေးရန် လုံလောက်သော အခြေခံမရှိပေ။ မိုးရာသီ သို့မဟုတ် ကျမ်းစာနယ်မြေများရှိ စိုက်ပျိုးရာသီကဲ့သို့သော ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများသည် ရေကြီးရေလျှံခြင်းမတိုင်မီ သို့မဟုတ် ချက်ချင်းနောက်ပိုင်းရှိ ရာသီဥတုအခြေအနေများနှင့် နှိုင်းယှဉ်လို့မရနိုင်သဖြင့် သက်ဆိုင်မှုမရှိပေ။ လရေတွက်မှုသည် နိုအာ၏အရေတွက်မှုထက် မောရှေ၏အရေတွက်မှုဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိပြီး၊ ထွက်မြောက်ရာတွင် မိတ်ဆက်ထားသော နွေဦးအစပိုင်းနှစ်ကို မောရှေသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းရေးသားရာတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ မပြုခဲ့သည်ဖြစ်စေ ဖြစ်သည်။

The Septuagint apparently means to imply that the original total represented a lunar year plus ten days, for it changes the duration to exactly one calendar year by translating the ending date as the 17th of the 2d month, the same day as the beginning, instead of the 27th. This looks like replacing one lunar year and ten days with one solar year, as more understandable in Egypt. There is insufficient basis, however, for conjecturing an antediluvian calendar from these dates, or for speculating on whether the “second month” was numbered from the spring or fall. Such considerations as the rainy season or the planting season in Bible lands are hardly relevant, since later conditions cannot be compared to the climatic conditions preceding or immediately following the Deluge. The month reckoning would probably be that Moses rather than that of Noah himself, and the spring-beginning year as a new reckoning introduced at the Exodus may or may not have been used by Moses in writing Genesis.

ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ ဘိုးဘေးများ—ရေလွှမ်းမိုးခြင်းပြီးနောက် ဘိုးဘေးများကို ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၁ တွင် စာရင်းပြုစုထားသည်။ အာဖက်ဇဒ်သည် ရှေမ်အသက် ၁၀၀ နှစ်တွင် ရေလွှမ်းမိုးပြီး ၂ နှစ်အကြာ မွေးဖွားခဲ့သည်၊ ဆာလသည် ၃၅ နှစ်အကြာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ ဧဗာသည် ထို့နောက် ၃၀ နှစ်အကြာ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် စာရင်းသည် တေရသနှင့် အာဗြံအထိ ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် အာဗြံသည် တေရသအသက် ၇၀ တွင် မွေးဖွားခဲ့ခြင်းမဟုတ်။ ၎င်းသည် ရှေမ်နှင့်ဆင်တူသည့် ကိစ္စဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ အာဗြံသည် ပထမဦးစွာ အမည်ပေးခံရသော်လည်း အကြီးဆုံးသားမဟုတ်ပေ။ သူမွေးဖွားချိန်တွင် သူ၏ဖခင်အသက်သည် ၇၀ မဟုတ်ဘဲ ၁၃၀ နှစ်ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ အာဗြံသည် ဘုရားသခင်က သူ့ကို ခါနာန်သို့သွားရန် ခေါ်ဆိုပြီး တေရသအသက် ၂၀၅ နှစ်တွင် သေဆုံးပြီးနောက် (ကမ္ဘာ ၁၁:၃၂၊ ၁၂:၁-၄) ပဋိညာဉ်ပြုခဲ့စဉ် အသက် ၇၅ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ ဘိုးဘေးများ၏ အသက်အရွယ်စာရင်းသည် အာဗြံတွင် အဆုံးသတ်ထားသော်လည်း (အခန်း ၁၁:၂၆)၊ အာဗြံအသက် ၁၀၀ နှစ်တွင် ဣဇာက်မွေးဖွားခဲ့ပြီး (အခန်း ၂၁:၅)၊ ထို့နောက် ၆၀ နှစ်အကြာ ယာကုပ်မွေးဖွားခဲ့သည် (အခန်း ၂၅:၂၆) ဟု ဖော်ပြထားသည်။

The Patriarchs From the Flood to the Exodus.—The patriarchs after the Flood are listed in Genesis 11. Arphaxad was born two years after the Flood, when Shem was 100 years old, Salah was born 35 years later, and Eber 30 years after that; and so the list goes on to Terah and Abram. However, Abram was not born when Terah was 70; this is a case similar to that of Shem, for Abram, though named first, was not the oldest son. When he was born his father was not 70, but 130 years old; for Abram was 75 when God called him to go to Canaan and made a covenant with him after Terah had died at the age of 205 (Gen. 11:32; 12:1–4). Although the list of the patriarchs with their ages ends with Abram (ch. 11:26), we are told that Isaac was born 100 years after his father (ch. 21:5), and Jacob 60 years after that (ch. 25:26).

ကမ္ဘာဦးကျမ်းရှိ ဘိုးဘေးများ၏ အသက်အရွယ်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များသည် ယာကုပ်အသက် ၁၃၀ နှစ်တွင် အီဂျစ်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်အထိ (အခန်း ၄၇:၉) ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းမှ ယောသပ်မွေးဖွားချိန်တွင် ယာကုပ်အသက် ၉၁ နှစ်ရှိခဲ့သည်ဟု တွက်ချက်နိုင်သည် (အခန်း ၂၇:၁ ကို ကြည့်ပါ)၊ သို့သော် ယောသပ်၏မွေးနှစ်သည် မျိုးရိုးစာရင်းကို ဆက်လက်တွက်ချက်ရာတွင် အကူအညီမပေးနိုင်ပေ။ ဤနေရာတွင် အသက်အရွယ်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ ရပ်တန့်သွားသည်။

The Genesis data on the patriarchs’ ages extend to Jacob’s entry into Egypt (ch. 47:9) at the age of 130. From this it can be computed that he was 91 when Joseph was born (see on ch. 27:1), but Joseph’s birth year offers no help in carrying the line farther; here the age data stop.

ယာကုပ်၏ပြောင်းရွှေ့မှုမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ ကာလသည် ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀, ၄၁ ရှိ ၄၃၀ နှစ်မှ ဆင်းသက်ရမည် (နောက်အပိုင်းတွင် ရှင်းပြမည်)။ ထို့ပင်ဖြစ်စေကာမူ၊ ဘိုးဘေးများ၏ စာရင်းတွင် မျိုးဆက်တစ်ခုမျှ ချန်လှပ်မထားသည်ဟု ယူဆနိုင်မှသာ (စာမျက်နှာ ၁၈၆ ကို ကြည့်ပါ) ဖန်ဆင်းခြင်းမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ ဆက်လက်ရေတွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

The interval from Jacob’s migration to the Exodus must be derived from the 430 years of Ex. 12:40, 41 (to be explained in the next section). Even with that, only if one can assume that no generation is left out in the lists of the patriarchs (see p. 186) is any continuous count possible from creation to the Exodus.

လေးရာနှစ်နှင့် လေးရာသုံးဆယ်နှစ်—အာဗြဟံ၏ “အမျိုးအနွယ်” သည် “၎င်းတို့ပိုင်ဆိုင်သော ပြည်မဟုတ်သည့် ပြည်၌ ဧည့်သည်ဖြစ်လိမ့်မည်” ဖြစ်ပြီး၊ နိုင်ငံခြားသားတစ်ဦးကို အမှုထမ်းရမည်၊ နှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခခံရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဤကာလသည် ၄၀၀ (လေးရာ) နှစ်ကြာရှည်မည်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၃)။ ဧည့်သည်အဖြစ်နေထိုင်မှု၊ အမှုထမ်းမှု၊ နှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခခံရမှုတို့၏ စုစုပေါင်းကာလသည် ၄၀၀ (လေးရာ) နှစ်အတွင်း ပါဝင်သည်မှာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင် ရှင်းလင်းမှုမရှိသော်လည်း၊ ဟီဘရူးဝါကျ၏ ပြောင်းပြန်ပြိုင်တူဖွဲ့စည်းမှုဖြင့် ၎င်းကို ညွှန်ပြထားသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၃ ရှိ ရှင်းလင်းချက်ကို ကြည့်ပါ)။ အာဗြဟံ၏ သတ်မှတ်ထားသော အမျိုးအနွယ်ဖြစ်သည့် ဣဇာက်သည် ဤပရောဖက်ပြုချက်၏ ပြည့်စုံမှုကို မြင်တွေ့မည့် သားစဉ်မြေးဆက်များရှိသူဖြစ်ပြီး၊ ဧည့်သည်အဖြစ်နေထိုင်ခဲ့သူဖြစ်ကာ၊ သူ၏ဘဝအစောပိုင်းတွင် ၎င်း၏ပြိုင်ဘက်ဖြစ်သော ဣရှမာအလ်မှ “ဆင်းရဲဒုက္ခခံရ” စတင်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၁:၈-၁၂; ၄၀၀ (လေးရာ) နှစ်အတွက် ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၃ ရှိ ရှင်းလင်းချက်ကို ကြည့်ပါ)။ ထွက်မြောက်ရာကာလတွင် အဆုံးသတ်သည့် ၄၃၀ (လေးရာသုံးဆယ်) နှစ်ကာလသည် ဧည့်သည်အဖြစ်နေထိုင်မှု (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀) ကို အကျုံးဝင်ပြီး၊ အမှုထမ်းမှုနှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခခံရမှုအဆင့်များကိုသာ မဟုတ်ပါ။ ၎င်းကို ဓမ္မသစ်ကျမ်းရှိ အာဗြဟံနှင့်ပဋိညာဉ်စာချုပ်နှင့် ထွက်မြောက်ရာမှ မကြာမီ သိနာတောင်တွင် ပညတ်တရားပေးအပ်ခြင်းကာလအကြား ၄၃၀ (လေးရာသုံးဆယ်) နှစ်ကို ရည်ညွှန်းထားသည့် ကိုးကားချက်ဖြင့် ရှင်းပြထားသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀ နှင့် ဂလာတိ ၃:၁၇ ရှိ ရှင်းလင်းချက်ကို ကြည့်ပါ)။

The Four Hundred and the Four Hundred Thirty Years.—Abraham’s “seed” would be “a stranger in a land that is not their’s,” would serve a foreign nation, and be afflicted; and the period was to last 400 years (Gen. 15:13). That the whole duration of the sojourning, servitude, and affliction was encompassed in the 400 years is not clear in the English, but it is indicated by the inverted parallelism of the Hebrew sentence (see on Gen. 15:13). Isaac, the appointed seed of Abraham whose descendants would see the complete fulfillment of this prophecy, was a sojourner, and began early in life to be “afflicted” by his rival, Ishmael (Gen. 21:8–12; see on Gen. 15:13 for the 400 years). Ending also at the Exodus is a period of 430 years covering the “sojourning” (Ex. 12:40), not merely the phases of servitude and affliction. This is explained by a New Testament reference to the 430 years between the covenant with Abraham and the giving of the law at Mt. Sinai, soon after the Exodus (see on Ex. 12:40 and Gal. 3:17).

ဤကာလနှစ်ခုစလုံးကို ညှိနှိုင်းပေါင်းစပ်နိုင်သည် (စာမျက်နှာ ၁၈၆ ရှိ ပုံကြမ်းကို ကြည့်ပါ)၊ အကယ်၍ ၄၃၀ (လေးရာသုံးဆယ်) နှစ်ကို အာဗြဟံအား အသက် ၇၅ (ခုနစ်ဆယ့်ငါး) နှစ်တွင် ခေါ်ယူခြင်းမှ စတင်ရေတွက်ပြီး၊ ၄၀၀ (လေးရာ) နှစ်ကို ၃၀ (သုံးဆယ်) နှစ်အကြာမှ စတင်ရေတွက်ပါက၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဣဇာက်သည် ငယ်ရွယ်စဉ်ကလေးဘဝတွင် “အမျိုးအနွယ်” အဖြစ် အတည်ပြုပြီးနောက် ဣရှမာအလ်မှ နှိပ်စက်ခံရစတင်သည့်အချိန်ပင်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၁:၈-၁၂)။ ဟီဘရူးလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ကို “အာဗြဟံ၏ အမျိုးအနွယ်” နှင့် “ဣသရေလ၏ သားမြေးများ” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ပေါလုသည် ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀ တွင် အသုံးပြုထားသော ဒုတိယစကားစုကို ပထမစကားစုဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ပုံရသည်။

Both these periods can be harmonized (see the diagram on page 186) if the 430 years are counted from the call of Abraham, when he was 75 years old, and if the 400 years are reckoned from 30 years later, that is about the time when Isaac, as a small child, began to be persecuted by Ishmael after he was confirmed as the “seed” (Gen. 21:8–12). The Hebrew people called themselves both the “seed of Abraham” and the “children of Israel,” and Paul evidently interpreted the second phrase, used in Ex. 12:40, as meaning the first.

အီဂျစ်တွင် နှစ်ပေါင်း နှစ်ရာ့ဆယ်ငါးနှစ်။—အာဗြဟံ၏ သားစဉ်မြေးဆက်များ၏ နေထိုင်မှုနှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားမှုကာလများနှင့်ပတ်သက်၍ လူကြိုက်များသော နှင့် ပညာရှင်များ၏ နားလည်မှုလွဲမှားမှုများသည် ဣသရေလလူမျိုးများ အီဂျစ်တွင် ကုန်ဆုံးခဲ့သော အချိန်နှင့်ပတ်သက်၍ ခေတ်သတ်မှတ်မှုဆိုင်ရာ ရှုပ်ထွေးမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အာဗြဟံအား အသက် ၇၅ နှစ်တွင် ခေါ်ယူခြင်းမှ ထွက်ပြေးခြင်းအထိ ကာလသည် ၄၃၀ နှစ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းအနက် ယာကုပ်သည် အီဂျစ်သို့ ဝင်ရောက်ချိန်တွင် ၂၁၅ နှစ် ကုန်လွန်ခဲ့သည် (အာဗြဟံ၏ ရာစုနှစ်တွင် ဣဇာက်မွေးဖွားရန် ၂၅ နှစ်၊ ယာကုပ်မွေးဖွားချိန်တွင် ဣဇာက်၏ အသက် ၆၀ နှစ်၊ ယာကုပ်အီဂျစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ချိန်တွင် ၎င်း၏အသက် ၁၃၀ နှစ်၊ စုစုပေါင်း ၂၁၅ နှစ်)။ ထို့ကြောင့် ၄၃၀ နှစ်၏ ကျန်ရှိသောကာလ၊ အီဂျစ်တွင်နေထိုင်မှုသည် ၂၁၅ နှစ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်တွင် အချိန်တိုတောင်းသည်ဟု ထင်ရှားပါက၊ မောရှေသည် လဝိ၏ မြေးဖြစ်သည် (ထို့အပြင် မြစ်ဆုံးမြေးလည်း ဖြစ်သည်) (တောလည်ရာ ၂၆:၅၇-၅၉)၊ ၎င်းသည် အီဂျစ်သို့ အရွယ်ရောက်ပြီးသူအဖြစ် ဝင်ရောက်ခဲ့သည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။ ဤအချက်သည် ၄၀၀ နှစ်ကာလတွင် မကိုက်ညီသော်လည်း၊ လဝိ၏ သက်တမ်းအရ ၂၁၅ နှစ်အတွင်း ဖြစ်နိုင်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၆:၁၆၊ ၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။

Two Hundred Fifteen Years in Egypt.—Popular and scholarly misunderstanding of these periods covering the sojourning and affliction of the descendants of Abraham has caused chronological confusion as to the time spent by Israel in Egypt. The interval between the call of Abram, at age 75, and the Exodus was 430 years, of which 215 had passed when Jacob went into Egypt (25 years to Isaac’s birth in Abraham’s century year, plus 60, Isaac’s age at Jacob’s birth, plus 130, Jacob’s age at his migration, a total of 215 years). Therefore the remainder of the 430 years, the Egyptian sojourn, was 215 years. If this seems a rather short time in Egypt, it should be considered that Moses was the grandson (also great-grandson) of Levi (Num. 26:57–59), who entered Egypt as an adult. This fact would not fit into an interval of 400 years, but would be quite possible for 215 years, according to Levi’s life span (see on Ex. 6:16, 20).

အာဗြဟံ၏ခေါ်ယူခြင်းမှ ထွက်မြောက်ရာအချိန်ထိ နှစ်ပေါင်းလေးရာသုံးဆယ်အပြည့်ဖြစ်သလား၊ သို့မဟုတ် သမ္မာကျမ်းခေတ်တွင် အသုံးများသော ရေတွက်နည်းအရ နှစ်ပေါင်းလေးရာနှစ်ဆယ့်ကိုးအပြည့်—လေးရာသုံးဆယ်ပါဝင်သည်လား။ ကျမ်းစာတွင် တိကျသောစကားရပ်—“နှစ်ပေါင်းလေးရာသုံးဆယ်၏အဆုံးတွင်၊ ထိုနေ့အတူတူပင်” (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၁)—မရှိခဲ့လျှင် နောက်တစ်ခုက ပို၍ဖြစ်နိုင်ပုံရသည်။ ၎င်းသည် ထွက်မြောက်ရာနေ့တွင် ပြီးဆုံးသည့် နှစ်ပေါင်းလေးရာသုံးဆယ်ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြပုံရသည်။ ထို့ကြောင့် ရေတွက်နည်းသည် ပါဝင်မှုထက် တိကျသည်ဟု ယူဆသည်။

Was it 430 full years from Abraham’s call to the Exodus, or 429 full years—430 inclusive, by the reckoning most commonly used in Bible times? The latter would seem more likely if it were not for the specific wording of the text: “At the end of the four hundred and thirty years, even the selfsame day” (Ex. 12:41). This would seem to indicate 430 elapsed years, ending on the day of the Exodus. Thus the reckoning is considered exact rather than inclusive.

အေအမ် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းသည် အဆုံးအဖြတ်မဖြစ်ပေ။— အာဗြဟံ၏နှစ်များနှင့် ထွက်မြောက်ရာအကြား နှစ်လေးရာ့သုံးဆယ်ကာလသည် နောက်ပိုင်းကို အုပ်စိုးသူများ၏ ဆွေစဉ်မျိုးစဉ်များနှင့် ဆက်စပ်ပုံရသဖြင့်၊ အချို့က ဖန်ဆင်းခြင်းမှ အေအမ် ရေတွက်မှုသည် ဘီစီ ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နိုင်သည်ဟု ကောက်ချက်ချခဲ့ကြသည်။ အုပ်စိုးသူများအပေါ် အခြေခံသော အေအမ် ထွက်မြောက်ရာရက်စွဲသည် လုံးဝအဆုံးအဖြတ်မဖြစ်ပေ။ ဤဆွေစဉ်မျိုးစဉ်များသည် ပြည့်စုံသော နှစ်အဆင့်ကို မဖြစ်မနေ ကိုယ်စားမပြုကြောင်း သတိရရမည်။ ဆပ်ထွဂျင့်ဗားရှင်ထက် ဟေဗြဲစာသားတွင် ပေးထားသော အုပ်စိုးသူများ၏ အသက်များကို နှစ်သက်ရန် အကြောင်းပြချက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော်၊ မည်သည့်ရေတွက်မှုကို အသုံးပြုသည်ဖြစ်စေ၊ မျိုးဆက်အချို့ကို ထည့်သွင်းမထားနိုင်သည့် ဖြစ်နိုင်ခြေကို ဖယ်ထုတ်၍မရပေ။ လုကာသည် ဒုတိယကာဣနန်ကို စာရင်းပြုထားသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ သတိရသည် (လုကာ ၃:၃၆)။ တစ်ဦးချင်းအသက်များ၏ မှန်ကန်မှုသည် စာရင်း၏ ပြည့်စုံမှုကို မဆိုလိုပေ၊ အကြောင်းမှာ စုစုပေါင်းမပေးထားပေ။

A.M. Dating Not Conclusive.—Because the 430-year interval between Abraham’s years and the Exodus appears to attach the latter to the patriarchal genealogies, some have concluded that a continuous a.m. reckoning from creation can be linked with the b.c. dating. An a.m. Exodus date based on the patriarchs is entirely inconclusive. It must be remembered that these genealogies do not necessarily represent a complete year scale. Reasons have been given for preferring the ages of the patriarchs as given in the Hebrew text rather than in the Septuagint version. However, in using either reckoning we cannot exclude the possibility that some generations may not have been included. We remember that Luke lists the second Cainan (Luke 3:36). The correctness of the ages of the individuals does not imply the completeness of the list, for no total is given.

ကျမ်းစာသည် အတိတ်သမိုင်းအားလုံး၏ ပြည့်စုံသော မှတ်တမ်းဖြစ်သည်ဟု မဆိုပေ၊ ထို့ပြင် ကျမ်းစာဆွေစဉ်မျိုးစဉ်များသည် ဆက်စပ်မှုအားလုံးကို အမြဲတမ်း ထည့်သွင်းမထားပေ။ ဟေဗြဲတွင် “သား” ဟူသော စကားလုံးကို မြစ်သားသို့မဟုတ် ဆက်ခံသူဟု မကြာခဏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသည်။ ၎င်းသည် ဧဇရာ၏ ဆွေစဉ်မျိုးစဉ်တွင် ထင်ရှားသည်၊ ၎င်းသည် ဆက်စပ်မှုအချို့ကို ဖယ်ထုတ် ထားသည် (ဧဇရာ ၇:၁–၅; နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ ၁ ရာဇဝင်ချက် ၆:၇–၉; ဧဇရာ ၃:၂)။ မဿီသည် ဒါဝိဒ်မှ ခရစ်တော်အထိ မျိုးဆက်တစ်ဆယ့်လေးဆက်ကို စာရင်းပြုထားပြီး၊ အကြောင်းမဖော်ပြဘဲ လေးဆက်ကို ဖယ်ထုတ်ထားသည် (မဿီ ၁:၈, ၁၁; နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ ၁ ရာဇဝင်ချက် ၃:၁၀–၁၂, ၁၅, ၁၆)။ တစ်ခါတစ်ရံ ကျမ်းစာစာရေးသူတစ်ဦးသည် အခြားတစ်ဦးထည့်သွင်းထားသည်ကို ဖယ်ထုတ်ထားသည်မှာ ၎င်းတို့တစ်ဦးတစ်ယောက်၏ အခွင့်အာဏာကို မထိခိုက်စေပေ၊ သို့သော် ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ရေကြီးရေလျှံခြင်း၊ ထွက်မြောက်ရာ၊ သို့မဟုတ် ဆွေစဉ်မျိုးစဉ်ဇယားများအပေါ်သာ အခြေခံသော မည်သည့်အချိန်ကာလသတ်မှတ်ခြင်းအပေါ်မဆို တရားဝင်ခိုင်မာစွာ ယူဆခြင်းမှ ကျွန်ုပ်တို့ကို သတိပေးသင့်သည်။ တိကျသော အချိန်ကာလသတ်မှတ်ခြင်းသည် နောက်ပိုင်းရာစုနှစ် များအတွက် ပိုမိုသင့်လျော်ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် ကျမ်းစာသည် အဓိကဖြစ်ရပ်များ၏ ဘီစီရက်စွဲ သတ်မှတ်ခြင်းကို သေချာစွာ နေရာချထားနိုင်ရန် တိကျသော အချိန်ကာလဖော်ပြချက်များနှင့် ထပ်တူကျမှုများစွာကို ပေးထားသည်။ အကယ်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် လုကာ၏ ဒုတိယကာဣနန်ကို ကမ္ဘာဦးစာရင်းတွင် ဖော်ပြမထားသော ဆက်စပ်မှုတစ်ခုအဖြစ် လက်ခံပါက၊ ဖန်ဆင်းခြင်းမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ ကာလကို အနည်းဆုံး တစ်သက်တာကြာရှည်ထားရမည်—လုကာသည် ကာဣနန်အတွက် အချက်အလက်မပေးထားသဖြင့် မည်မျှထပ်မံရှည်ရမည်ကို မသိနိုင်ပေ၊ ထို့ပြင် တစ်ခုဖယ်ထုတ်ခြင်းသည် အခြားဖယ်ထုတ်မှုများ၏ ဖြစ်နိုင်ခြေကို ဆိုလိုသည်။ ထိုကဲ့သို့သော ကွာဟ မှုများသည် ကျယ်ပြန့်သည်ဖြစ်စေ၊ အရေးပါသည်ဖြစ်စေ ဟု ယူဆရန်မလိုအပ်ပေ၊ သို့သော် ဖန်ဆင်း ခြင်းနှင့် ထွက်မြောက်ရာအကြား နှစ်အရေအတွက်အတိအကျကို တရားဝင်ခိုင်မာစွာ ယူဆခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သင့်ပြီး၊ ၎င်းအပေါ်အခြေခံ၍ ဖန်ဆင်းခြင်းရက်စွဲကို သတ်မှတ်ခြင်းမှလည်း ရှောင်ကြဉ် သင့်သည်။ (ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ရက်စွဲကို ကျမ်းစာအချက်အလက်များမှ ဆင်းသက်မလာနိုင်ပေ။)

The Bible does not claim to be a complete record of all past history, and Bible genealogies do not always include every link in the chain; the Hebrew often uses the word “son” to mean grandson or descendant. This is evident in Ezra’s genealogy, which omits several links (Ezra 7:1–5; cf. 1 Chron. 6:7–9; Ezra 3:2); Matthew lists 14 generations from David to Christ, thus leaving out 4, for what reason he does not tell us (Matt. 1:8, 11; cf. 1 Chron. 3:10–12, 15, 16). The fact that sometimes one Bible writer omits what another includes does not invalidate the authority of either, but it should warn us against dogmatism on the date of creation, the Flood, or the Exodus, or on any chronology based on genealogical tables alone. Exact chronology is better reserved for the later centuries, where the Bible gives many exact time statements and synchronisms that enable us to locate the b.c. dating of key events with certainty. If we accept Luke’s second Cainan as indicating a link not mentioned in the Genesis list, we must lengthen the period from creation to the Exodus by at least one life span—how much more we cannot know since Luke gives no data for Cainan, and one omission implies the possibility of others. It is not necessary to suppose that gaps of that kind would be either extensive or important, but we should refrain from dogmatizing on the exact number of years between the creation and the Exodus, and from setting up any creation date based thereon. (The date of creation cannot be derived from the Biblical data.)

ထို့ကြောင့် အေအမ် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းကို ကြိုးစားရာတွင် သတိထားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထွက်မြောက်ရာအတွက် ဘီစီရက်စွဲအမျိုးမျိုးကို သတ်မှတ်ရာတွင် အသုံးပြုသော သီအိုရီများကို မစတင်မီ၊ တောကန္တာရလှည့်လည်ခြင်း၏ နှစ်များကို ကျမ်းစာရေတွက်မှုအတိုင်း ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။

With caution, then, as to attempting any a.m. dating, we may proceed to the Biblical reckoning of the years of the wilderness wandering before taking up the theories by which various b.c. dates are assigned to the Exodus.

ထွက်မြောက်ရာမှ နှစ်များကို ရေတွက်ခြင်း—လှည့်လည်သွားလာနေရသည့် ၄၀ နှစ်ကာလအတွင်း ခေတ်တစ်ခုဖြင့် ရေတွက်ခြင်းနီးပါးဖြစ်သည့် သက်သေကို တွေ့ရသည်။ ဣသရေလလူမျိုးများ အီဂျစ်မှ မထွက်ခွာမီ မကြာမီ၊ ဘုရားသခင်က မောရှေအား “ဤလသည် သင်တို့အတွက် လများ၏အစဖြစ်ရမည်၊ ၎င်းသည် သင်တို့အတွက် နှစ်၏ပထမလဖြစ်ရမည်” (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၂) ဟု ညွှန်ကြားခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် ၁၄ ရက်မြောက်နေ့တွင် ပသခါပွဲကျင်းပရန် ညွှန်ကြားချက်များ ဆက်လက်ပေးခဲ့သည်။ ဣသရေလလူမျိုးများသည် ပသခါပွဲပြီးနောက် ချက်ချင်း၊ ၁၅ ရက်မြောက်နေ့တွင် (တောလည်ရာ ၃၃:၃) အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာခဲ့ကြပြီး၊ ထိုအချိန်က အဘိဘ်ဟု ခေါ်သော နွေဦးလ (ထွက်မြောက်ရာ ၂၃:၁၅၊ ၃၄:၁၈၊ တရားဟောရာ ၁၆:၁)၊ နောက်ပိုင်းတွင် နိသံဟု အမည်ပြောင်းခဲ့ပြီး (ဧသတာ ၃:၇)၊ ယခုအခါလည်း ဂျူးလူမျိုးများက ဤသို့ခေါ်ဆိုနေဆဲဖြစ်သည်။

The Reckoning of the Years From the Exodus.—We find evidence of what approaches a reckoning by an era during the time of the 40 years’ wandering. Shortly before the children of Israel left Egypt, the Lord instructed Moses that “this month shall be unto you the beginning of months: it shall be the first month of the year to you” (Ex. 12:2), and then proceeded with directions for holding the Passover on the 14th. The Israelites left Egypt immediately after the Passover, on the 15th (Num. 33:3) of the spring month then called Abib (Ex. 23:15; 34:18; Deut. 16:1), but later named Nisan (Esther 3:7), and still so called by the Jews.

ဤနှစ်တွင် အခြားရက်များကိုလည်း ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် စီးရီး၏ပထမနှစ်အဖြစ် ရေတွက်ခံရသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ အကြောင်းမှာ နောက်နှစ်ကို ဒုတိယနှစ်ဟု ခေါ်ဆိုထားသည်။ ရက်စွဲဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်များ၏ စာရင်းသည် ဇယားဖြင့် ၎င်းကို ပြသထားသည်။

Other dates are mentioned in this year, which was evidently counted as the first of the series, for the next year is called the second. The list of dated events shows this in tabulation:

လ	ရက်	နှစ်
ပသခါပွဲကျင်းပခြင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၂, ၆)	ပထမလ	ဆယ့်သုံးရက်
အီဂျစ်မှထွက်ခွာခြင်း (တောလည်ရာ ၃၃:၃)	ပထမလ	ဆယ့်ငါးရက်
ဆင်တောင်ကန္တာရတွင် မန္နပေးအပ်ခြင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၁၆:၁)	ဒုတိယလ	ဆယ့်ငါးရက်
သိနာတောင်သို့ရောက်ရှိခြင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၁)	တတိယလ	----
(မောရှေ၏ တောင်ပေါ်တွင် ရက်လေးဆယ်ကာလ နှစ်ကြိမ်—ထွက်မြောက်ရာ ၂၄:၁၈; ၃၄:၂၈)
(တဲတော်နှင့်ပစ္စည်းများ ပြုလုပ်ခြင်း)
တဲတော်တည်ထောင်ခြင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၄၀:၁, ၂, ၁၇)	ပထမလ	တစ်ရက်
ပသခါပွဲကို ပြဌာန်းခြင်း (တောလည်ရာ ၉:၁, ၂)	ပထမလ	----
ပသခါပွဲကျင်းပခြင်း (တောလည်ရာ ၉:၅)၊ ထွက်မြောက်ရာနောက်ပိုင်း ပထမအကြိမ်ဟုထင်ရသည် (နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ ကျမ်းပိုဒ် ၆-၁၄)	ပထမလ	ဆယ့်လေးရက်
လူအရေအတွက်ကို ရေတွက်ရန် ညွှန်ကြားခြင်း (တောလည်ရာ ၁:၁)	ဒုတိယလ	တစ်ရက်
သိနာမှထွက်ခွာခြင်း (တောလည်ရာ ၁၀:၁၁)၊ ရောက်ရှိပြီးနောက် တစ်နှစ်နီးပါး (PP ၃၀၁, ၃၀၂)	ဒုတိယလ	နှစ်ဆယ်ရက်
(စူးစမ်းသူများကို စပျစ်သီးပထမရင့်မှည့်ချိန်၊ ဆိုလိုသည်မှာ နွေရာသီအဆုံးတွင် စေလွှတ်ခြင်း—တောလည်ရာ ၁၃:၁၇-၂၀)
(စူးစမ်းသူများ ရက်လေးဆယ်အကြာ ကာဒေ့ရှ်သို့ပြန်လာခြင်း၊ ဣသရေလလူများကို အနှစ်လေးဆယ်လှည့်လည်ရန် စီရင်ခြင်း—တောလည်ရာ ၁၃:၂၅, ၂၆; ၁၄:၃၃, ၃၄)
ကာဒေ့ရှ်မှ ဇရက်ချိုင့်ဖြတ်ကူးခြင်းအထိ၊ အနှစ်သုံးဆယ့်ရှစ် (တရားဟောရာ ၂:၁၄)
ဟောရတောင်ပေါ်တွင် အာရုန်သေဆုံးခြင်း (တောလည်ရာ ၃၃:၃၈)	ပဉ္စမလ	တစ်ရက်
အာရုန်သေဆုံးပြီးနောက် ဣသရေလလူများ ဇရက်တွင်ရှိခြင်း (တောလည်ရာ ၂၁:၁၂) (နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ တောလည်ရာ ၂၀:၂၇-၂၉; ၂၁:၄-၁၁)	[ဆဌမလ?	----
(မောရှေ၏သေဆုံးခြင်း၊ ရက်သုံးဆယ်ဝမ်းနည်းခြင်း—တရားဟောရာ ၃၄:၇, ၈)	[ဆယ့်နှစ်လ?	----
ယော်ဒန်မြစ်ဖြတ်ကူးပြီး ယေရိခိုရှေ့တွင် စခန်းချခြင်း (ယောရှု ၄:၁၉)	ပထမလ	ဆယ်ရက်
ကတိထားရာပြည်တွင် ပသခါပွဲကျင်းပခြင်း (ယောရှု ၅:၁၀)	----	ဆယ့်လေးရက်
မန္နရပ်တန့်ခြင်း (ယောရှု ၅:၁၁, ၁၂)၊ ထွက်မြောက်ရာ၏ လေးဆယ်နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်တွင်	----	[ဆယ့်ငါးရက်]

Month

Day

Year

Passover observed (Ex. 12:2, 6)......................

[ 1st]

Departure from Egypt (Num. 33:3).................

Manna given in Wilderness of Sin (Ex. 16:1)...

Arrival at Sinai (Ex. 19:1)...............................

----

[ 1st]

(Moses’ two 40–day periods on the mountain—

Ex. 24:18; 34:28).......................................

(Making of tabernacle and equipment)

Tabernacle erected (Ex. 40:1, 2, 17)...............

Passover enjoined (Num. 9:1, 2).....................

----

Passover observed (Num. 9:5), evidently first time since Exodus (cf. vs. 6-14).................

----

Numbering of men directed (Num. 1:1)...........

Departure from Sinai (Num. 10:11), nearly a year after

arrival (PP 301, 302)..................................

(Spies sent out in time of first ripe grapes, i.e. late summer—Num. 13:17-20)

(Return of spies to Kadesh 40 days later; Israel sen-

tenced to 40 years’ wandering—Num. 13:25, 26; 14:33, 34)

From Kadesh to crossing of Zared, 38 years (Deut. 2:14)

Death of Aaron on Mt. Hor (Num. 33:38)......

40th

Israel at Zared (Num. 21:12) after Aaron’s death (cf.

Num. 20:27-29; 21:4-11)...........................

[6?

----

40th]

(Moses’ death; 30–day mourning—Deut. 34:7, 8).....................................................

[12?

----

40th]

Crossing of Jordan and encampment before Jericho

(Joshua 4:19)............................................

[41st]

Passover kept in Promised Land (Joshua 5:10)

----

[41st]

Manna ceases (Joshua 5:11, 12), on 40th anniversary of

the Exodus...............................................

----

[15]

[41st]

တဲတော်တည်ထောင်သည့် ပထမရက်ဖြစ်သော “ဒုတိယနှစ်” သည် ထွက်မြောက်ရာ၏ ပထမနှစ်ပတ်လည်မတိုင်မီ စတင်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ဣသရေလလူများသည် ပထမလ၏ ဆယ့်ငါးရက်မြောက်ရက်၊ လ၏ထက်ဝက်ကျော်လွန်ပြီးမှ အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤသန့်ရှင်းရာဌာနတည်ထောင်သည့်ရက်သည် ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထားသော ပထမလ၏ ပထမရက်ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ပသခါပွဲ၏လဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်မှထွက်ခွာပြီးနောက် ပထမအာဘိဘ်လဖြစ်ပြီး (ထွက်မြောက်ရာ ၄၀:၂ နှင့် တောလည်ရာ ၉:၁, ၂ ကိုကြည့်ပါ)၊ အကြောင်းမှာ မည်သူမျှ သိနာတောင်တွင် နှစ်နှစ်နီးပါးနေထိုင်ခဲ့သည်ဟု အငြင်းအခုံမပြုကြပေ (တောလည်ရာ ၁၀:၁၁ ကိုကြည့်ပါ၊ PP ၃၀၁, ၃၀၂ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ထို့ကြောင့် “သူတို့အီဂျစ်ပြည်မှထွက်လာပြီးနောက် ဒုတိယနှစ်” (တောလည်ရာ ၉:၁) ဆိုသည်မှာ ထွက်မြောက်ရာဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့်နှစ်နောက်တွင် ချက်ချင်းဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်သောနှစ်ကို ဆိုလိုသည် (ထွက်ခွာသည့်ရက်စွဲမှ တစ်ဆယ့်တစ်လခွဲအကြာတွင် အမှန်တကယ်စတင်သော်လည်း၊ ဒုတိယနှစ်ကို အကျုံးဝင်စွာ ရေတွက်သည်)။ အသုံးများသော အကျုံးဝင်ရေတွက်မှုတွင်၊ “ပြီးနောက်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသော အသုံးအနှုန်းများသည် မကြာခဏ “အတွင်း” ဟု ဆိုလိုသည်ဟု ဖော်ပြထားပြီးဖြစ်သည် (စာမျက်နှာ ၁၈၂ ကိုကြည့်ပါ)။ အမှန်ပင်၊ “သူတို့ထွက်လာပြီးနောက်” ဟူသော ဤစကားစုတွင် အသုံးပြုထားသော ဝိဘတ်သည်—စာသားအရ “သူတို့ထွက်လာရန်အတွက်” သို့မဟုတ် “သူတို့၏ထွက်လာခြင်း” ဟု—အခြားနေရာ တွင် ဧဇရာ ၁၀:၈ တွင် ပေးထားသောအချိန်အတွင်း “အတွင်း” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်။

Note that the “second year,” on the first day of which the tabernacle was erected, had already begun before the first anniversary of the Exodus, for the Israelites did not leave Egypt until the 15th of the 1st month, after half the month was past. This day of the erection of the sanctuary was the 1st of the divinely appointed 1st month, for it is the month of the Passover. It is evidently the first Abib since the departure from Egypt (see on Ex. 40:2 and Num. 9:1, 2), for no one would argue for a stay of nearly two years at Sinai (see on Num. 10:11; cf. PP 301, 302). So “the second year after they were come out of the land of Egypt” (Num. 9:1) meant the year immediately following the one in which the Exodus took place (actually beginning 111/2 months after the date of departure, but the second year counted inclusively). It has been pointed out (see p. 182) that in the commonly used inclusive reckoning, expressions translated “after” often mean “within.” Indeed, the preposition used in this phrase “after they were come out”—literally “for them to come out,” or “of their coming out”—is elsewhere rendered “within” a given time, as in Ezra 10:8.

ထွက်မြောက်ရာမှ ရေတွက်ထားသော နှစ်များသည် နွေဦးအစပိုင်းနှစ်များဖြစ်ပြီး၊ ဤစီးရီး၏ ပထမနှစ် သည် ဟေဗြဲလူများ အီဂျစ်မှထွက်ခွာသည့်နှစ်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ထွက်မြောက်ရာမှစတင်သော ဤနှစ်စီးရီးကို နောက်ပိုင်းဖြစ်ရပ်များကို ရက်စွဲသတ်မှတ်ရန်အတွက် ခေတ်ကာလတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်အသုံးပြုခဲ့ပါက၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ အချိန်ကာလသတ်မှတ်ခြင်းပြဿနာကို များစွာရိုးရှင်း စေလိမ့်မည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့် ၎င်းကို ထိုသို့အသုံးမပြုခဲ့ပေ၊ သို့သော် ဤအစဉ်လိုက်မှတ်တမ်းကို သိမ်းထားခဲ့ရမည်ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုအရာကို နောက်ထပ်တစ်ကြိမ်ရည်ညွှန်းမှု တစ်ခုကို ရှာတွေ့ပုံရပြီး၊ ၎င်းသည် ရှောလမုန်၏ဗိမာန်တော်၏ ရက်စွဲနှင့် ဆက်စပ်နေသည် (စာမျက်နှာ ၁၉၁, ၁၉၂ ကိုကြည့်ပါ)။

The years as reckoned from the Exodus, then, were spring-beginning years, and the first of the series was the one in which the Hebrews left Egypt. If this series of years from the Exodus had been continued as an era for dating subsequent events, it would have greatly simplified the problem of Old Testament chronology. Unfortunately it was not so used, although the record of the sequence must have been kept, for we seem to find one more reference to it, in connection with the date of Solomon’s Temple (see pp. 191, 192).

၄. ထွက်မြောက်ရာ၏ ဘီစီရက်စွဲ

IV. The B.C. Date of the Exodus

ထွက်မြောက်ရာ၏ ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ—မျိုးရိုးစာရင်းများ ပြည့်စုံသည်ဟု ယူဆပြီး ဖန်ဆင်းခြင်းမှ ရှေ့သို့ ရေတွက်သည့် အေအမ ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းသည် ယူဆချက်သာဖြစ်သည်ဟု ရှင်းလင်းပြထားပြီးဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းနှင့် ပိုမိုသိရှိထားသော ကာလများမှ ဘိုးဘေးများဆီသို့ နောက်ပြန်ရေတွက်ရာတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနေအထားတွင် ရှိသော်လည်း လုံးဝသေချာမှုမရှိပေ။ ထွက်မြောက်ရာမှ အာဗြဟံအထိ ၄၃၀ နှစ်ကာလသည် ထိုဘိုးဘေးကို ဘီစီစကေးတွင် ထွက်မြောက်ရာ၏ နှစ်ကို သတ်မှတ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် နည်းလမ်းများထဲမှ တစ်ခုပေါ်မူတည်၍ သေချာမှုအတိုင်းအတာဖြင့် တည်ရှိစေသည်။ ထွက်မြောက်ရာမှ လှည့်လည်သွားလာသည့် ၄၀ နှစ်ကို ခေတ်တစ်ခုကဲ့သို့ ဆက်လက်ရေတွက်သည် (စာမျက်နှာ ၁၇၇ ကို ကြည့်ပါ)။ ထို့နောက် ခါနာန်သိမ်းပိုက်ခြင်းနှင့် တရားသူကြီးများခေတ်တွင် အချို့သော ကာလများသည် ထပ်နေသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ အကယ်၍ အချက်အလက်များသည် ဂျုဒါနှင့် ဣသရေလဘုရင်စံခေတ်များအထိ၊ သမ္မာကျမ်းရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းသည် ရှေးခေတ်သမိုင်း၏ ပုံသေရက်စွဲများနှင့် ဆက်စပ်သည့်အချိန်အထိ ပြည့်စုံပြီး တိကျပါက၊ ထွက်မြောက်ရာ၏ ဘီစီ ရက်စွဲနှင့် အခြားဖြစ်ရပ်များစွာသည် မငြင်းခုံနိုင်ပေ။

The Problems in Dating the Exodus.—It has been made clear why any a.m. dating, reckoned forward from creation and based on the assumption that the genealogies are complete, is only conjectural. We are in a better position to reckon backward to the patriarchs from later and better known periods, though not with complete certainty. The 430-year span from the Exodus back to Abraham locates that patriarch in the b.c. scale with the same degree of certainty as can be assigned to the year of the Exodus, depending on which of several methods one uses to arrive at a b.c. date for that event. From the Exodus the forty years of wandering are numbered continuously, as in an era (see p. 177); then in the conquest of Canaan and the time of the judges there are various periods, some of which obviously overlap. If the information were complete and precise down through the kingdoms of Judah and Israel, to the time when the line of Bible dating joins the fixed dates of ancient history, the b.c. date of the Exodus and many other events would be unquestioned.

သို့သော် သမ္မာကျမ်းအချက်အလက်များကို မှန်ကန်သည်ဟု လက်ခံသူများအကြားတွင်ပင်၊ ဥပမာ၊ တရားသူကြီးများခေတ်နှင့် နှစ်ခုသော ဘုရင်စံခေတ်များ၏ ရှုပ်ထွေးသော ဆက်စပ်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ အမြင်ကွဲပြားမှုများ ရှိသည်။ ဤဝေဖန်ချက်သည် သမ္မာကျမ်းအချိန်ဖော်ပြချက်များ ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသော ကျိုးကြောင်းဆီလျှော်စွာ အလုပ်လုပ်နိုင်သော ခေတ်စဉ်တစ်ခုကို ထည့်သွင်းထားသော်လည်း၊ ၎င်းကိစ္စအတွက် တရားဝင်ဖော်ပြချက်တစ်ခုကို မတင်ပြပေ။ ဤအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ နောက်ဆုံးစကားမပြောရသေးပေ။ အကြောင်းမှာ အနာဂတ်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် ထိုရှေးခေတ်များအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ တိကျသောအသိပညာကို တိုးပွားစေနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော် စာဖတ်သူ၏အဆင်ပြေမှုအတွက် ရက်စွဲများကို ထည့်သွင်းရမည်ဆိုပါက၊ တစ်ခုတည်းသော စနစ်ကို တသမတ်တည်း လိုက်နာရမည်။

But even among those who accept the Bible data as correct, there are differences of opinion as to the period of the judges, for example, and the rather complicated interrelations of the reigns of the two kingdoms. This commentary, incorporating what seems a reasonably workable chronology built on Bible time statements, does not set forth a dogmatic statement of the case. The last word has not been said on this subject, because future discoveries may add to our exact knowledge of those ancient times. But if any dates at all are to be included for the reader’s convenience, one system must be followed consistently.

ဤအတွဲတွင် တင်ပြထားသော ထွက်မြောက်ရာ၏ ဘီစီ ရက်စွဲသည် ပညာရှင်များစွာက ထောက်ခံထားသည့် ရက်စွဲများစွာထဲမှ ရွေးချယ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် လက်ရှိတွင် သမ္မာကျမ်းအချက်အလက်များနှင့် ရရှိနိုင်သော အချက်အလက်များနှင့် ဆက်စပ်မှုအတွက် အကောင်းဆုံးရှင်းပြချက်ဖြစ်ပုံရပြီး၊ ၎င်းသည် ဣသရေလနှင့် ဂျုဒါကာလကို လွှမ်းခြုံထားသည့် အတွဲ ၂ အတွက် လက်ခံထားသော ခေတ်စဉ်နှင့် သဟဇာတဖြစ်သည်။ ဤထွက်မြောက်ရာရက်စွဲကို အကဲဖြတ်ရန်အတွက်၊ အီဂျစ်၏ သမိုင်းနောက်ခံ၏ အကျဉ်းချုပ်ကို ဤနေရာတွင် ထွက်မြောက်ရာ၏ အဓိကသီအိုရီများကို စစ်တမ်းကောက်ယူရန် နိဒါန်းအဖြစ် ဖော်ပြရမည်ဖြစ်ပြီး၊ သီအိုရီတစ်ခုစီ၏ အခက်အခဲများနှင့် ၁၅ ရာစုရက်စွဲကို ရွေးချယ်ရသည့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကို အကျဉ်းချုပ်ဖော်ပြထားသည်။

The b.c. date of the Exodus presented in this volume has been chosen out of many advocated by different scholars because it seems, at present, to be the best explanation of the Bible data in relation to the available information, and it harmonizes with the chronology adopted for Volume II, covering the period of Israel and Judah. In order to evaluate this Exodus dating, a brief outline of the historical background of Egypt must be sketched here introductory to a survey of the principal theories of the Exodus, with a summary of the difficulties of each and the reasons why the 15th-century date is chosen.

အီဂျစ်ရှိ သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံ—အီဂျစ်တွင် အလယ်ခေတ်ဘုရင့်နိုင်ငံသည် ဆယ့်တစ်ခုမြောက်မင်းဆက်အတွင်း စတင်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁၉၉၁ (ဘီစီ တစ်ထောင်ကိုးရာကိုးဆယ့်တစ်) တွင် စတင်ခဲ့သော ဆယ့်နှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်၏ ပထမဆယ့်ငါး (၁၅၀) နှစ်သည် အီဂျစ်ယဉ်ကျေးမှု၏ ဂန္တဝင်ကာလဖြစ်ပြီး၊ ထိပ်ဆုံးနှစ်များဖြစ်သည်။ ၎င်း၏အဆုံးတွင် အီဂျစ်အာဏာသည် ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ ဆယ့်သုံးခုမြောက်မင်းဆက်သည် အများစုအားဖြင့် တောင်ပိုင်းအီဂျစ်တွင်သာ ကန့်သတ်ခံခဲ့ရပြီး၊ တပြိုင်နက်တည်းရှိ ဆယ့်လေးခုမြောက်မင်းဆက်သည် မြောက်ပိုင်းတွင် အားနည်းခဲ့သည်။ ကနဦးစိမ့်ဝင်မှုကာလတစ်ခုပြီးနောက်၊ ၁၈ (ဆယ့်ရှစ်) ရာစုနှစ်၏ နောက်ပိုင်းတစ်ဝက်တွင် ဟစ်ဆို့စ် (Hyksos) များက နိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏အုပ်စိုးသူများဖြစ်သော “သိုးထိန်းဘုရင်များ” —ပိုမိုသင့်လျော်စွာ ဘာသာပြန်ဆိုပါက “နိုင်ငံခြားများကို အုပ်ချုပ်သူများ”—သည် ဆယ့်ငါးခုမြောက်နှင့် ဆယ့်ခြောက်ခုမြောက်မင်းဆက်များကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဤသိမ်းပိုက်သူများသည် အဓိကအားဖြင့် အရှေ့မြေထဲပင်လယ်ဒေသမှ ဆီးမိုက် (Semites) လူမျိုးများဖြစ်ပြီး၊ ဆီးမိုက်မဟုတ်သော ဟူရီယန်း (Hurrians) များလည်း ပါဝင်နိုင်သည်။ ဟစ်ဆို့စ်များအကြောင်း ၎င်းတို့ချန်ထားခဲ့သော မှတ်တမ်းအနည်းငယ်မှ သိရှိရသည်မှာ အနည်းအကျဉ်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ရိုင်းစိုင်းသူများမဟုတ်ခဲ့ပေ၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် မြင်းနှင့်ရထားကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ အာရှတိုက်အင်ပါယာကို တည်ဆောက်ရာတွင် အားသာချက်အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဟစ်ဆို့စ်များသည် အီဂျစ်ဓလေ့ကို လက်ခံကျင့်သုံးကာ၊ အီဂျစ်ဘွဲ့အမည်များကို လက်ခံယူခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဒယ်လ်တာဒေသရှိ အာဗာရစ်စ် (Avaris) ဟု ခေါ်ဆိုသော မြို့တော်မှ ဖာရိုဘုရင်များအဖြစ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

The Historical Background in Egypt.—The Middle Kingdom in Egypt began during the Eleventh Dynasty. The first 150 years of the Twelfth Dynasty, which began in 1991 b.c., were the peak years, the classical period of Egyptian culture. At its end Egyptian power declined. The Thirteenth Dynasty was restricted largely to southern Egypt, and the contemporary Fourteenth Dynasty in the north was weak. After a period of preliminary infiltration, the country was overrun in the latter half of the 18th century by the Hyksos, whose rulers, the “Shepherd Kings”—a title more properly translated as “rulers of foreign countries”—formed the Fifteenth and Sixteenth Dynasties. These conquerors, predominantly Semites from the eastern Mediterranean lands, probably included also non-Semitic Hurrians. Little is known of the Hyksos from the few records they left. They were not barbarous, for they probably introduced the horse and chariot, which the Egyptians afterward used to advantage in building their Asiatic empire. The Hyksos became Egyptianized, adopting Egyptian titles. They ruled as Pharaohs from a capital, called Avaris, in the Delta.

၁၆ (ဆယ့်ခြောက်) ရာစုနှစ်၏ ပထမတစ်ဝက်အတွင်း ဆယ့်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်၏ ပထမဘုရင်သည် မုန်းတီးခံရသော ဟစ်ဆို့စ်များ—အနည်းဆုံး အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားများကို—ပါလက်စတိုင်းသို့ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်သည် ထပ်မံအားကောင်းလာပြီး၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားမှ ယူဖရေးတီးမြစ်အထိ ၎င်း၏အုပ်ချုပ်မှုကို ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ ကြီးမားသော အဆောက်အအုံတည်ဆောက်မှုများအတွက် ကြီးမားသော စည်းစိမ်ဥစ္စာများ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သည်။ ဤမင်းဆက်တွင် ထင်ရှားသော အုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးမှာ ဟက်ရှပ်ဆွတ် (Hatshepsut) ဘုရင်မဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ခင်ပွန်း သွတ်မို့စ်ဒုတိယ (ဘီစီ ၁၅၀၈-၁၅၀၄ ခန့်) (ဘီစီ တစ်ထောင်ငါးရာရှစ်မှ တစ်ထောင်ငါးရာလေးအထိ) နှင့် ၎င်း၏တူဖြစ်သူ သွတ်မို့စ်တတိယနှင့်အတူ ထီးနန်းတွင် ပူးတွဲအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဘီစီ ၁၅၀၀ (ဘီစီ တစ်ထောင်ငါးရာ) မှ စတင်ကာ ဘီစီ ၁၄၈၂ (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာရှစ်ဆယ့်နှစ်) ခန့်တွင် သမိုင်းမှ လုံးဝပျောက်ကွယ်သွားသည်အထိ တကယ့်အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းအား နောက်ခံတွင် အချိန်ကြာရှည်ထားခဲ့သူ သွတ်မို့စ်တတိယက ၎င်းအား ဖယ်ရှားပစ်ခဲ့ပုံရသည်။ ၎င်း၏သေဆုံးမှုအပြီးတွင် ၎င်း၏အမည်ကို ၎င်း၏အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများနှင့် ကမ္ဗည်းများမှ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ သွတ်မို့စ်တတိယ (ဘီစီ ၁၄၈၂-၁၄၅၀) (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာရှစ်ဆယ့်နှစ်မှ တစ်ထောင်လေးရာငါးဆယ်အထိ) သည် အီဂျစ်အင်ပါယာကို ဘယ်သောအခါမှ မကျော်လွန်နိုင်သည့် အတိုင်းအတာအထိ ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ အင်ပါယာသည် အမန်ဟိုးတပ်ဒုတိယ (ဘီစီ ၁၄၅၀-၁၄၂၅) (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာငါးဆယ်မှ တစ်ထောင်လေးရာနှစ်ဆယ့်ငါးအထိ)၊ သွတ်မို့စ်စတုတ္ထ (ဘီစီ ၁၄၂၅-၁၄၁၂) (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာ နှစ်ဆယ့်ငါးမှ တစ်ထောင်လေးရာတစ်ဆယ့်နှစ်အထိ)၊ နှင့် အမန်ဟိုးတပ်တတိယ (ဘီစီ ၁၄၁၂-၁၃၇၅) (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာတစ်ဆယ့်နှစ်မှ တစ်ထောင်သုံးရာခုနစ်ဆယ့်ငါးအထိ) ၏ အုပ်ချုပ်မှုကာလ အထိ သာယာဝပြောခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ အုပ်ချုပ်မှုနှောင်းပိုင်းနှစ်များတွင်၊ ချဲ့ထွင်လာသော ဟစ်တိုက်အင်ပါယာသည် အီဂျစ်၏ အာရှမြောက်ပိုင်းပိုင်ဆိုင်မှုများကို ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပြီး၊ ဟာဘီရူ (Habiru) သို့မဟုတ် ဆာဂတ်ဇ် (sa-gaz) များသည် ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်း၏ အချို့ဒေသများကို ဒုက္ခပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင် အီဂျစ်ထိန်းချုပ်ထားသော မြို့များစွာသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြ သည်။

During the first half of the 16th century the first king of the Eighteenth Dynasty drove the hated Hyksos—at least the ruling class—into Palestine. Egypt, again powerful, extended her sway over Palestine and Syria to the Euphrates. Great wealth went into vast building operations. A notable ruler of this dynasty was Queen Hatshepsut, who was associated on the throne with her husband Thutmose II (c. 1508-1504 b.c.), and her nephew Thutmose III. She was herself the real ruler from about 1500 until she finally disappeared from history about 1482, probably disposed of by her co-ruler, Thutmose III, whom she had kept so long in the background. After her death her name was obliterated from many of her monuments and inscriptions. Thutmose III (c. 1482-1450) expanded the empire of Egypt to an extent never exceeded. The empire prospered through the reigns of Amenhotep II (c. 1450-1425), and Thutmose IV (c. 1425-1412) and well into the reign of Amenhotep III (c. 1412-1375). But in the latter’s declining years the expanding Hittite empire menace Egypt’s northern holdings in Asia, the Habiru or the sa-gaz plagued parts of Syria and Palestine, and many of the Egyptian-held cities fought among themselves.

ထို့နောက် အမန်ဟိုးတပ်စတုတ္ထ (ဘီစီ ၁၃၈၇-၁၃၆၆) (ဘီစီ တစ်ထောင်သုံးရာရှစ်ဆယ့်ခုနစ်မှ တစ်ထောင်သုံးရာခြောက်ဆယ့်ခြောက်အထိ) ရောက်ရှိလာပြီး၊ ၎င်းသည် အိပ်မက်မက်သူတစ်ဦးဖြစ်ကာ၊ ကျဆင်းမှုကို ဟန့်တားရန် လိုအပ်သော အားကောင်းသည့ အုပ်ချုပ်မှုကို ဆုပ်ကိုင်ရန် မသင့်လျော်သူ သို့မဟုတ် မလိုလားသူဖြစ်သည်။ အစ်ခနာတန် (Ikhnaton) ဟု အမည်ပြောင်းယူပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏စွမ်းအားအားလုံးကို ဘာသာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသို့ ဦးတည်ခဲ့သည်။ သီးဗ်မြို့ (Thebes) ကို စွန့်လွှတ်ပြီး နေရောင်ခြည်ပြားဖြစ်သော အတုန်း (Aton) အား အပ်နှံထားသည့် မြို့တော်သစ်တစ်ခုသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကာ၊ အခြြအခြား ဘာသာရေးကိုးကွယ်မှုများကို ဖိနှိပ်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ၎င်း၏ အာရှတိုက်အင်ပါယာသည် ပျက်စီးလာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဆာဂတ်ဇ် သို့မဟုတ် ဟာဘီရူ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကြောင့် သစ္စာဖောက်မှုနှင့် ပုန်ကန်မှုများကို ရင်ဆိုင်နေရသော ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားရှိ ၎င်း၏ သစ္စာရှိအစေခံများထံမှ အကူအညီတောင်းခံမှုများကို လျစ်လျူရှုခဲ့သည်။ ဤစာများစွာကို အစ်ခနာတန်၏ မြို့တော်ပြတိုက်များရှိ တော်ဝင်မှတ်တမ်းများထဲတွင် တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး (ရှေးဟောင်းသုတေသီများက ၎င်းတို့ကို အမာနာစာများ (Amarna Letters) ဟု ခေါ်ဆိုကြပြီး၊ ထယ်လ်အယ်လ်အမာနာ (Tell el ‛Amarna) သည် ယခုခေတ်တွင် ထိုပြတိုက်များ၏ နေရာအမည်ဖြစ်သည်)။

Then came Amenhotep IV (c. 1387-1366), a visionary, unfit or unwilling to wield the strong scepter that was needed to stave off decline. Taking the name Ikhnaton, he turned all his energies to religious reform; abandoning Thebes for a new capital dedicated to Aton (Aten), the sun disk, he suppressed all other cults. Meanwhile his Asiatic empire melted away. He ignored the frantic appeals for help from his loyal vassals in Palestine and Syria who were struggling against treachery and defection in the face of the menace of the sa-gaz or the Habiru. Many of these letters were unearthed among the royal archives in the ruins of Ikhnaton’s capital (archeologists refer to them as the Amarna Letters, from Tell el ‛Amarna, the modern place name of the ruins).

အစ်ခနာတန်ပြီးနောက်၊ ၎င်း၏ ဘာသာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည် ၎င်းသေဆုံးပြီးမကြာမီတွင် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး၊ မင်းဆက်သည် အသေးစားဖာရိုများစွာဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် တစ်ဦးမှာ ယခုနောက်ပိုင်းတွင် ကျော်ကြားမှုရရှိခဲ့သော တူတန်ခါမန် (Tutankhamen) ဆိုသည့် လူငယ်ဘုရင်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ နောက်ဆုံးအနားယူရာနေရာ—အကြီးကျယ်သော အုပ်ချုပ်သူများ၏ နေရာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက သာမန်ဖြစ်နိုင်သည်—သည် သင်္ချိုင်းဖောက်ထွင်းသူများ၏ ဖျက်ဆီးမှုမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည့်အမှတ်တမန်ကြောင့် ဖြစ်သည်။

After Ikhnaton, whose religious reform died soon after him, the dynasty ended with several minor Pharaohs. One of these was the boy-king Tutankhamen, who has achieved latter-day fame through the mere accident that his last resting place—probably modest in comparison with those of the great rulers—escaped the depredations of tomb robbers.

ဆယ့်ကိုးခုမြောက်မင်းဆက်အစောပိုင်းတွင်၊ ဆီတီ ပထမ (ဘီစီ ၁၃၁၈-၁၂၉၉) (ဘီစီ တစ်ထောင်သုံးရာတစ်ဆယ့်ရှစ်မှ တစ်ထောင်နှစ်ရာကိုးဆယ့်ကိုးအထိ) လက်ထက်တွင်၊ အီဂျစ်သည် ပါလက်စတိုင်းတွင် ထိန်းချုပ်မှုအတိုင်းအတာတစ်ခုကို ပြန်လည်ရယူခဲ့သည်။ ရမ်မီးဆီးစ်ဒုတိယ (ဘီစီ ၁၂၉၉-၁၂၃၂) (ဘီစီ တစ်ထောင်နှစ်ရာကိုးဆယ့်ကိုးမှ တစ်ထောင်နှစ်ရာသုံးဆယ့်နှစ်အထိ) ၏ ရှည်လျားပြီး တက်ကြွသော အုပ်ချုပ်မှုသည် ၎င်း၏ခေတ်ကာလတွင် ကြီးမားသော အထင်ကြီးမှုကို ချန်ထားခဲ့သည်။ ၎င်း၏သားဖြစ်သူ မာနပ်တာ (Merneptah) ၏ ပဉ္စမနှစ်မှစတင်၍၊ ဣသရေလလူမျိုးများသည် ထိုအချိန်တွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည့် အထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင် သို့မဟုတ် ကျောက်စာတစ်ခုရှိသည်—ဤသည်မှာ ကျမ်းစာပြင်ပတွင် ဣသရေလဟူသော အမည်ကို ပထမဆုံးအကြိမ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်မှတ်တမ်းများတွင် ယခုအချိန်အထိ တွေ့ရှိရသည့် တစ်ခုတည်းသော ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။

Early in the Nineteenth Dynasty, under Seti I (1318-1299), Egypt began to regain a measure of control in Palestine. The long and energetic reign of Ramses II (1299-1232) left a great impression on his age. From the fifth year of his son Merneptah we have an inscription on a commemorative pillar, or stele, indicating that the Israelites were then already in Palestine—the first mention of the name Israel outside the Bible, and the only one so far found in Egyptian records.

ထွက်ပြေးခြင်းဆိုင်ရာ သီအိုရီမျိုးစုံ။—ထွက်ပြေးခြင်းဆိုင်ရာ သီအိုရီများစွာသည် အီဂျစ်မင်းဆက်များနှင့်ဆက်စပ်ပြီး ဇာတ်ကြောင်းကို နေရာချထားရာတွင် ကွဲပြားသည်သာမက၊ ၄၀၀ နှစ်နှင့် ၄၃၀ နှစ်တို့၏ ရေတွက်ပုံ (အာဗြဟံမှစတင်သည့်အချိန်ပါဝင်သလား သို့မဟုတ် အီဂျစ်တွင်နေထိုင်သည့်ကာလသာလားဆိုသည့်) အရာတွင်လည်း ကွဲပြားသည်။ ပညာရှင်အသိုင်းအဝိုင်းတွင် ယခုအခါ အနည်းငယ်သာ လက်ခံထားသည့် သို့မဟုတ် အလေးအနက်မထားတော့သည့် သီအိုရီများကို ဘေးဖယ်ထားလျှင်၊ ထွက်ပြေးခြင်းဆိုင်ရာ အဓိကအမျိုးအစားသုံးမျိုးရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် ဖြစ်ရပ်ကို အောက်ပါအတိုင်း သတ်မှတ်ထားသည်။

The Various Theories of the Exodus.—The numerous Exodus theories differ in the placement of the narrative in relation to the Egyptian dynasties as well as in respect to the reckoning of the 400 and the 430 years (whether including the time from Abraham or only the sojourn in Egypt). Aside from theories held by few or now no longer considered seriously in scholarly circles, there are three principal classes of these interpretations of the Exodus. These date the event respectively in:

(၁) ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်တွင်၊ ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်လက်ထက်၌၊

(1)the 15th century b.c., under the Eighteenth Dynasty;

(၂) ၁၃ ရာစုနှစ်တွင်၊ ဆယ့်ကိုးမင်းဆက်လက်ထက်၌၊

(2)the 13th century, during the Nineteenth Dynasty;

(၃) ဆယ့်ရှစ်မင်းဆက်နှင့် ဆယ့်ကိုးမင်းဆက်လက်ထက်များတွင် နှစ်ကြိမ်ပြောင်းရွှေ့ခြင်း။

(3)two migrations, under the Eighteenth and Nineteenth Dynasties.

ဤရက်စွဲသတ်မှတ်ချက်များအားလုံးအတွက် ထောက်ခံသည့်နှင့် ဆန့်ကျင်သည့် ယုံကြည်စရာအငြင်းအခုံများရှိသည်။ သို့သော် နောက်ဆုံးတစ်ခု၊ ယောရှုအား မောရှေမတိုင်မီ နှစ်ရာစုနှစ်တစ်ခုနီးပါးတွင် ထားသည့်အရာ၊ သမ္မာကျမ်းစာမှတ်တမ်းကို ပြင်းထန်စွာ ချိုးဖောက်သည်ဖြစ်ရာ၊ ကျွန်ုပ်တို့ရရှိထားသော သမ္မာကျမ်းစာအချက်အလက်များနှင့် ကိုက်ညီသော ခေတ်သတ်မှတ်မှုတစ်ခုကို တည်ဆောက်ရန် ရှာဖွေနေသူအတွက် ၎င်းသည် မဖြစ်နိုင်ပေ။

There are plausible arguments both for and against all these datings. The last, however, which puts Joshua two centuries before Moses, does such violence to the Biblical record that it is out of the question for anyone who is seeking to build a chronology consistent with the Biblical data as we have them.

ခေတ်မမီတော့သော နှင့် လူနည်းစုအမြင်များ။—ထွက်မြောက်ရာနှစ်ချိန်းမှု၏ ကျယ်ပြန့်သောအပိုင်း အခြားကို သဗ္ဗညုတ္တနှစ်ဆယ့်ခုနစ်ရာစုမှ စောကျသည့်နှစ်များနှင့် နှစ်ဆယ့်နှစ်ရာစုအထိ နောက်ကျ သည့်နှစ်များအထိ သီအိုရီများစွာဖြင့် သရုပ်ပြထားသည်။ တစ်သီအိုရီတွင် ထွက်မြောက်ရာကို နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်ခြောက်ရာဆယ့်နှစ်တွင်၊ အီဂျစ်ရှိ ဟစ်ဆို့စ်အုပ်ချုပ်မှုအတွင်း နှစ်ချိန်းခဲ့သည်။ ၎င်းသည် တရားသူကြီးများ၏ ကာလကို ရှည်ကြာစွာ ရေတွက်မှုအပေါ် အခြေခံထားပြီး၊ တရားသူကြီး ရာထူးများနှင့် ဖိနှိပ်မှုကာလများသည် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး စုစုပေါင်းနှစ်ပေါင်းခြောက်ရာနီးပါးရှိ သည်ဟု ယူဆသည်။ ၎င်းသည် ထွက်မြောက်ရာမှ ရှောလမုန်အထိ နှစ်ပေါင်းလေးရာရှစ်ဆယ်ကာလ အတွင်း ဖိနှိပ်မှုကာလများမဟုတ်ဘဲ တရားသူကြီးရာထူးများကိုသာ ရေတွက်ပြီး ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ရှောလမုန်ကို သိသိသာသာ ပြောင်းလဲ၍မရသောကြောင့်၊ တရားသူကြီးများ၏ ယခင်ကာလ ပိုရှည် လေလေ၊ ထွက်မြောက်ရာကို ပို၍စောစွာ နှစ်ချိန်းရလေဖြစ်သည်။ နောက်ထပ်စောစီးသော ထွက်မြောက်ရာသီအိုရီတစ်ခုတွင် ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် နှစ်ဆယ့်ခြောက်ရာစုတွင် အနိုင်ရရှိခံရသော ဟစ်ဆို့စ်များနှင့်အတူ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့နှင့်အလျောက် အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာသွားသည်ဟု ဆိုသည် (ယောသပ်ဖပ်စ်၏ ဟေဗြဲလူမျိုးများကို ဟစ်ဆို့စ်များအဖြစ် ဖော်ထုတ်မှုကို သတိရစေသည်)။ ၎င်းသည် ဟေဗြဲလူမျိုးများကို ဟာဘီရူများနှင့် ညီမျှရန် နှစ်ပေါင်းလေးဆယ်မဟုတ်ဘဲ နှစ်ပေါင်း နှစ်ရာကြာ သဲကန္တာရတွင် လှည့်လည်သွားလာရန် လိုအပ်သည်။ ၎င်းသည် သမ္မာကျမ်း သို့မဟုတ် သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် မလုပ်နိုင်သလို၊ အခြားအစွန်းတစ်ဖက်တွင် နှစ်ဆယ်ရာစု၏ နှစ်ဆယ့်နှစ်ရာစု နောက်ကျသော ထွက်မြောက်ရာသီအိုရီလည်း မဖြစ်နိုင်ပေ။

Outmoded and Minority Views.—The wide range of Exodus dating is illustrated by several theories placing it as early as the 17th century and as late as the 12th. One theory dated the Exodus in 1612, during the Hyksos rule in Egypt. This was based on a long reckoning of the period of the judges, assuming that the alternating judgeships and intervals of oppression were successive, totaling nearly 600 years; it fitted that into the 480-year period between the Exodus and Solomon by counting only the judgeships, not the interludes. Since Solomon cannot be shifted far, the longer the preceding period of the judges the earlier the Exodus must be dated. Another early-Exodus theory had the Hebrews leaving Egypt as part of, or along with, the defeated Hyksos in the 16th century (reminiscent of Josephus’ identification of the Hebrews as the Hyksos). This required not 40 but 200 years of desert wandering in order to equate the Hebrews with the Habiru. It cannot be made to harmonize with either the Bible or the historical background, neither can the dating at the other extreme, a theory of a late 12th-century Exodus, in the Twentieth Dynasty.

ထွက်မြောက်ရာနှစ်ချိန်းမှု ဤသုံးမျိုးသည် ကွဲပြားမှုအပိုင်းအခြားကို ဥပမာပေးရန် လုံလောက်သည်။ ၎င်းတို့သည် ယနေ့ခေတ်တွင် အာရုံစိုက်မှု အနည်းငယ်သာ သို့မဟုတ် လုံးဝမရရှိသောကြောင့် စစ်ဆေးရန် မလိုအပ်ပေ။ အဓိကသီအိုရီ သုံးခုကို နောက်တွင် ဆွေးနွေးမည်။

These three types of Exodus datings will suffice as examples of the range of variation; they need not be examined since they receive little or no notice today. The three principal theories will be discussed next.

ဆယ့်ကိုးမင်းဆက်ထွက်မြောက်ရာ။ — အချိန်ကြာရှည်လက်ခံထားသော “ရိုးရာ” သီအိုရီမှာ ဣသရေ လလူများသည် ရမ်မီးစီးစ်ဒုတိယမှ ဖိနှိပ်ခံရပြီး ၎င်း၏အုပ်ချုပ်မှုတွင် သို့မဟုတ် ၎င်း၏သား မာနပ်တာ ၏အုပ်ချုပ်မှုတွင် ထွက်ခွာခဲ့သည်ဟူသောသီအိုရီဖြစ်သည်။ ဤသီအိုရီသည် ၎င်း၏မူလပုံစံဖြင့်ရော၊ နှစ်ကြိမ်ထွက်မြောက်ရာ၏ ဒုတိယအဆင့်အဖြစ်ပါ စာရေးသူများစွာက ယနေ့တိုင် လက်ခံထားသည်။ ဖိနှိပ်မှု၏ ဖာရိုဘုရင်အဖြစ် ရမ်မီးစီးစ်ကို ရွေးချယ်ခြင်းသည် ဟေဗြဲကျွန်များတည်ဆောက်ခဲ့သော ပီသုမ်နှင့် ရမ်မီးစီးစ်မြို့များ၏ အမည်များအပေါ် အခြေခံသည်။ ရမ်မီးစီးစ်၏ မြို့တော်သည် ဂေါရှင် အနီးရှိ တာနစ်တွင်ရှိခြင်း၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များက ဆယ့်သုံးရာစုတွင် ရက်စွဲသတ်မှတ် ထားသော ပါလက်စတိုင်းမြို့များစွာ ဖျက်ဆီးခံရခြင်း၊ အီဂျစ်တွင် နှစ်လေးရာ့သုံးဆယ်နေထိုင်ခြင်း၊ နှင့် ထိုအချိန်ကာလဆိုင်ရာ ရှေးဟောင်းသုတေသနသီအိုရီများ၏ အစိတ်အပိုင်းများဖြစ်သည့် ဖိလိသတိန် လူမျိုးများ၏ နောက်ကျရောက်ရှိခြင်း၊ အချို့ဒေသများတွင် အစောပိုင်းအိုးထည်များ မရှိခြင်း၊ နှင့် အချို့အီဂျစ်စစ်ရေးစစ်ဆင်ရေးများမှ ဆွဲထုတ်ထားသော ကောက်ချက်များအပေါ် အခြေခံသည်။ ဤရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းအတွက် ဖြေရှင်းမရသော ကန့်ကွက်မှုမှာ—ကျမ်းစာအချိန်ကာလသတ်မှတ် ခြင်းကို လျစ်လျူမရှုပါက—မာနပ်တာ၏ အုပ်ချုပ်မှုနှစ် ပဉ္စမနှစ်တွင် ဣသရေလလူများကို ပါလက် စတိုင်းနေရာများနှင့်အတူ သိမ်းပိုက်ခဲ့သောလူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ရည်ညွှန်းထားသည့် မာနပ်တာ၏ ကျောက်စာဖြစ်သည်။ ဣသရေလလူများသည် ကာနာန်သို့ တိုက်ရိုက်ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်ပင်ဖြစ်စေ၊ ထွက်မြောက်ရာ၏ ဖာရိုဘုရင်၏ ပဉ္စမနှစ်တွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အနှစ်လေးဆယ်ကြာ တောကန္တာရလှည့်လည်ခြင်း (“နှစ်ပေါင်းများစွာ” ဟူသော မရေရာသော အဓိပ္ပာယ်ကို ခွင့်ပြုထားသည်ပင်ဖြစ်စေ) သည် ၎င်းကို လုံးဝပုံစံမပြပေ၊ ယောသပ်မှ မောရှေအထိ နှစ်လေးရာ့လေးဆယ်နှစ်သည် ဆွေစဉ်မျိုးစဉ်အရ မဖြစ်နိုင်သည့် အခြားကန့်ကွက်မှုများကို မပြောလျှင်ပင်ဖြစ်သည်။

The Nineteenth-Dynasty Exodus.—The “traditional” theory, long commonly accepted, was that Israel was oppressed by Rameses II and left in his reign or that of his son Merneptah. This theory is still held by many writers, both in its original form and as the second phase of a double Exodus. The choice of Rameses as the Pharaoh of the oppression is based on the names of the cities of Pithom and Rameses, built by Hebrew slaves; on Rameses’ capital being at Tanis, near Goshen; on the destruction of many Palestinian cities dated by archeologists in the 13th century; on a 430-year stay in Egypt; and on various elements of the archeological theories concerning that time, such as the late arrival of the Philistines, the absence of earlier pottery in certain regions, and conclusions drawn from certain Egyptian military campaigns. The unanswerable objection to this dating—if the Bible chronology is not to be ignored—is Merneptah’s stele of the fifth year of his reign, referring to the Israelites as a people along with Palestinian places conquered. The Israelites could hardly have been already in Palestine in the fifth year of the Pharaoh of the Exodus even if they had migrated directly to Canaan. A desert wandering of 40 years (even if the vague meaning of “many years” is allowed) puts it completely out of the picture, to say nothing of other objections to the theory, such as the genealogical impossibility of 400 years from Joseph to Moses.

နှစ်ကြိမ်ထွက်မြောက်ခြင်းသီအိုရီ—၁၉ ရာစုမင်းဆက်ထွက်မြောက်ခြင်းနှင့် ၁၅ ရာစုတွင် ခါနာန်ကို ကျူးကျော်ခြင်းကို ယနေ့ပညာရှင်များစွာက သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းကို လုံးလုံးပြန်လည်ဖွဲ့စည်းပြီး၊ သို့မဟုတ် ၎င်းကို ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှု နှစ်လှိုင်းအဖြစ် ခွဲခြားထားသည်။ မည်သည့်အနွယ်များ အီဂျစ်သို့သွားခဲ့သည်၊ ၎င်းတို့မည်သည့်အချိန်တွင် ထွက်ခွာခဲ့သည်၊ မည်သည့်အနွယ်များ ခါနာန်မှ ဘယ်သောအခါမှ မထွက်ခွာခဲ့သည် သို့မဟုတ် အီဂျစ်တွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် မည်သည့်လမ်း ကြောင်းများနှင့် မည်သည့်အစဉ်အလျှောက် ခါနာန်ကို ကျူးကျော်ခဲ့သည်နှင့် ပတ်သက်၍ အမြင်အမျိုး မျိုးရှိသည်။ ထိုသို့သော ထွက်မြောက်ခြင်းကို ၄၀ နှစ် သို့မဟုတ် ၄၈၀ နှစ်နှင့် သဟဇာတဖြစ်အောင် လုပ်ရန် မဖြစ်နိုင်ခြင်းသည် ယုံတွယ်အသက် ၂ ရာစုမတိုင်မီ မောရှေထက် ယောရှုကို ထားရှိခြင်းနှင့်၊ ဘိုးဘေးများ၊ အနွယ်များ၊ ပထဝီဝင်နှင့် ဟီဘရူးလူမျိုးများ၏ ဘာသာရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် သမ္မာကျမ်းအကောင့်ကို အကန့်အသတ်မရှိ ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အနည်းငယ်သာ ကန့်ကွက်စရာဖြစ်သည်။

The Theory of a Double Exodus.—A Nineteenth-Dynasty Exodus, along with a 15th-century invasion of Canaan, is held today by many scholars who reconstruct the Biblical story completely, or rather separate it into two waves of migration. There are various views as to which tribes went into Egypt and when they left; as to which tribes never left Canaan or who may have remained in Egypt; or by what routes and in what order they invaded Canaan. The mere impossibility of harmonizing such an Exodus with the 40 years or the 480 years is a minor objection indeed compared with the placing of Joshua 2 centuries before Moses, and compared with the uninhibited reinterpretation of the Bible account in regard to the patriarchs, the tribes, the geography, and the religion of the Hebrews.

၁၅ ရာစုထွက်မြောက်ခြင်းကို ညွှန်ပြသော ဟာဘိရူးကျူးကျော်မှုနှင့် အခြားသက်သေများကို ရမ်ဇီးစ် ၂ အတွက် သိုလှောင်မြို့များ တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ပါလက်စတိုင်းမြို့အချို့ကို နောက်ကျမှ ဖျက်ဆီးခြင်းတို့နှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရန် ကြိုးစားမှုတွင် အသုံးပြုခဲ့သော ပညာရှင်အဆင့်ကို လျှော့ချရန်မဟုတ်ပေ။ သို့သော် နှစ်ကြိမ်ထွက်မြောက်ခြင်းသီအိုရီများ၏ ရှုပ်ထွေးမှုများကို ဤနေရာတွင် ဆွေးနွေးရန်မလိုအပ်ပေ။ အကြောင်းမှာ ရှေးရိုးစွဲဝေဖန်ချက်သည် သမ္မာကျမ်းအကောင့်ကို ထင်ရှားစေရန် ရေးသားထားခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ရွေးချယ်ထားသော သမိုင်းဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်းနှင့် ကိုက်ညီရန် ယူဆချက်ဖြင့် ဇာတ်လမ်းကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် မဟုတ်ပေ။

This is not to belittle the scholarship that has been employed in this attempt to reconcile the Habiru invasion and other evidence pointing to a 15th century Exodus with the building of store cities for Ramses II and the late sacking of certain Palestinian towns. But the complexities of the various double-Exodus theories need not be discussed here, for a conservative commentary is written to throw light on the Bible account, not to revamp the story by conjecture to fit the selected historical setting.

ဤဝေဖန်ချက်တွင် လက်ခံထားသော ဆယ့်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက် ထွက်မြောက်ရာကာလ—ထွက်မြောက်ရာကို ၁၅ (ဆယ့်ငါး) ရာစုနှစ်အလယ်တွင် (ဘီစီ ၁၄၄၅ ခန့် သို့မဟုတ် အနီးစပ်ဆုံးနှစ်) ထားရှိသည့် သီအိုရီတစ်ခု ကျန်ရှိသည်။ ၎င်းကို ဤဝေဖန်ချက်တွင် အဓိကအားဖြင့် ဤရက်စွဲနှင့် နောက်ပိုင်းကျမ်းစာရက်စွဲများအကြား ကာလအပိုင်းအခြားများကြောင့် လက်ခံထားသည်။ ၎င်းကို ကျမ်းစာဇာတ်ကြောင်းနှင့် သမိုင်းနှင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ နောက်ခံဖြင့် ရှင်းပြရန်ဖြစ်နိုင်သည်။

The Eighteenth Dynasty Exodus Adopted in This Commentary.—There remains the theory that places the Exodus in the mid-fifteenth century (1445 b.c. or thereabouts). It has been adopted in this commentary chiefly because of the intervals between this and later Biblical dates. It can be explained in terms of the Bible narrative and the historical and archeological setting.

ဤရက်စွဲသည် ထွက်မြောက်ရာမှ ၄၈၀ (လေးရာရှစ်ဆယ်) နှစ်မြောက်နှစ်ကို ဇိဖ်လတွင် ဗိမာန်တော်၏ အုတ်မြစ်ချခဲ့သည့် ရှောလမုန်၏ စတုတ္ထနှစ်နှင့် ထပ်တူညီမျှစေသည့် ဖော်ပြချက်တစ်ခုအပေါ် အခြေခံထားသည် (၁ ဘုရင်ခံ ၆:၁)။ ဤဝေဖန်ချက်အတွက် လက်ခံထားသော အချိန်ကာလဇယားအရ၊ ဤနှစ်သည် ဘီစီ ၉၆၇/၉၆၆ (ဘီစီ ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခုနစ်/ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခြောက်) ဖြစ်ပြီး၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဂျူးဘုရင်စိုးမင်နှစ်သည် ဘီစီ ၉၆၇ (ဘီစီ ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခုနစ်) ၏ ဆောင်းဦးတွင် စတင်ပြီး ဘီစီ ၉၆၆ (ဘီစီ ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခြောက်) ၏ ဆောင်းဦးတွင် အဆုံးသတ်သည် (ဤဝေဖန်ချက်၏ ဒုတိယတွဲရှိ ဂျူးပြက္ခဒိန်နှင့် အချိန်ကာလဇယားဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများကို ကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ဇိဖ်လတွင် အုတ်မြစ်ချခြင်းသည် ဘီစီ ၉၆၆ (ဘီစီ ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခြောက်) ၏ နွေဦးရာသီ (ကျွန်ုပ်တို့၏ မေလခန့်) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဣသရေလလူမျိုးများသည် အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာခဲ့သည့် ပထမနှစ်တွင် ဇိဖ်လသည် ဘီစီ ၉၆၆ (ဘီစီ ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခြောက်) ထက် ၄၇၉ (လေးရာခုနစ်ဆယ့်ကိုး) နှစ် စောဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဘီစီ ၁၄၄၅ (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာ လေးဆယ့်ငါး) ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို အောက်ပါညီမျှခြင်းဖြင့် အလွယ်တကူ တွက်ချက်နိုင်သည်။

The date is based on a statement synchronizing the 480th year from the Exodus with the 4th year of Solomon, in which the foundation of the Temple was laid in the month of Zif (1 Kings 6:1). This year was, according to the chronology accepted for this commentary, 967/66 b.c., that is, the Jewish regnal year beginning in the fall of 967 and ending in the fall of 966 (see articles on the Jewish calendar and on chronology in Vol. II of this commentary). Thus the laying of the foundation in the month of Zif (approximately our May) would have occurred in the spring of 966 b.c. Then Zif in the 1st year, in which the Israelites left Egypt, was 479 years earlier than 966, which is 1445 b.c. This can be computed easily by the equation:If Zif in the 480th yr. = 966 b.c.,then, going back 479 yrs. (479)Zif in the 1st yr. = 1445 b.c.

အကယ်၍ လေးရာရှစ်ဆယ်နှစ်မြောက်နှစ်ရှိ ဇိဖ်လ = ဘီစီ ၉၆၆ (ဘီစီ ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခြောက်) ဖြစ်ပါက၊ ထို့နောက် ၄၇၉ (လေးရာခုနစ်ဆယ့်ကိုး) နှစ်ပြန်လှန်သွားပါက၊ ပထမနှစ်ရှိ ဇိဖ်လ = ဘီစီ ၁၄၄၅ (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာလေးဆယ့်ငါး) ဖြစ်သည်။ ပထမနှစ်ရှိ ဇိဖ်လသည် ဒုတိယလအဖြစ်စတင်ပြီး၊ ဣသရေလလူမျိုးများသည် အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာခဲ့သည့် အဘိဘ် (သို့မဟုတ် နိစံလ) ၏ နောက်လျှင်ချက်ချင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ရှောလမုန်၏ စတုတ္ထနှစ်ကို ဘီစီ ၉၆၇/၉၆၆ (ဘီစီ ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခုနစ်/ကိုးရာခြောက်ဆယ့်ခြောက်) အဖြစ် ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းမှ ဆင်းသက်လာသော ထွက်မြောက်ရာသည်၊ လေးရာရှစ်ဆယ်နှစ်မြောက်နှစ်ကို ခေတ်ရက်စွဲအဖြစ် ဆိုလိုသည်ဆိုပါက၊ ဘီစီ ၁၄၄၅ (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာလေးဆယ့်ငါး) ၏ နွေဦးရာသီတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့လိမ့်မည်၊ မဟုတ်ပါက ၎င်းသည် ခန့်မှန်းရေတွက်ထားသော ဂဏန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

And Zif in the 1st year, beginning the 2d month, is the month immediately following Abib (or Nisan), in which the Israelites left Egypt. So the Exodus, derived thus from the dating of Solomon’s 4th year as 967/66 b.c., would have occurred in the spring of 1445 b.c. if the 480th year is meant as an era date, and not as a round number.

၁၅ (ဆယ့်ငါး) ရာစုနှစ်၏ ထွက်မြောက်ရာသီအိုရီသည် အာဗြဟံမှ ရေတွက်ထားသော ၄၀၀ (လေးရာ) နှစ်နှင့် ၄၃၀ (လေးရာသုံးဆယ်) နှစ်တို့နှင့် ညှိနှိုင်းပေါင်းစပ်နိုင်သည်။ ဘီစီ ၁၄၄၅ (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာလေးဆယ့်ငါး) ၏ ထွက်မြောက်ရာသည် အာဗြဟံ၏ ကာနာန်သို့ ပြောင်းရွှေ့မှုကို ဘီစီ ၁၈၇၅ (ဘီစီ တစ်ထောင်ရှစ်ရာခုနစ်ဆယ့်ငါး) တွင် ထားရှိမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ အီဂျစ်သို့ ခရီးစဉ်သည် မကြာမီတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ ဤကာလမှ ဆီးမိုက်ရှိတ်ခ် (Semitic sheik) တစ်ဦးသည် ၎င်း၏မိသားစုနှင့် ကြီးမားသော အဖွဲ့အစည်းဖြင့် ကုန်သည်များအဖြစ် အီဂျစ်တွင် ခရီးသွားနေသည့် ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းတစ်ခုရှိသည် (ဤမြင်ကွင်းပန်းချီကားနှင့်ပတ်သက်၍ စာမျက်နှာ ၁၅၉ ကို ကြည့်ပါ)။

This 15th-century theory of the Exodus can be harmonized with the 400 and 430 years as reckoned from Abraham. A 1445 Exodus would put Abraham’s migration to Canaan in 1875 b.c., and his journey into Egypt soon after, at the very period from which we have an ancient record of a Semitic sheik traveling in Egypt with his family and a large retinue as traders (see p. 159 on a painting of this scene).

ထို့နောက် ယောသပ်နှင့် ယာကုပ်သည် ထွက်မြောက်ရာမှ ၂၁၅ (နှစ်ရာတစ်ဆယ့်ငါး) နှစ်အကြာ အီဂျစ်တွင် ရှိနေမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဟစ်ဆို့စ် (Hyksos) ကာလတွင် ဖြစ်သည်။ ယောသပ်အား ပေးအပ်ခဲ့သော ဂုဏ်ပြုမှုမြင့်မားမှုများသည် အာရှလူမျိုးများ အဓိကအုပ်ချုပ်သော အစိုးရအောက်တွင် ဖြစ်နိုင်ခြေအများဆုံးဟု ယူဆထားသည်။ အခြားအသေးစိတ်အချက်များလည်း ဤပုံစံထဲတွင် ကိုက်ညီသည်။ “ဖာရိုဘုရင်၏ အရာရှိဖြစ်သော ပိုတီဖာ၊ အစောင့်အကြပ်မှူး၊ အီဂျစ်လူမျိုး” သည် ယောသပ်ကို ဝယ်ယူခဲ့သည်ဟူသော ဖော်ပြချက် (ကမ္ဘာဦး ၃၉:၁) သည် အီဂျစ်မဟုတ်သော မင်းဆက်တစ်ခုကို ညွှန်ပြသည်။ မဟုတ်ပါက ဖာရိုဘုရင်၏ အစောင့်အကြပ်မှူးသည် “အီဂျစ်လူမျိုး” ဖြစ်သည်ဟု အထူးမှတ်သားဖော်ပြရန် အကြောင်းမရှိပေ။ ထို့ပြင်၊ မြင်းများနှင့် ရထားများကို ဖော်ပြခြင်း (ကမ္ဘာဦး ၄၁:၄၃; ၄၆:၂၉) သည် ဟစ်ဆို့စ်ကာလနှင့် ပိုမိုကိုက်ညီသည်ဟု ယူဆထားပြီး၊ အကြောင်းမှာ ထိုကာလမတိုင်မီ အီဂျစ်တွင် မြင်းများရှိခဲ့သည့် မှတ်တမ်းမရှိဟု ယေဘုယျအားဖြင့် လက်ခံထားသည်။ သို့သော် ယောသပ်ခေတ်တွင် ၎င်းတို့သည် တင်သွင်းလာသော ရှားပါးပစ္စည်းများမဟုတ်ခဲ့ပေ၊ အကြောင်းမှာ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုအတွင်း အစားအစာနှင့် လဲလှယ်ရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ မွေးမြူရေးတိရစ္ဆာန်များထဲတွင် မြင်းများအပါအဝင် ဖာရိုဘုရင်ထံ ရောင်းချခဲ့ကြသည် (ကမ္ဘာဦး ၄၇:၁၇)။ အခြားအချက်များအတွက် အခန်း ၃၉:၁ ရှိ ရှင်းလင်းချက်ကို ကြည့်ပါ။

Joseph and Jacob, then, would be in Egypt 215 years before the Exodus, in the time of the Hyksos. The high honors bestowed upon Joseph have been regarded as most likely under a regime in which the Asiatic element predominated. Other details also fit into the picture. The statement that “Potiphar, an officer of Pharaoh, captain of the guard, an Egyptian,” bought Joseph (Gen. 39:1) indicates a non-Egyptian dynasty; else why should it be noted particularly that the Pharaoh’s captain of the guard was “an Egyptian”? Furthermore, the mention of horses and chariots (Gen. 41:43; 46:29) is regarded as harmonizing better with the Hyksos period than an earlier one, for it is generally accepted that there is no record of horses in Egypt before that time. Yet they were not imported rarities in Joseph’s day, for the Egyptians sold their livestock, including horses, to the Pharaoh in exchange for food during the famine (Gen. 47:17). For other points see on ch. 39:1.

မောရှေနှင့် ထွက်ပြေးခြင်းဇာတ်လမ်းသည် သုတ်မို့စ် ၁ မှ အမန်ဟိုတပ် ၂ ၏ အုပ်ချုပ်မှုကာလများ၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံတွင် ကိုက်ညီမှုရှိသည်။ သုတ်မို့စ် ၁ နှင့် သုတ်မို့စ် ၃ တို့သည် အာရှတိုက်သားများ၏ ကျွန်အလုပ်သမားများကို အသုံးပြု၍ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဟတ်ရှပ်ဆွတ်သည် မောရှေ၏ မွေးစားမိခင်အဖြစ်၊ သုတ်မို့စ် ၃ သည် မောရှေမီဒီယန်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည့် ဘုရင်အဖြစ်၊ အမန်ဟိုတပ် ၂ သည် ထွက်ပြေးခြင်း၏ ဖာရိုဘုရင်အဖြစ် သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်း၏ ဖြစ်နိုင်ခြေများနှင့် ကိုက်ညီပုံရသည်။ အမန်ဟိုတပ် ၂ ၏ ဆက်ခံသူသည် မမျှော်လင့်ထားသော ထီးနန်းဆက်ခံသူဖြစ်သည်ဆိုသည့် အချက်ပင်ရှိသေးသည်—ဆယ်ခုမြောက်ဘေးဒဏ်တွင် သားအကြီးဆုံး သေဆုံးခဲ့လျှင် မျှော်လင့်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းနှင့် ဤအုပ်ချုပ်သူများ၏ ဘဝများအကြား သဟဇာတဖြစ်မှု၏ အကျဉ်းချုပ်အတွက်၊ ထွက်မြောက်ရာ၏ နိဒါန်းနှင့် သမ္မာကျမ်းဇာတ်ကြောင်း၏ အခန်းများအပေါ် မှတ်ချက်များကို ကြည့်ပါ။

The story of Moses and the Exodus can be fitted into the historical setting of the reigns of Thutmose I through Amenhotep II. Thutmose I and Thutmose III carried on building operations by means of Asiatic slave labor. Hatshepsut as Moses’ foster mother, Thutmose III as the king from whom Moses fled to Midian, and Amenhotep II as the Pharaoh of the Exodus seem to fit the possibilities of the Bible story. We have even the fact that the successor of Amenhotep II was an unforeseen heir to the throne—a circumstance that would be expected if the eldest son had died in the tenth plague. For a sketch of the harmony between the Bible story and the lives of these rulers, see the Introduction to Exodus and the comments on the chapters of the Bible narrative.

အကယ်၍ ၄၀ နှစ်ကြာ လှည့်လည်သွားလာမှု ပြီးဆုံးပြီး ခါနာန်သို့ ကျူးကျော်မှု စတင်ခဲ့သည်မှာ ၁၄၀၀ ခန့်တွင်ဖြစ်ပါက၊ ဟီဘရူးများ၏ ကျူးကျော်မှုများသည် အမာနာစာလွှာများနှင့် တစ်ချိန်တည်းဖြစ်သည်။ အမည်များအကြား သမိုင်းဆိုင်ရာ ဆက်စပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားမှုများ ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဟီဘရူးများသည် ဤစာပေးစာယူတွင် ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းအတွက် အန္တရာယ်အဖြစ် ဖော်ပြထားသော ဟာဘီရူး၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်နိုင်သည်မှာ မဖြစ်နိုင်ချေ မဟုတ်ပေ။ အကြောင်းမှာ အမန်ဟိုတပ် ၃ ၏ အားနည်းသည့်ကာလနှင့် အိခ်နာတွန်၏ ကြီးမားသော အီဂျစ်အင်ပါယာ၏ ကိစ္စရပ်များအပေါ် လျစ်လျူရှုမှုကာလတွင် ပါလက်စတိုင်း၏ ထိန်းချုပ်မှုသည် ဖာရိုဘုရင်များ၏ လက်ထဲမှ လွတ်ထွက်သွားနေခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

If the 40 years’ wandering ended and the invasion of Canaan began about 1400, the inroads of the Hebrews were contemporary with the Amarna Letters. Although controversy has raged over the historical connection between the names, it is not unlikely that the Hebrews were a part of the Habiru mentioned in this correspondence as a menace to Syria and Palestine, for it was in this weak period of Amenhotep III and of Ikhnaton’s indifference in regard to the affairs of the great Egyptian Empire that control of Palestine was slipping out of the hands of the Pharaohs.

ဤနှစ်ချိန်းမှုအပေါ် ကန့်ကွက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း။—ဤဆယ့်ငါးရာစုသီအိုရီအပေါ်လည်း ကန့်ကွက်မှုများ ရှိသည်။ ဤနှစ်ချိန်းမှုသည် တရားသူကြီးများစာအုပ်တွင် ဖော်ပြထားသော ကာလများ၏ စုစုပေါင်း၊ သို့မဟုတ် တမန်တော်ဝတ္ထု ၁၃:၁၉, ၂၀ (KJV) တွင်ဖော်ပြထားသော နှစ်ပေါင်းလေးရာငါးဆယ်နှင့် မကိုက်ညီဟု ထောက်ပြထားသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ရှင်ဘုရင်များ ၁ ၆:၁ တွင်ဖော်ပြထားသော နှစ်ပေါင်းလေးရာရှစ်ဆယ်နှင့် ချိတ်ဆက်ထားသည်။

Objections to This Dating Considered.—There are also objections against this 15th-century theory. It is pointed out that the date does not fit the total of the periods mentioned in the book of Judges, or the 450 years of Acts 13:19, 20 (KJV), for it is keyed to the 480 years of 1 Kings 6:1.

တရားသူကြီးများစာအုပ်တွင် နှစ်ပေါင်းစုစုပေါင်းအားလုံးကို ဆက်လက်ကာလများအဖြစ် ယူဆပါက၊ စုစုပေါင်းသည် နှစ်ပေါင်းလေးရာရှစ်ဆယ်ထက် များစွာကျော်လွန်သည်မှာ မှန်သည်။ သို့သော် တရားသူကြီးရာထူးအချို့သည် နိုင်ငံ၏ မတူညီသောနေရာများတွင် တပြိုင်နက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်ဟူသော နိဂုံးကို ဖယ်ထုတ်ရန် စာအုပ်တွင် မည်သည့်အရာမျှ မရှိပေ။ စောစီးသော သို့မဟုတ် နောက်ကျသော ထွက်မြောက်ရာနှစ်ချိန်းသီအိုရီများသည် တရားသူကြီးကာလကို မဖြစ်နိုင်လောက်အောင် သေးငယ်သော အတိုင်းအတာတစ်ခုအဖြစ် ဖိစည်းရမည် သို့မဟုတ် နှစ်ပေါင်းလေးရာရှစ်ဆယ်ကို နှစ်ပေါင်းခြောက်ရာနီးပါးနှင့် ပြန်လည်ချိန်ညှိရန် ကာလတစ်ခုလုံးမှ အချို့အပိုင်းများကို ဖယ်ထုတ်ရမည်ဖြစ်သည်ဟု ရှင်းပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် ရှောလမုန်သည် ထွက်မြောက်ရာမှ နှစ်ပေါင်းလေးရာရှစ်ဆယ်မြောက်နှစ်တွင် ဗိမာန်တော်တည်ဆောက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်ဟူသော တိကျသောဖော်ပြချက်ကို စာသားအတိုင်း လက်ခံရန် သင့်လျော်ပုံရသည်။ အထူးသဖြင့် ဤနည်းဖြင့်ရရှိသော နှစ်ချိန်းမှုသည် အခြားအချက်အလက်များနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

It is true that if all the year totals in Judges are considered successive periods, the sum is far beyond 480 years, but there is nothing in the book to rule out the conclusion that some of the judgeships were quite possibly contemporary, in different parts of the country. Since the theories of earlier or later Exodus dating must either squeeze the judges period into an impossibly small compass, or reconcile the 480 years with approximately 600 years by eliminating certain portions from the whole period, as has been explained, it seems reasonable to accept as literal the definite statement that Solomon began the building of the Temple in the 480th year from the Exodus, especially since the date thus arrived at can be harmonized with the other data.

နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်လေးရာလေးဆယ့်ငါးတွင် ထွက်မြောက်ရာကို လက်ခံခြင်းသည် ယေဖသာဖော်ပြသော နှစ်ပေါင်းသုံးရာ (တရားသူကြီးများ ၁၁:၂၆ ကိုကြည့်ပါ) ကို ရှင်းပြရန် ခက်ခဲစေသည်မှာ မှန်သည်။ သို့သော် ယေဖသာပြီးနောက် လျင်မြန်စွာ ပြိုကွဲမှုဖြစ်ပေါ်ပြီး တိုတောင်းသော တပြိုင်နက်တရားသူကြီးရာထူးများဖြင့် ၎င်းကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည် (တွဲလမ်း ၂၊ စာမျက်နှာ ၁၂၅၊ ၁၂၈၊ ၁၂၉ ကိုကြည့်ပါ)။

A 1445 Exodus admittedly makes it difficult to account for the 300 years mentioned by Jephthah (see Judges 11:26), but it can be done by assuming a rapid disintegration after Jephthah, with short contemporary judgeships (see Vol. II, pp. 125, 128, 129).

တမန်တော်ဝတ္ထု ၁၃:၂၀ ၏ နှစ်ပေါင်းလေးရာငါးဆယ်နှင့် ပတ်သက်၍၊ မူရင်းစာသားနှင့်ပတ်သက်ပြီး သဘောထားကွဲလွဲမှုရှိပြီး၊ မတူညီသော ဘာသာပြန်များတွင် ၎င်း၏ဘာသာပြန်များ ကွဲပြားသည်။ တစ်ဖတ်လှယ်တွင် နှစ်ပေါင်းလေးရာငါးဆယ်ကို တရားသူကြီးများ၏ ကာလအဖြစ်ဖော်ပြထားပြီး၊ မတူညီသော မူကြမ်းများမှ အခြားတစ်ဖတ်လှယ်တွင် ၎င်းကို တရားသူကြီးများမတိုင်မီကာလအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ ခေတ်သစ်ပညာရှင်များက ပိုမိုကောင်းမွန်သည်ဟု ယူဆသော ဒုတိယဖတ်လှယ် သည် သေချာပေါက် ပိုမိုမရေရာသည်။ ယောရှုမှ ရှမွေလအထိ နှစ်ပေါင်းလေးရာငါးဆယ်ကာလကို စာသားအတိုင်း ဆယ့်ငါးရာစုတွင် ထွက်မြောက်ရာကို ထားသော ရာဇဝင်အစီအစဉ်နှင့် လိုက်လျောညီ ထွေဖြစ်အောင် မလုပ်နိုင်ပေ။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ထွက်မြောက်ရာမှ ရှောလမုန်အထိ နှစ်ပေါင်းလေးရာရှစ်ဆယ်ကာလနှင့် သိသာစွာ မလိုက်လျောညီထွေဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ရှည်လျားသော ရာဇဝင်ကို လက်ခံသူများသည် (တရားသူကြီးရာထူးများကြားကာလများမပါဝင်သော နှစ်ပေါင်းလေးရာရှစ်ဆယ်ဖြင့်) နှစ်ပေါင်းလေးရာငါးဆယ်ကို ဆက်လက်တရားသူကြီးများ၏ အမှန်တကယ်အုပ်ချုပ်မှုများသာ စုစည်းထားသည်ဟု အသုံးပြုကြသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ ထပ်နေသော တရားသူကြီးများကို ယူဆပြီး စုစုပေါင်းကာလပိုတိုသူများသည် အခြားဖတ်လှယ်အရ၊ နှစ်ပေါင်းလေးရာငါးဆယ်ကို မျိုးစေ့အချိန်မှ—ဣဇာက်သည် ငါးနှစ်သက်တမ်းရှိသည့်အချိန်မှ ရေတွက်သော နှစ်ပေါင်းလေးရာမှစတင်သည့် ကာလအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် သဲကန္တာရလှည့်လည်သွားလာမှု နှစ်ပေါင်းလေးဆယ်နှင့် တရားသူကြီးများမတိုင်မီ ယူဆချက်အရ နှစ်ပေါင်းဆယ်နှစ်ထပ်မံပေါင်းထည့်ခြင်းဖြင့် နှစ်ပေါင်းငါးဆယ်ပိုကို ရှင်းပြသည် (ဤဝတ္ထုကျမ်း၏ တွဲလမ်း ၂ ရှိ ရာဇဝင်ဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးကို ကြည့်ပါ)။ သီအိုရီနှစ်ခုစလုံးတွင် အခက်အခဲများနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအမြင်များ ပါဝင်သည်။ ထို့ကြောင့် ဤမရေရာပြီး အငြင်းပွားဖွယ်ကာလကို ဆယ့်ငါးရာစု ထွက်မြောက်ရာသီအိုရီကို ထောက်ခံရန် သို့မဟုတ် ဆန့်ကျင်ရန် လုံလောက်သော အပြုသဘောမရှိ သောကြောင့် ဆွေးနွေးမှုမှ ဖယ်ထုတ်ရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းဟု ယူဆထားသည်။

As for the 450 years of Acts 13:20, there is a disagreement as to the original text of the statement, and there are differing translations of it in various versions. One reading makes the 450 years the period of the judges; the other, from different manuscripts, makes it the period preceding the judges. The second reading, regarded as better by modern scholars, is certainly more ambiguous. A literal 450-year interval between Joshua and Samuel cannot be fitted into the chronological scheme that puts the Exodus in the 15th century, for it is obviously incompatible with an interval of 480 years between the Exodus and Solomon. Those who take the long chronology (with the 480 years exclusive of the periods between the judgeships) use the 450 years similarly as the sum of only the actual administrations of the successive judges. On the other hand, those who hold the view of overlapping judges, with a much shorter total duration, can employ the 450 years, according to the other reading, as the period from the time of the seed—the beginning of the 400 years reckoned from the time when Isaac was 5 years of age. They account for the extra 50 years by the 40 years of wandering plus a hypothetical 10 years more before the judges (see the article on chronology in Vol. II of this commentary). Both theories have difficulties and elements of personal opinion. Therefore it has been considered that the best course is to leave this ambiguous and controversial period out of the discussion as not positive enough to be used either for or against the theory of the 15th-century Exodus.

ဆယ့်ရှစ်ရာစုမင်းဆက်၏ မြို့တော်သည် ဂိုရှင်ပြည်မှ မိုင်ပေါင်းရာနှင့်ချီဝေးသော သီဘိစ်တွင် ရှိသည်။ သို့သော် မောရှေ၏မွေးဖွားမှုဇာတ်လမ်းနှင့် ကာလရှည်ကြာ (ဖြစ်နိုင်ခြေ တစ်နှစ်အထိ) ဘေးဒဏ်များ ကာလတွင် မောရှေ၊ ဣသရေလလူမျိုးများနှင့် ဖါရိုဘုရင်အကြား ဆက်သွယ်မှုအကြောင်းအရာအရ ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် တော်ဝင်နန်းတော်အနီးတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော် မောရှေနှင့်သတ်မှတ်ထား သော ကာလတွင် ထိုသို့သော မြို့တော်အတွက် သက်သေမရှိသော်လည်း၊ အချို့အချိန်များတွင် ဒယ်လ် တာတွင် သို့မဟုတ် အနီးတွင် ဒုတိယတော်ဝင်နေရာတစ်ခုကို အသုံးပြုခြင်းကို တားဆီးမည့်အရာ မရှိပေ။

The Eighteenth Dynasty capital was at Thebes, several hundred miles from the land of Goshen. Yet the Hebrews were living near the royal palace, according to the story of the birth of Moses and to the account of the communication between Moses, the Israelites, and Pharaoh during the extended period of the plagues (possibly as much as a year). However, there was nothing to prevent the use of a second royal residence in or near the Delta at certain times, although there is no evidence for such a capital in the period assigned to Moses.

ဆယ့်သုံးရာစုထောက်ခံသူများသည် ပိသုန်နှင့် ရမ်ဇေးမြို့များ၏ ဆယ့်ကိုးရာစုမင်းဆက်အမည်များကို ထောက်ပြသည်။ သို့သော် စောစီးသော ထွက်မြောက်ရာကို ထောက်ခံသူများသည် ၎င်းတို့ကို စာရေးဆရာများက ယခင်အမည်များအတွက် နောက်ပိုင်းပုံစံများအဖြစ် အစားထိုးထားသည်ဟု ယူဆကြသည် (ဥပမာ၊ ရမ်ဇေးသည် ယခင်က ဇိုအန်၊ အာဗာရစ်၊ နှင့် တနိစ်ဟု ခေါ်ခဲ့သည်)။ ကျွန်ုပ်တို့သည် နယူးယောက်ကို ဒတ်ချ်လူမျိုးများက တည်ထောင်ခဲ့သည်ဟု ပြောဆိုနိုင်ပြီး၊ ယခင်အမည်ဖြစ်သော နယူးအမ်စတာဒမ်ကို အသုံးပြုရန် မလိုအပ်ဟု ယူဆသည်။ အမှန်စင်စစ်၊ “ရမ်ဇေးစ်” အမည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁:၁၁) ကို ရမ်ဇေးစ်ဒုတိယလက်ထက်တွင် ထွက်မြောက်ရာ၏ သက်သေအဖြစ် ယူဆသူများသည် ယောသပ်၏ခေတ်က “ရမ်ဇေးစ်ပြည်” (ကမ္ဘာဦး ၄၇:၁၁ ကိုကြည့်ပါ) ကို အလားတူနည်းဖြင့် ရှင်းပြရန်လည်း လိုအပ်သည်။ ထို့နောက်၊ ပြည်၏အမည်သည် ဖါရိုဘုရင်၏အမည်မှ ဆင်းသက်လာရန်မလိုအပ်ပါက၊ မြို့၏အမည်လည်း မလိုအပ်ပေ။

The 13th-century advocates point out the Nineteenth Dynasty names of the cities of Pithom and Rameses. However, the proponents of an earlier Exodus regard them as later forms substituted by scribes for the earlier names of the same cities (for example, Rameses had previously been called Zoan, Avaris, and Tanis). We might similarly speak of New York as having been founded by the Dutch, deeming it unnecessary to use the old name, New Amsterdam. Indeed, those who take the name “Raamses” (Ex. 1:11) as evidence of the Exodus under Ramses II must also explain away “the land of Rameses” in Joseph’s day (see on Gen. 47:11) by a similar method. Then, if the name of the land need not be derived from the Pharaoh’s name, neither does the name of the city.

အချို့က ယောသပ်နှင့် ၎င်း၏မိသားစုအီဂျစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့လာခြင်း၏ဇာတ်လမ်းသည် ဟစ်ဆို့စ် အုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးက အာရှတိုက်သားများကို မျက်နှာသာပေးသည်ဟု မဖော်ပြဘဲ၊ အီဂျစ်လူမျိုး တစ်ဦးက ဆီးမစ်မျိုးနွယ်မှ အကျိုးပေးသူတစ်ဦးအား ၎င်း၏ဝန်ဆောင်မှုများအတွက် ဆုချပြီး၊ ဟေဗြဲသိုးထိန်းများကို ဂေါရှင်တွင် ခွဲထားခြင်းဖြင့် အီဂျစ်လူမျိုး၏ ဘက်လိုက်မှုများကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားသည်ဟု ဖော်ပြသည်။ ဆယ့်ငါးရာစုထောက်ခံသူများက ယောသပ်ကို ဟစ်ဆို့စ်ရက်စွဲ သတ်မှတ်မှုကို ထောက်ခံရင်း၊ နောက်ပိုင်းအီဂျစ်ဖာရိုဘုရင်တစ်ဦးသည် ဆီးမစ်ဆန့်ကျင်ရေးစိတ်ဓာတ် ပြင်းထန်လွန်းသဖြင့် ဤကဲ့သို့သော မြင့်မားသောဂုဏ်ပြုမှုများကို ပေးအပ်ရန်မဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် ခွဲထားခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် အီဂျစ်လူမျိုး၏ခံစားချက်များကို ထိမ်းသိမ်းရန်ထက် ဟေဗြဲသိုးထိန်း များကို အီဂျစ်အိမ်နီးချင်းများ၏ ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုမှ ကာကွယ်ရန်ဖြစ်နိုင်သည်ဟု တုံ့ပြန်ကြသည်။ အလားတူ၊ ယောသပ်က ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများကို ဆက်ဆံပုံသည် ကန့်ကွက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ကိုးကားခံရသော်လည်း၊ ယောသပ်ကိုယ်တိုင်၏ အီဂျစ်ယဉ်ကျေးမှုလိုက်လျောသော ဓလေ့များကို ရောင်ပြန်ဟပ်ပြီး၊ အီဂျစ်ယဉ် ကျေးမှုလိုက်လျောသော အာရှတိုက်ဘုရင်တစ်ဦးထံမှ မျှော်လင့်နိုင်သည့်အရာနှင့် ဆင်တူသည်။

Some argue that the story of Joseph and his family’s migration to Egypt does not portray a Hyksos ruler favoring fellow-Asiatics, but rather an Egyptian rewarding a Semitic benefactor for services rendered, showing consideration to Egyptian prejudices by segregating the Hebrew shepherds in Goshen. The 15th-century advocates reply, in favor of the Hyksos dating of Joseph, that a later Egyptian Pharaoh would be too strongly anti-Semitic to bestow such high favors, and that the motive for the segregation may well have been less to spare Egyptian sensibilities than to protect the Hebrew shepherds from the ill will of their Egyptian neighbors. Similarly, Joseph’s treatment of his brethren, although cited as an objection, illustrates the Egyptianized customs of Joseph himself, paralleling what might be expected from an Egyptianized Asiatic king.

အမျိုးသားရေးဝါဒီအီဂျစ်လူမျိုးများကို မုန်းတီးသော အာရှတိုက်သားဟစ်ဆို့စ်များကို နှင်ထုတ်သော်လည်း၊ ဂေါရှင်တွင် နိုင်ငံခြားအစိုးရမှ မျက်နှာသာပေးခံရသော ဆီးမစ်လူမျိုးအသိုင်းအဝိုင်းကို ထားခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခြင်းသည် ယုတ္တိမတန်ပုံရသည်။ ဖြစ်နိုင်သောရှင်းပြချက်တစ်ခုမှာ နှင်ထုတ်ခံရသော ဟစ်ဆို့စ်များသည် ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်သည့်လူတန်းစားဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏သာမန်လူထုများစွာသည် ထားခဲ့ခံရပြီး အန္တရာယ်မရှိသည်ဟု ယူဆကာ အဓမ္မလုပ်အားအရင်းအမြစ်အဖြစ် ဖြစ်နိုင်သည်။ ဤအကြောင်းအရာကို တရားဝင်ခိုင်မာစွာ ယူဆရန် ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိထားသည်မှာ နည်းပါးလွန်းသည်။

It may seem illogical to portray the nationalistic Egyptians as expelling the hated Asiatic Hyksos, yet leaving in Goshen a community of Semites who had been favorites of the foreign regime. A possible explanation would be that the Hyksos who were expelled were the oppressive ruling class, and that many of their common people may have been left behind, regarded as harmless and possibly as a source of forced labor. We know too little to dogmatize on the subject.

အီဂျစ်၏ ပါလက်စတိုင်းတွင် အုပ်ချုပ်မှု သို့မဟုတ် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို ကျမ်းစာတွင် ရည်ညွှန်းမှုမရှိခြင်းသည် ဆယ့်ငါးရာစုနှင့်နောက်ပိုင်းတွင် ဣသရေလလူမျိုး၏ ပြည်နယ်သိမ်းပိုက်မှုနှင့် မညီညွတ်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ အမှန်တွင်၊ ဣသရေလလူများသည် ဤကာလပြီးနောက် အချိန်ကြာရှည်ထိ အများစုမှာ ကုန်းမြေပေါ်တွင် ခြေသလုံးလှည့်လည်နေထိုင်သူများအဖြစ်သာ ရှိနေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် မြို့သူမြို့သားများကို နှင်ထုတ်ရန် မအောင်မြင်ခဲ့ဘဲ၊ အီဂျစ်ထိန်းချုပ်မှု၏ ဗဟိုဖြစ်သော ခံတပ်မြို့များစွာပြင်ပတွင် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် အီဂျစ်၏ ကမ်းရိုးတန်းစစ်ဆင်ရေးများက ၎င်းတို့ကို မထိခိုက်နိုင်ပေ။ ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော ဣသရေလ၏ အိမ်နီးချင်းရန်သူအချို့သည် အီဂျစ်အတွက် ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် လုပ်ဆောင်နေသူများဖြစ်နိုင်သည်။

The absence of Biblical allusions to Egyptian overlordship or military activities in Palestine has been considered out of harmony with the Israelite occupation of the land in the 15th century and onward. Actually the Israelites remained mostly nomadic hill dwellers until long after this period. They failed to drive out the town dwellers, and settled down outside many of the fortified cities, the centers of Egyptian control; and in the hills they would hardly have been touched by Egypt’s coastal campaigns. Some of Israel’s neighboring enemies mentioned in the Bible were possibly acting as vassals for Egypt.

ယေရိခိုသုသာန်တွင် နောက်ကျအိုးထည်များရှိနေခြင်းကို မြို့ပျက်ကြီးအဖြစ်ရှိနေစဉ် နောက်ပိုင်းတွင် ပြတ်သားစွာ အခြေချနေထိုင်မှုများနှင့် သက်ဆိုင်သည်ဟု ရှင်းပြထားသည်။

The presence of late pottery in the cemetery of Jericho has been explained as belonging to later sporadic settlements while the city lay in ruins.

၁၃ ရာစုထောက်ခံသူများ၏ ဣသရေလ၏ စောလျင်စွာ ဝင်ရောက်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် နောက်ထပ်အငြင်းအခုံတစ်ခုမှာ၊ ဧဒုံနှင့် မောဘတို့သည် ထိုအချိန်တွင် အခြေချနေထိုင်သော နိုင်ငံများမဟုတ်ဟူသော အမြင်ဖြစ်သည် (မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင်သာ တွေ့ရသော အိုးထည်အပိုင်းအစများကို အခြေခံ၍ အားလုံးက လက်ခံထားခြင်းမရှိ)။ အကယ်၍ ဧဒုံလူမျိုးများနှင့် မောဘလူမျိုးများသည် ၁၃ ရာစုတွင် ကိုယ်ပိုင်နေရာမရှိသော လူမျိုးများဖြစ်ခဲ့ပါက၊ ထိုကာလမှ အိုးထည်များ မရှိခြင်းသည် မျှော်လင့်ထားနိုင်သည့်အရာဖြစ်သည်။

Another argument of 13th-century advocates against an earlier entry of Israel is the view (based on pottery bits found only on the surface, and not universally accepted) that Edom and Moab were not then settled nations. If the Edomites and Moabites were nomads in the 13th century, the absence of pottery from that period was to be expected.

ထွက်မြောက်ရာဆိုင်ရာ ပြဿနာများအားလုံးကို ယခုအချိန်တွင် ဖြေရှင်းနိုင်သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ သို့သော် ကျိုးကြောင်းဆီလျှော်သော သီအိုရီတစ်ခုသို့ ရောက်ရှိရန် အတားအဆီးများသည် ကျော်လွှားမရနိုင်သည့် အရာများမဟုတ်ပေ။ စစ်ဆေးခဲ့သော သက်သေများသည် ၁၅ ရာစုထွက် မြောက်ခြင်းကို ဤဝေဖန်ချက်၏ ရည်ရွယ်ချက်အတွက် အသုံးပြုနိုင်သော ယူဆချက်တစ်ခုအဖြစ် ထားရှိပုံရသည်—သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်း၏ ဖြစ်နိုင်ခြေအတွင်း၊ ဘိုးဘေးများနှင့် ပရောဖက်များနှင့် လည်း ဆက်စပ်နိုင်ပြီး၊ သမိုင်းနှင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနတွေ့ရှိမှုများ၏ မူဘောင်အတွင်း ယခုအချိန် တွင် ကျိုးကြောင်းဆီလျှော်စွာ အလုပ်လုပ်နိုင်သည်။

It is not to be contended that all the Exodus problems can be solved at the present time, but the hindrances to arriving at a reasonable theory are not insuperable. The evidences examined seem to leave a 15th-century Exodus as a usable hypothesis for the purposes of this commentary—within the possibilities of the Bible narrative, also of Patriarchs and Prophets, and reasonably workable for the present in the framework of historical and archeological findings.

၅. အစောပိုင်း အချိန်ကာလဇယားများသည် ထွက်မြောက်ရာရက်စွဲပေါ်တွင် ဗဟိုပြုသည်

V. Earlier Chronologies Pivot on Exodus Date

ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ရက်စွဲမသိရှိပါ—ဖန်ဆင်းခြင်းမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ ကျမ်းစာအချိန်ကာလဇယားကို ဘိုးဘေးစာရင်းများ၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်းဇာတ်ကြောင်းများ၊ နှင့် အာဗြဟံ၏ ခေါ်ယူခြင်းမှ ထွက်မြောက်ရာ အထိ ဆက်လက်ရှိသော ၄၃၀ (လေးရာသုံးဆယ်) နှစ်များဖြင့် ခြေရာခံရန် ကြိုးစားသူများသည် ဘိုးဘေးစာရင်းများသည် ပြည့်စုံသည်ဟု ယူဆရမည် (စာမျက်နှာ ၁၈၄ ကို ကြည့်ပါ)။ အကယ်၍ ဒုတိယကာဣနန် (လုကာ ၃:၃၆) ကို ဟီဘရူးစာရင်းတွင် ထည့်သွင်းပါက၊ မျိုးဆက်များတွင် ကွာဟချက်များရှိနိုင်သည်ဟု ခွင့်ပြုပါက၊ သို့မဟုတ် ဆပ်ထူးဂျင့် (Septuagint) ၏ ရေတွက်မှုကို အသုံးပြုပါက၊ ဘိုးဘေးကာလသည် ဟီဘရူးစာသားအရ ထက် ပိုမိုရှည်လျားရမည်ဖြစ်ပြီး (ဖန်ဆင်းခြင်းသည် သို့ဖြစ်လျှင် ပိုစောလိမ့်မည်)။ မည်သည့်နည်းဖြင့် တွက်ချက်သည်ဖြစ်စေ၊ ဘိုးဘေးများ၏ ဘီစီ ရက်စွဲသတ်မှတ်ခြင်းသည် ထွက်မြောက်ရာ၏ ဘီစီ ရက်စွဲပေါ်တွင် မူတည်မည်ဖြစ်သည်။

Date of Creation Not Known.—Those who attempt to trace Bible chronology from the creation to the Exodus by the patriarchal lists, the Genesis narratives, and the 430 years extending from the call of Abraham to the Exodus (see p. 184) must assume that the patriarchal lists are complete. If the second Cainan (Luke 3:36) is added to the Hebrew list, if the possibility of gaps in the generations is allowed, or if the Septuagint enumeration is used, the patriarchal period must be longer than according to the Hebrew text (and the creation consequently earlier). Any b.c. dating of the patriarchs, by whichever method computed, would depend on the b.c. date of the Exodus.

ထွက်မြောက်ရာကို ဤတွဲတွင် နှစ်ခုသော ယူဆချက်များအပေါ် အခြေခံ၍ ထားရှိထားသည်၊ ၎င်းတို့နှစ်ခုစလုံးကို ဒုတိယတွဲတွင် ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်သည်။ (၁) ထွက်မြောက်ရာမှ ရှောလမုန်၏ စတုတ္ထနှစ်အထိ အပါအဝင် ၄၈၀ (လေးရာရှစ်ဆယ်) နှစ်ခေတ်ကာလ (၁ ဘုရင်ခံ ၆:၁)၊ နှင့် (၂) ဟီဘရူးဘုရင်များ၏ အုပ်ချုပ်မှုများကို နဗုခဒ်နေဇာ၏ အချိန်အထိ တွက်ချက်ခြင်းဖြင့် ရှောလမုန်၏ စတုတ္ထနှစ်ကို တည်နေရာဖော်ပြခြင်း။ ရလဒ်အနေဖြင့်၊ ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း၊ ထွက်မြောက်ရာ၏ ရက်စွဲသည် ဘီစီ ၁၄၄၅ (ဘီစီ တစ်ထောင်လေးရာလေးဆယ့်ငါး) ဖြစ်သည်။

The Exodus has been placed, in the present volume, on the basis of two premises, both to be discussed in Volume II: (1) the 480-year era from the Exodus to and including the 4th year of Solomon (1 Kings 6:1), and (2) the location of Solomon’s 4th year by computation of the reigns of the Hebrew kings down to the time of Nebuchadnezzar. The result, as has been explained, is an Exodus date of 1445 b.c.

သို့သော်၊ ဤတွဲသည် အာဗြဟံမတိုင်မီကာလအတွက် ရက်စွဲများကို သတ်မှတ်မထားပါ။ ကျမ်းစာဒေတာမှ တသမတ်တည်း တွက်ချက်မှုဖြင့်ပင် နောက်ဆုံးသောကောက်ချက်များကို မရောက်ရှိနိုင်သောကြောင့်၊ ဖြစ်နိုင်သည့် မသေချာသော ကွဲပြားမှုများကြောင့် (စာမျက်နှာ ၁၈၆ ကို ကြည့်ပါ)၊ ဤဝေဖန်ချက်သည် ပြည့်စုံသော အချိန်ကာလဇယားကို ကြိုးစားရန် မရှိပါ။ မသေချာမှုသည် ရိုးရှင်းသော ခန့်မှန်းချက် သို့မဟုတ် အူရှာ (Ussher) ၏ သီအိုရီဆန်သော အစီအစဉ်ကို မျက်စိမှိတ်လက်ခံခြင်းထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သည် (စာမျက်နှာ ၁၇၉ ကို ကြည့်ပါ)။ အူရှာသည် ဖန်ဆင်းခြင်းကို ဘီစီ ၄၀၀၄ (ဘီစီ လေးထောင်လေး) တွင် သဘောတူညီစွာ ထားရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ အေအမ် ၁ (a.m. 1) ကို အောက်တိုဘာ ၂၃ (အောက်တိုဘာ နှစ်ဆယ့်သုံး) ၏ ဆောင်းဦးညီမျှမှု (autumnal equinox) အနီးဆုံး တနင်္ဂနွေနေ့မတိုင်မီ ညနေတွင် စတင်ခဲ့သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ခရစ်တော်မွေးဖွားခြင်း ဘီစီ ၄ (ဘီစီ လေး) မတိုင်မီ လေးထောင် (၄၀၀၀) နှစ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ခရစ်တော်မတိုင်မီ လေးထောင် (၄၀၀၀) နှစ်နှင့် ခရစ်တော်ပြီးနောက် နှစ်ထောင် (၂၀၀၀) နှစ်ဟူသော ရှေးဟောင်း ခြောက်ထောင်နှစ်သီအိုရီနှင့် သဟဇာတဖြစ်သည်။

However, this volume assigns no dates to the period before Abraham. Since final conclusions cannot be reached, even by consistent computation from the Bible data, because of the possible undetermined variations (see page 186), this commentary does not attempt a complete chronology. Uncertainty is better than mere conjecture or the blind acceptance of a theoretical scheme such as Ussher’s (see p. 179). Ussher arbitrarily placed creation, and began his a.m. 1, on the evening before October 23 (the Sunday nearest the autumnal equinox) in 4,004 b.c., that is, 4,000 years before Christ’s birth, which he dated at 4 b.c. This was in harmony with the old 6,000-year theory that puts 4,000 years before Christ and 2,000 years after Christ.

ဤ “ခြောက်ထောင်နှစ်သီအိုရီ” ကို ရှုပ်ထွေးမှုမဖြစ်စေရန် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားရမည်။ ၎င်းကို ဘာသာရေးစာရေးဆရာများစွာက အာဒံမှစ၍ ကျော်လွန်သွားသော အချိန်ကို ခန့်မှန်းရေတွက်သည့် “ခြောက်ထောင် (၆၀၀၀) နှစ်” ဟူသော စကားစုနှင့် တူညီသည်ဟု မယူဆရပါ။ ၎င်းသည် ပရောဖက် ပြုချက်ဆိုင်ရာ သီအိုရီတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ၊ ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်၏ ခြောက်ရက်နှင့် ဥပုသ်နေ့တို့သည်၊ ဘုရားသခင်နှင့်အတူ တစ်ရက်သည် တစ်ထောင်နှစ်နှင့်တူသည်ဟူသော ဖော်ပြချက် နှင့်အတူ (၂ ပေတရု ၃:၈)၊ ကမ္ဘာသည် ခြောက်ထောင် (၆၀၀၀) နှစ်ကြာရှည်မည်ဖြစ်ပြီး၊ သတ္တမထောင် နှစ်သည် ထောင်စုနှစ်ဥပုသ်နေ့အဖြစ် အနားယူရာနေ့ဖြစ်မည်ဟူသော အမြင်ဖြစ်သည်။ ကျမ်းစာတွင် ခြောက်ထောင်နှစ်ပရောဖက်ပြုချက်ကာလ မရှိပါ။ ၎င်းသည် ရှေးဟောင်းဒဏ္ဍာရီများ (ဥပမာ၊ ပါရှန်းနှင့် အီထရူစကန်း) နှင့် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ရက်များနှင့် ဂျူးဆင်ခြင်းတူမှုတစ်ခုမှ ဆင်းသက်လာခဲ့သည်။ ၎င်းကို ခရစ်ယာန်ဘုန်းကြီးများက ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ အူရှာပြီးနောက် အချိန်ကြာ ရှည် တည်ရှိခဲ့သည်။

This “6,000-year theory” should be defined to avoid confusion: It is not to be equated with the phrase “6,000 years” that has been used by many religious writers as a rough estimate of the time elapsed since Adam. It is, rather, a prophetic theory: namely, the view that the six days of creation week followed by the Sabbath, taken together with the statement that with God one day is as a thousand years and a thousand years as a day (2 Peter 3:8), constitute a prediction that will world will last 6,000 years, with the seventh thousand as the millennial Sabbath of rest. There is no 6,000-year prophetic period in the Bible. It originated in ancient mythology (Persian and Etruscan, for example) and in a Jewish analogy to the days of creation. It was Christianized by the Church Fathers and it persisted long after Ussher.

ဖန်ဆင်းခြင်းသီတင်းပတ်၏ ခြောက်ရက်သည် ဤကမ္ဘာ့သက်တမ်း၏ အချိန်ကာလအတွက် သဲလွန်စမပေးဟု ဆိုခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ရန် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့ကို ရှည်လျားသော ကာလများအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် ခွင့်ပြုခြင်း မဟုတ်ပေ။ စာသားအတိုင်း ဖန်ဆင်းခြင်းကို လက်ခံခြင်းသည် ၎င်းကို တိကျသောနှစ်တစ်နှစ်နှင့် သတ်မှတ်ရန် မလိုအပ်ပါ။ ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ရက်စွဲကို မသိရှိပါ၊ အကြောင်းမှာ သမ္မာကျမ်းစာရှိ ခေတ်သတ်မှတ်မှုဆိုင်ရာ အချက်အလက်များသည် ဆက်လက်ပြီးစုံလင်မှု မရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို နက္ခတ္တဗေဒသံသရာများမှလည်း တွက်ချက်၍ မရပါ။ စာမျက်နှာ ၁၇၉ ကို ကြည့်ပါ၊ ကမ္ဘာကတ် ၁:၁ ကို ကြည့်ပါ၊ ဆီ. PP ၅၁၊ 3SG ၉၂။

To say that the six days of creation week give no clue to the duration of this world is not to deny their reality or to allow interpreting them as long ages. Acceptance of a literal creation does not require assigning it to an exact year. The date of creation is not known, for the chronological data in the Bible are not continuous or complete. Nor can it be computed from astronomical cycles. See p. 179; see on Genesis 1:1; cf. PP 51, 3SG 92.

နက္ခတ္တဗေဒသံသရာများသည် ရှေးခေတ်ဖြစ်ရပ်အချို့ (သမ္မာကျမ်းစာထဲရှိ ဖြစ်ရပ်အချို့အပါအဝင်) ကို ရက်စွဲသတ်မှတ်နိုင်စေသည်မှာ မှန်ပါသည်၊ အကယ်၍ ထိုဖြစ်ရပ်များကို ခေတ်ပြိုင်နက္ခတ္တဗေဒမှတ် တမ်းများ၊ အထူးသဖြင့် နေကြတ်ခြင်းများနှင့် ဆက်စပ်နိုင်လျှင်ဖြစ်သည်။

It is true that astronomical cycles enable us to date certain ancient events (including some in the Bible) if those events can be connected with contemporary astronomical records, especially of eclipses.

သမ္မာကျမ်းနှစ်များနှင့် ဘီစီ စကေးအကြား ပထမဆုံး တိုက်ရိုက်ခေတ်ပြိုင် ဆက်စပ်မှုများသည် ယုဒပြည်၏ နိုင်ငံတော်နီးပါး နိဂုံးချုပ်ချိန်၊ ဘီစီ ၆၀၀ ခန့်တွင်၊ နီကာဒနေဇာ၏ အုပ်ချုပ်မှုကာလတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ အုပ်ချုပ်မှုနှစ်များကို နက္ခတ္တဗေဒအရ သတ်မှတ်ထားသည်။ အချို့က ဘီစီ ၈၅၃ ကို ဣသရေလ၏ အာဟပ်၏ သေဆုံးသည့်နှစ်အဖြစ် ဖော်ပြသော်လည်း၊ နက္ခတ္တဗေဒဆိုင်ရာ သတ်မှတ်မှုသည် ထိုနှစ်တွင် မရှိပါ။ ထိုဆက်စပ်မှုသည် ရာစုနှစ်တစ်ခုနီးပါးနောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော နေကြတ်ခြင်းမှ သေဆုံးရေတွက်မှုပေါ်တွင် မူတည်သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဣသရေလနှင့် ယုဒဘုရင်များမှ ဖန်ဆင်းခြင်းဆီသို့ နောက်ပြန်လှည့်သည့်လမ်းကြောင်းသည် သဘောထားကွဲလွဲမှုများရှိသည့် နယ်ပယ်များစွာကို ဖြတ်ကျော်ရသည်။

The first direct, contemporary links between Biblical years and the b.c. scale occur near the end of the kingdom of Judah, about 600 b.c., in the reign of Nebuchadnezzar, whose regnal years are astronomically fixed. Some cite an earlier date, 853 b.c., as the death year of Ahab of Israel, but the astronomical fix is not in that year; the synchronism depends on dead reckoning from an eclipse that occurred nearly a century later. In any case, from the kings of Israel and Judah back to creation the path crosses too many areas where differences of opinion exist.

အစောပိုင်းရက်စွဲများအား ခန့်မှန်းခြင်းဖြင့် လုံလောက်သည်။—အောက်တန်းစား ဓမ္မဟောင်းကျမ်းများ အတွက် တိကျသော ခုနှစ်စဉ်ဇယားရှိပြီး၊ အထူးသဖြင့် အနာဂတ္တိဟောဆရာများ၏ ကြီးကျယ်သော ကာလမှစ၍၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် အစောပိုင်းကာလများအတွက် ခန့်မှန်းရက်စွဲများဖြင့် ကျေနပ်သင့်သည်၊ အကြောင်းမှာ သမ္မာကျမ်းစာဖြစ်ရပ်များကို တိကျစွာ သတ်မှတ်ပေးနိုင်သော ခုနှစ်စဉ်ဇယားမရှိပေ။ ထွက်မြောက်ရာကာလတွင် ခန့်မှန်းထားသော ရက်စွဲများသည် သိပ်မဝေးလွဲပုံရသည်။ ထွက်မြောက်ရာ အတွက် မတူညီသော ရက်စွဲသတ်မှတ်မှုများပင်လျှင် ဤစာအုပ်အတွက် လက်ခံထားသော ရက်စွဲမှ နှစ်ဖက်သို့ နှစ်ရာစုထက် မပိုလွဲမှားပေ။ ထို့ထက်စောသောကာလများတွင် ပိုမိုကြီးမားသော လွတ်လပ် မှုကို ပေးထားရန် လုံလောက်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ရှေးကာလများအတွက် သမိုင်းဆိုင်ရာ ခုနှစ်စဉ် ဇယားများ၏ ပြောင်းလဲမှုများကို စိတ်ဝင်စားစွာ စောင့်ကြည့်နိုင်သော်လည်း၊ ဥပမာ၊ အီဂျစ်နှင့် ဘေဘီလုံးနီးယားတို့၏ အစောပိုင်းမင်းဆက်များကို သမ္မာကျမ်းစာ ခုနှစ်စဉ်ဇယားနှင့် ညှိနှိုင်းရန်—ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျှင်—ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းပုံရသည်။

Approximate Early Dates Sufficient.—Since we have a definite chronology for the later Old Testament times, especially from the time of the great prophetic periods, we should be satisfied with approximate dates for the earlier ages, where their is no fixed chronology that will pinpoint Biblical events. Estimates around the time of the Exodus and on are probably not far wrong. Even the various datings of the Exodus are not more than two centuries off in either direction from the dating adopted for this volume. Earlier than that a leeway of much more would be little enough. We may watch with interest the changes in historical chronology for the more ancient periods, yet there seems little chance so far of harmonizing the early dynasties of Egypt and Babylonia, for example, with the Bible chronology—if we take the Flood into consideration.

သမ္မာကျမ်းစာအားလုံးသည် ဘုရားသခင်၏ လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ပေးထားသည်၊ သို့သော် သမ္မာကျမ်းစာသည် သမိုင်းအားလုံးကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်ဟု မဆိုလိုပါ။ မည်သည့်နေရာတွင် မှန်ကန်သော စမ်းသပ်မှု များကို အသုံးပြုနိုင်သည်ဖြစ်စေ၊ သမ္မာကျမ်းစာ၏ မှတ်တမ်းသည် တိကျသော သမိုင်းအဖြစ် အတည် ပြုခံရသည်ကို မြင်ရခြင်းသည် စိတ်အားတက်ဖွယ်ဖြစ်သည်။ သမိုင်း၏ မူဘောင်ဖြစ်သော ခုနှစ်စဉ်ဇယားကို ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ကျွန်ုပ်တို့၏ ရေတွက်နည်းဖြင့် ဘာသာပြန်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ အကျဉ်းချုပ်နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ မရေရာမှုများကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ပြည့်စုံသော အသိပညာရှိ သည်ဟု မဆိုနိုင်ပေ၊ သို့သော် နောက်ပိုင်းကာလ—အထူးသဖြင့် ဒံယေလနှင့် ဧဇရာတို့၏ ကာလတွင်—သိသာထင်ရှားသော အခက်အခဲများသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ နားလည်မှုမရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု သေချာ စေသည်။

All Scripture is given by inspiration of God, even though Scripture does not profess to record all history. It is heartening to see how, wherever valid tests can be brought to bear, the Scripture record stands vindicated as accurate history. Chronology, the framework of history, is given to us in the Old Testament in a form that must be translated into our mode of reckoning before we can learn its meaning; the brevity and also sometimes the obscurity of the statements regarding it prevent us from claiming to have complete knowledge, but it is certain enough in the later period—especially by the time of Daniel and Ezra—to assure us that apparent difficulties are due to our lack of understanding.

ရှေးဟောင်းသုတေသနပေါ်အခြေခံသော သုတေသနသည် ခုနှစ်စဉ်ဇယားဆိုင်ရာ ပြဿနာများစွာကို ဖြေရှင်းပေးခဲ့သည်။ သုတေသနဆက်လက်လုပ်ဆောင်သည်နှင့်အမျှ ကျန်ရှိသော ပြဿနာများအများစု၏ ဖြေရှင်းချက်ကို မျှော်လင့်စွာ မျှော်လင့်နိုင်သည်။

Research based on archeology has solved many problems of chronology. We may hopefully anticipate the solution of most of the remaining problems as research continues.

မောရှေ၏ပထမစာအုပ်ဟုခေါ်သော ကမ္ဘာဦးကျမ်း

The First Book of Moses Called genesis

မိတ်ဆက်

introduction

၁. ခေါင်းစဉ်။ ဂျူးလူမျိုးများသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ဟီဘရူးစာသားတွင် ၎င်း၏ပထမစကားလုံးဖြစ်သော “ဘရှိတ်” ဟူ၍ “အစပိုင်း၌” ဟူသော အမည်ဖြင့် သတ်မှတ်ကြသည်။ သို့သော် ဂျူးတရားလမ်းညွှန် (တယ်လ်မတ်) ကမူ ၎င်းကို “ကမ္ဘာဖန်ဆင်းခြင်းစာအုပ်” ဟု ခေါ်သည်။ “ကမ္ဘာဦးကျမ်း” ဟူသော အမည်သည် “မူလ” သို့မဟုတ် “ဇစ်မြစ်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဤအမည်ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်များတွင် လက်တင်ဘာသာဖြင့် စက်တင်ဘာ (LXX) မှ လက်ခံအသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ စာအုပ်၏ အကြောင်းအရာကို ဖော်ပြရန် ပထမဆုံးအသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ခေါင်းစဉ်ခွဲဖြစ်သော “မောရှေ၏ပထမစာအုပ်” သည် မူရင်းဟီဘရူးစာသားတွင် မပါဝင်ခဲ့ဘဲ၊ နှစ်ပေါင်းများစွာအကြာတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

1. Title. The Jews designate the book of Genesis according to its word in the Hebrew text, bereshith, “in the beginning.” The Jewish Talmud, however, calls it the “Book of Creation of the World.” The name Genesis, meaning “origin” or “source,” has been adopted by English translations from the LXX, where this term was first used to indicate the contents of the book. Its subtitle, “The First Book of Moses,” was not a part of the original Hebrew text, but was added centuries later.

၂. စာရေးဆရာ။ ဂျူးလူမျိုးများနှင့် ခရစ်ယာန်များသည် ထွက်မြောက်ရာကာလတွင် ဟီဘရူးလူမျိုး၏ တရားဥပဒေပေးသူနှင့် ခေါင်းဆောင်ကြီးဖြစ်သော မောရှေကို ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ စာရေးဆရာအဖြစ် တသမတ်တည်း ယူဆခဲ့ကြသည်။ ဤယုံကြည်ချက်ကို ခရစ်ယာန်ခေတ်အစပိုင်းတွင် အယူမှားသောဆန့်ကျင်သူများက အနည်းငယ်စိန်ခေါ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၁၈ ရာစုအလယ်ပိုင်းအထိ မည်သည့်ခရစ်ယာန်သို့မဟုတ် ဂျူးလူမျိုးမှလည်း ၎င်းကို အလေးအနက်သံသယမဖြစ်ခဲ့ပေ။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော်မှစ၍၊ လူသားတွေးခေါ်မှု၏ နယ်ပယ်အားလုံးတွင် ရိုးရာယုံကြည်ချက်များနှင့် ထင်မြင်ချက်များကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။ လူတို့သည် မသိရှိသေးသော နယ်ပယ်များတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများပြုလုပ်ရန်နှင့် ဤကမ္ဘာ့ဘဝနေထိုင်ပုံကို ပြောင်းလဲစေသည့် တီထွင်မှုများဖန်တီးရန် ဦးဆောင်ခံခဲ့ရသည်။ သို့သော်၊ တူညီသော စူးစမ်းလိုစိတ်က ဝေဖန်ရေးသဘောထားရှိသောလူများကို ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ချက်၏ အခြေခံအဖြစ် သမ္မာကျမ်းစာ၏ စစ်မှန်မှုကို မေးခွန်းထုတ်စေခဲ့သည်။

2. Authorship. Jews and Christians alike have considered Moses, the great lawgiver and leader of the Hebrews at the time of the Exodus, the author of the book of Genesis. This conviction was challenged by pagan opponents a few times in the early Christian period but was never seriously doubted by any Christian or Jew up to about middle of the 18th century. Beginning more than two centuries ago, traditional beliefs and opinions in every field of human thinking were questioned. Men were led to make discoveries in unknown realms and to create inventions which changed much of this world’s way of life. However, the same spirit of inquiry led men of a critical nature to question the authenticity of the Scriptures as the basis of the Christian belief.

ကမ္ဘာဦးကျမ်းသည် ခေတ်သစ်တွင် ဝေဖန်စိစစ်မှုခံရသော ပထမဆုံးစာအုပ်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုစိစစ်မှုသည် သမ္မာကျမ်းစာ၏ အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးခေတ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ ၁၇၅၃ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နန်းတွင်းဆရာဝန်တစ်ဦးဖြစ်သော ဂျင်းအက်စထရွတ်က “ကွန်ဂျက်ချား” ဟူသော စာအုပ်တစ်အုပ်ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဘုရားသခင်၏ အမည်များကွဲပြားစွာအသုံးပြုထားမှုသည် ဤစာအုပ်သည် မတူညီသောရင်းမြစ်များမှ စုစည်းထားသည့်အရာဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အက်စထရွတ်က မောရှေသည် ဤရင်းမြစ်များကို စုစည်းသူနှင့် စာအုပ်ကို စီထုတ်သူအဖြစ် ဆက်လက်ထားရှိခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏တပည့်များက မောရှေအား ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ တည်းဖြတ်သူအဖြစ် မကြာမီ ဖယ်ရှားခဲ့သည်။ ဝေဖန်ရေးသဘောထားရှိသော ဓမ္မပညာရှင်များသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ယူဆခံရင်းမြစ်များကို ခွဲခြားရန်နှင့် ၎င်းတို့ကို မတူညီသော စာရေးဆရာများသို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ၎င်းတို့ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်ဟု ယူဆရသော ကာလများသို့ သတ်မှတ်ရန် နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဤဝေဖန်ရေးအမြင်များကို လိုက်နာသူများသည် စာအုပ်သည် မတူညီသော တန်ဖိုး၊ စာရေးဆရာ၊ နှင့် မူလဖြစ်ပေါ်ချိန်များရှိသော စာရွက်စာတမ်းများစွာပါဝင်သည်ဟူသော အဓိကမူတစ်ခုကို သဘောတူခဲ့ကြသည်။ သို့သော်၊ ၎င်းတို့သည် မည်သည့်အပိုင်းများကို မည်သည့်ကာလသို့ သတ်မှတ်ရမည်နှင့် မည်သည်ကို အခြားကာလသို့ သတ်မှတ်ရမည်ကို ပတ်သက်၍ ၎င်းတို့၏ ထင်မြင်ချက်များတွင် ကျယ်ပြန့်စွာ ကွဲပြားသည်။ မတူညီသော ဝေဖန်ရေးပညာရပ်များ၏ အမြင်များတွင် ကွဲပြားမှုကြီးမားမှုသည် ၎င်းတို့၏ ယူဆချက်များ၏ အခြေခံသည် မခိုင်မာကြောင်း ပြသသည်။ လွန်ခဲ့သော ၁၀၀ နှစ်အတွင်း ရှေးဟောင်းသုတေသနတွေ့ရှိမှုများက ဝေဖန်ရေးအငြင်းပွားမှုများစွာ၏ မမှန်ကန်မှုကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ဝေဖန်သူများသည် ၎င်းတို့၏ သီအိုရီများနှင့် ဖော်ပြချက်များကို ဆက်လက်ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ၎င်းတို့အနက်မှ များစွာသောသူများသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မောရှေအား ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ စာရေးဆရာအဖြစ် ငြင်းပယ်ထားဆဲဖြစ်သည်၊ အောက်တွင် အကြောင်းအချို့ကို ဖော်ပြထားသည်။

The book of Genesis was the first book subjected to a critical examination in this modern age, and that examination started the era of higher criticism of the Bible. In 1753, a French court physician, Jean Astruc, published a book, Conjectures, in which he contended that the different names of the Godhead occurring in Genesis show that the book is a collection of various source materials. Astruc retained Moses as the collector of these sources and compiler of the book, but his followers soon disposed of Moses as the editor of Genesis. Critical-minded theologians have worked for more than two centuries to separate the supposed sources of Genesis and assign them to different authors, or at least to periods in which they were supposedly composed, gathered, changed, edited, and finally put together in one book. Adhering to these critical views, the scholars agreed on one great principle; namely, that the book consists of many documents of different value, authorship, and time of origin. However, they differ widely in their opinions concerning which parts are to be attributed to a certain period and which to another. The great variance in views of the different critical schools shows how unsound the foundation of their hypotheses is. The fallacy of many critical arguments has been revealed by the archeological discoveries of the last hundred years. Critics have had to change their theories and statements continually. Nevertheless many of them retain their rejection of a Mosaic authorship of Genesis for various reasons, of which a few will be enumerated here.

က. ဘုရားသခင်၏ အမည်သုံးမျိုးကို အသုံးပြုထားမှု၊ တစ်ခုသောအပိုင်းတွင် အမည်တစ်ခုကို ဦးစားပေးအသုံးပြုပြီး အခြားအပိုင်းတွင် မတူညီသော အမည်တစ်ခုကို အသုံးပြုထားမှုသည်၊ စာအုပ်ဖွဲ့စည်းမှုအတွက် စာရေးဆရာတစ်ဦးထက်ပို၍ တာဝန်ရှိသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ထို့ကြောင့်၊ ဝေဖန်ရေးပညာရှင်အချို့က “ယာဝှေ” (ဟီဘရူးဘာသာတွင် YHWH သို့မဟုတ် jhwh)၊ “ယေဟိုဗာ” ဟူသော အမည်ကို မကြာခဏအသုံးပြုထားသည့် အပိုင်းများကို “ယာဝှစ်” (J) ဟု သတ်မှတ်ထားသော စာရေးဆရာတစ်ဦးက ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယူဆကြသည်။ “ဧလိုဟိမ်”၊ “ဘုရားသခင်” ဟူသော အမည်ကို အဓိကအသုံးပြုထားသည့် အပိုင်းများကို “ဧလိုဟစ်” (E) ဟု သတ်မှတ်ထားသော စာရေးဆရာတစ်ဦးက ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသော အခြားရှေးခေတ်စာရေးဆရာများမှာ ယဇ်ပုရောဟိတ်စာရေးဆရာ (P)၊ တည်းဖြတ်သူ သို့မဟုတ် ပြန်လည်ပြင်ဆင်သူ (R) နှင့် အခြားသူများဖြစ်သည်။

a.The use of three different names of God, with one name apparently preferred in a certain section and a different name in another, allegedly shows that more than one author is responsible for the composition of the book. Hence, some critical scholars have held that those sections where the name Yahweh (Heb. YHWH or jhwh), “Jehovah,” is frequently used were written by an author they call the Jahvist, abbreviated J; sections using principally the name ’Elohim, “God,” by a man they designate as the Elohist, abbreviated E. Other ancient authors who supposedly worked on Genesis were a priestly writer (P), an editor or redactor (R), and others.

ခ. စာအုပ်တွင်ပါဝင်သော ဇာတ်လမ်းများ၏ ထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်မှုများသည်၊ ဝေဖန်ရေးပညာရှင်များအဆိုအရ၊ မတူညီသော ရင်းမြစ်များကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတည်းဖြတ်သူတစ်ဦးက ၎င်းတို့ကို တစ်ခုတည်းသော ဇာတ်လမ်းအဖြစ် ရောယှက်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော်လည်း၊ မတူညီသော မူလရင်းမြစ်များကို အသုံးပြုခဲ့သည့်အချက်ကို ဖုံးကွယ်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ဟု ဖော်ပြသည်။

b.The many repetitions of stories contained in the book show, according to critical scholars, that parallel sources were used and crudely blended together into one narrative by a later editor, who was unable to hide the fact that he had used material of various origins.

ဂ. ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင်ဖော်ပြထားသော ဇာတ်လမ်းများတွင် ရောင်ပြန်ဟပ်ထားသည့် အခြေအနေများသည် ဖော်ပြထားသော ကာလများနှင့် မကိုက်ညီဘဲ၊ များစွာနောက်ကျသော ကာလများနှင့်သာ ကိုက်ညီသည်ဟု ယူဆကြသည်။

c.Conditions reflected in the stories of Genesis allegedly do not fit into the periods described, but into much later times.

d. နောက်ပိုင်းကာလ၏ နေရာအမည်များကို ယခင်က ကွဲပြားသော အမည်များရှိခဲ့သည့် နေရာများအတွက် ပေးထားသည်။

d.Place names of a much later period are given to localities when their earlier names had been different.

e. ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၊ နှင့် ဘိုးဘေးများအကြောင်း ရှေးခေတ်ဘေဘီလုံတွင် ရှိခဲ့သော ဓလေ့ထုံးတမ်းများသည် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည့်မှတ်တမ်းများနှင့် အလွန်ဆင်တူသောကြောင့် ခေတ်သစ်ဘာသာရေးပညာရှင်အများစုက ဟေဗြဲစာရေးဆရာများသည် ပြည်နှင်ခံရစဉ်ကာလတွင် ဘေဘီလုံလူမျိုးများထံမှ ဤဇာတ်လမ်းများကို ချေးယူပြီး ဟေဗြဲစာဖတ်သူများအတွက် မထိခိုက်စေရန် တစ်ဆူတည်းသောဘုရားကိုးကွယ်မှုပုံစံဖြင့် တည်းဖြတ်ခဲ့သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုကြသည်။

e.The traditions about the Creation, the Flood, and the patriarchs as they existed in ancient Babylon are so similar to the Biblical record of them that most modern theologians assert the Hebrew writers borrowed these stories from the Babylonians during the Exile and edited them in a monotheistic style to make them inoffensive to their Hebrew readers.

ထိန်းသိမ်းရေးခရစ်ယာန်သည် အောက်ပါအကြောင်းပြချက်များကြောင့် ဤအမြင်များကို သဘောမတူပေ။

The conservative Christian cannot agree with these views for the following reasons:

a. သူသည် ဘုရား၊ သခင်၊ နှင့် ယေဟိုဗာဟူသော သန့်ရှင်းသောအမည်များကို ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာတစ်လျှောက် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ခွဲခြားမထားဘဲ အသုံးပြုထားသည်ကို တွေ့မြင်ပြီး ၎င်းတို့သည် ဝေဖန်သူများပြောဆိုသည့်အတိုင်း မတူညီသောစာရေးဆရာများကို ညွှန်ပြခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ယုံကြည်သည်။ LXX နှင့် ရှေးအကျဆုံး ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာလက်ရေးမူများ၊ မကြာသေးမီက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော ဟေရှာယလက်ရေးစာလိပ်အပါအဝင်၊ တစ်စောင်တွင် တစ်နေရာတွင် “ဘုရား” ဟုဖော်ပြထားသည့်အမည်သည် အခြားလက်ရေးမူတွင် “သခင်” သို့မဟုတ် “ယေဟိုဗာ” ဟုဖော်ပြထားပြီး၊ အပြန်အလှန်လည်း ဖြစ်ပေါ်ကြောင်း ပြသထားသည်။

a.He sees that the sacred names for God, Lord, and Jehovah are used more or less indiscriminately throughout the Hebrew Bible and do not indicate different authors, as the critics maintain. The LXX and the most ancient Hebrew Bible manuscripts, including the recently discovered Isaiah scroll, show that the name “God” found in a certain passage in one copy is given in another manuscript as “Lord” or “Jehovah,” and vice versa.

b. ဇာတ်လမ်းများတွင် မကြာခဏတွေ့ရသော ထပ်ကျော့မှုများသည် စာပေတစ်ခုအတွက် မတူညီသောအရင်းအမြစ်များကို ညွှန်ပြသည့် သေချာသောလက္ခဏာမဟုတ်ပေ။ မောရှေစာအုပ်များ၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ခုခံကာကွယ်သူများသည် သမ္မာကျမ်းမဟုတ်သော ဥပမာများစွာဖြင့် ရှေးခေတ်စာပေလက်ရာများတွင် တူညီသောစာရေးဆရာတစ်ဦးမှ ရေးသားထားသည့် ဆင်တူထပ်ကျော့မှုများကို တွေ့ရှိရပြီး၊ ခေတ်သစ်လက်ရာများတွင်လည်း ထိုနည်းတူ တွေ့ရှိရသည်ဟု ပြသခဲ့သည်။

b.Repetitions frequently found in narratives are no sure indication of different sources for a given literary work. The defenders of the unity of the Mosaic books have shown by many non-Biblical examples that similar repetitions are found in various ancient literary works of one and the same author, and also in modern works.

c. ရှေးခေတ်သမိုင်းနှင့် အခြေအနေများအကြောင်း တိုးပွားလာသောအသိပညာသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏စာရေးဆရာသည် သူဖော်ပြသောခေတ်ကာလများအကြောင်း ကောင်းစွာသိရှိထားကြောင်း ထင်ရှားစေပြီး၊ ဘိုးဘေးများအကြောင်းဖော်ပြချက်သည် ၎င်းတို့၏ခေတ်ကာလ၏ နောက်ခံအခြေအနေနှင့် အတိအကျလိုက်လျောညီထွေဖြစ်ကြောင်း ပြသသည်။

c.An increased knowledge of ancient history and conditions has revealed that the author of Genesis was well informed about the times he describes, and that the account of the patriarchs fits exactly into the setting of their time.

d. နေရာအမည်များကို စာဖတ်သူများအနေဖြင့် ဇာတ်လမ်းကို လိုက်နာနိုင်ရန် ကူးယူသူများက အချို့သောကိစ္စများတွင် ခေတ်မီအောင်ပြုလုပ်ထားသည်။

d.Place names have been modernized in certain cases by copyists to enable their readers to follow the narrative.

e. ဘေဘီလုံလူမျိုးများတွင် ဟေဗြဲမှတ်တမ်းများနှင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဆင်တူသော ဓလေ့ထုံးတမ်းများရှိသည်ဆိုသော အချက်သည် တစ်နိုင်ငံသည် အခြားနိုင်ငံထံမှ ချေးယူခဲ့သည်ဟူသော သက်သေမဟုတ်ဘဲ၊ မှတ်တမ်းနှစ်ခုလုံး၏ ဘုံဇစ်မြစ်တစ်ခုတည်းမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြင့် ရှင်းပြပေးသည်။ မြှင့်တင်ထားသော ကမ္ဘာဦးကျမ်းသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ပေးအပ်ခံရသော သတင်းအချက်အလက်များကို မြင့်မြတ်ပြီး သန့်ရှင်းသောပုံစံဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး၊ ဘေဘီလုံမှတ်တမ်းများသည် တူညီသောဖြစ်ရပ်များကို ယုတ်ညံ့သော အယူမှားပုံစံဖြင့် ပြန်လည်ဖော်ပြထားသည်။

e.The fact that the Babylonians had traditions to some extent similar to the Hebrew records is no proof that one nation borrowed from the other, but finds its explanation in a common origin for both records. The inspired book of Genesis conveys divinely imparted information in an elevated and pure form, whereas the Babylonian records narrate the same events in a debased pagan setting.

ဤမိတ်ဆက်စာတမ်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အဆိုပါသီအိုရီများကို ထောက်ခံရန် အဆင့်မြင့်ဝေဖန်သူများ၏ အငြင်းပွားဖွယ်ရာများကို ချေပရန်မဟုတ်ပါ။ မောရှေ၏ ရေးသားမှုကို ထောက်ခံသော သက်သေများကို မှတ်သားရန်ပို၍ အရေးကြီးပါသည်။

It is not the purpose of this introduction to refute the many claims of the higher critics made in support of their theories. It is more important to note the evidence for Mosaic authorship.

ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၏ ရေးသားသူသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ရေးသားသူဖြစ်ရမည်၊ အကြောင်းမှာ ပဉ္စမကျမ်း၏ ဒုတိယကျမ်းသည် ပထမကျမ်း၏ ဆက်လက်ဖြည့်စွမ်းမှုဖြစ်ပြီး၊ တူညီသော စိတ်ဓာတ်နှင့် ရည်ရွယ်ချက်ကို ထင်ရှားစွာ ပြသထားသည်။ ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၏ ရေးသားမှုကို ယေရှုခရစ်တော်ကိုယ်တိုင် “မောရှေ၏ကျမ်း” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်ဖြစ်ရာ (မာကု ၁၂:၂၆)၊ ယင်းမတိုင်မီ ကမ္ဘာဦးကျမ်းသည်လည်း မောရှေက ရေးသားခဲ့ရမည်ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်ဘာသာစကားနှင့် အသုံးအနှုန်းများကို အသုံးပြုထားမှု၊ ယောသပ်၏ သမိုင်းတွင် အီဂျစ်ဘဝနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို အသေးစိတ်သိရှိထားမှုသည် မောရှေ၏ ပညာရေးနှင့် အတွေ့အကြုံများနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ မောရှေရေးသားမှုအတွက် သက်သေများသည် ပဉ္စမကျမ်းများထဲတွင် နောက်ထွက်သော ကျမ်းများထက် ပိုမိုထင်ရှားပြတ်သားမှု နည်းပါးသော်လည်း၊ မောရှေ၏ ကျမ်းငါးကျမ်းတွင် တူညီသော ဘာသာစကားဆိုင်ရာ ထူးခြားချက်များသည် ၎င်းကို တစ်ဦးတည်းသော ရေးသားသူ၏ လက်ရာအဖြစ် မှတ်သားစေပြီး၊ သစ္စာကျမ်းသစ်တွင် သူသည် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်၏ လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ရေးသားခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

The author of Exodus must have been the author of Genesis, because the second book of the Pentateuch is a continuation of the first, and evidently manifests the same spirit and intention. Inasmuch as the authorship of the book of Exodus is clearly attested by Christ Himself, who called it the “Book of Moses,” (Mark 12:26), the preceding volume, Genesis, must also have been written by Moses. The use of Egyptian words and expressions and the minute acquaintance with Egyptian life and manners displayed in the history of Joseph harmonize with the education and experience of Moses. Although the evidence in favor of a Mosaic origin of Genesis is less explicit and direct than that for the subsequent books of the Pentateuch, the linguistic peculiarities common to all five books of Moses mark it as work of one author, and the testimony of the New Testament indicates that he wrote under the inspiration of the Holy Spirit.

ယေရှုခရစ်တော်၏ သက်သေခံချက်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှ ကျမ်းပိုဒ်များစွာကို ကိုးကားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကျမ်းကို သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာအဖြစ် ယူဆခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားစွာ ပြသသည်။ ကမ္ဘာဦး ၁:၂၇ နှင့် ၂:၂၄ ကို ကိုးကားရာတွင် ယေရှုသည် “သင်တို့ဖတ်မထားသလော” (မဿဲ ၁၉:၄, ၅) ဟူသော မိတ်ဆက်စကားကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ဤကိုးကားချက်များတွင် ယနေ့တိုင် အကျုံးဝင်ပြီး တရားဝင်သော သမ္မာတရားပါရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ယေရှုနှင့် ဖာရိရှဲများအကြား ကွာရှင်းခြင်းဆိုင်ရာ ဘုရားသခင်၏ ခွင့်ပြုချက်နှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားမှု (မာကု ၁၀:၂-၉) ၏ အကြောင်းအရာမှာ ယေရှုသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှ ကိုးကားထားသော စကားများကို မောရှေအား ပိုင်ဆိုင်သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားစေသည်။ သူ၏ရန်သူများက မိမိဇနီးများကို ကွာရှင်းပိုင်ခွင့်ရှိမရှိ မေးမြန်းသောအခါ၊ ယေရှုသည် “မောရှေက သင်တို့အား အဘယ်သို့ မှာထားသနည်း” ဟု မေးခွန်းဖြင့် ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။ ဖာရိရှဲများက မောရှေပြုလုပ်ထားသော ပြဋ္ဌာန်းချက်တစ်ခုကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ၎င်းသည် ပဉ္စမကျမ်း၏ ငါးခုမြောက်ကျမ်းဖြစ်သည့် တရားဟောရာကျမ်း ၂၄:၁-၄ တွင်တွေ့ရသည်။ ထိုအခါ ယေရှုက မောရှေသည် ၎င်းတို့၏ နှလုံးသားမာကျောမှုကြောင့် ဤပြဋ္ဌာန်းချက်ကို ပေးခဲ့သော်လည်း၊ ယခင်ပြဋ္ဌာန်းချက်များသည် ကွဲပြားသည်ဟု ဖြေကြားပြီး၊ မောရှေထံမှ ကိုးကားထားသော နှစ်ခုသော ကိုးကားချက်များဖြင့် (ကမ္ဘာဦး ၁:၂၇; ၂:၂၄) သူ၏စကားကို ထောက်ခံခဲ့သည်။

The testimony of Jesus Christ, who quoted from several texts in the book of Genesis, is a clear indication that He considered the book as part of Holy Scripture. In quoting Gen. 1:27 and 2:24 Jesus used the introductory formula, “Have ye not read” (Matt. 19:4, 5), indicating that these quotations contained truth that was still binding and valid. The context of the narrative (Mark 10:2–9) relating Jesus’ dispute with the Pharisees about the divine sanction of divorce makes it clear that He attributed to Moses the quotations taken from Genesis. When His antagonists asked Him whether they had a right to divorce their wives, Jesus parried with the question, “What did Moses command you?” In their reply the Pharisees referred to a provision made by Moses, found in Deut. 24:1–4, a passage from the fifth book of the Pentateuch. To this Christ replied that Moses had given them this precept because of the hardness of their heart, but that the earlier provisions had been different, and supported His statement by two other quotations from Moses (Gen. 1:27; 2:24).

အခြားအခါများစွာတွင် ယေရှုသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင်သာ ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်များကို ရည်ညွှန်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကျမ်းကို တိကျသော သမိုင်းမှတ်တမ်းအဖြစ် ယူဆခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည် (လုကာ ၁၇:၂၆-၂၉; ယောဟန် ၈:၃၇ စသည်)။

On several other occasions Christ alluded to events described only in the book of Genesis, revealing that he considered it an accurate historical record (see Luke 17:26–29; John 8:37; etc.).

တမန်တော်များ၏ ရေးသားချက်များတွင် ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှ ကိုးကားချက်များစွာပါရှိပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မောရှေက ဤကျမ်းကို ရေးသားခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ဝိညာဉ်လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားစွာ ပြသသည် (ရောမ ၄:၁၇; ဂလာတိ ၃:၈; ၄:၃၀; ဟေဗြဲ ၄:၄; ယာကုပ် ၂:၂၃ ကို ကြည့်ပါ)။

The numerous quotations from Genesis that are found in the writings of the apostles show clearly that they were convinced that Moses wrote the book and that it was inspired (see Rom. 4:17; Gal. 3:8; 4:30; Heb. 4:4; James 2:23).

ဤသက်သေများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသောအခါ၊ ခရစ်ယာန်တစ်ဦးသည် မောရှေသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ရေးသားသူဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်စိတ်ချနိုင်သည်။ အဲလင်ဂျီ ဝှိုက်က မောရှေသည် မီဒီယန်တွင် နေထိုင်စဉ် “ဤနေရာတွင် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်၏ လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ရေးသားခဲ့သည်” (PP ၂၅၁) ဟု ဆိုသည်။

In view of this evidence the Christian may confidently believe that Moses was the author of the book of Genesis. Ellen G. White says of Moses’ sojourn in Midian: “Here, under the inspiration of the Holy Spirit, he wrote the book of Genesis” (PP 251).

၃. သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံ။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ခရစ်တော်မပေါ်မီ နှစ်ပေါင်း ၁,၅၀၀ ခန့်တွင် မောရှေက ရေးသားခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် အီဂျစ်နိုင်ငံ၌ ကျွန်ခံနေရသည့်အချိန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကျမ်းတွင် ဤကမ္ဘာ၏သမိုင်းကို ရာစုနှစ်များစွာလွှမ်းခြုံထားသော အကျဉ်းချုပ်ပါရှိသည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ အစောပိုင်းအခန်းများကို သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံတွင် ပုံမှန်အားဖြင့် သမိုင်းဟု ယူဆထားသည့်အတိုင်း ထားရှိ၍မရပါ။ ရေကြီးမတိုင်မီ ကမ္ဘာ့သမိုင်းနှင့်ပတ်သက်၍ မောရှေရေးသားခဲ့သော သမိုင်းမှလွဲ၍ အခြားသမိုင်းမှတ်တမ်းမရှိပါ၊ ရှိသည်မှာ တိတ်ဆိတ်နေပြီး မကြာခဏ မရေရာသော ဖော့ဆီးများ၏ သက်သေမျှသာဖြစ်သည်။

3. Historical Setting. The book of Genesis was written about 1,500 years before Christ (GC v), while the Hebrews were in bondage in Egypt. It contains a sketch of this world’s history covering many centuries. The early chapters of Genesis cannot be placed in a historical setting, as we ordinarily think of history. We have no history of the antediluvian world, except that written by Moses. We have no archeological records, only the mute and often obscure testimony of the fossils.

ရေကြီးပြီးနောက်တွင်မူ အခြေအနေသည် ကွဲပြားသည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်၏ ဂေါ်ပြားဖြင့် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ နောက်ပိုင်းအခန်းများတွင် လွှမ်းခြုံထားသည့်ကာလအတွင်း လူမျိုးများ၊ ၎င်းတို့၏ ဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးပုံစံများဆိုင်ရာ မှတ်တမ်းများစွာကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဥပမာ၊ အာဗြဟံ၏ ခေတ်ကာလကို ယခုအခါ အတော်အတန်ကောင်းစွာ သိရှိနိုင်ပြီဖြစ်သည်။ ဣသရေလလူမျိုးများ ကျွန်ခံနေရသည့်ကာလအတွင်း အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ သမိုင်းကို အတော်အတန်တိကျစွာ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းနိုင်သည်။ ဤခေတ်ကာလအတွင်း၊ အာဗြဟံမှ ထွက်ပြီးသောကာလအထိ၊ အထူးသဖြင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားချိုင့်ဝှမ်းနှင့် နိုင်းမြစ်ကမ်းတစ်လျှားရှိ နိုင်ငံများတွင် ကြီးကျယ်သော ယဉ်ကျေးမှုများ ထွန်းကားခဲ့သည်။ မြောက်ဘက်တွင် ဟစ်တိုက်များ အာဏာကြီးထွင်လာနေသည်။ ပါလက်စတိုင်းတွင် သေးငယ်သော ဘုရင်များ၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် စစ်ပွဲဆင်နွှဲနိုင်သော လူမျိုးများ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ရိုင်းစိုင်းသော ဓလေ့ထုံးတမ်းများသည် ဤလူမျိုးအားလုံး၏ မှောင်မိုက်သော ဘာသာရေးအယူအဆများကို ထင်ဟပ်စေသည်။

After the Flood the case is different. The archeologist’s spade has brought to light many records of the people, their customs, and forms of government during the period covered in the later chapters of Genesis. The times of Abraham, for example, can now be known fairly well; and the history of Egypt during the period of Israel’s bondage can be reconstructed rather accurately. During this era, from Abraham to the Exodus, high civilizations flourished, particularly in the Mesopotamian valley and along the banks of the Nile. To the north the Hittites were growing in power. In Palestine dwelt warlike peoples under the leadership of petty kings. Gross customs reflected the dark paganism of all these peoples.

ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ဇာတ်လှမ်းရှင်များသည် အောက်ပိုင်းနှင့် အထက်ပိုင်း မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဆီးမစ်တစ်လူမျိုးများနှင့် ခိုင်မာသော လူမျိုးဆက်နွယ်မှုများဖြင့် ဆက်စပ်ခဲ့သည်။ ထိုအစောပိုင်းကာလ၏ ကြီးကျယ်သော ဖြစ်ရပ်များတွင် ဇာတ်လှမ်းရှင်များ၏ အခန်းကဏ္ဍများ၊ ဥပမာ၊ ဆီးဒင်မ်ချိုင့်တွင် ဘုရင်များ၏ စစ်ပွဲ (အခန်း ၁၄)၊ လွင်ပြင်မြို့များ ဖျက်ဆီးခြင်း (အခန်းများ ၁၈၊ ၁၉)၊ ထူးခြားသော အငတ်ဘေးဒဏ်အတွင်း အီဂျစ်လူဦးရေကို ထိန်းသိမ်းခြင်း (အခန်း ၄၁) စသည်တို့ကို အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ လူများကို သိုးထိန်းသူများ၊ စစ်သည်များ၊ မြို့သူမြို့သားများ၊ လူမျိုးစုံစသော သူပုန်များ၊ နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် ထွက်ပြေးသူများအဖြစ် တွေ့ဆုံကြသည်။ ၎င်းတို့၏ အတွေ့အကြုံများအကြောင်း ဇာတ်လှမ်းများသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းဖတ်သူများကို ရှေးဟောင်းကာလ၏ ကြီးကျယ်သော နိုင်ငံများနှင့် ထိတွေ့စေပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ဟေဗြဲလူမျိုးများနှင့် ထိတွေ့ခဲ့သော သိသာထင်ရှားမှုနည်းပါးသော လူမျိုးများနှင့်လည်း ဆက်စပ်မှုရှိစေသည်။

Strong racial ties connected the patriarchs of Genesis with the Semitic tribes of Lower and Upper Mesopotamia. The role of the patriarchs in some of the great events of that early time, such as the battle of the kings in the vale of Siddim (ch. 14), the destruction of the cities of the plain (chs. 18, 19), and the preservation of the Egyptian population during an extraordinary famine (ch. 41) are described in detail. The men of Genesis are met as shepherds and warriors, as city dwellers and nomads, as statesmen and fugitives. The stories about their experiences bring the readers of the book in contact with some of the great nations of hoary antiquity as well as with some of the less prominent peoples with whom the Hebrews had contact from time to time.

အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ထွန်းကားခဲ့သော ကြီးကျယ်သော ယဉ်ကျေးမှုများကို ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ တည်ရှိမှုကို ဇာတ်လှမ်းရှင်များ၏ အတွေ့အကြုံများတွင် ပြင်းပြစွာ ခံစားမိသည်။ ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများသည် နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် လူမှုရေးဆိုင်ရာ လေဟာနယ်ထဲတွင် ခမ်းနားစွာ သီးသန့်နေထိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံများစုစည်းထားသော လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုသည် ၎င်းတို့၏ ဘာသာရေးကြောင့် ကွဲပြားမှုမရှိခဲ့ဘဲ၊ အနီးအနားရှိ လူမျိုးများ၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သိသိသာသာ ကွဲပြားခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ ယေဟိုဝါ၏ စစ်မှန်သော ကိုးကွယ်သူများ၏ အရေးကြီးဆုံး အကြွင်းအကျန်များဖြစ်သည့်အတွက်၊ ၎င်းတို့သည် စိတ်ကူးဉာဏ်ဖြင့် ရေးသားသူ၏ ကမ္ဘာ့ဗဟိုချက်ဖြစ်သော လူများဖြစ်သည်။ ဤထင်ရှားသော လေ့လာတွေ့ရှိချက်သည် သဘာဝအလျောက် မေးခွန်းတစ်ခုသို့ ဦးတည်စေသည်- မောရှေ၏ ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ရေးသားရာတွင် အဓိကရည်ရွယ်ချက်က မည်သည်ကဖြစ်သနည်း။

The great civilizations that had risen in Egypt as well as in Mesopotamia are not described in Genesis, but their existence is strongly felt in the experiences of the patriarchs. The people of God did not live in splendid isolation in a political or social vacuum. They were part of a society of nations, and their civilization and culture did not differ markedly from those of the surrounding peoples, except as their religion created a difference. Being the most important remnants of the true worshipers of Jehovah, they were therefore the men who formed the center of the inspired author’s world. This obvious observation leads naturally to the question: What was Moses’ main purpose in writing the book?

၄. အကြောင်းအရာ။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို အာရုံစိုက်လေ့လာသူ ကျောင်းသားတိုင်းသည် ဤစာအုပ်၏ အဓိကအကြောင်းအရာနှစ်ခုကို သတိပြုမိကြသည်။ ပထမ၊ ဘုရားသခင်အား ချစ်ကိုးကွယ်ပြီး အမှုထမ်းဆောင်သော သစ္စာရှိသူ အနည်းငယ်နှင့် ဘုရားသခင်၏ ဆက်ဆံပုံများကို ဖော်ပြထားသည့် ဇာတ်ကြောင်းနှင့်၊ ဒုတိယ၊ ဘုရားသခင်နှင့် သူ၏ပညတ်များကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သူများ ကျဆင်းသွားသည့် အကျင့်ယိုယွင်းမှု၏ နက်နဲမှုတို့ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းသည် လူသားများအား ပေးအပ်ခဲ့သော ပထမဆုံး အမြဲတမ်းမှတ်တမ်းတင်ထားသည့် ဘုရားသခင်၏ ဗျာဒိတ်ဖြစ်သည်။

4. Theme. Every attentive student of Genesis is aware of the main theme of the book, first, the narration of God’s dealings with the faithful few who loved and served Him, and, second, the depth of depravity into which those who had left God and His precepts fell. The book of Genesis is the first permanently recorded divine revelation accorded men.

ဤစာအုပ်သည် အဆုံးအမအရေးပါမှုလည်း ရှိသည်။ ၎င်းသည် ဤကမ္ဘာနှင့် ၎င်း၏ သတ္တဝါအားလုံးကို ဖန်ဆင်းခြင်း၊ အပြစ်ဝင်ရောက်လာခြင်း၊ နှင့် ဘုရားသခင်၏ ကယ်တင်ခြင်းကတိကို မှတ်တမ်းတင်ထား သည်။ ၎င်းသည် လူသားသည် လွတ်လပ်သော အကျင့်စာရိတ္တရှိသူ၊ လွတ်လပ်သောဆန္ဒရှိသူဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ပညတ်ကို ချိုးဖောက်ခြင်းသည် လူသားအားလုံး၏ ဒုက္ခအားလုံး၏ ရင်းမြစ်ဖြစ်သည်ကို သင်ကြားပေးသည်။ ၎င်းသည် သန့်ရှင်းသောဥပုသ်နေ့ကို အနားယူခြင်းနှင့် ကိုးကွယ်ခြင်းနေ့အဖြစ် စောင့်ထိန်းရန်၊ အိမ်ထောင်ရေး၏ သန့်ရှင်းမှုနှင့် အိမ်ထောင်တည်ထောင်ခြင်း၊ နာခံမှုအတွက် ဆုချီးမြှင့်ခြင်း၊ နှင့် အပြစ်အတွက် ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းတို့နှင့် ပတ်သက်သော ညွှန်ကြားချက်များကို ပေးသည်။

The book also has doctrinal importance. It records the creation of this world and all its living creatures, the entrance of sin, and God’s promise of salvation. It teaches that man is a free moral agent, the possessor of a free will, and that the transgression of the law of God is the source of all human woe. It gives instruction concerning the observance of the holy Sabbath as a day of rest and worship, the sanctity of marriage and the establishment of the home, the reward for obedience, and the punishment for sin.

ဤစာအုပ်သည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ရေးသားဟန်ဖြင့် ရေးသားထားပြီး လူငယ်များ၏ စိတ်ကူးဉာဏ်ကို ဆွဲဆောင်သည်။ ၎င်း၏ မြင့်မားသော အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများသည် ရင့်ကျက် သူများအတွက် အာဟာရဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ သင်ကြားချက်များသည် လူအားလုံးအတွက် သင်ယူစရာဖြစ် သည်။ ဤသည်မှာ ကမ္ဘာဦးကျမ်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏လေ့လာမှုကို မည်သည့်ခရစ်ယာန်မျှ လျစ်လျူရှုနိုင်ရန် မတတ်နိုင်သလို၊ ၎င်း၏ ထင်ရှားသော သူရဲကောင်းများကို ဘုရားသခင်၏သားသမီးတိုင်း အတုယူနိုင် သည်။

The book is written in an interesting style and appeals to the imagination of the young. Its elevated moral themes are food for the mature, and its teachings are instructive for all. This is the book of Genesis, whose study no Christian can afford to neglect and whose shining heroes every child of God may imitate.

၅. အကျဉ်းချုပ်၁. ကမ္ဘာဖန်ဆင်းခြင်းမှ အာဗြဟံအထိ၊ ၁:၁ မှ ၁၁:၂၆

က. ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီးဖန်ဆင်းခြင်း၊ ၁:၁ မှ ၂:၂၅

၁. ဖန်ဆင်းခြင်း၏ခြောက်ရက်၊ ၁:၁–၃၁

၂. ဥပုသ်နေ့သတ်မှတ်ခြင်း၊ ၂:၁–၃

၃. လူသားဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ဧဒင်ဥယျာဉ်ဆိုင်ရာ အသေးစိတ်အချက်များ၊ ၂:၄–၂၅ ခ. ပြစ်မှားကျဆုံးခြင်း၏သမိုင်းနှင့် ၎င်း၏ချက်ချင်းရလဒ်များ၊ ၃:၁ မှ ၅:၃၂

၁. သွေးဆောင်ခြင်းနှင့် ပြစ်မှားကျဆုံးခြင်း၊ ၃:၁–၈

၂. ဥယျာဉ်မှထုတ်ပယ်ခြင်း၊ ၃:၉–၂၄

၃. ကာဣနနှင့်အာဗေလ၊ ၄:၁–၁၅

၄. ကာဣနလူမျိုးများ၊ ၄:၁၆–၂၄

၅. အာဒံမှနောဧအထိ မျိုးဆက်များ၊ ၄:၂၅ မှ ၅:၃၂ ဂ. ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၊ ၆:၁ မှ ၉:၁၇

၁. ရေလွှမ်းမိုးမတိုင်မီ လူများ၏ယုတ်မာမှု၊ ၆:၁–၁၃

၂. သင်္ဘောတည်ဆောက်ခြင်း၊ ၆:၁၄–၂၂

၃. ရေလွှမ်းမိုးခြင်း၏ဇာတ်လမ်း၊ ၇:၁ မှ ၈:၁၄

၅. နောဧအား ဘုရားသခင်နှင့်ပဋိညာဉ်၊ ၈:၁၅ မှ ၉:၁၇ ဃ. နောဧမှအာဗြဟံအထိ၊ ၉:၁၈ မှ ၁၁:၂၆

၁. နောဧ၏သားများ၏အနာဂတ်ကံကြမ္မာ၊ ၉:၁၈–၂၉

၂. လူမျိုးများစာရင်း၊ ၁၀:၁–၃၂

၃. ဗာဗုလ်တွင် ဘာသာစကားရောထွေးခြင်း၊ ၁၁:၁–၉

၄. ရှေမ်မှအာဗြဟံအထိ မျိုးဆက်များ၊ ၁၁:၁၀–၂၆ ၂. အာဗြဟံနှင့်ဣဇာက်တို့၏ဘိုးဘေးများ၊ ၁၁:၂၇ မှ ၂၆:၃၅

က. အာဗြံ၊ ၁၁:၂၇ မှ ၁၆:၁၆

၁. ခေါ်ဆောင်ခြင်းနှင့် ခါနာန်သို့ခရီးထွက်ခြင်း၊ ၁၁:၂၇ မှ ၁၂:၉

၂. အီဂျစ်တွင်အတွေ့အကြုံ၊ ၁၂:၁၀–၂၀

၃. လောတ်နှင့်ခွဲခွာခြင်း၊ ၁၃:၁–၁၈

၄. လောတ်ကိုကယ်တင်ခြင်း၊ မယ်လဇဒိက်နှင့်တွေ့ဆုံခြင်း၊ ၁၄:၁–၂၄

၅. ဘုရားသခင်နှင့်ပဋိညာဉ်၊ ၁၅:၁–၂၁

၆. ဟာဂါနှင့်လက်ထပ်ခြင်း၊ ဣရှမေလမွေးဖွားခြင်း၊ ၁၆:၁–၁၆ ခ. အာဗြဟံ၊ ၁၇:၁ မှ ၂၅:၁၈

၁. ပဋိညာဉ်သက်တမ်းတိုးခြင်း၊ အာဗြံသည် အာဗြဟံဖြစ်လာခြင်း၊ အရေဖျားလှီးခြင်းစတင်ခြင်း၊ ၁၇:၁–၂၇

၂. အာဗြဟံနှင့်ကောင်းကင်တမန်များ၊ ဆိုဒုံနှင့်အနီးဝန်းကျင်မြို့များဖျက်ဆီးခြင်း၊ ၁၈:၁ မှ ၁၉:၃၈

၃. ဂေရာရှိအတွေ့အကြုံများ၊ ဣဇာက်မွေးဖွားခြင်း၊ ဣရှမေလထုတ်ပယ်ခြင်း၊ ၂၀:၁ မှ ၂၁:၃၄

၄. အာဗြဟံ၏အမြင့်ဆုံးစမ်းသပ်မှု၊ ၂၂:၁–၂၄

၅. စာရာ၏သေဆုံးခြင်းနှင့်သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း၊ ၂၃:၁–၂၀

၆. ဣဇာက်နှင့်ရေဗက္ကာ၏လက်ထပ်ခြင်း၊ ၂၄:၁–၆၇

၇. အာဗြဟံ၏သားမြေးများ၊ ၂၅:၁–၁၈ ဂ. ဣဇာက်၊ ၂၅:၁၉ မှ ၂၆:၃၅

၁. ဣဇာက်၏သားများ၊ ၂၅:၁၉–၃၄

၂. ဣဇာက်နှင့် ဂေရာ၏အဘိမာလက်၊ ၂၆:၁–၃၅ ၃. ဘိုးဘေးယာကုပ်၊ ၂၇:၁ မှ ၃၆:၄၃

က. ယာကုပ်၊ နေရာယူသူ၊ ၂၇:၁ မှ ၃၁:၅၅

၁. ယာကုပ်သည် လှည့်ဖြားခြင်းဖြင့် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာရယူခြင်း၊ ၂၇:၁–၄၆

၂. ယာကုပ်၏ထွက်ပြေးခြင်းနှင့် ဗေသလတွင်ရူပါရင်ခြင်း၊ ၂၈:၁–၂၂

၃. ယာကုပ်သည် သူ၏ဇနီးများအတွက် အလုပ်လုပ်ပြီး မိသားစုတစ်ခုတည်ထောင်ခြင်း၊ ၂၉:၁ မှ ၃၀:၄၃

၄. ယာကုပ်၏ လာဗန်ထံမှထွက်ပြေးခြင်း၊ ၃၁:၁–၅၅ ခ. ဣသရေလ၊ ဘုရားသခင်နှင့်အတူမင်းသား၊ ၃၂:၁ မှ ၃၆:၄၃

၁. ယာကုပ်သည် ခါနာန်သို့ပြန်လာခြင်း၊ ပင်နီယယ်အတွေ့အကြုံ၊ ၃၂:၁ မှ ၃၃:၂၀

၂. ရှေခင်မ်တွင် အရှက်တကွဲဖြစ်ခြင်း၊ အိမ်တွင်းပြဿနာများ၊ ၃၄:၁ မှ ၃၅:၂၉

၃. ဧသော၏သားမြေးများ၊ ၃၆:၁–၄၃ ၄. ယောသပ်၊ ကယ်တင်သူ၊ ၃၇:၁ မှ ၅၀:၂၆

က. ယောသပ်နှင့်သူ၏ညီအစ်ကိုများ၊ ၃၇:၁–၃၆

ခ. ယုဒ၏ကျဆုံးခြင်း၊ ၃၈:၁–၃၀

ဂ. ယောသပ်၏စံနှုန်းအတွက် ရပ်တည်ခြင်း၊ ၃၉:၁ မှ ၄၀:၂၃

ဃ. ယောသပ်သည် အီဂျစ်၏ကယ်တင်သူဖြစ်လာခြင်း၊ ၄၁:၁–၅၇

င. ယောသပ်နှင့်သူ၏ညီအစ်ကိုများ၊ ၄၂:၁ မှ ၄၅:၂၈

စ. ယာကုပ်သည် အီဂျစ်သို့သွားခြင်း၊ ၄၆:၁ မှ ၄၇:၃၁

ဆ. ယာကုပ်၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများ၊ ၄၈:၁ မှ ၄၉:၃၃

ဇ. ယာကုပ်နှင့်ယောသပ်၏သေဆုံးခြင်း၊ ၅၀:၁–၂၆

5. Outline.I.From the Creation of the World to Abraham, 1:1 to 11:26.

A.The creation of heaven and earth, 1:1 to 2:25.

1.The six days of creation, 1:1–31.

2.The institution of the Sabbath, 2:1–3.

3.Details of man’s creation and of the Garden in Eden, 2:4–25.

B.The history of the Fall and its immediate results, 3:1 to 5:32.

1.The temptation and Fall, 3:1–8.

2.The expulsion from the garden, 3:9–24.

3.Cain and Abel, 4:1–15.

4.The Cainites, 4:16–24.

5.The generations from Adam to Noah, 4:25 to 5:32.

C.The Deluge, 6:1 to 9:17.

1.The degeneracy of the antediluvians, 6:1–13.

2.The building of the ark, 6:14–22.

3.The narrative of the Flood, 7:1 to 8:14.

5.The Noachic covenant, 8:15 to 9:17.

D.From Noah to Abraham, 9:18 to 11:26.

1.The destinies of Noah’s sons, 9:18-29.

2.The table of nations, 10:1–32.

3.The confusion of tongues at Babel, 11:1–9.

4.The generations from Shem to Abraham, 11:10–26.

II.The Patriarchs Abraham and Isaac, 11:27 to 26:35.

A.Abram, 11:27 to 16:16.

1.Call and journey to Canaan, 11:27 to 12:9.

2.Egyptian experience, 12:10–20.

3.Separation from Lot, 13:1–18.

4.Rescue a Lot, meeting with Melchizedek, 14:1–24.

5.Covenant with God, 15:1–21.

6.Marriage with Hagar, birth of Ishmael, 16:1–16.

B.Abraham, 17:1 to 25:18.

1.Renewal of covenant, Abram becomes Abraham, circumcision introduced, 17:1–27.

2.Abraham and the angels, destruction of Sodon and its neighboring cities, 18:1 to 19:38.

3.Experiences at Gerar, birth of Isaac, expulsion of Ishmael, 20:1 to 21:34.

4.Abraham’s supreme test, 22:1–24.

5.Sarah’s death and burial, 23:1–20.

6.Isaac’s marriage to Rebekah, 24:1–67.

7.Abraham’s descendants, 25:1–18.

C.Isaac, 25:19 to 26:35.

1.Isaac’s sons, 25:19–34.

2.Isaac and Abimelech of Gerar, 26:1–35.

III.The Patriarch Jacob, 27:1 to 36:43.

A.Jacob, the supplanter, 27:1 to 31:55.

1.Jacob receives a blessing by deception, 27:1–46.

2.Jacob’s flight and the vision at Bethel, 28:1–22.

3.Jacob works for his wives and rears a family, 29:1 to 30:43.

4.Jacob’s flight from Laban, 31:1–55.

B.Israel, a prince with God, 32:1 to 36:43.

1.Jacob returns to Canaan, the Peniel experience, 32:1 to 33:20.

2.Disgrace at Shechem, domestic troubles, 34:1 to 35:29.

3.Esau’s descendants, 36:1–43.

IV.Joseph, a Savior, 37:1 to 50:26.

A.Joseph and his brethren, 37:1–36.

B.Judah’s fall, 38:1–30.

C.Joseph’s stand for principle, 39:1 to 40:23.

D.Joseph becomes the savior of Egypt, 41:1–57.

E.Joseph and his brethren, 42:1 to 45:28.

F.Jacob goes to Egypt, 46:1 to 47:31.

G.Jacob’s blessings, 48:1 to 49:33.

H.The death of Jacob and of Joseph, 50:1–26.

အခန်းကြီး - ၁

chapter 1

၁-၃ (ဆာလံ ၃၃:၆, ၉)။ နည်းလမ်းများ၏ ရေကန်။—ဘုရားသခင်သည် မိန့်တော်မူပြီး၊ သူ၏စကားများသည် သဘာဝလောကတွင် သူ၏လက်ရာများကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုသည် သူ၏ပျော်ရွှင်မှုကို လုပ်ဆောင်ရန် ချက်ချင်းအသုံးပြုရန် အဆင်သင့်ဖြစ်နေသော နည်းလမ်းများ၏ ရေကန်တစ်ခုဖြစ်သည် (စာ ၁၃၁၊ ၁၈၉၇)။

1-3 (Ps. 33:6, 9). A Reservoir of Means.—God spoke, and His words created His works in the natural world. God’s creation is but a reservoir of means made ready for Him to employ instantly to do His pleasure (Letter 131, 1897).

၁ ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီး၏ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ၃ အလင်း၏ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ၆ မိုးကောင်းကင်၏ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ၉ မြေကြီးကို ရေများမှခွဲထုတ်ခြင်း၊ ၁၁ မြေကြီးကို အောင်မြင်စေခြင်း၊ ၁၄ နေ၊ လ၊ နှင့် ကြယ်များ၏ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ၂၀ ငါးများနှင့် ငှက်များ၏ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ၂၄ သားရဲများနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ၂၆ ဘုရားသခင်၏ပုံသဏ္ဌာန်အတိုင်း လူ၏ဖန်ဆင်းခြင်း။ ၂၉ ထို့ပြင် အစာအဟာရခန့်အပ်ခြင်း။

1 The creation of heaven and earth, 3 of the light, 6 of the firmament, 9 of the earth separated from the waters, 11 and made fruitful, 14 of the sun, moon, and stars, 20 of fish and fowl, 24 of beasts and cattle, 26 of man in the image of God. 29 Also the appointment of food.

၁. အစပိုင်းတွင်။ ဤစကားလုံးများသည် လူသားအားလုံးတွင် အစတစ်ခုရှိကြောင်းကို ကျွန်ုပ်တို့အား သတိပေးသည်။ အချိန်၏အချုပ်အခြာရှင်အဖြစ် ထီးထီးတည်ရှိတော်မူသော သူတစ်ဦးတည်းသာ အစမရှိ၊ အဆုံးမရှိဖြစ်သည်။ ကျမ်းစာ၏အဖွင့်စကားလုံးများသည် လူသားဆန်သော၊ ယာယီ၊ နှင့် အကန့်အသတ်ရှိသောအရာအားလုံးနှင့် ဘုရားသခင်၊ ထာဝရ၊ နှင့် အကန့်အသတ်မရှိသောအရာတို့ ကြား ထူးခြားသောခြားနားချက်ကို ဖော်ပြသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏လူသားဆန်သောအကန့်အသတ်များကို သတိပေးရင်း၊ ဤစကားလုံးများသည် အမြဲတည်ရှိပြီး နှစ်များအဆုံးမရှိသောသူထံသို့ ကျွန်ုပ်တို့ကို ညွှန်ပြသည် (ဟေဗြဲ ၁:၁၀–၁၂; ဆာလံ ၉၀:၂, ၁၀)။ ကျွန်ုပ်တို့၏အကန့်အသတ်ရှိသောစိတ်များသည် “အစပိုင်း” ကို ဘုရားသခင်မပါဘဲ တွေးတောနိုင်စွမ်းမရှိပေ၊ အကြောင်းမူကား သူသည် “အစပိုင်း” ဖြစ်သည် (ကောလောသဲ ၁:၁၈; ကိုးကား ယောဟန် ၁:၁–၃)။ ဉာဏ်ပညာ၊ နှင့် ကောင်းသောအရာ အားလုံးသည် သူနှင့်အတူ အစပြုသည် (ဆာလံ ၁၁၁:၁၀; ယာကုပ် ၁:၁၇)။ အကယ်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ဖန်ဆင်းရှင်ကို ထပ်မံဆင်တူလိုပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ဘဝများနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏အစီအစဉ် အားလုံးသည် သူ့ထဲတွင် အသစ်သောအစပြုမှုရှိရမည် (ကမ္ဘာဦး ၁:၂၆, ၂၇; ကိုးကား ယောဟန် ၃:၅; ၁ ယောဟန် ၃:၁–၃)။ “သူသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ကောင်းသောအမှုကို စတင်ခဲ့သူ” သည် “ယေရှုခရစ်၏ နေ့ရက်တိုင်အောင်” ၎င်းကို ဆောင်ရွက်ပြီးစီးမည်ဟူသော ယုံကြည်စိတ်ချမှုကို ခံစားခွင့်ရှိရာ၏ (ဖိလိပ္ပိ ၁:၆)။ သူသည် “ကျွန်ုပ်တို့၏ယုံကြည်ခြင်း၏ စတင်သူနှင့် ပြီးစီးသူ” ဖြစ်သည် (ဟေဗြဲ ၁၂:၂)။ “အစပိုင်းတွင် ဘုရားသခင်” ဟူသော စကားလုံးများတွင် သိမ်မွေ့သောအချက်ကို ဘယ်သောအခါမှ မေ့လျော့ပါစေနှင့်။

1. In the beginning. These words remind us of the fact that everything human has a beginning. He alone who sits enthroned the sovereign Lord of time, is without beginning or end. The opening words of Scripture thus draw a striking contrast between all that is human, temporal, and finite, and that which is divine, eternal, and infinite. Reminding us of our human limitations, these words point us to Him who is ever the same, and whose years have no end (Heb. 1:10–12; Ps. 90:2, 10). Our finite minds cannot think of “the beginning” without thinking of God, for He “is the beginning” (Col. 1:18; cf. John 1:1–3). Wisdom, and all other good things, have their beginning with Him (Ps. 111:10; James 1:17). And if we are ever again to resemble our Maker, our lives and all our plans must have a new beginning in Him (Gen. 1:26, 27; cf. John 3:5; 1 John 3:1–3). It is our privilege to enjoy the confident assurance that “he which hath begun a good work” in us “will perform it until the day of Jesus Christ” (Phil. 1:6). He is “the author and finisher of our faith” (Heb. 12:2). Let us never forget the sublime fact implicit in these words—“in the beginning God.”

ဤသန့်ရှင်းသောကျမ်းစာ၏ပထမဆုံးကျမ်းပိုဒ်သည် သမ္မာကျမ်းကို ယုံကြည်သော ခရစ်ယာန်များနှင့် သံသယရှိသူများ၊ ဘုရားမဲ့ဝါဒီများ၊ နှင့် အမျိုးမျိုးသော ရုပ်ဝါဒီများအကြား ရှေးယခင်ကတည်းကရှိခဲ့သော အငြင်းပွားမှုတစ်ခုကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသည်။ နောက်ဆုံးအုပ်စုသည် ဘုရားသခင်မပါဘဲ စကြဝဠာကို မတူညီသောနည်းလမ်းများနှင့် မတူညီသောအတိုင်းအတာများဖြင့် ရှင်းပြရန် ကြိုးစားကြပြီး၊ ဒြပ်ထု/စွမ်းအင်သည် ထာဝရဖြစ်သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုကြသည်။ အကယ်၍ ၎င်းသည် မှန်ကန်ပြီး၊ ဒြပ်ထုသည် ဆင့်ကဲပြောင်းလဲရန် စွမ်းအားရှိပါက၊ ပထမဦးစွာ အရိုးရှင်းဆုံးသက်ရှိပုံစံများအဖြစ်သို့၊ ထို့နောက် ပို၍ရှုပ်ထွေးသောပုံစံများအဖြစ်သို့၊ လူသားသို့ရောက်ရှိသည်အထိ၊ ဘုရားသခင်သည် အမှန်တကယ်မလိုအပ်ပေ။

This first verse of Holy Writ brings into sharp focus one of the age-old controversies between Bible believing Christians on the one hand and skeptics, atheists, and various shades of materialists on the other. The latter, who seek in different ways and in different degrees to explain the universe without God, contend that matter/energy is eternal. If this be true, and if matter has the power to evolve, first into the simplest forms of life and then into the more complex, until man is reached, God is indeed unnecessary.

ကမ္ဘာဦး ၁:၁ သည် ဘုရားသခင်သည် အရာအားလုံးထက်ရှေ့တွင်ရှိပြီး၊ သူသည် အရာအားလုံး၏ တစ်ခုတည်းသောအကြောင်းအမျိုးဖြစ်သည်ဟု အတည်ပြုသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ရုပ်ဝတ္ထုလောကနှင့်ပတ်သက်သည့် မှန်ကန်သောတွေးခေါ်မှု၏ အုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် “ကျွန်ုပ်တို့၏လောက၏ဖွဲ့စည်းမှုတွင် ဘုရားသခင်သည် ယခင်ကရှိခဲ့သော ဒြပ်ထုကို အားမကိုးခဲ့” ဟူသော ထင်ရှားသောအမှန်တရားကို ဖော်ပြထားသည် (၈T ၂၅၈)။

Genesis 1:1 affirms that God is before all else and that He is the one and only cause of all else. This verse is the foundation of all right thinking in regard to the material world. Here is set forth the impressive truth that “in the formation of our world, God was not indebted to pre-existing matter” (8T 258).

ဘုရားသခင်ကို စကြဝဠာတစ်ခုလုံးတွင် ဖြန့်ကျက်ထားသည့်ဖြင့် ဘုရားသခင်၏ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆန်မှုကို လုယက်ပြီး၊ သူ့ကို ဖန်ဆင်းခြင်း၏တစ်ခုလုံးနှင့် တူညီသည်ဟု သတ်မှတ်သည့် ရှေးခေတ်အယူမှားဝါဒဖြစ်သော ပန်သီးဝါဒသည်လည်း ကမ္ဘာဦး ၁:၁ ဖြင့် ဖော်ထုတ်ပြီး ငြင်းပယ်ခံရသည်။ ဘုရားသခင်သည် ဖန်ဆင်းခြင်းမရှိမီ တည်ငြိမ်စွာ အမြင့်ဆုံးအဖြစ် ရှင်သန်ခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် သူဖန်ဆင်းခဲ့သောအရာများထက် သာလွန်ပြီး သီးခြားတည်ရှိသည်ဟု ယုံကြည်သူအတွက် ပန်သီးဝါဒ၏အယူအဆအတွက် အခြေခံမရှိပေ။

Pantheism, the ancient heresy that robs God of personality by diffusing Him throughout all the universe, and thus makes Him synonymous with the totality of creation, is also exposed and refuted by Gen. 1:1. There is no basis for the doctrine of pantheism when one believes that God lived serene and supreme before there was a creation and thus stands above and apart from that which He has created.

သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာမိတ်ဆက်အတွက် ဤကြေငြာချက်ထက် ပို၍သင့်လျော်သော ကြေငြာချက်မရှိပါ။ အစပိုင်းတွင် စာဖတ်သူသည် အနန္တတန်ခိုးရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားသခင်တစ်ပါးကို မိတ်ဆက်ပေးခံရပြီး၊ ထိုဘုရားသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ၊ ဆန္ဒနှင့် ရည်ရွယ်ချက်များရှိတော်မူကာ၊ အရာအားလုံးမတိုင်မီ တည်ရှိတော်မူပြီး မည်သည့်အရာကိုမျှ မမှီခိုဘဲ၊ သူ၏ ဘုရားသခင့်ဆန္ဒကို ကျင့်သုံးကာ “ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီးကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏”။

No declaration could be more appropriate as an introduction to Holy Writ. At the outset the reader is introduced to an Omnipotent Being, possessed of personality, will, and purpose, who, existing before all else and thus dependent on nought else, exercised His divine will and “created the heaven and the earth.”

ဘုရားသခင်နှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ ကမ္ဘာမြေကြီး၏ မူလအစတို့နှင့်ပတ်သက်၍ မှန်ကန်သောယုံကြည်မှုနှင့် မမှန်ကန်သောယုံကြည်မှုကို ပိုင်းခြားသည့် အမှန်တရားမှာ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် ဖော်ပြထားသော အမှန်တရားကို လက်ခံခြင်း သို့မဟုတ် ငြင်းပယ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်ဟူသော အချက်ကို၊ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းခြင်းဆိုင်ရာ နက်နဲသောအရာများ၊ အချိန်နှင့် နည်းလမ်းများနှင့်ပတ်သက်သည့် ဒုတိယမေးခွန်းများကို ဆွေးနွေးခြင်းဖြင့် မှုန်ဝါးစေရန် ခွင့်မပြုသင့်ပါ။

No discussion of secondary questions regarding the mystery of a divine creation, either as to time or method, should be allowed to blur the fact that the real dividing line between a true and a false belief on the subject of God and the origin of our earth is acceptance or rejection of the truth set forth in this verse.

ဤနေရာတွင် သတိပေးစကားတစ်ခွန်းကို ပြောကြားသင့်သည်။ ရာစုနှစ်များစွာကြာရှည် ဓမ္မပညာရှင်များသည် “အစပိုင်း” ဟူသော စကားလုံးနှင့်ပတ်သက်၍ ဘုရားသခင်၏ နက်နဲသောနည်းလမ်းများကို အနန္တဉာဏ်ပညာက ဖော်ပြရန်သင့်လျော်သည်ထက် ပိုမိုရှာဖွေတွေ့ရှိရန် မျှော်လင့်ကာ ထင်ကြေးပေးခဲ့ကြသည်။ ဥပမာ၊ ဤအခန်း၏အဆုံးတွင် ဖြည့်စွမ်းထားသော မှားယွင်းသော ပျက်စီးခြင်းနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းသီအိုရီ ဆွေးနွေးချက်ကို ကြည့်ပါ။ သို့သော် ထင်ကြေးပေးမှုအားလုံးသည် အချည်းနှီးဖြစ်သည်။ မောရှေ၏ တိုတောင်းသော ကြေငြာချက်ဖြစ်သည့် “ဘုရားသခင်မိန့်တော်မူ၏”၊ “ထိုသို့ဖြစ်လေ၏” ဟူသော ဖန်ဆင်းခြင်းသီချင်း၏ နက်နဲပြီး တန်ခိုးထင်ရှားသော အသံထက် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ နည်းလမ်းကို ကျွန်ုပ်တို့ မသိပါ။ ကမ္ဘာကို ဖန်ဆင်းရာတွင် ဘုရားသခင်သည် ဤသို့ပြုလုပ်ခဲ့ရမည်ဟု အကြောင်းပြချက်အဖြစ် သတ်မှတ်ရန်၊ သို့မဟုတ်ပါက သဘာဝ၏ ဥပဒေများကို ချိုးဖောက်ခံရမည်ဟု ဆိုခြင်းသည် စကားလုံးများဖြင့် အကြံဉာဏ်ကို မှုန်ဝါးစေပြီး၊ မောရှေ၏ မှတ်တမ်းတစ်ခုလုံးသည် သဘာဝ၏ ဥပဒေများကို ချိုးဖောက်သည်ဟု စွပ်စွဲသောကြောင့် မယုံနိုင်ဖွယ်ဖြစ်သည်ဟု အမြဲတစေ အခိုင်အမာဆိုသော သံသယရှိသူအား အကူအညီနှင့် အားပေးမှုပေးရာ ရောက်သည်။ ရေးထားသည်ထက် ပိုမိုဉာဏ်ပညာရှိရန် ကျွန်ုပ်တို့ အဘယ်ကြောင့် ကြိုးစားရမည်နည်း။

Right here a word of caution should be said. For long centuries theologians have speculated on the word “beginning,” hoping to discover more of God’s mysterious ways than infinite wisdom has seen fit to reveal. See, for example, the discussion of the false ruin and restoration theory of creation in the Additional Note at the close of this chapter. But all speculation is idle. We know nothing of the method of creation beyond the terse Mosaic declaration, “God said,” “and it was so,” which is the mysterious and majestic overtone of the creation anthem. To set down as the basis of our reasoning that God must have done thus and so in creating the world, else nature’s laws would have been violated, is to darken counsel with words and to give aid and comfort to the skeptic, who has ever insisted that the whole Mosaic record is incredible because it allegedly violates the laws of nature. Why should we attempt to be wise above that which is written?

အထူးသဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ဖွဲ့စည်းထားသော ပစ္စည်းကို ဘယ်အချိန်တွင် ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟု ထင်ကြေးပေးခြင်းဖြင့် မည်သည့်အကျိုးကျေးဇူးမျှ မရရှိပါ။ ကမ္ဘာမြေကြီးနှင့် ၎င်းပေါ်ရှိ အရာအားလုံး၏ ဖန်ဆင်းခြင်းဆိုင်ရာ အချိန်ကာလနှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာဦးကျမ်းသည် ကြေငြာချက်နှစ်ခုကို ပြုလုပ်ထားသည်- (၁) “အစပိုင်းတွင် ဘုရားသခင်သည် ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီးကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏” (ကျမ်းပိုဒ် ၁)။ (၂) “ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့တွင် ဘုရားသခင်သည် သူပြုလုပ်ခဲ့သော အမှုတော်ကို အဆုံးသတ်တော်မူ၏” (အခန်း ၂:၂)။ ဆက်စပ်ကျမ်းများသည် ဤကျမ်းပိုဒ်နှစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားသည့် ဖန်ဆင်းခြင်းတွင် ပါဝင်သည့် အချိန်နှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်အရာမျှ ထပ်မံဖြည့်စွမ်းမပေးပါ။ မေးခွန်း- ဘုရားသခင်သည် “ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီး” ကို ဘယ်အချိန်တွင် ဖန်ဆင်းခဲ့သနည်း။ ကျွန်ုပ်တို့သည် “အစပိုင်းတွင်” ဟု သာ ဖြေကြားနိုင်သည်။ မေးခွန်း- ဘုရားသခင်သည် သူ၏အမှုတော်ကို ဘယ်အချိန်တွင် ပြီးစီးခဲ့သနည်း။ ကျွန်ုပ်တို့သည် “ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့တွင် ဘုရားသခင်သည် သူပြုလုပ်ခဲ့သော အမှုတော်ကို အဆုံးသတ်တော်မူ၏” (အခန်း ၂:၂)၊ “အကြောင်းမူကား၊ ခြောက်ရက်အတွင်း ထာဝရဘုရားသည် ကောင်းကင်၊ မြေကြီး၊ ပင်လယ်နှင့် ၎င်းတို့တွင်ရှိသမျှကို ဖန်ဆင်းပြီး၊ ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့တွင် အနားယူတော်မူ၏” (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၁) ဟု ဖြေကြားနိုင်သည်။

Very particularly, nothing is gained by speculating as to when the matter constituting our planet was brought into existence. On the time aspect of the creation of our earth and all upon it, Genesis makes two statements: (1) “In the beginning God created the heaven and the earth” (v. 1). (2) “And on the seventh day God ended his work which he had made” (ch. 2:2). Related scriptures add nothing to what is set forth in these two texts regarding the time involved in creation. To the question: When did God create “the heaven and the earth”? we can only answer, “In the beginning.” And to the question: When did God complete His work? we can only answer, “On the seventh day God ended his work” (ch. 2:2), “for in six days the Lord made heaven and earth, the sea, and all that in them is, and rested the seventh day” (Ex. 20:11).

ဖန်ဆင်းခြင်းမှတ်တမ်းနှင့်ပတ်သက်သည့် ဤမှတ်ချက်များကို ဆွေးနွေးမှုကို ပိတ်ရန် ကြိုးစားခြင်း မဟုတ်ဘဲ၊ ထင်ရှားစွာဖော်ပြထားသည်ထက် ကျော်လွန်၍ ယုံကြည်စိတ်ချစွာ ပြောဆိုရန် ကျွန်ုပ်တို့ မပြင်ဆင်ထားကြောင်း ဝန်ခံခြင်းအနေဖြင့် ပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းမှတ်တမ်းပေါ်တွင် များစွာမှီခိုနေရသည့်အချက်—ကျမ်းစာတစ်ခုလုံး၏ တည်ဆောက်မှုပင်—သည် သန့်ရှင်းသောကျမ်း စာ၏ ထင်ရှားသောစကားလုံးများနှင့် သဟဇာတဖြစ်အောင် သမ္မာကျမ်းစာလေ့လာသူ ဘုရားဝတ်ပြု သူနှင့် သတိရှိသူကို သူ၏ကြေငြာချက်များကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ အမှန်စင်စစ်၊ အချိန်နှင့်နေရာအား မရှာဖွေနိုင်သော နယ်ပယ်များတွင် ဝေးကွာသော ထင်ကြေးပေးမှု၏ ကျယ်ပြန့်သောနယ်ပယ်များသည် သူ့ကို လှည့်လည်သွားလာရန် သွေးဆောင်သောအခါ၊ “ဤသည်ရေး ထားသည်” ဟူသော ရိုးရှင်းသော တုံ့ပြန်မှုဖြင့် သွေးဆောင်မှုကို ရင်ဆိုင်ရန်ထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အရာ မပြုနိုင်ပါ။ ကျမ်းစာကိုးကားမှု၏ အကာအကွယ်နယ်နိမိတ်အတွင်း အမြဲတမ်း လုံခြုံမှုရှိသည်။

These remarks regarding the creation account are made, not in an attempt to close the discussion, but as a confession that we are unprepared to speak with certainty beyond what is clearly revealed. The very fact that so much rests upon the creation record—even the whole edifice of Scripture—prompts the devout and prudent Bible student to conform his declarations to the explicit words of Holy Writ. Indeed, when the broad fields of speculation tempt him to roam afar in uncharted areas of time and space, he cannot do better than to meet the temptation with the simple rejoinder, “It is written.” There is always safety within the protecting bounds of Scriptural quotation marks.

ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ “ဖန်ဆင်း” ဟူသော ကြိယာသည် ဟေဗြဲဘာသာစကားမှ ဘာရာ’ (bara’) မှဆင်းသက်လာပြီး၊ ဤပုံစံတွင်အသုံးပြုသောအခါ ဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်မှုကိုသာ ဖော်ပြပြီး လူသားများ၏ လုပ်ဆောင်မှုကို ဘယ်သောအခါမျှ မဖော်ပြပါ။ ဘုရားသခင်သည် “လေ” (အာမုတ် ၄:၁၃)၊ “သန့်ရှင်းသောနှလုံးသား” (ဆာလံ ၅၁:၁၀)၊ နှင့် “မိုးကောင်းကင်သစ်နှင့် မြေကြီးသစ်” (ဟေရှာယ ၆၅:၁၇) တို့ကို ဖန်ဆင်းတော်မူသည်။ “ပြုလုပ်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသော ဟေဗြဲစကားလုံး ‘အာဆာ’ (‘asah)၊ “ဖွဲ့စည်း” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသော ယာဆာ (yaṣar) နှင့် အခြားစကားလုံးများသည် လူသားတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိလေ့ရှိသော်လည်း (သို့သော် သီးသန့်မဟုတ်)၊ ရှိပြီးသား ပစ္စည်းများကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤစကားလုံးသုံးလုံးလုံးကို လူသားဖန်ဆင်းခြင်းကို ဖော်ပြရာတွင် အသုံးပြုထားသည်။ သမ္မာကျမ်း၏ ပထမဆုံးစကားလုံးများသည် ဖန်ဆင်းခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ဆောင်မှု၏ ရိုက်နှိပ်ခံရသည့်အမှတ်အသားကို ဆောင်ထားကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ သမ္မာကျမ်း၏ အဖွင့်စာမျက်နှာသည် ဖတ်သူအား သက်ရှိသက်မဲ့အားလုံး၏ တည်ရှိမှုအတွက် အကြောင်းရင်းဖြစ်သော ဘုရားသခင်တစ်ပါးနှင့် မိတ်ဆက်ပေးသည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၃ ကို ကြည့်ပါ)။ ဤနေရာ၌ ဖော်ပြထားသော “မြေကြီး” သည် တတိယမြောက်နေ့တွင် ရေများမှ ခွဲထွက်ခြင်းမခံရမီ ခြောက်သွေ့သောမြေမဟုတ်ဘဲ၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ ကမ္ဘာဂြိုဟ်တစ်ခုလုံးကို ရည်ညွှန်းသည်။

God created. The verb “to create” is from the Heb., bara’ which in the form here used describes an activity of God, never of men. God creates “the wind” (Amos 4:13), “a clean heart” (Ps. 51:10), and “new heavens and a new earth” (Isa. 65:17). The Hebrew words that we translate “to make,” ‘asah, “to form,” yaṣar, and others, frequently (but not exclusively) used in connection with human activity, imply pre-existing matter. All three words are employed in describing the creation of man. The very first words of the Bible point to the fact that the creation bears the imprint of God’s own activity. The opening page of Holy Writ makes the reader acquainted with a God to whom all things animate and inanimate owe their very existence (see Heb. 11:3). The “earth” here mentioned is manifestly not the dry land, which was not separated from the waters till the third day, but our whole planet.

၂. ပုံသဏ္ဍာန်မရှိ၊ ဗလာဖြစ်နေ၏။ ပို၍တိကျစွာဆိုရသော် “ဖုန်မှုန့်နှင့် ဗလာ” ဟူသော တိုဟူ ဝါဘိုဟူ (tohu wabohu) ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဖုန်မှုန့်နှင့် ဗလာဖြစ်မှုအခြေအနေကို ညွှန်ပြသော်လည်း၊ မြေကြီးသည် တစ်ချိန်က ပြီးပြည့်စုံခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဖုန်မှုန့်ဖြစ်သွားသည် သို့မဟုတ် ပိတ်ပင်သွားသည်ဟု မဆိုလိုပါ။

2. Without form, and void. More exactly, “waste and void,” tohu wabohu. This signifies a state of wasteness and emptiness, but without implying that the earth was once perfect and then was made waste or desolate.

တိုဟူ ဝါဘိုဟူ ဟူသော စကားလုံးများသည် အခြားကျမ်းပိုဒ်များတွင် ပေါ်ထွက်လာသောအခါ၊ ဥပမာ ဟေရှာယ ၃၄:၁၁၊ ယရမျာ ၄:၂၃ တို့တွင်၊ ၎င်းတို့သည် ဤကျမ်းပိုဒ်မှ ငှားယူထားပုံရသော်လည်း၊ တိုဟူ (tohu) တစ်လုံးတည်းကို မရှိခြင်း သို့မဟုတ် ဘာမှမဖြစ်ခြင်းနှင့် တူညီသော အဓိပ္ပါယ်ဖြင့် မကြာခဏ အသုံးပြုသည် (ဟေရှာယ ၄၀:၁၇၊ ၂၃၊ ၄၉:၄)။ ယောဘ ၂၆:၇ သည် ဤစကားလုံး၏ မှန်ကန်သော အဓိပ္ပါယ်ကို ဖော်ပြသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်၏ ဒုတိယပိုင်းတွင် ဘုရားသခင်သည် “မြေကြီးကို ဘာမှမရှိသောအပေါ်တွင် ဆွဲထားတော်မူသည်” ဟု ဖော်ပြထားပြီး၊ ပထမပိုင်းတွင် အပြိုင်အဖြစ် “မြောက်ဘက်ကို တိုဟူ (ဗလာဖြစ်မှု) အပေါ်တွင် ဆန့်ထုတ်တော်မူသည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ယောဘ၏ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁:၂ တွင် တိုဟူ နှင့် ၎င်းနှင့်တူညီသော ဘိုဟူ (bohu) ဟူသော စကားလုံးများသည် မြေကြီးသည် ပုံသဏ္ဍာန်မရှိဘဲ အသက်မရှိသည့်အခြေအနေကို ညွှန်ပြသည်ကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။ ၎င်း၏ ဒြပ်စင်များအားလုံးသည် ရောနှောပြီး လုံးဝမဖွဲ့စည်းထားဘဲ၊ သက်မဲ့ဖြစ်နေသည်။

When the words tohu wabohu appear together in other passages, such as Isa. 34:11; Jer. 4:23, they seem to be borrowed from this text, but tohu alone is frequently employed as synonymous with nonexistence, or nothingness (Isa. 40:17, 23; 49:4). Job 26:7 demonstrates the correct meaning of this word. The second half of this passage states that God “hangeth the earth upon nothing,” and the first half has the parallel “he stretcheth out the north over tuho [the emptiness].” This text in Job shows clearly the meaning of tuho in Gen. 1:2, in which this and the synonymous word bohu indicate that the earth was shapeless and lifeless. Its elements were all mingled together, completely unorganized and inanimate.

နက်နဲရာ၏မျက်နှာပေါ်တွင် မှောင်မိုက်ဖြစ်နေ၏။ “နက်နဲရာ” သည် “ဟုန်းဟောက်သည်”၊ “ပြင်းထန် သည်” ဟူသော အမြစ်မှဆင်းသက်လာပြီး၊ ဟုန်းဟောက်သောရေလှိုင်းများ၊ ရေကြီးရေလျှံမှု၊ သို့မဟုတ် ပင်လယ်၏အနက်များကို မကြာခဏအသုံးပြုသည် (ဆာလံ ၄၂:၇; ထွက်မြောက်ရာ ၁၅:၅; တရားဟောရာ ၈:၇; ယောဘ ၂၈:၁၄; ၃၈:၁၆)။ “နက်နဲရာ” သည် ရှေးကျသောစကားလုံးဖြစ်ပြီး၊ ဤနေရာတွင် ပုဂ္ဂိုလ်အမည်တစ်ခုကဲ့သို့ အသုံးပြုထားသည်။ ဘေဘီလုံးလူမျိုးများသည် ဖန်ဆင်းခြင်း အကြောင်း မှန်ကန်သောဇာတ်လမ်းကို ရာစုနှစ်များစွာကြာအောင် မရေမရာမှတ်မိထားကြပြီး၊ ဤစကားလုံး tehom ကို ပုဂ္ဂိုလ်ပြုကာ ၎င်းတို့၏ဒဏ္ဍာရီတွင် နတ်ဘုရားတစ်ပါးဖြစ်သည့် Tiamat ဟု အမည်ပေးကာ၊ ၎င်း၏အလောင်းမှ ကမ္ဘာကိုဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မာကျမ်းမှတ် တမ်းအရ မူလက ကမ္ဘာပေါ်တွင် အလင်းမရှိခဲ့ဘဲ၊ မျက်နှာပြင်ရှိ အရာများသည် အရည်အခြင်းဖြစ်နေ ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် “နက်နဲရာ၏မျက်နှာပေါ်” သည် “ရေများ၏မျက်နှာပေါ်” နှင့် အပြိုင်ဖြစ်နေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

Darkness was upon the face of the deep. The “deep,” from a root “to roar,” “to rage,” is frequently applied to the raging waters, the roaring waves, or the flood, and hence the depths of the sea (Ps. 42:7; Ex. 15:5; Deut. 8:7; Job 28:14; 38:16). “Deep” is an old word, and is here used like a proper name. The Babylonians, who retained some vague memory of the true creation story for many centuries, actually personified this word, tehom, and applied it in their mythology to a deity, Tiamat, out of whose corpse they believed the earth was created. The Biblical record shows that originally there was no light on earth and that the surface matter was in a fluid state, because “the face of the deep” stands parallel to “the face of the waters” in this verse.

ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်သည် ရွေ့လျားတော်မူ၏။ “ဝိညာဉ်” ဟူသည်မှာ ruach ဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းအသုံးအနှုန်းနှင့်အညီ၊ ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်သည် သုံးပါးတစ်ဆူဘုရားရှင်၏ တတိယပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည့် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်ဖြစ်သည်။ ဤနေရာမှစ၍ သမ္မာကျမ်းတစ်အုပ် လုံးတွင်၊ ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်သည် ကမ္ဘာမြေ၊ သဘာဝ၊ အသင်းတော်၊ ဘဝသစ်၊ သို့မဟုတ် လူသစ်ဖန်ဆင်းခြင်းများအပါအဝင် ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်းအားလုံး၏ ဘုရားသခင်၏အေးဂျင့်အဖြစ် အခန်းကဏ္ဍထမ်းဆောင်သည်။ ခရစ်တော်နှင့် ဖန်ဆင်းခြင်းဆက်နွယ်မှုကို မှတ်ချက်အတွက် ကျမ်းပိုဒ် ၂၆ ကို ကြည့်ပါ။

The Spirit of God moved. “Spirit,” ruach. In harmony with Scriptural usage, the Spirit of God is the Holy Spirit, the third person of the Godhead. From this place onward, throughout the whole Scripture, the Spirit of God has the role of the divine agent of God in all creative acts, whether of the earth, of nature, of the church, of the new life, or of the new man. See on v. 26 for a comment on Christ’s relationship to creation.

ဤနေရာတွင် “ရွေ့လျားသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးမှာ merachepheth ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို သမ္မာကျမ်းပြီးချိန် အာရမိတ်ဒေသိယစကားဖြစ်သည့် ဆီးရီးယားစကားတွင် “သားပေါက်သည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော်လည်း၊ “သားပေါက်သည်” ဟု မဖွင့်ဆိုနိုင်ပါ။ ဤစကားလုံးသည် ဓမ္မဟောင်း ကျမ်းတွင် နှစ်ကြိမ်သာ ထပ်မံပေါ်ထွက်လာသည်။ ၎င်းသည် ယေရမိ ၂၃:၉ တွင် “တုန်လှုပ်သည်”၊ “လှုပ်ခါသည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ပေါ်ထွက်ပြီး၊ တရားဟောရာ ၃၂:၁၁ တွင် ၎င်းသည် လင်းယုန် ငှက်တစ်ကောင်သည် ၎င်း၏သားငယ်များအပေါ်တွင် ပျံဝဲနေပုံကို ဖော်ပြရန် အသုံးပြုထားသည်။ လင်းယုန်သည် အသက်ရှင်နေသော သားငယ်များအပေါ်တွင် သားပေါက်မနေဘဲ၊ ဂရုတစိုက်နှင့် အကာအကွယ်ပေးသည့်ပုံစံဖြင့် ၎င်းတို့အပေါ်တွင် ပျံဝဲနေသည်။

The word here rendered “moved” is merachepheth, which cannot rightly be translated “brooded,” although it has this meaning in Syriac, a post-Biblical Aramaic dialect. The word occurs but twice elsewhere in the OT. It appears in Jer. 23:9, where it has the meaning “to tremble,” “to shake,” whereas in Deut. 32:11 it is used to describe the fluttering of an eagle over its young. The eagle does not brood over the living young but hovers watchfully and protectingly over them.

ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်၏လုပ်ဆောင်မှုသည် မကြာမီစတင်လှုပ်ရှားမည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုနှင့် ဆက်နွယ်မှုရှိရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုလုပ်ငန်းသည် ဖရိုဖရဲအခြေအနေမှ စည်းကမ်းတကျဖြစ်လာစေရန် ယူဆောင်လာသည်။ ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်သည် အမိန့်ပေးလိုက်သည်နှင့် တပြိုင်နက် လှုပ်ရှားရန် အသင့်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်သည် ဤလုပ်ငန်းကို အမြဲတမ်းလုပ် ဆောင်နေခဲ့သည်။ ဤဘုရားသခင်၏အေးဂျင့်သည် ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ရွေးနှုတ်ခြင်းလုပ်ငန်းများတွင် ကူညီရန်၊ လမ်းလွဲနေသော ဝိညာဉ်များကို ဆုံးမရန်နှင့် အားပေးရန်၊ ဝမ်းနည်းနေသူများကို အားပေးရန်၊ ယုံကြည်သူများ၏ ဆုတောင်းချက်များကို ဘုရားသခင်ထံသို့ လက်ခံနိုင်သောပုံစံဖြင့် တင်ပြရန် အမြဲရှိနေခဲ့သည်။

The work of God’s Spirit must have some connection with the activity that was presently to be initiated, an activity bringing order out of chaos. The Spirit of God was already present, ready to act as soon as the order should be given. The Holy Spirit has always been doing this very work. This divine Agent has ever been present to assist in the work of creation and redemption, to reprove and strengthen wayward souls, to comfort the sorrowing, and to present the believer’s prayers in an acceptable form to God.

၃. ဘုရားသခင်က မိန့်တော်မူသည်။ ဖန်ဆင်းခြင်း၏ခြောက်ရက်စီ၏မှတ်တမ်းသည် ဤကြေညာ ချက်ဖြင့် စတင်သည်။ “သူမိန့်တော်မူသည်နှင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်၊ သူအမိန့်ပေးတော်မူသည်နှင့် တည်မြဲသည်” (ဆာလံ ၃၃:၉) ဟု ဆာလံဆရာက ဖော်ပြပြီး၊ တမန်တော်က “ကမ္ဘာများသည် ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်” ဟု ယုံကြည်ခြင်းအားဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့နားလည်ကြ သည်ဟု ဆိုသည် (ဟီဗြဲ ၁၁:၃)။ “ဘုရားသခင်က မိန့်တော်မူသည်” ဟူသောစကားစုသည် ဘုရားသခင် ကို လူသားနှင့်အလွန်တူသည်ဟု ယူဆသောကြောင့် အချို့ကို စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသည်။ သို့သော်၊ အနန္တဘုရားသခင်က လုပ်ဆောင်သော ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်းကို၊ သေမျိုးလူသားနားလည်နိုင် သော စကားလုံးများမှလွဲ၍ မည်သို့ပြောင်းလဲဖော်ပြနိုင်မည်နည်း။ ဘုရားသခင်၏ နှုတ်မြွက်စကားများ သည် ဘုရားသခင်က လုပ်ဆောင်သော လုပ်ရပ်များနှင့် ထပ်တလဲလဲဆက်စပ်နေသည်မှာ (အခန်းငယ် ၇၊ ၁၆၊ ၂၁၊ ၂၇)၊ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းတန်ခိုးကို လူ့ဘာသာစကားဖြင့် ဖော်ပြနေသည်ဟု ယုံကြည်စွဲ လမ်းစွာ ညွှန်ပြသည်။

3. And God said. The record of each of the six creation days opens with this announcement. “He spake, and it was done; he commanded, and it stood fast” (Ps. 33:9), declares the psalmist, and the apostle says that we understand through faith “that the worlds were framed by the word of God” (Heb. 11:3). The phrase “God said” has offended some as making God too much like a human being. But how could the inspired writer have conveyed to finite minds the act of creation carried out by the infinite God except by using terms that mortal man can understand? The fact that the utterances of God are repeatedly connected with activities performed by God (vs. 7, 16, 21, 27) indicates convincingly that a revelation of God’s creative power is being expressed in human language.

အလင်းရှိစေလော့။ အလင်းမရှိလျှင် အသက်ရှင်ခြင်းမဖြစ်နိုင်ပေ။ ဖန်ဆင်းရှင်သည် ဖန်ဆင်းမှုမရှိရာမှ စည်းကမ်းတကျဖြစ်ပေါ်လာစေရန်နှင့် ကမ္ဘာမြေပေါ်တွင် အပင်နှင့်တိရစ္ဆာန်မျိုးစုံကို မိတ်ဆက်ပေးရန် လုပ်ဆောင်စဉ်တွင် အလင်းရှိရန် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ခဲ့သည်။ အလင်းသည် မြင်နိုင်သောစွမ်းအင်ပုံစံတစ်ခု ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အပင်များအပေါ်သက်ရောက်မှုဖြင့် သတ္တုဓာတ်များနှင့် ဒြပ်ပေါင်းများကို လူနှင့် တိရစ္ဆာန်များအတွက် အစားအစာအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲပေးကာ အသက်ရှင်ရန်လိုအပ်သော အခြားသဘာဝဖြစ်စဉ်များစွာကို ထိန်းချုပ်ပေးသည်။

Let there be light. Without light there could be no life; and as the Creator began the work of bringing order from chaos and of introducing various forms of plant and animal life upon the earth, it was essential that there be light. Light is a visible form of energy, which by its action on plants transforms inorganic elements and compounds into food for both man and beast and controls many other natural processes necessary to life.

အလင်းသည် ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှု၏ သင်္ကေတအဖြစ် အမြဲတည်ရှိခဲ့သည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအလင်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအသက်ရှင်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သကဲ့သို့၊ ဘုရားသခင်၏အလင်းသည် ဆင်ခြင်တုံတရားရှိသော သတ္တဝါများအား အကျင့်စာရိတ္တနှင့် ဝိညာဉ်ရေးအသက်ရှင်မှုရှိရန် လိုအပ်သည်။ “ဘုရားသခင်သည် အလင်းဖြစ်တော်မူသည်” (၁ ယောဟန် ၁:၅)။ ဘုရားသခင်၏ သဏ္ဌာန်တူဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်သည် လျင်မြန်စွာ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် သူတို့၏စိတ်နှလုံးထဲသို့၊ ဘုရားသခင်သည် ယနေ့တွင် ထပ်မံရောက်ရှိလာပြီး၊ အပြစ်၊ မသေချာမှု၊ နှင့် စိတ်ဓာတ်ကျမှု၏ အရိပ်များကို ထွက်ပြေးစေကာ “အလင်းဖြစ်စေတော်မူပါ” ဟု မိန့်တော်မူသည်။

Light has ever been a symbol of the divine presence. As physical light is essential to physical life, so divine light is necessary if rational beings are to have moral and spiritual life. “God is light” (1 John 1:5); and to those in whose hearts the work of recreating the divine likeness is going on apace, He comes again today bidding the shadows of sin, uncertainty, and discouragement flee, saying, “Let there be light.”

၄. ဘုရားသခင်မြင်တော်မူသည်။ ဤစကားရပ်သည် ခြောက်ကြိမ်ထပ်ခါတလဲလဲဖော်ပြထားပြီး (ကျမ်းပိုဒ် ၁၀၊ ၁၂၊ ၁၈၊ ၂၁၊ ၂၅၊ ၃၁)၊ ဘုရားသခင်၏လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည့် ဖန်ဆင်းမှုတစ်ခုချင်း စီကို ၎င်း၏ဖန်ဆင်းရှင်၏အစီအမံနှင့် အလိုတော်နှင့် ပြည့်စုံစွာကိုက်ညီသည်ဟု အကဲဖြတ်ခြင်းကို လူ့ဘာသာစကားဖြင့် ဖော်ပြသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏အားထုတ်မှု၏ရလဒ်များကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးပြီး ၎င်းတို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏အစီအမံနှင့် ရည်ရွယ်ချက်များနှင့်ကိုက်ညီကြောင်း ကြေညာရန် ပြင်ဆင်ထားသည့်အတိုင်း၊ ဘုရားသခင်သည်လည်း ဖန်ဆင်းမှုတစ်ခုချင်းစီပြီးနောက် ၎င်း၏ထုတ်ကုန်များသည် ၎င်း၏အစီအမံနှင့် လုံးဝကိုက်ညီကြောင်း ကြေညာတော်မူသည်။

4. God saw. This expression, repeated six times (vs. 10, 12, 18, 21, 25, 31), conveys in human language an activity of God—the evaluation of each single act of creation as meeting completely the plan and will of its Maker. As we, by beholding and examining the products of our efforts, are prepared to declare that they meet our plans and purpose, so God declares, after every creative act, that His products agree completely with His plan.

ဘုရားသခင်သည် အလင်းကို အမှောင်မှ ခွဲထုတ်တော်မူသည်။ အစပိုင်းတွင် ဤပုံသဏ္ဌာန်မရှိသော မြေကြီးပေါ်တွင် အမှောင်သာရှိခဲ့သည်။ အလင်းဝင်ရောက်လာခြင်းဖြင့် ပြောင်းလဲမှုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ် ခဲ့သည်။ ယခုအခါ အမှောင်နှင့် အလင်းသည် အချင်းချင်းသီးခြားစွာ တစ်ပြိုင်နက်တည်ရှိနေသည်။

God divided the light from the darkness. At the outset only darkness existed on this formless earth. A change took place with the entrance of light. Now darkness and light exist side by side, but separate from each other.

၅. အလင်းကို နေ့ဟု ခေါ်တော်မူ၏။ အလင်းနှင့် အမှောင်ကို နာမည်များ ပေးထားသည်။ ရှေးခေတ်တွင် နာမည်ပေးခြင်းသည် အရေးကြီးသော လုပ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ နာမည်များသည် ၎င်းတို့၏ အဓိပ္ပါယ် ရှိပြီး ဂရုတစိုက် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် နောက်ပိုင်းတွင် အာဒံအား တိရစ္ဆာန်များကို နာမည်ပေးရန် တာဝန်ပေးတော်မူခဲ့သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် သူ၏ ကျွန်များ၏ နာမည်များကို ၎င်းတို့၏ ဘဝအတွေ့အကြုံ သို့မဟုတ် စရိုက်လက္ခဏာနှင့် ကိုက်ညီစေရန် ပြောင်းလဲပေးတော်မူခဲ့သည်။ သူ၏ သားတော်၏ မိဘများအား ကယ်တင်ရှင်အား ပေးရမည့် နာမည်နှင့်ပတ်သက်၍ ညွှန်ကြားတော်မူခဲ့ သည်။ ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဘုရားသခင်သည် သူ၏ ဖန်ဆင်းတန်ခိုးဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာ သော အသက်မရှိသော ဖန်ဆင်းမှုများကိုပင် နာမည်ပေးတော်မူသည်ကို တွေ့ရသည်။

5. Called the light Day. Names are given to the light and the darkness. The giving of a name was always an important act in antiquity. Names had their meaning and were carefully chosen. God later commissioned Adam to give names to the animals. He sometimes changed His servants’ names to make them agree with their life experience or character. He instructed the earthly parents of His Son concerning the name they should give to the Saviour. During the creation week we find God giving names even to the lifeless products of His creative power.

ညဦးနှင့် နံနက်သည် ပထမနေ့ဖြစ်သည်။ စာသားအရ “ညဦးဖြစ်လေ၏၊ နံနက်ဖြစ်လေ၏၊ နေ့တစ် ရက်” ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်၏ ပထမဆုံးသော အရေးပါသောနေ့ကို ဤသို့ နက်နဲသောဖော်ပြချက်ဖြင့် အဆုံးသတ်သည်။ ဤကြေငြာချက်အတွက် များပြားပြီး ကွဲပြား သော ရှင်းလင်းချက်များကို ပေးခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်၏ အပိုင်းခုနစ်ပိုင်း တစ်ခုစီ၏ ကြာချိန်ကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြပြီး၊ ဤအခန်းတွင် နောက်ထပ် ငါးကြိမ် ထပ်မံဖော်ပြထား သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၈၊ ၁၃၊ ၁၉၊ ၂၃၊ ၃၁)။ အချို့က ဖန်ဆင်းမှုလုပ်ရပ်သည် ညဦးမှ နံနက်အထိ တစ်ညတာ ကြာမြင့်သည်ဟု ထင်မှတ်ကြပြီး၊ အချို့က နေ့တိုင်းသည် နံနက်ဖြင့် စတင်သည်ဟု ထင်မှတ်ကြသော် လည်း၊ ဝိညာဉ်လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ရေးထားသော မှတ်တမ်းသည် ညဦးသည် နံနက်မတိုင်မီ ဖြစ်သည်ဟု ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။

The evening and the morning were the first day. Literally “evening was, morning was, day one.” Thus the cryptic description of the first momentous day of God’s creation week closes. Many and diversified explanations of this statement have been given. It indicates clearly the duration of each of the seven parts of the creation week, and is repeated five more times in this chapter (vs. 8, 13, 19, 23, 31). Some have thought creative act lasted one night, from the evening to the morning; and others, that every day began with the morning, although the Inspired Record states plainly that the evening preceded the morning.

ပညာရှင်များစွာသည် ဤစကားရပ်ကို ရှည်လျားပြီး အကန့်အသတ်မရှိသော ကာလတစ်ခုဟု ယူဆကြ ပြီး၊ နောက်ရက်များတွင် ဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်ချက်အချို့၊ ဥပမာအားဖြင့် အပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန် များ ဖန်ဆင်းခြင်းသည် တစ်ရက်အတွင်း ပြီးမြောက်နိုင်မည်မဟုတ်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဤအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အတွက် အကြောင်းပြချက်ကို ပေတရု၏ စကားများတွင် “ထာဝရဘုရားနှင့် အတူ တစ်ရက်သည် အနှစ်တစ်ထောင်နှင့်တူ၏” (၂ ပေတရု ၃:၈) ဟူသော စကားများတွင် တွေ့ရသည် ဟု ထင်ကြသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်၏ ကျန်အပိုင်းကို ဖတ်ရှုသောအခါ “အနှစ်တစ်ထောင်သည် တစ်ရက်နှင့် တူ၏” ဟူသော စကားများကို ဖတ်ရှုသောအခါ၊ ဤကျမ်းပိုဒ်ကို ဖန်ဆင်းခြင်းရက်များ၏ ကြာချိန်ကို ဆုံးဖြတ်ရန် အသုံးမပြုနိုင်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ပေတရု၏ စကားများ၏ အကြောင်းအရာသည် ဘုရားသခင်၏ အချိန်မရှိခြင်းကို အလေးပေးလိုသည်မှာ ရှင်းလင်းသည်။ ဖန်ဆင်းရှင်သည် တစ်ရက် အတွင်း အနှစ်တစ်ထောင်၏ အမှုကို ပြုလုပ်နိုင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ တရားစီရင်မှုများ ပြည့်စုံရန် စောင့်ဆိုင်းနေသူများအတွက် ရှည်လျားသော အနှစ်တစ်ထောင်ကာလသည် သူ့အတွက် တစ်ရက် သာဖြစ်သည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။ ဆာလံ ၉၀:၄ သည် တူညီသော အတွေးအခေါ်ကို ဖော်ပြသည်။

Many scholars have taken this expression to mean a long, indefinite period of time, believing that some of the divine activities of the following days, as for instance the creation of the plants and animals, could not have been accomplished within a literal day. They think they find a justification for this interpretation in the words of Peter, “one day is with the Lord as a thousand years” (2 Peter 3:8). That this text cannot be used to ascertain the length of the creation days is obvious when one reads the rest of the verse, “and a thousand years as one day.” The context of Peter’s words makes it clear that he wishes to stress the timelessness of God. The Creator can do in a day the work of a thousand years, and a period of a thousand years, a long time for those waiting for God’s judgments to be fulfilled, may be considered by Him as only one day. Psalms 90:4 conveys the same thought.

“ညဦးဖြစ်လေ၏ [နောက်ဆက်တွဲ ညအချိန်များနှင့်အတူ]၊ နံနက်ဖြစ်လေ၏ [နောက်ဆက်တွဲ နေ့အချိန် များနှင့်အတူ]၊ နေ့တစ်ရက်” ဟူသော စာသားဖော်ပြချက်သည် နက္ခတ္တဗေဒနည်းအရ တစ်ရက်ဖြစ် သည့် ၂၄ နာရီကြာချိန်တစ်ရက်ကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် ဟေဗြဲစကား လုံး “ညဦး-နံနက်” (ဒံယေလ ၈:၁၄) နှင့် ညီမျှပြီး၊ ဤကျမ်းပိုဒ်ကို KJV ကျမ်းသည် “ရက်များ” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားပြီး၊ ဤနေရာတွင် ပရောဖက်ပြုရက်များကို ဆိုလိုသည်။ ထို့ပြင် ပေါလု၏ ဂရိစကားလုံး nuchthemeron သည် “တစ်ညတစ်နေ့” (၂ ကောရိန္သု ၁၁:၂၅) ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထား သည်။ ထို့ကြောင့် ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် ဤစကားရပ်၏ အဓိပ္ပါယ်ကို သံသယမရှိခဲ့ဘဲ၊ နေ့သည် နေဝင်ချိန်မှ စတင်ပြီး နောက်နေဝင်ချိန်တွင် အဆုံးသတ်သည် (လေဝိသဘောတရား ၂၃:၃၂; တရားဟောရာ ၁၆:၆)။ ထို့အပြင်၊ စတုတ္ထပညတ်တရား၏ ဘာသာစကားသည် ဖန်ဆင်းခြင်းမှတ်တမ်း တွင် ညဦးနှင့် နံနက်သည် ကမ္ဘာ့နေ့တစ်ရက်၏ အစိတ်အပိုင်းများဖြစ်သည်ဟူသော သံသယမရှိစေရန် ထားရှိသည်။ ဤပညတ်တရားသည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်ကို ထင်ရှားစွာ ရည်ညွှန်းပြီး “အကြောင်းမူကား၊ ခြောက်ရက်အတွင်း ထာဝရဘုရားသည် ကောင်းကင်၊ မြေကြီး၊ ပင်လယ်နှင့် ၎င်းတို့တွင်ရှိသမျှကို ဖန်ဆင်းပြီး၊ ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့တွင် အနားယူတော်မူ၏” (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၁) ဟု ကြေငြာသည်။

The literal statement “evening was [with the following hours of the night], and morning was [with the succeeding hours of the day], day one” is clearly a description of an astronomical day, that is, a day of 24 hours’ duration. It is the equivalent of the later Hebrew compound “evening-morning” of Dan. 8:14, which the KJV has translated “days,” here meaning prophetic days, and of Paul’s Greek word, nuchthemeron, translated “a night and a day” (2 Cor. 11:25). Thus the Hebrews, who were never in doubt about the meaning of this expression, began the day with sunset and ended it with the following sunset (Lev. 23:32; Deut. 16:6). Furthermore, the language of the fourth commandment leaves no shadow of doubt that the evening and morning of the creation record are the component sections of an earthly day. This commandment, referring in unmistakable words to the week of creation, declares, “For in six days the Lord made heaven and earth, the sea, and all that in them is, and rested the seventh day” (Ex. 20:11).

မှတ်ချက်ပေးသူများစွာသည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်များသည် ရှည်လျားသော ကာလများ၊ အနှစ်ထောင် ပေါင်းများစွာပင်ဖြစ်သည်ဟူသော အယူအဆကို ခိုင်မာစွာ ဆုပ်ကိုင်ထားရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းမှာ ၎င်းတို့သည် ဝိညာဉ်လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ရေးထားသော ဖန်ဆင်းခြင်းမှတ်တမ်းကို ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီနှင့် သဟဇာတဖြစ်အောင် ကြိုးစားနေခြင်းဖြစ်သည်။ ဘူမိဗေဒပညာရှင်များနှင့် ဇီဝဗေဒပညာရှင်များသည် ဤကမ္ဘာမြေကြီး၏ အစောပိုင်းသမိုင်းသည် သန်းပေါင်းများစွာသော နှစ်များကို လွှမ်းခြုံထားပြီး၊ ဘူမိဗေဒဖွဲ့စည်းမှုများသည် ဖြည်းညှင်းစွာ ပုံဖော်လာပြီး သက်ရှိမျိုးစိတ်များ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာသည် ဟု လူတို့ကို ယုံကြည်စေရန် သင်ကြားခဲ့ကြသည်။ ကျမ်းစာ၏ သန့်ရှင်းသော စာမျက်နှာများတစ် လျှောက် ဤဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီကို ဆန့်ကျင်သည်။ ဘုရားသခင်မိန့်တော်မူသော စကားများကြောင့် ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်လာသော ဘုရားသခင့်ဖန်ဆင်းခြင်းအတွက် ယုံကြည်မှုသည် ယနေ့ခေတ် သိပ္ပံပညာ ရှင်များနှင့် ဓမ္မပညာရှင်များစွာ၏ ကမ္ဘာနှင့် ၎င်းပေါ်ရှိ အရာအားလုံးသည် မရေမတွက်နိုင်သော ကာလများကြာရှည်ထားသည့် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟူသော သီအိုရီနှင့် လုံးဝဆန့်ကျင် ဘက်ဖြစ်သည်။

The tenacity with which so many commentators cling to the idea that the days of creation were long periods of time, even thousands of years, largely finds its explanation in the fact that they attempt to make the inspired creation record agree with the theory of evolution. Geologists and biologists have taught men to believe that this earth’s early history covers millions of years, in which the geological formations were slowly taking shape and living species were evolving. Throughout its sacred pages the Bible contradicts this evolution theory. The belief in a divine and instantaneous creation as the result of words spoken by God stands in complete opposition to the theory held by the majority of scientists and many theologians today that the world and all upon it came into being through a slow process of evolution lasting for untold ages.

မှတ်ချက်ပေးသူများစွာသည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်များသည် ရှည်လျားသော ကာလများဖြစ်သည်ဟု ကြေငြာရခြင်း၏ နောက်ထပ်အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ ၎င်းတို့သည် ခုနစ်ရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ကို ငြင်းပယ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကျော်ကြားသော မှတ်ချက်တစ်ခုက ဤအတွေးကို ဤသို့ ဖော်ပြသည်- “ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့၏ ကြာချိန်သည် အခြားရက်ခြောက်ရက်၏ ကြာချိန်ကို ဆုံးဖြတ်ပေးသည်။ … ဘုရားသခင်၏ ဥပုသ်အနားယူခြင်းသည် ဖန်ဆင်းခြင်း၏အဆုံးမှ ယခုအချိန်အထိ ဆက်လက်တည်ရှိ သည်ဟု ကျမ်းစာ၏ အကောင်းဆုံး အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသူများက နားလည်ကြပြီး၊ ထို့ကြောင့် တသမတ် တည်းဖြစ်မှုသည် ယခင်ရက်ခြောက်ရက်ကို တိုတောင်းမဟုတ်ဘဲ အကန့်အသတ်မရှိသော ကာလများ အဖြစ် ယူဆရန် တောင်းဆိုသည်” (Pulpit)။ ဤသို့သော အကြောင်းပြချက်သည် စက်ဝိုင်းအတွင်း လှုပ်ရှားသည်။ သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာတွင် ရှင်းလင်းစွာ သတ်မှတ်ထားသော ခုနစ်ရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ကို ထိုသို့အနေဖြင့် ငြင်းပယ်ထားသောကြောင့်၊ ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်၏ ခုနစ်ရက် မြောက်နေ့သည် ယခုအချိန်အထိ ဆက်လက်တည်ရှိသည်ဟု ကြေငြာသည်။ ဤကျမ်းစာမဟုတ်သော ရှင်းလင်းချက်အပေါ် အခြေခံ၍ အခြားဖန်ဆင်းခြင်းရက်များ၏ ကြာချိန်ကိုလည်း ချဲ့ထွင်ထားသည်။ ခိုင်မာသော ကျမ်းစာအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် ဤသို့သော အကြောင်းပြချက်နှင့် လိုက်လျော ညီထွေမဖြစ်ဘဲ၊ ရန်သူ၏ တိုက်ခိုက်မှုတိုင်းကို “ဤသည်ရေးထားသည်” (မဿဲ ၄:၄၊ ၇၊ ၁၀) ဟု ကြေငြာခြင်းဖြင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့သော ကျမ်းစာ၏ ဘုရားသခင့်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသူ၏ ဥပမာကို လိုက် လျှောက်၍ စာသားကို စာသားအတိုင်း အဓိပ္ပါယ်ပေးရန် အခိုင်အမာဆိုသည်။

Another reason why many commentators declare that the days of creation were long periods of time is that they reject the seventh-day Sabbath. A famous commentary thus expresses this thought: “The duration of the seventh day of necessity determines the length of the other six. … God’s sabbatic rest is understood by the best interpreters of Scripture to have continued from creation’s close until the present hour; so that consistency demands the previous six days to be considered as not of short, but of indefinite, duration” (Pulpit). This kind of reasoning moves in a circle. Because the seventh-day Sabbath, so clearly defined in Holy Scripture as a weekly recurring day of rest, is rejected as such, the seventh day of the creation week is declared to have lasted to the present time. On the basis of this un-Scriptural explanation the duration of all other creation days is also expanded. Sound Scriptural interpretation has no sympathy with this kind of reasoning, but insists on giving a literal meaning to the text, following the example of the divine Expounder of the Word, who parried every attack of the adversary by declaring, “It is written” (Matt. 4:4, 7, 10).

ကျမ်းစာသည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်ခုနစ်ရက်ကို (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၁) ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ ပြောဆို ပြီး၊ အကန့်အသတ်မရှိသော ကာလများကို မဆိုလိုပါ။ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ပထမနေ့သည် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် “ညဦးဖြစ်လေ၏၊ နံနက်ဖြစ်လေ၏၊ နေ့တစ်ရက်” ဟူသော စကား ရပ်ဖြင့် ဖော်ပြထားသည့် ၂၄ နာရီတစ်ရက်ဖြစ်သည်ဟု အလေးအနက်ဖြင့် ကြေငြာရမည်ဖြစ်သည်။

The Scriptures speak clearly and plainly of seven days of creation (Ex. 20:11) and not of periods of undefined duration. We are therefore bound to declare emphatically that the first day of creation, indicated by the expression in Hebrew, “evening was, morning was, day one,” was a 24-hour day.

၆. မိုးကုပ်စည်။ သို့မဟုတ် “အာကာသတစ်ခု”။ ဒုတိယဖန်ဆင်းရေးနေ့၏လုပ်ဆောင်မှုသည် မိုးကုပ်စည် ဖွဲ့စည်းခြင်းတွင်ပါဝင်သည်။ ရှေးဦးရေထုအများအပြားကို သီးခြားရေအလုံးအထည်နှစ်ခုအဖြစ်ခွဲခြားခဲ့ သည်။ “မိုးကုပ်စည်အထက်ရှိရေများ” (အခန်းကဏ္ဍ ၇) ကို မှတ်ချက်ပြုသူများက ယေဘုယျအားဖြင့် ရေငွေ့ဟုယူဆကြသည်။ မူလပြီးပြည့်စုံသောကမ္ဘာမြေ၏ ရာသီဥတုအခြေအနေများသည် ယနေ့ရှိ အခြေအနေများနှင့်ကွဲပြားသည်။

6. A firmament. Or, “an expanse.” The work of the second creation day consisted in the formation of the firmament. The great mass of primeval “waters” was divided into two separate bodies. The “waters which were above the firmament” (v. 7) are generally considered by commentators to be water vapor. The climatic conditions of the originally perfect earth were different from those existing today.

ဝေးလံသောမြောက်ဘက်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော စူးစမ်းလေ့လာမှုများက ယခုအခါ ထာဝရရေခဲနှင့်နှင်း များအောက်တွင် မြှုပ်နှံထားသော ထိုကုန်းမြေဧရိယာများကို တစ်ချိန်က စိမ်းလန်းသောအပူပိုင်း သစ်တောများဖုံးလွှမ်းထားခဲ့ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဤကမ္ဘာမြေ၏အစော ပိုင်းသမိုင်းတွင် သာယာသောရာသီဥတုအခြေအနေများကြီးစိုးခဲ့သည်ဟု လက်ခံထားသည်။ ကမ္ဘာ့ဒေသအများစုတွင် ဘဝကိုမသာယာစေနိုင်သော အေးခဲမှုနှင့်အပူချိန်အဆုံးစွန်များနှင့် အချို့နေရာများတွင် နီးပါးမဖြစ်နိုင်စေသည့်အခြေအနေများသည် မသိရှိခဲ့ပေ။

Explorations carried out in the far north have proved that luxurious tropical forests once covered those land areas that are now buried under eternal ice and snow. It is generally conceded that pleasant climatic conditions prevailed during this earth’s early history. Unknown were the extremes of cold and heat that can make life unpleasant in most regions of the world and virtually impossible in some.

၈. ဘုရားသခင်သည် ကောင်းကင်ခုံးကို ကောင်းကင်ဟု ခေါ်တော်မူ၏။ ဖန်ဆင်းခြင်းသီတင်းပတ်၏ ဒုတိယနေ့တွင် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းတန်ခိုးဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရာသည် ပထမနေ့၏ အလင်း ကဲ့သို့ပင် အမည်တစ်ခု ရရှိခဲ့သည်။ ဟေဗြဲဘာသာစကားနှင့် ခေတ်သစ်ဘာသာပြန်တွင် “ကောင်းကင်” ဟူသော စကားလုံးသည် ဘုရားသခင်၏ နေရာထိုင်ရာနှင့် ကောင်းကင်ခုံးနှစ်ခုလုံးကို ရည်ညွှန်းသော အမည်ဖြစ်သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် “ကောင်းကင်” သည် လူ့မျက်စိအား ကမ္ဘာမြေကို ဖုံးအုပ်ထားသော အမိုးတစ်ခု သို့မဟုတ် ခုံးပုံစံအဖြစ် မြင်ရသော လေထုကောင်းကင်ကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ယေဘုယျအား ဖြင့် ကောင်းကင်ဟု ခေါ်သည်။

8. God called the firmament Heaven. The product of the creative power of God on the second day of the creation week received a name, even as the light of the first day had received one. In the Hebrew as well as in the modern translation the word “heaven” is the name given both to the abode of God and to the firmament. In this verse “heaven” refers to the atmospheric heavens that appear to the human eye as a canopy, or dome, vaulting our earth, and generally called sky.

လေထုမရှိလျှင် အသက်ရှင်ခြင်းမဖြစ်နိုင်ပေ။ အပင်များသာမက သက်ရှိသတ္တဝါများလည်း ၎င်းကို လိုအပ်သည်။ လေထုမရှိပါက ကျွန်ုပ်တို့၏ကမ္ဘာမြေသည် လပေါ်ကဲ့သို့ အသက်မရှိဘဲ၊ နေရောင်ထိ တွေ့သောအပိုင်းတွင် အလွန်ပူပြင်းပြီး အခြားအပိုင်းများတွင် အလွန်အေးခဲလိမ့်မည်။ အပင်အညှောက် တစ်ခုမျှ မည်သည့်နေရာတွင်မှ တွေ့ရမည်မဟုတ်ပေ၊ မည်သည့်သတ္တဝါမျှလည်း အချိန်အကြာကြီး ရှင်သန်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ဤဘုရားသခင်ပေးသနားထားသော လေထုအတွက် ကျွန်ုပ်တို့ ကျေးဇူးတင် ရှိကြပါသလား။

No life is possible without air. Plants need it as well as living creatures. Without the atmosphere our earth would be lifeless like the moon, tremendously hot in that part which is exposed to the sun and extremely cold in other sections. Not one sprout of plant life would be found anywhere, and no creature could exist for any length of time. Are we grateful for this God-given atmosphere?

၉. ရေများကို စုစည်းပါစေ။ တတိယဖန်ဆင်းမှုလုပ်ငန်းသည် တတိယနေ့၏ ပထမပိုင်းတွင် လုပ်ဆောင် ခဲ့ပြီး၊ ရေနှင့် ခြောက်သွေ့သောမြေကို ခွဲထုတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဆာမ်ကျမ်းရေးသူ၏ ဝိညာဉ်အမှုတော် ဖြင့် ရေးသားထားသော စကားဖြင့် ဤဖြစ်ရပ်ကို အောက်ပါပုံဖော်နည်းဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ “ရေများ သည် တောင်များအထက်တွင် တည်ရှိခဲ့သည်။ ကိုယ်တော်၏ ဆုံးမခြင်းကြောင့် ၎င်းတို့သည် ထွက်ပြေး သွားကြသည်။ ကိုယ်တော်၏ မိုးကြိုးသံကြောင့် ၎င်းတို့သည် ထွက်ပြေးသွားကြသည်။ တောင်များ ထွက်ပေါ်လာပြီး၊ ချိုင့်များ ကိုယ်တော်သတ်မှတ်ထားသော နေရာသို့ နစ်မြှုပ်သွားသည်။ ကိုယ်တော် သည် ၎င်းတို့ မကျော်လွန်နိုင်သော နယ်နမိတ်ကို သတ်မှတ်ထားတော်မူသည်” (ဆာလံ ၁၀၄:၆–၉၊ RSV)။ ရေများကို တစ်နေရာတည်းသို့ စုစည်းခြင်းသည် ဤနေ့မှစ၍ ၎င်းတို့သည် “တစ်နေရာတည်း” သို့ စုစည်းခံရမည်ဖြစ်ပြီး၊ မြေကြီး၏ မြေဆီလွှာကို ထင်ရှားစေရန် ၎င်းတို့အတွက် သီးသန့်နေရာတွင် နယ်နမိတ်အတွင်း ထိန်းသိမ်းထားရမည်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်ကို လုံးလုံးဖုံးအုပ်ထားသော ရေထဲမှ တောင်ကုန်းများ ထွက်ပေါ်လာသည်ကို ကောင်းကင်မှ ကြည့်ရှုသူတစ်ဦးဦးအတွက် ခမ်းနား သော မြင်ကွင်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ရမည်။ မျက်စိဖြင့် မြင်ရသမျှ ရေသာရှိခဲ့ရာမှ၊ ကုန်းမြေဧရိယာကြီးများ ရုတ်တရက် ထွက်ပေါ်လာပြီး ဤကမ္ဘာမြေကို လုံးလုံးလျားလျား အသစ်သော အသွင်အပြင်ကို ပေးခဲ့သည်။

9. Let the waters. The third creative act, performed during the first part of the third day, was a separation of the water from the dry land. The inspired pen of the psalmist describes this event in the following picturesque and poetical terms: “The waters stood above the mountains. At thy rebuke they fled; at the sound of thy thunder they took to flight. The mountains rose, the valleys sank down to the place which thou didst appoint for them. Thou didst set a bound which they should not pass” (Ps. 104:6–9, RSV). The gathering of the waters into one place implies no more than that they were, from this day forward, to be collected into “one place,” and restrained within bounds in a place by themselves, so as to admit the exposure of the earth’s soil. It must have been a grand spectacle to any heavenly observer to see hills rise up out of the water that had so completely covered the face of the earth. Where there had been water only as far as the eye could see, great land areas suddenly rose up and gave to this earth an entirely new appearance.

၁၀. ဘုရားသခင်က ၎င်းသည်ကောင်းသည်ဟု မြင်တော်မူသည်။ ဘုရားသခင်၏မျက်စိသည် ယခုအခါ ဖန်ဆင်းခြင်းတတိယနေ့၏ ပြီးစီးသောဖန်တီးမှုအပေါ် ဝမ်းမြောက်မှုနှင့် ကျေနပ်မှုဖြင့် တည်ရှိခဲ့သည်။ “၎င်းသည်ကောင်းသည်။” ထိုရှေးဦးခြောက်သွေ့သောမြေသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် သိပ်မကောင်းဟု ထင်ရပေမည်။ ၎င်းသည် ရေအောက်မှထွက်ပေါ်လာသော မြက်ပင်မရှိသော ချိုင့်ဝှမ်းများ၊ တောင်ကုန်း များနှင့် လွင်ပြင်များပါဝင်သော ကမ္ဘာတစ်ခုဖြစ်သည်။ မြက်ပင်တစ်ပင်မျှ သို့မဟုတ် ကပ်ငြိနေသော ေဖါင်မျှင်ပင်မရှိခဲ့ပေ။ သို့သော် ၎င်းသည် ၎င်းကိုဖန်ဆင်းသောသူအတွက် ကောင်းမွန်ပုံရပြီး၊ သူဖန် ဆင်းခဲ့သောရည်ရွယ်ချက်များနှင့်ဆက်စပ်ပြီး ၎င်းကိုမြင်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ သူမိတ်ဆက်မည့် အံ့ဖွယ်အသစ် များအတွက် သင့်လျော်သောပြင်ဆင်မှုအဆင့်တစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့သည်။

10. God saw that it was good. God’s eye rested, now, with pleasure and satisfaction on the finished product of the third day of creation. “It was good.” That primeval dry land would scarcely have seemed good to us. It was a world of verdureless valleys and hills and plains, upheaved from beneath the waters. Nowhere was there even a blade of grass or a clinging lichen. Yet is seemed good to its Maker, who could see it in relation to the uses for which He had made it, and as a fit preparatory step to the new wonders He was going to introduce.

၁၁. မြေကြီးမှ ထွက်ပေါ်စေလော့။ ခြောက်သွေ့သောမြေကို ရေမှခွဲထုတ်ပြီးနောက်၊ ထိုတတိယနေ့တွင် နောက်ထပ်ဘုရားသခင်၏အမိန့်တစ်ခုပေးခဲ့သည်။ အပင်များကို ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ အချို့က ဘုရားသခင်၏အမိန့်တွင်အသုံးပြုသော အသုံးအနှုန်းသုံးခုအနက် ပထမအသုံးအနှုန်းကို အပင်များအတွက် ယေဘုယျအသုံးအနှုန်းအဖြစ်ယူဆပြီး၊ ဒုတိယနှင့် တတိယအသုံးအနှုန်းများပါဝင် သည်ဟု ယူဆကြသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့ကို သီးခြားအမျိုးအစားများအဖြစ် ယူဆခြင်းသည် ပိုမိုသင့် လျော်သည်။

11. Let the earth bring forth. After the separation of dry land from the water, another divine order was given on that third day: vegetation was summoned into existence. Some have considered the first of the three terms employed in the divine command a general term for plants, including the second and the third. However, it is preferable to take them as distinct classes.

မြက်ပင်။ ဟီဘရူး၊ “ဒရှေ”၊ “စိမ်းလန်းရန်”၊ “စိမ်းလန်းစွဲရန်”၊ “ပေါက်ရောက်ရန်”။ ဤစကားလုံးသည် စိမ်းလန်းသောအညှောက်များနှင့် နူးညံ့သောအပင်များကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ တိရစ္ဆာန်များအတွက် အစာဖြည့်ပေးသော အမျိုးမျိုးသောအပင်များကို ဆိုလိုသည်။ “မြက်ပင်” သည် ဤနေရာတွင် “အပင်”၊ ‘အေစဘ်’ ဟူသောစကားလုံးနှင့် တူညီသောအဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး၊ ၎င်းသည် “မျိုးစေ့ထွက်သော” ဟူသော သတ်မှတ်ချက်မပါဘဲ ပေါ်လာသည့်အခါဖြစ်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၃၀၊ ဆာလံ ၂၃:၂ ကိုကြည့်ပါ)။

Grass. Heb., deshe‘, “to be green,” “to grow green.” “to sprout.” This word designates green sprouts and tender herbs—the various kinds of plants that supply food for the animals. “Grass” is probably used here as a synonym of the word “herb,” ‘eśeb, when the latter appears without the qualifying expression “yielding seed” (see v. 30; Ps. 23:2).

မျိုးစေ့ထွက်သောအပင်။ “အပင်”၊ ‘အေစဘ်’ သည် မျိုးစေ့သည် အထင်ရှားဆုံးသောလက္ခဏာဖြစ် သည့် ပိုမိုရင့်ကျက်သောအပင်များဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်က လူသားများစားသုံးရန် သတ်မှတ်ပေးထား သော အစားအစာနှစ်မျိုးအနက်တစ်မျိုးကို ပေးစွမ်းသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၉)။

The herb yielding seed. “Herb,” ‘eśeb, is the more mature herbage, in which the seed is the most striking characteristic, providing one of the two kinds of food designated by God to be consumed by human beings. (v. 29).

သစ်သီးပင်။ သစ်သီးထွက်ပင်များ၏ လက္ခဏာသုံးရပ်ကို ဤနေရာတွင် မှတ်သားထားသည်။ (၁) သစ်သီးထွက်ခြင်း၊ (၂) သစ်သီးအတွင်း မျိုးစေ့ပါဝင်ခြင်း၊ (၃) ဤသစ်သီးများကို မြေပေါ်တွင် သို့မဟုတ် မြေအထက်တွင် ထွက်ရှိခြင်း။ ဤသစ်ပင်များသည် လူသားများအတွက် နောက်ထပ်အစားအစာရင်း မြစ်တစ်ခုပေးရန်ဖြစ်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၉)။

The fruit tree. Three characteristics of fruit-bearing trees are here noted: (1) the bearing of fruit, (2) the enclosing of seed within the fruit, and (3) the bearing of this fruit “upon” or above the earth. These trees were to provide man with another source of food (v. 29).

၁၂။ မြေကြီးသည် အပင်များကို ပေါက်ရောက်စေခဲ့သည်။ တတိယနေ့၏ သစ်ပင်ပေါက်ရောက်မှုသည် မြေကြီးမှ ပေါက်ရောက်လာခဲ့သည်။ ဤအရာသည် မြေကြီးတွင် အသက်ရှင်သော အပင်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်သော စွမ်းအားရှိသည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်ပေါ်မှု အယူအဆသည် ကျမ်းစာနှင့် သိပ္ပံပညာနှင့် လုံးဝကွဲပြားသည်။

12. The earth brought forth. The vegetation of the third day sprang from the soil. This does not mean that the power to produce life-containing plants was in the soil. The idea of spontaneous generation is as alien to Scripture as it is to science.

သူ၏မျိုးအလိုက်။ ဤစကားစုသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ပထမအခန်းတွင် ၁၀ ကြိမ်ပါရှိပြီး၊ မောရှေ၏ စာအုပ်များတွင် စုစုပေါင်း ၃၀ ကြိမ်ပါရှိသည်၊ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၊ ၆၊ ၇၊ ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၁၁၊ နှင့် တရားဟောရာကျမ်း ၁၄ တို့တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် တိရစ္ဆာန်များနှင့် အပင်များ၏ မျိုးစိတ်များကို ရည်ညွှန်းပြီး ၎င်းတို့၏ မျိုးပွားပုံပန်းကို မဟုတ်ပါ။ သို့သော်၊ သက်ရှိများသည် ၎င်းတို့၏ မိဘများနှင့် တူညီသော သားများကို မျိုးပွားပေးသည်မှာ သဘာဝ၏ အချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ အချို့ သော ကန့်သတ်ချက်များအတွင်း ကွဲပြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော်လည်း၊ ထိုကန့်သတ်ချက်များသည် သိသိသာသာ ကွဲပြားသော အပင်နှင့် တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်အသစ်များ ဖန်တီးရန် မလုံလောက်ပါ။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၆:၂၀၊ ၇:၁၄၊ ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၁၁:၁၄-၁၆၊ ၂၉၊ တရားဟောရာကျမ်း ၁၄:၁၃-၁၅ ကို ကြည့်ပါ။

After his kind. This expression occurs ten times in the first chapter of Genesis, and altogether 30 times in the books of Moses, especially in Gen. 1, 6, and 7; in Lev. 11; and in Deut. 14. Reference is to kinds of animals and plants, not to their reproductive behavior. It is, however, a fact of nature that living things do reproduce offspring that resemble their parents. Variations within certain limits are possible, but those limits fall far short of creating distinctly new kinds of plants and animals. See Gen. 6:20; 7:14; Lev. 11:14–16, 29; Deut. 14:13–15.

၁၃။ အခန်းကြီး ၅ ကို ကြည့်ပါ။

13. See on v. 5.

၁၄။ အလင်းရောင်များ ဖြစ်ပေါ်စေလော့။ “အလင်းရောင်များ” ဟူသော “မယ်အိုရို့သ်” သည် အခန်းကြီး ၃ နှင့် ၄ ၏ “အလင်း” ဟူသော “အိုရ်” နှင့် မတူပါ၊ ၎င်းသည် အလင်းရင်းမြစ်များ၊ အလင်းထိန်းကိရိယာ များ၊ နှင့် တောက်ပသောအရာများကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းတို့ကို ကောင်းကင်၏ ကျယ်ပြန့်သော နေရာ တွင် ထားရှိသည်ဟူသော စကားရပ်ကို ရွေးချယ်ထားသည်မှာ ထိုနေရာတွင် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါ များက ၎င်းတို့ကို မြင်တွေ့ရသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

14. Let there be lights. “Lights,” me’oroth, is not the same as “light,” ’or, of vs. 3 and 4; it means sources of light, light holders, luminaries. The expression that they are set in the firmament, or expanse of heaven, is chosen because it is there that the earthly inhabitant sees them.

နေ့နှင့်ညကို ခွဲခြားရန်။ ပထမနေ့တွင် ဘုရားသခင်က အလင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်နှင့်အမျှ ရှိခဲ့သော အလင်းနှင့်အမှောင်ကြား ကွဲပြားမှုကို ထိန်းညှိရန်နှင့် ထိုအချိန်မှစ၍ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန်ဖြစ်သည်။

To divide the day from the night. To regulate and continue from that time forward the difference between light and darkness, a difference that had existed ever since God decreed light on the first day.

လက္ခဏာများအတွက်။ ဤနတ်ဆိုးကိုယ်ထည်များသည် ယောရှုနှင့် (ယောရှု ၁၀:၁၂, ၁၃)၊ ဟိဇကိမင်း ၏ အချိန်များ (၂ ရာဇဝင်ချက် ၂၀:၁၁)၊ နှင့် ယေရှုခရစ်ကို လက်ဝါးကပ်တိုင်တွင် သတ်သောနေ့ (မဿဲ ၂၇:၄၅) တို့တွင် ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတရား သို့မဟုတ် မကျေနပ်မှုများကို အထူးအမှတ်အသားပြုခဲ့ သည်။ “ကြယ်များပြိုကျခြင်း” သည် ခရစ်တော်၏ ဒုတိယအကြိမ်ကြွလာခြင်း၏ က္ခဏာတစ်ခုအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည် (မဿဲ ၂၄:၂၉)။

For signs. These celestial bodies marked special acts of God’s favor or displeasure as in Joshua’s (Joshua 10:12, 13), and Hezekiah’s times (2 Kings 20:11), and on the crucifixion day (Matt. 27:45). “Falling stars” served as one of the signs of Christ’s second coming (Matt. 24:29).

အချို့က ဤနတ်ဆိုးကိုယ်ထည်များသည် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ ကံကြမ္မာကို ဆုံးဖြတ်ရန်လည်း ရည်ရွယ် ထားသည်ဟု မမှန်ကန်စွာ ထင်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ နက္ခတ်ဗေဒင်ပညာရှင်များသည် ၎င်းတို့၏ အလေ့ အကျင့်ကို မျှတစေရန် အခန်းကြီး ၁၄ ကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ သို့သော်၊ ကျမ်းစာသည် ဗေဒင်ဟော ခြင်းနှင့် ကံတရားဟောခြင်း မည်သည့်ပုံစံကိုမဆို ပြင်းထန်စွာ ဆန့်ကျင်ထားသောကြောင့်၊ ဘုရားသခင် က နေ၊ လ၊ နှင့် ကြယ်များကို နက္ခတ်ဗေဒင်ပညာရှင်များအား လူ့ရေးရာနှင့် ကံကြမ္မာများကို ဟောကိန်း ထုတ်ရာတွင် လမ်းညွှန်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်ဟူသော အတွေးကို ပြတ်သားစွာ ပယ်ချရမည်ဖြစ်သည်။ ယေရမိသည် ဟီဘရူးလူမျိုးများအား ကောင်းကင်လက္ခဏာများကို မကြောက်ရန် သတိပေးခဲ့ပြီး၊ ထိုလက္ခဏာများရှေ့တွင် တစ်ပါးအမျိုးသားများသည် အချည်းနှီးသော ကြောက်ရွံ့မှုဖြင့် တုန်လှုပ်နေ ကြသည် (ယေရမိ ၁၀:၂)။ ဟေရှာယသည် နက္ခတ်ဗေဒင်ပညာရှင်များ၊ ကြယ်ကြည့်သူများ၊ နှင့် ဟောကိန်းထုတ်သူများကို ပြစ်တင်ပြောဆိုကာ ၎င်းတို့၏ အကြံဉာဏ်ကို အားကိုးခြင်းသည် မိုက်မဲမှုနှင့် ဆိုးယုတ်မှုဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည် (ဟေရှာယ ၄၇:၁၃, ၁၄)။ ကြယ်များတွင် လူ၏ ကံကြမ္မာကို ဖတ်ရှုရန် အယူသည်းမှုသည် ရှေးခေတ်ဣသရေလလူမျိုးများအကြား ဘယ်သောအခါမှ အမြစ်မတွယ် ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ တစ်ပါးအမျိုးသား အိမ်နီးချင်းများ၏ ကြယ်ပါသော ကိုးကွယ်မှု ဥပမာကို ယေဘုယျအားဖြင့် တွန်းလှန်နိုင်ရန် အကျင့်စာရိတ္တခွန်အား မလုံလောက်ခဲ့ပါ (ယေရမိ ၁၉:၁၃၊ ယေဇကျေလ ၈:၁၆၊ ဇေဖနိ ၁:၅)။

Some have mistakenly thought that the celestial bodies were designed also to determine the individual destinies of men. Astrologers have appealed to v. 14 to justify their practice. However, the Bible so vigorously opposes any form of divination and fortunetelling that the thought has to be emphatically rejected that God appointed the sun, moon, and stars to serve astrologers as guides in predicting human affairs and destinies. Jeremiah warns the Hebrews not to be afraid of the signs of heaven, before which the heathen tremble in vain terror (Jer. 10:2); and Isaiah speaks with taunting irony against the astrologers, stargazers, and foretellers, on whose counsel it is folly and wickedness to rely (Isa. 47:13, 14). Although the superstition of reading the destiny of man in the stars never took root among the ancient Israelites, they did not have enough moral strength to resist in general the example of star worship of their pagan neighbors (Jer. 19:13; Eze. 8:16; Zeph. 1:5).

ရာသီများအတွက်။ နှစ်စဉ်ပြန်လည်ရောက်ရှိလာသော ပွဲတော်ကာလများနှင့် အခြားသေချာသတ်မှတ် ထားသော အချိန်များကို ကောင်းကင်လှုပ်ရှားမှုများဖြင့် ထိန်းညှိရမည် (ဆာလံ ၁၀၄:၁၉; ဇာခရိ ၈:၁၉)။ ဤကောင်းကင်သက်ရှိများသည် စိုက်ပျိုးရေး၊ ရေကြောင်းသွားလာရေး၊ နှင့် အခြားလူသားလုပ်ငန်းများ အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပြီး၊ တိရစ္ဆာန်များ၏ မျိုးပွားချိန်နှင့် ငှက်များ၏ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှု (ယေရမိ ၈:၇) ကဲ့သို့ တိရစ္ဆာန်နှင့် သစ်ပင်ဘဝများ၏ ဖြစ်စဉ်များအပေါ်လည်း သက်ရောက်မှုရှိသည်။

For seasons. Yearly returning festival periods and other definite times were to be regulated by the movement of the celestial bodies (Ps. 104:19; Zech. 8:19). These bodies have, moreover, a definite periodic influence upon agriculture, navigation, and other human occupations, as well as upon the course of animal and vegetable life, as for instance the breeding time of animals and the migration of birds (Jer. 8:7).

နေ့များနှင့် နှစ်များအတွက်။ နေ့များနှင့် နှစ်များကို နေနှင့် ကမ္ဘာမြေ၏ လှုပ်ရှားမှုဖြင့် သတ်မှတ်ထားပြီး၊ လ၏ လှုပ်ရှားမှုနှင့်အတူ လူသားများအား လ၊ နေ၊ သို့မဟုတ် နှစ်မျိုးပေါင်းစပ်ထားသော ပြက္ခဒိန်များ အတွက် အခြေခံအားဖြင့် ပေးအပ်ထားသည်။

For days, and years. The days and years are fixed by the movement of the earth in relation to the sun, which in conjunction with that of the moon has provided men of all ages with the basis for calendars—lunar, solar, or a combination of both.

၁၅. အလင်းရောင်များအတွက်။ ဤကမ္ဘာသို့ ပထမဆုံးအကြိမ် အလင်းရောင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် မဟုတ် ဘဲ၊ ဘုရားသခင်သည် ပထမနေ့တွင် အလင်းရောင်ကို ဖြစ်စေခဲ့ပြီး၊ ဤကမ္ဘာအတွက် အလင်းရောင်ဖြန့် ဝေမှုအတွက် အမြဲတမ်းစီစဉ်ပေးထားရန်ဖြစ်သည်။

15. For lights. Not to introduce light for the first time to this world, for God decreed light on the first day, but to serve as a permanent arrangement for the distribution of light for this world.

၁၆. ကြယ်များကိုလည်း ဖန်ဆင်းခဲ့သည်။ “ဖန်ဆင်းခဲ့သည်” ဟူသော စကားလုံးများကို ထည့်သွင်းထား သည်။ ကြယ်များ၏ မူလအစနှင့်ပတ်သက်၍ အဓိကအမြင်နှစ်ခုရှိသည်- (၁) ကြယ်များကို နေနှင့် လတို့နှင့်အတူ ဖန်ဆင်းခုနစ်ရက်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ (၂) “ကြယ်များ” သည် ယခင်က ဖန်ဆင်းခဲ့ သော်လည်း၊ မောရှေသည် ကောင်းကင်ရှိ အလင်းပေးသက်ရှိများကို ဆွေးနွေးနေရင်း ဤနေရာ၌ ဖြတ်သွားရင်း ဖော်ပြခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ပထမအမြင်သည် ဖန်ဆင်းခုနစ်ရက်မတိုင်မီ ကျယ်ပြောလှသော စကြဝဠာသည် ဗလာဖြစ်နေသည်ဟု ယူဆရန် လိုအပ်သည်။ ဤယူဆချက်သည် အကြောင်းမရှိဟု ထင်ရသည်။

16. He made the stars also. The words, “he made,” have been supplied. As to the origin of the stars two principal views have been set forth: (1) The stars were brought into existence during creation week, along with the sun and moon. (2) The “stars,” though created earlier, are here mentioned, in passing, by Moses, inasmuch as he is discussing the luminaries of the heavens. The first view necessitates the conclusion that prior to creation week the vast universe was an empty void. This conclusion seems unwarranted.

သို့သော်၊ ဘုရားသခင်၏ လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော လုပ်ဆောင်မှုများနှင့်ပတ်သက်သည့် ကျမ်းစာရှိ နားမလည်နိုင်သော ကြေညာချက်များစွာတွင်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် အတည်ပြုရန် နှေးကွေးသင့်သည်။ နေ၊ လ၊ နှင့် ကြယ်များ၏ မူလအစနှင့်ပတ်သက်၍ မောရှေက တင်ပြလိုသော အဓိကအမှန်တရားမှာ ၎င်းတို့အားလုံးသည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုစွမ်းအား၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်ဟူသော အချက်ဖြစ်သည်။ ဤနေရာ၌ ရာစဉ်ထာဝရဖြစ်သော ဒြပ်ထု၏ ရှေးဟောင်းသော်လည်း ထပ်တလဲလဲ ပေါ်ပေါက်လာ သော လှည့်စားမှုကို ထပ်မံငြင်းဆိုထားသည်။

However, on this as on many other cryptic declarations of Scripture regarding God’s mysterious acts, we should be slow to dogmatize. We should not forget that the primary truth Moses sought to present in regard to the origin of the sun, moon, and stars is that all are the result of God’s creative power. Here is a further refutation of the ancient but ever-recurring heresy of the eternity of matter.

၁၈. ၎င်းသည် ကောင်းသည်။ လူသားများ၏ အပြစ်ဝင်ရောက်မှုကြောင့် များစွာပြောင်းလဲသွားသော ကျွန်ုပ်တို့၏ လက်ရှိကမ္ဘာနှင့်မတူဘဲ၊ ကောင်းကင်သက်ရှိများသည် လူသားများ၏ အပြစ်ကျူးလွန်မှု၏ အကျိုးဆက်များကို မခံစားရဘဲ၊ ၎င်းတို့၏ ဖန်ဆင်းရှင်၏ စွမ်းအားကို ထင်ဟပ်စေသည်။ စကြဝဠာ၏ စည်းမျဉ်းများကို ကောင်းကင်သက်ရှိအားလုံးက သစ္စာစွာ လိုက်နာသည်မှာ လူသိများသော အချက်ဖြစ် သည်။ နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်များနှင့် ရေကြောင်းသွားလာသူများသည် နက္ခတ္တဗေဒလောကတွင် သတ် မှတ်ထားသော စည်းမျဉ်းများမှ သွေဖည်မှုများ မဖြစ်ပေါ်ကြောင်း သေချာသိရှိကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဤကောင်းကင်သက်ရှိများသည် ၎င်းတို့အတွက် သတ်မှတ်ထားသော စည်းမျဉ်းများကို အစဉ်လိုက် နာသည့်အတွက် ယုံကြည်စိတ်ချနိုင်ပြီး၊ စိတ်ပျက်စရာမဖြစ်ကြောင်း သိရှိကြသည်။

18. It was good. Unlike our present earth, which has changed much as the result of the introduction of sin, the celestial bodies have not suffered from the results of man’s transgression, and reflect their Creator’s power. It is a universally known fact that the laws of the universe are faithfully obeyed by all celestial bodies. Astronomers and navigators are sure that no deviations from established rules occur in the astronomical world. They know that these heavenly bodies will not disappoint them, that they can be trusted because of their continual obedience to the laws laid down for them.

၂၀။ ရေများသည် သက်ရှိသတ္တဝါများကို ပေါများစွာ ထုတ်လုပ်စေသတည်း။ ဤတွင် ရေနှင့်လေထဲ၌ နေထိုင်သော သတ္တဝါများဖြစ်သည့် ရေသတ္တဝါများနှင့် အတောင်ရှိသတ္တဝါများကို န်တီးခြင်းအကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ မူရင်းစာသားကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ ဘာသာပြန်ဆိုပါက “ရေများ သည် လှုပ်ရှားနိုင်သော သက်ရှိသတ္တဝါများကို ပေါများစွာ ထုတ်လုပ်စေသည်” ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ဤဟေဗြဲစကားစုသည် စာသားအတိုင်း “ရေများသည် အုံဖြင့်အုံထွက်စေသည်” ဟူ၍ ဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤတွင် “အုံထွက်သည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ကြိယာသည် “ပေါများစွာ တိုးပွားသည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ကိုလည်း သုံးနိုင်သည်။ ဤဝေါဟာရသည် ငါးများသာမက အကြီးဆုံးမှ အငယ်ဆုံးအထိ ရေသတ္တဝါအားလုံးနှင့် တွားသွားသတ္တဝါများကိုပါ သက်ရောက်သည်။

20. Let the waters. We have here the populating of the water and the air by the creation of marine and winged creatures. The original may be translated, “Let the waters bring forth abundantly living creature that moveth,” rendering more clearly in English the Hebrew phrase that means literally, “Let the waters swarm with swarms.” The verb here translated “to swarm” is also used with the meaning “to multiply abundantly.” The term applies not only to fishes but to all water animals, from the greatest to the least, and also to reptiles.

သက်ရှိသတ္တဝါ။ ဤစကားစု၏ မူရင်းဟေဗြဲစကားလုံး “နဖှှေ့ရှ် ချယျာ” သည် နှစ်ရက်ခန့်က ဖန်တီးခဲ့သော သစ်ပင်ပန်းမန်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များကို ရှင်းလင်းစွာ ခွဲခြားထားသည်။ အပင်များသည် တိရစ္ဆာန်များကဲ့သို့ သက်ရှိဖြစ်ပြီး တိရစ္ဆာန်များနှင့် ဆင်တူသော လုပ်ဆောင်မှုအချို့ရှိသည်မှာ မှန်သော်လည်း၊ အပင်နှင့် တိရစ္ဆာန်လောကများအကြား သိသာထင်ရှားသော ကွာခြားမှုရှိသည်။ တိရစ္ဆာန်များသည် ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ရန်၊ အစာရှာဖွေရန် လှုပ်ရှားနိုင်ရန်၊ နာကျင်မှု၊ ပျော်ရွှင်မှု၊ သို့မဟုတ် ဝမ်းနည်းမှုကို အနည်းနှင့်အများ ခံစားနိုင်ရန် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများရှိသည်။

Creature that hath life. The original of this phrase, nephesh chayyah, makes a clear distinction between the animals and the vegetation created two days earlier. It is true that plants have life as do animals and possess certain functions that resemble those of animals, but the fact remains that a marked difference exists between the plant and animal worlds. The animals are in possession of organs that allow them to make decisions, to move about in search of food, and to feel pain, joy, or sorrow, to a greater or less degree.

ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့ကို သတ္တဝါများဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပြီး၊ ဤစကားလုံးသည် အပင်များအတွက် သုံးမရသော စကားလုံးဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ များစွာ ဆွေးနွေးခံရသော ဟေဗြဲစကားလုံး “နဖှေ့ရှ်” ၏ အဓိပ္ပာယ် ဖြစ်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် “သတ္တဝါ” ဟု မှန်ကန်စွာ ဘာသာပြန်ထားပြီး၊ ၎င်းသည် တိရစ္ဆာန် များအား အပင်များထက် ပိုမိုမြင့်မားသော သက်ရှိပုံစံကို ခွဲခြားပေးသည့် ဝေါဟာရဖြစ်သည်။ အပင် သည် “နဖှေ့ရှ်” မဟုတ်ပေ။ အစောပိုင်းဘာသာပြန်သူများသည် ဤစကားလုံးသည် ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် “ဝိညာဉ်” ဟု အဓိပ္ပာယ်မရှိသည်ကို မှန်ကန်စွာ နားလည်ခဲ့ပြီး၊ စိတ်ကူးဉာဏ်ရှင် စာရေးဆရာ၏ အတွေးကို မှန်ကန်စွာ ဖော်ညွှန်းသည့်ပုံစံဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်။

Hence they can be called creatures, a word that cannot be applied to plants. This must be the meaning of the much-discussed Hebrew word nephesh, translated rightly “creature” in this verse, a term which attributes to the animal a higher form of life than to the plant, which is not a nephesh. The early translators correctly understood that the term cannot mean “soul” in this passage, and rendered it in a way that correctly conveys the thought of the inspired author.

မိုးကောင်းကင်တွင် ပျံသန်းနိုင်သော ငှက်များ။ ရေများသည် ရေသတ္တဝါများကို ထုတ်လုပ်ရမည်ဖြစ် သော်လည်း၊ ကျမ်းစာအမှတ်စဉ် ဘုရားသခင်ဘုရားရှင်၏ ဘာသာပြန်ကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည့် အတိုင်း ငှက်များကို ထုတ်လုပ်ရန် မဟုတ်ပေ။ အခန်း ၂:၁၉ တွင် “မိုးကောင်းကင်၌ ပျံသန်းသော ငှက်တိုင်း” ကို ဘုရားသခင်သည် “မြေမှ” ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အခန်း ၁:၂၀ ၏ ဟေဗြဲစာသား၏ မှန်ကန်သော ဘာသာပြန်ချက်မှာ “ငှက်များသည် မြေကြီးအထက်တွင် ပျံသန်းစေ သည်” ဖြစ်ပြီး၊ ဤထင်ရှားသော အခက်အခဲကို ဖယ်ရှားပေးသည်။ “ငှက်” ဟူသော စကားလုံးသည် စာသားအတိုင်း “အတောင်ရှိသတ္တဝါများ” ဟု ဖတ်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ “ငှက်များ” ဟု ဖတ်သင့်သည်။ အိမ်မွေးငှက်များနှင့် တောငှက်များကိုပါ ထည့်သွင်းထားသည်။

Fowl that may fly. The waters were to produce the water animals but not the birds, as the KJV appears to indicate. Chapter 2:19 states that “every fowl of the air” was formed by God “out of the ground.” The correct rendering of the Hebrew text of ch. 1:20, “and let fowl fly above the earth,” disposes of this seeming difficulty. The word “fowl,” literally “winged beings,” should rather read “birds.” Both domestic and wild birds are included.

၂၁။ ဘုရားသခင်သည် ကြီးမားသော ပင်လယ်သတ္တဝါများကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ ဤအခန်းတွင် “ဖန်ဆင်း” ဟူသော စကားလုံး “ဘာရာ” ကို ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် အသုံးပြုထားပြီး၊ လုံးဝအသစ်သော အရာတစ်ခု၏ စတင်ဖန်ဆင်းခြင်းဖြစ်သည့် သက်ရှိသတ္တဝါများ၏ ဖန်ဆင်းခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင်၊ ကြီးမားသော ပင်လယ်သတ္တဝါများ ဖြစ်သည့် တန်နီနီန်များကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ “ကြံ့” ဟူသော ဘာသာပြန်သည် အကျုံးသက်ရောက်မှု ကန့်သတ်လွန်းသည်။ ဤစကားလုံးသည် “မြွေ” (ထွက်မြောက်ရာ ၇:၉, ၁၀, ၁၂)၊ “နဂါး” (ဟေရှာယ ၅၁:၉; ယေဇကျေလ ၂၉:၃) စသည့် အဓိပ္ပာယ်များ ရှိသော်လည်း၊ ဤကျမ်းပိုဒ်နှင့် ဆာလံ ၁၄၈:၇ တွင် “ပင်လယ်သတ္တဝါ” ဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်ရှိရမည်။

21. God created great whales. For the second time the word “created,” bara’, is used in this chapter to indicate the introduction of something entirely new, the creation of living creatures. In carrying out His word, God created the great sea animals, tanninim. The translation “whales” is too limited in scope. The word has different meanings, like “serpent” (Ex. 7:9, 10, 12) and “dragon” (Isa. 51:9; Eze. 29:3), but must mean “sea monster” in this passage and in Ps. 148:7.

ရွေ့လျားသည်။ “ရွေ့လျားသည်” ဟူသော ကြိယာ “ရာမာသ်” သည် မြေပေါ်တွင် (ကမ္ဘာဦး ၇:၁၄) သို့မဟုတ် ရေထဲတွင် (ဆာလံ ၆၉:၃၄) တွားသွားသော သတ္တဝါများကို အထူးဖော်ပြသည့် စကားလုံးဖြစ်ပြီး၊ ဤနေရာတွင် ရေထဲရှိ သတ္တဝါများကို ရည်ညွှန်းသည်မှာ ထင်ရှားသည်။

Moveth. The verb “to move,” ramaś, is especially descriptive of creeping animals (Gen. 9:2), either on land (Gen. 7:14) or in the water (Ps. 69:34), though here it clearly signifies aquatic creatures.

သူတို့၏ မျိုးအလိုက်။ တတိယမြောက်နေ့တွင် ဖန်ဆင်းခဲ့သော အပင်များကဲ့သို့ပင်၊ ငါးများနှင့် ငှက်များ ကို “သူတို့၏ မျိုးအလိုက်” ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့မြင်တွေ့ရသော ကွဲပြားသော သတ္တဝါမျိုးစိတ်များသည် ဖန်ဆင်းခြင်းအခါတွင် တည်ထောင်ခံရပြီး၊ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သမားများ ယုံကြည်ထားသည့်အတိုင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှတစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း မဟုတ်ကြောင်း ပြတ်သားစွာ ဖော်ပြသည် (အပိုဒ် ၁၂ ကို ကြည့်ပါ)။

After their kind. As in the case of the plants created on the third day, the statement is made that the fish as well as the birds were created “after their kind,” explicitly indicating that the distinct kinds of animals we see were established at creation and not through a process of development as evolutionists maintain (see on v. 12).

ငှက်များနှင့် ငါးများကို တစ်နေ့တည်း ဖန်ဆင်းခဲ့ရသည့်အကြောင်းကို လူသာ၊ ကယ်လ်ဗင်နှင့် အခြား သူများ ထင်မြင်ခဲ့သည့်အတိုင်း လေနှင့် ရေ၏ တူညီမှုဟူသော ယူဆချက်ဖြင့် ရှင်းပြလို့မရ။ ထို့ပြင်၊ မျိုးစိတ်တစ်ခုချင်းစီမှ တစ်စုံတစ်ခုသာ ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟု မဖော်ပြထားပေ။ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ “ရေထဲတွင် သက်ရှိသတ္တဝါများ ပြည့်လျှံစေဟူသော” စကားလုံးများသည် သတ္တဝါများကို မျိုးစိတ် အမျိုးမျိုးဖြင့်သာမက၊ တစ်ဦးချင်းအရေအတွက်များစွာဖြင့်လည်း ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြပုံရသည်။ ပထမဦးစွာ လူသားတစ်ဦးတည်းသာ ဖန်ဆင်းခံရသည့်အချက်သည် သတ္တဝါများကိုလည်း တစ်ဦးချင်း သာ ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟူသော ကောက်ချက်ကို လုံးဝမထောက်ခံပေ။

Why birds and fish were created on the same day is not to be explained by any supposed similarity between the air and the water as Luther, Calvin, and others thought. Again, it is not stated that only a single pair was created of each kind; on the contrary, the words, “Let the waters swarm with living creatures,” seem to indicate that the animals were created, not only in a rich variety of kinds, but in large numbers of individuals. The fact that but one human being was created at first, by no means warrants the conclusion that the animals were created singly also.

ဘုရားသခင်က ၎င်းသည်ကောင်းသည်ဟု မြင်တော်မူသည်။ ဤပဉ္စမနေ့အဆုံးတွင် ဖန်ဆင်းရှင်က ကမ္ဘာမြေကို ကြည့်ရှုသောအခါ ၎င်းသည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ပေမည်။ စိမ်းလန်းသောတောင် ကုန်းများ၊ တောက်ပနေသောစမ်းချောင်းများ၊ အပြာရောင်အိုင်များသာမက၊ ရွေ့လျားနေသော၊ ရေကူးနေသော၊ ပျံသန်းနေသော သက်ရှိသတ္တဝါများသည် ဤကမ္ဘာကို ယခင်မရှိခဲ့သော အသက်ရှင်မှု ၏အရည်အသွေးကို ပထမဆုံးအကြိမ်ပေးခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် ဖန်ဆင်းရှင်၏ဂုဏ်ကျေးဇူးများကို သီဆိုနိုင်သော သတ္တဝါများရှိပြီး၊ သင့်လျော်သောအစားအစာကိုရှာဖွေခြင်း (မဿဲ ၆:၂၆)၊ အမိုးအကာ အဖြစ် အသိုက်ဆောက်လုပ်ခြင်း (မဿဲ ၈:၂၀)၊ နှင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရမည့်အချိန်များကို သိရှိခြင်း (ယေရမိ ၈:၇) ဖြင့် နားလည်မှုအချို့ကို ဖော်ပြခဲ့သည်။

God saw that it was good. The earth must have appeared most pleasing to the Creator when He beheld it at the end of this fifth day. Not only verdant hills, sparkling streams, and blue lakes, but living creatures, moving, swimming, and flying, gave to this world for the first time the quality of life it had not possessed before. Here were creatures that could even sing the praises of their Creator, who revealed some measure of understanding, by finding the right kind of food (Matt. 6:26), by building nests as shelters (Matt. 8:20), and by knowing their times of migration (Jer. 8:7).

ယခင်နေ့များတွင် ဘုရားသခင်ပြုလုပ်ခဲ့သော အံ့ဖွယ်လုပ်ဆောင်မှုများသည် အမှန်တကယ်ပင် အံ့ဩဖွယ်ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း၊ ပဉ္စမနေ့တွင် သဘာဝသည် အဆင်တန်ဆာတစ်ခုရရှိခဲ့သည်။ တတိယ နေ့တွင် ဖန်ဆင်းခဲ့သော အပင်များမရှိပါက ကမ္ဘာသည် အလွန်မဆွဲဆောင်နိုင်သော အသွင်အပြင်ကို ပြသလိမ့်မည်။ ထို့ထက်ပို၍ အနည်းငယ်သော သို့မဟုတ် များပြားသော သက်ရှိသတ္တဝါများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော ဤကမ္ဘာသည် ဆွဲဆောင်မှုနှင့် ရွှင်လန်းမှုမရှိလျှင် ပို၍ဆိုးရွားလိမ့်မည်။ ဤသက်ရှိ သတ္တဝါများထဲမှ တစ်ခုစီသည် ကြီးမြတ်သောဘုရားသခင်၏ အံ့ဖွယ်လက်ရာနှင့်ပတ်သက်၍ ကျွန်ုပ်တို့အား သင်ခန်းစာပေးသင့်ပြီး၊ အသက်အားလုံး၏ ဖန်ဆင်းရှင်နှင့် ထိန်းသိမ်းသူအဖြစ် ကျွန်ုပ်တို့သည် ကိုးကွယ်မှုပေးသင့်သည်။ ဤသတ္တဝါများသည် ကျွန်ုပ်တို့အား အသက်ရှင်မှုအတွက် လေးစားမှုကို ပေးသင့်ပြီး၊ ၎င်းကို ကျွန်ုပ်တို့မဖန်တီးနိုင်သော်လည်း ဂရုတစိုက်ကာကွယ်ပြီး မဖျက်ဆီးသင့်ပေ။

The mighty works of God performed on the previous days were truly wonderful, but nature received an ornament on the fifth day. Without the vegetation created on the third day the world would present an extremely uninviting appearance. Much more would it be devoid of attraction and cheerfulness if the myriads of living beings with which it is populated were absent. Every one of these small or large creatures should teach us a lesson concerning the marvelous handiwork of the great God, to whom, as the author and preserver of all life, we owe adoration. These creatures should give us a wholesome respect for life, which we cannot impart but should carefully protect and not destroy.

၂၂။ ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့ကို ကောင်းကြီးပေးတော်မူသည်။ ပဉ္စမနေ့၏ ဖန်ဆင်းမှုသည် ဖန်ဆင်းရှင်က ကောင်းသည်ဟု ကြေညာခံရရုံသာမက၊ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှု၏ သက်မဲ့ထုတ်ကုန်များနှင့် အပင်များကို မပေးခဲ့သော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကိုလည်း ခံစားခဲ့ရသည်။ ဤကောင်းကြီးပေးခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ မျိုးပွားခြင်းနှင့် တိုးပွားခြင်းကို အလေးပေးထားပြီး၊ “မျိုးပွားပြီး တိုးပွားကြလော့” ဟူသော စကားသည် ကောင်းကြီးပေးခြင်း၏ ပုံမှန်ပုံသေနည်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၃၅:၁၁၊ ၄၈:၄)။

22. God blessed them. The fifth day’s work not only was pronounced to be good by the Creator but received a blessing, which was given neither to the inanimate products of God’s creation nor to the plants. This benediction, which focuses on their propagation and increase, “be fruitful, and multiply,” became a standard formula of blessing (chs. 35:11; 48:4).

၂၄။ သက်ရှိသတ္တဝါ။ တတိယနေ့ကဲ့သို့ပင်၊ ဆဋ္ဌမနေ့သည် မြေပေါ်ရှိ တိရစ္ဆာန်များ ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် လူသားဖန်ဆင်းခြင်း ဟူသော နှစ်ဆင့်ဖန်ဆင်းမှုဖြင့် ထူးခြားသည်။ ပင်လယ်နှင့် လေထုတွင် သက်ရှိသတ္တဝါများ၊ နပ်ဖှေ့ရှ် ချာယား (အခန်းကြီး ၂၀ ကိုကြည့်ပါ) ဖြည့်ပြီးနောက်၊ ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်သည် ၎င်းတို့၏ မျိုးအလိုက် သက်ရှိသတ္တဝါများကို ထုတ်လုပ်ရန် မြေကြီးသို့ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ကို သုံးမျိုးခွဲခြားထားသည်။

24. The living creature. Like the third day, the sixth is distinguished by a double creative act, the production of the land animals and the creation of man. After the sea and air were filled with living creatures, nephesh chayyah (see v. 20), the word of God went forth to the earth, to produce living beings after their kind. These are divided into three classes:

သိုးနွားများ။ ဘဟေမဟ်မှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ဘဟမ် အမြစ်မှ “အသံမထွက်နိုင်သော” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရ သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ “အသံမထွက်သော တိရစ္ဆာန်” ဖြစ်သည်။ ဤစကားလုံးသည် ယေဘုယျအားဖြင့် အိမ်မွေးသော ခြေလေးချောင်းရှိသော တိရစ္ဆာန်ကြီးများကို ရည်ညွှန်းသော်လည်း (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၄၇:၁၈၊ ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁၃:၁၂ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)၊ တစ်ခါတစ်ရံ မြေပေါ်ရှိ တိရစ္ဆာန်ကြီးများကို တစ်ခုလုံးအနေဖြင့် ရည်ညွှန်းသည် (သုတ္တံကျမ်း ၃၀:၃၀၊ ဒေသနာကျမ်း ၃:၁၉ စသည်တို့)။

Cattle. From behemah, derived from the root baham, “to be dumb,” meaning “dumb animal.” The word generally denotes the larger domesticated quadrupeds (see Gen. 47:18; Ex. 13:12; etc.), but occasionally the larger land animals as a whole (Prov. 30:30; Eccl. 3:19; etc.).

တွားသွားသတ္တဝါ။ ရမ်မ့်စ်မှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ၎င်းသည် ခြေမရှိဘဲ သို့မဟုတ် ခြေထောက်များနှင့် မထင်ရှားသော ရွေ့လျားနိုင်သော သေးငယ်သော တိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည့် ပိုးကောင်၊ အင်းဆက်၊ နှင့် တွားသွားသတ္တဝါများကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤနေရာတွင် မြေပေါ်ရှိ ရမ်မ့်စ်များကို ဆိုလိုပြီး၊ ပင်လယ်ရမ်မ့်စ်များသည် ယခင်နေ့တွင် ဖန်ဆင်းခံခဲ့ရသည်။

Creeping thing. From remeś, which denotes the smaller animals that move either without feet, or with feet that are scarcely perceptible, such as worms, insects, and reptiles. Here the land remeś are meant, the remeś of the sea having been created on the previous day.

မြေကြီး၏ သားရဲ။ ချာယတ်ထို အဲရတ်စ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ ဤရှေးဟောင်းနှင့် ပုံမှန်မဟုတ်သော ဟီဘရူးစကားလုံးသည် လွတ်လပ်စွာ လှည့်လည်သွားလာနိုင်သော တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို ရည်ညွှန်းသည်။

Beast of the earth. From chayetho ’ereṣ. This old and unusual Hebrew term denotes the freely roving wild animals.

၂၅. မြေကြီးပေါ်ရှိ တိရစ္ဆာန်များ။ ဤနေရာ၌ ဖော်ပြထားသော သက်ရှိသတ္တဝါများ၏ ဖန်ဆင်းမှု အစီအစဉ်သည် အခန်းငယ် ၂၄ တွင်ဖော်ပြထားသော အစီအစဉ်နှင့် ကွဲပြားသည်။ ယခင်အခန်းငယ်တွင် နောက်ဆုံးဖော်ပြထားသော အုပ်စုသည် ဤနေရာ၌ ပထမဦးစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ဤသည်မှာ ဟေဗြဲစကားပုံတွင် “ပြောင်းပြန်တူညီမှု” ဟုခေါ်သော လူသိများသော စီစဉ်ပုံစံဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၀:၁, ၂, ၆, ၂၁; သုတ္တံ ၁၄:၁၆, ၁၇ ကို ကြည့်ပါ)။

25. The beast of the earth. The order of creation of living creatures here given differs from that of v. 24, the last group of the previous verse being the first one here enumerated. This is a well-known arrangement in Hebrew speech called “inverted parallelism” (see Gen. 10:1, 2, 6, 21; Prov. 14:16, 17).

၎င်း၏မျိုးအလိုက်။ ဤထုတ်ပြန်ချက်သည် သက်ရှိသတ္တဝါများ၏ အမျိုးအစားသုံးမျိုးစလုံးကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ တစ်ခုချင်းစီတွင် ၎င်း၏ ကွဲပြားသော မျိုးစိတ်များရှိသည်။ ဤဘုရားစကားလုံးများသည် သက်ရှိပုံစံမြင့်များသည် ပုံစံနိမ့်များမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟု ဆိုသော ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီကို ငြင်းဆို သည်။ ၎င်းသည် အသက်မရှိသော မြေကြီးမှ သက်ရှိဒြပ်ထုကို ထုတ်လုပ်ရန် ဖြစ်နိုင်သေးသည်ဟု အကြံပြုသည်။ သိပ္ပံပညာရှင်များ၏ လေ့လာမှုများသည် သက်ရှိသက်ရှိအားလုံးသည် မြေကြီးမှ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး၊ မြေကြီးတွင်ရှိသော ဒြပ်စင်များမှလွဲ၍ အခြားမည်သည့်အရာမျှ မပါဝင်ကြောင်း ကျမ်းစာကြေညာချက်ကို အတည်ပြုသော်လည်း၊ သိပ္ပံပညာရှင်များသည် အသက်မရှိသော ဒြပ်ထုမှ အသက်ရှင်ပြီး ၎င်း၏မျိုးစိတ်ကို မျိုးပွားနိုင်သော ဆဲလ်တစ်ခုကိုမျှ ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

After his kind. The statement refers to all three classes of living creatures, each of which has its distinct kinds. These inspired words refute the evolution theory, which declares that higher forms of life developed from lower ones and which suggests that it may yet be possible to produce living matter out of inanimate earth. Although scientific study confirms the Biblical declaration that all animate organisms are made out of the earth, containing nothing else in elements than what the earth possesses, scientists have never been able to produce from lifeless matter one single cell that was able to live and reproduce its kind.

ဘုရားသခင်က ၎င်းသည် ကောင်းသည်ဟု မြင်တော်မူသည်။ ပုံမှန်ချီးမွမ်းစကားဖြင့် မြေပေါ်ရှိ တိရစ္ဆာန်အားလုံး၏ ဖန်ဆင်းမှုအကြောင်းကို အကျဉ်းချုပ်ဖော်ပြပြီး၊ စာရေးသူသည် ဖန်ဆင်းမှု၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သော လူသားဖန်ဆင်းမှုအကြောင်းကို အလျင်အမြန် ဆက်လက်ဖော်ပြသည်။

God saw that it was good. With the usual word of approbation the short record of the creation of all land animals closes, and the author hastens to the account of the creation of man, in which the work of creation culminates.

၂၆။ ငါတို့သည် လူကို ဖန်ဆင်းကြစို့။ သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာသည် လူသားသည် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ အခြားသတ္တဝါများထက် သာလွန်ကြောင်း အစပိုင်းတွင် ကြေညာထားသည်။ “ငါတို့” ဟူသော အများကိန်း စကားလုံးကို အစောပိုင်းခရစ်ယာန်ဘာသာရေးပညာရှင်များက တညီတညွတ်နီးပါး ဘုရားသခင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်သုံးပါးဖြစ်သည့် သန့်ရှင်းသောသုံးပါးတစ်ဆူကို ညွှန်ပြသည်ဟု ယူဆခဲ့ကြ သည်။ “ငါတို့” ဟူသော စကားလုံးသည် အနည်းဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးသည် အတူတကွ တိုင်ပင်ဆွေးနွေး နေခြင်းကို လိုအပ်သည်။ လူသားကို “ငါတို့” ၏ ပုံသဏ္ဍာန်အတိုင်း ဖန်ဆင်းမည်ဖြစ်ပြီး “ဘုရားသခင်” ၏ ပုံသဏ္ဍာန်အတိုင်း ဖန်ဆင်းခဲ့သည်ဟူသော ဖော်ပြချက်များသည် တိုင်ပင်ဆွေး နွေးနေသူများသည် တူညီသော ဘုရားဖြစ်တည်မှုတွင် ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ရမည်ဟူသော နိဂုံးသို့ ဦးတည်စေသည်။ ဤအမှန် တရားသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဤနေရာ၊ ကမ္ဘာဦး ၃:၂၂၊ ၁၁:၇၊ ဒံယေလ ၇:၉၊ ၁၀၊ ၁၃၊ ၁၄ စသည့် ကျမ်းပိုဒ်များတွင် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပြီး၊ ဓမ္မသစ်ကျမ်း တွင် ပြည့်စုံစွာ ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ထိုနေရာ၌ သန့်ရှင်းသောသုံးပါးတစ်ဆူ၏ ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သော ခရစ်တော်သည် ခမည်းတော်ဘုရား သခင်ကိုယ်တိုင်က “ဘုရားသခင်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (ဟေဗြဲ ၁:၈) ဟု ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်းတွင် ခမည်းတော်နှင့် အတူ ပူးပေါင်းပါဝင်ခဲ့သည်။ ယောဟန် ၁:၁-၃၊ ၁၄၊ ၁ ကောရိန္သု ၈:၆၊ ကောလောသဲ ၁:၁၆၊ ၁၇၊ ဟေဗြဲ ၁:၂ ကဲ့သို့သော ကျမ်းပိုဒ်များသည် ခမည်းတော်ဘုရားသခင်သည် သားတော်အားဖြင့် ခပ်သိမ်းသောအရာများကို ဖန်ဆင်းခဲ့ရုံသာမက၊ ခပ်သိမ်းသောသက်ရှိများကို ခရစ်တော်အားဖြင့် ထိန်းသိမ်းထားသည်ဟုလည်း သွန်သင်ပေးသည်။

26. Let us make man. The Sacred Record proclaims at the very outset the preeminence of man above all the other creatures of the earth. The plural “us” was regarded by the early church theologians almost unanimously as indicative of the three persons of the Godhead. The word “us” requires the presence of at least two persons counseling together. The statements that man was to be made in “our” image and was made in “God’s” image leads to the conclusion that those counseling must both be persons of the same Godhead. This truth, implied in the OT, in various passages such as the one discussed here, and Gen. 3:22; 11:7; Dan. 7:9, 10, 13, 14; etc., is fully and clearly revealed in the NT, where we are told in unmistakable terms that Christ, the second person of the Godhead, called God by the Father Himself (Heb. 1:8), was associated with His Father in the work of creation. Texts like John 1:1–3, 14; 1 Cor. 8:6; Col. 1:16, 17; Heb. 1:2 teach us not only that God the Father created all things through His Son but also that all life is preserved by Christ.

ဤအမှန်တရား၏ အပြည့်အဝအလင်းသည် ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင်ပါရှိသော ဗျာဒိတ်များမတိုင်မီ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းပိုဒ်များပေါ်တွင် မထွန်းလင်းခဲ့သည်မှာ မှန်သော်လည်း၊ သန့်ရှင်းသောသုံးပါးတစ် ဆူ၏ ပုဂ္ဂိုလ်အသီးသီးကို ဓမ္မဟောင်းကျမ်းပိုဒ်များမှတစ်ဆင့်သာ ထင်ရှားစွာ နားလည်ရန် မလွယ်ကူခဲ့ပေ။ သို့သော် ဖန်ဆင်းခြင်းအချိန်တွင် ခရစ်တော်သည် ခမည်းတော်နှင့်အတူ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်သူအဖြစ် ရှိနေခဲ့သည်ဆိုသော အစပိုင်းသက်သေသည် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ပထမစာ မျက်နှာတွင် ရှိသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်များသည် ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ စိတ်ကူးဉာဏ်ဖြင့်ရေး သားခြင်းကို ယုံကြည် သူများအတွက် အခက်အခဲမရှိပေ။ အကြောင်းမှာ တစ်ပိုင်းသည် အခြား တစ်ပိုင်းကို ရှင်းပြပြီး နှစ်ခုလုံးသည် လှပသော ပန်းချီကားတစ်ချပ်ကဲ့သို့ သဟဇာတဖြစ်စွာ ပေါင်း စပ်ထားသောကြောင့်ဖြစ် သည်။ အခန်းကြီး ၂၆ နှင့် ၂၇ တွင် ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်းတွင် သန့်ရှင်း သောသုံးပါးတစ်ဆူ၏ ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သော ခရစ်တော်၏ လုပ်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ အရိပ်အမြွက် များသာမက၊ အခန်းကြီး ၂ တွင် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်သည် တူညီသောလုပ်ငန်းတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်သူအဖြစ် ဖော်ပြထား သည်။ ထို့ကြောင့် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ပထမစာမျက်နှာတွင် သန့်ရှင်းသောသုံးပါးတစ်ဆူ၏ အံ့ဖွယ်လျှို့ ဝှက်ချက်အတွက် ပထမဆုံးသက်သေကို တွေ့ရှိရ ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့သည် မဖြစ်မနေ ကြေညာရန် ဖြစ်သည်။ ဤလျှို့ဝှက်ချက်သည် သမ္မာကျမ်းစာ စာအုပ်များ၏ မတူညီသော စာရေးဆရာများ၏ စိတ်ကူးဉာဏ်ဖြင့် ရေးသားခြင်းဖြင့် ပိုမိုရှင်းလင်း စွာ ထင်ရှားလာသည်။

Even though it is true that this full light of truth did not shine upon these OT texts previous to the revelations contained in the NT, and that distinct understanding of the different persons of the Godhead was not so readily discernible from the OT passages alone, the initial evidence of the existence of Christ at the time of the creation as colaborer with His Father is present on the first page of the Bible. These texts offer no difficulties for those who believe in the inspiration of the OT as well as the NT, in view of the fact that one part explains the other and that both fit harmoniously together, like the stones of a beautiful mosaic. Not only do vs. 26 and 27 contain hints of the activity of Christ as the second person of the Godhead in this creation work, but v. 2 mentions the Holy Spirit as collaborating in the same work. We are therefore justified in declaring that the first evidence for the sublime mystery of the Godhead is found on the first page of the Bible, a mystery that is placed in clearer light as the pen of inspiration of the different authors of the Bible books was moved to reveal this truth more fully.

“လူ” ဟူသော စကားလုံးသည် ဟေဗြဲဘာသာတွင် “အာဒံ” ဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် လူသားမျိုးနွယ် ၏ ဖခင်ကို အမည်ပေးရာတွင် အသုံးပြုခဲ့သော စကားလုံးဖြစ်သည် (အခန်း ၅:၂)။ ဤစကားလုံး၏ အဓိပ္ပာယ်ကို အမျိုးမျိုးရှင်းပြထားသည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏အရောင်ကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်နိုင်သည်၊ “အာဒံ” မှ “အနီရောင်ဖြစ်သည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့်၊ သို့မဟုတ် ၎င်း၏အသွင်အပြင်ကို ဖော်ပြခြင်း၊ အာရဗီဘာသာစကားမှ “တောက်ပသည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော မူလစကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာ ပြီး အာဒံကို “တောက်ပသောသူ” ဟု ဖြစ်စေသည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်း၏သဘာဝကို ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဍာန်အဖြစ် “ဒမ်” မှ “တူညီမှု” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့်၊ သို့မဟုတ် အလားအလာအကောင်းဆုံးမှာ ၎င်း၏မူလအစကို “မြေကြီး” မှ “အာဒမာဟ်” ဟူသော “မြေမှဖြစ်သောသူ” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ဖြစ်သည်။

The word “man” is ’adam in Hebrew, the very word God employed in naming the father of the human race (ch. 5:2). The meaning of this word has been variously explained. It is descriptive of either his color, from ’adam, “to be red”; or his appearance, from an Arabic root which signifies “to shine,” thus making Adam “the brilliant one”; or his nature as God’s image, from dam, “likeness”; or, and most probably, his origin, “the ground,” from ’adamah, “the one of the soil.”

လူသားသည် ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဍာန်ကို ပြင်ပတူညီမှုနှင့် အကျင့်စာရိတ္တနှစ်မျိုးစလုံးတွင် ဆောင်ရန် ဖြစ်သည် (ပီပီ ၄၅)။ ထိုပုံသဏ္ဍာန်သည် သူ၏ ဝိညာဉ်ရေးသဘာဝတွင် အထင်ရှားဆုံးဖြစ်သည်။ သူသည် “သက်ရှိဝိညာဉ်” သို့မဟုတ် သက်ရှိဖြစ်တည်မှုတစ်ခုဖြစ်လာပြီး၊ လွတ်လပ်သောဆန္ဒ၊ မိမိကိုယ်ကိုသတိရှိသော ပင်ကိုယ်စရိုက်တို့ဖြင့် ထူးချွန်ခံရသည်။

In our image. “Man was to bear God’s image, both in outward resemblance and in character” (PP 45). That image was most evident in terms of his spiritual nature. He became a “living soul,” or rather living being, endowed with a free will, a self-conscious personality.

ဤသဘာဝသည် အပြစ်ဒုစရိုက်ကြောင့် ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဍာန်ကို အက်ကွဲပျက်စီးသွားသည်အထိ ဖန်ဆင်းရှင်၏ သန့်ရှင်းသောသဘာဝကို ထင်ဟပ်စေခဲ့သည်။ ခရစ်တော်အားဖြင့်သာ၊ ဘုရားသခင်၏ ဘုန်းအသရေ၏ တောက်ပမှုနှင့် “သူ၏ပုဂ္ဂိုလ်၏ ထင်ရှားသောပုံသဏ္ဍာန်” (ဟီဘရူး ၁:၃) အားဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့၏သဘာဝသည် ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဍာန်အဖြစ်သို့ ပြန်လည်ပြောင်းလဲခံရသည် (ကောလောသဲ ၃:၁၀; ဧဖက် ၄:၂၄)။

This nature reflected the divine holiness of its Maker until sin shattered the divine likeness. It is only through Christ, the brightness of the glory of God and the “express image of his person” (Heb. 1:3), that our nature is transformed into the image of God again (Col. 3:10; Eph. 4:24).

ထို့ပြင် သူတို့အား အုပ်စိုးခွင့်ပေးတော်မူစေသော။ လူသားနှင့် ကျန်ဖန်ဆင်းမှုများနှင့် ဆက်ဆံရေး သည် အုပ်စိုးမှုတစ်ခုဖြစ်ရမည်။ “သူတို့” ဟူသော ဗဟုဝစ်ကို အသုံးပြုခြင်းသည် ဘုရားသခင်သည် လူတစ်ဦးတည်းထက်ပို၍ ဖန်ဆင်းရန် အစီအစဉ်ရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ “မြေကြီးတစ်ခုလုံး” အပေါ် အုပ်စိုးခွင့်ကို အာဒံထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခြင်းဖြင့်၊ ဘုရားသခင်သည် လူသားအား ဤကမ္ဘာ ဂြိုဟ်အပေါ် သူ၏ကိုယ်စားလှယ် သို့မဟုတ် ဒုတိယအုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ဖြစ်စေရန် အစီအစဉ်ပြုခဲ့ သည်။ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို အာဒံအောက်တွင် မထားခဲ့ကြောင်း အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူ များက ထည့်သွင်းစဉ်းစားသည်။ ဤအမြင်သည် မမှန်ကန်ပါ။ အပင်များသည်လည်း အာဒံအောက် တွင် ထားရှိခံရသော ဖန်ဆင်းမှုများစာရင်းတွင် ပါဝင်မနေသော်လည်း၊ ယနေ့အထိ လူသားသည် အပင်များအပေါ် အုပ်စိုးခွင့်ရှိခဲ့ပြီး “မြေကြီးတစ်ခုလုံး” ဟူသော စကားစုတွင် အပင်များပါဝင်သည် ဟု မည်သူမှ ငြင်းဆိုမည်မဟုတ်ပါ။ ဤစကားစုသည် အမည်ဖြင့်မဖော်ပြထားသည့် ဤမြေကြီးပေါ် ရှိ အရာအားလုံးကို အကျုံးဝင်ပြီး “တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ” ကိုပါ ထည့်သွင်းထားသည် (ဆာလံ ၈:၆-၈)။ သို့သော်၊ ဘုရားသခင်သည် လူသားအား ဤမြေကြီးအပေါ်သာ အုပ်စိုးခွင့်ကို ကန့်သတ် ခဲ့ပြီး၊ အာဒံအား ကောင်းကင်လများအပေါ် အုပ်စိုးခွင့်ကို လွှဲပြောင်းမပေးခဲ့ပါ။

And let them have dominion. The relationship of man to the rest of the creation was to be one of rulership. The use of the plural “them” shows that God planned from the very beginning to create more than one individual. By transferring to Adam ruling power over “all the earth,” God planned to make man His representative, or viceroy, over this planet. That the beast of the field is not mentioned has been taken by some commentators as an indication that the animals that are now wild were not subjected to Adam. This opinion is untenable. The plants are also missing in the enumeration of created works subjected to Adam, although no one will deny that man has had the right to rule over the vegetation to the present day and that the plants must have been included in the phrase “all the earth.” This phrase, in fact, covers everything on this earth not mentioned by name, including “the beasts of the field” (Ps. 8:6–8). However, God limited man’s supremacy to this earth, not transferring to Adam rulership over the celestial bodies.

၂၆ (ဧဖက် ၃:၁၅)။ ပိုမိုကြီးမားသော မိသားစု။—အဆုံးမရှိသောမေတ္တာ—ဤသည်မည်မျှ ကြီးမြတ်သနည်း! ဘုရားသခင်သည် ကောင်းကင်ကို ချဲ့ထွင်ရန် ကမ္ဘာကို ဖန်ဆင်းခဲ့သည်။ သူသည် ဖန်ဆင်းခံသိဉာဏ်ရှိသူများ၏ ပိုမိုကြီးမားသော မိသားစုကို လိုလားတော်မူသည် (မူကြမ်း ၇၈၊ ၁၉၀၁)။

26 (Eph. 3:15). A Larger Family.—Infinite love—how great it is! God made the world to enlarge heaven. He desires a larger family of created intelligences (MS 78, 1901).

၂၇။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်သည် လူကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ ဤအချက်တွင် ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ် ချက်ပြည့်စုံခြင်းကို ဟေဗြဲကဗျာလင်္ကာ၏ ပုံစံဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ ဤကဗျာစာပုံစံမှာ ဟေဗြဲသမ္မာ ကျမ်းစာ၏ ကဗျာဆန်သောကျမ်းများတွင် အများဆုံးတွေ့ရသည့် ပုံစံဖြစ်သည်။ ဤပုံစံတွင် စာပိုဒ်၏ ပထမပိုင်းတွင် ဖော်ပြထားသော အဓိပ္ပာယ်ကို ဒုတိယပိုင်း (သို့မဟုတ် တတိယပိုင်း) တွင် စကားလုံး အနည်းငယ်ပြောင်းလဲကာ အဓိပ္ပာယ်မပြောင်းဘဲ ပြန်လည်ဖော်ပြလေ့ရှိ သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဤကျမ်း ပိုဒ်တွင်လည်း ထိုနည်းတူပင် ဖော်ပြထားသည် -

27. So God created man. The account of the accomplishment of the divine purpose is expressed in a form of Hebrew poetry, common in all poetic books of the Hebrew Bible, in which the thought expressed in the first part of a stanza is repeated with slight variations in words but not in meaning in the second or even in the third part of the stanza, as in our verse:

"ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်သည် လူကို မိမိပုံသဏ္ဍာန်တော်နှင့်အညီ ဖန်ဆင်းတော်မူ၏၊

ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဍာန်တော်နှင့်အညီ လူယောက်ျား၊ လူမိန်းမကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။"

“So God created man in his own image,

in the image of God created he him;

male and female created he them.”

မောရှေသည် (ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁၅၊ တရားဟောရာကျမ်း ၃၂၊ ၃၃၊ ဆာလံကျမ်း ၉၀ တို့တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း) ကဗျာစာပေဖွဲ့နွဲ့နိုင်စွမ်းရှိသူဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ အံ့ဖွယ်အမှုတော်များ ကို ကဗျာလင်္ကာဖြင့် ပထမဆုံးရေးသားသူလည်းဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဘုရားသခင် ၏ အမှုတော်အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သော လူသားဖန်ဆင်းခြင်းအကြောင်းကို ရေးသားရာတွင် သာမန် ဇာတ်ကြောင်းပြောနည်းကို စွန့်လွှတ်ကာ ကဗျာလင်္ကာဖြင့် ဖွဲ့နွဲ့ရေးသားခဲ့သည်။

Moses, who has given us other samples of his poetic ability (see Ex. 15; Deut. 32, 33; Ps. 90), was the first of all the inspired writers who told of God’s wondrous works in words of poetry. When he had reached the point in his record that told of the creation of man, the crown of God’s work on this earth, he left the ordinary narrative style and employed poetry.

သူ၏ပုံသဏ္ဍာန်အတိုင်း။ ဤနေရာတွင် "သူ၏" ဟူသော ဧကဝုစ်စကားလုံး၏ အသုံးအနှုန်းကို သတိပြုရန် အရေးကြီးသည်။ အခန်းငယ် ၂၆ တွင် ပါဝင်သော ဗဟုဝုစ်ပုံစံသည် ဘုရားသခင်သည် တစ်ဆူတည်းဖြစ်သော်လည်း အနန္တဂုဏ်ရှိသည်ကို ဖော်ပြသည်။ ထို့အပြင် အခန်းငယ် ၂၇ တွင် ဘုရားသခင်၏ အနန္တဂုဏ်သည် သူ၏ တစ်ဆူတည်းဖြစ်မှုကို မပျက်စီးစေကြောင်း ထပ်လောင်း အလေးပေးထားသည်။

In his own image. Noteworthy is the use of the singular, “his.” The plural of v. 26 reveals that the Deity possesses plurality in unity, whereas v. 27 emphasizes that the plurality of God does not negate God’s unity.

ကျား နှင့် မ လူသားဖန်ဆင်းခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော အချက်အလက်တွင် လိင်ကွဲပြားမှုကို ဖော်ပြ ခြင်းဖြင့် အသစ်သောအချက်တစ်ခု ထည့်သွင်းထားသည်။ "ကျား" နှင့် "မ" ဟူသော စကားလုံးနှစ် လုံးမှာ ဟေဗြဲဘာသာမှ နာမဝိသေသနများဖြစ်ပြီး၊ လူနှစ်ဦး၏ လိင်ကို ညွှန်းဆိုထားသည်။ သတ္တဝါများအပေါ် မျိုးပွားခြင်းဆိုင်ရာ ကောင်းချီးပေးခြင်း (အခန်း ၁:၂၂) တွင် သူတို့သည်လည်း လိင်ကွဲပြားစွာ ဖန်ဆင်းခံခဲ့ရကြောင်း ညွှန်းဆိုသော်လည်း၊ ဤအချက်ကို တိုက်ရိုက်ဖော်ပြထားခြင်း မရှိပါ။ လူသားဖန်ဆင်းခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဤသို့ဖော်ပြရခြင်းအတွက် အထူးအကြောင်းရင်းရှိမည် ဖြစ်သည်။ ထိုအကြောင်းရင်းမှာ လူသားတွင်သာ လိင်နှစ်မျိုး၏ သဘောသဘာဝသည် သန့်ရှင်း သော အိမ်ထောင်ရေး အဖြစ် ပေါ်လွင်စွာ ဖော်ပြနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် အခန်း ၂ တွင် ဖော်ပြထားသော မိသားစုဖန်ဆင်းခြင်းဆိုင်ရာ ဘုရားသခင်၏ အကြံအစည်အတွက် အခြေခံအချက်တစ်ခုကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ပေးထားသည်။

Male and female. A new element is introduced in the information given about the creation of man by mentioning differences in sex. The two words “male” and “female” are translations of Hebrew adjectives that indicate the sex of the two individuals. The blessing of fertility pronounced over the animals (v. 22) implies that they must have been created likewise with sexual differences, but this fact is not mentioned. Probably a special reason existed for mentioning it in connection with the creation of man. That reason may spring from the fact that only in man does the duality of sex find its expression in the institution of holy wedlock. This verse prepares us for the revelation concerning God’s plan for the creation of the family that is presented in ch. 2.

၂၇။ လူသားသည် အသစ်ပြီး ထူးခြားသော အဆင့်တစ်ခု။—ကောင်းကင်တစ်ခုလုံးသည် ကမ္ဘာနှင့် လူသားကို ဖန်ဆင်းခြင်းတွင် နက်ရှိုင်းပြီး ပျော်ရွှင်သော စိတ်ဝင်စားမှုကို ယူဆောင်ခဲ့သည်။ လူသားများသည် အသစ်ပြီး ထူးခြားသော အဆင့်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် “ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဌာန်အတိုင်း” ဖန်ဆင်းခံရပြီး၊ ကမ္ဘာကို လူဦးရေဖြည့်စွမ်းရန် ဖန်ဆင်းရှင်၏ ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်သည် (ရီဗျူးအင်း ဟရာလ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁၊ ၁၉၀၂)။

27. Man, a New and Distinct Order.—All heaven took a deep and joyful interest in the creation of the world and of man. Human beings were a new and distinct order. They were made “in the image of God,” and it was the Creator’s design that they should populate the earth (RH Feb 11, 1902).

၂၈. ဘုရားသခင်က သူတို့ကိုကောင်းကြီးပေးတော်မူသည်။ ယခင်နေ့က သက်ရှိသတ္တဝါများအပေါ် ဘုရားသခင်ပေးသနားခဲ့သော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို ဆဌမနေ့အဆုံးတွင် လူသားနှင့်သင့်လျော်သော အထူးဖြည့်စွမ်းမှုများနှင့်အတူ ထပ်မံပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်က “သူ” မဟုတ်ဘဲ “သူတို့” ကို ကောင်းကြီးပေးခဲ့သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဧဝ၏ဖန်ဆင်းခြင်းသည် ဆဌမနေ့မကုန်ဆုံးမီ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရပြီး၊ သူတို့အပေါ်ပေးအပ်ခဲ့သော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများနှင့် တာဝန်များကို နှစ်ဦးစလုံးက တန်းတူညီမျှ မျှဝေခံစားရမည်ဖြစ်သည်။

28. And God blessed them. The blessings of God conferred upon the living creatures the day before were repeated at the end of the sixth day with special additions appropriate to man. God blessed “them” not “him,” indicating that the creation of Eve must have occurred before the sixth day had passed by and that the blessings and responsibilities conferred on them were to be jointly shared by both in equal manner.

ဘုရားသခင်က သူတို့အား မိန့်တော်မူသည်။ အခန်းကဏ္ဍ ၂၂ နှင့် ၂၈ ၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများ၏ နိဒါန်းတွင် သတိပြုသင့်သော ကွဲပြားမှုတစ်ခုရှိသည်။ တိရစ္ဆာန်များအတွက် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို “ဘုရားသခင်က သူတို့ကို ကောင်းကြီးပေးတော်မူ၍ မိန့်တော်မူသည်” ဟူ၍ ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း၊ လူသားမျိုးနွယ်အတွက် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို “သူတို့အား” ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဉာဏ်ရည်ရှိသော သတ္တဝါများအနေဖြင့် သူတို့သည် ဘုရားသခင်စကားကို နားထောင်နိုင်ပြီး ဆက်သွယ်မှုများကို လက်ခံနိုင်ခဲ့သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် ဘုရားသခင်က လူသားထံသို့ ပထမဆုံးသော ဗျာဒိတ်တော်ပါရှိသည်။

God said unto them. A difference exists between the introductions to the blessings of vs. 22 and 28 that is worth noticing. The blessing for the animals was pronounced regarding them, “God blessed them, saying,” whereas the blessing for the human race was expressed “unto them.” As intelligent beings they were able to listen to God and to receive communications. This verse contains the first revelation of God to man.

မျိုးပွားကြလော့။ ဖန်ဆင်းရှင်၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာသည် ပထမဦးစွာ မျိုးစိတ်များ၏ မျိုးပွားမှုနှင့် ထာဝရတည်တံ့မှုကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ဤကောင်းကြီးမင်္ဂလာသည် ဘုရားသခင်က ဘယ်သောအခါမှ ရုပ်သိမ်းမထားဘဲ၊ ယခုကမ္ဘာ့တိုက်ကြီးများအားလုံးကို ဖြည့်နှက်ထားသော လူသန်းရာချီရှိသည့် အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏အမိန့်တော်ကို မှတ်ချက်ပြုသူများက လူသားမျိုးပွားမှုသည် အဆုံးမရှိ ဆက်လက်မဖြစ်ပေါ်သင့်ဘဲ၊ ကမ္ဘာမြေသည် လူသားများနှင့် ၎င်းတို့၏ တိရစ္ဆာန်များဖြင့် ပြည့်နှက်သွားသောအခါ ရပ်တန့်ရမည်ဟု နားလည်ထားသည်။

Be fruitful. The Creator’s benediction had respect, in the first instance, to the propagation and perpetuation of the species, a blessing that has never been rescinded by God and that is the source of hundreds of millions of human beings who now fill all continents of this world. The divine commission has been understood by various commentators to indicate that the reproduction of human beings should not continue endlessly, but was to cease when the earth was filled with human beings and their animal subjects.

“ပြန်လည်ဖြည့်စွမ်းရန်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် အတိတ်ကာလတစ်ခုတွင် ဤကမ္ဘာသည် လူဦးရေမရှိခဲ့ဘဲ၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁ သည် ၎င်း၏ပြန်လည်ထူထောင်မှု၏ မှတ်တမ်းဖြစ်သည်ဟူသော မမှန်ကန်သောအယူအဆကို မထောက်ခံပေ။ “ကမ္ဘာမြေကို ပြန်လည်ဖြည့်စွမ်းရန်” ဟူသည်ကို “ကမ္ဘာမြေကို ဖြည့်စွမ်းရန်” (RSV) ဟု တိကျစွာဘာသာပြန်နိုင်သည်။ အခန်း၏အဆုံးတွင် မှတ်စုကို ကြည့်ပါ။

The word translated “replenish” does not support the false doctrine that at some remote time in the past this world was depopulated, and that Gen. 1 is the record of its restoration. “Replenish the earth” may be accurately translated, “Fill the earth” (RSV). See note at end of chapter.

၎င်းကို အုပ်စိုးရန်။ ဤဗျာဒိတ်တော်တွင် လူသားတို့၏တာဝန်နှင့် ကံကြမ္မာနှင့်ပတ်သက်သော ညွှန်ကြားချက်များလည်း ပါရှိပြီး၊ ကမ္ဘာမြေဖန်ဆင်းမှုလုပ်ငန်းများကို အုပ်ချုပ်ရန် အမိန့်ပေးထား သည်မှာ အခန်းကဏ္ဍ ၂၆ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဘုရားသခင်၏အကြံအစည်နှင့် တူညီသော စကားလုံးများနီးပါးဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ တစ်ခုတည်းသောကွဲပြားချက်မှာ “၎င်းကို အုပ်စိုးရန်” ဟူသော ထပ်ဆောင်းစကားစုဖြစ်ပြီး၊ လူသားအား စိုက်ပျိုးရေး၊ သတ္တုတူးဖော်ရေးလုပ် ငန်းများ၊ ပထဝီဝင်သုတေသန၊ သိပ္ပံပညာရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများ၊ နှင့် စက်ယန္တရားတီထွင်မှုများဖြင့် ကမ္ဘာမြေ၏ ကြီးမားသောအရင်းအမြစ်များကို ၎င်း၏လိုအပ်ချက်များအတွက် အသုံးပြုခွင့်ပေးထားသည်။

Subdue it. This revelation also contains instruction concerning man’s duty and destiny, to rule over the earthly creation works, a commission expressed almost in the same words as those of the divine council recorded in v. 26. The only difference is the additional phrase, “subdue it,” granting man the right to utilize for his necessities the vast resources of the earth, by agricultural and mining operations, by geographical research, scientific discovery, and mechanical invention.

၂၉။ မြက်ပင်အားလုံး။ အသစ်ခန့်အပ်ထားသော ဘုရင်နှင့် ၎င်း၏ လက်အောက်ခံများ၏ အသက်ရှင်သန်ရေးအတွက် စီမံပေးခြင်းကို နောက်ထပ်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ မှတ်တမ်းမှ လူသားသည် လယ်ကွင်းနှင့် သစ်ပင်များ၏ ထွက်ကုန်များကို စားရန်ဖြစ်ပြီး၊ ဆိုလိုသည်မှာ သီးနှံ၊ အခွံမာသီး၊ နှင့် သစ်သီးများကို စားရန်ဖြစ်သည်။ တိရစ္ဆာန်များသည် “မြက်ပင်စိမ်းတိုင်း”၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ အပင်စိမ်းများ၊ နှင့် မြက်များကို စားရန်ဖြစ်သည်။

29. Every herb. Provision for the sustenance of the newly appointed monarch and his subjects is next made. We learn from the divine record that man was to eat of the products of both field and tree, in other words of grain, nuts, and fruit; the animals, to eat of “every green herb,” vegetables, or green plants, and grass.

ဤစည်းမျဉ်းစည်းကမ်း၏ စကားအသုံးအနှုန်းသည် ဘုရားသခင်၏ ဆန္ဒအရ လူသားသည် အစာ အတွက် တိရစ္ဆာန်များကို သတ်ဖြတ်ရန် သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်များသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး သားကောင်အဖြစ် လိုက်လံစားသောက်ရန် မဖြစ်စေလိုကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ထို့ကြောင့်၊ လူသားနှင့် တိရစ္ဆာန်များမှ အသက်ကို အကြမ်းဖက်စွာ နာကျင်စွာ ဖျက်ဆီးခြင်းသည် လောကသို့ အပြစ်ဝင်ရောက်လာမှု၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းပြီးနောက်မှသာ ဘုရားသခင်က လူသားအား တိရစ္ဆာန်များ၏ အသားကို စားခွင့်ပြုခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၉:၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ရှေးခေတ် တစ်ပါးအမျိုးသားဒဏ္ဍာရီများပင်လျှင် လူသားသည် တိရစ္ဆာန်များကို သတ်ဖြတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ် ခဲ့သည့် အပြစ်ကင်းစင်သော ရွှေခေတ်အကြောင်း ဖော်ပြထားသည် (အိုဗစ် မက်တာ။ I. ၁၀၃-၁၀၆)။ မည်သည့်တိရစ္ဆာန်မျိုးမဆို အစပိုင်းတွင် အသားမစားခဲ့ကြောင်း ဟေရှာယ ၁၁:၆-၉၊ ၆၅:၂၅ ရှိ ပုရောဖက်ပြုချက်များမှ သိရှိနိုင်သည်။ ၎င်းတွင် အပြစ်ရပ်ဆိုင်းခြင်းနှင့် လောကကို ဘုရားသခင် ၏ နိုင်ငံတော်အဖြစ် ပြည့်စုံစွာ ပြောင်းလဲခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းခံသတ္တဝါများကို သတ် ဖြတ်ခြင်း ရပ်ဆိုင်းခြင်းနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်သည်။

The wording of this regulation reveals that it was not the will of God that man should slaughter animals for food, or that animals should prey upon one another; consequently, the violent and often painful destruction of life by man and animals is a result of the entry of sin into the world. It was not till after the Flood that God gave man permission to eat of the flesh of animals (see ch. 9:3). Even ancient pagan legends speak of a golden age of innocence, when man abstained from killing animals (Ovid Met. I. 103-106). That no animal of any kind ate flesh at the first may be inferred from the prophetic announcements in Isa. 11:6–9; 65:25, of the new earth state, where the cessation of sin and the complete transformation of the world into the kingdom of God are accompanied by the cessation of slaughter of any of God’s creatures.

အပြစ်ကြောင့် သေခြင်းသည် လောကသို့ ဝင်ရောက်လာသည်ဟူသော ကျမ်းစာ၏ ရှင်းလင်းသော သွန်သင်ချက်သည် ဘုရားသခင်သည် မူလက လူသားရော တိရစ္ဆာန်များပါ အစာအတွက် အသက်ကို သတ်ဖြတ်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ပြသသည်။

The clear teaching of Scripture that death entered the world through sin shows clearly that God originally intended that neither man nor animals should take life in order to provide themselves with food.

တိရစ္ဆာန်များ၏ အလွန်အကျွံတိုးပွားမှုကို ထိန်းရန် တိရစ္ဆာန်များကို သတ်ဖြတ်ရန် လိုအပ်သည်ဟူသော ယူဆချက်အပေါ် အခြေခံထားသော အငြင်းအခုံအားလုံးသည် တန်ဖိုးမရေရာပါ။ တိရစ္ဆာန်များနှင့် လူသားများ ထိန်းချုပ်မရဘဲ ထာဝရတိုးပွားမည်ဆိုပါက ဤလောကတွင် ဘာဖြစ်လာမည်ကို ခန့်မှန်းရန် အချည်းနှီးဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် ပြောင်းလဲလာသော အခြေအနေများကို ဖြည့်ဆည်းရန် အစီအစဉ်များ ပြုလုပ်ထားခဲ့သည်မှာ သေချာသည်။ ဤအစီအစဉ်များကို ကျွန်ုပ်တို့ထံ ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ခြင်း မရှိပါ၊ အကြောင်းမှာ အပြစ်သည် အလွန်အကျွံ မျိုးပွားမှုကို ထိန်းရန် လိုအပ်မှုမဖြစ်ပေါ်မီ လောကသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။

All arguments based on the premise that it is necessary to kill animals to check their excessive increase are of doubtful value. It is futile to speculate on what would have happened to this world if animals and human beings had multiplied unchecked in perpetuity. God certainly had made His plans to meet changing conditions as they would arise. These plans have not been revealed to us, because sin entered the world before the need arose to check an excessive reproduction (see v. 28).

၂၉ (ဆာလံ ၁၀၄:၁၄)။ ကျွန်ုပ်တို့၏လက်ထဲတွင် အသီးအနှံ။—သခင်ဘုရားသည် သူ၏ဖန်ဆင်းမှုရှိ သစ်ပင်များနှင့် စပျစ်နွယ်ပင်များသို့ သူ၏အသက်ကို ပေးအပ်ထားသည်။ သူ၏စကားတော်သည် မြေကြီး၏ အသီးအနှံကို တိုးမြှင့်နိုင်သည် သို့မဟုတ် လျော့နည်းစေနိုင်သည်။ လူသားများသည် သဘာဝနှင့် သဘာဝ၏ဘုရားသခင်အကြား ဆက်နွယ်မှုကို နားလည်ရန် ၎င်းတို့၏သိဉာဏ်ကို ဖွင့်လှစ်ပါက၊ ဖန်ဆင်းရှင်၏ တန်ခိုးကို သစ္စာရှိစွာ အသိအမှတ်ပြုမှုများကို ကြားရလိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်၏အသက်မရှိပါက သဘာဝသည် သေဆုံးလိမ့်မည်။ သူ၏ဖန်ဆင်းမှုလက်ရာများသည် သူ့အပေါ်တွင် မူတည်သည်။ သူသည် သဘာဝမှထုတ်လုပ်သမျှအပေါ် အသက်ပေးသော ဂုဏ်သတ္တိများကို ပေးအပ်သည်။ အသီးအနှံများဖြင့် ပြည့်နေသော သစ်ပင်များကို ဘုရားသခင်၏လက်ဆောင်အဖြစ် မှတ်ယူရမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူသည် အသီးအနှံကို ကျွန်ုပ်တို့၏လက်ထဲသို့ ထည့်ပေးသည့်အလားပင် (မူကြမ်း ၁၁၄၊ ၁၈၉၉)။

29 (Ps. 104:14). Fruit in Our Hands.—The Lord has given His life to the trees and vines of His creation. His word can increase or decrease the fruit of the land. If men would open their understanding to discern the relation between nature and nature’s God, faithful acknowledgments of the Creator’s power would be heard. Without the life of God, nature would die. His creative works are dependent on Him. He bestows life-giving properties on all that nature produces. We are to regard the trees laden with fruit as the gift of God, just as much as though He placed the fruit in our hands (MS 114, 1899).

၃၁. ကြည့်ပါ၊ ၎င်းသည် အလွန်ကောင်းသည်။ လူသားကို ဖန်ဆင်းပြီး မြေကြီးပေါ်တွင် အုပ်စိုးသူ အဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်းသည် မြေကြီးပေါ်ရှိ အရာအားလုံး၏ ဖန်ဆင်းမှုကို ပြီးစီးစေခဲ့သည်။ မှတ်တမ်း အရ ဘုရားသခင်သည် မိမိ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို မကြာခဏ သုံးသပ်ပြီး ၎င်းတို့ကို ကောင်း သည်ဟု ကြေညာခဲ့သည် (အခန်းငယ် ၄၊ ၁၀၊ ၁၂၊ ၁၈၊ ၂၁၊ ၂၅)။ ဆဋ္ဌမနေ့၏ အဆုံးတွင် ပြုလုပ်ခဲ့ သော သုံးသပ်မှုသည် ယခင်နေ့များအတွင်း ပြီးစီးခဲ့သော လုပ်ဆောင်မှုအားလုံးကို အကျုံးဝင်ပြီး၊ “ကြည့်ပါ၊ ၎င်းသည် အလွန်ကောင်းသည်” ဟု ဆိုသည်။ အရာအားလုံးသည် ၎င်း၏ မျိုးအလိုက် ပြည့်စုံသည်။ သတ္တဝါတိုင်းသည် ဖန်ဆင်းရှင်က သတ်မှတ်ထားသော ပန်းတိုင်ကို ဖြည့်ဆည်းပြီး၊ ၎င်းကို ဖန်ဆင်းရသည့် ရည်ရွယ်ချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် တပ်ဆင်ပေးထားသည်။ ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းထားသော အရာအားလုံးကို “ကောင်းသည်” ဟူသော ဝေါဟာရဖြင့် သုံးစွဲခြင်း နှင့် လူသားကို ဖန်ဆင်းမှု၏ အထွတ်အထိပ်နှင့် ဂုဏ်အသရေအဖြစ် ဖန်ဆင်းပြီးဆုံးချိန်တွင် “အလွန်” ဟူသော စကားလုံးကို ထပ်ခါတလဲလဲ အလေးပေးအသုံးပြုခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ လက်ထဲမှ မပြည့်စုံသော အရာတစ်စုံတစ်ရာ ထွက်ပေါ်လာခြင်း မရှိကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ဤချီးမွမ်းဖော်ပြချက်သည် အာဒံနှင့် ဧဝတို့၏ သွေးဆောင်မှုအချိန်အတွင်း ပြသခဲ့သော အားနည်း ချက်အတွက် ဖန်ဆင်းမှုတွင် မပြည့်စုံမှုတစ်စုံတစ်ရာ တာဝန်ရှိသည်ဟူသော ဖြစ်နိုင်ခြေကို လုံးဝဖယ်ရှားပေးသည်။

31. Behold, it was very good. The creation of man and his installation as ruler on the earth brought the creation of all earthly things to a close. According to the record God had frequently reviewed His work and pronounced it good (vs. 4, 10, 12, 18, 21, 25). The survey undertaken at the end of the sixth day embraced all works completed during the previous days, “and, behold, it was very good.” Everything was perfect in its kind; every creature met the goal appointed by the Creator, and was equipped to accomplish the purpose for which it was created. The application of the term “good” to everything God had made, and the repetition of the word with the emphasis “very” at the close of creation, with man as its crown and glory, indicate that nothing imperfect had come forth from God’s hand. This expression of admiration entirely excludes the possibility that any imperfection in the creation was responsible for the weakness demonstrated by Adam and Eve during the hour of temptation.

အခန်း ၁ နှင့်ပတ်သက်သော ထပ်လောင်းမှတ်ချက်

additional note on chapter 1

ကမ္ဘာဦး ၁ ၏ အဖွင့်ကျမ်းပိုဒ်သည် ခရစ်ယာန်ခေတ်တစ်လျှောက် ဓမ္မပညာရပ်ဆိုင်ရာ အသိုင်းအဝိုင်းများတွင် ဆွေးနွေးမှုများစွာ၏ အကြောင်းအရာဖြစ်ခဲ့သည်။ အချို့က ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်၏ ခုနစ်ရက်မတိုင်မီ အချိန်ကာလတစ်ခုတွင် ဤရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကမ္ဘာနှင့် ၎င်းပေါ်ရှိ သက်ရှိအားလုံးကို ဖန်ဆင်းခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။

The opening verse of Gen. 1 has been the subject of much discussion in theological circles throughout the Christian Era. Some have held that the verse refers to a creation of this physical world and all life upon it at a moment of time long before the seven days of creation week.

ဤအမြင်ကို ပျက်စီးခြင်းနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်းသီအိုရီဟု ခေါ်သည်။ ၎င်းကို နှစ်ပေါင်းများ စွာ စိတ်ကူးယဉ်ဓမ္မပညာရှင်များက ကိုင်စွဲခဲ့ကြပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဟေဗြဲစကားစု “တိုဟူဝါဘိုဟူ” ဟူသော “ပုံသဏ္ဍာန်မရှိ၊ ဗလာဖြစ်သည်” (အခန်းကြီး ၂) ဟူသော စကားစုထဲသို့ အခန်းကြီး ၁ နှင့် အခန်းကြီး ၂ ကို ခွဲခြားသည့် ကြီးမားသောကာလတစ်ခုရှိသည်ဟူသော အယူအဆကို ထည့်သွင်း ဖတ်ရှုခဲ့ကြသည်။ “တိုဟူဝါဘိုဟူ” ကို “မြေကြီးသည် ပုံသဏ္ဍာန်မရှိရန်နှင့် ဗလာဖြစ်စေခဲ့သည်” ဟူ၍ ဖတ်ရှုခဲ့သည်။ ဤစာသားဖတ်ရှုမှုပေါ်တွင် ၎င်းတို့သည် ကမ္ဘာသည် ဝေးကွာသောအတိတ်ကာ လတစ်ခုတွင် (အခန်းကြီး ၁) ပြီးပြည့်စုံစွာ ဖန်ဆင်းခံခဲ့ရသော်လည်း၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ဘေးဒုက္ခတစ်ခုက ၎င်းပေါ်ရှိ သက်ရှိအားလုံး၏ အရိပ်အယောင်ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး ၎င်း၏မျက်နှာ ပြင်ကို “ပုံသဏ္ဍာန်မရှိ၊ ဗလာ” ဟူသော အခြေအနေသို့ ပြန်လည်လျှော့ချခဲ့သည်ဟူသော အမြင်ကို အားကိုးခဲ့သည်။ ဤအမြင်ကို ကိုင်စွဲသူအများက ထပ်ခါတလဲလဲ ဖန်ဆင်းမှုများရှိခဲ့ပြီး၊ တစ်ခုချင်းစီသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဘေးဒုက္ခဖြင့် လိုက်ပါလာသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ နောက်ဆုံးတွင်၊ မရေတွက်နိုင်သော ကာလများကြာပြီးနောက်၊ ဘုရားသခင်သည် အခန်းကြီး ၂-၃၁ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည့်အတိုင်း ပရမ်းပတာမှ စနစ်တကျဖြစ်အောင် ပြန်လည်တည်ဆောက် ကာ မြေကြီးကို သက်ရှိများဖြင့် ပြည့်စေရန် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

This view is known as the ruin and restoration theory. It has been held for centuries by speculative theologians who have read into the Hebrew expression tohu wabohu, “without form, and void” (v. 2), the idea that a time interval—one of great duration, in fact—separates v. 1 from v. 2. Tohu wabohu has been made to read, “the earth was caused to be without form and void.” Upon this reading of the text they rest the view that the world was created perfect at some moment in the remote past (v. 1), but that an appalling cataclysm obliterated every trace of life upon it and reduced its surface to a state that might be described as “without form, and void.” Many who hold to this view believe that there were repeated creations, each followed by a worldwide cataclysm. Finally, after untold aeons, God proceeded once more to bring order out of the chaos and to fill the earth with life, as recorded in vs. 2–31.

ရာစုနှစ်တစ်ခုကျော်က အမျိုးမျိုးသော ပရိုတက်စတင့်ဘာသာရေးပညာရှင်များသည် ဤအမြင်ကို အားကောင်းစွာ လက်ခံခဲ့ကြပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတွင် မောရှေ၏ ဖန်ဆင်းခြင်းအကြောင်းအရာကို ထိုစဉ်က သိပ္ပံပညာရှင်အချို့က တင်ပြခဲ့သော မြေကြီးသည် ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများ၏ ရှည်လျားသောကာလများကို ဖြတ်သန်းခဲ့သည်ဟူသော အယူအဆနှင့် သဟဇာတဖြစ်အောင် ပေါင်းစပ်နိုင်သည့်နည်းလမ်းကို တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ထင်ခဲ့ကြသည်။ ဤအမြင်သည် အချို့သော အခြေခံဝါဒီများအကြား လူကြိုက်များသည်။ ဤအမြင်အရ၊ မြေကြီး၏မျက်နှာပြင်ကို ဖွဲ့စည်းထား သော အလွှာပုံစံဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသော ကျောက်သားအလွှာများသည် ယူဆထားသော ဘေးဒုက္ခများ အတွင်း စုပုံလာခဲ့သည်ဟုဆိုပြီး၊ ၎င်းတို့တွင် မြှုပ်နှံထားသော ဖိုဆီးလ်များသည် ထိုအချိန်မတိုင်မီ ဤမြေကြီးပေါ်တွင် ရှိခဲ့သော သက်ရှိများ၏ အကြွင်းအကျန်များဖြစ်သည်ဟု ယူဆထားသည်။

More than a century ago various Protestant divines took strong hold of this view, thinking they found in it a means of harmonizing the Mosaic account of creation with the idea then being advanced by certain scientific men, that the earth had passed through long ages of geological change. This view is popular among certain Fundamentalists. According to the view, the stratified layers of rock that compose much of the earth’s surface were deposited during the course of the supposed cataclysms, and the fossils buried in them are presumed to be the remains of life that existed on this earth prior to that time.

အချို့က ဤသီအိုရီတွင် ဘုရားသခင်သည် အခန်းကြီး ၂-၃၁ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်းကို ပြုလုပ်စဉ်၊ ရှိပြီးသား ရုပ်ဝတ္ထုကို အားကိုးခဲ့ရသည်ဟူသော အယူအဆကို ထောက်ခံရန် အငြင်းပွားမှုတစ်ခုကို တွေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်သည် ရုပ်ဝတ္ထုကို ဖြစ်ပေါ်လာစေခဲ့သည်ဆိုသော အချက်ကို လျှော့ချခြင်း၊ သို့မဟုတ် ငြင်းပယ်ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏တန်ခိုးကို ကန့်သတ်လိုကြသည်၊ ထို့ပြင် “မြင်ရသောအရာများသည် ထင်ရှားရှိသောအရာ များမှ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းမဟုတ်” (ဟေဗြဲ ၁၁:၃) ဟူသော အချက်ကိုလည်း လျှော့ချသည်။ ဤသီအိုရီ၏ ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးကို ခေတ်သစ်သမ္မာကျမ်းဘာသာပြန်များစွာတွင် ထင်ဟပ်ထားသည်။

Others find in the theory an argument to support the idea that when God did His creative work recorded in vs. 2–31, He was indebted to pre-existing matter. Thus they would limit His power by minimizing, if not denying, the fact that He brought matter into existence, and “that things which are seen were not made of things which do appear” (Heb. 11:3). Various aspects of the theory have been reflected in a number of modern Bible translations.

“ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း” အမြင်ကို အောက်ပါအကြောင်းများကြောင့် လုံးဝပယ်ရမည်- (၁) ဟေဗြဲစကားလုံး “တိုဟူဝါဘိုဟူ” သည် ပျက်စီးသွားသည်ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ကို မဆောင်ဘဲ၊ စည်းရုံးမှုမရှိသော၊ သက်မဲ့ဖြစ်သော ရုပ်ဝတ္ထု၏ အခြေအနေကို ဖော်ပြသည်။ ထို့ကြောင့် ဤစကားလုံးများအတွက် ပေးထားသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် လုံးဝအာမခံချက်မရှိပေ။ (၂) သမ္မာကျမ်းစာသည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်းသည် “ကမ္ဘာတည်ထောင်ခြင်းမှစ၍ ပြီးစီးခဲ့သည်” (ဟေဗြဲ ၄:၃) ဟု ရှင်းလင်းစွာ သွန်သင်ထားသည်။ (၃) ဤအမြင်သည် ဘုရားသခင်၏ ယခင်ဖန်ဆင်းမှုများ၊ အထူးသဖြင့် လူသားနှင့်ပတ်သက်သော ဖန်ဆင်းမှုများသည် ၎င်းထိန်းချုပ်နိုင် သော အကန့်အသတ်ရှိသော အင်အားများ၏ လည်ပတ်မှုကြောင့် မပြည့်စုံသည့်နှင့် မအောင်မြင် သည့်အရာများဖြစ်သည်ဟူသော မဖြစ်မနေ သစ္စာဖောက်သည့် အယူဝါဒကို ရည်ညွှန်းသည်။ (၄) ၎င်း၏ဆွေးနွေးမှုအဆုံးသို့ လိုက်နာလျှင်၊ ဤအမြင်သည် ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်တွင် ရှိပြီးသား ရုပ်ဝတ္ထုကို အသုံးပြုရန် ဖန်ဆင်းရှင်ကို ကန့်သတ်ထားပြီး၊ ၎င်းကို သဘာဝဥပဒေများအောက်တွင် ထားရှိခြင်းဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာ၏ စိတ်ကူးဉာဏ်နှင့် အခွင့်အာဏာကို အလုံးစုံအားဖြင့် ငြင်းပယ် သည်။ (၅) ဖန်ဆင်းခြင်းရက်သတ္တပတ်၏ ဖြစ်ရပ်များမတိုင်မီ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဖန်ဆင်း မှုများနှင့် ဘေးဒုက္ခများဟူသော အယူအဆသည် သိပ္ပံပညာမှဖြစ်စေ၊ စိတ်ကူးဉာဏ်ဖြင့်ရေးသား ထားသော နှုတ်ကပတ်တော်မှဖြစ်စေ၊ တရားဝင်သက်သေတစ်စုံတစ်ရာမရှိပေ။ ၎င်းသည် မရောစပ်သော စိတ်ကူးယဉ်ထင်မြင်ယူဆချက်ဖြစ်သည်။ (၆) တစ်ဆင့်အနေဖြင့်၊ ဤအမြင်၏ မူလအစနှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုသည် အယူမှားသော ဂိုဏ်းဂဏများ၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ဒဿနိကစိတ်ကူး ယဉ်မှုများနှင့် ညစ်ညမ်းပြီး၊ သဘာဝဝါဒနှင့် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဆိုင်ရာ ဆင်ခြင်တုံတရားဆိုင်ရာ အယူ အဆများဖြင့် သက်ရောက်ထားသည်ဟု ထည့်သွင်းပြောကြားနိုင်သည်။

The “restitution” view must be rejected in its entirety because: (1) The Hebrew words tohu wabohu do not carry the idea of being laid waste, but describe rather an unorganized and lifeless state of matter. The interpretation given to these words is therefore wholly unwarranted. (2) The Scriptures plainly teach that God’s work of creation was “finished from the foundation of the world” (Heb. 4:3). (3) The view implies the blasphemous doctrine that God’s previous attempts at creation, very particularly of man, were imperfect and unsuccessful, because of the operation of forces over which He had only limited control. (4) Followed through to its logical conclusion, the view really denies the inspiration and authority of the Scriptures as a whole, by limiting the Creator to the use of pre-existing matter in the work of creation week and subjecting Him to the laws of nature. (5) The idea of successive creations and catastrophes prior to the events of creation week has in its support not one shred of valid evidence, either from science or from the Inspired Word. It is unadulterated speculation. (6) Incidentally, it might be added that the origin and development of this view are tainted with the pagan philosophical speculations of various heretical sects and tinctured with the rationalistic concepts of naturalism and evolution.

ellen g. white comments

1-31 PP 44-51, 111-116; SR 20-23

1 Ed 134; ML 107; 8T 258

2 CT 530; Ed 134; GC 658

2, 3 COL 415; PK 717

3 GC 211; ML 138

5 Ed 129

11, 12 COL 80; Ed 109; PP 44; TM 243

26 AH 25; CH 19; CS 17; EW 145; MM 221; SR 20; Te 41

26, 27 CH 108; PP 44; Te 11

27 CD 45; CT 11, 32, 61, 67, 434, 438; Ed 15, 17, 20, 130; GC 467; MH 163, 415; ML 126; PK 186; PP 45, 595; Te 91, 276; 2T 347; 3T 50, 139, 568; 4T 91, 247, 327, 416, 438, 456, 522; 5T 311; 6T 127; 8T 263, 327

28 AH 26; PK 682; PP 50

29 CD 81, 92, 310, 322, 373, 380, 395, 396, 401; CH 115, 450; MH 296; ML 132; MM 8, 267, 277; Te 160; 3T 50, 63

31 DA 281; Ed 215; FE 326, 513; MB 99; PP 47; 4T 562; 6T 349; 7T 87

အခန်းကြီး - ၂

အခန်းကြီး ၂

chapter 2

၁. ပထမဆုံး ဥပုသ်နေ့။ ၄. ဖန်ဆင်းခြင်း၏ ပုံစံ။ ၈. ဧဒင်ဥယျာဉ်ကို စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ၎င်း၏ မြစ်ချောင်း။ ၁၇. အသိပညာပင်ကိုသာ တားမြစ်ထားခြင်း။ ၁၉၊ ၂၀. သတ္တဝါများကို အမည်ပေးခြင်း။ ၂၁. မိန်းမကို ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် အိမ်ထောင်ရေး စတင်တည်ထောင်ခြင်း။

1 The first sabbath. 4 The manner of the creation. 8 The planting of the garden of Eden, 10 and the river thereof. 17 The tree of knowledge only forbidden. 19, 20 The naming of the creatures. 21 The making of woman, and institution of marriage.

၁. ပြီးစီးခဲ့သည်။ ဒုတိယအခန်းကြီး၏ ပထမသုံးပိုဒ်နှင့် ပိုဒ် ၄ ၏ တစ်ဝက်သည် ပထမအခန်းကြီး၏ ဖန်ဆင်းခြင်းဇာတ်လမ်း၏ အနှောင့်အယှက်မရှိသော ဆက်လက်ဖြစ်တည်မှုဖြစ်သည်။ ပိုဒ် ၁ သည် အလေးအနက်ပြန်လည်သုံးသပ်ရာတွင်၊ ယခင်ခြောက်ရက်တို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်ကို နောက်ဆက်တွဲ ဥပုသ်နေ့ အနားယူခြင်းနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသည်။ ဘုရားသခင်သည် “သူ၏လုပ်ဆောင်ချက်ကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်” ဟူသောအခါ မပြီးပြတ်သေးသော ကိစ္စများကို မထားခဲ့ပါ (ဟီဘရူး ၄:၃ ကို ကြည့်ပါ)။ “စည်းကြပ်မှု” ဟူသော စကားလုံး ṣaba’ သည် ဤနေရာတွင် ဖန်ဆင်းထားသမျှအရာအားလုံးကို ရည်ညွှန်းသည်။

1. Were finished. The first three verses of the second chapter, and half of v. 4, are actually an unbroken continuation of the creation narrative of the first chapter. Verse 1, in solemn retrospect, links the work of the preceding six days with the Sabbath rest that followed. When God “ended his work” He left no unfinished business (see Heb. 4:3). The word “host,” ṣaba’, here denotes all created things.

၂. သတ္တမနေ့တွင်။ ပိုဒ် ၁ နှင့် ပိုဒ် ၂ အကြား ထင်ရှားသော အခက်အခဲကို ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းမှုများ စွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ပိုဒ် ၁ တွင် ဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်ချက်သည် ဆဋ္ဌမနေ့တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားပြီး၊ ပိုဒ် ၂ တွင် သတ္တမနေ့တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ LXX၊ ဆမာရီတန်နှင့် ဆီးရီယက်ဗားရှင်းများသည် ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် အလွယ်ကူဆုံးနည်းလမ်းကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး၊ ဟီဘရူးစာသားတွင် ပထမဦးစွာ အသုံးပြုထားသော “သတ္တမ” ဟူသော စကားလုံးအစား “ဆဋ္ဌမ” ဟူသော စကားလုံးကို အစားထိုးခဲ့သည်။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများသည် ဤပြောင်းလဲမှုကို သဘောတူပြီး၊ ဟီဘရူးစာသားတွင် “သတ္တမ” ဟူသော စကားလုံးသည် စာရေးသူ၏ အမှားဖြစ် သည်ဟု ယူဆသည်။ သို့သော် ထိုသို့ပြုလုပ်ရာတွင်၊ ၎င်းတို့သည် စာသားဝေဖန်ရေးဆိုင်ရာ ၎င်းတို့ ၏ အခြေခံစည်းမျဉ်းတစ်ခုကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော စာဖတ်နည်း နှစ်ခုအနက် ပိုမိုခက်ခဲသောတစ်ခုသည် မူရင်းဖြစ်လေ့ရှိသည်။ “အဆုံးသတ်ခဲ့သည်”၊ yekal။ ကယ်လ်ဗင်မှစတင်ကာ အချို့သော ပညာရှင်များသည် yekal ကို “ပြီးစီးခဲ့ပြီ” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ သည်၊ ၎င်းသည် သဒ္ဒါအရ ဖြစ်နိုင်သည်။ နောက်ထပ်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်တစ်ခုက ဖန်ဆင်းခြင်း လုပ်ငန်းသည် ဥပုသ်နေ့ကို တည်ထောင်ပြီးမှသာ ပြီးစီးသည်ဟု ယူဆသည်။ ပြီးစီးမှုသည် ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ငန်း၏ ရပ်စဲခြင်းတွင် အနှုတ်လက္ခဏာအားဖြင့် ပါဝင်ပြီး၊ သတ္တမနေ့ကို ကောင်းကြီးပေးခြင်းနှင့် သန့်ရှင်းစေခြင်းတွင် အပြုသဘောဆောင်သည်။ ရပ်စဲခြင်းသည် လုပ်ငန်းပြီးစီးမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။

2. On the seventh day. Various attempts have been made to solve the seeming difficulty between v. 1 and v. 2, the one stating that God’s work was finished on the sixth day, and the other on the seventh day. The LXX, Samaritan, and Syriac versions have chosen the easiest way to solve the problem, by substituting for the word “seventh” of the Hebrew text, where it is first used, the word “sixth.” Some commentators agree with this change, thinking that the word “seventh” of the Hebrew text is a copyist’s error. In doing so, however, they transgress one of their own basic rules of textual criticism, that the more difficult of two possible readings is usually the original one. “Ended,” yekal. Some scholars, beginning with Calvin, have translated yekal as “had finished,” which is grammatically possible. Another interpretation considers the creation work finished only after the institution of the Sabbath day. The completion consisted negatively in the cessation of the work of creation, and positively in the blessing and sanctifying of the seventh day. The cessation itself formed part of the completion of the work.

၂ (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၈-၁၁)။ ခုနစ်ရက်သော စစ်မှန်သောရက်များ။—ခုနစ်ရက်သော အပတ်စဉ်သံသရာသည် အလုပ်အတွက် ခြောက်ရက်နှင့် အနားယူရန် ခုနစ်ရက်မြောက်ရက်ပါဝင်ပြီး၊ ၎င်းသည် ကျမ်းစာသမိုင်းမှတစ်ဆင့် ထိန်းသိမ်းပြီး ဆက်လက်လွှဲပြောင်းလာခဲ့ပြီး၊ ပထမခုနစ်ရက်၏ ကြီးမားသောအချက်မှ ဆင်းသက်လာသည် (၃SG ၉၀)။

2 (Ex. 20:8–11). Seven Literal Days.—The weekly cycle of seven literal days, six for labor, and the seventh for rest, which has been preserved and brought down through Bible history, originated in the great fact of the first seven days (3SG 90).

၎င်းသည် အနားယူတော်မူ၏။ "အနားယူသည်" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ဟေဗြဲကြိယာ "ရှာဘတ်" (shabath) ဆိုသည်မှာ လုပ်အား သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမှုမှ "ရပ်တန့်ခြင်း" ဟု အလင်းပြည့်အဓိပ္ပာယ် ရသည် (ကမ္ဘာဦး ၈:၂၂၊ ယောဘ ၃၂:၁ တို့ကို ကြည့်ပါ)။ လူသားတစ်ဦးသည် မိမိ၏လက်ရာကို စိတ်ကူးထားသည့်အတိုင်း ပြီးစီးအောင်ပြုလုပ်ပြီးနောက် ထိုအရာကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခြင်းမှ ရပ်တန့်သကဲ့သို့၊ ဘုရားသခင်သည်လည်း အသစ်သောအရာများ ဖန်ဆင်းခြင်းမှ ရပ်တန့်ကာ စကြဝဠာဖန်ဆင်းခြင်းကို ပြီးမြောက်စေပြီး "အနားယူတော်မူခြင်း" ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် အနားယူရန် လိုအပ်သောကြောင့် အနားယူခြင်းမဟုတ်ပေ (ဟေရှာယ ၄၀:၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်၏အနားယူခြင်းသည် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း သို့မဟုတ် အားအင်ကုန်ခမ်းခြင်း ၏ ရလဒ်မဟုတ်ဘဲ၊ ယခင်လုပ်ဆောင်မှုများမှ ရပ်တန့်ခြင်းသာဖြစ်သည်။

He rested. The verb “rested,” shabath, means literally “to cease” from labor or activity (see Gen. 8:22; Job 32:1; etc.). As a human artificer completes his work when he has brought it up to his ideal, and thus ceases to work upon it, so in an infinitely higher sense God completed the creation of the world by ceasing to produce anything new, and then “rested.” God did not rest because He needed it (see Isa. 40:28). Therefore God’s rest was the result of neither exhaustion nor fatigue, but a cessation from previous occupation.

ကျမ်းစာတွင် "ညဖြစ်လျှင်၊ နံနက်ဖြစ်လျှင်၊ သတ္တမနေ့" ဟူသော စကားစု မပါရှိသောကြောင့်၊ အချို့ကျမ်းအနက်ဖွင့်ဆရာများက ဘုရားသခင်၏ အနားယူခြင်းကာလသည် ယခင်ရက်ခြောက်ရက်ကဲ့သို့ နာရီ ၂၄ သာမကဘဲ၊ ဆဋ္ဌမဖန်ဆင်းခြင်းနေ့၏ အဆုံးမှစတင်၍ ယနေ့တိုင်အောင် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု အခိုင်အမာဆိုကြသည်။ သို့သော် ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ထိုအမြင်ကို ပယ်ချသည်။ ဘုရားသခင်၏ အနားယူခြင်းသည် သတ္တမနေ့တွင်သာ ဖြစ်ကြောင်း ဘက်လိုက်မှုမရှိသော ဖတ်ရှုသူအား သတိပေးသည့် တစ်ခုတည်းသော ကျမ်းပိုဒ်မဟုတ်ပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆယ်ပါးသီလတွင် ဘုရားသခင်သည် ရက်ခြောက်ရက်အလုပ်လုပ်၍ ဖန်ဆင်းခြင်းအပတ်၏ သတ္တမနေ့တွင် အနားယူကြောင်း ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြထားသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၁)။

Because the expected phrase “evening was, morning was, the seventh day,” does not appear in the Sacred Book, some Bible expositors have claimed that the period of resting did not continue for only 24 hours, like each of the preceding six days, but began at the close of the sixth creation day and is still going on. But this verse refutes such a view. This is not the only text of Scripture that impresses the unbiased reader with the fact that the resting of God took place only during the seventh day, for the Decalogue itself states plainly that God, having worked six days, rested on the seventh day of creation week (Ex. 20:11).

ကျမ်းစာ၏စကားအရ၊ ဖန်ဆင်းခြင်းရက်ခြောက်ရက်သည် သာမန်ကမ္ဘာ့နေ့များဖြစ်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အထောက်အထား မရှိသဖြင့်၊ သတ္တမနေ့ကိုလည်း ထိုနည်းအတိုင်း နားလည်ရမည်။ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့ဥပုသ်နေ့၏ အခြေခံအဖြစ် ဖော်ပြသည့် အခြားကျမ်းပိုဒ်များတွင် (ထွက်မြောက် ရာ ၂၀:၁၁၊ ၃၁:၁၇) ၎င်းကို သာမန်နေ့တစ်ရက်အဖြစ် မှတ်ယူထားသောကြောင့် ပို၍ထင်ရှားသည်။

The six creation days, according to the words of the text, were earthly days of ordinary duration. In the absence of any clear light to the contrary, we must understand the seventh in the same way; and that all the more, because in every passage in which it is mentioned as the foundation of the earthly Sabbath, it is regarded as an ordinary day (Ex. 20:11; 31:17).

၃။ ဘုရားသခင်သည် သတ္တမနေ့ကို ကောင်းချီးပေးတော်မူ၏။ ဤနားနေရက်နှင့်ပတ်သက်သော အဓိပ္ပါယ်နှင့် အရေးပါမှုကို ရှင်းလင်းဖော်ပြထားသည်။ ဤနေရာတွင် သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာသည် သီတင်းတစ်ပတ်လျှင် နားနေရသည့် ဥပုသ်နေ့ကို ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းခြင်းအမှုနှင့် သတ္တမနေ့ တွင် အနားယူခြင်းနှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်ဖော်ပြထားသည်။ ဤအချက်မှာ ဒသမပညတ်တော် (ပညတ်ချက် ၄) တွင်လည်း တွေ့ရသည့်အတိုင်းဖြစ်သည်။ သတ္တမနေ့အား ကောင်းချီးပေးခြင်းသည် ဤနေ့ကို ဘုရားသခင်၏ အထူးကျေးဇူးတော်ခံယူရမည့် နေ့တစ်နေ့အဖြစ်လည်းကောင်း၊ သူ၏ဖန် ဆင်းတော်မူခံသတ္တဝါများအတွက် ကောင်းချီးမင်္ဂလာယူဆောင်လာမည့် နေ့တစ်နေ့အဖြစ်လည်း ကောင်း ကြေညာခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

3. God blessed the seventh day. An explanation of the meaning and importance of this day of rest is added. Here the Sacred Record closely relates the weekly Sabbath to God’s work of creation and His resting on the seventh day, just as the fourth commandment does. The blessing on the seventh day implied that it was thereby declared to be a special object of divine favor and a day that would bring blessing to His creatures.

ထို့ကို သန့်ရှင်းစေတော်မူသည်။ သန့်ရှင်းစေခြင်း၏လုပ်ဆောင်မှုသည် ထိုနေ့ကို သန့်ရှင်းသည်ဟု ကြေညာခြင်း၊ သို့မဟုတ် သန့်ရှင်းသောရည်ရွယ်ချက်များအတွက် သီးသန့်ဖယ်ထားခြင်းတွင် ပါဝင်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သိနာတောင်ကို သန့်ရှင်းစေခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၂၃)၊ သို့မဟုတ် ထိုအချိန်ကာလအတွင်း ဘုရားသခင်၏နေထိုင်ရာအဖြစ် သန့်ရှင်းမှုဖြင့် ပြည့်စုံစေခဲ့ပြီး၊ အာရုန်နှင့်သူ၏သားများကို ယဇ်ပုန်းရောက်ရာအမှုတော်အတွက် သန့်ရှင်းစေခဲ့သည် (ထွက်မြောက် ရာ ၂၉:၄၄)၊ ထို့ပြင် ဂျူဗလီရှစ်နှစ်ကို ဘာသာရေးရည်ရွယ်ချက်အတွက် သန့်ရှင်းစေခဲ့သည် (ဝတ်ပြု ရာကျမ်း ၂၅:၁၀)၊ ဤတွင်လည်း သတ္တမနေ့ကို သန့်ရှင်းစေခဲ့ပြီး၊ ထိုသို့ဖြင့် သန့်ရှင်းသောနေ့အဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။ သတ္တမနေ့ကို ကောင်းကြီးပေးခြင်းနှင့် သန့်ရှင်းသည်ဟု ကြေညာခြင်းသည် လူသားမျိုးနွယ်၏အကျိုးအတွက် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ထိုသူတို့အတွက် ဥပုသ်နေ့ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ သည်။ အပတ်စဉ်သတ္တမနေ့ဥပုသ်ကို ယုဒဘာသာ၏စီရင်ပြဋ္ဌာန်းချက်တစ်ခုအဖြစ် မကြာခဏ ယူဆခဲ့သော်လည်း၊ ဝိညာဉ်ရေးရာမှတ်တမ်းက ပထမဦးဆုံးဣသရေလလူ (ယာကုပ်-ဣသရေ လ၏သားစဉ်မြေးဆက်) မမွေးဖွားမီ နှစ်ထောင်စုနှစ်ကျော်ကတည်းက ၎င်းကို တည်ထောင်ခဲ့သည် ဟု ကြေညာထားသည်။ ထို့ပြင်၊ ယေရှုက “ဥပုသ်နေ့သည် လူသားအတွက် ဖန်ဆင်းခဲ့သည်” (မာကု ၂:၂၇) ဟု ကြေညာခဲ့သည့်စကားရှိပြီး၊ ဤစီရင်ပြဋ္ဌာန်းချက်သည် ယုဒလူများအတွက်သာမဟုတ်ဘဲ လူသားအားလုံးအတွက်လည်း ဖြစ်သည်ဟု ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြသည်။

And sanctified it. The act of sanctification consisted in a declaration that the day was holy, or set apart for holy purposes. As afterward Mt. Sinai was sanctified (Ex. 19:23), or, for the time being, invested with sacredness as the residence of God, and Aaron and his sons were sanctified, or consecrated, to the priestly office (Ex. 29:44), and the year of jubilee was sanctified, or devoted, to the purpose of religion (Lev. 25:10), so here the seventh day was sanctified, and as such proclaimed to be a holy day. This act of blessing the seventh day and declaring it holy was done in the interest of the human race, for whose benefit the Sabbath day was instituted. The weekly seventh-day Sabbath has frequently been considered an institution of the Jewish dispensation, but the Inspired Record declares that it was instituted more than two millenniums before the first Israelite (a descendant of Jacob-Israel) was born. We have, furthermore, the word of Jesus declaring, “The sabbath was made for man” (Mark 2:27), which indicates clearly that this institution was not ordained for the Jews only but for all mankind as well.

အကြောင်းမူကား ၎င်းတွင် သူသည် အနားယူခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် လူသားအား သတ္တမနေ့ တွင် အနားယူရန် အမိန့်ပေးရန် ဤထက်ပိုမိုမြင့်မားသောအကြောင်းပြချက်မရှိနိုင်ပေ၊ အကြောင်း မှာ ထိုသို့အနားယူခြင်းဖြင့် လူသားသည် သူ၏ဖန်ဆင်းရှင်၏ မေတ္တာနှင့်ကောင်းမြတ်မှုကို ဆင်ခြင် သုံးသပ်ရန် အခွင့်အလမ်းရရှိပြီး၊ ထိုသို့ဖြင့် သူနှင့်တူညီလာနိုင်သည်။ ဘုရားသခင်သည် ခြောက် ရက်လုံး လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး သတ္တမနေ့တွင် အနားယူခဲ့သလို၊ လူသားသည်လည်း ခြောက်ရက်လုံး အလုပ်လုပ်ပြီး သတ္တမနေ့တွင် အနားယူသင့်သည်။ ဤအပတ်စဉ်ဥပုသ်သည် ဖန်ဆင်းရှင် ဘုရားသခင်က လူသားအား ပေးထားသော ဘုရားသခင်၄င်း၏စီရင်ပြဋ္ဌာန်းချက်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ လိုက်နာမှုကို ဥပဒေပေးသူဘုရားသခင်က တောင်းဆိုထားသည်။ ထို့ကြောင့် လူသားအနေဖြင့် ဤသန့်ရှင်းသောအချိန်၏ တစိတ်တပိုင်း သို့မဟုတ် အားလုံးကို ဖယ်ထားခြင်းသည် ဘုရားသခင် အား မနာခံခြင်းနှင့် လူသားစွမ်းအားနှင့် အချိန်၏ မူလပိုင်ရှင်ဖြစ်သော ဘုရားသခင်ကို ခိုးယူခြင်း အတွက် အပြစ်ရှိသည်ဟု ယူဆသည်။ ဘုရားသခင်က ခန့်အပ်ထားသော စီရင်ပြဋ္ဌာန်းချက်တစ်ခု အနေဖြင့် ဥပုသ်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ဂုဏ်ပြုမှုနှင့် လေးစားမှုထိုက်တန်သည်။ ဤအရာကို ပေးအပ်ရန် ပေါ့ဆမှုသည် ဘုရားသခင်က အပြစ်အဖြစ် မှတ်ယူသည်။

Because that in it he had rested. God could have had no higher reason for enjoining upon man rest on the seventh day than that by so resting man might enjoy the opportunity of reflecting upon the love and goodness of his Creator, and so become like Him. As God worked through six days and rested on the seventh, so man should toil through six days and rest on the seventh. This weekly Sabbath is a divine institution given to man by God, the Creator, and its observance is required by God, the Lawgiver. For man, therefore, to withhold any part or all of this holy time is to be guilty of disobedience against God and robbery of God as the original proprietor of man’s powers and of his time. As an institution of God’s appointing, the Sabbath deserves our honor and esteem. Neglect to render this, God counts a sin.

ဥပုသ်သည် သာမန်ခန္ဓာကိုယ်အလုပ်မှ ရှောင်ကြဉ်ရန်နှင့် စိတ်နှလုံးကို သန့်ရှင်းသောအရာများ အတွက် မြှုပ်နှံရန် တောင်းဆိုသည်။ ဣသရေလလူမျိုးများကို ၎င်းကို သန့်ရှင်းသောစည်းဝေးပွဲများ အတွက် အသုံးပြုရန် ဆုံးမခဲ့သည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၂၃:၃)။ ခရစ်ယာန်ကျမ်းများက ခရစ်တော်နှင့် တမန်တော်များက ၎င်းကို ထိုသို့အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း သက်သေပြပြီး (လုကာ ၄:၁၆; တမန်တော် ၁၇:၂; ၁၈:၄; စသည်)၊ ခရစ်တော်၏ ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ ဓမ္မအမှုပြီးဆုံးပြီးနောက် ခရစ်ယာန်များက ၎င်းကို ဆက်လက်လိုက်နာသင့်သည်ဟု (မဿဲ ၂၄:၂၀) ဖော်ပြသည်။

The Sabbath calls for abstention from common bodily labor and for the devotion of mind and heart to holy things. The Israelites were admonished to use it for holy convocations (Lev. 23:3). The Gospels attest that it was so used by Christ and the apostles (Luke 4:16; Acts 17:2; 18:4; etc.), and that it should continue to be observed by Christians after the completion of Christ’s earthly ministry (Matt. 24:20).

ဥပုသ်သည် ကမ္ဘာသစ်တွင် ဝတ်ပြုရာနေ့အဖြစ် ဆက်လက်ကျင်းပမည်ဖြစ်သည် (ဟေရှာယ ၆၆:၂၃) ဟူသောအချက်သည် ဘုရားသခင်က ၎င်း၏လိုက်နာမှုကို အခြားနေ့သို့ ပြောင်းလဲရန် ဘယ်သောအခါမှ ရည်ရွယ်မထားကြောင်း ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြသည်။ အပတ်စဉ်ဥပုသ်နေ့သည် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ အမှတ်တရဖြစ်ပြီး၊ လူသားအား အပတ်တိုင်း ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုစွမ်းအားနှင့် ကရုဏာတော်ရှိသော ဖန်ဆင်းရှင်နှင့် ထောက်ပံ့ပေးသူထံ သူအကြွေးတင်နေသည်များကို သတိပေးသည်။ ဥပုသ်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းသည် ဖန်ဆင်းရှင်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ မမှန်ကန်သော သီအိုရီများအားလုံးအတွက် တံခါးကို ကျယ်ပြန့်စွာ ဖွင့်ပေးသည်။ “၎င်းသည် သူ၏တည်ရှိမှုကို အဆက်မပြတ်သက်သေပြပြီး၊ သူ၏ ကြီးမြတ်မှု၊ ဉာဏ်ပညာ၊ နှင့် မေတ္တာကို သတိပေးသည်။ ဥပုသ်ကို အမြဲသန့်ရှင်းစွာ လိုက်နာထားခဲ့လျှင်၊ ဘုရားမရှိသူ သို့မဟုတ် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူ တစ်ဦးတစ်ယောက်မှ ဘယ်သောအခါမှ ရှိလာမည်မဟုတ်ပေ” (PP ၃၃၆)။

The fact that the Sabbath will still be celebrated in the new earth as a day of worship (Isa. 66:23) is a clear indication that God never intended to have its observance transferred to another day. The weekly Sabbath day is the memorial of creation, reminding man each week of God’s creative power and of how much he owes to a merciful Creator and Provider. A rejection of the Sabbath is a rejection of the Creator, and opens wide the door for all manner of false theories. “It is a constant witness to His existence and a reminder of His greatness, His wisdom, and His love. Had the Sabbath always been sacredly observed, there could never have been an atheist or an idolater” (PP 336).

၄။ ဤသည်များသည် မျိုးဆက်များဖြစ်သည်။ “မျိုးဆက်များ” ဟူသော တိုလီဒို့ထ် သည် လူတစ်ဦး ၏ မိသားစုသမိုင်းကို၊ ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်း၏ သားများမွေးဖွားခြင်းကို ရည်ညွှန်းရန် ပုံမှန်အသုံးပြု သည် (အခန်းကြီး ၅:၁၊ ၆:၉၊ ၁၁:၁၀ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။ ဤတွင် ဤစကားလုံးသည် လူသား ဆက်ဆံရေးမှလွဲ၍ အခြားအရာအတွက်၊ ဆိုလိုသည်မှာ “ကောင်းကင်နှင့် မြေကြီး” အတွက် အသုံးပြုသည့် တစ်ခုတည်းသော ဥပမာဖြစ်သည်၊ ၎င်းသည် အခန်းကြီး ၁:၁ နှင့် ၂:၁ ကို သတိရစေ သည့် စကားစုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤစကားလုံးနှင့်ပတ်သက်၍ ဂျူးအင်စိုက်ကလိုပီးဒီးယား က “မျိုးဆက်များ” သည် “၎င်းတို့၏ ထုတ်လုပ်မှု၏ သမိုင်း သို့မဟုတ် မှတ်တမ်း” ကို မှန်ကန်စွာ ရည်ညွှန်းသည်ဟု ဖော်ပြသည်။ “ကောင်းကင်နှင့် မြေကြီး၏ ဖန်ဆင်းမှုလုပ်ငန်းစဉ်ကို အခန်းကြီး ၂:၄ တွင် မျိုးရိုးသမိုင်းအဖြစ် ရှုမြင်သည်” (ဆောင်းပါး “မျိုးဆက်”)။ “တစ်နေ့စီသည် မျိုးဆက် တစ်ခုဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ထိုနေ့တွင် ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏ လက်ရာအသစ်တစ် ခုခုကို ဖန်ဆင်းခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်” (PP ၁၁၂)။

4. These are the generations. The word “generations,” toledoth, is usually used in reference to a man’s family history, that is, to the birth of his sons (see chs. 5:1; 6:9; 11:10; etc.). Here occurs the only instance where this word is used of other than human relationships, that is, of “the heavens and of the earth,” a phrase that is reminiscent of chs. 1:1 and 2:1. One commentator suggests that “generations” refers properly to “the history or account of their production.” The Jewish Encyclopedia says with reference to this word: “The process of creation of heavens and earth is viewed in ch. 2:4 as a genealogical history” (art. “Generation”). “Each day was called a generation, because that in it God generated, or produced, some new portion of His work” (PP 112).

၎င်းတို့ ဖန်ဆင်းခံရသည့်အခါ။ ဤသို့ဖြင့် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁:၁ ဖြင့် စတင်ခဲ့သော ဖန်ဆင်းမှုဇာတ် လမ်းသည် ပြီးဆုံးသည်။ ဤစကားလုံးများကို နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘဟိဘာရီအာမ်မှ ဘာသာပြန်ဆိုထားခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို တစ်ခါတစ်ရံပြုလုပ်ခဲ့ သည့်အတိုင်း “၎င်းတို့ ဖန်ဆင်းခံရပြီးနောက်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုမထားသင့်ပါ။ “၎င်းတို့၏ ဖန်ဆင်းမှုတွင်” ဟု စာသားအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ “ဤသည်များသည် မျိုးဆက်များဖြစ်သည်” စသည်တို့ဖြင့် စုစုပေါင်းစကားစုကို “ဤသည်မှာ ကောင်းကင်နှင့် မြေကြီး၏ မူလသမိုင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ ဖန်ဆင်းခံရသည့်အတိုင်း” ဟု အကောင်းဆုံး ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်သည်။

When they were created. Thus closes the creation narrative that began with Gen. 1:1, These words have been interpreted in various ways. They are a translation from behibare’am, which should not be translated “after they were created,” as has sometimes been done. Meaning literally, “in their creation,” the whole clause, “these are the generations,” etc., is best rendered, “This is the history of the origin of the heavens and the earth as they were created.”

ထိုနေ့၌။ ဤစကားလုံးများသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၂ ၏ မှတ်တမ်းကို မိတ်ဆက်ပေးသည်။ အခန်းကြီး ၂:၄ မှ ၃:၂၄ ကို အခန်းကြီး ၁:၁ မှ ၂:၄ ထက် နောက်ကျသော အချိန်တွင် မတူညီသော ရေးသားသူ တစ်ဦးမှ လာသည့် ဒုတိယမြောက် ဖန်ဆင်းမှုမှတ်တမ်းအဖြစ် မှတ်ယူရန် မှတ်ချက်ပေးသူများစွာ သဘောထားကြသည်။ ဤမမှန်ကန်သော သီအိုရီအကြောင်းကို ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ နိဒါန်းတွင် ကြည့် ပါ။ အကြောင်းအရာများကို လေ့လာခြင်းဖြင့် အခန်းကြီး ၂ သည် ယခင်အခန်းကြီး၏ ဖန်ဆင်းမှု ဇာတ်လမ်း၏ နောက်ထပ်ဗားရှင်းတစ်ခုအဖြစ် မည်သို့မျှ မှတ်ယူ၍မရသည်မှာ ရှင်းလင်းသည်။ ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အာဒံနှင့် ဧဝတို့ကို ဧဒင်ဥယျာဉ်တွင် အိမ်တွင်ထားရန်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းမှုဇာတ်လမ်းနှင့် မသက်ဆိုင်သော နောက်ထပ်အချက်အလက်များကို ပေးခြင်းဖြင့် ဤသို့ပြု လုပ်သည်။ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းပြီးနောက်ရှိသော ဧဒင်အိမ်၏ ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။ ဤအချက် အလက်မရှိပါက၊ ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ ဧဒင်အခြေအနေ၏ ကျွန်ုပ်တို့၏ မှတ်တမ်းသည် အလွန်မပြည့် စုံရုံသာမက၊ အခန်းကြီး ၃ ရှိ လူသား၏ ပြိုလဲခြင်းဖြစ်ရပ်များသည် နားလည်ရန် ခဲယဉ်းလိမ့်မည်။ ဤအခန်းကြီး (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၂) တွင် လူသားဖန်ဆင်းမှုဆိုင်ရာ နောက်ထပ်အသေးစိတ်အချက် အလက်များ၊ ၎င်း၏ ဧဒင်အိမ်၏ ဖော်ပြချက်၊ ဘုရားသခင်အပေါ် ၎င်း၏ သစ္စာစောင့်သိမှု သို့မဟုတ် ၎င်း၏ အိမ်အပေါ် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးစမ်းသပ်မှု၊ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုလက်ရာများကို အုပ်ချုပ်ရန် ၎င်း၏ ဉာဏ်ရည်စမ်းသပ်မှု သို့မဟုတ် ဉာဏ်ရည်ဆိုင်ရာ အရည်အချင်းများ၊ နှင့် ပထမအိမ် တည်ထောင်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော အခြေအနေများ ပါဝင် သည်။

In the day. These words introduce the account of Gen. 2. Many commentators are inclined to consider chs. 2:4 to 3:24 as a second and different creation record originating from another pen at a later time than that of chs. 1:1 to 2:4. Regarding this untenable theory see the Introduction to Genesis. A study of the contents makes it clear that ch. 2 can in no sense be considered another version of the creation narrative of the preceding chapter. Its purpose is to place Adam and Eve at home in the Garden of Eden, and this it does by providing additional information, most of which does not properly belong with the creation story as such. It is descriptive of the Eden home after it had been created. Without this information, not only would our account of this earth in its Edenic state be sadly incomplete, but the events of Gen. 3—the Fall of man—would hardly be intelligible. This chapter (Gen. 2) includes further details on the creation of man, a description of his Eden home, the test of his allegiance to God, or moral right to his home, the test of his intelligence, or mental qualifications for ruling over the created works of God, and circumstances surrounding the establishment of the first home.

၅. အပင်တိုင်း။ အခန်းငယ် ၄ မှ ၆ သည် ဖန်ဆင်းခုနစ်ရက်မြောက်နေ့တွင် လူသားကို ဖန်ဆင်းခြင်း မပြုမီ မြေကြီး၏ မျက်နှာပြင်၏ အသွင်အပြင်၊ အထူးသဖြင့် သစ်ပင်ပန်းမန်များနှင့် ပတ်သက်၍ အကျဉ်းချုံးဖော်ပြခြင်းဖြင့် အခန်းငယ် ၇ တွင် လူသားဖန်ဆင်းခြင်းကို ကြိုတင်ဖော်ပြထားသည်။ ဤနေရာတွင် ပရဒိသုဘုံရှိပြီး၊ “မြေကြီးကို စိုက်ပျိုးရန်” တစ်စုံတစ်ယောက် မရှိခြင်းမှလွဲ၍ ပြည့်စုံ သည်။ သဘာဝတရားအားလုံးသည် ၎င်း၏ဘုရင်ပေါ်ထွက်လာရန် မျှော်လင့်စောင့်စားနေသည့် အလား တက်ကြွစွာရှိနေသည်၊ တူရိယာများအားလုံး ညှိထားပြီးဖြစ်သော ဆင်ဖိုနီတူရိယာအဖွဲ့ သားများသည် ၎င်းတို့၏ ဦးဆောင်သူရောက်ရှိလာရန် စောင့်ဆိုင်းနေသည့်အလားပင်။

5. Every plant. Verses 4–6 anticipate the creation of man in v. 7 by describing briefly the appearance of the surface of the earth, particularly with respect to vegetation, just prior to the time when he was brought into being upon the sixth day of creation week. Here was Paradise, perfect except for the presence of someone “to till the ground.” All nature, vibrant as it were with expectancy, awaits the appearance of its king, just as the members of a symphony orchestra, instruments all in tune, await the coming of their conductor.

၆. မြူခိုး။ “မြူခိုး” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံး ’ed သည် အဓိပ္ပာယ်အနည်းငယ် မရေရာသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ဤကျမ်းပိုဒ်အပြင် ယောဘ ၃၆:၂၇ တွင်သာ တွေ့ရပြီး အခြားနေရာတွင် မတွေ့ရပေ။ ပညာရှင်များက ၎င်းကို အာရှုရိယံစကားလုံး edû “ရေလွှမ်းမိုးမှု” နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကာ ဤအဓိပ္ပာယ်ကို ကျမ်းစာပိုဒ်နှစ်ခုစလုံးတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။ သို့သော် “ရေလွှမ်းမိုးမှု” ဟူသော စကားလုံးသည် ဤပိုဒ်နှစ်ခုစလုံး၏ အကြောင်းအရာနှင့် မကိုက်ညီသော်လည်း၊ “မြူခိုး” သို့မဟုတ် “အငွေ့” ဟူသော စကားလုံးသည် နှစ်ခုစလုံးတွင် သဘာဝကျသည်။ ရှေးဟောင်းဘာသာ ပြန်များသည် ဤစကားလုံးကို များသောအားဖြင့် “စမ်းချောင်း” ဟု ဘာသာပြန်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့က ၎င်းကို နားမလည်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ စမ်းချောင်းတစ်ခုတည်းဖြင့် မြေကြီးတစ်ခုလုံးကို ရေလောင်းနိုင်မည်ဟူသော ဖြစ်နိုင်ခြင်းမရှိမှုသည် “စမ်းချောင်း” သည် ’ed ၏ မဖြစ်နိုင်သော ဘာသာပြန်ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားစေသည်။ “မြူခိုး” သည် အကောင်းဆုံး ဘာသာပြန်ဖြစ်ပုံရပြီး၊ ဤဖြစ်ရပ်တွင် “မြူခိုး” ကို “ရွှမ်းရည်” နှင့် တူညီသည်ဟု ယူဆနိုင်သည် (PP ၉၆)။

6. A mist. The Hebrew word translated “mist,” ’ed, is of somewhat doubtful meaning, because outside of this text it occurs only in Job 36:27. Scholars have compared it with the Assyrian edû, “flood,” and applied this meaning to the two Biblical passages where it occurs. But the word “flood” does not fit the context of either of these texts, whereas the word “mist” or “vapor” makes good sense in both instances. Ancient translations usually rendered the word “spring,” which rendering reveals that they did not understand it. The improbability that one spring could have watered the earth plainly shows that “spring” cannot be the right translation of ’ed. “Mist” seems to be the best translation, and in this instance we may think of “mist” as synonymous with “dew” (PP 96).

နိုဧခေတ်က လူများသည် ကောင်းကင်မှမိုးရေကျလာပြီး ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြင့် ဤမြေကြီးကို ဖျက်ဆီး နိုင်သည်ဟူသော အယူအဆကို ပြက်ယယ်ပြုခဲ့ပြီး၊ နိုဧသည် “မမြင်ရသေးသော အရာများကို” ယုံကြည်သည့်အတွက် ချီးမွမ်းခံရသည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၇)။ ၎င်းသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ မိုးရေသည် မသိခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြသည် (PP ၉၆၊ ၉၇ ကိုကြည့်ပါ)။ နိုဧ၏ ယုံကြည်ခြင်းမျက်လုံးသာလျှင် ကောင်းကင်မှ ရေကျလာပြီး သူတည်ဆောက်ထားသော သင်္ဘောထဲတွင် ခိုလှုံရာမရှာသူ သက်ရှိ အားလုံးကို နစ်မြှုပ်စေနိုင်သည်ကို ပုံဖော်နိုင်ခဲ့သည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုအပြီးတွင် သက်တံကို ဖွဲ့စည်း ခဲ့ပြီး (ကမ္ဘာဦး ၉:၁၃-၁၆)၊ ယခင်က ၎င်းမရှိခဲ့ဟန်ရှိသည်မှာ၊ ထိုဖြစ်ရပ်မတိုင်မီ မိုးရေမရှိခဲ့ကြောင်း ထပ်မံအလေးပေးညွှန်ပြသည်။

The fact that the people of Noah’s time scoffed at the idea that rain from heaven could bring destruction to this earth in the Deluge, and that Noah is praised for believing “things not seen as yet” (Heb. 11:7), indicates that rain was unknown to the antediluvians (see PP 96, 97). Only Noah’s eye of faith could picture water falling from heaven and drowning all living beings who would not seek refuge in the ark he built. The fact that the rainbow was instituted after the Flood (Gen. 9:13–16), and seems not to have existed earlier, lends additional weight to the observation that rain had been unknown prior to that event.

၇။ ဘုရားသခင်သည် လူကို ဖန်ဆင်းတော်မူသည်။ အာဒံ၏ ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော အရေးကြီးသော အသေးစိတ်အချက်များကို ထပ်လောင်းဖော်ပြထားသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘုရားသခင်၏ အလုပ်ရုံသို့ တစေ့တစောင်းကြည့်ရှုခွင့်ရသည့်နည်းတူ၊ ၎င်း၏ လက်တော်ဖြင့် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ဆောင်မှုကို ကြည့်ရှုနိုင်သည်။ “ဖန်ဆင်းသည်” ဟူသော စကားလုံး “ယာဆာ” သည် ဘုရားသခင်၏ အကြံအစည်နှင့် ပုံသဏ္ဍာန်နှင့် အသွင်အပြင်တွင် ကိုက်ညီသော ပုံစံတစ်ခုအဖြစ် ပုံဖော်ခြင်းနှင့် ဖန်တီးခြင်းလုပ်ဆောင်မှုကို ဆိုလိုသည်။ ဤစကားလုံးကို အိုးချပ်သမား၏ လုပ်ဆောင်မှုကို ဖော်ပြရာတွင် (ဟေရှာယ ၂၉:၁၆၊ ၄၉:၅ စသည်)၊ ရွှေသမားများက ရုပ်တုများကို ဖန်တီးရာတွင် (ဟေရှာယ ၄၄:၉၊ ဟဗက္ကုတ် ၂:၁၈)၊ နှင့် ဘုရားသခင်သည် အမျိုးမျိုးသော အရာများကို ဖန်တီးရာတွင်၊ အထူးသဖြင့် အလင်းရောင် (ဟေရှာယ ၄၅:၇)၊ လူ့မျက်လုံး (ဆာလံ ၉၄:၉)၊ နှလုံး (ဆာလံ ၃၃:၁၅)၊ နှင့် ရာသီများ (ဆာလံ ၇၄:၁၇) ကို ဖန်တီးသည့်အခါ အသုံးပြုသည်။

7. God formed man. Additional important details about Adam’s creation are given. We are allowed to peer, as it were, into the workshop of God and to watch His hand performing the mysterious act of creation. The word “to form,” yaṣar, implies an act of molding and fashioning into a form corresponding in design and appearance to the divine plan. The word is used in describing the activity of the potter (Isa. 29:16; 49:5; etc.), of the goldsmith fashioning idols (Isa. 44:9; Hab. 2:18), and of God, who fashions various things, among others, the light (Isa. 45:7), the human eye (Ps. 94:9), the heart (Ps. 33:15), and the seasons (Ps. 74:17).

မြေကြီး၏ ဖုန်မှုန့်မှ။ လူသားသည် မြေကြီးမှရရှိသော ပစ္စည်းများ၊ မြေကြီး၏ ဓာတ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်း ထားသည်မှာ သိပ္ပံပညာဖြင့် အတည်ပြုထားသည်။ လူသားခန္ဓာကိုယ်သည် သေဆုံးပြီးနောက် ပြိုကွဲ သွားခြင်းသည် ဤအချက်ကို သက်သေထူသည်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို ဖွဲ့စည်းထားသော အဓိကဓာတ် များမှာ အောက်ဆီဂျင်၊ ကာဗွန်၊ ဟိုက်ဒရိုဂျင်၊ နှင့် နိုက်ထရိုဂျင်တို့ဖြစ်သည်။ အခြားဓာတ်များစွာ သည် ပမာဏအနည်းငယ်ဖြင့် ရှိနေသည်။ လူသားသည် “မြေကြီး၏ ဖုန်မှုန့်မှ” ဖန်ဆင်းခံရသည်မှာ မှန်ကန်သည်၊ ထို့ပြင် ၎င်းသည် ၎င်းယူဆောင်လာခဲ့ရာ “မြေကြီးသို့” ပြန်လည်ရောက်ရှိမည်ဖြစ် သည် (ဒေသာဖြစ်စဉ် ၁၂:၇)။

Of the dust of the ground. That man is composed of materials derived from the ground, the elements of the earth, is confirmed by science. Decomposition of the human body after death bears witness to the same fact. The major elements making up the human body are oxygen, carbon, hydrogen, and nitrogen. Many others exist in smaller proportions. How true that man was made of “the dust of the ground,” and also that he shall “return to the earth” whence he was taken (Eccl. 12:7).

အသက်ရှူခြင်း။ “အသက်ရှူခြင်း” ဟူသော “နှံရှမာဟ်”။ သက်ရှိအားလုံး၏ အရင်းအမြစ်မှ အသက်ပေးသော မူလတရားသည် အာဒံ၏ သက်မဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ အသက် မီးပွားကို ၎င်း၏ခန္ဓာကိုယ်သို့ လွှဲပြောင်းပေးသည့် ကြားခံအနေဖြင့် ဘုရားသခင်၏ “အသက်ရှူ ခြင်း” ဟုဆိုသည်။ ယောဘ ၃၃:၄ တွင် “အနန္တတန်ခိုးရှင်၏ အသက်ရှူခြင်း [နှံရှမာဟ်] သည် ငါ့အား အသက်ပေးခဲ့သည်” ဟူသော တူညီသော အတွေးကို တွေ့ရသည်။ လူသားအား ပေးအပ်သော “အသက်ရှူခြင်း” သည် ၎င်း၏အသက်နှင့် ညီမျှသည်၊ ၎င်းသည် အသက်ပင်ဖြစ်သည် (ဟေရှာယ ၂:၂၂)။ သေဆုံးချိန်တွင် ၎င်းတွင် “အသက်ရှူခြင်း [နှံရှမာဟ်၊ အသက်] မကျန်ရစ်တော့ပေ” (၁ ဘုရင်ခံ ၁၇:၁၇)။ လူသားထဲရှိ ဤ“အသက်ရှူခြင်း” သည် တိရစ္ဆာန်များထဲရှိ “အသက်ရှူခြင်း” နှင့် မည်သည့်နည်းဖြင့်မျှ ကွဲပြားခြင်းမရှိပေ၊ အကြောင်းမှာ အားလုံးသည် ၎င်းတို့၏ အသက်ကို ဘုရားသခင်ထံမှ ရရှိကြသည် (ကမ္ဘာဦး ၇:၂၁၊ ၂၂၊ ဒေသာဖြစ်စဉ် ၃:၁၉)။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် စိတ်နှင့် ဉာဏ်ရည်မဟုတ်ပေ။

The breath of life. “Breath,” neshamah. From the Source of all life the life-giving principle entered the lifeless body of Adam. The agency by which the spark of life was transferred to his body is said to be the “breath” of God. The same thought appears in Job 33:4, “The breath [neshamah] of the almighty hath given me life.” Imparted to man, the “breath” is equivalent to his life; it is life itself (Isa. 2:22). At death there is “no breath [neshamah, life] left in him” (1 Kings 17:17). This “breath of life” in man differs in no way from the “breath of life” in animals, for all receive their life from God (Gen. 7:21, 22; Eccl. 3:19). It cannot therefore be the mind or intelligence.

သက်ရှိဝိညာဉ်။ လူသားသည် သက်မဲ့ပုံသဏ္ဍာန်ထဲသို့ ဤဘုရားသခင်၏ “အသက်ရှူခြင်း”၊ “နှံရှမာဟ်”၊ အသက်ကို သွင်းပေးခံရသောအခါ၊ လူသည် သက်ရှိ “ဝိညာဉ်”၊ “နဖှေ့ရှ်” ဖြစ်လာသည်။ “နဖှေ့ရှ်” ဟူသော စကားလုံးသည် အဓိပ္ပာယ်အမျိုးမျိုးရှိသည်- (၁) အသက်ရှူခြင်း (ယောဘ ၄၁:၂၁)၊ (၂) အသက် (၁ ဘုရင်ခံ ၁၇:၂၁၊ ၂ ရှမွေလ ၁၈:၁၃ စသည်)၊ (၃) ခံစားမှုများ၏ နေရာဖြစ် သော နှလုံး (ကမ္ဘာဦး ၃၄:၃၊ ရှောလမုန်၏ သီချင်း ၁:၇ စသည်)၊ (၄) သက်ရှိသတ္တဝါ (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၅၊ ၃၆:၆၊ ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၄:၂ စသည်)၊ နှင့် (၅) ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနာမ်စားများကို အလေးပေးရန် (ဆာလံ ၃:၂၊ ၁ ရှမွေလ ၁၈:၁ စသည်)။ “နဖှေ့ရှ်” သည် ဘုရားသခင်က ဖန်ဆင်းထားသည် (ယေရမိ ၃၈:၁၆)၊ သေနိုင်သည် (တရားသူကြီး ၁၆:၃၀)၊ သတ်ခံရနိုင်သည် (တောလည်ရာကျမ်း ၃၁:၁၉)၊ စားခံရသည် (ဥပမာအားဖြင့်၊ ယေဇကျေလ ၂၂:၂၅)၊ ရွေးနှုတ်ခံရနိုင်သည် (ဆာလံ ၃၄:၂၂)၊ နှင့် ပြန်လည်အားဖြည့် ခံရနိုင်သည် (ဆာလံ ၁၉:၇၊ ဟေဗြဲ) ဟူသော အချက်ကို သတိပြုပါ။ ဤအရာများထဲမှ တစ်ခုမျှ ဝိညာဉ်၊ “ရွှတ်” နှင့် မသက်ဆိုင်ပေ၊ ၎င်းသည် ဤနှစ်ခုအကြား ကြီးမားသော ကွာခြားမှုကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။ အထက်တွင် စစ်တမ်းကောက်ယူမှုမှ ထင်ရှားသည်မှာ၊ အခန်းကြီး ၂:၇ ၏ “နဖှေ့ရှ်” ကို ဘုရားသခင်ဘုရားရှင်၏ ဘာသာပြန်ကျမ်းတွင် “ဝိညာဉ်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည် မှာ၊ လူထုက အသုံးများသော “မသေနိုင်သော ဝိညာဉ်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ကို ရည်ညွှန်းပါက မသင့် လျော်ပေ။ ဤအယူအဆသည် လူကြိုက်များသော်လည်း၊ သမ္မာကျမ်းစာနှင့် လုံးဝသွေဖည်နေ သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်ကို မှန်ကန်စွာ ဘာသာပြန်ဆိုပါက- “လူသည် သက်ရှိသတ္တဝါဖြစ်လာသည်” (RSV)။ “ဝိညာဉ်” သည် “သတ္တဝါ” နှင့် တူညီသည်ဟု ယူဆသောအခါ၊ ဤစာသားတွင် “နဖှေ့ရှ်” ၏ သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ကို ရရှိသည်။

A living soul. When the lifeless form of man was infused with this divine “breath,” neshamah, of life, man became a living “soul,” nephesh. The word nephesh has a variety of meanings: (1) breath (Job 41:21), (2) life (1 Kings 17:21; 2 Sam. 18:13; etc.), (3) heart as the seat of affections (Gen. 34:3; S. of Sol. 1:7; etc.), (4) living being (Gen. 12:5; 36:6; Lev. 4:2; etc.), and (5) for emphasizing the personal pronouns (Ps. 3:2; 1 Sam. 18:1; etc.). Note that the nephesh is made by God (Jer. 38:16), and can die (Judges 16:30), be killed (Num. 31:19), be eaten (metaphorically, Eze. 22:25), be redeemed (Ps. 34:22), and be refreshed (Ps. 19:7, Heb.). None of this applies to the spirit, ruach, indicating clearly the great difference between the two terms. It is obvious from the above survey that the translation “soul” given by the KJV to the nephesh of ch. 2:7 is not appropriate, if the commonly used expression “immortal soul” be implied. Although popular, this concept is completely foreign to the Bible. This passage may rightly be translated: “Man became a living being” (RSV). When “soul” is considered synonymous with “being,” we gain the Scriptural meaning of nephesh in this text.

၇ (၁ ကောရိန္သု ၃:၉; တမန်တော် ၁၇:၂၈)။ ဘုရားသခင်၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်ရှိ လူသား။—လူသား၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခန္ဓာကိုယ်သည် ဘုရားသခင်၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် ရှိသည်။ ၎င်းသည် စတင်လည်ပတ်ပြီး ကိုယ်တိုင်လည်ပတ်ရမည့် နာရီတစ်ခုနှင့် မတူပါ။ နှလုံးခုန်သံ၊ သွေးခုန်နှုန်းတစ်ခုပြီးတစ်ခု၊ အသက်ရှူတစ်ချက်ပြီးတစ်ချက်သည် ဘုရားသခင်၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် ရှိသည်။ “သင်တို့သည် ဘုရားသခင်၏ စိုက်ခင်းဖြစ်သည်၊ သင်တို့သည် ဘုရားသခင်၏ အဆောက်အဦဖြစ်သည်။” ဘုရားသခင်ထဲတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် အသက်ရှင်၍ လှုပ်ရှားနေထိုင်ကြသည်။ နှလုံးခုန်သံတစ်ခုစီ၊ အသက်ရှူသံတစ်ခုစီသည် အာဒံ၏ နှာခေါင်းထဲသို့ အသက်ရှူသွင်းပေးသောသူ၏ လှုံ့ဆော်မှုဖြစ်သည်—အမြဲရှိနေသော ဘုရားသခင်၊ ကြီးမြတ်သော ငါသည်ဖြစ်သည် (ရီဗျူးအင်း ဟရာလ်၊ နိုဝင်ဘာ ၈၊ ၁၈၉၈)။

7 (1 Cor. 3:9; Acts 17:28). Man Under God’s Supervision.—The physical organism of man is under the supervision of God; but it is not like a clock, which is set in operation, and must go of itself. The heart beats, pulse succeeds pulse, breath succeeds breath, but the entire being is under the supervision of God. “Ye are God’s husbandry, ye are God’s building.” In God we live and move and have our being. Each heart-beat, each breath, is the inspiration of Him who breathed into the nostrils of Adam the breath of life,—the inspiration of the ever-present God, the Great i am (RH Nov 8, 1898).

(၂ ပေတရု ၁:၄)။ ဘုရားသခင်၏ သဘာဝတရား၏ ပါဝင်သူများ။—သခင်ဘုရားသည် မြေမှုန့်မှ လူသားကို ဖန်ဆင်းခဲ့သည်။ သူသည် အာဒံကို သူ၏အသက်၊ သူ၏သဘာဝတရား၏ ပါဝင်သူအဖြစ် ဖန်ဆင်းခဲ့သည်။ သူ၏နှာခေါင်းထဲသို့ အသက်ရှူသွင်းပေးခဲ့ပြီး၊ သူသည် အသက်ရှင်သော ဝိညာဉ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အာဒံသည် ပြီးပြည့်စုံသော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသည်—သန်မာသည်၊ လှပသည်၊ ဖြူစင်သည်၊ သူ၏ဖန်ဆင်းရှင်၏ ပုံသဏ္ဌာန်ကို ဆောင်သည် (မူကြမ်း ၁၀၂၊ ၁၉၀၃)။

(2 Peter 1:4). Partakers of Gods Nature

(2 Peter 1:4). Partakers of God’s Nature.— The Lord created man out of the dust of the earth. He made Adam a partaker of His life, His nature. There was breathed into him the breath of the Almighty, and he became a living soul. Adam was perfect in form—strong, comely, pure, bearing the image of his Maker (MS 102, 1903).

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းအားကို ကြာရှည်ထိန်းသိမ်းထားခြင်း

Physical Power Long Preserved

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းအားကို ကြာရှည်ထိန်းသိမ်းထားခြင်း။—လူသားသည် သူ၏ဖန်ဆင်းရှင်၏ လက်မှ ပြည့်စုံသော ခန္ဓာကိုယ်ဖွဲ့စည်းမှုနှင့် လှပသောပုံပန်းသွင်ပြင်ဖြင့် ဖန်ဆင်းခံရသည်။ လူသားသည် ခြောက်ထောင်နှစ်ကြာ ရောဂါနှင့် ရာဇဝတ်မှု၏ အလေးချိန်ကို တိုးပွားလာစေရင်း ခံနိုင်ရည်ရှိခဲ့သည်မှာ သူ့အား ပထမဦးစွာ ပေးအပ်ခံရသော ခံနိုင်ရည်စွမ်းအား၏ သက်သေဖြစ်သည် (CTBH ၇)။

Physical Power Long Preserved.—Man came from the hand of his Creator perfect in organization and beautiful in form. The fact that he has for six thousand years withstood the ever-increasing weight of disease and crime is conclusive proof of the power of endurance with which he was first endowed (CTBH 7).

၈. ဘုရားသခင်သည် ဥယျာဉ်တစ်ခုကို စိုက်ပျိုးတော်မူသည်။ ဧဒင်၏ တည်နေရာသည် မသိရှိရပါ။ ရေကြီးမှုသည် မြေကြီး၏ မူလရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်္ဂါရပ်များကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သောကြောင့် ယခင်နေရာများကို ယခုဖော်ထုတ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ ဤဥယျာဉ်ကို ကျွန်ုပ်တို့သည် ပုံမှန်အားဖြင့် “ပရဒိသု” ဟု ရည်ညွှန်းကြပြီး၊ ၎င်းသည် ပါရှန်မူရင်းမှ “ပန်းခြံ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ပရဒိသုဟူသော ဟီဘရူးစကားလုံး pardes သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် အကြိမ်အနည်းငယ် (နယဟမိ ၂:၈; ဒေသနာ ၂:၅; ရှောလမုန်သီချင်း ၄:၁၃) တွင် ပေါ်ထွက်လာသော်လည်း၊ ဧဒင်ရှိဥယျာဉ်အတွက် အမည်တစ်ခုအဖြစ် မဟုတ်ဘဲ သစ်ပင်များကို ရည်ညွှန်းသည်။ “ပရဒိသု” ဟူသော စကားလုံး၊ ဂရိစကားလုံး paradeisos သည် မူလက ကျွန်ုပ်တို့၏ ပထမမိဘများ၏ နေအိမ်အတွက် LXX ၏ ဘာသာပြန်သူများက အသုံးပြုခဲ့သည်။

8. God planted a garden. The location of Eden is unknown. The Flood so altered the original physical features of the earth as to make present identification of former localities impossible. We commonly refer to this garden as “Paradise,” a word of Persian origin meaning “park.” The Hebrew word for paradise, pardes, occurs a few times in the OT (Neh. 2:8; Eccl. 2:5; S. of Sol. 4:13), but in reference to trees rather than as a name for the Garden in Eden. The word “paradise,” Greek paradeisos, was originally applied to the home of our first parents by the translators of the LXX.

၈. ဧဒင်တွင် အာဒံအား ဘုရင်အဖြစ် သရဖူဆောင်းမြှောက်ခြင်း။—အာဒံသည် ဧဒင်တွင် ဘုရင်အဖြစ် သရဖူဆောင်းမြှောက်ခံရသည်။ သူ့အား ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းထားသော သက်ရှိများအားလုံးအပေါ် အုပ်စိုးပိုင်ခွင့်ပေးအပ်ခံရသည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဒံနှင့် ဧဝအား တိရစ္ဆာန်များထံ မပေးအပ်ခဲ့သော ဉာဏ်ရည်ဖြင့် ကောင်းကြီးပေးခဲ့သည်။ သူသည် အာဒံအား သူ၏လက်ဖြင့် ဖန်ဆင်းထားသော အရာအားလုံး၏ တရားဝင် အချုပ်အခြာအာဏာရှင်အဖြစ် ဖန်ဆင်းခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဍာန်အတိုင်း ဖန်ဆင်းခံရသော လူသားသည် သဘာဝတရားထဲတွင် ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်ကျက်သရေရှိသော လက်ရာများကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ပြီး တန်ဖိုးထားနိုင်ခဲ့သည် (RH ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄၊ ၁၈၇၄)။

8. Adam Crowned King in Eden.—Adam was crowned as king in Eden. To him was given dominion over every living thing that God had created. The Lord blessed Adam and Eve with intelligence such as He had not given to the animal creation. He made Adam the rightful sovereign over all the works of His hands. Man, made in the divine image, could contemplate and appreciate the glorious works of God in nature (RH Feb 24, 1874).

၉. သစ်ပင်တိုင်း။ လူသားအတွက် အံ့ဖွယ်နေထိုင်ရာနေရာကို ပြင်ဆင်ရာတွင် အလှအပအပြင် အသုံးဝင်မှုကိုပါ အာရုံစိုက်ခဲ့သည်။ သူ၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် သူ၏ ပျော်ရွှင်မှုကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သော အပင်မျိုးစိတ်တိုင်းကို ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။ ပန်းများ၊ သစ်ပင်များနှင့် ချုံပင်များသည် ၎င်းတို့၏ မွှေးရနံ့ဖြင့် သူ၏ အာရုံများကို နှစ်သိမ့်စေခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ လှပသောပုံစံနှင့် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော အရောင်များဖြင့် သူ၏ မျက်လုံးများကို နှစ်သက်စေကာ၊ ၎င်းတို့၏ အရသာရှိသော အသီးများဖြင့် သူ၏ အာခေါင်ကို ကျေနပ်စေခဲ့သည်။ ဧဒင်သည် လူသားအတွက် မြေကြီးပေါ်ရှိ ထူးချွန်မှု၏ အမြင့်ဆုံးအယူအဆဖြစ်လာခဲ့သည်။

9. Every tree. In the preparation of man’s wonderful abode attention was given to ornamentation as well as to utility. Every species of vegetation that could minister to his needs and his pleasure was provided. Flowers, trees, and shrubs regaled his senses with their fragrance, delighted his eye with their exquisite form and enchanting color, and pleased his palate with their luscious fruit. For all time, Eden became man’s highest concept of earthly excellence.

အသက်ပင်လည်း။ ဤစကားလုံးများ၏ ပေါ်ထွက်လာပုံအစီအစဉ်သည် နောက်ထပ်ထည့်သွင်းစဉ်း စားသည့်အလား ထူးဆန်းသည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ခေတ်သစ်ဘာသာစကားတွင် ထင်ရသည်။ ၎င်းသည် အချို့သော ဝေဖန်ရေးပညာရှင်များအား ပိုဒ် ၉ ၏ နောက်ဆုံးတစ်ဝက်သည် နောက်ပိုင်း ထည့်သွင်းမှု သို့မဟုတ် မူရင်းစာသား၏ ပုံပျက်မှုဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ဆိုရာတွင် ထူးဆန်းသည်ဟု ထင်ရသော ဤစီစဉ်မှုသည် ဟီဘရူး ဘာသာတွင် သာမန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ရရှိထားသော စာသား၏ သန့်ရှင်းမှုကို သံသယဝင်ရန် အကြောင်းပြချက်မရှိပါ။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အခန်းကြီး ၁၂:၁၇ တွင် စာသားအရ “ထာဝရဘုရားသည် ဖာရောဘုရင်နှင့် သူ၏အိမ်တော်ကို ကြီးစွာသော ဘေးဒုက္ခများဖြင့် ဒဏ်ခတ်တော်မူသည်” ဟု ဖတ်ရသည်။ အင်္ဂလိပ်ဗားရှင်းတွင် ထင်ရှားမပေါ်သော်လည်း၊ အလားတူ ဝါကျတည်ဆောက်မှု၏ အခြားဥပမာများကို ကမ္ဘာဦး ၂၈:၁၄; တောလည်ရာ ၁၃:၂၃; ဒုတိယသြဝါဒကျမ်း ၇:၁၄ တွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။

The tree of life also. The sequence in which these words appear, as if they were an afterthought, seems strange to us in a modern language. This has led some critical scholars to claim that the last half of v. 9 is either a later addition or a corruption of the original. But this arrangement, which seems unusual when translated into English, is common in Hebrew. It provides no excuse whatever for doubting the purity of the text as we have it. For example, ch. 12:17 reads literally, “The Lord plagued Pharaoh with great plagues, and his house.” Other examples of the same sentence structure, though not so recognizable in the English version, may be found in Gen. 28:14; Num. 13:23; Deut. 7:14.

အသက်ပင်ကို စားသုံးရာတွင် အာဒံနှင့်ဧဝသည် ဘုရားသခင်အား အသက်ထိန်းသိမ်းသူအဖြစ် ၎င်းတို့၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ဖော်ပြရန် အခွင့်အရေးရှိခဲ့သည်၊ ဥပုသ်နေ့ကို စောင့်ထိန်းခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ ဖန်ဆင်းရှင်အပေါ် ယုံကြည်ခြင်းနှင့် သစ္စာစောင့်သိမှုကို ပြသခဲ့သည်အလား။ ဤရည်ရွယ် ချက်အတွက် ဘုရားသခင်သည် ထိုသစ်ပင်အား သဘာဝလွန်ဂုဏ်သတ္တိဖြင့် ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ အသီးသည် သေခြင်းအတွက် ဖြေဆေးဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ အရွက်များသည် အသက်ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် မသေနိုင်မှုအတွက်ဖြစ်သည်၊ လူသားများသည် ၎င်းကို စားသုံးသမျှကာလ ပတ်လုံး အသက်ရှင်နေမည်ဖြစ်သည် (၈တီ ၂၈၈; ပီပီ ၆၀)။

In eating of the tree of life Adam and Eve were to have the opportunity of expressing their faith in God as the sustainer of life, just as by keeping the Sabbath they demonstrated faith in and allegiance to their Creator. To this end God had endowed the tree with supernatural virtue. Its fruit being an antidote for death and its leaves for the sustaining of life and immortality, men would continue to live just so long as they should eat of it (8T 288; PP 60).

သစ်ပင်တစ်ပင်ကို “အသက်ပင်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ စာသားအရ “အသက်” hachayyim ဟု ဖြစ်သည်။ ဤစကားလုံးသည် ဗဟုဝစ်ပုံစံဖြစ်သည်ကို ဤသစ်ပင်သည် “အသက်” နှင့်ပတ်သက်သည့်အရာ တစ်ခုနှင့် ဆက်စပ်နေသည်ဟု ညွှန်ပြသော တိကျသောအာဝဇ္ဇနှင့်အတူ စိတ္တဇဗဟုဝစ်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်းဖြင့် ရှင်းပြသည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ အသက်သည် ၎င်း၏ အသီးကို အသုံးပြုခြင်း ဖြင့် ရရှိသည် သို့မဟုတ် ထိန်းသိမ်းနိုင်သည်။ သို့သော်၊ ဥယျာဉ်ရှိ အခြားသစ်ပင်များသည် “စားရန်ကောင်း” သောကြောင့် အသက်ထိန်းသိမ်းရန်လည်း ရည်ရွယ်ထားသည်။ အကယ်၍ သစ်ပင်တစ်ပင်ကို ထူးခြားသော “အသက်ပင်” ဟူသော အမည်ဖြင့် ခွဲခြားထားပါက၊ ၎င်း၏ အသီးသည် အခြားသစ်ပင်များထက် ကွဲပြားပြီး တန်ဖိုးပိုသော နည်းဖြင့် အသက်ထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရမည်။ ဤသစ်ပင်၏ အသီးကို စားခြင်းသည် လူသားအား “ထာဝရအသက်ရှင်နိုင် စေမည်” ဟူသော ဖော်ပြချက် (အခန်းကြီး ၃:၂၂) သည် ဤသစ်ပင်၏ တန်ဖိုးသည် ဥယျာဉ်ရှိ အခြားအသုံးဝင်သော သစ်ပင်များစွာနှင့် လုံးဝကွဲပြားကြောင်း ပြသသည်။

One of the trees was called the tree of “life,” literally, “the life,” hachayyim. The fact that this word is plural in form is explained by recognizing it as a plural of abstraction, the definite article indicating that this tree had something to do with “the” life as such, that is, that life would be obtained or preserved through the use of its fruit. However, the other trees of the garden being “good for food” were also destined to sustain life. If one tree is distinguished from the others by the extraordinary name “tree of life,” its fruit must have had the purpose of sustaining life in a way differing from and exceeding in value that of the other trees. The statement that the eating of the fruit of this tree would enable man to “live for ever” (ch. 3:22) shows that the value of this tree was entirely different from that of the many other useful trees of the garden.

ဒုတိယသစ်ပင်၏ အမည်ကို “ကောင်းမှုနှင့်ဆိုးမှုကို သိခြင်း၏သစ်ပင်” ဟု ပိုမိုတိကျစွာ ဘာသာပြန် ဆိုနိုင်သည်။ “သိခြင်း” ဟူသော စကားလုံးမတိုင်မီ “တိကျသော” ဟူသော စကားလုံးသည် ဤသစ် ပင်သည် မည်သည့်သိပ္ပံပညာမျိုးကိုမဆို ပေးစွမ်းနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ၊ “ကောင်းမှု” နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် အနေဖြင့် “ဆိုးမှု” ၏ ဝမ်းနည်းဖွယ်သိပ္ပံတစ်ခုသာ ပေးစွမ်းနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။

The name of the second tree can more accurately be translated “the tree of the knowledge of good and evil.” “The” before the word “knowledge” signifies that the tree could not provide any and every kind of knowledge, but only a certain sad knowledge of “evil” in contrast with “good.”

ဤသစ်ပင်များ၏ အမည်များသည် အရေးကြီးသည်။ နှစ်ခုစလုံးတွင် “သစ်ပင်” ဟူသော စကားလုံး သည် အသက်နှင့် သိပ္ပံဟူသော စိတ္တဇဝေါဟာရများနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ၎င်းသည် ဤသစ်ပင် နှစ်ပင်မရှိခဲ့ဟု ကြေညာရန် အကြောင်းပြချက်မရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့အား ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်များကို ပေးအပ်သည်။ “ပဋိညာဉ်သေတ္တာ” သည် ဗိမာန်ပရိဘောဂတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းသည်လည်း ဘာသာရေးအဓိပ္ပာယ်ရှိသော အမည်တစ်ခုကို ရရှိခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ကယ်တင်ရှင်က သွန်းလောင်းခဲ့သော အပြစ်ဖြေရာ သွေးသည်လည်း အမှန်တကယ်ရှိသော အရာဖြစ်သည်။ ဤသစ်ပင်နှစ်ပင်ကိုလည်း ၎င်းတို့၏ အမည်များဖြင့် ညွှန်ပြထားသော ရုပ်ပိုင်းဆိုင် ရာနှင့် အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ ရည်ရွယ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် အမှန်တကယ်ရှိသော သစ်ပင် များအဖြစ် ယူဆရမည်။

The names of these trees are important. In both cases the word “tree” is connected with abstract terms, life and knowledge. This provides no reason for declaring that these two trees did not exist, but attributes to them, rather, spiritual implications. Although the “ark of the covenant” was a real piece of temple furniture, it too received a name that had religious import. The blood of atonement spilled by the Saviour on our behalf was also a very real substance. The two trees must likewise be considered as actual trees that had significant purposes to fulfill, these physical and moral purposes being indicated by their names.

၁၀. မြစ်တစ်စင်း။ အခန်းကဏ္ဍ ၁၀–၁၄ ကို ရှင်းလင်းရန် ပညာရှင်များက များစွာကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့ကြသော်လည်း၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ ကမ္ဘာမြေ၏မျက်နှာပြင်သည် ယခုအခါရှိသော ပုံစံနှင့် အနည်းငယ်သာ ဆင်တူသောကြောင့် ကျေနပ်ဖွယ်ရှင်းပြချက်တစ်ခု ဘယ်သောအခါမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ မြင့်မားသောတောင်တန်းများကို မြှင့်တင်ပြီး သမုဒ္ဒရာဧရိယာကျယ်ပြန့်များကို ဖွဲ့စည်းစေသော ထိုသို့သော ကြီးမားသော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်သည် မြစ်များကဲ့သို့သော သေးငယ်သော မျက်နှာပြင်အင်္ဂါရပ်များကို မထိခိုက်စေဘဲ ထားခဲ့ရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှုက ၎င်းကို ပြုလုပ်ပေးမည်မဟုတ်လျှင်၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ ပထဝီဝင်အသုံးအနှုန်းများကို ယနေ့ခေတ် ကမ္ဘာမြေ၏မျက်နှာပြင်အင်္ဂါရပ်များနှင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် မျှော်လင့်မထားနိုင်ပေ (PP ၁၀၅-၁၀၈ ကို ကြည့်ပါ)။

10. A river. Much scholarly effort has been put forth in an endeavor to clarify vs. 10–14, but a satisfactory explanation will probably never be found, because the surface of the earth after the Flood bore little resemblance to what it had been before. A catastrophe of such magnitude as to elevate lofty mountain ranges and to form the vast areas of ocean could hardly have left such lesser surface features as rivers untouched. We therefore cannot hope to identify antediluvian geographical terms with present-day surface features of the earth, except as Inspiration may do so for us (see PP 105-108).

၁၁. ဖိဆုန်။ ပထမမြစ်ဖြစ်သော ဖိဆုန်၏အမည်သည် သမ္မာကျမ်းမဟုတ်သော မည်သည့်ရင်းမြစ် မှမျှ မသိရှိထားပြီး၊ သမ္မာကျမ်းတွင်ပင် ဤမြစ်ကို အခြားမည်သည့်နေရာတွင်မှ ဖော်ပြထားခြင်းမရှိ ပေ။ ဤမြစ်ကို အိန္ဒိယရှိ အင်ဒပ်မြစ် သို့မဟုတ် ဂင်္ဂါမြစ်၊ အီဂျစ်ရှိ နိုင်းမြစ်၊ သို့မဟုတ် အနာတိုလီ ယာရှိ မြစ်များဟု သတ်မှတ်သည့် ပညာရှင်များ၏အမြင်များသည် တန်ဖိုးမရှိပေ။

11. Pison. The name of the first river, Pison, is unknown from any non-Biblical sources, and even in the Bible itself this river is nowhere else mentioned. The opinions of scholars identifying this river with the Indus or Ganges in India, the Nile in Egypt, or rivers in Anatolia are of no value.

ရွှေရှိရာ ဟာဝိလဟ်။ အခြားကျမ်းများတွင် ဤအမည်တူသော အမည်ပေါ်လာသည့်နေရာများသည် ရေလွှမ်း မိုးခြင်းနောက်ပိုင်းကာလကို ရည်ညွှန်းသည်။ ထိုကျမ်းများသည် အခန်းကဏ္ဍ ၂:၁၁ ရှိ “ဟာဝိလဟ်” ၏တည်နေရာကို ရှာဖွေရာတွင် အထောက်အကူမဖြစ်ပေ။

Havilah, where there is gold. In other texts where the same proper name appears, it refers to postdiluvian times. These texts are thus of no help in locating the “Havilah” of ch. 2:11.

၁၂. ဘဒေလျံရှိသည်။ ပလိုင်နီအဆိုအရ၊ ဘဒေလျံသည် အာရေဗျ၊ အိန္ဒိယ၊ ပါရှား၊ နှင့် ဘေဗီလုံးနီး ယားတို့တွင် ပေါက်ရောက်သောသစ်ပင်တစ်ပင်မှ ထွက်ရှိသော ဖောက်ထွင်းမြင်ရပြီး အနံ့ထွက် သော အစေးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ ဘဒေလျံနှင့် တူညီသည်မဟုတ်သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ မသိရှိပေ။

12. There is bdellium. According to Pliny, bdellium was the transparent and odoriferous resin of a tree native to Arabia, India, Persia, and Babylonia. Whether this was the same as the bdellium of antediluvian days, we do not know.

ဩနစ်ကျောက်မျက်။ ၎င်းသည် အဖိုးတန်သော သို့မဟုတ် တစ်ပိုင်းအဖိုးတန်သော ကျောက်မျက် တစ်မျိုးဖြစ်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဖြစ်နိုင်ချေမှာ အနီရောင်ဖြစ်သည်။ ရှေးကျမ်းဘာသာပြန်များသည် ဩနစ်၊ ဆာဒါနစ်၊ ဆာဒီးယပ်၊ နှင့် ဘယ်ရီးလ်တို့အကြား ဘာသာပြန်မှုများတွင် ကွဲပြားသည်။ ထို့ကြောင့် “ဩနစ်” ဟူသော ဘာသာပြန်သည် မှန်ကန်သည်ဟု မသေချာပေ။

The onyx stone. This must be one of the precious or semiprecious stones, probably of a red color. The ancient versions vary in their translations between the onyx, sardonyx, sardius, and beryl; hence, it is not certain that the translation “onyx” is correct.

၁၃. ဂိဟုန်။ အခန်းကဏ္ဍ ၁၀ နှင့် ၁၄ ရှိ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။

13. Gihon. See on v. 10 in comment on this and v. 14.

၁၅. ၎င်းကို စီမံထိန်းသိမ်းရန်။ ဘုရားသခင်သည် လူသားကို ဖန်ဆင်းပြီးနောက် ၎င်းအတွက် နေထိုင်ရာနေရာတစ်ခုကို ပြင်ဆင်ပေးခဲ့ပြီး၊ ထိုလူသားကို ဤဥယျာဉ်အိမ်တွင် ထားရှိကာ “၎င်းကို စီမံထိန်းသိမ်းရန်” ဟူသော တိကျသောအမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ဤအမိန့်သည် ဘုရားသခင်၏လက်မှ ဖန်ဆင်းထားသမျှသည် ပြီးပြည့်စုံသောအခြေအနေတွင် ထွက်ပေါ်လာသော်လည်း၊ စိုက်ပျိုးရန်လို အပ်မှု၊ ဆိုလိုသည်မှာ လူသားအလုပ်လိုအပ်မှုကို ဖယ်ထုတ်မထားကြောင်း သင်ပေးသည်။ လူသားသည် ဥယျာဉ်ကို ၎င်းလက်ခံရရှိခဲ့သော ပြီးပြည့်စုံသောအခြေအနေတွင် ထိန်းသိမ်းရန် သူ၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းရည်များကို အသုံးပြုရမည်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာသစ်တွင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအလုပ်သည် ဘဝ၏ပျော်ရွှင်ဖွယ်အင်္ဂါရပ်တစ်ခုဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော အချက် (ဟေရှာယ ၆၅:၂၁–၂၃) သည် အလုပ်သည် ကျိန်စာတစ်ခုဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်မထားကြောင်း ဖော်ပြ သည်။

15. To dress and to keep it. God, having prepared an abode for man, whom He had created, placed him in this garden home with the definite commission “to dress and to keep it.” This command teaches us that the perfection in which all creation came forth from God’s hands did not exclude the need of cultivation, that is, of human labor. Man had to use his physical and mental faculties to preserve the garden in the same perfect state in which he had received it. The fact that physical labor will be a delightful feature of life in the new earth (Isa. 65:21–23) indicates that work was not intended to be a curse.

အာဒံအား ဥယျာဉ်ကို “ထိန်းသိမ်းရန်” ပေးထားသော အမိန့်သည် သူသတိမထားလျှင် ၎င်းကို သူ့ထံမှ လုယူရန် အန္တရာယ်များရှိနေသည်ဟူသော ဖုံးကွယ်ထားသော အရိပ်အမြွက်ဖြစ်နိုင်သည်။ “ထိန်းသိမ်းရန်” ဟူသော ဝေါဟာရ “ရှာမာ” သည် “စောင့်ကြပ်ရန်”၊ “ကြည့်ရှုရန်”၊ “ထိန်းသိမ်းရန်”၊ “လိုက်နာရန်”၊ နှင့် “ခိုင်မြဲစွာထိန်းထားရန်” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ အာဒံအား ဥယျာဉ်ကို တောရိုင်း သတ္တဝါများ၏ တိုက်ခိုက်မှုများမှ ကာကွယ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟု ယူဆခြင်းသည် မဆီမဆိုင်ပေ၊ အချို့သော မှတ်ချက်ပြုသူများက ဤကျမ်းပိုဒ်ကို ဤသို့အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ကျဆုံးခြင်း မတိုင်မီ ကမ္ဘာမြေပေါ်တွင် သတ္တဝါများအချင်းချင်း သို့မဟုတ် လူနှင့်သတ္တဝါများအကြား ရန်ငြိုးဖွဲ့မှု မရှိခဲ့ပေ။ ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုသည် အပြစ်၏ရလဒ်များဖြစ်သည်။ သို့သော် လူသားထံမှ ကမ္ဘာမြေအပေါ် သူ၏အုပ်ချုပ်မှုနှင့် ဥယျာဉ်ပိုင်ဆိုင်မှုကို လုယူရန် ခြိမ်းခြောက်နေသော အခြား တစ်မျိုးသော အမှန်တကယ်အန္တရာယ်ရှိခဲ့သည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ ဥယျာဉ်ကို “ထိန်းသိမ်းရန်” သည် ၎င်းကို “စီမံရန်” နှင့် တူညီသော အဓိပ္ပါယ်သာ ဖြစ်နိုင်သည်။

The commission given to Adam “to keep” the garden may perhaps be a veiled hint that dangers threatened to wrest it from him should he not be watchful. The verb “to keep,” shamar, means “to guard,” “to watch,” “to preserve,” “to observe,” and “to hold fast.” It is certainly unreasonable to think that Adam was asked to guard the garden against attacks of wild beasts, as some commentators have interpreted this text. No enmity existed on earth before the Fall, either among the animals themselves or between man and beast. Fear and enmity are the results of sin. But another and very real danger threatened to snatch from man his rulership over the earth and his possession of the garden. On the other hand, “to keep” the garden may simply be synonymous with “to dress” it.

ဘုရားသခင်သည် လူသားကို ထိခိုက်သည့်မည်သည့်အရာကိုမဆို သူ၏ရည်ရွယ်ချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ ဦးစွာအသိပေးခြင်းမရှိဘဲ မပြုလုပ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့အား အာမခံချက်ရှိသည် (အာမုတ် ၃:၇)။ လူသားအတွက် အကျိုးရှိသောအရာမျှသာ ပြုလုပ်သော ဘုရားသခင်သည် သူ၏ရည်ရွယ်ချက်များကို ကျွန်ုပ်တို့အား အသိပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု ယူဆပါက၊ ဤကမ္ဘာမြေကို ခြိမ်းခြောက်နေသော အန္တရာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ အာဒံကို အသိပေးထားရမည်မှာ သေချာသည် (PP ၃၆, ၅၂, ၅၃)။

We have the assurance that God does nothing affecting man without first informing him with regard to His intentions (Amos 3:7). If God, who does only that which is beneficial for man, deems it necessary to inform us of His purposes, it is certain that He must have kept Adam informed of the danger threatening this earth (PP 36, 52, 53).

၁၅. ဧဒင်၊ မိုးကောင်းကင်၏ သေးငယ်သောပုံစံ။—အာဒံသည် ဧဒင်တွင် ဘုရားသခင်၏ လက်ရာများကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရန် အကြောင်းအရာများရှိခဲ့သည်၊ ဧဒင်သည် မိုးကောင်းကင်၏ သေးငယ်သောပုံစံဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် လူသားအား သူ၏ ဂုဏ်ကျက်သရေရှိသော လက်ရာများကို ဆင်ခြင်ရုံသာမကဘဲ၊ သူ့အား အလုပ်လုပ်ရန် လက်များနှင့် ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရန် စိတ်နှလုံးကိုလည်း ပေးအပ်ခဲ့သည်။ အကယ်၍ လူသားအား ဘာမှမလုပ်ရုံဖြင့် ပျော်ရွှင်မှုရှိမည်ဆိုပါက၊ ဖန်ဆင်းရှင်သည် အာဒံအား သတ်မှတ်ထားသော အလုပ်ကို ပေးအပ်မည်မဟုတ်ပေ။ အလုပ်လုပ်ရာတွင် လူသားသည် ဆင်ခြင်သုံးသပ်မှုကဲ့သို့ပင် ပျော်ရွှင်မှုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိရမည် (RH ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄၊ ၁၈၇၄)။

15. Eden, Heaven in Miniature.—Adam had themes for contemplation in the works of God in Eden, which was heaven in miniature. God did not form man merely to contemplate His glorious works; therefore, He gave him hands for labor, as well as a mind and heart for contemplation. If the happiness of man consisted in doing nothing, the Creator would not have given Adam his appointed work. In labor, man was to find happiness as well as in meditation (RH Feb 24, 1874).

၁၆၊ ၁၇ (ကမ္ဘာဦး ၁:၂၆; ဟေရှာယ ၄၃:၆၊ ၇)။ စမ်းသပ်မှုပြီးနောက် မိုးကောင်းကင်ကို ပြန်လည်ဖြည့်ဆည်းရန်။—ဘုရားသခင်သည် လူသားအား သူ၏ ဂုဏ်ကျက်သရေအတွက် ဖန်ဆင်းခဲ့သည်၊ စမ်းသပ်မှုနှင့် အစမ်းသပ်ခံမှုပြီးနောက် လူသားမိသားစုသည် မိုးကောင်းကင်မိသားစုနှင့် တစ်သားတည်းဖြစ်လာနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ လူသားမိသားစုဖြင့် မိုးကောင်းကင်ကို ပြန်လည်ဖြည့်ဆည်းရန် ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်သည်၊ အကယ်၍ သူတို့သည် သူ၏ စကားတစ်ခွန်းတိုင်းကို နာခံမှုပြမည်ဆိုပါက။ အာဒံသည် စမ်းသပ်ခံရမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူသည် သစ္စာရှိသော ကောင်းကင်တမန်များကဲ့သို့ နာခံမှုရှိမရှိ သို့မဟုတ် နာခံမှုမရှိမရှိ စမ်းသပ်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ သူသည် စမ်းသပ်မှုကို ခံနိုင်ခဲ့ပါက၊ သူ၏ သားသမီးများအား သူပေးသော ဆုံးမဩဝါဒများသည် သစ္စာရှိမှုသာဖြစ်မည်။ သူ၏ စိတ်နှင့် အတွေးများသည် ဘုရားသခင်၏ စိတ်နှင့် အတွေးများနှင့် တူညီမည်ဖြစ်သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ထံမှ သူ၏ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် တည်ဆောက်ရေးအဖြစ် သင်ကြားခံရမည်ဖြစ်သည်။ သူ၏ စရိုက်သည် ဘုရားသခင်၏ စရိုက်နှင့်အညီ ပုံသွင်းခံရမည်ဖြစ်သည် (စာလွှာ ၉၁၊ ၁၉၀၀)။

16, 17 (Gen. 1:26; Isa. 43:6, 7). To Repopulate Heaven After Test.—God created man for His own glory, that after test and trial the human family might become one with the heavenly family. It was God’s purpose to repopulate heaven with the human family, if they would show themselves obedient to His every word. Adam was to be tested, to see whether he would be obedient, as the loyal angels, or disobedient. If he stood the test, his instruction to his children would have been only of loyalty. His mind and thoughts would have been as the mind and thoughts of God. He would have been taught by God as His husbandry and building. His character would have been moulded in accordance with the character of God (Letter 91, 1900).

၁၆။ ဥယျာဉ်ရှိ သစ်ပင်အားလုံး။ ဤကျမ်းပိုဒ်များတွင် ဖော်ပြထားသော ပညတ်သည် လူသားသည် ဘုရားသခင်ပြောသော ဘာသာစကားကို နားလည်ပြီး “သင်လုပ်ရမည်” နှင့် “သင်မလုပ်ရ” အကြား ခြားနားချက်ကို သိရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆထားသည်။ ပညတ်သည် အပြုသဘောဖြင့် စတင်ပြီး၊ ဥယျာဉ်ရှိ သစ်ပင်အားလုံးမှ လွတ်လပ်စွာ စားသုံးခွင့်ပြုသည်—တစ်ပင်ကို လွဲချော်ပြီး။ အခြားသစ်ပင်များအားလုံးကို လွတ်လပ်စွာ ခံစားခွင့်ရှိသည်ဟူသော အခွင့်အရေးကို “စားခြင်းဖြင့် သင်စားရမည်” ဟူသော ပြင်းထန်သော စကားအသုံးအနှုန်း ’အာကိုလ် တိုအကယ်’ ဖြင့် အလေးပေးထားသည်။ ဘုရားသခင်၏ တားမြစ်ချက်တွင်ပင် အပြုသဘောဆောင်သော ရှုထောင့်တစ်ခုရှိသည်။

16. Of every tree of the garden. The commandment related in these verses presupposes that man understood the language God spoke and the distinction between “thou shalt” and “thou shalt not.” The command begins positively, granting permission to eat freely from all the trees of the garden—with the exception of one. The right to free enjoyment of all the other trees is made emphatic by the intensive idiom “eating thou shalt eat,” ’akol to’kel; to a divine prohibition there is even a positive aspect.

၁၇။ ကောင်းမှုနှင့်မကောင်းမှု သိရှိခြင်း၏ သစ်ပင်။ ထို့ကြောင့် ဤလွတ်လပ်မှု၏ ကန့်သတ်ချက် သည် ပို၍တိကျသည်။ လူသားသည် “ကောင်းမှုနှင့်မကောင်းမှု သိရှိခြင်း၏ သစ်ပင်” ဟူသော အမည်ရှိသည့် သစ်ပင်တစ်ပင်မှ မစားရဟု ပြဌာန်းထားသည် (အခန်းကြီး ၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ၎င်းသည် မည်သည့်အသီးမျိုးကို သီးမိသည်ကို ခန့်မှန်းရန် အချည်းနှီးဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ခြင်း မရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဥယျာဉ်တွင် ဤသစ်ပင်ရှိနေခြင်းကိုယ်တိုင်က လူသားသည် လွတ်လပ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရှိသူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ လူသား၏ ဝန်ဆောင်မှုသည် အတင်းအကြပ်မဟုတ်၊ ၎င်းသည် နာခံရန် သို့မဟုတ် မနာခံရန် ရွေးချယ်နိုင်သည်။ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ၎င်း၏လက်ထဲတွင် ရှိသည်။

17. The tree of the knowledge of good and evil. So much the more precise, therefore, is the limitation of this freedom. Man was not to eat from the one tree bearing the name “tree of the knowledge of good and evil” (see on v. 9). It is futile to speculate what kind of fruit it may have borne, inasmuch as this has not been revealed. The very presence of this tree in the garden revealed that man was a free moral agent. Man’s service was not forced; he might either obey or disobey. The decision was his.

အသီးသည် အန္တရာယ်ကင်းသည် (Ed ၂၅)။ သို့သော် ၎င်းကို မစားရန် ဘုရားသခင်၏ ရှင်းလင်းသော ပညတ်သည် ဤသစ်ပင်ကို လူသား၏ သစ္စာစောင့်သိမှုနှင့် နာခံမှုကို စမ်းသပ်သည့် နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ ကိုယ်ကျင့်တရားရှိသူတစ်ဦးအနေဖြင့် လူသားသည် ဘုရားသခင်၏ တရားကို ၎င်း၏ ကိုယ်ကျင့်သိစိတ်တွင် ရေးထိုးထားသည်။ သို့သော်၊ ထိုတရား၏ မူများကို သတ်မှတ်ထား သော အခြေအနေတစ်ခုတွင် အသုံးချခြင်းဖြင့် ရှင်းလင်းစေရန်၊ ထို့ကြောင့် ၎င်း၏ ဖန်ဆင်းရှင် အပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှုကို မျှတစွာ စမ်းသပ်ရန်အတွက်၊ ၎င်းအပေါ် တားမြစ်ချက်တစ်ခု ချမှတ်ခဲ့ သည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဒံထံ ယုံထားသမျှအရာအားလုံး၏ အမှန်တကယ် ပိုင်ရှင်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းမှု၏ မည်သည့်အစိတ်အပိုင်းကိုမဆို ၎င်းအတွက် သိမ်းဆည်းပိုင်ခွင့်ပေးသည်။ ၎င်းသည် ဤမြေကြီး၏ အများစုကို ၎င်းအတွက် သိမ်းဆည်းပြီး အာဒံအား ၎င်း၏ သေးငယ်သော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကိုသာ အသုံးပြုခွင့်ပြုရန် မဆီမဆိုင်ဖြစ်မည်မဟုတ်ပါ။ သို့သော် မဟုတ်ပါ၊ လူသားသည် ဥယျာဉ်ရှိ အရာအားလုံးကို လွတ်လပ်စွာ အသုံးပြုနိုင်သည်—သစ်ပင်တစ်ပင်ကို လွဲချော်ပြီး။ ဤသစ်ပင်၏ အသီးကို မစားရန် ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၏ ထင်ရှားသော ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှု၏ ရှင်းလင်းသော သက်သေပြခြင်းသာဖြစ်သည်။

The fruit itself was harmless (Ed 25). But God’s explicit commandment to refrain from eating it set this tree apart as the testing ground of man’s loyalty and obedience. As a moral being, man had God’s law written upon his conscience. But, as if to clarify the principles of that law by applying it to a specific situation, and thus to make a fair test of man’s allegiance to his Maker, an injunction was laid upon him. God was the real owner of all things, even of those that Adam held in trust, and this gave Him the right to reserve any part of the creation for Himself. It would not have been unreasonable for Him to reserve a great share of this earth for Himself and to allow Adam the use of only a small portion of it. But no, man could use freely of everything that was in the garden—except one tree. No other purpose, evidently, was to be served by refraining from eating the fruit of this tree than to give clear proof of allegiance to God.

သင်စားသည့်နေ့၌။ ဤတားမြစ်ချက်သည် ဖောက်ဖျက်မှုအတွက် ပြင်းထန်သော ပြစ်ဒဏ်ဖြစ်သည့် သေခြင်းနှင့် တွဲလျက်ရှိသည်။ အချို့က ပြစ်ဒဏ်၏ စကားအသုံးအနှုန်းသည် ပညတ်ကို ဖောက်ဖျက် သည့်နေ့၌ပင် ၎င်းကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ထင်မှတ်ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ကြေညာချက်နှင့် ၎င်း၏ ပြည့်စုံမှုအကြား သိသာသော ကွာဟချက်တစ်ခုကို မြင်ကြသည်။ သို့သော်၊ “သင်စားသည့်နေ့၌ သင်ဧကန်အမှန် သေရမည်” ဟူသော ဘုရားသခင်၏ ကြေညာချက်သည် စာသားအရ “သေခြင်းဖြင့် သင်သေရမည်” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ ဖောက်ဖျက်သည့်နေ့၌ ပြစ်ဒဏ်ကို ကြေညာမည်ဖြစ်သည်။ လူသားသည် အကယ်၍ အာမခံထားသော မသေနိုင်မှုအခြေ အနေမှ မသေမရှင်ဖြစ်မှုအခြေအနေသို့ ပြောင်းလဲသွားမည်။ အာဒံသည် ၎င်း၏ ပြိုလဲမှုမတိုင်မီ အသက်သစ်ပင်ဖြင့် အာမခံထားသော မသေနိုင်မှုကို သေချာစွာ ရရှိနိုင်ခဲ့သလို၊ ယခု ထိုဘေးဒဏ် ကြီးပြီးနောက် ၎င်း၏ သေမျိုးဖြစ်မှုသည်လည်း ထိုနည်းတူ သေချာသည်။ ၎င်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သေခြင်း၏ ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်မှုထက် ဘာသာစကားက ဖော်ပြသည့်အရာဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် လူသားအား မူများကို ရွေးချယ်ရန် လိုအပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ ဆန္ဒကို လက်ခံပြီး ၎င်းအား လိုက်နာရမည်၊ ၎င်းကြောင့် ၎င်းသည် ကောင်းမွန်စွာ ရှင်သန်မည်ဟု ယုံကြည်ရမည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်မှုဖြင့် ဘုရားသခင်နှင့် ဆက်သွယ်မှုကို ဖြတ်တောက်ပြီး၊ ယူဆချက်အရ ၎င်းသည် ၎င်းမှ လွတ်လပ်သည်ဖြစ်မည်။ သို့သော် အသက်၏ ရင်းမြစ်မှ ခွဲထွက်ခြင်းသည် မလွှဲမရှောင်သာ သေခြင်းကိုသာ ယူဆောင်လာနိုင်သည်။ ဤမူများသည် ယနေ့တိုင် အကျုံးဝင်နေဆဲဖြစ်သည်။ ပြစ်ဒဏ်နှင့် သေခြင်းသည် ဘုရားသခင် အပေါ် ပုန်ကန်မှုတွင် လွတ်လပ်စွာ ရွေးချယ်ရန် လူသား၏ ဆုံးဖြတ်ချက်၏ သေချာသော ရလဒ် များဖြစ်သည်။

In the day that thou eatest thereof. The prohibition was accompanied by a severe penalty for transgression, namely, death. Some have thought that the wording of the penalty required its execution upon the very day when the command was violated. They see a serious discrepancy between the announcement and its fulfillment. However, the divine pronouncement, “In the day that thou eatest thereof thou shalt surely die,” literally, “dying thou shalt die,” means that upon the day of transgression sentence would be pronounced. Man would pass from the status of conditional immortality to that of unconditional mortality. Just as prior to his fall Adam could be certain of immortality, vouchsafed to him by the tree of life, so now, subsequent to that catastrophe, his mortality was just as certain. This, more than immediacy of physical death, is what the language implies. God required of man that he make a choice of principles. He was to accept the will of God and subject himself to it, confident that he would fare well as a result, or he would by his own choice sever connection with God and become, presumably, independent of Him. But separation from the Source of life could inevitably bring only death. The same principles are still valid. Punishment and death are the certain results of man’s free choice to indulge in rebellion against God.

၁၇ (ယောဟန် ၈:၄၄; ကမ္ဘာဦး ၃:၄)။ သေခြင်းတရား၏ အစေ့များသည် စာတန်၏ လုပ်ဆောင်မှု။—ခရစ်တော်သည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း သေခြင်းတရား၏ အစေ့များကို ဘယ်သောအခါမျှ စိုက်ပျိုးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ စာတန်သည် အာဒံအား ဘုရားသခင်နာခံမှုမရှိခြင်းကို ဆိုလိုသော အသိပညာပင်မှ စားရန် သွေးဆောင်သောအခါ ဤအစေ့များကို စိုက်ပျိုးခဲ့သည် (MS ၆၅၊ ၁၈၉၉ [F. D. Nichol, Ellen G. White and Her Critics တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်])။

17 (John 8:44; Gen. 3:4). Seeds of Death Satan’s Work.—Christ never planted the seeds of death in the system. Satan planted these seeds when he tempted Adam to eat of the tree of knowledge which meant disobedience to God (MS 65, 1899 [published in F. D. Nichol, Ellen G. White and Her Critics]).

(ဗျာဒိတ် ၁၃:၈)။ သေဒဏ်ကို ချက်ချင်းမကျင့်သုံးခဲ့ခြင်း

(Rev. 13:8). Death Penalty Not Enforced At Once

(ဗျာဒိတ် ၁၃:၈)။ သေဒဏ်ကို ချက်ချင်းမကျင့်သုံးခဲ့ခြင်း။—အာဒံသည် သွေးဆောင်သူ၏ စကားများကို နားထောင်ပြီး သူ၏ သွေးဆောင်မှုများကို လိုက်လျောကာ အပြစ်ထဲသို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ သူ၏အမှုတွင် သေဒဏ်ကို အဘယ်ကြောင့် ချက်ချင်းမကျင့်သုံးခဲ့သနည်း။—အကြောင်းမှာ ရွေးနှုတ်သူတစ်ဦးကို တွေ့ရှိခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ တစ်ဦးတည်းသော သားတော်သည် လူသားအား အပြစ်ကို ကိုယ်တိုင်ခံယူပြီး ကျဆုံးနေသော လူမျိုးအတွက် အပြစ်ဖြေရန် ဆန္ဒအလျောက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဤအပြစ်ဖြေခြင်းမရှိခဲ့လျှင် အပြစ်အတွက် ခွင့်လွှတ်ခြင်းမရှိနိုင်ပေ။ အကယ်၍ ဘုရားသခင်သည် အပြစ်ဖြေခြင်းမရှိဘဲ အာဒံ၏ အပြစ်ကို ခွင့်လွှတ်ခဲ့ပါက၊ အပြစ်သည် ထာဝရတည်မြဲပြီး ကန့်သတ်မှုမရှိဘဲ ရဲရင့်စွာ ဆက်လက်တည်ရှိသွားမည်ဖြစ်သည် (RH ဧပြီ ၂၃၊ ၁၉၀၁)။

(Rev. 13:8). Death Penalty Not Enforced at Once.—Adam listened to the words of the tempter, and yielding to his insinuations, fell into sin. Why was not the death penalty at once enforced in his case?—Because a ransom was found. God’s only begotten Son volunteered to take the sin of man upon Himself, and to make an atonement for the fallen race. There could have been no pardon for sin had this atonement not been made. Had God pardoned Adam’s sin without an atonement, sin would have been immortalized, and would have been perpetuated with a boldness that would have been without restraint (RH April 23, 1901).

၁၈. သူ့အတွက် သင့်လျော်သော အကူအညီ။ သူ၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် သင့်လျော်သော၊ ဆိုလိုသည်မှာ သူ့ကို ဖြည့်စည်းပေးရန်ဖြစ်သည်။ တိရစ္ဆာန်များကို အုပ်စုဖွဲ့ဖန်ဆင်းခဲ့သော်လည်း၊ လူသားကို တစ်ဦးတည်းဖန်ဆင်းခဲ့သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ သူတစ်ဦးတည်း အကြာကြီးနေရန် မဟုတ်ပေ။ အထီးကျန်ခြင်းသည် လူသားအတွက် အကျိုးမဖြစ်ထွန်းဘဲ၊ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်သည် သူ့အတွက် အဖော်တစ်ဦးကို ဖန်ဆင်းမည်ဖြစ်သည်။

18. An help meet for him. Appropriate, that is, to his needs; to complement him. Animals had been created in swarms or in groups, but man as a solitary individual. However, it was not God’s purpose for him to be alone for long. Loneliness would be detrimental to man’s well-being, and God would therefore make a companion for him.

၁၉. လယ်ကွင်းရှိ တိရစ္ဆာန်တိုင်း။ ဘုရားသခင်သည် လူသားအတွက် အဖော်ပေးရန် တိရစ္ဆာန်မျိုး စုံကို ဖန်ဆင်းခြင်းဖြင့် အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့် ကြိုးပမ်းမှုများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟူသော ကျမ်းစာ ရှင်းပြသူအချို့၏ အတွေးသည် ဤဇာတ်ကြောင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို နားလည်မှုလွဲခြင်းဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ဖန်ဆင်းမှု၏ အချိန်ကို မဟုတ်ဘဲ၊ တိရစ္ဆာန်များ၏ ဖန်ဆင်းမှုဆိုင်ရာ အချက်ကိုသာ မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ KJV တွင် “ဖန်ဆင်းခဲ့သည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲကြိယာပုံစံ ကို “ဖန်ဆင်းပြီးခဲ့သည်” ဟု မှန်ကန်စွာ ဘာသာပြန်နိုင်ပြီး၊ ၎င်းသည် ပဉ္စမနေ့နှင့် ဆဋ္ဌမနေ့၏ အစောပိုင်းဖန်ဆင်းမှုများကို ရည်ညွှန်းသည်။ ထို့ကြောင့် အခန်းငယ်၏ ပထမပိုင်းသည် ချက်ချင်း ဆက်လက်ဖော်ပြမည့်အရာအတွက် နိဒါန်းအဖြစ် ပေးထားခြင်းဖြစ်သည်။

19. Every beast of the field. The thought expressed by some Bible expositors, that God made several unsuccessful attempts to provide man with a companion by creating various animals, is a misapprehension of the purpose of this part of the narrative. It is not the time, but simply the fact, of the creation of the animals that Moses records. The Hebrew verb form rendered “formed” in the KJV may correctly be translated “had formed,” thus referring back to the creative acts of the fifth and early sixth days. The first part of the verse, then, is given by way of providing a preface to that which immediately follows.

အာဒံထံသို့ ယူဆောင်လာသည်။ အာဒံသည် ဤတိရစ္ဆာန်များကို လေ့လာပြီး ၎င်းတို့အတွက် သင့်လျော်သော နာမည်များပေးရန် အရေးကြီးသော လုပ်ဆောင်မှုတွင် ပါဝင်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဤအလုပ်အတွက် ၎င်းတို့၏ သဘာဝအကျင့်များကို နားလည်ရန် လိုအပ်သည်။ ၎င်းသည် သူ့ကို ၎င်းတို့အပေါ် အုပ်စိုးရန်အရည်အချင်းပြည့်မီစေရန် သို့မဟုတ် အရည်အချင်းပြည့်မီပြီးဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြရန်ဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ၎င်းသည် တိရစ္ဆာန်များခံစားရသော မိသားစုဘဝကို သတိပြုမိပြီး၊ သူ၏ အဖော်မရှိခြင်းကို သိရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို တိရစ္ဆာန်များထက် အနည်းဆုံး အဆမတန် မြင့်မားစွာ ဖန်ဆင်းခဲ့ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုခြင်းဖြင့်၊ ၎င်းတို့ထဲမှ အဖော်တစ်ဦးကို ရွေးချယ်၍မရမည်ကို သဘောပေါက်မည်ဖြစ်သည်။ အမျိုးသမီးကို ဖန်ဆင်းခြင်းသည် ဖန်ဆင်းရှင်၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ပြည့်ဝစွာ ဖြည့်ဆည်းရန်ဖြစ်ပါက၊ အာဒံသည် သူ၏ မပြည့်စုံမှုကို သဘောပေါက်ပြီး အဖော်လိုအပ်မှုကို ခံစားရမည်—ဆိုလိုသည်မှာ “တစ်ဦးတည်းနေရသည်မှာ မကောင်းပါ” ဟူသော အချက်ဖြစ်သည်။

Brought them unto Adam. Adam was to study these animals and to engage in the important exercise of giving appropriate names to them, for which task he would require an understanding of them and their habits. This would qualify him or, perhaps, prove him qualified to rule over them. At the same time he would become aware of the family life they enjoyed and so of his own lack of companionship. Recognizing also that God had created him infinitely higher than the animals, he would realize that he could not choose a companion from them. If the formation of woman was to meet fully the purpose of the Creator, Adam must come to sense his own incompleteness and to feel his need of companionship—that “it was not good,” in other words, that he should remain alone.

၂၀. အာဒံသည် တိရစ္ဆာန်အားလုံးကို နာမည်ပေးခဲ့သည်။ လူသားသည် စကားပြောနိုင်စွမ်းဖြင့် ဖန်ဆင်းခံခဲ့ရသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ အာဒံသည် ဤစွမ်းရည်ကို တိရစ္ဆာန်များကို လေ့လာရာတွင် သူလုပ်ခဲ့သော အချက်အလက်များကို ဖော်ပြရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။ သူသည် သဘာဝသိပ္ပံများနှင့် ဤသို့မိတ်ဆက်ခံရပြီး၊ တိရစ္ဆာန်များကို နာမည်ပေးခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့အပေါ် အုပ်စိုးမှုကို စတင်ခဲ့ သည်။ နွားများကို ဦးစွာဖော်ပြထားခြင်းသည် ၎င်းတို့သည် အနာဂတ်ဆက်ဆံရေးတွင် အခြားတိရစ္ဆာန်များထက် လူသားနှင့် ပို၍ နီးကပ်စွာ ရပ်တည်ရမည်ဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ လူသားများက အလွန်နှစ်သက်ပြီး အချို့မျိုးစိတ်များသည် သူ့အတွက် အလွန်အထောက်အကူဖြစ် မည့် ငှက်များကို ဖော်ပြမှုတွင် ဒုတိယနေရာတွင် ထားရှိသည်။ အာဒံနှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ကမ္ဘာက မည်သည့်ဘာသာစကားကို ပြောဆိုခဲ့သည်ကို မသိရှိရသဖြင့် ဤနာမည်များက မည်သည်ဖြစ်သည်ကို သိရှိရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။

20. Adam gave names to all cattle. It is evident that man was created with the faculty of speech. This ability Adam now employed to express the observations made in his study of the animals. He was introduced thus to the natural sciences, and by naming the animals began his dominion over them. Cattle may be mentioned first because they were to stand nearer to man in their future relations than other animals. The birds, which man loves so much and of which some species were to become most helpful to him, are given second place in the enumeration. It is impossible to discover what these names were, inasmuch as it is not known what language Adam and the antediluvian world spoke.

သင့်လျော်သော အကူအညီတစ်ဦးကို မတွေ့ရှိခဲ့။ အာဒံ၏ တိရစ္ဆာန်ဖန်ဆင်းမှုကို လေ့လာမှုသည် သူ့အား များစွာသော အသိပညာပေးခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏ တူညီသော အခြားသက်ရှိတစ်ဦးနှင့် အဖော်ပြုလိုသော ဆန္ဒကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဤအချက်သည် အမျိုးသမီးသည် လူသားနှင့် တန်းတူညီမျှသော မိတ်ဖက်အဖြစ် ခံစားရသင့်သည်ကို ဖော်ပြသည်။ သူ့ထက်နိမ့်ကျသော သတ္တဝါများထဲတွင် အာဒံအတွက် စစ်မှန်သော အဖော်တစ်ဦးကို ရှာမတွေ့ခဲ့ပေ။

Not found an help meet. Adam’s study of the animal creation supplied him with considerable knowledge, but did not satisfy his longing for companionship with another being, his equal. This fact indicates the equal partnership that the woman should enjoy with the man. No real companion could be found for Adam among creatures inferior to him.

၂၁. နက်ရှိုင်းသော အိပ်မှုန်းမှု။ ဘုရားသခင်သည် အာဒံ၏ အဖော်ကို သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်မှ ဖန်ဆင်းရန် စီစဉ်ထားပြီး၊ သူ့ကို မူးယစ်ဆေးဖြင့် သတိလစ်နေသည့်အလား နက်ရှိုင်းသော အိပ်မှုန်းမှုသို့ ရောက်စေခဲ့သည်။ အာဒံအိပ်နေစဉ် ဘုရားသခင်သည် သူ၏ နံရိုးတစ်ချောင်းကို ထုတ်ယူပြီး ၎င်း၏နေရာတွင် အသားဖြင့် ဖြည့်စည်းပေးသည့် ခွဲစိတ်မှုကို အမှန်တကယ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကျမ်းစာတွင် အခြားနေရာများတွင် “ဘေး”၊ “တံခါးရွက်”၊ “အဆောက်အဦ၏ အတောင်”၊ “နံရံဖုံးအုပ်ခြင်း၏ အကန့်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသော ဟေဗြဲစကားလုံး ṣela‘ သည် ဤနေရာတွင် “နံရိုး” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ဤရိုးရာဘာသာပြန်သည် LXX နှင့် Vulgate မှ ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး၊ ဟေဗြဲနှင့် နီးကပ်စွာဆက်စပ်သော အာရှုရိယံဘာသာစကားတွင် နံရိုးအတွက် sêlu ဟူသော စကားလုံးမှ မကြာသေးမီက မှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြခံရသည်။

21. A deep sleep. God, planning to create Adam’s companion from his body, caused him to fall into a deep sleep that may be compared to unconsciousness under anesthetic. And surgery indeed it was that God performed on Adam during his sleep, taking out one of his ribs and filling its place with flesh. The Hebrew word ṣela‘, meaning elsewhere in the Bible “side,” “door leaf,” “wing” (of a building), and “panel” (of a wall covering), has here the meaning “rib.” This traditional translation, taken over in modern Bibles from the LXX and the Vulgate, has more recently been proved correct from cuneiform records. In the Assyrian language, which was closely related to Hebrew, the word for rib was sêlu.

၂၂။ သူသည် မိန်းမတစ်ဦးကို ဖန်ဆင်းတော်မူသည်။ မောရှေသည် ဟေဗြဲဘာသာစကားကို ကျွမ်းကျင်စွာ အသုံးပြုနိုင်ပြီး ၎င်းကို စာဖတ်သူများကို အထင်ကြီးစေရန် အသုံးပြုနည်းကို သိရှိခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းခြင်းလုပ်ဆောင်မှုကို ဖော်ပြရန်၊ သူသည် အခန်းကြီး ၁ တွင် “ဖန်ဆင်းသည်” (အခန်းကြီး ၁:၂၇)၊ “ပြုလုပ်သည်” (အခန်းကြီး ၁:၂၆)၊ နှင့် “ဖွဲ့စည်းသည်” (အခန်းကြီး ၂:၇) ဟူသော ကြိယာများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယခုတွင် ၎င်းသည် ဤတူညီသော ဝေါဟာရများထဲသို့ “တည်ဆောက်သည်” ဟူသော ကြိယာကို ထပ်မံထည့်သွင်းသည်။ ဤကြိယာတစ်ခုစီသည် ၎င်း၏ သီးခြားအဓိပ္ပာယ်အရောင်အသွေးကို ဆောင်သည်။ အာဒံ၏ နံရိုးသည် ၎င်း၏ အဖော်ကို “တည်ဆောက်” ရာတွင် အခြေခံပစ္စည်းဖြစ်လာသည်။ မိန်းမသည် လူသားနှင့် ခွဲမရသော စည်းလုံးမှုနှင့် ဘဝအဖော်ဖြစ်ရန် ဖွဲ့စည်းခံရပြီး၊ ၎င်း၏ ဖန်ဆင်းခြင်းပုံစံသည် အိမ်ထောင်ရေး၏ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းအတွက် တကယ့်အခြေခံကို ချမှတ်ပေးသည်။ သူမသည် “သူ၏ဘေးတွင် တန်းတူအဖြစ် ရပ်တည်ရန်၊ သူမကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး ကာကွယ်ရန်” ဖြစ်သည် (PP ၄၆)။ အိမ်ထောင်ရေးသည် သခင်ဘုရားနှင့် ၎င်း၏ အသင်းတော် အကြား ရှိသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှင့် ဘဝအဖော်မှု၏ ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည် (ဧဖက် ၅:၃၂)။

22. Made he a woman. Moses had a ready command of the Hebrew language and knew how to use it to impress his readers. To describe the creative activity of God, he employed in the narrative in ch. 1 the verbs “to create” (ch. 1:27), “to make” (ch. 1:26), and “to form” (ch. 2:7). Now he adds to these more or less synonymous terms the verb “to build.” Each of these has its own distinct shade of meaning. Adam’s rib formed the basic material from which his companion was “built.” The woman was formed for inseparable unity and fellowship of life with the man, and the mode of her creation was to lay the actual foundation for the moral ordinance of marriage. She was “to stand by his side as an equal, to be loved and protected by him” (PP 46). Marriage is a type of the fellowship of love and life that exists between the Lord and His church (Eph. 5:32).

သူမကို လူသားထံသို့ ယူဆောင်လာသည်။ ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်သည် ပထမဆုံး အိမ်ထောင်ရေး ကို သန့်ရှင်းစွာ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။ မိန်းမကို ဖန်ဆင်းပြီးနောက်၊ သူမကို အာဒံထံသို့ ဦးဆောင် ခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် အာဒံသည် ၎င်း၏ နက်ရှိုင်းသော အိပ်မှုမှ နိုးထပြီးဖြစ်ရမည်။ အာဒံသည် “ဘုရားသခင်၏သားတော်” (လုကာ ၃:၃၈) ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ဧဝသည်လည်း ဘုရားသခင်၏ သမီးတော် ဟု မှန်ကန်စွာ ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ သူမ၏ ဖခင်အနေဖြင့်၊ ဘုရားသခင်သည် သူမကို အာဒံထံသို့ ဦးဆောင်ကာ သူ့အား ပြသခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အိမ်ထောင်ရေးပဋိညာဉ်ကို ဘုရားသခင် ၏ ပဋိညာဉ် (သုတ္တံ ၂:၁၇) ဟု သင့်လျော်စွာ ခေါ်ဆိုပြီး၊ ထိုသန့်ရှင်းသော အဖွဲ့အစည်း၏ ဖန်တီးသူဖြစ် မှုကို ရည်ညွှန်းသည်။

Brought her unto the man. God Himself solemnized the first marriage. After making the woman He led her to Adam, who by that time must have awakened from his deep sleep. As Adam was the “son of God” (Luke 3:38), so Eve could properly be called the daughter of God; and as her Father, God led her to Adam and presented her to him. The marriage covenant, therefore, is appropriately called the covenant of God (Prov. 2:17), a name implying His authorship of that sacred institution.

၂၃။ ဤသည်ယခု ငါ၏အရိုးမှအရိုးဖြစ်သည်။ အာဒံသည် သူမထဲတွင် လိုလားသော အဖော်ကို မှတ်မိပြီး၊ သူမကို ၎င်း၏ သတို့သမီးအဖြစ် ဝမ်းမြူးစွာ ကြိုဆိုကာ ၎င်း၏ ဝမ်းမြူးမှုကို ကဗျာဆန်သော အာမေဍိတ်ဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။ “ဤသည်ယခု” ဟူသော စကားလုံးများသည် သူမထဲတွင် ၎င်း၏ နှလုံးသားတွင် လိုလားသော ပြည့်စုံမှုကို တွေ့မြင်သောအခါ ၎င်း၏ ဝမ်းမြူးဖွယ်အံ့သြမှုကို ထင်ဟပ်သည်။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် သုံးကြိမ်ထပ်လောင်းဖော်ပြသော “ဤ” ဟူသော စကားလုံးသည် ၎င်း၏ မျက်လုံးများဖြင့် ပထမဆုံး ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၏ ပြင်းထန်သော စိတ်လှုပ်ရှားမှုဖြင့် အာရုံစူးစိုက်ထားသော သူမကို ထင်ရှားစွာ ညွှန်ပြသည်။ ဗီဇအလျောက် သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်၏ ညွှန်ကြားချက်ရလဒ်အနေဖြင့်၊ သူသည် သူမထဲတွင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်တည်မှု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကို မှတ်မိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သူမကို ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ခန္ဓာကိုယ်အဖြစ် ချစ်မြတ်နိုးရန် ဖြစ်ပြီး၊ သူမကို ချစ်ခြင်းဖြင့် ၎င်းသည် သူ့ကိုယ်သူ ချစ်ခြင်းဖြစ်သည်။ တမန်တော်ပေါလုသည် ဤအမှန်တရားကို အလေးပေးဖော်ပြသည် (ဧဖက် ၅:၂၈)။

23. This is now bone of my bones. Adam, recognizing in her the desired companion, welcomed her joyfully as his bride and expressed his joy in a poetic exclamation. The words, “this is now,” reflect his pleasant surprise as he saw in the woman the fulfillment of his heart’s desire. His thrice-repeated “this” (as in the Hebrew) vividly points to her upon whom, in joyful astonishment, his eye now rested with the intense thrill of first love. Instinctively, or as the result of divine instruction, he recognized in her part of his own being. He was henceforth to love her as his own body, for in loving her he loves himself. The apostle Paul stresses this truth (Eph. 5:28).

သူမကို မိန်းမဟု ခေါ်ဆိုရမည်။ အာဒံသည် ၎င်း၏ အသစ်ဖန်ဆင်းခံရသော အဖော်အား ပေးသော အမည်သည် သူမ၏ ဖန်ဆင်းခြင်းပုံစံကို ထင်ဟပ်သည်။ ဟေဗြဲဘာသာစကားလုံး “အိရှာဟ်”၊ “မိန်းမ” သည် “အိရှ်”၊ “လူ” ဟူသော စကားလုံးမှ အမျိုးသမီးဆိုင်ရာ နောက်ဆက်တွဲဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အင်္ဂလိပ်စကားလုံး “ဝူမန်း” (အန်ဂလို-ဆပ်ဆွန်၊ ဇနီးလူသား) သည် “မန်း” ဟူသော စကားလုံးနှင့် ဆင်တူစွာ ဆက်စပ်နေသည်။ အခြားဘာသာစကားများစွာတွင်လည်း ဤအရာသည် မှန်ကန်သည်။

She shall be called Woman. The name Adam gave his newly created companion reflected the manner of her creation. The Hebrew word ’ishshah, “woman,” is formed of the word ’ish, “man,” with the feminine ending. The English word “woman” (Anglo-Saxon, wife-man) is similarly related to the word “man.” The same is true in various other languages.

၂၄။ ၎င်း၏ ဖခင်နှင့် မိခင်ကို စွန့်ခွာရမည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်၏ စကားလုံးများကို အာဒံ၏ ပရောဖက်ပြုချက်အဖြစ် မမှတ်ယူနိုင်ပေ၊ သို့သော် ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်၏ စကားများအဖြစ် မှတ်ယူရမည်။ ၎င်းတို့သည် အိမ်ထောင်ရေးအခမ်းအနားတွင် ဘုရားသခင်က ပြုလုပ်သော ကြေညာချက်၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည် (မ။ မဿဲ ၁၉:၄၊ ၅၊ MB ၉၉)။ ဤစကားလုံးများသည် လူသားနှင့် မိန်းမတို့၏ နက်ရှိုင်းဆုံး ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ စည်းလုံးမှုကို ဖော်ပြပြီး၊ ဘုရားသခင်က သတ်မှတ်ထားသော အိမ်ထောင်ရေးပုံစံအဖြစ် တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကို ကမ္ဘာ့ရှေ့တွင် ချီးမြှောက်သည်။ ဤစကားလုံးများသည် ဖခင်နှင့် မိခင်အပေါ် သားသမီးဆိုင်ရာ တာဝန်နှင့် လေးစားမှုကို စွန့်လွှတ်ရန် အကြံပြုခြင်းမဟုတ်ပေ၊ သို့သော် လူသားတစ်ဦး၏ ဇနီးသည် ၎င်း၏ ချစ်ခင်မှုတွင် ပထမဦးစားပေးဖြစ်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ ပထမဆုံးတာဝန်သည် သူမအပေါ်တွင် ရှိသည်ဟု အဓိကရည်ညွှန်းသည်။ သူမအပေါ် ၎င်း၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာသည် ၎င်း၏ မိဘများအပေါ်ထားရှိသော သင့်လျော်သော ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ကျော်လွန်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ထိုချစ်ခြင်းကို လုံးဝအစားထိုးရန် မဟုတ်ပေ။

24. Leave his father and his mother. The words of this verse cannot be regarded as a prophetic utterance of Adam, but rather as the words of God Himself. They are part of the declaration made by God at the marriage ceremony (see Matt. 19:4, 5; MB 99). These words express the deepest physical and spiritual unity of man and woman, and hold up monogamy before the world as the form of marriage ordained by God. These words do not recommend a forsaking of filial duty and respect toward father and mother, but refer primarily to the fact that a man’s wife is to be first in his affections and that his first duty is toward her. His love for her is to exceed, though certainly not to supersede, a very proper love for his parents.

သူတို့သည် တစ်သားတည်းဖြစ်ရမည်။ ခင်ပွန်းနှင့် ဇနီးတို့၏ စည်းလုံးမှုကို ရှင်းလင်းသော စကားလုံးများဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်များ၏ စည်းလုံးမှု၊ အကျိုးစီးပွားများ၏ အသိုင်းအဝိုင်း၊ နှင့် ခံစားမှုများ၏ အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုတွင် ရှိနေသည်။ ခရစ်တော်သည် ကွာရှင်းခြင်းကို ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချရာတွင် ဤကျမ်းပိုဒ်ကို အသုံးပြုသည်မှာ ထင်ရှားသော အချက်ဖြစ်သည် (မဿဲ ၁၉:၅)။

They shall be one flesh. The unity of husband and wife is expressed in unmistakable words, existing as they do in a unity of bodies, a community of interests, and a reciprocity of affections. It is a significant fact that Christ uses this very passage in His strong condemnation of divorce (Matt. 19:5).

၂၅. သူတို့နှစ်ဦးစလုံး အဝတ်မပါခဲ့ကြပါ။ အာဒံနှင့် ဧဝတို့သည် ရုပ်ဝတ္ထုအဝတ်အစားများ မလိုအပ်ခဲ့ပါ၊ အကြောင်းမှာ ဖန်ဆင်းရှင်သည် ၎င်းတို့ပတ်လည်တွင် အလင်းရောင်သောအဝတ်ကို ထားရှိခဲ့ပြီး၊ ဤအဝတ်သည် သူ၏ ဖြောင့်မတ်သောစာရိတ္တကို ကိုယ်စားပြုသည့် အဝတ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့တွင် ပြည့်စုံစွာ ထင်ဟပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ဖန်ဆင်းရှင်၏ အကျင့်စာရိတ္တပုံ သဏ္ဍာန်သည် ၎င်း၏ မြေကြီးသားသမီးများတွင် ထပ်မံထင်ဟပ်သောအခါ၊ သူသည် ၎င်းတို့ကို သူ၏ပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ် ပြန်လည်တောင်းဆိုရန် ပြန်လာမည်ဖြစ်သည် (ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၇:၉; ၁၉:၈; စီအိုအယ်လ် ၆၉, ၃၁၀ ကို ကြည့်ပါ)။ ဤအပြစ်ကင်းစင်သော အဖြူရောင်အဝတ်သည် မြေကြီးမှ ကယ်တင်ခံရသူများသည် ပရဒိသု၏ တံခါးများသို့ ဝင်ရောက်စဉ် ဝတ်ဆင်ရမည့် အဝတ်ဖြစ်သည်။

25. They were both naked. Adam and Eve had no need of material clothing, for about them the Creator had placed a robe of light, a robe symbolic of His own righteous character, which was reflected perfectly in them. When the moral image of their Maker is again reflected in His earthly sons and daughters, He will return to claim them as His own (see Rev. 7:9; 19:8; COL 69, 310). This white robe of innocence is the garment with which the saved of earth will be clad as they enter the gates of Paradise.

အယ်လန်ဂျီ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ

ellen g. white comments

1-25 PP 45-51

1 DA 769

1-3 GC 455; PK 180; PP 47, 336; 9T 212

2 GC 453; ML 140

2, 3 EW 217; GC 52; MM 215; PP 111; SR 145; 8T 197

3 DA 281; MB 99; 4T 147, 247

4 PP 112

6 PP 96; SR 66

7 MH 415; PP 56; 2T 300; 8T 264

8 AH 27; ML 136; PP 46; SR 58; 3T 77, 153

8, 9 Ed 20

8-17 MYP 364

9 AH 27; Ed 23; PP 47, 48, 84; 6T 368; 8T 288

15 AH 27; CD 396; CT 147; Ed 21; FE 314, 327, 419, 512; LS 355; MH 261; ML 112; PP 47, 50; SR 24; 1T 568; 3T 77, 153; 4T 410

16 3T 50

16, 17 CH 108; Ed 23; 3T 72; 4T 11

17 CS 65; CT 12; EW 125, 147; GC 532; MH 449; PP 48, 53, 60; SR 24; 2T 561; 5T 365; 6T 386

18 AH 25; PP 56

18-20 PP 46

19, 20 PP 51

21-23 PP 56

22 AH 99; 3T 484

23 MB 99

23-25 COL 310; FE 141

24 AH 25, 341; MB 99; PP 46

25 PP 445; SR 38

အခန်းကြီး - ၃

အခန်း ၃

chapter 3

၁-၆။ ဆက်လက်ကျဆုံးမှုများ။—အကယ်၍ လူမျိုးသည် အာဒံအား ဧဒင်မှ နှင်ထုတ်ခံရသောအခါ ကျဆုံးမှုကို ရပ်တန့်ခဲ့ပါက၊ ယခုအခါ ကျွန်ုပ်တို့သည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ နှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေတွင် များစွာပို၍ မြင့်မားနေမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် လူတို့သည် အာဒံ၏ ကျဆုံးမှုကို မဖော်ပြထိုက်သော ဒုက္ခများဖြစ်ပေါ်စေသည်ဟု ဝမ်းနည်းမြည်တမ်းနေရင်း၊ အာဒံကဲ့သို့ ဘုရားသခင်၏ တိကျသော ညွှန်ကြားချက်များကို နာခံမှုမရှိပေ၊ အာဒံသည် ယေဟောဝါ၏ တရားကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည့်အတိုင်း သူ၏ ဥပမာကို သတိပေးထားသော်လည်း၊ အာဒံနှင့်အတူ ကျဆုံးမှုကို ရပ်တန့်ခဲ့လျှင်ကောင်းမည်ဟု ဆိုကြသည်။ သို့သော် ဆက်လက်ကျဆုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ လူတို့သည် အာဒံ၏ အတွေ့အကြုံမှ သတိပေးချက်ကို လက်မခံဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ တရားကို တိုက်ရိုက်ချိုးဖောက်ကာ အလိုဆန္ဒနှင့် စိတ်ဆန္ဒကို ပြည့်မီစေကြသည်၊ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အာဒံ၏ အပြစ်ကျူးလွန်မှုကို ကမ္ဘာသို့ အပြစ်ယူဆောင်လာခဲ့သည်ဟု ဆက်လက်ဝမ်းနည်းမြည်တမ်းကြသည်။

1-6. A Succession of Falls.—If the race had ceased to fall when Adam was driven from Eden, we should now be in a far more elevated condition physically, mentally, and morally. But while men deplore the fall of Adam, which has resulted in such unutterable woe, they disobey the express injunctions of God, as did Adam, although they have his example to warn them from doing as he did in violating the law of Jehovah. Would that man had stopped falling with Adam. But there has been a succession of falls. Men will not take warning from Adam’s experience. They will indulge appetite and passion in direct violation of the law of God, and at the same time continue to mourn Adam’s transgression, which brought sin into the world.

အာဒံ၏ နေ့ရက်မှ ယခုအချိန်ထိ ဆက်လက်ကျဆုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ ရာဇဝတ်မှု အမျိုးအစားတိုင်းတွင် နောက်တစ်ခုသည် ယခင်တစ်ခုထက် ပိုမိုကြီးမားသည်။ ဘုရားသခင်သည် ယခုကမ္ဘာပေါ်တွင် တည်ရှိနေသော ကျန်းမာရေး၊ အလှအပ၊ နှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားစွမ်းအားမရှိသော လူမျိုးကို ဖန်ဆင်းခဲ့ခြင်းမဟုတ်ပေ။ လူမျိုးအပေါ် ရောဂါမျိုးစုံသည် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ တိုးပွားလာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ အထူးသဖြင့် စီမံခန့်ခွဲမှုဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏ ဆန္ဒနှင့် တိုက်ရိုက်ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လူသားအား တည်ရှိနေသော ကြီးမားသော ဆိုးရွားမှုများမှ အကာအကွယ်ပေးရန် ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထားသော နည်းလမ်းများကို လူသားက လျစ်လျူရှုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည် (Ibid., မတ် ၄၊ ၁၈၇၅)။

From Adam’s day to ours there has been a succession of falls, each greater than the last, in every species of crime. God did not create a race of beings so devoid of health, beauty, and moral power as now exists in the world. Disease of every kind has been fearfully increasing upon the race. This has not been by God’s especial providence, but directly contrary to His will. It has come by man’s disregard of the very means which God has ordained to shield him from the terrible evils existing (Ibid., March 4, 1875).

၁ မြွေသည် ဧဝကို လှည့်စားသည်။ ၆ လူသား၏ ရှက်ဖွယ်ကျဆုံးမှု။ ၉ ဘုရားသခင်က သူတို့ကို စစ်ဆေးတော်မူသည်။ ၁၄ မြွေသည် ကျိန်ဆဲခံရသည်။ ၁၅ ကတိထားရာ မျိုးစေ့။ ၁၆ လူသားမျိုး နွယ်၏ ပြစ်ဒဏ်။ ၂၁ သူတို့၏ပထမဆုံး အဝတ်အစား။ ၂၂ သူတို့ကို ဥယျာဉ်ထဲမှ နှင်ထုတ်ခြင်း။

1 The serpent deceiveth Eve. 6 Man’s shameful fall. 9 God arraigneth them. 14 The serpent is cursed. 15 The promised seed. 16 The punishment of mankind. 21 Their first clothing. 22 Their casting out of paradise.

၁. မြွေ။ ဇာတ်ကြောင်းတွင် မြွေသည် နောက်ထပ်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် ကြီးမားသောသြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ပြသခဲ့သည်။ မောရှေသည် ဥယျာဉ်ထဲရှိ ပြီးပြည့် စုံသောအခြေအနေများကို ဖော်ပြခြင်းမှ ကျဆုံးမှု၏သမိုင်းသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ဤကမ္ဘာမြေသည် ပျော်ရွှင်မှု၊ မေတ္တာနှင့် ပြီးပြည့်စုံမှုမှ ဝမ်းနည်းမှု၊ မုန်းတီးမှု၊ နှင့် ယုတ်မာမှုသို့ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ မောရှေသည် ဧဒင်ဥယျာဉ်တွင် ပြည့်စုံသောပျော်ရွှင်မှုဖြင့် ကုန်ဆုံးခဲ့သော ကာလ၊ သဘာဝသမိုင်း ကို လေ့လာခြင်း၊ ဘုရားသခင်က ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ဥယျာဉ်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်း၊ နှင့် ညနေအချိန်၏ အေးမြသောအခါများတွင် ဖန်ဆင်းရှင်နှင့် နေ့စဉ်ဆက်သွယ်ခြင်းကို ဖော်ပြခြင်းမပြု ခဲ့ပေ (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၃:၈)။

1. The serpent. With the serpent a new figure appears in the narrative, one that exercised a tremendous influence on the subsequent history of the world. Moses turns from his description of the perfect conditions in Paradise to the history of the Fall, by which this earth was transformed from a world of happiness, love, and perfection to one of sorrow, hatred, and wickedness. Moses leaves unmentioned the blissful period in Eden, time spent in complete happiness, in the study of natural history, in tending the garden as God had ordained, and in daily communion with the Creator in the cool hours of eventime (Gen. 3:8).

မည်သည့်သတ္တဝါထက်မဆို လိမ္မာပါးနပ်သည်။ မြွေသည် အခြားသတ္တဝါများထက် ပိုမိုလိမ္မာပါးနပ် သော သတ္တဝါအဖြစ် မိတ်ဆက်ခံရသည်။ “လိမ္မာပါးနပ်သည်” ဟူသော စကားလုံး ‘အာရွမ်’ သည် သမ္မာကျမ်းတွင် အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုထားပြီး၊ မနှစ်သက်ဖွယ်သိမ်မွေ့မှုကို ညွှန်ပြရန် (ယောဘ ၅:၁၂; ၁၅:၅)၊ “လိမ္မာသည်” သို့မဟုတ် “ပရိယာယ်ရှိသည်” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ဖြင့် အသုံးပြုသော် လည်း၊ များသောအားဖြင့် သတိရှိသူဟူသော နှစ်သက်ဖွယ်အဓိပ္ပါယ်ဖြင့် အသုံးပြုသည် (သုတ္တံ ကျမ်း ၁၂:၁၆, ၂၃; ၁၃:၁၆; ၁၄:၈, ၁၅, ၁၈; ၂၂:၃; ၂၇:၁၂)။ ဤနေရာတွင် နှစ်သက်ဖွယ်အဓိပ္ပါယ်သည် ပိုမိုသင့်လျော်ပုံရသည်၊ အကြောင်းမှာ မြွေသည် ဘုရားသခင်က “ကောင်းသည်”၊ ပင်လျှင် “အလွန်ကောင်းသည်” ဟု ကြေညာခဲ့သော ဖန်ဆင်းခံသတ္တဝါတစ်ခုဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁:၂၅, ၃၁)။ ယနေ့မြွေများ၏ ဆိုးယုတ်သောသဘောသည် ကျဆုံးမှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲကျိန်ဆဲမှု၏ ရလဒ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းခံရချိန်တွင် သတ္တဝါ၏သဘာဝမဟုတ်ပေ။

More subtil than any beast. The serpent is introduced as a creature more subtle than other animals. The word “subtil,” ‘arum, is used in the Bible a few times to indicate an unfavorable tendency of character (Job 5:12; 15:5), with the connotation of being “clever” or “cunning,” but usually in the favorable sense of being prudent (see Prov. 12:16, 23; 13:16; 14:8, 15, 18; 22:3; 27:12). The latter, favorable meaning would seem preferable here because the serpent was one of the created beings God had pronounced “good,” even “very good” (Gen. 1:25, 31). The evil character of serpents today is a result of the Fall and subsequent curse, and not a trait of that animal when it was created.

မြွေသည် အမှန်တကယ်သတ္တဝါမဟုတ်ဘဲ သဘာဝလွန်သတ္တဝါတစ်ခုဖြစ်သည်ဟူသော ကန့်ကွက်မှုသည် ၎င်းသည် အမှန်တကယ်သတ္တဝါတစ်ခုဖြစ်သည်ဟူသော ရှင်းလင်းသောဖော်ပြချက်အရ အလေးအနက်ဖြေရှင်းရန် မလိုအပ်ပေ။ သို့သော်၊ သမ္မာကျမ်းတစ်ခုလုံးက မြွေကိုယ်တိုင်သည် လူသား၏ကျဆုံးမှုအတွက် တာဝန်မရှိဘဲ၊ စာတန်ဖြစ်သည်ဟု ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြထားသည် (ယောဟန် ၈:၄၄; ၂ ကောရိန္သု ၁၁:၃, ၁၄; ရောမ ၁၆:၂၀)။ သို့ရာတွင်၊ စာတန်သည် လူသားကို လှည့်စားရန်ကြိုးပမ်းမှုတွင် မြွေကို ကြားခံအဖြစ်အသုံးပြုခဲ့သောကြောင့်၊ သင်္ကေတအနေဖြင့် ရံခါမြွေဟု ခေါ်ဆိုခံရသည် (ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၁၂:၉; ၂၀:၂)။

The objection that the serpent was not a real animal, but a supernatural being, hardly needs any serious refutation in view of the explicit statement that it was, indeed, an animal. However, the whole Scripture makes it abundantly plain that the serpent itself was not responsible for man’s fall, but rather Satan (see John 8:44; 2 Cor. 11:3, 14; Rom. 16:20). Nevertheless, Satan is in a figurative sense occasionally called a serpent because he used the serpent as a medium in his attempt to deceive man (see Rev. 12:9; 20:2).

ကောင်းကင်တမန်များအနက် ထိပ်ဆုံးမှရှိခဲ့သော လူစီဖာ၏ကျဆုံးမှု (ဟေရှာယ ၁၄:၁၂, ၁၃; ယေဇကျေလ ၂၈:၁၃–၁၅) သည် လူသား၏ကျဆုံးမှုမတိုင်မီ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသည် (PP ၃၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ဥယျာဉ်ထဲတွင် လူသားနှင့်နေ့စဉ်စကားပြောဆိုသော ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို ကောင်းကင်ဘုံ၏ဖြစ်ရပ်များအကြောင်း မသိမသိစေဘဲထားမထားဘဲ၊ စာတန်နှင့် အခြားကောင်း ကင်တမန်များ၏ ပုန်ကန်မှုကို အာဒံအား အသိပေးခဲ့ပြီး၊ အာဒံသည် ၎င်းတို့၏ရောက်ရှိလာမှုကို သတိထားရန်ဖြစ်သည်။ အာဒံနှင့်ဧဝသည် စာတန်သည် ကောင်းကင်တမန်အသွင်ဖြင့် ပေါ်ထွက် လာမည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့ပြီး၊ ထိုသို့သောပုံစံဖြင့် သူ့ကိုရင်ဆိုင်ရန်နှင့် သူ၏ဖျောက်ဆီးမှုများကို ငြင်းပယ်ရန် ပြင်ဆင်ထားခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် မြွေမှတစ်ဆင့် ဧဝထံသို့ စကားပြောခဲ့ပြီး၊ သူမကို အံ့အားသင့်စေခဲ့သည်။ သို့ရာတွင်၊ ဤအချက်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ပထမမိခင်ကို အကြောင်း ပြချက်မဖြစ်စေပေ၊ သို့သော်လည်း သူမသည် ထိုသို့လှည့်စားခံရခဲ့သည်မှာ မှန်သည် (၁ တိမော တော ၂:၁၄; ၂ ကောရိန္သု ၁၁:၃)။

The fall of Lucifer, who had been foremost among the angels of heaven (Isa. 14:12, 13; Eze. 28:13–15), obviously preceded the Fall of man (see PP 36). God, who daily conversed with man in the garden, had not left him ignorant of events in heaven, but had acquainted him with the apostasy of Satan and other angels, for whose coming Adam was to be on guard. Adam and Eve may have expected to see Satan appear as an angel, and felt prepared to meet him as such and to reject his enticements. But, instead, he spoke to her through the serpent, and took her by surprise. This, however, in no wise excuses our first mother, though it is true that she was thereby deceived (see 1 Tim. 2:14; 2 Cor. 11:3).

ကျွန်ုပ်တို့၏ပထမမိဘများ၏ စမ်းသပ်မှုသည် ၎င်းတို့၏သစ္စာစောင့်သိမှုနှင့် မေတ္တာကို စမ်းသပ်ရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ဤစမ်းသပ်မှုသည် ၎င်းတို့၏ဝိညာဉ်ရေးဖွံ့ဖြိုးမှု၊ စရိုက်ဖွဲ့စည်းမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လို အပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် စမ်းသပ်မှုမှ ထိခိုက်မှုမရှိဘဲ ထွက်ပေါ်လာခဲ့လျှင် ထာဝရပျော်ရွှင်မှုသည် ရလဒ်ဖြစ်လိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့ကို ၎င်းတို့၏ခံနိုင်ရည်ထက် ပိုမိုစမ်းသပ်ခံရရန် မလို လားခဲ့သောကြောင့် (၁ ကောရိန္သု ၁၀:၁၃)၊ စာတန်သည် ဘုရားသခင်၏ပုံသဏ္ဌာန်ဖြင့် သို့မဟုတ် ဤသစ်ပင်တစ်ပင်မှလွဲ၍ အခြားမည်သည့်နေရာတွင်မဆို ၎င်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ရန် ခွင့်မပြုခဲ့ပေ (၁ SP ၃၄)။ ထို့ကြောင့် စာတန်သည် သတ္တဝါတစ်ခု၏ပုံစံဖြင့် ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ထက် များစွာနိမ့်ကျရုံသာမက၊ လူသားကိုယ်တိုင်ထက်လည်း များစွာနိမ့်ကျသည်။ အာဒံနှင့်ဧဝသည် စာတန်အား သာမန်သတ္တဝါတစ်ခု၏ကြားခံမှတစ်ဆင့် ဘုရားသခင်၏ပညတ်ကို ဖောက်ဖျက်ရန် ဖျောက်ဆီးခံရခဲ့ပြီး၊ နှစ်ဆဖြင့် အကြောင်းပြချက်မရှိခဲ့ပေ။

The trial of our first parents was permitted as a test of their loyalty and love. This test was essential to their spiritual development, to the formation of character. Eternal happiness would have been the result for them if they had come out of the test unscathed. Inasmuch as God did not wish them to be tempted above their ability to withstand (1 Cor. 10:13), He did not allow Satan to approach them in the likeness of God, or at any other place than this one tree (1 SP 34). Satan, therefore, came in the form of a creature, not only far inferior to God, but far below man himself. Adam and Eve, in allowing Satan, through the medium of a mere animal, to persuade them to break the commandment of God, were doubly without excuse.

သူသည် ထိုမိန်းမအား ပြောဆိုခဲ့သည်။ မြွေကို ကြားခံအဖြစ် အသုံးပြု၍ စာတန်သည် ထိုမိန်းမအား တစ်ဦးတည်း စကားပြောနိုင်သောအချိန်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ အကာအကွယ်ပေးထားသော ပတ်ဝန်းကျင်မှ ခွဲထွက်နေသောအခါ လူတစ်ဦးကို မတော်မတရားပြုလုပ်ရန် ဖျောက်ဆီးရသည်မှာ အမြဲပို၍လွယ်ကူသည်။ ဧဝသည် သူ၏ခင်ပွန်းနှင့်အတူ ဆက်လက်နေထိုင်ခဲ့ပါက၊ သူ၏ရှိနေမှုသည် သူမအတွက် အကာအကွယ်တစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဇာတ်လမ်းသည် မလွဲမသွေ မတူညီသောအဆုံးသတ်ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။

He said unto the woman. Using the serpent as his medium, Satan found a time when he could address the woman alone. It is always easier to persuade an individual to do wrong when he is detached from protective surroundings. Had Eve remained with her husband, his presence would have been a protection to her, and the story would doubtless have had a different ending.

ဟုတ်လား၊ ဘုရားသခင်က ပြောသလား။ စာတန်သည် သူမအား အပြစ်ကင်းပုံပေါက်သော်လည်း လိမ္မာပါးနပ်မှုအပြည့်ရှိသော မေးခွန်းတစ်ခုဖြင့် စကားပြောခဲ့သည်။ ဤမေးခွန်းကို (၁) “ဘုရားသခင်က တကယ်ပဲ ပြောခဲ့သလား၊ သင်တို့သည် ဥယျာဉ်ရှိ သစ်ပင်အားလုံးမှ မစားရဟု။” ဆိုလိုသည်မှာ “ဥယျာဉ်ထဲတွင် သင်တို့မစားရသော သစ်ပင်တစ်ပင်မျှ ရှိသလား။” သို့မဟုတ် (၂) “သင်တို့သည် ဥယျာဉ်ရှိ သစ်ပင်တစ်ပင်မှ မစားရဟု။” ဟီဘရူးဘာသာစကားသည် ဘာသာပြန်ဆိုမှု နှစ်မျိုးလုံးကို ခွင့်ပြုပြီး၊ ထို့ကြောင့် အချို့သော မရေရာမှုများကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ စာတန်သည် ၎င်း၏ စကားလုံးများကို မရေရာပြီး ရှုပ်ထွေးစေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ထင်ရှားသည်။ သူသည် မိန်းမနှလုံးသားထဲတွင် ဘုရားသခင်၏ ပညတ်၏ စစ်မှန်သော စကားအသုံးအနှုန်းနှင့် တိကျသော အဓိပ္ပာယ်နှင့်ပတ်သက်၍၊ အထူးသဖြင့် ထိုသို့သော ပညတ်၏ အကျိုးသင့်အကြောင်းသင့်မှုနှင့် တရားမျှတမှုနှင့်ပတ်သက်၍ သံသယမျိုးစေ့ချရန် လိုလားခဲ့သည်။

Yea, hath God said. Satan addressed her with a question that looked innocent but was full of cunning. It has been debated whether the question should be translated (1) “Has God really said, Ye shall not eat of every tree of the garden?” meaning, “Are there any trees in the garden of which you may not eat?” or (2) “Ye shall not eat of any tree of the garden.” The Hebrew allows both translations, and possesses therefore a certain ambiguity. Satan intended that his words should be indefinite and ambiguous. His purpose was obvious. He wished to sow doubt in the heart of the woman concerning the real phraseology and the exact meaning of the divine commandment, especially concerning the reasonableness and justice of such a command.

၁. စာတန်သည် ကိရိယာများကို အသုံးပြုသည်။—ဧဒင်တွင် စာတန်သည် မြွေကို သူ၏ ကိရိယာအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယနေ့တွင် သူသည် လူသားမိသားစု၏ အဖွဲ့ဝင်များကို အသုံးပြုပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ ရွေးနှုတ်ခံရသူများအတွက် ဖြောင့်မတ်သော လမ်းကို ပိတ်ဆို့ရန် လှည့်စားမှုနှင့် ဖြားယောင်းမှု အမျိုးမျိုးဖြင့် ကြိုးပမ်းနေသည် (စာလွှာ ၉၁၊ ၁၉၀၀)။

1. Satan Uses Instruments.—In Eden Satan used the serpent as his instrument. Today he makes use of the members of the human family, striving by means of every species of cunning and deception to hedge up the path of righteousness cast up for the ransomed of the Lord to walk in (Letter 91, 1900).

၂။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အသီးကို စားနိုင်သည်။ ဧဝသည် အထက်တွင် ဆွေးနွေးခဲ့သော ဒုတိယအဓိပ္ပာယ် ဖြင့် မေးခွန်းကို နားလည်ခဲ့ပြီး၊ သူမသည် လှည့်ထွက်ပြီး ခင်ပွန်းထံ ပြေးမသွားဘဲ၊ ဝိဝါဒဖြစ်ပြီး သံသယရှိသည့် လက္ခဏာများကို ပြသခဲ့ပြီး၊ မြွေနှင့် အကြောင်းအရာကို ဆက်လက်ဆွေးနွေးရန် အသင့်ဖြစ်နေသည်။

2. We may eat of the fruit. Eve evidently understood the question in the second sense discussed above, and instead of turning away and fleeing to her husband, showed signs of wavering and doubt, and a readiness to discuss the subject further with the serpent.

ဘုရားသခင်က “သင်စားသည့်နေ့၌ သင်ဧကန်အမှန် သေရမည်” ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ ဧဝသည် ၎င်းကို “သင်တို့သေမည်ကို စိုးရိမ်သည်” ဟု ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ပညတ်ကို ဖောက်ဖျက်ခြင်းနောက် တွင် သေဒဏ်ဖြစ်ပေါ်မည်ဟူသော သေချာသော အချက်အတွက်၊ မိန်းမသည် ထိုကဲ့သို့သော လုပ်ရပ်တစ်ခုသည် သေခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ “စိုးရိမ်သည်” ဟူသော ပန်း ဟူသော စကားလုံးသည် သေစေနိုင်သည့်အရာနှင့် ကစားရမည်ဟူသော အတွေးတွင် အတွင်းစိတ်ထိတ်လန့်မှုကို ဆိုလိုပြီး၊ ထိုသို့သော အရာတစ်ခုသည် တကယ်ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်ဟူ သော အယူအဆအပေါ် ပြည်တွင်းစိတ်ဖြင့် သရော်သည့် သဘောထားအောက်တွင် ဖုံးကွယ်ထား သည်။ ဧဝ၏ ဘာသာစကားတွင် မြွေ၏ စကားအတိုင်း ထင်ဟပ်နေသော သံသယနှင့် တုံ့ဆိုင်းမှု သည် နာခံမှု၏ အဓိကအကြောင်းအရင်းကို ဘုရားသခင်အပေါ် မွေးရာပါ ချစ်ခြင်းမေတ္တာထက် သေခြင်းကို ကြောက်ရွံ့မှုအဖြစ် ဖြစ်စေသည်။ ဘုရားသခင်၏ တားမြစ်ချက်၏ ပကတိတရားမျှ တမှုတွင် နိုးကြားလာသော သံသယ၏ နောက်ထပ်လက္ခဏာတစ်ခုမှာ ဧဝသည် သူမသေချာပေါက် သိထားသော သစ်ပင်၏ အမည်ကို မဖော်ပြခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသစ်ပင်ကို “ဥယျာဉ်၏ အလယ် ဗဟိုတွင် ရှိသော” သစ်ပင်ဟု ယေဘုယျအားဖြင့် နေရာအရ ပြောဆိုခြင်းဖြင့်၊ သူမသည် ၎င်းကို သူမ၏ ဥယျာဉ်အိမ်ရှိ အခြားသစ်ပင်များနှင့် ရာထူးနီးပါး တူညီသော အဆင့်တွင် ထားခဲ့သည်။

God declared, “In the day that thou eatest thereof thou shalt surely die.” Eve changed this to, “lest ye die.” For the full certainty of the death penalty following a transgression of the command, the woman declared that death might follow such an act. The word “lest,” pen, implies inner alarm at the thought of playing with something that might prove fatal, concealed under an assumed cynical attitude toward the idea that such a thing could ever really happen. The doubt and hesitancy in Eve’s language, reflecting that of the serpent, make the motive to obedience predominantly one of the fear of death rather than of inherent love toward her beneficent Creator. Another symptom of awakening doubt in the absolute justice of God’s injunction is the fact that Eve did not mention the name of the tree, which was certainly known to her. By speaking of this tree in general terms of locality as the one being “in the midst of the garden,” she placed it almost in the same class with the other trees of her garden home.

၄. သင်တို့သည် သေမည်မဟုတ်။ စာတန်၏ ပထမမေးခွန်းသည် သံသယကို နှိုးဆွရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ သည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းနောက်ဆက်လိုက်သော ထုတ်ဖော်ပြောဆိုချက်သည် အာဏာပိုင်ကြေညာချက် တစ်ခု၏ လှည့်စားသောအသွင်ကို ဆောင်သည်။ သို့သော် ၎င်းတွင် အမှန်တရားနှင့် မမှန်ကန်မှုကို အလွန်လိမ္မာစွာ ရောနှောထားသည်။ ဤအခိုင်အမာပြောဆိုချက်သည် ဘုရားသခင်၏ ရှင်းလင်း သော ပညတ်ကို ဟေဗြဲဘာသာစကားတွင် ဖြစ်နိုင်သမျှ အပြင်းထန်ဆုံးနည်းဖြင့် ဆန့်ကျင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို “သင်တို့သည် သေမည်မဟုတ်ပေ” ဟု ဘာသာပြန်နိုင်သည်။ စာတန်သည် ဘုရားသခင်၏ စကားအမှန်တရားကို ဖုံးကွယ်ထားသော လိမ်ညာမှုဖြင့် စိန်ခေါ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ခရစ်တော် သည် သူ့ကို လိမ်ညာမှု၏ဖခင်ဟု ခေါ်ဆိုရာ၌ မှန်ကန်ခဲ့သည် (ယောဟန် ၈:၄၄)။

4. Ye shall not surely die. If Satan’s first question was intended to arouse doubt, as indeed it was, the statement with which he followed it up had the deceptive appearance of an authoritative declaration. But therein truth was most cleverly mixed with falsehood. This assertion contradicted God’s explicit command in the most emphatic manner of which Hebrew is capable, and which may be rendered, “Ye will positively not die.” Satan challenged the truthfulness of God’s word by an unconcealed lie, for which reason Christ was right in calling him the father of lies (John 8:44).

၅. သင်တို့၏မျက်စိများ ပွင့်လာလိမ့်မည်။ စာတန်သည် ဘုရားသခင်၏ တားမြစ်ချက်အတွက် ယုံကြည်နိုင်ဖွယ်အကြောင်းပြချက်တစ်ခုကို ဆက်လက်ပေးခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ကို အောက်ပါအချက်များဖြင့် စွပ်စွဲခဲ့သည်- (၁) ၎င်း၏ဖန်ဆင်းခံသတ္တဝါများ၏ ပျော်ရွှင်မှုကို မနာလိုဖြစ်ခြင်း။ စာတန်သည် “ဤသစ်ပင်၏ အသီးကြောင့် သင်တို့သေမည်ကို ကြောက်ရွံ့သည့် အတွက် တားမြစ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ သင်တို့၏ သခင်နှင့်ပင် ယှဉ်ပြိုင်သူများ ဖြစ်လာမည်ကို ကြောက်ရွံ့သည့်အတွက်ဖြစ်သည်” ဟု သဘောထားပြောဆိုခဲ့သည်။ (၂) လိမ်ညာမှု။ စာတန်သည် အသီးကိုစားလျှင် သေမည်ဟု ဘုရားသခင်ပြောခဲ့သည်မှာ လိမ်ညာသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ လိုအပ်ချက်များကို အဆိုးရွားဆုံးနှင့် အပြစ်တင်ထိုက်သောအလင်းတွင် တင်ပြခဲ့ သည်။ အမှန်တရားနှင့် မမှန်ကန်မှုကို ရောနှောခြင်းဖြင့် စာတန်သည် ဧဝ၏စိတ်ကို ရှုပ်ထွေးစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ စကားနှင့် သူ၏စကားကို ခွဲခြားရန် ခက်ခဲစေခဲ့သည်။ “သင်တို့စား သည့်နေ့၌” ဟူသော စကားရပ်သည် ဘုရားသခင်ပြောခဲ့သော စကားနှင့် (အခန်း ၂:၁၇) ဆင်တူသံ ထွက်ပြီး၊ “ကောင်းမှုနှင့် မကောင်းမှုကို သိခြင်း” ဟူသော စကားစုလည်း အလားတူဖြစ်သည်။ “သင်တို့၏မျက်စိများ ပွင့်လာလိမ့်မည်” ဟူသော ကတိသည် စာတန်၏ အကြံဉာဏ်ကို လိုက်နာ ခြင်းဖြင့် ဖယ်ရှားနိုင်သော လက်ရှိအမြင်ကန့်သတ်ချက်ကို ရည်ညွှန်းသည်။

5. Your eyes shall be opened. Satan proceeded to give a plausible reason for God’s prohibition. He charged God with: (1) Envy of His creatures’ happiness. Satan said in effect, “Depend upon it, it is not through any fear of your dying from its fruit that the tree has been prohibited, but through fear of your becoming rivals of your Master Himself.” (2) Falsehood. Satan charged that God lied when He said death would follow the eating of the fruit. God’s requirements were placed in the most heinous and reprehensible light. By mixing truth with falsehood Satan tried to confuse the mind of Eve, in order to make it difficult for her to distinguish between God’s words and his. The expression “in the day ye eat thereof” sounded similar to what God had spoken (ch. 2:17), as did also the phrase “knowing good and evil.” The promise, “Your eyes shall be opened,” implied a present limitation of sight that could be removed by following the serpent’s advice.

သင်တို့သည် ဘုရားသခင်ကဲ့သို့ ဖြစ်လာလိမ့်မည်။ KJV တွင် “ဘုရားများ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံး ’elohim သည် အခန်းငယ် ၁၊ ၃၊ ၅ တွင် “ဘုရားသခင်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်။ KJV ၏ ဘာသာပြန်သူများသည် ဤနေရာတွင် LXX နှင့် Vulgate ကို လိုက်နာခဲ့သည်။ မှန်ကန်သော ဘာသာပြန်မှာ “သင်တို့သည် ဘုရားသခင်ကဲ့သို့ ဖြစ်လာလိမ့်မည်” ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် စာတန်၏ စကားများ၏ ကျမ်းစာဖီဆန်သည့် သဘောသဘာဝကို (ဟေရှာယ ၁၄:၁၂-၁၄ ကိုကြည့်ပါ) နှင့် သူ၏ လှည့်စားမှု၏ ပြည့်စုံသော ဆိုးရွားမှုကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသည်။

Ye shall be as gods. The same word translated in the KJV “gods,” ’elohim, is rendered “God” in vs. 1, 3, and 5. The translators of the KJV here followed the LXX and the Vulgate. The correct rendering is, “Ye shall be as God.” This reveals most sharply the blasphemous nature of Satan’s words (see Isa. 14:12–14) and the full gravity of his deception.

၅. စာတန်၏ ဝါဒဖြန့်ချိမှုတွင် ပြောင်းလဲမှုမရှိပေ။—ဘုရားသခင်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ထင်မြင်ချက်များ သို့မဟုတ် နှစ်သက်မှုများကို တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခြင်းမပြုပေ။ သူသည် လူသားများမသိသော အရာများ—လှုပ်ရှားမှုတိုင်း၏ အနာဂတ်ရလဒ်များကို သိရှိသည်၊ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ မျက်စိများသည် စာတန်မှ တင်ပြသော လောကီအကျိုးကျေးဇူးများထံသို့ မဟုတ်ဘဲ သူ့ထံသို့ ဦးတည်ရမည်ဖြစ်သည်။ စာတန်သည် သူ့ကို နားထောင်ပါက ကျွန်ုပ်တို့သည် အသိပညာ၏ မြင့်မားသော အဆင့်သို့ ရောက်ရှိမည်ဟု ပြောသည်။ ဘုရားသခင်က တားမြစ်ထားသော သစ်ပင်မှ စားပါက သင်တို့သည် နတ်ဘုရားများကဲ့သို့ ဖြစ်လာမည်ဟု ဧဝအား ပြောခဲ့သည်။ အာဒံနှင့် ဧဝအား ပေးခဲ့သော စမ်းသပ်မှုသည် အလွန်မသိမ့်သာလှပေ၊ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ၎င်းကို မခံနိုင်ခဲ့ပေ။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်ကို နာခံမှုမရှိခဲ့ပြီး ဤအပြစ်ကျူးလွန်မှုသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ကမ္ဘာသို့ ဒုက္ခများ၏ ရေလွှမ်းမိုးမှုကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည် (MS ၅၀၊ ၁၈၉၃)။

5. No Change in Satan’s Propaganda.—God does not consult our opinions or preferences. He knows what human beings do not know,—the future results of every movement, and therefore our eyes should be directed to Him, and not to the worldly advantages presented by Satan. Satan tells us that if we give heed to him, we shall reach great heights of knowledge. Ye shall be as gods, he said to Eve, if you eat of the tree forbidden by God. The test given to Adam and Eve was very light, but they could not bear it. They disobeyed God, and this transgression opened the floodgates of woe on our world (MS 50, 1893).

၆. ထိုအမျိုးသမီးက မြင်သောအခါ။ ဘုရားသခင်၏ စကားကို သံသယဖြစ်ပြီး မယုံကြည်မှု နှိုးဆွခံရပြီးနောက်၊ ထိုသစ်ပင်သည် သူမအတွက် အလွန်ကွဲပြားသည်ဟု ထင်ရသည်။ ၎င်း၏ ဆွဲဆောင်မှုရှိပုံကို သုံးကြိမ်ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် သူမ၏ အာခိဏ်အာရုံ၊ မျက်စိအာရုံ၊ နှင့် ဉာဏ်ပညာတိုးပွားလိုသော ဆန္ဒတို့ကို ဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။ ဤသို့သစ်ပင်ကို ကြည့်ခြင်းနှင့် ၎င်း၏အသီးကို စားလိုသော ဆန္ဒသည် စာတန်၏ သွေးဆောင်မှုများကို လက်ခံခြင်းဖြစ်သည်။ သူမသည် “မတပ်မက်ရဟူသော” (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၇) ဘုရားသခင်၏ ပညတ်ကို စိတ်ထဲတွင် ချိုးဖောက်ပြီးဖြစ်သည်။ အသီးကို ယူပြီး စားခြင်းသည် ချိုးဖောက်မှု၏ လမ်းကြောင်းသို့ ဝင်ရောက်ခြင်း၏ သဘာဝရလဒ်သာဖြစ်သည်။

6. When the woman saw. After doubt and unbelief in God’s word had been awakened in the woman, the tree seemed vastly different to her. Three times mention is made of how charming it was; it appealed to her taste, to her eye, and to her longing for increased wisdom. Looking at the tree in this way, with a desire to partake of its fruit, was a concession to Satan’s inducements. She was already guilty in her mind of transgressing the divine command, “Thou shalt not covet” (Ex. 20:17). The act of taking the fruit and eating it was but the natural result of entering thus upon the path of transgression.

သူမသည် အသီးကို ယူခဲ့သည်။ သူမအခွင့်မရှိသော အရာကို တပ်မက်ပြီးနောက်၊ ထိုအမျိုးသမီးသည် ပညတ်တစ်ခုပြီးတစ်ခု ချိုးဖောက်ရန် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သူမသည် ဘုရားသခင်၏ ဥစ္စာကို ခိုးယူပြီး အဋ္ဌမပညတ်ကို (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၅) ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။ တားမြစ်ထားသော အသီးကို စားပြီး သူမ၏ ခင်ပွန်းကို ပေးခြင်းဖြင့် ဆဋ္ဌမပညတ်ကိုလည်း (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၃) ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် သူမသည် ဘုရားသခင်ထက် စာတန်ကို ပို၍တန်ဖိုးထားပြီး၊ ဖန်ဆင်းရှင်ထက် သူ့ကို နာခံခြင်းဖြင့် ပထမပညတ်ကို (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၃) ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။

She took of the fruit. Having coveted that to which she had no right, the woman proceeded to transgress one commandment after another. She next stole God’s property, violating the eighth commandment (Ex. 20:15). By eating the forbidden fruit and giving it to her husband she also transgressed the sixth commandment (Ex. 20:13). She then broke the first commandment (Ex. 20:3), because she placed Satan before God in her esteem, and obeyed him rather than her Creator.

သူမ၏ခင်ပွန်းထံသို့လည်း ပေးခဲ့သည်။ သူမသည် ချက်ချင်းမသေဆုံးကြောင်း သတိပြုမိပြီး၊ ဤအချက်သည် သွေးဆောင်သူ၏ “သင်တို့မသေရ” ဟူသော ပြတ်သားသော အခိုင်အမာပြော ဆိုချက်ကို အတည်ပြုပုံရသည်။ ဧဝသည် လှည့်စားခံရသည့် ဝမ်းမြူးမှုကို ခံစားခဲ့ရသည်။ သူမသည် ဤခံစားချက်ကို သူမ၏ခင်ပွန်းနှင့် မျှဝေလိုခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ သန့်ရှင်းသောကျမ်း စာတွင် အာဒံကို “သူမ၏ခင်ပွန်း” ဟု ပထမဆုံးအကြိမ် ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် သူမသည် ၎င်းအတွက် “သင့်လျော်သောအကူအညီ” ဖြစ်မည့်အစား၊ ၎င်း၏ပျက်စီးခြင်း၏ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ် လာခဲ့သည်။ “သူမသည် သူမ၏ခင်ပွန်းထံသို့လည်း ပေးခဲ့သည်” ဟူသော ဖော်ပြချက်သည် ၎င်းသည် သွေးဆောင်မှုဖြစ်စဉ်တွင် သူမနှင့်အတူ တစ်ချိန်လုံး ရပ်နေရင်း စကားမပြောဘဲ ရှိနေခဲ့ သည်ဟု မဆိုလိုပေ။ အစားထိုးအနေဖြင့်၊ သူမသည် ၎င်းနှင့်ပြန်လည်ဆုံတွေ့သောအခါ သူလည်း “သူမနှင့်အတူ” စားနိုင်ရန်နှင့် ၎င်း၏ ယူဆထားသော အကျိုးကျေးဇူးများကို မျှဝေနိုင်ရန် သူ့အား အဆိုပါအသီးကို ပေးခဲ့သည်။

Gave also unto her husband. Observing that she did not die immediately, a fact which seemed to confirm the seducer’s definite assertion, “Ye shall not die,” Eve experienced a deceptive sense of elation. She wanted her husband to share the feeling with her. This is the first time the Sacred Record calls Adam “her husband.” But instead of being a “help meet” for him she became the agent of his destruction. The statement that “she gave also to her husband with her,” does not imply that he had been with her all the time, standing mute at the scene of temptation. Instead, she gave him of the fruit upon rejoining him that he might eat it “with her” and thus share its presumed benefits.

သူသည် စားခဲ့သည်။ ၎င်းမစားမီ၊ အာဒံနှင့် ၎င်း၏ဇနီးအကြား စကားစမြည်ပြောဆိုမှုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ရမည်။ ၎င်းသည် သူမ၏ အပြစ်နှင့် နာခံမှုမရှိခြင်း၏ လမ်းကြောင်းတွင် လိုက်လျှောက်သင့် သလား၊ သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏ ပြိုကွဲသွားသော ပျော်ရွှင်မှုကို တစ်နည်းနည်းဖြင့် ပြန်လည်ထူထောင်ပေးလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ကာ သူမကို စွန့်လွှတ်သင့်သလား။ သူမသည် အသီးကို စားခြင်းကြောင့် သေဆုံးခြင်းမရှိခဲ့သည့်အချက်နှင့် သူမထံသို့ ထင်ရှားသော ထိခိုက်မှုမရှိခဲ့သည့် အချက်သည် အာဒံကို လှည့်စားမှုမဖြစ်စေခဲ့ပေ။ “အာဒံသည် လှည့်စားခံရခြင်းမရှိသော်လည်း၊ မိန်းမသည်” (၁ တိမောတေ ၂:၁၄)။ သို့သော် သူမ၏ ဆွဲဆောင်နိုင်စွမ်းနှင့် ၎င်း၏ သူမအပေါ်ထား ရှိသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာသည် ၎င်းသည် သူမ၏ ပြုတ်ကျမှု၏ အကျိုးဆက်များကို၊ မည်သည့်အရာ ဖြစ်လာစေကာမူ၊ မျှဝေရန် လှုံ့ဆော်ခဲ့သည်။ ကံကြမ္မာဆိုးသော ဆုံးဖြတ်ချက်။ ဤတစ်ခုလုံးဖြစ် ရပ်ဆိုးကြီးကို ဘုရားသခင်နှင့် ဆွေးနွေးရန် အခွင့်အလမ်းရရှိမည့်အချိန်အထိ စောင့်ဆိုင်းမည့် အစား၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ ကံကြမ္မာကို ကိုယ်ပိုင်လက်ထဲသို့ ယူခဲ့သည်။ အာဒံ၏ ပြုတ်ကျမှုသည် ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ကို သံသယမရှိခဲ့သည့်အပြင်၊ ဧဝကဲ့သို့ လှည့်စားခံရခြင်း မရှိသည့်အတွက် ပို၍ဖြစ်ရပ်ဆိုးကြီးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုသည် မဖြစ်မနေ ဖြစ်ပေါ်လာလိမ့်မည်ဟူသော သေချာသော မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

He did eat. Before he ate, a conversation between Adam and his wife must have taken place. Should he follow his wife in her path of sin and disobedience or give her up, trusting that God would somehow restore his shattered happiness? The fact that she had not died as the result of eating the fruit, and that no apparent harm had come her to her, did not deceive Adam. “Adam was not deceived, but the woman” (1 Tim. 2:14). But his wife’s power of persuasion, coupled with his own love for her, induced him to share the consequences of her fall, whatever they might be. Fateful decision! Instead of waiting until he should have the opportunity of discussing the whole tragic matter with God, he took his fate into his own hands. Adam’s fall is the more tragic because he did not doubt God, nor was he deceived like Eve; he acted in the certain expectation that God’s terrible threat would come true.

ဧဝ၏ လွန်ကျူးမှုသည် ဆိုးရွားပြီး လူသားမျိုးနွယ်အတွက် ဆိုးရွားသော ဘေးဒုက္ခများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော်လည်း၊ သူမ၏ ရွေးချယ်မှုသည် လူသားမျိုးနွယ်ကို သူမ၏ လွန်ကျူးမှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်တွင် မဖြစ်မနေ ပါဝင်စေခဲ့ခြင်းမဟုတ်ပေ။ ဘုရားသခင်၏ ပြတ်သားသော ပညတ်ကို အပြည့်အဝနားလည်မှုဖြင့် အာဒံ၏ တမင်ရွေးချယ်မှု—သူမ၏ ရွေးချယ်မှုထက်—သည် အပြစ်နှင့် သေခြင်းကို လူသားမျိုးနွယ်၏ မလွှဲမရှောင်သာ ကံကြမ္မာဖြစ်စေခဲ့သည်။ ဧဝသည် လှည့်စားခံခဲ့ရ သည်။ အာဒံသည် မခံခဲ့ရပေ (ရောမ ၅:၁၂၊ ၁၄၊ ၁ ကောရိန္သု ၁၅:၂၁၊ ၁ တိမောတေ ၂:၁၄၊ ၂ ကောရိန္သု ၁၁:၃)။ အကယ်၍ အာဒံသည် ဧဝ၏ သစ္စာမဲ့မှုရှိသော်လည်း ဘုရားသခင်အား သစ္စာရှိစွာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခဲ့ပါက၊ ဘုရားသခင်၏ ဉာဏ်ပညာသည် ၎င်းအတွက် ဒုက္ခအခက်အခဲကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ပြီး လူသားမျိုးနွယ်အတွက် ဘေးအန္တရာယ်ကို ရှောင်ရှားနိုင်ခဲ့လိမ့်မည် (PP ၅၆)။

Deplorable as was Eve’s transgression and fraught as it was with potential woe for the human family, her choice did not necessarily involve the race in the penalty for her transgression. It was the deliberate choice of Adam, in the full understanding of an express command of God—rather than hers—that made sin and death the inevitable lot of mankind. Eve was deceived; Adam was not (see Rom. 5:12, 14; 1 Cor. 15:21; 1 Tim. 2:14; 2 Cor. 11:3). Had Adam remained loyal to God in spite of Eve’s disloyalty, divine wisdom would yet have solved the dilemma for him and averted disaster for the race (PP 56).

၆. အသိမ့်ဆုံး စမ်းသပ်မှုကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။—တစ်ကမ္ဘာလုံးသည် အာဒံနှင့် ဧဝ၏ ရပ်တည်မှုကို ဆုံးဖြတ်မည့် ပဋိပက္ခအား စိတ်ဝင်တစားဖြင့် စောင့်ကြည့်ခဲ့သည်။ ကောင်းကင်တမန်များသည် အပြစ်ကို စတင်ဖြစ်ပေါ်စေသူ စာတန်၏ စကားများကို အာရုံစိုက်နားထောင်ခဲ့ပြီး၊ သူသည် ဘုရားသခင်၏ အမိန့်များထက် သူ၏ အယူအဆများကို ထားရှိကာ၊ သူ၏ လှည့်စားသော ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်မှုဖြင့် ဘုရားသခင်၏ တရားကို အကျိုးမဖြစ်ထွန်းစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ သူတို့သည် သန့်ရှင်းသော စုံတွဲသည် သွေးဆောင်သူ၏ လှည့်စားမှုကို လိုက်လျောပြီး သူ၏ အနုပညာများကို လက်ခံမည်လားဟု စိုးရိမ်စွာ စောင့်မျှော်ခဲ့သည်။ သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို မေးခဲ့ကြသည်၊ သန့်ရှင်းသော စုံတွဲသည် သူတို့၏ ယုံကြည်မှုနှင့် ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ခမည်းတော်နှင့် သားတော်ထံမှ စာတန်ထံသို့ လွှဲပြောင်းမည်လား။ သူတို့သည် သူ၏ မမှန်ကန်သော စကားများကို အမှန်အဖြစ် လက်ခံမည်လား။ သူတို့သည် သစ်သီးကို မယူဘဲ ဘုရားသခင်၏ တိကျသော အမိန့်ကို နာခံနိုင်သည်ကို သိရှိခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့သည် ဖန်ဆင်းရှင်၏ တိကျသော အမိန့်ကို ချိုးဖောက်နိုင်သည်ကို သိရှိခဲ့သည်။

6. Mildest Test Given.—With what intense interest the whole universe watched the conflict that was to decide the position of Adam and Eve. How attentively the angels listened to the words of Satan, the originator of sin, as he placed his own ideas above the commands of God, and sought to make of none effect the law of God through his deceptive reasoning! How anxiously they waited to see if the holy pair would be deluded by the tempter, and yield to his arts! They asked themselves, Will the holy pair transfer their faith and love from the Father and Son to Satan? Will they accept his falsehoods as truth? They knew that they might refrain from taking the fruit, and obey the positive injunction of God, or they might violate the express command of their Creator.

သူတို့အား ပေးအပ်ခဲ့သော စမ်းသပ်မှုသည် ဖြစ်နိုင်သမျှ အသိမ့်ဆုံးဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ တားမြစ်ထားသော သစ်ပင်မှ စားရန် မလိုအပ်ခဲ့ပေ။ သူတို့၏ လိုအပ်ချက်အားလုံးကို ဖြည့်ဆည်းပေးထားခဲ့သည် (BE ဇူလိုင် ၂၄၊ ၁၈၉၉)။

The mildest test was given them that could be given; for there was no need of their eating of the forbidden tree; everything that their wants required had been provided (BE July 24, 1899).

အပြစ်နှင့် ၎င်း၏ ရလဒ်များကို သိရှိခြင်းသာရရှိခဲ့သည်

Gained Only a Knowledge of Sin and Its Results

အပြစ်နှင့် ၎င်း၏ ရလဒ်များကို သိရှိခြင်းသာရရှိခဲ့သည်။—အကယ်၍ အာဒံနှင့် ဧဝသည် တားမြစ်ထားသော သစ်ပင်ကို ဘယ်သောအခါမျှ မထိခဲ့ပါက၊ ဘုရားသခင်သည် သူတို့အား အပြစ်ကျိန်စာမရှိသော အသိပညာ၊ ထာဝရပျော်ရွှင်မှုကို ဆောင်ကြဉ်းပေးမည့် အသိပညာကို ပေးအပ်မည်ဖြစ်သည်။ သူတို့၏ နာခံမှုမရှိခြင်းဖြင့် ရရှိခဲ့သော တစ်ခုတည်းသော အသိပညာမှာ အပြစ်နှင့် ၎င်း၏ ရလဒ်များကို သိရှိခြင်းဖြစ်သည် (AUCR မတ် ၁၊ ၁၉၀၄)။

Gained Only a Knowledge of Sin and Its Results.—If Adam and Eve had never touched the forbidden tree, the Lord would have imparted to them knowledge,—knowledge upon which rested no curse of sin, knowledge that would have brought them everlasting joy. The only knowledge they gained by their disobedience was a knowledge of sin and its results (AUCR March 1, 1904).

အာဒံ၏ ကျဆုံးမှုသည် ရှင်းပြမရနိုင်ပေ

Adams Fall Inexplainable

အာဒံ၏ ကျဆုံးမှုသည် ရှင်းပြမရနိုင်ပေ။—အာဒံအား တိုက်ခိုက်မှု၏ အင်အားသည် သူ၏ ကျဆုံးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည့် အရာမှာ အဘယ်နည်း။ ၎င်းသည် အတွင်းစိတ်ထဲရှိ အပြစ်မဟုတ်ပေ။ အကြောင်းမှာ ဘုရားသခင်သည် အာဒံအား သူ၏ စရိုက်အတိုင်း ဖြူစင်ပြီး ဖြောင့်မတ်စွာ ဖန်ဆင်းခဲ့သည်။ ပထမအာဒံတွင် ဖောက်ပြန်သော မူများ၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောထားများ သို့မဟုတ် ဆိုးညစ်မှုသို့ ဦးတည်သော သဘောထားများ မရှိခဲ့ပေ။ အာဒံသည် ဘုရားသခင်၏ ပလ္လင်ရှေ့ရှိ ကောင်းကင်တမန်များကဲ့သို့ အပြစ်ကင်းစင်ခဲ့သည်။ ဤအရာများသည် ရှင်းပြမရနိုင်သော်လည်း၊ ယခုအခါ ကျွန်ုပ်တို့ နားမလည်နိုင်သော အရာများစွာသည် ကျွန်ုပ်တို့ မြင်သည့်အတိုင်း မြင်ရပြီး သိသည့်အတိုင်း သိရမည့်အခါ ထင်ရှားလာမည်ဖြစ်သည် (စာလွှာ ၁၉၁၊ ၁၈၉၉)။

Adam’s Fall Inexplainable.—In what consisted the strength of the assault made upon Adam, which caused his fall? It was not indwelling sin; for God made Adam after His own character, pure and upright. There were no corrupt principles in the first Adam, no corrupt propensities or tendencies to evil. Adam was as faultless as the angels before God’s throne. These things are inexplainable, but many things which now we cannot understand will be made plain when we shall see as we are seen, and know as we are known (Letter 191, 1899).

(ဧက္ကလေးစီး ၁:၁၃-၁၈)

(Eccl. 1:13-18)

(ဧက္ကလေးစီး ၁:၁၃–၁၈) — ခေတ်ကာလတစ်ခုပြီးတစ်ခု၊ လူသားများ၏ စူးစမ်းလိုစိတ်သည် သူတို့အား အသိပညာပင်ကို ရှာဖွေရန် လှုံ့ဆော်ခဲ့သည်။ မကြာခဏဆိုသလို၊ သူတို့သည် အလွန်အရေးကြီးသော အသီးကို ခူးဆွတ်နေသည်ဟု ထင်မှတ်ကြသော်လည်း၊ ရှောလမုန်၏ ရှာဖွေမှုကဲ့သို့၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏မြို့တော်၏ တံခါးများကို ဖွင့်ပေးမည့် စစ်မှန်သော သန့်ရှင်းမှု၏ ပညာရပ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် အားလုံးသည် အချည်းနှီးနှင့် ဘာမျှမဟုတ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ လူ့စိတ်အာသီသက သူတို့အား ဂုဏ်ကျက်သရေ၊ မိမိကိုယ်ကို မြှင့်တင်မှုနှင့် အာဏာသာလွန်မှုကို ယူဆောင်လာပေးမည့် အသိပညာကို ရှာဖွေနေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အာဒံနှင့်ဧဝတို့သည် ဘုရားသခင်က တားမြစ်ထားသော အသိပညာကို ရရှိရန်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ပြစ်မှုဒဏ်၏ အကျိုးဆက်ကို သိရှိရန် စာတန်၏ လှည့်ဖျားမှုဖြင့် ဘုရားသခင်၏ တားမြစ်ချက်ကို ဖျက်ဆီးပြီး၊ မုသာဆရာ၏ ပညာသင်ကြားမှုကို စတင်ခဲ့သည် (MS ၆၇, ၁၈၉၈)။

(Eccl. 1:13–18).—Age after age, the curiosity of men has led them to seek for the tree of knowledge; and often they think they are plucking fruit most essential, when, like Solomon’s research, they find it altogether vanity and nothingness in comparison with that science of true holiness which will open to them the gates of the city of God. The human ambition has been seeking for that kind of knowledge that will bring to them glory and self-exaltation and supremacy. Thus Adam and Eve were worked upon by Satan until God’s restraint was snapped asunder, and their education under the teacher of lies began in order that they might have the knowledge which God had refused them,—to know the consequence of transgression (MS 67, 1898).

လူသားပထမဆုံးပြုတ်ကျမှုက နာခံမှု၏ရွှေကြိုးကို ဖြတ်တောက်လိုက်သည်

Fall Broke Golden Chain of Obedience

လူသားပထမဆုံးပြုတ်ကျမှုက နာခံမှု၏ရွှေကြိုးကို ဖြတ်တောက်လိုက်သည် — အာဒံသည် သွေးဆောင်မှုကို လိုက်လျောခဲ့ပြီး၊ ပြစ်မှုနှင့် ၎င်း၏အကျိုးဆက်ကို ကျွန်ုပ်တို့အား ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် အကြောင်းမှအကျိုးသို့ ဖတ်ရှုနိုင်ပြီး၊ ပြစ်မှု၏ အဓိကအချက်မှာ အကျင့်ပျက်မှုမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ ထုတ်ဖော်ထားသော အလိုတော်ကို မနာခံခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းနှင့် သူ၏ အုပ်ချုပ်မှုဥပဒေများကို ငြင်းဆန်ခြင်းဖြစ်သည်။ …

Fall Broke Golden Chain of Obedience.—Adam yielded to temptation and as we have the matter of sin and its consequence laid so distinctly before us, we can read from cause to effect and see the greatness of the act is not that which constitutes sin; but the disobedience of God’s expressed will, which is a virtual denial of God, refusing the laws of His government. …

လူသားပထမဆုံးပြုတ်ကျမှုသည် လူ့ဆန္ဒကို ဘုရားသခင်ထံ ပြည့်စုံစွာ နာခံမှု၏ ရွှေကြိုးကို ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။ နာခံမှုသည် လုံးဝလိုအပ်သည်ဟု မယူဆတော့ပါ။ လူသားများသည် သူတို့၏စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို လိုက်လျှောက်ကြပြီး၊ ထိုစိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို ဘုရားသခင်က ရှေးကမ္ဘာသူများအကြောင်း ဆိုခဲ့သည်မှာ ဆိုးညစ်ပြီး အမြဲတစေ ဆိုးညစ်နေသည်ဟုဖြစ်သည် (MS ၁, ၁၈၉၂)။

The fall of our first parents broke the golden chain of implicit obedience of the human will to the divine. Obedience has no longer been deemed an absolute necessity. The human agents follow their own imaginations which the Lord said of the inhabitants of the old world was evil and that continually (MS 1, 1892).

အာဒံ: သွေးဆောင်မှုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖယ်ရှားထားခဲ့သည်

Adam: Temptation Removed As Far As Possible

အာဒံ: သွေးဆောင်မှုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖယ်ရှားထားခဲ့သည် — အာဒံစမ်းသပ်ခံရချိန်တွင် ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်ကို စီစဉ်ထားခဲ့ပြီး၊ သွေးဆောင်မှုကို သူ့ထံမှ တတ်နိုင်သမျှ ဖယ်ရှားထားခဲ့သည်။ အာဒံသွေးဆောင်ခံရချိန်တွင် သူသည် ဆာလောင်မွတ်သိပ်နေခြင်း မရှိခဲ့ပါ (ST ဧပြီ ၄, ၁၉၀၀)။

Adam: Temptation Removed as Far as Possible.—The plan of salvation was so arranged that when Adam was tested, temptation was removed from him as far as possible. When Adam was tempted, he was not hungry (ST April 4, 1900).

လူသားသည် လွတ်လပ်သော အေးဂျင့်ဖြစ်သည်

Man a Free Agent

လူသားသည် လွတ်လပ်သော အေးဂျင့်ဖြစ်သည် — ဘုရားသခင်သည် အာဒံကို တားမြစ်ထားသော အသီးကို မထိရန် တားဆီးနိုင်သည့် တန်ခိုးရှိခဲ့သည်။ သို့သော် သူသာ ဤသို့ပြုခဲ့ပါက၊ စာတန်၏ ဘုရားသခင်၏ အာဏာရှင်ဆန်သော အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်ကို ထောက်ခံပေးသလို ဖြစ်သွားလိမ့်မည်။ လူသားသည် လွတ်လပ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားအေးဂျင့်မဟုတ်ဘဲ၊ စက်ရုပ်တစ်ရုပ်သာ ဖြစ်လာလိမ့်မည် (RH ဇွန် ၄, ၁၉၀၁)။

Man a Free Agent.—God had power to hold Adam back from touching the forbidden fruit; but had He done this, Satan would have been sustained in his charge against God’s arbitrary rule. Man would not have been a free moral agent, but a mere machine (RH June 4, 1901).

သစ္စာရှိရန် အားပေးမှုအားလုံး

Every Inducement to Remain Loyal

သစ္စာရှိရန် အားပေးမှုအားလုံး — လူသားသည် အပြစ်ရှိသူဖြစ်ရန် ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်မဟုတ်ပါ။ သူသည် အာဒံကို ဖြူစင်ပြီး မြင့်မြတ်စွာ ဖန်ဆင်းခဲ့ပြီး၊ ဆိုးညစ်မှုသို့ လှည့်ဖျားခံရရန် သဘောထားမရှိခဲ့ပါ။ သူ့ကို ဧဒင်ဥယျာဉ်တွင် ထားရှိခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် သစ္စာရှိပြီး နာခံမှုရှိရန် အားပေးမှုအားလုံးရှိခဲ့သည်။ ဥပဒေကို သူ့ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အကာအကွယ်အဖြစ် ထားရှိခဲ့သည် (တူညီသောစာတမ်း)။

Every Inducement to Remain Loyal.—It certainly was not God’s purpose that man should be sinful. He made Adam pure and noble, with no tendency to evil. He placed him in Eden, where he had every inducement to remain loyal and obedient. The law was placed around him as a safeguard (Ibid.).

၇. သူတို့နှစ်ဦးစလုံး၏ မျက်စိများ ပွင့်လာခဲ့သည်။ ဤစကားလုံးများတွင် စာတန်၏ မရေရာသော ကတိစကားပြည့်စုံမှုကို မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး မည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုလဲ! ၎င်းတို့၏ ဉာဏ် ရည်မျက်စိများ ပွင့်လာခဲ့သည်—၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့သည် အပြစ်ကင်းစင်ခြင်းမရှိတော့ကြောင်း သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မျက်စိများ ပွင့်လာခဲ့သည်—၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ အဝတ်မပါမှုကို မြင်ခဲ့သည်။

7. The eyes of them both were opened. What irony lies in these words, which record the fulfillment of Satan’s ambiguous promise! The eyes of their intellect were open—they realized that they were no longer innocent. Their physical eyes were open—they saw that they were naked.

ပြီးတော့ သူတို့ကိုယ်သူတို့ အင်္ကျီများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ရှေ့မှောက်တွင် ရှက်ရွံ့ စွာ ရပ်နေကြရင်း၊ ၎င်းတို့၏ အဝတ်မပါမှု၏ အရှက်ကွဲခြင်းကို ရှောင်ရှားရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့၏ သင်္ဘောသဖန်းရွက်အင်္ကျီများသည် ၎င်းတို့ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော အပြစ်ကင်းစင်သော အလင်း ရောင်အဝတ်များအတွက် သနားစရာကောင်းသော အစားထိုးဖြစ်ခဲ့သည်။ သြတ္တိစိတ်သည် အလုပ်လုပ်နေခဲ့သည်။ ဤရှက်ရွံ့မှုခံစားချက်သည် ကာမဂုဏ်မှ မဟုတ်ဘဲ ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် အပြစ်ရှိမှု သတိရှိခြင်းမှ အရင်းခံထားသည်မှာ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်ထံမှ ပုန်းအောင်းခဲ့ခြင်းမှ ထင်ရှားသည်။

And made themselves aprons. Standing ashamed in each other’s presence, they sought to evade the disgrace of their nakedness. Their fig-leaf aprons were a pitiful substitute for the radiant garments of innocence they had forfeited. Conscience was at work. That this feeling of shame had its root not in sensuality but in the consciousness of guilt before God is evident from the fact that they hid themselves from Him.

သမ္မာကျမ်းစာတွင် ပြောပြထားသော လူသားပြိုလဲခြင်း၏ ဇာတ်လမ်းနှင့် အနည်းငယ်တူညီသော တစ်ခုတည်းသော ရှေးဟောင်းကမ္ဗည်းစာသားမှာ ဆူမေရို-အက္ကဒီယံ ဘာသာနှစ်မျိုးဖြင့်ရေးသော ကဗျာတစ်ပုဒ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတွင် “မိန်းမငယ်သည် တားမြစ်ထားသည့်အရာကို စားခဲ့သည်၊ မိန်းမငယ်၊ အပြစ်၏မိခင်သည် မကောင်းမှုကို ကျူးလွန်ခဲ့သည်၊ အပြစ်၏မိခင်သည် နာကျင်ဖွယ်အတွေ့အကြုံ ကို ရရှိခဲ့သည်” (အေ. ဂျရီမီးယပ်စ်၊ ဒါစ် အာလ်တဲ တက်စတမ်မန့် အမ်း လစ်တဲ ဒါစ် အာလ်တန် အိုရီယန့်စ် [လိုက်ပ်ဇစ်၊ ၁၉၃၀]၊ စာ. ၉၉) ဟု ဖော်ပြထားသည်။

The only ancient inscription that shows some resemblance to the story of the Fall of man as told in the Bible is a Sumero-Akkadian bilingual poem which says, “The maiden ate that which was forbidden, the maiden, the mother of sin, committed evil, the mother of sin had a painful experience” (A. Jeremias, Das Alte Testament im Lichte des alten Orients [Leipzig, 1930], p. 99).

၇. သင်္ဘောသဖန်းရွက်များသည် အပြစ်ကို ဖုံးကွယ်၍မရပါ — အာဒံနှင့်ဧဝတို့သည် အသီးကို စားသုံးခဲ့ကြပြီး၊ ဘုရားသခင်ကို နာခံခဲ့လျှင် ဘယ်သောအခါမျှ မရရှိခဲ့မည့် အသိပညာတစ်ခုကို ရရှိခဲ့သည် — ဘုရားသခင်ကို မနာခံမှုနှင့် သစ္စာမဲ့မှု၏ အတွေ့အကြုံ၊ သူတို့သည် အဝတ်မရှိသည်ကို သိရှိခြင်းဖြစ်သည်။ သူတို့အား ဝန်းရံထားသော ဘုရားသခင်ထံမှ ဖြူစင်မှု၏ အဝတ်အထည်သည် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး၊ ဤကောင်းကင်အဝတ်အထည်အစား သင်္ဘောသဖန်းရွက်များကို ချုပ်လုပ်ကာ အင်္ဂါထည်များအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။

7. Fig Leaves Will Not Cover Sin.—Adam and Eve both ate of the fruit, and obtained a knowledge which, had they obeyed God, they would never have had,—an experience in disobedience and disloyalty to God,—the knowledge that they were naked. The garment of innocence, a covering from God, which surrounded them, departed; and they supplied the place of this heavenly garment by sewing together fig-leaves for aprons.

ဤသည်မှာ အာဒံနှင့်ဧဝ၏ မနာခံမှုနေ့များမှစ၍ ဘုရားသခင်၏ ဥပဒေကို ဖောက်ဖျက်သူများက အသုံးပြုခဲ့သော ဖုံးကွယ်မှုဖြစ်သည်။ သူတို့သည် ဖောက်ဖျက်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အဝတ်မရှိမှုကို ဖုံးကွယ်ရန် သင်္ဘောသဖန်းရွက်များကို ချုပ်လုပ်ခဲ့သည်။ သင်္ဘောသဖန်းရွက်များသည် မနာခံမှုကို ဖုံးကွယ်ရန် အသုံးပြုသော အငြင်းပွားမှုများကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ဘုရားသခင်သည် လူသားများအား သမ္မာတရားကို အာရုံစိုက်စေသောအခါ၊ သင်္ဘောသဖန်းရွက်များကို အင်္ဂါထည်အဖြစ် ပြုလုပ်ခြင်းကို စတင်လိမ့်မည်၊ ဝိညာဉ်၏ အဝတ်မရှိမှုကို ဖုံးကွယ်ရန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အပြစ်ရှိသူ၏ အဝတ်မရှိမှုကို ဖုံးကွယ်၍မရပါ။ ဤမသန်စွမ်းသော လုပ်ဆောင်မှုတွင် စိတ်ဝင်စားသူအားလုံးမှ စုစည်းထားသော အငြင်းပွားမှုအားလုံးသည် အချည်းနှီးဖြစ်လိမ့်မည် (တူညီသောစာတမ်း၊ နိုဝင်ဘာ ၁၅, ၁၈၉၈)။

This is the covering that the transgressors of the law of God have used since the days of Adam and Eve’s disobedience. They have sewed together fig-leaves to cover their nakedness, caused by transgression. The fig-leaves represent the arguments used to cover disobedience. When the Lord calls the attention of men and women to the truth, the making of fig-leaves into aprons will be begun, to hide the nakedness of the soul. But the nakedness of the sinner is not covered. All the arguments pieced together by all who have interested themselves in this flimsy work will come to naught (Ibid., Nov. 15, 1898).

၈. ထာဝရဘုရား၏ အသံ။ နေ့လည်ခင်းအေးမြသော ညနေလေပြည်များဖြင့် ဥယျာဉ်ကို လန်းဆန်း စေသော နေ့အချိန်၏ အဆုံးတွင် ဘုရားသခင်၏ အခါအားလျော်စွာ လည်ပတ်လာမှုများသည် ပျော်ရွှင်သောစုံတွဲအတွက် အမြဲတမ်း ဝမ်းမြူးဖွယ်အခါများဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယခုအခါ ဘုရားသခင်၏ ချဉ်းကပ်လာမှု အသံသည် ထိတ်လန့်မှု၏ အကြောင်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့နှစ် ဦးစလုံးသည် ၎င်းတို့၏ ဖန်ဆင်းရှင်ကို ရင်ဆိုင်ရဲရန် မဝံ့မရဲဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့၏ ကြောက်ရွံ့ မှု၏ အကြောင်းရင်းသည် နှိမ့်ချမှု သို့မဟုတ် သိက္ခာမဖြစ်ဘဲ၊ အပြစ်ရှိမှု၏ နက်ရှိုင်းသော ခံစားချက် ဖြစ်သည်။

8. The voice of the Lord. The periodical visits of God toward the close of day, when quiet evening zephyrs refreshed the garden, had always been occasions of delight for the happy pair. But the sound of God’s approach was now a source of alarm. Both felt that they dared by no means meet their Creator. The reason for their fear was neither humility nor modesty but a profound sense of guilt.

၉. သင်သည် မည်သည့်နေရာ၌ ရှိသနည်း။ အာဒံသည် ဘုရားသခင်၏ ချဉ်းကပ်လာမှုကို အမြဲတမ်း ကြိုဆိုခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ ပုန်းအောင်းနေခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ပုန်း ကွယ်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ၊ ဘုရားသခင်သည် အာဒံ၏ ပုန်းအောင်းရာနေရာကို မသိသလို မဟုတ်ဘဲ၊ သူ့ကို ဝန်ခံခြင်းသို့ ရောက်စေရန် အာဒံကို ခေါ်ခဲ့သည်။ အာဒံသည် အပြစ်ကို ၎င်း၏ အကျိုးဆက် များနောက်တွင် ဖုံးကွယ်ရန်ကြိုးစားခဲ့ပြီး၊ သူ၏ မနာခံမှုကို ၎င်း၏ အဝတ်မပါမှုအတွက် ရှက်ရွံ့မှု နောက်တွင် ဖုံးကွယ်ရန် ဘုရားသခင်အား သူ၏ အဝတ်မပါမှုကြောင့် ရှက်ရွံ့စွာ ပုန်းအောင်းခဲ့သည် ဟု တင်ပြခဲ့သည်။ အပြစ်၏ အကျိုးဆက်များအပေါ် သူ၏ သတိရှိမှုသည် အပြစ်ကိုယ်တိုင်ထက် ပိုမိုပြင်းထန်ခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် အပြစ်နှင့် ပြစ်ဒဏ်အကြား ပထမဆုံးအကြိမ် ရှုပ်ထွေးမှုကို မြင်တွေ့ရပြီး၊ ၎င်းသည် ပြိုလဲသွားသော လူသား၏ ထူးခြားသော လက္ခဏာဖြစ် သည်။ အပြစ်၏ အကျိုးဆက်များသည် အပြစ်ကိုယ်တိုင်ထက် ပိုမိုခံစားရပြီး မုန်းတီးခံရသည်။

9. Where art thou? Adam, who had always welcomed the divine approach, was now in hiding. He could not, however, be hidden from God, who called to Adam, not as if ignorant of his hiding place, but to bring him to confession. Adam sought to hide the sin behind its consequences, his disobedience behind his sense of shame, by proposing to God that he had hidden himself through embarrassment at his nakedness. His consciousness of the effects of sin was keener than of the sin itself. Here we witness for the first time the confusion between sin and punishment, which is characteristic of man in his fallen state. The results of sin are sensed and detested more than the sin itself.

၁၀, ၁၁. အမှတ်မရှိသော အဝတ်ကို ဝတ်ဆင်ခဲ့သည် — အာဒံနှင့်ဧဝတို့သည် သူတို့၏ ဖန်ဆင်းရှင်ကို ဘယ်သောအခါမျှ မနာခံခဲ့လျှင်၊ ပြည့်စုံသော ဖြောင့်မတ်မှုလမ်းကို ဆက်လက်လိုက်နာခဲ့လျှင်၊ သူတို့သည် ဘုရားသခင်ကို သိရှိနားလည်နိုင်ခဲ့လိမ့်မည်။ သို့သော် သူတို့သည် သွေးဆောင်သူ၏ အသံကို နားထောင်ပြီး ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်ပြစ်မှုကျူးလွန်သောအခါ၊ ကောင်းကင်ဖြူစင်မှု၏ အဝတ်အထည်၏ အလင်းရောင်သည် သူတို့ထံမှ ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။ ဖြူစင်မှု၏ အဝတ်အထည်ကို စွန့်လွှတ်လိုက်ရာတွင်၊ သူတို့သည် ဘုရားသခင်နှင့်ပတ်သက်သော အမှတ်မရှိသော အဝတ်အထည်ကို ဝတ်ဆင်ခဲ့သည်။ ယခင်က သူတို့အား ဝန်းရံထားသော ပြည့်စုံပြီး ရှင်းလင်းသော အလင်းရောင်သည် သူတို့ ချဉ်းကပ်သမျှအရာအားလုံးကို လင်းထိန်စေခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုကောင်းကင်အလင်းရောင်ကို ဆုံးရှုံးလိုက်ရသောအခါ၊ အာဒံ၏ သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုလက်ရာများတွင် သူ၏ သဘောသဘာဝကို မခွဲခြားနိုင်တော့ပါ (တူညီသောစာတမ်း၊ မတ် ၁၇, ၁၉၀၄)။

10, 11. Drew on Robes of Ignorance.—Had Adam and Eve never disobeyed their Creator, had they remained in the path of perfect rectitude, they could have known and understood God. But when they listened to the voice of the tempter, and sinned against God, the light of the garments of heavenly innocence departed from them; and in parting with the garments of innocence, they drew about them the dark robes of ignorance of God. The clear and perfect light that had hitherto surrounded them had lightened everything they approached; but deprived of that heavenly light, the posterity of Adam could no longer trace the character of God in His created works (Ibid. March 17, 1904).

၁၂. သင်ပေးသောမိန်းမ။ ဘုရားသခင်သည် အာဒံ၏ ပြစ်မှားမှုကို သိရှိထားကြောင်း ဖော်ပြသော မေးခွန်းတစ်ခုကို ထုတ်ဖော်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် သူ့အတွင်း အပြစ်ရှိမှုခံစားချက်ကို နှိုးဆွရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ သည်။ အာဒံ၏ အကြောင်းပြချက်သည် သူ၏ ရှက်ရွံ့မှုအတွက် ရှောင်တိမ်းပြီး ဘုရားသခင်ကို စွပ်စွဲသည့်အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားသော ရှုပ်ထွေးသော ခွင့်လွှတ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အာဒံ၏ စာရိတ္တသည် မနာခံမှု၏ လမ်းကြောင်းသို့ ဝင်ရောက်ပြီးနောက် အချိန်တိုအတွင်း ပြောင်း လဲသွားခဲ့သည်။ သူ၏ ဇနီးကို အလွန်တန်ဖိုးထားခဲ့သောကြောင့် သူနှင့် ခွဲခွာရမည်ကို မလိုလား သဖြင့် ဘုရားသခင်၏ ပညတ်ကို တမင်ချိုးဖောက်ခဲ့သော ထိုလူသည် ယခုအခါ “သင်ပေးသော မိန်းမ” ဟု အေးစက်စွာ စိတ်မချမ်းမသာဖြင့် ပြောဆိုခဲ့သည်။ သူ၏ စကားများသည် ယာကုပ်ၤ၏ သားများက ၎င်းတို့ၤ၏ ဖခင်အား ယောသပ်ကို “သင်၏သား” ဟု ပြောဆိုခဲ့သော စကားများနှင့် တူညီသည် (ကမ္ဘာဦး ၃၇:၃၂; ဆာ. လုကာ ၁၅:၃၀)။ အပြစ်၏ ခါးသီးသော အသီးတစ်ခုမှာ “သဘာဝချစ်ခင်မှုမရှိခြင်း” ဖြစ်သော နှလုံးသားခက်ထန်မှုဖြစ်သည် (ရောမ ၁:၃၁)။ အာဒံၤ၏ ဘုရားသခင်သည် ဤအားနည်းပြီး သွေးဆောင်ဖွယ်သတ္တဝါနှင့် ချည်နှောင်ထားရသည့် သူ၏ ဝမ်းနည်းဖွယ်အခြေအနေအတွက် အပြစ်တင်ရမည်ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် ကျေးဇူးမသိတတ်မှု၏ အနက်ရှိုင်းဆုံးအဆင့်သို့ နိမ့်ကျသွားသည်။

12. The woman whom thou gavest. God put forth a question that revealed His knowledge of Adam’s transgression and was designed to awaken within him a conviction of sin. Adam’s reply was a devious and evasive apology for his embarrassment that amounted to an accusation of God. Thus had Adam’s character changed in the short interval since he entered the pathway of disobedience. The man who had cherished his wife so dearly that he intentionally violated God’s command in order that he might not be separated from her, now speaks of her with cold and callous antipathy as “the woman whom thou gavest to be with me.” His words resemble those of Jacob’s sons who spoke to their father about Joseph as “thy son” (Gen. 37:32; cf. Luke 15:30). One of the bitter fruits of sin is a hardness of heart, “without natural affection” (Rom. 1:31). Adam’s insinuation that God was to blame for his sad plight in being bound to such a weak and seductive creature sinks to the very depths of ingratitude.

၁၃. မြွေက ကျွန်မကို လှည့်စားခဲ့သည်။ ထိုမိန်းမသည်လည်း သူမကို လှည့်စားခဲ့သည့် မြွေကို အပြစ်တင်ကာ အဖြေတစ်ခု အသင့်ပြင်ဆင်ထားခဲ့သည်။ အာဒံရော သူ၏ဇနီးပါ အချက်အလက် များကို ငြင်းပယ်ခြင်းမပြုခဲ့သော်လည်း၊ တစ်ဦးစီသည် အခြားတစ်ဦးကို အပြစ်တင်ရန် ကြိုးစားခဲ့ ပြီး အပြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ရှာဖွေခဲ့ကြသည်။ နှစ်ဦးစလုံးတွင် နောင်တရမှု၏ အရိပ်အယောင်မပြ ခဲ့ပေ။ သို့သော်၊ ၎င်းတို့၏ဝန်ခံချက်များတွင် မှတ်သားဖွယ်ကွဲပြားမှုတစ်ခု ရှိသည်။ ထိုမိန်းမသည် သူမလှည့်စားခံခဲ့ရသည်ဟု ကန့်ကွက်ခဲ့သော်လည်း၊ အာဒံကမူ သူ၏လုပ်ရပ်သည် အကျိုးဆက်များ ကို အပြည့်အဝသိရှိထားပြီး ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု တိတ်တဆိတ် ဝန်ခံခဲ့သည်။

13. The serpent beguiled me. The woman also had an answer ready, blaming the serpent for deceiving her. Neither Adam nor his wife denied the facts, but each sought to escape blame by incriminating someone else. Neither gave evidence of contrition. One noteworthy difference, however, exists between their confessions. The woman protested that she had been deceived; Adam tacitly admitted his act had been deliberate, in full knowledge of its consequences.

၁၄. သင်သည် ကျိန်ဆဲခံရသည်။ အပြစ်၏ကျိန်စာသည် မြွေပေါ်တွင်သာမက၊ သတ္တဝါအားလုံး အပေါ်တွင် သက်ရောက်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် အခြားသတ္တဝါများထက် ပိုမိုကြီးမားသော ကျိန်စာကို ခံရမည်ဖြစ်သည်။ ယခင်က အလိမ္မာဆုံးနှင့် အလှပဆုံးသော သတ္တဝါဖြစ်ခဲ့သော မြွေသည် ယခုအခါ အတောင်များကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး၊ ယခုမှစ၍ ဖုန်မှုန့်ထဲတွင် တွားသွားရမည်ဖြစ် သည်။

14. Thou art cursed. The curse of sin rests not alone on the serpent but on all the animal creation, though it was to bear a greater curse than its fellows. Formerly the most clever and beautiful of creatures, the serpent was now deprived of wings and doomed henceforth to crawl in the dust.

အကြောင်းပြချက်မရှိသော သတ္တဝါများကို လက်စားချေလိုသော ဘုရားသခင်၏ ဒေါသအား ခံရသည့်အရာများအဖြစ် ဤကျိန်စာကို မထင်မှတ်သင့်ပေ။ ဤကျိန်စာသည် အာဒံ၏အကျိုး အတွက်ဖြစ်ပြီး၊ အပြစ်၏ဝေးကွာသော အကျိုးဆက်များကို သူ့အား အထင်ကြီးစေရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ်ဖြစ်သည်။ အာဒံသည် ၎င်းတို့၏အကာအကွယ်ပေးသူအဖြစ် ယူဆခံရသော ဤသတ္တဝါများကို သူ၏အပြစ်ကြောင့် အကျိုးဆက်များကို ခံစားနေရသည်ကို မြင်လိုက်ရသော အခါ ၎င်း၏နှလုံးသားတွင် ပြင်းထန်သောဆင်းရဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ရမည် (PP ၆၈)။ အချိန်အားလုံး အတွက် ဆိုးယုတ်မှု၏သင်္ကေတဖြစ်လာသော မြွေအပေါ်တွင် ကျိန်စာသည် ပိုမိုပြင်းထန်စွာ သက်ရောက်ခဲ့သည်—၎င်းသည် ဆင်းရဲခံရရန်ထက် လူသားအတွက် အပြစ်၏ရလဒ်များ၏ သင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ်လည်း ဖြစ်စေရန်ဖြစ်သည်။ လူသားအများစုသည် မြွေတစ်ကောင်ရှေ့တွင် ရွံရှာမှုနှင့် ကြောက်ရွံ့မှုကို ခံစားရသည်မှာ အံ့ဩစရာမရှိပေ။

It should not be supposed that unreasoning brutes were thus made objects of the anger of a vengeful God. This curse was for Adam’s benefit, as one means of impressing him with the far-reaching consequences of sin. It must have brought intense suffering to his own heart as he beheld these creatures, whose protector he was supposed to be, bearing the results of his sin (PP 68). Upon the serpent, which had become for all time the symbol of evil, the curse fell more heavily—not so much that it might suffer as that it might also be for a man a symbol of the results of sin. Little wonder that most human beings feel revulsion and dread in the presence of a serpent.

ဖုန်မှုန့်ကို သင်စားရလိမ့်မည်။ မြွေများသည် အမှန်တကယ် ဖုန်မှုန့်ကို မစားကြသည့်အချက်ကြောင့်၊ ဝေဖန်သူများက ရှေးလူများသည် ဤသတ္တဝါသည် ဝမ်းတွင်းတွားသွားပြီး အစာရှားပါးသော သဲကန္တာရများတွင်ပင် နေထိုင်သောကြောင့် ဖုန်မှုန့်ကို စားသည်ဟု အမှားယွင်းစွာ ထင်မှတ်ခဲ့သည် ဟု ဆိုကြသည်။ ဤအထင်အမြင်မှားမှုသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ရေးသားသူအား လူထုယုံကြည်မှုနှင့် လိုက်လျောညီထွေစွာ မြွေအပေါ်ကျိန်စာကို ဖော်ပြရန် လွှမ်းမိုးခဲ့သည်ဟု ၎င်းတို့က ဆိုသည်။ ရှေးရိုးစွဲပညာရှင်များသည် မြွေသည် ၎င်း၏အစာကို စားသောအခါ ဖုန်မှုန့်အချို့ကို စားသည်ဟု ပြသရန် သိပ်မအောင်မြင်စွာ ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် မြေပြင်မှ အစာကို ကောက်ယူသော အခြားသတ္တဝါများစွာအတွက်လည်း ဤအရာသည် မမှန်ပါသလား။ “ဖုန်မှုန့်ကို သင်စားရလိမ့်မည်” ဟူသော စကားစုကို သင်္ကေတအဖြစ် ရှုမြင်သောအခါ ဤပြဿနာသည် ပျောက်ကွယ်သွားသည်။ ရှေးလူများသည် ၎င်းတို့၏စာပေနှင့် မကြာသေးမီက ပြန်လည်ရယူထားသော စာများတွင် ဤသင်္ကေတအဓိပ္ပါယ်ကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ အစဉ်အလာပံပုံပြင်ဖြစ်သော အစရှတာ၏ ငရဲသို့ဆင်းသက်ခြင်းတွင် ကျိန်ဆဲခံရသူများအကြောင်း “ဖုန်မှုန့်သည် ၎င်းတို့၏အစာဖြစ်ပြီး ရွှံ့သည် ၎င်းတို့၏အစာဖြစ်သည်” ဟု ဆိုထားသည်။ ရန်သူများအပေါ် ကျိန်ဆဲမှုများတွင် ၎င်းတို့သည် ဖုန်မှုန့်ကို စားရမည်ဟူသော ဆန္ဒကို ထပ်ခါတလဲလဲ ဖော်ပြထားသည်။ ရှေးဝေလသီ တိုက်ပွဲသီချင်း “ဟာလက်ျခရှိလူများ၏ချီတက်ခြင်း” တွင် ၎င်းတို့၏ရန်သူများကို “သူတို့သည် မြေကြီးကို ကိုက်စားရလိမ့်မည်” ဟူသော စော်ကားမှုကို ပစ်ပေါက်ထားသည်။ ဤအလင်းရောင်တွင် “သင်၏ဘဝတစ်သက်လုံး ဖုန်မှုန့်ကို သင်စားရလိမ့်မည်” ဟူသော စကားရပ်သည် “သင်သည် သတ္တဝါအားလုံးထဲတွင် အဆိုးဆုံး ကျိန်ဆဲခံရသူဖြစ်လိမ့်မည်” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်သာဖြစ်သည်။

Dust shalt thou eat. The fact that serpents actually do not eat dust has caused critical commentators to declare that ancient people erred, thinking that this animal, creeping always on its belly and living even in deserts where scarcely any food is available, fed on dust. This misconception influenced the author of Genesis, they say, to formulate the curse pronounced over the serpent so as to harmonize with this commonly held belief. Conservative scholars have more or less unsuccessfully tried to show that the serpent eats some dust when it eats its food. But is the same not true of many animals that pick up their food from the ground? This problem disappears when we view the phrase “dust shalt thou eat” as figurative. It was used in this sense by ancient peoples, as their literature and letters, recently recovered, reveal. The pagan myth of Ishtar’s descent to the nether world says of cursed people that “dust is their fare and clay their food.” Among the curses pronounced on enemies the wish is repeated over and over again that they shall have to eat dust. In the old Welsh battle hymn, “March of the Men of Harlech,” the taunt is hurled at their enemies, “They shall bite the ground.” In this light the expression, “Dust shalt thou eat all the days of thy life,” means simply, “Thou shalt be the most cursed of all creatures.”

၁၅. ငါသည် ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုကို ထားပေးမည်။ ဤနေရာတွင် သခင်ဘုရားသည် ဧဝအား စကားပြော သော မြွေအစစ်ကို မိန့်ကြားခြင်းမှ ရပ်တန့်ကာ၊ မြွေဟောင်းဖြစ်သော နတ်ဆိုးအပေါ် တရားစီရင်မှု ကို ကြေညာတော်မူသည်။ ဤတရားစီရင်မှုသည် ပရောဖက်ပြုချက်ဘာသာစကားဖြင့် ဖော်ပြထား ပြီး၊ ခရစ်ယာန်အသင်းတော်က ၎င်းကို ကယ်တင်ရှင်၏ရောက်ရှိလာမှု၏ ပရောဖက်ပြုချက်အဖြစ် အမြဲတမ်း နားလည်ခဲ့သည်။ ဤအဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် မငြင်းပယ်နိုင်သော မှန်ကန်မှုရှိသော် လည်း၊ ဤပရောဖက်ပြုချက်သည် စကားလုံးအတိုင်းလည်း မှန်ကန်သည်—မြွေနှင့် လူသားသည် ၎င်းတို့တွေ့ဆုံသည့်နေရာတိုင်းတွင် သေစေနိုင်သော ရန်ငြိုးဖွဲ့မှု ရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။

15. I will put enmity. Here the Lord turns from addressing the literal serpent who spoke to Eve, to pronounce judgment on the old serpent the devil. This judgment, expressed in prophetic language, has ever been understood by the Christian church as a prediction of the coming of the Deliverer. Even though this interpretation is unquestionably correct, it may be pointed out that the prophecy is also true literally—there is mortal enmity between the serpent and man wherever the two meet.

သင်၏မျိုးနှင့် သူမ၏မျိုးအကြား။ ဤတွင် စာတန်၏ “မျိုး” သို့မဟုတ် နောက်လိုက်များ (ယောဟန် ၈:၄၄; တမန်တော်များ၏အကျင့် ၁၃:၁၀; ၁ ယောဟန် ၃:၁၀) နှင့် မိန်းမထံမှမျိုးအကြား ထာဝရ တိုက်ပွဲကို ရည်ညွှန်းသည်။ သခင်ယေရှုခရစ်သည် “မျိုး” အဖြစ် အထူးထင်ရှားသည် (ဗျာဒိတ် ၁၂:၁-၅; ဂလာတိ ၃:၁၆, ၁၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ); “မာရ်နတ်၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ဖျက်ဆီးရန်” ကြွလာခဲ့သူမှာ သူဖြစ်သည် (ဟီးဗြဲ ၂:၁၄; ၁ ယောဟန် ၃:၈)။

Between thy seed and her seed. Reference is made to the agelong struggle between Satan’s “seed” or followers (John 8:44; Acts 13:10; 1 John 3:10) and the woman’s seed. The Lord Jesus Christ is styled by pre-eminence “the seed” (Rev. 12:1–5; cf. Gal. 3:16, 19); it was He who came “to destroy the works of the devil” (Heb. 2:14; 1 John 3:8).

၎င်းသည် သင်၏ဦးခေါင်းကို ချိုးဖျက်လိမ့်မည်။ “ချိုးဖျက်ခြင်း” ဟူသော ရှုဖ်သည် “ဖျက်ဆီးရန်” သို့မဟုတ် “ချောင်းမြောင်းစောင့်နေရန်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဦးခေါင်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းသည် ဒေါက်ထိခိုက်ခြင်းထက် များစွာပို၍ ပြင်းထန်သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ဖော်ပြထားသော ရန်ငြိုးဖွဲ့ မှုသည် မိန်းမမျိုးနှင့် မြွေမျိုးအကြားဖြစ်မည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဖျက်ဆီးခံရမည့်သည် မြွေမျိုးမဟုတ် ဘဲ မြွေ၏ဦးခေါင်းဖြစ်သည်ကို သတိပြုရန် အရေးကြီးသည်။ လက်တုံ့ပြန်မှုအနေဖြင့် မြွေသည် မိန်းမမျိုး၏ ဒေါက်ကို ချိုးဖျက်ရုံမျှသာ လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။

It shall bruise thy head. “Bruise,” shuph. This word means “to crush” or “to lie in wait for.” It is evident that crushing the head is far more serious than crushing the heel. It is important to notice that although the enmity foretold is to be between the seed of the woman and that of the serpent, it is the head of the serpent and not its seed that is to be crushed. In retaliation, the serpent will have been able to do no more than to bruise the heel of the woman’s seed.

“မျိုး” ကို အနည်းကိန်းဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် မိန်းမမှဆင်းသက်လာသော သားစဉ်မြေးဆက် များစွာသည် မြွေ၏ဦးခေါင်းကို ဖျက်ဆီးရာတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်မည်မဟုတ်ဘဲ၊ တစ်ဦးတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက ၎င်းကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်မည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ ဤအချက်များသည် ဤကြေညာချက်တွင် ခရစ်တော်နှင့် စာတန်အကြား ကြီးမားသော အငြင်းပွားမှု၏ မှတ်တမ်းကို ဖိသိပ်ထားကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ပြသသည်။ ထိုတိုက်ပွဲသည် ကောင်းကင်တွင် စတင်ခဲ့ပြီး (ဗျာဒိတ် ၁၂:၇-၉)၊ မြေကြီးပေါ်တွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် ခရစ်တော်သည် ၎င်းကို ထပ်မံအနိုင်ယူခဲ့သည် (ဟီးဗြဲ ၂:၁၄)၊ နှင့် ထောင်စုနှစ်အကုန်တွင် စာတန်၏ ဖျက်ဆီးခြင်းဖြင့် နောက်ဆုံးတွင် ပြီးဆုံးမည် (ဗျာဒိတ် ၂၀:၁၀)။ ခရစ်တော်သည် ဤတိုက်ပွဲမှ ထိခိုက်ဒဏ်ရာမရှိဘဲ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ခြင်း မရှိပါ။ ၎င်း၏ လက်နှင့်ခြေထောက်များရှိ သံမှိုဖြင့်ထိုးထားသော အမှတ်များနှင့် ၎င်း၏ နံဘေးရှိ အမာရွတ်သည် မြွေသည် မိန်းမမျိုးကို ချိုးဖျက်ခဲ့သည့် ပြင်းထန်သော ရုန်းကန်မှု၏ ထာဝရသတိပေးချက်များ ဖြစ်လိမ့်မည် (ယောဟန် ၂၀:၂၅; ဇာခရိ ၁၃:၆; EW ၅၃)။

The “seed” is put in the singular, indicating, not that a multitude of descendants of the woman jointly shall be engaged in crushing the serpent’s head, but rather that a single individual will accomplish this. These observations clearly show that in this pronouncement is compressed the record of the great controversy between Christ and Satan, a battle that began in heaven (Rev. 12:7–9), was continued on earth, where Christ again defeated him (Heb. 2:14), and will terminate finally with Satan’s destruction at the end of the millennium (Rev. 20:10). Christ did not emerge from this battle unscathed. The nail marks in His hands and feet and the scar in His side will be eternal reminders of the fierce strife in which the serpent bruised the woman’s seed (John 20:25; Zech. 13:6; EW 53).

ဤကြေညာချက်သည် ဘုရားသခင်၏ ပညတ်များမှ သွေဖည်သွားသော စိတ်ပျက်အားငယ်နေသော ပြစ်မှုကျူးလွန်သူ နှစ်ဦးအား ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် ရပ်နေစဉ် များစွာသော နှစ်သိမ့်မှုကို ယူဆောင် လာခဲ့ရမည်။ အာဒံသည် သစ္စာစောင့်သိမှုရှိနေသမျှ မြေကြီးပေါ်တွင် ဘုရားသခင်၏ ဒုတိယအုပ်စိုး သူအဖြစ် ရှိခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်ထံမှ မြွေသို့ ၎င်း၏ သစ္စာစောင့်သိမှုကို လွှဲပြောင်းခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ အာဏာကို စာတန်ထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ အာဒံ၏ လက်အောက်ခံမှုဖြင့် ရရှိခဲ့သော ဤမြေကြီး အပေါ် ၎င်း၏ သိမ်းယူထားသော “အခွင့်အရေး” များကို စာတန်သည် အပြည့်အဝ သတိပြုမိခဲ့ သည်မှာ ခရစ်တော်အား သွေးဆောင်မှုတောင်ပေါ်တွင် ၎င်း၏ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုချက်မှ ရှင်းလင်း သည် (လုကာ ၄:၅, ၆)။ အာဒံသည် ၎င်း၏ ဆုံးရှုံးမှု၏ အတိုင်းအတာကို သဘောပေါက်လာခဲ့ပြီး၊ ဤလောကကို အုပ်စိုးသူမှ စာတန်၏ ကျွန်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း၊ ၎င်း၏ ပြစ်ဒဏ်ကို ကြေညာခံရမီ၊ ၎င်း၏ ပြိုကွဲပျက်စီးနေသော ဝိညာဉ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်၏ ကုစားဆေးဖြည့်ကာ လိမ်းပေးခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ပြိုလဲမှုအတွက် အပြစ်တင်ခဲ့သော သူမထံသို့ ယခုအခါ ၎င်းသည် ကယ်တင်ခြင်းအတွက် ကြည့်ရှုရမည်ဖြစ်ပြီး—ကတိထားထားသော မျိုးအတွက်၊ ၎င်းတွင် ဘုရားသခင်နှင့် လူသား၏ အကြီးမားဆုံး ရန်သူကို အောင်မြင်ရန် စွမ်းအားရှိမည်။

This pronouncement must have brought great comfort to the two dismayed offenders standing before God, from whose precepts they had departed. Adam, viceroy of God on earth so long as he remained loyal, had, by transferring his loyalty from God to the serpent, ceded his authority to Satan. That Satan was fully aware of his usurped “rights” over this earth, gained by Adam’s submission, is clear from his statement to Christ on the mount of temptation (Luke 4:5, 6). Adam began to realize the extent of his loss, that from ruler over this world he had become a slave of Satan. Nevertheless, before hearing his own sentence pronounced, the healing balm of hope was applied to his shattered soul. To her whom he had blamed for his fall he was now to look for deliverance—for the promised seed, in whom would be power to vanquish the archenemy of God and man.

ဘုရားသခင်သည် မည်မျှ ကြင်နာသူဖြစ်သနည်း! ဘုရားသခင်၏ တရားမျှတမှုသည် အပြစ်သည် ၎င်း၏ ပြစ်ဒဏ်နှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု လိုအပ်သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ သနားကရုဏာသည် ပြိုလဲသွားသော လူသားမျိုးနွယ်ကို ကယ်တင်ရန် နည်းလမ်းတစ်ခုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်—ဘုရားသခင်၏ သားတော်၏ ဆန္ဒအလျောက် ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဖြင့် (၁ ပေတရု ၁:၂၀; ဧဖက် ၃:၁၁; ၂ တိမောသေ ၁:၉; ဗျာဒိတ် ၁၃:၈)။ ဘုရားသခင်သည် လူသားအား ၎င်း၏ အပြစ်အတွက် ဖြေရှင်းရန် ပေးရမည့် စျေးနှုန်းကို နားလည်စေရန် ဦးဆောင်ရန်အတွက်၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ ထုံးတမ်းကို စတင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် အမြင်အာရုံအကူအညီတစ်ခုဖြစ်သည်။ အပြစ်ကင်းသော သိုးသငယ်သည် လူသား၏ အသက်အတွက် ၎င်း၏ သွေးကို ပေးရမည်ဖြစ်ပြီး၊ အပြစ်သား၏ အဝတ်မပါမှုကို ဖုံးအုပ်ရန် ၎င်း၏ အရေပြားကို ပေးရမည်ဖြစ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် လူသားသည် ၎င်း၏ ဖောက်ပြန်မှု အတွက် ဖြေရှင်းရန် အသက်ပေးရမည့် ဘုရားသခင်၏ သားတော်နှင့် ၎င်း၏ ဖြောင့်မတ်ခြင်းသာ လျှင် သူ့ကို ဖုံးအုပ်ရန် လုံလောက်မည်ကို သင်္ကေတအဖြစ် အမြဲသတိရစေရန်ဖြစ်သည်။ အာဒံ၏ ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်ကို နားလည်မှုသည် မည်မျှရှင်းလင်းသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ မသိရှိပါ၊ သို့သော် အပြစ်သည် ထာဝရမတည်တံ့မည်၊ ကယ်တင်ရှင်သည် မိန်းမမျိုးမှ မွေးဖွားလာမည်၊ ဆုံးရှုံးခဲ့သော အုပ်စိုးမှုကို ပြန်လည်ရယူနိုင်မည်၊ နှင့် ဧဒင်၏ ပျော်ရွှင်မှုကို ပြန်လည်ရရှိမည်ဟူသော အာမခံချက် အဖြစ် လုံလောက်စွာ ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့သေချာနိုင်သည်။ ပထမမှ နောက်ဆုံးအထိ ကယ်တင်ခြင်း၏ ဧဝံဂေလိသည် ကျမ်းစာ၏ ဗဟိုအကြောင်းအရာဖြစ်သည်။

How kind was God! Divine justice required that sin should meet its penalty, but divine mercy had already found a way to redeem the fallen human race—by the voluntary sacrifice of the Son of God (1 Peter 1:20; Eph. 3:11; 2 Tim. 1:9; Rev. 13:8). God instituted the ritual of sacrifice by way of providing man with a visual aid, that he might be led to understand something of the price that must be paid to make atonement for his sin. The innocent lamb had to give its lifeblood for that of man, and its skin to cover the sinner’s nakedness, in order that man might thus ever be symbolically reminded of the Son of God, who would have to lay down His life to atone for man’s transgression and whose righteousness alone would be sufficient to cover him. We do not know how clear Adam’s understanding of the plan of redemption was, but we can be certain that enough was revealed to be an assurance to him that sin would not last forever, that the Redeemer would be born of the woman’s seed, that the lost rulership would be regained, and that the happiness of Eden would be restored. From first to last the gospel of salvation is the central theme of the Scriptures.

၁၅. အာဒံသည် မူလဥပဒေကို သိရှိခဲ့သည် — အာဒံနှင့်ဧဝတို့သည် ဖန်ဆင်းခံရချိန်တွင် ဘုရားသခင်၏ မူလဥပဒေကို သိရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သူတို့၏ နှလုံးသားများပေါ်တွင် ထွင်းထုထားခဲ့ပြီး၊ ဥပဒေ၏ တောင်းဆိုမှုများကို သူတို့ နားလည်ခဲ့သည်။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်၏ ဥပဒေကို ဖောက်ဖျက်ပြီး၊ ပျော်ရွှင်ဖြူစင်မှုအခြေအနေမှ ပြုတ်ကျကာ အပြစ်ရှိသူများဖြစ်လာသောအခါ၊ ပြုတ်ကျသူများ၏ အနာဂတ်သည် မျှော်လင့်ချက်၏ အလင်းတန်းတစ်ခုဖြင့်ပင် သက်သာရာမရခဲ့ပါ။ ဘုရားသခင်သည် သူတို့ကို သနားကရုဏာပြခဲ့ပြီး၊ ခရစ်တော်သည် သူတို့၏ ကယ်တင်ခြင်းအတွက် အစီအစဉ်ကို ရေးဆွဲခဲ့ပြီး၊ သူကိုယ်တိုင် အပြစ်ဒဏ်ကို ထမ်းပိုးခဲ့သည်။ ကမ္ဘာမြေနှင့် လူသားအပေါ် ကျိန်စာသင့်မှုကို ကြေညာခဲ့သောအခါ၊ ကျိန်စာနှင့်အတူ ခရစ်တော်မှတစ်ဆင့် ဘုရားသခင်၏ ဥပဒေဖောက်ဖျက်မှုအတွက် မျှော်လင့်ချက်နှင့် ခွင့်လွှတ်မှုရှိသည်ဟူသော ကတိတော်ပါရှိခဲ့သည်။ အနာဂတ်အပေါ် သေမင်း၏အရိပ်ကဲ့သို့ မှောင်မိုက်မှုနှင့် အမှောင်ထုက ဖုံးလွှမ်းနေသော်လည်း၊ ကယ်တင်ရှင်၏ ကတိတော်တွင် မျှော်လင့်ချက်၏ ကြယ်တစ်လုံးသည် မှောင်မိုက်သော အနာဂတ်ကို လင်းထိန်စေခဲ့သည်။ ဧဝံဂေလိတရားကို ခရစ်တော်မှ အာဒံထံသို့ ပထမဆုံး ဟောပြောခဲ့သည်။ အာဒံနှင့်ဧဝတို့သည် သူတို့၏ အပြစ်အတွက် စစ်မှန်သော ဝမ်းနည်းမှုနှင့် နောင်တရမှုကို ခံစားခဲ့ရသည်။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်၏ တန်ဖိုးရှိသော ကတိတော်ကို ယုံကြည်ခဲ့ပြီး၊ လုံးဝပျက်စီးခြင်းမှ ကယ်တင်ခံခဲ့ရသည် (RH ဧပြီ ၂၉, ၁၈၇၅)။

15. Adam Knew Original Law.—Adam and Eve at their creation had knowledge of the original law of God. It was imprinted upon their hearts, and they were acquainted with the claims of law upon them. When they transgressed the law of God, and fell from their state of happy innocence, and became sinners, the future of the fallen race was not relieved by a single ray of hope. God pitied them, and Christ devised the plan for their salvation by Himself bearing the guilt. When the curse was pronounced upon the earth and upon man, in connection with the curse was a promise that through Christ there was hope and pardon for the transgression of God’s law. Although gloom and darkness hung, like the pall of death, over the future, yet in the promise of the Redeemer, the Star of hope lighted up the dark future. The gospel was first preached to Adam by Christ. Adam and Eve felt sincere sorrow and repentance for their guilt. They believed the precious promise of God, and were saved from utter ruin (RH April 29, 1875).

ခရစ်တော်သည် ချက်ချင်းအာမခံသူ

Christ the Immediate Surety

ခရစ်တော်သည် ချက်ချင်းအာမခံသူ — အပြစ်ရှိလာသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက်၊ ကယ်တင်ရှင်တစ်ဦးရှိလာခဲ့သည်။ ခရစ်တော်သည် သူခံစားရမည်ကို သိရှိခဲ့သော်လည်း၊ လူသားအတွက် အာမခံသူအဖြစ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အာဒံအပြစ်ကျူးလွန်သည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက်၊ ဘုရားသခင်၏သားတော်သည် လူသားမျိုးနွယ်အတွက် အာမခံသူအဖြစ် မိမိကိုယ်ကို တင်ပြခဲ့ပြီး၊ ကယ်ဗာရီတောင်ပေါ်တွင် ကားစင်ရိုက်သေဆုံးချိန်တွင်ရှိခဲ့သည့်အတိုင်း အပြစ်ရှိသူအပေါ် ကြေညာခံရသော အဆုံးအမကို တားဆီးရန် တန်ခိုးရှိခဲ့သည် (တူညီသောစာတမ်း၊ မတ် ၁၂, ၁၉၀၁)။

Christ the Immediate Surety.—As soon as there was sin, there was a Saviour. Christ knew that He would have to suffer, yet He became man’s substitute. As soon as Adam sinned, the Son of God presented Himself as surety for the human race, with just as much power to avert the doom pronounced upon the guilty as when He died upon the cross of Calvary (Ibid., March 12, 1901).

ကောင်းကင်၏ ကုန်းမြေ

Continent of Heaven

ကောင်းကင်၏ ကုန်းမြေ — ယေရှုသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ထွက်ပေါ်လာသော နှုတ်ကပတ်တော်တိုင်းကို ပြည့်စုံစွာ နာခံခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့ရွေးနှုတ်သူဖြစ်လာခဲ့သည်။ သူသည် အာဒံ၏ အရှက်ရဖွယ်ပြုတ်ကျမှုကို ရွေးနှုတ်ခဲ့ပြီး၊ အပြစ်ကြောင့် ဘုရားသခင်နှင့် ကွာရှင်းပြတ်စဲခဲ့သော ကမ္ဘာမြေကို ကောင်းကင်၏ ကုန်းမြေနှင့် ပေါင်းစည်းခဲ့သည် (BE သြဂုတ် ၆, ၁၈၉၄)။

Continent of Heaven.—Jesus became the world’s Redeemer, rendering perfect obedience to every word that proceedeth out of the mouth of God. He redeemed Adam’s disgraceful fall, uniting the earth, that had been divorced from God by sin, to the continent of heaven (BE Aug. 6, 1894).

ဘုန်းတန်ခိုးနယ်မြေနှင့် ဆက်သွယ်ထားသည်

Connected with Sphere of Glory

ဘုန်းတန်ခိုးနယ်မြေနှင့် ဆက်သွယ်ထားသည် — ကမ္ဘာမြေသည် ကောင်းကင်၏ ကုန်းမြေမှ ခွဲထုတ်ခံရပြီး ၎င်း၏ ဆက်သွယ်မှုမှ ကွဲကွာခဲ့သော်လည်း၊ ယေရှုသည် ၎င်းကို ဘုန်းတန်ခိုးနယ်မြေနှင့် ပြန်လည်ဆက်သွယ်ပေးခဲ့သည် (ST နိုဝင်ဘာ ၂၄, ၁၈၈၇)။

Connected With Sphere of Glory.—Though earth was struck off from the continent of heaven and alienated from its communion, Jesus has connected it again with the sphere of glory (ST Nov. 24, 1887).

ချက်ချင်းအစားထိုးခြင်း

Instantaneous Substitution

ချက်ချင်းအစားထိုးခြင်း — လူသားသည် စာတန်၏ သွေးဆောင်မှုကို လက်ခံပြီး၊ ဘုရားသခင်က မလုပ်ရန်ပြောထားသည့်အရာများကို လုပ်ဆောင်သည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက်၊ ဘုရားသခင်၏သားတော် ခရစ်တော်သည် အသက်ရှင်သူနှင့် သေလွန်သူကြားတွင် ရပ်တည်ကာ “အပြစ်ဒဏ်ကို ကျွန်ုပ်အပေါ်သို့ ကျရောက်စေပါ။ ကျွန်ုပ်သည် လူသားအတွက် အစားထိုးရပ်တည်မည်။ သူသည် နောက်ထပ်အခွင့်အရေးတစ်ခု ရရှိလိမ့်မည်” ဟု မိန့်တော်မူခဲ့သည် (စာလွှာ ၂၂, ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃, ၁၉၀၀)။

Instantaneous Substitution.—The instant man accepted the temptations of Satan, and did the very things God had said he should not do, Christ, the Son of God, stood between the living and the dead, saying, “Let the punishment fall on Me. I will stand in man’s place. He shall have another chance” (Letter 22, Feb. 13, 1900).

ခရစ်တော်သည် အာဒံ၏ခြေရာများတွင် ခြေထောက်ထားခဲ့သည်

Christ Placed Feet in Adams Steps

ခရစ်တော်သည် အာဒံ၏ခြေရာများတွင် ခြေထောက်ထားခဲ့သည်။—ဤသည်မည်သည့်မေတ္တာရှိသနည်း။ မည်သည့်အံ့သြဖွယ်နှိမ့်ချမှုရှိသနည်း။ ဘုန်းတန်ခိုးရှင်ဘုရင်သည် လူသားတို့၏ဖြစ်ပျက်နေသောအခြေအနေသို့ မိမိကိုယ်ကိုနှိမ့်ချရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ သူသည် အာဒံ၏ခြေရာများတွင် သူ၏ခြေထောက်များကို ထားမည်ဖြစ်သည်။ သူသည် လူသားတို့၏ဖြစ်ပျက်နေသောသဘာဝကို ယူဆောင်ကာ အာဒံကိုအောင်မြင်ခဲ့သော အားကြီးသောရန်သူနှင့် ရင်ဆိုင်ရန် ကြံရွယ်ခဲ့သည်။ သူသည် စာတန်ကို အနိုင်ယူမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုသို့ပြုလုပ်ရာတွင် သူ့ကိုယုံကြည်သူများအား အာဒံ၏ရှုံးနိမ့်မှုနှင့်ဖြစ်ပျက်မှုမှ ရွေးနုတ်ရန်လမ်းဖွင့်ပေးမည်ဖြစ်သည် (RH ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄၊ ၁၈၇၄)။

Christ Placed Feet in Adam’s Steps.—What love! What amazing condescension! The King of glory proposed to humble Himself to fallen humanity! He would place His feet in Adam’s steps. He would take man’s fallen nature, and engage to cope with the strong foe who triumphed over Adam. He would overcome Satan, and in thus doing He would open the way for the redemption of those who would believe on Him from the disgrace of Adam’s failure and fall (RH Feb 24, 1874).

၁၆၊ ၁၇။ ပြစ်ဒဏ်ဆောင်ရွက်မှုကို ခဏရွှေ့ဆိုင်းထားခြင်း

ဘုရားသခင်သည် လူသားအပေါ်ထုတ်ပြန်ထားသော သေဒဏ်ပြစ်ဒဏ်ကို ခဏရွှေ့ဆိုင်းထားသည်။ စာတန်သည် ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီးကြားရှိ ဆက်သွယ်မှုကို ထာဝရဖြတ်တောက်ပြီးဟု မိမိကိုယ်ကို ဂုဏ်ယူခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ဤအရာတွင် များစွာမမှန်ကန်ခဲ့ဘဲ စိတ်ပျက်ခဲ့ရသည်။ ခမည်းတော်သည် အာဒံ၏ရှုံးနိမ့်မှုနှင့်ဖြစ်ပျက်မှုမှ ရွေးနုတ်ရန် သူ၏သားတော်အား ဤလောကကို အပ်နှံခဲ့သည် (RH ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄၊ ၁၈၇၄)။

16, 17. Execution of Sentence Withheld.—God forbears, for a time, the full execution of the sentence of death pronounced upon man. Satan flattered himself that he had forever broken the link between heaven and earth. But in this he was greatly mistaken and disappointed. The Father had given over the world into the hands of His Son for Him to redeem from the curse and the disgrace of Adam’s failure and fall (RH Feb 24, 1874).

၁၆. သင်၏ဝမ်းနည်းမှုကို ငါအလွန်တိုးပွားစေမည်။ “သင်၏ဝမ်းနည်းမှုနှင့် သင်၏ကိုယ်ဝန်ဆောင် မှု” ဟူသော စကားရပ်သည် စာပေပုံစံတစ်ခုအဖြစ် ယေဘုယျအားဖြင့် ယူဆပြီး၊ ၎င်းတွင် ဆင်တူသော စကားရပ်နှစ်ခုသည် တစ်ခုတည်းသော အယူအဆကို ဖော်ပြသည်။ ထို့ကြောင့် ဤစကားရပ်ကို “သင်၏ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှု၏ ဝမ်းနည်းမှု” ဟု ဖတ်နိုင်သည်။ အစပိုင်းတွင် လူသားအား “မျိုးပွားပြီး တိုးပွားလော့” ဟု ပညတ်ထားခဲ့သည် (အခန်း ၁:၂၈)။

16. I will greatly multiply thy sorrow. The phrase “thy sorrow and thy conception” is generally considered to be a literary form in which two similar phrases express a single idea. The phrase could thus read “the sorrow of thy conception.” At the very first, man had been commanded, “Be fruitful and multiply” (ch. 1:28).

ထပ်ခါတလဲလဲ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းသည် ကျိန်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကောင်းချီးတစ်ခုဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ သို့သော် အပြစ်ဝင်ရောက်လာခြင်းသည် ယခုမှစ၍ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းသည် ဝေဒနာနှင့်အတူ လိုက်ပါလာမည်ဟု ဆိုလိုသည်။

Repeated conception was therefore intended to be a blessing, not a curse. But the entrance of sin meant that henceforth pregnancy would be accompanied by pain.

ဝမ်းနည်းမှုဖြင့်။ အမှန်စင်စစ်၊ ကလေးမွေးဖွားခြင်း၏ ဝေဒနာများသည် ကျမ်းစာတွင် ကိုယ်ခန္ဓာနှင့် စိတ်ထဲ၌ အပြင်းထန်ဆုံး သောကရောက်မှု၏ သင်္ကေတအဖြစ် ဖော်ပြထားသည် (မိက္ခာ ၄:၉၊ ၁၀; ၁သက်သာလောနိတ် ၅:၃; ယောဟန် ၁၆:၂၁; ဗျာဒိတ် ၁၂:၂ ကိုကြည့်ပါ)။

In sorrow. Indeed, the pains of childbirth were to be so intense that in Scripture they are symbolic of the most severe anguish of body and mind (see Micah 4:9, 10; 1 Thess. 5:3; John 16:21; Rev. 12:2).

သင်၏ဆန္ဒသည် သင်၏ခင်ပွန်းဖြစ်လိမ့်မည်။ ဟေဗြဲစကားလုံး shuq “ဆန္ဒ” သည် “တစ်စုံတစ်ခုကို ပြင်းပြစွာ တောင့်တလိုခင်းခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ၎င်းအတွက် အပြင်းထန်ဆုံး ဆန္ဒကို ညွှန်ပြ သည်။ လူသားများက ဖိနှိပ်ခံရပြီး ကလေးမွေးဖွားခြင်း၏ ဝေဒနာများဖြင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရသော် လည်း၊ အမျိုးသမီးသည် သူမ၏ခင်ပွန်းအပေါ် ပြင်းပြသောဆန္ဒကို ဆက်လက်ခံစားရမည်ဖြစ် သည်။ ဤအရာသည် ပြစ်ဒဏ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သလားဟု မှတ်ချက်ပြုသူများက ထင်မြင် ချက်ကွဲပြားကြသည်။ ဤ“ဆန္ဒ”သည် အမျိုးသမီးဘဝ၏ ဝမ်းနည်းမှုများကို သက်သာစေရန်နှင့် ခင်ပွန်းနှင့် ဇနီးတို့၏ နှလုံးသားများကို ပိုမိုနီးကပ်စွာ ချည်နှောင်ရန် ပေးအပ်ထားသည်ဟု ယူဆရန် ကျိုးနပ်သည်။

Thy desire shall be thy husband. The Hebrew word shuq, “desire,” means “to run after, to have a violent craving for a thing,” indicating the strongest possible desire for it. Though oppressed by man and tortured by the pains of childbirth, the woman would still feel an intense desire for her husband. Commentators have been divided in their opinion as to whether this is part of the punishment. It seems reasonable to conclude that this “desire” was given to alleviate the sorrows of womanhood and to bind the hearts of husband and wife ever more closely together.

သူသည် သင့်ကို အုပ်စိုးလိမ့်မည်။ အမျိုးသမီးသည် လူသားနှင့် ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထားသော ဆက်ဆံရေးကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ သူမသည် သူ့အတွက် “သင့်လျော်သော အကူအညီ” ဖြစ်မည့် အစား၊ သူ့ကို သွေးဆောင်သူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သူမ၏ လူသားနှင့် တန်းတူညီမျှသော အဆင့်အတန်းကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး၊ သူသည် သူမကို “အုပ်စိုးရ” သည့် သခင်နှင့် ပိုင်ရှင်ဖြစ်လာသည်။ ကျမ်းစာတွင် ဇနီးသည် သူမ၏သခင်က “ပိုင်ဆိုင်ထား” သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ခရစ်ယာန် မဟုတ်သော လူမျိုးအများစုတွင် အမျိုးသမီးသည် ခေတ်အဆက်ဆက် ဂုဏ်သိက္ခာချခံရပြီး ကျွန်ဘဝသို့ နီးပါးရောက်ရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ဟေဗြဲလူမျိုးများတွင် အမျိုးသမီး၏ အခြေအနေသည် ဖိနှိပ်ခံရခြင်း သို့မဟုတ် ကျွန်ပြုခံရခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ထင်ရှားစွာ လက်အောက်ခံအဖြစ်သာ ရှိခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာသည် ဧဝံဂေလိတရား၏ ကောင်းချီးများနှင့်ပတ်သက်၍ အမျိုးသမီးကို လူသားနှင့် တူညီသော အဆင့်တွင် တင်ပြထားသည် (ဂလာတိ ၃:၂၈)။ ခင်ပွန်းသည် အိမ်ထောင်စု၏ ဦးခေါင်းဖြစ်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ခရစ်ယာန်အခြေခံမူများသည် လူသားနှင့် သူ၏ဇနီးကို စစ်မှန်သော မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးသို့ ဦးဆောင်ပြီး၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အချင်းချင်း၏ ပျော်ရွှင်မှုနှင့် ကောင်းကျိုးအတွက် အလွန်စွဲလမ်းထားသဖြင့် တစ်ဦးကိုတစ်ဦး “အုပ်စိုးရန်” ကြိုးစားရန် မည်သူမျှ မတွေးတောမိစေရ (ကောလောသဲ ၃:၁၈၊ ၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။

He shall rule over thee. The woman had broken her divinely appointed relationship with the man. Instead of being a help “meet” for him she had become his seducer. Therefore her status of equality with man was forfeited; he was to “rule over” her as lord and master. A wife is described in Scripture as being “possessed” by her lord. Among most non-Christian peoples woman has been subjected throughout the ages to degradation and virtual slavery. Among the Hebrews, however, the condition of woman was one of distinct subordination though not of oppression or slavery. Christianity has placed woman on the same platform as man as regards the blessings of the gospel (Gal. 3:28). Although the husband is to be head of the household, Christian principles will lead a man and his wife into an experience of real partnership, where each is so devoted to the happiness and well-being of the other that it never occurs to either to attempt to “rule” over the other (see Col. 3:18, 19).

၁၇၊ ၁၈။ ဖန်ဆင်းမှုအားလုံးအပေါ်ကျိန်စာသင့်ခြင်း

သဘာဝတရားတစ်ခုလုံးသည် ရှုပ်ထွေးနေသည်။ အကြောင်းမှာ ဘုရားသခင်သည် မြေကြီးအား ၎င်း၏မူလရည်ရွယ်ထားသောရည်မှန်းချက်ကို ဆောင်ရွက်ရန် တားမြစ်ထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဆိုးယုတ်သူများအတွက် ငြိမ်းချမ်းမှုမရှိစေရ၊ ဟု သခင်ဘုရားမိန့်တော်မူသည်။ ဘုရားသခင်၏ကျိန်စာသည် ဖန်ဆင်းမှုအားလုံးအပေါ်တွင်ရှိသည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ၎င်းသည် ပို၍သိသာထင်ရှားစွာ ခံစားရသည် (MS ၇၆အေ၊ ၁၉၀၁)။

17, 18. The Curse on All Creation.—All nature is confused; for God forbade the earth to carry out the purpose He had originally designed for it. Let there be no peace to the wicked, saith the Lord. The curse of God is upon all creation. Every year it makes itself more decidedly felt (MS 76a, 1901).

ပထမကျိန်စာသည် အာဒံ၏သားစဉ်မြေးဆက်နှင့် မြေကြီးအပေါ်တွင် မနာခံမှုကြောင့် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဒုတိယကျိန်စာသည် ကာဣန်သည် သူ၏ညီအာဗလကို သတ်ပြီးနောက် မြေကြီးအပေါ်သို့ ရောက်လာခဲ့သည်။ တတိယအကြီးဆုံးသော ဘုရားသခင်၏ကျိန်စာသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုတွင် မြေကြီးအပေါ်သို့ ရောက်လာခဲ့သည် (၄အက်စ်ဂျီ ၁၂၁)။

The first curse was pronounced upon the posterity of Adam and upon the earth, because of disobedience. The second curse came upon the ground after Cain slew his brother Abel. The third most dreadful curse from God, came upon the earth at the Flood (4SG 121).

မြေကြီးသည် ကျိန်စာကို ပို၍ခံစားခဲ့ရသည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီက မြေပေါ်တွင် ပထမဆုံးကြွေကျသောအရွက်ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ကို ကြောက်ရွံ့သူများအတွက် ကြီးမားသောဝမ်းနည်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ သူတို့သည် သေဆုံးသွားသောမိတ်ဆွေတစ်ဦးကို ဆုံးရှုံးရသည့်အလား ဝမ်းနည်းခဲ့ကြသည်။ ယိုယွင်းနေသောအရွက်တွင် သူတို့သည် ကျိန်စာ၏သက်သေနှင့် သဘာဝတရား၏ယိုယွင်းမှုကို မြင်ခဲ့ကြသည် (ထိုနည်းတူ၊ ၁၅၅)။

The land has felt the curse, more and more heavily. Before the Flood, the first leaf which fell, and was discovered upon the ground, caused those who feared God great sorrow. They mourned over it as we mourn over the loss of a dead friend. In the decaying leaf they could see an evidence of the curse, and of the decay of nature (Ibid., 155).

(ရောမ ၈:၂၂)

(Rom. 8:22)

လူသားတို့၏အပြစ်သည် ယိုယွင်းမှု၊ ပုံပျက်ပန်းပျက်ဖြစ်မှု၊ နှင့် သေဆုံးမှုဆိုသော သေချာသောရလဒ်ကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ယနေ့တွင် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးသည် ညစ်ညမ်းပြီး၊ ပုပ်သိုးနေပြီး၊ သေစေတတ်သောရောဂါဖြင့် ဒုက္ခရောက်နေသည်။ မြေကြီးသည် ၎င်း၏နေထိုင်သူများ၏ ဆက်လက်ပြစ်မှားမှုအောက်တွင် ညည်းတွားနေသည် (စာလွှာ ၂၂၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၊ ၁၉၀၀)။

(Rom. 8:22).—The sin of man has brought the sure result,—decay, deformity, and death. Today the whole world is tainted, corrupted, stricken with mortal disease. The earth groaneth under the continual transgression of the inhabitants thereof (Letter 22, Feb. 13, 1900).

သခင်ဘုရား၏ကျိန်စာသည် မြေကြီးအပေါ်တွင်ရှိသည်၊ လူသားအပေါ်တွင်၊ သားရဲများအပေါ်တွင်၊ ပင်လယ်ထဲရှိငါးများအပေါ်တွင်ရှိသည်။ ပြစ်မှားမှုသည် တစ်လောကလုံးနီးပါးဖြစ်လာသည်နှင့်အမျှ၊ ကျိန်စာသည် ပြစ်မှားမှုကဲ့သို့ ကျယ်ပြန့်ပြီး နက်ရှိုင်းစွာ ခွင့်ပြုခံရမည်ဖြစ်သည် (စာလွှာ ၅၉၊ ၁၈၉၈)။

The Lord’s curse is upon the earth, upon man, upon beast, upon the fish in the sea, and as transgression becomes almost universal the curse will be permitted to become as broad and as deep as the transgression (Letter 59, 1898).

ဘုရားသခင်၏ဆက်လက်မေတ္တာသက်သေများ

Tokens of Gods Continued Love

ဘုရားသခင်၏ဆက်လက်မေတ္တာသက်သေများ—အာဒံ၏ပြစ်မှားမှုပြီးနောက်၊ ဘုရားသခင်သည် အဖူးပြွတ်နေသောပန်းများနှင့် ပွင့်လန်းနေသောပန်းများကို ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏မွှေးရနံ့ကို အာရုံများအတွက် သာယာမှုဖြစ်စေသော ရနံ့ကို ဖယ်ရှားနိုင်ခဲ့သည်။ ကျိန်စာဖြင့် မီးလောင်ပြီး ပျက်စီးနေသောမြေကြီးတွင်၊ ဆူးပင်များ၊ ဆူးငြောင့်များ၊ ဆူးခြုံများ၊ ပေါင်းပင်များတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် အပြစ်စီရင်ခြင်း၏တရားကို ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ သို့သော် ပန်းများ၏ နူးညံ့သောအရောင်နှင့် ရနံ့တွင်၊ ဘုရားသခင်သည် ကျွန်ုပ်တို့ကို ဆက်လက်ချစ်မြတ်နိုးပြီး၊ သူ၏ကရုဏာသည် မြေကြီးမှ လုံးဝရုပ်သိမ်းမထားကြောင်း သင်ယူနိုင်သည် (RH နိုဝင်ဘာ ၈၊ ၁၈၉၈)။

Tokens of God’s Continued Love.—After the transgression of Adam, God might have destroyed every opening bud and blooming flower, or He might have taken away their fragrance, so grateful to the senses. In the earth seared and marred by the curse, in the briers, the thistles, the thorns, the tares, we may read the law of condemnation; but in the delicate color and perfume of the flowers, we may learn that God still loves us, that His mercy is not wholly withdrawn from the earth (RH Nov 8, 1898).

၁၇-၁၉—ဘုရားသခင်သည် အာဒံနှင့် အာဒံ၏သားစဉ်မြေးဆက်များအား မိန့်တော်မူသည်မှာ၊ သင်၏မျက်နှာချွေးထွက်ဖြင့် သင်သည် မုန့်ကိုစားရလိမ့်မည်။ အကြောင်းမှာ ယခုမှစ၍ မြေကြီးသည် ပြစ်မှားမှု၏အားနည်းချက်အောက်တွင် လုပ်ကိုင်ရမည်။ ဆူးပင်များနှင့် ဆူးခြုံများကို ၎င်းသည် ထုတ်လုပ်လိမ့်မည် (MS ၈၄၊ ၁၈၉၇)။

17-19.—God said to Adam, and to all the descendants of Adam, In the sweat of thy face shalt thou eat bread; for from henceforth the earth must be worked under the drawback of transgression. Thorns and briars shall it produce (MS 84, 1897).

မြေကြီးပေါ်တွင် မြွေ၏ခြေရာမမြင်ရသည့်နေရာမရှိ၊ သူ၏အဆိပ်ဒဏ်ကို မခံစားရသည့်နေရာမရှိ။ မြေကြီးတစ်ခုလုံးသည် ၎င်း၏နေထိုင်သူများအောက်တွင် ညစ်ညမ်းနေသည်။ ပြစ်မှားမှုတိုးပွားလာသည်နှင့်အမျှ ကျိန်စာသည် တိုးပွားလာသည် (စာလွှာ ၂၂၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၊ ၁၉၀၀)။

There is no place upon earth where the track of the serpent is not seen and his venomous sting felt. The whole earth is defiled under the inhabitants thereof. The curse is increasing as transgression increases (Letter 22, Feb. 13, 1900).

၁၇။ သင်သည် နားထောင်ခဲ့သောကြောင့်။ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် “အာဒံ” ဟူသော နာမ်စားကို နာမည်တစ်ခုအဖြစ် ဆောင်းပါးမပါဘဲ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤအချက်သည် ဘုရားသခင်ဘုရားရှင်၏ ဘာသာပြန်ကျမ်း (KJV) တွင် ထင်ရှားမပေါ်ပေ၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အခန်းကြီး ၂:၁၉၊ ၂၃၊ ၃:၈၊ ၉ တွင် “ဟာအာဒမ်” ကို ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနာမည်အဖြစ် ဘာသာပြန်ထားသော်လည်း၊ ထို့အခါတိုင်း ဆောင်းပါးပါဝင်မှုသည် စကားလုံးကို “လူသား” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် အသုံးပြုထားကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ပြစ်ဒဏ်စီရင်မှုမပြုမီ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းသည် အဘယ်ကြောင့် လိုအပ်ပြီး သင့်လျော်သည်ကို ရှင်းပြတော်မူသည်။ အာဒံသည် ဧဝ၏ ဆွဲဆောင်နိုင်သော အငြင်းအခုံများနှင့် အညီ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ သူမ၏ စကားကို ဘုရားသခင်၏ စကားထက် ဦးစားပေးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ၎င်း၏ အမြင့်မြတ်ဆုံး ချစ်ခင်မှုနှင့် သစ္စာခံမှုကို ရုပ်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဘဝ၏ ကောင်းချီးများနှင့် ဘဝကိုယ်တိုင်ကိုပင် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ၎င်း၏ ဆန္ဒကို ဘုရားသခင်၏ ဆန္ဒထက် မြှင့်တင်ခဲ့သောကြောင့်၊ အာဒံသည် ဘုရားသခင်မှ လွတ်လပ်မှုသည် ပိုမိုမြင့်မားသော ဖြစ်တည်မှုနယ်ပယ်ကို မဆိုလိုဘဲ၊ အသက်အရင်းအမြစ်မှ ခွဲထွက်ခြင်းသာဖြစ် ကြောင်း သင်ယူရမည်။ ထို့ကြောင့် သေခြင်းသည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ၏ တန်ဖိုးမရှိမှုကို သူ့အား ပြသလိမ့်မည်။

17. Because thou hast hearkened. For the first time the noun “Adam” is used as a proper name without the article, a fact that is not apparent in the KJV, where ha’adam, in chs. 2:19, 23; 3:8, 9, is translated as a personal name, although the article in each instance indicates that the word is used in the sense of “the man.” Before passing sentence God explained why it was necessary and appropriate. Adam had acted in accord with Eve’s persuasive arguments, setting her word above that of God. He had thus withdrawn his supreme affection and allegiance from God, and so had forfeited the blessings of life, and even life itself. Having exalted his will above the will of God, Adam must learn that independence from God does not mean a more exalted sphere of existence but separation from the Source of life. Death would therefore show him the worthlessness of his own nature.

မြေကြီးသည် ကျိန်ဆဲခံရသည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဒံသို့မဟုတ် ၎င်း၏ ဇနီးကို ကျိန်ဆဲခြင်းမပြု ခဲ့ကြောင်း ထပ်မံသတိပြုသင့်သည်။ ကျိန်ဆဲခြင်းများကို မြွေနှင့် မြေကြီးအပေါ်သာ ကျရောက်ခဲ့ သည်။ သို့သော် “သင့်အတွက် မြေကြီးသည် ကျိန်ဆဲခံရသည်” ဟု ဘုရားသခင်က အာဒံအား မိန့်တော်မူသည်။

Cursed is the ground. It should be noticed again that God did not curse either Adam or his wife. Curses were pronounced only upon the serpent and the ground. But “cursed is the ground for thy sake,” God said to Adam.

ဝမ်းနည်းမှုဖြင့် သင်သည် စားရလိမ့်မည်။ ကလေးမွေးဖွားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခများကို ဖော်ပြရန် အသုံးပြုခဲ့သော စကားလုံးတူညီသည်ကို ယခု အာဒံအား ကျိန်ဆဲခံရသော မြေကြီးမှ အနည်း ငယ်သာ ရှင်သန်ရန် ကြိုးစားရမည့် အခက်အခဲများကို သတိပေးရန် အသုံးပြုသည်။ ၎င်းအသက်ရှင်နေသရွေ့ ဤအခြေအနေမှ သက်သာရာရမည့် မျှော်လင့်ချက်မရှိပေ။ “သင်၏ ဘဝတစ်လျှောက် နေ့ရက်အားလုံး” ဟူသော ဖော်ပြချက်သည် သေခြင်းသည် သေချာပေါက် ရောက်လာလိမ့်မည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ထိုဖြစ်ရပ်သည် တစ်ချိန်အထိ ရွှေ့ဆိုင်းထားနိုင်သည်ဟူသော ပထမဆုံး ညွှန်ပြချက်ဖြစ်သည်။

In sorrow shalt thou eat. The same word that had been used to express the sufferings associated with childbearing is now used to inform Adam of the difficulties to be encountered in eking out a meager living from the cursed ground. So long as he lived there would be no hope of relief from this condition. The expression “all the days of thy life” is the first indication that death would surely come, though the event might for a time be postponed.

၁၈။ ဆူးပင်များနှင့် ဆူးငှက်ပင်များ။ ပြုတ်ကျမှုမတိုင်မီ၊ အစားအစာအတွက် အသုံးဝင်သော သို့မဟုတ် မျက်စိအတွက် လှပသော အပင်များသာ မြေကြီးမှ ပေါက်ဖွားခဲ့သည်။ ယခုမူ မြေကြီးသည် “ဆူးပင်များနှင့် ဆူးငှက်ပင်များ” ကိုလည်း ထုတ်လုပ်ရမည် (6T 186)။ မြေဆီ လွှာစိုက်ပျိုးရန် လိုအပ်သော ပိုမိုသော လုပ်သားအင်အားသည် လူသား၏ ဖြစ်တည်မှု၏ ဆင်းရဲဒုက္ခကို တိုးမြှင့်စေလိမ့်မည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်မှ လွတ်လပ်သော ဘဝသည် အကောင်းဆုံးအားဖြင့် ဝမ်းနည်းမှုနှင့် ဒုက္ခတစ်ခုသာဖြစ်ကြောင်း ခါးသီးသော အတွေ့အကြုံဖြင့် သင်ယူရမည်။

18. Thorns also and thistles. Prior to the Fall, only plants that were either useful for food or beautiful to the eye grew from the earth; now it was to produce “thorns and thistles” also (6T 186). The increased labor necessary to the cultivation of the soil would increase the misery of man’s existence. He was to learn by bitter experience that life independent of God can at best be one of sorrow and affliction.

ဟင်းသီးဟင်းရွက်။ အခန်းကြီး ၁:၁၁၊ ၂၉ ကို ကြည့်ပါ။ ဘုရားသခင်၏ ပြစ်ဒဏ်သည် အစား အသောက်တွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပြောင်းလဲမှုကိုလည်း ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ လူသားအား မူလက ပေးထားသော သီးနှံများ၊ အခွံမာသီးများ၊ နှင့် အသီးအနှံများ၏ ပမာဏနှင့် အရည်အသွေးသည် ကျိန်ဆဲမှုကြောင့် လျော့နည်းသွားခဲ့ပြီး၊ လူသားသည် ၎င်း၏ နေ့စဉ်အစားအစာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အတွက် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကို အားကိုးရမည်ဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ နိဂုံးချုပ်ရမည်။ ဤပြောင်း လဲမှုသည် အသက်ပင်၏ အချို့သော ဓာတ်များ ဆုံးရှုံးခြင်း၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၊ နှင့် လူသားအား အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းရန် ခက်ခဲသော လုပ်သားဖြင့် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံရခြင်းတို့ကြောင့် တစ်စိတ် တစ်ပိုင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပေမည်။

The herb. See on ch. 1:11, 29. The divine punishment provided also a partial change in diet. We evidently are to conclude that the quantity and quality of grains and nuts and fruits originally given to man were, as a result of the curse, reduced to such an extent that man would be required to look to the herbs for a portion of his daily food. This change may also have been due in part to the loss of certain elements from the tree of life, to a change in climate, and perhaps most of all to man’s sentence to hard labor in the process of earning a livelihood.

၁၈။ ရောယှက်မှုသည် အဆိပ်ပင်များကို ယူဆောင်လာသည်

သခင်ဘုရား၏ဥယျာဉ်ကြီးတွင် အဆိပ်ပင်တစ်ပင်မျှ မထားခဲ့ပါ။ သို့သော် အာဒံနှင့်ဧဝသည် အပြစ်ပြုလုပ်ပြီးနောက်၊ အဆိပ်ပင်များ ပေါက်ဖွားလာခဲ့သည်။ မျိုးစေ့ကြဲသူ၏ဥပမာတွင် မေးခွန်းတစ်ခုကို သခင်အား မေးမြန်းခဲ့သည်မှာ၊ “သင်သည် သင်၏လယ်ကွင်းထဲတွင် မျိုးစေ့ကောင်းများကို မကြဲခဲ့သလော။ ထို့နောက် ပေါင်းပင်များသည် မည်သို့ရှိလာသနည်း။” သခင်က ဖြေကြားသည်မှာ၊ “ရန်သူတစ်ဦးသည် ဤသို့ပြုလုပ်ခဲ့သည်။” ပေါင်းပင်အားလုံးကို မကောင်းဆိုးဝါးက ကြဲချသည်။ အဆိပ်ပင်တိုင်းသည် သူ၏ကြဲချမှုဖြစ်သည်။ သူ၏ရောယှက်မှု၏ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးနည်းလမ်းများဖြင့် သူသည် ပေါင်းပင်များဖြင့် မြေကြီးကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည် (MS ၆၅၊ ၁၈၉၉ [အက်ဖ်ဒီး နီကိုးလ်၊ အယ်လင်ဂျီ ဝှိုက်နှင့် သူမ၏ဝေဖန်သူများ])။

18. Amalgamation Brought Noxious Plants.—Not one noxious plant was placed in the Lord’s great garden, but after Adam and Eve sinned, poisonous herbs sprang up. In the parable of the sower the question was asked the Master, “Didst not thou sow good seed in thy field? how then hath it tares?” The Master answered, “An enemy hath done this.” All tares are sown by the evil one. Every noxious herb is of his sowing, and by his ingenious methods of amalgamation he has corrupted the earth with tares (MS 65, 1899 [published in F. D. Nichol, Ellen G. White and Her Critics]).

၁၉. မျက်နှာချွေးထွက်ခြင်းဖြင့်။ လူသား၏ဘဝအတွက် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်စေမည့် ပင်ပန်းကြီးမား သောအလုပ်ကို ယခု ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် သူ့ကိုယ်သူနှင့်သူ၏မိသားစုအတွက် အစာအဟာရရရှိရန် မလိုလားသောမြေကြီးမှ အတင်းအကြပ်စိုက်ပျိုးရမည့် လယ်သမားကို အထူးရည်ညွှန်းသော်လည်း၊ အခြားအလုပ်အကိုင်အားလုံးအတွက်လည်း အညီအမျှသက်ရောက် သည်။ အာဒံ၏ကျဆုံးမှုမှစ၍ လူသား၏အောင်မြင်မှုသည် ပင်ပန်းအလုပ်လုပ်ခြင်းဖြင့်သာ ရရှိနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း၊ ဤပြစ်ဒဏ်သည် အပြစ်ရှိသောသတ္တဝါများအတွက် ဖုံးကွယ်ထား သောကောင်းချီးတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသင့်သည်။ လူတစ်ဦးသည် အလုပ်လုပ်သော အခါ၊ သူသည် အချည်းနှီးနေ့ရက်များကို ကုန်ဆုံးနေသည့်အခါထက် အပြစ်ပြုရန် များစွာနည်းပါး သည်။ ပင်ပန်းအလုပ်လုပ်ခြင်းနှင့် အလုပ်သည် စရိုက်ကို ဖွံ့ဖြိုးစေပြီး၊ လူသားအား နှိမ့်ချမှုနှင့် ဘုရားသခင်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို သင်ကြားပေးသည်။ ဤသည်မှာ ခရစ်ယာန်အသင်းတော် သည် အလုပ်သမားလူတန်းစားများထဲတွင် ၎င်း၏သစ္စာအရှိဆုံးနောက်လိုက်များနှင့် ထောက်ခံ သူများကို ယေဘုယျအားဖြင့် တွေ့ရှိရသည့် အကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အလုပ်သည် ပင်ပန်း သော်လည်း မထီမဲ့မြင်မပြုသင့်ပေ၊ “၎င်းတွင် ကောင်းချီးတစ်ခုရှိသည်”။

19. In the sweat of thy face. The arduous toil that was to add to man’s burdensome life is now vividly expressed. This refers specifically to the husbandman, who must live by forcing from a reluctant earth food for himself and his family, but it applies equally to all other vocations. Since Adam’s fall human achievement may be realized only through toil. Nevertheless, it should be recognized that this punishment was indeed a blessing in disguise for sinful beings. When a man works he is far less likely to sin than when he spends his days in idleness. Toil and labor develop character and teach man humility and cooperation with God. This is one reason why the Christian church has generally found its most loyal adherents and supporters among the laboring class. Work, even when arduous, should not be despised; “a blessing is in it.”

သင်သည် မြေကြီးသို့ ပြန်သွားသည်အထိ။ သခင်ဘုရားသည် အာဒံအား သင်္ချိုင်းသည် သူ၏သေချာ သောဦးတည်ရာဖြစ်သည်ဟု အသိပေးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် လူသားသည် ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၅) သည် သူ၏လက်ရှိဘဝဆုံးရှုံးမှုကို တားဆီးမည်မဟုတ်ကြောင်း နားလည်ခဲ့သော် လည်း၊ ၎င်းသည် ဘဝသစ်တစ်ခု၏ အာမခံချက်ကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ အာဒံ၏သဘာဝသည် အချိန် ကန့်သတ်ထားသော မသေနိုင်မှုမှ သေနိုင်မှုသို့ ပြောင်းလဲသွားခြင်းနှင့်အတူ “သင်သည် ၎င်းကို စားသည့်နေ့တွင် သင်သည် သေချာပေါက် သေလိမ့်မည်” ဟူသော ကြောက်မက်ဖွယ်ပရောဖက်ပြု ချက်၏ ပြည့်စုံမှု စတင်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏မဟာကရုဏာဖြင့် လူသားအား ကျေးဇူးတော်နေ့ တစ်ရက်ကို ခွင့်မပြုခဲ့လျှင်၊ သေခြင်းသည် ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ တရားမျှတမှုသည် လူသား၏အသက်ကို တောင်းဆိုခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏မဟာကရုဏာသည် လူသားအား ၎င်းကို ပြန်လည်ရယူရန် အခွင့်အလမ်းကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။

Till thou return unto the ground. The Lord informed Adam that the grave was his certain destination. Man thus understood that the plan of redemption (v. 15) would not prevent the loss of his present life, but it did offer assurance of a new life. With the change in Adam’s nature from conditional immortality to mortality began the fulfillment of the dire prediction, “In the day that thou eatest thereof thou shalt surely die.” Unless in mercy man had been granted a day of grace, death would have occurred instantaneously. Divine justice required man’s life; divine mercy afforded man an opportunity to regain it.

၂၀. အာဒံသည် ၎င်း၏ ဇနီး၏ အမည်ကို ဧဝ ဟု ခေါ်ခဲ့သည်။ ဤပိုဒ်သည် ပြိုလဲခြင်းနှင့် ၎င်း၏ အကျိုးဆက်များအကြောင်း ဇာတ်လမ်းၤ၏ အကြောင်းအရာတွင် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော ထည့်သွင်းမှုတစ်ခုမဟုတ်ကြောင်း အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ၎င်းသည် အာဒံသည် မိန်းမ၏ အမျိုးအနွယ်နှင့်ပတ်သက်သော ကတိစကားကို ယုံကြည်ခဲ့ပြီး၊ သူသည် ၎င်း၏ ဇနီးအား ယခုပေးခဲ့သော အမည်တွင် ဤယုံကြည်ခြင်းကို ထင်ရှားစေခဲ့သည်။

20. Adam called his wife’s name Eve. This verse is not a disturbing interpolation in the context of the story of the Fall and its consequences, as some commentators maintain. It shows that Adam believed the promise with regard to the woman’s seed and manifested this faith in the name that he now gave to his wife.

ဧဝ၊ chawwah။ Chawwah သည် “အသက်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဤနေရာတွင် LXX မှ Zoe ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်။ ၎င်းသည် ဖွန်းနီးရှင်း ရှေးဟောင်းကမ္ဗည်းစာသားများတွင်လည်း တွေ့ရ သော ရှေးဟောင်း ဆီးမိုက်တစ်ပုံစံဖြစ်ပြီး၊ သမ္မာကျမ်းစာရေးသားစဉ်က ဟီဘရူးဘာသာတွင် မသုံးတော့ပါ။ ၎င်းသည် အာဒံသည် ရှေးဟောင်း ဆီးမိုက်ဘာသာစကားကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြသည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ အကယ်၍ မောရှေသည် ခေတ်ပြိုင် ဟီဘရူးတူညီသော စကားလုံးကို အသုံးပြုခဲ့လျှင်၊ သူသည် မိန်းမ၏ အမည်ကို chawwah အစား chayyah ဟု ရေးသားလိမ့်မည်၊ သို့သော် ထူးခြားသော ရှေးဟောင်းပုံစံဖြင့် အမည်ပေးခြင်းဖြင့် သူ၏ အသိပညာသည် ဝေးလံသောအတိတ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားကြောင်း ပြသသည်။ အခန်းကြီး ၄:၁ တွင် chawwah ကို LXX မှ Eua ဟု အကြမ်းဖျင်း၊ အစားထိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းမှ ကျွန်ုပ်တို့ၤ၏ အင်္ဂလိပ် “ဧဝ” ဟူသော စကားလုံးကို ရရှိခဲ့သည်။

Eve, chawwah. Chawwah means “life,” and is here translated Zoe by the LXX. It is an old Semitic form, found also in old Phoenician inscriptions, but was no longer used in the Hebrew language at the time the Bible was written. This has been suggested as indicating that Adam spoke an old Semitic language. If Moses had used a contemporary Hebrew equivalent, he would have written the woman’s name chayyah instead of chawwah, but by giving the name in an unusual archaic form he shows that his knowledge goes back into the remote past. In ch. 4:1 chawwah was roughly transliterated Eua by the LXX, whence comes our English “Eve.”

သူမသည် မိခင်ဖြစ်သည်။ အာဒံသည် ၎င်း၏ ဇနီးအား “အသက်ရှင်သူ” ဟူသော အမည်ကို ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ပေးခဲ့ပြီး၊ သူ၏ သေဒဏ်စီရင်ချက်ကို အသံထွက်ပြီးစဉ်တွင် သူမကို “အသက်ရှင်သူအားလုံး၏ မိခင်” အဖြစ် မြင်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ သူသည် သင်္ချိုင်းထက်ကျော်လွန်၍ သူ၏ ဇနီးအား ကတိပြုထားသော အမျိုးအနွယ်တွင် ၎င်းတို့ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော မသေနိုင်မှုကို သူနှင့် ၎င်း၏ သားစဉ်မြေးဆက်များအား ပြန်လည်ပေးအပ်မည့်သူကို မြင်ခဲ့သည်။ အခြေအနေအရ မျှော်လင့်နိုင်သည့်အတိုင်း စိတ်ဓာတ်ကျမှုနှင့် စိတ်ပျက်အားငယ်မှုဖြင့် သူမကို “အားလုံးကို သေရန်မှတ်မှတ်သားသား မိခင်” ဟု မခေါ်ဘဲ၊ သူသည် ၎င်း၏ တရားသူကြီးအပေါ် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် မျက်လုံးစွဲမြဲစွာ ထားရှိခဲ့ပြီး၊ သူမသည် ၎င်းၤ၏ ပထမဦးဆုံးသော သားဦးကို မမွေးဖွားမီ၌ပင်၊ မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် သူမကို “အသက်ရှင်သူ” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ယုံကြည်ခြင်းသည် သူ့အတွက် “မျှော်လင့်ထားသော အရာများ၏ အနှစ်သာရ၊ မမြင်ရသော အရာများၤ၏ သက်သေ” ဖြစ်ခဲ့သည် (ဟီဘရူး ၁၁:၁)။

She was the mother. Adam gave the name “the living one” to his wife in faith, seeing in her the “mother of all living” at a time when his death sentence had just been pronounced. Also, he looked beyond the grave and saw in the seed promised to his wife the One who would restore to him and his descendants the immortality they had forfeited that day. Instead of calling her in gloom and despair—as could be expected under the circumstances—“the mother of all doomed,” he fastened his eye in faith upon his Judge, and, before she even gave birth to her first-born, called her, hopefully, “the living one.” Faith was indeed to him “the substance of things hoped for, the evidence of things not seen” (Heb. 11:1).

၂၁. သားရေဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောအဝတ်များ။ အာဒံနှင့်ဧဝကို ဥယျာဉ်မှ နှင်ထုတ်မည့်မတိုင်မီ၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့အား ရှေ့တွင်ရှိသော ပင်ပန်းသောအလုပ်အတွက် သင့်လျော်ပြီး ကျဆုံးမှုနောက်ပိုင်း အပူအအေးပြင်းထန်မှုများမှ ကာကွယ်ရန် ပိုမိုအကြမ်းခံသော အဝတ်အစားများကို ပေးအပ်ခဲ့သည် (PP ၆၁)။ ထို့ပြင် သားရေများသည် ၎င်းတို့၏ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော အပြစ်ကင်းစင်မှု၊ အပြစ်၏အခကြေးငွေအဖြစ် သေခြင်း၊ နှင့် ကမ္ဘာ့အပြစ်များကို သူ၏အသက်ပေးဆပ်ခြင်းဖြင့် ဖယ်ရှားပေးမည့် ဘုရားသခင်၏သိုးသငယ်ကတိတော်ကို အဆက်မပြတ်သတိပေးချက်ဖြစ်သည်။ သတ္တဝါများ၏အကာအကွယ်ပေးသူအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရသူသည် ယခုအခါ သူတို့ထဲမှ တစ်ကောင်၏အသက်ကို ယူရသည့် မနှစ်မြို့ဖွယ်အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် သူအသက်ရှင်နေထိုင်နိုင်ရန် သေရမည်ဖြစ်သည်။

21. Coates of skins. Before expelling Adam and Eve from the garden, God provided them with more durable clothing, suitable for the hard labor that lay ahead and as protection against the extremes of heat and cold that followed the Fall (PP 61). Also the skins were a constant reminder of their lost innocence, of death as the wages of sin, and of the promised Lamb of God, who would by His own vicarious death take away the sins of the world. He who had been commissioned protector of the animal creation now unhappily found himself taking the life of one of them. They must die that he might live.

ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဝန်ဆောင်မှုကို ဤနေရာတွင် တိကျစွာဖော်ပြမထားသော်လည်း၊ ၎င်းကို ဤအချိန်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည် (PP ၆၈; ကိုးကား DA ၂၈)။ နောက်အခန်းတွင် ဖော်ပြထားသော ကာဣန်နှင့်အာဗေလ၏ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဇာတ်လမ်းသည် အာဒံနှင့်ဧဝ၏ပထမသားများသည် ဤထုံးတမ်းကို ကောင်းစွာသိရှိခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။ အကယ်၍ ဘုရားသခင်သည် ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ တိကျသောစည်းမျဉ်းများကို မထုတ်ပြန်ခဲ့ပါက၊ အာဗေလ၏ပူဇော်သက္ကာကို လက်ခံခြင်းနှင့် ကာဣန်၏ပူဇော်သက္ကာကို မလက်ခံခြင်းသည် မတရားဖြစ်လိမ့်မည်။ ကာဣန်သည် ဘုရားသခင်ကို ဘက်လိုက်မှုဟု စွပ်စွဲမထားခဲ့ခြင်းသည် သူနှင့်သူ၏ညီအစ်ကိုတို့ လိုအပ်ချက်များကို သိရှိခဲ့ကြောင်း သက်သေဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်က သတ္တဝါယဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ တစ်လောကလုံးဆိုင်ရာ သဘောသည် ဤထုံးတမ်း၏ တူညီသောအရင်းအမြစ်ကို ညွှန်ပြသည်။

The sacrificial service, though not specifically mentioned here, was instituted at this time (PP 68; cf. DA 28). The story of Cain’s and Abel’s sacrifices related in the next chapter shows that the first sons of Adam and Eve were well acquainted with this ritual. If God had not issued definite regulations concerning sacrifices, His approval of Abel’s offering and His disapproval of Cain’s would have been arbitrary. That Cain did not accuse God of partiality is evidence that he as well as his brother knew what was required. The universality of animal sacrifices in ancient times points to a common origin of this practice.

၂၂-၂၄ (ဗျာဒိတ် ၂၂:၂၊ ၁၄)။ နာခံမှုသည် အသက်ပင်၏အသီးကိုစားရန် အခြေအနေဖြစ်သည်
ဘုရားသခင်၏လိုအပ်ချက်များကို ပြစ်မှားမှုကြောင့် အာဒံသည် ဧဒင်ဥယျာဉ်မှ ဖယ်ထုတ်ခံခဲ့ရသည်။ လူသားသည် အပြစ်ကို ထာဝရဖြစ်စေရန် လက်လှမ်းမမီနိုင်စေရန် အသက်ပင်ကို မီးတောက်သောဓားဖြင့် ဝိုင်းထားခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ပညတ်များအားလုံးကို နာခံမှုသည် အသက်ပင်၏အသီးကိုစားရန် အခြေအနေဖြစ်သည်။ အာဒံသည် အပြစ်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး၊ ဥယျာဉ်အလယ်ရှိ အသက်ပေးသောအသီးကို သို့မဟုတ် လူမျိုးများကို ကုစားရန်အတွက် ၎င်း၏အရွက်များကို အသုံးပြုပိုင်ခွင့်ကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။

22-24 Rev. 22:2, 14). Obedience Is Condition of Eating of Tree.—Transgression of God’s requirements excluded Adam from the Garden of Eden. A flaming sword was placed around the tree of life, lest man should put forth his hand and partake of it, immortalizing sin. Obedience to all the commandments of God was the condition of eating of the tree of life. Adam fell by disobedience, forfeiting by sin all right to use either the life-giving fruit of the tree in the midst of the Garden, or its leaves, which are for the healing of the nations.

ယေရှုခရစ်အားဖြင့် နာခံမှုသည် လူသားအား ပြည့်စုံသောစရိုက်နှင့် အသက်ပင်သို့ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ကို ပေးသည်။ အသီးကို ထပ်မံစားသုံးရန် အခြေအနေများကို ယေရှုခရစ်က ယောဟန်အား သက်သေခံချက်တွင် ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ “သူ၏ပညတ်များကို လိုက်နာသူများသည် ကောင်းချီးပေးခံရပြီး၊ သူတို့သည် အသက်ပင်သို့ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိပြီး၊ မြို့တော်အတွင်းသို့ တံခါးများဖြင့် ဝင်ရောက်နိုင်သည်” (MS ၇၂၊ ၁၉၀၁)။

Obedience through Jesus Christ gives to man perfection of character and a right to that tree of life. The conditions of again partaking of the fruit of the tree are plainly stated in the testimony of Jesus Christ to John: “Blessed are they that do His commandments, that they may have right to the tree of life, and may enter in through the gates into the city” (MS 72, 1901).

၂၂. ငါတို့ထဲမှ တစ်ဦးကဲ့သို့။ လူသားသည် သူ၏ပြစ်ဒဏ်နှင့် ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်ကို သိရှိခဲ့ပြီး၊ အဝတ်အစားများကို ပေးအပ်ခံခဲ့ရသည်။ မနာခံမှုဖြင့် သူသည် ကောင်းမှုနှင့်ဆိုးမှုကို ခွဲခြားသိရှိခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို ဘုရားသခင်၏အလိုတော်နှင့် ဆန္ဒအလျောက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ဤအသိပညာကို ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ လူသားသည် “ဘုရားသခင်ကဲ့သို့” ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟူသော စာတန်၏ကတိသည် လူသားသည် အပြစ်၏ရလဒ်များကို အနည်းငယ်သိရှိခဲ့သည့်အချက်တွင်သာ ပြည့်စုံခဲ့သည်။

22. As one of us. Man had learned of his punishment and the plan of redemption, and had been provided clothing. By disobedience he had learned the difference between good and evil, whereas God had intended him to gain this knowledge through voluntary cooperation with the divine will. Satan’s promise that man would become “like God” was fulfilled only in that man now knew something of the results of sin.

သူ၏လက်ကို ဆန့်ထုတ်သည်။ လူသားသည် မသေနိုင်သော အပြစ်သားဖြစ်လာမည်ကို တားဆီး ရန်၊ ယခုအခါ ဘဝပေးသစ်ပင်၏အသီးကို ဆက်လက်စားသုံးခြင်းမှ တားမြစ်ရန် လိုအပ်လာသည် (PP ၆၀)။ အပြစ်ကြောင့် လူသားသည် သေခြင်းတရား၏အာဏာအောက်သို့ ကျဆင်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မသေနိုင်မှုကိုဖြစ်ပေါ်စေသော အသီးသည် ယခုအခါ သူ့အား ထိခိုက်မှုသာဖြစ်စေနိုင် သည်။ အပြစ်အခြေအနေတွင် မသေနိုင်မှု၊ ထို့ကြောင့် အဆုံးမရှိသောဆင်း ရဲဒုက္ခသည် ဘုရားသခင်က လူသားအတွက် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသော ဘဝမဟုတ်ပေ။ ဤဘဝပေးသစ်ပင်သို့ လူသားအား ချဉ်းကပ်ခွင့်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းသည် အာဒံသည် ထိုအချိန်တွင် အပြည့်အဝတန်ဖိုး မထားနိုင်ခဲ့သော ဘုရားသခင်၏ကရုဏာတော်လုပ်ဆောင်မှုဖြစ်သည်၊ သို့သော် လာမည့်ကမ္ဘာတွင် ၎င်းအတွက် ကျေးဇူးတင်ရှိမည်ဖြစ်သည်။ ထိုနေရာတွင် သူသည် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော ဘဝပေးသစ်ပင်မှ ထာဝရစားသုံးနိုင်မည်ဖြစ်သည် (ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၂၂:၂, ၁၄)။ ခရစ်တော်၏ယဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ သင်္ကေတများကို စားသုံးခြင်းဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ယနေ့ ထိုသစ်ပင် ၏အသီးကို ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် စားသုံးနိုင်သည့် အခွင့်ထူးရှိပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ဥယျာဉ်တွင် ကယ်တင်ခံရသူအားလုံးနှင့်အတူ ၎င်း၏အသီးကို ခူးဆွတ်စားသုံးနိုင်မည့်အချိန်ကို ယုံကြည်စိတ်ချစွာ မျှော်လင့်နိုင်သည် (၈T ၂၈၈)။

Put forth his hand. It was now necessary to prevent man from continuing to partake of the fruit of the tree of life lest he become an immortal sinner (PP 60). Through sin man had fallen under the power of death. Thus the fruit that produced immortality could now do him only harm. Immortality in a state of sin, and thus of endless misery, was not the life for which God designed man. Denying man access to this life-giving tree was an act of divine mercy which Adam may not have fully appreciated at that time, but for which he will be grateful in the world to come. There he will eat forevermore from the long-lost tree of life (Rev. 22:2, 14). By partaking of the emblems of Christ’s sacrifice, we have the privilege of eating by faith of the fruit of that tree today, and of looking forward with confidence to the time when we may pluck and eat its fruit with all the redeemed in the Paradise of God (8T 288).

၂၄. သူသည် လူသားကို နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ အာဒံကို ဧဒင်ဥယျာဉ်မှ နှင်ထုတ်ပြီး မျက်နှာချွေးထွက်ခြင်းဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းရန် စေလွှတ်ရာတွင်၊ ဘုရားသခင်သည် သူ့အတွက်ရော အာဒံအတွက်ပါ ဝမ်းနည်းဖွယ်တာဝန်တစ်ခုကို ထမ်းဆောင်ခဲ့ရသည်။ ရှေးဦးသစ်တောများကို ရှင်းလင်းပြီးသော်လည်း၊ ပေါင်းပင်များ၊ အင်းဆက်များ၊ နှင့် တောရိုင်းသတ္တဝါများနှင့် အမြဲတမ်း တိုက်ပွဲဝင်ရမည်ဖြစ်သည်။

24. He drove out the man. In sending Adam forth from Eden to earn a living by the sweat of his brow, God performed what must have been to Him, as well as to Adam, a sad duty. Even with the primeval forests cleared away, there would ever be a perpetual struggle against weeds, insects, and wild beasts.

ခရုဗိမ်များ။ “ခရုဗိမ်” ဟူသော အမည်၏မူလအစသည် မရှင်းလင်းသော်လည်း၊ ခရုဗ် ဟူသော စကားလုံးသည် အာရှုရိယံစကားလုံး “ကာရာဘု”၊ “ကောင်းချီးပေးရန်” သို့မဟုတ် “ဆုတောင်းရန်” နှင့် ဆက်စပ်နိုင်သည်။ သမ္မာကျမ်းသည် ခရုဗိမ်များကို ကျွန်ုပ်တို့ခေါ်ဆိုသော ကောင်းကင်တမန်များအတန်းအစားတွင် ထားရှိပြီး၊ အထူးသဖြင့် ဘုရားသခင်နှင့် သူ၏ရာဇပလ္လင်နှင့် နီးကပ်သူများအဖြစ် ဖော်ပြသည် (ယေဇကျေလ ၉:၃; ၁၀:၄; ဆာလံ ၉၉:၁)။ ဤအကြောင်းကြောင့် ခရုဗိမ်ပုံများကို သေတ္တာပေါ်နှင့် တဲတော်၏ခန်းဆီးများပေါ်တွင် ထားရှိရန်ဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၅:၁၈; ၂၆:၁, ၃၁)၊ ထို့နောက် ဗိမာန်တော်၏အုတ်နံရံများနှင့် တံခါးများပေါ်တွင် ထွင်းထုခဲ့သည် (၁ ဘုရင်ခံ ၆:၂၉, ၃၂, ၃၅)။

Cherubims. The origin of the name “cherubim” is not clear, but the word cherub is probably related to the Assyrian word karâbu, “to bless,” or “to pray.” The Bible represents cherubim as belonging to the class of beings we call angels, especially those close to God and His throne (Eze. 9:3; 10:4; Ps. 99:1). For this reason cherubic figures were to be upon the ark and the curtains of the tabernacle (Ex. 25:18; 26:1, 31), and were afterward engraved upon the walls and doors of the Temple (1 Kings 6:29, 32, 35).

ဘဝပေးသစ်ပင်သို့သွားရာ လမ်းကို စောင့်ကြပ်ထားသော ကောင်းကင်သတ္တဝါများ၏အမှတ်တရ သည် ရှေးမက်ဆိုပိုတေးမီးယားဇာတ်လမ်း ဂစ်လ်ဂါမက်ရှ်၏ “ဘဝဆေးပင်” သို့မဟုတ် မသေနိုင်မှုကို ရှာဖွေရန် ထွက်သွားသော ဇာတ်လမ်းတွင် ထိန်းသိမ်းထားပေမည်။ “ဘဝဆေးပင်” ကို ရှာဖွေရမည့်နေရာအကြောင်း၊ ဇာတ်လမ်းက “ပုံပြင်လူများ ၎င်း၏တံခါးကို စောင့်ကြပ်ထားပြီး၊ ၎င်းတို့၏ကြောက်မက်ဖွယ်အမူအရာသည် ထိတ်လန့်စရာဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို မြင်ရသည်မှာ သေခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏ထိတ်လန့်ဖွယ်ဘုန်းတန်ခိုးသည် တောင်များကို ဖြိုချသည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အာရှုရိယံရှိ နန်းတော်များကို ကာရိဘု ဟုခေါ်သော အတောင်ပံပါသော ကြီးမားသော လူသားနှင့်နွားပေါင်းစပ်ပုံများဖြင့် စောင့်ကြပ်ထားပြီး၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်က ခန့်အပ်ထားသော ဥယျာဉ်စောင့်ကြပ်သူများ၏မှတ်တမ်း၏ အယူမတရားသော ပုံပျက်ပန်းပျက်ဖြစ် ပေမည်။ အီဂျစ်ဗိမာန်များတွင် ခရုဗိမ်များကို လူသားနှင့်ဆင်တူသော သတ္တဝါများအဖြစ် အကာအကွယ်ပေးသည့်ပုံစံဖြင့် အတောင်များဖြန့်ထားပြီး နတ်ဘုရားရင်ပြင်ကို အုပ်ထိန်းထားသည့် ပုံများစွာကို တွေ့ရှိရသည်။

A memory of heavenly beings guarding the way to the tree of life is perhaps retained in the old Mesopotamian epic of Gilgamesh, who went out in search of the “herb of life,” or immortality. Of the place where the “herb of life” was to be found, the epic reports that “scorpion men guard its gate, whose terror is fearful, whose beholding is death; their awesome glory throws down mountains.” Assyrian palaces were guarded by great winged colossi called kâribu, half bull and half man, perhaps a pagan corruption of the record of the God-appointed guardians of Paradise. In Egyptian temples are found numerous representations of cherubim, creatures similar to human beings, with their wings spread protectingly over the shrine of deity.

မီးတောက်သောဓားတစ်လက်။ အလင်းရောင်သည် ဘုရားသခင်၏တည်ရှိမှု၏သင်္ကေတအဖြစ် အမြဲရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်၊ ဘုရားသခင်၏ရှေခိနါဘုန်းတန်ခိုးသည် သေတ္တာပေါ်ရှိ ကရုဏာထိုင် ခုံ၏ဘေးတစ်ဖက်တစ်ချက်စီတွင် ခရုဗိမ်နှစ်ပါးကြားတွင် ပေါ်ထွက်ခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၅:၂၂; ဟေရှာယ ၃၇:၁၆; DA ၄၆၄; PP ၃၄၉; GC ၂၄)။ “မီးတောက်သောဓားတစ်လက်” ဟူသော စကားစု သည် ဟေဗြဲဘာသာစကား၏ “ဓားတစ်လက်၏တောက်ပမှု” ဟူသော စကားလုံးအတိုင်း အနည်း ငယ်မမှန်ကန်သော ဘာသာပြန်ဖြစ်သည်။ ဥယျာဉ်၏တံခါးကို စောင့်ကြပ်ထားသော ဓားအစစ်မရှိ ခဲ့ပေ။ ယင်းအစား၊ အလွန်တောက်ပသောအလယ်ဗဟိုမှ ထွက်ပေါ်လာသော အလင်းရောင်ဖြာ ထွက်မှုများနှင့် အလျင်အမြန်လှည့်ပတ်နေသော ဓားတစ်လက်မှ အလင်းရောင်ပြန်ဟပ်မှုဟု ထင်ရ သည်။ ထို့ပြင်၊ ဟေဗြဲဘာသာစကားဖြင့် KJV တွင် “လှည့်ပတ်နေသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော မတ္ထပ္ပေကတ် ဟူသော ကြိယာပုံစံသည် “မိမိကိုယ်ကို လှည့်ပတ်နေသည်” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိ သည်။ ဤကြိယာပုံစံသည် ပြင်းထန်သော၊ မိမိကိုယ်ကိုပြန်လည်ပြုမူသောလုပ်ဆောင်မှုကို ဖော်ပြရန်သာ အသုံးပြုပြီး၊ ဤအခြေအနေတွင် “ဓား” သည် မိမိကိုယ်ကို လှည့်ပတ်နေပုံရသည်ဟု ကောက်ချက်ချရန် လိုအပ်သည်။ ဤတောက်ပသော၊ အသက်ရှင်သောအလင်းသည် ရှေခိနါဘုန်း တန်ခိုးဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏တည်ရှိမှု၏ထင်ရှားမှုဖြစ်သည်။ ၎င်းရှေ့တွင်၊ ရာစုနှစ်များစွာကြာ အောင် ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာရှိသူများသည် သူ့ကို ကိုးကွယ်ရန် စုဝေးခဲ့ကြသည် (PP ၆၂, ၈၃, ၈၄)။

A flaming sword. Light has ever been a symbol of the divine presence. As such, the Shekinah glory of God appeared between the two cherubim, one on either side of the mercy seat covering the ark of the covenant in the holy of holies (see Ex. 25:22; Isa. 37:16; DA 464; PP 349; GC 24). The phrase “a flaming sword” is a rather inexact translation of the Hebrew, which reads literally “a glittering of the sword.” There was no literal sword guarding the gate of Paradise. There was, rather, what appeared to be the scintillating reflection of light from a sword “turned every way” with great rapidity—flashing shafts of light radiating from an intensely brilliant center. Furthermore, the form of the Hebrew verb mithhappeketh, rendered in the KJV “turned every way,” really means “turning itself every way.” This verb form is used exclusively to express intensive, reflexive action, and requires in this instance the conclusion that the “sword” appeared to whirl itself about. This radiant, living light was none other than the Shekinah glory, the manifestation of the divine presence. Before it, for centuries, those loyal to God gathered to worship Him (PP 62, 83, 84).

၂၄ (မဿဲ ၄:၄၊ ယောဟန် ၆:၆၃)။ ကျွန်ုပ်တို့၏အသက်ပင်ရှေ့တွင် ဓားမရှိ

ကျမ်းစာများ၊ “ဤသည်ရေးထားသည်” သည် ကျွန်ုပ်တို့ဟောပြောရမည့် ဧဝံဂေလိတရားဖြစ်သည်။ ဤအသက်ပင်ရှေ့တွင် မီးတောက်သောဓားမထားရှိပါ။ လိုလားသူအားလုံးသည် ၎င်းမှအသီးကို ယူဆောင်နိုင်သည်။ ဤအသက်ပင်၏အသီးကို ယူဆောင်ခြင်းမှ မည်သူ့ကိုမျှ တားမြစ်နိုင်သောအာဏာမရှိပါ။ အားလုံးသည် စားသုံးပြီး ထာဝရအသက်ရှင်နိုင်သည် (စာလွှာ ၂၀၊ ၁၉၀၀)။

24 (Matt. 4:4; John 6:63). No Sword Before Our Tree of Life.—The Scriptures, “It is written,” is the gospel we are to preach. No flaming sword is placed before this tree of life. All who will may partake of There is no power that can prohibit any soul from taking of the fruit of this tree of life. All may eat and live forever (Letter 20, 1900).

ellen g. white comments

1-24 PP 52-62; SR 32-41

1 DA 118; GC 505, 531; PP 53; SR 32; 5T 384, 504, 698

1-5 CH 108, 109; GC 554; PP 54; 5T 503

1-8 CT 12; MH 427

2-5 GC 532; SR 33

3 Te 283

3-5 Ed 24

4 Ev 598; EW 218; GC 533, 538; PP 96; SL 49; SR 388; 1T 301, 342, 344; 3T 72; 4T 146

4, 5 COL 108; GC 561; PP 685; SR 398

4-6 1T 565; 3T 455; 4T 248

5 CT 361; Ed 25; FE 437; GC 532, 538; PK 178; SR 395; 1T 551; 5T 625, 702, 738

5, 6 3T 139

6 CD 145; CH 108, 111, 409; DA 116; Ed 25; Ev 610; EW 125, 147, 218; FE 446, 471; GC 532; GW 260; MB 83; ML 323; MM 93; MYP 69; Te 13, 15, 20, 273; 2T 561; 3T 72, 161, 324, 483, 486, 491, 542, 561; 4T 311, 573; 5T 504; 6T 163; 8T 288, 290

7 COL 311, 312; MH 462; ML 311; PP 45, 57

8 SC 19

8-2 PP 57

9-14 SR 39

12, 13 SC 45; 5T 638

13-16 PP 58

15 AA 222; DA 31, 52, 103, 115, 578, 663; Ed 27; EW 178; GC 505, 507; PK 681, 685, 701, 702; PP 65, 77, 370; Te 275, 284; 3T 526; 4T 594, 595; 9T 283

16 PP 58; 3T 484

17 SC 9

17, 18 COL 289; Ed 101; MH 296; 8T 256

17-19 Ed 26; PP 50, 59; SR 40

18, 19 FE 513; 9T 283

19 AH 27; CT 274; FE 314, 326; GC 532, 533; PP 478; 2T 529; 5T 181

21 PP 61; SR 46

22, 23 TM 133

23 ML 168; SR 46

23, 24 Ed 25; EW 51, 218

24 EW 126, 148; GC 511, 534; PP 60, 62, 83, 84; SR 388; TM 134; 6T 19; 8T 288

အခန်းကြီး - ၄

chapter 4

၁။ ကာဣန်နှင့် အာဗယ်လ၏ မွေးဖွားခြင်း၊ အလုပ်အကိုင်နှင့် ဘာသာရေး။ ၈။ အာဗယ်လ၏ အသတ်ခံရခြင်း။ ၁၁။ ကာဣန်၏ ကျိန်ခြင်း။ ၁၇။ ဧနောက်သည် ပထမဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ ၁၉။ လာမက်နှင့် ၎င်း၏ ဇနီးနှစ်ဦး။ ၂၅။ ရှေသည် မွေးဖွားခြင်း၊ ၂၆။ နှင့် ဧနောစ်။

1 The birth, trade, and religion of Cain and Abel. 8 The murder of Abel. 11 The curse of Cain. 17 Enoch the first city. 19 Lamech and his two wives. 25 The birth of Seth, 26 and Enos.

၁။ ငါသည် သခင်ထံမှ လူတစ်ဦးကို ရရှိခဲ့သည်။ ဟီဘရူးစာသားတွင် စာသားအရ “ငါသည် လူတစ်ဦး၊ သခင်ကို ရရှိခဲ့သည်” ဟု ဖတ်ရသည်။ ဧဝသည် ၎င်း၏ ပထမဆုံးသားကို ရင်ခွင်ထဲတွင် ကိုင်ဆောင်စဉ် အခန်းကြီး ၃:၁၅ ရှိ ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်ကို သတိရပုံရပြီး၊ ၎င်းသည် ကတိထားထားသော ကယ်တင်ရှင်ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် ၎င်းအား ကယ်န်၊ “ရရှိသည်” ဟု အမည်ပေးခဲ့သည် (DA ၃၁)။ ဖြည့်ဆည်းမှုမရှိသော မျှော်လင့်ချက်! ဧဝဂေလိကတိ၏ အလျင်အမြန်ဖြည့်ဆည်းမှုအတွက် ၎င်း၏ စိတ်အားထက်သန်သော ဆန္ဒသည် အလွန်နာကျင်ဖွယ် စိတ်ပျက်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသားသည် ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး လူသတ်သမားဖြစ်လာမည်ကို သူမသဘောမပေါက်ခဲ့ပါ။

1. I have gotten a man from the Lord. The Hebrew reads literally, “I have gotten a man, the Lord.” When Eve held her first-born in her arms she apparently remembered the divine promise of ch. 3:15, and entertaining the hope that he was to be the promised Deliverer, named him Qayin, “gotten” (DA 31). Forlon hope! Her eager longing for the speedy fulfillment of the gospel promise was doomed to meet the most heartbreaking disappointment. Little did she realize that this very child would become the world’s first murderer.

၂။ ၎င်း၏ညီ အာဗယ်လ။ “ထပ်မံ၍ သားဖွားသည်” ဟူသော ထူးခြားသော စကားအသုံးအနှုန်းနှင့် “ထပ်မံ၍ သားဖွားသည်” ဟူသော စာသားအရ “ဆက်လက်သားဖွားသည်” ဟု ဖော်ပြခြင်းမှ အာဗယ်လသည် ကာဣန်၏ အမြွှာညီဖြစ်နိုင်သည်ဟု မှတ်ချက်ပေးသူအချို့က ယူဆခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် မဖြစ်မနေ စာသားမှ ဆိုလိုရင်းမဟုတ်သော်လည်း မှန်ကန်နိုင်သည်။ အာဗယ်လ၏ အမည်သည် “အချည်းနှီးဖြစ်ခြင်း” သို့မဟုတ် “ဘာမှမဖြစ်ခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် မိခင်၏ မျှော်လင့်ချက်များသည် ၎င်း၏ အကြီးဆုံးသားတွင် စိတ်ပျက်မှုနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ပြီး သို့မဟုတ် အာဗယ်လသည် လူ့ဘဝ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများကို သူမအတွက် ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ထင်ဟပ်သည်။ ဤအခန်းကြီးတွင် အာဗယ်လကို ကာဣန်၏ ညီအဖြစ် ခုနစ်ကြိမ်ခေါ်ဆိုထားပြီး၊ ကာဣန်၏ အပြစ်၏ ဆိုးရွားမှုကို အလေးပေးပုံရသည်။

2. His brother Abel. The absence of the usual expression “and she conceived,” and the use of the peculiar phraseology “she again bare,” literally, “she continued to give birth,” have suggested to some commentators that Abel was Cain’s twin brother. This may be true but is not necessarily implied by the text. Abel’s name means “vanity” or “nothingness.” It reflects the fact that either a mother’s hopes had already met with disappointment in her elder son or that Abel personified for her the miseries of human life. In this chapter Abel is seven times called Cain’s brother, seeming to emphasize the heinousness of Cain’s sin.

သိုးထိန်းသည်။ လူနှစ်ဦးရွေးချယ်သော အလုပ်အကိုင်များတွင် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ကွဲပြားမှုကို ညွှန်ပြရန် အကြောင်းမရှိပါ၊ သို့သော် ၎င်းတို့၏ ရွေးချယ်မှုများသည် ၎င်းတို့၏ အရည်အချင်းနှင့် စိတ်ကြိုက်များဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

A keeper of sheep. There is no reason for finding in the professions chosen by the two men an intimation of difference in moral character, although these choices were probably determined by their talents and tastes.

၃။ အချိန်ကာလတစ်ခုအကြာတွင်။ စာသားအရ “နေ့ရက်များ၏အဆုံး” ဟု ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် သိသာထင်ရှားသော၊ မရေရာသော အချိန်ကာလတစ်ခု၏ ကုန်ဆုံးမှုကို ညွှန်ပြပြီး၊ ရိတ်သိမ်းရာသီ ကို ညွှန်ပြဖွယ်ရှိသည်။ မှတ်ချက်ပေးသူအချို့က ၎င်းကို တစ်ပတ် သို့မဟုတ် တစ်နှစ်၏ အဆုံးဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သော်လည်း၊ ဤဖြစ်ရပ်တွင် ၎င်းတို့ကို ဖော်ပြရန် အထူးအကြောင်းပြချက်မရှိ သောကြောင့် ဤအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် မမှန်ကန်ပုံရသည်။ သို့သော် ယာမင်၊ “နေ့ရက်များ” ဟူသော စကားလုံးသည် အကြောင်းအရာမှ တစ်နှစ်ကို ဆိုလိုသည်မှာ ရှင်းလင်းသည့် ဖြစ်ရပ်များတွင် “နှစ်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၃:၁၀; တောလည်ရာ ၉:၂၂; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၂:၁၉; ၂၇:၇; ၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၂၁:၁၉ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။

3. In process of time. Literally, “at the end of days.” This denotes the passing of a considerable, indefinite period of time, and may indicate the harvest season. To understand it as meaning the end of a week or a year, as has been done by some commentators, hardly seems warranted in this instance, since there is no particular reason why either should be mentioned here. The word yamim, “days,” is, however, used in a number of instances where the context makes it clear that a year is meant. In such cases it has been translated “year” (see Ex. 13:10; Num. 9:22; 1 Sam. 2:19; 27:7; 2 Chron. 21:19; etc.).

သခင်ထံသို့ ပူဇော်သက္ကာ။ “ပူဇော်သက္ကာ”၊ မင်ခါး။ မင်ခါးသည် လေဝိတရားများတွင် သွေးမပါ သော ကျေးဇူးတင်ပူဇော်သက္ကာအတွက် အသုံးပြုပြီး၊ ဂျုံမှုန့်နှင့် ဆီ၊ သို့မဟုတ် ဂျုံမှုန့်ကို ကတိုးဖြင့် ပြင်ဆင်ထားသည် (လေဝိတရား ၂:၁, ၄, ၁၄, ၁၅)။ ဤနေရာတွင်မူ စကားလုံးသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့် သော အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ကာဣန်၏ သွေးမပါသော ပူဇော်သက္ကာသာမက အာဗယ်လ၏ ယဇ်ပူဇော် ခြင်းကိုပါ ဖော်ပြရန် အသုံးပြုသည်သောကြောင့် (အခန်းကြီး ၄ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် ဂျုံမှုန့်ပူ ဇော်သက္ကာနှင့် တိရစ္ဆာန်ယဇ်များကို ပါဝင်သည်။ ကာဣန်နှင့် အာဗယ်လတို့သည် ၎င်းတို့၏ ပူဇော်သက္ကာများအတွက် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခု တည်ဆောက်ခဲ့သည်ဟု မဖော်ပြထားသော်လည်း၊ သိသာထင်ရှားစွာ ၎င်းတို့သည် ထိုသို့ပြုလုပ်ခဲ့ရမည် (PP ၇၁ ကိုကြည့်ပါ)။ နောက်တစ်ကြိမ် ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြသည့်အခါ၊ ၎င်း၏ ယဇ်ပလ္လင်ကို ဖော်ပြထားသည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၈:၂၀)။ ယဇ်ပူဇော်သက္ကာစနစ်ကို ဘုရားသခင်သည် လူသားကို ဥယျာဉ်မှ နှင်ထုတ်ချိန်တွင် စတင်ခဲ့သည် (PP ၆၈, ၇၁)။ နောက်ဆက်တွဲ ကျမ်းပိုဒ်များသည် ကာဣန်သည် ၎င်းပူဇော်သော လက်ဆောင်မျိုးကို ဘုရားသခင်ထံ ယူဆောင်လာရာတွင် မမှန်ကန်ကြောင်း သိခဲ့သည်ကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။ ဘုရားသခင်၏ သားတော်၏ သွေးသည် ၎င်း၏ အပြစ်များအတွက် ဖြေရှင်းပေးမည်ဟု ၎င်းအား သွန်သင်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ အပြစ်များအတွက် သိုးသငယ်တစ်ကောင်ကို ယဇ်ပူဇော်ရန် ဘုရားသခင်သည် သတ်မှတ်ထားသော စည်းမျဉ်းကို လိုက်နာခြင်းဖြင့်၊ ၎င်းသည် ယဇ်ပူဇော်သက္ကာစနစ်ကို သတ်မှတ်ထားသော ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှုကို ပြသပြီး၊ ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်အပေါ် ယုံကြည်ခြင်းကို ဖော်ပြလိမ့်မည် (ဟီးဗြဲ ၁၁:၄)။ ရှေးခေတ်လူမျိုးများအကြား ယဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပျံ့နှံ့မှုသည် ၎င်းတို့၏ မူလအစသည် လူသားဖန်တီးမှုထက် ဘုရားသခင်၏ ပညတ်တော်မှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ကို ညွှန်ပြသည် (DA ၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။

An offering unto the Lord. “Offering,” minchah. Minchah is used in the Levitical laws for the bloodless thank offering, consisting of flour and oil, or flour prepared with frankincense (Lev. 2:1, 4, 14, 15). Here, however, the word has a wider meaning and includes both meal offerings and animals sacrifices, because it is used as a designation not only for Cain’s bloodless offering but also for Abel’s sacrifice (see v. 4). It is not stated that either Cain or Abel built an altar for their offerings, but obviously they must have done so (see PP 71). The next time the offering of a sacrifices is reported in the Bible, its altar is mentioned (Gen. 8:20). The system of sacrificial offerings had been introduced by God at the time man was expelled from the garden (PP 68, 71). The following verses make it plain that Cain knew he was doing wrong in bringing the kind of gift he offered to God. He had been taught that the blood of the Son of God would atone for his sins. By following the divinely instituted rule of sacrificing a lamb for his sins, he would show allegiance to God, who had ordained the sacrificial system, and express faith in the plan of redemption (Heb. 11:4). The universal prevalence of sacrifices among ancient peoples points to a divine precept rather than to human invention as their origin (see DA 28).

ကာဣန်၏ ပူဇော်သက္ကာကို ဘုရားသခင်က လက်မခံစေသည့်အရာမှာ အဘယ်နည်း? ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ ၎င်းအပေါ်ရှိ တောင်းဆိုမှုများကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း၊ တွန့်ဆုတ်စွာ အသိအမှတ် ပြုခဲ့သည်။ သို့သော် လျှို့ဝှက်သော နာကြည်းမှုနှင့် ပုန်ကန်မှု၏ စိတ်ဓာတ်သည် ၎င်းအား ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထားသော အစီအစဉ်ကို တိကျစွာ လိုက်နာမည့်အစား၊ ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင် ရွေးချယ်မှုဖြင့် ဘုရားသခင်၏ တောင်းဆိုမှုများကို ဖြည့်ဆည်းရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ ပုံပန်းသဏ္ဍာန်အရ ၎င်းသည် လိုက်နာခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏ လိုက်နာမှုပုံစံသည် ဆန့်ကျင်သော စိတ်ဓာတ်ကို ဖော်ပြသည်။ ကာဣန်သည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ဆောင်မှုများဖြင့် မိမိကိုယ်ကို တရားမျှတစေရန်၊ ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်အကျိုးကျေးဇူးများဖြင့် ကယ်တင်ခြင်းကို ရယူရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။ မိမိကိုယ်ကို အပြစ်သားအဖြစ် ကယ်တင်ရှင်လိုအပ်သူအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် ငြင်းဆိုကာ၊ ၎င်းသည် အပြစ်အတွက် နောင်တမရှိသည့် သွေးမပါသော ပူဇော်သက္ကာကို ပူဇော်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် “သွေးမဖြည့်ဘဲ အပြစ်လွတ်ခြင်းမရှိ” ဖြစ်ပြီး၊ “ဝိညာဉ်အတွက် ဖြေရှင်းပေးသောသည် သွေးဖြစ်သည်” (ဟီးဗြဲ ၉:၂၂; လေဝိတရား ၁၇:၁၁; PP ၇၁, ၇၂)။

What was it that made Cain’s offering unacceptable to God? He acknowledged, in part, grudgingly, the claims of God upon him. But a secret spirit of resentment and rebellion prompted him to meet the claims of God in a way of his own choosing rather than to follow precisely the plan ordained by God. Ostensibly he complied, but the manner of his compliance revealed a defiant spirit. Cain proposed to justify himself by his own works, to earn salvation by his own merits. Refusing to recognize himself a sinner in need of a savior, he offered a gift that expressed no penitence for sin—a bloodless offering. And “without shedding of blood is no remission,” for “it is the blood that maketh an atonement for the soul” (Heb. 9:22; Lev. 17:11; PP 71, 72).

ကာဣန်သည် ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှုနှင့် မြေကြီးပေါ်ရှိ ကောင်းချီးများကို ပေးရန် သို့မဟုတ် ပိတ်ပင်ရန် ၎င်း၏ တန်ခိုးကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်နှင့် ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်စွာ နေထိုင်ရန် အကျိုးရှိသည်ဟု ခံစားမိပြီး၊ ကာဣန်သည် ဘုရားသခင်၏ အမျက်တော်ကို ဖြည့်ဆည်း ရန်နှင့် ရှောင်ရှားရန် တွန့်ဆုတ်စွာပင် လက်ဆောင်တစ်ခုဖြင့် သင့်လျော်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ ရှင်းလင်းသော လိုအပ်ချက်များကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း၊ တရားဝင်လိုက်နာမှုသည် စစ်မှန်သော နာခံမှုနှင့် နှလုံးသားထဲမှ နောင်တရမှုအတွက် အစားထိုးအနေဖြင့် ၎င်း၏ ကျေးဇူး တော်ကို ရရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းသည် သဘောမပေါက်ခဲ့ပါ။ ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့သည် ကာဣန်ကဲ့သို့ ဘုရားသခင်ထံ တန်ဖိုးမရှိသော နှင့် လက်မခံနိုင်သော လက်ဆောင်များကို ပူဇော်နေသည်ကို တွေ့ရှိမည်မဟုတ်စေရန် ကျွန်ုပ်တို့၏ နှလုံးသားများကို စစ်ဆေးရန် ကောင်းစွာပြုလုပ်သင့်သည်။

Cain recognized the existence of God and His power to give or to withhold earthly blessings. Feeling it advantageous to live on good terms with Deity, Cain considered it expedient to appease and avert divine wrath by a gift, even though it be offered grudgingly. He failed to realize that partial, formal compliance with the explicit requirements of God could not earn His favor as a substitute for true obedience and contrition of heart. We today do well to examine our hearts lest we, like Cain, be found offering to God valueless and unacceptable gifts.

၄။ ၎င်း၏ သိုးအုပ်မှ ပထမဆုံးသားများ။ “ပထမဆုံးသားများ” ဟူသော စကားလုံးသည် အာဗယ် လသည် ၎င်း၏ သိုးအုပ်မှ ပထမဆုံးမွေးဖွားသော သားများကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်ကို ညွှန်ပြသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၃:၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။ မောရှေသည် သတ်မှတ်ထားသော ယဇ်ပူဇော်သက္ကာစည်း ကမ်းသည် ပထမဆုံးမွေးဖွားသော တိရစ္ဆာန်များ၏ သွေးကို ယဇ်ပလ္လင်ပေါ်တွင် ဖြန်းပက်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ အဆီများကို မီးဖြင့် မီးရှို့ရန် လိုအပ်သည် (တောလည်ရာ ၁၈:၁၇)။ အာဗယ်လ၏ ပူဇော်သက္ကာသည် ယုံကြည်ခြင်း၏ သရုပ်ပြမှုတစ်ခုဖြစ်သည် (ဟီးဗြဲ ၁၁:၄)။ ကာဣန်၏ ပူဇော်သက္ကာသည် လုပ်ဆောင်မှုများဖြင့် ကယ်တင်ခြင်းကို ရယူရန် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်။ အာဗယ်လဖြင့်၊ ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်နှင့် ခရစ်တော်၏ ဖြေရှင်းပူဇော်သက္ကာအပေါ် ယုံကြည်ခြင်းသည် မေးခွန်းမထုတ်သော နာခံမှုတွင် ထင်ရှားစေသည်။

4. The firstlings of his flock. The word “firstlings” indicates that Abel brought of the first-born of his flock (see Ex. 13:12). The sacrificial ordinance as set forth by Moses required the sprinkling of the blood of first-born animals upon the altar and the burning of their fat in the fire (Num. 18:17). Abel’s offering was a demonstration of faith (Heb. 11:4). Cain’s offering, in contrast, was an attempt to earn salvation by works. With Abel, faith in the plan of salvation and in the atoning sacrifice of Christ revealed itself in unquestioning obedience.

လေးစားမှုရှိသည်။ ရှာအား၊ “ကျေးဇူးပြုစွာ စဉ်းစားရန်”။ ဘုရားသခင်သည် အာဗယ်လ၏ ပူဇော် သက္ကာကို လက်ခံပုံကို ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော်လည်း၊ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် မကြာခဏဖြစ်ပွားသကဲ့သို့ ယဇ်ပူဇော်သက္ကာကို မီးရှို့ရန် ကောင်းကင်မီးပေါ်ထွက်လာခြင်းဖြစ်သည် (လေဝိတရား ၉:၂၄; တရားသူကြီးများ ၆:၂၁; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၈:၃၈; ၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၂၁:၂၆; ၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၇:၁; PP ၇၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်သည် အာဗယ်လ၏ ယဇ်ပူဇော်သက္ကာကို လက်ခံခြင်းသည် ၎င်း၏ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုယ်တိုင်ကို လက်ခံခြင်းကို ညွှန်ပြသည်ကို သတိပြုရန်ထိုက် သည်။ ဇာတ်လမ်းတွင်၊ အာဗယ်လ၏ လက်ခံခြင်းကို ဖော်ပြခြင်းသည် ၎င်း၏ ပူဇော်သက္ကာကို လက်ခံခြင်းကို ဖော်ပြခြင်းမတိုင်မီ ဖြစ်ပေါ်သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်သည် ယဇ်ပူဇော်သက္ကာ ထက် ၎င်းကို ယူဆောင်လာသူအပေါ် ပို၍ စိတ်ဝင်စားသည်ကို ညွှန်ပြသည်။

Had respect. Sha‘ah, “to consider graciously.” Though the manner of God’s acceptance of Abel’s offering is not here revealed, it consisted in the appearance of heavenly fire to consume the sacrifice, as often in later times (see Lev. 9:24; Judges 6:21; 1 Kings 18:38; 1 Chron. 21:26; 2 Chron. 7:1; PP 71). It is noteworthy that God’s acceptance of Abel’s sacrifice betokened the acceptance of his person; in the narrative, in fact, mention of the acceptance of Abel himself precedes mention of the acceptance of his offering. This is an indication that God was not so interested in the sacrifice as in the one who brought it.

၄။ ပူဇော်သက္ကာသည် သွေးဖြင့်ဖြန်းရမည်

ဘုရားသခင်ထံသို့ ပူဇော်သက္ကာတိုင်းတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် တစ်ခုတည်းသောကြီးမားသောလက်ဆောင်ကို အသိအမှတ်ပြုရမည်။ ၎င်းသာလျှင် ကျွန်ုပ်တို့၏ဝတ်ပြုမှုကို သူ့ထံတွင် လက်ခံနိုင်စေသည်။ အာဗလသည် သိုးအုပ်မှ ပထမဆုံးသောသိုးကို ပူဇော်သောအခါ၊ သူသည် ဘုရားသခင်ကို လောကီကောင်းချီးများပေးသူအဖြစ်သာမက၊ ကယ်တင်ရှင်ပေးသူအဖြစ်လည်း အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ အာဗလ၏လက်ဆောင်သည် သူယူဆောင်နိုင်သည့် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် သခင်ဘုရား၏သတ်မှတ်ထားသောအရာဖြစ်သည်။ သို့သော် ကာဣန်သည် မြေကြီး၏အသီးအနှံများကိုသာ ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး၊ သူ၏ပူဇော်သက္ကာကို သခင်ဘုရားက လက်မခံခဲ့ပါ။ ၎င်းသည် ခရစ်တော်အပေါ်ယုံကြည်ခြင်းကို ဖော်ပြခြင်းမရှိပါ။ ကျွန်ုပ်တို့၏ပူဇော်သက္ကာများအားလုံးကို ဖြေသိမ့်ခြင်း၏သွေးဖြင့် ဖြန်းရမည်။ ဘုရားသခင်၏သားတော်၏ဝယ်ယူထားသောပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် သခင်ဘုရားအား ကျွန်ုပ်တို့၏တစ်ဦးချင်းဘဝများကို ပေးရမည် (RH နိုဝင်ဘာ ၂၄၊ ၁၈၉၆)။

4. Offering Must Be Sprinkled With Blood.—In every offering to God we are to acknowledge the one great Gift; that alone can make our service acceptable to him. When Abel offered the firstling of the flock, he acknowledged God, not only as the Giver of his temporal blessings, but also as the Giver of the Saviour. Abel’s gift was the very choicest he could bring; for it was the Lord’s specified claim. But Cain brought only of the fruit of the ground, and his offering was not accepted by the Lord. It did not express faith in Christ. All our offerings must be sprinkled with the blood of the atonement. As the purchased possession of the Son of God, we are to give the Lord our own individual lives (RH Nov 24, 1896).

(ထွက်မြောက်ရာ ၂:၁၇)။ အချိန်အတွက် အစားထိုးလက်ခံခြင်း

အပြစ်ရှိသောကြောင့် လူသားသည် သူ၏ဆုတောင်းချက်များကို ဘုရားသခင်ထံသို့ တိုက်ရိုက်ယူဆောင်လာနိုင်ခြင်းမရှိတော့ပါ။ အကြောင်းမှာ သူ၏ဘုရားသခင်၏တရားကို ပြစ်မှားမှုသည် သန့်ရှင်းသောဘုရားသခင်နှင့် ပြစ်မှားသူကြားတွင် ဖြတ်တောက်၍မရနိုင်သောအတားအဆီးကို ထားရှိခဲ့သည်။ သို့သော် သေဒဏ်ပြစ်ဒဏ်ကို ဘုရားသခင်၏တရားထက် သာလွန်သောတန်ဖိုးရှိသော အစားထိုးတစ်ခုအပေါ်တွင် ထားရှိရန် အစီအစဉ်တစ်ခုကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ရွေးနုတ်ခြင်းအစီအစဉ်တွင် သွေးထွက်ခြင်းရှိရမည်။ အကြောင်းမှာ လူသားတို့၏အပြစ်ကြောင့် သေခြင်းသို့ ရောက်ရမည်။ ယဇ်ပူဇော်ရန်သားရဲများသည် ခရစ်တော်ကို ကြိုပြသရန်ဖြစ်သည်။ သတ်ဖြတ်ခံရသောယဇ်သားတွင်၊ လူသားသည် အချိန်အတွက် ဘုရားသခင်၏စကားတော်ဖြစ်သည့် “သင်တို့သည် ဧကန်အမှန်သေရလိမ့်မည်” ဟူသော ပြည့်စုံမှုကို မြင်ရမည် (ထိုနည်းတူ၊ မတ် ၃၊ ၁၈၇၄)။

(Gen. 2:17). Substitute Accepted for Time Being

(Gen. 2:17). Substitute Accepted for Time Being.—Fallen man,because of his guilt, could no longer come directly before God with his supplications; for his transgression of the divine law had placed an impassable barrier between the holy God and the transgressor. But a plan was devised that the sentence of death should rest upon a substitute of superior value to the law of God. In the plan of redemption there must be the shedding of blood, for death must come in consequence of man’s sin. The beasts for sacrificial offerings were to prefigure Christ. In the slain victim, man was to see the fulfillment for the time being of God’s word, “Ye shall surely die” (Ibid., March 3, 1874).

၅. ကာဣနထံသို့နှင့် သူ၏ကပ်ဆောင်မှုသို့။ ကာဣနသည် ဘုရားသခင်၏ ကျေနပ်မှုနှင့် လက်ခံမှုကို ထင်ရှားစွာ ပြသသော လက္ခဏာတစ်စုံတစ်ရာ မရှိခြင်းကို သတိပြုမိခဲ့သည်။ ရလဒ်အနေဖြင့် ပြင်း ထန်သော ဒေါသထွက်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် အသုံးပြုထားသော ဟေဗြဲစကားစု ကို စာသားအတိုင်း ဘာသာပြန်လျှင် “ကာဣနတွင် အလွန်ပူလောင်ခဲ့သည်” ဟု ဆိုနိုင်သည်။ သူသည် သူ၏ညီဖြစ်သူနှင့် ဘုရားသခင်အပေါ် ပြင်းထန်သော မုန်းတီးမှုကို ခံစားခဲ့ရသည်။ အပြစ်အတွက် ဝမ်းနည်းမှု၊ မိမိကိုယ်ကို ဆန်းစစ်မှု၊ ဉာဏ်အလင်းသို့မဟုတ် ခွင့်လွှတ်မှုအတွက် ဆုတောင်းမှု မရှိခဲ့ပေ။ ကာဣန၏ အပြုအမူသည် ခိုင်မာပြီး နောင်တမရသော အပြစ်သားတစ်ဦး၏ ပုံမှန်ဥပမာဖြစ်ပြီး၊ သူ၏စိတ်နှလုံးသည် ဆုံးမတရားနှင့် အပြစ်တင်မှုအောက်တွင် အရည်ပျော် မသွားဘဲ၊ ပို၍ ခိုင်မာပြီး ပုန်ကန်လာသည်။ ကာဣနသည် စိတ်ပျက်မှု၊ မကျေနပ်မှု၊ နှင့် ဒေါသခံစားချက်များကို ဖုံးကွယ်ရန် မကြိုးစားခဲ့ပေ။ သူ၏မျက်နှာသည် သူ၏မုန်းတီးမှုကို ဖော်ပြခဲ့သည်။

5. Unto Cain and to his offering. Cain noticed that absence of any visible sign of God’s pleasure and acceptance of his offering. A deeply burning anger was the result. The Hebrew phrase here used can be translated literally, “It burned with Cain exceedingly.” He felt fierce resentment against his brother and toward God. There was apparently no sorrow for sin, no spirit of self-examination, no prayer for light or pardon. Cain’s behavior is a typical example of a stubborn and unrepentant sinner whose heart does not melt under correction and reproof but becomes even more hard and rebellious. No attempt was made by Cain to hide feelings of disappointment, dissatisfaction, and anger. His face bespoke his resentment.

၆. သင်သည် အဘယ်ကြောင့် ဒေါသထွက်နေသနည်း။ ဤနေရာတွင် အခန်းငယ် ၁၄ နှင့် ၁၆ တွင်ကဲ့သို့ ဘုရားသခင်သည် လူသားများကို ဥယျာဉ်မှ နှင်ထုတ်ချိန်တွင် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအဆက်အသွယ် ရပ်ဆိုင်းခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ကာဣန၏ ကပ်ဆောင်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်းသည် ကာဣနကိုယ်တိုင်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းဟု မဆိုလိုပေ။ ကရုဏာနှင့် သည်းခံမှုဖြင့် ဘုရားသခင်သည် သူ့အား နောက်ထပ်အခွင့်အရေးတစ်ခု ပေးရန် အသင့်ရှိခဲ့သည်။ ကပ်ဆောင်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်းဖြင့် သူ၏ မကျေနပ်မှုကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် အပြစ်သားထံသို့ ပေါ်ထွက်လာပြီး သူ၏လမ်းမမှန်ကန်မှုနှင့် ဒေါသထွက်မှု၏ အကျိုးမဖြစ်ထွန်းမှုကို နားလည်စေရန် သူနှင့် ဆင်ခြင်တုံတရားပြောဆိုခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ကာဣနကို ဆန္ဒရှိသော ကလေးတစ်ဦး ကဲ့သို့ စကားပြောခဲ့ပြီး၊ သူ၏စိတ်နှလုံးတံခါးရှေ့တွင် သားရဲတစ်ကောင်ကဲ့သို့ ပုန်းအောင်းနေသော အရာကို ထုတ်ဖော်ရန် ဆွဲထုတ်ခဲ့သည်။ “အဘယ်ကြောင့်” ဟူသော မေးခွန်းသည် ကာဣနအား သူ၏ဒေါသထွက်မှု၏ အကြောင်းမရှိမှုကို အသိအမှတ်ပြုစေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ သူ၏ကပ်ဆောင် မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်းအတွက် တရားဝင်အကြောင်းပြချက်တစ်ခု ရှိရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို သူရှာဖွေတွေ့ ရှိပြီး ဖယ်ရှားရမည်ဖြစ်သည်။

6. Why art thou wroth? Here it is evident, as in vs. 14 and 16, that God did not cease making personal contact with men at the time He expelled them from the garden. The rejection of Cain’s offering did not necessarily mean the rejection of Cain himself. In mercy and patience God was ready to give him another chance. Though clearly manifesting His displeasure by rejecting the offering, God appeared to the sinner and reasoned with him in an attempt to persuade him of the error of his way and the unreasonableness of his anger. God spoke to Cain as to a willful child, to draw out into the open that which was lurking like a wild beast before the door of his heart. The question Why was designed to lead Cain to acknowledge the baselessness of his anger. For the rejection of his offering there must be a valid reason, which he should discover and eliminate.

၆။ ဘုရားသခင်သည် လုပ်ဆောင်မှုတိုင်းကို မှတ်သားသည်

သခင်ဘုရားသည် ကာဣန်၏ဒေါသထွက်မှုကို မြင်တော်မူသည်၊ သူ၏မျက်နှာကျသွားမှုကို မြင်တော်မူသည်။ ဤသို့ဖြင့် သခင်ဘုရားသည် လုပ်ဆောင်မှုတိုင်း၊ ရည်ရွယ်ချက်နှင့်အကြံအစည်အားလုံးကို၊ မျက်နှာအမူအရာကိုပင် အနီးကပ်မှတ်သားထားကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ဤအရာ၊ လူသားသည် ဘာမျှမပြောသော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏လမ်းနှင့်အလိုတော်ကို လုပ်ဆောင်ရန် ငြင်းပယ်ခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ … သင်သည် သင်၏ပုန်ကန်သောနှလုံးသြဘာကို လိုက်နာနိုင်ခြင်းမရှိသည့်အခါ၊ သင်၏မတရားသော၊ မသန့်ရှင်းသောအလိုတော်ကို လုပ်ဆောင်ခြင်းမှ တားမြစ်ခံရသည့်အခါ၊ “သင်သည် အဘယ်ကြောင့်ဒေါသထွက်နေသနည်း။ သင်၏မျက်နှာသည် အဘယ်ကြောင့်ကျသွားသနည်း” ဟူသော သခင်ဘုရား၏မေးခွန်းကို သင့်အား မေးမြန်းနိုင်သည်။ ထိုသို့သောပြသမှုများသည် စာတန်၏အနုပညာနှင့်နည်းလမ်းများကို လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိသည့်အတွက် သူတို့သည် စိတ်ဆိုးပြီး၊ ကာဣန်နှင့်ဆင်တူသောစိတ်ဓာတ်ကိုသာ ဖော်ပြနိုင်သည်ကို ထင်ရှားစေသည် (MS ၇၇၊ ၁၈၉၇)။

6. God Marks Every Action.—The Lord saw the wrath of Cain, He saw the falling of his countenance. Thus is revealed how closely the Lord marks every action, all the intents and purposes, yes, even the expression of the countenance. This, though man may say nothing, expresses his refusal to do the way and will of God. … Well might the question be asked you of the Lord, when you cannot follow the impulse of your own rebellious heart, and are restrained from doing your own unrighteous, unsanctified will, “Why art thou wroth? and why is thy countenance fallen?” Such exhibitions reveal that because they cannot do after Satan’s arts and devices they are provoked, and can only manifest a spirit similar to that of Cain (MS 77, 1897).

၇. အကယ်၍ သင်သည် ကောင်းမွန်စွာ ပြုလုပ်လျှင်။ ဤအခန်းငယ်သည် ဘာသာစကားဆိုင်ရာ အခက်အခဲအချို့ကို တင်ပြထားပြီး၊ ခေတ်သစ်မှတ်ချက်ပြုသူအချို့က ဟေဗြဲစာသားတွင် ကူးယူသူ၏ အမှားကြောင့် ပြောင်းလဲသွားသည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ LXX ၏ ဘာသာပြန်သူများ သည် ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်ကို ၎င်းတို့ခေတ်တွင်ပင် မရေရာသည်ဟု တွေ့ရှိခဲ့သည်မှာ ၎င်းတို့၏ ရှုပ်ထွေးသော ဘာသာပြန်မှုမှ ထင်ရှားသည်။ ရဗ္ဗိများက ကာဣန၏ ကပ်ဆောင်မှုကို လေဝိပညတ်ထုံးတမ်းများကို တိကျစွာ မလိုက်နာခဲ့သည့်အတွက် ငြင်းပယ်ခံရသည်ဟု ရှင်းပြရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် “ကောင်းမွန်စွာ ပြုလုပ်ခြင်း” နှင့် “ကောင်းမွန်စွာ မပြုလုပ်ခြင်း” ၏ ရလဒ်များအကြား ထင်ရှားသော ဆန့်ကျင်မှုသည် ထိုရှင်းပြချက်ကို ဖယ်ရှားပေးသည်။ ပထမအပိုဒ်ကို စာသားအတိုင်း ဖတ်လျှင် “သင်သည် ကောင်းမွန်စွာ ပြုလုပ်လျှင် မြှောက်တင်ခြင်း မရှိဘူးလား” ဟု ဖြစ်သည်။ မည်သည်ကို မြှောက်တင်မည်နည်း။ အပြစ်ဝန်ထုပ် သို့မဟုတ် မျက်နှာအမူအရာလား။ “မျက်နှာကို မြှောက်တင်ခြင်း” ဟူသော စကားရပ်သည် ဟေဗြဲဘာသာတွင် “ပျော်ရွှင်ခြင်း သို့မဟုတ် အပြစ်ကင်းစင်ခြင်း” အတွက် သာမန်ဖြစ်ပြီး (ယောဘ ၁၁:၁၅; ၂၂:၂၆; ၂ဓမ္မရာဇဝင် ၂:၂၂)၊ ဤနေရာတွင် ကာဣန၏မျက်နှာအမူအရာ ကျဆင်းသွားသည်ဟူသော ယခင်ထုတ်ဖော်ပြောဆိုချက် (အခန်းငယ် ၆) ၏ ဖြည့်စွမ်းမှုအဖြစ် အကျဉ်းချုံးပုံစံဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာပုံရသည်။ ဘုရားသခင်သည် ကာဣနအား သူ၏လမ်းစဉ်များကို ပြုပြင်ပြီး ဘုရားသခင်၏ ပညတ်များအတိုင်း နေထိုင်လျှင်၊ ဘုရားသခင်သည် သူ၏မကျေနပ်မှုကို ပြသရန် အကြောင်းမရှိတော့ဘဲ၊ ကာဣနသည် စိတ်ပျက်မှုနှင့် ဒေါသထွက်နေသော မျက်နှာကို ပြသရန် အကြောင်းမရှိတော့မည်ကို နားလည်စေလိုခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ကာဣနသည် ပြောင်းလဲမည် မဟုတ်ဘဲ၊ မကောင်းမှုလမ်းကြောင်းတွင် ဆက်လက်လျှောက်လှမ်းပါက၊ အပြစ်သည် သူ့ကို လွှမ်းမိုးသွားလိမ့်မည်။ “အပြစ်သည် တံခါးဝတွင် လှဲနေသည်” (သားရဲတစ်ကောင်ကဲ့သို့) ဟူသော စကားရပ်သည် စကားပုံတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သည် (၁ပေတရု ၅:၈ ကိုကြည့်ပါ)။

7. If thou doest well. This verse presents certain linguistic difficulties that have led some modern commentators to think that a copyist’s error has changed the Hebrew text. That the translators of the LXX found its meaning obscure even in their time is apparent from their garbled translation of it. The rabbis tried to explain it in the sense that Cain’s offering was rejected because he did not follow precisely the rules of Levitical ritual. But the obvious contrast between the results of “doing well” and those of “not doing well” precludes such an explanation. The first clause reads literally, “Is there not lifting up if thou doest well?” What will be lifted up? The burden of guilt or the countenance? The expression “to lift up one’s face” for “to be joyful or innocent” is common in Hebrew (Job 11:15; 22:26; 2 Sam. 2:22), and probably appears here in an abbreviated form as a complement to the preceding statement that Cain’s countenance had fallen (v. 6). God wished Cain to understand that if he would mend his ways and live according to the divine precepts, there would be no more reason for God to show His displeasure and no more reason for Cain to show a disappointed and angry face. However, if Cain would not change, but would continue in the pathway of evil, sin would overwhelm him. The phrase “sin lieth at the door” (like a wild beast) is probably a proverbial one (see 1 Peter 5:8).

အပြစ်။ အချို့က ဤနေရာတွင် “အပြစ်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံး chaṭṭa’th ကို ဓမ္မဟောင်းတွင် ၎င်းပေါ်ထွက်လာသည့် နေရာများ၏ နီးပါးတစ်ဝက်တွင် (ဥပမာ ထွက်မြောက်ရာ ၃၀:၁၀; လေဝိ ၄:၃၂; တောလည်ရာ ၇:၁၆၊ ၂၂; စသည်ဖြင့်; ဟောရှယ ၄:၈; ဟေဗြဲ ၉:၂၈; ၂ကောရိန္သု ၅:၂၁ ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ) “အပြစ်ဖြေကပ်ဆောင်မှု” ဟု ဘာသာပြန်သင့်သည်ဟု အကြံပြုခဲ့ကြ သည်။ ထို့အခါ ဘုရားသခင်သည် ကာဣနအား “အကယ်၍ သင်သည် အပြစ်ကင်းစင်ပါက၊ သင်၏ [သွေးမပါသော] ကပ်ဆောင်မှုသည် ကျေးဇူးတင်ကပ်ဆောင်မှုအဖြစ် လက်ခံခံရမည်မဟုတ်လား။ သင်အပြစ်ပြုမိသောအခါ၊ အပြစ်ဖြေကပ်ဆောင်မှုသည် အဆင်သင့်မရှိဘူးလား” ဟု ပြောနေသည် ဟု ဆိုနိုင်သည်။ Chaṭṭa’th ကို “အပြစ်ဖြေကပ်ဆောင်မှု” ဟု ဘာသာပြန်ရာတွင် အခက်အခဲတစ် ခုကို ထောက်ပြသင့်သည်။ Chaṭṭa’th သည် မိန်းမကလေးသဘောဖြစ်ပြီး၊ “လှဲနေသည်” ဟူသော ကြိယာပုံစံ robeṣ သည် ယောကျ်ားကလေးသဘောဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် chaṭṭa’th ၏ အနက် အဓိပ္ပာယ်နှင့် ကိုက်ညီရန် မိန်းမကလေးသဘော ဖြစ်သင့်သည်။ ဤကွဲပြားမှုသည် မောရှေသည် “အပြစ်” ကို တံခါးဝတွင် ပုန်းအောင်းနေသော သားရဲတစ်ကောင်အဖြစ် ပုဂ္ဂိုလ်ပြုပြီး၊ robeṣ ကို ၎င်း၏ စကားပုံတွင် ယောကျ်ားကလေးသဘောရှိသော သားရဲနှင့် ကိုက်ညီအောင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ရွေးချယ်ခဲ့သည်ဟု အကြံပြုသည်။

Sin. Some have suggested that the Hebrew word here translated “sin,” chaṭṭa’th, should be rendered “sin offering,” as it is in nearly half the passages where it occurs in the OT (see for example Ex. 30:10; Lev. 4:32; Num. 7:16, 22; etc.; cf. Hosea 4:8; Heb. 9:28; 2 Cor. 5:21). God would then be saying to Cain, “If you were innocent, your [bloodless] offering would be acceptable as a thank offering, would it not? And when you have sinned, is there not a sin offering ready at hand?” One difficulty in rendering chaṭṭa’th as “sin offering” should be pointed out. Chaṭṭa’th, is feminine, whereas the participle robeṣ, “lieth,” is masculine. It should be feminine if it is to agree with chaṭṭa’th, its subject. This difference suggests that Moses was personifying “sin” as a wild beast crouching at the door, and so deliberately chose to make robeṣ agree with the masculine wild beast of his figure of speech rather than with the subject in its literal sense as “sin” or “sin offering.”

သူ၏ဆန္ဒသည် သင့်ထံသို့ ဖြစ်လိမ့်မည်။ ဤအရာသည် ဧဝသည် သူမ၏ခင်ပွန်းအပေါ် (အခန်း ၃:၁၆ ကိုကြည့်ပါ) သူ၏အုပ်စိုးမှုကို လက်ခံရန် ဆန္ဒရှိသည့်အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် အာဗေလသည် သူ၏ အကြီးအကဲဖြစ်သော အစ်ကိုအပေါ် “ဆန္ဒ” ရှိသည်ဟု ရည်ညွှန်းခြင်းမဖြစ်နိုင်ပေ။ ထိုသို့သော ရှင်းပြချက်သည် အကြောင်းအရာနှင့် ဘုရားသခင်၏အခြေခံမူများနှင့် ဆန့်ကျင်ပုံရသည်။ အပြစ်ကို ကာဣနအတွက် ပုန်းအောင်းနေသော သားရဲတစ်ကောင်အဖြစ် ပုဂ္ဂိုလ်ပြုထားပါက၊ RSV ကဲ့သို့ “၎င်း၏ဆန္ဒသည် သင့်အတွက်ဖြစ်သည်၊ သို့သော် သင်သည် ၎င်းကို အုပ်စိုးရမည်” ဟု ဘာသာပြန် ခြင်းဖြင့် နှိုင်းယှဉ်မှုကို ဆက်လက်ထားရှိရန် သင့်လျော်သည်။

Unto thee shall be his desire. This cannot refer to Abel as having a “desire” toward his elder brother in the same sense as Eve toward her husband (see ch. 3:16), that is, to accept his supremacy. Such an explanation would seem to be at variance with the context and with divine principles. If sin is personified as a wild beast lying in wait for Cain, it would be appropriate to continue the comparison by translating, as does the RSV, “its desire is for you, but you must master it.”

၈. ကာဣနသည် အာဗေလနှင့် စကားပြောခဲ့သည်။ ကာဣနသည် သူ၏ညီဖြစ်သူနှင့် စကားပြောဆို မှု၏ အကြောင်းအရာကို ဖော်ပြမထားပေ။ RSV သည် ဆာမာရိတန်ဗားရှင်းနှင့် LXX ကို လိုက်နာပြီး “လယ်ကွင်းသို့ သွားကြစို့” ဟူသော စကားလုံးများကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ဤအပိုဒ်သည် ကူးယူသူ ၏ ထည့်သွင်းမှုဖြစ်ပုံရသော်လည်း၊ အကြောင်းအရာအရ မူရင်းစာသားတွင် ဤသို့ဖတ်ခဲ့ဖွယ်ရှိ သည်။ ကာဣနသည် ဘုရားသခင်က သူ့အား ပြောခဲ့သည်များကို အာဗေလအား ပြောပြခဲ့ဖွယ်မရှိ သော်လည်း၊ သူသည် ဘုရားသခင်က သူ့အပေါ် မဖြစ်မနေ မတရားပြုမူသည်ဟု စွပ်စွဲပြီး သူ၏ညီ ဖြစ်သူနှင့် အငြင်းအခုံပြုရန် ကြိုးစားခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

8. Cain talked with Abel. The subject of Cain’s talk with his brother is not stated. The RSV, following the Samaritan Version and the LXX, has added the words, “Let us go out into the field.” This clause appears to be a copyist’s addition, though the context makes it entirely possible that the original read thus. It is improbable that Cain told Abel what God had just said to him, but he may have tried to argue with his brother, accusing God of unrighteousness in His dealings with him.

သူတို့သည် လယ်ကွင်းထဲတွင် ရှိနေစဉ်။ ကာဣန်၏ “လုပ်ရပ်များသည် မကောင်းမှုဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ညီ အာဗေလ၏လုပ်ရပ်များသည် ဖြောင့်မတ်သည်” (၁ ယောဟန် ၃:၁၂)။ ထို့ကြောင့် ကာဣန်သည် ၎င်း၏ညီအာဗေလကို သတ်ခဲ့သည်။ ဥယျာဉ်မှ နှင်ထုတ်ခံရမီ ဘုရားသခင်က ခန့်မှန်းထားသည့် ကောင်းမှုနှင့် မကောင်းမှုအကြား ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုသည် ယခုအခါ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ၎င်း၏ အဆိုးဆုံးပုံစံဖြင့် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် “သူ၏ညီ” ဟူသော စကားလုံးများကို အာဗေလ၏ နာမည်နှင့် နှ Ascendancy နှင့် မဟုတ်ဘဲ၊ ကာဣန်၏ အပြစ်ဒုက္ခ၏ ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာ သဘောကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြရန် နှစ်ကြိမ်ထည့်သွင်းထားသည်။ ၎င်းတွင် အမျိုးသမီး၏မျိုးစေ့ သည် မြွေ၏မျိုးစေ့အဖြစ် ပြောင်းလဲသွားပြီဖြစ်သည်။ ကာဣန်၏ ရာဇဝတ်မှုသည် စာတန်၏ “အစမှ လူသတ်သမား” ဟူသော သဘောသဘာဝကို ဖော်ပြခဲ့သည် (ယောဟန် ၈:၄၄)။ လူသားမျိုးနွယ် အတွင်း ထင်ရှားသော မျိုးစေ့နှစ်မျိုးအကြား ခြားနားမှုသည် လူသားသမိုင်းတစ်လျှောက် ဆက်လက်တည်ရှိနေသည်။

When they were in the field. Cain’s “works were evil and his brother’s righteous” (1 John 3:12). That is why Cain killed his brother. Enmity between good and evil, predicted by God before the expulsion from the garden, was seen now for the first time in its most horrible form. Twice in this verse the words “his brother” are added to the name of Abel to bring out clearly the horror of Cain’s sin. In him the seed of the woman had already become the seed of the serpent. Cain’s crime revealed the true nature of Satan as “a murderer from the beginning” (John 8:44). Already there had sprung up that contrast of two distinct “seeds” within the human race, a contrast that runs through the entire history of mankind.

၈။ ရန်ဖြစ်မှုသည် ဖြစ်ပေါ်ရမည်
ညီအစ်ကိုနှစ်ဦးကြားတွင် သဟဇာတဖြစ်မှုမရှိနိုင်ပါ၊ ထို့ကြောင့် ရန်ဖြစ်မှုသည် ဖြစ်ပေါ်ရမည်။ အာဗလသည် ဘုရားသခင်၏အထူးပညတ်များကို မနာခံမှုဖြင့် အပြစ်မဖြစ်စေရန် ကာဣန်အား လိုက်လျောမှုမပြုနိုင်ပါ (စာလွှာ ၁၆၊ ၁၈၉၇)။

8. Contention Must Come.—There could be no harmony between the two brothers, and contention must come. Abel could not concede to Cain without being guilty of disobedience to the special commands of God (Letter 16, 1897).

ကာဣန်သည် သံသယနှင့်ရူးသွပ်မှုဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်

Cain Filled with Doubt and Madness

ကာဣန်သည် သံသယနှင့်ရူးသွပ်မှုဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်—စာတန်သည် မယုံကြည်မှု၊ ညည်းညူမှု၊ နှင့်ပုန်ကန်မှု၏မိဘဖြစ်သည်။ သူသည် ကာဣန်ကို သံသယနှင့်ရူးသွပ်မှုဖြင့် ပြည့်စေခဲ့ပြီး၊ သူ၏ယဇ်ပူဇော်မှုကို ငြင်းပယ်ခံရပြီး အာဗလ၏ယဇ်ပူဇော်မှုကို လက်ခံခဲ့သည့်အတွက် သူ၏အပြစ်မရှိသောညီဖြစ်သူနှင့် ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်စေခဲ့သည်။ သူသည် သူ၏ရူးသွပ်မှုတွင် သူ၏ညီဖြစ်သူကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည် (RH မတ် ၃၊ ၁၈၇၄)။

Cain Filled With Doubt and Madness.—Satan is the parent of unbelief, murmuring, and rebellion. He filled Cain with doubt and with madness against his innocent brother and against God, because his sacrifice was refused and Abel’s accepted. And he slew his brother in his insane madness (RH March 3, 1874).

၉. သင်၏ညီ အာဗေလ ဘယ်မှာရှိသနည်း။ ဘုရားသခင်သည် အာဒံနှင့် ဧဝတို့နှင့်အတူ ရှိခဲ့သည့်အလား၊ ယခုအခါ ကာဣန်ထံသို့ လိုက်လာပြီး၊ ၎င်း၏လွန်ကျူးမှုကို မှန်ကန်သော အလင်းဖြင့် တင်ပြရန်၊ ၎င်း၏အပြစ်ရှိသော ကိုယ်ကျင့်သိစိတ်ကို နှိုးဆွရန်နှင့် ၎င်းအတွင်း နှလုံးသစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးရန် ရှာဖွေခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏မိဘများထံသို့ မေးခွန်းတစ်ခုနှင့် လာခဲ့သည့်အခါ၊ ယခုလည်း ကာဣန်ထံသို့ မေးခွန်းတစ်ခုနှင့် လာခဲ့သည်။ သို့သော် ရလဒ်များသည် များစွာကွဲပြားခဲ့သည်။ ကာဣန်သည် ၎င်း၏အပြစ်ကို ရဲရဲတင်းတင်း ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ နာခံမှုမရှိခြင်းသည် လူသတ်မှုသို့ ဦးတည်ခဲ့ပြီး၊ လူသတ်မှုမှ ယခုအခါ မုသားနှင့် ဆန့်ကျင်မှုကို ထပ်မံထည့်သွင်းကာ၊ ၎င်း၏ရာဇဝတ်မှုကို ဘုရားသခင်ထံမှ ဖုံးကွယ်နိုင်လိမ့်မည်ဟု မျက်စိမမြင်စွာ တွေးခဲ့သည်။

9. Where is Abel thy brother? As with Adam and Eve, God now sought after Cain, to present his transgression to him in its true light, to stir up his guilty conscience to repentance, and to create in him a new heart. As God had come to Cain’s parents with a question, so He now came to Cain. The results, however, were vastly different; Cain boldly denied his guilt. Disobedience had led to murder; to murder he now added falsehood and defiance, blindly thinking to hide his crime from God.

၁၀။ သင်သည် အဘယ်ကိုလုပ်ခဲ့သနည်း။ သတိဖြင့်၊ သွယ်ဝိုက်သောချဉ်းကပ်မှုသည် အရာမထင်ရှိသောကြောင့်၊ ဘုရားသခင်သည် ကာဣန်အား ၎င်း၏ရာဇဝတ်မှုဖြင့် စွပ်စွဲရန် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ “သင်သည် အဘယ်ကိုလုပ်ခဲ့သနည်း” ဟူသော မေးခွန်းသည် အချက်အလက်များကို ပြည့်စုံစွာ သိရှိမှုကို ရည်ညွှန်းသည်။

10. What hast thou done? The tactful, indirect approach having proved unavailing, God proceeded to charge Cain with his crime. The question “What hast thou done?” implied perfect knowledge of the facts.

မင်းညီ၏သွေးသည် အသံပေးနေသည်။ တုန်လှုပ်နေသော လူသတ်သမားသည် အားလုံးကိုမြင်သိ သော ဘုရားသခင်က သူ၏ဖုံးကွယ်မထားသောဝိညာဉ်ကို ဖတ်နေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ စာကလေးငှက်၏ကျဆုံးခြင်းကို မှတ်သားထားသောသူ၊ အသက်၏ဖန်ဆင်းရှင်ဖြစ်သောသူသည် ပထမဆုံးအာဇာနည်၏ တိတ်ဆိတ်သောအော်ဟစ်သံကို မကြားနိုင်စရာအကြောင်းမရှိ (ဆာလံ ၁၁၆:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ သွေးသည် အသက်ဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် အသက်ပေးသူထံတွင် အဖိုးတန်သည် (ကမ္ဘာဦး ၉:၄ ကိုကြည့်ပါ)။

The voice of thy brother’s blood. The trembling murderer found an all-seeing and all-knowing God reading his naked soul. How could He who notes the sparrow’s fall, He who is the author of life, be deaf to the silent cry of the first martyr (see Ps. 116:15)? Blood is life, and as such is precious to the great Giver of life (Gen. 9:4).

လူသားများ၏ လူမဆန်သော လုပ်ရပ်များအားလုံးကို ဆန့်ကျင်သည့်အနေဖြင့်၊ အာဗေလ၏ အော်သံသည် ဘုရားသခင်ထံသို့ တက်လှမ်းသည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၄)။ အာဗေလသည် ၎င်း၏ နီးစပ်သော ဆွေမျိုးတစ်ဦး၏လက်ဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ အလားတူပင်၊ ယေရှုသည် လူသားမျိုးနွယ်အတွက် ဆွေမျိုးတစ်ဦးအဖြစ် ဤမြေကြီးပေါ်သို့ ရောက်ရှိလာသောအခါ၊ ၎င်း၏ ညီအစ်ကိုများက ၎င်းကို ပယ်ချပြီး သေဒဏ်သို့ ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။

Against all the inhumanity of man toward his fellow men down through the intervening ages, the cry of Abel ascends to God (Heb. 11:4). Abel met his death at the hand of a near kinsman. Similarly, Jesus, coming to this earth as a kinsman to the human race, was rejected and sent to His death by His brethren.

၁၁။ ယခုအခါ သင်သည် ကျိန်ဆဲခံရသည်။ ဘုရားသခင်၏ ကျိန်ဆဲခြင်းသည် မြွေနှင့် မြေကြီးအပေါ် သို့ ကျရောက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၃:၁၄၊ ၁၇)။ ယခုအခါ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ၎င်းသည် လူသားအပေါ်သို့ ကျရောက်သည်။ ဘုရားသခင်ဘုရားရှင်၏ ဘာသာပြန်ကျမ်းတွင် “သင်သည် မြေကြီးမှ ကျိန်ဆဲခံရသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားစုသည် “သင်သည် မြေကြီး ထက် ပို၍ ကျိန်ဆဲခံရသည်” ဟု တူညီသော တိကျမှုဖြင့် ဘာသာပြန်နိုင်သည်။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက ဤစာသားသည် ကာဣန်သည် မြေဆီလွှာနည်းပါးသော ဒေသသို့ နှင်ထုတ်ခံရသည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။ အကြောင်းအရာ (အခန်းကြီး ၁၂၊ ၁၄) သည် ဤရှင်းပြချက်ကို ထောက်ခံပုံရသည်၊ သို့မဟုတ် ကာဣန်သည် မြေကြီး၏ အသီးအနှံများကို အလွဲသုံးစားပြုခဲ့သောကြောင့် ဘုရားသခင်သည် ၎င်းအား မြေဆီလွှာစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုရရှိခွင့်ကို နောက်ထပ်ခွင့်မပြုတော့သည့်အယူအဆကို ထောက်ခံ ပေမည်။ မြေကြီးပေါ်တွင် လှည့်လည်သူတစ်ဦး (အခန်းကြီး ၁၄၊ ၁၆) ဖြစ်သည့် သိုးထိန်းသူ သို့မဟုတ် ခြေသလုံးလှည့်လည်သူသည် အောင်မြင်သော လယ်သမားဖြစ်မည်မဟုတ်ပေ။

11. Now art thou cursed. A divine curse had already been visited upon the serpent and the ground (ch. 3:14, 17); now for the first time it falls on man. The Hebrew phrase rendered in the KJV, thou art “cursed from the earth,” may with equal accuracy be translated as a comparative, “Thou art more cursed than the earth.” Some commentators have understood this text to mean that Cain was banished to a less fertile region. The context (vs. 12, 14) seems to favor this explanation, or perhaps the idea that because Cain had misused the fruits of the ground God would no longer permit him to gain his livelihood by tilling the soil. A wanderer in the earth (vs. 14, 16), whether shepherd or nomad, cannot be a successful farmer.

၁၂။ ၎င်းသည် ယခုမှစ၍ အထွက်မပေးတော့ပေ။ ကာဣန်သည် ၎င်းကိုယ်တိုင်၊ ၎င်း၏မိသားစု၊ နှင့် ၎င်း၏သိုးများအတွက် အစာရှာဖွေရန် အဆက်မပြတ် လှည့်လည်နေရသော ဘဝတစ်ခုသို့ ကံကြမ္မာဖြစ်ခဲ့သည်။ အပြစ်မရှိသော သွေးကို သောက်ခဲ့ရသောကြောင့်၊ မြေကြီးသည် လူသတ် သမားကို ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်ခဲ့သည့်အလျှင်၊ ၎င်းကို စိုက်ပျိုးသောအခါ၊ ၎င်း၏အင်အားကို ထိန်းသိမ်း ထားလိမ့်မည်။ ကာဣန်သည် ၎င်း၏အလုပ်အတွက် အနည်းငယ်သာ အကျိုးခံစားရမည်။ အလား တူပင်၊ နောက်ပိုင်းတွင်၊ ခါနာန်ပြည်သည် ၎င်းတို့၏ ရက်စက်မှုများကြောင့် ခါနာန်လူမျိုးများကို “ထွေးထုတ်ခဲ့သည်” ဟု ဆိုခဲ့သည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၁၈:၂၈)။

12. It shall not henceforth yield. Cain was doomed to a life of perpetual wandering in order to secure food for himself, his family, and his beasts. Having been compelled to drink innocent blood, the earth rebelled, as it were, against the murderer; and when he should till it, it would withhold its strength. Cain was to have but little reward for his labor. Similarly, at a later time, the land of Canaan is said to have “spued out” the Canaanites on account of their abominations (Lev. 18:28).

၁၃။ ငါခံနိုင်ရည်ထက် ပိုကြီးသည်။ ဘုရားသခင်၏ ပြစ်ဒဏ်စီရင်မှုသည် ကာဣန်၏ မာနထောင် လွှားမှုကို စိတ်ပျက်အားငယ်မှုအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ကာဣန်သည် သေဒဏ်ကို ထိုက်တန် သော်လည်း၊ သနားကရုဏာရှိပြီး စိတ်ရှည်သော ဘုရားသခင်သည် ၎င်းအား နောင်တရမှုနှင့် ပြောင်းလဲမှုအတွက် ထပ်မံအခွင့်အရေးပေးခဲ့သည်။ သို့သော် နောင်တရမှုအစား၊ ကာဣန်သည် ၎င်း၏ ပြစ်ဒဏ်သည် ၎င်းထိုက်တန်သည်ထက် ပိုမိုပြင်းထန်သည်ဟု ညည်းညူခဲ့သည်။ ၎င်း၏ နှုတ်ခမ်းများမှ ဝမ်းနည်းမှုစကားလုံးများ မထွက်ပေါ်ခဲ့သည့်အပြင်၊ အပြစ်သို့မဟုတ် ရှက်ကြောက် မှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းပင် မရှိခဲ့ဘဲ၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ မဖြစ်မနေ ထိုက်တန်သော ပြစ်ဒဏ်မှ လွတ်မြောက်ရန် အားမရှိကြောင်း သဘောပေါက်သော ရာဇဝတ်သားတစ်ဦး၏ ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ လက်ခံမှုသာရှိခဲ့သည်။

13. Greater than I can bear. The divine sentence turned Cain’s truculence into despair. Though Cain deserved the death penalty, a merciful and patient God gave him further opportunity for repentance and conversion. But instead of repenting, Cain complained of his punishment as being more severe than he deserved. No word of sorrow came from his lips, not even a recognition of guilt or of shame, nothing but the sad resignation of a criminal who realizes he is powerless to escape the penalty he so justly deserves.

၁၄။ သင်သည် ငါ့ကို နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ ကာဣန်သည် ၎င်းသည် မြေကြီး၏ ကောင်းချီးများမှသာမက၊ ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်မှုဖြင့် ဘုရားသခင်နှင့် ဆက်သွယ်မှုအားလုံးမှ ဖြတ်တောက်ခံရမည်ကို သိခဲ့သည်။

14. Thou hast driven me out. Cain knew that he was to be cut off, not only from the blessings of the earth, but, by his own choice, from all contract with God as well.

ငါ့ကိုတွေ့သော လူတိုင်း။ ကာဣန်သည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဘဝအတွက် စိတ်ပျက်အားငယ်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ ကျိန်ဆဲခြင်းသည် အာဗေလ၏ သွေးကို လက်စားချေလိုသူများထံမှ ဘုရားသခင်၏ ထိန်းချုပ်မှုကို ရုပ်သိမ်းခြင်းဟု ကြောက်ရွံ့ခဲ့သည်။ အပြစ်ရှိသော ကိုယ်စိတ်နှလုံးက ၎င်းသည် သေဒဏ်ကို ထိုက်တန်ကြောင်းနှင့် ယခုမှစ၍ ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဘဝသည် အန္တရာယ်ရှိနေသည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ ထိုက်တန်သော သေဒဏ်ကို တစ်သက်တာအတွက် နှင်ထုတ်ခြင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ အကျဉ်းချခံရမည့်အစား၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ လူသားများနှင့် ပျော်ရွှင်ဖွယ်၊ ပုံမှန်ဆက်နွယ်မှုအားလုံးမှ ပိတ်ပင်ခံရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်မှုဖြင့် ဘုရားသခင်ထံမှ ဖြတ်တောက်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ညီအာဗေလ၏ အသက်ကို ယူခဲ့သူသည် ၎င်း၏ လူသားအပေါင်းအသင်းများတွင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်အကောင်အထည်ဖော်သူများကို မြင်ခဲ့သည်။

Every one that findeth me. Cain despaired of his own life, in fear that the curse of God meant the withdrawal of divine restraint from those who might seek to avenge Abel’s blood. A guilty conscience warned him that he deserved to die and that henceforth his own life was in danger. But the death penalty, his due, was commuted to banishment for life. Instead of being imprisoned he was to be shut out from every happy, normal association with his fellow men, and, by his own choice, from God. He who had taken his brother’s life saw in his fellow creatures his own prospective executioners.

၁၅. ထို့ကြောင့်။ ဤစကားလုံးဖြင့် ရည်ညွှန်းသော မူလအယူအဆသည် လုံးဝရှင်းလင်းမှုမရှိပေ။ RSV၊ LXX၊ ဆီးရီးယားနှင့် ဗူးဂိတ်တို့ကို လိုက်နာပြီး၊ ၎င်းကို “မဟုတ်ပေ！” ဟု ဘာသာပြန်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်၊ ကာဣန်၏ “ငါ့ကိုတွေ့သော လူတိုင်းသည် ငါ့ကိုသတ်လိမ့်မည်” ဟူသော ကြေညာချက်ကို ဘုရားသခင်က “မဟုတ်ပေ！” ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။

15. Therefore. It is not entirely clear what antecedent idea is intended by this word. The RSV, following the LXX, the Syriac, and the Vulgate, renders it, “Not so!” In other words, to Cain’s declaration, “Every one that findeth me shall slay me,” God replied, “Not so!”

ခုနစ်ဆပြည့်။ ၎င်းသည် ကာဣန်ကို သတ်သူမည်သူမဆိုအပေါ် အပြင်းထန်ဆုံး ပြစ်ဒဏ်ကို ရည်ညွှန်းသည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၂၆:၁၈၊ ၂၁၊ ၂၄၊ ၂၈၊ ဆာလံ ၇၉:၁၂၊ သုတ္တံ ၆:၃၁ ကိုကြည့်ပါ)။ “ငါသည် လက်စားချေလိမ့်မည်၊ ငါသည် ပြန်ဆပ်လိမ့်မည်” ဟူသော မူအရ (ရောမ ၁၂:၁၉)၊ အထူးကာကွယ်မှုကို ၎င်းအား ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ပေါင်းပင်များသည် ဂျုံပင်များနှင့်အတူ အတူတကွ ပေါက်ရောက်ရမည်။ အပြစ်၏ အသီးအနှံများကို ၎င်းတို့၏ မျိုးစေ့၏ သဘောသဘာဝကို ထင်ရှားစေရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ ရင့်ကျက်မှုသို့ ရောက်ရှိခွင့်ပြုရမည်။ ကာဣန်နှင့် ၎င်း၏ သားစဉ်မြေးဆက်များ၏ ဘဝများသည် ဆင်ခြင်ဥာဏ်ရှိသော သတ္တဝါများတွင် အပြစ်၏ အလုပ်လုပ်ဆောင်မှုကို ပြသရန်အတွက် ဖြစ်ရမည် (PP ၇၈)။

Sevenfold. This implies a most severe penalty upon anyone murdering Cain (see Lev. 26:18, 21, 24, 28; Ps. 79:12; Prov. 6:31). Special protection was granted him in harmony with the principle, “Vengeance is mine; I will repay, saith the Lord” (Rom. 12:19). The tares must grow together with the wheat; the fruits of sin must be permitted to reach maturity, in order that the character of its seed may be manifest. The lives of Cain and his descendants were to be exhibits of the outworking of sin in rational beings (PP 78).

အမှတ်အသားတစ်ခု။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက ဤအမှတ်အသားသည် ကာဣန်၏ ပုဂ္ဂိုလ်တွင် ထင်ရှားစွာတွဲလျက်ရှိသော ပြင်ပသင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ် ယူဆကြသည်၊ သို့သော် အခြားသူများကမူ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ထံမှ သူ၏အသက်ကို မည်သည့်အရာမှ အန္တရာယ် မပြုနိုင်ဟူသော ဘုရားရေးရာကတိသစ္စာအဖြစ် သူရရှိခဲ့သော သင်္ကေတတစ်ခုဟု ယုံကြည်ကြ သည်။ ၎င်းသည် မည်သည့်အရာဖြစ်စေကာမူ၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ခွင့်လွှတ်ခြင်း၏ သင်္ကေတမဟုတ်ဘဲ၊ ယာယီအကာအကွယ်ပေးခြင်းသာဖြစ်သည်။

A mark. Some commentators have seen in this mark an outward sign attached to Cain’s person, whereas others believe that he received a sign from God as a divine pledge that nothing would endanger his life. Whatever it was, it was not a sign of God’s forgiveness but only of temporal protection.

၁၅. ကာဣန်၏အမှတ်အသား—ဘုရားသခင်သည် လူတိုင်းအား သူ၏အလုပ်ကို ပေးအပ်ထားသည်။ အကယ်၍ မည်သူမဆို ဘုရားသခင်ပေးအပ်ထားသော အလုပ်မှ လှည့်ထွက်ပြီး စာတန်၏အလုပ်ကို လုပ်ဆောင်ရန်၊ မိမိ၏ခန္ဓာကိုယ်ကို ညစ်ညမ်းစေရန် သို့မဟုတ် အခြားသူတစ်ဦးကို အပြစ်သို့ ဦးဆောင်ရန် လုပ်ဆောင်ပါက၊ ထိုသူ၏အလုပ်သည် ကျိန်ဆဲခြင်းခံရပြီး ကာဣန်၏အမှတ်အသားကို သူ့အပေါ်တွင် တင်ပြထားသည်။ သူ၏သားကောင်၏ ပျက်စီးခြင်းသည် အာဗေလ၏အသွေးကဲ့သို့ ဘုရားသခင်ထံသို့ အော်ဟစ်လိမ့်မည် (အထက်ပါ၊ မတ်လ ၆၊ ၁၈၉၄)။

15. Mark of Cain.—God has given to every man his work; and if any one turns from the work that God has given him, to do the work of Satan, to defile his own body or lead another into sin, that man’s work is cursed, and the brand of Cain is placed upon him. The ruin of his victim will cry unto God, as did the blood of Abel (Ibid., March 6, 1894).

မည်သည့်လူတစ်ဦးသည်၊ ဓမ္မဆရာဖြစ်စေ၊ သာမန်လူဖြစ်စေ၊ အခြားသူတစ်ဦး၏အကြံဉာဏ်ကို အတင်းအကျပ်ထိန်းချုပ်ရန် သို့မဟုတ် လွှမ်းမိုးရန် ကြိုးစားပါက၊ ထိုသူသည် စာတန်၏အေးဂျင့်ဖြစ်လာပြီး သူ၏အလုပ်ကို လုပ်ဆောင်သည်၊ ကောင်းကင်စကြဝဠာရှေ့တွင် သူသည် ကာဣန်၏အမှတ်အသားကို ထမ်းဆောင်သည် (MS ၂၉၊ ၁၉၁၁)။

Any man, be he minister or layman, who seeks to compel or control the reason of any other man, becomes an agent of Satan, to do his work, and in the sight of the heavenly universe he bears the mark of Cain (MS 29, 1911).

၁၆. ကာဣန်သည် ထွက်သွားခဲ့သည်။ သူသည် နောင်တရခြင်း သို့မဟုတ် နှလုံးသန့်စင်ခြင်းကို မခံစားခဲ့ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ မနှစ်သက်မှု၏ လေးလံသော ဝန်ထုပ်ကိုသာ ခံစားခဲ့ရသည်။ သူသည် ဘုရားသခင်၏ ရှေ့မှောက်မှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ပြီး၊ ဖြစ်နိုင်ခြေအားဖြင့် ဘယ်သောအခါမှ ပြန်မလာ တော့ဘဲ၊ ဧဒင်၏ အရှေ့ဘက်ရှိ နိုဒ်ပြည်တွင် လှည့်လည်သူအဖြစ် သူ၏ဘဝကို စတင်ခဲ့သည်။ ဤရေမတိုင်မီပြည်သည် “လှည့်လည်ခြင်း”၊ “ထွက်ပြေးခြင်း” သို့မဟုတ် “ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ကာဣန်၏ ဘုရားမကိုးကွယ်သော သားစဉ်မြေးဆက်များ၏ နေအိမ်ဖြစ်လာခဲ့ သည်။

16. Cain went out. He felt neither remorse nor repentance, but only the heavy burden of God’s displeasure. He left the divine presence, probably never to return, and began his life as a wanderer in the land of Nod, to the east of Eden. This antediluvian land, whose name means “wandering,” “flight,” or “exile,” became the home of the godless descendants of Cain.

၁၇. ကာဣန်သည် ၎င်း၏ဇနီးကို သိခဲ့သည်။ ကာဣန်၏ ဇနီးကို ရုတ်တရက် ဖော်ပြခြင်းသည် ပြဿနာမဖြစ်စေပါ။ အခန်းကြီး ၅:၄ တွင် အာဒံသည် အမည်ပေးထားသော သားသုံးဦးအပြင် “သားသမီးများကို ဘမ်းမြင်ခဲ့သည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။ မြေကြီး၏ အစောဆုံးနေထိုင်သူများ သည် “မျိုးပွားပြီး တိုးပွားလော့” ဟူသော ဘုရားသခင်၏ ပညတ်ကို ဖြည့်ဆည်းရန် ၎င်းတို့၏ ညီအစ်ကိုမောင်နှမများနှင့် လက်ထပ်ခြင်းမှလွဲ၍ အခြားရွေးချယ်စရာမရှိခဲ့ပါ (တမန်တော် ၁၇:၂၆ ကို ကြည့်ပါ)။ ထိုကဲ့သို့သော ထုံးစံသည် အချိန်ကြာရှည်ထင်ရှားခဲ့သည်မှာ အာဗြဟံသည် ၎င်း၏ ဆွေမျိုးညီအစ်မဖြစ်သူ စာရာနှင့် လက်ထပ်ခြင်းတွင် တွေ့ရသည်။ ထိုသို့သော လက်ထပ်မှုများကို နောက်ပိုင်းတွင် တားမြစ်ခဲ့သည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၁၈:၆-၁၇ ကို ကြည့်ပါ)။

17. Cain knew his wife. The sudden mention of Cain’s wife creates no problem. Chapter 5:4 states that Adam “begat sons and daughters” besides the three sons whose names are given. The earliest inhabitants of earth had no other choice than to marry their brothers and sisters in order to fulfill the divine command, “Be fruitful and multiply” (see Acts 17:26). That the custom long remained in vogue is seen in Abraham’s marriage to his half sister Sarah. Such marriages were later prohibited (see Lev. 18:6–17).

သူမသည် ကိုယ်ဝန်ရခဲ့ပြီး၊ ဧနောက်ကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် မနာခံသော နှင့် အပြစ်ပြုသော ကာဣန်ထံမှ သားစဉ်မြေးဆက်ကို မတားမြစ်ခဲ့ခြင်းသည် ၎င်း၏ ကရုဏာရှိသော စာရိတ္တကို နောက်ထပ်သက်သေတစ်ခုဖြစ်သည် (ဆာလံ ၁၄၅:၉; မဿဲ ၅:၄၅)။ “ဧနောက်” ဟူသော အမည်သည် “အပ်နှံခြင်း” သို့မဟုတ် “သန့်ရှင်းပြီး အပ်နှံခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ “စတင်ခြင်း” ဟုလည်း အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ကာဣန်သည် ၎င်း၏ သားအား ပေးသော အမည်သည် သူၤ၏ စိတ်တိုင်းကျ ဘဝစတင်နေထိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ကို ညွှန်ပြပေမည်။ လူသာက မိခင်သည် ဧနောက်ဟူသော အမည်ကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းဖြင့် ၎င်းတို့ၤ၏ ဝမ်းနည်းဖွယ်အိမ်အတွက် ကလေးသည် ကောင်းချီးတစ်ခုၤ၏ နိမိတ်ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ချက်ကို ဖော်ပြခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။

She conceived, and bare Enoch. That God did not withhold offspring from the disobedient and reprobate Cain is another evidence of His merciful character (Ps. 145:9; Matt. 5:45). The name “Enoch” may mean “dedication” or “consecration” it may also mean “initiation.” Perhaps the name Cain gave his son indicated his intention to begin living his life as he pleased. Luther thought the mother may have selected the name Enoch, thereby expressing hope that the child might be an augury of blessing for their saddened home.

သူသည် မြို့တစ်မြို့ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ စာသားအရ “သူသည် တည်ဆောက်ရန်စတင်ခဲ့ သည်”။ ၎င်းသည် ၎င်း၏ မိသားစုအတွက် အနည်းငယ်သာယာသော နေထိုင်ရာနေရာအဖြစ် ခိုင်ခံ့သော စခန်းတစ်ခုကို တည်ဆောက်ရန် ကြိုးစားမှုထက်မပိုခဲ့ပေ။ ၎င်းသည် ကာဣန်သည် ဘုရားသခင်၏ အကာအကွယ်အာမခံချက်ကို သိပ်မယုံကြည်ခဲ့ဟု ညွှန်ပြသည်။ ၎င်း၏ မြို့တစ်မြို့ကို တည်ထောင်ရန် ကြိုးစားမှုသည် သူ့ကို လှည့်လည်နေထိုင်ရမည့် ကျိန်စာကို ဆန့်ကျင်ရန် ဆန္ဒဖြင့် ညွှန်ကြားခဲ့ခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

He builded a city. Literally, “he began to build.” This was probably no more than an attempt to erect a fortified camp for his family as a more or less permanent place of abode. This suggests that Cain may not have had much confidence in God’s assurance of protection. It is possible also that his attempt to found a city may have been dictated by a desire to bid defiance to the curse that doomed him to a wandering life.

ကမ္ဘာၤ၏ ပထမဆုံး “မြို့” သည် ကမ္ဘာၤ၏ ပထမဆုံး လူသတ်သမားဖြစ်သူ၊ ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး အပြစ်ကို လုံးလုံးလျားလျားနှင့် မျှော်လင့်ချက်မရှိစွာ အပ်နှံထားသော ဘဝကို ဖြတ်သန်းခဲ့သူ၊ မနှလုံးသန့်စင်တတ်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ကာဣန်မှ တည်ထောင်ခဲ့သည်မှာ မှတ်သားဖွယ်ဖြစ်သည်။ လူသားသည် သဘာဝတရားထဲတွင် နေထိုင်ပြီး ၎င်းတွင် ဖန်ဆင်းရှင်ၤ၏ တန်ခိုးနှင့် စွမ်းအားကို မြင်တွေ့ရန် ဘုရားသခင်၏ အစီအစဉ်သည် ဤနည်းဖြင့် ဟန့်တားခံခဲ့ရ သည်။ လူသားများ၏ သဘာဝမကျသော စုဝေးမှုသည် ကြီးမားသော မြို့များသို့ စုစည်းခြင်းသည် ယနေ့ခေတ် မကောင်းမှုများစွာ၏ တိုက်ရိုက်ရလဒ်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် လူသား၏ အဆိုးဆုံး ဗီဇများသည် အုပ်ချုပ်ပြီး၊ အမျိုးမျိုးသော မကောင်းမှုများသည် ထွန်းကားလာသည်။

It is worthy of note that the world’s first “city” was founded by the world’s first murderer, a perversely impenitent individual whose life, wholly and hopelessly dedicated to evil, was spent in defiance of God. God’s plan that man should live amid nature and behold in it the Creator’s might and power was in this way thwarted. Many present-day evils are the direct result of the unnatural gathering together of human beings into great cities, where man’s worst instincts bear rule, and vice of every type flourishes.

မြို့ၤ၏ အမည်။ ဤမြို့ကို ၎င်း၏ သားဧနောက်၊ “အပ်နှံခြင်း” သို့မဟုတ် “စတင်ခြင်း” ဟူသော အမည်ဖြင့် အမည်ပေးရာတွင်၊ ကာဣန်သည် ၎င်း၏ အပြစ်ရှိသော ရည်မှန်းချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ၎င်းကို အပ်နှံခဲ့ပုံရသည်။

The name of the city. In naming this city after his son Enoch, “dedication” or “initiation,” Cain apparently consecrated it to the realization of his sinful ambitions.

၁၈. ဧနောက်ထံတွင် ဣရဒ်ကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ နောက်ဆက်တွဲမျိုးဆက်များတွင် အမည်များသာ ဖော်ပြထားသည်။ အမည်များသည် ရှေသ်၏ သားစဉ်မြေးဆက်အချို့၏ အမည်များနှင့် တူညီပြီး၊ ဥပမာအားဖြင့် ဣရဒ်နှင့် ယာရဒ်၊ မဟုယယ်နှင့် မဟာလလယ်လ်၊ မသုရှယ်နှင့် မသုရှလဟ်၊ ကာဣန်နှင့် ကာဣနန်၊ သို့သော် ဧနောက်နှင့် လာမက်ဟူသော အမည်များသည် နှစ်ဖွဲ့စလုံးတွင် ပေါ်ထွက်လာသည်။ ဝေဖန်ရေးပညာရှင်များသည် ၎င်းကို မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ဇယားနှစ်ခုသည် မူရင်းဒဏ္ဍာရီတစ်ခု၏ မတူညီသော ပုံစံများသာဖြစ်သည်ဟု သက်သေအဖြစ် ယူဆခဲ့ကြသည်။ သို့သော်၊ အမည်များ၏ တူညီမှုသည် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ တူညီမှုကို မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ မဆိုလိုပါ။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ကိုရဟဟူသော အမည်သည် လေဝိမ်သားစဉ်မြေးဆက် (ထွက်မြောက်ရာ ၆:၂၄) နှင့် ဧသောမ်သားစဉ်မြေးဆက် (ကမ္ဘာဦး ၃၆:၅) တွင် ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ ဧနောက်သည် ကာဣန်ၤ၏ သားနှင့် ရှေသ်၏ ဖြောင့်မတ်သော သားစဉ်မြေးဆက်တစ်ဦးသာမက၊ ရုဗင်၏ သားဦးဖြစ်သူ (အခန်းကြီး ၄၆:၉) နှင့် မဒျန်၏ သားတစ်ဦး (အခန်းကြီး ၂၅:၄) ၏ အမည်လည်းဖြစ်သည်။ ကာဣန်၏ သားဧနောက်၏ စာရိတ္တသည် ရှေသ်၏ မျိုးရိုးတွင်ရှိသော ဧနောက်၏ စာရိတ္တနှင့် သိသာထင်ရှားစွာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသဖြင့် ၎င်းတို့နှစ်ဦးကို တစ်ဦးတည်းအဖြစ် ဖော်ထုတ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။

18. Unto Enoch was born Irad. Of the following generations only names are mentioned. The names resemble those of some of Seth’s descendants, as for instance Irad and Jared, Mehujael and Mahalaleel, Methusael and Methuselah, Cain and Cainan, but the names of Enoch and Lamech occur in both families. Critical scholars have considered this as proof that the two genealogical tables are simply different forms of one original legend. However, similarity in names in no way implies identity of persons. For instance, the name Korah appears in the families of Levi (Ex. 6:24) and Esau (Gen. 36:5), and Enoch is the name not only of Cain’s son and one of Seth’s pious descendants but also of the eldest son of Reuben (ch. 46:9), and of a son of Midian (ch. 25:4). The character of Enoch the son of Cain is in such distinct contrast to that of Enoch in the line of Seth as to preclude identifying the two as one individual.

အခြားအမည်အတွဲများနှင့် ပတ်သက်၍၊ တူညီမှုသည် မျက်နှာပြင်အဆင့်သာဖြစ်သည်။ ဟီဘရူးဘာသာတွင်၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင်ကဲ့သို့ပင်၊ အမည်များသည် စာလုံးပေါင်းရေးမှုနှင့် အဓိပ္ပာယ်တွင် တူညီခြင်းမရှိပါ။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဣရဒ်သည် “မြို့သူမြို့သား” သို့မဟုတ “မြို့၏ အဆင်တန်ဆာ” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ယာရဒ်သည် “ဆင်းသက်ခြင်း” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်။ မဟုယယ်သည် “ဘုရားသခင်မှ ရိုက်နှက်ခံရခြင်း” သို့မဟုတ “ဘုရားသခင်မှ ဖျက်ဆီးခံရခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ မဟာလလယ်လ်သည “ဘုရားသခင်၏ ချီးမွမ်းခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ မသုရှယ်သည “ဘုရားသခင်၏ လူသား” သို့မဟုတ “ဆုတောင်းသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ မသုရှလဟ်သည “တိုးတက်မှု၏ လူသား” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ လာမက်၏ အဓိပ္ပာယ်ကို မသိရှိရပါ။

As to the other pairs of names, similarity is only superficial. The names in Hebrew, as in English, are not identical either in spelling or in meaning. For example, Irad has been translated as “townsman” or “ornament of a city,” Jared as “descent.” Mehujael may mean either “smitten of God” or “destroyed of God”; Mahalaleel, “praise of God.” Methusael has the meaning “man of God” or “man of prayer”; Methuselah, “man of growth.” The meaning of Lamech is not known.

၁၉. လာမက်သည် မိမိအတွက် ဇနီးနှစ်ဦးကို ယူခဲ့သည်။ လာမက်သည် ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထား သော အိမ်ထောင်ရေးကို ပထမဇနီးတွင် သားသမီးမရှိခြင်းဟူသော အကြောင်းပြချက်မရှိဘဲ မျက် စိ၏တပ်မက်မှုနှင့် ဇာတိပကတိတပ်မက်မှုသို့ ပထမဆုံးပြောင်းလဲခဲ့သူဖြစ်သည်။ တစ်ခုထက် မနည်းအိမ်ထောင်ပြုခြင်းသည် ရာစုနှစ်များစွာကြာရှည်တည်တံ့ခဲ့သော မကောင်းမှုအသစ်ဖြစ် သည်။ လာမက်၏ ဇနီးများ၏ အမည်များသည် အသွင်ဆွဲဆောင်မှုကို ညွှန်ပြပြီး၊ အာဒါသည် “အလှဆင်ခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဇိလ္လာသည် “အရိပ်” သို့မဟုတ် “တဒိတ်ဒိတ်မြည်သံ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

19. Lamech took unto him two wives. Lamech was the first to pervert marriage as ordained by God into the lust of the eye and the lust of the flesh, without even the pretext that the first wife had no children. Polygamy was a new evil that held its ground for long centuries. The names of Lamech’s wives are suggestive of sensual attraction, Adah meaning “adornment” and Zillah either “shadow” or “tinkling.”

၂၀. အာဒါသည် ယာဘလ်ကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ အာဒါ၏ သားနှစ်ဦး၏ အမည်များသည် သမ္မာကျမ်း စာတွင် အခြားမည်သည့်နေရာတွင်မျှ မတွေ့ရပေ။ ၎င်းတို့၏ အဓိပ္ပာယ်များမှာ မရှင်းလင်းပါ။ ယာဘလ်သည် “အညှောက်”၊ “ခေါင်းဆောင်” သို့မဟုတ် “စီးဆင်းမှု” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရနိုင်ပြီး၊ ယူဘလ်သည် “ရွှင်မြူးသောအသံ” သို့မဟုတ် “တူးမြောင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရနိုင်သည်။ ဤအမည် များသည် ၎င်းတို့၏ သီးခြားစွမ်းရည်များကို ညွှန်ပြပေမည်။ ပထမသူသည် လှည့်လည်သွားလာ သော သိုးထိန်းဖြစ်သည်။ “သိုးများ” ဟူသော စကားလုံးသည် တိရစ္ဆာန်များဖြစ်သော သိုးနှင့် အခြားအိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော လှည့်လည်သွားလာသူများ၏ ဥစ္စာဓနကို ဆိုလိုသည်။

20. Adah bare Jabal. The names of Adah’s two sons occur nowhere else in the Bible. Their meaning is not clear. Jabal may mean “sprout,” “leader,” or “stream”; Jubal, a “joyful sound” or a “channel.” These names may indicate their particular abilities. The first was a typical nomadic herdsman. Meaning literally “possession,” the word “cattle” signifies the wealth of the nomads, which consisted of sheep and other domesticated animals.

၂၁. တယောနှင့် အင်္ဂါဖြစ်ကို ကိုင်တွယ်သူများ။ “တယော” သည် ကင်နို (kinnor) ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပထမဆုံးသော ဂီတတူရိယာဖြစ်သော “တယော” သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ၄၂ ကြိမ်ဖော်ပြထားသည် (ဆာလံ ၃၃:၂ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။ ကင်နို (kinnor) ဟူသော စကားလုံးကို KJV တွင် အမြဲတမ်း “တယော” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော်လည်း၊ ၎င်းသည် တကယ်တော့ လိုင်ယာ (lyre) ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ ဤတူရိယာ၏ ရှေးပုံများစွာ သည် ကင်နို၏ ပုံပန်းသွင်ပြင်ကို ရှင်းလင်းစွာ ပေးထားသည်။ ဤပုံများတွင် တူရိယာသည် ကြိုးများဆန့်ထားသော အသံထွက်ဘုတ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အစောဆုံးတူရိယာများတွင် ကြိုးများသည် အပြိုင်ဖြစ်နေသော်လည်း၊ နောက်ပိုင်းမော်ဒယ်များတွင် ကြိုးများသည် အပြင်သို့ ဆန့်ထွက်လာသည်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲသွားသည်။

21. Such as handle the harp and organ. “Harp,” kinnor. The world’s first musical instrument, the “harp,” is mentioned 42 times in the OT (see Ps. 33:2; etc.). The word kinnor is always translated in the KJV “harp,” though it is actually a lyre. Many ancient pictures of this instrument from Egypt, Palestine, and Mesopotamia bring us a clear idea of what the kinnor was like. These pictures represent the instrument as consisting of a sounding board across which strings are stretched. In the earliest instruments the strings run parallel, but in later models they diverge as they extend outward.

KJV တွင် “အင်္ဂါဖြစ်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးသည် RV တွင် “ပုလွေ” ဟု ဘာသာပြန် ထားပြီး၊ အချို့က ၎င်းကို ဘဂ်ပိုက် (bagpipe) ဟု ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် ၎င်း၏ မူလအဓိပ္ပာယ် မှာ မသေချာပါ။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ခေတ်သစ်ပညာရှင်များအားလုံးက ၎င်းသည် ပုလွေဖြစ်သည်ဟု သဘောတူကြသည်။ ဤတူရိယာကို ယနေ့တိုင် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတစ်လွှားရှိ သိုးထိန်းများက တီးမှုတ်နေကြသည်။

The origin of the word translated in the KJV “organ,” in the RV “pipe,” and identified by some with the bagpipe, is not so certain as that of the lyre. Whatever the correct explanation of the name may be, all modern scholars agree that the instrument was a flute. This instrument is still played by the shepherds throughout the Near East.

၂၂. တူဘလ်ကိန်း။ “တူဘလ်” သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ပုဂ္ဂိုလ်အမည်အဖြစ် မကြာခဏ ပေါ်ပြီလည်း (ကမ္ဘာဦး ၁၀:၂; ဟေရှာယ ၆၆:၁၉; ယေဇကျေလ ၂၇:၁၃ စသည်တို့)၊ ၎င်း၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ မရှင်းလင်းပါ။ “ကိန်း” ဟူသော စကားလုံးသည် နောက်ပိုင်းတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ သူ့ကို ကိန်းလူမျိုးအဖြစ် ဖော်ပြရန်ဖြစ်သည်။

22. Tubal-cain. Although “Tubal” appears frequently as a personal name in the OT (Gen. 10:2; Isa. 66:19; Eze. 27:13; etc.), its meaning is obscure. The word “cain” may have been added later, perhaps to identify him as a Cainite.

ဆရာတစ်ဦးဖြစ်သူ။ KJV တွင် “ဆရာ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟီဘရူးစကားလုံးသည် စာသား အရ “တူ”၊ “အကျွမ်းတဝင်” သို့မဟုတ် “ဖောက်လုပ်သူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ကြေးနီနှင့် သံဖြင့် အစောပိုင်းလုပ်ငန်းများကို ရည်ညွှန်းသည်။ ၎င်းသည် သွန်းသနည်းထက် တူဖြင့်ထုလုပ်ခြင်းလုပ် ငန်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း သံသည် ထိုခေတ်ကာလတွင် လူသိများ ခဲ့သည်ဟု သံသယရှိခဲ့သည်။ သို့သော်၊ အီဂျစ်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် လတ်တလောရှာဖွေ တွေ့ရှိမှုများအရ၊ သံထည်ပစ္စည်းများသည် သမိုင်းမှတ်တမ်းရှိ အစောဆုံးကာလများတွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်ကို ပြသထားသည်။ ပထမဆုံးသံထည်ပစ္စည်းများသည် ကျောက်ဥက္ကာပဲဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့တွင် နီကယ်ရာခိုင်နှုန်းမြင့်မားမှုသည် ကမ္ဘာမြေမှဆင်းသက်လာခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြ သည်။ ကျောက်ဥက္ကာပဲဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ပစ္စည်းများသည် သွန်းသနည်းထက် တူဖြင့်ထု လုပ်ခြင်းဖြင့် ထုတ်လုပ်ခဲ့ရသည်၊ ဤသည်သည် သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းကို ထပ်မံအတည် ပြုပေး သည်။ ရှေးလူသားများသည် ကြေးနီ၊ ကြေးဝါနှင့် သံကို များစွာမရရှိခဲ့သော် လည်း၊ ရေလွှမ်းမိုးမှု မတိုင်မီ လူသားများသည် ဤသတ္တုများကို အသုံးပြုရန် သိရှိခဲ့သည်ဟူသော သမ္မာကျမ်း၏ ဖော်ပြချက်ကို သံသယဝင်ရန် အကြောင်းမရှိပါ။ ကြေးနီ၊ ကြေးဝါနှင့် သံထည်ပစ္စည်းများ (အဆင်တန်ဆာများ၊ ကိရိယာများ၊ လက်နက်များ၊ အိုးခွက်များ စသည်) သည် ယဉ်ကျေးမှု၏ အစောဆုံးအဆင့်များမှ ပိုမိုများပြားစွာ တွေ့ရှိနေရသည်။

An instructer of every artificer. The Hebrew word translated “instructer” in the KJV means literally “hammerer,” “whetter,” or “forger,” and refers to early work in bronze and iron, which was more a process of hammering than of smelting. Doubt has been expressed that iron was known as early as Genesis implies. However, recent discoveries made in Egypt and Mesopotamia have shown that iron objects were produced in the earliest historical periods of which we have record. The first iron objects were meteoric, their high percentage of nickel precluding terrestrial origin. Objects made of meteoric iron must have been produced by hammering rather than by smelting, again confirming the Biblical record. Though early man did not have bronze and iron in large quantities, there is no reason to doubt the accuracy of the Bible statement that antediluvian man knew how to use these metals. Copper, bronze, and iron objects (ornaments, tools, weapons, vessels, etc.) from very early levels of civilization are being found in increasing numbers.

နာမာ။ တူဘလ်ကိန်း၏ ညီမဖြစ်သူကို အထူးသဖြင့် ဖော်ပြထားရသည့်အကြောင်းရင်းမှာ မသိရပါ။ ဂျူးရိုးရာအရ သူမသည် နောဧ၏ဇနီးဖြစ်သည်။ သူမ၏အမည် “လှပသူ” သို့မဟုတ် “သာယာသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ကိန်းလူမျိုးများ၏ လောကီ စိတ်သဘောထားကို ထင်ဟပ်ပြသည်။ ၎င်းတို့သည် အမျိုးသမီးများတွင် စရိုက်ထက် အလှအပသာ ဆွဲဆောင်မှုအဓိကအဖြစ် ရှာဖွေခဲ့ကြသည်။

Naamah. Why Tubal-cain’s sister should be specifically mentioned is unknown. Jewish tradition made her Noah’s wife. Her name, meaning “the beautiful” or “the pleasant one,” reflects the worldly mind of the Cainites, who looked for beauty rather than for character as the chief attraction in women.

၂၃. လာမက်။ ငါသည် လူတစ်ဦးကို သတ်လိုက်ပြီ။ လာမက်၏ စကားများသည် ဟေဗြဲကဗျာ ပုံစံဖြင့် ဖွဲ့ဆိုထားပြီး “လာမက်၏ သီချင်း” ဟုသင့်လျော်စွာ ခေါ်ဆိုခံရသည်။ သိရသလောက် ဤ “သီချင်း” သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပထမဆုံး ကဗျာဖွဲ့စည်းမှုဖြစ်သည်။ သူ၏ အနည်းငယ် နက်နဲသော စကားများ၏ တိကျသော အဓိပ္ပာယ်ကို သိရှိရန် ခက်ခဲသည်။ အော်ရီဂျင်သည် ဤ “သီချင်း” နှင့်ပတ်သက်၍ စာအုပ်နှစ်အုပ် ရေးသားခဲ့ပြီး ၎င်းကို ရှင်းပြရန်မဖြစ်နိုင်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ အသုံးပြုထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးများသည် လာမက်သည် သူ့ကို ဒဏ်ရာပေးခဲ့သော လူတစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးကို သတ်ခဲ့သည်ဟူသော ရှင်းပြချက်ကို ခွင့်ပြုပြီး၊ လိုအပ်ပါက ထိုကဲ့သို့သော လုပ်ရပ်များကို ထပ်မံကျူးလွန်ရန် အသင့်ရှိမည်ဟု ဆိုလိုသည်။ သို့သော် သူ၏ ကတိပေးထားသော လက်စားချေမှုသည် မထင်ရှားဘဲ၊ တစ်မျိုးထက်ပိုသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အတွက် နေရာချန်ထားသည်။ RSV က ဤသို့ဖတ်သည်- “ငါ့ကို ဒဏ်ရာပေးသောကြောင့် ငါသည် လူတစ်ဦးကို သတ်လိုက်ပြီ။”

23. I have slain a man. Lamech’s words, in Hebrew poetic form, have aptly been called the “Song of Lamech.” So far as is known this “song” constitutes the world’s first poetic composition. The exact meaning of his somewhat cryptic words is difficult to ascertain. Origen wrote two books concerning the “song” and then pronounced it beyond explanation. The Hebrew words employed permit the explanation that Lamech had slain one or two men for wounds they had inflicted upon him, with the implication that he would be ready to commit such acts again should the necessity arise. His threatened revenge, however, is ambiguous, and leaves room for more than one interpretation. The RSV reads: “I have slain a man for wounding me.”

၂၅. ရှက်။ ကာဣန်၏ မတရားသော မိသားစု၏ တိုးတက်မှုကို ဖော်ပြပြီးနောက်၊ စာရေးသူသည် အာဒံနှင့်ဧဝထံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိပြီး ဘုရားသခင်ထံ သစ္စာရှိသူများ၏ သမိုင်းကို အကျဉ်းချုံး ပြန်ပြောပြသည်။ အာဗေလ သေဆုံးပြီးမကြာမီ တတိယမြောက် သားတစ်ဦးကို မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ သူ့မိခင်က ရှက်၊ ရှေသ်၊ “ခန့်အပ်ထားသူ”၊ “လျော်ကြေးပေးသူ” သို့မဟုတ် အာဗေလ၏ “အစားထိုးသူ” ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ဧဝသည် သူမ၏ ဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်သော သားဖြစ်သူ သေဆုံးသွားသည်ကို မြင်ပြီး၊ ကျိန်စာသင့်ထားသော ကာဣန်တွင် ကတိထားထားသော အမျိုး အနွယ်နှင့်ပတ်သက်သော ဘုရားသခင်၏ စကားများ ပြည့်စုံမည်မဟုတ်ကြောင်း သိရှိသဖြင့်၊ ကတိထားထားသော ကယ်တင်ရှင်သည် ရှက်မှတစ်ဆင့် လာမည်ဟု ယုံကြည်မှုကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူမ၏ ယုံကြည်မှုသည် ဆုချီးမြှင့်ခံရပြီး၊ ရှက်၏ သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ဘုရားသခင်ကို နာခံခဲ့ကြသည်။

25. Seth. After having reported the development of the ungodly family of Cain, the author returns to Adam and Eve and recounts briefly the history of those who were loyal to God. Shortly after Abel’s death a third son was born, to whom his mother gave the name Seth, Sheth, the “appointed one,” the “compensation” or “substitute” for Abel. Eve, seeing that her godly son was dead and recognizing that God’s words concerning the promised seed could not find their fulfillment in cursed Cain, expressed her faith that the promised Deliverer would come through Seth. Her faith was rewarded, for the descendants of Seth obeyed the Lord.

၂၅. သံလွင်သည် ကာဣန်နှင့် အာဗေလထက် ပို၍မြင့်မြတ်သောအဆင့်အတန်း—သံလွင်သည် ကာဣန်နှင့် အာဗေလထက် ပို၍မြင့်မြတ်သော အဆင့်အတန်းရှိပြီး၊ အာဒံ၏အခြားသားများထက် အာဒံကို ပို၍တူသည်။ သံလွင်၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ကာဣန်၏မတရားသော သားစဉ်မြေးဆက်များနှင့် ခွဲထွက်ထားသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏အလိုတော်ကို တန်ဖိုးထားခံစားခဲ့ပြီး၊ ကာဣန်၏မတရားသောမျိုးနွယ်သည် ဘုရားသခင်နှင့် သူ၏သန့်ရှင်းသောပညတ်များကို လေးစားမှုမရှိခဲ့ပေ (3SG ၆၀)။

25. Seth More Noble in Stature Than Cain or Abel.—Seth was of more noble stature than Cain or Abel, and resembled Adam more than any of his other sons. The descendants of Seth had separated themselves from the wicked descendants of Cain. They cherished the knowledge of God’s will, while the ungodly race of Cain had no respect for God and His sacred commandments (3SG 60).

၂၆. ဧနောသ်။ သူ့ခေတ်တွင် ပိုမိုတရားဝင်သော ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ဧနောသ်မမွေး ဖွားမီကပင် လူတို့သည် ဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသော်လည်း၊ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်သူများနှင့် သူ့ကို ဆန့်ကျင်သူများအကြား ပိုမိုထင်ရှားသော ကွဲပြားမှုတစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာသည်။ “ထာဝရဘုရား၏ နာမတော်ကို ခေါ်ဆိုခြင်း” ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် ဤနေရာတွင်ကဲ့သို့ လူထုဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို ညွှန်ပြရန် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် မကြာခဏ အသုံးပြုသည် (ဆာ. ၇၉:၆; ၁၁၆:၁၇; ယေရ. ၁၀:၂၅; ဇေဖ. ၃:၉)။

26. Enos. In his time a more formal worship was begun. Man had of course called upon the Lord before Enos’ birth, but as time went on a more pronounced distinction arose between those who worshiped the Lord and those who defied Him. The expression “to call upon the name of the Lord” is used frequently in the OT to indicate, as it does here, public worship (Ps. 79:6; 116:17; Jer. 10:25; Zeph. 3:9).

ellen g. white comments

1-15 PP 71-80; SR 52-56

1-5 PP 71, 364

3 GW 156, 162; 4T 395, 609

3, 4 COL 152; PP 84

3-8 Ev 598; TM 77

4 6T 392

5 PP 73

6, 7 PP 74

8 DA 618; MB 50, 54; PP 77

9 ChS 13; CS 52; FE 50; ML 59; Te 41; WM 220; 1T 113, 149, 368, 480, 535; 2T 33, 228; 4T 69, 648; 5T 459, 531, 569, 611

9-12 PP 77; SR 54

10 MH 340; Te 41; 5T 451

15 EW 213; PP 325

16 PP 62

16, 17 PP 81

19 SR 76

23, 24 PP 81

25 SR 57

25, 26 PP 80

အခန်းကြီး - ၅

chapter 5

၁ အာဒံမှ နောဧအထိ ဘိုးဘေးများ၏ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်၊ အသက်အရွယ်နှင့် သေဆုံးခြင်း။ ၂၄ ဧနက်၏ ဘုရားဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုနှင့် ကောင်းကင်သို့ပြောင်းရွှေ့ခြင်း။

1 The genealogy, age, and death of the patriarchs from Adam unto Noah. 24 The godliness and translation of Enoch.

၁။ ဤသည်မှာ အာဒံ၏ မျိုးဆက်စာအုပ်ဖြစ်သည်။ ဤအခန်းတွင် ဖော်ပြထားသော မျိုးဆက်များ သည် နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင့်ငါးရာခန့် ကာလကို လွှမ်းခြုံထားသည်။ အဓိက ဘိုးဘေးများ၏ အမည်များ၊ ၎င်းတို့၏ သားဦးများ မွေးဖွားသည့်အခါ အသက်အရွယ်နှင့် ၎င်းတို့၏ စုစုပေါင်း အသက်ကိုသာ ဖော်ပြထားသည်။ ထပ်ခါတလဲလဲ ပုံစံတစ်ခုဖြင့် ၎င်းတို့သည် မွေးဖွားလာပြီး၊ လူလားမြောက်သည်အထိ ကြီးပြင်းလာကာ၊ ဇနီးမယားများနှင့် လက်ထပ်ပြီး၊ သားသမီးများ မွေးဖွားကာ၊ နောက်ဆုံးတွင် သေဆုံးသွားကြပြီး၊ သားစဉ်မျိုးဆက်များအတွက် ၎င်းတို့၏ အမည်များသာလျှင် အမှတ်ရနေခဲ့သည်။ ဧနက်နှင့် နောဧသာ အခြားသူများထက် ထူးခြားသော ကောင်းမြတ်ခြင်းနှင့် ဘုရားဝတ်ပြုခြင်းတို့ဖြင့် ထင်ရှားသည်။ ဧနက်သည် ကျေးဇူးတော်ဖြင့် ကယ်တင်ခြင်းခံရသော ပထမဆုံး အပြစ်သားဖြစ်ပြီး၊ ကောင်းကင်သို့ ခေါ်ဆောင်ခြင်းခံရသည်။ နောဧသည် ရေကြီးရေလျှံခြင်းမှ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့သော တစ်ဦးတည်းသော မိသားစုခေါင်း ဆောင်ဖြစ်သည်။

1. This is the book. A period of about 1,500 years is covered in the list of generations presented in this chapter. Only the names of the principal patriarchs, their age at the birth of their first-born sons, and their total age are given. In somewhat monotonous outline we see them being born, growing up to manhood, marrying wives, begetting children, and then dying, without leaving to posterity more than their names to remember. Only two, Enoch and Noah, surpass the others in excellence and piety. Enoch was the first sinner, saved by grace, to be honored with translation; Noah was the only family head to survive the Flood.

ဤအခန်းတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ ဇာတ်ကြောင်းထဲတွင် နေရာအမျိုးမျိုးတွင် ထည့်သွင်းထားသော မိသားစုမှတ်တမ်းတစ်ခု ပါရှိသည်။ “တစ်စုံတစ်ယောက်၏ မျိုးဆက်စာအုပ်” ဟူသော အသုံးအနှုန်း သည် မျိုးရိုးစာရင်းတစ်ခုအတွက် နည်းပညာဆိုင်ရာ အသုံးအနှုန်းဖြစ်သည် (မဿဲ ၁:၁ ကို ကြည့်ပါ)။ “စာအုပ်” ဟူသော စကားလုံး sepher သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် စာလိပ်တစ်ခုလုံး (ယေရ ၃၆:၂, ၈) သို့မဟုတ် စာလိပ်တစ်ရွက် (ဒုတိ ၂၄:၁) ကို ရည်ညွှန်းရန် အသုံးပြုသည်။

This chapter contains a family register like others incorporated at different places into the OT narrative. The expression, “the book of the generations of” someone, is a technical term for a genealogical list (see Matt. 1:1). The word “book,” sepher, is used in the OT to refer to a complete scroll (Jer. 36:2, 8) or for a single leaf of a scroll (Deut. 24:1).

၂။ ၎င်းတို့၏ အမည်ကို အာဒံဟု ခေါ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ ပုံသဏ္ဍာန်နှင့် တူညီစွာ ဖန်ဆင်းခံရခြင်း ၏ ဂုဏ်သိက္ခာ၊ ၎င်းတို့၏ ကျား-မ ကွဲပြားမှုနှင့် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းကြီးပေးခြင်းတို့ကို အကျဉ်း ချုပ်ဖော်ပြထားသည်။ တစ်ခုတည်းသော သတင်းအချက်အလက်သစ်မှာ ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့ အား “လူ” ဟူသော ’adam အမည်ပေးထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်မှ အာဒံဟူသော အမည် သည် မူလက ယောက်ျားနှင့် မိန်းမ နှစ်ဦးစလုံးကို အကျုံးဝင်သော ယေဘုယျအမည်ဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ “လူသား” ဟူသော စကားလုံးနှင့် ညီမျှကြောင်း ထင်ရှားသည်။

2. Called their name Adam. The dignity of their being created in God’s likeness, their distinction in sex, and their divine benediction are described briefly. The only new information is the name given them by God—“man,” ’adam. From this text it is clear that the name Adam was originally generic, inclusive of both the man and the woman, and equivalent to our word mankind.

၃။ ၎င်း၏ ပုံသဏ္ဍာန်နှင့်။ ဆက်သည် အာဒံ၏ သားဦးမဟုတ်သော်လည်း၊ ဘုရားဝတ်ပြုသော မျိုး ဆက်ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန် သူဖြစ်သည်။ အာဒံ၏ လဲကျပြီးနောက် ဘဝသည် နောက်ဆက် တွဲ အတ္ထုပ္ပတ္တိများအတွက် ပုံစံတစ်ခုအဖြစ် အခန်းကဏ္ဍ သုံးပိုဒ်ဖြင့် အကျဉ်းချုပ်ဖော်ပြထားသည်။

3. In his own likeness. Though Seth was not Adam’s first-born son, he was the one through whom the godly line was to be perpetuated. Adam’s career after the Fall is summarized in three short verses that serve as a pattern for subsequent biographies.

၅။ အာဒံ အသက်ရှင်ခဲ့သော နေ့ရက်အားလုံး။ ရေကြီးမတိုင်မီ လူမျိုးများ၏ ထူးခြားသော အသက် ရှည်ခြင်းသည် များစွာသော ဝေဖန်မှုများ၏ ပစ်မှတ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ အချို့က ၎င်းဂဏန်းများသည် ဒဏ္ဍာရီဆန်သော ခေတ်မှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟု သို့မဟုတ် စာသားများ မမှန်ကန်စွာ ပေးပို့ခြင်း၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ အချို့က ၎င်းတို့သည် တစ်ဦးချင်းပုဂ္ဂိုလ်များမဟုတ်ဘဲ မင်းဆက် များကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု သို့မဟုတ် ၎င်းတို့သည် နှစ်များမဟုတ်ဘဲ လများ သို့မဟုတ် ပိုတိုသော ကာလများဖြစ်သည်ဟု အကြံပြုကြသည်။ ဤထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများအားလုံးကို စာသားကို စာသားအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းနှင့် ၎င်း၏ ဝိညာဉ်ရေးရာမူလအစသို့ အန္တရာယ်ပြုသည်ဟု ပယ်ချရမည်။ ဤဂဏန်းများကို သမိုင်းဆိုင်ရာနှင့် တိကျမှန်ကန်သည်ဟု လက်ခံရမည်။ ရေကြီးမတိုင်မီ လူမျိုးများ၏ အသက်ရှည်ခြင်းသည် အောက်ပါအကြောင်းများကြောင့်ဖြစ်သည်- (၁) ဖန်ဆင်းခြင်းအခါက လူသားများခံစားခဲ့ရသော မူလစွမ်းအားများ၊ (၂) ထူးခြားသော ဘုရားဝတ် ပြုခြင်းနှင့် ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေး၊ (၃) အသက်ပင်ပေါက်သီး၏ ကျန်ရှိသော အကျိုးသက် ရောက်မှု၊ (၄) ရရှိနိုင်သော အစားအစာ၏ ထူးခြားသော အရည်အသွေး၊ (၅) အပြစ်၏ ပြစ်ဒဏ်ကို နှောင့်နှေးစေရာတွင် ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်။ အာဒံသည် ဆက်လက်မျိုးဆက် ရှစ်ဆက်တို့ လူလားမြောက်သည်အထိ အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ဘဝသည် ရေကြီးခြင်းသို့ ရောက်သည်အထိ ထက်ဝက်ကျော် ကာလတစ်ခုကို လွှမ်းခြုံထားသောကြောင့်၊ ဖန်ဆင်းခြင်း၊ ဧဒင်ဥယျာဉ်၊ လဲကျခြင်း နှင့် ၎င်းထံသို့ ထုတ်ဖော်ပြသခံရသော ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်၏ ဇာတ်လမ်းကို ၎င်း၏ ပါးစပ်မှ တိုက်ရိုက်ကြားနိုင်သူ များစွာရှိခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားသည်။

5. All the days that Adam lived. The remarkable longevity of the antediluvian race has been the target of much criticism. Some have declared that the figures are the product of a mythical age or the result of faulty transmission of the text. Others have suggested that they do not represent individuals but dynasties, or that they were not years but shorter periods, perhaps months. All such considerations must be rejected as doing violence to a literal interpretation of the text and to its inspired origin. We must accept these figures as historical and accurate. The longevity of the antediluvian race may be attributed to the following causes: (1) the original vitality with which mankind was endowed at creation, (2) superior piety and intelligence, (3) the residual effect of the fruit of the tree of life, (4) the superior quality of available food, and (5) divine grace in postponing the execution of the penalty of sin. Adam lived to see eight successive generations reach maturity. Inasmuch as his life spanned more than half the time to the Flood, it is apparent that many could hear from his own lips the story of creation, of Eden, of the Fall, and of the plan of redemption as it had been revealed to him.

သူသေလေ၏။ ဤစိတ်မသက်မသာဖြစ်စေသော စကားလုံးများဖြင့် အာဒံ၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိတိုကို အဆုံးသတ်သည်။ ဧနက်မှလွဲ၍ အတ္ထုပ္ပတ္တိတစ်ခုစီ၏ အဆုံးတွင် ဤထပ်ခါတလဲလဲ ထုတ်ဖော်ပြ သမှုသည် သေခြင်း၏ လွှမ်းမိုးမှုကို အတည်ပြုသည် (ရောမ ၅:၁၂)။ ၎င်းသည် သေခြင်းပြစ်ဒဏ် သည် အချည်းနှီးသော ခြိမ်းခြောက်မှုမဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ သေခြင်းသည် မနာခံမှု၏ သဘာဝနှင့် ရလဒ်များကို အမြဲသတိပေးနေသည်။

And he died. With these somber words ends Adam’s short biography. The monotonous repetition of this statement at the close of each biography—except that of Enoch—affirms the dominion of death (Rom. 5:12). It reveals that the sentence of death was not a vain threat. Death is a persistent reminder of the nature and results of disobedience.

နောက်ဆက်တွဲ ဘိုးဘေးများ၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိများသည် အာဒံ၏ ဘဝဇာတ်လမ်း၏ ပုံစံကို လိုက်နာပြီး တစ်ဦးချင်းရှင်းပြရန် မလိုအပ်ပါ (အခန်းကဏ္ဍ ၄:၁၇, ၁၈ တွင် အမည်အချို့၏ ရှင်းပြချက်ကို ကြည့်ပါ)။

Biographies of the succeeding patriarchs follow the pattern of Adam’s life story and do not call for individual explanation (see on ch. 4:17, 18 for an explanation of some of the names).

၂၂-၂၄. ဧနက်သည် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ခြင်းအားဖြင့်သာ မြင်ခဲ့သည်—ဧနက်သည် ဘုရားသခင်ကို သူ၏ဘေးတွင် မြင်ခဲ့သလား။ ယုံကြည်ခြင်းအားဖြင့်သာ မြင်ခဲ့သည်။ သူသည် သခင်ဘုရားရှိမည်ကို သိပြီး၊ သူသည် သမ္မာတရား၏အခြေခံမူများကို သေသေချာချာ လိုက်နာခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့လည်း ဘုရားသခင်နှင့် လျှောက်လှမ်းရမည်။ ဤသို့ပြုလျှင်၊ ကျွန်ုပ်တို့၏မျက်နှာများသည် သူ၏ရှေ့မှောက်တော်မှ အလင်းဖြင့် ထွန်းလင်းလာလိမ့်မည်၊ ကျွန်ုပ်တို့အချင်းချင်း တွေ့ဆုံသောအခါ၊ သူ၏တန်ခိုးကို ပြောဆိုကြပြီး၊ ဘုရားသခင်အား ချီးမွမ်းကြလိမ့်မည်။ သခင်ဘုရားသည် ကောင်းမြတ်သည်၊ သခင်ဘုရား၏အမိန့်တော်သည်လည်း ကောင်းမြတ်သည်ဟု ပြောကြလိမ့်မည် (MS ၁၇၊ ၁၉၀၃)။

22-24. Enoch Saw God Only by Faith.—Did he [Enoch] see God by his side? Only by faith. He knew that the Lord was there, and he adhered steadfastly to the principles of truth. We, too, are to walk with God. When we do this, our faces will be lighted up by the brightness of His presence, and when we meet one another, we shall speak of His power, saying, Praise God. Good is the Lord, and good is the word of the Lord (MS 17, 1903).

ခရစ်တော်သည် အမြဲတမ်းအဖော်ဖြစ်သည်

Christ a Constant Companion

ခရစ်တော်သည် အမြဲတမ်းအဖော်ဖြစ်သည်—ကျွန်ုပ်တို့သည် ဧနက်ရှိခဲ့သောအရာကို ရရှိနိုင်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ခရစ်တော်ကို အမြဲတမ်းအဖော်အဖြစ် ရရှိနိုင်သည်။ ဧနက်သည် ဘုရားသခင်နှင့် လျှောက်လှမ်းခဲ့ပြီး၊ သွေးဆောင်မှုဖြင့် တိုက်ခိုက်ခံရသောအခါ၊ သူသည် ဘုရားသခင်နှင့် ထိုအကြောင်းကို ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့သည်။ သူ့တွင် “ဤသို့ရေးထားသည်” ကျွန်ုပ်တို့ရှိသည့်အတိုင်း မရှိခဲ့သော်လည်း၊ သူ့တွင် သူ၏ကောင်းကင်အဖော်ကို သိရှိမှုရှိခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ကို သူ၏အကြံပေးအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ယေရှုနှင့် နီးကပ်စွာ ဆက်နွယ်ခဲ့သည်။ ဧနက်သည် ဤလမ်းစဉ်တွင် ဂုဏ်ပြုခံရပြီး၊ သေခြင်းကိုမမြင်ဘဲ ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခံရသည်။ အချိန်ကုန်ဆုံးချိန်တွင် ပြောင်းရွှေ့ခံရမည့်သူများသည်၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဘုရားသခင်နှင့် ဆက်သွယ်သူများဖြစ်လိမ့်မည်။ ၎င်းတို့၏ဘဝသည် ခရစ်တော်နှင့်အတူ ဘုရားသခင်ထဲတွင် ဝှက်ထားကြောင်း ထင်ရှားစေသူများသည်၊ ၎င်းတို့၏ဘဝလှုပ်ရှားမှုအားလုံးတွင် သူ့ကိုကိုယ်စားပြုလိမ့်မည်။ အတ္တကို အမြစ်ဖြတ်ပစ်လိမ့်မည် (MS ၃၈၊ ၁၈၉၇)။

Christ a Constant Companion.—We can have what Enoch had. We can have Christ as our constant companion. Enoch walked with God, and when assailed by the temper, he could talk with God about it. He had no “It is written” as we have, but he had a knowledge of his heavenly Companion. He made God his Counsellor, and was closely bound up with Jesus. And Enoch was honored in this course. He was translated to heaven without seeing death. And those who will be translated at the close of time, will be those who commune with God on earth. Those who make manifest that their life is hid with Christ in God will ever be representing Him in all their life-practices. Selfishness will be cut out by the roots (MS 38, 1897).

Strove to Conform to Divine Likeness

Strove to Conform to Divine Likeness.—Let us realize the weakness of humanity, and see where man fails in his self-sufficiency. We shall then be filled with a desire to be just what God desires us to be,—pure, noble, sanctified. We shall hunger and thirst after the righteousness of Christ. To be like God will be the one desire of the soul.

This is the desire that filled Enoch’s heart. And we read that he walked with God. He studied the character of God to a purpose. He did not mark out his own course, or set up his own will, as if he thought himself fully qualified to manage matters. He strove to conform himself to the divine likeness (Letter 169, 1903).

ဧနက်သည် ဘုရားသခင်နှင့် မည်သို့လျှောက်လှမ်းခဲ့သနည်း

How Enoch Walked with God

ဧနက်သည် ဘုရားသခင်နှင့် မည်သို့လျှောက်လှမ်းခဲ့သနည်း—သင်၏ကောင်းကင်ခမည်းတော်ထံမှ လိုအပ်သောအကူအညီကို ယုံကြည်စွာအားကိုးရင်း၊ သူသည် သင့်ကို ထားခဲ့မည်မဟုတ်ပေ။ ဘုရားသခင်သည် သူတစ်ဦးတည်းသာ ပေးနိုင်သော အကူအညီကို စိတ်အားထက်သန်စွာ ရှာဖွေသူများအပေါ် ပေးအပ်လိုသော ကောင်းကင်မှ ကောင်းချီးများနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ယေရှုထံသို့ ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ကြည့်ရှုရင်း၊ သူ့ထံမှ တောင်းခံရင်း၊ ပြောဆိုသောစကားတိုင်းကို မှန်ကန်လိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ရင်း၊ ဧနက်သည် ဘုရားသခင်နှင့် လျှောက်လှမ်းခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်နှင့် နီးကပ်စွာ လိုက်လျှောက်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏စကားတိုင်းကို နာခံခဲ့သည်။ … သူ၏ဘဝသည် တစ်သားတည်းဖြစ်မှု၏ အံ့သြဖွယ်ဘဝတစ်ခုဖြစ်သည်။ ခရစ်တော်သည် သူ၏အဖော်ဖြစ်သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်နှင့် ရင်းနှီးသောဆက်သွယ်မှုရှိခဲ့သည် (MS ၁၁၁၊ ၁၈၉၈)။

How Enoch Walked With God.—While trusting in your heavenly Father for the help you need, He will not leave you. God has a heaven full of blessings that He wants to bestow on those who are earnestly seeking for that help which the Lord alone can give. It was in looking in faith to Jesus, in asking of Him, in believing that every word spoken would be verified, that Enoch walked with God. He kept close by the side of God, obeying His every word. … His was a wonderful life of oneness. Christ was his Companion. He was in intimate fellowship with God (MS 111, 1898).

သန့်ရှင်းသောလေထုထဲတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်

Abode in Pure Atmosphere

သန့်ရှင်းသောလေထုထဲတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်—ဧနက်သည် မတရားသူများနှင့် အတူနေထိုင်ခဲ့သည်မဟုတ်ပေ။ သူသည် ဆိုဒုံကို ကယ်တင်ရန် ဆိုဒုံတွင် နေရာမချထားခဲ့ပေ။ သူသည် မိမိကိုယ်ကိုနှင့် သူ၏မိသားစုကို လေထုသည် ဖြစ်နိုင်သမျှ သန့်ရှင်းသောနေရာတွင် ထားရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် တစ်ခါတစ်ရံတွင် သူသည် ဘုရားသခင်ပေးအပ်သော သတင်းစကားဖြင့် ကမ္ဘာသားများထံသို့ ထွက်သွားခဲ့သည်။ ကမ္ဘာသို့ သူလုပ်ခဲ့သော လည်ပတ်မှုတိုင်းသည် သူ့အတွက် နာကျင်ဖွယ်ဖြစ်သည်။ သူသည် အပြစ်၏ရောဂါကို မြင်ပြီး နားလည်ခဲ့သည်။ သူ၏သတင်းစကားကို ကြေညာပြီးနောက်၊ သူသည် သတိပေးချက်ကို လက်ခံရရှိသူအချို့ကို သူ၏အနားယူရာနေရာသို့ အမြဲပြန်ယူလာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ အချို့သည် အောင်နိုင်သူများဖြစ်လာပြီး၊ ရေကြီးရေလျှံမတိုင်မီ သေဆုံးခဲ့သည်။ သို့သော် အချို့သည် အပြစ်၏ဖျက်ဆီးသောလွှမ်းမိုးမှုထဲတွင် အချိန်ကြာရှည်နေထိုင်ခဲ့သောကြောင့် ဖြောင့်မတ်ခြင်းကို ခံနိုင်ရည်မရှိခဲ့ပေ (MS ၄၂၊ ၁၉၀၀)။

Abode in Pure Atmosphere.—He [Enoch] did not make his abode with the wicked. He did not locate in Sodom, thinking to save Sodom. He placed himself and his family where the atmosphere would be as pure as possible. Then at times he went forth to the inhabitants of the world with his God-given message. Every visit he made to the world was painful to him. He saw and understood something of the leprosy of sin. After proclaiming his message, he always took back with him to his place of retirement some who had received the warning. Some of these became overcomers, and died before the Flood came. But some had lived so long in the corrupting influence of sin that they could not endure righteousness (MS 42, 1900).

၂၂။ ဧနောခ်သည် ဘုရားသခင်နှင့်အတူ လျှောက်သွားခဲ့သည်။ ဧနောခ်၏ ထူးခြားသောဘဝသည် အလွန်ထူးခြားသော အာရုံစိုက်မှုကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။ “သူသည် ဘုရားသခင်နှင့်အတူ လျှောက်သွားခဲ့သည်” ဟူသော စကားကို နှစ်ကြိမ်ဖော်ပြထားသည်။ ဤစကားရပ်ကို နောဧအတွက်လည်း အသုံးပြုထားသည် (ကမ္ဘာဦး ၆:၉)၊ နှင့် အလားတူစကားလုံးများဖြင့် အခြားကျမ်းပိုဒ်များတွင်လည်း တွေ့ရသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၇:၁; တရားဟောရာ ၁၃:၄; ဆာလံ ၁၁၆:၉; မိက္ခာ ၆:၈; ဧဖက် ၅:၁, ၂)။ ၎င်းသည် ထူးခြားစွာ မြင့်မြတ်သော ဘာသာတရားကိုင်းရှိုင်းမှုကို ဖော်ပြပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှုကို အမြဲတစေ သိရှိခြင်း သို့မဟုတ် သန့်ရှင်းသောနာခံမှုအတွက် ဆက်လက်ကြိုးစားခြင်းသာမက၊ ဘုရားသခင်နှင့် အလွန်ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားခြင်းကိုလည်း ဖော်ပြသည်။ ဧနောခ်၏ ဘဝသည် ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်နှင့် ပြည့်စုံပြီး လှပစွာ သဟဇာတဖြစ်နေသည်မှာ အလွန်ထင်ရှားသည်။

22. Enoch walked with God. Enoch’s most exceptional life called for very special attention. Twice it is stated that “he walked with God.” This expression is used also of Noah (ch. 6:9), and is found, in similar words, in other passages (see Gen. 17:1; Deut. 13:4; Ps. 116:9; Micah 6:8; Eph. 5:1, 2). It portrays a life of singularly elevated piety, not merely the constant realization of the divine presence or even a continued effort at holy obedience, but maintenance of the most intimate relations with God. Enoch’s life was most evidently in complete and beautiful harmony with the divine will.

မသုသလကို ဖွားမြင်ပြီးနောက်။ “သူသည် ဘုရားသခင်နှင့်အတူ လျှောက်သွားခဲ့သည်” ဟူသော ဖော်ပြချက်သည် မသုသလ မမွေးဖွားမီ သူသည် ဘုရားမဲ့သူဖြစ်ပြီး ယခုမှသာ နောင်တရခြင်းကို ခံစားခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ သူသည် သစ္စာရှိသောလူမျိုးမှ ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ ဘဝ၏ ပထမဆုံး ခြောက်ဆယ့်ငါးနှစ်အတွင်း ဘုရားသခင်ကို သစ္စာရှိစွာ အမှုထမ်းခဲ့သည်မှာ သံသယဖြစ်စရာမရှိပါ။ သို့သော် သူ၏ အိမ်ထောင်သက်တမ်းကို ဂုဏ်ပြုရန် သားတစ်ဦး ရောက်ရှိလာသောအခါ၊ ဖခင်တစ်ဦး၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၏ နက်နဲမှုနှင့် အကူအညီမဲ့သော ကလေး၏ ယုံကြည်မှုကို သူ နားလည်ခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပို၍ သူသည် သူ၏ ကောင်းကင်ဖခင်ဖြစ်သော ဘုရားသခင်ထံသို့ ဆွဲဆောင်ခံရပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းခံရရန် အရည်အချင်းပြည့်မီခဲ့ သည်။ သူ၏ ဘုရားသခင်နှင့် အတူလျှောက်သွားခြင်းသည် ဘုရားသခင်ကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်း တွင်သာမက၊ သူ၏ လူသားများအတွက် တက်ကြွစွာ အမှုထမ်းခြင်းတွင်လည်း ပါဝင်သည်။ သူသည် ခရစ်တော်၏ ဒုတိယအကြိမ်ကြွလာခြင်းကို မျှော်လင့်ခဲ့ပြီး၊ သူ့ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အပြစ်သား များကို ဘုရားမဲ့သူများအတွက် စောင့်ကြိုနေသော ကြောက်မက်ဖွယ်သော ဆုံးဖြတ်ချက် အကြောင်း အလေးအနက် သတိပေးခဲ့သည် (ယုဒ ၁၄, ၁၅)။

After he begat Methuselah. The statement that “he walked with God” after Methuselah’s birth does not imply that he had been a godless person before and only now experienced conversion. He belonged to the faithful race and doubtless had served God loyally during the first 65 years of his life. But with the arrival of a son to grace his home he understood through experience the depth of a father’s love and the confidence of a helpless baby. As never before he was drawn to God, his own heavenly Father, and eventually qualified for translation. His walk with God consisted not only in the contemplation of God but also in active ministry on behalf of his fellow men. He looked forward to the second Advent of Christ, earnestly and solemnly warning the sinners around him of the terrible doom that awaited the ungodly (Jude 14, 15).

သုံးရာနှစ်။ ဧနောခ်၏ သုံးရာနှစ်ကြာ အဆက်မပြတ် သစ္စာစောင့်သိမှုသည် တစ်နေ့တည်းပင် “ဘုရားသခင်နှင့်အတူ လျှောက်သွားရန်” ခက်ခဲသည်ဟု ထင်ရသော ခရစ်ယာန်များအတွက် အားပေးမှုပြောသည်။

Three hundred years. Enoch’s constant faithfulness manifested over a period of 300 years speaks encouragement to those Christians who seem to find it difficult to “walk with God” for even one day.

သားသမီးများကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ မှုတ်သွင်းထားသော မှတ်တမ်းအရ၊ ဧနောခ်သည် ဤထူးခြား သော ဘာသာတရားကိုင်းရှိုင်းမှုဘဝအတွင်း သားသမီးများကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ အိမ်ထောင်ရေးအခြေအနေသည် အလွန်တင်းကြပ်သော သန့်ရှင်းသောဘဝနှင့် ကိုက်ညီသည် ဟူသော ငြင်းမရသော သက်သေဖြစ်သည်။

And begat sons and daughters. According to the Inspired Record, Enoch begat sons and daughters during this life of exceptional piety. Here is undeniable evidence that the state of matrimony is in accord with the most strict life of holiness.

၂၄။ သူသည် မရှိတော့ပါ။ အကြောင်းမူကား ဘုရားသခင်က သူ့ကို ယူဆောင်သွားခဲ့သည်။ ဧနောခ်၏ ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်း၊ ယုံကြည်သူများကို မျှော်လင့်ချက်နှင့် ဝမ်းမြောက် မှုဖြည့်စွမ်းပေးသော မဟာရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ခေတ်၏ အထင်ရှားဆုံးဖြစ်ရပ်ကို မောရှေက ဤရိုးရှင်းသော စကားလုံးများဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ ဧနောခ်သည် “သေခြင်းကို မမြင်ရရန်” ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းခံရသည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၅)။ ဤအဓိပ္ပာယ်သည် “ဘုရားသခင်က ယူဆောင်သွားသည်” ဟူသော “လာကတ်” ဟူသော စကားလုံးတွင် သက်ရောက်နေသည်၊ ၎င်းသည် သေခြင်းကို ဖော်ပြရန် ဘယ်သောအခါမျှ အသုံးမပြုသော စကားလုံးဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ်ခရစ်ယာန်များ၏ ဤစကားရပ်ကို သေခြင်းအတွက် ယဉ်ကျေးသောအသုံးအနှုန်းအဖြစ် အသုံးပြုခြင်းသည် ကျမ်းစာအခွင့်အာဏာမရှိပါ။ သို့သော် ဤစကားလုံးကို ဧလိယသ၏ ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်၍ အသုံးပြုထားသည် (၂ ဘုရင် ၂:၃, ၅, ၉, ၁၀)။ ဂရိကျမ်းစာက “ဘုရားသခင်က သူ့ကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားပြီး၊ ဤစကားရပ်ကို ဟေဗြဲ ၁၁:၅ တွင် တိုက်ရိုက်ယူဆောင်ထားသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သိသမျှအရ၊ ဧနောခ်သည် သေခြင်းကို မမြင်ရသော တစ်ဦးတည်းသော မဟာရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ယုံကြည်သူဖြစ်သည်။ သီလ၏ ပြယုဂ်အဖြစ်၊ “အာဒံမှ သတ္တမမျိုးဆက်” ဧနောခ်သည်၊ ကာဣန်မျိုးဆက်၏ သတ္တမမျိုးဆက်ဖြစ်သော လာမက်၊ အိမ်ထောင်များပြားခြင်း၏ ဒုစရိုက်သို့ လူသတ်မှုရာဇဝတ်မှုကို ထပ်မံထည့်သွင်းခဲ့သူနှင့် ပြတ်သားစွာ ခြားနားသည် (ယုဒ ၁၄; ကမ္ဘာဦး ၄:၁၆–၁၉)။

24. He was not; for God took him. The most significant event of the antediluvian era, an event that filled the faithful with hope and joy, the translation of Enoch, is related by Moses in these few simple words. Enoch was translated “that he should not see death” (Heb. 11:5). This meaning is implicit in the word laqach, “he [God] took away,” a word that is never used to denote death. Modern Christian usage of the expression as a euphemism for death is without Scriptural authority. The word is used, however, in connection with Elijah’s translation (2 Kings 2:3, 5, 9, 10). The LXX renders it “for God translated him,” an expression taken over literally in Heb. 11:5. So far as we know, Enoch was the only antediluvian believer not to see death. As a paragon of virtue, Enoch, “the seventh from Adam,” stands in sharp contrast to the seventh generation of the Cainite line, Lamech, who added the crime of murder to the vice of polygamy (Jude 14; cf. Gen. 4:16–19).

ဧနောခ်၏ ထွက်ခွာသွားမှုကို ဖြောင့်မတ်သူများနှင့် ဆိုးယုတ်သူများ အချို့က သက်သေခံခဲ့သည်။ ဧနောခ်၏ ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းသည် ဘုရားသခင်က ဖြောင့်မတ်သောသူ၏ ဘာသာ တရားကိုင်းရှိုင်းမှုကို ဆုချရန်သာမက၊ အပြစ်နှင့် သေခြင်းမှ ဘုရားသခင်၏ ကတိထားရာ ကယ်တင်ခြင်း၏ သေချာမှုကို ပြသရန်လည်း ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ဤထူးခြားသော ဖြစ်ရပ်၏ အမှတ်တရသည် ယုဒလူမျိုး၏ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွင် (ဧက္ကလသီယပ် ၄၄:၁၆)၊ ခရစ်ယာန်မှတ်တမ်း တွင် (ဟေဗြဲ ၁၁:၅; ယုဒ ၁၄)၊ နှင့် ပြည်သုံးဘာသာပုံပြင်များတွင်ပင် ရှင်သန်ခဲ့သည်။ ဧနောခ်၏ အပိုကရစ်ဖယ်ကျမ်းစာက ဤသက်ကြီးရွယ်အိုကို သူ၏သားနှင့် သူ၏ခေတ်ပြိုင်များအားလုံးကို သွန်သင်ဆုံးမပြီး၊ လာမည့်တရားစီရင်ခြင်းအကြောင်း သတိပေးသူအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ ယုဒလူမျိုး၏ ဂျုဘလီကျမ်းစာက သူသည် ပရဒိသုသို့ ယူဆောင်ခံရပြီး၊ လူအားလုံး၏ တရားစီရင်ခြင်းကို ရေးမှတ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ အာရဗီဒဏ္ဍာရီများက သူ့ကို စာရေးခြင်းနှင့် ဂဏန်းတွက်ခြင်း၏ တီထွင်သူအဖြစ် ဖန်တီးခဲ့သည်။ သူ၏ ထွက်ခွာသွားမှုသည် သူ၏ ခေတ်ပြိုင်များအပေါ် ကြီးမားသော အထင်ကြီးမှုဖြစ်စေခဲ့ရမည်၊ ဧနောခ်၏ ဇာတ်လမ်းသည် နောင်လာနောက်သားမျိုးဆက်များထံ ရောက်ရှိလာသည့် အတိုင်းအတာဖြင့် အကဲဖြတ်ရလျှင် ဖြစ်သည်။ ဧနောခ်၏ ပုံသက်သေ ဘဝနှင့် ၎င်း၏ ဘုန်းကြီးသော အဆုံးသတ်သည် ဆိုးယုတ်သော ကမ္ဘာတွင် နေထိုင်ရင်း ၎င်းနှင့် မသက်ဆိုင်ဘဲ နေထိုင်နိုင်ခြင်း၏ ဖြစ်နိုင်ခြေကို ယနေ့ခေတ်တွင် သက်သေထူသည်။

Enoch’s departure was witnessed by some of both the righteous and the wicked (see PP 88). The translation of Enoch was designed by God, not only to reward the piety of a godly man, but to demonstrate the certainty of God’s promised deliverance from sin and death. The memory of this remarkable event has survived in Jewish tradition (Ecclesiasticus 44:16), in the Christian record (Heb. 11:5; Jude 14), and even in heathen fables. The Apocryphal Book of Enoch describes the patriarch as exhorting his son and all his contemporaries, and warning them of coming judgment. The Jewish Book of Jubilee says that he was carried into Paradise, where he wrote down the judgment of all men. Arabic legends have made him the inventor of writing and arithmetic. His departure must have made a tremendous impression upon his contemporaries, if we are to judge by the extent to which the story of Enoch has come down to later generations. Enoch’s exemplary life with its glorious climax testifies in our day of the possibility of living in a wicked world without being “of it.”

၂၄. အကျင့်စာရိတ္တမှောင်မိုက်မှုသည် ဤမျှထူထပ်မရှိ—ဧနက်သည် ဘုရားသခင်နှင့် လျှောက်လှမ်းခဲ့ပြီး၊ သူ့ပတ်ဝန်းကျင်ကမ္ဘာအကြောင်း သန့်ရှင်းသောသမိုင်းက မှတ်တမ်းတင်ထားသည်မှာ၊ “ဘုရားသခင်သည် လူသား၏မတရားမှုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကြီးမားသည်ကို မြင်တော်မူပြီး၊ သူ၏နှလုံးသားထဲတွင် အကြံအစည်အားလုံးသည် အမြဲတစေ ဆိုးယုတ်ရုံသာဖြစ်သည်” ဟုဖြစ်သည်။ ဧနက်၏ဖြောင့်မတ်သောဘဝသည် သူ့ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ မတရားသောလူများနှင့် ထင်ရှားစွာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ သူ၏ဘာသာတရား၊ သူ၏သန့်ရှင်းမှု၊ သူ၏မတိမ်းမယိမ်းသော သမာဓိသည် ဘုရားသခင်နှင့် လျှောက်လှမ်းခြင်း၏ရလဒ်ဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့မတရားမှုသည် လူသားများကို လှည့်စားသူနှင့် လျှောက်လှမ်းခြင်း၏ရလဒ်ဖြစ်သည်။ ဧနက်သည် ဖြောင့်မတ်သောဘဝကို နေထိုင်ခဲ့သော အကျင့်စာရိတ္တမှောင်မိုက်မှုသည် ဤမျှထူထပ်သည့်အချိန်မရှိခဲ့သလို၊ ထိုနောက်လည်း မရှိတော့ပေ (MS ၄၃၊ ၁၉၀၀)။

24. No Moral Darkness So Dense.—Enoch walked with God, while of the world around him sacred history records, “And God saw that the wickedness of man was great in the earth, and that every imagination of the thoughts of his heart was only evil continually.” Enoch’s righteous life was in marked contrast with the wicked people around him. His piety, his purity, his unswerving integrity were the result of his walking with God, while the wickedness of the world was the result of their walking with the deceiver of mankind. There never has been and never will be an age when the moral darkness will be so dense as when Enoch lived a life of irreproachable righteousness (MS 43, 1900).

ဧနက်သည် လူသားများထဲတွင် ပထမဆုံးပြည်သူ့တမန်

Enoch the First Prophet

ဧနက်သည် လူသားများထဲတွင် ပထမဆုံးပြည်သူ့တမန်ဖြစ်သည်။ သူသည် ခရစ်တော်၏ဒုတိယအကြိမ်ကမ္ဘာသို့ ကြွလာခြင်းနှင့် ထိုအချိန်တွင် သူ၏အလုပ်ကို ပြည်သူ့တမန်အနေဖြင့် ဟောကိန်းထုတ်ခဲ့သည်။ သူ၏ဘဝသည် ခရစ်ယာန်တစ်ယောက်၏ တသမတ်တည်းဖြစ်မှု၏ နမူနာဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏စကားများကို ရှုတ်ချခြင်းနှင့် တရားစီရင်ခြင်းများကို သန့်ရှင်းသောနှုတ်ခမ်းများဖြင့်သာ ပြောဆိုသင့်သည်။ သူ၏ပြည်သူ့တမန်ဟောကိန်းသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းများတွင် မတွေ့ရပေ။ ဧနက်၏အလုပ်များနှင့်ပတ်သက်သော စာအုပ်များကို ကျွန်ုပ်တို့ ဘယ်သောအခါမှ မတွေ့ရှိနိုင်သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ပြည်သူ့တမန်ဖြစ်သော ယုဒသည် ဧနက်၏အလုပ်ကို ဖော်ပြခဲ့သည် (အထက်ပါ)။

Enoch the First Prophet.—Enoch was the first prophet among mankind. He foretold by prophecy the second coming of Christ to our world, and his work at that time. His life was a specimen of Christian consistency. Holy lips alone should speak forth the words of God in denunciation and judgments. His prophecy is not found in the writings of the Old Testament. We may never find any books which relate to the works of Enoch, but Jude, a prophet of God, mentions the work of Enoch (Ibid.).

၂၅. မသုသလ. ဧနောက်၏ မြေကြီးပေါ်တွင် နှစ်ပေါင်း ၃၆၅ သာ အသက်ရှင်ခဲ့သော ဘဝတိုသည် သူ၏သား မသုသလဖြင့် ဆက်လက်ခဲ့ပြီး၊ မသုသလသည် ရေကြီးရေလျှံခြင်း နှစ်အတွင်း နှစ်ပေါင်း ၉၆၉ အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ သူ၏ အမည်၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ မသေချာပါ။ မှတ်ချက်ပေးသူများက ၎င်းကို “စစ်လက်နက်များ၏လူ”၊ “ပို့လွှတ်သူ၏လူ”၊ သို့မဟုတ် “ကြီးထွားမှု၏လူ” ဟု အမျိုးမျိုး ရှင်းပြခဲ့ကြသည်။ သူ၏သား လာမက်၏ အမည်၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ ပို၍ပင် မရေရာပါ။

25. Methuselah. Enoch’s short earthly life of only 365 years was followed by that of his son Methuselah, who lived for 969 years, to within the year of the Flood. The meaning of his name is uncertain. Commentators have explained it variously as “man of military weapons,” “man of sending forth,” or “man of growth.” The meaning of the name of his son Lamech is even more obscure.

၂၉. နိုအာ. သူ၏သားဦးသည် ကတိထားရာ အမျိုးအနွယ်၊ ယုံကြည်သူများ မျှော်လင့်စောင့်စားနေ သော ကယ်တင်ရှင်ဖြစ်လာမည်ဟု မျှော်လင့်ချက်ဖြင့်၊ လာမက်သည် သူ့ကို နိုအာ၊ “အနားယူခြင်း” ဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ “ဤသူသည် ကျွန်ုပ်တို့ကို နှစ်သိမ့်ပေးလိမ့်မည်” ဟု ဆိုခဲ့သည်။ “နိုအာ” ဟူသော အမည်၊ နုအာချ၊ “အနားယူရန်” နှင့် “နှစ်သိမ့်ရန်” ဟူသော စကားလုံး၊ နာခမ်၊ နှစ်ခုစလုံးသည် “သက်ပြင်းချရန်”၊ “အသက်ရှူရန်”၊ “အနားယူရန်”၊ နှင့် “လှဲလျောင်းရန်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော ဘုံအမြစ်သို့ ညွှန်ပြသည်။ လာမက်သည် သူ၏ စံနမူနာပြဖြစ်သော အဘိုးဧနောက်နှင့် ဘုရားကိုင်း ရှိုင်းပြီး အသက်ရှည်သော ဖခင် မသုသလ၏ ခြေရာအတိုင်း လိုက်လျှောက်သော ဘုရားကိုင်းရှိုင်း သူဖြစ်သည်။

29. Noah. In the hope that his first-born might be the promised seed, the redeemer for whose coming the faithful longingly waited, Lamech called him Noah, “rest,” saying, “this same one shall comfort us.” The name “Noah,” nuach, “to rest,” and the word “to comfort,” nacham, both point back to a common root meaning “to sigh,” “to breathe,” “to rest,” and “to lie down.” Lamech was a godly man who followed in the footsteps of his exemplary grandfather Enoch and his pious, long-lived father Methuselah.

ကျွန်ုပ်တို့၏အလုပ်. လာမက်သည် ဘုရားသခင်ကျိန်ဆဲထားသော မြေကြီးကို လယ်ထွန်ရသည့် ဝန်ထုပ်ကို ခံစားခဲ့ရပြီး၊ လက်ရှိဆင်းရဲဒုက္ခများနှင့် ယိုယွင်းပျက်စီးမှုများ ရပ်တန့်ကာ ကျိန်ဆဲခြင်းမှ ကယ်တင်ခြင်းရောက်လာမည့်အချိန်ကို ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ သူ၏သားတွင် ဤမျှော်လင့်ချက် ပြည့်စုံလိမ့်မည်ဟူသော သူ၏မျှော်လင့်ချက်သည် သူထင်မှတ်ထားသည့် ပုံစံအတိုင်း ပြည့်စုံခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ သို့သော်၊ နိုအာသည် မကောင်းမှုကို ဆန့်ကျင်သည့် ရဲရင့်သော သတိပေးချက်ကို ကြေညာရန်နှင့် သူ၏ခေတ်မှစ၍ အသက်ရှင်ခဲ့သူအားလုံး၏ ဘိုးဘေး ဖြစ်လာခြင်းဖြင့် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ရန် ကံကြမ္မာရှိခဲ့သည်။

Our work. Lamech apparently felt the burden of tilling the ground that God had cursed and looked forward in faith to the time when the existing misery and corruption would cease and redemption from the curse would come. His hope that this might be realized in his son was not fulfilled, at least in the way he expected. Nevertheless, Noah was destined to proclaim a bold warning against evil and to play an important role by becoming the progenitor of all who have lived since his time.

၃၂. နိုအာသည် နှစ်ပေါင်း ၅၀၀ ရှိခဲ့သည်။ ဟီဘရူးဘာသာတွင် ဤအသုံးအနှုန်းသည် စာသား အတိုင်း “နိုအာသည် နှစ် ၅၀၀ ၏သား” ဟု ဖတ်ရှုပြီး၊ သူသည် သူ၏ နှစ် ၅၀၀ မြောက်တွင် ရှိသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ယခု “နှစ်တစ်နှစ်၏သား” သည်၊ တိကျစွာပြောရလျှင်၊ ဘဝ၏ပထမ နှစ်အတွင်း ဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၅)။ ဤအချက်သည် ဟီဘရူးရာဇဝင်ဘာသာစကားတွင် အရေးကြီးသောအချက်ဖြစ်ပြီး၊ အခန်း ၇ ၏ အခန်းငယ် ၆ နှင့် ၁၁ တို့ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လျှင် ပို၍ရှင်းလင်းလာသည်။ အခန်းငယ်နှစ်ခုစလုံးသည် ရေကြီးရေလျှံခြင်း၏အစကို ပြောဆိုသော် လည်း၊ တစ်ခုက နိုအာသည် နှစ် ၆၀၀ ရှိသည်ဟု ဆိုပြီး၊ နောက်တစ်ခုက ထိုဖြစ်ရပ်သည် နိုအာ၏ နှစ် ၆၀၀ မြောက်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် ယခင်အခန်းငယ်၊ “နိုအာသည် နှစ် ၆၀၀ ၏သား” ဟူသည်မှာ သူသည် “သူ၏ နှစ် ၆၀၀ မြောက်တွင်” ရှိပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့ သဘာဝကျစွာ ကောက်ချက်ချမည့်အတိုင်း သူ၏ နှစ် ၆၀၁ မြောက်တွင် မဟုတ်ပါ။

32. Noah was five hundred years old. In Hebrew this expression reads literally, “Noah was a son of 500 years,” meaning that he was in his 500th year. Now “son of a year” means, strictly speaking, within the first year of life (Ex. 12:5). This fact, an important point in Hebrew chronological language, becomes even more clear from a comparison of the 6th and 11th verses of ch. 7. Although both verses speak of the beginning of the Flood, one of them declares Noah to be 600 years old, and the other says that the event occurred in Noah’s 600th year. Consequently the former verse, “Noah was a son of 600 years,” means that he was “in his 600th year,” and not in his 601st year as we would naturally conclude.

ယခင်ဘိုးဘေးများထဲမှ တစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ နိုအာကဲ့သို့ သားသမီးမွေးဖွားရန် နှစ်ပေါင်းများစွာ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရခြင်းမရှိပါ။ သူ၏အိမ်သည် သားတစ်ဦးရောက်ရှိလာခြင်းဖြင့် မင်္ဂလာရရှိမည့်အချိန် မတိုင်မီ နှစ်ထောင်ဝက်ကျော်ကြာခဲ့သည် (စာမျက်နှာ ၁၈၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤဆွေစဉ်သားစဉ်သည် နိုအာနှင့်အတူ ရပ်တန့်သွားပြီး၊ သူ၏သားများ၏ မွေးဖွားခြင်းကိုသာ ဖော်ပြထားသည်။ သားသုံးဦး စလုံး၏ ဖော်ပြချက်သည် ရေကြီးရေလျှံပြီးနောက် ကမ္ဘာကြီးကို ပြန်လည်လူဦးရေဖြည့်တင်းရာ တွင် ၎င်းတို့၏ အရေးပါမှုကို ကြိုပြသည်။

Not one of the preceding patriarchs waited so many years before the birth of his offspring as did Noah; half a millennium passed before his own home was blessed by the arrival of a son (see p. 183). This genealogy breaks off with Noah, mentioning only the birth of his sons. The mention of all three sons foreshadows their importance in repopulating the earth after the Flood.

နိုအာသည် ရှေမ်၊ ဟမ်၊ နှင့် ယာဖက်ကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဤဆက်စပ်မှုတွင် ဟီဘရူးဆွေစဉ်သား စဉ်များ၏ နောက်ထပ်မူတစ်ခုကို ရှင်းပြရမည်။ ဤနေရာနှင့် အခြားနေရာများတွင် ပေးထားသော နိုအာ၏သားများ၏ အမည်များ၏ အစီအစဉ်မှ၊ ရှေမ်သည် အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး ယာဖက်သည် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်ဟု ထင်မြင်ခံစားရနိုင်သည်။ ၎င်းသည် မမှန်ကန်ကြောင်း ဤစာသားနှင့် အခြားစာသားအချို့ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လျှင် သိရှိနိုင်သည်။ နိုအာ၏သားများသည် သုံးလုံးမွေးဖြစ် မဟုတ်ပါ (အခန်း ၉:၂၄၊ ၁၀:၂၁ ကိုကြည့်ပါ)။ အခန်း ၉:၂၄ အရ ဟမ်သည် ညီအစ်ကိုများထဲတွင် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ အခန်း ၁၀:၂၁ သည် ရှေမ် သို့မဟုတ် ယာဖက်ကို “အကြီးဆုံး” ဟု ရည်ညွှန်းသော်လည်း၊ မရေရာသော ဟီဘရူးသဒ္ဒါဖွဲ့စည်းမှုကြောင့် နှစ်ဦးအနက် မည်သူသည် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်ကို ရှင်းလင်းမပြပါ။ အခန်း ၁၁:၁၀ မှ ရှေမ်သည် ရေကြီးရေလျှံပြီးနောက် နှစ်နှစ်အကြာတွင် နှစ် ၁၀၀ ရှိခဲ့ပြီး၊ သူ၏ဖခင်သည် နှစ် ၆၀၂ ခန့်ရှိမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ရှေမ်မွေးဖွားချိန်တွင် နိုအာ၏အသက်သည် နှစ် ၅၀၂ ဖြစ်ရမည်—အခန်း ၅:၃၂ မှ ထင်မှတ်နိုင်သည့် အတိုင်း နှစ် ၅၀၀ မဟုတ်ပါ။ သို့သော် သုံးဦးအနက် အကြီးဆုံးသည် နိုအာ၏ နှစ် ၅၀၀ မြောက်တွင် မွေးဖွားခဲ့သည် (အခန်း ၅:၃၂)။ ဤစာသားများသည် ယာဖက်သည် နိုအာ၏ အကြီးဆုံးသားဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ဖခင်နှစ် ၅၀၀ ရှိချိန်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ ရှေမ်နှင့် ဟမ်တို့သည် ထိုအစီအစဉ်အတိုင်း လိုက်ပါလာ သည်ဟု ကောက်ချက်ချစေသည်။ ထို့ကြောင့် အခန်း ၁၀:၂၁ ၏ KJV ဘာသာပြန်သည် RSV ဘာသာပြန်ထက် မှန်ကန်ပြီး၊ RSV အရ ရှေမ်သည် အကြီးဆုံးသားဖြစ်မည်။ အခန်း ၅:၃၂ ၏ နောက်ဆုံးအပိုင်းကို ပို၍တိကျစွာ ဖော်ပြရလျှင်၊ “နိုအာသည် ယာဖက်၊ ရှေမ်၊ နှင့် ဟမ်ကို စတင်မွေးဖွားခဲ့သည်” ဟု ဖြစ်ရမည်။

Noah begat Shem, Ham, and Japheth. Another principle of Hebrew genealogy must be explained in this connection. From the sequence of the names of Noah’s sons given here and elsewhere the impression may be gained that Shem was the oldest and Japheth the youngest of Noah’s three sons. That this is incorrect can be seen from a comparison of this text with certain others. Noah’s sons were not triplets (see chs. 9:24; 10:21). According to ch. 9:24 Ham was the youngest of the brothers. Chapter 10:21, furthermore, refers either to Shem or to Japheth as “the elder” of the two, although the ambiguous Hebrew grammatical construction does not make it clear which of the two was older. From ch. 11:10 we learn that Shem was 100 years old two years after the Flood, when his father would be about 602 years of age; the age of Noah at Shem’s birth must then have been 502 years—not 500 as might be inferred from ch. 5:32. But one of the three, the eldest, was born in Noah’s 500th year (ch. 5:32). These texts lead to the conclusion that actually Japheth was the eldest son of Noah, being born when his father was 500 years old, and that Shem and Ham followed in that order. The KJV translation of ch. 10:21 is therefore the correct one, rather than that of the RSV, according to which Shem would have been the eldest son. The last part of ch. 5:32 would therefore be stated more accurately, “And Noah began to beget Japheth, Shem, and Ham.”

ရှေမ်သည် သားသုံးဦးအနက် ပထမဦးစွာ ဖော်ပြခံရသည်မှာ၊ ရေကြီးရေလျှံပြီးနောက် ဘိုးဘေး အဆက်ဆက်၏ အနွယ်အဖြစ်မှ ဘုရားသခင်၏ ရွေးချယ်ထားသောလူမျိုးနှင့် ကတိထားရာ အမျိုးအနွယ်ထွက်ပေါ်လာမည့်အတွက် ၎င်း၏အရေးပါမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဟမ်သည် နောက်တစ်ဦးအဖြစ် ဖော်ပြခံရသည်မှာ၊ မောရှေ၏ခေတ်နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ဖတ်သူများသည် ယာဖက်၏ သားစဉ်မြေးစဉ်များနှင့် ဆက်သွယ်မှုနည်းပါးပြီး၊ ဟမ်၏ သားစဉ် မြေးစဉ်များနှင့် ပို၍ဆက်သွယ်မှုရှိခဲ့သည့်အတွက်ဖြစ်သည်။ အလားတူမူကို အာဗြဟံ၏ကိစ္စတွင် ထပ်မံဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ အာဗြဟံသည် တေရသ်၏သားများထဲတွင် အငယ်ဆုံးဖြစ်သော်လည်း၊ မှတ်တမ်းရေးသားထားသူများအတွက် ၎င်း၏အရေးပါမှုကြောင့် ပထမဦးစွာ ဖော်ပြခံရသည် (အခန်း ၁၁:၂၇)။

Shem is mentioned as the first of the three sons because of his importance as the progenitor of the postdiluvian patriarchal line from which the chosen people of God, together with the promised seed, should spring. Ham is mentioned next as the forefather of races with whom the OT readers of Moses’ time, and later, had much more contact than with the descendants of Japheth, who inhabited more remote regions. The same principle is repeated in Abraham’s case, where he, the youngest of Terah’s sons, is mentioned first (ch. 11:27) on account of his greater importance to those for whom the record was written.

ဆမာရိတန်ပန်တလျူးကျမ်းသည် ဂျာရက်၊ မသုသလ၊ နှင့် လာမက်တို့၏ သားဦးများမွေးဖွားချိန် တွင် ၎င်းတို့၏အသက်များကို လျှော့ချပြီး၊ ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ရေကြီးရေလျှံခြင်းကြား နှစ် ၁,၃၀၇ သာရှိပြီး၊ ဟီဘရူးစာသားနှင့် ၎င်းပေါ်အခြေခံထားသော အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်များတွင် နှစ် ၁,၆၅၆ ဖြစ်သည်။

By reducing the ages of Jared, Methuselah, and Lamech at the birth of their first-born sons, the Samaritan Pentateuch leaves only 1,307 years between creation and the Flood, instead of 1.656 years as in the Hebrew text and English translations based upon it.

သို့သော် LXX သည် ရေကြီးရေလျှံခြင်းမတိုင်မီ ပို၍ကြာရှည်သောကာလကို တင်ပြသည်။ ၎င်းသည် ဘိုးဘေးအချို့၏ သားဦးမွေးဖွားချိန်တွင် ဟီဘရူးစာသားထက် နှစ် ၁၀၀ ပိုမိုမြင့်မားသော အသက်ကို သတ်မှတ်ခြင်းဖြင့် ပြုလုပ်သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် စုစုပေါင်း နှစ် ၂,၂၄၂ သို့မဟုတ် ၂,၂၆၂ သို့ ရောက်ရှိသည် (မတူညီသော မူရင်းစာမူများသည် မသုသလ၏ လာမက်မွေးဖွားချိန်တွင် အသက် ၁၆၇ နှင့် ၁၈၇ အကြား ကွဲလွဲမှုကို ပြသသည်)။

But the LXX, in contrast, presents a much longer period before the Flood. It does this by assigning to some of the patriarchs, at the oldest son’s birth, an age 100 years higher than does the Hebrew text. Therefore it arrives at a total of 2,242 or 2,262 years (the various MSS show a discrepancy between 167 and 187 for Methuselah’s age at the birth of Lamech).

ဂျိုးဇီဖပ်စ်သည် LXX ၏ ကိန်းဂဏန်းများနှင့် အနီးကပ်တူညီသော ကိန်းဂဏန်းများကို ပေးထားပြီး၊ ၎င်းတို့ကို သူ၏ခေတ်တွင် လူကြိုက်များခဲ့သော ထိုဗားရှင်းမှ ရယူခဲ့ပုံရသည်။ ဂျိုးဇီဖပ်စ်သည် မသုသလ၏ အသက်ကို ၁၈၇ ဟု ပေးထားသည်။

Josephus, whose figures are practically identical with those of the LXX, presumably derived them from that version, which was current in his day. Josephus gives Methuselah’s age as 187.

လာမက်၏ နှစ် ၁၈၇ ဟူသော စက်တင်ဘာကျမ်း၏ ကိန်းဂဏန်းသည် ယခင် ၁၆၇ ၏ ပြင်ဆင်မှုတစ်ခုအဖြစ် ယူဆပါက၊ ၎င်းကို အလွယ်တကူ ရှင်းပြရန်ဖြစ်သည် (စာမျက်နှာ ၁၈၀ ကိုကြည့်ပါ)။

If the Septuagint figure 187 for Lamech is to be taken as a correction of an earlier 167, it can be easily accounted for (see p. 180).

ဤရှေးခေတ်စာရင်းများတွင် ဤကွဲပြားမှုများကို စာဖတ်သူများစွာသည် မသိကြပါ၊ အကြောင်းမှာ KJV နှင့် အခြားပရိုတက်စတင့်အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်များအားလုံးနီးပါးသည် ဟီဘရူးစာသားပေါ်တွင် အခြေခံထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

Many readers are not aware of those differences in the ancient lists, because the KJV and practically all other Protestant translations into English are based on the Hebrew text.

the chronology of genesis 5

Hebrew

Samaritan

LXX

Josephus

Age at

son’s

birth

Age

death

Age at

son’s

birth

Age at death

Age at

son’s

birth

Age

death

Age at

son’s

birth

Age

death

Adam

130

930

130

930

230

930

230

930

Seth

105

912

105

912

205

912

205

912

Enos

905

190

905

190

905

Cainan

910

170

910

170

910

Mahalaleel

895

165

895

165

895

Jared

162

962

847

162

962

162

962

Enoch

365

165

365

165

365

Methuselah

187

969

720

167*

969

187

969

Lamech

182

777

653

188

753

182

777

Noah

500

950

500

950

500

950

500

950

Noah’s age

at Flood

600

စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ မှတ်သားဖွယ်တစ်ခုမှာ၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၅ တွင် ရေကြီးမတိုင်မီ သက်တမ်းရှည် လျားသော မျိုးဆက်ဆယ်ဆက်ကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည့်အတိုင်း၊ ရှေးခေတ်မက်ဆိုပိုတေး မီးယားရိုးရာဓလေ့များတွင်လည်း ရေကြီးမတိုင်မီ မျိုးဆက်ဆယ်ဆက်နှင့် ထိုခေတ်အတွင်း လူသားမျိုးနွယ်၏ သက်တမ်းရှည်လျားမှုကို အတိအကျဖော်ပြထားသည်။ ဘေဘီလုံးစာရင်းသည် “ဘုရင်စည်းစိမ်သည် ကောင်းကင်မှ ဆင်းသက်လာသည်” ဟူသော မှတ်ချက်ဖြင့် စတင်ပြီး၊ လူသားမျိုးနွယ်၏ ဘိုးဘေးအဖြစ် “လူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော အလူလိမ်ကို ဖော်ပြထားသည် (ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် ’အဒမ်’ ဟု “လူ” ဟု နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ သို့သော်၊ နာမည်များနှင့် အချိန်ကာလများတွင် ဤစာရင်းနှစ်ခုကြားတွင် အခြားတူညီမှုမရှိပါ။

It is interesting to note that, just as the list in Gen. 5 records ten long-lived generations before the Flood, similarly the ancient Mesopotamian traditions also point to precisely ten generations before the Flood and to the longevity of the race during that era. The Babylonian list opens with the remark that “sovereignty descended from heaven,” and gives Alulim, meaning “man,” as the progenitor of the human race (cf. Heb. ’adam, “man”). There are no other similarities between the two lists, however, either in the names or in time periods.

ellen g. white comments

1-32 CH 19; PP 80-89; 3T 139

1, 3 PP 80

3-8 SR 57

5 PP 82

5, 8 3T 138

18-24 SR 57

21, 22 GW 51; PP 84

21-24 8T 305, 329, 331

22 CT 487; Ev 78, 681; ML 8, 14, 98, 255; MM 124, 276; PP 92; SC 103; 2T 121; 3T 543; 4T 616; 5T 113, 535, 596

24 Ed 127; EW 40; GC 299; GW 254; MB 54; ML 341; PK 486; PP 87; SC 103; SR 59; TM 338, 388; 6T 392; 7T 155

အခန်းကြီး - ၆

အခန်း ၆

chapter 6

၁ လောက၏ယုတ်မာမှုသည် ဘုရားသခင်၏အမျက်ကိုလှုံ့ဆော်ခဲ့ပြီး ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ၈ နောဧသည် ကျေးဇူးတော်ကိုရရှိသည်။ ၁၄ သင်္ဘောတည်ဆောက်ပုံ၊ ပုံစံနှင့် ရည်ရွယ်ချက်။

1 The wickedness of the world, which provoked God’s wrath, and caused the flood, 8 Noah findeth grace. 14 The order, form, and end of the ark.

၁. ထိုအခါ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဤစကားရပ်သည် ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသော အခြေအနေများ သည် ယခင်အခန်းများတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖြစ်ရပ်များနောက်ပိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက်လာ သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ စာရေးသူသည် နောဧ၏ခေတ်ကာလတွင် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အခြေအနေကို ညွှန်ပြရုံသာဖြစ်ပြီး၊ ဆယ်မျိုးဆက်စဉ်ဆက် ယုတ်မာမှုများ တိုးပွားလာပြီး အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

1. And it came to pass. This expression does not imply that the conditions here described arose subsequent to events recorded in previous chapters. The author is simply pointing to the state of society in the days of Noah, when ten generations of increasing corruption reached a climax.

လူသားများ များပြားလာသည်။ လူ့မျိုးနွယ်သည် ယုတ်မာမှုတွင်သာမက လူဦးရေအရ လည်း လျင်မြန်စွာ တိုးပွားလာသည်။ ဘုရားဝတ်ပြုသော သေသိမ်း၏သားမြေးများအတွက် အန္တရာယ် များစွာထဲတွင် မယုံကြည်သူများ၏ လှပသောသမီးများလည်း ပါဝင်သည်။ ဇနီးမယားများကို ၎င်းတို့၏ သီလဖြောင့်မတ်မှုကြောင့် မဟုတ်ဘဲ အလှအပအတွက် ယူထားခဲ့ကြပြီး၊ ရလဒ်အနေဖြင့် ဘုရားမဖြည့်မှုနှင့် ယုတ်မာမှုများသည် သေသိမ်း၏သားမြေးများအကြား ပြင်းထန်စွာ ကျူးကျော် လာခဲ့သည်။

Men began to multiply. The human race increased rapidly not only in wickedness but in numbers as well. Among the manifold dangers for pious Sethites were the beautiful daughters of unbelievers. Wives were taken not because of their virtue but for beauty’s sake, with the result that godlessness and wickedness made heavy inroads among Seth’s descendants.

၂. ဘုရား၏သားများ။ ဘုရား၏သားများဟူသော စကားစုကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြ သည်။ ရှေးခေတ်ဂျူးဝေဖန်သူများ၊ အစောပိုင်းခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းခေါင်းဆောင်များနှင့် ခေတ်သစ်အနက်ဖွင့်သူများစွာက ဤသားများသည် ကောင်းကင်တမန်များဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြ ပြီး ၎င်းတို့ကို ယောဘခရစ်ကျမ်း ၁:၆၊ ၂:၁၊ ၃၈:၇ ရှိ “ဘုရား၏သားများ” နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြသည်။ ဤအမြင်ကို ငြင်းပယ်ရမည်၊ အကြောင်းမှာ မကြာမီပေးမည့်ပြစ်ဒဏ်သည် လူသားများ၏အပြစ် များအတွက်ဖြစ်ပြီး (အခန်းကြီး ၃ ကိုကြည့်ပါ) ကောင်းကင်တမန်များအတွက်မဟုတ်ပေ။ ထို့ပြင် ကောင်းကင်တမန်များသည် လက်ထပ်ခြင်းမပြုကြပေ (မဿဲ ၂၂:၃၀)။ “ဘုရား၏သားများ” သည် သေသွားသောသူများ၏ သားစဉ်မြေးဆက်များသာဖြစ်ပြီး “လူသားတို့၏သမီးများ” သည် ဘုရား မသိသော ကာဣနမျိုးနွယ်များဖြစ်သည် (PP ၈၁)။ ဘုရားသခင်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ဣသရေ လကို သူ၏ “သားဦးဖြစ်သည်” ဟု မိန့်တော်မူခဲ့ပြီး (ထွက်မြောက်ရာ ၄:၂၂)၊ မောရှေသည် ဣသရေ လလူမျိုးကို “သင်တို့၏ဘုရားသခင်၏သားသမီးများ” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (တရားဟောရာ ၁၄:၁)။

2. The sons of God. This phrase has been interpreted in various ways. Ancient Jewish commentators, the early church Fathers, and many modern expositors have thought these “sons” to be angels, comparing them with the “sons of God” of Job 1:6; 2:1; 38:7. This view must be rejected, because punishment soon to be meted out was for the sins of human beings (see v. 3), and not of angels. Further, angels do not marry (Matt. 22:30). The “sons of God” were none other than the descendants of Seth, and the “daughters of men,” of the godless Cainites (PP 81). God later spoke of Israel as His “firstborn son” (Ex. 4:22), and Moses called the people of Israel “children of the Lord your God” (Deut. 14:1).

သူတို့သည် ဇနီးမယားများယူကြသည်။ သေသွားသောသူများနှင့် ကာဣနမျိုးနွယ်များအကြား ဤမဖျူးဖြူ့သောအိမ်ထောင်ပြုမှုများသည် သေသွားသောသူများအကြား ဆိုးညစ်မှုများ လျင်မြန် စွာတိုးပွားလာရန် အကြောင်းဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏ဘာသာဝင်များအား မယုံကြည် သူများနှင့် လက်ထပ်ခြင်းမပြုရန် အမြဲသတိပေးခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ယုံကြည်သူသည် ဤအန္တရာယ်ကို ရင်ဆိုင်ရပြီး များသောအားဖြင့် ၎င်းကို အလျှော့ပေးလိုက်ရသည် (တရားဟောရာ ၇:၃၊ ၄; ယောရှု ၂၃:၁၂၊ ၁၃; ဧဇရ ၉:၂; နယံမိ ၁၃:၂၅; ၂ ကောရိန္သု ၆:၁၄၊ ၁၅)။ သို့သော် သေသွား သောသူများသည် ၎င်းတို့ရရှိခဲ့သော သတိပေးချက်များကို ဂရုမစိုက်ခဲ့ကြပေ။ အာရုံခံစားမှုဆွဲ ဆောင်မှုများဖြင့် လမ်းညွှန်ခံရပြီး ဖြောင့်မတ်သောမျိုးနွယ်၏ လှပသောသမီးများဖြင့် မကျေနပ် ကြဘဲ၊ မကြာခဏ ကာဣနမျိုးနွယ်၏ သတို့သမီးများကို ပိုမိုနှစ်သက်ကြသည်။ ထို့ပြင် ဇနီးမယား များစွာယူခြင်းသည် “ဇနီးမယားများ” ဟူသော အများကိန်းစကားရပ်ဖြင့် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ပေါ်ပေါက်နေပုံရသည်။

They took them wives. These unholy alliances between Sethites and Cainites were responsible for the rapid increase of wickedness among the former. God has ever warned His followers not to marry unbelievers, because of the great danger to which the believer is thus exposed and to which he usually succumbs (Deut. 7:3, 4; Joshua 23:12, 13; Ezra 9:2; Neh. 13:25; 2 Cor. 6:14, 15). But the Sethites did not heed the warnings they surely must have received. Guided by sense attractions, they were not content with the beautiful daughters of the godly race, and often preferred Cainite brides. Moreover, the prevalence of polygamy seems to be suggested by the plural expression used, they took “wives.”

၂. ဘုရားသခင်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ကာဣန်ဝတ်ပြုခြင်းကို ရှောင်ရှားသည်—လူသားသည် ဘုရားသခင်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့လျှင်၊ ကာဣန်ဝတ်ပြုသူများ မရှိခဲ့ပေ။ အာဗေလ၏ နာခံမှုနမူနာကို လိုက်နာခဲ့လိမ့်မည်။ လူသားများသည် ဘုရားသခင်၏အလိုတော်ကို လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏ပညတ်ကို နာခံခဲ့လျှင်၊ နာခံမှုတွင် ၎င်းတို့သည် ကယ်တင်ခြင်းကို တွေ့ရှိခဲ့လိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်နှင့် ကောင်းကင်စကြဝဠာသည် ၎င်းတို့ကို ဘုရားသခင်၏ပုံသဏ္ဍာန်ကို ထိန်းသိမ်းရန် ကူညီခဲ့လိမ့်မည်။ အသက်ရှည်ခြင်းကို ထိန်းသိမ်းခဲ့လိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏လက်ဖြင့်ဖန်တီးထားသော အလုပ်ကို နှစ်သက်ခဲ့လိမ့်မည် (RH ဒီဇင်ဘာ ၂၇၊ ၁၈၉၈)။

2. Co-operation With God Avoids Cain-worship.—Had man co-operated with God, there would have been no Cain-worshipers. Abel’s example of obedience would have been followed. Men might have worked out the will of God. They might have obeyed His law, and in obedience they would have found salvation. God and the heavenly universe would have helped them to retain the divine likeness. Longevity would have been preserved; and God would have delighted in the work of His hands (RH Dec 27, 1898).

၃. ငါ၏ဝိညာဉ်သည် အမြဲမဆုံးမနိုင်။ ဤမဖျူးဖြူ့သောအိမ်ထောင်ပြုမှုများကို ဖော်ပြပြီးနောက် ဤထုတ်ပြန်ချက်သည် ချက်ချင်းဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းက ဘုရားသခင်၏ မကျေနပ်မှုသည် ဤဆိုးရွားသောအလေ့အထအပေါ် အထူးထင်ရှားစွာ ပြသခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ ၎င်းတို့၏စိတ် ဆန္ဒများကို လိုက်လျှောက်ကြပြီး ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်ကို မနာခံကြတော့ပေ။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် “ဆုံးမ” ဟူသော စကားလုံးသည် “အုပ်ချုပ်ရန်” နှင့် အုပ်ချုပ်မှုနှင့်ဆက်စပ်သော “တရားစီရင်ရန်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤစကားလုံးများသည် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်သည် နောက်ထပ်အနည်းငယ် သာ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီး၊ ထို့နောက် နောင်တမရသော လူသားမျိုးနွယ်မှ ရုပ်သိမ်းသွားမည် ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ သည်းခံမှုသည်ပင် အဆုံးသတ်ရမည်။ ပေတရုသည် ရေလွှမ်းမျိုးသုဉ်း မတိုင်မီ လူသားတို့၏စိတ်နှလုံးအပေါ် ဝိညာဉ်တော်၏လုပ်ဆောင်မှုကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ခရစ်တော်၏ ဝိညာဉ်သည် ဤစေတန်၏အကျဉ်းသားများထံ ဟောပြောခဲ့သည်ဟု ဆိုသည် (၁ ပေတရု ၃:၁၈-၂၀)။

3. My spirit shall not always strive. The fact that this statement follows immediately after the reference to these unsanctified marriages would suggest that God’s displeasure was most particularly displayed toward this evil practice. Captive to their passions, they were no longer subject to God’s Spirit. The word “strive” in the Hebrew means “to rule,” and “to judge,” as corollary to ruling. These words indicate that the Holy Spirit could continue working but a little longer, and would then be withdrawn from the unregenerate and unrepentant of the human race. Even God’s long-suffering must end. Peter refers to the work of the Spirit on the hearts of the antediluvians, saying that the Spirit of Christ preached to these prisoners of Satan (1 Peter 3:18–20).

သူသည်လည်း ဇာတိသားဖြစ်သည်။ ဤဖော်ပြချက်ကို “သူတို့၏လမ်းလွဲသွားခြင်းတွင် လူသည် ဇာတိသားဖြစ်သည်” ဟုလည်း ဘာသာပြန်နိုင်သည်၊ ဤသည်မှာ “လမ်းလွဲသွားရန်”၊ “လှည့်လည် သွားရန်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော “ရှာဂတ်” (shagag) မှ ဆင်းသက်လာသည်။ ဘုရားသခင်က လူတို့ သည် ဇာတိပကတိတပ်မက်မှုကို လိုက်လျှောက်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ တပ်မက်မှုများကို လိုက်လျော ပြီး သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်၏ ထိန်းချုပ်မှုကို မတုံ့ပြန်နိုင်တော့သည်အထိ မိမိတို့ကိုယ်ကို အပ်နှံထား သည်ဟု မိန့်တော်မူသည်။ ဘုရားသခင်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို အာရုံမခံနိုင်မှုသည် ပြည့်စုံသွားပြီ၊ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်တော်သည် ရုပ်သိမ်းခံရမည်။ ၎င်းတို့ကို ထိန်းချုပ်ရန် သို့မဟုတ် ပြုပြင်ရန် “အားထုတ်ရန်” မလိုအပ်တော့ပါ။

For that he also is flesh. This expression may also be translated, “in their going astray man is flesh,” from shagag, “to wander,” “to go astray.” By following after the lusts of the flesh, says God, men have surrendered themselves to its desires to the extent that they are no longer responsive to the control of the Holy Spirit. Insensibility to divine influence is complete; hence, the Spirit of God is to be withdrawn. There is no further use in “striving” to restrain or improve them.

သူ၏ နေ့ရက်များ။ ဤဘုရားသခင်၏ ဟောကိန်းထုတ်ချက်သည် လူ၏ သက်တမ်းကို ယခုမှစ၍ ၁၂၀ နှစ်အတွင်း ကန့်သတ်မည်ဟု မဆိုလိုပါ။ (ရေလွှမ်းမိုးပြီးနောက် လူတို့၏ အသက်အရွယ် များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။) ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏ သည်းခံခြင်းသည် အဆုံးသတ်မည်ဖြစ်ပြီး၊ ဤတွင်ဖော်ပြထားသော ကာလအတွင်း စမ်းသပ်ချိန်ပြီးဆုံးမည်ဟု ဟောကိန်းထုတ်ထားသည်။ ထိုအတောအတွင်း၊ ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတော်သည် ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့သည်။

His days. This divine prediction cannot mean that man’s life span would henceforth be restricted to 120 years. (Compare ages of men after the Flood.) They predict, rather, that God’s patience would come to an end and probation close within the period of time here specified. In the meantime, divine mercy lingered.

ခရစ်တော်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ လူသားများအတွက် ဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ကမ္ဘာကုန်ဆုံးချိန်တွင် လူသားမျိုးနွယ်အတွက် သူ၏လုပ်ဆောင်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ခဲ့သည် (မဿဲ ၂၄:၃၇–၃၉)။ အလားတူအခြေအနေများအောက်တွင် ဘုရားသခင်သည် အလားတူနည်းဖြင့် လုပ် ဆောင်မည်ဟု မျှော်လင့်နိုင်သည်။ သို့သော်၊ ဤအပေါ်အခြေခံ၍ ခရစ်တော်၏ ကြွလာခြင်းအချိန် ကို ဆုံးဖြတ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများသည် လုံးဝမမှန်ကန်ပါ။ ယခုကျွန်ုပ်တို့သည် ချေးယူထားသော အချိန်ပေါ်တွင် နေထိုင်နေပြီး၊ ကမ္ဘာဖျက်ဆီးခြင်းသည် မကြာမီဖြစ်ပေါ်မည်ကို သိထားသည် (၂ ပေတရု ၃:၃–၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်တော်သည် သူ၏ သတိပေးချက်များကို နားမထောင်ရန် သို့မဟုတ် ထိုကြီးမြတ်သောဖြစ်ရပ်အတွက် ပြင်ဆင်ရန် ရွေးချယ်မထားသူများနှင့် အဆုံးမဲ့အားထုတ်မည်မဟုတ်ကြောင်းလည်း ကျွန်ုပ်တို့သိသည်။

Christ compared God’s dealings with the antediluvians to His work for the human race at the end of time (Matt. 24:37–39). Under similar circumstances God may be expected to work in similar ways. However, attempts to determine the time of Christ’s coming on the basis of this are wholly invalid. We are now living on borrowed time, knowing that the destruction of the world will soon occur (see 2 Peter 3:3–7). We know also that God’s Spirit will not endlessly strive with men who do not choose to heed His warnings and prepare for that great event.

၃ (၁ ပေတရု ၃:၁၈–၂၁). ဘုရားသခင်သည် မသုသလာ၊ နိုအာနှင့် အခြားသူများမှတစ်ဆင့် ဟောပြောခဲ့သည်—ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့အား နှစ်ပေါင်း တစ်ရာနှစ်ဆယ်၏ အစမ်းခန့်မှန်းကာလကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်အတွင်း မသုသလာ၊ နိုအာနှင့် သူ၏အခြားသော သစ္စာရှိသက်သေများမှတစ်ဆင့် ၎င်းတို့ထံသို့ ဟောပြောခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤသစ္စာရှိသက်သေများ၏ သက်သေခံချက်ကို နားထောင်ခဲ့လျှင်၊ ၎င်းတို့သည် နောင်တရပြီး ၎င်းတို့၏သစ္စာစောင့်သိမှုသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့လျှင်၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့ကို ဖျက်ဆီးမည်မဟုတ်ပေ (RH ဧပြီ ၂၃၊ ၁၉၀၁)။

3 (1 Peter 3:18–21). God Preached Through Methuselah, Noah, and Others.—God granted them one hundred and twenty years of probation, and during that time preached to them through Methuselah, Noah, and many others of His servants. Had they listened to the testimony of these faithful witnesses, had they repented and returned to their loyalty, God would not have destroyed them (RH April 23, 1901).

Enoch Bore Testimony Unflinchingly

Enoch Bore Testimony Unflinchingly.—Before the destruction of the antediluvian world, Enoch bore his testimony unflinchingly (RH Nov 1, 1906).

ဧနက်သည် မယိမ်းမယိုင် သက်သေခံခဲ့သည်

Voices of Noah and Methuselah Heard

ဧနက်သည် မယိမ်းမယိုင် သက်သေခံခဲ့သည်—ရေကြီးမတိုင်မီ ကမ္ဘာကို ဖျက်ဆီးခြင်းမပြုမီ၊ ဧနက်သည် သူ၏သက်သေခံချက်ကို မယိမ်းမယိုင် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည် (RH နိုဝင်ဘာ ၁၊ ၁၉၀၆)။

Voices of Noah and Methuselah Heard.—God determined to purify the world by a flood; but in mercy and love He gave the antediluvians a probation of one hundred and twenty years. During this time, while the ark was building, the voices of Noah, Methuselah, and many others were heard in warning and entreaty, and every blow struck on the ark was a warning message (Ibid., Sept. 19, 1907).

အချို့ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်၊ အချို့ဆုတ်ယုတ်ခဲ့ကြသည်။—နောဧသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီကမ္ဘာကို နှစ်တစ်ရာနှင့်နှစ်ဆယ်ကြာ သတိပေးချက်သတင်းစကားကို ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။ သို့သော် အနည်းငယ်သာ နောင်တရခဲ့ကြသည်။ နောဧသည် သင်္ဘောဆောက်ရာတွင် ငှားရမ်းခဲ့သော လက်သမားအချို့သည် သတင်းစကားကို ယုံကြည်ခဲ့သော်လည်း ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ သေဆုံးခဲ့ကြသည်။ နောဧ၏သြဝါဒခံယူသူအချို့သည် ဆုတ်ယုတ်ခဲ့ကြသည် (မူရင်းစာတမ်း ၆၅၊ ၁၉၀၆)။

Some Believed; Some Backslid

Some Believed; Some Backslid.—For one hundred and twenty years Noah proclaimed the message of warning to the antediluvian world; but only a few repented. Some of the carpenters he employed in building the ark believed the message, but died before the Flood; others of Noah’s converts backslid (MS 65, 1906).

ယုံကြည်သူများအနက် များစွာသောသူများသည် ယုံကြည်ခြင်းကို ထိန်းသိမ်းထားခဲ့ပြီး အောင်မြင်စွာ သေဆုံးခဲ့ကြသည် (မူရင်းစာတမ်း ၃၅၊ ၁၉၀၆)။

Many of the believing ones kept the faith, and died triumphant (MS 35, 1906).

ဧနက်၏အတွေ့အကြုံသည် ယုံကြည်စရာဟောပြောချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။—[ယုဒ ၁၄၊ ၁၅ ကိုးကားထားသည်။] ဧနက်ဟောပြောခဲ့သော တရားဒေသနာနှင့် သူ၏ကောင်းကင်သို့ တက်ကြွခြင်းသည် ဧနက်ခေတ်တွင်နေထိုင်သူအားလုံးအတွက် ယုံကြည်စရာအငြင်းအခုံတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် မသုသလနှင့် နောဧတို့အသုံးပြုနိုင်သော တန်ခိုးရှိသောအငြင်းအခုံဖြစ်ပြီး ဖြောင့်မတ်သူများသည် တက်ကြွ不ရိယာ်ကိုးကားထားသည်။

Enochs Experience a Convincing Sermon

Enoch’s Experience a Convincing Sermon.—[Jude 14, 15 quoted.] The sermon preached by Enoch, and his translation to heaven was a convincing argument to all living in Enoch’s time. It was an argument that Methuselah and Noah could use with power to show that the righteous could be translated (MS 46, 1895).

မယုံကြည်သူများနှင့်ပေါင်းသင်းခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။—နောဧသည် သင်္ဘောဆောက်လုပ်ရန်စတင်ခဲ့စဉ်က ယုံကြည်ခဲ့သူများသည် မယုံကြည်သူများနှင့် ပေါင်းသင်းခြင်းကြောင့် ၎င်းတို့၏ယုံကြည်ခြင်းကို ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး မယုံကြည်သူများသည် ဖျော်ဖြေရေးနှင့် ပြသလိုသောစိတ်ဆန္ဒဟောင်းများကို ပြန်လည်နှိုးဆွခဲ့ကြသည် (ရီဗူးဟရ်အိုင်၊ စက်တင်ဘာ ၁၅၊ ၁၉၀၄)။

Association with Unbelievers Caused Loss

Association With Unbelievers Caused Loss.—Those who believed when Noah began to build the ark, lost their faith through association with unbelievers who aroused all the old passion for amusement and display (RH Sept 15, 1904).

(၁ ယောဟန် ၣး၈)။ နိုဧခေတ်တွင် ခရစ်တော်၏စစ်ပွဲ။—“ဤအကြောင်းကြောင့် ဘုရားသခင်၏သားတော်သည် ပေါ်ထွန်းတော်မူခဲ့သည်၊ သို့မှသာ မာရ်နတ်၏လုပ်ဆောင်မှုများကို ဖျက်ဆီးနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။” ခရစ်တော်သည် နိုဧခေတ်တွင် ဤစစ်ပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ရှေးလူမျိုးများထံသို့ သတိပေးချက်၊ ဆုံးမစကား၊ ဖိတ်ခေါ်မှုများဖြင့် မိန့်တော်မူသောအသံသည် သူ၏အသံဖြစ်သည်။ သူသည် လူများကို နောင်တရရန် အခွင့်အရေးအနေဖြင့် နှစ်တစ်ရာနှစ်ဆယ် ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သူတို့သည် စာတန်၏လှည့်ဖျားမှုများကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး ရေလွှမ်းမိုးမှုတွင် သေဆုံးခဲ့သည် (ဒီဇင်ဘာ ၁၂၊ ၁၉၀၁)။

(1 John 3:8). Christ in Warfare in Noahs Day

(1 John 3:8). Christ in Warfare in Noah’s Day.—“For this purpose the Son of God was manifested, that He might destroy the works of the devil.” Christ was engaged in this warfare in Noah’s day. It was His voice that spoke to the inhabitants of the old world in messages of warning, reproof, and invitation. He gave the people a probation of one hundred and twenty years, in which they might have repented. But they chose the deceptions of Satan, and perished in the waters of the Flood (Ibid., March 12, 1901).

၄. ကမ္ဘာမြေပေါ်တွင် ဧရာမသူများရှိခဲ့သည်။ ဤ“ဧရာမသူများ”၊ နဖိလိမ် (nephilim) သည် အချို့ သောသူများထင်မြင်ထားသည့်အတိုင်း ရောနှောအိမ်ထောင်ပြုခြင်း၏ ရလဒ်မဟုတ်ပါ။ LXX သည် နဖိလိမ်ကို “ဂီဂန်တက်” (gigantes) ဟု ဘာသာပြန်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းမှ အင်္ဂလိပ်စကားလုံး “ဧရာမသူ” (giant) ဟု ဆင်းသက်လာသည်။ နံပါတ် ၁၃:၃၃ တွင် ဣသရေလလူမျိုးများက ၎င်းတို့သည် နဖိလိမ် များရှေ့တွင် ပုစဉ်းကလေးများကဲ့သို့ ခံစားရသည်ဟု ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ KJV တွင် ၎င်းကို “ဧရာမသူများ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်။ ဤဟီဘရူးစကားလုံးသည် “နာဖယ်” (naphal) မှ ဆင်းသက်လာဖွယ်ရှိ ပြီး၊ နဖိလိမ်သည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ “ဧရာမသူများ” ထက် “အကြမ်းဖက်သူများ” သို့မဟုတ် “အကြမ်းဖက်သမားများ” ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ရန် အကြောင်းရှိသည်။ ထိုခေတ်ကာလတွင် လူသားမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးသည် ကြီးမားသောအရပ်အမောင်းရှိခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်းသည် အရပ်ထက် စရိုက်ကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု ယူဆရသည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ လူသားများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ကြီးမားသော ရုပ်ပုံးဆိုင်ရာနှင့် ဉာဏ်ရည်စွမ်းအားများ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ ဤပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဉာဏ်ပညာနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် ထင်ရှားကျော်ကြားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ဉာဏ်ရည်နှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းအားများကို ၎င်းတို့၏ မာနနှင့် တပ်မက်မှုများကို ဖြည့်ဆည်းရန်နှင့် လူသားများကို ဖိနှိပ်ရန် အဆက်မပြတ် အသုံးပြုခဲ့သည် (PP ၈၀, ၈၄, ၉၀)။

4. There were giants in the earth. These “giants,” nephilim, were not the product of mixed marriages, as some have suggested. The LXX translated nephilim by gigantes, from which the English “giant” is derived. In Num. 13:33 the Israelites reported that they felt like mere grasshoppers in the sight of the nephilim, which the KJV translates “giants.” There is reason to believe that this Hebrew word may come from the root naphal, and that the nephilim were “violent” ones, or terrorists, rather than physical “giants.” Since in those days the entire human race was of great stature, it must be that character rather than height is designated. The antediluvians generally possessed great physical and mental strength. These individuals, renowned for wisdom and skill, persistently devoted their intellectual and physical powers to the gratification of their own pride and passions and to the oppression of their fellow men (PP 80, 84, 90).

၄။ အနုပညာနှင့် တီထွင်မှုများ ပျက်စီးခြင်း။—ရေလွှမ်းမိုးမှုတွင် ယနေ့လောကသိထားသည်ထက် ပိုမိုကြီးမားသော အနုပညာနှင့် လူသားတို့၏အတတ်ပညာများ ပျက်စီးခဲ့သည်။ ပျက်စီးခဲ့သော အနုပညာများသည် ယနေ့လူတို့ဂုဏ်ယူဝံ့ကြွားသော အနုပညာများထက် သာလွန်ခဲ့သည် (စာလွှာ ၆၅၊ ၁၈၉၈)။

4. Great Art and Inventions Perished.—There perished in the Flood greater inventions of art and human skill than the world knows of today. The arts destroyed were more than the boasted arts of today (Letter 65, 1898).

လူသားသည် တီထွင်ဖန်တီးနည်းကို မည်သို့ရရှိခဲ့သနည်း?—ဘုရားသခင်ထံမှ ရရှိခဲ့ပြီး၊ မတူညီသောတိရစ္ဆာန်များ၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အကျင့်များကို လေ့လာခြင်းဖြင့်ဖြစ်သည်။ တိရစ္ဆာန်တိုင်းသည် သင်ခန်းစာစာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ခန္ဓာကိုယ်အသုံးပြုပုံနှင့် ၎င်းတို့အတွက် ပေးထားသော လက်နက်များမှ လူသားများသည် အလုပ်တိုင်းအတွက် ကိရိယာများ ဖန်တီးနည်းကို သင်ယူခဲ့သည်။ အကယ်၍ လူသားများသည် ကျွန်ုပ်တို့၏လောကတွင် မည်မျှအနုပညာများ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်ကို သိရှိနိုင်ခဲ့လျှင်၊ ၎င်းတို့သည် မှောင်မိုက်ခေတ်အကprotonတို့ဖြစ်စဉ်ကို မလွတ်ကင်းစွာ ပြောဆိုကြလိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်ကို တစ်ခါက လူသားများမှတစ်ဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံကို မြင်တွေ့ခဲ့လျှင်၊ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ အနုပညာများအကြောင်း လျှင်လျှင်ပြောကြလိမ့်မည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုတွင် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်များသည် ယနေ့လူသားများ သိရှိထားသည်ထက် များစွာပို၍ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ လောကကို ကြည့်ရာ၌ ဘုရားသခင်သည် လူသားထံသို့ ပေးအပ်ခဲ့သော ဉာဏ်ပညာသည် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးသွားသည်ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်၊ ၎င်းတို့၏စိတ်ကူးဉာဏ်သည် ဆိုးယုတ်ပြီး အမြဲတစေ ဆိုးယုတ်နေသည်။ ဘုရားသခင်သည် ဤလူများကို ဉာဏ်ပညာပေးခဲ့သည်။ သူ၏အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် တန်ဖိုးရှိသော အကြံဉာဏ်များ ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်သည် ဉာဏ်ပညာ၊ ကျွမ်းကျင်မှု၊ စီရင်ဆုံးဖြတ်နိုင်စွမ်းရှိရန် ရည်ရွယ်ထားသော သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချီးမွမ်းရန်အတွက် စိတ်၏အရည်အသွေးတိုင်းကို အသုံးပြုနေသည်ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြင့် ဤသက်တမ်းရှည်လူမျိုးကို ကမ္ဘာမြေမှ ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့နှင့်အတူ ဆိုးယုတ်မှုအတွက်သာ အသုံးပြုခဲ့သော အသိပညာလည်း ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။ ကမ္ဘာမြေကို ပြန်လည်နေထိုင်သောအခါ၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏အစီအစဉ်ကြီးကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် လိုအပ်သော စွမ်းရည်များကိုသာ ပေးဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ဉာဏ်ပညာကို လူသားများထံ အနည်းငယ်သာ ယုံကြည်ပေးအပ်ခဲ့သည် (စာလွှာ ၂၄၊ ၁၈၉၉)။

How did man gain his knowledge of how to devise?—From the Lord, by studying the formation and habits of different animals. Every animal is a lesson book, and from the use they make of their bodies and the weapons provided them, men have learned to make apparatus for every kind of work. If men could only know how many arts have been lost to our world, they would not talk so fluently of the dark ages. Could they have seen how God once worked through His human subjects, they would speak with less confidence of the arts of the antediluvian world. More was lost in the Flood, in many ways, than men today know. Looking upon the world, God saw that the intellect He had given man was perverted, that the imagination of his heart was evil and that continually. God had given these men knowledge. He had given them valuable ideas, that they might carry out His plan. But the Lord saw that those whom He designed should possess wisdom, tact, and judgment, were using every quality of the mind to glorify self. By the waters of the Flood, He blotted this long-lived race from the earth, and with them perished the knowledge they had used only for evil. When the earth was repeopled, the Lord trusted His wisdom more sparingly to men, giving them only the ability they would need in carrying out His great plan (Letter 24, 1899).

တိုးတက်မှု၏မမှန်ကန်သောအယူအဆများ

Delusions of Progress

တိုးတက်မှု၏မမှန်ကန်သောအယူအဆများ—စစ်မှန်သောအသိပညာသည် မျိုးဆက်တိုင်းနှင့်အတူ လျော့နည်းလာသည်။ ဘုရားသခင်သည် အနန္တဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာကို ဖန်ဆင်းခဲ့သော အနန္တဘုရားထံမှ ပထမလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏အသိပညာကို တိုက်ရိုက်ရရှိခဲ့သည်။ အနန္တဉာဏ်ပညာမှ အသိပညာရယူခဲ့သူများသည် အသိပညာတွင် မလျော့နည်းခဲ့ကြပါ။

Delusions of Progress.—True knowledge has decreased with every successive generation. God is infinite, and the first people upon the earth received their instructions from that infinite God who created the world. Those who received their knowledge direct from infinite wisdom were not deficient in knowledge.

ဘုရားသခင်သည် နိုဧအား သူ့ကိုယ်သူနှင့် သူ၏မိသားစုကို ကယ်တင်ရန် ကြီးမားသောသင်္ဘောကို မည်သို့ပြုလုပ်ရမည်ကို ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ မောရှေအား တဲတော်နှင့် တန်ဆာဆင်ရန် ပန်းထိုးခြင်းနှင့် ကျွမ်းကျင်သောလုပ်ငန်းများကို မည်သို့ပြုလုပ်ရမည်ကိုလည်း ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ အမျိုးသမီးများသည် ငွေနှင့်ရွှေဖြင့် ပန်းထိုးခြင်းကို ကြီးမားသောကျွမ်းကျင်မှုဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သင်္ဘောနှင့် တဲတော်နှင့် ရွှေသန့်စင်သော ပစ္စည်းများကို ပြုလုပ်ရာတွင် ကျွမ်းကျင်သောလူများ မရှိခဲ့ပါ။

God instructed Noah how to make that immense ark, for the saving of himself and his family. He also instructed Moses how to make the tabernacle, and the embroidery, and skillful work which was to adorn the sanctuary. The women wrought, with great ingenuity the embroidery of silver and gold. Skillful men were not wanting to accomplish the work of making the ark, the tabernacle, and the vessels of solid gold.

ဘုရားသခင်သည် ဒါဝိဒ်အား ရှောလမုန်တည်ဆောက်ခဲ့သော ဗိမာန်တော်၏ ပုံစံကို ပေးခဲ့သည်။ အကျွမ်းကျင်ဆုံးသော ဒီဇိုင်းနှင့် အနုပညာရှင်များသာ ဤလုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်ခွင့်ရခဲ့သည်။ ဗိမာန်တော်အတွက် ကျောက်တုံးတိုင်းသည် ၎င်း၏နေရာတွင် အတိအကျထည့်သွင်းရန် ပြင်ဆင်ထားပြီး၊ ဗိမာန်တော်သည် ပုဆိန်နှင့် တူရိယာသံမပါဘဲ တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ဤသို့သော အဆောက်အအုံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အလှအပနှင့် တင့်တယ်မှုအတွက် မတွေ့ရှိရပါ။

God gave David a pattern of the temple which Solomon built. None but the most skillful men of design and art were allowed to have anything to do with the work. Every stone for the temple was prepared to exactly fill its place, before being brought to the temple. And the temple came together without the sound of an axe or a hammer. There is no such building to be found in the world for beauty, richness and splendor.

ယခုအခါ ရှေးခေတ်လူများမရှိခဲ့သော တီထွင်မှုများနှင့် လုပ်အားသက်သာစေသော စက်များစွာ ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် ထိုအရာများကို မလိုအပ်ခဲ့ပါ။ …

There are many inventions and improvements, and labor-saving machines now that the ancients did not have. They did not need them. …

ကမ္ဘာမြေသည် ကျိန်စာသင့်နေသော အချိန်ကာလရှည်လျားလာသည်နှင့်အမျှ လူသားအတွက် ၎င်းကို စိုက်ပျိုးရန်နှင့် အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေရန် ပို၍ခက်ခဲလာသည်။ မြေဆီလွှာသည် ပို၍ပြုပြင်မရဖြစ်လာသည်နှင့်အမျှ နှစ်ဆလုပ်အားပေးရပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် ကျိန်စာသင့်မြေယာပေါ်တွင် လုပ်အားပေါ့ပါးစေရန် တီထွင်နိုင်စွမ်းရှိသောသူများကို ထမြှောက်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်သည် လူသားတို့၏တီထွင်မှုအားလုံးတွင် မပါဝင်ခဲ့ပါ။ စာတန်သည် လူသားတို့၏စိတ်ကို များစွာထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်ကို မေ့လျော့စေသော တီထွင်မှုအသစ်များဆီသို့ လူသားများကို အလျင်စလိုဦးတည်စေခဲ့သည်။

The greater the length of time the earth has lain under the curse, the more difficult has it been for man to cultivate it, and make it productive. As the soil has become more barren, and double labor has had to be expended upon it, God has raised up men with inventive faculties to construct implements to lighten labor on the land groaning under the curse. But God has not been in all man’s inventions. Satan has controlled the minds of men to a great extent, and has hurried men to new inventions which has led them to forget God.

ဉာဏ်ရည်အင်အားတွင်၊ ယခုနေထိုင်သူများသည် ရှေးခေတ်လူများနှင့် နှိုင်းယှဉ်မရပါ။ ရှေးခေတ်အနုပညာများစွာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး၊ ယခုမျိုးဆက်သည် ၎င်းတို့ထက် ပိုမိုသိရှိထားသည်။ ဤယိုယွင်းနေသောခေတ်တွင် နေထိုင်သူများသည် နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်နီးပါးနေထိုင်ခဲ့သော ရှေးခေတ်လူများ၏ အသိပညာနှင့် နှိုင်းယှဉ်မရပါ။

In strength of intellect, men who now live can bear no comparison to the ancients. There have been more ancient arts lost than the present generation now possess. For skill and art those living in this degenerate age will not compare with the knowledge possessed by strong men who lived near one thousand years.

ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ လူများသည် နှစ်ရာပေါင်းများစွာ အသက်ရှင်ခဲ့ကြပြီး၊ နှစ်တစ်ရာအရွယ်တွင် လူငယ်များဟု သတ်မှတ်ခံရသည်။ ထိုရှေးလူများသည် ကျန်းမာသောစိတ်နှင့် ကျန်းမာသောခန္ဓာကိုယ်ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားသည် ယခုအားနည်းသောမျိုးဆက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်မရပါ။ ရှေးလူများသည် အသိပညာရယူရန် နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်နီးပါးရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် နှစ်ခြောက်ဆယ်မှ တစ်ရာအတွင်း ဘဝဇာတ်ခုံပေါ်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ အသက်ရှည်ဆုံးသူများသည် ၎င်းတို့၏ဘဝတိုတောင်းသောအချိန်တွင် ဇာတ်ခုံမှ ထွက်ခွာသွားကြသည်။ ယခုအခါသည် စစ်မှန်သောတိုးတက်မှုခေတ်ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ပြီး လူသားမျိုးနွယ်သည် အတိတ်ကာလများတွင် စစ်မှန်သောအသိပညာတွင် တိုးတက်လာခဲ့သည်ဟု လှည့်စားခံရသူများသည် မုသား၏ဖခင်သြဇာလွှမ်းမိုးမှုအောက်တွင် ရှိနေကြပြီး၊ ၎င်း၏လုပ်ငန်းသည် ဘုရားသခင်၏အမှန်တရားကို မုသားအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရန်ဖြစ်သည် (၄အက်စ်ဂျီ ၁၅၄-၁၅၆)။

Men before the Flood lived many hundreds of years, and when one hundred years old they were considered but youths. Those long-lived men had sound minds in sound bodies. Their mental and physical strength was so great that the present feeble generation can bear no comparison to them. Those ancients had nearly one thousand years in which to acquire knowledge. They came upon the stage of action from the ages of sixty to one hundred years, about the time those who now live the longest have acted their part in their little short life time, and have passed off the stage. Those who are deceived, and flattered on in the delusion that the present is an age of real progress, and that the human race has been in ages past progressing in true knowledge, are under the influence of the father of lies, whose work has ever been to turn the truth of God into a lie (4SG 154-156).

ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ဧရာမလူများ

Giants Before the Flood

ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ဧရာမလူများ။—ပထမဦးစွာ ထမြောက်ခြင်းတွင် လူအားလုံး မသေနိုင်သောအလှတရားဖြင့် ပေါ်ထွက်လာကြမည်၊ သို့သော် ဒုတိယအကြိမ်တွင် ကျိန်စာသင့်ခြင်း၏ အမှတ်အသားများ အားလုံးတွင် ထင်ရှားစွာ ပေါ်လွင်လာမည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏သင်္ချိုင်းထဲသို့ ဆင်းသွားသည့်အတိုင်း ပေါ်ထွက်လာကြမည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ နေထိုင်ခဲ့သူများသည် ၎င်းတို့၏ဧရာမသြတ်ကမျှဖြင့် ပေါ်ထွက်လာကြမည်၊ ၎င်းတို့သည် ယခုကမ္ဘာပေါ်တွင် နေထိုင်သူများထက် နှစ်ဆခန့် ပိုမိုရှည်လျားပြီး အချိုးကျသည် (၃အက်စ်ဂျီ ၈၄)။

Giants Before the Flood.—At the first resurrection all come forth in immortal bloom, but at the second, the marks of the curse are visible upon all. All come up as they went down into their graves. Those who lived before the Flood, come forth with their giant-like stature, more than twice as tall as men now living upon the earth, and well proportioned. The generations after the Flood were less in stature (3SG 84).

၅. ဘုရားသခင်။ တသမတ်တည်းဖြစ်ရန်၊ KJV တွင် “ဘုရားသခင်” အစား “ထာဝရဘုရား” ဟု ဖတ်သင့်သည်၊ အကြောင်းမှာ ဟီဘရူးတွင် “ယာဝှေ” (Yahweh)၊ “ယေဟိုဝါ” (Jehovah) ဟူသော စကားလုံးကို အသုံးပြုထားသည်။ ထင်ရှားသည်မှာ KJV ဘာသာပြန်သူများသည် “ထာဝရဘုရား သခင်” ဟု ဖတ်သော LXX ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ခံခဲ့ရသည်။

5. God. To be consistent, the KJV should read “Lord” instead of “God,” as in the Hebrew the word Yahweh, Jehovah, is used. Apparently, KJV translators were influenced by the LXX, which reads, the “Lord God.”

လူ၏ ဒုစရိုက်သည် ကြီးမားသည်။ လူသားဘာသာစကားသည် လူ၏ ယုတ်ညံ့မှုကို ဤထက်ပိုမို အားပြည့်စွာ ဖော်ပြရန် ခဲယဉ်းသည်။ လူ၌ ကောင်းမှုတစ်စုံတစ်ရာ မကျန်ရှိတော့ပါ၊ သူသည် “အူအတက်ပုပ်နေသည်”။ သူ၏ “စိတ်ကူးအားလုံး” သည် မကောင်းမှုဖြစ်သည်။ “စိတ်ကူး” ဟူသော စကားလုံးသည် “ယေဆာ” (yeser) မှဆင်းသက်လာပြီး “စက်ကိရိယာ” သို့မဟုတ် “ဖွဲ့စည်းမှု” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ “ဖြစ်ပေါ်စေရန်”၊ “ဖွဲ့စည်းရန်” ဟူသော ကြိယာ “ယာဆာ” (yaṣar) မှ ဆင်းသက်လာ သည်။ ထို့ကြောင့် “စိတ်ကူး” သည် မကောင်းသောနှလုံးမှ ထွက်ပေါ်လာသော မကောင်းသော အတွေးများကို ရည်ညွှန်းသည်။ ခရစ်တော်က “နှလုံးမှ မကောင်းသောအတွေးများ ထွက်ပေါ်လာ သည်” ဟု မိန့်တော်မူပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဆက်လက်၍ “လူသတ်မှု၊ အိမ်ထောင်ရေးဖောက်ပြန်မှု၊ မုဒိမ်းမှု၊ ခိုးမှု၊ မမှန်သောသက်သေ၊ ကဲ့ရဲ့မှုများ” ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်ဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည် (မဿဲ ၁၅:၁၉)။ နှလုံးသည် ဉာဏ်ရည်နှင့် ဆန္ဒစွမ်းအားများ၏ ဗဟိုချက်အဖြစ် လူသိများသည်။ ညစ်ညမ်း သော “နှလုံး” သည် မကြာမီ သို့မဟုတ် နောက်ပိုင်းတွင် ဘဝတစ်ခုလုံးကို ညစ်ညမ်းစေသည်။

The wickedness of man was great. Human language could hardly provide a more forceful picture of human depravity. There was no more good left in man; he was “rotten to the core.” His “every imagination” was evil. The word “imagination,” from yeser, means “device” or “formation,” and is derived from the verb “to fashion,” “to form,” yaṣar. Therefore “imagination” refers to evil thoughts as the product of an evil heart. Christ said, “Out of the heart proceed evil thoughts,” and observed that they in turn produce “murders, adulteries, fornications, thefts, false witness, blasphemies” (Matt. 15:19). The heart was popularly considered the center of the higher powers of the mind—the conscience and the will. A contaminated “heart” sooner or later infects the entire life.

ဆက်လက်၍။ စကားလုံးအရ “နေ့တိုင်း” သို့မဟုတ် “တစ်နေ့လုံး” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤအချက်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ဆိုးယုတ်မှု၏ ဝမ်းနည်းဖွယ်ဖော်ပြချက်ကို အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်စေသည်။ ဤအရာသည် ပြည့်စုံသော ဖောက်ပြန်မှုမဟုတ်ပါက၊ လူ့ဘာသာစကားဖြင့် ၎င်းကို မည်သို့ဖော်ပြမည်နည်း။ ဤနေရာတွင် အနည်းငယ်သော ခြွင်းချက်များဖြင့်၊ နှလုံးထဲတွင်၊ “စိတ်ကူးဉာဏ်များ” သို့မဟုတ် အတွေးများတွင်နှင့် လုပ်ရပ်များတွင် ဆိုးယုတ်မှုသာလျှင်ရှိခဲ့ပြီး၊ ယာယီမဟုတ်ဘဲ အမြဲတမ်း၊ လူအနည်းငယ်တွင်သာမဟုတ်ဘဲ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဤအရ၍ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် လူသားများသည် ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်ကို “သိလိုစိတ်မရှိဘဲ” လျစ်လျူရှုခဲ့ကြသောကြောင့်ဖြစ်သည် (၂ ပေတရု ၃:၅)။

Continually. Literally “every day” or “all day long.” This brings the sorry description of antediluvian wickedness to a climax. If this is not total depravity, how could human language express it? Here we find evil supreme in the heart, in the “imaginations,” or thoughts, and in the actions. With very few exceptions, there was nothing but evil, not temporarily but always, not in the case of merely a few individuals but in society as a whole. This came about because men were “willingly ignorant” of God’s word (2 Peter 3:5).

၅။ ပေါ့ပါးမှုမှ ယုတ်ညံ့သောဒုစရိုက်များသို့ ယိုယွင်းခြင်း။—ကျွန်ုပ်တို့တွင် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ လူများနှင့် လွင်ပြင်မြို့များ၏ သမိုင်းရှိသည်၊ ၎င်းတို့၏အပြုအမူသည် ပေါ့ပါးမှုနှင့် ဖျော်ဖြေမှုမှ ဘုရားသခင်၏ ဒေါသသြဇာကို ဖြစ်ပေါ်စေသော ယုတ်ညံ့သောဒုစရိုက်များသို့ ယိုယွင်းသွားခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြစ်ပေါ်စေရန် ကမ္ဘာမြေကို ၎င်းတို့၏ညစ်ညမ်းသော သြဇာလွှမ်းမိုးမှုမှ သန့်စင်ရန် အလွန်ကြောက်မက်ဖွယ်ဖျက်ဆီးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ စိတ်သဘောထားနှင့် စိတ်အားထက်သန်မှုသည် အကျိုးသင့်အကြောင်းသင့်ကို လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ မိမိကိုယ်ကို ဘုရားအဖြစ် ကိုးကွယ်ခဲ့ပြီး၊ အမြင့်မြတ်ဆုံးသော ဘုရားသခင်၏ အသိပညာသည် ဖောက်ပြန်သော စိတ်ဆန္ဒများ၏ ကိုယ်ကျိုးရှာမှုကြောင့် နီးပါးပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည် (စာလွှာ ၇၄၊ ၁၉၉၆)။

5. Degenerated From Lightness to Debasing Sins.—We have the history of the antediluvians, and of the cities of the plain, whose course of conduct degenerated from lightness and frivolity to debasing sins that called down the wrath of God in a most dreadful destruction, in order to rid the earth of the curse of their contaminating influence. Inclination and passion bore sway over reason. Self was their god, and the knowledge of the Most High was nearly obliterated through the selfish indulgence of corrupt passions (Letter 74, 1896).y

တရားဝင်သောအရာများကို ဖောက်ပြန်ခြင်း

Perverted What Was Lawful

တရားဝင်သောအရာများကို ဖောက်ပြန်ခြင်း။—ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ လူများ၏ ဒုစရိုက်သည် တရားဝင်သောအရာများကို ဖောက်ပြန်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏လက်ဆောင်များကို ၎င်းတို့၏ကိုယ်ကျိုးရှာစိတ်ဆန္ဒများကို ဖြည့်ဆည်းရန် အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ဖောက်ပြန်ခဲ့သည်။ အစာစားချင်စိတ်နှင့် ယုတ်ညံ့သော စိတ်ဆန္ဒများကို လွန်ကျူးစွာ ပြည့်မီစေခြင်းသည် ၎င်းတို့၏စိတ်ကူးဉာဏ်ကို လုံးလုံးဖောက်ပြန်စေခဲ့သည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ လူများသည် စာတန်၏ကျွန်များဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းမှ ဦးဆောင်ထိန်းချုပ်ခံခဲ့ရသည် (မန်နူစခရစ် ၂၄၊ ၁၈၉၁)။

Perverted What Was Lawful.—The sin of the antediluvians was in perverting that which in itself was lawful. They corrupted God’s gifts by using them to minister to their selfish desires. The indulgence of appetite and base passion made their imaginations altogether corrupt. The antediluvians were slaves of Satan, led and controlled by him (MS 24, 1891).

ဖောက်ပြန်သောအစာစားချင်စိတ်ဖြင့် ဖောက်ပြန်ခြင်း

Corrupted Through Perverted Appetite

ဖောက်ပြန်သောအစာစားချင်စိတ်ဖြင့် ဖောက်ပြန်ခြင်း။—နိုဧခေတ်ကမ္ဘာသည် ဖောက်ပြန်သောအစာစားချင်စိတ်၏ လွန်ကျူးမှုကြောင့် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးသွားခဲ့သည် (အက်စ်တ�ီ စက်တင်ဘာ ၂၊ ၁၈၇၅)။

Corrupted Through Perverted Appetite.—The inhabitants of the Noachian world were destroyed, because they were corrupted through the indulgence of perverted appetite (ST Sept. 2, 1875).

၆. ထာဝရဘုရား နောင်တရတော်မူသည်။ “နောင်တရတော်မူသည်” ဟူသော စကားလုံးများ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို “သူ၏နှလုံးသားတွင် ဝမ်းနည်းတော်မူသည်” ဟူသော ရှင်းပြချက်မှ သိရှိနိုင်သည်။ ဤအချက်သည် ဘုရားသခင်၏ နောင်တရမှုသည် သူ၏ အနာဂတ်သိမြင်နိုင်စွမ်းမရှိခြင်း သို့မဟုတ် သူ၏ သဘာဝအနေအထား သို့မဟုတ် ရည်ရွယ်ချက်တွင် ပြောင်းလဲမှုရှိခြင်းကို မဆိုလိုကြောင်း ပြသသည်။ ဤသဘောအရ ဘုရားသခင်သည် မည်သည့်အရာကိုမျှ ဘယ်သောအခါမှ နောင်တမရ ပါ (၁ ရှမွေလ ၁၅:၂၉)။ “ဘုရားသခင်၏ နောင်တရမှု” သည် လူ၏ အပြစ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော မြင့်မြတ်သော ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၏ ဝေဒနာကို ရည်ညွှန်းသော အသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်သည် သူ၏ မပြောင်းလဲသော သဘာဝနှင့်အညီ၊ ပြောင်းလဲသွားသော လူသားအပေါ် ပြောင်းလဲသောအနေအထားကို ယူဆောင်သည်ဟူသော အမှန်တရားကို ဖော်ပြသည်။ လူ၏ ဖောက်ပြန်သော အခြေအနေအပေါ် ဘုရားသခင်၏ ဝမ်းနည်းမှုကို ဖော်ပြခြင်းသည် ဘုရားသခင် သည် လူသားကို မုန်းတီးခြင်းမရှိကြောင်း ထိမိသော ညွှန်ပြချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ လူ၏ အပြစ်သည် ဘုရားသခင်၏ နှလုံးသားကို နက်ရှိုင်းစွာ ဝမ်းနည်းမှုနှင့် သနားကရုဏာဖြင့် ပြည့်စေသည်။ ၎င်းသည် အပြစ်ပြုသော လူသားများအတွက် အကန့်အသတ်မရှိသော မေတ္တာ၏ နက်ရှိုင်းသော သနားကရုဏာဖြင့် စိတ်လှုပ်ရှားစေသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် တရားစီရင်ရန်လည်း တွန်းအားပေး သည် (ယေရ. ၁၈:၆–၁၀; PP ၆၃၀ ကိုကြည့်ပါ)။

6. It repented the Lord. The force of the words “it repented” the Lord, may be gathered from the explanatory statement “it grieved him” to His heart. This shows that the repentance of God does not presuppose lack of foresight on His part or any variableness in His nature or purpose. In this sense God never repents of anything (1 Sam. 15:29). The “repentance” of God is an expression referring to the pain of divine love occasioned by the sinfulness of man. It presents the truth that God, in consistency with His immutability, assumes a changed position in respect to changed man. The mention of divine grief at man’s depraved state is a touching indication that God did not hate man. Human sin fills the divine heart with deep-felt grief and pity. It excites all the fathomless ocean of sympathy for sinning men of which infinite love is capable. Nonetheless, it moves Him also to judicial retribution (see Jer. 18:6–10; PP 630).

၇. ငါသည် လူသားကို ဖျက်ဆီးမည်။ ဤနေရာတွင် “ငါသည် ဖျက်ဆီးမည်” ဟု ဘာသာပြန်ထား သော ဟေဗြဲအသုံးအနှုန်းသည် စကားလုံးအရ “ငါသည် သုတ်သင်ပယ်ရှင်းမည်” သို့မဟုတ် “ဖျက်လိုက်မည်” သို့မဟုတ် “ဖျောက်ဖျက်မည်” (ထွက်. ၃၂:၃၂, ၃၃; ဟေရှာ. ၄၃:၂၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအသုံးအနှုန်းကို လူသားမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးကို ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြင့် သုတ်သင်ပယ်ရှင်းခြင်းကို ဖော်ပြရာတွင် အလွန်သင့်လျော်သည်။

7. I will destroy man. The Hebrew expression here translated “I will destroy” means literally “I will wipe off” or “blot out” or “erase” (see Ex. 32:32, 33; Isa. 43:25). Its use in this passage, describing the extinction of the human race in general, by a devastating flood, is most appropriate.

၈. နောဧသည် ကျေးဇူးတော်ကို ရရှိခဲ့သည်။ ဤစကားလုံးများတွင် ဒေါသအလယ်တွင် သနားကရု ဏာကို တွေ့မြင်ရသည်။ ၎င်းတို့ဖြင့် ဘုရားသခင်သည် လူသားမျိုးနွယ်ကို ထိန်းသိမ်းပြီး ပြန်လည် ထူထောင်ရန် ကတိပြုတော်မူသည်။ “ကျေးဇူးတော်” ဟူသော စကားလုံးသည် ကျမ်းစာတွင် ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ ထိုက်မထိုက်သော အပြစ်သားများအပေါ် ဘုရားသခင်၏ သနားကရုဏာနှင့် မထိုက်တန်သော ကျေးဇူးတော်ကို ဖော်ပြထားသည့် ဓမ္မသစ် ကျမ်းကိုးကားချက်များတွင်နှင့် အတူတူပင် အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ လူသားသည် သင်္ကေတပျက်စီးသွား သော အခြေအနေတွင်ပင် ဘုရားသခင်သည် မည်မျှ ချစ်ခင်သည်ကို အကြောင်းအမျိုးမျိုးမှ တွေ့မြင်နိုင်သည်။ သူသည် သူတို့အား မိန်းမအမျိုးအနွယ်ကတိထားချက်ဖြင့် သနားကရုဏာ၏ ဧဝံဂေလိတရားကို ပေးတော်မူသည်၊ ဧဝံဂေလိတရားကို ဟောပြောရန်နှင့် အပြစ်လမ်းများကို သတိပေးရန် ဖြောင့်မတ်သောသူများကို ထူထောင်ထိန်းသိမ်းခြင်းဖြင့် သနားကရုဏာ၏ ဝန်ဆောင် မှုကို ပေးတော်မူသည်၊ သူတို့နှင့်အတူ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ပြီး တောင်းပန်ရန် သနားကရုဏာ၏ ဝိညာဉ်တော်ကို ပေးတော်မူသည်၊ သူတို့အား ရှည်လျားသော စမ်းသပ်ကာလကို တိုင်းတာပေးခြင်း ဖြင့် သနားကရုဏာ၏ ကြီးမားသော ကံစီမံမှုကို ပေးတော်မူသည်၊ ၁၂၀ နှစ်ကြာ သနားကရုဏာ၏ ထပ်ဆောင်းခွင့်ပြုမှုကို ပေးတော်မူသည်၊ နောက်ဆုံးတွင် အခြားသူများအားလုံး ဖျက်ဆီးခံရချိန် တွင် ဖြောင့်မတ်သူများကို ကယ်တင်ခြင်းဖြင့် သနားကရုဏာ၏ ပုံသက်သေကို ပေးတော်မူသည်။ ဤရှေးခေတ်သနားကရုဏာနှင့် ကျေးဇူးတော်၏ ပုံသက်သေသည် နောဧ၏ ခေတ်နှင့် ယေရှုကိုယ် တိုင် နှိုင်းယှဉ်ခဲ့သော အချိန်ကုန်ဆုံးချိန်တွင် နေထိုင်သော ယုံကြည်သူများအတွက် အာမခံချက်နှင့် မျှော်လင့်ချက်၏ အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည် (မ သံ. ၂၄:၃၇–၃၉ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ၏ သစ္စာရှိအရိပ် အယောင်များသည် ဘုရားသခင်သည် နောဧကို လက်ခံခဲ့သည့်အတိုင်း သူတို့ကို လက်ခံမည်ဖြစ်ပြီး၊ ယနေ့ခေတ်၏ ဆိုးယုတ်မှုများအလယ်တွင် သူတို့ကို ထိန်းသိမ်းပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ လာမည့် တရားစီရင်မှုတွင် သူတို့၏ လုံခြုံမှုကို ထောက်ပံ့ပေးမည်ဟု စိတ်ချယုံကြည်နိုင်သည်။

8. Noah found grace. In these words mercy is seen in the midst of wrath. By them God pledged the preservation and restoration of humanity. The word “grace” occurs here for the first time in Scripture, and clearly has the same meaning as in the NT references, where the merciful, unmerited favor of God exercised toward undeserving sinners is described. How deeply God loved man even in his fallen state can be observed from a number of factors. He gave them a gospel of mercy, in the promise of the woman’s seed; a ministry of mercy, by raising up and maintaining a succession of pious men to preach the gospel and warn them against the ways of sin; a spirit of mercy to strive and plead with them; a providence of mercy, by measuring out to them a long probationary period of time; an additional grant of mercy, a reprieve of 120 years; and finally an example of mercy, by saving the righteous when all others were destroyed. This ancient example of grace and mercy is a source of assurance and hope for believers who live at the end of time, a time that Christ Himself compared to Noah’s age (see Matt. 24:37–39). His loyal followers can rest assured that God will accept them as He accepted Noah, will likewise preserve them amid the evil of this day, and provide for their safety in the coming judgment.

၉. နောဧသည် ဖြောင့်မတ်သောသူဖြစ်သည်။ နောဧ၏ သမိုင်းနှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ သမိုင်းကို မိတ် ဆက်ရန် ခေါင်းစဉ်သစ်တစ်ခု ပေါ်ထွက်လာသည်။ စာရေးသူသည် နောဧသည် ဘုရားသခင်၏ မျက်မှောက်တော်တွင် ကျေးဇူးတော်ကို ရရှိခဲ့ပြီး လာမည့် ဖျက်ဆီးမှုအတွင်း အသက်ရှင်ခွင့်ရခဲ့ သည့် အကြောင်းရင်းများကို ဦးစွာဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ မတည်ငြိမ်သော ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် သူ့အား ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်ခံစားသူဖြစ်စေခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်နှင့် သဟဇာတဖြစ်သော ဘဝကြောင့်ဖြစ်သည်။ နောဧသည် အသုံးအနှုန်းသုံးမျိုးဖြင့် ထူးခြားခံရပြီး၊ တစ်ခုစီသည် သူ့ခေတ်သားများနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် သူ့ကို အလွန်အခွင့်အရေးရှိသော အလင်းတွင် ထားရှိသည်။ သူသည် “ဖြောင့်မတ်သောသူ” ဖြစ်သည်။ “ဖြောင့်မတ်သည်” ဟူသော စကားလုံးသည် အပြစ်ကင်းစင်သော သန့်ရှင်းမှုကို မဆိုလိုဘဲ၊ ဖြောင့်မတ်မှု၊ ရိုးသားမှု၊ ကုသိုလ်ကို ဆိုလိုသည်။ သူသည် ရိုးရှင်းစွာ “ဖြောင့်မတ်သည်” ဟုသာ မခေါ်ဆိုခံရဘဲ “ဖြောင့်မတ်သောသူ” ဟု ခေါ်ဆိုခံရသည်ကို သတိပြုသင့်သည်။ နောဧ၏ ခေတ်တွင် စံနမူနာပြသော ဘဝနေထိုင်ရန်သည် ဆိုးယုတ်သော ဖိတ်ခေါ်မှုများ၊ သိမ်မွေ့သော သွေးဆောင်မှု များနှင့် ယုတ်ညံ့သော လှောင်ပြောင်မှုများကို မကြောက်မရွံ့ ခိုင်မြဲစွာ ရင်ဆိုင်နိုင်သော သူတစ်ဦးကို လိုအပ်သည်။ သူသည် ဆုံးဖြတ်ချက်မရှိသော သို့မဟုတ် ဆန္ဒအားနည်းသော အားနည်းသူမဟုတ် ဘဲ၊ ယုံကြည်ချက်ပြင်းထန်သူ၊ တွေးခေါ်မှုနှင့် လုပ်ရပ်များတွင် ဖြောင့်မတ်သော “သူ” ဖြစ်သည်။

9. Noah was a just man. A new subtitle introduces Noah’s history and that of the Flood. The author presents, first, the reasons why Noah had found grace in God’s sight and was spared during the coming destruction. It was not some divine whim that made him the recipient of God’s favor, but a life that was in harmony with God’s will. Noah is characterized by three expressions, each one placing him in a most favorable light in contrast with his contemporaries. He was a “just man.” The word “just” does not imply spotless innocence, but uprightness, honesty, virtue. It is noteworthy that he is not merely called “just,” but a “just man.” To live an exemplary life in Noah’s time required a man who could stand fearlessly and steadfastly against evil inducements, subtle temptations, and vile mockery. He was no weakling, void of judgment or will power; he was a “man,” strong of conviction, straight in thinking and action.

သူ၏မျိုးဆက်များတွင် စုံလင်သူဒုတိယဂုဏ်ရည်သည် နောဧအား “သူ၏မျိုးဆက်တွင် အပြစ်ကင်း သူ” အဖြစ် ညွှန်ပြသည်။ ၎င်းသည် သူသည် အပြစ်ကင်းစင်သောအခြေအနေတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပါ၊ သို့သော် အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ ဖြူစင်မှုကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် နောဧ၏ တစ်သက် တာဘုရားဝတ်ပြုမှုသာမက၊ သူနေထိုင်ခဲ့သော ဒုစရိုက်များ၏ မျက်နှာဖုံးအောက်တွင် ၎င်း၏ ဘာသာတရား၏ တည်ကြည်မှုကိုပါ ရည်ညွှန်းသည်။ ဧကန်စင်စစ်၊ သူသည် ဖြူစင်သော မျိုးရိုးမှ ဖြစ်ပြီး၊ ထိုရှုထောင့်မှလည်း သူ၏ခေတ်ပြိုင်လူများနှင့် ကွဲပြားသည်၊ ၎င်းတို့အနက် များစွာသည် ဘုရားဝတ်ပြုသူများနှင့် ဘုရားမဝတ်ပြုသူများအကြား ဖောက်ပြန်သောအိမ်ထောင်ရေးများမှ သားစဉ်မျိုးဆက်များဖြစ်သည်။

Perfect in his generations. The second attribute points to Noah as being “blameless in his generation,” RSV. This does not mean that he lived in a state of sinlessness, but rather of moral integrity. It refers not only to Noah’s lifetime of piety but also to the constancy of his religion amid the miasma of iniquity in which he lived. To be sure, he was of pure descent, and in that respect also distinct from his contemporaries, many of whom were the offspring of promiscuous marriages between the godly and the ungodly.

နောဧသည် ဘုရားသခင်နှင့်အတူ လျှောက်လှမ်းခဲ့သည်တတိယအချက်အနေဖြင့်၊ နောဧ၏ဘဝ သည် ၎င်း၏ ဘုရားဝတ်ပြုသော ဘိုးဘေး ဧနက်၏ဘဝနှင့် တူညီသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၅:၂၂, ၂၄ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် နောဧမွေးဖွားခြင်းမတိုင်မီ နှစ်ပေါင်း ခြောက်ဆယ့်ကိုးနှစ်တွင် ထာဝရဘုန်း အသရေသို့ ခေါ်ဆောင်ခံခဲ့ရသည်။ နောဧ၏ ငယ်စဉ်အခါတွင်၊ ဧနက်၏ ခေါ်ဆောင်ခံရခြင်းသည် လူဟောင်းမျိုးဆက်များ၏ မှတ်ဉာဏ်တွင် ရှင်သန်နေသေးသည့်အခါ၊ နောဧသည် ထိုဘုရားဝတ်ပြု သူ၏ ဘဝအကြောင်းကို များစွာကြားသိခဲ့ရပေမည်။

Noah walked with God. Third, Noah’s life resembled that of his pious ancestor Enoch (see ch. 5:22, 24), who had been translated to eternal glory only 69 years before Noah’s birth. During his own childhood, when Enoch’s translation was still vivid in the memory of the older generation, Noah must have heard much of that godly man’s life.

သို့သော် နောဧအား ဤသို့ဖော်ပြထားခြင်းသည် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ကြိုးပမ်းမှုဖြင့် ဖြောင့်မတ်ခြင်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ဘုရားသခင်၏ စစ်မှန်သောသားသမီးများအားလုံးကဲ့သို့၊ သူသည် ဘုရားသခင်အပေါ် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ကယ်တင်ခြင်းခံရသည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၇ ကိုကြည့်ပါ)။

But the fact that Noah is thus described does not imply that by his own efforts he had attained unto righteousness. Like all others who are true children of God, he was saved by faith in God (see Heb. 11:7).

၁၀။ နောဧသည် သားသုံးဦးကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ အခန်းကဏ္ဍ ၅:၃၂ ကိုကြည့်ပါ။

10. Noah begat three sons. See on ch. 5:32.

၁၁။ မြေကြီးသည်လည်း ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခဲ့သည်။ ရေကြီးမတိုင်မီ လူသားများ၏ အပြစ်ရှိသော အခြေအနေသည် မြေကြီးတစ်ခုလုံးကို ဖောက်ပြန်စေသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အခြားနေရာများ တွင် “ဖောက်ပြန်မှု” ဟူသော ဝေါဟာရသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်ခြင်း၊ ဘုရားသခင်အား ဝတ်ပြုခြင်းကို ဖျက်ဆီးပြီး အကျင့်ပျက်စေသော အပြစ်ကို ရည်ညွှန်းသည် (ထွက် ၃၂:၇; ဒုတိ ၃၂:၅; တရားသူကြီး ၂:၁၉; ၂ရာဇဝင် ၂၇:၂)။ ၎င်းတို့သည် “ဘုရားသခင်ရှေ့မှာ” ဟူသော အသုံးအနှုန်းမှ ဆိုလိုသည့် အတိုင်း လူသိရှင်ကြား အကျင့်ယိုယွင်းမှုကို ကျင့်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

11. The earth also was corrupt. The sinful condition of antediluvian man is represented as corrupting the whole earth. Elsewhere the term “corruption” is applied to idolatry, the sin of perverting and depraving the worship of God (Ex. 32:7; Deut. 32:5; Judges 2:19; 2 Chron. 27:2). They practiced evil publicly, flagrantly, as the expression “before God” implies.

၁၁။ ကိုယ်ကျိုးရှာမှုကို ကိုးကွယ်ခြင်း၊ ရာဇဝတ်မှုကို အားပေးခြင်း။—၎င်းတို့သည် ကိုယ်ကျိုးရှာမှုကို ကိုးကွယ်ခဲ့သည်—စားသောက်ခြင်း၊ ဖျော်ဖြေခြင်း—ပြီးလျှင် ၎င်းတို့၏ဆန္ဒများနှင့် စိတ်ဆန္ဒများကို ဖျက်ဆီးခံရလျှင် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ရာဇဝတ်မှုများကို ကျူးလွန်ခဲ့သည်။

11. Worshiped Self-indulgence; Fostered Crime.—They worshipped selfish indulgence,—eating, drinking, merry-making,—and resorted to acts of violence and crime if their desires and passions were interfered with.

နောဧလောကတွင် အများစုသည် သမ္မာတရားကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ပြီး၊ မုသာများဖြင့် စွဲမက်ခဲ့ကြသည်။ မြေကြီးသည် အကြမ်းဖက်မှုဖြင့် ပြည့်နှက်ခဲ့သည်။ စစ်ပွဲ၊ ရာဇဝတ်မှု၊ လူသတ်မှုသည် ထိုခေတ်၏ အစီအစဉ်ဖြစ်သည်။ ခရစ်တော်၏ ဒုတိယအကြိမ်ကြွလာခြင်းမတိုင်မီ ဤအတိုင်းဖြစ်လိမ့်မည် (အမှတ်စဉ် ၂၄၊ ၁၈၉၁)။

In the days of Noah the overwhelming majority was opposed to the truth, and enamored with a tissue of falsehoods. The land was filled with violence. War, crime, murder, was the order of the day. Just so will it be before Christ’s second coming (MS 24, 1891).

၁၂၊ ၁၃။ နောဧကို ပြက်ယယ်ပြုခြင်း။—ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြင့် ရှေးလောကပျက်စီးခြင်းမတိုင်မီ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် အသိပညာရှိသော ထူးချွန်သူများရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏စိတ်ကူးများတွင် ဖောက်ပြန်ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်ကို ၎င်းတို့၏အကြံအစည်နှင့် အကြံဉာဏ်များမှ ဖယ်ထုတ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်က မည်သည့်အခါမျှ မပြုလုပ်ရန် မပြောထားသည့်အရာများကို ပြုလုပ်ရန် ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်ခဲ့ပြီး၊ ဆိုးယုတ်မှုကို ပြုလုပ်ရန် ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ဤပုံသက်သေသည် နောက်ပိုင်းတွင်မွေးဖွားလာမည့်သူများအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်စေမည်ကို မြင်တော်မူပြီး၊ ကိစ္စကို ကိုယ်တိုင်ကိုင်တွယ်ခဲ့သည်။ နှစ်တရာ၊ နှစ်ဆယ်ကြာ ၎င်းတို့အား သူ၏ကျွန်နောဧမှတစ်ဆင့် သတိပေးချက်များ ပေးပို့ခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် သူတို့အား ပေးထားသော ကရုဏာခံစားခွင့်ကို နောဧကို ပြက်ယယ်ပြုရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် သူ့ကို ပြက်ယယ်ပြုကာ ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် နောဧ၏ ထူးခြားသော စိတ်အားထက်သန်မှုနှင့် ဘုရားသခင်ဧကန်အမှန် ပြည့်စုံစေမည်ဟု သူကြေညာသော တရားစီရင်မှုများအပေါ် ပြင်းထန်သောခံစားမှုကို ပြောင်လှောင်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သိပ္ပံပညာနှင့် သဘာဝကို ထိန်းချုပ်သော ဥပဒေများအကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် နောဧ၏စကားများကို ပျော်ပွဲစားထွက်ကာ၊ သူ့ကို အဓိပ္ပါယ်မဲ့ အာရုံမတည်သူဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ သည်းခံမှုသည် ကုန်ဆုံးသွားခဲ့သည်။ သူသည် နောဧအား ဤသို့မိန့်တော်မူသည်— “လူသားအားလုံး၏အဆုံးသည် ငါ့ရှေ့သို့ ရောက်လာပြီ။ အကြောင်းမှာ မြေကြီးသည် ၎င်းတို့ကြောင့် အကြမ်းဖက်မှုဖြင့် ပြည့်နှက်နေပြီ။ ထို့ကြောင့်၊ ငါသည် ၎င်းတို့ကို မြေကြီးမှ ဖျက်ဆီးမည်” (အမှတ်စဉ် ၂၉၊ ၁၈၉၀)။

12, 13. Noah Ridiculed.—Before the destruction of the old world by a flood, there were talented men, who possessed skill and knowledge. But they became corrupt in their imagination, because they left God out of their plans and councils. They were wise to do what God had never told them to do, wise to do evil. The Lord saw that this example would be deleterious to those who should afterwards be born, and He took the matter in hand. For one hundred twenty years He sent them warnings through His servant Noah. But they used the probation so graciously granted them in ridiculing Noah. They caricatured him and criticized him. They laughed at him for his peculiar earnestness and intense feeling in regard to the judgments which he declared God would surely fulfill. They talked of science and of the laws controlling nature. Then they held a carnival over the words of Noah, calling him a crazy fanatic. God’s patience was exhausted. He said to Noah, “The end of all flesh is come before me; for the earth is filled with violence through them, and, behold, I will destroy them from the earth” (MS 29, 1890).

၁၂။ ဘုရားသခင်သည် မြေကြီးကို ကြည့်ရှုခဲ့သည်ဤမြေကြီးပေါ်ရှိ အခြေအနေများသည် ဘုရားသခင်၏ အထူးစုံစမ်းစစ်ဆေးမှု၏ အကြောင်းအရာဖြစ်လာသည်။ ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှု သည် လူသားအား လာမည့်တရားစီရင်ခြင်းသည် မဆင်မခြင်နှင့် အာဏာသုံးဆုံးဖြတ်မှုမဟုတ် ကြောင်း အာမခံသည်။ ဤစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုက ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်သော ကာဣနလူမျိုးများနှင့် ဘုရားသခင်ကို ကြောက်ရွံ့သော ရှေသလူမျိုးများအကြား ခွဲခြားမှုမရှိတော့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အနည်းငယ်သော ခြွင်းချက်များမှလွဲ၍ “သက်ရှိအားလုံး” သည် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခဲ့သည်။

12. God looked upon the earth. Conditions on this earth became the subject of God’s special investigation. Inspiration thus assures man that the coming judgment was not an ill-considered and arbitrary act of Deity. This investigation revealed that there no longer existed a distinction between the God-defying Cainites and God-fearing Sethites. With very few exceptions “all flesh” was corrupt.

၁၃။ သက်ရှိအားလုံး၏အဆုံးအပြစ်ကို တစ်မိသားစုမှလွဲ၍ လူမျိုးတစ်မျိုးလုံးကို သုတ်သင်ခြင်းဖြင့် သာ ထိန်းချုပ်နိုင်မည်ဟု နိဂုံးချုပ်ပြီးနောက်၊ ဘုရားသခင်သည် နောဧထံသို့ ၎င်း၏အစီအစဉ်ကို ကြေငြာခဲ့သည်။ ယခင်က ဤမြေကြီးကို ဖျက်ဆီးရန် ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်ဆိုင်ရာ မှတ် တမ်းများ (ပိုဒ် ၃, ၇) သည် လူသား၏နားထဲသို့မဟုတ်ဘဲ ကောင်းကင်အစည်းအဝေးတွင် ဘုရားသခင်ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သော စကားများဖြစ်ပေမည်။ သို့သော် ဤနေရာတွင် နောဧထံသို့ တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်မှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ပိုဒ်မတိုင်မီ နှစ်ပေါင်း တစ်ရာ့နှစ်ဆယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပေမည်၊ ပိုဒ် ၃ တွင် အကြံပြုထားသည့်အတိုင်း။ ဘုရားသခင်သည် လူသားများအား ၎င်းတို့၏ ဒုစရိုက်များကို ပြုပြင်ရန် အခွင့်အလမ်းပေးလိုခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် နောဧအား “ဖြောင့်မတ် ခြင်း၏ ဟောပြောသူ” (၂ပေတရု ၂:၅) အဖြစ် ခန့်အပ်ကာ သတိပေးချက်သတင်းစကား ကို ပေးပို့ရန် တာဝန်ပေးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် လူသားများအား ဆက်လက်အပြစ်ပြုမည်ဆိုပါက မျှော်လင့်ရမည့် အရာကို ကြိုတင်အကြံပေးခြင်းမပြုမီ မဆောင်ရွက်သည့် ဘုရားသခင်၏ နိယာမအပေါ် အခြေခံထားသော ကရုဏာ၏ ထင်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်သည် (အာမုတ် ၃:၇)။

13. The end of all flesh. Having concluded that sin could be checked by no other means that the annihilation of the race (save for one family), God announced His plan to Noah. The preceding notices of divine intent to destroy this earth (vs. 3, 7) are presumably the record of words God uttered in heavenly council, rather than to any human ear. Here, however, a communication was made directly to Noah. This probably took place 120 years before the Flood, as suggested in v. 3. God wished to give men the opportunity to mend their evil ways, should they so desire, and accordingly commissioned Noah, a “preacher of righteousness” (2 Peter 2:5), to give this message of warning. This was in itself a manifestation of mercy, based upon the divine principle of not acting before men have been advised of what to expect in case of continued sin (Amos 3:7).

မြေကြီးသည် အကြမ်းဖက်မှုဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်ဘုရားသခင်၏ နိဒါန်းစကားများသည် နောဧအ တွက် ထိတ်လန့်စရာဖြစ်ခဲ့ရပေမည်၊ သို့သော် ၎င်း၏ ဆုံးဖြတ်ချက်၏ အကြောင်းအမှန်ကို နောက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်အတိုင်း နေထိုင်ရန် ကြိုးစားမည့် လူမျိုးတစ်မျိုးဖြင့် မြေကြီးကို ဖြည့်မည့်အစား၊ လူသားသည် “မြေကြီးကို အကြမ်းဖက်မှုဖြင့် ဖြည့်ခဲ့သည်”။

The earth is filled with violence. God’s introductory words must have been shocking to Noah, but the reason for His fateful decision follows. Instead of filling the earth with a people who would attempt to live according to God’s will, man had “filled the earth with violence.”

သူတို့ကို မြေကြီးနှင့်အတူ ငါဖျက်ဆီးမည်ဘုရားသခင်သည် လူသားကို မြေကြီးပေါ်မှ သို့မဟုတ် မြေကြီးမှ ဖျက်ဆီးရန် ရည်ရွယ်ထားကြောင်း ကြေငြာခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ “မြေကြီးနှင့်အတူ” ဖျက်ဆီးမည်ဖြစ်သည်။ မြေကြီးသည် ပြစ်ဒဏ်ဖြင့် ဖျက်ဆီးခြင်းကို ခံစားရမည်မဟုတ်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် လူသားနှင့် တစ်သားတည်းဖြစ်နေသောကြောင့်၊ ၎င်း၏ နေထိုင်ရာနေရာနှင့် ၎င်း၏ ရာဇဝတ်မှုများ၏ ဖြစ်ပွားရာနေရာအဖြစ်၊ လူသားနှင့်အတူ ၎င်း၏ဖျက်ဆီးမှုကို ခံရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ဂြိုဟ်ကို လုံးဝသုတ်သင်ခြင်းကို ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်း၏မျက်နှာပြင်ကို လုံးဝပြိုပျက်စေခြင်းကို ဆိုလိုသည်။

I will destroy them with the earth. Note that God did not announce His intention to destroy man “from” or “on” the earth but “with” it. Though the earth as such can suffer no penal destruction, it must share in man’s destruction, because, as his dwelling place and the scene of his criminal acts, it is one with him. This does not mean, of course, the annihilation of our planet, but rather the utter desolation of its surface.

၁၄။ သင်သည် သင်္ဘောတစ်စီးပြုလုပ်လော့။ နောဧနှင့် သူ၏ မိသားစုကို ကယ်တင်ရန် ပြင်ဆင်မှုပြု လုပ်ရမည်၊ ထို့ကြောင့် သင်္ဘောတည်ဆောက်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ “သင်္ဘော” ဟု ဘာသာပြန်ထား သော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် အိုဘယ်လစ်များကို သယ်ယူရန်အသုံးပြုသော ပင်လယ်ဖြတ်ကျော်နိုင် သော ကြီးမားသော သင်္ဘောများကို ရည်ညွှန်းသော ရှေးအီဂျစ်အသုံးအနှုန်းမှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ နိုင်းမြစ်ပေါ်တွင် သန့်ရှင်းသော ရုပ်တုများကို သယ်ဆောင်ရန် အသုံးပြုသော အခမ်းအနားဆိုင်ရာ သင်္ဘောများကိုလည်း ရည်ညွှန်းသည်။

14. Make thee an ark. Provision must be made to save Noah and his family, hence the command to build a ship. The Hebrew word translated “ark” is from an Egyptian term designating large seaworthy ships used for the transport of obelisks, and also processional barks for carrying sacred statues on the Nile.

ဂိုဖာသစ်သား။ “ဂိုဖာ” ဟူသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ရှေးဆူမာရီးယန်း “ဂီပါရု” မှ ဆင်းသက် လာပြီး၊ ယခုအချိန်ထိ တိကျစွာ ဖော်ထုတ်မထားသော သစ်ပင်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရှေးအီဂျစ်လူမျိုး များသည် ၎င်းတို့၏ ကြီးမားသော သင်္ဘောများကို အာရဇ်သစ်သားဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဂိုဖာသစ်သားသည် အာရဇ်သို့မဟုတ် ဆိုက်ပရက်စ်ကဲ့သို့သော ထင်းရှူးသစ်ပင်များမှ သစ်သားဖြစ်နိုင်သည်ဟု မှတ်ချက်ပေးသူများက အကြံပြုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ အစေးဓာတ်ပါဝင် မှုသည် ထိုသို့သော အသုံးပြုမှုအတွက် သင့်လျော်စေသည်။ ဧလင်ဂျီ ဝှိုက်က နောဧအသုံးပြုသော သစ်သားသည် ဆိုက်ပရက်စ်ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

Gopher wood. The Hebrew word gopher is from the ancient Sumerian giparu, a tree not yet definitely identified. The ancient Egyptians built their big ships of cedar, and therefore commentators have suggested that gopher wood may have been timber from coniferous trees such as cedar or cypress. Their resinous quality would make them ideal for such use. Ellen G. White states that the timber Noah used was cypress (PP 95).

အခန်းများပြုလုပ်ရမည်။ သင်္ဘောကို အခန်းကဏ္ဍများအဖြစ် ပိုင်းခြားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ စကားလုံးအရ “အသိုက်များ” ဟုခေါ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် တိရစ္ဆာန်များစွာအတွက် လိုအပ်သည်၊ ပြီးနောက် အတွင်းပိုင်းနှင့် အပြင်ပိုင်းကို တံဆိပ်ခတ်ရမည်။ “ထင်းရည်ဆီ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကား လုံးသည် ဗာဗုလုန်မူလမှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ထင်းရည်ဆီနှင့် ဘစ်တူမင်နှစ်မျိုးလုံးကို ရည်ညွှန်း သည်။ ရှေးခေတ်ကတည်းက ထိုသို့သော ပစ္စည်းများကို မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး သင်္ဘောများကို တံဆိပ်ခတ်ရန်အသုံးပြုခဲ့သည်။

Rooms shalt thou make. The ark was to be divided into cells, literally “nests,” needed especially for the many animals, and to be caulked within and without. The word translated “pitch” is of Babylonian origin, and designates both pitch and bitumen. Since ancient times such materials have been found in Mesopotamia and used for caulking ships (see on ch. 2:12).

၁၅။ ဤသည်မှာ ပုံစံဖြစ်သည်။ သင်္ဘောကို ဘုရားသခင်၏ တိကျသော ညွှန်ကြားချက်များအတိုင်း တည်ဆောက်ရမည်။ နောဧအား ပေးထားသော ၎င်း၏ အတိုင်းအတာများသည် သင်္ဘောသည် ထူးကဲသော အရွယ်အစားရှိကြောင်း ပြသသည်။ ဘုရားသခင်ထံမှ ဤအသေးစိတ်ညွှန်ကြားချက် များ မရှိခဲ့လျှင်၊ သင်္ဘောတည်ဆောက်ရေး သို့မဟုတ် ရွက်လွှင့်ရာတွင် ယခင်အတွေ့အကြုံမရှိသော နောဧသည် ၎င်းကို ဘယ်သောအခါမျှ တည်ဆောက်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ယခုသိရှိထားသော ရှေးခေတ်သင်္ဘောများအနက် အကြီးဆုံးမှာ အီဂျစ်သင်္ဘောတစ်စီးဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် အလျား ကျူးဘစ် တစ်ရာ့သုံးဆယ်နှင့် အနံ ကျူးဘစ် လေးဆယ်ရှိသည်။ နောဧ၏ သင်္ဘောသည် ၎င်းထက် သုံးဆနီးပါး ပိုရှည်သည်။ အကယ်၍ ကျူးဘစ်သည် လက်မပေါင်း နှစ်ဆယ်ဒသမာခြောက် ဆိုသည့် အတိုင်းအတာကို ဆိုလိုပါက (တရားဟောရာ ၃:၁၁ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)၊ သင်္ဘောသည် အလျား ပေ ငါးရာ့ဆယ့်ငါးပေ၊ အနံ ပေ ရှစ်ဆယ့်ခြောက်ပေ၊ အမြင့် ပေ ငါးဆယ့်နှစ်ပေရှိမည်ဖြစ်သည်။ သင်္ဘောသည် သင်္ဘောပုံစံထက် သေတ္တာ သို့မဟုတ် သေတ္တာပုံစံဖြစ်သည်ဟု ယေဘုယျအားဖြင့် ယူဆထားသော်လည်း၊ ဤအချက်ကို သန့်ရှင်းသောကျမ်းစာတွင် မည်သည့်နေရာတွင်မျှ ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။ သင်္ဘော၏ ပုံစံဆိုင်ရာ တိကျသော အချက်အလက်မရှိခြင်းကြောင့်၊ နောဧ၏ သင်္ဘော၏ တိကျသော ကျူးဘစ်အကြောင်းအရာကို တွက်ချက်ရန် အလဟဿဖြစ် ပုံရသည်။ သို့သော်၊ ပေးထားသော ဖော်ပြချက်မှ ထင်ရှားသည်မှာ၊ ၎င်းသည် ကြီးမားသော အတိုင်းအတာရှိသော သင်္ဘောဖြစ်ပြီး၊ အတွင်းတွင် ထားရှိထားသော တိရစ္ဆာန်များနှင့် အားလုံး အတွက် တစ်နှစ်စာအစာအတွက် လုံလောက်သော နေရာရှိသည်။

15. This is the fashion. The ship was to be built according to exact divine instructions. Its dimensions as given to Noah show the vessel to be of extraordinary size. Had it not been for these detailed instructions from God, Noah, a man of no previous experience in ship construction or sailing, could never have built it. The largest ancient vessel now known was an Egyptian ship up to 130 cubits long and 40 cubits wide. The ark of Noah was almost three times as long. If the cubit of 20.6 in. is meant (cf. Deut. 3:11), the length of the ark would have been 515 ft., its width 86 ft., and its height 52 ft. It has been generally assumed that the ark was in the form of a chest or box rather than that of a ship, but this is nowhere stated in the Sacred Text. Because of the lack of precise information in regard to the form of the ship, it seems futile to compute the exact cubical contents of Noah’s ark. It is clear, however, from the given description, that it was a vessel of formidable dimensions, with ample space for the animals housed within and for a year’s food for all.

၁၆။ ပြတင်းပေါက်တစ်ခု။ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် အသုံးပြုထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးများနှင့် သဒ္ဒါဖွဲ့စည်းပုံသည် မောရှေက ဆိုလိုရင်းကို သိရှိရန် ခက်ခဲစေသည်။ “ပြတင်းပေါက်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော “ဆိုဟာ” ဟူသော စကားလုံးသည် “အလင်း”၊ “အလင်းဝင်ပေါက်” သို့မဟုတ် “အမိုး” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိနိုင်သည်။ “အမိုး” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည့် အာအက်စ်ဗွီကျမ်းသည် “ပြတင်းပေါက်” ထက် ပိုမိုခိုင်မာသော သက်သေပေါ်တွင် အခြေခံထားပုံရသည်။ ဆိုဟာကို ဖွင့်မထားမချင်း နောဧသည် မြေမျက်နှာပြင်ကို မမြင်နိုင်ခဲ့သည့်အချက် (ကမ္ဘာဦး ၈:၆ ကို ကြည့်ပါ) သည် ဤအမြင်ကို ထောက်ခံပုံရသည်။ ၎င်းသည် မည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ရှိစေကာမူ၊ အလင်းသည် အပေါ်မှ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။

16. A window. Certain Hebrew words and the grammatical construction employed in this verse are the occasion of difficulty in ascertaining what Moses meant. The word translated “window,” ṣohar, may mean either “light,” “light opening,” or “roof.” The translation “roof,” as in the RSV, seems to rest on stronger evidence than the translation “window.” The fact that Noah could not see the surface of the earth until the ṣohar was opened (see ch. 8:6) seems to favor this view. Whatever it may mean, light was admitted from the top (see PP 95).

ကျူးဘစ်တစ်ခုဖြင့် သင်သည် ၎င်းကို အပေါ်တွင် ပြီးစီးရမည်။ ဤဝါကျသည် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် ခက်ခဲသည်။ အကယ်၍ “ဆိုဟာ” သည် “အလင်းဝင်ပေါက်” ကို ဆိုလိုပါက၊ ဤဝါကျသည် သင်္ဘော၏ အပေါ်ပိုင်းကို ဝိုင်းရံထားသော ကျူးဘစ်တစ်ခု အမြင့်ရှိ အလင်းဝင်ရောက်စေရန် ပိုက်ကွန်ပုံစံတစ်မျိုးကို ရည်ညွှန်းပြီး အလင်းဝင်ရောက်စေနိုင်သည်။ အကယ်၍ “ဆိုဟာ” သည် “အမိုး” ကို ဆိုလိုပါက၊ ၎င်းသည် အမိုးနှင့် နံရံများ၏ အပေါ်ဘက်အစွန်းကြား ကျူးဘစ်တစ်ခုရှိ သည်ဟူသော အဓိပ္ပာယ်နှင့် အနည်းငယ်ဆင်တူသည်။

In a cubit shalt thou finish it above. This sentence is difficult to interpret. If the word sohar means a “light opening,” the sentence may refer to a kind of lattice-work one cubit high surrounding the upper part of the ark to admit light. If ṣohar means “roof,” it may have practically the same meaning, namely that there was one cubit between the roof and the upper edge of the walls.

၁၇. ငါ၊ ငါပင်။ ထပ်ခါတလဲလဲနှင့် အလေးပေးထားသော “ငါ” သည် လာမည့် ဘေးအန္တရာယ်သည် ဘုရားသခင်၏ အပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းဖြစ်ပြီး သဘာဝဖြစ်ရပ်တစ်ခုမဟုတ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ညွှန်ပြသည်။

17. I, even I. The repeated and emphatic “I” is a clear indication that the coming catastrophe was a divine visitation and not a natural occurrence.

ရေကြီးရေလျှံခြင်း။ “ရေကြီးခြင်း” ဟူသော စကားလုံး၊ မဘူလ်၊ သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတစ် လျှောက် နိုအာ၏ ရေကြီးရေလျှံခြင်းအတွက်သာ အသုံးပြုထားပြီး၊ ဆာလံ ၂၉:၁၀ တွင် ဖြစ်နိုင် ခြေရှိသော ခြွင်းချက်တစ်ခုရှိသည်။ မဘူလ် သည် “ဖျက်ဆီးရန်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော အာရှုရိယံအမြစ်မှ ဆင်းသက်လာပုံရသည်။ “ရေကြီးရေလျှံခြင်း” ဟူသော ဟီဘရူးစကားစပ်ဖွဲ့စည်း မှုသည် “ဖျက်ဆီးခြင်း၊ [ပင်] ရေ” ဟု ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ဖျက်ဆီးရန်အသုံးပြုမည့် နည်းလမ်း၏ ပထမဆုံးအရိပ်အမြွက်ဖြစ်သည်။

A flood of waters. The word “flood,” mabbul, is used throughout the OT only for the Flood of Noah, with the possible exception of Ps. 29:10. Mabbul may be derived from an Assyrian root meaning “to destroy.” The Hebrew construction of the phrase “a flood of waters” would permit the reading, “a destruction, [even] waters.” This passage is the first intimation of the means of destruction to be used.

၁၇ (၂ ပေတရု ၃:၁၀; ဗျာဒိတ် ၁၄:၁၀)။ ကျောက်မီးသွေးနှင့် ရေနံတို့သည် နောက်ဆုံးဖျက်ဆီးခြင်းတွင် အေးဂျင်စီများအဖြစ်။—ဘုရားသခင်သည် ရှေးကမ္ဘာသားများ၏ အကျိုးအတွက် မြေကြီးပေါ်တွင် ပေါက်ရောက်စေခဲ့သော ထိုတင့်တယ်သောသစ်ပင်ကြီးများကို၊ ၎င်းတို့သည် ရုပ်တုများအဖြစ်ပြုလုပ်ကာ မိမိတို့ကိုယ်ကို ဖောက်ပြန်စေရန် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့ကို ကျောက်မီးသွေးနှင့် ရေနံအဖြစ် မြေကြီးထဲတွင် သိုထားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ နောက်ဆုံးဖျက်ဆီးခြင်းတွင် အေးဂျင်စီများအဖြစ် အသုံးပြုရန်ဖြစ်သည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအခါတွင် ဘုရားသခင်သည် ရှေးခေတ်လူမျိုးကို ဖျက်ဆီးရန် မိမိ၏ လက်နက်တိုက်မှ မြေကြီးထဲရှိ ရေများကို ဆင့်ခေါ်ခဲ့သကဲ့သို့၊ ထောင်စုနှစ်တစ်ခု၏ အဆုံးတွင်လည်း၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းဖြင့် သေဆုံးခဲ့သော ရှေးခေတ်လူမျိုးသာမက၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းနောက်ပိုင်း ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လာသော မျိုးဆက်များ၏ နောက်ဆုံးဖျက်ဆီးခြင်းအတွက်၊ မိမိသိုထားထားသော လက်နက်များအဖြစ် မြေကြီးထဲရှိ မီးများကို ဆင့်ခေါ်မည်ဖြစ်သည် (၃အက်စ်ဂျီ ၈၇)။

17 (2 Peter 3:10; Rev. 14:10). Coal and Oil Agencies in Final Destruction.—Those majestic trees which God had caused to grow upon the earth, for the benefit of the inhabitants of the old world, and which they had used to form into idols, and to corrupt themselves with, God has reserved in the earth, in the shape of coal and oil to use as agencies in their final destruction. As He called forth the waters in the earth at the time of the Flood, as weapons from His arsenal to accomplish the destructionof the antediluvian race, so at the end of the one thousand years He will call forth the fires in the earth as His weapons which He has reserved for the final destruction, not only of successive generations since the Flood, but the antediluvian race who perished by the Flood (3SG 87).

၁၈. ငါသည် ငါ၏ပဋိညာဉ်ကို တည်ထောင်သည်။ ဘုရားသခင်နှင့် နိုအာအကြား ပထမဆုံး မှတ်တမ်းတင်ထားသော သဘောတူညီချက်ဖြစ်သည် (ပဋိညာဉ်တစ်ခု ပြုလုပ်ရာတွင် လိုက်နာသော လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတွက် အခန်း ၁၅:၉–၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။ နိုအာနှင့် ပဋိညာဉ်တစ်ခု ချုပ်ဆိုခြင်းဖြင့်၊ ဘုရားသခင်သည် ထိုဖြောင့်မတ်သောလူ၏ ဘုရားသခင်၏ စောင့်ရှောက်မှုအပေါ် ယုံကြည်မှုကို ခိုင်ခံ့စေခဲ့သည်။ မည်သည့်အရာဖြစ်ပေါ်လာစေကာမူ၊ နိုအာသည် သူနှင့်သူ၏မိသားစုကို ကယ်တင်မည်ကို သိရှိခဲ့သည်။

18. I establish my covenant. The first recorded agreement between God and Noah (see on ch. 15:9–17 for the procedure followed in effecting a covenant). By concluding a covenant with Noah, God strengthened that righteous man’s confidence in the surety of the divine watchcare. Whatever might occur, Noah knew that he and his family would be saved.

သင်၏သားများ။ ဤကတိများသည် နိုအာ၏ မမွေးဖွားရသေးသော သားများနှင့် ၎င်းတို့၏ဇနီးများ ကိုပါ အကျုံးဝင်စေသည်၊ အကြောင်းမှာ ထိုအချိန်တွင် နိုအာသည် အသက် ၄၈၀ ရှိပြီဖြစ်သော် လည်း သားသမီးမရှိသေးပေ (အခန်း ၅:၃၂ ကိုကြည့်ပါ)။ နိုအာ၏ ဘိုးဘေးများထဲမှ တစ်ဦးတစ် ယောက်မျှ သားသမီးရရန် ဤမျှကြာရှည်စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရခြင်းမရှိပြီး၊ သူသည် သားသမီးရရှိရန် မျှော်လင့်ချက်ကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ပြီးဖြစ်နိုင်သည်။ ဘုရားသခင်သည် အကျပ်အတည်းအချိန်များအတွက် ရွေးချယ်ထားသော ကိုယ်စားလှယ်များကို စိတ်ပျက်မှုကာလများကို ဖြတ်သန်းစေခြင်းဖြင့် စိတ်ရှည်မှုနှင့် ဘုရားသခင်အပေါ် ယုံကြည်မှုကို သင်ယူစေရန် မကြာခဏ ပြင်ဆင်ပေးခဲ့သည်။ ဤအတွေ့အကြုံသည် အိုငဇက်၊ ဆမ်မြူရယ်၊ နှင့် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ မိဘများထံ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သင်္ဘောတည်ဆောက်ရန် တာဝန်ပေးခြင်းသည် အသက်ရှင်မှုကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် နိုအာ၏ မိသားစဉ်မပြတ်စဲမည့်အရာကို သွယ်ဝိုက်သောအာမခံချက်ပါဝင်သည်။ သူ၏သားများ၏ မွေးဖွားခြင်းသည် နိုအာအတွက် လာမည့်ရေကြီးရေလျှံခြင်း၏ သေချာမှုနှင့် ညီမျှသော လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်လိမ့်မည်။ ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် သူသည် “မမြင်ရသေးသော အရာများ” ကို ယုံကြည်ပြီး ရှေ့သို့ဆက်လက်သွားခဲ့သည် (ဟီဘရူး ၁၁:၇)။

And thy sons. These promises included even Noah’s unborn sons and their wives, because at the time Noah was still childless, although already 480 years of age (see on ch. 5:32). Not one of Noah’s ancestors had waited so long for offspring, and he may have given up the hope of being blessed with children. On many occasions God prepared His chosen agents for times of crisis by leading them through long periods of disappointment, that they might learn patience and trust in Him. This very experience came to the parents of Isaac, Samuel, and John the Baptist. The commission to build the ark, then, included indirect assurance that in preserving life, the family line of Noah would not become extinct. The birth of his sons would then be to Noah a sign of the equal certainty of the coming deluge. In faith he went forward, believing “things not seen as yet” (Heb. 11:7).

၁၉. အသက်ရှင်သော သတ္တဝါတိုင်း။ နိုအာ၏ ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် လူသားများသာမက တိရစ္ဆာန် အသက်များကိုပါ ထိန်းသိမ်းရမည်။ “မျိုးစိတ်တိုင်း၏ နှစ်ကောင်” ကို ပြင်ဆင်ရန် အမိန့်နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် အချို့မျိုးစိတ်များမှ ခုနစ်ကောင်ယူရန် ပေးထားသော အမိန့်အကြား ကွဲလွဲမှုရှိ သည်ဟု မှတ်ချက်ပေးသူများက ယူဆကြသည် (အခန်း ၇:၂)။ ပထမအမိန့်သည် တိရစ္ဆာန်လောက ကို လုံးဝပျက်စီးခြင်းမှ ကယ်တင်ရန် ပြင်ဆင်ရမည့် ပြင်ဆင်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ နိုအာကို အသိပေးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ပြီး၊ မျိုးပွားရန်အတွက် မျိုးစိတ်တစ်ခုချင်းစီမှ တစ်စုံသည် မရှိမဖြစ်လို အပ်သည်။ ဤအခါတွင် ဘုရားသခင်ရည်ရွယ်ခဲ့သည်မှာ ၎င်းသာဖြစ်သည်။

19. Of every living thing. Animal life, as well as human, was to be preserved through Noah’s faith. Commentators have seen a contradiction between the command to provide for “two of every sort” and the order given later to take seven of certain kinds (ch. 7:2). The first order was meant to inform Noah concerning the provisions that must be made to save the animal world from complete annihilation, and a pair of each would be essential for reproduction. That is all God intended on this occasion.

၂၁. အစားအစာ။ နိုအာ၏ မိသားစုအတွက် အစားအစာနှင့် တိရစ္ဆာန်များအတွက် အစာသည် တစ်နှစ်ကျော်ကြာရှည်ခံရန် လုံလောက်သော ပမာဏဖြင့် စုဆောင်းရမည်။ ၎င်းကို ရိတ်သိမ်း ရုံသာမက သင်္ဘောထဲတွင် သိုလှောင်ထားရမည်။ ဤအလုပ်အားလုံးကို ထိရောက်စွာ ပြီးမြောက်ရန် ပညာရှိသော စီမံခန့်ခွဲသူ၏ အရည်အချင်းလိုအပ်သည်။ နိုအာသည် သင်္ဘောတည်ဆောက် သူသာမက၊ တရားဟောဆရာ၊ လယ်သမားနှင့် ထောက်ပံ့သူလည်း ဖြစ်ရမည်။

21. Food. Food for Noah’s family and fodder for the animals would have to be gathered in sufficient quantity to last for more than a year. It had to be not only harvested but stored away in the ark. The talent of a wise organizer was needed to accomplish all this work in an efficient way. Noah had to be not only a shipbuilder and a preacher but a farmer and provider as well.

၂၂. ဤသို့ နိုအာသည် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နိုအာအား ပေးထားသော ညွှန်ကြားချက်များ၏ မှတ်တမ်း သည် ဘုရားသခင်တောင်းဆိုသမျှကို သူပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟူသော မှတ်ချက်ဖြင့် ပြီးဆုံးသည်။ သူသည် ဘုရားသခင်အား နာခံရာတွင် တုံ့ဆိုင်းမှုမပြခဲ့ပေ။ ကျိန်ဆဲခံရသော ကာဣနိတ်များကဲ့သို့ ဖြစ်လာခဲ့သော ဆွေမျိုးများနှင့် ဆက်ဆံမှုသည် သူ့ကို မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ မလွှမ်းမိုးခဲ့ပေ။ ဘုရားကိုင်းရှိုင်းသော မိဘများနှင့် အဘိုးအဘွားများလက်ထက်တွင် သူ၏ပညာရေးသည် ဘုရားသခင်အပေါ် ပြည့်စုံသော ယုံကြည်ခြင်းနှင့် သူ၏ညွှန်ကြားချက်များကို နာခံရန် နိုအာကို ပြင်ဆင်ပေးခဲ့သည်။

22. Thus did Noah. The record of instruction given Noah closes with the observation that he had done everything God had asked him to do. He showed no hesitancy in obeying God. His association with relatives, who had become like the cursed Cainites, in no way influenced him. His education, at the hands of devout parents and grandparents, had prepared Noah for implicit faith in God and obedience to His instructions.

ဤတိုတောင်းသော ကျမ်းပိုဒ်သည် နှစ် ၁၂၀ ကြာ သစ္စာရှိစွာ ဝန်ဆောင်မှုကို လွှမ်းခြုံထားသည်။ နိုအာ၏ တရားဒေသနာကို ယုံကြည်သူအချို့၊ ဥပမာ သူ၏အဘိုး မသုသလကဲ့သို့၊ ထိုကြောက်မက် ဖွယ်ဖြစ်ရပ်မတိုင်မီ သေဆုံးခဲ့သည်။ သူသည် ဟောပြောသော သတင်းစကားကို အသက်ရှင်လျက် ဖြတ်သန်းခဲ့ပြီး၊ သူ့ကို အကောင်းဆုံးသိသူများဖြစ်သော သူ၏မိသားစုသည် သူ၏သန့်ရှင်းသော ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ရှောင်လွှဲ၍မရခဲ့ပေ။ သူသားများသည် သူဟောပြောသည်ကို ယုံကြည်ရုံသာ မက၊ ၎င်းတို့၏မွေးဖွားမှုမတိုင်မီ ဟောကိန်းထုတ်ခံရသော ထိုကြောက်မက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်အတွက် ပြင်ဆင်မှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။

This short verse covers 120 years of faithful service. Some of those who believed Noah’s message, like his grandfather Methuselah, died before the dread event took place. He lived out the message he preached, and those who knew him best, his own family, could not avoid his holy influence. His sons not only believed what he preached but actively participated in preparations for that awful event foretold before their birth.

နိုအာ၏ အတွေ့အကြုံသည် အဆုံးကာလတွင် အသက်ရှင်နေထိုင်ပြီး ကူးပြောင်းခြင်းအတွက် ပြင်ဆင်နေသော ခရစ်ယာန်များအတွက် မြင့်မြတ်သော စံနမူနာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏ အကြီးမားဆုံး သာသနာပြုအလုပ်သည် အိမ်ထဲတွင် ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သည်။

Noah’s experience sets a noble example for Christians who know they are living in the time of the end and are preparing themselves for translation. Their greatest missionary work is to be done in the home.

ellen g. white comments

1-22 PP 90-98; SR 62-64

2 PP 81, 338; SR 62; 5T 93

3 FE 504; GC 338; LS 208; PP 92, 102; 4T 308

5 CH 109; CS 205; DA 633; Ev 567; FE 221, 421; GC 543; MYP 456; PP 79, 91; Te 281

5, 6 SR 62

5-7 PP 325

5-8 GC 431

7 PK 297; PP 91, 92; SR 58

9 PP 363

11 GC 543; PP 91; Te 25

11-13 CH 109

12, 13 PP 363

12-16 PP 92

13 FE 504

13, 14 GC 338

14-16 PP 92

17, 18 SR 146

18 PP 363

အခန်းကြီး - ၇

chapter 7

၁. နိုအာသည် သူ၏မိသားစုနှင့် သက်ရှိသတ္တဝါများနှင့်အတူ သင်္ဘောထဲသို့ ဝင်သည်။ ၁၇. ရေကြီးခြင်း၏ အစပြု၊ တိုးပွားလာပုံနှင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေပုံ။

1 Noah, with his family, and the living creatures, enter into the ark. 17 The beginning, increase, and continuance of the flood.

၁. သင်လာခဲ့လော့။ တစ်ရာ့နှစ်ဆယ်နှစ်ပတ်လုံး ဘုရားသခင်သည် အတိုင်းအဆမရှိသော သည်းခံ ခြင်းကို ဆက်လက်ပြသခဲ့သည် (၁ ပေတရု ၃:၂၀)၊ နိုအာ၏ဘဝနှင့် လုပ်ဆောင်မှုသည် “လောကကို အပြစ်တင်ခဲ့သည်” (ဟေဗြဲ ၁၁:၇)။ သို့သော် လူသားများသည် ဂရုမထားဘဲ တစ်ထစ်ချင်းဆိုး ယုတ်မှုသို့ အလျင်စလိုသွားခဲ့ကြသည်။ တစ်မိသားစုကို ကယ်တင်ပြီး ကျန်သူများကို ဖျက်ဆီးရာ တွင် ဘုရားသခင်သည် မထင်မှတ်ဘဲ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းမဟုတ်ပေ။ နိုအာတစ်ဦးတည်းသာ ရေဖြင့် ကမ္ဘာကို သန့်စင်ပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်လာမည့် ကမ္ဘာသစ်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အရည်အချင်းပြည့် မီခဲ့သည်။

1. Come thou. For 120 years God has continued long-suffering beyond measure (1 Peter 3:20), and Noah’s life and labor had “condemned the world” (Heb. 11:7). But human beings carelessly and indifferently hastened onward to their doom. In saving one family and destroying all others God was not arbitrary. Noah alone had qualified for admission to the new earth that was to follow purification of the earth by water.

၂. သန့်ရှင်းသောတိရစ္ဆာန်တိုင်းမှ။ သန့်ရှင်းသောတိရစ္ဆာန်များကို သန့်မရှင်းသောတိရစ္ဆာန်များထက် ပိုမိုယူဆောင်ရန် ညွှန်ကြားချက်သည် နိုအာသည် ဤနှစ်မျိုးကို ခွဲခြားသိရှိပုံကို သိထားပြီးဖြစ်သည် ဟု ယူဆသည်။ ဤခွဲခြားမှုသည် မောရှေနှင့်အတူ စတင်ခဲ့ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ၎င်း သည် အလွန်ရှေးကျသောအချိန်များသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိပြီး၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဆိုင်ရာ ဘုရားသခင် ၏ညွှန်ကြားချက်များသို့ ဆက်စပ်နေသည်—ယဇ်ပူဇော်ရာတွင် သန့်ရှင်းသောတိရစ္ဆာန်များကိုသာ အသုံးပြုနိုင်သည် (အခန်းကြီး ၈:၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။

2. Of every clean beast. Instruction to take more clean than unclean animals with him into the ark presupposes that Noah knew how to distinguish between the two classes. It is clear that this distinction did not originate with Moses. It reached back to the very earliest times, to divine instructions concerning sacrifices—for which only clean animals might be used (see ch. 8:20).

ရှေးခေတ်ကတည်းက သင်္ဘောထဲသို့ ယူဆောင်ရမည့် သန့်ရှင်းသောတိရစ္ဆာန်အရေအတွက်သည် သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်သူများနှင့် ဝေဖန်ဆရာများအကြား အငြင်းပွားမှုဖြစ်စေခဲ့သည်။ ဟေဗြဲ စာသားကို စာသား၏အဓိပ္ပာယ်အရ ဖတ်လျှင် “သင်သည် ခုနစ်ခုနစ်၊ အထီးနှင့်အမတို့ကို ယူဆောင် ရမည်” ဟူသော စကားသည် “ခုနစ်စုံ” သို့မဟုတ် “မျိုးစိတ်တစ်ခုချင်းစီမှ ခုနစ်ကောင်” ဟု နားလည် နိုင်သည်။ ဆပ်ထွဂျင့် (LXX)၊ ဗူးဂိတ် (Vulgate)၊ နှင့် ရှေးခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်ပညာရှင်များစွာသည် “ခုနစ်စုံ” ဟူသော ဘာသာပြန်ကို ထောက်ခံပြီး၊ အချို့သော အသင်းတော်ဖခင်များ၊ ပြုပြင်ပြောင်း လဲရေးသမားများ၊ နှင့် ခေတ်အသီးသီးမှ ပညာရှင်အချို့က “ခုနစ်ကောင်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ကို ထောက်ခံကြသည်။ မည်သည့်ရှင်းပြချက်မဆို၊ သန့်ရှင်းသောတိရစ္ဆာန်များသည် သန့်မရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များထက် သင်္ဘောထဲတွင် နေရာပိုရရှိခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ရေကြီးမှုကြောင့် သစ်ပင်များအားလုံးပျက်စီးသွားပြီးနောက် အရေးပေါ်အစာအတွက် လိုအပ်မှုကို ကြိုမြင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် လူသားများအား ယာယီအားဖြင့် သန့်ရှင်းသောတိရစ္ဆာန်များ၏ အသားကို စားရန်လိုအပ်မည်ကို သိထားသည်။ ထို့ပြင်၊ ၎င်းတို့သည် ယဇ်ပူဇော်ရန်အတွက်လည်း လိုအပ် သည်။ ဤထင်ရှားသောအကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဘုရားသခင်သည် သန့်ရှင်း သောတိရစ္ဆာန် များ မျိုးသုဉ်းမသွားရန် ထိန်းသိမ်းရန် ပြင်ဆင်ထားခဲ့သည်။ နိုအာအား ဘုရားသခင်၏ ပထမဆုံး ညွှန်ကြားချက်များ (အခန်းကြီး ၆:၁၉) တွင် သန့်ရှင်းသောနှင့် သန့်မရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များကို ခွဲခြားမထားခြင်းသည်၊ ထိုအချိန်တွင် ရေကြီးမတိုင်မီ တစ်ရာ့နှစ်ဆယ်နှစ်အလိုတွင်၊ ထိုသေးငယ် သောညွှန်ကြားချက်များ မလိုအပ်သေးသည့်အချက်ဖြင့် ရှင်းပြနိုင်သည် (အခန်းကြီး ၉ ကိုကြည့်ပါ)။

Since ancient times the number of clean animals to be taken into the ark has been the subject of dispute among Bible translators and commentators. The Hebrew text, reading literally, “Thou shalt take to thee seven seven, a male with his female,” can be understood as meaning “seven pairs” or “seven of each kind” of animal. The LXX, Vulgate, and many ancient and modern scholars favor the translation “seven pairs,” whereas certain church Fathers, the Reformers, and in fact some scholars in all ages, have expressed themselves in favor of “seven individuals.” Whatever the exact explanation may be, it is obvious that more clean animals were to find room in the ark than unclean. Foreseeing the need for emergency food after the Flood had destroyed all vegetation, God knew man would need to eat, temporarily, the flesh of clean animals. Furthermore, they were needed for sacrificial purposes. For these obvious reasons God made provision to preserve enough clean animals that they might not become extinct. That in His first instructions to Noah (ch. 6:19) God made no distinction between clean and unclean animals can be explained by the fact that at that time, 120 years before the Flood, such minute instructions were not necessary (see on v. 9).

၅. သခင်ဘုရားမှာထားသမျှအရာ။ နိုအာသည် ယခင်နှစ်ပေါင်း ၁၂၀ အတွင်း ဘုရားသခင်၏ မှာထားချက်အားလုံးကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သကဲ့သို့ (အခန်းကြီး ၆:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)၊ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ နောက်ဆုံးနာရီများအတွင်း၌လည်း ထိုနည်းတူ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ သူသည် ရာစုနှစ်ခြောက်ခုကြာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ခဲ့သော လူသားအများအပြားသည် သူတို့၏ပျက်စီးခြင်းဆီသို့ ဂရုမထားဘဲ လျစ်လျူရှုစွာလျှောက်လှမ်းနေသည်ကို မြင်ရသည့်အခါ မည်မျှပင် ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားရမည်နည်း။ တစ်ပတ်ကုန်ဆုံးချိန်တွင် ၎င်းတို့အားလုံး သေရမည်ကို သိရှိပြီး၊ ဘာမှမဖြစ်မည့်အလား ပျော်ပါးနေကြသည်ကို မြင်ရသည့်အခါ (မဿဲ ၂၄:၃၇-၃၉)၊ သူသည် သတိပေးရန်နှင့် သူနှင့်အတူ သင်္ဘောထဲသို့ ဝင်ရောက်ရန် ဖိတ်ခေါ်ရန် နောက်ဆုံးကြိုးပမ်းမှုများကို ပိုမိုအားထုတ်ခဲ့ရမည်။ သို့သော် အားလုံးသည် အချည်းနှီးဖြစ်ခဲ့သည်။

5. All that the Lord commanded him. As Noah had fulfilled all commands of God during the previous 120 years (see ch. 6:22), so he acted in like manner during the last hours before the Flood came. How much he must have suffered as he saw the multitude of human beings with whom he had lived for six centuries, indifferently and carelessly drifting to their doom! Knowing that all of them were to die at the end of one week, and seeing them carouse as if nothing would happen (Matt. 24:37–39), he must have redoubled his final efforts to warn and invite them to enter the ark with him. But all was to no avail.

၆. နိုအာသည် အသက်ခြောက်ရာနှစ်ရှိသည်။ အခန်းကြီး ၅:၃၂ ကိုကြည့်ပါ။

6. Noah was six hundred years old. See on ch. 5:32.

၇. နိုအာဝင်ရောက်သည်။ နိုအာသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ နောက်ဆုံးနေ့အထိ စောင့်ဆိုင်း မနေခဲ့ကြောင်း အခန်းကြီး ၇ နှင့် ၁၀ ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လျှင် ထင်ရှားသည်။ ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် တွန်းအားပေးခံရသဖြင့်၊ နိုအာနှင့် သူ၏မိသားစုသည် ခိုလှုံရာသင်္ဘောထဲသို့ ဝင်ရောက်ရန် မှာထားချက်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ နာခံခဲ့သည်။ ပေတရုက ရေလွှမ်းမိုးမှုမှ ရှစ်ဦးသာ လွတ်မြောက်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည် (၁ ပေတရု ၃:၂၀)။ ထို့ကြောင့် နိုအာနှင့် သူ၏သားသုံး ဦးတို့သည် တစ်ဦးလျှင် ဇနီးတစ်ဦးစီသာရှိခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ကာဣနမျိုးနွယ်များအကြား ထင်ရှားခဲ့သော ဇနီးမယားများစွာယူခြင်းသည် စစ်မှန်သောဘုရားကို လိုက်နာသူများအကြား မလေ့ကျင့်ခဲ့သေးပေ။

7. Noah went in. That Noah did not wait until the last day prior to the Flood to enter the ark is obvious from a comparison of vs. 7 and 10. Moved with fear and impelled by faith, Noah and his family lost no time in obeying the command to enter the ship of refuge. Peter tells us that only eight persons were saved from the Flood (1 Peter 3:20); whence it is obvious that Noah and his three sons each had but one wife. Polygamy, common among the Cainites, was not yet practiced by the followers of the true God.

၉. တစ်စုံစီဝင်ရောက်လာကြသည်။ ထူးဆန်းသော စိတ်အားထက်သန်မှုတစ်ခုအား နာခံလျက်၊ အမျိုးမျိုးသော တိရစ္ဆာန်များသည် သင်္ဘောထဲသို့ ဝင်ရောက်လာကြသည်။ ဤသို့သော အချိန်ကိုက် ပြီး စည်းကမ်းတကျ ဝင်ရောက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်မှာ ဘုရားသခင်၏တန်ခိုးမှတပါး အခြားမရှိပေ။ ဤဖြစ်ရပ်ကို မြင်တွေ့သော ဘုရားမသိသူများအတွက် မည်မျှထင်ရှားသော သတိပေးချက်ဖြစ်မည်နည်း။ ဤနေရာတွင် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များ၊ ရိုင်းသောတိရစ္ဆာန်များ၊ တွားသွားသတ္တဝါများနှင့် ပျံသန်းသတ္တဝါများသည် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ဆန္ဒဖြင့် သင်္ဘောထဲသို့ လျှောက်လှမ်းလာကြသည်။ ဤသည်မှာ မည်မျှကွဲပြားသော ဆန့်ကျင်မှုဖြစ်သည်နည်း—စကားမပြောနိုင်သော တိရစ္ဆာန်များသည် ၎င်းတို့၏ဖန်ဆင်းရှင်ကို နာခံကြပြီး၊ ဉာဏ်ရည်ရှိသော သတ္တဝါများသည် သူ၏သနားကရုဏာသတိပေးခေါ်ဆိုမှုကို ငြင်းပယ်ကြသည်။ ဤအရာသည် အပြစ်သားများအပေါ် အထင်အရှားဖြစ်စေနိုင်ခဲ့လျှင် ဖြစ်စေသင့်သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏စိတ်နှလုံးကို ကြာရှည်ခိုင်မာအောင်ထားခဲ့သဖြင့် ဤအံ့ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ပင်လျှင် ၎င်းတို့ကို မထိခိုက်စေခဲ့ပေ။

9. There went in two and two. In obedience to a mysterious impulse, animals of all kinds moved into the ark. Nothing less than divine power could have effected such a timely and orderly entrance into the huge vessel. What a vivid warning this must have been for the ungodly who witnessed it! Here were domesticated and wild beasts, creeping and flying animals, all making their way into the ark, apparently of their own volition. What a contrast—dumb brutes obedient to their Creator, and intelligent beings refusing to heed His warning call of mercy! If anything could do so, this should have made an impression upon the sinners; but they had hardened their hearts so long that even this miracle left them unimpressed.

၁၁. ခြောက်ရာနှစ်မြောက်နှစ်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် တိကျသော အချိန်ကာလဆိုင်ရာ ဖော်ပြ ချက်များစွာအနက် ပထမဆုံးဖြစ်သည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ နေ့ရက်၊ လ၊ နှစ်ကို တိကျစွာ ဖော်ပြထား သော ဤသို့သော ဂရုတစိုက်ထုတ်ပြန်ချက်သည် ဤလောကနှင့်ဆိုင်သော ၎င်းတို့၏ဘုရားများ၏ လုပ်ဆောင်မှုနှင့်ပတ်သက်သည့် ရှေးခေတ်တစ်သာဝါဒီလူမျိုးများ၏ ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန်ဖော်ပြချက် များနှင့် သိသာစွာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။

11. Six hundredth year. The first of many exact chronological statements in the OT. So careful a statement as to the exact day, month, and year of the Flood stands in sharp contrast to the legendary accounts of ancient pagan peoples concerning the activity of their gods in relation to this world.

ပင်လယ်နက်သောရေပန်းများ။ ယခင်က မိုးမရွာဖူးသော ဤကမ္ဘာမြေသည် (မြွကျမ်း ၂:၆ ကိုကြည့် ပါ) ရုတ်တရက် ရေထုထည်များစွာဖြင့် လွှမ်းမိုးခံရသည်။ ပြင်းထန်ပြီး မရပ်မနား မိုးသည်းထန် စွာရွာသွန်းလာသည်။ တပြိုင်နက် ကမ္ဘာမြေ၏ မျက်နှာပြင်သည် ကွဲအက်ပြီး၊ မြေမျက်နှာပြင် အောက်မှ ရေထုထည်များသည် ထွက်ပေါက်ရှာကာ ပျက်စီးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး တစ်ခါက ခြောက်သွေ့ခဲ့သော မြေကို လုံးဝရေမြှုပ်စေသည်။

The fountains of the great deep. This earth, which had never before experienced rain (see on Gen. 2:6), was suddenly flooded by huge masses of water. A heavy and incessant rain set in. Simultaneously the crust of the earth was broken open, with the result that masses of water from beneath the surface of the earth gushed forth to work havoc and completely to inundate the once-dry land.

၁၆. ထာဝရဘုရားသည် သူ့ကို ပိတ်ထားတော်မူသည်။ ဤဖော်ပြချက်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမဖြစ်မီ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အံ့ဖွယ်ဖြစ်ရပ်များ၏ သဘောသဘာဝကို အလေးပေးဖော် ပြသည်။ ဤဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် ကျဆုံးသွားသော လူသားမျိုးနွယ်အတွက် ကျေးဇူး တော်ချိန်ကာလသည် အဆုံးသတ်သွားပြီဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ နောဧ၏ခေတ်ကာလတွင် ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတံခါးသည် ဘုရားသခင်၏ ကြွလာခြင်းနေ့မတိုင်မီ အနည်းငယ်ကာလတွင် ပိတ်သွားသကဲ့သို့၊ ဤနောက်ဆုံးကာလများတွင် ဘုရားသခင်၏ လူများသည် “သင်၏တံခါးများကို ပိတ်ထားလော့၊ သင့်ကိုယ်သင် ပုန်းအောင်းထားလော့” ဟူသော သတိပေးချက်ကို လက်ခံရမည် (ဟေရှာယ ၂၆:၂၀, ၂၁; မဿဲ ၂၄:၃၇–၃၉; ၂ ပေတရု ၃:၆, ၇)။

16. The Lord shut him in. This statement emphasizes the miraculous nature of events during the week immediately preceding the Flood. This divine act signified also that the time of grace for the fallen race had reached its end. As in the days of Noah the door of mercy closed a short time prior to the day of God’s visitation, so in these last days God’s people are to be warned, “Shut thy doors about thee: hide thyself” (Isa. 26:20, 21; Matt. 24:37–39; 2 Peter 3:6, 7).

၁၇. ရေများသည် တိုးပွားလာသည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ အံ့ဖွယ်ကြီးမားမှုနှင့် ပြင်းထန်မှုကို ကြိယာ များနှင့် ကြိယာဝိသေသနများ၏ သရုပ်ဖော်စီးရီးများဖြင့် ကောင်းစွာဖော်ပြထားသည်။ ရေများ သည် “တိုးပွားလာသည်” (၁၇ ကြိယာ)၊ “အောင်မြင်သည်” နှင့် “အလွန်တိုးပွားလာသည်” (၁၈ ကြိယာ)၊ “အလွန်အမင်းအောင်မြင်သည်” (၁၉ ကြိယာ)၊ နှင့် တောင်များထက် ၁၅ တောင်သူလက်မ (အနီးစပ်ဆုံး ၂၆ ပေ) ထိ “အောင်မြင်သည်” (၂၀ ကြိယာ)။ ဖော်ပြချက်သည် ရိုးရှင်းပြီး တင့်တယ် ကာ ထင်ရှားသည်။ တိုင်းတာမရနိုင်သော ရေထုထည်သည် ကမ္ဘာမြေတစ်ခုလုံးကို ဖုံးလွှမ်းခဲ့သည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အတိုင်းအတာကို ဤထက်ပိုမို အားပြည့်သောစကားလုံးများ ဖြင့် ဖော်ပြရန် ခဲယဉ်းသည်။

17. The waters increased. The tremendous extent and intensity of the Flood is well expressed by a graphic series of verbs and adverbs: the waters “increased” (v. 17), “prevailed” and “increased greatly” (v. 18), “prevailed exceedingly” (v. 19), and even “prevailed” 15 cubits (about 26 ft.) above the mountains (v. 20). The description is simple, majestic, and vivid. An immeasurable volume of water covered the whole earth. The universal extent of the Flood could hardly have been expressed in more forceful words than these.

ဤဖော်ပြချက်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားချိုင့်ဝှမ်းတွင်သာ ဒေသတွင်းဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟူသော အချို့သောသူများ၏ အမြင်ကို လုံးဝမိုက်မဲပြီး မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ခါလဒီလူမျိုး၏ ဥရ်မြို့တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များက ဖော်ထုတ်ခဲ့သော ရွှံ့စေးအလွှာများသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ ဖော်ပြချက်နှင့် မည်သို့မျှ ကိုက်ညီမည်မဟုတ်ပါ (PP ၁၀၇, ၁၀၈)။

This description renders utterly foolish and impossible the view set forth by some that the Flood was a local affair in the Mesopotamian valley. Deposits of silt uncovered by archeologists at Ur of the Chaldees, for example, cannot by any stretch of the imagination be made to answer to the Genesis account of the Deluge (PP 107, 108).

ကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်တစ်လွှားတွင် ရေဖြင့်အပ်နှံခံရသည့် အပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ ရုပ်ကြွင်း များကို တွေ့ရှိရသည်။ ဤအပ်နှံမှုများသည် အချို့နေရာများတွင် အနည်းဆုံး ၃ မိုင်အနက်ထိ ရှိသော်လည်း၊ ပျမ်းမျှအနက်သည် မိုင်ဝက်ကျော်သာရှိသည်။ ဤရုပ်ကြွင်းများ၏ တစ်ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ဖြန့်ကျက်မှုနှင့် ၎င်းတို့၏ မြှုပ်နှံမှုအနက်သည် နောဧ၏ ရေလွှမ်းမိုးမှု၏ တစ်ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ အတိုင်းအတာနှင့် ကြောက်မက်ဖွယ်အကြမ်းဖက်မှုကို ထင်ရှားစွာ သက်သေပြသည်။

Everywhere over the surface of the earth we find fossil remains of plants and animals obviously deposited by water. These deposits extend, in certain localities, to depths of at least three miles, but the average depth is somewhat over half a mile. The universal distribution of these remains and the depth of their burial testify unmistakably to both the worldwide extent and the terrific violence of the Noachian Deluge.

ဤဘေးဒဏ်၏ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သဘောသည် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ လူမျိုးတိုင်းနီးပါးတွင် ထိန်းသိမ်းထားသော ရေလွှမ်းမိုးမှုဒဏ္ဍာရီများဖြင့်လည်း သက်သေပြသည်။ ဤဖော်ပြချက် များအနက် ရှေးဘေဘုလုံးလူမျိုးများ၏ ဖော်ပြချက်သည် အပြည့်စုံဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုပြီးနောက် သင်္ဘောရပ်နားရာ နေရာအနီးတွင် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ကြပြီး၊ ထိုနေရာမှ လူသားမျိုးနွယ်သည် ထပ်မံပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ ဂီလ်ဂါမက်ရှ်နှင့်ဆိုင်သော ရောက်စ်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် များစွာသော အဆက်အစပ်ရှိသော တူညီမှုများကို သယ်ဆောင်ထားပြီး၊ သို့သော် ၎င်းသည် တူညီသောဇာတ်လမ်း၏ ယိုယွင်းပျက်စီးသွားသော ဗားရှင်းဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြ သည့်ပုံစံဖြင့် ကွဲပြားသည်။ ဤဖော်ပြချက်နှစ်ခုကို နှိုင်းယှဉ်ခြင်းသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ ဝိညာဉ် အလိုတော်ဖြင့် ရေးသားထားမှုကို ထင်ရှားသော သက်သေအထောက်အထားများကို ပေးသည်။

The universality of this catastrophe is also attested by the Flood legends preserved among the people of nearly every race on the face of the earth. Most complete among these accounts is that of the ancient Babylonians, who settled in close proximity to the place where the ark rested after the Flood and whence the human race again began to spread abroad. The Epic of Gilgamesh bears many conclusive similarities to that of Genesis, and yet differs from it in such a way as to prove it a corrupted version of the same story. A comparison of the two accounts presents impressive evidence of the inspiration of the Genesis narrative.

သင်္ဘောသည် ၁၇ နှင့် ၁၈ ကြိယာများတွင် နှစ်ကြိမ်ဖော်ပြထားပြီး “ထမ်းပိုးခံရသည်” သို့မဟုတ် “မြှင့်တင်ခံရသည်” ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် “ရေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင်” လုံခြုံစွာ “သွားလာ ခဲ့သည်” ဟူသော အချက်သည် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ပြီး နာခံသူများကို ကယ်တင်နိုင်စွမ်း ရှိကြောင်း အနာဂတ်မျိုးဆက်များအားလုံးကို အာမခံပေးသည်။ ဒုစရိုက်သမားများကို ဖျက်ဆီးရန် လွှတ်ထားသော ဒြပ်စင်များသည် နောဧ၏ သစ္စာရှိသော မိသားစုကို လုံခြုံစွာ ထမ်းပိုးခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏လူများကို ကယ်တင်ရန် နည်းလမ်းများကို ဘယ်သောအခါမျှ မဆုံးရှုံးပါ။ တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ ဘုရားသခင်က လူသားအား ပေးထားသော ဉာဏ်ရည်နှင့် ခွန်အားကို အပြည့် အဝအသုံးပြုရန် သူ၏ အလိုတော်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် သင်္ဘောကို အံ့ဖွယ်ထိန်းသိမ်းခဲ့ သော်လည်း၊ နောဧအား ၎င်းကို ဆောက်လုပ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။

The ark is mentioned twice in vs. 17 and 18 as being “borne” or “lifted up.” That it “went” with safety “upon the face of the waters” provides all future generations with assurance of God’s ability to save those who trust and obey Him. The very elements loosed to destroy the wicked, safely bore up the faithful family of Noah. God is never at a loss for means to save His own. At the same time it is His will that man should exercise to the full the intelligence and strength God has given him. God miraculously preserved the ark, but He had Noah build it.

၂၁-၂၃. ယေရှုခရစ်အားဖြင့် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ထိန်းသိမ်းခြင်း—ယေရှုခရစ်သည် လှိုင်းလုံးများထဲတွင် သင်္ဘောကို ဘေးကင်းစွာ ထိန်းသိမ်းပေးခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းအတွင်းရှိသူများသည် သူ၏ ကာကွယ်ပေးနိုင်သောတန်ခိုးကို ယုံကြည်ခဲ့ကြသောကြောင့်ဖြစ်သည် (RH မတ်လ ၁၂၊ ၁၉၀၁)။

21-23. Kept Through Faith in Christ.—It was Christ who kept the ark safe amid the roaring, seething billows, because its inmates had faith in His power to preserve them (RH March 12, 1901).

၂၁။ သက်ရှိအားလုံးသေဆုံးခဲ့သည်။ “အားလုံး” ဟူသော စကားလုံးကို သုံးကြိမ်သုံးထားပြီး၊ “ငှက်”၊ “သိုးနွား”၊ “သားရဲတိရစ္ဆာန်များ”၊ “တွားသွားသတ္တဝါများ” နှင့် “လူသား” ဟူသော သက်ရှိမျိုး အမျိုးမျိုးကို အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။ ယခု၊ ၎င်းကို ပို၍အလေးပေးရန် “အားလုံး” ဟူသော စကားလုံးကို နှစ်ကြိမ်ထပ်သုံးထားသည်။

21. All flesh died. The word “all” is thrice used, and accompanied by a detailed list of the different forms of life, “fowl,” “cattle,” “beasts,” “creeping things,” and “man.” Now, to make it still more emphatic, “every” is used twice.

၂၄။ ရေလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ရက်ပေါင်း တစ်ရာ့ငါးဆယ်သည် အခန်းကဏ္ဍ ၄၊ ၁၂၊ ၁၇ ရှိ ရက်ပေါင်း လေးဆယ်ကို ထည့်သွင်းထားပြီး၊ ထိုကာလမှစတင်ရေတွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း အခန်းကဏ္ဍ ၁၁ နှင့် အခန်း ၈:၄ တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ထိုနေရာတွင် သင်္ဘောသည် မိုးရွာစပြီး ငါးလအကြာ သတ္တမလမိနစ်ဆယ့်ခုနှစ်ရက်တွင် အာရာရတ်တောင်ပေါ်တွင် ရပ်နားခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ တွက်ချက်မှုသည် ရက်သုံးဆယ်ရှိသော လများအလိုက် ပြုလုပ်ထားသည်။

24. The waters prevailed. That the 150 days include the 40 days of vs. 4, 12, 17, and so must be counted from the beginning of that period, is seen from v. 11, and ch. 8:4, where it is said that the ark rested on the mountains of Ararat on the 17th day of the 7th month, exactly 5 months after the beginning of the rain. The reckoning is in terms of 30-day months.

ellen g. white comments

1-24 PP 97-105; SR 65-69

1 DA 634; EW 284; FE 504; PP 98, 117; SR 65, 76, 408

2, 3 PP 97

4 SR 65

9, 10 PP 98

10 SR 65

11 AA 572; PP 99, 104

11, 12 EW 284

11-24 Ed 129

13 FE 504

16 PP 98; SR 65

18, 19 CD 49

20 PP 105

23 PP 112

အခန်းကြီး - ၈

chapter 8

၁. ရေများလျော့ကျသွားသည်။ ၄. သင်္ဘောသည် အရာရတ်တောင်ပေါ်တွင် ရပ်နားသည်။ ၇. ကျီးနှင့် ခိုလွှတ်ခြင်း။ ၁၅. နိုအာသည် အမိန့်ပေးခံရပြီး၊ ၁၈. သင်္ဘောမှထွက်သွားသည်။ ၂၀. သူသည် ယဇ်ပလ္လင်ဆောက်လုပကာ ယဇ်ပူဇော်သည်။ ၂၁. ဘုရားသခင်သည် လက်ခံပြီး၊ မြေကြီးကို နောက်တစ်ကြိမ် ကျိန်ဆဲမည်မဟုတ်ကြောင်း ကတိပြုသည်။

1 The waters asswage. 4 The ark resteth on Ararat. 7 The raven and the dove. 15 Noah, being commanded, 18 goeth forth of the ark. 20 He buildeth an altar, and offereth sacrifice, 21 which God accepteth, and promiseth to curse the earth no more.

၁. ဘုရားသခင်သည် နိုအာကို အောက်မေ့တော်မူသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ဘုရားသခင်သည် နိုအာ ကို တခဏမေ့လျော့ခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာနှင့် ဂရုစိုက်မှုကို ဖော်ပြသော စကားရပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် နိုအာနှင့်အတူ အခြားသက်ရှိများကို လည်း အောက်မေ့တော်မူသည်ဟူသော ဖော်ပြချက်တွင် သူ၏ဖန်ဆင်းခံများအပေါ် ဘုရားသခင်၏ နူးညံ့သော ဂရုစိုက်မှုကို ထိမိစွာ ဖော်ပြထားသည်။ “စာငှက်ငါးကောင်ကို ဖာသင်နှစ်ပြားဖြင့် ရောင်းသော်လည်း၊ တစ်ကောင်မျှ ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် မေ့လျော့ခြင်းမရှိ” (လုကာ ၁၂:၆-၇; မဿဲ ၁၀:၂၉-၃၁; ၆:၂၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ) ဟု ကြွေးကြော်တော်မူသောသူသည် “စာငှက်များစွာထက် တန်ဖိုးထူးကြီးသော” သူ၏သစ္စာရှိသားသမီးများကို အောက်မေ့မည်ဖြစ်သည်။

1. God remembered Noah. This verse does not imply that God had forgotten Noah for a time. It is an expression indicating divine solicitude and grace. A touching indication of the tenderness of God toward His creatures is found in the statement that God also remembered, with Noah, all other living things. He who proclaimed that although five sparrows are “sold for two farthings, and not one of them is forgotten before God” (Luke 12:6, 7; cf. Matt. 10:29–31; 6:26), will remember His faithful children, who “are of more value than many sparrows.”

၄. အရာရတ်။ ကျမ်းစာဖွင့်ဆိုသူများအားလုံးက ဤသည်မှာ အာမေးနီးယားနိုင်ငံ၏ တောင်တန်း ဒေသဖြစ်သည်ဟု သဘောတူကြသည်။ သို့သော် အရာရတ်တောင်တန်း၏ မည်သည့်အပိုင်းကို ဆိုလိုသည်ကို မသေချာပါ။ နိုအာ၏သင်္ဘော၏ အကြွင်းအကျန်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်ဟူသော သတင်းစကားများသည် ယခုအချိန်ထိ အတည်မပြုနိုင်သေးပါ။ ရိုးရာအရ ခေတ်သစ်အရာရတ် တောင်တွင် ထိပ်နှစ်ခုရှိပြီး၊ တစ်ခုမှာ ပေ ၁၆,၉၄၅ မြင့်ပြီး၊ နောက်တစ်ခုမှာ ပေ ၁၂,၂၈၇ မြင့်သည်။ ပါးရှားလူမျိုးများက ဤထိပ်နှစ်ခုကို “နိုအာ၏တောင်” ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဤနေရာသည် ရေများလျော့ကျစဉ် သင်္ဘောရပ်နားရန် အကောင်းဆုံးနေရာဖြစ်ပြီး၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ အသက် ရှင်ကျန်ရစ်သူများသည် ဤနေရာမှ နိုင်ငံအသီးသီးသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည် (အခန်း ၇:၂၄ ကို ကြည့်ပါ)။

4. Ararat. All Bible expositors agree that the mountainous land of Armenia is meant, though it is uncertain just what part of the Ararat range is indicated. Rumors to the effect that the remains of Noah’s ark have been discovered have not yet been substantiated. The traditional location, modern Mt. Ararat, has two peaks, one 16,945 ft., the other 12,287 ft. high. Among the Persians these twin peaks are known as Koh–i–nuh, “the mountain of Noah.” Here was an ideal location for the ark to rest while the waters subsided, and from which the survivors of the Flood might spread to every land (see on ch. 7:24).

၅. ရေများလျော့ကျသွားသည်။ သင်္ဘောသည် အရာရတ်တောင်များပေါ်တွင် ရပ်နားပြီးနောက် rays လဝက်အကြာတွင် ရေများသည် တဖြည်းဖြည်းလျော့ကျသွwentသည်။

5. The waters decreased. The waters diminished gradually for two and one-half months after the ark rested upon the mountains of Ararat.

၇. သူသည် ကျီးကန်းတစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်သည်။ တောင်ထိပ်များ ပေါ်ထွက်လာပြီး ရက်ပေါင်း လေးဆယ်အကြာတွင်၊ နောဧသည် ရေများ မည်မျှအတိုင်းအထိ ခန်းခြောက်သွားသည်ကို သိလိုစိတ်ပြင်းပြလာပြီး၊ သင်္ဘောမှ ထွက်ခွာရန် ဘေးကင်းမကင်းကို သိလိုခဲ့သည်။ ရေများ လျော့ကျသွားသည်နှင့်အမျှ၊ သင်္ဘောသည် တောင်များပေါ်ရှိ လေမုန်တိုင်းမှ အကာအကွယ်ရသော နေရာတစ်ခုတွင် ဘေးကင်းစွာ ရပ်နားနိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ထိုနေရာမှ အောက်ခံချိုင့်ဝှမ်းများတွင် ရေများ မည်မျှဆုတ်ခွာသွားသည်ကို သိရှိရန် ခက်ခဲခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် နောဧသည် ကျီးကန်း၏အပြုအမူမှ ကမ္ဘာမြေ၏အခြေအနေကို တစ်စုံတစ်ရာ သိရှိနိုင်ရန် ကျီးကန်းတစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်သည်။ အနားယူရန်နေရာမရှာတွေ့သဖြင့်၊ ကျီးကန်းသည် ရေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ပျံသန်းသွားလာပြီး၊ တစ်ခါတစ်ရံ သင်္ဘောသို့ ပြန်လာခဲ့သည် (PP ၁၀၅)။

7. He sent forth a raven. Forty days after the appearance of the mountaintops, Noah became anxious to know the extent to which the waters had dried up, and whether it was safe for him to leave the ark. As the waters had abated, the ark had already found safety from the tempests in a sheltered spot high in the mountains. From such a position it was difficult to ascertain the extent to which the waters had receded in the lower valleys. A raven was therefore dispatched, that Noah might observe from its behavior something of the condition of the earth. Not able to find a resting place, the raven flew about over the surface of the waters, returning from time to time to the ark (PP 105).

၈. သူသည် ခိုတစ်ကောင်ကို လွှတ်လိုက်သည်။ နိုအာသည် နောက်ထပ်စမ်းသပ်မှုတစ်ခုမပြုမီ မည်မျှကြာစောင့်ဆိုင်းခဲ့သည်ကို မဖော်ပြထားသော်လည်း၊ “နောက်ထပ်ခုနစ်ရက်စောင့်ဆိုင်း ခဲ့သည်” (အခန်း ၁၀) ဟူသော စကားရပ်က ပထမအကြိမ်စောင့်ဆိုင်းသည့်ကာလသည်လည်း တူညီသောကြာချိန်ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြသည်။ တစ်ပတ်အကြာတွင် ခိုသည် တစ်နေကုန်ထွက်သွား ပြီး ညနေတွင် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သော သစ်ပင်တစ်ပင်မှ သံလွင်ရွက်တစ်ရွက် ကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် “ချိုးဖူးထားသည်” ဟူသော စကားရပ်သည် ထိုရွက် သည် ရေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် မျောနေခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။ နိုအာသည် သံလွင်ရွက်ကို မြေကြီးသည် နီးပါးခြောက်သွေ့နေပြီဖြစ်ကOည်း၊ မကြာမီ သင်္ဘောမှထွက်ခွ နိုင်မည် ဟူသော သက်သေအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ တစ်ပတ်အကြာတွင် ခိုသည် ပြန်မလာခဲ့ပါ၊ ၎င်းသည် သင်္ဘောပြင်ပတွင် နေထိုင်နိုင်ရန် အနေအထားများသည် ပုံမှန်အတိုင်း လုံလောက် သည်ဟူသော သက်သေဖြစ်သည်။ နိုအာ၏ခံစားချက်များသည် မည်မျှရွှင်လန်းဖွယ်ဖြစ်ရမည်နည်း။

8. He sent forth a dove. Although it is not stated how long Noah waited before making another trial, the expression “and he stayed yet other seven days” (v. 10) indicates that the first period of waiting had also been of the same duration. A week later the dove remained away all day, but returned in the evening with an olive leaf apparently from a tree that had survived the flood. In Hebrew the expression “pluckt off” clearly indicates that the leaf had not been found floating upon the surface of the water. Noah recognized the olive leaf as evidence that the earth must be nearly dry, and that he might soon leave the ark. A week later the dove did not return, evidence that conditions were sufficiently normal to permit it to remain outside the ark. How joyous must Noah’s feelings have been!

၁၃. သင်္ဘော၏အဖုံးဖယ်ခြင်း။ နောက်ထပ်စောင့်ဆိုင်းသည့်ကာလတစ်ခုကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ထို့နောက် နိုအာသည် ကိုယ်တိုင်စစ်ဆေးရန် အချိန်တန်ပြီဟု ခံစားရသည်။ သင်္ဘော၏အမိုးအောက် ရှိ ဇလုံပြတင်းပေါက်များမှ များစွာမမြင်ရသဖြင့်၊ သူသည် သင်္ဘော၏အမိုးတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ဖယ်ရှားလိုက်သည်။ “အဖုံး” ဟူသော စကားလုံး “မိခ်ဆေး” သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဗိမာန် တော်၏အမိုးကို ဖော်ပြရန် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၆:၁၄) နှင့် ဗိမာန်တော်၏ ပရိဘောဂများကို သယ်ယူရာတွင် ဖုံးအုပ်ရန်အတွက် အသုံးပြုသည် (တောလည်ရာ ၄:၁၀-၁၂)။ ဤအဖုံးများသည် သားရေဖြင့် ပြုလုပ်ထားသောကြောင့်၊ သင်္ဘော၏အဖုံးသည်လည်း သားရေဖြင့် ပြုလုပ်ထားနိုင် သည် (အခန်း ၆:၁၆ ကို ကြည့်ပါ)။

13. The covering of the ark. An additional period of waiting is indicated, after which Noah felt the time had come to investigate for himself. Inasmuch as little could be seen through the lattice openings below the roof of the ark, he removed a portion of the roof. The word “covering,” mikseh, is used in the OT to designate the roof of the tabernacle (Ex. 26:14), and also slip covers for the furniture of the sanctuary while it was being transported (Num. 4:10–12). Since these coverings were made of skins, it is possible that the covering of the ark may have been also (see on ch. 6:16).

၁၃. မျိုးစေ့နှင့် အချို့သောအပင်များ ထိန်းသိမ်းခြင်း—လှပသောသစ်ပင်များနှင့် ပန်းပွင့်သောချုံပင်များ ပျက်စီးသွားခဲ့သော်လည်း၊ နိုအာသည် မျိုးစေ့များကို ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီး သင်္ဘောထဲသို့ ယူဆောင်သွားခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏အံ့ဖွယ်တန်ခိုးဖြင့် အနာဂတ်မျိုးဆက်များအတွက် သစ်ပင်နှင့်ချုံပင်အမျိုးမျိုးကို အနည်းငယ်ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ရေကြီးမှုအပြီးတွင် သစ်ပင်များနှင့်အပင်များသည် ကျောက်ဆောင်များမှ ပေါက်ရောက်လာပုံရသည်။ ဘုရားသခင်၏ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုဖြင့် မျိုးစေ့များသည် ကျောက်ဆောင်အက်ကွဲများထဲသို့ ပြန့်ကျဲသွားပြီး လူသားများ၏အနာဂတ်အသုံးပြုမှုအတွက် လုံခြုံစွာ ဖုံးကွယ်ထားခဲ့သည် (၃SG ၇၆)။

13. Seeds and Some Plants Preserved.—The beautiful trees and shrubbery bearing flowers were destroyed, yet Noah preserved seed and took it with him in the ark, and God by His miraculous power preserved a few of the different kinds of trees and shrubs alive for future generations. Soon after the Flood trees and plants seemed to spring out of the very rocks. In God’s providence seeds were scattered and driven into the crevices of the rocks and there securely hid for the future use of man (3SG 76).

၁၄. ဒုတိယလတွင်။ နိုအာအတွက် မြေကြီးသည် လုံလောက်စွာ ခြောက်သွေ့နေပြီဟု ထင်ရသည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်သည် သင်္ဘောတံခါးကို ပိတ်ထားခဲ့ပြီး၊ နိုအာသည် ထွက်ခွင့်ပြုရန် ဘုရားသခင် ၏ညွှန်ကြားချက်ကို စောင့်ဆိုင်းခဲ့သည်။ ရေများ လုံးဝခြောက်သွေ့ပြီး ဘုရားသခင်သည် လိုချင်သောခွင့်ပြုချက်ပေးနိုင်သည်အထိ သူသည် နောက်ထပ် ရက်ပေါင်း ၅၇ စောင့်ဆိုင်းခဲ့သည်။

14. In the second month. To Noah the ground appeared sufficiently dry. But God had closed the door of the ark, and Noah awaited God’s instruction as to when he was to leave it. Altogether he waited 57 days longer before the waters were completely dried up and God could give the desired permission.

တစ်လလျှင် ၃၀ ရက်ဟု ယူဆပါက (အခန်း ၇:၂၄ ကို ကြည့်ပါ)၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအတွင်း သင်္ဘော၏ မှတ်တမ်းတစ်ခုသည် အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်မည်။

If we assume a 30-day month throughout (see on ch. 7:24), a ship’s log for the ark during the Flood would read as follows:

Month

Day

Year

Noah enters the ark. 7:4,

7, 10. ...........................

600

Beginning of the Flood.

7:11. ...........................

600

Rain and prevailing wa-

ters (first 40 days of

Flood). 7:4, 12, 17. to..

600

“Waters prevailed” (110

additional days). 7:24.

to................................

600

The ark rests on the

mountains of Ararat.

8:4. .............................

600

The mountains seen. 8:5....

600

The raven released (40

days later). 8:6. ............

600

The dove released (first

time). 8:8; PP 105. .......

600

The dove released (sec-

ond time). 8:10. ...........

600

The dove released (third

time). 8:12. ..................

600

Covering of the ark re-

moved; waters dried.

8:13. ...........................

601

Noah leaves the ark.

8:14-16........................

601

ရေလွှမ်းမိုးခြင်းစတင်သည့်အချိန်မှ သင်္ဘောသည် အာရရက်တောင်များပေါ်တွင် ရပ်နားသည့်အချိန်အထိ အတိအကျ ငါးလကြာသည် (အခန်း ၇:၁၁; ၈:၄)။ ၎င်းကို ရက်ပေါင်း တစ်ရာ ငါးဆယ်အဖြစ်လည်း ဖော်ပြထားသည် (အခန်း ၇:၂၄)၊ ထို့ကြောင့် ငါးလသည် တစ်လလျှင် ရက်ပေါင်း သုံးဆယ်စီ ပါဝင်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ သို့သော် နောဧ၏ခေတ်ကာလ၏ တစ်နှစ်သည် လများပေါ်တွင် အခြေခံသည့် လူနာနှစ်ဖြစ်သလား၊ နေများပေါ်တွင် အခြေခံသည့် ဆိုလာနှစ်ဖြစ်သလား၊ သို့မဟုတ် ၎င်းသည် နွေဦးတွင် စတင်သလား၊ ဆောင်းဦးတွင် စတင်သလား ဆိုသည်မှာ မသေချာပါ။

A period of exactly five months elapsed from the beginning of the Flood to the time the ark rested on the mountains of Ararat (ch. 7:11; 8:4). This is also given as 150 days (ch. 7:24), thus indicating that the 5 months contained 30 days each. It is uncertain, however, whether the year of Noah’s time was lunar or solar, and whether it began in the spring or in the autumn.

သင်္ဘောသည် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းမြတ်မှုနှင့် နောဧ၏ နာခံမှုရှိသော ယုံကြည်ခြင်း၏ သက်သေ ဖြစ်သည်။ သင်္ဘောသည် အန္တရာယ်ကာလတွင် ခိုလှုံရာနေရာ၊ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့သူများအတွက် အိမ်တစ် လုံး၊ နှင့် နောဧ၏ ဘုရားဝတ်ပြုသော မိသားစုကိုးကွယ်ရာ ဗိမာန်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ ကို အဟောင်းလောကမှ အသစ်သို့၊ ယုတ်မာမှုနှင့် ဒုစရိုက်ပတ်ဝန်းကျင်မှ အပြစ်မှ သန့်စင်ထား သော ကမ္ဘာမြေသို့ ဘေးကင်းစွာ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့သည်။ သင်္ဘောသည် ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထား သော ကယ်တင်ရာနေရာဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းအပြင်ဘက်တွင် ဘေးကင်းရာမရှိခဲ့ပါ။ နောဧ၏ခေတ်ကာလ ကဲ့သို့ပင်၊ လူသားတို့၏သားတော်ရောက်ရှိလာခြင်းဖြင့် ဤလက်ရှိခေတ်ကာလသည် ရုတ်တရက် အဆုံးသတ်သွားသောအခါလည်း ထိုနည်းတူဖြစ်လိမ့်မည် (မဿဲ ၂၄:၃၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ကယ်တင် ခြင်းခံလိုသူများသည် ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့၏ကယ်တင်ခြင်းအတွက် ပြင်ဆင်ထားသော အစီအမံကို အသုံးပြုရမည်။

The ark is proof of the goodness of God and the obedient faith of Noah. The ark was a refuge in time of peril, a home for the homeless, and a temple where the godly family of Noah worshiped. It bore them safely from the old world to the new, from an environment of vice and sin to an earth purified from sin. The ark was God’s appointed place of salvation, and outside of it there was no safety. And as it was in the days of Noah, so will it be when this present age is brought to an abrupt close at the coming of the Son of man (see Matt. 24:37). Those who wish to be saved must avail themselves of the provision God has made for their salvation.

၁၆. ထွက်သွား။ နိုအာသည် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ရန်နှင့် စိတ်ရှည်စွာ စောင့်ဆိုင်းရန် သင်ယူခဲ့ ပြီး၊ တရားဟောခြင်းနှင့် သင်္ဘောဆောက်လုပ်ခြင်းတွင် နှစ်ပေါင်း ၁၂၀ ကြာ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထိုကာလအတွင်း တက်ကြွစွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ သင်္ဘောထဲတွင် တစ်နှစ်ကျော်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ရသည်။ ပထမရက်သတ္တပတ်များနှင့် လများအတွင်း၊ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်း၊ မုန်တိုင်းပြင်းထန်ခြင်း၊ နှင့် ကမ္ဘာမြေကြီး၏ ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှုများကို တွေ့ကြုံခဲ့ရပြီး၊ ၎င်းသည် သူ၏ ယိုယွင်းနိုင်သော သင်္ဘောကို ဖျက်ဆီးမည်ဟု ထင်ရသည်။ နောက်ပိုင်းတွင်၊ သင်္ဘောသည် အာရရတ်တောင်များပေါ်တွင် ရပ်တန့်နေချိန်တွင်၊ ခုနစ်လကျော်ကြာ စိတ်ရှည်စွာ စောင့်ဆိုင်းရသည့် အချိန်ကာလတစ်ခု စတင်ခဲ့သည်။ နိုအာသည် ဘုရားသခင်သည် ထိုမြင့်မားသော တောင်ထိပ်ပေါ်ရှိ သင်္ဘောနှင့် ၎င်းအတွင်းရှိသူများကို မေ့လျော့ထားသည်ဟု မည်မျှအကြိမ်မျှ ခံစားခဲ့ရပေမည်။ ယုံကြည်ခြင်းနှင့် စိတ်ရှည်ခြင်း—ဤတန်ဖိုးရှိသော ဂုဏ်သတ္တိများ! ဘုရားသခင် ၏ အသံကို ထပ်မံကြားရသည့်အခါ၊ ထွက်သွားရန် ညွှန်ကြားသည့် အမိန့်ကို နိုအာသည် မည်မျှစိတ် အားထက်သန်စွာ နားထောင်ခဲ့ရပေမည်။

16. Go forth. Noah had learned to trust in God and to wait patiently during his 120 years of preaching and building the ark. That long period of active labor was followed by more than a year in the ark. During the first weeks and months he had experienced incessant rain, raging tempest, and tremendous upheavals of the earth, which seemed ready to destroy his frail bark. Later, as the ark rested on the mountains of Ararat, there began a tedious time of waiting, which lasted for more than seven months. How often Noah might have felt that God had forgotten the lonely ark and its inmates on that high mountaintop. Happy twin virtues—faith and patience! With what eager joy Noah must have listened once more to the voice of God, bidding him go forth.

၁၇. များပြားစွာ မွေးဖွားနိုင်ရန်။ ဤဖော်ပြချက်ကို အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက သင်္ဘော အတွင်း၊ ကျဉ်းမြောင်းသော နေရာထဲတွင် တစ်နှစ်ကြာ နေထိုင်စဉ်အတွင်း၊ ဘုရားသခင်သည် တိရစ္ဆာန်များ၏ မျိုးပွားနိုင်စွမ်းကို ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။ ယခုအခါ၊ တိရစ္ဆာန်များအား မြေကြီးပေါ်တွင် များပြားစွာ မွေးဖွားရန် ပေးခဲ့သော မူလဆုတောင်းချက် (အခန်း ၁:၂၂) ကို ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။

17. That they may breed abundantly. This statement has been viewed by some commentators as implying that God had restrained the reproductive power of the animals during the year they spent in the cramped quarters of the ark. Now the original blessing upon animals to multiply and fill the earth (ch. 1:22) is repeated.

၁၈. နိုအာထွက်သွားသည်။ ကောင်းကင်မှ နတ်သမီးတစ်ပါးဆင်းသက်လာပြီး၊ တစ်နှစ်အကြာတွင် နတ်သမီးတစ်ပါးက ပိတ်ထားခဲ့သော တံခါးကို ဖွင့်လှစ်ပေးသည့်အခါ၊ နိုအာနှင့် သူ၏မိသားစုသည် ထွက်လာခဲ့သည်။ တိရစ္ဆာန်များသည် နိုအာ၏ ဥပမာကို လိုက်နာကာ၊ သင်္ဘောမှ အစီအစဉ်တကျ ထွက်ခွာကြပြီး၊ တစ်မျိုးစီ သီးခြားစီ ထွက်ခွာသွားကြသည်။ ယနေ့ထိတိုင်၊ တိရစ္ဆာန်များသည် ၎င်းတို့၏ မျိုးတူများနှင့် ပေါင်းသင်းလိုသော ဗီဇသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ဆက်လက်တည် ရှိနေသည်။

18. Noah went forth. As an angel descended from heaven and swung open the door that had been closed a year earlier by similar means, Noah and his family came forth. The animals followed Noah’s example, leaving the ark in orderly fashion, each after its own kind. This instinct to associate with other members of their own kind is generally characteristic of the animal world to the present day.

၂၀. နိုအာသည် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခု ဆောက်လုပ်သည်။ သင်္ဘောမှ ထွက်လာပြီးနောက် နိုအာ၏ ပထမဆုံးလုပ်ရပ်မှာ ဝတ်ပြုခြင်းဖြစ်သည်။ နိုအာကမ်းလှမ်းသော ယဇ်ပူဇော်ခြင်းများသည် ထိန်းသိမ်းပေးခြင်းအတွက် ကျေးဇူးတင်ရှိမှု၏ ထုတ်ဖော်ပြသခြင်းသာမက၊ ယဇ်ပူဇော်သော တိရစ္ဆာန်တိုင်းဖြင့် ကိုယ်စားပြုထားသော ကယ်တင်ရှင်အပေါ် သူ၏ ယုံကြည်ခြင်း၏ ကတိသစ် တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ “သန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်တိုင်းနှင့် သန့်ရှင်းသော ငှက်တိုင်း” ကို ပူဇော်ရာ တွင်၊ နိုအာသည် ကျေးဇူးတင်ရှိမှုနှင့် ရက်ရောမှုကို ထင်ရှားစွာ ပြသခဲ့သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ယဇ်ပလ္လင်ဆောက်လုပ်ခြင်းကို ဖော်ပြသော ကျမ်းစာထဲတွင် ပထမဆုံးဖြစ်သော်လည်း၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီက ယဇ်ပလ္လင်များ အသုံးမပြုခဲ့ဟု မထင်ရပါ။ “မီးရှို့သောယဇ်” ဟူသော စကားလုံးမှာ ‘အိုလုတ်’ ဖြစ်ပြီး၊ အာဗေလ၏ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ဖော်ပြရာတွင် အသုံးပြုသော စကားလုံးနှင့် မတူညီပါ။ ၎င်းသည် “တက်သွားရန်” ဟူသော ကြိယာမှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ယဇ်ပလ္လင်ပေါ်တွင် ပူဇော်သော လက်ဆောင်ကို မြှင့်တင်ခြင်းကို မဆိုလိုဘဲ၊ မီးရှို့သောယဇ်၏ မီးခိုးသည် ကောင်းကင်သို့ တက်သွားခြင်းကို ဖော်ပြသည် (တရားသူကြီး ၁၃:၂၀; ၂၀:၄၀; ယေရမိ ၄၈:၁၅; အာမုတ် ၄:၁၀ ကို ကြည့်ပါ)။

20. Noah builded an altar. Noah’s first act upon leaving the ark was one of worship. The sacrifices offered by Noah were not only an expression of gratitude for preservation but also a new pledge of his faith in the Saviour—typified by every sacrificial animal. In the offering “of every clean beast, and of every clean fowl” Noah gave evidence both of gratitude and of generosity. Although this passage is the first one in Scripture to mention the building of an altar, it should not be thought that altars were not in use prior to the Flood. The word “burnt offerings,” ‘oloth, is not the same as that used to describe Abel’s sacrifice. It is derived from a verb meaning “to rise up,” and suggests, not the elevation of the gift upon the altar, but the ascent of the smoke of the burnt offering toward heaven (see Judges 13:20; 20:40; Jer. 48:15; Amos 4:10).

၂၁။ ထာဝရဘုရားသည် သာယာသောအနံ့ကို ရှူတော်မူ၏။ နောဧ၏အပြုအမူအပေါ် ဘုရားသခင် ၏ကျေနပ်မှုနှင့် နောဧ၏လက်ဆောင်ကို လက်ခံတော်မူခြင်းကို လူ့ဘာသာစကားဖြင့် ဖော်ပြထား သည်။ နောဧ၏ဆက်ကပ်သောဝတ်ပြုမှုအပေါ် ဘုရားသခင်၏တုံ့ပြန်မှုသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာကို ထပ်မံဖျက်ဆီးမည်မဟုတ်ဟု ဆုံးဖြတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤကတိကို နောဧအား အနည်းငယ် နောက်ကျမှသာ ပြောကြားခဲ့သည် (အခန်း ၉:၈-၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။ “ငါသည် မြေကြီးကို ထပ်မံမကျိန် ဆိုတော့မည်” ဟူသောစကားများသည် အခန်း ၃:၁၇ ၏ကျိန်ဆိုခြင်းကို ဖယ်ရှားခြင်းမဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့သည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကဲ့သို့သော လူသားမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးကို ထိခိုက်စေမည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင် ရာဘေးဒဏ်တစ်ခု ထပ်မံမဖြစ်ပေါ်တော့မည်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဒေသဆိုင်ရာရေလွှမ်းမိုးမှုများကို ဤတွင်မပါဝင်ပါ။

21. The Lord smelled a sweet savour. God’s satisfaction with Noah’s conduct and His acceptance of Noah’s gift are presented in very human language. The divine response to Noah’s devoted worship was a resolve that the earth would never again be destroyed by a flood. This promise was not communicated to Noah until a little later (see ch. 9:8–17). The words “I will not again curse the ground” did not remove the curse of ch. 3:17. They simply refer to the fact that a universal catastrophe such as the Deluge would not overtake the human race again. Localized floods were not included.

လူ၏နှလုံးသား၏စိတ်ကူးအိပ်မက်။ အချို့သောမှတ်ချက်ပြုသူများက ဤကျမ်းပိုဒ်နှင့် အခန်း ၆:၅-၇ အကြားဆန့်ကျင်မှုတစ်ခုကို မြင်ကြသည်။ ဘုရားသခင်သည် လူ၏နှလုံးသား၏ “စိတ်ကူးအိပ် မက်တိုင်းသည် အမြဲတစေ ဆိုးယုတ်သောအရာမျှသာ” ဖြစ်သောကြောင့် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကို စီရင်ခဲ့ပြီး၊ ဤနေရာတွင် ထိုအကြောင်းအတူတူပင်ဖြစ်သော်လည်း၊ နောက်ထပ်ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကို မပို့တော့မည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။ ပထမဖြစ်ရပ်တွင် “စိတ်ကူးအိပ်မက်” သည် အခန်း ၆:၅ တွင် လုပ်ဆောင်မှုအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲထားသော ပုံသေစိတ်ကူးတစ်ခုကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ဤနေရာတွင် လူ၏မွေးရာပါသဘောထားများကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု ယူဆရမည်။ KJV ၏ဘေးမျက်နှာစာဖတ်စရာ “အကြောင်းမူကား” အစား “သော်လည်း” သည် ဖြစ်နိုင်သည်။

The imagination of man’s heart. Some commentators have seen a contradiction between this verse and ch. 6:5–7. God had ordained the Flood because “every imagination of the thoughts” of man’s heart was “only evil continually,” and here, for the very same reason, He promised never to send another. It must be that in the first case “imagination” refers to a fixed pattern of thought as translated into action (ch. 6:5), and that here it refers to man’s inherent tendencies. The KJV marginal reading, “though,” instead of “for,” is probably correct.

၂၂။ မြေကြီးတည်ရှိနေသမျှကာလပတ်လုံး။ လူ၏ပုံမှန်ရာသီအလိုက်လုပ်ငန်းများသည် ရေလွှမ်းမိုး ခြင်းဖြင့် လုံးဝပြတ်တောက်သွားခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် နောဧအား ရေလွှမ်းမိုးခြင်းထပ်မဖြစ် တော့ရုံသာမက၊ ရာသီစက်ဝန်းကို ထိခိုက်စေမည့် အခြားသော နှိုင်းယှဉ်နိုင်သော ပြတ်တောက်မှု တစ်ခုမျှလည်း မဖြစ်ပေါ်တော့မည်ဟု အာမခံခဲ့သည်။ ရာသီများကို ဖန်ဆင်းခြင်း၌ စီရင်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁:၁၄)၊ ၎င်းတို့သည် ဆက်လက်တည်ရှိမည်ဖြစ်သည်။

22. While the earth remaineth. Man’s ordinary seasonal pursuits had been completely and universally interrupted by the Flood. God now assured Noah that not only would there never be another flood but also no other comparable interruption of the seasonal cycle would occur. Seasons had been ordained at creation (Gen. 1:14); these were to continue.

သမ္မာကျမ်းစာပြင်ပတွင် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအကြောင်း အထူးခြားဆုံးမှတ်တမ်းမှာ ရှေးဘေဘုလုံးဂီလ် ဂါမက်ရှ်နှင့်ဆိုင်သော ဇာတ်လမ်းတွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော ထိုဇာတ် လမ်း၏အပိုင်းသည် ကမ္ဘာဦးမှတ်တမ်းနှင့် အံ့သြဖွယ်ဆင်တူမှုများကို ပြသသော်လည်း၊ ထိုမှတ် တမ်းနှစ်ခုကြားရှိ ကွဲပြားမှုများသည် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ဝိညာဉ်အဆုံးအမြွက်နှင့် တိကျမှန်ကန်မှု၏ ခိုင်မာသောသက်သေဖြစ်သည်။ အယူမမှန်ကိုးကွယ်မှုနှင့် အခြားသော ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အယူ အဆများသည် ဂီလ်ဂါမက်ရှ်ဇာတ်လမ်းကို ထင်ရှားသော အယူမမှန်သောအသွင်ကို ပေးသည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအကြောင်း ဆင်တူသောဇာတ်လမ်းများသည် လူသားမျိုးနွယ်၏ အကိုင်းအခက် အားလုံးတွင် ယနေ့တိုင်တည်ရှိနေသော်လည်း၊ ဘေဘုလုံးမှတ်တမ်းသည် အာရက်တောင်များနှင့် နီးကပ်မှုကြောင့် အခြားမှတ်တမ်းများထက် ပိုမိုတိကျသည်မှာ သဘာဝကျသည်။ ဂီလ်ဂါမက်ရှ် ဇာတ်လမ်းနှင့်ပတ်သက်သော နောက်ထပ်အချက်အလက်များအတွက် “ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် ရှေးဟောင်းသမိုင်းပြန်လည်ရယူခြင်း” စာမျက်နှာ ၁၁၅-၁၁၇ ကို ကြည့်ပါ။

The most remarkable account of the Deluge outside of the Bible occurs in the ancient Babylonian Epic of Gilgamesh. Although that section of the epic which deals with the Flood exhibits surprising similarities to the Genesis record, differences between the two accounts constitute convincing evidence of the inspiration and accuracy of the Biblical record. Polytheism and other heathen religious ideas give the Epic of Gilgamesh a definitely pagan flavor. Although similar Flood stories persist today among all branches of the human race, it is only natural to find the Babylonian account more nearly accurate than the others because of the proximity of Babylon to the mountains of Ararat. For further information on the Epic of Gilgamesh, see “Archeology and the Recovery of Ancient History,” pp. 115-117.

ellen g. white comments

4, 6-11, 13, 15-20 PP 105

21 PP 106

22 COL 65; Ed 105; PP 106

အခန်းကြီး - ၉

chapter 9

၁ ဘုရားသခင်သည် နောဧကို ကောင်းကြီးပေးသည်။ ၄ သွေးနှင့် လူသတ်ခြင်းကို တားမြစ်ထား သည်။ ၈ ဘုရားသခင်၏ ပဋိညာဉ်ကတိ၊ ၁၃ သက်တံဖြင့် သင်္ကေတပြုထားသည်။ ၁၈ နောဧသည် လောကကို ပြန်လည်ဖြည့်တင်းသည်၊ ၂၀ စပျစ်ဥယျာဉ်ကို စိုက်ပျိုးသည်၊ ၂၁ မူးယစ်ပြီး သားဖြစ်သူ ထံမှ အပြစ်တင်ခံရသည်၊ ၂၅ ကာနန်ကို ကျိန်ဆဲသည်၊ ၂၆ ရှမ်ကို ကောင်းကြီးပေးသည်၊ ၂၇ ယာဖက်အတွက် ဆုတောင်းပေးသည်၊ ၂၉ နှင့် သေဆုံးသည်။

1 God blesseth Noah. 4 Blood and murder are forbidden. 8 God’s covenant, 13 signified by the rainbow. 18 Noah replenisheth the world, 20 planteth a vineyard, 21 is drunken, and mocked of his son, 25 curseth Canaan, 26 blesseth Shem, 27 prayeth for Japheth, 29 and dieth.

၁. ဘုရားသခင်သည် နိုအာနှင့် သူ၏သားများကို ကောင်းကြီးပေးတော်မူသည်။ နိုအာနှင့် သူ၏မိ သားစုသည် အာဒံနှင့်ဧဝတို့၏ ဖန်ဆင်းခြင်းအပြီးတွင် ရရှိခဲ့သော ကောင်းကြီးပေးခြင်းနှင့် ဆင်တူ သည့် ကောင်းကြီးပေးခြင်းကို ခံရသည် (အခန်း ၁:၂၈)။ အာဒံသည် လူသားအားလုံး၏ မူလဘိုး ဘေးဖြစ်ခဲ့သကဲ့သို့၊ နိုအာသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းအပြီးတွင် လူသားအားလုံး၏ မူလဘိုးဘေးဖြစ် လာသည်။ ထိုကောင်းကြီးပေးခြင်းသည် နှစ်ကြိမ်စလုံးတွင် “သားဦးဖြစ်ထွန်းပြီး” မြေကြီးကို ပြည့် စေရန် ဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်ပါရှိသည်။ သို့သော် ယခင်ကောင်းကြီးပေးခြင်းတွင် ပါရှိခဲ့သော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သည့် “မြေကြီးကို အုပ်စိုးရန်” ဟူသော အမိန့်သည် ယခုအသစ်ပေးသော ကောင်းကြီးပေးခြင်းတွင် ပျက်ကွက်နေသည်။ ဤပျက်ကွက်မှုသည် ဖန်ဆင်းခြင်းအခါက လူသား အား ပေးအပ်ခဲ့သော ကမ္ဘာလောကကို အုပ်စိုးပိုင်ခွင့်သည် အပြစ်ကြောင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့်အချက်ကို ထင်ဟပ်ပြသည်မှာ သေချာသည်။ အပြစ်သည် လူသားနှင့် တိရစ္ဆာန်များအကြား မူလကရှိခဲ့သော ဆက်နွယ်မှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေခဲ့ပြီး၊ တိရစ္ဆာန်များသည် လူသားထံသို့ လိုလားစွာ နာခံမှုမှ အနည်းငယ်ဖြစ်စေ လွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။

1. God blessed Noah and his sons. Noah and his family received a blessing that was similar to the one pronounced upon Adam and Eve after their creation (ch. 1:28). As Adam had been the progenitor of all members of the human race, Noah became the progenitor of all human beings after the Flood. The blessing consisted in both instances of a divine commission to “be fruitful” and to fill the earth. One part of the previous blessing, however, was absent from the new one, namely, the charge to “subdue it,” the earth. This omission doubtless reflects the fact that the world dominion assigned to man at the time of creation had been forfeited by sin. Sin had disturbed the relationship that originally existed between man and the animals, and they were, to a certain extent at least, released from subjection to him.

၂. သင်တို့ကို ကြောက်ရွံ့ခြင်း။ အပြစ်နှင့် ၎င်း၏အကျိုးဆက်များသည် တိရစ္ဆာန်များ၏ လူသား၏ဆန္ဒအလျောက် လိုက်နာမှုနှောင်ကြိုးကို ဖြည်လျော့စေခဲ့သောကြောင့်၊ ယခုမှစ၍ လူသားသည် ဘုရားသခင်က တိရစ္ဆာန်များအတွင်း ထည့်သွင်းပေးထားသော “ကြောက်ရွံ့ခြင်း” မှတစ်ဆင့် အင်အားဖြင့်သာ ၎င်းတို့ကို အုပ်ချုပ်နိုင်တော့မည်။ သဘာဝသည် လူသားနှင့် ကင်းကွာသွားခဲ့သည်။

2. The fear of you. Inasmuch as sin with its consequences had loosened the bond of voluntary subjection on the part of the animals to the will of man, it was only by force that henceforth he could rule over them, through that “fear” which God now instilled in the animal creation. Nature had become estranged from man.

မြေပေါ်ရှိ၊ လေထဲရှိ၊ ရေထဲရှိ တိရစ္ဆာန်များအားလုံးတွင် ရှိရမည့် ကြောက်ရွံ့ခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ ရံဖန်ရံခါ လူသားအား အုပ်စိုးမှုကို ဆန့်ကျင်သော ပုန်ကန်မှုကို ဖယ်ရှားပေးမည်မဟုတ်။ ၎င်းတို့ သည် တစ်ခါတစ်ရံ ထကြွပြီး လူသားကို ဖျက်ဆီးတတ်သည်။ အမှန်စင်စစ်၊ ဘုရားသခင်သည် တစ်ခါတစ်ရံ ဤတိရစ္ဆာန်များကို ဘုရားသခင်၏ တရားစီရင်မှုကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အသုံးပြုတော်မူသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၈:၆၊ ၁၇၊ ၂၄၊ ၂ရာ၂:၂၄ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော်၊ အောက်ကျ သော သတ္တဝါများ၏ ပုံမှန်အခြေအနေသည် လူသားကို ဗီဇအလျောက် ကြောက်ရွံ့မှုဖြစ်လာပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့အား လူသားထံ ချဉ်းကပ်ရန်ထက် ရှောင်ရှားစေသည်။ လူ့ယဉ်ကျေးမှု တိုးတက် လာသည့်နေရာတိုင်းတွင် တိရစ္ဆာန်များ ဆုတ်ခွာသွားသည်မှာ အမှန်ပင်ဖြစ်သည်။ ရိုင်းစိုင်းသော တောရိုင်းသားရဲများပင်လျှင် အကြောင်းမရှိဘဲမဟုတ်လျှင် လူသားကို ရှောင်ရှားပြီး ၎င်းထံမှ ထွက်ပြေးလေ့ရှိသည်။

The fear that all land, air, and water animals were to have, would not exclude their occasional rebellion against man’s dominion over them. They would sometimes rise and destroy man. Indeed, God used them, at times, to administer divine justice (see Ex. 8:6, 17, 24; 2 Kings 2:24). However, the normal condition of the lower creatures was to become one of instinctive dread of man, which causes them rather to avoid him than to seek his presence. It is a fact that animals retreat wherever human civilization advances. Even ferocious wild beasts, unless provoked, usually avoid man and flee from him rather than attack him.

သင်တို့လက်သို့ အပ်နှံပေးထားသည်။ ဤဘုရားသခင်၏ ကြေညာချက်သည် လူသားလိုအပ်သော တိရစ္ဆာန်အချို့ကို အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်အဖြစ် ပြုလုပ်ခြင်း၊ လူသား၏ သာလွန်သော စိတ်ဆန္ဒအားဖြင့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို နှိမ်နင်းခြင်း၊ နှင့် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသော သတ္တဝါများကို ၎င်း၏ တီထွင်ဖန်တီးမှုနှင့် ဉာဏ်ရည်ဖြင့် အောင်မြင်စွာ ထိန်းချုပ်ခြင်းတို့တွင် ပြည့်စုံခဲ့သည်။

Into your hand are they delivered. This divine pronouncement has found its fulfillment in the domestication of certain animals whose help man needs, in the taming of wild animals by man’s superior will power, and in the successful reduction to impotency of harmful creatures by his inventiveness and ingenuity.

၃. သင်တို့အတွက် အစာအဖြစ်။ လူသားသည် ထိုအချိန်တွင် တိရစ္ဆာန်အသားကို စတင်စားသုံးခဲ့ သည်မဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်သည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့် လိုအပ်ချက်ဖြစ်လာသော အရာကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်း သို့မဟုတ် ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ ဆိုးသွမ်းသော လူများသည် အသားစားသူများဖြစ်ခဲ့သည် (CH ၁၀၉)။ သို့သော် ဖန်ဆင်းရှင်၏ မူလဆန္ဒသည် ၎င်း၏ဖန်ဆင်းထားသော သတ္တဝါများသည် တစ်ဦးကိုတစ်ဦး စားသုံးရန်မဟုတ်ပေ။ ဘုရားသခင်သည် လူသားအား အပင်များကို အစာအဖြစ် ပေးထားခဲ့သည် (အခန်း ၁:၂၉)။ ရေလွှမ်း မိုးခြင်းအတွင်း အပင်ဘဝအားလုံး ယာယီဖျက်ဆီးခံရပြီး သင်္ဘောထဲသို့ ယူဆောင်သွားသော အစားအစာထောက်ပံ့မှုများ ကုန်ခန်းသွားသောအခါ၊ ဘုရားသခင်သည် တိရစ္ဆာန်အသားစားသုံးရန် ခွင့်ပြုခြင်းဖြင့် ဤအရေးပေါ်အခြေအနေကို ဖြေရှင်းပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ အသားစားသုံးခြင်းသည် လူသားများ၏ အပြစ်ရှိသော ဘဝသက်တမ်းကို တိုစေမည်ဖြစ်သည် (CD ၃၇၃)။

3. Meat for you. Not that man then first began to eat animal flesh, but only that God for the first time authorized, or rather allowed, him to do what the Flood had made a necessity. The wicked antediluvians were flesh eaters (CH 109). But it was not the original will of the Creator that His creatures should consume one another. He had given man plants for food (ch. 1:29). With the temporary destruction of all plant life during the Flood and the exhaustion of the food supplies that were taken into the ark, an emergency arose that God met by giving permission to eat the flesh of animals. Furthermore, the eating of flesh food would shorten men’s sinful lives (CD 373).

ဤခွင့်ပြုချက်သည် မည်သည့်တိရစ္ဆာန်မျိုးကိုမဆို ကန့်သတ်မထားဘဲ အကန့်အသတ်မရှိ စားသုံး ရန် ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပေ။ “အသက်ရှင်သော လှုပ်ရှားနေသောအရာ” ဟူသော စကားစုသည် သေသွားသော သို့မဟုတ် အခြားသားရဲများက သတ်ဖြတ်ထားသော တိရစ္ဆာန်အလောင်းများကို စားသုံးခြင်းကို ရှင်းလင်းစွာ ဖယ်ရှားထားသည်၊ ၎င်းကို နောက်ပိုင်းတွင် မောရှေဥပဒေက တိတိကျကျ တားမြစ်ထားသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၂:၃၁၊ ဝတ်ပြုရာ ၂၂:၈)။ ဤနေရာတွင် အစား အစာအတွက် သန့်ရှင်းသော နှင့် မသန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များအကြား ခွဲခြားမှုကို ဖော်ပြမထား သော်လည်း၊ ၎င်းကို နိုအာမသိခဲ့ဟု မဆိုလိုပေ။ နိုအာသည် ဤခွဲခြားမှုကို သိရှိထားသည်မှာ သင်္ဘောထဲသို့ သန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များကို မသန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များထက် ပိုမိုယူဆောင်ရန် ယခင်အမိန့်မှ (ရာဇဝင်ချက် ၇:၂) နှင့် ၎င်းက သန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များကိုသာ မီးရှို့ရာ ယဇ်အဖြစ် ပူဇော်ခဲ့သည့်အချက်မှ (အခန်း ၈:၂၀) ထင်ရှားသည်။

This permission did not imply an unrestrained and unlimited eating of every kind of animal. The phrase, “moving thing that liveth,” clearly excludes the eating of carcasses of animals that had died or been killed by other beasts, which the Mosaic law later specifically forbade (Ex. 22:31; Lev. 22:8). Though the distinction between clean and unclean animals in regard to food is not made here, it does not follow that it was unknown to Noah. That Noah was acquainted with this distinction is clear from the previous command to bring more clean than unclean beasts into the ark (Gen. 7:2), and by the fact that he offered only clean animals as his burnt offering (ch. 8:20).

ဤခွဲခြားမှုသည် လူသားအစောပိုင်းတွင် ကောင်းစွာ သိရှိထားခဲ့သောကြောင့် ဘုရားသခင်သည် နိုအာ၏ အထူးအာရုံစိုက်မှုကို ဆွဲဆောင်ရန် မလိုအပ်ခဲ့ပေ။ လူသားသည် ဘုရားသခင်နှင့် စိမ်းကား သွားခဲ့သော ရာစုနှစ်များအတွင်း ဤခွဲခြားမှု ဆုံးရှုံးသွားခဲ့သောအခါမှသာ သန့်ရှင်းသော နှင့် မသန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များနှင့် ပတ်သက်သော အသစ်သော ရေးထားသော ညွှန်ကြားချက်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည် (ဝတ်ပြုရာ ၁၁၊ တရားဟောရာ ၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်၏ ပြောင်းလဲမှုမရှိ သော သဘာဝ (ယာကုပ် ၁:၁၇) သည် ဤကျမ်းပိုဒ်ကို သတ္တဝါအားလုံးကို သတ်ဖြတ်စားသုံးရန် ခွင့်ပြုချက်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်ခြင်းကို ဖယ်ရှားပေးသည်။ တစ်ရည်ရွယ်ချက်အတွက် မသန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်များသည် အခြားရည်ရွယ်ချက်အတွက် သန့်ရှင်းနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

This distinction must have been known to early man so well that it was not necessary for God to draw Noah’s special attention to it. It was only when this distinction had been lost through the centuries of man’s estrangement from God that new and written directives were issued regarding clean and unclean animals (see Lev. 11; Deut. 14). The immutability of God’s character (James 1:17) precludes the possibility of construing this passage as permission to slaughter and eat all creatures. Animals that were unclean for one purpose could not have been clean for another.

အစိမ်းရောင်အပင်များကဲ့သို့ပင်။ ၎င်းသည် အစပိုင်းတွင် လူသား၏အစားအစာအဖြစ် ရည်ရွယ်ထားသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များနှင့် သစ်သီးများအပြင်၊ အသားစားရန် ခွင့်ပြုချက်၏ အသစ်ဖြစ်မှုကို ဖော်ပြသည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့် အပင်များ ယာယီမရှိခြင်းသည် လူသားအား ၎င်း၏သက်သတ်လွတ်အစားအစာကို အသားဖြင့် ဖြည့်စွမ်းရန် ဘုရားသခင်ခွင့်ပြုပေးရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းတစ်ခုသာမက၊ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းသည် ဤကမ္ဘာမြေ၏ ပြင်ပပုံစံကို လုံးလုံးပြောင်းလဲစေပြီး ၎င်း၏မွေးဖွားနိုင်စွမ်းကို လျော့ကျစေခဲ့သောကြောင့်၊ အချို့သောဒေသများ၊ ဥပမာ ဝေးလံသောမြောက်ဘက်ဒေသများတွင်၊ လူ့မျိုးနွယ်ကို ထိန်းသိမ်းရန် လုံလောက်သော သက်သတ်လွတ်အစားအစာကို ထုတ်လုပ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

Even as the green herb. This implies the newness of the permission to eat flesh food, in addition to the vegetables and fruits that had originally been destined to be man’s food. Not only was the temporary absence of plant life, as a result of the Flood, the reason for God’s permission to man to supplement his vegetarian diet with meat, but probably also the fact that the Flood had so thoroughly changed this earth’s outward form and diminished its fertility that in some lands, such as the far north, it would not produce sufficient vegetarian food to sustain the human race.

၄. အသက်ရှိသော အသားနှင့်အတူ။ ဤတားမြစ်ချက်သည် အသက်ရှင်သော တိရစ္ဆာန်များ၏ အသားကို ယခင်က အချို့သော ရိုင်းစိုင်းသော လူမျိုးများ၏ ရက်စက်သော ဓလေ့အတိုင်း စားသုံး ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးကို ကောင်းစွာ မစီးထုတ်ထားသော သတ်ဖြတ်ထားသော တိရစ္ဆာန်များ၏ အသားကို စားသုံးခြင်းကို တားမြစ်သည်။ ဤတားမြစ်ချက်သည် ရက်စက်မှုကို ကာကွယ်ရန်နှင့် တိရစ္ဆာန်ယဇ်ပူဇော်ခြင်းတွင် အသက်သယ်ဆောင်သူအဖြစ် သွေးကို သန့်ရှင်းသည်ဟု သတ်မှတ် ထားသည်ကို သတိပေးရန် ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် လူသားသည် အယူသည်းမှုများတွင် အလွယ်တကူ ကျရောက်နိုင်သည်ကို ကြိုမြင်တော်မူပြီး၊ တိရစ္ဆာန်များ၏ အသက်သယ်ဆောင် သည့် အရည်ကို စားသုံးခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ အသက်အား အားဖြည့်ပေးနိုင်သည် သို့မဟုတ် သက်တမ်းရှည်စေနိုင်သည်ဟု ထင်မှတ်နိုင်သည်။ ဤအကြောင်းများနှင့် ယခုကျွန်ုပ်တို့အတွက် မရှင်းလင်းသော အခြားအကြောင်းများကြောင့်၊ သွေးပါသော အသားကို စားသုံးခြင်းကို မလွှဲမ ရှောင် တားမြစ်ထားသည်။ တမန်တော်များသည် ဤတားမြစ်ချက်သည် ခရစ်ယာန်ခေတ်တွင် လည်း အကျုံးဝင်သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဤတားမြစ်ချက်ကို အထူးသဖြင့် ခရစ်ယာန်ယုံကြည်သူများထံသို့ အထူးအာရုံစိုက်စေခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ ဤယုံကြည်သူသစ်များ သည် ၎င်းတို့၏ ယုံကြည်ခြင်းမတိုင်မီ သွေးပါသော အသားကို စားသုံးရန် ဓလေ့ရှိခဲ့သည် (တမန်တော် ၁၅:၂၀၊ ၂၉)။

4. Flesh with the life thereof. The prohibition applies to the eating of flesh with blood in it, whether of living animals, as had been the barbarous custom of some pagan tribes in the past, or of slaughtered animals from which the blood had not been properly drained. This prohibition was, among other things, a safeguard against cruelty and a reminder of the sacrifice of animals, in which blood, as the bearer of life, was held sacred. God foresaw that man, easily falling victim to superstitious beliefs, would think that, in partaking of the life-bearing fluid of animals, his own life power would be either strengthened or prolonged. For these and probably other reasons not now clear to us, the eating of flesh with the blood in it was irrevocably prohibited. The apostles considered this prohibition still binding in the Christian Era. They especially drew the attention of Gentile Christian believers to it, because these new believers, before their conversion, had been accustomed to the eating of flesh with blood in it (Acts 15:20, 29).

“အသက်”၊ နီဖဲရှ် (ကမ္ဘာဦး ၂:၇ ကိုကြည့်ပါ)။ အချို့သူများက ဤစကားလုံးကို “ဝိညာဉ်” ဟု ဘာသာ ပြန်ဆိုခြင်းသည် စစ်မှန်သောအဓိပ္ပာယ်ကို မရေမရာဖြစ်စေသည် (လေဝီ ၁၇:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ သွေးသည် အသက်အတွက် အရေးကြီးသည်။ ကိုယ်ခန္ဓာ၏ မည်သည့်အစိတ်အပိုင်းသို့ သွေးလည် ပတ်မှု ပြတ်တောက်သွားပါက၊ ထိုအစိတ်အပိုင်းသည် သေဆုံးသည်။ သွေးလုံးဝဆုံးရှုံးခြင်းသည် မလွှဲမရှောင်သာ သေဆုံးခြင်းကို ယူဆောင်လာသည်။ ဤအရာသည် မှန်ကန်သောကြောင့်၊ ဤကျမ်းစာတွင် “သွေး” နှင့် အပြိုင်ရှိသော ဟီဘရူးစကားလုံး နီဖဲရှ်ကို KJV တွင်ကဲ့သို့ “အသက်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသင့်သည်။

“Life,” nephesh (see on Gen. 2:7). To translate it “soul,” as some have done, obscures the true meaning (see Lev. 17:11). Blood is vital to life. If the circulation of blood to any part of the body is cut off, that part dies. A complete loss of blood inevitably brings death. This being true, the Hebrew word nephesh, standing parallel to “blood” in this text, should be rendered “life,” as in the KJV.

၅. သင်တို့၏ အသက်၏ သွေး။ ပိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ နာမ်စားနှစ်ခု “သင်တို့” သည် လူ၏အသက်၊ နီဖက်ရှ်၊ ကောင်းကင်ဘုံ၏အမြင်တွင် တန်ဖိုးရှိကြောင်းကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ဘုရားသခင်သည် လူ၏သွေးထွက်သံယိုမှုကို လက်စားချေရန် ကိုယ်တိုင်ဂရုစိုက်မည်ဖြစ်ပြီး၊ “ငါတောင်းလိမ့်မည်” ဟူသော စကားလုံးများတွင် ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် “ရှာဖွေခြင်း” ဟု စကားလုံးအတိုင်း ဆိုလိုသည်။

5. Your blood of your lives. The two possessive pronouns “your” emphasize the value of man’s life, nephesh, in the sight of Heaven. God would personally concern Himself with avenging the shedding of human blood, as is implied by the words, “will I require,” literally, “search after,” with a view to punishment.

တိရစ္ဆာန်တိုင်း၏လက်မှ။ လူ၏အသက်ကို တိရစ္ဆာန်များနှင့် အခြားလူများကိုဆန့်ကျင်သည့် လူ၏အသက်၏သန့်ရှင်းမှုကို အာမခံပြဋ္ဌာန်းချက်ဖြင့် လုံခြုံစေသည်။ လူကိုသတ်သော တိရစ္ဆာန်ကို ဖျက်ဆီးရမည်ဟူသော ဥပဒေကို နောက်ပိုင်းတွင် မောရှေ၏ဥပဒေတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၂၈-၃၂)။ ဤအမိန့်သည် လူသတ်သည့်တိရစ္ဆာန်ကို ပြစ်ဒဏ်ပေးရန်မဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းသည် ကိုယ်ကျင့်တရားဥပဒေအောက်တွင်မရှိသောကြောင့် အပြစ်မပြုနိုင်သော်လည်း၊ လူတို့၏လုံခြုံမှုအတွက်ဖြစ်သည်။

At the hand of every beast. The life of man was made secure against animals as well as against other men by a solemn proclamation of the sanctity of human life. The statute that a beast which slew a man should be destroyed was later incorporated into the Mosaic code (Ex. 21:28–32). This command was not given by way of punishing the murderous beast, which is not under moral law and so cannot sin, but for the safety of men.

လူ၏လက်မှ။ ဤသတိပေးချက်သည် မိမိကိုယ်ကိုသတ်သေခြင်းနှင့် လူသတ်ခြင်းကို ဆန့်ကျင် သည်။ ဘုရားသခင်သည် မိမိအသက်ကိုယူသောသူရော၊ မိမိအနီးအပါးရှိသူ၏အသက်ကိုယူသော သူပါ မိမိ၏လုပ်ရပ်အတွက် တာဝန်ခံရန် တောင်းဆိုသည်။ “မသတ်ရ” ဟူသော ပညတ်သည် ၎င်း၏သက်ရောက်မှုတွင် အလွန်ကျယ်ပြန့်ပြီး၊ အသက်ကို တိုစေခြင်း သို့မဟုတ် ယူခြင်းမှန်သမျှကို တားမြစ်ထားသည်။ လူသည် အသက်ကိုပေးနိုင်စွမ်းမရှိသောကြောင့်၊ ဘုရားသခင်၏အမိန့်ဖြင့် လိုအပ်သည့်အခါမှလွဲ၍ ယူပိုင်ခွင့်မရှိပေ။ မိမိ၏စိတ်နှလုံးနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ စွမ်းရည်များ ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသူသည် ၎င်း၏လုပ်ရပ်များအတွက် တာဝန်ရှိပြီး၊ မိမိကိုယ်ကိုလက်တင်သူပင်လျှင် ဘုရားသခင်၏လက်စားချေမှုမှ လွတ်မြောက်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းတွင် လူတိုင်းသည် ၎င်း၏ဆုလာဘ်ကိုလက်ခံရယူရန် ဘုရားသခင်၏တရားစီရင်ရာထိုင်ခုံရှေ့တွင် ပေါ်ထွက်ရမည် (ရောမ ၁၄:၁၀; ၂ကောရိန္တု ၅:၁၀)။

At the hand of man. This warning is directed against suicide and homicide. God requires the man who takes his own life as well as the one who takes the life of his fellow man to give an account of his act. The commandment, “Thou shalt not kill,” is so wide in its implications that every kind of shortening or taking of life is prohibited. Man cannot give life and has therefore no right to take it, unless required to do so by a divine command. No one in possession of his mental and moral faculties, and thus responsible for his acts, can escape God’s retribution, not even the man who lays hand on himself. At the resurrection every individual will have to appear before the judgment seat of God to receive his reward (Rom. 14:10; 2 Cor. 5:10).

၆. လူ၏သွေးကိုသွန်းသောသူ။ ဘုရားသခင်သည် လူသတ်မှုတိုင်းအတွက် လက်စားချေမည် သို့မဟုတ် ပြစ်ဒဏ်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ ကာဣန၏ဖြစ်ရပ်တွင်ကဲ့သို့ တိုက်ရိုက်မဟုတ်ဘဲ၊ လူ၏လက် ထဲတွင် တရားစီရင်ရာအာဏာကို ထားရှိခြင်းဖြင့် သွယ်ဝိုက်ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။ “သွန်းသည်” ဟူသောစကားလုံးသည် တမင်လူသတ်ခြင်းကို ဆိုလိုပြီး၊ မတော်တဆအသက်ယူခြင်း၊ လူသတ်မှု မဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းအတွက် ဤတွင်ဖော်ပြထားသည့်အရာများထက် ဥပဒေက အခြားပြဋ္ဌာန်းချက်များ ပြုလုပ်ထားသည် (တောလည်ရာ ၃၅:၁၁)။ ဘုရားသခင်၏အမိန့်သည် လောကီအစိုးရအား တရားစီရင်ရာအာဏာကို ပေးအပ်ပြီး၊ ၎င်း၏လက်ထဲတွင် ဓားကိုထားရှိသည်။ ဘုရားသခင်သည် မကောင်းမှု၏လွှမ်းမိုးမှုကို တားဆီးရန် အတားအဆီးတစ်ခုကို တည်ဆောက်ထားပြီး၊ ထို့ကြောင့် လူသားမျိုးနွယ်၏ စည်းကမ်းတကျသော လူမှုဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အခြေခံကို ချထားသည်။

6. Whoso sheddeth man’s blood. God would avenge or inflict punishment for every murder, not directly, however, as He did in the case of Cain, but indirectly, by placing in the hand of man judicial power. The word “sheddeth” implies willful murder and not an accidental taking of life, manslaughter, for which the law made other provisions than those mentioned here (Num. 35:11). The divine injunction endows temporal government with judicial power, and places in its hand the sword. God took care to erect a barrier against the supremacy of evil, and thus laid the foundation for an orderly civil development of humanity.

၆. ဘုရားသခင်သည် လူ၏အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ပေးသည်—ဘုရားသခင်သည် လူသားများ၏အခွင့်အရေးများကို မည်မျှဂရုတစိုက်ကာကွယ်ပေးသနည်း။ သူသည် တမင်သက်သက်သတ်ဖြတ်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်တစ်ခုကို ချမှတ်ထားသည်။ “လူ၏အသွေးကို သွန်းလောင်းသူမည်သူမဆို၊ လူအားဖြင့် သူ၏အသွေးသွန်းလောင်းခံရလိမ့်မည်” (ကမ္ဘာဦး ၉:၆)။ အကယ်၍ လူသတ်သမားတစ်ဦးကို ပြစ်ဒဏ်မပေးဘဲလွှတ်ထားလျှင်၊ သူသည် ၎င်း၏ဆိုးယုတ်သောလွှမ်းမိုးမှုနှင့် ရက်စက်သောအကြမ်းဖက်မှုဖြင့် အခြားသူများကို ဖျက်ဆီးလိမ့်မည်။ ၎င်းသည် ရေကြီးမှုမတိုင်မီက တည်ရှိခဲ့သော အခြေအနေနှင့်ဆင်တူသော အခြေအနေတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေလိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်သည် လူသတ်သမားများကို ပြစ်ဒဏ်ပေးရမည်။ သူသည် အသက်ကိုပေးသည်၊ ထိုအသက်သည် ထိတ်လန့်မှုနှင့် အန္တရာယ်ဖြစ်လာပါက သူသည် အသက်ကို ယူလိမ့်မည် (MS ၁၂၆၊ ၁၉၀၁)။

6. God Protects Man’s Rights.—How carefully God protects the rights of men! He has attached a penalty to wilful murder. “Whoso sheddeth man’s blood, by man shall his blood be shed.” (Gen. 9:6). If one murderer were permitted to go unpunished, he would by his evil influence and cruel violence subvert others. This would result in a condition of things similar to that which existed before the Flood. God must punish murderers. He gives life, and He will take life, if that life becomes a terror and a menace (MS 126, 1901).

၇။ ငါသည် ကြည့်ရှုသည်။ ဗျာ။ ၁။

7. See on v. 1.

၉။ ငါသည် ငါ၏ပဋိညာဉ်ကို တည်ထောင်သည်။ နိုဧနှင့် သူ၏သားများအား လူသားမျိုးနွယ်၏ အောင်မြင်စွာ ဆက်လက်တည်ရှိမှုကို ခိုင်မာစွာ အာမခံရန်၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့နှင့် ၎င်းတို့၏ ဆက်ခံသူများနှင့် ပဋိညာဉ်တစ်ခု တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၎င်းကို မြင်သာထင်သာရှိသော လက္ခဏာတစ်ခု ဖြင့် အတည်ပြုခဲ့သည်။ ဤပဋိညာဉ်သည် နောင်လာမည့် ဆက်ခံသူများအားလုံးကို ၎င်း၏ပြဋ္ဌာန်း ချက်များတွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့ပြီး၊ လူသားမိသားစုနှင့်အတူ တိရစ္ဆာန်များအားလုံးကို ထည့်သွင်း ခဲ့သည်။

9. I establish my covenant. To give Noah and his sons a firm assurance of the prosperous continuance of the human race, God established a covenant with them and their descendants and confirmed it with a visible sign. The covenant contemplated all subsequent posterity in its provisions, and, along with the human family, the entire animal creation.

၁၀။ သင်္ဘောမှ ထွက်သွားသမျှအားလုံး။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် အချို့သော စကားပြန်များက ရှင်းပြ ထားသည့်အတိုင်း၊ သင်္ဘောထဲတွင်မရှိခဲ့သော တိရစ္ဆာန်အချို့သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမှ လွတ်မြောက် ခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာသည် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသာ ရေလွှမ်းမိုးခံရသည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ဤအမြင် သည် သင်္ဘောထဲတွင် ခိုလှုံရာမရှာဖွေနိုင်ခဲ့သော ကုန်းနှင့်လေထဲရှိ တိရစ္ဆာန်များအားလုံး သေဆုံး ခဲ့သည်ဟူသော ရှင်းလင်းသောဖော်ပြချက်များနှင့် တိုက်ရိုက်ဆန့်ကျင်နေသောကြောင့် (အခန်း ၆:၁၇; ၇:၄, ၂၁-၂၃)၊ အခြားရှင်းပြချက်တစ်ခု ရှာဖွေရမည်။ “တိရစ္ဆာန်တိုင်းသို့” ဟူသော စကားစု တွင် “သို့” ဟူသော နှိုင်းယှဉ်စကားလုံးသည် ဤနေရာတွင် “မှ” သို့မဟုတ် “အကြောင်းအရာ” ဟု ပိုမိုသင့်လျော်စွာ ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်သည် (အခန်း ၂၀:၁၃၊ “ငါမှ”)။ RSV သည် LXX ကို လိုက်နာပြီး ၎င်းကို ဤသို့ ဘာသာပြန်သည်- “သင်နှင့်အတူ သင်္ဘောမှ ထွက်လာသမျှ တိရစ္ဆာန်တိုင်း”။

10. All that go out of the ark. This passage does not imply, as some expositors have explained it, that certain animals had survived the Flood without having been in the ark, and that therefore there was only a partial inundation of the earth. Inasmuch as this view squarely contradicts clear statements that all land and air animals that had not found a haven of refuge in the ark had been destroyed (chs. 6:17; 7:4, 21–23), another explanation must be found. The preposition “to,” in the phrase “to every beast,” is here more appropriately rendered “of” or “with regard to” (see ch. 20:13, “of me”). The RSV, following the LXX, renders it thus: “Every beast of the earth with you, as many as came out of the ark.”

၁၁။ ဇာတိသားများအားလုံး ဖြတ်တောက်ခံရမည်မဟုတ်။ ဤ “ပဋိညာဉ်” တွင် ပြဋ္ဌာန်းချက်တစ်ခု သာပါရှိပြီး ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ကတိသစ္စာပုံစံကို ခံယူထားသည်။ ဒေသအချို့သည် ပျက်စီး သွားနိုင်ပြီး တိရစ္ဆာန်များနှင့် လူသားများသည် ရာနှင့်ချီသော သို့မဟုတ် ထောင်နှင့်ချီသော သေဆုံး သွားနိုင်သော်လည်း၊ ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးကို ထပ်မံဖျက်ဆီးခြင်းသည် ဘယ်သောအခါ မှ မရှိတော့ပေ။ သို့သော်လည်း၊ ဤကတိသည် ဘုရားသခင်သည် ရေမှလွဲ၍ အခြားနည်းဖြင့် ကမ္ဘာကို ဘယ်သောအခါမှ ဖျက်ဆီးမည်မဟုတ်ဟု မဆိုလိုပါ။ ဤကမ္ဘာ့သမိုင်း၏အဆုံးတွင် မကောင်းမှုအားလုံးကို ကြီးမားသောမီးဖြင့် ဖျက်ဆီးရန် သူ၏ထုတ်ဖော်ထားသောအစီအစဉ် (၂ ပေတရု ၃:၇, ၁၀, ၁၁; ဗျာဒိံ ၂၀:၉; စသည်) သည် ဤကတိသစ္စာနှင့် မည်သည့်နည်းဖြင့်မျှ ဆန့်ကျင်မထားပါ။

11. Neither shall all flesh be cut off. This “covenant” contained but one provision and assumed the form of a divine promise. Regions might be devastated and animals and men swept away by the hundreds or thousands, but never again would there be a universal destruction of the earth by a flood. However, this promise does not imply that God is bound never to destroy the world again by another means than water. His declared plan to put an end to all wickedness at the close of this world’s history by a great destructive fire (2 Peter 3:7, 10, 11; Rev. 20:9; etc.) in no way contradicts the promise.

၁၂။ ဤသည်မှာ လက္ခဏာဖြစ်သည်။ ဤလက္ခဏာကို ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏ဖန်ဆင်းခံသတ္တဝါ များအား ၎င်း၏ကတိသစ္စာများအပေါ် ယုံကြည်မှုရှိစေရန် လိုအပ်သည်ဟု ယူဆခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် လူ၏အားနည်းချက်အပေါ် ၎င်း၏သနားကရုဏာတရား၏ ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။ လူသည် လက္ခဏာများကို ရှာဖွေသည် (မဿဲ ၂၄:၃; ၁ ကောရိန္သု ၁:၂၂)၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏သနား ကရုဏာနှင့် ကောင်းမြတ်မှုဖြင့် ၎င်းတို့ကို သတ်မှတ်ထားသော အကန့်အသတ်အတွင်း၌ ပေးအပ်ခဲ့ သည်၊ သို့သော် ၎င်းသည် ၎င်း၏နောက်လိုက်များအား လက္ခဏာများမရှိသည့်အခါတွင်လည်း ယုံကြည်ခြင်းကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် မြင်သာထင်သာသော သက်သေမရှိဘဲ ယုံကြည်ရန် လိုလားသည် (ယောဟန် ၂၀:၂၉)။

12. This is the token. This token God deemed necessary in order to give His creatures faith in His promises, it being an instance of His condescension to the weakness of man. Man looks for signs (Matt. 24:3; 1 Cor. 1:22), and God in His mercy and goodness has provided them, within limits, although He wants His followers to retain their faith even when no signs guide them, and to believe without visible evidence (John 20:29).

၁၂. သက်တံသည် ခရစ်၏မေတ္တာကို ပြသပြီး ကမ္ဘာကို ဝန်းရံထားသည်—ဤသက်တံကို ကြည့်ရှုသောအခါ၊ ဘုရားသခင်၏ ဒေါသမုန်တိုင်းသည် ရေကြီးမှုဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ကမ္ဘာကို နောက်တစ်ကြိမ် မဖျက်ဆီးတော့ဟူသော ဘုရားသခင်၏ ကတိ၏တံဆိပ်နှင့်လက္ခဏာကို ကြည့်ရှုရင်း၊ အခြားသော အကန့်အသတ်မရှိသောမျက်လုံးများသည် ဤဘုန်းကြီးသောမြင်ကွင်းကို ကြည့်ရှုနေသည်ကို တွေးတောပါ။ ကောင်းကင်တမန်များသည် လူသားအတွက် ဘုရားသခင်၏မေတ္တာ၏ ဤတန်ဖိုးရှိသောလက္ခဏာကို ကြည့်ရှုရင်း ဝမ်းမြူးကြသည်။ ကမ္ဘာ့ရွေးနှုတ်သူသည် ၎င်းကို ကြည့်ရှုသည်။ အကြောင်းမှာ ဤသက်တံသည် လူသားအတွက် ကတိတည်ထားသောသက်သေအဖြစ် ကောင်းကင်တွင် ပေါ်ထွက်လာစေရန် သူ၏ကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှုဖြင့်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်သည် တိမ်ထဲရှိသက်တံကို ကြည့်ရှုပြီး၊ သူနှင့်လူသားအကြား ထာဝရပဋိညာဉ်ကို သတိရသည်။

12. Bow Shows Christ’s Love Which Encircles Earth.—As we look upon this bow, the seal and sign of God’s promise to man, that the tempest of His wrath should no more desolate our world by the waters of a flood, we contemplate that other than finite eyes are looking upon this glorious sight. Angels rejoice as they gaze upon this precious token of God’s love to man. The world’s Redeemer looks upon it; for it was through His instrumentality that this bow was made to appear in the heavens, as a token or covenant of promise to man. God Himself looks upon the bow in the clouds, and remembers His everlasting covenant between Himself and man.

ရေကြီးမှုဖြင့် ကမ္ဘာဟောင်းကို ဖျက်ဆီးခဲ့သော ဘုရားသခင်၏ ကြောက်မက်ဖွယ်သောလက်စားချေမှုပြသမှုအပြီးတွင်၊ ကယ်တင်ခံရသူများသည် တိမ်များစုဝေးလာသည့်အခါ၊ မိုးကြိုးများမြည်သည့်အခါ၊ လျှပ်စီးများလက်သည့်အခါ၊ မုန်တိုင်းသံကြားရပြီး ကောင်းကင်မှ ရေများသွန်းလောင်းလာသည့်အခါ၊ နောက်ထပ်ရေကြီးမှုတစ်ခု ရောက်လာမည်ကို ကြောက်ရွံ့သည့်စိတ်ဖြင့် ထိတ်လန့်ကြမည်ကို သူသိသည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်၏မေတ္တာကို ကတိတည်ထားသည့်အရာတွင် ကြည့်ပါ။ [ကမ္ဘာဦး ၉:၁၂–၁၅ ကိုးကားထားသည်]။

After the fearful exhibition of God’s avenging power, in the destruction of the Old World by a flood, had passed, He knew that those who had been saved from the general ruin would have their fears awakened whenever the clouds should gather, the thunders roll, and the lightnings flash; and that the sound of the tempest and the pouring out of the waters from the heavens would strike terror to their hearts, for fear that another flood was coming upon them. But behold the love of God in the promise: [Gen. 9:12–15 quoted].

နိုအာ၏မိသားစုသည် ကောင်းကင်ကို ဖြတ်သန်းထားသော ဘုရားသခင်၏သနားခြင်းမေတ္တာ၏လက္ခဏာကို အံ့ဩမှုနှင့် ရိုသေခြင်းရောယှက်သော ဝမ်းမြူးမှုဖြင့် ကြည့်ရှုခဲ့သည်။ သက်တံသည် ကမ္ဘာကို ဝန်းရံထားပြီး အမြင့်ဆုံးကောင်းကင်သို့ ရောက်ရှိသော ခရစ်၏မေတ္တာကို ကိုယ်စားပြုသည်၊ ၎င်းသည် လူသားများကို ဘုရားသခင်နှင့် ဆက်သွယ်ပေးပြီး ကမ္ဘာမြေကို ကောင်းကင်နှင့် ချိတ်ဆက်ပေးသည်။

The family of Noah looked with admiration and reverential awe mingled with joy upon this sign of God’s mercy, which spanned the heavens. The bow represents Christ’s love which encircles the earth, and reaches unto the highest heavens, connecting men with God, and linking earth with heaven.

ဤလှပသောမြင်ကွင်းကို ကြည့်ရှုရင်း၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘုရားသခင်ထံတွင် ဝမ်းမြူးနိုင်ပြီး၊ သူကိုယ်တိုင်သည် ၎င်း၏ပဋိညာဉ်၏လက္ခဏာကို ကြည့်ရှုနေပြီး၊ ၎င်းကို ကြည့်ရှုရင်း ကမ္ဘာမြေ၏သားသမီးများကို သတိရသည်ကို ယုံကြည်စိတ်ချနိုင်သည်။ ၎င်းတို့၏ဒုက္ခ၊ အန္တရာယ်များနှင့် စမ်းသပ်မှုများသည် သူ့ထံမှ ဖုံးကွယ်မထားပေ။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘုရားသခင်၏ပဋိညာဉ်သက်တံသည် ကျွန်ုပ်တို့အပေါ်တွင်ရှိသည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် ဝမ်းမြူးနိုင်သည်။ သူသည် ၎င်း၏စောင့်ရှောက်မှုရှိသောသားသမီးများကို ဘယ်သောအခါမှ မေ့လျော့မည်မဟုတ်။ အကန့်အသတ်ရှိသောလူသားစိတ်အတွက် ဘုရားသခင်၏ထူးခြားသောမေတ္တာနှင့် နူးညံ့မှု၊ နှင့် သူ၏ထူးကဲသောကျိုးနွံမှုကို “ငါသည် တိမ်ထဲရှိသက်တံကို ကြည့်ရှုပြီး သင်တို့ကို သတိရမည်” ဟူသောစကားကို နားလည်ရန် မည်မျှခက်ခဲသနည်း (RH ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆၊ ၁၈၈၀)။

As we gaze upon the beautiful sight, we may be joyful in God, assured that He Himself is looking upon this token of His covenant, and that as He looks upon it He remembers the children of earth, to whom it was given. Their afflictions, perils, and trials are not hidden from Him. We may rejoice in hope, for the bow of God’s covenant is over us. He never will forget the children of His care. How difficult for the mind of finite man to take in the peculiar love and tenderness of God, and His matchless condescension when He said, “I will look upon the bow in the cloud, and remember thee” (RH Feb 26, 1880).

၁၃။ ငါသည် ငါ၏သက်တံကို ထားသည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုထပ်မံမဖြစ်ပေါ်တော့ဟူသော ကတိသစ္စာ၏ ပဋိညာဉ်လက္ခဏာအဖြစ် သက်တံကို တည်ထောင်ခြင်းသည် ၎င်းသည် ကောင်းကင်မိုးတိမ်များတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသည်ဟု ယူဆထားသည်။ ဤသည်မှာ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ မိုးမရွာခဲ့သည့် နောက်ထပ်အရိပ်အယောင်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သက်တံသည် နေရောင်ခြည်၏ အလင်း တန်းများကို ရေပေါက်များပေါ်သို့ ကျရောက်သည့်အခါ အလင်းယိုင်ခြင်းနှင့် ရောင်ပြန်ခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

13. I do set my bow. The establishment of the rainbow as a covenant sign of the promise that there would never be another flood, presupposes that it appeared then for the first time in the clouds of heaven. This is one more indication that no rain had fallen before the Flood. The rainbow is produced by the refraction and reflection of the sun’s light through the ball-shaped raindrops on which the rays fall.

၁၅။ ငါသည် ငါ၏ပဋိညာဉ်ကို အမှတ်ရလိမ့်မည်။ သက်တံသည် သဘာဝရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ် တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြင့် ကမ္ဘာကို ထပ်မံဖျက်ဆီးမည်မဟုတ်ဟူသော ဘုရားသခင်၏ ကတိသစ္စာ၏ သင့်လျော်သော သင်္ကေတတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ၏ ရာသီဥတုအခြေအနေများသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုပြီးနောက် လုံးဝပြောင်းလဲသွားမည်ဖြစ်ပြီး၊ မိုးရွာသွန်းမှုသည် ကမ္ဘာ၏အများစုတွင် ယခင်ကောင်းမွန်သော နှင်းဖုံးအစား မြေဆီလွှာကို စိုစွတ်စေရန် အစားထိုးလာမည်ဖြစ်သော ကြောင့်၊ မိုးရွာတိုင်း လူတို့၏ကြောက်ရွံ့မှုကို ငြိမ်သက်စေရန် တစ်စုံတစ်ရာ လိုအပ်ခဲ့သည်။ ဝိညာဉ် ရေးစိတ်သည် သဘာဝဖြစ်စဉ်များတွင် ဘုရားသခင်၏ ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ပြသမှုကို မြင်နိုင်သည် (ရောမ ၁:၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် သက်တံသည် မိုးရွာသွန်းမှုသည် ကောင်းချီးပေးမည်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးကို ဖျက်ဆီးမည်မဟုတ်ကြောင်း ယုံကြည်သူအတွက် သက်သေဖြစ်သည်။

15. I will remember my covenant. The rainbow, a natural physical phenomenon, was a fitting symbol of God’s promise never to destroy the earth again by a flood. Inasmuch as the climatic conditions of the earth would be completely different after the Flood, and rains would in most parts of the world take the place of the former beneficent dew to moisten the soil, something was needed to quiet men’s fears each time rain began to fall. The spiritual mind can see in natural phenomena God’s revelations of Himself (see Rom. 1:20). Thus the rainbow is evidence to the believer that the rain will bring blessing and not universal destruction.

ယောဟန်သည် ဗျာဒိံတွင် ဘုရားသခင်၏ ထီးနန်းကို ဝန်းရံထားသော သက်တံကို မြင်ခဲ့သည် (ဗျာဒိံ ၄:၃)။ လူသည် ဘုရားသခင်၏ကတိသစ္စာကို အမှတ်ရရန် သက်တံကို ကြည့်ရှုသည်၊ သို့သော် ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်သည် ၎င်း၏ကတိသစ္စာကို အမှတ်ရပြီး ဖြည့်ဆည်းရန် ၎င်းကို ကြည့်ရှုသည်။ သက်တံတွင် လူ၏ယုံကြည်ခြင်းနှင့် ဘုရားသခင်၏ သစ္စာရှိမှုနှင့် မပြောင်းလဲမှုတို့ ဆုံတွေ့သည်။

John saw in vision a rainbow surrounding the throne of God (Rev. 4:3). Man looks on the bow to recall the promise of God, but God Himself looks upon it to remember and fulfill His promise. In the bow man’s faith and trust meet God’s faithfulness and immutability.

ဖြောင့်မတ်ခြင်း၏နေမင်းမှ ထွက်ပေါ်လာသော သန့်ရှင်းသောအလင်းတန်းများ (မာလခိ ၄:၂)၊ ဘဝအတွေ့အကြုံများ၏ မှန်ဘီလူးမှတစ်ဆင့် ယုံကြည်ခြင်း၏မျက်လုံးဖြင့် မြင်ရသည့်အတိုင်း၊ ယေရှုခရစ်၏ ဖြောင့်မတ်သောစရိုက်၏အလှကို ထင်ရှားစေသည်။ ခမည်းတော်နှင့် သားတော် အကြား ထာဝရပဋိညာဉ် (ဇာခရိ ၆:၁၃) သည် နှိမ့်ချပြီး သစ္စာရှိသော ဘုရားသခင်၏သားသမီးတိုင်း အား ယေရှုတွင် အလုံးစုံချစ်ဖွယ်ကောင်းသူကို ဖူးမြင်နိုင်သည့် အခွင့်အာဏာကို အာမခံပြီး၊ ၎င်းကို ဖူးမြင်ရင်း ၎င်း၏ပုံသဏ္ဌာန်နှင့် တူညီအောင် ပြောင်းလဲခံရသည်။

The beams of holy light streaming forth from the Sun of Righteousness (Mal. 4:2), as seen by the eye of faith through the prism of life’s experiences, reveal the beauty of the righteous character of Jesus Christ. The eternal covenant between Father and Son (Zech. 6:13) assures to every humble, faithful son and daughter of God the privilege of beholding in Jesus the One altogether lovely, and, beholding Him, of being changed into His very likeness.

၁၇. ဤသည်မှာ သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်နှင့် နောဧအကြား ဤပဋိညာဉ်ကတိသည် ဤကမ္ဘာမြေတွင် ယခင်က တစ်ခါမျှမကြုံဖူးသော အကြီးမားဆုံးသော ဘေးဒုက္ခနှင့်ဆက်စပ်သော ဖြစ်ရပ်များကို အဆုံးသတ်စေခဲ့သည်။ တစ်ချိန်က လှပပြီး ပြည့်စုံခဲ့သော ကမ္ဘာမြေသည် မျက်စိမြင်နိုင်သမျှ လုံးဝပြိုကွဲပျက်စီးမှုပုံရိပ်ကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ လူသားသည် အပြစ်၏ ကြောက်မက်ဖွယ်အကျိုးဆက်များအကြောင်း သင်ခန်းစာတစ်ခုကို ရရှိခဲ့သည်။ မပြိုကွဲသေးသော လောကများသည် လူသားသည် စာတန်၏အမိန့်ကို လိုက်နာသောအခါ ရောက်ရှိလာသည့် ကြောက်မက်ဖွယ်အဆုံးသတ်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။

17. This is the token. This covenant between God and Noah brought to a conclusion the events connected with the greatest catastrophe this earth has ever experienced. The earth, once beautiful and perfect, offered a picture of utter desolation as far as the eye could reach. Man had received a lesson concerning the awful results of sin. The unfallen worlds had seen the fearful end to which man comes when he follows the bidding of Satan.

အသစ်သောအစပြုမှုတစ်ခုကို ပြုလုပ်ရမည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့သူများသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ လူသားမိသားစု၏ သစ္စာရှိပြီး နာခံသော အဖွဲ့ဝင်များသာဖြစ်သောကြောင့်၊ အနာဂတ်သည် အတိတ်ထက် ပိုမိုပျော်ရွှင်ဖွယ်ပုံရိပ်ကို တင်ဆက်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရန် အကြောင်းရှိခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်ဖြင့် စိတ်ကူးနိုင်သမျှ အကြီးမားဆုံးသော ဘေးဒုက္ခကြီးမှ ကယ်တင်ခြင်းခံရပြီးနောက်၊ နောဧ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ သင်ယူခဲ့သော သင်ခန်းစာများကို အနာဂတ်ခေတ်များအားလုံးအတွက် အသုံးချရန် မျှော်လင့်ခံရမည်ဖြစ်သည်။

A new beginning was to be made. Inasmuch as only faithful and obedient members of the antediluvian human family had survived the Flood, there was reason to hope that the future would present a happier picture than the past. After having been saved by God’s grace from the greatest imaginable cataclysm, the descendants of Noah might be expected to apply for all future ages the lessons learned from the Flood.

၁၈. နောဧ၏သားများ။ ယခင်ကျမ်းပိုဒ်များတွင် (အခန်း ၅:၃၂; ၆:၁၀; ၇:၁၃) အကြိမ်ကြိမ်ဖော်ပြ ထားသော သူ၏သားသုံးဦးသည် လူသားမိသားစုဖွံ့ဖြိုးလာသော နိုင်ငံများ၏ ဦးခေါင်းများအဖြစ် ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းတို့၏အမည်များကို နိုင်ငံများ၏ဇယား (အခန်း ၁၀) နှင့်ဆက်စပ်၍ ရှင်းပြထားသည်။

18. The sons of Noah. His three sons, mentioned repeatedly in previous passages (chs. 5:32; 6:10; 7:13), are again mentioned as the heads of the nations into which the human family developed. Their names are explained in connection with the table of nations, ch. 10.

ဟံသည် ကာနန်၏ဖခင်ဖြစ်သည်။ ဟံ၏သားကာနန်ကို ဤနေရာတွင် နောက်ပိုဒ်များတွင် ဖြစ်ပေါ် မည့်အရာများကို ကြိုတင်ရည်ညွှန်းပြီး ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင်၊ မောရှေ၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ သူ၏ခေတ်ကာလ၏ဟီဘရူးလူမျိုးများ၏ အာရုံကို နောက်ပိုဒ်များတွင် ဖော်ပြထားသော မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ဆီသို့ ဦးတည်စေရန်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မကြာမီတွေ့ဆုံရတော့မည့် ကာနန်လူမျိုးများ အဘယ်ကြောင့် ဤမျှလွန်ကဲစွာ ယုတ်ညံ့ပြီး အကျင့်စာရိတ္တဖောက်ပြန်နေသည်ကို ပိုမိုနားလည်နိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏ ယုတ်ညံ့မှု၏မူလဇစ်မြစ်သည် ၎င်းတို့၏ ရှေးဦးဘိုးဘေး ဟံဖြစ်သည့် “ကာနန်၏ဖခင်” တွင် တွေ့ရှိရသည်။

Ham is the father of Canaan. Ham’s son Canaan is mentioned here in prospective allusion to what follows. Furthermore, it must have been the purpose of Moses to direct the attention of the Hebrews of his time to the unsavory event described in the next verses, in order that they might understand better why the Canaanites, whom they soon would meet, were so deeply degraded and morally corrupt. The root of their depravity was found in their early ancestor Ham, “the father of Canaan.”

၁၉. ၎င်းတို့မှ ကမ္ဘာမြေတစ်ခုလုံး ပြန့်နှံ့သွားသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် တိုတောင်းသော်လည်း ရှင်းလင်းသောစကားလုံးများဖြင့် ဤကမ္ဘာပေါ်ရှိ နောက်ပိုင်းနေထိုင်သူများအားလုံးသည် နောဧ၏သားသုံးဦး၏ သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။ နောက်အခန်းတွင် ဖော်ပြထားသော မိသားစုဦးခေါင်းများထဲမှ တစ်ဦးဆီသို့ နိုင်ငံတစ်ခုနှင့် အနွယ်တစ်ခုစီကို ခြေရာခံနိုင်ခြင်းမရှိသည့်တိုင်၊ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ကမ္ဘာမြေတစ်ခုလုံးသည် နောဧ၏သားစဉ်မြေးဆက်များဖြင့် လူဦးရေပြည့်သွားသည်ဟု အတိအလင်း ဖော်ပြသည်။ အချို့သောလူမျိုးများသည် ဤကမ္ဘာ့ဝေးလံသောဒေသများတွင် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီး နောဧ၏သားများနှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်နွယ်မှုမရှိဟူသော အမြင်သည် ကျမ်းစာနှင့်မကိုက်ညီပါ။

19. Of them was the whole earth overspread. This passage declares in terse but unmistakable words that all later inhabitants of this globe are descendants of Noah’s three sons. Even if we are not able to trace every nation and tribe back to one of the heads of families enumerated in the following chapter, this text states emphatically that the whole earth was populated by Noah’s descendants. The view that certain races had been spared by the Flood in remote regions of this world, and had no direct relationship with Noah’s sons, is un-Scriptural.

၂၀. နောဧသည် လယ်သမားဖြစ်လာသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် နောဧသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ လယ်သမားမဖြစ်ခဲ့ဟု မလိုအပ်ဘဲဆိုလိုပါ၊ သို့သော် သူသည် အသစ်သောခေတ်ကို စတင်ခဲ့သည်မှာ စာသားအရ “မြေကြီး၏လူ” အဖြစ်ဖြစ်သည်။ နောဧသည် တိရစ္ဆာန်များကို သတ်ဖြတ်ပြီး ၎င်းတို့၏အသားကို စားရန် ခွင့်ပြုချက်ရရှိခဲ့သော်လည်း၊ မြေကြီးကို လယ်ထွန်ပြီး အစားအစာရရှိရန် ချက်ချင်းလိုအပ်သည်ဟု ခံစားခဲ့ရသည်။

20. Noah began to be an husbandman. The text does not necessarily imply that Noah had not been a husbandman before the Flood, but that he began the new era as, literally, “man of the ground.” Although Noah had received license to slaughter animals and eat their meat, he felt that it was nevertheless necessary at once to till the ground and obtain food from it.

သူသည် စပျစ်ဥယျာဉ်ကို စိုက်ပျိုးခဲ့သည်။ ဤဖော်ပြချက်သည် နောဧသည် စပျစ်ဥယျာဉ်မှလွဲ၍ အခြားမည်သည့်အရာကိုမျှ မစိုက်ပျိုးခဲ့ဟု မဆိုလိုပါ။ စပျစ်ဥယျာဉ်ကို ဖော်ပြထားခြင်းသည် နောက်ဖြစ်ရပ်များကို ရှင်းပြရန်ဖြစ်ပြီး၊ အခြားရည်ရွယ်ချက်များအတွက် မြေကြီးကို လယ်ထွန်ခြင်းကို ဖယ်ထုတ်ရန်မဟုတ်ပါ။ သင်္ဘောရပ်နားခဲ့သော အာမေးနီးယားနိုင်ငံသည် ရှေးခေတ်တွင် စပျစ်ဥယျာဉ်များ၏ နိုင်ငံအဖြစ် လူသိများခဲ့သည်၊ ဂရိစစ်သည်နှင့် သမိုင်းပညာရှင် ဇီနိုဖွန်က သက်သေခံခဲ့သည်။ စပျစ်ပင်စိုက်ပျိုးမှုသည် ရှေးခေတ်အနီးအဝေးရှိ နိုင်ငံများတွင် ထုံးတမ်းစဉ်လာဖြစ်ပြီး၊ အစောဆုံးခေတ်များအထိ ခြေရာခံနိုင်သည်။

He planted a vineyard. The statement does not imply that Noah planted nothing else than a vineyard. The vineyard is mentioned to explain the following events, but not to exclude his tilling the ground for other purposes. Armenia, the country in which the ark settled down, was, in antiquity, known as a country of vineyards, as the Greek soldier-historian Xenophon testifies. The cultivation of the vine was common to the whole ancient Near East, and can be traced back to the earliest times.

နောဧသည် စပျစ်ဥယျာဉ်စိုက်ပျိုးခြင်းတွင် မည်သည့်အမှားမျှ မပြုခဲ့ပါ။ စပျစ်ပင်သည် ဘုရားသခင်၏ ဖန်ဆင်းမှုတွင် မြင့်မြတ်သောအပင်တစ်ပင်ဖြစ်သည်။ ခရစ်တော်သည် ၎င်းကို အသင်းတော်နှင့် သူ၏ဆက်နွယ်မှုကို သရုပ်ပြရန် အသုံးပြုခဲ့သည် (ယောဟန် ၁၅)၊ ပြီးနောက် ၎င်း၏အသီးကို သူ၏လောကီကျမ်းစာသင်ကြားမှု၏ နောက်ဆုံးညတွင် သောက်သုံးခြင်းဖြင့် ဂုဏ်ပြုခဲ့သည် (မဿဲ ၂၆:၂၇–၂၉)။ စပျစ်သီးဖျော်ရည်သည် မဖောက်ထားသမျှ လူ့ခန္ဓာကိုယ်အတွက် အလွန်အကျိုးပြုသည်။

Noah did nothing wrong in planting a vineyard. The vine is one of the noble plants of God’s creation. Christ used it to illustrate His relationship to the church (John 15), and honored its fruit by drinking of it the last night of His earthly ministry (Matt. 26:27–29). Grape juice is highly beneficial to the human body, as long as it is unfermented.

၂၁. ဝိုင်။ ဟီဘရူး ယာယင်၊ စပျစ်သီး၏ဖျော်ရည်။ ကျမ်းစာအခြေအနေအများစု၊ အားလုံးမဟုတ်လျှင်ပင်၊ ၎င်းသည် ဖောက်ထားသော—ထို့ကြောင့် မူးယစ်စေသော—သောက်စရာဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ နောဧသည် ဤသောက်စရာကို အသုံးပြုခြင်း၏ရလဒ်အနေဖြင့် “မူးယစ်သည်”။ မူးယစ်ခြင်းသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီခေတ်၏ အပြစ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ခဲ့သောကြောင့်၊ နောဧသည် အရက်သောက်စရာများ၏ ဆိုးရွားမှုများကို သိရှိထားသည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ ယူဆရမည်။ နောဧ၏အပြစ်မှတ်တမ်းသည် ကျမ်းစာများ၏ ဘက်မလိုက်မှုကို သက်သေပြပြီး၊ ၎င်းသည် ထူးချွန်သူများ၏ အားနည်းချက်များကို ၎င်းတို့၏ သီလများကဲ့သို့ပင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

21. Wine. Heb. yayin, the juice of the grape. In most if not all instances the Scripture context indicates a fermented—and therefore intoxicating—drink. As a result of Noah’s use of this beverage he became “drunken.” Since drunkenness had been one of the sins of the antediluvian era, we must assume that Noah was acquainted with the evils of drinking alcoholic beverages. The record of Noah’s sin testifies to the impartiality of the Scriptures, which record the faults of great men as well as their virtues.

အသက်အရွယ်ရင့်ကျက်မှု သို့မဟုတ် ယခင်ဝိညာဉ်ရေးအောင်မြင်မှုများသည် သွေးဆောင်မှုအချိန် တွင် ရှုံးနိမ့်ခြင်းမှ အာမခံချက်မဟုတ်ပါ။ ဘုရားသခင်နှင့် ရာစုနှစ်များစွာ လျှောက်လှမ်းခဲ့ပြီး၊ လူအများ၏ သွေးဆောင်မှုများကို တွန်းလှန်ခဲ့သော လူတစ်ဦးသည် တစ်ဦးတည်း ပြုတ်ကျလိမ့်မည် ဟု မည်သူထင်မြင်နိုင်မည်နည်း။ သတိမထားမိသော တစ်နာရီသည် သန့်ရှင်းဆုံးသော ဘဝကို ညှိုးနွမ်းစေပြီး၊ နှစ်များစွာတစ်လျှောက် ပြုလုပ်ခဲ့သော ကောင်းမှုများစွာကို ဖျက်ဆီးနိုင်သည်။

Neither age nor previous spiritual victories are a guarantee against defeat in the hour of temptation. Who would have thought that a man who had walked with God for centuries, and had withstood the temptations of multitudes, should fall alone? One heedless hour may stain the purest life and undo much of the good that has been done in the course of years.

သူသည် ဖုံးအုပ်မထားခဲ့ပါ။ “ဝိုင်သည် ပြက်ရယ်ပြုသူဖြစ်သည်” (သုတ္တံ ၂၀:၁)၊ ပြီးနောက် သတိမထားသူများကို ပညာအရှိဆုံးသောသူများကိုပင် လှည့်စားနိုင်သည်။ မူးယစ်ခြင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ဖြစ်သော သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်၏ ဗိမာန်ကို ပုံပျက်ပန်းပျက်ဖြစ်စေပြီး၊ အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို အားနည်းစေကာ၊ လူတစ်ဦးကို မရေမတွက်နိုင်သော ဆိုးရွားမှုများထံ ထိတွေ့စေသည်။ ၎င်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းရည်များကို ထိန်းချုပ်မှုဆုံးရှုံးစေသည်။ နောဧ၏ မထိန်းနိုင်မှုသည် လေးစားဖွယ်ရာ သက်ကြီးရွယ်အိုတစ်ဦးအား အရှက်ကွဲစေပြီး၊ ပညာရှိပြီး ကောင်းမွန်သူတစ်ဦးကို ပြက်ရယ်ပြုခြင်းနှင့် အပြစ်တင်ခြင်းတို့ကို ခံစားစေခဲ့သည်။

He was uncovered. “Wine is a mocker” (Prov. 20:1), and may deceive the wisest of men if they are not watchful. Drunkenness deforms and degrades the temple of the Holy Spirit, which we are, weakens moral principle and thus exposes a man to countless evils. He loses control both of physical and of mental faculties. Noah’s intemperance brought shame to a respectable old man, and subjected one who was wise and good to derision and scorn.

၂၂။ သူ၏ဖခင်၏အဝတ်မရှိမှု။ ဟံအား ခါနာန်၏ဖခင်ဟု ထပ်မံခေါ်ဆိုခြင်းသည်၊ ဖခင်နှင့်သားနှစ် ဦးစလုံးတွင် ဤနေရာတွင်ဖော်ပြထားသည့် ဖြစ်ရပ်တွင်သာမက၊ နောက်ပိုင်းတွင် တစ်နိုင်ငံလုံး၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အလေ့အကျင့်များတွင်ပါ ထင်ရှားခဲ့သော မဖြူစင်သော သဘောထားများ ရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြပုံရသည်။ ထို့ပြင်၊ ၎င်းသည် ရေလွှမ်းပြီးနောက် ခါနာန်၊ ဟံ၏စတုတ္ထသားဖြစ်သူ (အခန်း ၁၀:၆) မွေးဖွားပြီးချိန်တွင် ဤဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ကို ပြသသည်။ ဟံ၏အပြစ်သည် မတော်တဆဖြစ်ပေါ်သော ချိုးဖောက်မှုမဟုတ်ပေ။ သူသည် ဖခင်၏အရှက်ကွဲဖွယ်အခြေအနေကို မတော်တဆမြင်ခဲ့ပေမည်၊ သို့သော် ဖခင်၏မိုက်မဲမှုအပေါ် ဝမ်းနည်းမှုဖြစ်ပေါ်မည့်အစား၊ သူမြင်ခဲ့သည်ကို ဝမ်းမြောက်ပြီး ၎င်းကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရာတွင် ပျော်ရွှင်ခဲ့သည်။

22. The nakedness of his father. That Ham is again called the father of Canaan seems to imply that both father and son had similar unholy inclinations that revealed themselves, not only in the incident described here, but later in the religious practices of a whole nation. Furthermore, it shows that the event took place some time after the Flood, when Canaan, the fourth son of Ham (ch. 10:6), was already born. The sin of Ham was not an unintentional transgression. He may have seen his father’s shameful condition accidentally, but instead of being filled with sorrow over his father’s folly, he rejoiced in what he saw and found delight in publishing it.

၂၃။ ရှေမ်နှင့် ယာဖက်သည် အဝတ်တစ်ထည်ကို ယူခဲ့သည်။ ဟံ၏အစ်ကိုနှစ်ဦးသည် သူ၏ဖောက် ပြန်သောခံစားချက်များကို မျှဝေခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ အာဒံတွင်လည်း ကောင်းစွာဆုံးမထားသော သားနှစ် ဦးဖြစ်သည့် အာဗေလနှင့် သေသ်နှင့် အပြစ်ကျူးလွန်သူ ကာဣရာမှသားတစ်ဦးရှိခဲ့သည်။ အားလုံး သည် တူညီသော မိဘ၏ချစ်ခြင်းနှင့် သင်ကြားမှုကို ရရှိခဲ့သော်လည်း၊ အပြစ်သည် အချို့တွင် အခြားသူများထက် ပို၍ထင်ရှားစွာ ထင်ရှားခဲ့သည်။ ယခုအခါ နောဧ၏သားတစ်ဦးတွင် ဖောက်ပြန် သောစိတ်ဓာတ်သည် ထွက်ပေါ်လာပြီး၊ ဟံနှင့် တူညီသောအိမ်တွင် တူညီသောအခြေ အနေများ အောက်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်ခံရသော အစ်ကိုများသည် လျောက်ပတ်သောစိတ်ဓာတ်နှင့် မိမိကိုယ် ကိုထိန်းချုပ်မှုကို ဖော်ပြသည်။ ရာဇဝတ်သား ကာဣရာ၏ဆိုးရွားသောသဘောထားများ သည် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များတွင် ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သကဲ့သို့၊ ဟံ၏ယုတ်ညံ့သောသဘာဝသည် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များတွင် ပိုမိုထင်ရှားလာသည်။

23. Shem and Japheth took a garment. Ham’s two older brothers did not share his perverted feelings. Adam also had had two well-disciplined sons, Abel and Seth, and one child of sin, Cain. Although all had received the same parental love and training, sin manifested itself much more markedly in one than in the others. Now the same spirit of depravity breaks forth in one of Noah’s children, while the older sons, reared in the same home and under the same conditions as Ham, show an admirable spirit of decency and self-control. As the evil trends of criminal Cain were perpetuated in his descendants, Ham’s degraded nature revealed itself further in his offspring.

၂၄။ နောဧသည် နိုးလာသည်။ နောဧသည် သတိပြန်လည်ရရှိပြီး အောက်မေ့လာသောအခါ၊ သူအိပ်ပျော်နေစဉ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်များကို၊ ဖြစ်စဉ်အားဖြင့် သူ့ကိုဖုံးထားသော အဝတ်အတွက် အကြောင်းမေးမြန်းခြင်းဖြင့် သိရှိခဲ့သည်။ သူ၏ “သားငယ်” ဟူသော စကားလုံးသည်၊ စကားလုံးအရ “သားငယ်လေး” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ “အငယ်ဆုံးသား” ဖြစ်သည့် ဟံကို ရည်ညွှန်းသည် (အခန်း ၅:၃၂ ကိုကြည့်ပါ)။

24. Noah awoke. When Noah regained consciousness and reason he learned of what had happened during his sleep, probably by making inquiry as to the reason for the garment covering him. His “younger son,” literally, “his son, the little one,” meaning “the youngest son,” refers to Ham (see on ch. 5:32).

၂၅။ ခါနာန်သည် ကျိန်ဆဲခံရသည်။ ဟံ၏စတုတ္ထသားဖြစ်သူ ခါနာန်အပေါ်တွင် ကျိန်ဆဲခံရသည်ဟု ကြေညာခဲ့ပြီး၊ ရာဇဝတ်ကျူးလွန်သူသူကိုယ်တိုင်အပေါ်မဟုတ်ဘဲ၊ မှတ်ချက်ပေးသူများစွာက ၎င်းသည် ခါနာန်သည် အမှန်တကယ် အပြစ်ရှိသူဖြစ်ပြီး ဟံမဟုတ်ကြောင်း၊ အခန်းကဏ္ဍ ၂၄ တွင် နောဧ၏မိသားစုတွင် အငယ်ဆုံးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရည်ညွှန်းထားသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းဖခင် အိုရီဂျင်သည် ခါနာန်သည် သူ၏အဘိုး၏အရှက်ကို ပထမဆုံးမြင် ခဲ့ပြီး ၎င်းကို ဖခင်အား ပြောပြခဲ့သည်ဟူသော အစဉ်အလာကို ဖော်ပြထားသည်။ ခါနာန်သည် သူ၏ဖခင်၏ဆိုး ယုတ်သောလုပ်ရပ်တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်မှာ မဖြစ်နိုင်သည်မဟုတ်ပေ။

25. Cursed be Canaan. The curse being pronounced on Canaan, Ham’s fourth son, rather than on the perpetrator of the crime himself, has been taken by many commentators as evidence that Canaan had really been the culprit and not Ham, and that he is meant in v. 24 as the youngest member of the Noachic family. The church Father Origen mentions the tradition that Canaan first saw the shame of his grandfather, and told it to his father. It is not impossible that Canaan had shared in his father’s evil deed.

နောဧ၏ကျိန်ဆဲမှုသည် နာကျည်းမှုဖြင့် ကြေညာခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ပရောဖက်ပြုချက်တစ်ခုအဖြစ် ဖြစ်ပုံရသည်။ ဤပရောဖက်ပြုချက်သည် ခါနာန်ကို အထူးသဖြင့် သို့မဟုတ် ဟံ၏သားများကို ယေဘုယျအားဖြင့် သံမဏိကံကြမ္မာ၏ချည်နှောင်မှုတွင် သတ်မှတ်ထားခြင်းမဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်က ကြိုတင်မြင်သိခဲ့ပြီး နောဧမှတစ်ဆင့် ကြေညာခဲ့သည့် ခန့်မှန်းချက်တစ်ခုသာဖြစ် သည်။ ခါနာန်သည် သူ၏ဖခင်၏အပြစ်များတွင် လျှောက်လှမ်းနေပြီဖြစ်သည်ဟု ယူဆရပြီး၊ ထိုအပြစ်များသည် ခါနာန်၏သားစဉ်မြေးဆက်များ၏ အမျိုးသားစရိုက်တွင် ထင်ရှားသောထူးခြား ချက်တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့ကို ဖျက်ဆီးရန် အမိန့်ပေးခဲ့ သည်။

Noah’s curse does not seem to have been pronounced resentment, but rather as a prophecy. The prophecy does not fix Canaan in particular or Ham’s sons in general in the bonds of an iron destiny. It is merely a prediction of what God foresaw and announced through Noah. Presumably Canaan already walked in the sins of his father, and those sins became such a strong feature in the national character of Canaan’s descendants that God later ordered their destruction.

ဆရာ၏ကျွန်။ ရှေမ်သည် ယာဖက်ကို အောင်မြင်ခဲ့ပြီး၊ ယာဖက်သည် ရှေမ်ကို အောင်မြင်ခဲ့သော် လည်း၊ ဟံသည် မည်သည့်သူတစ်ဦးကိုမျှ အောင်မြင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

A servant of servants. Shem has subdued Japheth, and Japheth has subdued Shem, but Ham has never subdued either.

၂၆။ ရှေမ်၏ဘုရားသခင် ထာဝရဘုရားသည် ကောင်းကြီးပေးတော်မူစေသတည်း။ ကျိန်ဆဲမှုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ ရှေမ်နှင့် ယာဖက်အပေါ်သို့ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို “ထိုသူကပြော သည်မှာ” ဟူသော စကားဖြင့် စတင်မိတ်ဆက်ထားသည်။ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာတစ်ခုစီ၏ ကြေညာချက်ပြီးနောက်၊ ခါနာန်၏ကျွန်ခံမှုကို အသေးစားသံပြန်ကဲ့သို့ ကြေညာထားသည်။ ရှေမ် အတွက် ကောင်းမွန်မှုကို ဆုတောင်းမည့်အစား၊ နောဧသည် ရှေမ်၏ဘုရားသခင်ဖြစ်သည့် ယေဟောဝါကို ချီးမွမ်းသည်၊ သို့မဟုတ် မောရှေသည် ဂဒ်နှင့်ပတ်သက်၍ ပြုခဲ့သကဲ့သို့ (တရား ဟောရာ ၃၃:၂၀)။ ယေဟောဝါကို သူ၏ဘုရားသခင်အဖြစ်ရရှိခြင်းဖြင့်၊ ရှေမ်သည် ယေဟောဝါ သည် သူ၏သစ္စာရှိသူများအပေါ် ပေးသနားသော ကယ်တင်ခြင်း၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာ အားလုံး၏ လက်ခံသူနှင့် အမွေဆက်ခံသူဖြစ်လိမ့်မည်။

26. Blessed be the Lord God of Shem. In contrast with the curse, the blessings upon Shem and Japheth are introduced with a fresh “And he said.” After the statement of each blessing comes the announcement of Canaan’s servitude, like a minor refrain. Instead of wishing good to Shem, Noah praises the God of Shem, namely, Jehovah, as Moses did in the case of Gad Deut. 33:20). By having Jehovah as his God, Shem would be the recipient and heir of all the blessings of salvation that Jehovah bestows upon His faithful ones.

၂၇. ဘုရားသခင်သည် ယာဖက်ကို ချဲ့ထွင်ပေးတော်မူမည်။ ယာဖက်၏ နာမည်ကို စကားလုံးအဖြစ် သုံးကာ၊ နိုအာသည် ဤသားအတွက် သူ၏ဆုတောင်းကို “ချဲ့ထွင်ခြင်း” ဟူသော စကားလုံး “ဖါသက်” ဖြင့် အနှစ်ချုပ်ပြောဆိုသည်။ ဤဖြင့် နိုအာသည် ယာဖက်လူမျိုးများ၏ ထူးခြားသော ပျံ့နှံ့မှုနှင့် သာယာဝပြောမှုကို ညွှန်ပြသည်။

27. God shall enlarge Japheth. By a play on Japheth’s name, Noah sums up his blessing for this son in the word “enlarge,” pathach. By this, Noah indicated the remarkable dispersion and prosperity of the Japhethic nations.

သူသည် ရှေမ၏ တဲများတွင် နေထိုင်လိမ့်မည်။ ဤတွင် “သူ” ဟူသော နာမ်စားသည် ယာဖက်ကို ရည်ညွှန်းပြီး ဘုရားသခင်ကို မရည်ညွှန်းပါ။ သို့သော် ရှေးခေတ်နှင့် ခေတ်သစ် ကျမ်းစာမှတ်ချက် ပေးသူအချို့က ၎င်းကို ဘုရားသခင်ဟု နားလည်ခဲ့ကြသည်။ ဤစကားရပ်၏ အဓိပ္ပါယ်သည် နှစ်မျိုးဖြစ်နိုင်သည်။ အကြောင်းမှာ ယာဖက်၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် အချိန်ကြာလာသည် နှင့်အမျှ ရှေမ၏လူမျိုးများ၏ မြေအများအပြားကို သိမ်းယူပြီး ၎င်းတို့တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ပြင် ယာဖက်လူမျိုးများသည် ရှေမ၏လူမျိုးများ၏ ကယ်တင်ခြင်းဆိုင်ရာ ကောင်းချီးများတွင် ပါဝင်ခံစားခဲ့ကြသည်။ ဧဝံဂေလိတရားကို ယာဖက်လူမျိုး၏ဘာသာစကားဖြစ်သော ဂရိဘာသာဖြင့် ဟောပြောသောအခါ၊ ယာဖက်လူမျိုး၏ ရောမအင်ပါယာက အုပ်စိုးထားသော်လည်း၊ ရှေမ၏သား စဉ်မြေးဆက်ဖြစ်သော ဣသရေလသည် ဝိညာဉ်ရေးအရ ယာဖက်လူမျိုးများကို အောင်နိုင်သူဖြစ် လာပြီး၊ ပုံဆောင်အားဖြင့် ၎င်းတို့ကို သူ၏တဲများထဲသို့ လက်ခံခဲ့သည်။ ကယ်တင်ခြင်းခံရသူအား လုံးသည် ဝိညာဉ်ရေးအရ ဣသရေလ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး၊ ဣသရေလ၏ အနွယ်တစ်ဆယ့် နှစ်မျိုး၏ နာမည်များပါရှိသော တံခါးများမှတစ်ဆင့် သန့်ရှင်းသောမြို့ထဲသို့ ဝင်ရောက်ကြသည် (ဂလာတိ ၃:၂၉; ဗျာဒိတ် ၂၁:၁၂)။

He shall dwell in the tents of Shem. The personal pronoun “he” refers to Japheth and not to God, although some ancient and modern Bible commentators have understood it thus. The meaning of the utterance may have been twofold, inasmuch as Japheth’s descendants in the course of time took away many of the Shemite lands, and dwelt in them, and because the Japhethites were to participate in the saving blessings of the Shemites. When the gospel was preached in Greek, a Japhethic language, Shem’s descendant Israel, though subdued by Japhethic Rome, became the spiritual conqueror of the Japhethites and thus, figuratively, received them into his tents. All who are saved are a part of spiritual Israel and go into the holy city through gates bearing the names of the 12 tribes of Israel (Gal. 3:29; Rev. 21:12).

ဤကဲ့သို့သော ပရောဖက်ပြုချက်များသည် သက်ဆိုင်ရာအုပ်စုအတွင်းရှိ တစ်ဦးချင်းစီ၏ ကံကြမ္မာ ကို၊ ကယ်တင်ခြင်း သို့မဟုတ် အပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းအတွက် ဆုံးဖြတ်မပေးပါ။ ကာနန်လူမျိုး ရာဟပ်နှင့် ယေဘုသိလူမျိုး အရောနသည် ဘုရားသခင်၏ရွေးချယ်ထားသောလူမျိုး၏ မိတ်သဟာယထဲသို့ လက်ခံခံရပြီး၊ ကာနန်အမျိုးသမီးသည် သူမ၏ယုံကြည်ခြင်းကြောင့် သခင်ယေရှုထံမှ ကူညီမှုခံရသည် (မဿဲ ၁:၅; ဓမ္မရာဇဝင်ဒုတိယစောင် ၂၄:၁၈; မဿဲ ၁၅:၂၂-၂၈)။ သို့သော် မာနထောင်လွှားသော ဖာရိဆီများနှင့် ကျမ်းပြုဆရာများအပေါ် ဒုက္ခများကို ကြွေးကြော် ခံရပြီး၊ ဣသရေလသည် မယုံကြည်ခြင်းကြောင့် ပယ်ခံရသည် (မဿဲ ၂၃:၁၃; ရောမ ၁၁:၁၇-၂၀)။

Prophecies such as this do not determine the fate of individuals within the group concerned, either for salvation or for condemnation. The Canaanite Rahab and the Jebusite Araunah were received into the fellowship of God’s chosen people, and the Canaanite woman was aided by the Lord because of her faith (Matt. 1:5; 2 Sam. 24:18; Matt. 15:22–28). But the hardened Pharisees and scribes had woes pronounced upon them, and Israel was rejected because of unbelief (Matt. 23:13; Rom. 11:17–20).

၂၉. နိုအာ၏ ဘဝသက်တမ်းတစ်လျှောက်။ နိုအာ၏သမိုင်းသည် အခန်း ၅ မှ လူသိများသော ပုံသေနည်းဖြင့် အဆုံးသတ်ပြီး၊ အခန်း ၆-၉ တွင်ပါရှိသော ဇာတ်လမ်းများသည် နိုအာ၏သမိုင်းနှင့် သက်ဆိုင်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ နိုအာသည် ဖြောင့်မတ်သောသူဖြစ်ပြီး ဘုရားသခင်နှင့်အတူ လျှောက်လှမ်းခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏အဖိုးကြီး ဧနက်ကဲ့သို့ ဝိညာဉ်ရေးအရပြောင်မြောက်မှုကို မရရှိခဲ့ပါ။ မျိုးဆက်သစ်တစ်ခု၏ တိုးပွားမှုနှင့် ပျံ့နှံ့မှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ဆိုးညစ်သောနှလုံးသားများ၏ ဆိုးသြမ်းသောသဘောထားများကို မည်မျှလျင်မြန်စွာ လိုက်နာသွားသည်ကို မြင်တွေ့ပြီးနောက်၊ သူသည် ကွယ်လွန်သွားသည်။

29. All the days of Noah. The history of Noah ends with a well-known formula from ch. 5, suggesting that the stories contained in chs. 6–9 belong to Noah’s history. Although Noah was a righteous man and walked with God, he did not attain to the spiritual stature of his great-grandfather Enoch. Having witnessed the growth and spread of a new generation and seen how rapidly it followed the wicked inclinations of its evil heart, he died.

ellen g. white comments

1 8T 213

2, 3 PP 107

3, 4 CD 373

4 CD 393

6 PP 516

11-14 SR 70

11-16 PP 106

16 Ed 115; SR 70; TM 157

21-23, 25-27 PP 117

အခန်းကြီး - ၁၀

chapter 10

၁. နိုအာ၏ မျိုးဆက်များ။ ၂. ယာဖက်၏ သားများ။ ၆. ဟံ၏ သားများ။ ၈. နိမ်ရုဒ်၊ ပထမဆုံး ဘုရင်။ ၂၁. ရှေမ်၏ သားများ။

1 The generations of Noah. 2 The sons of Japheth. 6 The sons of Ham. 8 Nimrod the first monarch. 21 The sons of Shem.

၁. ဤသည်များသည် မျိုးဆက်များ ဖြစ်သည်။ ကျမ်းစာဝေဖန်သူများက ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၀ ၏ စစ်မှန်မှုကို စိန်ခေါ်ခဲ့ကြပြီး၊ ၎င်းကို မမှန်ကန်သော အချက်အလက်များပေါ်တွင် အခြေခံထားသော နောက်ကျစာရွက်စာတမ်းတစ်ခု သို့မဟုတ် လုံးလုံးလျားလျား ဖန်တီးထားခြင်းဟု တံဆိပ်ကပ် ကြသည်။ သို့သော် မကြာသေးမီက ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများက ၎င်း၏ မှန်ကန်မှုကို သက်သေပြသည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၀ မရှိပါက၊ လူမျိုးအမျိုးမျိုး၏ မူလရင်းမြစ်နှင့် ဆက်နွယ်မှုများအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာသည် ယခုရှိသည်ထက် များစွာ နည်းပါးနေမည်ဖြစ်သည်။ ဤအခန်းသည် ဘုရားသခင်သည် “လူမျိုးအားလုံးကို တစ်သွေးတည်းဖြင့် ဖန်ဆင်းခဲ့သည်” ဟူသော ပေါလု၏ အေသင်မြို့တွင် ပြောကြားခဲ့သော စကားများကို အတည်ပြုသည် (တမန်တော်များ၏အကျဉ်း ၁၇:၂၆)။

1. These are the generations. The authenticity of Gen. 10 has been challenged by Bible critics, who brand it either a late document based on faulty information or perhaps a sheer invention. Recent discoveries, however, attest its validity. Without Gen. 10 our knowledge of the origin and interrelationship of the various races would be far less complete than it is. This chapter confirms the words of Paul at Athens, that God “hath made of one blood all nations” (Acts 17:26).

နိုအာ၏ သားများ။ “ဤသည်များသည် မျိုးဆက်များ” ဟူသော စကားစုသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် မကြာခဏ ပေါ်ထွက်လေ့ရှိပြီး (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၆:၉; ၁၁:၁၀; ၂၅:၁၂, ၁၉ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)၊ မျိုးဆက်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များအတွက် ခေါင်းစဉ်အဖြစ် အများအားဖြင့် အသုံးပြုသည်။ နိုအာ၏ သားများကို အသက်အရွယ်အလိုက် မဟုတ်ဘဲ၊ ဟေဗြဲလူမျိုးများအတွက် ၎င်းတို့၏ ဆက်နွယ်မှု အရေးပါမှုအလိုက် စာရင်းပြုစုထားသည် (အခန်း ၅:၃၂ ကို ကြည့်ပါ)။ သားသုံးဦးစလုံး သည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ မွေးဖွားခဲ့ကြသည်။ ရှေမ်သည် “အမည်” သို့မဟုတ် “ကျော်ကြားမှု”၊ ဟံသည် “အနွေးဓာတ်”၊ ယာဖက်သည် “အလှတရား” သို့မဟုတ် “ချဲ့ထွင်မှု” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ယာဖက်အတွက် နောက်ဆုံးအဓိပ္ပာယ်သည် သူ့အပေါ် ဖခင်ဖြစ်သူက ပေးသော ဆုတောင်းချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရာတွင် ပိုမိုသင့်လျော်ပုံရသည် (အခန်း ၉:၂၇ ကို ကြည့်ပါ)။ ဤအမည်များသည် ၎င်းတို့ မွေးဖွားချိန်တွင် နိုအာ၏ ခံစားချက်များကို ထင်ဟပ်ပြသည်ဖြစ်နိုင်သည်။ ရှေမ်၏ မွေးဖွား ခြင်းသည် နိုအာအား “ကျော်ကြားမှု” ကို အာမခံခဲ့သည်။ ဟံအတွက် သူ၏ နှလုံးသားထဲတွင် အထူး “အနွေးဓာတ်” ရှိခဲ့သည်။ ယာဖက်တွင် သူ၏ မိသားစု၏ တိုးပွားမှုကို မြင်ခဲ့သည်။ အမည်များသည် ပရောဖက်ပြုထိုက်သော အလေ့အထကိုလည်း ဖော်ပြသည်။ ရှေမ်သည် အာဗြဟံ၏ ဘိုးဘေး အဖြစ်နှင့် ထို့ကြောင့် မေရှိယဖြစ်သူ၏ ဘိုးဘေးအဖြစ် ကျော်ကြားခဲ့သည်။ ဟံ၏ သဘာဝသည် ထက်သန်မှု၊ ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရဖြစ်မှု၊ နှင့် ကာမဂုဏ်ဆန်မှုဖြစ်သည်။ ယာဖက်၏ မျိုးဆက်များ သည် တိုက်ကြီးများစွာပေါ်တွင် ပြန့်ကျဲနေကြသည်။ သို့သော် နိုအာက ၎င်း၏ သားများအား ပေးခဲ့သော အမည်များတွင်သာမက၊ ၎င်းတို့အပေါ် ကောင်းချီးမင်္ဂလာများနှင့် ကျိန်ဆဲခြင်းများ တွင်လည်း ဝိညာဉ်ရေးရာ လှုံ့ဆော်မှု ထင်ဟပ်နေသည် (အခန်း ၉:၂၅–၂၇ ကို ကြည့်ပါ)။ ဟံ၏ အမည်သည် ယနေ့တွင် ဂျူးအမည်တစ်ခုအဖြစ် ခါအမ် (Chaim) ပုံစံဖြင့် မကြာခဏ ပေါ်ထွက် လေ့ရှိသည်။

The sons of Noah. The expression, “These are the generations,” appears frequently in Genesis (see Gen 6:9; 11:10; 25:12, 19; etc.), usually as a title for genealogical information. Noah’s sons are not listed according to age, but according to their relative importance to the Hebrews (see on ch. 5:32). All three sons were born prior to the Flood. Shem means “name” or “fame,” Ham, “warmth,” and Japheth, either “beauty” or “expansion.” The latter meaning for Japheth seems preferable in view of the blessing pronounced upon him by his father (see ch. 9:27). These names probably reflect the feelings of Noah when they were born. The birth of Shem assured Noah of “fame”; there was a particularly “warm” place in his heart for Ham; in Japheth he saw the growth of his family. The names also suggest prophetic foresight. Shem was famed as progenitor of Abraham and thus of the Messiah; Ham’s nature was hot, unbridled, and sensual; Japheth’s descendants are dispersed over several continents. But it is not alone in the names Noah gave his sons that the spirit of inspiration was revealed; it is reflected, as well, in the blessings and the curse pronounced over them (see ch. 9:25–27). The name of Ham appears often as a Jewish name today, in the form of Chaim.

၎င်းတို့ထံသို့ သားများ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ လွတ်မြောက်လာသူများအပေါ် ဘုရားသခင်၏ ထင်ရှားသော ကောင်းချီးမင်္ဂလာသည် လူသားမျိုးနွယ်အား လျင်မြန်စွာ များပြားလာစေခဲ့သည် (အခန်း ၉:၁; ၁၀:၃၂ ကို ကြည့်ပါ)။ နိုအာ၏ သားများအမည်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသည့် အစီအစဉ်သည် “ပြောင်းပြန်တူညီမှု” ဟု သိကြသော ဟေဗြဲစာပေနည်း စနစ်နှင့် ကိုက်ညီသည်။ ၎င်းတို့၏ အမည်များကို ပုံမှန်အစီအစဉ်ဖြစ်သည့် “ရှေမ်၊ ဟံ၊ ယာဖက်” ဟူ၍ ဖော်ပြပြီးနောက်၊ မောရှေသည် ယာဖက်၏ မျိုးဆက်များကို ဦးစွာဖော်ပြပြီး ရှေမ်၏ မျိုးဆက်များကို နောက်ဆုံးတွင် ဖော်ပြသည်။ ဤနည်းစနစ်၏ နောက်ထပ်ဥပမာတစ်ခုကို မဿဲ ၂၅:၂–၄ တွင် တွေ့ရသည်။

Unto them were sons born. The marked blessing of God upon the survivors of the Flood resulted in the rapid multiplication of the human race (see ch. 9:1; 10:32). The sequence in which the names of Noah’s sons are considered is in harmony with a Hebrew literary device known as “inverted parallelism.” After giving their names in the customary order, “Shem, Ham, and Japheth,” Moses lists the descendants of Japheth first and those of Shem last. Another instance of this device occurs in Matt. 25:2–4.

၂။ ယာဖက်၏သားများ၊ ဂိုမာ။ ဂိုမာသည် အာရှုရိယန်ကမ္ဗည်းများတွင် ဂါမာသို့မဟုတ် ဂီမာရိုင်ဟု သိကြသည့် လူမျိုးတစ်မျိုး၏ ဘိုးဘေးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ရှေးဂရိစာပေများတွင် စီမာရီယန် များဖြစ်ပြီး အင်ဒို-ဥရောပလူမျိုးများထဲတွင် ပါဝင်သည်။ ဂရိစာရေးဆရာ ဟိုမာအရ စီမာရီယန် များသည် မြောက်ဥရောပတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၈ ရာစုအတွင်း ဆာဂွန်ဒုတိယ ၏ခေတ်တွင် အာရှုရိယန်အင်ပါယာ၏ မြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များတွင် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ရှေးအာမေးနီးယားကို ကျူးကျော်ခဲ့သော်လည်း အာရှုရိယန်များက ၎င်းတို့ကို အနောက်သို့ တွန်းထုတ်ခဲ့သည်။ ရှေးအာရှုရိယန်စာတစ်စောင်က ၎င်းတို့၏စကားပြန်များထဲမှ မည်သူမျှ ဂိုမာ၏လူမျိုး၏ဘာသာစကားကို မသိကြဟု မှတ်ချက်ပြုထားသည်။ စီမာရီယန်များ သည် အာရှမိုင်းနားရှိ ဖရီဂျီယန်နှင့် လီဒီယန်နိုင်ငံများကို အလှည့်ကျဖြိုချခဲ့သော်လည်း၊ အာနာတိုလီယာလူမျိုးများထဲသို့ တဖြည်းဖြည်းစုပ်ယူခံခဲ့ရသည်။ ထိုခေတ်ကဗျာဆရာများက စီမာရီယန်များကြောင့် လူတို့၏နှလုံးသားများတွင် ဖြစ်ပေါ်လာသောထိတ်လန့်မှုကို ပြောကြသည်။ ၎င်းတို့၏အင်အားကို သက်သေပြရာ အာနာတိုလီယာ၏ အစိတ်အပိုင်းကြီးတစ်ခုသည် တစ်ချိန်က ဂိုမာဟူသောအမည်ကို ဆောင်ခဲ့သည်။ ရှေးလူများက “စီမာရီယန်ဘော့စဖိုးရပ်စ်” အကြောင်းပြော ခဲ့ပြီး အာမေးနီးယန်များသည် ၎င်းတို့၏နိုင်ငံ၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကို ယနေ့တိုင် ဂါမာဟု ခေါ်ဆိုနေ ကြသည်။ ခရိုင်းမီးယားသည် ၎င်းတို့၏အမည်ကို ယနေ့တိုင်ဆောင်ထားသည်ဟု ယူဆထားသည်။

2. The sons of Japheth; Gomer. Gomer was the ancestor of a people known in Assyrian inscriptions as Gamir or Gimirrai. They are the Cimmerians of ancient Greek literature, and belong to the Indo-European family of nations. According to the Greek author Homer, the Cimmerians lived in Northern Europe. They appeared in the northern provinces of the Assyrian Empire at the time of Sargon II, during the 8th century b.c. They invaded ancient Armenia, but were pushed westward by the Assyrians. An old Assyrian letter comments that none of their interpreters knew the language of the people of Gomer. The Cimmerians overthrew, in turn, the Phrygian and Lydian kingdoms of Asia Minor, but were gradually absorbed by the peoples of Anatolia. Poets of the time speak of the terror inspired in men’s hearts by the Cimmerians. In testimony of their power, a great part of Anatolia once bore the name Gomer. The ancients spoke of the “Cimmerian Bosporos,” and the Armenians still call part of their country Gamir. It is thought that the Crimea bears their name to the present day.

မာဂေါ့။ ဤအမည်၏ခွဲခြားသတ်မှတ်မှုသည် ခက်ခဲသည်။ ယဇံ ၃၈၊ ၃၉ တွင် မာဂေါ့၏ဘုရင်ဂေါ့ သည် ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများကို ရက်စက်သောရန်သူအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ ၎င်းမှတစ်ဆင့် ဘီစီ ၁၅ ရာစုဘုရင်တစ်ပါးမှ အီဂျစ်ဖာရိုဘုရင်ထံသို့ရေးသော စာတစ်စောင်တွင် ဂါဂိုင်ယာဟု အမည်ပေးထားသော ရိုင်းစိုင်းသောလူမျိုးတစ်မျိုးမှ ဆင်းသက်လာဖွယ်ရှိသည်။ ဤလူမျိုးသည် အနက်ရောင်ပင်လယ်၏မြောက်ဘက်တစ်နေရာတွင်၊ မာဂေါ့၏ညီဖြစ်သော ဂိုမာ၏သားစဉ်မြေး ဆက်များနှင့် နီးကပ်စွာနေထိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။

Magog. The identification of this name is difficult. In Eze. 38, 39 Gog, a king of Magog, appears as a cruel enemy of God’s people. From him may have come the barbaric tribe of Gagaia named in a letter from a 15th-century Babylonian king to an Egyptian Pharaoh. This tribe is assumed to have lived somewhere north of the Black Sea, probably in proximity to the descendants of Gomer, a brother of Magog.

မာဒိုင်။ မိဒိများသို့မဟုတ် မာဒိုင်သည် ဘီစီ ၉ ရာစုအာရှုရိယန်ကမ္ဗည်းများတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် အာရှုရိယန်အရှေ့ဘက်ရှိ အီရန်မြေပြန့်မြင့်တွင်နေထိုင်သောလူမျိုးအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာ သည်။ ရှေးခေတ်ကမ္ဘာသမိုင်းတွင် အရေးမပါသောအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ပြီးနောက်၊ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၇ ရာစုတွင် ဘုရင်စီယက်ဇာရီး၏အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် အာရှုရိယန်အင်ပါယာကို ဖျက်ဆီးခဲ့သော ဘေဘုလုံးလူမျိုးများနှင့်အတူ အင်အားကြီးမားသောနိုင်ငံအဖြစ် ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာသည်။ မဟာမိတ်နှစ်ဖွဲ့သည် အာရှုရိယန်အင်ပါယာကို ခွဲဝေယူသောအခါ၊ မိဒိများသည် အာရှမိုင်းနားရှိ ဟေးလစ်မြစ်အထိ မြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များကို ရရှိခဲ့ပြီး၊ သမ္မာကျမ်းစာတွင် အာခမသာဟုခေါ် သော အက်ဘာတာနာမှ ၎င်းတို့၏ကျယ်ပြန့်သောနယ်မြေကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည် (ဧဇရ ၆:၂ ကိုကြည့် ပါ)။ စီယက်ဇာရီး၏သားအက်စတီယာဂစ်သည် ပါးရှန်းဘုရင်ဆိုင်းရပ်စ်က အနိုင်ယူဖျက်ဆီးခံခဲ့ရ ပြီး၊ ၎င်းသည် မိဒိယနှင့် ပါးရှားနိုင်ငံများကို ပေါင်းစည်းကာ ဘေဘုလုံးကို ဖြိုချခဲ့သည်။ သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ကမ္ဘာ့အုပ်ချုပ်မှုသည် အင်ဒို-ဥရောပလူမျိုးတစ်မျိုး၏လက်ထဲသို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။

Madai. The Medes, or Madai, appear for the first time in Assyrian inscriptions of the 9th century b.c. as a people who lived on the high Iranian plateau to the east of Assyria. After playing a minor role in the history of the ancient world, they appear suddenly in the 7th century b.c. as a powerful nation under King Cyaxares, when in conjunction with the Babylonians they overthrew the Assyrian Empire. When the two allies divided up the shattered empire, the Medes received the northern provinces up to the river Halys in Asia Minor, governing their vast domain from Ecbatana, the Biblical Achmetha (see Ezra 6:2). Cyaxares’ son Astyages was defeated and deposed by the Persian ruler Cyrus, who consolidated the kingdoms of Media and Persia and then overthrew Babylon. For the first time in history world supremacy thus fell into the hands of an Indo-European race.

ယာဝမ်။ ဂရိလူမျိုးများသို့မဟုတ် အိုင်အိုနီယန်များသည် ယာဝမ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ အစောပိုင်း အိုင်အိုနီယန်များကို ဟစ်တိုက်မှတ်တမ်းများတွင် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အလယ်ပိုင်းတွင်၊ မောရှေကမ္ဘာဦးကို ရေးသားချိန်ခန့်တွင်၊ အာရှမိုင်းနားအနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် နေထိုင်သူများအဖြစ် ပထမဆုံးဖော်ပြခဲ့သည်။ အာရှုရိယန်ကမ္ဗည်းများတွင် ၎င်းတို့ကို ဂျမ်နိုင်ဟု ခေါ်ဆိုသည်။

Javan. The Greeks, or Ionians, descended from Javan. The early Ionians are first mentioned in Hittite records as the inhabitants of the western coastal regions of Asia Minor. This was in the middle of the second millennium b.c., about the time Moses wrote Genesis. In Assyrian inscriptions they are called Jamnai.

တုဘါလ်။ ဟီရိုဒိုတုစ်၏ တီဘာရီနီယန်များနှင့် အာရှုရိယန်ကူးနီဖောင်းရင်းမြစ်များမှ တာဘာလီယ န်များသည် တုဘါလ်၏သားစဉ်မြေးဆက်များအဖြစ် ခွဲခြားသတ်မှတ်ရမည်။ တုဘါလ်သည် ဘီစီ ၁၂ ရာစုကမ္ဗည်းများတွင် မုစကီ (မရှက်) နှင့် ကာစကီတို့နှင့်မဟာမိတ်ဖွဲ့ကာ အရှေ့မြောက်မက်ဆိုပို တေးမီးယားကို သိမ်းပိုက်ရန်ကြိုးပမ်းခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ရှာလမာနီဇာ တတိယက ဘီစီ ၉ ရာစုတွင် တာဘါလ်ကို နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ် ပထမဆုံးအကြိမ်ရည်ညွှန်းခဲ့ပြီး၊ တစ်ရာစုနောက်ပိုင်း ကမ္ဗည်းများက တာဘာလီယန်များကို တောင်ပိုင်းကပ္ပါဒိုးကီးယာရှိ အန်တီတောရပ်စ်တောင်များ တွင် အခြေချနေထိုင်သူများအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းတို့သည် နောက်ပိုင်းတွင် အာမေးနီးယား သို့ တွန်းထုတ်ခံခဲ့ရပြီး၊ ဂန္တဝင်ခေတ်ဂရိစာရေးဆရာများက ၎င်းတို့နှင့် ထိတွေ့ခဲ့သည်။

Tubal. The Tibarenians of Herodotus and the Tabalaeans of Assyrian cuneiform sources are to be identified with the descendants of Tubal. Tubal is mentioned in inscriptions of the 12th century b.c. as being allied with Muski (Meshech) and Kaski in an attempt to conquer northeastern Mesopotamia. Shalmaneser III refers to Tabal as a country for the first time in the 9th century b.c., whereas inscriptions a century later locate the Tabalaeans as settlers in the Anti-Taurus Mountains of southern Cappadocia. They were later pushed into Armenia, where Greek authors of the classical period came in contact with them.

နိုအာ၏သားများ၏ ပထဝီဝင်ဖြန့်ကျက်မှု

Geographical Distribution of the Sons of Noah

မရှက်။ ဂရိဂန္ထဝင်စာရေးဆရာများ၏ မော့စချိုင်း၊ အာရှုရိယံကမ္ဗည်းများတွင် မူရှကု ဟုခေါ်သော မူလဘိုးဘေးဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ဤကမ္ဗည်းများတွင် တာဘယ်လ်နှင့် မူရှကုတို့သည် ဧဇကျေလ ၃၈ တွင်ကဲ့သို့ မဟာမိတ်များအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ မူရှကုတို့သည် ဘီစီ ၁၁၀၀ ခန့်တွင် တီဂလတ်ပီ လီဆာ ၁ ၏ အုပ်ချုပ်မှုအတွင်း မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ မြောက်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ ထို့နောက်မကြာမီ ၎င်းတို့သည် ဖရီဂျီးယားတွင် အခြေချခဲ့ပြီး၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ၎င်းတို့၏ဘုရင် မိတာလက်အောက်တွင် ၈ ရာစုတွင် ဆာဂွန် ၂ ကို စစ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ အာရှုရိယံတို့ကို ဆန့်ကျင်သော ၎င်း၏တိုက်ပွဲတွင် ကာချမီရှ်၏ နောက်ဆုံးဘုရင်သည် မရှက်၏ဘုရင် မိတာထံမှ အကူအညီရယူရန် အချည်းနှီးကြိုးစားခဲ့သည်။ မြောက်အနာတိုလီးယားကို တစ်ချိန်က အုပ်ချုပ်ခဲ့ ပြီးနောက် မူရှကုတို့သည် ၎င်းကို ဆီမီရီယန်များထံ ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် လီဒီယန်များထံ ဆုံးရှုံးခဲ့ သည်။

Meshech. Probably ancestor of the Moschoi of Greek classical writers, the Mushku of Assyrian inscriptions. These inscriptions represent Tabal and Mushku as allies, as in Eze. 38. The Mushku appear in the northern part of Mesopotamia for the first time during the reign of Tiglath-pileser I, about 1100 b.c. A little later they settled in Phrygia, and from thence, under their king Mita, made war on Sargon II, in the 8th century. In his struggle against the Assyrians the last king of Carchemish tried in vain to get help from Mita, king of Meshech. After ruling over northern Anatolia for a time the Mushku lost it, first to the Cimmerians and then to the Lydians.

တိရစ်။ တုရှီနိုင်းတို့၏ မူလဘိုးဘေးဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ တိရစ်ဟု အမည်ပေးထားသော ဤလူမျိုး သည် အာရှမိုင်းနားအနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် ၎င်းတို့သည် ပင်လယ်ဓားပြများအဖြစ် နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားခဲ့သည်။ အီတလီတိုင်းရှင်းနီးယန်းများနှင့် ဆက်စပ်ဖြစ်ဖွယ်ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၁၃ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် အီဂျစ်ကမ္ဗည်းများတွင် တုရုရှာ ဟူသောအမည်ဖြင့် ပေါ်ထွက်လာသည်။ ၎င်းတို့သည် ဟယ်လင်းနစ်မတိုင်မီကာလတွင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သော ကမ်းရိုးတန်းလူမျိုးများအကြား ထိပ်တန်းအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။

Tiras. Probably ancestor of the Tursēnoi. This people, named after Tiras, lived on the west coast of Asia Minor, where they were notorious as pirates. Related probably to the Italian Tyrsenians, they appear in Egyptian inscriptions of the late 13th century b.c. under the name Turusha. They played a leading role among the migrating coastal peoples of the pre-Hellenic period.

၃. ဂိုမာ၏သားများ၊ အရှကိနတ်။ ဂျဖက်၏သားဂိုမာ၏ပထမသားဖြစ်သော အရှကိနတ်သည် အင်ဒို-ဥရောပ လူမျိုးဖြစ်သည့် အရှကုဇာ၏ဘိုးဘေးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ခုနစ်ရာစုနှစ်တွင် ဧသရဒုန်၏အချိန်ကာလ၌ အုရှမီးယားရေကန်၏အရှေ့တောင်ဘက်တွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဖရီးဂျီး ယား၏ အရှကိနီးယန်ရေကန်သည် ၎င်းတို့၏အမည်ကို ယူထားသည်။ ဧသရဒုန်သည် အရှကုဇာ ဘုရင် ဘာတတုအာအား သူ၏သမီးကို ဇနီးအဖြစ်ပေးခဲ့ပြီး၊ ဘာတတုအာသည် အာရှုရိယားအား သစ္စာရှိမည်ဟု သူ၏နေနတ်ဘုရားက အာမခံခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အရှကုဇာသည် စိမယ်ရီးယန်း များနှင့် မီးဒီးယန်းများကို ဆန့်ကျင်ရာ၌ အာရှုရိယန်းများနှင့် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ ဘာတတုအာ၏သား ဖြစ်သူ မဒီးစ်သည် နိနဝေမြို့ကို မီးဒီးယန်းများနှင့် ဗာဗုလုန်လူမျိုးများက ဝိုင်းထားစဉ် အာရှုရိယန်း များကို ကူညီရန် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ အာရှုရိယပြျပ်ကျသွားသောအခါ အရှကုဇာသည် မီးဒီးယန်း များလက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ အင်ဒို-ဥရောပ အာရရတ်၊ မင်နိ၊ နှင့် မီးဒီးယားနိုင်ငံများနှင့် အတူ၊ ၎င်းတို့သည် ဗာဗုလုန်ကိုဖျက်ဆီးရန် ယေရမိက ခေါ်ဆိုခံရသည် (ယေရမိ ၅၁:၂၇)။

3. The sons of Gomer; Ashkenaz. First son of Gomer, son of Japheth, Ashkenaz was ancestor of the Indo-European people, the Ashkuza, who lived southeast of Lake Urmiah in the time of Esarhaddon, 7th century b.c. The Ashkenian Lake of Phrygia is named for them. Esarhaddon gave his daughter to the Ashkuza king Bartatua as wife, upon being assured by his sun god that Bartatua would remain loyal to Assyria. Hence we find the Ashkuza joining forces with the Assyrians against the Cimmerians and the Medes. Madyes, Bartatua’s son, tried unsuccessfully to aid the Assyrians when Nineveh was besieged by the Medes and Babylonians. Upon the fall of Assyria the Ashkuza became subject to the Medes. Together with the Indo-European kingdoms of Ararat, Minni, and Media, they are called up by Jeremiah to destroy Babylon (Jer. 51:27).

ရီဖတ်။ ဂိုမာ၊ အရှကိနတ်နှင့် တိုဂါမာတို့နှင့် ဆက်နွယ်မှုကြောင့် ရီဖတ်သည် ကပ္ပာဒိုးကီးယား၏ အင်ဒို-ဥရောပလူမျိုးတစ်မျိုး၏ ဘိုးဘေးဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ သို့သော် ၎င်း၏အမည်ကို ရှေးခေတ် စာရင်းများတွင် မတွေ့ရသေးပေ။ ဂျိုးဇီဖပ်စ်က ၎င်း၏သားစဉ်မြေးဆက်များကို အာရှီးယားမိုင်း နားရှိ အောက်ပိုင်းဟေးလစ်အနောက်ဘက်တွင်နေထိုင်ပြီး မြို့တော်စိနိုးပီနှင့် ပဖလဂိုနီးယန်းများ အဖြစ် ဖော်ပြသည်။

Riphath. Because of his relationship to Gomer, Ashkenaz, and Togarmah, Riphath was probably the progenitor of another Indo-European tribe of Cappadocia. His name, however, has not yet been found in ancient inscriptions. Josephus identifies his descendants with the Paphlagonians, who lived west of the lower Halys in Asia Minor and whose capital was Sinope.

တိုဂရမာ။ ဘီစီ ၁၄ ရာစုက ဟိတ္တိမှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသော တာဂါမာ (သို့) တာဂရမာ လူမျိုး၏ မျိုးရိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အဆီးရီးယားကျောက်စာများတွင် တီလ်ဂါရိမ္မုဟု ဖော်ပြ ထားပြီး တောရပ်စ်တောင်တန်း၏ မြောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ဆာဂွန်၏သား ဆန်နာခေရိ ဘမင်းက ၎င်းတို့ကို အာရှမိုင်းနားရှိ ဟေလစ်မြစ်ပေါ်တွင် နေထိုင်သော ခီလက်ကီလူမျိုးများနှင့် အတူ ဖော်ပြခဲ့သည်။ အဆီးရီးယားဘုရင်နှစ်ပါးစလုံးသည် ၎င်းတို့၏နိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ယေဇကျေလက (ယေဇ ၂၇:၁၄) ၎င်းတို့၏နိုင်ငံမှ မြည်းများနှင့် မြင်းများကို ဖိနိတ်နိုင်ငံ၏ ဈေးကွက်များသို့ ယူဆောင်လာကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ တိုဂရမာသည် ယေဇ ၃၈:၆ တွင် မာဂေါ၏မဟာမိတ်များအဖြစ် ပါဝင်သည်။ အာမေးနီးယန်းလူမျိုးများသည် မိမိတို့၏မျိုးရိုးကို တိုဂိုမ်၏သား ဟိုင်ခ်အထိ ခြေရာခံကြပြီး ထို့ကြောင့် တိုဂရမာ၏သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်ဟန်တူ သည်။

Togarmah. Ancestor of the Tagarma or Tagarama, mentioned in Hittite records of the 14th century b.c. They are the Tilgarimmu of Assyrian inscriptions, which locate them in the northern Taurus Mountains. Sennacherib, Sargon’s son, mentions them with the Chilakki, who lived on the Halys in Asia Minor. Both Assyrian kings claim to have conquered their country. Ezekiel states (Eze. 27:14) that mules and horses were brought from their land to the markets of Phoenicia. Togarmah appears in Eze. 38:6 among the allies of Magog. The Armenians trace their genealogy back to Haik, the son of Torgom, and seem therefore to be descendants of Togarmah.

ယာဝန်၏သားများ – အလိရှာ။ တိုင်းရူးမြို့သည် "အလိရှာ၏ကျွန်းများ" (ယေဇ ၂၇:၇) မှ ခရမ်း ရောင်အထည်များကို တင်သွင်းခဲ့သည်နှင့်အညီ၊ ထိုကျွန်းများမှာ စစ္စလီနှင့် ဆာဒီးနီးယား ကျွန်းများဖြစ်နိုင်သဖြင့် ယာဝန်၏သား အလိရှာ၏သားစဉ်မြေးဆက်များကို ထိုဒေသတွင် ရှာဖွေသင့်သည်။ စစ္စလီနှင့် ဆာဒီးနီးယားကျွန်းများကို ဂရိလူမျိုးများက ကိုလိုနီပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ထို့ကြောင့် ဆာဒီးနီးယားနှင့် စစ္စလီကျွန်းသားများသည် ဂရိမက်လန်ကုန်းမြေ၏ "သားများ" ဖြစ်သကဲ့သို့ အလိရှာသည်လည်း ဂရိလူမျိုးများ၏ဘိုးဘေး ယာဝန်၏သားဖြစ်သည်။ အလိရှာ (Elishah) အမည်သည် ဂရိ၏ အီအိုလစ် (သို့) အီလစ်ဒေသနှင့် ဂရိလူမျိုးများ မိမိတို့နိုင်ငံကို "ဟဲလပ်စ်" (Hellas) ဟုခေါ်ဆိုသောအမည်နှင့် ဆင်တူခြင်းက အလိရှာကို မူလက ဂရိမက်လန်ကုန်း မြေနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ညွှန်းဆိုသည်။

4. The sons of Javan; Elishah. Since Tyre imported its purple cloth from the “isles of Elishah” (Eze. 27:7), probably the islands of Sicily and Sardinia, it would seem likely that the descendants of Javan’s son Elishah should be sought in that region. It is known that Sicily and Sardinia were colonized by Greeks; thus the inhabitants of Sardinia and Sicily were the “sons” of mainland Greece just as Elishah was the son of Javan, progenitor of the Greeks. The similarity of the name Elishah to that part of Greece called Aeolis or Elis and to the name by which the Greeks called their country, “Hellas,” seems to connect Elishah, originally, with mainland Greece.

တာရှိရှ်။ ဤအမည်ကို သမ္မာကျမ်းစာတွင် မကြာခဏတွေ့ရသည်။ ဟေရှာယ ၆၆:၁၉ နှင့် ဆာလံ ၇၂:၁၀ အရ တာရှိရှ်သည် "အဝေးကြီးဝေး" သောနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ၎င်းနိုင်ငံသည် တိုင်းရူးနှင့် ကောင်းမွန်သော ကုန်သွယ်ရေးဆက်ဆံမှုရှိပြီး တိုင်းရူးမြို့သည် ထိုနိုင်ငံမှ ငွေ၊ သံ၊ သံဖြူနှင့် ခဲများကို တင်သွင်းခဲ့သည် (ယေဇ ၂၇:၁၂)။ ယောနာသည် သခင်က နိနေဝေမြို့သို့ စေလွှတ်သော အခါ တာရှိရှ်သို့ ထွက်ပြေးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည် (ယောန ၁:၃)။ ထိုနေရာမှာ စပိန်တောင်ပိုင်းရှိ တွင်းထွက်ပစ္စည်းများထွက်သော ဒေသရှိ ဖိနိတ်လူမျိုးများ၏ ဝေးလံသောကိုလိုနီဖြစ်သည့် ဂရိနှင့်ရောမလူမျိုးများ ခေါ်ဆိုသော တာတက်ဆပ်ဖြစ်ပြီး ဘေးတီစ်မြစ် (ယခု ဂွါဒယ်လ်ကွီဗီယာ မြစ်) အလယ်နှင့်အောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသည်။ "တာရှိရှ်" ဆိုသည်မှာ "သတ္တုကျိုချက်သည့်နေရာ" (သို့) "သန့်စင်ရုံ" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ဖိနိတ်လူမျိုးများနှင့် တစ်ခါတစ်ရံ ဟေဗြဲလူမျိုးများ သတ္တုကုန် သွယ်ရေးပြုလုပ်သော နေရာများစွာ၏ အမည်ဖြစ်နိုင်သည်။ ထိုသို့သော ကုန်သွယ်မှုကို "တာရှိရှ်သင်္ဘောများ" (ဆာလံ ၄၈:၇၊ ၁ ရာ ၁၀:၂၂ ကိုကြည့်ပါ) ဖြင့် ဆောင်ရွက်ကြသည်။

Tarshish. This name appears frequently in the Bible. According to Isa. 66:19 and Ps. 72:10, Tarshish was a land “afar off.” It had good trade relations with Tyre, which imported silver, iron, tin, and lead from thence (Eze. 27:12). Jonah intended to escape to Tarshish when the Lord sent him to Nineveh (Jonah 1:3). It was, presumably, the remote Phoenician colony in the mining district of southern Spain, the Tartessus of the Greeks and Romans, in the area of the middle and lower Baetis (now Guadalquivir) River. “Tarshish,” meaning “smelter” or “refinery,” was probably the name of several different places with which the Phoenicians and, at times, the Hebrews, carried on a trade in metals, in “ships of Tarshish” (Ps. 48:7; see on 1 Kings 10:22).

ကတ္တိမ။ မှတ်ချက်ပြုသူများစွာက ကတ္တိမ (Kittim) ကို ဆိုက်ပရပ်ကျွန်းနှင့် သက်ဆိုင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆိုက်ပရပ်ကျွန်း၏မြို့တော်တစ်ခုကို ကီတီယန်ဟု ခေါ်ဆိုသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် တိုင်းရူးနှင့် ဆီဒုံမြို့များနှင့် မဝေးလှသော ခီတိမ်အကြောင်း ဖော်ပြထားသည့် ဟေရှာယ ၂၃:၁၊ ၁၂ နှင့် ကိုက်ညီသည်။ ယေရမိ ၂:၁၀ နှင့် ဒံယေလ ၁၁:၃၀ တွင် ခီတိမ်ဟူသောအမည်သည် ဂရိလူမျိုးများကို ယေဘုယျအားဖြင့် ရည်ညွှန်းသည်။ သို့သော် ဟေရှာယတွင်ကဲ့သို့ ရှေးဦးအဓိပ္ပာယ်မှာ ပိုမိုကျဉ်းမြောင်းဟန်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ကတ္တိမကို ဆိုက်ပရပ်ကျွန်း (သို့) ဂရိအနီးရှိ အခြားကျွန်းများနှင့် သက်ဆိုင်သည်ဟု သတ်မှတ်ရန် အန္တရာယ်မရှိပေ။

Kittim. Many commentators have identified Kittim with Cyprus because a capital of Cyprus was named Kition. This would agree with Isa. 23:1, 12, which speaks of Chittim as being not far from Tyre and Sidon. In Jer. 2:10 and Dan. 11:30 the name Chittim denotes Greeks in general. But its earlier meaning, as in Isaiah, seems to be more circumscribed. It is, therefore, safe to identify Kittim either with Cyprus or with other islands in the vicinity of Greece.

ဒေါဒနိမ်။ ဤစာလုံးပေါင်းမှန်ပါက အာရှမိုင်းနား၏ အနောက်မြောက်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်ရှိ ဂရိဒါဒန်လူမျိုးများကို ဆိုလိုသည်။ သို့သော် LXX (ဆပ်ပတ်ကျူအင်တာ) တွင် ရိုဒီယွိုင်းဟု ဖော်ပြထားသည်။ ၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၁:၇ ၏အလားတူစာရင်းတွင် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် ရိုဒနိမ်ဟု ဖော်ပြထားပြီး KJV ဘာသာပြန်သူများက ဒေါဒနိမ်ဟု ပြောင်းလဲရေးသားကာ အခန်း ၁၀:၄ တွင်ပါသော ဟေဗြဲစာလုံးပေါင်းနှင့် ကိုက်ညီစေခဲ့သည်။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် "ဒ" (d) နှင့် "ရ" (r) စာလုံးများ အလွန်ဆင်တူသောကြောင့် စာရေးသူတစ်ဦးက ဤကျမ်းပိုဒ်ရှိ "ရ" ကို "ဒ" အဖြစ် အမှားဖတ်မိခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ အကယ်၍ ရိုဒနိမ်သည် မူလစာလုံးပေါင်းမှန်ပါက ရိုဒက်ကျွန်းရှိ ဂရိလူမျိုးများကို ဆိုလိုဟန်ရှိသည်။

Dodanim. If this spelling is correct, the Greek Dardanians, along the northwestern coast of Asia Minor, must be meant. The LXX, however, reads Rodioi. The parallel list of 1 Chron. 1:7 reads Rodanim in Hebrew, which the KJV translators changed to Dodanim, to agree with the Hebrew spelling in ch. 10:4. The letters d and r in Hebrew are so similar that a scribe may easily have mistaken the r for a d in this verse. If Rodanim was indeed the original spelling of the name, Greeks on the island of Rhodes are probably meant.

၅။ တပါးအမျိုးသားများ၏ကျွန်းများ။ ယဗန်၏ဆက်ခံသူများ၊ ယခင်ကျမ်းပိုဒ်တွင် ဖော်ပြထားသော ဂရိအနွယ်အမျိုးမျိုးဖြစ်သည့် ဂရိနှင့် ၎င်းနှင့်ဆက်စပ်နေသော ကျွန်းများ၊ ဆီဆီလီ၊ ဆာဒီနီယာ၊ စပိန်၊ နှင့် ဆိုက်ပရပ်စ်တို့၏လူများသည် မြေထဲပင်လယ်၏ ကျွန်းများနှင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများ တွင် အခြေချနေထိုင်ရန် ထွက်သွားခဲ့သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ပေးထားသောအမည်များသည် အဓိကအနွယ်အုပ်စုများကိုသာ သတ်မှတ်ထားသည်ကို ဖော်ပြသည်။ မောရှေခေတ်ရောက်သော အခါ နောက်ထပ်အကိုင်းအခက်များ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပုံရသည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ရေးသားချိန်တွင် မြေထဲပင်လယ်၏ အလယ်နှင့် အနောက်ပိုင်းရှိ လူဦးရေသည် ယဗန်၊ ယာဖက်၏စတုတ္ထသားမှ ဆင်းသက်လာသူများဖြစ်ပြီး၊ အုပ်စုများစွာအဖြစ် ပိုင်းခြားထားခဲ့သည်။

5. The isles of the Gentiles. Javan’s descendants, the various Greek tribes mentioned in the preceding verse—the people of Greece and islands adjacent to it, of Sicily, Sardinia, Spain, and Cyprus—went forth to settle the islands and coastal regions of the Mediterranean. This verse indicates that the names given designate only main tribal groups. Apparently, further branching out had occurred by the time of Moses. When Genesis was written the populations of the central and western Mediterranean were subdivided into many different groups, all probably descended from Javan, the fourth son of Japheth.

၆။ ဟာမ်၏သားများ၊ ကုန်ရှီ။ ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် ယာဖက်၏ဆက်ခံသူများထက် ဟာမ်မျိုးနွယ် များနှင့် ပို၍ရင်းနှီးစွာ ဆက်နွယ်ခဲ့သည်။ ကုန်ရှီ သို့မဟုတ် ကူရှ်သည် ရှေးခေတ်အီသီယိုးပီးယား ဖြစ်ပြီး၊ ဂန္တဝင်ခေတ်တွင် နူဘီးယားဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အဘီစီနီးယားမဟုတ်ဘဲ၊ အီဂျစ်နှင့် ဆူဒန်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ထည့်သွင်းထားပြီး၊ နိုင်းမြစ်၏ ပထမရေတံခွန်ဖြစ်သော အာ့စ်ဝမ်မှ တောင်ဘက်သို့ ခါတူမ်အထိ ကျယ်ပြန့်သည်။ အီဂျစ်ရုပ်ပုံစာများတွင် ဤပြည်ကို ကါရှ်ဟု ခေါ်ပြီး၊ အာရှုရိယံစာလုံးများတွင် ကူစူဟု ခေါ်သည်။ သို့သော် ကုန်ရှီသည် အာဖရိကနူဘီးယားသာမက အနီရောင်ပင်လယ်ကမ်းနံဘေးရှိ အာရေဗျ၏ အနောက်ပိုင်းကိုပါ ထည့်သွင်းထားသည်။ ကုန်ရှီ၏သားအချို့သည် ထိုနေရာတွင် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ၂ ရာဇဝင်အရာ ၁၄:၉ တွင် ဇေရှဟူသော ကုန်ရှီနှင့် အမြင့်သောလူများအဖြစ် ဆဘီယန်များနှင့်အတူ ဖော်ပြထားသော ဧရာ ၄၅:၁၄ ၏ ကုန်ရှီများသည် အနောက်အာရေဗျလူများဟု ယူဆရသည်။ ဟေဇကိယခေတ်တွင်၊ ယုဒသည် အာဖရိကကုန်ရှီ သို့မဟုတ် အီသီယိုးပီးယားနှင့် ဆက်သွယ်မှုရှိ ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို ဓမ္မဟောင်းကျမ်းများ၏ နောက်ပိုင်းစာအုပ်များတွင် မကြာခဏဖော်ပြထားသည် (၂ ဘုရင်ခံ ၁၉:၉; ဧသတာ ၁:၁; ၈:၉; ဆာလံ ၆၈:၃၁; စသည်)။

6. The sons of Ham; Cush. The Hebrew people were more intimately associated with the Hamitic races than with the descendants of Japheth. Cush, or Kush, is ancient Ethiopia, which was in classical times called Nubia. It was not Abyssinia, but included a part of Egypt and a part of the Sudan, extending from the first cataract of the Nile, at Aswan, as far south as Khartoum. In Egyptian inscriptions this land is called Kash, in Assyrian cuneiform texts, Kusu. Cush, however, included not only African Nubia but also the western part of Arabia bordering on the Red Sea. Some of the sons of Cush are known to have settled there. Zerah, the Cushite of 2 Chron. 14:9, and the Cushites of Isa. 45:14, mentioned with the Sabeans as men of stature, are thought to be western Arabians. About the time of Hezekiah, Judah was in contact with the African Cush, or Ethiopia, which is mentioned frequently in the later books of the OT (see 2 Kings 19:9; Esther 1:1; 8:9; Ps. 68:31; etc.).

မိဇရာမ်။ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ဟာမ်၏ဒုတိယသားမှ ဆင်းသက်လာသူများဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲ အမည် မိဇရာမ်၏မူလသည် မရေမရာဖြစ်သည်။ ဤစကားလုံးသည် အာရှုရိ၊ ဘေဘီလုံ၊ အာရေဗျ၊ နှင့် တူရကီဘာသာစကားများတွင် ဟေဗြဲဘာသာစကားနှင့် အနည်းနှင့်အများ တူညီသော်လည်း၊ အီဂျစ်ရုပ်ပုံစာများတွင် ဤကဲ့သို့သော ဇာတိအမည်ကို ဘယ်သောအခါမှ မတွေ့ရှိခဲ့ပါ။ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ပြည်ကို “မြေနက်ပြည်” ဟုခေါ်ကြပြီး၊ နိုင်းမြစ်ကမ်းနှစ်ဖက်ရှိ မြေသြဇာကောင်းသောမြေကွက်ကို သဲကန္တာရှိ “မြေနီပြည်” နှင့် ခြားနားစွာ သတ်မှတ်ခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့သည် ၎င်းကို “ပြည်နှစ်ပြည်” ဟု ခေါ်ဆိုကြပြီး၊ ယခင်သမိုင်းအရ ပြည်ကို သီးခြားနိုင်ငံတော်နှစ်ခုအဖြစ် ပိုင်းခြားထားသည်ကို ထင်ဟပ်စေသည်။ မိဇရာမ်ဟူသော စကားလုံး သည် ဟေဗြဲဘာသာစကားဖြင့် နှစ်ဆအဆုံးသတ်ထားပြီး၊ “ပြည်နှစ်ပြည်” ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို ထင်ဟပ်စေသည်ဟု ပညာရှင်များက အငြင်းပွားဖွယ်ရာအကြောင်းအရာဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ် အီဂျစ်လူမျိုးများသည် အီဂျစ်ကို ရည်ညွှန်းရာတွင် မိစ္ဆရ နှင့် မိစ္ဆရီ ဟူသော နာမဝိသေသနကို အသုံးပြုကြသည်။

Mizraim. The Egyptians were descendants of Ham’s second son. The origin of the Hebrew name Mizraim is obscure. Although this word is virtually the same in the Assyrian, Babylonian, Arabian, and Turkish languages as in the Hebrew, a similar native name has never been found in Egyptian inscriptions. The Egyptians called their country either the “Black Land,” designating the fertile strip of soil bordering on both banks of the river Nile in contrast with the desert “Red Land,” or they spoke of it as the “Two Lands,” reflecting an earlier historical division of the country into two separate kingdoms. Whether the word Mizraim, with its Hebrew dual ending, may be a reflection of the expression “Two Lands” is a disputed subject among scholars. Modern Egyptians use the name Misr and the adjective Misri in referring to Egypt.

ဖုတ်။ ဖုတ်ကို လစ်ဗျလူမျိုးများ၏ ဘိုးဘေးအဖြစ် ရိုးရာအရ သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဤရိုးရာသည် LXX ခေတ်သို့ ပြန်သွားပြီး၊ ၎င်းက ဖုတ်ကို “လစ်ဗျ” ဟု ဘာသာပြန်ခဲ့သည်။ ဤသတ်မှတ်ချက်သည် မဖြစ်မနေ မမှန်ကန်ပေ။ ရှေးအီဂျစ်ရုပ်ပုံစာများတွင် ပုန်တ်ဟူသော အာဖရိကပြည်တစ်ခုကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ဘေဘီလုံစာသားများတွင် ပူတာ ဟုခေါ်သည်၊ ၎င်းသို့ အီဂျစ်သည် ရှေးခေတ်မှစ၍ မြရိပင်များ၊ ကျားသစ်အရေခွံများ၊ အနက်ရောင်သစ်သား၊ ဆင်စွယ်၊ နှင့် အခြားထူးခြားသောထုတ် ကုန်များရရှိရန် စစ်ဆင်ရေးများ စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပုန်တ်သည် ဆိုမာလီလန်နှင့် အီရီထရီးယား၏ အာဖရိကကမ်းရိုးတန်းဖြစ်ပြီး၊ ဤကျမ်းစာတွင် ဖုတ် သို့မဟုတ် ပူတ်ဖြစ်သည်။

Phut. Phut has traditionally been identified as the progenitor of the Libyans. This tradition goes back to the time of the LXX, which translated Phut as “Libya.” This identification is probably wrong. Ancient Egyptian inscriptions mention an African land by the name of Punt, Puṭa in Babylonian texts, to which from early times Egypt sent expeditions to obtain myrrh trees, leopard skins, ebony, ivory, and other exotic products. Punt, therefore, was probably the African coast of Somaliland and Eritrea and the Phut, or Put, of this text.

ကာနာန်။ ဒုတိယထောင်စုနှစ် ဘီစီခေတ်မှ ဟီရိုဂလစ်ဖစ်နှင့် ကျူနီဖောင်းရုပ်ပုံစာများသည် ကာနာန် ကို မြေထဲပင်လယ်ကမ်းနံဘေးရှိ အနောက်ဘက်၊ လက်ဘနွန်ရှိ မြောက်ဘက်၊ နှင့် အီဂျစ်ရှိ တောင်ဘက်တို့နှင့် နယ်နမိတ်ချင်းထိစပ်နေသော ဒေသအဖြစ် တည်နေရာဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်း၊ ဖီနီရှား၊ နှင့် ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းရှိ ဟိတ္တိမြို့ပြည်နယ်များရှိ ဌာနေလူဦးရေ၏ စုပေါင်းအမည်ဖြစ်သည်။ ဖီနီရှားလူမျိုးများနှင့် ၎င်းတို့၏အခြေချသူများဖြစ်သော မြောက်အာဖရိ က၏ ကာသာဂျီးနီးယန်းများသည် ရောမခေတ်အထိ ၎င်းတို့၏အကြွေစေ့များပေါ်တွင် ကာနာနီ လူမျိုးများဟု မိမိကိုယ်ကို ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ကာနာန်သည် ဟာမ်၏သား ဖြစ်သော်လည်း၊ ကာနာနီဘာသာစကားသည် ကာနာနီလူမျိုးများ၏ရေးသားမှုမှ ရှင်းလင်းစွာဖော် ပြသည့်အတိုင်း ဆီမီးတစ်ဘာသာဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏သမိုင်းအစောပိုင်းတွင် ဆီမီးတစ်ဘာသာစကားကို လက်ခံခဲ့ပုံရသည်။ ဤအရာသည် အီဂျစ်လူမျိုးများအတွက်လည်း မှန်ကန်ပုံရသည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားသည် ဆီမီးတစ်အရောင်အသွေးပြင်းထန် စွာ ပါဝင်နေသည်။ တကယ်တော့၊ ရှေးအီဂျစ်လူမျိုးများ၊ ၎င်းတို့၏ဟာမ်မျိုးနွယ်ဆက်နွယ်မှုကို မည်သည့်ပညာရှင်မှ အငြင်းမပွားနိုင်သည့်အပြင်၊ ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားထဲသို့ ဆီမီးတစ်အရာများ စွာကို လက်ခံယူခဲ့ပြီး၊ အချို့ပညာရှင်များက ရှေးအီဂျစ်ဘာသာစကားကို ဆီမီးတစ်အဖြစ် သတ် မှတ်ခဲ့သည်။ ကာနာနီလူမျိုးများသည် အနီးအပါးရှိ ဆီမီးတစ်လူမျိုးများနှင့် ပထဝီဝင်နီးကပ်မှုသည် ၎င်းတို့၏ဆီမီးတစ်ဘာသာစကားကို လက်ခံခြင်း၏အကြောင်းရင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဘေဘီလုံယဉ် ကျေးမှု၊ ဘာသာစကား၊ နှင့် စာရေးနည်းတို့သည် ၁၄ ရာစုနှစ် ဘီစီခေတ်မှ အမာနာစာလွှာများမှ ဖော်ပြသည့်အတိုင်း၊ ယူဖရေးတီးနှင့် အီဂျစ်အကြားနေထိုင်သော လူမျိုးအားလုံးနီးပါးက လက်ခံယူခဲ့သည်။ အမာနာစာလွှာများနှင့်ပတ်သက်၍ စာမျက်နှာ ၁၀၆ ကို ကြည့်ပါ။

Canaan. Hieroglyphic and cuneiform inscriptions of the second millennium b.c. locate Canaan as the region bordering the Mediterranean on the west, Lebanon on the north, and Egypt on the south. It is, furthermore, a collective name for the indigenous population of Palestine, Phoenicia, and the Hittite city states of northern Syria. The Phoenicians and their colonists the Carthaginians of Northern Africa referred to themselves as Canaanites, on their coins, until Roman times (see v. 15). Though Canaan was the son of Ham, the Canaanitic language was Semitic—as the writing of the Canaanites clearly reveals. It seems that they accepted the Semitic language at a very early stage of their history. This was apparently true of the Egyptians also, for their language is strongly Semitic. In fact, the ancient Egyptians, whose Hamitic relationship no scholar will dispute, took over so many Semitic elements into their language that some scholars have classified ancient Egyptian as Semitic. The geographic proximity of the Canaanites to the Semitic nations of the Near East may have been responsible for their acceptance of the Semitic language. Babylonian culture, language, and script were taken over by virtually all peoples who lived between the Euphrates and Egypt, as the Amarna Letters of the 14th century b.c. indicate. On the Amarna Letters, see p. 106.

လူမျိုးတစ်မျိုးပြောဆိုသောဘာသာစကားသည် ၎င်းတို့ပိုင်ဆိုင်သော မျိုးနွယ်ကို အမြဲတမ်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ရှေးခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်ဥပမာများစွာမှ ထင်ရှားသည်။ မြေထဲပင်လယ်တစ်ခုလုံးကို အာရပ်သိမ်းပိုက်မှုသည် အနောက်ဘက်ရှိ အတ္တလန္တိတ်ကမ်းရိုးတန်းမှ အင်ဒပ်စ်အထိ ဆီမီးတစ်နှင့် ဆီမီးတစ်မဟုတ်သော လူဦးရေများအတွက် အာရဗီဘာသာစကားကို ပြောဆိုရေးသားရာ ဘာသာစကားအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

That a language spoken by a people is not always a clear indication of the race to which they belong is evident from numerous ancient and modern examples. The Arabic conquest of the whole Mediterranean region made Arabic the spoken and written language of Semitic and non-Semitic populations alike, from the Atlantic coast to the Indus.

၇။ ကုရှ၏သားများ၊ စီဘ။ ဂျူးသမိုင်းပညာရှင် ဂျိုးဆီးဖပ်စ်သည် စီဘကို နီလမြစ်ပြာနှင့် အတ္ထဘာ ရာမြစ်များကြားရှိ အာဖရိကတိုက်ရှိ နူဘီးယားနိုင်ငံ မီရိုအီနှင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဂျိုးဆီးဖပ်စ်ခေတ် တွင် ဤအမြင်သည် မှန်ကန်ခဲ့ပေမည်၊ အကြောင်းမှာ အီသီယိုးပီးယားလူမျိုးများသည် ထိုအချိန် တွင် တောင်အာရေဗျမှ အာဖရိကသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြပြီဖြစ်သည်။ သို့သော် စီဘသည် အနည်းဆုံး မူလက တောင်အာရေဗျ၏ တောင်ပိုင်းရှိ အနွယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆာလံ ၇၂:၁၀ တွင် ရှောလမုန်၏ ခေတ်ကာလ၏ အဝေးဆုံးနိုင်ငံများဖြစ်သည့် တောင်ဘက်ရှိ စီဘ၊ အနောက်ဘက်ရှိ တာရှိရှနှင့် အရှေ့ဘက်ရှိ ရှေဘတို့သည် ရှောလမုန်အား ဂုဏ်ပြုနေသည့်ပုံကို ဖော်ပြထားသည်။ ဟေရှာယ ၄၃:၃ တွင် စီဘသည် ကုရှနှင့် နီးကပ်စွာရှိသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ဟေရှာယ ၄၅:၁၄ တွင် ၎င်း၏လူများ၏ ကြီးမားသောအဆင့်အတန်းကို အလေးပေးဖော်ပြထားသည်။

7. The sons of Cush; Seba. The Jewish historian Josephus identifies Seba with the Nubian kingdom of Meroë an African land situated between the Blue Nile and Atbara rivers. This view may have been correct at the time of Josephus, since the Ethiopians had by then migrated to Africa from southern Arabia. However, Seba was a tribe, originally at least, in the southern part of Arabia. In Ps. 72:10 the most remote nations of Solomon’s time are pictured paying Solomon homage—Seba far to the south, Tarshish to the west, and Sheba to the east. In Isa. 43:3 Seba is referred to as being in close proximity to Cush. Isaiah 45:14 emphasizes the great stature of its people.

ဟာဗီလဟ်။ ကျမ်းစာမှလွဲ၍ ဟာဗီလဟ်ကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပေ။ ကျမ်းစာဖော်ပြချက်များအရ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် မဝေးသော အာရေဗျအနွယ်တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ ကမ္ဘာဦး ၂၅:၁၈ တွင် ဧဒုံ၏အရှေ့ဘက်နယ်နိမိတ်ကို ဟာဗီလဟ်တွင်ထားရှိပြီး၊ ၎င်းသည် ရှောလု၏ အမာလက်လူမျိုးများဆန့်ကျင်သော စစ်ဆင်ရေး၏ အရှေ့ဘက်နယ်နိမိတ်လည်းဖြစ်သည် (၁ ရာဇဝင် ၁၅:၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ဟာဗီလဟ်အတွက် ကမ္ဘာဦး ၂:၁၁ ကိုကြည့်ပါ။

Havilah. Aside from the Bible itself Havilah is not mentioned. Various Biblical statements indicate that it was an Arabic tribe not far from Palestine. Genesis 25:18 places Edom’s eastern border at Havilah, which was also the eastern limit of Saul’s campaign against the Amalekites (see 1 Sam. 15:7). For the antediluvian Havilah see on Gen. 2:11.

ဆပ်သာ။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက ဆပ်သာကို တောင်အာရေဗျနိုင်ငံ ဟာဒရမောက်၏ မြို့တော်ဆိုဘိုတာနှင့် ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ အချို့ကမူ ၎င်းသည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့ရှိ ပတိုလမီ၏ ဆပ်သာနှင့် တူညီသည်ဟု ထင်မြင်ကြသည်။ တိကျသောဖော်ပြမှုမှာ မဖြစ်နိုင်ပေ။

Sabtah. Some commentators have identified Sabtah with Sabota, the capital city of the south Arabic country of Hadhramaut. Others think it was the same as Ptolemy’s Saphtha on the Persian Gulf. Definite identification is impossible.

ရာမာ။ အာရေဗျအနွယ်များဖြစ်သော ရှေဘနှင့် ဒီဒန်တို့သည် မူလက အာရေဗျ၏ အနောက်တောင် ပိုင်းတွင် တည်ရှိခဲ့သောကြောင့်၊ ရာမာလူများသည် ထိုဒေသတွင်ပင် နေထိုင်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ယေဇကျေလသည် ရာမာကို ရှေဘနှင့်အတူ ဖော်ပြပြီး၊ တုရုမြို့၏ ဈေးကွက်များတွင် နံ့သာမျိုး၊ အဖိုးတန်ကျောက်မျက်နှင့် ရွှေကို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် ရောမဘူမိဗေဒပညာရှင် စထရာဘိုမှ အာရေဗျ၏ အနောက်တောင်ပိုင်းတွင်တည်ရှိသော ရမ္မနိုက် အနွယ်ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ၎င်းတို့ကို မင်နီးယားလူမျိုးများကို ရှေဘနှင့် ဟောလန်တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုမှ ဒေသခံဘုရားအတွက် ကယ်တင်ပေးသည်ဟု ဖော်ပြထားသော နာမည်ကျော်အာရေဗျကမ္ဗည်းတွင် လည်း ဖော်ပြထားသည်။

Raamah. Inasmuch as the Arabic tribes of Sheba and Dedan were originally located in southwestern Arabia, it is likely that the people of Raamah lived in the same region. Ezekiel mentions Raamah with Sheba, as trading incense, precious stones, and gold in the market places of Tyre. It is probably the tribe of the Rhammanites, located by the Roman geographer Strabo in southwestern Arabia. They are also referred to in a famous Arabian inscription that ascribes praise to the local deity for saving the Minaeans from attacks of Sheba and Haulan, on the way from Ma‛in to Raamah.

ဆပ်တီခါ။ ဤသားနှင့် ၎င်း၏သားစဉ်မြေးဆက်များအကြောင်း နောက်ထပ်အချက်အလက်မရှိပေ။ အချို့က ၎င်းတို့၏နေရာကို ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့ရှိ ဆမူဒါကီနှင့် ဖော်ပြရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ဤအချက်သည် အလွန်သံသယဖြစ်စရာဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ကုရှိုက်အာရေဗျလူမျိုးများ အားလုံးသည် အာရေဗျ၏ အနောက်ပိုင်းတွင် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ပုံရသည်။

Sabtechah. Nothing further is known of this son or his descendants. Some have sought to identify their home with Samudake on the Persian Gulf. This is very doubtful, because the Cushite Arabians all seem to have settled in the western part of Arabia.

ရှေဘ။ ရှေဘ၏သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်သော ဆဘီးယားလူမျိုးများသည် ကျမ်းစာနှင့် အခြားအရင်းအမြစ်များမှ လူသိများသည်။ ဓမ္မဟောင်းခေတ်တွင် ရှေဘသည် ချမ်းသာသော ကုန်သွယ်ရေးနိုင်ငံအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ၎င်းသည် ရှောလမုန်ထံသို့ နိုင်ငံတော်ခရီးစဉ်ပြုလုပ်ခဲ့သော ဘုရင်မ၏နိုင်ငံဖြစ်သည်ဟု ယူဆထားသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဆဘီးယားလူမျိုးများသည် ယခုယီမင်ဟုခေါ်သော တောင်အာရေဗျ၏ အရေးအပါဆုံးလူမျိုး များဖြစ်လာသည်။ များစွာသော ကမ္ဗည်းများ၊ အများစုမထုတ်ဝေရသေးသည့်အရာများသည် ၎င်းတို့၏ဘာသာတရား၊ ၎င်းတို့၏သမိုင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ယဉ်ကျေးမှု၏မြင့်မားသောအဆင့်ကို သက်သေထူသည်။ ကြီးမားသောရေကာတာများနှင့် ကျယ်ပြန့်သောဆည်မြောင်းစနစ်များတည် ဆောက်ခြင်းဖြင့် ဆဘီးယားလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏နိုင်ငံ၏ မွေးဖွားနှုန်းနှင့် ချမ်းသာမှုကို များစွာတိုးမြှင့်ခဲ့ပြီး၊ ဂန္တဝင်ခေတ်တွင် ၎င်းကို အာရေဗျဖီလစ်၊ “ပျော်ရွှင်သောအာရေဗျ” ဟု လူသိများလာသည်။ ဤရေကာတာများကို လျစ်လျူရှုခြင်းနှင့် နောက်ဆုံးတွင် ဖျက်ဆီးခံရခြင်း သည် ဆဘီးယားနိုင်ငံ၏ တဖြည်းဖြည်းကွယ်ပျောက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

Sheba. The Sabaeans, descendants of Sheba, are well known both from the Bible and from other sources. In OT times Sheba appears as a wealthy trading nation. It is generally held that it was this country whose queen paid a state visit to Solomon. Later the Sabaeans became the most important people of southern Arabia, in the country now called Yemen. A wealth of inscriptions, the majority as yet unpublished, bears witness to their religion, their history, and the high level of their culture. Through the building of large dams and an extensive irrigation system the Sabaeans greatly increased the fertility and wealth of their country, to the extent that it became known in classical times as Arabia Felix, “Happy Arabia.” The neglect and eventual destruction of these dams brought the gradual eclipse of the Sabaean nation.

ဒီဒန်။ ကုရှ၏မြေးဖြစ်သူ ဒီဒန်သည် တောင်အာရေဗျအနွယ်တစ်ခု၏ ဘိုးဘေးဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းနှင့် ပတ်သက်၍ နောက်ထပ်အချက်အလက်မသိရှိရပေ။ ဤအနွယ်ကို အာဗြဟံ၏ ကေတုရာ၏မြေးမှ ဆင်းသက်လာသော အနောက်မြောက်အာရေဗျ၏ ဧဒုံ၏တောင်ဘက်နယ်နိမိတ်တွင်နေထိုင်သော အနွယ်နှင့် မရောထွေးစေရ (ကမ္ဘာဦး ၂၅:၃၊ ၁ ရာဇဝင် ၁:၃၂၊ ဟေရှာယ ၂၁:၁၃၊ ယေရမိ ၂၅:၂၃၊ ၄၉:၈၊ ယေဇကျေလ ၂၅:၁၃၊ ၂၇:၁၅၊ ၂၀၊ ၃၈:၁၃)။

Dedan. This grandson of Cush became the ancestor of a South Arabic tribe of which nothing more is known. This tribe must not be confused with that descended from a grandson of Abraham by Keturah that lived at the southern border of Edom in northwestern Arabia (Gen. 25:3; 1 Chron. 1:32; Isa. 21:13; Jer. 25:23; 49:8; Eze. 25:13; 27:15, 20; 38:13).

၈။ ကုရှ်မှ နိမရုဒ်ကို ဖွားမြင်၏။ နိမရုဒ်၏ အမည်ကို ယခုထိ ဗာဗုလုန်မှတ်တမ်းများတွင် မတွေ့ရ သေးသော်လည်း၊ အာရပ်လူမျိုးများသည် သူ၏အမည်နှင့် ဆက်စပ်သော ရှေးဟောင်းနေရာ အချို့ကို ယနေ့တိုင် သိရှိကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဘီးရ်စ်-နိမရုဒ်ဆိုသည်မှာ ဗောရ်စိပ္ပမြို့ပျက်ကို အာရပ်တို့ပေးထားသောအမည်ဖြစ်ပြီး၊ နိမရုဒ်ဆိုသည်မှာ ကာလခါမြို့ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤအမည်များသည် ရှေးကျသော ရိုးရာပုံပြင်များအပေါ် အခြေခံနေပြီး၊ ကုရ်အာန်ကျမ်း၏ သက်ရောက်မှုတစ်ခုတည်းကြောင့်သာ ဖြစ်သည်ဟု မဆိုနိုင်ပေ။ လက်ရှိရရှိနိုင်သော သမိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အထားများအရ၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဒေသ၏ ပထမဆုံးနေထိုင်သူများမှာ ရှမ်လူမျိုးများမဟုတ်ဘဲ ဆူမားရီးယန်းလူမျိုးများ ဖြစ်သည်။ ဆူမားရီးယန်းလူမျိုးများ၏ မူလအစနှင့်ပတ်သက်၍ သိရှိရသည်မှာ နည်းပါးသည်။ ဟာမ်လူမျိုးဖြစ်သော နိမရုဒ်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဒေသ၏ ပထမဆုံးမြို့ပြနိုင်ငံများကို တည်ထောင်ခဲ့သည့် အချက်မှာ ဆူမားရီးယန်းလူမျိုးများသည် ဟာမ်လူမျိုးများဖြစ်နိုင်ကြောင်း ညွှန်းဆိုနေသည်။

8. Cush begat Nimrod. Although Nimrod’s name is yet to be found in Babylonian records, Arabs still connect some ancient sites with his name. Birs-Nimrud, for instance, is their name for the ruins of Borsippa; and Nimrud, of Calah. These names must rest on very old traditions, and cannot be attributed to the influence of the Koran alone. So far as currently available historical evidence goes, the earliest inhabitants of Mesopotamia were not Semitic but Sumerian. Little is known as to the origin of the Sumerians. The fact that Nimrod, a Hamite, founded the first city states of Mesopotamia suggests that the Sumerians were possibly Hamitic.

အင်အားကြီးမားသူ။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် ရဲရင့်ပြီး စွန့်စားရဲသော အမှုများဖြင့် ကျော်ကြားသူကို ရည်ညွှန်းသည်။ ထို့အပြင် "အာဏာရှင်သဖွယ်" ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ကိုလည်း ပေါင်းစပ်ပါဝင်နိုင် သည်။

A mighty one. This expression denotes a person renowned for bold and daring deeds. It may also include the connotation of “tyrant.”

၉။ ထာဝရဘုရားရှေ့တွင်။ LXX (ဆက်ပ္ပတ္တိဂရိကျမ်း) က ဤစကားစုကို "ထာဝရဘုရားကို ဆန့်ကျင် ၍" ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်။ အမဲလိုက်သမား နိမရုဒ်သည် ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်သည့် လုပ် ရပ်များကို ပြုခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏အင်အားကြီးမားသော အမှုများကြောင့် သူသည် သူ့ခေတ်ကာ လ၌သာမက နောင်မျိုးဆက်များတွင်ပါ ကျော်ကြားခဲ့သည်။ ဗာဗုလုန်ဒဏ္ဍာရီများတွင် ဖော်ပြထားသော ဂိလ်ဂမေရှ်သည် နိမရုဒ်နှင့် ဆက်စပ်နိုင်သည်။ ဂိလ်ဂမေရှ်ကို ဗာဗုလုန်ရုပ်ကြွင်းများ၊ ဆလင်ဒါတံဆိပ်များနှင့် စာပေများတွင် မကြာခဏတွေ့ရပြီး၊ သူသည် ခြင်္သေ့နှင့် အခြားသားရဲတိရစ္ဆာန်များကို လက်ဗလာဖြင့် သတ်နေသည့်ပုံများ ပါဝင်သည်။ နိမရုဒ်သည် ဟာမ်လူမျိုးဖြစ်ခြင်းသည် ဗာဗုလုန်လူမျိုးများ (ရှမ်မျိုးနွယ်ဝင်များ) က သူ၏ကျော်ကြားမှုများကို မိမိတို့၏ အမဲလိုက်သမားတစ်ဦးအဖြစ် မှတ်ယူကာ သူ၏အမည်ကို တမင်မေ့ပျောက်စေခဲ့ခြင်း၏ အကြောင်းရင်း ဖြစ်နိုင်သည်။

9. Before the Lord. The LXX renders this phrase “against the Lord.” Although the hunter Nimrod acted in defiance of God, his mighty deeds made him famous among his contemporaries, and in future generations as well. Babylonian legends about Gilgamesh, who appears frequently on Babylonian reliefs and cylinder seals and in literary documents, may possibly refer to Nimrod. Gilgamesh is usually shown killing lions or other wild beasts with his bare hands. The fact that Nimrod was a Hamite may be the reason why the Babylonians, descendants of Shem, credited his famous deeds to one of their own hunters and purposely forgot his name.

၁၀။ သူ၏နိုင်ငံတော်အစ။ ဤအချက်သည် သူ၏ပထမဆုံးနိုင်ငံတော်ကိုဖြစ်စေ၊ သူ၏အာဏာ စတင်ခြင်းကိုဖြစ်စေ ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။ နိမရုဒ်သည် လူမျိုးများ၏မှတ်တမ်းတွင် အင်ပါယာဝါဒ ၏စတင်သူအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ သူ၏လက်ထက်၌ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် မိသားစုအခြေခံ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံမှ ဘုရင်စနစ်သို့ ကူးပြောင်းခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် နိုင်ငံတစ်ခု၏ခေါင်းဆောင် အဖြစ် ဖော်ပြခံရသော ပထမဆုံးလူသားမှာ နိမရုဒ်ပင်ဖြစ်သည်။

10. The beginning of his kingdom. This may mean either his first kingdom or the beginning of his sovereignty. Nimrod appears in the register of nations as the author of imperialism. Under him society passed from the patriarchal form to the monarchical. He is the first man mentioned in the Bible as the head of a kingdom.

ဘာဘယ်လုံ။ နိမ်ရော့ဒ်၏ ပထမဆုံးသော ဘုရင်နိုင်ငံသည် ဘာဗုလုံဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏မြို့သည် ၎င်းတို့၏ ဘုရားသခင်၏ ကောင်းကင်နေရာထိုင်ခင်း၏ လောကီရောင်ပြန်ဟပ်မှုဖြစ်သည်ဟူသော အယူအဆဖြင့်၊ ဘာဗုလုံလူမျိုးများသည် ၎င်းအား ဘတ်–အီလူ၊ “ဘုရားသခင်၏တံခါး” ဟု အမည်ပေးခဲ့သည် (အခန်း ၁၁:၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘာဗုလုံဒဏ္ဍာရီများသည် မြို့တည်ထောင်ခြင်းကို ကမ္ဘာဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် တူညီသည်ဟု ဖော်ပြသည်။ ဤအရာကို စိတ်ထဲထားပြီး၊ မက်ဆိုပိုတေးမီး ယား၏ ရှေးဦးဆီမစ်ဘုရင် ဆာဂွန်သည် ဘာဗုလုံပုံစံအတိုင်း အခြားမြို့တစ်ခုတည်ထောင်ရန် အတွက် ဘာဗုလုံမှ သန့်ရှင်းသောမြေကို ယူဆောင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းအာရှုရိယန်အုပ်ချုပ်မှုကာလ တွင်ပင် ဘာဗုလုံသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားယဉ်ကျေးမှု၏ဗဟိုအဖြစ် ၎င်း၏အရေးပါမှုကို မဆုံးရှုံးခဲ့ပါ။ သို့သော် ၎င်း၏ အကြီးကျယ်ဆုံးသော ဂုဏ်သတင်းနှင့် ဂုဏ်ရောင်ခြည်သည် နီကာလနီဇာခေတ်တွင် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်းအား ကမ္ဘာ၏ပထမဆုံး မြို့ကြီးဖြစ် စေခဲ့သည်။ ပါးရှန်းဘုရင် ဇာ့စီးစ်မှ ၎င်းကို ဖျက်ဆီးပြီးနောက်၊ ဘာဗုလုံသည် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အပျက်အဆီးဖြစ်နေခဲ့သည် (ဟေရှာယ ၁၃:၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။

Babel. Nimrod’s first kingdom was Babylon. Having the idea that their city was the earthly reflection of the heavenly dwelling place of their god, the Babylonians gave it the name Bab–ilu, “the gate of god” (see on ch. 11:9). Babylonian legends equate the founding of the city with the creation of the world. No doubt with this in mind Sargon, an early Semitic king of Mesopotamia, took sacred soil from Babylon for the founding of another city modeled after it. Even in the later period of Assyrian supremacy Babylon did not lose its significance as the center of Mesopotamian culture. Its greatest fame and glory, however, came in the time of Nebuchadnezzar, who made of it the world’s first metropolis. After its destruction by the Persian king Xerxes, Babylon lay partly in ruins (see on Isa. 13:19).

အဲရက်။ ဘာဗုလုံယူရက်၊ ယခုခေတ်ဝါရကာ။ မကြာသေးမီက တူးဖော်မှုများအရ ၎င်းသည် ရှိသမျှမြို့များထဲတွင် ရှေးအကျဆုံးမြို့များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြသည်။ ယခုအချိန် အထိ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော အစောဆုံးရေးထားသော မှတ်တမ်းများကို ထိုနေရာတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယူရက်သည် ဂီလ်ဂါမက်ရှ်၏ ထူးချွန်သောလုပ်ဆောင်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် နေရာအနီးတဝိုက် အဖြစ် ဘာဗုလုံလူမျိုးများက သိကြသည်၊ ၎င်းသည် ဂီလ်ဂါမက်ရှ်ဒဏ္ဍာရီများသည် နိမ်ရော့ဒ်၏ ရှေးဦးအောင်မြင်မှုများ၏ ပြန်လည်အမှတ်ရမှုများဖြစ်သည်ဟူသော အကြံပြုချက်ကို ထောက်ခံပုံ ရသည်။

Erech. The Babylonian Uruk, modern Warka. Recent excavations prove this to be one of the oldest cities in existence. The earliest written documents ever to be discovered were found there. Uruk was known to the Babylonians as the vicinity where the mighty deeds of Gilgamesh were performed, a fact which seems to support the suggestion that the Gilgamesh legends were reminiscences of Nimrod’s early accomplishments.

အတ်ကဒ်။ ရှေးဦးဘုရင်များ ဆာဂွန်နှင့် နာရမ်–စင်၏ ထိုင်ရာ (စာမျက်နှာ ၁၃၅)။ ဤမြို့၏အပျက် အဆီးများကို မတွေ့ရှိရသေးသော်လည်း၊ ဘာဗုလုံအနီးတဝိုက်တွင် ရှိရမည်။ အောက်မက်ဆိုပို တေးမီးယား၏ ရှေးဦးဆီမစ်လူဦးရေကို အတ်ကဒီယန်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ဘာဗုလုံနှင့် အာရှုရိယန် ဘာသာစကားများကို ယခုအခါ စုပေါင်းအားဖြင့် တူညီသောအသုံးအနှုန်းဖြင့် ရည်ညွှန်းသည်။

Accad. The seat of the early kings Sargon and Naram-Sin (p. 135). The ruins of this city have not been located, but must be in the neighborhood of Babylon. The ancient Semitic population of Lower Mesopotamia came to be called Accadian, and the Babylonian and Assyrian languages are now referred to, collectively, by the same term.

ကယ်လ်နီ။ ကယ်လ်နီကို ယခုအချိန်အထိ သေချာစွာ မသတ်မှတ်နိုင်သေးသော်လည်း၊ ၎င်းသည် နိဖါး၊ ယခုခေတ် နီဖါးနှင့် အတူတူပင်ဖြစ်နိုင်သည်။ သိရှိထားသော ဆူမေးရီယန်စာသားများ၏ ရာခိုင်နှုန်းများစွာကို ဤနေရာတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းကို ဆူမေးရီယန်လူမျိုးများက အင်လီလ်–ကီ၊ “[ဘုရား] အင်လီလ်၏မြို့” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ဘာဗုလုံလူမျိုးများသည် ဤအမည်၏ အစိတ်အပိုင်း နှစ်ခု၏ အစီအစဉ်ကို ပြောင်းပြန်လှန်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ရှေးအကျဆုံးကမ္ဗည်းများတွင် မြို့ကို ကီ–အင်လီလ်၊ နောက်ပိုင်းတွင် ကီ–အီလီနာ ဟု ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဟီဘရူး “ကယ်လ်နီ” ဟူသော အမည်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ဘာဗုလုံပြီးနောက်၊ နိဖါးသည် အောက်မက်ဆိုပိုတေးမီး ယား၏ အသန့်ရှင်းဆုံးမြို့ဖြစ်ပြီး အရေးပါသော ဗိမာန်များကို ဂုဏ်ယူခဲ့သည်။ အစောဆုံးခေတ်မှ နောက်ပိုင်းပါးရှန်းကာလအထိ၊ ဤမြို့သည် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ကျယ်ပြန့်သောကုန်သွယ်မှု၏ ဗဟိုဖြစ်ခဲ့သည်။

Calneh. Though Calneh has not yet been identified with certainty, it was probably the same as Nippur, the present Niffer. A large percentage of the known Sumerian texts have been found at this site. It was called by the Sumerians Enlil–ki, “the city of [the god] Enlil.” The Babylonians reversed the sequence of the two elements of this name and referred to the city, in their oldest inscriptions, as Ki–Enlil, later Ki–Illina. This may have given rise to the Hebrew “Calneh.” Next to Babylon, Nippur was the most sacred city of Lower Mesopotamia and boasted important temples. From earliest times to the late Persian period, the city was a center of culture and extensive trade.

ရှိနား။ အထက်ဖော်ပြခဲ့သော မြို့များသည် ရှိနား၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဘာဗုလုံးနီးယားအတွက် ယေဘုယျအားဖြင့် အသုံးပြုသော အသုံးအနှုန်းဖြစ်ပြီး၊ တောင်ဘက်ရှိ ဆူမေးရီယားနှင့် မြောက် ဘက်ရှိ အတ်ကဒ်တို့ကို အကျုံးဝင်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၁:၂; ၁၄:၁, ၉; ယောရှု ၇:၂၁၊ ဟီဘရူး “ရှိနား၏အဝတ်တစ်စ”၊ ဟေရှာယ ၁၁:၁၁; ဇာခရိ ၅:၁၁; ဒံယေလ ၁:၂ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအမည် ၏မူလသည် အနည်းငယ်မရေမရာဖြစ်နေသေးသည်။ ၎င်းသည် ယခင်က မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ တောင်ဘက်အစွန်ဆုံးတွင်ရှိသော ရှေးဦးဆူမေးရီယားမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ သို့သော်၊ အချို့သော ကမ္ဗည်းစာသားများရှိ ရှန်ဟာရာမှ ဆင်းသက်လာဖွယ်ရှိပြီး၊ ၎င်း၏တိကျသော တည်နေရာကို မသတ်မှတ်နိုင်သေးပါ။ အချို့စာသားများအရ ရှန်ဟာရာသည် တောင်ဘက်ထက် မြောက်ဘက်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ရှိသည်ဟု ညွှန်ပြပုံရသည်။ ရှိနား၏မူလသည် မရှင်းလင်း သေးသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ဘာဗုလုံးနီးယားဖြစ်ကြောင်း သေချာသည်။

Shinar. The afore-mentioned cities lay in the land of Shinar, the term generally used in the OT for Babylonia, comprising Sumer in the south as well as Accad in the north (see Gen. 11:2; 14:1, 9; Joshua 7:21, Heb., “a garment of Shinar”; Isa. 11:11; Zech. 5:11; Dan. 1:2). The name is still somewhat obscure. It was formerly thought to have been derived from the word Sumer, the ancient Sumeria, which lay in the southernmost part of Mesopotamia. More likely, however, it is from Shanhara of certain cuneiform texts, a land whose exact location has not been determined. Some texts seem to indicate that Shanhara was in northern Mesopotamia rather than in the south. Although it is certain that Shinar is Babylonia, the origin of the term is not yet clear.

၁၁. ထိုပြည်မှ အဿူရ်သို့ ထွက်သွားခဲ့သည်။ ဤဘာသာပြန်မှုသည် ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ဟေဗြဲစာကြောင်း တည်ဆောက်ပုံသည် RSV ၏ ဘာသာပြန်ကို ထောက်ခံပြီး၊ နိမ်ရော့ဒ်ကို အကြောင်းအရာအဖြစ် ထိန်းသိမ်းကာ “ထိုပြည်မှ သူသည် အဿီးရီးယားသို့ သွားခဲ့သည်” ဟု ဖတ်ရသည်။ မိက္ခာ ၅:၆ တွင် အဿီးရီးယားကို “နိမ်ရော့ဒ်၏ပြည်” ဟု ခေါ်သည်။ နိမ်ရော့ဒ်၏ အဿီးရီးယားသို့ ပြောင်းရွှေ့မှုနှင့် ထိုနေရာတွင် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်စတင်မှုသည် သူ၏အင်ပါယာ မြောက်ဘက်သို့ တိုးချဲ့မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အဿီးရီးယားသည် ပထဝီအနေအထားအရ အရွယ်အစားသေးငယ်သော်လည်း၊ နောက်ပိုင်းသမိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးအာဏာဖြင့် ထိုအားနည်းချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။

11. Out of that land went forth Asshur. Even though this translation is possible, the sentence construction in Hebrew favors that given by the RSV, which retains Nimrod as the subject and reads, “From that land he went into Assyria.” In Micah 5:6 Assyria is called “the land of Nimrod.” Nimrod’s move into Assyria and his renewed building activity there constituted an extension of his empire in a northerly direction. What Assyria lacked in geographical size it made up in political power later in its history.

နိနဝေ။ နှစ်ပေါင်းများစွာ နိနဝေသည် အဿီးရီးယား၏ မြို့တော်အဖြစ် ကျော်ကြားခဲ့သည်။ အဿီးရီးယားလူမျိုးများက ၎င်းကို နိနူအာ ဟု ခေါ်ကြပြီး၊ ဗာဗုလုန်နတ်ဘုရားမ နိနါ အတွက် ရည်စူးထားပုံရသည်။ ၎င်းသည် ဗာဗုလုန်သည် နိမ်ရော့ဒ်၏ ယခင်နေရာဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြပြီး၊ သူသည် ဗာဗုလုန်၏ ပထမဆုံးဘုရင်ဖြစ်ပြီး နိနဝေကို တည်ထောင်သူဖြစ်ကြောင်း သမ္မာကျမ်း စာတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ဖြစ်သည်။ တူးဖော်မှုများအရ နိနဝေသည် အထက်မက်ဆိုပိုတေး မီးယားဒေသ၏ ရှေးအကျဆုံးမြို့များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ အလွန်အမင်းထွန်းကား သော နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ၏ ဆုံမှတ်တွင် တည်ရှိပြီး၊ နိနဝေသည် အစော ပိုင်းကပင် အရေးပါသော ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဗဟိုဌာနဖြစ်လာခဲ့ သည်။ ၎င်းသည် ဒုတိယ ထောင်စုနှစ်တွင် အကြိမ်ကြိမ် ပိုင်ရှင်ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ ဗာဗုလုနီးယန်း၊ ဟိတ္တိတို့၊ မီတာနီးယန်းတို့ လက်ထဲသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ ၁၄ ရာစုနှစ်တွင် အဿီးရီးယားထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အဿီးရီးယားအင်ပါယာ၏ မြို့တော်အဖြစ်၊ ၎င်းကို ခမ်းနားထည်ဝါသော နန်းတော်များနှင့် ဘုရားကျောင်းများဖြင့် အလှဆင်ကာ ခိုင်ခံ့စွာ ခံတပ်ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၆၁၂ တွင် မိဒိတို့နှင့် ဗာဗုလုနီးယန်းတို့က မြို့ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်မှစ၍ အပျက်အစီးပုံအဖြစ် သာ ကျန်ရှိခဲ့သည်။ အဿူရ်ဘာနီပါလ်မှ တည်ထောင်ခဲ့သော ၎င်း၏ ကျော်ကြားသော စာကြည့်တို က်တွင်၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ၊ ဘာသာရေး၊ နှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းများနှင့် စာများပါဝင် သော ထောင်ပေါင်းများစွာသော မြေထည်စာတမ်းများ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ရှေးအဿီးရီးယားနှင့် ဗာဗုလုန်အကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ အသိပညာကို အထူးသဖြင့် ကြွယ်ဝစေ ခဲ့သည်။

Nineveh. For centuries Nineveh was famous as the capital of Assyria. The Assyrians themselves called it Ninua, apparently dedicating it to the Babylonian goddess Nina. This points to Babylon as Nimrod’s previous home and agrees with the Biblical report that he, the first king of Babylon, was also founder of Nineveh. Excavations have shown that Nineveh was one of the oldest cities of Upper Mesopotamia. Lying at the intersection of busy international trade routes, Nineveh early became an important commercial center. It changed hands repeatedly during the second millennium b.c., belonging in turn to the Babylonians, Hittites, and Mitannians before being brought under Assyrian control in the 14th century b.c. Later, as capital of the Assyrian Empire, it was embellished with magnificent palaces and temples and strongly fortified. In 612 b.c. the city was destroyed by the Medes and Babylonians, and has since then remained a heap of ruins. In its famous library, established by Ashurbanipal, have been found thousands of baked clay tablets containing invaluable historical, religious, and business documents and letters. Above all others, this discovery has enriched our knowledge of ancient Assyria and Babylonia.

ရေဟိုဘိုတ်။ စာသားအရ “မြို့၏ ကျယ်ဝန်းသောနေရာများ” သို့မဟုတ် “လမ်းများ” ဟု အဓိပ္ပာယ် ရသည်။ ၎င်းသည် အချို့သော ကူနီဖောင်းစာသားများတွင် ဖော်ပြထားသော နိနဝေ၏ ဆင်ခြေဖုံး ရပ်ကွက်ဖြစ်သည့် ရေဘိတ်-နိနါ ကို ဖော်ပြပုံရသည်။ သို့သော် ၎င်း၏ တိကျသောတည်နေရာမှာ မသေချာသေးပေ။ အချို့ပညာရှင်များက ၎င်းသည် နိနဝေ၏ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ရှိသည်ဟု ထင်ကြပြီး၊ အချို့ကမူ တိုင်ဂရစ်မြစ်ကမ်းတစ်ဖက်ရှိ ယခုခေတ် မိုဆူလ်တည်နေရာတွင်ရှိသည်ဟု ယူဆကြသည်။

Rehoboth. Literally, the “wide places” or “streets of the city.” This probably designates Rêbit-Ninâ a suburb of Nineveh mentioned in certain cuneiform texts. Its exact location, however, is still uncertain. Some scholars think it to have been northeast of Nineveh; others, across the river Tigris on the site of modern Mosul.

ကာလဟ်။ ဂရိတ်ဇဘ်နှင့် တိုင်ဂရစ်မြစ်များ ပေါင်းဆုံရာနေရာတွင် တည်ရှိသော ရှေးအဿီးရီး ယားမြို့ ကလဟူ ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် နိနဝေမှ တောင်ဘက် ၂၀ မိုင်ခန့်အကွာတွင် ရှိသည်။ ၎င်း၏ ယခုအမည်မှာ နိမ်ရုဒ် ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ တည်ထောင်သူ၏ အမှတ်တရဖြစ်သည်။ ခမ်းနားထည် ဝါသော နန်းတော်များသည် ဤမြို့၏ ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ အဿီးရီးယားအင်ပါယာ၏ မြို့တော်အဖြစ် ယာယီထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ကျယ်ပြန့်သော အပျက်အစီးများတွင် ကြီးမားသော ကျောက်ရုပ်ထုများနှင့် အဿီးရီးယားပန်းပုများ၏ အကောင်းဆုံးနမူနာအချို့ ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ရှာလမန်နီဆာ III ၏ အနက်ရောင်ကျောက်တိုင်သည် အစ္စရေးဘုရင်တစ်ပါး နှင့် အခြားဟေဗြဲလူမျိုးများ၏ ပထမဆုံး ရုပ်ပုံဖော်ပြချက်ကို ပြသထားပြီး၊ ၎င်းကို ၎င်း၏ နန်းတော်တစ်ခုတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထိုကျောက်တိုင်ပေါ်ရှိ စာသားသည် ဘီစီ ၈၄၁ တွင် အစ္စရေးဘုရင် ယေဟူမှ ဆက်ကပ်အခွန်ပေးဆောင်မှုကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

Calah. The ancient Assyrian city of Kalhu, which lies at the confluence of the Great Zab and Tigris rivers, about 20 miles south of Nineveh. Its present name, Nimrud, perpetuates the memory of its founder. Magnificent palaces were once the pride of this city, which served intermittently as the capital of the Assyrian Empire. In its extensive ruins have been preserved huge stone monuments and some of the finest examples of Assyrian sculpture. The Black Obelisk of Shalmaneser III, on which appears the earliest pictorial representation of an Israelite king and other Hebrews, was found in one of its palaces. The inscription on the obelisk records the payment of tribute by King Jehu of Israel in 841 b.c.

၁၂. ရေစင်။ သမ္မာကျမ်းတွင် ရေစင်သည် နိနဝေနှင့် ကာလဟ်ကြားတွင် တည်ရှိသည်ဟု ဖော်ပြထား သော်လည်း၊ ၎င်း၏ တိကျသောတည်နေရာကို ယခုအချိန်ထိ ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်း မရှိသေးပေ။

12. Resen. The Bible places Resen between Nineveh and Calah, but its exact site is yet to be discovered.

၁၃. မိဇရိမျသည် လုဒိမ်ကို ဘမ်းမြင့်ခဲ့သည်။ မောရှေသည် ဟာမ်၏ ဒုတိယသား မိဇရိမျမှ ဆင်းသက်လာသူများကို ဆက်လက်ဖော်ပြသည်။ မိဇရိမျသည် နောက်ပိုင်းတွင် အီဂျစ်ဟု အမည်ပေးခံရသည်။ အချို့သော မှတ်ချက်ပြုသူများက လူဗိမ် (လစ်ဗျားလူမျိုး) မှ လုဒိမ် သို့မဟုတ် လစ်ဒီးယားလူမျိုးသို့ စာရေးဆရာ၏ အမှားကြောင့် ပြောင်းလဲသွားသည်ဟု ယူဆကြသည်။ သို့သော် လုဒိမ် သို့မဟုတ် လုဒ်ဟူသော အမည်သည် သမ္မာကျမ်း၏ မတူညီသော စာအုပ်များတွင် (၁ ရာဇဝင် ၁:၁၁၊ ဟေရှာယ ၆၆:၁၉၊ ယေရမိ ၄၆:၉၊ ယေဇကျေလ ၂၇:၁၀၊ ၃၀:၅) ဖော်ပြထား သည်။ ထို့ကြောင့် လုဒိမ် သို့မဟုတ် လုဒ်ဟု ဖော်ပြထားသည့် ကျမ်းပိုဒ်အားလုံးတွင် အမှားများ ရှိသည်ဟု မမြင်နိုင်ပေ။ အချို့သော ကျမ်းပိုဒ်များတွင် လုဒိမ်နှင့် လူဗိမ်သည် သီးခြားခွဲခြားထား သော လူမျိုးများအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင်၊ လက်စတင့်စပ်တဂျင့် (LXX) ကျမ်းစာတွင် လုဒိမ်ကို “လစ်ဒီးယားလူမျိုး” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်။ ဤအချက်က လစ်ဒီးယားလူမျိုးနှင့် ချိတ်ဆက်ဖော်ပြရန် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိစေသည်။ လစ်ဒီးယားလူမျိုးသည် မြောက်အာဖရိကမှ အာနာတိုလီယာသို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရပြီး၊ အနောက်အာရှမိုင်းနားရှိ ဆာဒစ်ပြည်လွင်ပြင်တွင် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်မတိုင်မီ ပေါ်ထွက်လာကာ တဖြည်းဖြည်း ဟာလစ်မြစ်ကြီးအထိ နိုင်ငံ၏ ထက်ဝက်ကျော်သို့ ပြန့်နှံ့ခဲ့သည်။ ဟိတ္တိတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် လစ်ဒီယားသည် ၎င်းတို့လက် အောက်ခံဖြစ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဘီစီ ၁၃ ရာစုတွင် ဟိတ္တိအင်ပါယာ ပြိုလဲပြီးနောက် အားကောင်းသော လွတ်လပ်သော နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ပြန်လည်ထွန်းကားခဲ့သည်။ ဘီစီ ၆ ရာစုတွင် ဆိုင်းရပ်စ်က လစ်ဒီယားကို သိမ်းပိုက်ကာ ပါရှန်အင်ပါယာထဲသို့ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ ယခင်မြို့ တော် ဆာဒစ်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ အရေးပါသော မြို့တစ်မြို့အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။ ယောဟန်က ထိုနေရာရှိ အသင်းတော်ထံ စာရေးသောအခါ (ဗျာဒိတ် ၃:၁–၆)၊ ၎င်းသည် ခရစ်ယာန် ခေတ်အစောပိုင်းတွင် ထွန်းကားသော မြို့ကြီးတစ်မြို့အဖြစ် ရှိနေခဲ့သည်။

13. Mizraim begat Ludim. Moses proceeds to the descendants of Ham’s second son, Mizraim, whose name was later given to Egypt. Some commentators assume a scribal error to be responsible for a supposed change from Lubim, the Libyans, to the Ludim, or Lydians. But the name appears in different books of the Bible (1 Chron. 1:11; Isa. 66:19; Jer. 46:9; Eze. 27:10; 30:5); therefore it is impossible to see mistakes in all passages where Ludim, or Lud, occurs. In some of these passages Ludim and Lubim are both mentioned as being distinct and separate peoples. Moreover, the LXX translated Ludim as “Lydians.” This makes plausible an identification with the Lydians of Asia Minor, who must have migrated from Northern Africa to Anatolia at an early stage in their history. They appeared in the plain of Sardis in western Asia Minor before the middle of the second millennium b.c. and gradually spread over half of the country, to the great river Halys. During the Hittite supremacy Lydia was subject to them, but again became a strong, independent kingdom after the collapse of the Hittite Empire in the 13th century b.c. Cyrus conquered Lydia in the 6th century b.c. and incorporated it into the Persian Empire. Its former capital, Sardis, however, remained an important city for many centuries. It was still a flourishing metropolis in the early Christian period, when John wrote his letter to the church there (Rev. 3:1–6).

သို့သော်၊ သမ္မာကျမ်းတွင်ဖော်ပြထားသော လုဒိမ်သည် သမိုင်းဝင် လစ်ဒီးယားလူမျိုးမဟုတ်ပါက၊ ၎င်းတို့သည် မိဇရိမျ၏ အခြားသားစဉ်မျိုးဆက်များနှင့် နီးကပ်စွာ မြောက်အာဖရိကတွင် နေထိုင်ခဲ့ရမည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ထိုသို့ဖြစ်ပါက၊ လုဒိမ်ကို မည်သည့်ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းတွင်မျှ ဖော်ပြထားခြင်းမရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့ကို သမ္မာကျမ်းမှလွဲ၍ မည်သည့်နေရာတွင်မျှ မဖော်ပြထားသဖြင့် ၎င်းတို့ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်၍မရပေ။

If, however, the Biblical Ludim are not the historical Lydians, they must have lived somewhere in Northern Africa, in proximity to most of the other descendants of Mizraim. If this be so, we cannot identify the Ludim, for mention is not made of such a people in any ancient record but the Bible.

အနာမိမ်။ အနာမိမ်သည် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ကြီးမားသော ကီနီမက် အိုအေစစ်တွင် နေထိုင်ခဲ့သူများ ဖြစ်နိုင်သည် (က အသံသည် ဟီဘရူးဘာသာတွင် ‘အိုင်အင်’ သံမျိုးဖြင့် မကြာခဏ ဖော်ပြလေ့ရှိပြီး၊ ထိုသံမျိုးဖြင့် ‘အနာမိမ်’ ဟူသော အမည်သည် စတင်သည်)။ သို့သော် ၁၉၂၀ တွင် အယ်လ်ဘရိုက် သည် အာရှုရိယံ အနာမိ မှ ဆိုင်းရင်း ဟူ၍ မတူညီသော ခွဲခြားသတ်မှတ်မှုတစ်ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

Anamim. Perhaps the Anamim lived in the great oasis of Egypt called Kenemet (the k sound is frequently represented in Hebrew by the consonant ‘ayin, with which the name ‘Anamim begins). But in 1920 Albright, from Assyrian Anami, made a different identification: Cyrene.

လီဟာဘိမ်။ လစ်ဗျားလူမျိုးများ (အီဂျစ်ရုပ်ပြစာများတွင် အာရဘီအာရ် ဟုခေါ်ပြီး၊ ဖြစ်နိုင်ခြေ လီဘူ ဟု အသံထွက်သည်) ဖြစ်သည်ဟု ယူဆရပြီး၊ အလွန်စောလျှင်သော မှတ်တမ်းများဖြင့် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အနောက်မြောက်ဘက်တွင် နယ်နမိတ်ထိစပ်နေသော လူမျိုးစုများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု သိရသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့သည် မြောက်အာဖရိကတစ်ခွင်လုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ၎င်းတို့ကို “လူဘိမ်” ဟုလည်း ခေါ်ဆိုပုံရသည် (၂ ရာဇဝင်စာအုပ် ၁၂:၃; ၁၆:၈; ဒံယေလ ၁၁:၄၃; နာဟုံ ၃:၉ ကိုကြည့်ပါ)။ လီဟာဘိမ်ကို လစ်ဗျားလူမျိုးများနှင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ခြင်းသည် ယခင်ဆွေးနွေးခဲ့သော လူဒိမ်ကို လူဘိမ်အတွက် အမှားတစ်ခုအဖြစ် မမြင်ရန် နောက်ထပ်အကြောင်းပြချက်တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။

Lehabim. Presumably the Libyans (called in Egyptian inscriptions Rbw, probably pronounced Lebu), attested by very early records as representing the tribes bordering on Egypt to the northwest. Eventually they occupied most of Northern Africa. Apparently in the Bible they are also called “Lubim” (see 2 Chron. 12:3; 16:8; Dan. 11:43; Nahum 3:9). The identification of the Lehabim with the Libyans would constitute one more argument against seeing in the previously discussed Ludim a mistake for Lubim.

နဖတုဟိမ်။ ဤလူမျိုးစု၏ ဝိသေသသည် မသေချာပါ။ ဖြစ်နိုင်ခြေအရှိဆုံး အဆိုပြုချက်မှာ ၎င်းသည် နိုင်းမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၏ အီဂျစ်လူမျိုးများကို ရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ အီဂျစ်ရုပ်ပြစာများတွင် ဤလူမျိုးများကို နာ-ပါတူဟ် ဟုခေါ်ဆိုပြီး၊ ၎င်းသည် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော နဖတုဟိမ်နှင့် တူညီနိုင်သည်။

Naphtuhim. The identity of this people is uncertain. Perhaps the best suggestion is that it refers to Egyptians of the Nile Delta. In Egyptian inscriptions these people were called Na–patûh, which may be the same as the Biblical Naphtuhim.

၁၄. ပသရူသိမ်။ ပသရူသိမ်သည် အထက်အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ နေထိုင်သူများဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ဟေရှာယ ၁၁:၁၁ တွင် ပသရော့သည် ကုရှ (နူဘီယာ) နှင့် မိဇရာင်း (အီဂျစ်) အကြားတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ပသရော့ဟူသော အမည်သည် ဟီးဗရူးဘာသာဖြင့် အီဂျစ်ဘာသာ ပါ-တာ-ရက်စ်ဟု ရေးသားထားပြီး၊ အာရှုရိယံကမ္ဗည်းများတွင် ပါတူရီစီဟု ရေးထားကာ “တောင်ပိုင်းနယ်မြေ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ယေဇကျေလ ၂၉:၁၄ တွင် ပသရော့သည် အီဂျစ်လူမျိုးတို့၏ မူလဇာတိမြေဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့၏ ရှေးဟောင်းဓလေ့ထုံးတမ်းအရ ပထမဆုံးဘုရင် မီနီးစ်သည် နိုင်ငံကို ပေါင်းစည်းခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ အထက်အီဂျစ်မြို့ဟောင်း သီစ်မှ လာသူဖြစ်သည်ဟူသော အဆိုနှင့် ကိုက်ညီသည်။

14. Pathrusim. The Pathrusim were probably the inhabitants of Upper Egypt. In Isa. 11:11 Pathros is listed between Cush (Nubia) and Mizraim (Egypt). The name Pathros is the Hebrew rendering of the Egyptian Pa–ta–res, written in Assyrian inscriptions Paturisi, and meaning “the southland.” Ezekiel 29:14 points to Pathros as the original homeland of the Egyptians. This agrees with their own ancient tradition that the first king Menes, the one who united the nation, came from the old upper Egyptian city of This.

ကစလူဟိမ်။ မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း မဖော်ထုတ်ရသေးပါ။ ၎င်းတို့သည် အီဂျစ်အနောက်ဘက်ရှိ မြေထဲပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွင် နေထိုင်သူများဖြစ်နိုင်သည်ဆိုသည်မှာ မသေချာပါ။

Casluhim. Not yet identified. Whether they may have been the inhabitants of the area bordering on the Mediterranean west of Egypt is uncertain.

ဖိလိတ္ထိမ်။ အာမုတ် ၉:၇ တွင် ဖိလိတ္ထိလူမျိုးများသည် ကဖတိုရ်မှ လာသည်ဟု ဖော်ပြထားသော ကြောင့်၊ မှတ်ချက်ပေးသူအများစုက “ဖိလိတ္ထိမ်မှ ဆင်းသက်လာသူ” ဟူသော စကားရပ်မတိုင်မီ “ကဖတိုရိမ်” ဟူသော စကားလုံးကို ထည့်သွင်းသင့်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ကစလူဟ်နှင့် ကဖတိုရ်သည် တူညီသောဖခင်မှ မွေးဖွားလာသူများဖြစ်သောကြောင့်၊ ဖိလိတ္ထိလူမျိုးအချို့သည် ကစလူဟ်မှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ အချို့မှာ ၎င်း၏အစ်ကိုဖြစ်သူ ကဖတိုရ်မှ ဆင်းသက်လာဖွယ်ရှိ သည်။ ပါလက်စတိုင်းသို့ ခရေတ်မှ အာရှမိုင်းနားနှင့် ဆီးရီးယားကို ဖြတ်သန်းလာသော ဖိလိတ္ထိလူ မျိုးများသည် မြောက်အာဖရိကတွင် ၎င်းတို့၏ မူလဇာတိမြေရှိခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ပါလက်စတိုင်း၏ တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွင် နေထိုင်သူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့သည် ဟီးဗရူးသမိုင်းတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဖိလိတ္ထိလူမျိုးများကို ကျမ်းစာတွင် သာမက အီဂျစ်မှတ် တမ်းများတွင်လည်း ပရ်စတ် (ဖြစ်နိုင်ဖွယ်အားဖြင့် ပူရေစတိဟု အသံထွက်သည်) ဟု ဖော်ပြထား သည်။ အီဂျစ်ရုပ်ကြွင်းပုံများတွင် ၎င်းတို့၏ရုပ်သွင်ပုံ၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှု၊ ခရီးသွားပုံနှင့် တိုက်ခိုက်ပုံများကို ပုံဖော်ထားပြီး၊ ကျမ်းစာတွင်ပေးထားသော သတင်းအချက်အလက်များကို ဖြည့်စွမ်းပေးသည်။ ၎င်းတို့ကို ကျူနီဖောင်းကမ္ဗည်းများတွင် ပလတ္ထူဟူသော အမည်ဖြင့်လည်း ဖော်ပြထားသည်။ ဂရိလူမျိုးများက ဖိလိတ္ထိမ်နယ်မြေကို ပလတ္ထီနီဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ထိုအမည်ကို နိုင်ငံတစ်ခုလုံးအတွက် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ထိုနယ်မြေကို ပါလက်စတိုင်းဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (ဟေရှာယ ၁၄:၂၉ တွင် ဖလရှတ်ကို “ပါလက်စတိုင်း” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်ကို ကြည့်ပါ)။

Philistim. Because Amos 9:7 declares that the Philistines came from Caphtor, most commentators think that the word “Caphtorim” should be placed before the phrase “out of whom came Philistim.” Inasmuch as Casluh and Caphtor were sons of the same father, some of the Philistine tribes may have originated from Casluh, others from his brother Caphtor. The Philistines who came into Palestine from Crete by way of Asia Minor and Syria may have had their original home in Northern Africa. As inhabitants of the coastal region of southern Palestine they played an important role in Hebrew history. The Philistines are mentioned frequently not only in the Bible but also in Egyptian records as Prst (probably pronounced Puresati). Egyptian reliefs picture their features, dress, and modes of traveling and fighting, thus supplementing information about them given in the Bible. They are also mentioned in cuneiform inscriptions under the name Palastu. The Greeks called the land of Philista Palaistinē and applied that name to the whole country, which has been known ever since as Palestine (see Isa. 14:29, where Peleshet is translated “Palestine”).

ကဖတိုရိမ်။ ဤလူမျိုးကို ဒုတိယမောရှေ ၂:၂၃၊ ယေရမိ ၄၇:၄ နှင့် အာမုတ် ၉:၇ တို့တွင်လည်း ဖော်ပြထားသည်။ ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်မှ အီဂျစ်ကမ္ဗည်းများတွင် ခရေတ်နယ်မြေ၏ ပထမဆုံးနေထိုင်သူများကို ကဖတိအုဟု တိကျစွာ ဖော်ပြထားပြီး၊ အာရှမိုင်းနားနှင့် ဂရိနိုင်ငံ၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသလူမျိုးများကိုလည်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် သုံးစွဲထားသည်။ ကဖတိအု၏ ဤအသုံးအနှုန်းသည် ခရေတ်နှင့် ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းအပါအဝင် အနီးဝန်းကျင်ကမ်းရိုးတန်းဒေသများသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုကို ညွှန်ပြသည်။ ဖိလိတ္ထိလူမျိုးများ သည် ဤခေါ်ဆိုခံရသော “ပင်လယ်လူမျိုးများ” ၏ အကြွင်းအကျန်များဖြစ်သည်။

Caphtorim. This people is mentioned also in Deut. 2:23, Jer. 47:4, and Amos 9:7. Egyptian inscriptions of the second millennium b.c. definitely apply the name Keftiu to the first inhabitants of Crete, and also in a wider sense to the coastland peoples of Asia Minor and Greece. This usage of Keftiu suggests Crete and migrations to surrounding coastal regions, which would include Syria and Palestine. The Philistines were remnants of these so-called “peoples of the sea.”

၁၅. ကာနန်။ အကြောင်းအမည်မသိရသည့်အကြောင်းကြောင့် မောရှေသည် ဟာမ်၏ တတိယသား ဖုတ်၏ သားစဉ်မြေးဆက်များကို စာရင်းမပြုဘဲ၊ ညီအစ်ကိုလေးဦးတွင် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည့် ကာနန် သို့ ဆက်လက်တင်ပြသည်။ ကာနန်ပြည်သည် အာရှနှင့် အာဖရိကတို့ကို ဆက်သွယ်ပေးသည့် အရေးပါသော “တံတား” တစ်ခုပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး၊ ရှေးခေတ်တွင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် အီဂျစ်တို့၏ မြစ်ကြီးနှစ်ခု၏ ယဉ်ကျေးမှုများကြားတွင် တည်ရှိသည်။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ကာနန် သည် ယော်ဒန်မြစ်အနောက်ဘက်ရှိ ပါလက်စတိုင်းဖြစ်ပြီး၊ မြောက်ဘက်တွင် ယခုလက်ဘနွန်နှင့် ဆီးရီးယားအထိ ဆန့်သည်။

15. Canaan. For some unknown reason Moses omits the enumeration of the descendants of Ham’s third son Phut, and proceeds to Canaan, youngest of the four brothers. The land of Canaan was strategically located on the important “bridge” between Asia and Africa, between the two great river cultures of antiquity, in Mesopotamia and Egypt. The Biblical Canaan was Palestine west of the Jordan, extending north into present Lebanon and Syria.

ဇိဒုန်သည် သူ၏သားဦးဖြစ်သည်။ ဇိဒုန်ဆိပ်ကမ်းသည် ဟီဘရူးတို့၏ သိမ်းပိုက်မှုအချိန်တွင် “ဇိဒုန်ကြီး” ဟု သိကြသည့် (ယောရှု ၁၁:၈)၊ အီဂျစ်ရုပ်ကြွင်းစာလုံးများနှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား စာလုံးများတွင် ဖော်ပြထားသည့် ဖိုနီးရှန်မြို့ပြများတွင် အစောဆုံးကာလမှ အင်အားအကြီးဆုံး ဖြစ်သည်။ ဖိုနီးရှန်လူမျိုးများစွာသည် အနီးအနားမြို့များမှ နိုင်ငံသားများဖြစ်ခဲ့သော်လည်း မိမိတို့ကို ဇိဒုန်လူမျိုးဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။

Sidon his firstborn. The seaport Sidon, known as “great Zidon” at the time of the Hebrew conquest (Joshua 11:8), named in Egyptian hieroglyphic and Mesopotamian cuneiform texts, was the most powerful of the Phoenician city-states from the earliest times. Many Phoenicians then called themselves Sidonians even when they were actually citizens of neighboring cities.

ဇိဒုန်လူမျိုးများသည် ဆိုက်ပရပ်စ်ကျွန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ အာရှမိုင်းနားရှိ စီလီရှားနှင့် ကာရီယား တွင်၊ ဂရိကျွန်းများပေါ်တွင်၊ ခရီးတီတွင်၊ နှင့် အနက်ရောင်ပင်လယ်ကမ်းခြေများတွင် ကိုလိုနီများ တည်ထောင်ခဲ့သည်။

The Sidonians occupied Cyprus and founded colonies in Cilicia and Caria in Asia Minor, on various Greek islands, on Crete, and on the coasts of the Black Sea.

ဖိုနီးရှန်မြို့များအနက် ခေါင်းဆောင်မှုသည် ဇိဒုန်မှ ၎င်း၏ညီအစ်မြို့ဖြစ်သည့် တိုင်ယာသို့ ဘီစီ ၁၁၀၀ ခန့်တွင် ကူးပြောင်းခဲ့သည်။ ဖိုနီးရှန်လူမျိုးများသည် ဒါဝိဒ်နှင့် ရှောလမုန်တို့နှင့် မြောက်ဘက်ရှိ ဣသရေလဘုရင့်နိုင်ငံတို့နှင့် ဖော်ရွေစွာ ဆက်ဆံခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့အပေါ် မကောင်းသော ဘာသာရေးသြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ပြသခဲ့သည်။ ဧသရာဒုန်သည် တိုင်ယာ၏ ကျွန်းမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသော်လည်း၊ နဘုခဒ်နဇာသည် တိုင်ယာ၏ ပြည်မကြီးကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်၊ ကျွန်းမြို့ကို ၁၃ နှစ်ကြာ ဝိုင်းထားသော်လည်း သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဇိဒုန်သည် ပါရှန်ခေတ်တွင် ထပ်မံ၍ အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းသည် ဘီစီ ၃၅၁ တွင် အာတဇာဇီး ၃ မင်းကြီးလက်ထက်တွင် လုံးဝပျက်စီးခဲ့သည်။ တိုင်ယာသည်လည်း ဘီစီ ၃၃၂ တွင် အလက်ဇန္ဒားမင်းကြီးက ၎င်းကို သိမ်းပိုက်သောအခါ၊ ဖိုနီးရှန်မြို့ပြများ၏ ရှည်လျားပြီး ဂုဏ်ယူဖွယ်သမိုင်းကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။

Leadership among the cities of Phoenicia passed from Sidon to its sister city Tyre about 1100 b.c. The Phoenicians were friendly to David and Solomon and to the northern kingdom of Israel as well, but exercised an evil religious influence upon the latter. Esarhaddon claimed to have conquered the island city of Tyre, but Nebuchadnezzar, after capturing mainland Tyre, failed to take the island city after a siege lasting 13 years. As a result Sidon once more played an important role, during the Persian period, but was completely destroyed by Artaxerxes III in 351 b.c. The same fate befell Tyre a few years later, when Alexander took it in 332 b.c., so bringing to a close the long and glorious history of the Phoenician city-states.

ဟိတ်။ ဟစ်တိုက်လူမျိုးများ၏ ဘိုးဘွားဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးများက ခတာဟုခေါ်ကြပြီး၊ စာလုံး ရုပ်ကြွင်းများတွင် ဟတ်တီဟု ဖော်ပြသည်။ ဟစ်တိုက်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ မြို့တော်ကို အာရှမိုင်းနား၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး၊ ဘီစီ ၁၇ ရာစုတွင် အင်အားကြီးသော အင်ပါယာတစ်ခုအဖြစ် ကြီးထွားလာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အာရှမိုင်းနားနှင့် ဆီးရီးယားအများစုကို ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီး၊ တောင်ဘက်သို့ ချဲ့ထွင်ရာတွင် အီဂျစ်နှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဤဗဟိုချုပ်ကိုင် ထားသော ဟစ်တိုက်အင်ပါယာသည် နောက်ပိုင်းတွင် “ပင်လယ်လူမျိုးများ” ကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ပြီး၊ ဆီးရီးယားမြို့ပြများအဖြစ် ပြိုကွဲသွားခဲ့သည်။ အာရှူရိလူမျိုးများက ဆီးရီးယားကို ဟစ်တိုက်လူ မျိုးများ၏ နိုင်ငံဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ဟစ်တိုက်စာသားများသည် စာလုံးရုပ်ကြွင်းနှင့် အင်ဒို-ဥရောပဘာသာစကားပုံစံများဖြင့် ၎င်းတို့၏ သမိုင်း၊ ဥပဒေများ၊ နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အချက် အလက်များကို ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် ဟိတ်၏ သားစဉ်မြေးဆက်များသည် အစောပိုင်း “ပရိုတို-ဟစ်တိုက်” များဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားကို ဟတ်တီလီဟု ခေါ်သည် (စာမျက်နှာ ၁၃၇ ကို ကြည့်ပါ)။

Heth. Ancestor of the Hittites, called Kheta by the Egyptians and Hatti in cuneiform texts. The Hittites, with their capital in central Asia Minor, grew into a strong empire in the 17th century b.c. They gained control over much of Asia Minor and Syria, and in extending southward came into conflict city Egypt. This centralized Hittite Empire was later destroyed by the “People of the Sea” and dissolved into many Syrian city-states. The Assyrians called Syria the country of the Hittites. Hittite texts, in both cuneiform and hieroglyphic forms of an Indo-European language, have given us rich information on the history, laws, and culture of this nation. Probably, however, the descendants of Heth were the earlier “proto-Hittites,” whose language was called Hattili (see p. 137).

၁၆. ယေဘုဆိတ်။ ဤအိဇရေလမတိုင်မီ ယေရုဇလင်မြို့၏ဒေသခံများသည် သေးငယ်ပြီး အရေး မပါသောလူမျိုးတစ်မျိုးသာဖြစ်ပုံရသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် သမ္မာကျမ်းစာပြင်ပတွင် တစ်ကြိမ်မျှဖော်ပြခံရခြင်းမရှိဘဲ၊ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမှတ်တမ်းများတွင် ယေရုဇလင်မြို့တွင်သာ ကန့်သတ်ဖော်ပြထားသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၂၁၊ တောလည်ရာ ၁၃:၂၉၊ တရားသူကြီး ၁၉:၁၀၊ ၁၁ စသည်)။ ရှောလမုန်သည် ယေဘုဆိတ်လူမျိုး၏ ကျန်ရစ်သူများကို တော်ဝင်အလုပ်ကြမ်းသူများ အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့သည် (၁ ဘုရင်ခံ ၉:၂၀)။

16. The Jebusite. These inhabitants of pre-Israelitic Jerusalem seem to have been only a small and unimportant tribe, since they are never mentioned outside of the Bible and are confined to Jerusalem in the OT records (see Gen. 15:21; Num. 13:29; Judges 19:10, 11; etc.). Solomon made the remnants of the Jebusites serfs of the crown (1 Kings 9:20).

အမောရိတ်။ ဤလူမျိုးသည် အေဂျစ်နယ်စပ်မှ ဘေဘီလုံးနီးယားအထိ တွေ့ရှိရသော အင်အားကြီး မားသော လူမျိုးစုတစ်စုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘေဘီလုံးနီးယားပထမမင်းဆက်ကို တည်ထောင် ခဲ့သူများဖြစ်ပြီး၊ ထိုမင်းဆက်တွင် နာမည်ကျော် ဘေဘီလုံးနီးယားဥပဒေပေးသူ ဟမ်မူရာဘိသည် အကျော်ကြားဆုံးဘုရင်ဖြစ်သည်။ ရရှိထားသော အထောက်အထားများအရ ၎င်းတို့သည် ဒုတိယ ထောင်စုနှစ်အစောပိုင်းတွင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းသို့ ထိုးဖောက် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ထိုနိုင်ငံများရှိ ရှိရင်းစွဲအုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားများကို အစားထိုးခဲ့သည်။ ဟေဗြဲလူမျိုး များက ထိုနိုင်ငံကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်စဉ်အခါတွင် ယခင်က အင်အားကြီးမားခဲ့သော အမောရိတ်လူမျိုး၏ ကျန်ရစ်သူများကိုသာ တွေ့ရှိခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၂၁:၂၁)။

The Amorite. A powerful group of peoples found from the border of Egypt to Babylonia during the patriarchal age. They were the founders of the First Dynasty of Babylon, of which Hammurabi, the great Babylonian lawgiver, was the most famous king. The available evidence shows that they infiltrated Mesopotamia, Syria, and Palestine in the early part of the second millennium b.c., and replaced the existing ruling classes in those countries. At the time when the Hebrews invaded the country only remnants of the formerly powerful Amorite populations were encountered (Num. 21:21).

ဂိရ်ဂါဆိတ်။ ဤလူမျိုးသည် သမ္မာကျမ်းစာတွင်သာ ဖော်ပြထားပြီး၊ ပါလက်စတိုင်းရှိ ဌာနေကဲနာနိတ်လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည် (ယောရှု ၂၄:၁၁)။

The Girgasite. Mentioned only in the Bible, this people was an indigenous Canaanite tribe of Palestine (Joshua 24:11).

၁၇. ဟိဝိတ်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းပိုဒ်များတွင် ၂၅ ကြိမ်ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ဟိဝိတ်သည် မထင်ရှားသော ကဲနာနိတ်လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အချို့က ဟိဝိတ်ဟူသောအမည်ကို ဟီဘရုဘာသာတွင် စာလုံးတစ်လုံးသာပြောင်းလဲရုံဖြင့် “ဟိုရိတ်” (ဟူရီယန်) ဟု ဖတ်ရမည်ဟု ယူဆကြသည်။ အကြောင်းမှာ ဂရိဘာသာပြန်ကျမ်း (LXX) တွင် နှစ်ကြိမ်ထိုသို့ဖော်ပြထားသည် (စာမျက်နှာ ၄၂၅၊ ၁၃၈ ကိုကြည့်ပါ)။

17. The Hivite. Though mentioned 25 times in various OT passages, the Hivites were nevertheless an obscure Canaanite tribe. Some hold that the name Hivite should read “Horite” (Hurrian), as the LXX has it twice, with a change of only one letter in Hebrew. (See pp. 425, 138.)

အာကိတ်။ ဤလူမျိုးသည် ဖီနိစီးယားပင်လယ်ဆိပ်ကမ်းမြို့ အိခ်ကာတာတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ထိုမြို့သည် လက်ဘနွန်တောင်ခြေတွင် ထရီပိုလီမြို့မှ မိုင် ၁၆ ခန့် အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။ ဖာရိုဘုရင် သုံးမုန်စီ သည် ဘီစီ ၁၅ ရာစုနှစ်အတွင်း ထိုဒေသတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁၄ ရာစုနှစ်ရှိ အမာနာစာလွှာများအရ ထိုဒေသသည် အနည်းဆုံး ၁၀၀ နှစ်ကြာ အီဂျစ်ပိုင်နက်အဖြစ် ရှိခဲ့သည်။ အာရှုရိယာဘုရင် တစ်ဂလတ်-ပီလီဆာ တတိယသည် ဘီစီ ၈ ရာစုနှစ်တွင် ထိုမြို့သည် ၎င်းအား ဆက်ကပ်ပေးခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

The Arkite. This people inhabited the Phoenician seaport of Irkata, situated about 16 mi. northeast of Tripoli in the foothills of Lebanon. Pharaoh Thutmose III conquered the whole region during the 15th century b.c. It remained in Egyptian possession for at least 100 years, as the Amarna Letters of the 14th century indicate. King Tiglath-pileser III of Assyria mentions the city as one that paid tribute to him in the 8th century.

ဆီနိတ်။ ဤလူမျိုးသည် ဆီယန်နူမြို့နှင့် ၎င်း၏အနီးတစ်ဝိုက်တွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ တစ်ဂလတ်-ပီလီဆာ တတိယသည် ဘီစီ ၈ ရာစုနှစ်တွင် ၎င်းနှင့်အတူ အခြားဖီနိစီးယားဆက်ကပ်ပေးသည့် မြို့များကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်း၏တိကျသောတည်နေရာသည် ယခုအချိန်ထိ မသိရသေးပါ။

The Sinite. This group lived in and about the city of Siannu, which Tiglath-pileser III mentions, together with other tributary Phoenician vassals, in the 8th century b.c. Its exact location is still unknown.

၁၈. အာဗါဒိတ်။ အာဗါဒိတ်လူမျိုးသည် ဖီနိစီးယားမြောက်ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းရှိ ကျွန်းတစ်ကျွန်းပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသော အာဗါဒ်မြို့တွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ထိုမြို့သည် ဘေဘီလုံးနီးယား၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် အီဂျစ်၏ ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများတွင် အကြိမ်ကြိမ်ဖော်ပြထားသည်။ ဘီစီ ၁၁၀၀ ခန့်မှ ကျောက်စာများအရ တစ်ဂလတ်-ပီလီဆာ ပထမသည် အာဗါဒ်မြို့၏သင်္ဘောများဖြင့် ဝေလငါးဖမ်းရန် ပင်လယ်ထဲသို့ ထွက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အတွင်း မြေထဲပင်လယ်တွင် ဝေလငါးရှိခဲ့သည်ဟူသော ဖော်ပြချက်သည် ယောန၏ဇာတ်လမ်းနှင့် ဆာလံ ၁၀၄:၂၆ တွင် ပင်လယ်သတ္တဝါကြီးများကို ဖော်ပြထားမှုနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသည်။ ယေဇကျေလ ၂၇:၈၊ ၁၁ တွင် အာဗါဒိတ်လူမျိုးကို သင်္ဘောသားများနှင့် ရဲရင့်သောစစ်သည်များအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။

18. The Arvadite. The Arvadites inhabited the ancient city of Arvad, built on an island off the northern coast of Phoenicia. The city appears repeatedly in ancient records of Babylonia, Palestine, and Egypt. Inscriptions of about 1100 b.c. say that Tiglath-pileser I sailed for a whale hunt with the ships of Arvad. The mentioning of the whale as occurring in the Mediterranean Sea during the second millennium b.c. is significant in connection with the story of Jonah, and with the mention of great sea monsters in Ps. 104:26. Ezekiel 27:8, 11 mentions the Arvadites as mariners and brave warriors.

ဇိမာရိတ်။ ဤလူမျိုးသည်လည်း ဖီနိစီးယားလူမျိုးဖြစ်သည်။ ဆီမီရာမြို့သည် အာရှုရိယား၊ ပါလက် စတိုင်းနှင့် အီဂျစ်မှတ်တမ်းများတွင် ကုန်သည်များ၏ ချမ်းသာသောမြို့အဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ အီဂျစ်ဖာရိုဘုရင်များဖြစ်သော သုံးမုန်စီ တတိယနှင့် ဆီတီ ပထမတို့သည် ဘီစီ ၁၅ နှင့် ၁၄ ရာစုနှစ်များတွင် ထိုမြို့ကို အီဂျစ်အတွက် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော် အာရှုရိယားအင်အားကြီးထွား လာစဉ်ကာလတွင် ဆီမီရာမြို့သည် အခြားဖီနိစီးယားမြို့များကဲ့သို့ တစ်ဂလတ်-ပီလီဆာ တတိယ နှင့် ၎င်း၏ဆက်ခံသူများအား ဆက်ကပ်ပေးခဲ့ရသည်။

The Zemarite. Also a Phoenician people. Simirra occurs in Assyrian, Palestinian, and Egyptian documents as a wealthy city of merchants. The Egyptian Pharaohs Thutmose III and Seti I conquered the city for Egypt in the 15th and 14th centuries b.c., but during the period of the Assyrian supremacy Simirra, like other Phoenician cities, became tributary to Tiglath-pileser III and his successors.

ဟာမတ်ထိတ်။ ဟာမတ်သည် ဆီးရီးယား၏ အဓိကမြစ်ဖြစ်သော အိုရုန်းတီးမြစ်ပေါ်တွင် တည်ရှိ သော နာမည်ကျော်ရှေးဟောင်းမြို့တစ်မြို့ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်နှင့် အာရှုရိယားမှတ်တမ်း များတွင် ဖော်ပြထားသည်။ တစ်ဂလတ်-ပီလီဆာ တတိယသည် ၎င်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သော်လည်း၊ မကြာမီတွင် ၎င်းသည် လွတ်လပ်ရေးကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့ပြီး အာရှုရိယားအင်ပါယာ၏ ရန်သူများနှင့် ပူးပေါင်ကာ ထိုအင်ပါယာကို ဆန့်ကျင်သော ရှည်လျားသော်လည်း မအောင်မြင်သော တိုက်ပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

The Hamathite. Hamath was a famous ancient city situated on the principal river of Syria, the Orontes. It is mentioned in Egyptian as well as in Assyrian documents. Tiglath-pileser III subjugated it, but it soon regained its independence and joined other enemies of Assyria in a long but unsuccessful struggle against that empire.

၁၉။ ခါနာန်လူမျိုးများ၏ နယ်နမိတ်။ ခါနာန်လူမျိုးများ၏ နယ်နမိတ်အားလုံးကို ဤနေရာတွင် မဖော်ပြထားပါ။ အရှေ့ဘက်နယ်နမိတ်၏ တောင်ဘက်ကန့်သတ်ချက်ရှိ မြို့များကိုသာ ဖော်ပြ ထားသည်။ (ဤမြို့များ၏ ပထဝီဝင်တည်နေရာနှင့် ပတ်သက်သော ပိုမိုပြည့်စုံသော ဆွေးနွေးချက် အတွက်၊ အခန်း ၁၄:၃ ကို ကြည့်ပါ။) အရှေ့ဘက်နှင့် မြောက်ဘက်နယ်နမိတ်များကို တိကျစွာ မဖော်ပြထားသော်လည်း၊ အရှေ့ဘက်တွင် မြောက်အာရေဗျ သဲကန္တာရပြီး မြောက်ဘက်တွင် အိုရုန်တီးမြစ်ပေါ်ရှိ ဆီးရီးယားမြို့ ဟာမတ် (အခန်း ၁၈ ကို ကြည့်ပါ) သည် ခါနာန်လူမျိုးများ၏ နယ်နမိတ်ကန့်သတ်ချက်များဖြစ်သည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။ ခါနာန်လူမျိုးများသည် ဖိုနီရှန်းနှင့် ပါလက်စတိုင်းကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် ပြန့်ကျဲနေထိုင်ကြသည်။

19. The border of the Canaanites. Not all the borders of the Canaanite area are here given. Only cities at the southern limit of the eastern border are mentioned. (For a more complete discussion of the geographical location of these cities, see on ch. 14:3.) Although the eastern and northern borders are not specifically mentioned, it may safely be assumed that the northern Arabian Desert in the east and the Syrian city of Hamath on the Orontes (see v. 18) in the north marked the limits of the Canaanite area. The Canaanites were scattered all along the Phoenician and Palestinian coasts.

၂၁. ဧဗာရ်၏သားသမီးများ။ ယာဖက်နှင့်ဟာမ်၏သားစဉ်မျိုးဆက်များကို စာရင်းပြုစုပြီးနောက်၊ မောရှေသည် ရှေမ်၏သားစဉ်မျိုးဆက်များကို နောက်ထပ်စာရင်းပြုစုသည်။ သူ၏ပထမဆုံးထုတ် ပြန်ချက်သည် ဟီဗြူးလူမျိုးများနှင့်သက်ဆိုင်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဧဗာရ်၏သားစဉ်မျိုးဆက်များ (အခန်းကြီး ၁၁:၁၆–၂၆) ဖြစ်သည့်အတွက် ရှေမီးတစ်များ၊ (သို့မဟုတ် ဆီးမီးတစ်များ) ဖြစ်ကြသည်။ မကြာသေးမီက ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများအရ ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အတွင်း ဘေဘီလုံ၊ အာရှုရိ၊ ဟိတ္တိ၊ ဆီးရီးယား၊ ကာနာန်နှင့် အီဂျစ်ရေးထွင်းစာများတွင် ဖော်ပြထားသော ဟာဘီရူးများ သည် ဤလူမျိုးအားလုံးအနက် တွေ့ရှိရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဟီဗြူးလူမျိုးများနှင့် ဆက်နွှယ်နေပုံရ သည်။ ဟာဘီရူးများသည် ဟီဗြူးများကဲ့သို့ ဧဗာရ်၏သားစဉ်မျိုးဆက်များဖြစ်သည်ဟု ယူဆရန် အကြောင်းရှိပြီး၊ ရှေးဟောင်းရင်းမြစ်များတွင် ဟီဗြူးများကို ဟာဘီရူးဟု ရံဖန်ရံခါရည်ညွှန်းသည်။ သို့သော် သမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သော စာရွက်စာတမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသော ဟာဘီရူးအားလုံး သည် ဟီဗြူးများမဟုတ်ကြောင်း သေချာသည်။ ရှေးခေတ်ကမ္ဘာတစ်လွှားရှိ နိုင်ငံများစွာတွင် ဟာဘီရူးများ၏ ထူးခြားစွာ ကျယ်ပြန့်စွာ ပျံ့နှံ့မှုသည် ရှေမ်သည် “ဧဗာရ်၏သားသမီးအားလုံး၏ ဖခင်” ဖြစ်သည်ဟူသော မောရှေ၏ ထူးခြားသောထုတ်ပြန်ချက်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပေမည်။

21. The children of Eber. After enumerating the descendants of Japheth and Ham, Moses next lists those of Shem. His first statement concerns the Hebrews, who as descendants of Eber (ch. 11:16–26), were Shemites (or Semites). Recent discoveries make it evident that the Habiru mentioned in Babylonian, Assyrian, Hittite, Syrian, Canaanite, and Egyptian inscriptions were to be found among all of these nations during the second millennium b.c., and that they were apparently related to the Hebrews. There is reason to assume that the Habiru were descendants of Eber as the Hebrews were; also, ancient sources occasionally refer to the Hebrews as Habiru. But it is certain that not all the Habiru mentioned in non-Biblical documents were Hebrews. The exceptionally wide dispersion of the Habiru throughout many countries of the ancient world may have led Moses to make the unusual statement that Shem was “the father of all the children of Eber.”

ယာဖက်ထက်အသက်ကြီးသော ညီအစ်ကို။ ဟီဗြူးဘာသာတွင် ဤစကားစုသည် KJV တွင်ဘာသာပြန်ထားသည့်အတိုင်း ယာဖက်သည် ရှေမ်၏အစ်ကိုကြီးဖြစ်သည်ဟူသော ဘာသာပြန်ဆိုချက်ကို ခွင့်ပြုသည်၊ သို့မဟုတ် RSV တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ရှေမ်သည် “ယာဖက်ထက်အသက်ကြီးသောအစ်ကို” ဖြစ်သည်။ KJV သည်မှန်ကန်သည် (အခန်းကြီး ၅:၃၂ ကိုကြည့်ပါ)။

The brother of Japheth the elder. In Hebrew this phrase permits a translation making Japheth the elder brother of Shem, as the KJV renders it, or Shem “the elder brother of Japheth,” as in the RSV. The KJV is correct (see on ch. 5:32).

၂၂။ ရှေမ၏သားများ၊ ဧလံ။ ဧလံသည် အနောက်ဘက်တွင် တိုက်ဂရစ်မြစ်အောက်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ မြောက်ဘက်တွင် မီဒီယာနှင့်နယ်နိမိတ်ထိစပ်နေသောဒေသဖြစ်သည်။ ဧလံ၏ရှေးဟောင်းမြို့တော် ဆူဆာ၊ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ရှုရှန်ဟုခေါ်သည် (ဒံယေလ ၈:၂)၊ နောက်ပိုင်းတွင် ပါးရှားအင်ပါယာ၏ မြို့တော်တစ်ခုဖြစ်လာသည် (ဥပမာ၊ ဧသတာ ၁:၂)။ ဆူဆာတွင်တူးဖော်မှုများက ကူနီဖောင်းစာသား ဖြင့်ရေးထားသော စာရွက်စာတမ်းများစွာကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏သမိုင်းနှင့်ဘာသာတရား ကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းနိုင်စေသည်။ ဧလံ၏သားမြေးများ၊ ဆီးမိုက်မျိုးနွယ်များသည် ထိုဒေသတွင် စောစီးစွာအခြေချနေထိုင်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် အခြားမျိုးနွယ်များနှင့် ရောနှောနေထိုင်ခဲ့ပုံရ သည်၊ အကြောင်းမှာ ကူနီဖောင်းမှတ်တမ်းများအရ ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားသည် ဆီးမိုက်ဘာသာ စကား မဟုတ်ခဲ့ပေ။ ၎င်းသည် အာရှီနစ်-အာမေးနီးယွိုက်ဘာသာစကားအုပ်စုထဲတွင်ပါဝင်သည်။ သို့သော် နောက်ပိုင်းဧလံလူမျိုးများနှင့် အခြားသိရှိထားသောနိုင်ငံများနှင့် ဆက်နွယ်မှုသည် မရေမရာဖြစ်နေသည်။

22. The children of Shem; Elam. This verse leads the reader to the home of the Semites, Mesopotamia and eastern Arabia. Elam was the region bordering on the lower Tigris in the west and on Media in the northeast. Elam’s ancient capital, Susa, the Biblical Shushan (Dan. 8:2), became, in later times, one of the capitals of the Persian Empire (see, for example, Esther 1:2). Excavations at Susa have brought to light numerous documents written in cuneiform script that allows us to reconstruct their history and religion. Elam’s descendants, Semites, settled very early in that area, but they evidently mingled with others, for their language as known from cuneiform records was not Semitic. It belonged to the Asianic-Armenoid group of languages. The relationship of the later Elamites with other known nations, however, is obscure.

အဿူရ်။ အာရှုရိသည် တိုက်ဂရစ်ချိုင့်ဝှမ်း၏အလယ်ပိုင်းကို သိမ်းပိုက်ထားပြီး မြောက်ဘက်တွင် အာမေးနီးယားတောင်တန်းများနှင့် အရှေ့ဘက်တွင် မီဒီယာမြေပြန့်အထိ ကျယ်ပြန့်သည်။ ရှေမ၏ သားအဿူရ်၏နာမည်ကို အာရှုရိလူမျိုး၏အဓိကဘုရားနှင့် နိုင်ငံ၏ရှေးအကျဆုံးမြို့တော် အဿူရ်၊ ယခုအခါ ကလဟ်-ရှာဂတ်ဟုခေါ်ပြီး နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကိုပါ အမည်ပေးခဲ့သည်။ အာရှုရိသည် သမိုင်း မှတ်တမ်းများတွင် ဒုတိယထောင်စုနှစ်အစမှစတင်ပြီး ဘီစီ သတ္တမရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် မီဒီးယန်း များနှင့် ဘာဗုလုန်လူမျိုးများက ဖျက်ဆီးခံရသည်အထိ ထင်ရှားခဲ့သည်။ ၎င်း၏အင်အားအကြီးဆုံး ကာလတွင် အာရှုရိသည် နိုင်ငံအားလုံး၏ဘေးဥပဒ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ အာရှုရိ၏အောင်နိုင်ခံရသောရန် သူများအပေါ် ရက်စက်မှုသည် မည်သည့်အခါမျှ မကျော်လွန်နိုင်ခဲ့ပေ။ ဣသရေလနိုင်ငံသည် အာရှုရိလူမျိုးများကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ပြီး ယုဒပြည်တောင်ပိုင်းနိုင်ငံသည်လည်း အနိုင်မရုန်းထွက် နိုင်ခဲ့ပေ။

Asshur. Assyria occupied the central part of the Tigris valley, extending in the north to the mountains of Armenia and in the east to the Median plateau. The name of Shem’s son Asshur was in turn taken over by the chief god of the Assyrians, by the oldest capital of the country, Assur, now Kalah-Shergat, and by the nation itself. Assyria appears in historical records from the beginning of the second millennium b.c. until its destruction by the Medes and Babylonians in the latter part of the 7th century. During its most powerful period Assyria was the scourge of all nations. Its cruelty toward conquered foes has never been surpassed. The kingdom of Israel was destroyed by the Assyrians, and the southern kingdom of Judah itself barely escaped.

အာဖဇဒ်။ အချို့ဝေဖန်သူများက ၎င်းကို မီဒီယာနှင့်အာရှုရိကြားရှိ အရဖဖဒေသဟု ဖော်ထုတ်ထား သည်။ ၎င်းသည် အာရပ္ပချိတစ်ဟုခေါ်သော ရှေးဟောင်းနိုင်ငံ၊ အာမိယာနှင့် ဗန်ရေကန်များကြား တွင်ရှိပြီး အာဖဇဒ် (ဟေဗြဲလို အာပချဒ်) ၏အမည်ကို ယူထားဖွယ်ရှိသည်။

Arphaxad. Identified by some commentators with Arrapha, the region between Media and Assyria. It is more likely the ancient country of Arrapachitis, between Lakes Urmia and Van. It was probably named after Arphaxad (Heb. Arpachshad).

လုဒ်။ အခန်းငယ် ၁၃ တွင်ဖော်ပြထားသော လုဒိမ်များနှင့် ကွဲပြားသည်။ လုဒ်သည် ရှေးမှတ်တမ်း များတွင် အထက်ယူဖရေးတီးနှင့် တိုက်ဂရစ်မြစ်များကြားရှိ လူဘဒိဒေသဟု ဖော်ထုတ်နိုင်သည်။

Lud. Distinct from the Ludim mentioned in v. 13. Lud can be identified with the country of Lubdi, which appears in the ancient records as a region lying between the upper Euphrates and Tigris rivers.

အာရမ်။ အာရမ်လူမျိုးများ၏ ဘိုးဘွားရင်းမြစ်။ ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အစောပိုင်းတွင်၊ ဤလူမျိုးသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ အနောက်မြောက်ပိုင်းကို သိမ်းပိုက်ထားခဲ့သော်လည်း၊ နောက်ပိုင်းတွင် တောင်ဘက်သို့ ပြန့်ကျဲသွားခဲ့သည်။

Aram. Ancestor of the Aramaeans. In the early second millennium b.c. this people occupied the northwestern portion of Mesopotamia, but they spread southward in later times.

မြောက်ဘက်ရှိ အာရမိယန်များသည် တစ်နိုင်ငံလုံးအဖြစ် ဘယ်သောအခါမျှ စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်း မရှိခဲ့ဘဲ၊ သေးငယ်သော လူမျိုးစုများနှင့် မြို့ပြပြည်နယ်များစွာအဖြစ် ပိုင်းခြားထားခဲ့သည်။ အာရမိယန်ပြည်နယ်များအနက် အသန်ဆုံးဖြစ်သော ဒမတ်စကပ်စ်သည် ဘီစီ ၇၃၂ တွင် တစ်ဂလတ်-ပီလီဆာ တတိယမင်းမှ နောက်ဆုံးအနေဖြင့် သိမ်းပိုက်ခံခဲ့ရသည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် အာရမိယန်များ၏ နိုင်ငံရေးသမိုင်းကို အဆုံးသတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုသည် ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံများအပေါ် လုံးဝမဆုံးရှုံးခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် ရှေးလူမျိုးများအကြား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြန့်နှံ့သွားခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားနှင့် စာပုံစံကို လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ရလဒ်အနေဖြင့် အာရမိယဘာသာစကားသည် အလွန်တိုတောင်းသော အချိန်အတွင်း အိန္ဒိယနယ်စပ်မှ အရှေ့ဘက်တွင် အေဂျီယံပင်လယ်အထိ အနောက်ဘက်သို့၊ ကော့ကေးဆပ်မှ မြောက်ဘက်တွင် အီသီယိုးပီးယားအထိ တောင်ဘက်သို့ ဆက်သွယ်ရေးအတွက် တစ်လောကလုံးအသုံးပြုသော ဘာသာစကားဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်များစွာကြာအောင် အာရမိယဘာသာစကားသည် အနီးအပါးအရှေ့တွင် အသုံးအများဆုံး ဘာသာစကားအဖြစ် တည်ရှိခဲ့ပြီး ယေရှုခေတ်တွင် ဂျူးလူမျိုးများ၏ ဘုံဘာသာစကားဖြစ်ခဲ့သည်။

The Aramaeans in the north were never united as a nation, but were divided into many small tribes and city-states. The strongest of the Aramaean states, Damascus, was finally conquered by Tiglath-pileser III in 732 b.c. This event marks the end of the political history of the Aramaeans, but by no means the end of their cultural influence upon surrounding nations. They were scattered far and wide among the ancient peoples and passed their language and script on to them. As a result the Aramaic language became, within a very short time, a universal vehicle of communication from the border of India in the east to the Aegean Sea in the west, and from the Caucasus in the north to Ethiopia in the south. For centuries Aramaic remained the most widely used language in the Near East, and was the common tongue of the Jews in Jesus’ day.

အာရမိယန်များမှ ဆင်းသက်လာသူများ သို့မဟုတ် နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေသူများဖြစ်သော ခါလဒီးယန်များသည် “ခါလဒီးယန်များ၏ ဥရု” ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ တောင်ဘက်ဘေဘီလုံးလူမျိုး စုတစ်ခုဖြစ်ပြီး အာရှုရိယန်များနှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ ဘီစီ ရှစ်ရာစုနှစ်တွင် ဘေဘီလုံထီးနန်းကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာ သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် ယေရုဆလင်ကို သိမ်းပိုက်သူ နဘုခဒ်နျဆာ ဒုတိယမင်း၏ ကြီးကျယ်သော နယိုဘေဘီလုံမင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။

Either Aramaean in origin or closely related were the Chaldeans, a south Babylonian tribe living in an area around “Ur of the Chaldees,” who fought the Assyrians, held the throne of Babylon several times in the 8th century b.c. and later founded the great neo-Babylonian dynasty of Nebuchadnezzar II, conqueror of Jerusalem.

၂၃။ အာရမ်၏သားများ၊ ဥဇ်။ ဥဇ်ဟူသောအမည်သည် အာရမ်၏သားအကြီးဆုံးသာမက၊ နာဟော၏ပထမသား (အခန်း ၂၂:၂၁၊ KJV တွင် “ဟုဇ်”) နှင့် ဟိုရိလူမျိုး၏ဘိုးဘေးဖြစ်သော ဆိရမ်၏မြေးတစ်ဦးတို့လည်း ဤအမည်ကိုဆောင်ထားသည်။ ထို့ကြောင့် ဥဇ်ကို တိကျသော ဒေသတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ရန်ခက်ခဲသည်။ ထို့အတူ ယောဘသည် ဥဇ်ပြည်တွင်နေထိုင်သူဖြစ် သည်ဟူသော (ယောဘ ၁:၁) အချက်ကိုလည်း ယောဘ၏တည်နေရာကို တိကျစွာဖော်ပြရန် မဖြစ်နိုင်ပေ၊ ထို့ပြင် အာရှုရိဘုရင် ရှလ္မနေဇာ III က ဖော်ပြထားသော ဥဇ်၏မင်းသား ဆာစိကို လည်း ခွဲခြားဖော်ပြရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ ဟုလ်၊ ဂေသှာ၊ နှင့် မာရှဟူသော အာရမိတို့၏အနွယ်များ အကြောင်း မည်သည့်အချက်အလက်မျှ မသိရှိရပေ။

23. The children of Aram; Uz. The name Uz was borne not only by Aram’s eldest son but also by the first son of Nahor (ch. 22:21, KJV, “Huz”), and by a grandson of Seir, the ancestor of the Horites. It is therefore difficult to limit Uz to a well-defined region. For the same reason it is not possible to determine Job’s location as an inhabitant of the land Uz (Job 1:1), nor to identify Sasi, the prince of Uz, mentioned by the Assyrian king Shalmaneser III. Nothing is known of the Aramaic tribes of Hul, Gether, and Mash.

၂၄။ အာဖက်ဇဒ်သည် ရှလဖ်ကို မြစ်ဖွားစေခဲ့၏။ အာဖက်ဇဒ်မှ အာဗြဟံသို့ ဆက်လက်သက်ဆိုင်ရာ လူမျိုးစုကို အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည့် အခန်းကြီး ၁၁ တွင် ထည့်သွင်းထားသောကြောင့်၊ မောရှေသည် ဤနေရာ၌ ၎င်းအကြောင်းကို အနည်းငယ်သာ ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော်၊ ဧဗာမှတစ်ဆင့် ဟီဗြဲလူမျိုးများနှင့် ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ဖြစ်သော ဂျောက်တန်အာရပ်လူမျိုးတို့၏ ဆင်းသက်လာမှုကို ပြသရန်အတွက်၊ သူသည် ပထမဆုံးမျိုးဆက်အနည်းငယ်ကို လိုက်နာဖော်ပြထားသည်။

24. Arphaxad begat Salah. Inasmuch as the line from Arphaxad to Abraham is considered more in detail in ch. 11, Moses says little about it here. He follows it, however, through the first several generations in order to show the descent of the Joktan Arabs, who were cousins of the Hebrews through their common ancestor, Eber.

ဧဗာ။ ဧဗာ၏ သမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သော အရင်းအမြစ်များတွင် ဟာဗီရူးနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိနိုင်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အပိုဒ် ၂၁ တွင် ကြည့်ပါ။

Eber. On Eber’s possible connection with the Habiru of non-Biblical sources, see on v. 21.

၂၅. ဖေလဂ်။ ဖေလဂ်ဆိုသည်မှာ “ခွဲခြားခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ သူသည် ဧဗာ၏ ပထမသားဖြစ်ပြီး အာဗြဟံ၏ ဘိုးဘေးများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ကျမ်းစာတွင် “မြေကြီး” ခွဲခြားခြင်းအကြောင်း စာသားအရ ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ “မြေကြီး” ဟူသောစကားသည် ၉:၁၉ နှင့် ၁၁:၁ တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း လူများကို ဆိုလိုဖွယ်ရှိသည်။ မောရှေသည် နောက်အခန်းတွင် ဖော်ပြထားသော ဘာသာစကားများ ရှုပ်ထွေးပြီး လူများပြန့်ကျဲသွားသည့် ဖြစ်ရပ်များကို ကြိုတင်မျှော်လင့်ထားပုံရသည်။ ၁၀:၅၊ ၂၀၊ နှင့် ၃၁ တွင် သူဖော်ပြထားသော ဘာသာစကားများ၏ ကွဲပြားမှုအကြောင်းကို အလားတူနားလည်ရမည်။ ဖေလဂ်၏ မွေးဖွားချိန်တွင် ဘာသာစကားများ ရှုပ်ထွေးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါက၊ သူ့အား “ခွဲခြားခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ဖေလဂ်ဟူသော နာမည်ပေးခဲ့ခြင်းကို အလွယ်တကူ နားလည်နိုင်သည်။ “သူ၏ခေတ်ကာလတွင် မြေကြီးခွဲခြားခံရသည်။”

25. Peleg. Peleg means “division.” He was the first-born son of Eber and one of the ancestors of Abraham. Although the text speaks literally of a splitting up of the “earth,” it is more likely that the word “earth” signifies its people, as in chs. 9:19 and 11:1. Moses probably anticipates the events described in the next chapter, the confusion of tongues and the resulting dispersion of peoples. His remarks made in ch. 10:5, 20, and 31 about the diversity of tongues are to be understood in the same way. If the confusion of tongues took place about the time of Peleg’s birth, we can easily understand why he received the name Peleg, “division.” “In his days was the earth divided.”

ယုတ်တန်။ ဖေလဂ်၏ ညီတော် ယုတ်တန်သည် အရေးကြီးသော အုပ်စုတစ်ခုဖြစ်သည့် ယုတ်တန်အာရပ်များ၏ ဘိုးဘေးဖြစ်သည်။ အနောက်ဘက် သို့မဟုတ် ကုရှိတ်အာရပ်များ၏ ဆွေစဉ်မျိုးဆက်ကို ၇ တွင် ဖော်ပြထားပြီး၊ အာဗြဟံ၏ အာရပ်ဆွေစဉ်မျိုးဆက်ကို ကျမ်းစာ၏ နောက်အခန်းများတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဤတွင် ဖော်ပြထားသော တတိယအာရပ်အုပ်စုသည် အာရေဗျ၏ အလယ်ပိုင်း၊ အရှေ့ပိုင်း၊ နှင့် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် အခြေချခဲ့ပုံရသည်။ အခြားအာရပ်အုပ်စုနှစ်ခုထက် ၎င်းတို့အကြောင်း သိရှိထားသည်မှာ များစွာနည်းပါးသည်။

Joktan. Peleg’s brother Joktan was the ancestor of an important group, the Joktan Arabs. The descent of the western, or Cushite, Arabs is given in v. 7, whereas the genealogy of the Arab descendants of Abraham is given in later chapters of Genesis. A third group of Arabs, described here, seems to have settled in the central, eastern, and southeastern parts of Arabia. Much less is known about them than about the other two Arabian groups.

၂၆။ အယ်လ်မိုဒဒ်နှင့် ရှေလက်ဖ်။ အယ်လ်မိုဒဒ် ဆိုသည့်နာမည်သည် သမ္မာကျမ်းစာမှလွဲ၍ အခြားရင်းမြစ်များတွင် မတွေ့ရသေးသဖြင့် ဤစာသားတွင်ပါရှိသော အကျဉ်းချုပ်အချက်အလက် များအပြင် ထပ်မံဖော်ထုတ်မှုမဖြစ်နိုင်ပါ။ ရှေလက်ဖ် သည် ပတိုလမီက ဖော်ပြခဲ့သော ဆလပင်း နီးစ်ဟု ခေါ်သည့် အာရပ်လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်နိုင်သည်။

26. Almodad, and Sheleph. The name Almodad has not yet been found in non-Biblical sources; hence no identification beyond the brief information in this text is possible. Sheleph may have been an Arabic people, the Salapenes, mentioned by Ptolemy.

ဟာဇာမာဝက်သ်။ တောင်အာရပ်ကမ္ဗည်းစာများတွင် ဟဒရမောက်ဟုခေါ်သော နံ့သာမျိုး၊ မာရ်နှင့် ရှားစောင်းပင်များကြွယ်ဝသောနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ။ ၎င်း၏ရှေးဟောင်းလူဦးရေသည် လမင်းနတ်ဘုရား ဆင်နှင့် ၎င်း၏တမန် ဟိုလ်ကို ကိုးကွယ်ရန် အထူးအာရုံစိုက်ခဲ့သည်။ ဂျေရာဟ်ဟု ခေါ်သော အာရပ်လူမျိုးနွယ်အကြောင်း မည်သည့်အချက်အလက်မျှ မသိရပါ။

Hazarmaveth. The Hadramaut of the south Arabic inscriptions, a country rich in incense, myrrh, and aloes. Its ancient population was devoted to the worship of the moon god Sin and his messenger Hol. Nothing is known of the Arabian tribe of Jerah.

၂၇။ ဟာဒိုရမ်။ တောင်အာရေဗျရှိ အဒရာမိုက်လူမျိုးများ။ အုဇလ်သည် ယီမင်နိုင်ငံတွင် ရှိနိုင်သည်။ ဒိခ္လာကို ယခုထိ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။

27. Hadoram. The south Arabian tribe of the Adramites. Uzal may have been in Yemen. Diklah is still unidentified.

၂၈။ ရှေဘာ။ တောင်အာရေဗျရှိ ကုရှလူမျိုး၏ ရှေဘာ (အခန်း ၇) နှင့် ပတ်သက်၍ ယခင်ဖော်ပြခဲ့ သည့်အတိုင်း၊ ဂျုတ်ကန်လူမျိုးများ၏ ဆာဘီးယန်းလူမျိုးများသည် မြောက်အာရေဗျလူမျိုးများ ဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် တီဂလတ်-ပီလီဆာ ၃ နှင့် ဆာဂွန် ၂ (ဘီစီ ၈ ရာစုနှစ်) ၏ ကမ္ဗည်းများတွင် အရီဘီလူမျိုးများနှင့် မဟာမိတ်အဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ အိုဘလ်နှင့် အဘိမာအဲလ်အကြောင်း မည်သည့်အချက်အလက်မျှ မသိရပါ။

28. Sheba. As already noticed in connection with the explanation of the Cushite Sheba of southern Arabia (v. 7), the Joktanite Sabaeans are probably north Arabians of this name. They are mentioned in the inscriptions of Tiglath-pileser III and Sargon II (8th century b.c.) as allies of the Aribi. Nothing is known of Obal and Abimael.

၂၉။ ဩဖိရ်။ လူမျိုးတစ်မျိုးနှင့် နယ်မြေတစ်ခုကို ဖော်ပြသည်။ ဓမ္မဟောင်းတွင် အကြိမ်များစွာ ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ၎င်း၏ တိကျသော တည်နေရာကို ယခုထိ မသိရသေးပါ။ ရှောလမုန်၏ သင်္ဘောများသည် ဧဇိယုန်-ဂါဘာဆိပ်ကမ်းမှ (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၉:၂၈; ၁၀:၁၁, ၂၂ စသည်) သုံးနှစ်ကြာ ခရီးထွက်ခဲ့ရသည့်အတွက် ဩဖိရသည် အတော်လှမ်းဝေးသော နယ်မြေဖြစ်ရမည်။ ပညာရှင် များက ၎င်းကို အာရေဗျတောင်ပိုင်း၊ ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ အဲလမိုက်များက အပီရ်ဟု ခေါ်သော နယ်မြေ၊ သို့မဟုတ် အိန္ဒိယနိုင်ငံဟု ဖော်ထုတ်ကြသည်။ ဩဖိရမှ တင်သွင်း သော ရွှေ၊ ငွေ၊ ဆင်စွယ်၊ မျောက်များနှင့် ဒုံးများသည် အာရေဗျထက် အိန္ဒိယနိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း ထောက်ခံပေးနိုင်သည်။ ဩဖိရသည် အိန္ဒိယတွင်ရှိခဲ့လျှင်၊ ဂျုတ်ကန်၏ အခြားသားစဉ်မြေးဆက် များအားလုံး ကမ္ဘာဦးကျမ်းရေးသားပြီးနောက် အိန္ဒိယတိုက်ငယ်သို့ အရှေ့ဘက်သို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ သည်ကို ရှင်းပြရန်ခက်ခဲသည်၊ အကြောင်းမှာ မောရှေသည် ဂျုတ်ကန်၏ သားစဉ်မြေးဆက် အားလုံးကို သတ်မှတ်ထားသော ပထဝီဝင်နယ်နမိတ်အတွင်း ထားရှိခဲ့သည် (အခန်း ၃၀ ကို ကြည့်ပါ)။ နောက်ထပ်ရှင်းပြချက်တစ်ခုအရ၊ လူမျိုးစာရင်းတွင် ဩဖိရသည် အာရေဗျတွင်ရှိပြီး၊ ရှောလမုန်၏ စူးစမ်းလေ့လာမှုများမှ ဩဖိရသည် အိန္ဒိယတွင်ရှိသည်။ သို့သော်၊ အီဂျစ်ကမ္ဗည်းများ အပေါ် အခြေခံထားသော နောက်ဆုံးရရှိနိုင်သော သက်သေအထောက်အထားများအရ၊ ဩဖိရ သည် ပန့်နှင့် တူညီပြီး၊ ၎င်းသည် အရှေ့အာဖရိကရှိ ဆိုမာလီလန်ဒ်နယ်မြေဖြစ်သည်ဟု နားလည်ထားသည်။

29. Ophir. Designates both a people and a land. Although mentioned frequently in the OT, its precise location is still unknown. Inasmuch as it took Solomon’s ships three years to complete a voyage from the Red Sea port of Ezion-Geber (1 Kings 9:28; 10:11, 22; etc.), Ophir must have been a rather distant land. Scholars have identified it with a southeastern region of Arabia, with a strip on the eastern coast of the Persian Gulf called Apir by the Elamites, or with India. The products imported from Ophir, gold, silver, ivory, apes, and peacocks, may favor an identification with India rather than with Arabia. If Ophir was in India, it is hard to explain why all the other identifiable descendants of Joktan migrated eastward to the subcontinent of India after Genesis was written, because Moses places all the descendants of Joktan within definite geographical limits (see v. 30). According to another explanation, Ophir of the table of nations was in Arabia, whereas that of Solomon’s expeditions was in India. The latest available evidence, however, based on Egyptian inscriptions, seems to identify Ophir with Punt, which is understood to be the region of Somaliland in East Africa.

ဟာဝိလဟ်၊ နှင့် ဂျိုဘပ်။ နှစ်ခုစလုံးကို ယခုထိ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။

Havilah, and Jobab. Neither has as yet been identified.

၃၀။ ၎င်းတို့၏ နေထိုင်ရာ။ ဖော်ပြထားသော နေရာများကို တိကျစွာ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိပါ။ မေရှာသည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့၏ အနောက်မြောက်စွန်းရှိ မေဆန်ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ဆီဖာသည် ပ္တိုလမီနှင့် ပလိုင်နီ၏ ဆာပရာဖာမြို့၊ ယခု အာရေဗျတောင်ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းရှိ ဒိုဖာဖြစ်နိုင်သည်။ ဒိုဖာအနီးတွင် ရှိသော မြင့်မားသောတောင်တစ်ခုသည် ဝိညာဉ်ရေးရာမှတ်တမ်းတွင် ဖော်ပြထားသော “အရှေ့ဘက်တောင်” နှင့် ကိုက်ညီပုံရပြီး၊ ဤဖော်ထုတ်မှုကို ထောက်ခံပေးသည်။

30. Their dwelling. The places mentioned cannot be identified with certainty. Mesha is perhaps Mesene at the northwestern end of the Persian Gulf, and Sephar is possibly the city Saprapha of Ptolemy and Pliny, now Dofar, on the southeastern coast of Arabia. A high mountain standing in the immediate neighborhood of Dofar, which corresponds to the “mount of the east” mentioned by the Inspired Record, seems to favor this identification.

၃၁။ ရှေမ်၏သားများ။ ရှေမ်၏ သားစဉ်မြေးဆက်များကို အခန်း ၅ နှင့် ၂၀ တွင် ဂျာဖက်နှင့် ဟာမ်တို့၏ စကားများနှင့် ဆင်တူသော စကားလုံးများဖြင့် ပြီးဆုံးသည်။ ဤလူမျိုးစာရင်းတွင် ပေးထားသော အမည်များသည် အဓိကအားဖြင့် လူမျိုးနှင့်လူထုများကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ တစ်ဦးချင်းပုဂ္ဂိုလ်များကို သွယ်ဝိုက်သာရည်ညွှန်းသည်မှာ သံသယဖြစ်စရာမရှိပါ။

31. The sons of Shem. The enumeration of Shem’s descendants is concluded in words similar to those of Japheth and Ham in vs. 5 and 20. There is no doubt that the names given in this table of nations refer primarily to tribes and peoples, and but indirectly to individuals.

၃၂။ ဤသည်များသည် မိသားစုများ။ အမည်များ၊ ၎င်းတို့၏ ဖော်ထုတ်မှု၊ နှင့် ဖော်ပြထားသော လူမျိုးများအကြောင်း အခြားအချက်အလက်များနှင့်ပတ်သက်သော အသေးစိတ်ဆွေးနွေးမှုသည် သမ္မာကျမ်းစာရှိ လူမျိုးစာရင်းသည် ရှေးကျပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရသော စာရွက်စာတမ်းဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ အမည်များစွာသည် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်၏ ပထမနှစ်ဝက်ရှိ သမ္မာကျမ်းမဟုတ် သော အရင်းအမြစ်များတွင် ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ အချို့မှာ ဘီစီ ၂၀၀၀ သို့မဟုတ် ထိုထက်စောသော အချိန်ကပင် ဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများ ဖရက်မန်တန်ဖြစ်နေသဖြင့်၊ အချို့လူမျိုးများ သည် နှောင်းပိုင်းရက်စွဲများရှိ မှတ်တမ်းများတွင်သာ ပေါ်ထွက်လာသည်။ ဥပမာ၊ မီဒိလူမျိုးများ သည် ဘီစီ ၉ ရာစုနှစ်မတိုင်မီ လောကမှတ်တမ်းများတွင် မပေါ်ထွက်ပါ။ ၎င်းသည် ထိုလူမျိုးများ အစောပိုင်းကာလတွင် မရှိခဲ့ဟု မဆိုလိုပါ၊ သို့သော် ၎င်းတို့အကြောင်း သို့မဟုတ် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ရေးသားထားသော မှတ်တမ်းများ မတွေ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ဂျုတ်ကန်အာရပ်လူမျိုးများကဲ့သို့ အချို့သည် ကျွန်ုပ်တို့ပိုင်ဆိုင်ထားသော မှတ်တမ်းများရှိ လူမျိုးများနှင့် အနည်းငယ်သာ ဆက်သွယ် ခဲ့ပေမည်။ ရှေးဟောင်းသမိုင်းဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်များ၏ ဆက်လက်ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၀ ကို ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ ထုတ်ဖော်ပြသနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။

32. These are the families. The detailed discussion of the names, their identification, and other information about the nations mentioned point to the Biblical table of nations as an ancient and reliable document. Many of the names appear in non-Biblical sources of the first half of the second millennium b.c., some as early as 2000 b.c., or perhaps even earlier. Ancient records being fragmentary, some nations appear only in records of a comparatively late date. The Medes, for instance, do not appear in secular documents earlier than the 9th century b.c. This does not mean that such nations did not exist in earlier times, but rather that records by them or about them have not been found. Some, like the Joktan Arabs, may have had little contact with the nations whose records we do possess. The continuous discovery of ancient historical source material may be expected to shed further light on Gen. 10.

ဤစာရင်းသည် လူသားမျိုးနွယ်၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ကြေငြာပြီး၊ အားလုံးသည် တစ်ခုတည်းသော မူလအရင်းအမြစ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုသည်။ ၎င်းတို့၏ ပထဝီဝင်တည်နေရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အသွင်အပြင်၊ သို့မဟုတ် နိုင်ငံဆိုင်ရာ ထူးခြားမှုများတွင် မည်မျှကွဲပြားနေသည်ဖြစ်စေ၊ အားလုံးသည် ၎င်းတို့၏ မူလကို နောဧနှင့် သူ၏သားသုံးဦးထံသို့ ခြေရာခံနိုင်သည်။ ဤစာရင်းသည် လူသားမျိုးနွယ်ကို မတူညီသော မူလမိဘများထံသို့ ခြေရာခံသည့် သီအိုရီများအားလုံးကို ရှုတ်ချသည်။ ထို့အပြင်၊ ဤစာရင်းသည် နောက်အခန်းတွင် ဖော်ပြထားသော ဘာသာစကားများ ရှုပ်ထွေးမှုကြောင့် လူမျိုးများ ပြန့်ကျဲသွားသည့် အကောင့်ကို ထောက်ခံသော သက်သေဖြစ်သည်။ မောရှေ (တရားဟောရာ ၃၂:၈) နှင့် ပေါလု (တမန်တော် ၁၇:၂၆) နှစ်ဦးစလုံးက နယ်မြေခွဲဝေပေးမှုသည် ဘုရားသခင်က ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု အတည်ပြုသည်။

This table proclaims the unity of the human race, declaring that all have descended from a common source. Diverse as they now are in their geographical location, their physical appearance, or their national peculiarities, all can trace their origin back to Noah and his three sons. This list condemns all theories that would trace mankind back to different original parents. The list, furthermore, constitutes evidence supporting the account of the dispersion of races as being due to the confusion of tongues described in the next chapter. Moses (Deut. 32:8) and Paul (Acts 17:26) both affirm that the allocation of territory was made by God.

ellen g. white comments

1 PP 117

10 8T 213

အခန်းကြီး - ၁၁

chapter 11

၁. ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဘာသာစကားတစ်မျိုး။ ၃. ဗာဗုလုံမြို့တည်ဆောက်ခြင်း။ ၅. ဘာသာစကားများ ရှုပ်ထွေးစေခြင်း။ ၁၀. ရှေမ်၏သားစဉ်မျိုးဆက်များ။ ၂၇. အာဗြံ၏ဖခင် တေရတ်၏သားစဉ်မျိုး ဆက်များ။ ၃၁. တေရသည် ဥရ်မြို့မှ ဟာရန်သို့ သွားသည်။

1 One language in the world. 3 The building of Babel. 5 The confusion of tongues. 10 The generations of Shem. 27 The generations of Terah the father of Abram. 31 Terah goeth from Ur to Haran.

၁. ဘာသာစကားတစ်မျိုး။ စကားလုံးအရ “တစ်ခုတည်းသောနှုတ်ခမ်းနှင့် တစ်မျိုးတည်းသောစကား လုံးများ” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ လူအားလုံးနားလည်နိုင်သော ဘာသာစကားတစ်ခုသာရှိရုံမျှမက၊ ဒေသိယ စကားကွဲပြားမှုမရှိခြင်းကိုလည်း ဖော်ပြသည်။ အသံထွက်နှင့် ဝေါဟာရများသည် လူအားလုံးတွင် တူညီသည်။ ဘာသာစကားတစ်မျိုးတည်းရှိခြင်းသည် မျိုးရိုးတူညီမှုနှင့်အတူ လိုက်ပါလာပြီး၊ ဘုံဘာသာစကားသည် အတွေးနှင့်လုပ်ဆောင်မှု၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို များစွာမြှင့်တင်ပေးသည်။ ခေတ်သစ်ဘာသာစကားနှိုင်းယှဉ်မှုဆိုင်ရာ သုတေသနများက လူသိရှိထားသော ဘာသာစကားအား လုံးသည် ဆက်နွှယ်နေပြီး ၎င်းတို့သည် တစ်ခုတည်းသော မူလဘာသာစကားမှ ဆင်းသက်လာသည် ဟု အပြည့်အဝသက်သေပြထားသည်။ လူသိရှိထားသော ဘာသာစကားတစ်ခုခုသည် ထိုမူလ စကားနှင့်ဆင်တူသလားဟူသော မေးခွန်းကို ဖြေဆိုနိုင်ခြင်းမရှိပါ။ ဟီဗြူး သို့မဟုတ် အာရမိတ်ကဲ့ သို့ ဆီးမီးတစ်ဘာသာစကားတစ်ခုသည် ဘာသာစကားရှုပ်ထွေးခြင်းမဖြစ်ပေါ်မီ လူများပြောဆိုခဲ့ သော ဘာသာစကားနှင့် ဆင်တူဖွယ်ရှိသည်ဟု ဖြစ်နိုင်သည်၊ ပင်ဖြစ်နိုင်သည်။ ဘာသာစကားရှုပ် ထွေးခြင်းမဖြစ်ပေါ်မီကာလ၏ ပုဂ္ဂိုလ်အမည်များကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်သလောက် ကြည့်လျှင် ၎င်းတို့သည် မူလက ဆီးမီးတစ်ဘာသာစကားမှဖြစ်မှသာ အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ဤအမည်များပါရှိ သော မှတ်တမ်းဖြစ်သည့် ကမ္ဘာဦးကျမ်းသည် ဆီးမီးတစ်လူမျိုးတစ်ဦးမှ ဆီးမီးတစ်ဘာသာစကား ဖြစ်သည့် ဟီဗြူးဘာသာဖြင့် ရေးသားထားပြီး ဆီးမီးတစ်စာဖတ်သူများအတွက် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မောရှေသည် ဤအမည်များကို ၎င်း၏စာဖတ်သူများမသိသော မူလဘာသာစကားမှ ဟီဗြူးအမည်များအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ရှိစေရန် ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ဖွယ်ရှိသည်၊ သို့သော် ၎င်းသည် ဖြစ်နိုင်ဖွယ်မရှိပါ။

1. One language. Literally, “one lip and one kind of words,” indicating not only one language understood by all but the absence of differences in dialect as well. Pronunciation and vocabulary were the same among all men. Unity of language goes with unity of descent, and a common language does much to promote unity of thought and action. Modern research in comparative grammar has demonstrated conclusively that all known languages are related and that they have descended from one common original. The question as to whether any known language resembles that original speech cannot be answered. It is possible, even probable, that one of the Semitic tongues, such as Hebrew or Aramaic, is similar to the language men spoke before the confusion of tongues. Personal names of the period preceding the confusion of tongues, as far as they can be interpreted, make sense only if considered to be originally Semitic. The record containing these names, the book of Genesis, is written in Hebrew, a Semitic tongue, by a Semite author, and for Semitic readers. It is therefore possible, although unlikely, that Moses translated these names from an original language unknown to his readers, into Hebrew names that would have meaning for them.

၂-၉. လူသားများသည် ရန်လိုမှုကို ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်—သို့သော် ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူဦးရေပြန်လည်တိုးပွားလာသည်နှင့်အမျှ၊ လူသားများသည် ဘုရားသခင်နှင့် ကောင်းကင်တို့အပေါ် ၎င်းတို့၏ရန်လိုမှုကို ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် လူသားများကို လှည့်စားရန်နှင့် သဘာဝမကျသောစစ်ပွဲကို ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်စေရန် အနုပညာနှင့်နည်းဗျူဟာများကို သန့်ရှင်းသောအမွေအဖြစ် ၎င်းတို့၏သားစဉ်မြေးဆက်များထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည် (စာလွှာ ၄၊ ၁၈၉၆)။

2-9. Men Resumed Hostility.—But no sooner was the earth repeopled than men resumed their hostility to God and heaven. They transmitted their enmity to their posterity, as though the art and device of misleading men, and causing them to continue the unnatural warfare, was a sacred legacy (Letter 4, 1896).

၂. ၎င်းတို့ခရီးသွားစဉ်။ “ခရီးသွား” ဟူသော ကြိယာဖြင့် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း၊ စကားလုံးအရ “ဆွဲထုတ်” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ တဲတိုင်များကို ဆွဲထုတ်သည့်နည်းတူ၊ ရေလွှမ်းမိုးမှုပြီးနောက် လူများသည် ခဏတာ ကိုယ်ပိုင်နေရာမရှိသော ဘဝဖြင့် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ အရရတ်တောင်တန်းဒေသသည် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများအတွက် သင့်လျော်မှုမရှိပါ။ ထို့ပြင်၊ ဘုရားသခင်ကို စွန့်လွှတ်သူများသည် ဘုရားသခင်ထံ သစ္စာရှိသူများ၏ သန့်ရှင်းသောဘဝများ၏ တိတ်ဆိတ်သောသက်သေကို မနှစ်သက်ကြပါ။ ထို့ကြောင့် မကောင်းမှုများသည် ကောင်းမှုများထဲမှ ခွဲထွက်သွားပြီး၊ ဘုရားသခင်ကို ဖီဆန်သူများသည် တောင်များမှ ထွက်ခွာသွားကြသည် (PP ၁၁၈)။

2. As they journeyed. As indicated by the verb “journeyed,” literally, “to pull out,” like the pegs of a tent, men lived a nomadic life for a time after the Flood. The mountainous region of Ararat was not well adapted to agricultural pursuits. Furthermore, those who forsook God resented the silent witness of the holy lives of those who were loyal to Him. Accordingly, there occurred a separation of the evil from among the good, with those who defied God leaving the mountains (PP 118).

အရှေ့မှ။ “အရှေ့မှ” ဟူသော KJV ဘာသာပြန်ဆိုချက်သည် miqqedem အတွက် လွဲမှားစေသည်။ တူညီသော ဟီဗြူးစကားရပ်ကို အခန်းကြီး ၂:၈ တွင် “အရှေ့သို့” ဟုလည်းကောင်း၊ အခန်းကြီး ၁၃:၁၁ တွင် “အရှေ့” ဟုလည်းကောင်း ဘာသာပြန်ထားသည်။ အရရတ်တောင်များမှ ရှိနာမြေ၊ ဘေဘီလုံသို့ရောက်ရှိရန်၊ ခရီးသွားရမည့်ဦးတည်ချက်သည် အရှေ့တောင်ဘက်သို့ ဖြစ်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ “အရှေ့မှ” အနောက်သို့မဟုတ်ပါ။

From the east. The KJV translation “from the east,” for miqqedem, is misleading. The same Hebrew expression is translated “eastward” in ch. 2:8 and “east” in ch. 13:11. To reach the land of Shinar, Babylonia, from the mountains of Ararat, the direction of travel would of necessity be southeasterly, not “from the east” in a westerly direction.

၎င်းတို့သည် လွင်ပြင်တစ်ခုကို တွေ့ရှိသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ကျယ်ဝန်းပြီး ဖွင့်လှစ်ထားသောမြေဖြစ် သည်။ ရှေးခေတ်တွင် တောင်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားနိမ့်မြေကို သမ္မာကျမ်းတွင် မကြာခဏ “ရှိန” ဟုခေါ်ဆိုပြီး (အခန်းကြီး ၁၀:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)၊ ရေလွှမ်းမိုးသော မြေဖြစ်ပြီး မွန်းမံသောဒေသတစ် ခုဖြစ်သည်။ ရှေးအကျဆုံး ယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သည့် ဆူးမေးရီးယန်းများ၏ ယဉ်ကျေးမှုသည် ဤနေရာတွင် ထွန်းကားခဲ့သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်၏ တူးဖော်မှုများက ဤမြေသည် သမိုင်းဦးခေတ်တွင် လူဦးရေထူထပ်စွာ နေထိုင်ခဲ့သည်ကို ဖော်ပြသည်။ ဤအချက်သည် ပထမဆုံး အမြဲတမ်းနေထိုင်ရာ ကြိုးပမ်းမှုပြုလုပ်ခဲ့သည့် နေရာနှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် ကိုက်ညီ သည်။ တူးဖော်မှုများက ထို့ပြင် အောက်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဒေသ၏ အစောဆုံးလူဦးရေသည် မြင့်မားသော ယဉ်ကျေးမှုကို ပိုင်ဆိုင်ထားကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဆူးမေးရီးယန်းများသည် ရွှံ့ပြားများပေါ်တွင် စာရေးသားခြင်းအနုပညာကို တီထွင်ခဲ့ပြီး၊ ကောင်းမွန်စွာ တည်ဆောက်ထား သော အိမ်များကို တည်ဆောက်ခဲ့ကာ၊ လက်ဝတ်ရတနာ၊ ကိရိယာများနှင့် အိမ်သုံးပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရာတွင် ကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်သည်။

They found a plain. That is, a wide, open land. In antiquity the southern Mesopotamian lowland, often called “Shinar” in the Bible (see on ch. 10:10), was a well-watered, fertile region. The oldest known civilization, that of the Sumerians, thrived here. The spade of the archeologist reveals this land to have been densely populated in earliest historical times. This fact agrees with Genesis as to the locality in which a permanent settlement was first attempted. Excavations have shown, furthermore, that the earliest population of Lower Mesopotamia possessed a high culture. The Sumericans invented the art of writing on clay tablets, built well-constructed houses, and were masters in the production of jewelry, tools, and household utensils.

၃-၇. ပုန်ကန်မှုမှဖြစ်ပေါ်လာသော မဟာမိတ်ဖွဲ့မှု—ဤမဟာမိတ်ဖွဲ့မှုသည် ဘုရားသခင်ကို ပုန်ကန်မှုမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ရှိနာမြေပြန့်တွင်နေထိုင်သူများသည် ဘုရားသခင်၏ဘုန်းအတွက်မဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းတို့၏ကိုယ်ကိုကိုယ်မြှင့်တင်ရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ဘုရင်စနစ်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အောင်မြင်ခဲ့လျှင်၊ တန်ခိုးကြီးသောအာဏာတစ်ခုသည် ဖြောင့်မတ်မှုကို ဖယ်ရှားပြီး ဘာသာတရားသစ်တစ်ခုကို စတင်ခဲ့လိမ့်မည်။ ကမ္ဘာသည် အကျင့်ပျက်ယိုယွင်းသွားလိမ့်မည်။ ဘာသာရေးအယူအဆများနှင့် မမှန်ကန်သောသီအိုရီများရောနှောခြင်းသည် ငြိမ်းချမ်းမှု၊ ပျော်ရွှင်မှု၊ နှင့် လုံခြုံမှုတို့သို့တံခါးကို ပိတ်ဆို့သွားစေလိမ့်မည်။ ဤမမှန်ကန်သောသီအိုရီများကို အကောင်အထည်ဖော်ပြီးပြည့်စုံစေလျှင်၊ ဘုရားသခင်၏စည်းမျဉ်းများအပေါ် သစ္စာခံမှုမှ စိတ်များကို လွှဲပြောင်းသွားစေပြီး၊ ယေဟောဝါ၏ပညတ်များကို လျစ်လျူရှုပြီး မေ့လျော့သွားလိမ့်မည်။ ပထမဆုံးသောပုန်ကန်သူမှ လှုံ့ဆော်ခံရပြီး တွန်းအားပေးခံရသော သန္နိဋ္ဌာန်ချမှတ်ထားသူများသည် ၎င်းတို့၏အစီအစဉ်များနှင့် ၎င်းတို့၏ဆိုးယုတ်သောလမ်းကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို ဆန့်ကျင်လိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်၏ပညတ်များအစား၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ဆန္ဒများနှင့်အညီ ဖန်တီးထားသောဥပဒေများကို အစားထိုးပြီး၊ ၎င်းတို့၏ရည်ရွယ်ချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဖန်တီးခဲ့သည် (RH ဒီဇင်ဘာ ၁၀၊ ၁၉၀၃)။

3-7. Confederacy Born of Rebellion.—This confederacy was born of rebellion against God. The dwellers on the plain of Shinar established their kingdom for self-exaltation, not for the glory of God. Had they succeeded, a mighty power would have borne sway, banishing righteousness, and inaugurating a new religion. The world would have been demoralized. The mixture of religious ideas with erroneous theories would have resulted in closing the door to peace, happiness, and security. These suppositions, erroneous theories, carried out and perfected, would have directed minds from allegiance to the divine statutes, and the law of Jehovah would have been ignored and forgotten. Determined men, inspired and urged on by the first great rebel, would have resisted any interference with their plans or their evil course. In the place of the divine precepts they would have substituted laws framed in accordance with the desires of their selfish hearts, in order that they might carry out their purposes (RH Dec 10, 1903).

၃။ အုတ်များပြုလုပ်ကြစို့။ ဘာဗုလုန်လွင်ပြင်သည် မြစ်ကြမ်းပြင်ဖွဲ့စည်းမှုဖြစ်ပြီး ကျောက်တုံးမျိုး စုံမရှိသော်လည်း အုတ်ပြုလုပ်ရန်အတွက် ရွှံ့မြေများစွာရှိသည်။ အောက်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသည် ထို့ကြောင့် အမြဲတမ်း အုတ်အဆောက်အအုံများ၏ဒေသဖြစ်ခဲ့ပြီး ကျောက်တုံးများပေါများသော အာရှုရိနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်နှင့် ယခုခေတ်တွင်လည်း အုတ်အများစုကို နေပူတွင်အခြောက်လှန်းထားသော်လည်း အများပြည်သူအဆောက်အအုံများအတွက် အုတ်များကို ပိုမိုခိုင်ခံ့စေရန် မီးဖုတ်ခဲ့သည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်ကို မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် အစောဆုံးအခြေချနေ ထိုင်သူများက အသုံးပြုခဲ့ကြသည်ဟု သမ္မာကျမ်းစာနှင့် တူးဖော်မှုများက သက်သေထူသည်။

3. Let us make brick. The plain of Babylonia, alluvial in formation, lacked stone of any kind but had an ample supply of clay for making brick. Lower Mesopotamia has as a result always been a land of brick buildings, in contrast to Assyria, where stone is plentiful. Most bricks, in ancient as in modern times, were sun dried, but bricks for public buildings were baked in the fire to make them more durable. This process was employed by the earliest settlers in Mesopotamia, as the Bible and the spade both testify.

အုတ်ကို ကျောက်အတွက်အသုံးပြုသည်။ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော ကျောက်တုံးအဆောက်အအုံများ နှင့် အများပြည်သူအဆောက်အအုံများရှိသော အီဂျစ်ပြည်ရှိ ဟေဗြဲလူမျိုးများအတွက် ရေးသား ရင်း၊ မောရှေက ဘာဗုလုန်တွင် ကျောက်တုံးမရှိသောကြောင့် အုတ်ကိုအသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ရှင်းပြ သည်။ ဤအသေးစိတ်အချက်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း၏ သမိုင်းနှင့် ပထဝီဆိုင်ရာ တိကျမှုကို သက်သေပြသည့် အခြားအချက်များစွာနှင့်အတူ ဖြစ်သည်။

Brick for stone. Writing for the Hebrews in Egypt, a land of majestic stone monuments and public buildings, Moses explains that in Babylonia brick was used because of the lack of stone. This detail, like many others, attests the historical and geographical accuracy of the Genesis narrative.

အင်္ဂတေကို အင်္ဂတိအတွက်အသုံးပြုသည်။ ဘာဗုလုန်ဆောက်လုပ်ရေးနည်းလမ်းများနှင့် ပတ်သက် သော နောက်ထပ်တိကျသောအသေးစိတ်အချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် “အင်္ဂတေ” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ပို၍တိကျစွာဆိုသော် ကတ္တရာသို့မဟုတ် ဘီတူမင်ကို ဆိုလိုသည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ရေနံနှင့်ဆက်စပ်ပစ္စည်းများပေါများပြီး ဘာဗုလုန်အနီးတဝိုက်နှင့် နိုင်ငံ၏အခြားနေရာများတွင် ကတ္တရာရေတွင်းများရှိသည်။ ကတ္တရာ၏ ခိုင်ခံ့မှုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော ဘာဗုလုန်ရှေးဦးဆောက်လုပ်သူများသည် အဆောက်အအုံများတည် ဆောက်ရာတွင် ၎င်းကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ကတ္တရာသည် အုတ်များကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ကောင်းစွာချည်နှောင်ထားသောကြောင့် အဆောက်အအုံတစ်ခုဖျက်ဆီးသောအခါ အုတ်များကို ကယ်တင်ရန်ခက်ခဲသည်။ တကယ်တော့၊ ကတ္တရာကိုအသုံးပြုထားသော ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများမှ အုတ်များကို ဖယ်ရှားရန်မဖြစ်နိုင်သလောက်ပင်ဖြစ်သည်။

Slime had they for morter. Another exact detail concerning Babylonian methods of construction. The Hebrew word here translated “slime” means, more accurately, asphalt or bitumen. Mesopotamia abounds in oil and related products, and asphalt wells existed in the vicinity of Babylon as well as in other parts of the country. Having discovered the durable quality of asphalt, early Babylonian builders used it extensively in the erection of buildings. Asphalt binds the bricks together so well that it is difficult to save any of them when a building is demolished. In fact, it is almost impossible to detach bricks from ancient ruins in whose construction asphalt was used.

၄။ ကျွန်ုပ်တို့အတွက် မြို့တစ်မြို့တည်ဆောက်ကြစို့။ ကာဣန်သည် ပထမဆုံးမြို့ကို တည်ဆောက် ခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၄:၁၇)၊ ဖြစ်နိုင်သည်မှာ ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထားသော လူမျိုးစုလှည့်လည် နေထိုင်သောဘဝကို ရှောင်ရှားရန်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏မူလအစီအစဉ်သည် လူသားများအား ကမ္ဘာမြေပေါ်တွင် ပြန့်ကျဲပြီး မြေကြီးကို စိုက်ပျိုးရန်ဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၁:၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။ မြို့များတည်ဆောက်ခြင်းသည် ဤအစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်ခြင်းဖြစ်သည်။ လူသားများစုစည်းနေထိုင် ခြင်းသည် အမြဲတမ်း ပျင်းရိမှု၊ အကျင့်ယိုယွင်းမှုနှင့် အခြားအကျင့်ဆိုးများကို အားပေးခဲ့သည်။ မြို့ကြီးများသည် ရာဇဝတ်မှုများ၏ဗဟိုချက်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ထိုသို့သောပတ်ဝန်းကျင်တွင် စာတန်သည် သဘာဝနှင့်နီးကပ်စွာနေထိုင်သော သေးငယ်သောအသိုင်းအဝိုင်းများထက် ၎င်း၏တိုက်ခိုက်မှုများ ကို ခုခံမှုနည်းပါးစွာတွေ့ရှိသည်။ ဘုရားသခင်သည် နိုအာအား ကမ္ဘာမြေကို ပြည့်စေရန် (အခန်းကြီး ၉:၁) ပြောထားသည်။ သို့သော် မသိသေးသော သို့မဟုတ် သံသယဖြစ်ဖွယ်အန္တရာယ်များကို ကြောက်ရွံ့သောကြောင့် လူသားများသည် ၎င်းတို့၏လက်ဖြင့်ပြုလုပ်သော အလုပ်များမှ လုံခြုံမှုကို ရှာဖွေရန် မြို့တစ်မြို့ကို တည်ဆောက်လိုကြသည်။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ခြင်းနှင့် နာခံခြင်းမှသာ စစ်မှန်သောလုံခြုံမှုရရှိမည်ကို မေ့လျော့လိုကြသည်။ နိုအာ၏လျင်မြန်စွာတိုးပွား လာသော သားမြေးများသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကိုးကွယ်ခြင်းမှ မကြာမီထွက်ခွာသွားခဲ့ပုံရ သည်။ ၎င်းတို့၏မကောင်းသောနည်းလမ်းများသည် ထပ်မံဘေးအန္တရာယ်ကို ဖိတ်ခေါ်မည်ကို ကြောက်ရွံ့သောကြောင့် ၎င်းတို့သည် အကာအကွယ်ရှာဖွေခဲ့သည်။

4. Let us build us a city. Cain had built the first city (ch. 4:17), in an attempt, perhaps, to avoid the nomadic life God had marked out for him. God’s original plan called for men to spread over the face of the earth and to cultivate the soil (see ch. 1:28). The building of cities represented opposition to this plan. The concentration of human beings has always encouraged laziness, immorality, and other vices. Cities have ever been hotbeds of crime, for in such an environment Satan finds less resistance to his attacks than in smaller communities where people live in close touch with nature. God had told Noah to replenish, or fill, the earth (ch. 9:1). In fear of unknown or suspected dangers, however, men wanted to build a city, in the hope of finding security through the works of their hands. They chose to forget that true security comes only in trusting and obeying God. The rapidly increasing descendants of Noah must have departed very soon from the worship of the true God. In the fear that their evil ways would again invite catastrophe, they sought protection.

မျှော်စင်တစ်ခု။ ၎င်းသည် မြို့သူမြို့သားများအား လိုလားသော လုံခြုံမှုခံစားချက်ကို ပေးလိမ့်မည်။ ထိုသို့သော ခံတပ်သည် ၎င်းတို့ကို တိုက်ခိုက်မှုမှ ကာကွယ်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး ဘုရားသခင်က ဘယ်သောအခါမျှ မဖြစ်ပါစေဟု ကတိပြုထားသော နောက်ထပ်ရေလွှမ်းမိုးမှုမှ လွတ်မြောက်နိုင် မည်ဟု ၎င်းတို့ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုသည် ရှေးကမ္ဘာ့အမြင့်ဆုံးတောင်များကို လွှမ်းမိုးခဲ့ သော်လည်း “ကောင်းကင်သို့” မရောက်ရှိခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် တောင်များထက်ပိုမိုမြင့်သော အဆောက်အအုံတစ်ခုကို တည်ဆောက်နိုင်လျှင် ဘုရားသခင်ဘာလုပ်လုပ် လူသားများသည် လုံခြုံလိမ့်မည်ဟု တွက်ဆခဲ့သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနတူးဖော်မှုများအရ အောက်မက်ဆိုပို တေးမီးယားရှိ အစောဆုံးနေထိုင်သူများသည် အမျိုးမျိုးသော ရုပ်တုနတ်ဘုရားများကို ကိုးကွယ်ရန် မျှော်စင်ပုံစံဘုရားကျောင်းများစွာကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

A tower. This would give inhabitants of the city the desired feeling of security. Such a citadel would protect them against attack, and enable them, they believed, to escape another flood—which God had promised should never be. The Flood had covered the highest mountains of the antediluvian world, but had not reached “unto heaven.” If, therefore, a structure higher than the mountains could be erected, men reasoned, they would be safe whatever God might do. Archeological excavations reveal that the earliest inhabitants of Lower Mesopotamia erected many towerlike temples dedicated to the worship of various idol deities.

ကျွန်ုပ်တို့အတွက် နာမည်တစ်ခုဖန်တီးကြစို့။ ဘာဗယ်လ်မျှော်စင်သည် ၎င်း၏တည်ဆောက်သူများ ၏ သာလွန်ဉာဏ်ပညာနှင့် ကျွမ်းကျင်မှု၏ အထိမ်းအမှတ်ဖြစ်ရမည်။ နာမည် သို့မဟုတ် ဂုဏ်သတင်းတစ်ခုကို တည်ထောင်ရန် လူသားများသည် အခက်အခဲ၊ အန္တရာယ်နှင့် ချို့တဲ့မှုများကို ခံစားရန် ဆန္ဒရှိခဲ့ကြသည်။ ထင်ရှားမှုအတွက် ဆန္ဒသည် မျှော်စင်တည်ဆောက်ရန် တွန်းအား ပေးသော အကြောင်းအမျိုးမျိုးထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပုံရပြီး ထိုသို့သော အဆောက်အအုံအပေါ် မာန်မာနသည် အခြားသော မသန့်ရှင်းသော အစီအစဉ်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် စည်းလုံးမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် အကူအညီဖြစ်စေလိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်အရ လူသားများသည် စစ်မှန်သောဘာသာတရားမှတစ်ဆင့် စည်းလုံးမှုကို ထိန်းသိမ်းရမည်ဖြစ်သည်။ ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုနှင့် နတ်ဘုရားများစွာကိုးကွယ်မှုသည် ဤအတွင်းစိတ်ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ နှောင်ကြိုးကို ဖျက်ဆီးသောအခါ ၎င်းတို့သည် ဘာသာတရား၏စည်းလုံးမှုသာမက ညီအစ်ကို ဆက်ဆံရေးစိတ်ဓာတ်ကိုပါ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ မျှော်စင်ကဲ့သို့သော ပရောဂျက်တစ်ခုသည် ဆုံးရှုံးသွားသော အတွင်းစည်းလုံးမှုကို ပြင်ပမှတစ်ဆင့် ထိန်းသိမ်းရန် ဘယ်သောအခါမျှ အောင်မြင်မည်မဟုတ်ပေ။ ထင်ရှားသည်မှာ ဘုရားသခင်ကို စွန့်လွှတ်သူများသာ ဤလုပ်ရပ် များတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။

Let us make us a name. The Tower of Babel was to have been a monument to the superior wisdom and skill of its builders. To establish a “name,” or reputation, for themselves, men have been willing to endure hardship, danger, and privation. The desire for renown was apparently one of the impelling motives for building the tower, and pride in such a structure would, in turn, tend to maintain unity in the accomplishment of other unsanctified schemes. According to the divine purpose, men were to have preserved unity through the bond of true religion. When idolatry and polytheism broke this inner spiritual bond, they lost not only unity of religion but also the spirit of brotherhood. A project such as the tower, to preserve by outward means the inward unity which had been lost, could never succeed. Obviously, only those who had forsaken God took part in these activities.

၅. ထာဝရဘုရားသည် ဆင်းသက်တော်မူခဲ့သည်။ ဤဆင်းသက်ခြင်းသည် ထာဝရဘုရားသည် မြင်သာထင်သာသော သင်္ကေတဖြင့် မိမိ၏ ရှေ့တော်တည်ရှိမှုကို ထင်ရှားစေတော်မူခဲ့သော ဆီနာတောင်ပေါ်ကဲ့သို့ (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၂၀; ၃၄:၅; တောလည်ရာ ၁၁:၂၅ စသည်) မဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် လူတို့၏လုပ်ရပ်များသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ဘယ်သောအခါမျှ ဖုံးကွယ်မထားနိုင်သည့် အချက်ကို လူ့ဘာသာစကားဖြင့် ဖော်ပြထားခြင်းသာဖြစ်သည်။ လူတို့သည် ကောင်းကင်သို့ တည်ဆောက်ရန်နှင့် မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်ရန် ကြံစည်သောအခါ၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏ ဘုရားမသိသောအစီအစဉ်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး အနိုင်ယူရန် ဆင်းသက်တော်မူခဲ့သည်။

5. The Lord came down. This coming down is not the same as at Sinai, where the Lord revealed His presence by a visible symbol (see Ex. 19:20; 34:5; Num. 11:25; etc.). It is simply a description in human language of the fact that men’s doings are never hidden from God. When men would build up toward heaven and exalt themselves, God came down to investigate and defeat their impious plans.

တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ဤတွင် “တည်ဆောက်ခဲ့သည်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသော ဟီဘရူး ကြိယာ၏ ပြည့်စုံသောပုံစံသည် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းသည် ပြီးစီးရန်အတွက် လျင်မြန်စွာ တိုးတက်နေသည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ “လူသားတို့၏သားများ” ဟူသော “လူသားများ” ဟူသောအသုံး အနှုန်းသည် အလွန်ယေဘုယျဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်ကို မဝတ်ပြုတော့သူအားလုံး သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး အများစုသည် ဤစီမံကိန်းတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်ဟု အကြံပြုသည်။

Builded. The perfect form of the Hebrew verb here translated “builded” implies that construction was progressing rapidly toward completion. The term “children of men,” literally “sons of the man,” is so general in its sweep as to suggest that all, or at least a majority, of those who no longer served God took part in the project.

၆. ဤအရာကို ၎င်းတို့စတင်လုပ်ဆောင်သည်။ ဘေဘယ်လ်မျှော်စင်သည် ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်ကို သံသယဝင်ခြင်းနှင့် သူ၏အလိုတော်ကို ဆန့်ကျင်ခြင်းကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ၎င်းသည် ဘုရားဖီဆန်မှုအထိမ်းအမှတ်အဖြစ်နှင့် သူ့ကို ဆန့်ကျင်သော ပုန်ကန်မှု၏ ခံတပ်အဖြစ် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာကို ထိန်းချုပ်ရန် ဆိုးရွားသော အဓိကအစီအစဉ်၏ ပထမအဆင့်သာဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ မကျေနပ်မှုကို လူတို့အား သတိပေးရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ဆိုးယုတ်သော အကြံအစည်များကို ပျက်ပြားစေရန် လျင်မြန်ပြီး ပြတ်သားသော လုပ်ဆောင်မှု လိုအပ်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏လုပ်ဆောင်မှုများတွင် အကြောင်းမလှမလုပ်ဆောင်ဘဲ ရုတ်တရက် စိတ်လှုပ်ရှားမှုဖြင့် မလုပ်ဆောင်ကြောင်း လူတို့အား စိတ်ချစေရန်၊ သူသည် မိမိကိုယ် ကို အကြံပေးတိုင်ပင်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ သူ၏ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု၏ အကြောင်းအမှန်ကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။

6. This they begin to do. The Tower of Babel represented doubt of God’s word and defiance of His will. It was designed as monument to apostasy and as a citadel of rebellion against Him. This was but the first step in an evil master plan to control the world. Prompt and decisive action was called for, to warn men of God’s displeasure and to frustrate their wicked schemes. That men may be assured that God is not arbitrary in His dealings and does not act on sudden impulse, He is represented as taking counsel with Himself. The reason for His intervention is clearly stated.

သမိုင်းတစ်လျှောက် အခါအားလျော်စွာ ဘုရားသခင်၏ ထိန်းသိမ်းထားသော တန်ခိုးမရှိပါက၊ လူတို့၏ ဆိုးယုတ်သော အကြံအစည်များသည် အောင်မြင်မှုသို့ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ်ပြီး၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် လုံးဝအကျင့်ပျက်သွားလိမ့်မည်။ ယနေ့လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် နှိုင်းယှဉ်ဖွယ်ရှိသော စည်းကမ်းသည် ဘုရားသခင်၏ ထိန်းသိမ်းထားသော တန်ခိုးကြောင့်ဖြစ်သည်။ စာတန်၏ တန်ခိုးသည် ယုံကြည်စိတ်ချစွာ ကန့်သတ်ထားသည် (ယောဘ ၁:၁၂; ၂:၆; ဗျာဒိတ် ၇:၁ ကိုကြည့်ပါ)။

Except for the restraining power of God exercised from time to time in the course of history, the evil designs of men would be carried forward to success, and society would become wholly corrupt. The comparative order in society today is due to the restraining power of God. Satan’s power is definitely limited (see Job 1:12; 2:6; Rev. 7:1).

၇. ငါတို့ဆင်းသက်ကြလော့။ “ငါတို့” ဟူသော နာမ်စားအသုံးပြုမှုသည် ဘုရားသခင်၏ အနည်းဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦး၏ ပါဝင်မှုကို ညွှန်ပြသည် (ကမ္ဘာဦး ၁:၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။

7. Let us go down. The use of the pronoun “us” indicates the participation of at least two persons of the Godhead (see Gen. 1:26).

၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားကို ရှုပ်ထွေးစေသည်။ ဘုရားသခင်သည် လူသားကို ထပ်မံဖျက်ဆီးလိုခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ဆိုးယုတ်မှုသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမတိုင်မီ ရောက်ရှိခဲ့သည့် အဆင့်သို့ မရောက်ရှိသေးဘဲ၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းသည် ထိုအဆင့်သို့ မရောက်မီ ၎င်းကို ထိန်းချုပ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားကို ရှုပ်ထွေးစေပြီး ခွဲခြားရန် အတင်းအကြပ်လုပ်ဆောင်ခိုင်းခြင်းဖြင့်၊ ဘုရားသခင်သည် အနာဂတ်တွင် စည်းလုံးညီညွတ်သော လုပ်ဆောင်မှုကို တားဆီးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ အုပ်စုတစ်ခုစီသည် ဆိုးယုတ်သောလမ်းကြောင်းကို ဆက်လက်လိုက်နာနိုင်သော် လည်း၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အုပ်စုများစွာအဖြစ် ခွဲခြားခြင်းသည် ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်သော စည်းလုံးညီညွတ်သော ဆန့်ကျင်မှုကို တားဆီးပေးလိမ့်မည်။ ဘေဘယ်လ်တွင် လူမျိုးများ ပြန့်ကျဲသွားပြီးနောက်၊ ရည်မှန်းချက်ကြီးမားသော လူများသည် ဘုရားသခင်၏ ခွဲခြားမှုဆိုင်ရာ အမိန့်ကို ဆန့်ကျင်ရန် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်သော ခေါင်းဆောင်များသည် အခါအားလျော်စွာ နိုင်ငံများကို ပေါင်းစည်းညီညွတ်မှုအတုအယောင်သို့ အတင်းအကြပ်ပြုလုပ်ရန် အောင်မြင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်ကျက်သရေရှိသော နိုင်ငံတော်တည်ထောင်ခြင်း ဖြင့်၊ ကယ်တင်ခံရသော နိုင်ငံများသည် အမှန်တကယ် စည်းလုံးညီညွတ်ပြီး ဘာသာစကားတစ်ခု တည်းကို ပြောဆိုကြလိမ့်မည်။

Confound their language. God did not wish again to destroy man. Wickedness had not as yet reached the limits to which it had gone before the Flood, and God determined to check it before it should again reach that point. By confusing their language and thus forcing them to separate, God designed to forestall future united action. Each of the groups might yet pursue an evil course, but the division of society into many groups would prevent concerted opposition to God. Upon repeated occasions since the dispersion of the races at Babel, ambitious men have sought, unsuccessfully, to contravene the divine decree of separation. Ingenious leaders have succeeded, at times, in forcing the nations into an artificial unity. But with the establishment of God’s glorious kingdom the nations of the saved will be truly united and speak one language.

တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး၏ စကားကို နားမလည်နိုင်ခြင်း။ လူတစ်ဦးသည် ၎င်း၏လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များကို လုံးဝနားမလည်နိုင်သည့်အခြေအနေသည် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ တည်ရှိမှုကို မဖြစ်နိုင်စေမည်ဖြစ် သည်။ လူမျိုးစုအုပ်စုများစွာရှိမည်ဖြစ်ပြီး၊ တစ်ခုစီသည် ၎င်း၏ဘာသာစကားကို ပိုင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ် သည်။ ဤသည်မှာ ယခုအခါ အကြမ်းဖျင်း ၃,၀၀၀ ခန့်ရှိသော ကမ္ဘာ့ဘာသာစကားများနှင့် ဒေသိယ စကားများ၏ မူလဇစ်မြစ်ဖြစ်သည်။

Not understand one another’s speech. Not that one man could not understand any of his fellow men, as such a situation would render the existence of society impossible. There were to be various tribal groups, each of which was to have its own speech. Such is the origin of the world’s great variety of languages and dialects, which now number approximately 3,000.

ဘာသာစကားများ၏ ခွဲခြားမှုသည် နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် လူသား များ၏ အစီအစဉ်များအတွက် အတားအဆီးဖြစ်သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ အကြောင်းအရာ၏ အောင်မြင်မှုအတွက် အတားအဆီးမဖြစ်စေရပေ။ ပင်တေကုတ္တေပွဲတော်တွင် ဘာသာစကားလက် ဆောင်သည် ဤအခက်အခဲကို ကျော်လွှားရန် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်လိမ့်မည် (တမန်တော် ၂:၅-၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။ နိုင်ငံအလိုက် ကွဲပြားမှုများသည် ဘုရားသခင်၏ သားသမီးများ၏ ယုံကြည်ခြင်းနှင့် လုပ်ဆောင်မှု၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှု သို့မဟုတ် သူ၏ ထာဝရရည်ရွယ်ချက်၏ တိုးတက်မှုကို တားဆီးမပေးပေ။ ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်သည် ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားဖြင့် နိုင်ငံများသို့ ရရှိနိုင်ခဲ့ပြီး၊ လူမျိုးနှင့် ဘာသာစကားကွဲပြားမှုဖြင့် ခွဲခြားထားသော်လည်း၊ ယုံကြည်ခြင်းတူညီသော ညီအစ်ကိုများသည် ယေရှုအပေါ်ထားရှိသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှင့် အမှန်တရားအပေါ် ၎င်းတို့၏ ဆက်ကပ်မှုဖြင့် ခိုင်မာစွာ ဆက်နွယ်နေကြသည်။ ယုံကြည်ခြင်း၏ ညီအစ်ကိုဖြစ်မှုသည် ဘုံဘာသာစကားတစ်ခုပိုင်ဆိုင်မှုထက် ၎င်းတို့ကို ပို၍ခိုင်မာစွာ ပေါင်းစည်းပေးသည်။ ချာ့ခ်ျ၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုတွင် ကမ္ဘာသည် ၎င်း၏ သတင်းစကား၏ သန့်ရှင်းမှုနှင့် တန်ခိုးကို ယုံကြည်စွဲမှတ်ဖွယ် သက်သေကို မြင်ရမည်ဖြစ်သည် (ယောဟန် ၁၇:၂၁ ကိုကြည့်ပါ)။

The division of languages, though an obstacle to human schemes for political and economic cooperation, was not to be an obstacle to the triumph of the cause of God. The gift of tongues at Pentecost was to be one means of overcoming this difficulty (see Acts 2:5–12). National differences do not prevent either unity of faith and action on the part of God’s children or the advancement of His eternal purpose. God’s Word has been made available to the nations in their own tongue, and brethren of like faith, though separated by racial and linguistic differences, are nevertheless bound together in their love for Jesus and their devotion to truth. The brotherhood of faith unites them more firmly than could the possession of a common language. In the unity of the church the world is to see convincing evidence of the purity and power of its message (see John 17:21).

၈. ၎င်းတို့ကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းသို့ ပြန့်ကျဲစေခဲ့သည်။ လူတို့သည် ဆန္ဒအလျောက်နှင့် အခွင့်အလမ်း ကောင်းများအောက်တွင် လုပ်ဆောင်ရန် မလိုလားခဲ့သည့်အရာကို ယခုအခါ လိုအပ်ချက်ကြောင့် အတင်းအကြပ်လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး၏ စကားကို နားမလည်နိုင်မှုသည် နားလည်မှုလွဲမှားခြင်း၊ မယုံကြည်မှု၊ နှင့် ခွဲခြားမှုသို့ ဦးတည်သွားခဲ့သည်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး နားလည်နိုင်သူများသည် ၎င်းတို့၏ သေးငယ်သော အသိုင်းအဝိုင်းကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ် သည် ဘေဘယ်လ်မျှော်စင်ဆောက်လုပ်သူများသည် ကျယ်ပြန့်စွာ ပြန့်ကျဲသွားခဲ့ပြီး၊ မကြာမီတွင် လူသားမိသားစု၏ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ကမ္ဘာ့အများစုတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ နိုင်ငံများစွာမှ သက်သေများသည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ မကြာမီအချိန်အတွင်း လူသားများ၏ ရှိနေမှုကို သက်သေထူသည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသန တွေ့ရှိမှုများသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားချိုင့်ဝှမ်းကို ထူးခြားသော ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခု ဖွံ့ဖြိုးလာသည့် ပထမဆုံးနေရာအဖြစ် ညွှန်ပြသည်။ အလားတူ ယဉ်ကျေးမှုများသည် မကြာမီတွင် အီဂျစ်၊ ပါလက်စတိုင်း၊ ဆီးရီးယား၊ အနာတိုလီးယား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နှင့် အခြားနေရာများတွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ရရှိနိုင်သော သက်သေအားလုံးသည် “ထာဝရဘုရားသည် ၎င်းတို့ကို ထိုမှတဆင့် ကမ္ဘာမြေတစ်ခုလုံးသို့ ပြန့်ကျဲစေခဲ့သည်” ဟူသော သမ္မာကျမ်းစာ၏ ရှုပ်ထွေးသော စကားကို ထောက်ခံသည်။

8. Scattered them abroad What men had not been willing to do voluntarily and under favorable circumstances, they were now compelled to do because of necessity. Inability to understand one another’s speech led to misunderstanding, distrust, and division. Those who could understand one another formed a small community of their own. This verse indicates that the builders of Babel were scattered far and wide, with the result that soon thereafter representatives of the human family were to be found in most parts of the world. Evidence from many lands testifies to the presence of human beings within a comparatively short time after the Flood. Archeological discoveries point to the Mesopotamian valley as the first locality to develop a distinct civilization. Similar civilizations sprang up soon afterward in Egypt, Palestine, Syria, Anatolia, India, China, and elsewhere. All available evidence supports the cryptic saying of Holy Writ that “the Lord scattered them abroad from thence upon the face of all the earth.”

၎င်းတို့သည် တည်ဆောက်ခြင်းကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။ ကောင်းကင်သို့ မြင့်တက်ရန်ရည်ရွယ်ထားသော မျှော်စင်သည် ဘယ်သောအခါမျှ ပြီးစီးမှုမရှိခဲ့ပေ။ သို့သော်လည်း၊ သမ္မာကျမ်းစာနှင့် သမိုင်းမှတ ဆင့် ထင်ရှားသည်မှာ ဒေသခံလူဦးရေသည် နောက်ပိုင်းတွင် မြို့တည်ဆောက်မှုလုပ်ငန်းကို ပြီးစီးခဲ့သည်ဖြစ်သည်။

They left off to build. The tower that was to rise to heaven to rise to heaven was never completed. However, it is evident from the Bible and from history that the local population subsequently completed the work of building the city.

၉။ ဗာဗီလုန်။ ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် ဗာဗီလုန်မြို့၏အမည်ကို ဟေဗြဲကြိယာ “ဗလဲလ်” ဆိုသည့် “ရှုပ်ထွေးစေသည်” ဟူသောစကားလုံးနှင့် ဆက်စပ်ပေးထားသည်။ သို့သော် ဗာဗုလုန်လူများသည် ၎င်းတို့၏မြို့အမည်ကို ဟေဗြဲစကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆရန် ထူးဆန်းသည်။ ရှေးဗာဗုလုန်စာသားများအရ “ဗပ်-အိလု” သို့မဟုတ် “ဗပ်-အိလာနု” ဟူသောအမည်သည် “ဘုရား၏ဆိပ်ကမ်း” သို့မဟုတ် “ဘုရားများ၏ဝင်ပေါက်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ သို့သော် ဤအဓိပ္ပာယ်သည် ဒုတိယအဆင့်ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ အမည်သည် မူလက ဗာဗုလုန်ကြိယာ “ဗဗာလု” မှဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဤကြိယာသည် “ပြန့်ကျဲသည်” သို့မဟုတ် “ပျောက်ကွယ်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဗာဗုလုန်လူများသည် ၎င်းတို့၏မြို့အတွက် ယခင်အစီအစဉ်များ၏ ဂုဏ်မဖွယ်အဆုံးသတ်ကို သတိပေးသည့်အမည်ကို ဂုဏ်ယူခြင်းမရှိခဲ့ဘဲ၊ “ဗပ်” (ဆိပ်ကမ်း) နှင့် “အိလု” (ဘုရား) ဟူသော စကားလုံးများဖြင့် ပေါင်းစပ်ထားသည့်အဓိပ္ပာယ်ကို ဖန်တီးခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည် (အခန်း ၁၀:၁၀ တွင်ဖော်ပြထားသည်ကို ကြည့်ပါ)။

9. Babel. By a play on words the Hebrew linked the name of the city, Babel, with the Hebrew verb balal, “to confuse.” It would have been a strange procedure, however, for the Babylonians to derive a name for their city from a Hebrew word. Ancient Babylonian texts interpret Bab–ilu or Bab–ilanu as meaning “port of god” or “gateway of the gods.” It is, however, possible that this meaning was secondary, and that the name was originally from the Babylonian verb babalu, meaning “to scatter,” or “to disappear.” Perhaps the Babylonians were not particularly proud of a name that reminded them of the inglorious climax of earlier plans for the city, and so invented an explanation that made it appear to be a compound of the names bab, “port,” and ilu, “god” (see on ch. 10:10).

ခေတ်သစ်ဝေဖန်သူအများစုသည် မျှော်စင်ဆောက်လုပ်ခြင်းနှင့် နောက်ပိုင်းတွင် ဘာသာစကားရှုပ် ထွေးခြင်းအကြောင်းကို ဒဏ္ဍာရီအဖြစ် သို့မဟုတ် ဗာဗုလုန်၏သမိုင်းဝင်ဘုရားကျောင်းမျှော်စင် (ဇိဂ္ဂူရတ်) ဆောက်လုပ်စဉ်ဖြစ်ပွားခဲ့သော တစ်စုံတစ်ရာသော ကံဆိုးမှုကို အကြီးအကျယ်ချဲ့ကား ဖော်ပြထားခြင်းအဖြစ် ရှင်းပြသည်။ သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ ရှေးဟောင်းသုတေသနစာအုပ်များစွာတွင် ဖော်ပြထားသည်နှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ ဗာဗီလုန်မျှော်စင်တည်ရှိခဲ့သည်ဟူသော ရှေးဟောင်း သုတေသနဆိုင်ရာ အထောက်အထားများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဗြိတိသျှပြတိုက်မှ အလွန် ကွဲပြားသော K3657 စာရွက်သည် ဗာဗီလုန်မျှော်စင်ဆောက်လုပ်ခြင်းနှင့် ဘာသာစကားရှုပ်ထွေး ခြင်းအကြောင်းကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု မကြာခဏဖော်ပြခံရသော်လည်း၊ နောက်ပိုင်းလေ့လာမှုများ နှင့် ဤစာသား၏ပိုမိုနားလည်မှုအရ ဤဖြစ်ရပ်ကို လုံးဝရည်ညွှန်းခြင်းမရှိကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းပုံပြင်များအနက် ပြင်ပအထောက်အထားများဖြင့် အတည်ပြုထားသည့်ပုံပြင်များကိုသာ ယုံကြည်သူသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၁ ၏ပုံပြင်ကို ယုံကြည်ရန်ငြင်းဆိုလိမ့်မည်။ သို့သော် သမ္မာကျမ်း သည် ဘုရားသခင်၏လှုံ့ဆော်မှုဖြင့်ရေးသားထားသည်ဟု ယုံကြည်သူသည် ဤဇာတ်လမ်းကို အခြားသမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းများအားလုံးနှင့်အတူ စစ်မှန်သည်ဟု လက်ခံမည်။

Most modern commentators explain the story of the building of the tower and the subsequent confusion of tongues either as an outright legend or as a gross exaggeration of some tragedy that occurred during the construction of Babylon’s historical temple tower, called a ziggurat. Contrary to what many popular works on Biblical archeology have stated, archeologists have found no evidence that the Tower of Babel ever existed. The very fragmentary tablet K3657 of the British Museum, which has frequently been quoted as referring to the story of the building of the Tower of Babel and the confusion of tongues, actually makes no references at all to this event, as subsequent studies and a better understanding of this text have shown. One who believes only those Bible stories that are corroborated by outside evidence will refuse to believe the story of Gen. 11. However, he who believes the Bible to be the inspired word of God will accept this narrative, along with all other Bible narratives, as authentic.

မေဆိုပိုတေးမီးယားလူမျိုးများ၏ ကောင်းကင်သို့ရောက်ရှိမည့် မျှော်စင်မြင့်များဆောက်လုပ် လိုသော စိတ်အားထက်သန်မှုသည် ပထမဆုံးအကြိမ်ကြိုးပမ်းမှုမအောင်မြင်ခဲ့သည့်နောက်တွင် ရပ်တန့်မသွားခဲ့ပေ။ ရှေးဟောင်းခေတ်တစ်လျှောက် ၎င်းတို့သည် ဘုရားကျောင်းမျှော်စင်များ သို့မဟုတ် ဇိဂ္ဂူရတ်များကို ဆက်လက်ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့သော အပျက်အစီးများစွာ သည် ယခုအချိန်ထိ တည်ရှိနေသေးသည်။ အကောင်းဆုံးထိန်းသိမ်းထားသည့်အရာမှာ အာဗြဟံ၏ အစောပိုင်းနေအိမ်ဖြစ်သော ဥရ်မြို့တွင်ရှိသည်။

The passion of Mesopotamian peoples for building lofty towers did not cease with the first unsuccessful attempt to erect one that would “reach unto heaven.” Throughout antiquity they continued building temple towers, or ziggurats. Several such ruins are still standing. The best preserved one is at Ur, Abraham’s early home.

မူလမျှော်စင်၏တိကျသောတည်နေရာကို မသိရှိရပေ။ ဖြစ်နိုင်ချေမှာ နောက်ပိုင်းတွင် ဗာဗုလုန်၏ ဘုရားကျောင်းမျှော်စင်သည် ၎င်းကို အစားထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ရှေးဂျူးရိုးရာအဆိုအရ၊ ဖြစ်နိုင်ချေ မှာ အာဒီ ၇ ရာစုမှ အပျက်အစီးတစ်ခုအပေါ် အမှားအယွင်းအခြေခံ၍ ဗာဗီလုန်မျှော်စင်ကို ဗာဗုလုန်မြို့အနောက်တောင်ဘက် ၉ မိုင်အကွာရှိ ဘိုရ်စစ်ပ်မြို့တွင် တည်ရှိသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ယခုကျန်ရှိနေသည့် အမြင့် ၁၅၆ ပေရှိသော အထင်ကြီးစရာကောင်းသော အပျက်အစီးသည် တစ်ချိန်က အဆင့် ၇ ဆင့်ပါဝင်ပြီး ဘုရားကျောင်းတစ်ခုဖြင့် ထိပ်ဖျားတွင်တည်ဆောက်ထားသော ဘိုရ်စစ်ပ်မြို့ရှိ ရှေးဟောင်းမျှော်စင်တစ်ခုဖြစ်သည်။ နူဘုခဒ်နတ်ဇာမှ တည်ဆောက်ခဲ့သော အဆောက်အအုံ၏အုတ်မြစ်အောက်တွင် တွေ့ရှိရသော စာသားများအရ ၎င်းသည် ဤမျှော်စင်ကို ယခင်ဘုရင်တစ်ဦးမှ စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ၎င်းက ပြီးစီးခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ဂျူးသမိုင်းပညာရှင် ဂျိုးဇီဖပ်စ်သည် ဤမျှော်စင်ကို နိမ်ရော့ဒ်နှင့် ဆက်စပ်ပေးထားပြီး၊ ဒေသခံလူထုက ၎င်းကို ဘစ်-နိမ်ရုဒ်ဟု အမည်ပေးထားသည့် ရိုးရာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထား သည်။ ဗာဗုလုန်အဆောက်အအုံများအားလုံးကဲ့သို့ပင်၊ ဤမျှော်စင်ကို အုတ်နှင့် ကတ္တရာဖြင့် တည်ဆောက်ထားပြီး၊ အပျက်အစီးများတွင် ရှေးခေတ်က မိုးကြိုးပစ်ခံရသည့် အမှတ်အသား များကို ပြသထားသည်။ ဤအပူသက်ရောက်မှုသည် ထိပ်ဖျားရှိ အုတ်များနှင့် ကတ္တရာကို ခိုင်မာသောထုထည်တစ်ခုအဖြစ် ပေါင်းစည်းစေခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်များစွာကြာအောင် ခရီးသွားများ သည် ကောင်းကင်မှမီးသက်ရောက်မှု၏အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ များသောအားဖြင့် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၁ တွင်ဖော်ပြထားသည့်ဖြစ်ရပ်များကို ရည်ညွှန်းသည်။

The exact location of the original tower is unknown. Probably the later temple tower of Babylon replaced it. An old Jewish tradition, probably based mistakenly on a 7th-century ruin, located the Tower of Babel at Borsippa, a city 9 mi. southwest of Babylon. An imposing ruin 156 feet high is all that remains of an ancient tower in Borsippa which once consisted of seven steps surmounted by a temple. Inscriptions by Nebuchadnezzar found under the foundations of the building state that he completed the building of this tower, the erection of which a former king had begun. The Jewish historian Josephus attributes the tower to Nimrod, a tradition that has been perpetuated by the local population in their name for it, Birs–Nimrud. Like all Babylonian edifices, this tower was built of brick and bitumen, and the ruins show the marks of numerous bolts of lightning which struck it in ages past. This application of heat has welded the uppermost bricks and asphalt together in a solid mass. Travelers have for centuries described the effects of heavenly fire upon the tower, usually with reference to the events described in Gen. 11.

သို့သော်၊ ဘိုရ်စစ်ပ်ရှိမျှော်စင်သည် အာဒီ ၇ ရာစုမတိုင်မီ အာရှုဗာနိပါလ်နှင့် နူဘုခဒ်နတ်ဇာမှ တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း မမေ့သင့်ပေ။ ပထမဗာဗီလုန်မျှော်စင်၏တည်နေရာသည် မည်သည်ဖြစ်စေ၊ မူလအဆောက်အအုံ၏သဲလွန်စများအားလုံး ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။

It should not be forgotten, however, that the tower of Borsippa was not built earlier than the 7th century b.c., by Ashurbanipal and Nebuchadnezzar. Whatever the location of the first Tower of Babel may have been, all traces of the original structure have vanished.

ရှေးဗာဗီလုန်မျှော်စင်သည် ယူဖရေးတီးမြစ်၏အရှေ့ဘက်ကမ်းရှိ မာဒုတ်ဘုရားကျောင်းဧရိယာတွင် တည်ရှိခဲ့သော ဗာဗုလုန်မြို့၏ဘုရားကျောင်းမျှော်စင်တည်နေရာတွင် ရှိခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ဗာဗုလုန်ရိုး ရာများအရ ၎င်း၏အုတ်မြစ်ကို အလွန်ရှေးကျသောအချိန်တွင် စတင်ချထားခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ဘုရင်များစွာသည် ၎င်း၏သမိုင်းတစ်လျှောက် မျှော်စင်ကို ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့ပြီး၊ နူဘုခဒ်နတ်ဇာ သည် နောက်ဆုံးပြုပြင်သူဖြစ်သည်။ ဤမျှော်စင်ကို ဂရိသမိုင်းပညာရှင် ဟီရိုဒိုးတပ်စ်နှင့် ဗာဗုလုန်အက္ခရာစာသားတစ်ခုမှ အဆင့် ၇ ဆင့်နှင့် စုစုပေါင်းအမြင့် ၂၅၀ ပေရှိသည်ဟု အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။ ပါရှန်ဘုရင် ဇာဇီးစ်သည် အာဒီ ၄၇၈ တွင် ဗာဗုလုန်မြို့နှင့်အတူ ၎င်းကို လုံးဝဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ မျှော်စင်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် စီစဉ်ခဲ့သော အလက်ဇန္ဒားမင်း ကြီးသည် အပျက်အစီးများကို ရှင်းလင်းစေခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏အစီအစဉ်မပြီးစီးမီ ကွယ်လွန်ခဲ့ သည်။ ရှေးမေဆိုပိုတေးမီးယား၏ အမြင့်ဆုံးနှင့် အကျော်ကြားဆုံးဘုရားကျောင်းမျှော်စင်မှ အုတ်မြစ်ကျောက်များနှင့် အဆင့်နိမ့်ဆုံးလှေကားများသာ ကျန်ရှိတော့သည်။ ဇာဇီးစ်၏ခေတ်မှစ၍ ဤမျှော်စင်မှ မည်သည့်အရာမျှ မမြင်ရတော့ဘဲ၊ အနီးအနားရှိ ဘိုရ်စစ်ပ်ရှိမျှော်စင်သည် တည်ရှိနေ ဆဲဖြစ်သည့်အတွက်၊ ဂျူးနှင့်ခရစ်ယာန်များသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၁ ၏ပုံပြင်ကို ဘိုရ်စစ်ပ်ရှိ အပျက် အစီးများနှင့် ဆက်စပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။

It is more probable that the ancient Tower of Babel was on the site of the temple tower of the city of Babylon, which once stood in the Marduk temple area on the eastern bank of the Euphrates. Babylonian traditions claimed that its foundation had been laid in very early times. Several kings restored the tower during the course of its history, Nebuchadnezzar being the last to do so. This tower is described in detail by the Greek historian Herodotus, and also by a Babylonian cuneiform text, as having had 7 steps and a total height of 250 ft. The Persian king Xerxes destroyed it completely, along with the city of Babylon, in 478 b.c. Planning to rebuild the tower, Alexander the Great had the debris cleared away, but he died before his plan could be carried out. Nothing whatever remains of the highest and most famous temple tower of ancient Mesopotamian, save the foundation stones and the lowest steps of its old stairway. The fact that since Xerxes’ time nothing could be seen of this tower, whereas the one in neighboring Borsippa remained standing, may be the reason that Jews and Christians alike connected the story of Gen. 11 with the ruins of Borsippa.

၁၀။ ရှေမ်၏မျိုးဆက်များ။ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်အတွက် ပုံမှန်ခေါင်းစဉ်ဖြစ်သည် (အခန်း ၅:၁၊ ၆:၉၊ ၁၀:၁ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။ မောရှေသည် ဘာသာစကားရှုပ်ထွေးခြင်းအကြောင်းဖော်ပြမှုဖြင့် ရပ်တန့်သွားခဲ့သော ရှေမ်၏မျိုးဆက်ကို ယခုပြန်လည်ဆက်လက်ဖော်ပြသည်။ သို့သော် အခန်း ၁၁:၁၀-၂၆ သည် အခန်း ၁၀ ၏လူမျိုးများဇယားကို ဆက်လက်ဖြည့်စွမ်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ရှေမ်မှအာဗြဟံသို့ ဘိုးဘေးမျိုးဆက်၏မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ကို တင်ပြသည်။ အခန်း ၁၀ သည် နိုအာ၏မျိုးဆက်မှ ဆင်းသက်လာသော လူမျိုးနှင့်အနွယ်များ၏ လူမျိုးဆိုင်ရာဆက်နွယ်မှုကို ဖော်ပြထားပြီး၊ အခန်း ၁၁:၁၀-၂၆ သည် ဘုရားသခင်ရွေးချယ်ထားသောလူမျိုး၏ မျိုးဆက်များစွာကို ဖြတ်သန်းပြီး တိကျသောဆင်းသက်မှုကို တင်ပြသည်။ ၎င်းသည် အခန်း ၅ တွင်ဖော်ပြထားသော အာဒံမှနိုအာသို့ မျိုးဆက်စာရင်း၏ဆက်လက်ဖြည့်စွမ်းမှုဖြစ်သည်။ ရှေမ်၏ပထမဆုံးမျိုးဆက်လေးခုသည် လူမျိုးများဇယား၏ရှေမ်ပိုင်းတွင် ဖော်ပြပြီးဖြစ်ပြီး၊ ဖလက်မှတစ်ဆင့် တေရဟိတ်များ၏တိုက်ရိုက်ဆင်းသက်မှုကို ပြသရန် ဤနေရာတွင် ထပ်မံဖော် ပြထားသည်။

10. The generations of Shem. The usual title for a genealogy (see chs. 5:1; 6:9; 10:1; etc.). Moses now returns to the line of Shem, his discussion of which was interrupted by the account of the confusion of tongues. But vs. 10–26 do not form a continuation of the table of nations of ch. 10; they present the genealogy of the patriarchal line from Shem to Abraham. Chapter 10 sets forth the racial relationship of the various tribes and nations and their common descent from Noah, whereas ch. 11:10–26 presents the exact descent of God’s chosen people through the many intervening generations. This is a continuation of the list of generations from Adam to Noah as given in ch. 5. The first four descendants of Shem, already enumerated in the Shemite part of the table of nations, are repeated here to show the direct descent of the Terahites through Peleg.

ရှေမ်သည် အသက်တစ်ရာရှိသည်။ ဤဖော်ပြချက်သည် ရှေမ်သည် ဂျဖက်ထက် နှစ်နှစ်ငယ် သည်ကို ပြသသည် (အခန်း ၅:၃၂ တွင်ဖော်ပြထားသည်ကို ကြည့်ပါ)။

Shem was an hundred years old. This statement shows that Shem was two years younger than Japheth (see on ch. 5:32).

ဤစာရင်းသည် လူမျိုးစုအမည်များမဟုတ်ဘဲ ပုဂ္ဂိုလ်အမည်များကို ဖော်ပြထားသည်မှာ သေချာ သည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် မျိုးဆက်ဆက်လက်ခံသူသားဖွားမြင်ချိန်တွင် လူတစ်ဦးစီ၏ အတိအကျအသက်နှင့် ထို့နောက် သူ၏သက်တမ်းကို ပေးထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အာဖက်ဇဒ် သို့မဟုတ် ဧဗာကဲ့သို့သော အမည်များသည် အခန်းကြီး ၁၀:၂၁၊ ၂၂ တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း လူမျိုးစုအမည်များလည်းဖြစ်သော်လည်း၊ ဤနေရာ၌ ဖော်ပြထားသောလူများသည် တကယ့်ပုဂ္ဂိုလ် များဖြစ်သည်ဆိုသောအချက်ကို ၎င်းက ဆန့်ကျင်မထားပေ။

The list doubtless presents personal, not tribal, names; for it gives the exact age of each man at the birth of the son through whom the line continues, and his length of life thereafter. Although names such as Arphaxad or Eber are also tribal names, as in ch. 10:21, 22, that does not contradict the fact that the men here named were real individuals.

၁၁။ ရှေမ်သည် အာဖက်ဇဒ်ကို မြစ်ဖွားပြီးနောက် အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ မောရှေသည် အပိုဒ် ၁၀ နှင့် ၁၁ တွင် အသုံးပြုသောပုံစံသည် နောက်ဆက်တွဲအကျဉ်းချုပ်အတ္ထုပ္ပတ္တိများအတွက် ပုံစံတစ်ခုဖြစ် သောကြောင့်၊ အပိုဒ် ၁၂-၂၆ ကို အသေးစိတ်မှတ်ချက်ပေးရန် မလိုအပ်ပေ။ ဤနေရာတွင်အသုံး ပြုသော ပုံစံနှင့် အခန်းကြီး ၅ တွင်အသုံးပြုသော ပုံစံအကြား ထင်ရှားသောကွဲပြားချက်မှာ အခန်းကြီး ၁၁ တွင် ဖော်ပြထားသောလူတစ်ဦးစီ၏ စုစုပေါင်းအသက်ကို ချန်လှပ်ထားခြင်းဖြစ် သည်။ သို့သော်၊ မည်သည့်အရာမျှ ဆုံးရှုံးမသွားပေ၊ အကြောင်းမှာ လူတစ်ဦးစီ၏ သားဖွားမြင်ချိန် အသက်နှင့် သူ၏သက်တမ်းကို ပေါင်းထည့်ခြင်းဖြင့် စုစုပေါင်းအသက်ကို အလွယ်တကူတွက်ချက် နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ဤစာရင်းနှစ်ခု၏ ပုံစံကွဲပြားမှုကို ပြုလုပ်ရသည့် အကြောင်းပြချက်ကို မသိရပေ။

11. Shem lived after he begat Arphaxad. Inasmuch as the formula used by Moses in vs. 10 and 11 is a pattern for the brief biographical sketches that follow, it is not necessary to comment in detail on vs. 12–26. A notable difference between the formula used here and one of ch. 5 is the omission of the total age of each person listed in ch. 11. Nothing is lost, however, because in each case the total age can easily be computed by adding the years of a man’s age at the birth of the son to the remaining years of his life. Moses’ reason for making this difference between the style of the two lists is not known.

၁၂။ အာဖက်ဇဒ်။ အခန်းကြီး ၁၀:၂၂ တွင် ကြည့်ပါ။ ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ ဖခင်ဖြစ်သူများ၏ ပျမ်းမျှ အသက်သည် ၁၁၇ နှစ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး (အနိမ့်ဆုံး ၆၅ နှစ်၊ အမြင့်ဆုံး ၁၈၇ နှစ်)၊ သို့သော် ထို့နောက်တွင် ၎င်းသည် ၃၀-၃၅ နှစ်သို့ လျော့ကျသွားပြီး၊ ထရပ်နှင့် အာဗြဟံတို့၏ ကိစ္စများတွင်သာ ထူးခြားသော အမြင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

12. Arphaxad. See on ch. 10:22. Prior to the Flood the average age of paternity had been 117 years (the lowest 65, the highest 187 years), but thereafter it decreased to 30-35 years, reaching unusual heights only in the cases of Terah and Abraham.

ရေလွှမ်းမိုးမှုပြီးနောက် လူတို့၏ စုစုပေါင်းအသက်များတွင်လည်း တူညီသောလျော့ကျမှုကို တွေ့ရသည်။ နိုအာကိုယ်တိုင်သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုမတိုင်မီ အသက် ၉၅၀ နှစ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သော် လည်း၊ ရှေမ်၏အသက်သည် ၆၀၀ နှစ်သာရှိပြီး၊ သူ၏သား အာဖက်ဇဒ်၏အသက်သည် ၄၃၈ နှစ်သာရှိသည်။ နောက်ဆက်တွဲမျိုးဆက်များတွင် ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ အာဗြဟံ၏ ဖိုးဖိုးဖြစ်သူ နာဟောသည် ၁၄၈ နှစ်သာရှင်သန်ခဲ့သည်။ ဤသက်တမ်းတိုတောင်း လာမှုသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုများကြောင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပေမည်။ ထို့ထက်ပို အရေးကြီးသည်မှာ အစားအသောက်ပုံစံသည် သက်သတ်လွတ်မှ တိရစ္ဆာန်အသားပါဝင်သော အစားအသောက်သို့ ပြောင်းလဲသွားခြင်းဖြစ်သည် (PP ၁၀၇; CD ၃၉၁)။ မျိုးဆက်တစ်ခုပြီးတစ်ခု တိုင်း လူသားမျိုးနွယ်သည် အာဒံ၏ ကြံ့ခိုင်သောရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအမွေနှင့် ဘဝသစ်ပင်၏ အားဖြည့် ပေးသောအသီးမှ ပို၍ဝေးကွာလာခဲ့သည်။

The same decrease is seen in the total ages of men after the Flood. Although Noah himself reached the antediluvian age of 950 years, Shem’s age was only 600 and that of his son Arphaxad but 438 years. In succeeding generations the process continued, so that Nahor, the grandfather of Abraham, lived to be only 148 years of age. This greatly abbreviated life span may have been due partly to climatic changes. More important still was the change in diet from vegetarian to one including the flesh of animals (PP 107; CD 391). With each succeeding generation the human race was further and further removed from the vigorous physical heritage of Adam and from the invigorating fruit of the tree of life.

၁၃။ ရှလဖ်။ “စေလွှတ်ခံရသူ”။ ၎င်းသည် ဆီးမိုက်အမည်ဖြစ်ပြီး၊ မြောက်အာဖရိကရှိ ကာသေ့ဂ်ျမြို့ ၌ ဖီနီရှန်ကိုလိုနီသူများကြားတွင်လည်း အသုံးပြုခဲ့သည်။

13. Salah. “The one sent forth.” This is a Semitic name, used also among the Phoenician colonists of Carthage in Northern Africa.

၁၄။ ဧဗာ။ “ဖြတ်သန်းသူ”။ ဧဗာ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ယူဖရေးတီးမြစ်ကို ဖြတ်ကျော်ပြီး ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့သွားရမည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ဤအမည်သည် သူ၏မိဘများ၏ ပရောဖက်ပြုသောထိုးထွင်းသိမြင်မှုကို ညွှန်ပြနိုင်သည် (အခန်းကြီး ၁၀:၂၁ တွင် ကြည့်ပါ)။

14. Eber. “The one who passes over.” Inasmuch as Eber’s descendants were to cross the Euphrates and migrate toward Syria and Palestine, this name may indicate prophetic insight on the part of his parents (see on ch. 10:21).

၁၆။ ဖေလဂ်။ “ခွဲခြားခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည် (အခန်းကြီး ၁၀:၂၅ တွင် ကြည့်ပါ)။

16. Peleg. Meaning “division” (see on ch. 10:25).

၁၈။ ရဲအု။ “မိတ်ဆွေ” သို့မဟုတ် “မိတ်သဟာယ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် “ဘုရား၏ မိတ်ဆွေ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ရဲအုလ်၏ အတိုကောက်ဖြစ်နိုင်သည်၊ ၎င်းသည် သမ္မာကျမ်း စာဇာတ်ကောင်များ၏ အမည်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၆:၄; ထွက်မြောက်ရာ ၂:၁၈; တောလည်ရာ ၂:၁၄)။

18. Reu. Meaning “friend” or “friendship.” It is possibly an abbreviation of Reuel, “friend of God,” the name of several Bible characters (Gen. 36:4; Ex. 2:18; Num. 2:14).

၂၀။ ရှရဂ်။ “ယှက်နွယ်သူ”၊ “ရစ်ပတ်သူ” သို့မဟုတ် “စပျစ်နွယ်ပင်ခိုင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပေမည်။ မည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ကို ရည်ရွယ်သည်ကို မသေချာပေ။

20. Serug. May mean “the one interlaced,” “the entangled one,” or “vine branch.” Which meaning was intended is uncertain.

၂၂။ နာဟော။ “ဟောက်သူ”။ သူ၏စကားပြောဆိုမှုတွင် အတားအဆီးတစ်ခုခုရှိခဲ့ပေမည်။

22. Nahor. “The snorter.” Perhaps there may have been some impediment in his speech.

၂၄။ ထရပ်။ ဟီဗြဲဘာသာတွင် အဓိပ္ပာယ်မရှိသော်လည်း၊ ဆက်စပ်အုဂါရစ်ဘာသာစကားတွင် “သတို့သား” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

24. Terah. Without meaning in Hebrew, but in the related Ugaritic language, “bridegroom.”

၂၆။ ထရပ်သည် အနှစ်ခုနှစ်ဆယ် အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် အာဗြမ်၊ နာဟောနှင့် ဟာရန်တို့သည် ၎င်းတို့၏ဖခင် ထရပ်အသက် ၇၀ နှစ်တွင် သုံးချီငှက်မွေးဖွားသူများဖြစ်သည်ဟု ညွှန်ပြပုံရသည်။ သို့သော် ထိုသို့မဟုတ်ကြောင်း အောက်ပါအကြောင်းအမျိုးမျိုးမှ ထင်ရှားသည်။ ထရပ်သည် ဟာရန်မြို့တွင် ၂၀၅ နှစ်အသက်တွင် သေဆုံးခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၁:၃၂)။ အာဗြမ်သည် ၇၅ နှစ်အသက်တွင် ကာနန်သို့ ခရီးထွက်ခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၂:၄)။ အာဗြမ်သည် ဟာရန်မှထွက် ခွာရန် ခေါ်ဆိုခံရခြင်းသည် သူ၏ဖခင်သေဆုံးပြီးနောက်ဖြစ်သည်၊ ယင်းကို တမန်တော်ဝတ္ထု ၇:၄ တွင် ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။

26. Terah lived seventy years. This text seems to imply that Abram, Nahor, and Haran were triplets, born when their father Terah was 70 years old. That such was not the case is evident from the following considerations. Terah died in Haran at the age of 205 years (ch. 11:32). Abram journeyed to Canaan at the age of 75 (ch. 12:4). Abram’s call to leave Haran came after his father’s death, as explicitly stated in Acts 7:4.

အာဗြံသည် သူ၏ဖခင်သေဆုံးချိန်တွင် အသက် ၇၅ နှစ်ထက် မကြီးနိုင်ပါ၊ ထဲရာသည် အာဗြံမွေး ဖွားချိန်တွင် အနည်းဆုံး အသက် ၁၃၀ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်၊ အခန်း ၁၁:၂၆ တွင် ထဲရာသည် အသက် ၇၀ နှစ်တွင် သားများကို စတင်မွေးဖွားခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုသည်။ သားသုံးယောက်အနက် အငယ်ဆုံးဖြစ်သော အာဗြံသည် ဟီဗြူလူမျိုး၏ ဘိုးဘေးအဖြစ် အရေးပါသောကြောင့် ပထမဦးစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ထဲရာ၏ ကျန်သားနှစ်ဦးဖြစ်သော နာဟော သို့မဟုတ် ဟာရန်အနက် မည်သူသည် အစ်ကိုဖြစ်သည်ကို သေချာမသိရသော်လည်း၊ နာဟော သည် ဟာရန်၏သမီးကို လက်ထပ်ခဲ့သည့်အချက် (အခန်း ၁၁:၂၉) က ဟာရန်သည် နာဟော၏ အစ်ကိုဖြစ်နိုင်ကြောင်း ညွှန်ပြသည် (အခန်း ၅:၃၂ ကို ကြည့်ပါ)။

Abram cannot then have been older than 75 at the death of his father, and Terah was at least 130 years old when Abram was born. Therefore, ch. 11:26 means that Terah began to beget sons when he was seventy years old. Youngest of the three sons, Abram is mentioned first because of his importance as ancestor of the Hebrews. Although it is not certain which of the two remaining sons of Terah, Nahor or Haran, was the elder, the fact that Nahor married Haran’s daughter (ch. 11:29) may point to Haran as Nahor’s senior (cf. on ch. 5:32).

အာဗြံ။ “မြင့်မြတ်သောဖခင်” သို့မဟုတ် “ချီးမြှောက်ခံရသောဖခင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ရွေးချယ်ထားသောလူမျိုး၏ ဘိုးဘေးအဖြစ် သူ၏ဂုဏ်ပြုခံရသောရာထူးကို ညွှန်ပြ သည်။ သူ၏နာမည်ကို နောက်ပိုင်းတွင် ဘုရားသခင်က အာဗြဟံဟု ပြောင်းလဲပေးခဲ့သည် (အခန်း ၁၇:၅)။ ဤနာမည်သည် အာဗြံလက်ထက်တွင် ပါလက်စတိုင်းမြို့တစ်မြို့၏ အမိုရိမင်းအဖြစ် အီဂျစ်မှတ်တမ်းများတွင် ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ထိုခေတ်ကာလတွင် ဘေဘီလုံးနီးယားမှ ကျောက်ပြားစာရွက်စာတမ်းတွင်လည်း ပေါ်ထွက်ပြီး၊ ထိုနာမည်သည် သာမန်မဟုတ်ကြောင်း ပြသသည်။

Abram. “Father of elevation” or “exalted father,” pointing to his honored position as ancestor of God’s chosen people. His name was later changed by God to Abraham (ch. 17:5). The name appears in Egyptian records as that of an Amorite ruler of a Palestinian city at the very time Abram lived. It appears also in a contemporary cuneiform document from Babylonia, showing that the name was not uncommon.

နာဟော။ ထဲရာ၏သားဖြစ်သူသည် သူ၏အဘိုးအမည်ကို အစွဲပြု၍ နာမည်ပေးခံရသည်။

Nahor. This son of Terah was named after his grandfather.

ဟာရန်။ ဤနာမည်သည် ဟီဗြူဘာသာတွင် အဓိပ္ပာယ်မရှိပါ။ ၎င်းသည် ထဲရာအခြေချခဲ့သော ဟာရန်၊ ခါရန်မြို့နှင့် ဆင်တူသည်။ မြို့၏နာမည်သည် “လမ်းမကြီး” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော အာရှုရိယံစကားလုံးနှင့် ဆက်စပ်နိုင်ပြီး၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် မြေထဲပင်လယ်ကြားရှိ အဓိကကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတစ်ခုပေါ်တွင် တည်ရှိကြောင်း ညွှန်ပြသည်။

Haran. This name has no meaning in Hebrew. It is similar to Haran, Charan, the city where Terah settled. The name of the city, related to an Assyrian root word meaning “highway,” may indicate its location astride one of the principal trade routes between Mesopotamia and the Mediterranean.

ရေလွှမ်းမိုးမတိုင်မီ သက္ကရာဇ်ကဲ့သို့ပင်၊ ဆမာရီတန်ကျမ်းနှင့် အယ်လ်အယ်က်စ် (LXX) တို့သည် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ အာဗြံမွေးဖွားခြင်းအထိ ဘိုးဘေးများအား ဟီဗြူကျမ်းစာနှင့် ၎င်းကိုအခြေ ခံထားသော အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်များထက် သက်တမ်းပိုရှည်သည်ဟု ဖော်ပြသည် (အခန်း ၅:၃၂ ကို ကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင့်နှုတ်ကပတ်ကျမ်းစာ (KJV) တွင် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းမှ အာဗြံမွေးဖွားခြင်းအထိ ၃၅၂ နှစ်ရှိသော်လည်း၊ အယ်လ်အယ်က်စ်တွင် ၁၁၃၂ သို့မဟုတ် ၁၂၃၂ နှစ် (မတူညီသောဖတ်ရှုမှုများ အရ၊ စာမျက်နှာ ၁၈၀ ကို ကြည့်ပါ)။

As with the antediluvian chronology, the Samaritan Pentateuch and the LXX credit patriarchs from the Flood to the birth of Abram with considerably longer lives than do the Hebrew text and English translations based upon it (see on ch. 5:32). Whereas the KJV has 352 years between the Flood and Abram’s birth, the Same LXX, 1,132 or 1,232 (according to variant readings; see p. 180).

အယ်လ်အယ်က်စ်တွင် အာဖက်ဇဒ်နှင့် ဆာလာကြားတွင် ကိနန်ကို ထည့်သွင်းထားခြင်းသည် မူလအဆိုကို ထောက်ခံနိုင်သည်။ ဤအချက်တွင် အယ်လ်အယ်က်စ်ကို လုကာကျမ်းက ကိနန်ကို ဤနေရာတွင်လည်း ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း အတည်ပြုသည် (လုကာ ၃:၃၅, ၃၆)။ မောရှေ (နှင့် ၁ ရာဇဝင် ၁:၂၄) နှင့် လုကာနှင့် အယ်လ်အယ်က်စ်တို့ မကိုက်ညီပုံရသော်လည်း၊ အမှန်တကယ် ပြဿနာမရှိပါ။ ကျမ်းစာတွင် ဆွေစဉ်မျိုးဆက်စာရင်းများမှ နာမည်များကို ချန်လှပ်ထားသည့် သိသာထင်ရှားသော ဥပမာများစွာ ရှိသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဧဇရာသည် သူ၏ဆွေစဉ်မျိုးဆက်ကို အာရုန်သို့ ပြန်လည်ခြေရာခံရာတွင် အနည်းဆုံး နာမည် ၆ ခုကို ချန်လှပ်ထားသည် (ဧဇရာ ၇:၁-၅ ကို ကြည့်ပါ၊ ၁ ရာဇဝင် ၆:၃-၁၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

The LXX insertion of Cainan between Arphaxad and Salah may, however, be justified. In this the LXX is confirmed by Luke, who also lists Cainan in this position (Luke 3:35, 36). In spite of apparent disagreement between Moses (and 1 Chron. 1:24) on the one hand and Luke and the LXX on the other, no real difficulty exists. The Scriptures contain numerous and striking instances of the omission of names from genealogical lists. In tracing his own ancestry back to Aaron, Ezra for instance, omits at least six names (see Ezra 7:1–5; cf. 1 Chron. 6:3–15).

နှစ်ပေါင်းရာစုနှစ်များအကြာတွင် မဿဲ၏ ယေရှုခရစ်၏ ဆွေစဉ်မျိုးဆက်စာရင်းတွင် ယုဒဘုရင် ၄ ပါးနှင့် အခြားဘိုးဘေးများကို ချန်လှပ်ထားနိုင်သည် (မဿဲ ၁:၈, ၁၇ ကို ကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် မောရှေက ကိနန်ကို ကျမ်းစာအခန်း ၁၁:၁၀-၂၆ ၏ စာရင်းမှ ချန်လှပ်ထားခြင်းသည် မမှန်ကန်မှုဟု မယူဆသင့်ဘဲ၊ ဟီဗြူစာရေးဆရာများအကြား ထုံးစံအတိုင်း လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုအဖြစ် ယူဆရမည်။

Centuries later Matthew’s genealogy of Jesus omits four kings of Judah, and possibly other ancestors of our Lord (see on Matt. 1:8, 17). Moses’ possible omission of Cainan from the list of Gen. 11:10–26 should not therefore be considered an inaccuracy, but rather an example of what was a common practice among Hebrew writers.

မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ မောရှေပေးထားသော စာရင်းသည် အနည်းဆုံး အကြမ်းဖျင်းပြည့်စုံသည်ဟု ယူဆရမည်။ အဲလင်ဂျီ ဝှိုက် (Ellen G. White) က အာဒံမှ ရှေမ်အထိ ဘုရားသခင်၏ အသိပညာကို အာဗြံထံသို့ ဆက်လက်လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သော “ဆက်လက်မပြတ်မျှော်လင့်ထားသော ဖြောင့်မတ် သူများ” အကြောင်းကို ရည်ညွှန်းသည် (PP ၁၂၅)။ ဤအချက်ကို အချို့က အာဗြံသည် ရှေမ်ထံမှ ကိုယ်တိုင်သင်ကြားခံရသည်ဟု ဆိုလိုသည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ အကယ်၍ ထိုသို့ဖြစ်ပါက၊ အာဗြံသည် ရှေမ်သေဆုံးမှု (ရေလွှမ်းမိုးပြီးနောက် ၅၀၀ နှစ်အကြာ) မတိုင်မီ နှစ်အနည်းငယ်အလိုတွင် မွေးဖွားခဲ့ရမည်။

Whatever may be the case, the list as given by Moses must be considered at least fairly complete. Ellen G. White refers (PP 125) to an “unbroken line” of righteous men—from Adam to Shem—who passed down the knowledge of God that Abram inherited. This has been taken by some to imply that Abram must have been instructed by Shem personally; if so, then Abram was born some years before Shem’s death, which is dated 500 years after the Flood.

the chronology of genesis 11

Hebrew

Samaritan

LXX

Josephus

Age at

son’s

birth

Rest

years

Age at

son’s

birth

Rest

years

Age at

son’s

birth

Rest

years

Age at

son’s

birth

Shem (Age 2 yrs. after

the Flood)

100

500

100

500

100

500

(omits)

Arphaxad

403

135

303

135

430*

135

Cainan

130

330

Salah

403

130

303

130

330

130

Eber

430

134

270

134

370*

134

Peleg

209

130

109

130

209

130

Reu

207

132

107

132

207

130

Serug

200

130

100

130

200

132

Nahor

119

179*

129*

120

Terah

135

Terah (at Abram’s

birth)

130

135

130

ဤကျမ်းပိုဒ်မှ ဤသို့သော ကောက်ချက်သို့ရောက်ရှိသူများသည် ၎င်းသည် ဆာမာရီတန်နှင့် LXX ခေတ်ဇယားများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီး ဟီဘရူးခေတ်ဇယားကို ထောက်ခံကြောင်း သက်သေ ပြသည်ဟု ယူဆကြသည်၊ ထို့ပြင် မောရှေ၏ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်စာရင်းတွင် သိသာထင်ရှားသော ချန်လှပ်မှုများကို ဖြစ်မနိုင်စေပါ။ ပိုမိုတိကျသော အချက်အလက်များ မရရှိမချင်း၊ အာဗြံမွေးဖွား မှုမတိုင်မီ ဖြစ်ရပ်များ၏ ခေတ်ဇယားကို အနီးစပ်ဆုံးဟူ၍ ယူဆသင့်သည်။ အာဗြံဖခင်ကြီး၏ ရောက်ရှိလာမှုနှင့်အတူ ခေတ်ဇယားတည်ဆောက်ရန် ပိုမိုခိုင်မာသော အုတ်မြစ်သို့ ကျွန်ုပ်တို့ရောက် ရှိလာသည်။

Those who arrive at this conclusion from the above passage infer that it upholds the Hebrew against both the Samaritan and LXX chronologies of the period, and renders impossible any considerable number of omissions from Moses’ genealogical list. Until more definite information becomes available the chronology of events prior to the birth of Abram should be considered approximate. With the advent of the patriarch Abram we reach a more solid foundation on which to build a chronology.

၂၇။ တေရဟ်။ ဤအချိန်အထိ မောရှေသည် လူသားအားလုံး၏ သမိုင်းကို ပြန်ပြောင်းရေးသားခဲ့ သည်။ ဤမှစ၍ နှုတ်ကပတ်တော်မှတ်တမ်းသည် ဘုရားသခင်၏ ရွေးချယ်ထားသော လူမျိုးတစ် မျိုးတည်း၏ သမိုင်းကို နီးပါးသီးသန့်အာရုံစိုက်သည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ ကျန်ရှိသောအပိုင်းတစ် လျှောက် အခြားလူမျိုးများကို ဘုရားသခင်၏လူမျိုးနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံသည့်အခါမှသာ ယေဘုယျ အားဖြင့် အာရုံစိုက်သည်။

27. Terah. Up to this point Moses has narrated the history of all mankind. Henceforth the inspired record concerns itself almost exclusively with the history of but one family, the chosen people of God. Throughout the remainder of the OT attention is generally given to other nations only as they come in contact with God’s people.

ဟာရန်သည် လော့တ်ကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ လော့တ်၊ “ဖုံးကွယ်ထားသူ”။ လော့တ်ကို မိတ်ဆက် ပေးထားခြင်းမှာ သူသည် အာဗြံ၏ ခါနာန်ပြည်တွင် အဖော်အဖြစ်နှင့် မောဘလူမျိုးနှင့် အမ္မုန်လူမျိုးတို့၏ ဘိုးဘေးအဖြစ် ပါဝင်မည့် အခန်းကဏ္ဍကြောင့်ဖြစ်သည်။

Haran begat Lot. Lot, “the concealed one.” Lot is introduced because of the role he is to play as Abram’s companion in the land of Canaan and as ancestor of the Moabites and Ammonites.

၂၈။ ဟာရန်သည် သူ၏ဖခင်မသေခင် သေဆုံးခဲ့သည်။ စာသားအရ “သူ၏ဖခင်မျက်နှာတွင်” ဟူ၍ ဆိုလိုသည်မှာ “သူ၏ဖခင်အသက်ရှင်နေစဉ်” သို့မဟုတ် “သူ၏ဖခင်ရှေ့မှာ” ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သားတစ်ဦးသည် ဖခင်မသေခင် သေဆုံးသည့် ပထမဆုံးဖော်ပြချက် (ပထမဆုံးဖြစ်ရပ်မဟုတ် သော်လည်း) ဖြစ်သည်။

28. Haran died before his father. Literally, “in the face of his father,” meaning “while his father was still alive,” or, “in the presence of his father.” This is the first mention (though not necessarily the first case) of a son having died before his father.

ခါလဒီလူမျိုးတို့၏ ဥရိမြို့။ စာပေမှတ်တမ်းများနှင့် မကြာသေးမီ တူးဖော်မှုများဖြင့် ပြသထားသည့် အတိုင်း၊ ဟာရန်၏ မွေးဖွားရာမြို့သည် ရှည်လျားပြီး ဂုဏ်ကျက်သရေရှိသော သမိုင်းကို ပိုင်ဆိုင် ထားသည်။ ဥရိမြို့၏ အပျက်အစီးများကို ဘဂ္ဂဒါဒ်နှင့် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့အကြား တစ်ဝက်ခန့်တည် ရှိသော ခေတ်သစ်အမည် တယ်လ် အယ်လ်-မူခါယာ ဟုခေါ်သည့်နေရာတွင် ကာလရှည်သိရှိထား သည်။ ၁၉၂၂ မှ ၁၉၃၄ အတွင်း ဗြိတိသျှ-အမေရိကန်ပူးပေါင်းအဖွဲ့တစ်ခုသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား တူးဖော်မှုများတွင် အထွတ်အထိပ်ဖြစ်စေသော တူးဖော်မှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်မင်းဆက်တစ်ခု၏ တော်ဝင်သင်္ချိုင်းများသည် ၎င်းတို့၏ စွဲမက်ဖွယ်ရတနာများကို ဖော်ထုတ်ပေးခဲ့သည်။ ကောင်းစွာထိန်းသိမ်းထားသော အိမ်များ၊ ဘုရားကျောင်းများနှင့် ဘုရားကျောင်းမျှော်စင်တို့၏ အပျက်အစီးများသည် သမိုင်းအစမှ ပါရှန်အင်ပါယာအချိန်အထိ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ခဲ့သော ဤမြို့၏ အကွဲအပြဲသမိုင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက် နိုင်ရန် အချက်အလက်များစွာကို ပေးစွမ်းခဲ့သည်။ အာဗြံနေထိုင်ခဲ့သည့် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ် အစတွင်၊ ဤမြို့သည် ထူးခြားသော ယဉ်ကျေးမှုမြင့်မားမှုကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ အိမ်များသည် ကောင်းမွန်စွာတည်ဆောက်ထားပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် နှစ်ထပ်ဖြစ်သည်။ အောက်ထပ်ရှိ အခန်းများသည် ဗဟိုအာကာသဝိုင်းတစ်ခုပတ်လည်တွင် စုဝေးဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ လှေကားတစ်ခု သည် ဒုတိယထပ်သို့ ဦးတည်သည်။ မြို့တွင် ထိရောက်သော မိလ္လာစနစ်တစ်ခုရှိပြီး၊ ၎င်းသည် ယနေ့ထိုနိုင်ငံရှိ မြို့အချို့တွင်ပင် တွေ့ရခဲသည့်အရာဖြစ်သည်။ ဥရိမြို့၏ ကျောင်းများတွင် စာဖတ်ခြင်း၊ စာရေးခြင်း၊ သင်္ချာနှင့် ပထဝီဝင်တို့ကို သင်ကြားခဲ့ပြီး၊ ပြန်လည်ရယူထားသော ကျောင်းလေ့ကျင့်ခန်းများစွာက ၎င်းကို ထင်ရှားစေသည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဤမြို့ကို ပုံမှန်အားဖြင့် “ခါလဒီလူမျိုးတို့၏ ဥရိ” ဟုခေါ်သည်၊ ၎င်းသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ကူနီဖောင်းစာသားများတွင် မတွေ့ရသေးသော အသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် “ဥရိ” ဟုသာ ရိုးရှင်းစွာ ခေါ်သည်။ သို့သော် ဥရိဒေသသည် နောက်ပိုင်းတွင် အာရမိခါလဒီလူမျိုးစုများနေထိုင်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် အနည်းငယ်စောလျင်စွာ ရောက်ရှိလာခဲ့ဖွယ်ရှိသည် (အခန်း ၁၀:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤလူမျိုးစုများသည် တေရဟ်၏ မိသားစုနှင့် နီးကပ်စွာဆက်စပ်နေပြီး၊ ၎င်းတို့နှစ်ဦးစလုံးသည် အာဖက်ဇဒ်၏ သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်သည်။ ဤဆက်ဆံရေး၏ မှတ်ဉာဏ်ကို မူလမိသားစုအိမ်ကို ခါလဒီယာရှိ ဥရိ သို့မဟုတ် “ခါလဒီလူမျိုးတို့၏ ဥရိ” ဟု ရည်ညွှန်းခြင်းဖြင့် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။

Ur of the Chaldees. As shown by literary documents and recent excavations, the city of Haran’s nativity had a long and glorious history. The ruins of Ur have long been known under the modern name Tell el–Muqayyar, which is situated about halfway between Baghdad and the Persian Gulf. Between 1922 and 1934 a joint British-American expedition carried out what have proved to be among the most fruitful of all Mesopotamian excavations. Royal tombs of an early dynasty gave up their fabulous store of treasures. The well-preserved ruins of houses, temples, and a temple tower have provided a wealth of material from which we may reconstruct the checkered history of this city which played so important a role from the dawn of history to the time of the Persian Empire. At the beginning of the second millennium b.c., when Abram lived there, the city possessed an exceptionally high culture. Houses were well constructed, and usually two stories high. Rooms on the ground floor were grouped around a central courtyard, and a staircase led up to the second story. The city had an efficient sewage system, which is more than some cities in that country can boast even today. In the schools of Ur reading, writing, arithmetic, and geography were taught, as the many school exercises that have been recovered make evident. In the OT this city is usually called “Ur of the Chaldees,” an expression that has not yet been found in the cuneiform texts of Mesopotamia. There it is simply called “Ur.” It is, however, known that the region of Ur was later inhabited by Aramaic Chaldean tribes, who may have come somewhat earlier (see on ch. 10:22). These tribes were closely related to the family of Terah, and both were descendants of Arphaxad. The memory of this relationship was kept alive by referring back to the original family home as Ur in Chaldea, or “Ur of the Chaldees.”

အာဗြံ၏ခေတ်တွင် ဥရိ၏ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်မြင့်မားမှုသည် အာဗြံကို အသိဉာဏ်မဲ့သော ခြေသလုံး လူမျိုးအဖြစ် အပြစ်တင်သူများ၏ မထီမဲ့မြင်ပြုမှုများကို တိတ်ဆိတ်စေသည်။ သူ၏ ငယ်ရွယ်စဉ် ကာလသည် မြို့၏ ချမ်းသာသော နိုင်ငံသားတစ်ဦး၏ သားအဖြစ် ယဉ်ကျေးမှုမြင့်မားပြီး ဆန်းပြား သော မြို့တွင် ကုန်ဆုံးခဲ့ပြီး၊ သူသည် ကောင်းစွာပညာသင်ယူထားသူဖြစ်သည်မှာ သေချာသည်။

The advanced cultural level of Ur in Abram’s time puts to silence the sneers of those who would stigmatize Abram as an ignorant nomad. His youth was spent in a highly cultured and sophisticated city as the son of one of its wealthy citizens, and without doubt he was a well-educated man.

အာဗြံသည် ဥရိ၏ ဘာသာရေးဘဝနှင့်လည်း ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ခဲ့ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ တူးဖော်မှုများအရ ၎င်းသည် ဘုရားမျိုးစုံကိုးကွယ်သည့် ဘာသာဖြစ်သည်။ ယောရှုက တေရဟ်၊ အာဗြံ၏ဖခင်သည် ဥရိတွင် အခြားဘုရားများကို ကိုးကွယ်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည် (ယောရှု ၂၄:၂)။ တေရဟ်၏ အခြားသားများလည်း ထိုနည်းတူပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ယူဆရပြီး၊ အကြောင်းမှာ ယာကုပ်၏ဇနီး ရာခေလသည် အာဗြံ၏အစ်ကို နာဟော်၏ မြေးဖြစ်သူ လာဗန်ထံမှ ရုပ်တုများကို ခိုးယူခဲ့သည် (ကမ္ဘာ ၃၁:၁၉)။ အာဗြံသည် သူ့ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ဘုရားမဖြစ်သော ဩဇာအာဏာများမှ မထိခိုက်ဘဲ ရှိနေခဲ့သည်မှာ အံ့ဖွယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

Abram must, as well, have been acquainted with the religious life of Ur, which, as excavations have shown, was polytheistic. Joshua states that Terah, Abram’s father, had served other gods in Ur (Joshua 24:2). We are led to assume that Terah’s other sons did likewise, for Rachel, Jacob’s wife, stole idols from her father, Laban, who was a grandson of Abram’s brother Nahor (Gen. 31:19). It is a miracle that Abram remained untouched by the pagan influences surrounding him.

၂၉။ အာဗြံနှင့် နာဟော်တို့သည် ဇနီးများကို ယူခဲ့ကြသည်။ နာဟော်၏ဇနီး မီလခါသည် သူ၏အစ်ကို ဟာရန်၏သမီးဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် သူ၏တူမဖြစ်သည်။ အာဗြံ၏ဇနီး သာရဲသည် သူ၏ဖခင်တေ ရဟ်၏ အာဗြံ၏မိခင်မဟုတ်သော အခြားဇနီးမှ သမီးဖြစ်သောကြောင့် သူ၏ဖထွေးညီမဖြစ်သည် (အခန်း ၂၀:၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။ ဖထွေးညီမနှင့် အခြားနီးစပ်သော ဆွေမျိုးများနှင့် လက်ထပ်ခြင်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် မောရှေ၏ ပြည်သူ့ဥပဒေဖြင့် တားမြစ်ခဲ့သော်လည်း၊ အာဗြံ၏ခေတ်တွင် ဆက်လက်ခွင့်ပြုထားပုံရသည် (ဝတ် ၁၈:၆၊ ၉၊ ၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။

29. Abram and Nahor took them wives. Nahor’s wife, Milcah, was a daughter of his brother Haran and therefore his own niece. Abram’s wife, Sarai, was his half sister, a daughter of Terah by another wife than Abram’s mother (see ch. 20:12). Marriage with a half sister, and with other close relatives, was afterward forbidden by the Mosaic civil code, though apparently still permitted in Abram’s time (see Lev. 18:6, 9, 14).

အစ္စခါ။ ဟာရန်၏ အခြားသမီးတစ်ဦးဖြစ်သော အစ္စခါကို ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားရခြင်း အကြောင်းမှာ မရှင်းလင်းပါ။ ရှေးဟောင်းဂျူးရိုးရာအရ အချို့ဝေဖန်သူများက ၎င်းအမည်ကို အာဗြံ၏ဇနီး သာရဲ၏ နောက်ထပ်အမည်တစ်ခုအဖြစ် ယူဆကြသည်။ အချို့ကမူ သူမသည် လော့တ်၏ဇနီးဖြစ်သည်ဟု ထင်မြင်ကြသည်။ ဤသို့သော ယူဆချက်များအတွက် အချက်အလက် အခြေခံမရှိပါ။

Iscah. It is not clear why Iscah, another daughter of Haran, is mentioned here. Following an old Jewish tradition, some commentators have seen the name as another name of Sarai, Abram’s wife. Others think she was the wife of Lot. There is no factual basis for any such suppositions.

၃၀။ သာရဲသည် သားမီးမရှိခဲ့ပါ။ ဤဖော်ပြချက်သည် သာရဲ၏ ခယ်မဖြစ်သော မီလခါနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပုံရပြီး (အခန်း ၂၄:၂၄ ကိုကြည့်ပါ)၊ အာဗြံ၏ ယုံကြည်ခြင်းစမ်းသပ်မှုတွင် သာရဲ၏ သားမီးမရှိခြင်း၏ အရေးပါမှုကို ကြိုတင်ဖော်ပြထားသည်။

30. Sarai was barren. This statement seems to imply a contrast with Milcah, Sarai’s sister-in-law (see ch. 24:24), and foreshadows the great importance of Sarai’s childlessness in the trial of Abram’s faith.

၃၁။ ၎င်းတို့ထွက်သွားကြသည်။ ကျမ်းစာများအရ ဘုရားသခင်သည် ခါလဒီလူမျိုးတို့၏ ဥရိတွင် အာဗြံထံသို့ မိမိကိုယ်ကို ထင်ရှားပြသခဲ့ပြီး၊ ဤကျမ်းပိုဒ်မှ ယူဆရသည့်အတိုင်း တေရဟ်ထံသို့ မဟုတ်ကြောင်း ရှင်းလင်းသည် (PP ၁၂၇)။ စတီဖန်က ၎င်း၏ နားထောင်သူများအား အာဗြံသည် “ခါရန်တွင် မနေထိုင်မီ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ ထွက်ခွာခဲ့သည်” ဟု ဘုရားသခင်၏ သူ့အား ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသော အမိန့်တော်ကို တုံ့ပြန်ခဲ့သည်ဟု ပြောခဲ့သည် (တမန် ၇:၂၊ ၃)။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား ၎င်းကို ခါလဒီလူမျိုးတို့၏ ဥရိမှ ထုတ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု နောက်ပိုင်းတွင် သတိပေးခဲ့ပြီး (ကမ္ဘာ ၁၅:၇)၊ ဟာရန်မှ မဟုတ်ပေ (နေဟမိ ၉:၇ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။ အာဗြံ၏ ခေါ်ဆောင်မှုသည် အဆင့်နှစ်ဆင့်ဖြင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ ကောက်ချက်ချသည်။ ပထမခေါ်ဆောင်မှုသည် ဥရိတွင် နေထိုင်စဉ်က သူ၏ဘိုးဘေးမျိုးနွယ်ကို စွန့်လွှတ်ရန်ဖြစ်ပြီး၊ ဒုတိယခေါ်ဆောင်မှုသည် ဟာရန်တွင် ၎င်း၏ နီးစပ်သော ဆွေမျိုးများ၊ ဖခင်၏အိမ်ကိုပင် စွန့်လွှတ်ရန်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာ ၁၂:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ပထမခေါ်ဆောင်မှုရောက်လာ သောအခါ အာဗြံသည် ချက်ချင်းနာခံပြီး ဘုရားသခင်ကတိပေးထားသော နိုင်ငံတွင် အိမ်သစ်ရှာဖွေရန် မူလပတ်ဝန်းကျင်ကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်း၏ဖခင်တေရဟ်၊ အစ်ကိုနာဟော်နှင့် တူလော့တ်တို့အပေါ် သိသာထင်ရှားသော ဩဇာအာဏာရှိခဲ့ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့အားလုံးသည် သူနှင့်အတူ လိုက်ပါလာရန် ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။ နာဟော်သည် တေရဟ်နှင့် အာဗြံတို့နှင့်အတူ ဥရိမှ ထွက်ခွာသူများထဲတွင် ဖော်ပြမထားသော်လည်း၊ ဤအချိန်တွင် မလိုက်ခဲ့ပါက နောက်ပိုင်းတွင် လိုက်လာခဲ့ရမည်ဖြစ်သည် (အခန်း ၂၄:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြံသည် ဥရိတွင် ခေါ်ဆောင်မှုကို လက်ခံခဲ့သူဖြစ်သော်လည်း၊ သူသည် ၎င်း၏ဖခင်၏အိမ်အောက်တွင် နေထိုင်နေဆဲဖြစ်ပြီး၊ ဖခင်သည် ဆန္ဒရှိပါက ဦးဆောင်ရန် မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ တေရဟ်သည် သဘောတူခဲ့ပြီး၊ အိမ်ထောင်စုခေါင်းဆောင်အဖြစ် ပြောင်းရွှေ့ရန် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ အာရှတို့၏ ထုံးစံအရ တေရဟ်သည် ၎င်း၏အိမ်ထောင်စုခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဂုဏ်ပြုခံရရန်လိုအပ်သည်။ အာဗြံသည် ၎င်း၏ဖခင်တေရဟ်ကို ခေါ်ဆောင်သွားသည်ဟု ပြောရန် အလွန်မသင့်လျော်ပေ။

31. They went forth. The Scriptures make it clear that Abram was the one to whom God revealed Himself in Ur of the Chaldees, and not to Terah, as might be inferred from this passage (PP 127). Stephen told his hearers that Abram had left “Mesopotamia, before he dwelt in Charran,” in response to an explicit command addressed to him personally of God (Acts 7:2, 3). God later reminded Abram that He had brought him out of Ur of the Chaldees (Gen. 15:7), not out of Haran (see also Neh. 9:7). We conclude that Abram’s call occurred in two stages. The first call, when he lived at Ur, was to leave his ancestral tribe, but the second, at Haran, was to forsake his immediate relatives, even his father’s house (see Gen. 12:1). When the first call came to Abram, he obeyed immediately and left the old environment to find a new home in the country God promised to provide for him. He must have had considerable influence over his father, Terah, his brother Nahor, and his nephew Lot, because they all chose to accompany him. Nahor is not mentioned as one of those who left Ur with Terah and Abram, but if he did not go at this time he must have followed a little later (see ch. 24:10). Although Abram was the one to whom the call came at Ur, he still lived under his father’s roof and would look to his father to take the initiative should he be willing to do so. Terah evidently consented and, as head of the house, led out in making the move. Oriental propriety would require that Terah be given credit for acting as head of his house. It would seem most inappropriate to say that Abram took his father Terah.

ခါနာန်ပြည်သို့ သွားရန်။ ၎င်းသည် ခါနာန်သည် ၎င်းတို့၏ ဦးတည်ရာဖြစ်ကြောင်း အစမှ ညွှန်ပြ သည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတောင်ပိုင်းရှိ ဥရိမှ ခါနာန်သို့ ခရီးလမ်းနှစ်သွယ်ရှိသည်။ တစ်ခုမှာ အာရပ်သဲကန္တာရကြီးကို ဖြတ်သန်းသည့် လမ်းဖြစ်သော်လည်း၊ သိုးနှင့်ဆိတ်များ၊ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် များနှင့် ကျွန်များစွာပါဝင်သော ကာဗန်ကြီးတစ်ခုသည် ထိုသို့သော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ကို ဖြတ်သန်းနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ အခြားလမ်းမှာ ယူဖရေးတီးမြစ်အတိုင်း တက်သွားပြီး၊ ဆီးရီးယား မြောက်ပိုင်းရှိ သဲကန္တာရအာကာသကို ဖြတ်ကာ၊ ထို့နောက် အိုရုန်းတီးချိုင့်ဝှမ်းကို ဖြတ်သန်း ခါနာန် သို့ တောင်ဘက်သို့ သွားရောက်သည့်လမ်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ခရီးသွားရမည့်လမ်းဖြစ် သည်မှာ ထင်ရှားသည်။

To go into the land of Canaan. This indicates that Canaan was their destination from the very beginning. There were two possible routes of travel from Ur in southern Mesopotamia to Canaan. One route lay directly across the great Arabian Desert, but a large caravan of flocks, herds, and many servants could not possibly traverse such terrain. The other route lay up the Euphrates, across the narrow desert of northern Syria, and then through the Orontes valley southward into Canaan. This was obviously the way by which they must travel.

၎င်းတို့သည် ဟာရန်သို့ ရောက်ရှိလာကြသည်။ ဟာရန်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမြောက်ပိုင်းရှိ ဘာလစ်ခ်မြစ်ပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး၊ ဥရိနှင့် ခါနာန်အကြား တစ်ဝက်ခန့်တွင် ရှိသည်။ ဤခရီးရပ်နား ခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို မဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ဒေသ၏ ဆွဲဆောင်မှုကြောင့်ဖြစ် နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် တေရဟ်၏ အသက်အရွယ်ကြီးရင့်မှုနှင့် အားနည်းလာမှုကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ မိသားစု၏ အများစုအတွက် ဟာရန်သည် အမြဲတမ်းနေထိုင်ရာနေရာဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ဒေသ၏ ဆွဲဆောင်မှုကြောင့် ရပ်တန့်ရန် မူလဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ဘာလစ်ခ်နှင့် ခါဘာချိုင့်ဝှမ်းများတွင် မြေသြဇာကောင်းသော စိမ်းလန်းစိုပြည်သော မြေများပါရှိ သည်။ ထိုဒေသတစ်ခုလုံးသည် လူဦးရေနည်းပါးပြီး၊ ခါနာန်သို့ ဆက်လက်မသွားမီ မိသားစု၏ ချမ်းသာမှုကို တိုးမြှင့်ရန် အလားအလာကောင်းများကို ပေးစွမ်းပုံရသည်။ အကြောင်းရင်းမည်သို့ပင် ဖြစ်စေ၊ တေရဟ်နှင့် ၎င်း၏မိသားစုသည် ဥရိတွင် သေဆုံးခဲ့သော ၎င်းတို့၏သား၊ အစ်ကိုဖြစ်သူ ဟာရန်ကို ဂုဏ်ပြုရန် ဟာရန်ဟုခေါ်သော နေရာတွင် စခန်းချခဲ့သည်။ တေရဟ်၏သား ဟာရန်၏ ဟီဘရူးစာလုံးပေါင်းနှင့် မြို့အမည် ခါရန်၏ စာလုံးပေါင်းအကြား အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုကြောင့် ၎င်းတို့နှစ်ခု၏ ဆက်စပ်မှုသည် မရေရာပါ။

They came unto Haran. Haran is situated on the Balikh river in northern Mesopotamia, halfway between Ur and Canaan. The reason for this interruption of the journey is not given, but it may have been occasioned by the attractiveness of the region, or more likely by the advancing age and feebleness of Terah. For the greater part of the family Haran became a permanent place of abode, which implies, perhaps, that the attractiveness of the region may have led to the original decision to stop there. The Balikh and Chabur valleys contain fertile pastureland. It is possible that the whole region was sparsely populated, and seemed to offer fine possibilities for increasing the wealth of the family before they proceeded on to Canaan. Whatever the reason may have been, Terah and his family camped at a place they called Haran, perhaps in honor of their son, and brother, who had died in Ur. Because of a slight difference between the Hebrew spelling of the name of Terah’s son Haran and that of the city Charan the relationship of the two is uncertain.

တေရဟ်မိသားစုသည် ၎င်းတို့၏အိမ်သစ်တွင် မည်မျှခိုင်မာစွာ အမြစ်တွယ်ခဲ့သည်ကို ၎င်းတို့၏ မိသားစုအမည်များစွာသည် ထိုဒေသရှိ မြို့များနှင့် ရာစုနှစ်များစွာ၊ အချို့ဖြစ်ရပ်များတွင် ထောင် စုနှစ်များအထိ ဆက်လက်တွယ်ကပ်နေသည်မှာ ထင်ရှားစွာ တွေ့ရသည်။ ဟာရန်သည် ဒုတိယနှင့် ပထမထောင်စုနှစ်များအတွင်း အရေးပါသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး၊ အထက်တွင် အကြံပြုထားသည့် အတိုင်း ဟာရန်ကို ဂုဏ်ပြုရန် အမည်ပေးထားဖြစ်နိုင်သည်။ ဖေလဂ်၏ မှတ်ဉာဏ်သည် ခါဘာမြစ်ဝတွင် ပါလီဂါမြို့အမည်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိသည်။ နာဟော်သည် ၎င်း၏အမည်ကို နာဟော်၏မြို့သို့ ပေးခဲ့သည် (အခန်း ၂၄:၁၀၊ နောက်ပိုင်းတွင် တီလ်-နာဟီရီ၊ ဟာရန်အနီး)။ ဆေရုဂ်၏အမည်သည် အနီးရှိ ဆာရူဂီမြို့တွင် ထင်ဟပ်နေပြီး၊ ဘာလစ်ခ်မြစ်ပေါ်ရှိ တီလ်-ရှာ-တူရာဟီဆိုသည့်နေရာသည် တေရဟ်၏အမည်ကို ထာဝရထိန်းသိမ်းထားဖွယ်ရှိသည်။ ဤနေရာအမည်များသည် တေရဟ်၏မိသားစုသည် ရှေးခေတ်တွင် ဤဒေသတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားသော သက်သေများဖြစ်သည်။

Evidence of how strongly the Terahites took root in their new home is plainly seen in the fact that several of their family names remained attached to cities of the region for centuries, and in some instances for millenniums. Haran, an important city during the second and first millenniums b.c., may have been named in honor of Haran, as suggested above. Peleg’s memory lived on in the name of the city Paliga, at the mouth of the Chabur River. Nahor gave his name to Nahor’s city (ch. 24:10, the later Til–Nahiri, near Haran. Serug’s name is reflected in the neighboring town of Sarugi, and the site Til–sha–turahi on the Balikh River may perpetuate the name of Terah. These place names are clear evidence of the fact that the family of Terah occupied this region in ancient times.

၃၂။ တေရဟ်သည် ဟာရန်တွင် သေဆုံးခဲ့သည်။ တေရဟ်သည် ဟာရန်တွင် မည်မျှကြာနေထိုင်ခဲ့ သည်ကို မဖော်ပြထားပါ။ အာဗြံ၏ ဘုရားသခင်အား နာခံမှုအတွက် ထင်ရှားသော အဆင်သင့် ဖြစ်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရာတွင်၊ ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို ခါနာန်သို့ သွားရန် လိုလားကြောင်း သိရှိထားရင်း ဟာရန်တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ နေထိုင်ခဲ့သည်မှာ မဖြစ်နိုင်ပေ၊ သို့သော် ၎င်း၏ဖခင်၏ အသက်အရွယ်ကြီးရင့်မှု သို့မဟုတ် ဖျားနာမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ တေရဟ်သည် ၎င်း၏အားနည်း နေသော စွမ်းအားများကို ပြန်လည်ရယူရန် ဘာလစ်ခ်မြစ်တွင် ရာသီတစ်ခုအတွက် ရပ်တန့်ခဲ့သည် မှာ ဒေသ၏ ဆွဲဆောင်မှုကြောင့် ၎င်း၏ရည်မှန်းချက်ကို မေ့လျော့သွားစေရန် ဦးတည်ခဲ့သည်ထက် ပိုဖြစ်နိုင်သည်။ ထိုသို့သော အခြေအနေများအောက်တွင်၊ ဖခင်အပေါ် သားအဖြစ် သစ္စာစောင့်သိမှု သည် အာဗြံအား ၎င်း၏ဖခင်ကို ဂရုတစိုက်စောင့်ကြည့်နေစေလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် အားလုံးသည် တေရဟ်၏ ပြန်လည်သန်စွမ်းလာမှုအပေါ် ခရီးဆက်လက်ရန် မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် ဟာရန်တွင် ဆက်လက်နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသေဆုံးသောအခါ အာဗြံနှင့် လော့တ်တို့သည် ၎င်းတို့၏ မူလအစီအစဉ်ဖြင့် ဆက်လက်ထွက်ခွာခဲ့ကြသော်လည်း၊ မိသားစု၏ အခြားအဖွဲ့ဝင်များသည် ဒေသ၏ မြေသြဇာကောင်းမှုကြောင့် စွဲမက်ခံရပြီး ထွက်ခွာလိုစိတ်မရှိကြပါ။

32. Terah died in Haran. How long Terah lived in Haran is not indicated. In view of Abram’s proverbial readiness to obey God, it seems most unlikely that he would have remained in Haran for many years, knowing that the Lord wanted him to go to Canaan, except on account of his father’s age or illness. It is more likely that Terah halted for a season at the Balikh River to restore his wasted powers, than that the attractiveness of the region led him to forget his objective. Filial piety, under such circumstances, would keep Abram watching solicitously over his father. All would thus have remained in Haran in anticipation of resuming their journey upon Terah’s recuperation. When he died Abram and Lot went forward with their original plan, but other members of the family were bewitched by the fertility of the region and were unwilling to leave.

တေရဟ်သည် နောက်ပိုင်းတွင် မောရှေကဲ့သို့ ကတိထားရာပြည်သို့ ဝင်ရောက်ရန် မအောင်မြင် ခဲ့ပေ။ ဘုရားသခင်၏ သစ္စာရှိသူများစွာသည် ကောင်းကင်ခါနာန်သို့ သွားရာလမ်းတွင် သေဆုံးကြ သည်မှာ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဘုရားဖူးသွားလာသူအဖြစ်ကို အတင်းအဓမ္မသတိပေးသည်။ သို့သော် တေရဟ်၏ သေဆုံးမှု၏ အလေးအနက်သည် နာဟော်၏ ဟာရန်တွင် ဆက်လက်နေထိုင်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ဘာမှမဟုတ်ပေ။ ၎င်းနှင့် ၎င်း၏မိသားစုသည် အာဗြံနှင့်အတူ ကတိထားရာပြည်သို့ လိုက်ပါသွားရန် ငြင်းဆန်ခြင်းဖြင့် ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များမှ မိမိတို့ကိုယ်ကို ဆန္ဒအလျောက် ခွဲထုတ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့နှင့် ၎င်းတို့၏ သားစဉ်မြေး ဆက်များသည် နောက်ဆုံးတွင် သမိုင်းဇာတ်ခုံမှ ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး၊ အာဗြံနှင့် ၎င်း၏ သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ရာစုနှစ်များစွာ ဘုရားသခင်၏ အထူးချီးမြှင့်မှုနှင့် ကမ္ဘာအတွက် ၎င်း၏ ကောင်းချီးပေးရာ လမ်းကြောင်းအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။

Terah, like Moses some centuries later, failed to enter the Land of Promise. We are forcibly reminded of our pilgrim state by the fact that many of God’s faithful ones die on their way to the heavenly Canaan. The seriousness of Terah’s death, however, was as nothing in comparison to Nahor’s decision to remain in Haran. He and his family voluntarily separated themselves from God’s promises by refusing to accompany Abram to the Promised Land. As a result, they and their descendants finally vanish from the stage of history, while Abram and his posterity remain for centuries the recipients of God’s special favor and the channel of His blessing for the world.

ellen g. white comments

1-9 PP 117-124; SR 72-75

2, 4 PP 118; 8T 213

5 PP 123; 8T 214

5-7 PP 119

8 PP 120

9 8T 215

28 3T 138

31 PP 127

အခန်းကြီး - ၁၂

အခန်း ၁၂

chapter 12

၁ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံကို ခေါ်ဆိုပြီး ခရစ်တော်နှင့်ဆိုင်သော ကတိတော်ဖြင့် ကောင်းကြီးပေးတော်မူ၏။ ၄ သူသည် လော့တနှင့်အတူ ဟာရန်မှ ထွက်ခွာသွား၏။ ၆ သူသည် ခါနာန်ပြည်ကို ဖြတ်သန်းခရီးသွား၏။ ၇ ထိုပြည်ကို သူ့အား ရူပါရုံတွင် ကတိပေးတော်မူ၏။ ၁၀ သူသည် အစာငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကြောင့် အဲဂုတ္တုပြည်သို့ တွန်းပို့ခံရ၏။ ၁၁ ကြောက်ရွံ့မှုက သူ့အား မယားဖြစ်သူကို ညီမဖြစ်သည်ဟု ဟန်ဆောင်စေ၏။ ၁၄ ဖာရိုဘုရင်သည် သူ့ထံမှ မယားကို ယူဆောင်ပြီးနောက်၊ ဘေးဒဏ်များကြောင့် သူမကို ပြန်လည်ပေးအပ်ရ၏။

1 God calleth Abram, and blesseth him with a promise of Christ. 4 He departeth with Lot from Haran. 6 He journeyeth through Canaan, 7 which is promised him in a vision. 10 He is driven by a famine into Egypt. 11 Fear maketh him feign his wife to be his sister. 14 Pharaoh, having taken her from him, by plagues is compelled to restore her.

၁. ထွက်သွားလော့ ဘုရားသခင်က အာဗြံကို ခေါ်တော်မူ၍ ခရစ်တော်အား ကတိထားပေးတော်မူသည်။ ဤသည်မှာ အာဗြံအား ဘုရားသခင်ထံမှ ပထမဆုံး မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဗျာဒိတ်ဖြစ်သည်၊ သို့သော် တမန်တော်ဝတ္ထု ၇:၂ အရ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံထံ အနည်းဆုံး တစ်ကြိမ်ထက်မနည်း ထင်ရှားပြခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ယေဟောဝါ၏ နှုတ်ကပတ်တော်သည် အမိန့်ပေးခြင်းဖြင့် စတင်ပြီး၊ ကတိထားခြင်းဖြင့် ဆက်လက်ကာ၊ ကောင်းကြီးပေးခြင်းဖြင့် အဆုံးသတ်သည်။ ဤသုံးမျိုးသော အရေးပါသော အသွင်အပြင်များသည် ဘုရားသခင်က လူသားထံ ထင်ရှားပြသည့် အခါတိုင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ ကတိများသည် ပြည့်စုံပြီး၊ သူ၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို ရရှိရန်မှာ သူ၏ အမိန့်တော်များကို နာခံရန်သာ ဖြစ်သည်။ လူသားများသည် များသောအားဖြင့် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို ခံစားလိုကြပြီး၊ သူ၏ ကတိများကို ရရှိလိုကြသော်လည်း၊ သူ၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုခြင်း မရှိကြပေ။

1. Get thee out. Henceforward Abram is the hero of the Genesis narrative. This is the first recorded divine revelation to Abram, although it is known from Acts 7:2 that God had appeared to him at least once previously. The word of Jehovah begins with a command, continues with a promise, and ends with a blessing. These three significant aspects characterize every manifestation of God to man. The promises of God are fulfilled and His blessings received only as His commands are obeyed. Men are usually desirous of sharing God’s blessings and realizing His promises without cooperating with His requirements.

သခင်ဘုရား၏ ခေါ်ဆိုခြင်းသည် အာဗြံအား အတိတ်နှင့် လုံးလုံးလျားလျား ဖြတ်တောက်ရန် လိုအပ်သည်။ သူသည် မြစ်နှစ်သွယ်မြေဖြစ်သော မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ အုန်ရ်နှင့် ဟာရန်တည်ရှိရာ နယ်မြေကို စွန့်ခွာရရုံသာမက၊ မိသားစုနှောင်ကြိုးများနှင့် သူ၏ ဖခင်၏ အိမ်တို့ကိုပါ စွန့်လွှတ်ကာ၊ သူ၏ သွေးသားရင်းနှီးသူများနှင့် လူမျိုးထံ ပြန်မလာရန် လိုအပ်သည်။ ၎င်းသည် ပြင်းထန်သော စမ်းသပ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဟာရန်နှင့် အုန်ရ်သည် တူညီသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နေ့စဉ်ဘဝစံနှုန်းများကို မျှဝေထားသည်။ ဤအရာအားလုံးသည် သူသည် မြစ်နှစ်သွယ်မြေကို စွန့်ခွာ၍ ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းသို့ ဖြတ်ကျော်သွားသောအခါ ချက်ချင်း ပြောင်းလဲသွားမည်ဖြစ်သည်။ မြေဖြည့်ကောင်းသော ကျက်စားရာနယ်မြေများအစား၊ သစ်တောထူထပ်ပြီး တောင်တန်းများဖုံးလွှမ်းသော နယ်မြေကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ဆွေမျိုးသားချင်းများနှင့် ယဉ်ကျေးမှုမြင့်မားသော လူမျိုးများကြားတွင် နေထိုင်မည့်အစား၊ သူသည် ယဉ်ကျေးမှုနိမ့်ကျပြီး အထူးသဖြင့် ယုတ်ညံ့သော ဘာသာတရားကိုးကွယ်သော လူမျိုးစုများကြားတွင် ဧည့်သည်အဖြစ် နေထိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။

The Lord’s call required Abram to make a complete break with the past. He not only had to leave the land of the two rivers, Mesopotamia, in which Ur as well as Haran was situated, but also had to give up family ties and even his father’s house, never to return to those of his own blood and race. It was a severe test. Haran and Ur shared the same civilization and standards of living. All this would change immediately when he should leave the land of the two rivers and cross over to Syria and Palestine. Instead of fertile grazing lands he would find a heavily wooded and mountainous country. Instead of living among related and highly civilized peoples, he would be sojourning among tribes of a materially lower culture and an especially degraded religion.

အာဗြံအတွက် သူ၏ ချစ်လှစွာသော မွေးရပ်မြေနှင့် ဆက်နွယ်မှုအားလုံးကို ဖြတ်တောက်ရန် မလွယ်ကူခဲ့ပေ။ ၎င်းမှာ သူ၏ တစ်သက်တာ နေထိုင်ခဲ့ပြီး နူးညံ့သော ဆက်နွယ်မှုများစွာဖြင့် သန့်ရှင်းမြတ်နိုးထားသော မြေဖြစ်သည်။ လူငယ်တစ်ဦးသည် သူ၏ မွေးရပ်မြေကို စိတ်မသက်မသာ စွန့်ခွာနိုင်သော်လည်း၊ အသက် ၇၅ နှစ်အရွယ်ရှိ လူတစ်ဦးအတွက် ထိုသို့သော ဆုံးဖြတ်ချက်သည် မလွယ်ကူပေ။

It certainly must not have been easy for Abram to sever all ties with his beloved homeland, a land in which he had spent all of his life and which was hallowed by many tender associations. A youth may leave his native land with little regret, but to a man 75 years of age such a decision is not easy.

ငါပြမည့်ပြည်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၁:၃၁ တွင် အာဗြံ၏မူလဦးတည်ရာမှာ ကာနာန်ပြည်ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ထင်ရှားစွာ၊ ဘုရားသခင်သည် သူ၏ခြေလှမ်းများကို ဦးတည်ရမည့်ပြည်အဖြစ် ကာနာန်ကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့မှာ ဖြစ်သည်။ ဤအခါသမယတွင် (အခန်း ၁၂:၁) ကာနာန်ကို ဖော်ပြမထားသော်လည်း၊ အာဗြံသည် ဘုရားသခင်က သူ့ကို သွားစေလိုသော နေရာမှာ ကာနာန်ဖြစ်ကြောင်း သိထားသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ သူသည် ကာနာန်ကို စိတ်ထဲထား၍ ခရီးထွက်ခဲ့သည် (အခန်းငယ် ၅)။ ဟေဗြဲ ၁၁:၈ တွင် ပေါလု၏ထုတ်ဖော်ချက်ဖြစ်သည့် အာဗြံသည် “သူသွားမည့်နေရာကို မသိဘဲ ထွက်သွားခဲ့သည်” ဟူသောစကားသည်၊ ယခုမှစ၍ သူ့တွင် သေချာသောနေထိုင်ရာနေရာ မရှိတော့ဘဲ၊ ဘုရားဖူးသူတစ်ဦးနှင့် သူစိမ်းတစ်ဦးအဖြစ် ဖြစ်ရမည်ကို ရည်ညွှန်းပုံရသည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၉; ၄တီ ၅၂၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ယခုမှစ၍ ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို နေ့စဉ်လမ်းပြမည်ဖြစ်ပြီး၊ အနာဂတ်တွင် ဘာဖြစ်လာနိုင်သည်ကို သူသည် ကြိုတင်သိရမည်မဟုတ်ပေ။

A land that I will shew thee. Genesis 11:31 indicates that Abram’s original destination had been Canaan. Obviously, God must have specified Canaan as the land toward which he should direct his steps. Upon this occasion (ch. 12:1) Canaan is not mentioned, but it is clear that Abram knew Canaan to be the place where God wanted him to go. He set out with Canaan in mind (v. 5). Paul’s statement in Heb. 11:8 that Abram “went out, not knowing whither he went” apparently refers to the fact that henceforth he would have no certain dwelling place, but was to be a pilgrim and a stranger (see Heb. 11:9; 4T 523). Henceforth God would guide him day by day, and he would never know long in advance what the future might bring.

၁. ရုပ်တုကိုးကွယ်သောမျိုးဆက်မှ ရွေးချယ်ခံရသော အာဗြဟံ—ရေကြီးမှုအပြီးတွင်၊ လူဦးရေသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ထပ်မံတိုးပွားလာပြီး၊ ဆိုးယုတ်မှုလည်း တိုးပွားလာခဲ့သည်။ ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုသည် နီးပါးတစ်လွှားလုံးဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် နောက်ဆုံးတွင် မာဆတ်သောပြစ်မှားသူများကို ၎င်းတို့၏ဆိုးယုတ်သောလမ်းများကို လိုက်လျှောက်ရန် ထားခဲ့ပြီး၊ ရှိနာမျိုးဆက်မှ အာဗြဟံကို ရွေးချယ်ကာ အနာဂတ်မျိုးဆက်များအတွက် ၎င်း၏ပညတ်များ၏ထိန်းသိမ်းသူအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည် (MS ၆၅၊ ၁၉၀၆)။

1. Abraham Chosen From Idolatrous Generation.—After the Flood the people once more increased on the earth, and wickedness also increased. Idolatry became well-nigh universal, and the Lord finally left the hardened transgressors to follow their evil ways, while He chose Abraham, of the line of Shem, and made him the keeper of His law for future generations (MS 65, 1906).

အာဗြဟံ၏မိသားစုသည် မမှန်ကန်သောကိုးကွယ်မှုနှင့် ထိတွေ့ခဲ့သည်—ထိုခေတ်တွင်၊ ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုသည် တဖြည်းဖြည်းတိုးပွားလာပြီး မှန်ကန်သောဘုရားကိုးကွယ်မှုနှင့် ဆန့်ကျင်နေခဲ့သည်။ သို့သော် အာဗြဟံသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူမဖြစ်ခဲ့ပေ။ ၎င်း၏ဖခင်သည် မှန်ကန်သောကိုးကွယ်မှုနှင့် မမှန်ကန်သောကိုးကွယ်မှုအကြား ယိမ်းယိုင်နေခဲ့ပြီး၊ သူ၏မှန်ကန်သောအသိပညာနှင့် မမှန်ကန်သောသီအိုရီများနှင့် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုများရောနှောနေခဲ့သော်လည်း၊ အာဗြဟံသည် ဤစွဲမက်မှုမှ ကင်းလွတ်ခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်း၏ယုံကြည်ခြင်းကို ရှက်ကြံ့မရှိခဲ့ဘဲ၊ ဘုရားသခင်ကို ၎င်း၏ယုံကြည်ကိုးစားရာအဖြစ် ဖုံးကွယ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုမပြုခဲ့ပေ။ သူသည် “သခင်ဘုရားအတွက် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို တည်ဆောက်ပြီး သခင်ဘုရား၏နာမတော်ကို ခေါ်ဆိုခဲ့သည်” (YI မတ်လ ၄၊ ၁၈၉၇)။

Abrahams Family Touched by False Worship

Abraham’s Family Touched by False Worship.—In that age, idolatry was fast creeping in and conflicting with the worship of the true God. But Abraham did not become an idolater. Although his own father was vacillating between the true and the false worship, and with his knowledge of the truth false theories and idolatrous practices were mingled, Abraham kept free from this infatuation. He was not ashamed of his faith, and made no effort to hide the fact that he made God his trust. He “builded and altar unto the Lord, and called upon the name of the Lord” (YI March 4, 1897).

၂၊ ၃ (ယောဟန် ၈:၅၆; ဂလာတိ ၃:၈)။ အာဗြဟံသည် လာမည့်ကယ်တင်ရှင်ကိုမြင်ခဲ့သည်။—ခရစ်တော်က ဖာရိရှဲများအား “သင်တို့၏ဖခင်အာဗြဟံသည် ငါ၏နေ့ရက်ကိုမြင်ရန်ဝမ်းမြောက်ခဲ့ပြီး၊ သူသည်ယင်းကိုမြင်ခဲ့၍ ဝမ်းမြောက်ခဲ့သည်” (ယောဟန် ၈:၅၆) ဟုမိန့်တော်မူခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် ကယ်တင်ရှင်လာမည်ကို မည်သို့သိခဲ့သနည်း။ ဘုရားသခင်သည် သူ့အား အနာဂတ်နှင့်ပတ်သက်၍ အလင်းပေးခဲ့သည်။ သူသည် ကယ်တင်ရှင်သည် ဤကမ္ဘာသို့လူ့ဇာတိဖုံးလွှမ်းထားသော ဘုရားဇာတိဖြင့် လာမည့်အချိန်ကို မျှော်ကြည့်ခဲ့သည်။ ယုံကြည်ခြင်းအားဖြင့် သူသည် ကမ္ဘာ့ကယ်တင်ရှင်သည် လူ့ဇာတိထဲ၌ ဘုရားအဖြစ်လာမည်ကို မြင်ခဲ့သည်။ သူသည် လူသားတို့အပြစ်ဝန်ကို ဖယ်ရှားပြီး ဘုရားသခင်၏အစားထိုးသူမှ ထမ်းဆောင်ခံရသည်ကို မြင်ခဲ့သည် (MS ၃၃, ၁၉၁၁)။

2, 3 (John 8:56; Gal. 3:8). Abraham Saw Coming Redeemer.—Christ said to the Pharisees, “Your father Abraham rejoiced to see my day; and he saw it, and was glad” (John 8:56). How did Abraham know of the coming of the Redeemer? God gave him light in regard to the future. He looked forward to the time when the Saviour should come to this earth, His divinity veiled by humanity. By faith he saw the world’s Redeemer coming as God in the flesh. He saw the weight of guilt lifted from the human race, and borne by the divine substitute (MS 33, 1911).

(Eph. 2:8). Keep Commandments Under Abrahamic Covenant

(ဧဖက် ၂:၈)။ အာဗြဟံပဋိညာဉ်အောက်၌ ပညတ်တို့ကို စောင့်ထိန်းရန်။—အကယ်၍ အာဗြဟံပဋိညာဉ်အောက်ရှိ လူသားများအတွက် ဘုရားသခင်၏ပညတ်တို့ကို စောင့်ထိန်းရန် မဖြစ်နိုင်ပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး၏ဝိညာဉ်သည် ပျက်စီးရမည်ဖြစ်သည်။ အာဗြဟံပဋိညာဉ်သည် ကျေးဇူးတော်ပဋိညာဉ်ဖြစ်သည်။ “ကျေးဇူးတော်အားဖြင့် သင်တို့သည် ကယ်တင်ခြင်းခံရသည်။” [ယောဟန် ၁:၁၁, ၁၂ ကိုးကားထားသည်]။ နာခံမှုမရှိသောသားသမီးများလား။ မဟုတ်ပါ၊ သူ၏ပညတ်တို့ကို အားလုံးနာခံသည်။ အကယ်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် ပညတ်စောင့်ထိန်းသူများဖြစ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါက၊ ဘုရားသခင်ကို ကျွန်ုပ်တို့ချစ်ကြောင်း သက်သေပြရန် သူ၏ပညတ်တို့ကို နာခံမှုကို အဘယ်ကြောင့် သတ်မှတ်ထားသနည်း။ (စာလွှာ ၁၆, ၁၈၉၂)။

(Eph. 2:8). Keep Commandments Under Abrahamic Covenant.—If it were not possible for human beings under the Abrahamic covenant to keep the commandments of God, every soul of us is lost. The Abrahamic covenant is the covenant of grace. “By grace ye are saved.” [John 1:11, 12 quoted]. Disobedient children? No, obedient to all His commandments. If it were not possible for us to be commandment-keepers, then why does He make the obedience to His commandments the proof that we love Him? (Letter 16, 1892).

၂. မင်းကို လူမျိုးကြီးတစ်ခုဖြစ်စေမယ် အာဗြံသည် မိသားစုနှင့် မွေးရပ်မြေကို စွန့်ခွာရခြင်း၏ လျော်ကြေးအဖြစ် ကတိထားခံရသည်။ အာဗြံသည် သူ့တွင် သားသမီးမရှိသည့်အပြင်၊ ငယ်ရွယ်သူမဟုတ်သဖြင့် ဤကတိသည် မည်သို့ပြည့်စုံမည်ကို တွေးတောခဲ့ပုံရသည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံ၏ ကျွန်များ၊ သိုးစုများကို ကြီးကြပ်သူများကို ကတိထားသော လူမျိုးအဖြစ် ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပေ။ အာဗြံသည် “ကြီးမြတ်သည်” ဟူသော စကားလုံးကို မည်သို့နားလည်ခဲ့သနည်း။ ၎င်းသည် လူဦးရေအင်အား၊ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု၊ သို့မဟုတ် ဝိညာဉ်ရေးရာတွင် ကြီးမြတ်မှုကို ဆိုလိုသလား။ ဘုရားသခင်၏ ကတိများကို ယုံကြည်မှုဖြင့် စူးစမ်းကြည့်သော ယုံကြည်ခြင်း၏ မျက်စိဖြင့်သာ၊ သဘာဝမျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်သော အနာဂတ်ကို ထိုးဖောက်မြင်နိုင်သည်။

2. Make of thee a great nation. Abram’s compensation for leaving family and homeland behind is announced. Abram no doubt wondered how this promise would meet its fulfillment, in view of the fact that he was childless, and not a young man. God could not mean that Abram’s servants, the shepherds an overseers of his flocks, would constitute the promised nation. How did Abram understand the word “great”? Did it imply numerical strength, or influence, or greatness in spiritual things? Only the eye of faith, fixed upon the promises of God, could penetrate the future and behold things that the natural eye could not see.

ငါမင်းကို ကောင်းကြီးပေးမယ် ဤကတိသည် လောကီနှင့် ဝိညာဉ်ရေးရာ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို ပါဝင်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် နောက်ပိုင်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ ပေါလ်သည် အာဗြံအား ပေးထားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများတွင် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ဖြောင့်မတ်ခြင်းကို ထင်ရှားစွာ ထည့်သွင်းထားသည် (ဂလာတိ ၃:၈)။

I will bless thee. This promise included both temporal and spiritual blessings, particularly the latter. Paul clearly includes justification by faith among the blessings that rested on Abram (Gal. 3:8).

မင်းနာမည်ကို ကြီးမြတ်စေမယ် ဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်များကို လိုက်နာပြီး၊ သူ၏ မြင့်မြတ်သော ရည်ရွယ်ချက်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် စစ်မှန်သော ကြီးမြတ်မှုကို ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ ဗာဗုလုန်မြို့တည်ဆောက်သူများသည် ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်၍ “နာမည်တစ်ခု” ဖန်တီးရန် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ နာမည်တစ်ခုမျှ မကျန်ရစ်ခဲ့ပေ။ သို့သော် အာဗြံသည် ဘုရားသခင်လမ်းပြရာသို့ လိုက်လျှောက်ရုံဖြင့် ထင်ရှားကျော်ကြားမှုကို ရရှိခဲ့သည်။ အာဗြံဟူသော နာမည်သည် ယနေ့တိုင် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနာမည်အဖြစ် သာမန်ဖြစ်နေပြီး၊ ဂျူးလူမျိုး၊ မိုဟာမက်ဒင်များ၊ ခရစ်ယာန်များစွာတို့သည် သူ့ကို ၎င်းတို့၏ ဝိညာဉ်ရေးဘိုးဘေးအဖြစ် ယခင်ကလည်းကောင်း၊ ယခုတိုင်လည်းကောင်း ချီးကျူးဂုဏ်ပြုကြသည်။

Make thy name great. True greatness was to result from compliance with God’s commands and cooperation with His divine purpose. The builders of Babel had thought to make themselves “a name” by defying God, and yet not one of their names has survived. Abram, on the other hand, was simply to follow where God should lead, in order to win fame. The name Abram is common as a personal name even today, and untold millions of Jews, Mohammedans, and Christians have acclaimed him in times past, and still look back to him, as their spiritual ancestor.

၃. ငါကောင်းကြီးပေးမယ် ဤအာမခံချက်သည် ဘုရားသခင်က အာဗြံအား ပေးနိုင်သော အကောင်းဆုံး မိတ်ဆွေဖြစ်မှုနှင့် မျက်နှာသာပေးမှုဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏ မိတ်ဆွေဖြစ်သူအား ပြုသော စော်ကားမှုနှင့် မတရားပြုမှုများကို သူ့အား ပြုသည့်အလား မှတ်ယူပြီး၊ သူ၏ မိတ်ဆွေများကို မျှဝေကာ၊ သူ၏ ရန်သူများကို သူ့ရန်သူများအလား ဆက်ဆံရန် ကတိပြုထားသည်။ အာဗြံသည် “ဘုရားသခင်၏ မိတ်ဆွေ” ဖြစ်သည် (ယာကုပ် ၂:၂၃)။

3. I will bless. Such an assurance was the highest pledge of friendship and favor God could bestow upon Abram. God considered as done to Himself the insults and wrongs done to His friend and promised to make common cause with him, to share his friends and to treat his enemies as if they were His own. Abram was “the Friend of God” (James 2:23).

မြေကြီးပေါ်ရှိ လူမျိုးအားလုံး ဤနေရာ၌ “မြေကြီး” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံး ‘adamah’ သည် အဓိကအားဖြင့် “မြေ” သို့မဟုတ် “မြေဆီ” ဟု ဆိုလိုသည်။ လူမျိုးအားလုံးနှင့် ခေတ်ကာလအားလုံးကို ထည့်သွင်းထားသည်။ လူသားကို ဖန်ဆင်းခဲ့သော ထိုမြေဆီသည် လူသားပြိုကျပြီးနောက် ကျိန်စာသင့်ခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃:၁၇)။ ထိုကျိန်စာသည် လူတစ်ဦး၏ မဖြစ်မနေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး (ရောမ ၅:၁၂)၊ ယခုတွင် သစ္စာရှိသူတစ်ဦး၏ နာခံမှုအားဖြင့် “မြေဆီ” ၏ လူမျိုးအားလုံးသည် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ခံစားရမည်ဖြစ်သည်။ ယနေ့ခရစ်ယာန်များသည် အာဗြံ၏ ဝိညာဉ်ရေးရာ သားစဉ်မြေးဆက်အဖြစ်၊ သူအား ပေးထားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာတွင် ပါဝင်ခံစားကြသည် (ဂလာတိ ၃:၈, ၂၉)။ သူ့အား ပေးထားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာသည် မြေကြီးပေါ်ရှိ ကွဲပြားနေသော လူမျိုးများကို ပေါင်းစည်းပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ လူသားများ၏ အပြစ်ကြောင့် မြေဆီအပေါ် ကျိန်စာခံရမှုကို လူသားအားလုံးအတွက် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးမည်ဖြစ်သည်။ အာဗြံအား ပြုလုပ်သော ပထမဆုံး ကတိတွင် လူသားမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးအား ကယ်တင်ခြင်းကတိကို ပေးထားပြီး၊ ထို့နောက် ဘိုးဘေးများနှင့် ဣသရေလလူမျိုးထံသို့ ပေးသော ကတိများသည် ဤကတိကို ရှင်းလင်းခြင်း သို့မဟုတ် ချဲ့ထွင်ခြင်းဖြစ်သည်။

All families of the earth. The Hebrew word here translated “earth,” ‘’adamah, means, essentially, “ground,” or “soil.” All nations and all ages are included. It was the “ground” that had been cursed after the Fall (Gen. 3:17), the same ground out of which man had originally been made. That curse had come because of the unfaithfulness of one man (Rom. 5:12), and now all families of the “ground” were to receive blessing through the obedience of one who was found faithful. As his spiritual offspring, Christians today share in the blessing imparted to Abram (Gal. 3:8, 29). The blessing vouchsafed to him would finally unite divided families on earth, and change the dread curse pronounced upon the ground because of sin into a blessing for all men. All further promises to the patriarchs and to Israel either clarified or amplified the promise of salvation offered the entire human race in the first promise made to Abram.

၄. ထို့ကြောင့် အာဗြံထွက်သွားသည်။ အာဗြံသည် သခင်ဘုရား၏ ခေါ်ဆိုခြင်းကို ဝမ်းမြောက်စွာ လိုက်လျှောက်ခဲ့ပြီး၊ အငြင်းအခုံမပြုဘဲ၊ နာခံမည့်အခြေအနေများကို မဖော်ပြခဲ့ပေ။ သူသည် ရိုးရိုးရှင်းရှင်း “ထွက်သွားသည်”။

4. So Abram departed. Abram cheerfully followed the Lord’s call, without arguing and without mentioning conditions under which he would obey. He simply “departed.”

လုတ်လည်း သူနှင့်အတူသွားသည် အာဗြံ၏ ဆွေမျိုးများထဲမှ လုတ်နှင့် သူ၏ မိသားစုသာလျှင် ကတိထားရာပြည်သို့ ဆက်လက်သွားရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည်။ ပေတရုက သူ့ကို “ဖြောင့်မတ်သော လုတ်” နှင့် “ဖြောင့်မတ်သူ” ဟု ရည်ညွှန်းသည် (၂ပေတရု ၂:၇, ၈)။ သူ၏ ဦးလေးကဲ့သို့ ဘုရားသခင်ကို နာခံလိုသော ဆန္ဒကြောင့်၊ သူသည် ခရီးလမ်း၏ ဒုက္ခများနှင့် မရေရာသော အနာဂတ်ကို အနည်းဆုံး ယာယီအားဖြင့် မျှဝေခံစားရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည်။

Lot went with him. Of all the relatives of Abram only Lot and his family were willing to continue on to the Promised Land. Peter refers to him as “just Lot,” and a “righteous man” (2 Peter 2:7, 8). His desire to obey God as his uncle did made him willing, for the time at least, to share the hardships of the journey and the uncertainties of an insecure future.

အသက် ခုနစ်ဆယ့်ငါးနှစ် အာဗြံ၏ အသက်ကို ဖော်ပြခြင်းသည် ခါနာန်ပြည်သို့ သူ၏ ထွက်ခွာမှုသည် အသစ်ပြီး အရေးပါသော ခေတ်ကာလတစ်ခု၏ အစဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ သူသည် နိုင်ငံသစ်တစ်ခု၏ ဘဝ၊ ရာသီဥတု၊ နှင့် နိုင်ငံခြားသားများ၏ ထူးဆန်းသော ဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ရန် ခေါ်ဆိုခံရချိန်တွင် အသက်အရွယ်ကြီးရင့်နေပြီဖြစ်သည်။

Seventy and five years old. The giving of Abram’s age indicates that his departure for Canaan marked the beginning of a new and important era. He was already advanced in years when called upon to adapt himself to life in a new country, to its climate, and to the strange customs of a foreign people.

၅. သူတို့၏ ဥစ္စာပစ္စည်းအားလုံး အာဗြံနှင့် လုတ်၏ ဥစ္စာဓနသည် အဓိကအားဖြင့် နွားအုပ်များနှင့် သိုးအုပ်များဖြစ်သည်။ အာဗြံသည် ချမ်းသာသော သူတစ်ဦးဖြစ်သည် (အခန်း ၁၃:၂)၊ သို့သော် သူ၏ ချမ်းသာမှုသည် သူ၏ ဘာသာရေးဘဝအတွက် အတားအဆီးတစ်ခုမျှ မဖြစ်ခဲ့ပေ။ ချမ်းသာမှုသည် ၎င်းကို ပိုင်ဆိုင်သူများအတွက် ဘုရားသခင်၏ နိုင်ငံတော်အတွက် အရည်အချင်းပြည့်မီရန် ခက်ခဲစေတတ်သည်မှာ မှန်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် သေစေနိုင်သော အတားအဆီးမဟုတ်ပေ (မဿဲ ၁၉:၂၃-၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ချမ်းသာသူတစ်ဦးသည် သူ့ကို အပ်နှံထားသော ဥစ္စာကို ဘုရားသခင်၏ စီမံသူအဖြစ် မှတ်ယူပြီး၊ ထိုဥစ္စာကို ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်တော်နှင့် သူ၏ နိုင်ငံတော်၏ တိုးတက်မှုအတွက် အသုံးပြုပါက၊ ချမ်းသာမှုသည် ကျိန်စာမဟုတ်ဘဲ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာဖြစ်သည်။

5. All their substance. Abram’s and Lot’s wealth consisted chiefly in large herds of cattle and flocks of sheep. Abram was a prosperous man (ch. 13:2), but his prosperity in no way proved to be a hindrance to his religious life. Although it is true that wealth often makes it more difficult for its possessors to qualify for the kingdom of God, it is by no means a fatal handicap (see Matt. 19:23–26). When a person of means considers himself a steward of God, and uses the wealth entrusted to him to the honor of God and to the advancement of His kingdom, wealth is a blessing and not a curse.

ဝိညာဉ်များ ဟေဗြဲစကားလုံး ‘nephesh’ ကို ဤနေရာ၌ အာရ်အက်စ်ဗွီက “လူများ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်။ ဤလူအုပ်စုတွင် ဘုရားသခင်အစစ်အမှန်သို့ ကူးပြောင်းလာသူများ ပါဝင်သည် (ပီပီ ၁၂၇)။ ဤကူးပြောင်းသူများသည် အာဗြံ၏ အိမ်ထောင်စုနှင့် တွဲဖက်ပြီး သူ၏ ကိုယ်စိတ်နှံသူများ ဖြစ်လာကြသည်။ အာဗြံနှင့် လုတ်နှစ်ဦးစလုံးတွင် သိုးထိန်းများရှိသည်ဟု ဖော်ပြထားသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၃:၇)။ အာဗြံသည် နောက်ပိုင်းတွင် လုတ်ကို လက်နက်ကိုင်ပြီး လေ့ကျင့်ထားသော ကိုယ်စိတ်နှံသူ ၃၁၈ ဦးဖြင့် ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်မှာ (အခန်း ၁၄:၁၄) ဤ“ဝိညာဉ်များ” သည် သူ၏ အိမ်ထောင်စု၏ အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်ကြောင်း ပိုမိုရှင်းလင်းစေသည် (အခန်း ၁၄:၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။

Souls. Heb. nephesh. The RSV here uses the word “persons.” Included in this company were some converts to the true God (PP 127). These converts attached themselves to the household of Abram and became his retainers. Both Abram and Lot are mentioned as possessing herdsmen (Gen. 13:7). That Abram could later rescue Lot with the help of 318 armed and trained retainers (see ch. 14:14) clarifies still further the fact that these “souls” were the members of his household (see on ch. 14:14).

ခါနာန်ပြည်သို့ ခါနာန်ပြည်သည် ပါလက်စတိုင်းသာမက၊ ဖိုနီးရှားနှင့် တောင်ပိုင်းဆီးရီးယားကိုပါ ထည့်သွင်းသည် (အခန်း ၁၀:၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်မှ အီဂျစ်နှင့် မြောက်ဆီးရီးယားကမ္ဗည်းများသည် ခါနာန်ဟူသော ဝေါဟာရကို ဤအဓိပ္ပာယ်ဖြင့် အသုံးပြုသည်။ အာဗြံသည် ခါနာန်၏ တောင်ပိုင်းတွင်—ရှေခင်၊ ဟေဗြုန်၊ ဂေရာ—တွင် အခြေချရမည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ခရီးသည် ဟာရန်မှ မိုင် ၄၅၀ ခန့်အကွာအဝေးသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်သည် လမ်းကြောင်းရွေးချယ်မှု အနည်းငယ်သာရှိသောကြောင့်၊ သူ၏ ခရီးလမ်းကို အတိအကျ ခြေရာခံနိုင်သည်။ ဟာရန်ဒေသမှ ထွက်ခွာ၍၊ ကြီးမားသော ကာရာဗန်သည် ဘာလိခ်မြစ်အတိုင်း တောင်ဘက်သို့ ဖြည်းညင်းစွာ ရွေ့လျားခဲ့ပြီး၊ ယူဖရေးတီးမြစ်သို့ ရောက်ရှိသည်အထိ ဆက်လက်ခရီးဆက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် မိုင် ၆၀ ခန့်အကွာအဝေးကို မြစ်အတိုင်း ဆန်တက်ခဲ့သည်။ ဤနေရာမှ မြောက်ဆီးရီးယားရှိ အိုရုန်တီးမြစ်သို့ ရောက်ရှိရန် မိုင် ၈၀ ခန့်အကွာရှိ သဲကန္တာရကို ဖြတ်ကျော်ရသည်။ ယူဖရေးတီးနှင့် အိုရုန်တီးကြားတွင် အလယ်တွင် အလီပိုမြို့၏ ကြီးမားသော အိုအေစစ်ရှိပြီး၊ အာဗြံသည် ခရီးတွင် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်သော တိရစ္ဆာန်များနှင့် လူများကို အနားပေးရန်နှင့် ရေသောက်ရန် အသုံးပြုခဲ့ပုံရသည်။ အိုရုန်တီးသို့ ရောက်ရှိသောအခါ၊ သူသည် ဆီးရီးယားလွင်ပြင်၊ ယခု ဘီကာဟု ခေါ်သော လီဗနုန်နှင့် အင်တီလီဗနုန်တောင်များကြားရှိ လွင်ပြင်ကို ဖြတ်သန်းကာ အိုရုန်တီးမြစ်အတိုင်း ဆန်တက်သွားပုံရသည်။ အိုရုန်တီးမြစ်သည် မြောက်ဘက်သို့ စီးဆင်းပြီး လီတာနီမြစ်သည် တောင်ဘက်သို့ စီးဆင်းသော မြစ်ဝမျက်နှာပြင်ကို ဖြတ်ကျော်ကာ၊ ကာရာဗန်သည် ဂါလိလီဒေသ၏ ကြမ်းတမ်းသော တောင်ကုန်းဒေသသို့ ရောက်ရှိသည်အထိ လီတာနီမြစ်အတိုင်း ဆက်လက်သွားခဲ့သည်။

Into the land of Canaan. The land of Canaan includes not only Palestine but also Phoenicia and southern Syria (see on ch. 10:19). Egyptian and north Syrian inscriptions of the second millennium b.c. use the term Canaan in this sense. Inasmuch as Abram was to settle in the southern part of Canaan—Shechem, Hebron, Gerar—the journey took him about 450 mi. from Haran. Owing to the fact that topographical features leave but few alternate possibilities, his route of travel may be traced rather exactly. Leaving the region of Haran, the great caravan must have moved slowly southward along the Balikh River until it reached the Euphrates, which it followed upstream for some 60 mi. From this point 80 mi. of desert must be crossed in order to reach the north Syrian river Orontes. The great oasis of Aleppo lies halfway between the Euphrates and the Orontes, and was probably used by Abram on his journey to give rest and drink to the weary animals and men. Reaching the Orontes, he presumably followed it upstream to the south, leading the great caravan through the Syrian plain, called Beqa today, which lies between the Lebanon and the Anti-Lebanon mountains. Passing the watershed whence the Orontes flows north and the Litani south, the latter was followed until the caravan reached Galilee with its rugged, hilly terrain.

အာဗြံ၏ ခရီးများ

Abram’s Journeys

၆. အာဗြံသည် ထိုပြည်ကိုဖြတ်သွားခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ပါလက်စတိုင်းသည် သစ်ပင်များထူထပ်သောနေရာဖြစ်သည်။ ရှေးအီဂျစ်မှတ်တမ်းများတွင် ၎င်း၏လမ်းများကို ခရီးသွားများအတွက် အိပ်မက်ဆိုးဟု ဖော်ပြထားသည်။ အာဗြံထံသို့ လိုက်ပါလာသော တိရစ္ဆာန်များနှင့် လူအများကြောင့် ကုန်သည်တန်းသည် ဖြည်းဖြည်းသာ ရွေ့လျားနိုင်ခဲ့သည်။ ခရီးသည် အနားယူရန် အကြိမ်ကြိမ် ရပ်နားခဲ့ရပြီး၊ ဂါလိလဲပြည်ကိုဖြတ်ကာ ဧဒရာလုံလွင်ပြင်သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုနေရာတွင် မက်ဂဒ္ဒိုနှင့် တာနတ်ချ်ကဲ့သို့သော တန်ခိုးထင်ရှားသော ကာနာန်မြို့များရှိပြီးဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ကာမယ်လတောင်ကြားကို ဖြတ်ကာ နောင်တွင် ဧဖရိမ်ပိုင်ဆိုင်မည့် တောင်ကုန်းဒေသသို့ရောက်ရှိပြီး ပထမဆုံး အကြာရပ်နားခဲ့သည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းမှာ ဘုရားသခင်က အာဗြံအား (ကျမ်းပိုဒ် ၇) ခရီးပန်းတိုင်ရောက်ပြီး ကတိထားရာပြည်သို့ ရောက်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း မိန့်တော်မူသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

6. Abram passed through the land. Palestine was heavily wooded at that time. Its roads are described in ancient Egyptian documents as being a nightmare to travelers. Progress of the caravan may have been very slow, in view of the great number of animals and people accompanying the patriarch. The journey was probably broken by frequent pauses for rest. Having crossed Galilee, the wanderers came to the plain of Esdraelon, in which there were already several powerful Canaanite cities, such as Megiddo and Taanach. Then they crossed the Carmel ridge and entered the hilly country that would later belong to Ephraim, and here made their first prolonged halt. This was probably done because the Lord told Abram (v. 7) that he had reached the end of his journey and was now in the land that had been promised him.

ရှေခင်။ ဤမြို့ကို ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ရှေခင်ဟုလည်း ခေါ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၅:၄ စသည်)။ ဧဗလ်နှင့် ဂေရဇင်တောင်များကြားရှိ ကျဉ်းမြောင်းသောချိုင့်ဝှမ်း၏ အရှေ့ဘက်ဝင်ပေါက်တွင် တည်ရှိပြီး၊ မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါသောနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ယနေ့တွင် နာဘလပ်စ်အနီး ဘာလာတာဟုခေါ်သော စွန့်ပစ်ထားသောနေရာဖြစ်သည်။ တူးဖော်မှုများနှင့် မှတ်တမ်းအထောက်အထားများအရ အာဗြံအနီးတွင် စခန်းချစဉ် ရှေခင်သည် ဒုတိယထောင်စုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ထွန်းကားပြီး ခံတပ်ဆောက်ထားသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြသည်။ ရှေးအကျဆုံး အီဂျစ်စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော ရှေခင်မြို့ကို ဆန့်ကျင်သည့် စစ်ဆင်ရေးကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ဘီစီ ၁၈၇၈-၁၈၄၀ တွင် ဆင်အုဆတ် တတိယမင်း၏ ဆယ့်နှစ်ဆက်မြောက် မင်းဆက်တွင် အီဂျစ်စစ်သည်တစ်ဦး၏ ကျောက်စာတစ်ခုက ရှေခင် (အီဂျစ်အမည် ဆီကမမ်) ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ဒေသခံ အာရှလူမျိုးများကို အနိုင်ယူခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ အာဗြံသည် ကာနာန်ပြည်သို့ ဝင်ရောက်စဉ် အီဂျစ်သည် ကာနာန်အိမ်နီးချင်းများအပေါ် သြဇာကြီးမားခဲ့သည်။ အီဂျစ်သည် ကာနာန်ကို နိုင်ငံရေးအရ ထိန်းချုပ်ခြင်းမရှိသော်လည်း စီးပွားရေးအရ မှီခိုနေရပြီး၊ အဓိကမြို့များတွင် တော်ဝင်ကိုယ်စားလှယ်များရှိခဲ့သည်။ ဤကော်မရှင်နာများသည် အီဂျစ်၏ စီးပွားရေးအကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ပြီး ဒေသခံ ကာနာန်အုပ်ချုပ်သူများအား အကြံပေးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ အာဗြံရောက်ရှိခဲ့သော ကာနာန်တွင်ရှိသော နိုင်ငံရေးအခြေအနေဖြစ်သည်။

Sichem. This city is called Shechem elsewhere in the OT (Gen. 35:4; etc.). Situated at the eastern entrance to a narrow valley flanked by the mountains Ebal and Gerizim, it occupied a strategically important place. It is a deserted site today, called Balatah, close to Nablus. Excavations and documentary evidence prove that Shechem was a flourishing and fortified city early in the second millennium b.c., when Abram camped in its vicinity. One of the earliest Egyptian military expeditions into Palestine of which a clear record has been preserved was directed against this very city. The stele of an Egyptian warrior who served under King Sen-Usert III (1878-1840 b.c.) of the Twelfth Dynasty describes a campaign against Sekemem, the Egyptian name for Sichem or Shechem, and relates that the native Asiatics were defeated. At the time Abram entered the country of Canaan, Egypt exerted a great influence over its Canaanite neighbors. Though Egypt did not actually exercise political control over Canaan, the latter country was economically dependent upon Egypt, which had royal representatives in its principal cities. These commissioners guarded Egypt’s economic interests and played the role of advisers to the local Canaanite rulers. Such was the political situation Abram found in Canaan.

မိုရေလွင်ပြင်။ “လွင်ပြင်” ဟူသော စကားလုံးသည် ဟီဘရူး “ဧလုန်” ဟူသော စကားလုံးကို တိကျစွာ ဘာသာပြန်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းသည် စာသား၌ “သစ်ပင်ကြီး” ဟု ဆိုလိုသည်။ အာရ်အက်စ်ဗွီကျမ်းတွင် “ဝက်သစ်ချပင်” ဟု ဖော်ပြသည်။ ဤစကားလုံးသည် ဤနေရာတွင် ယေဘုယျအနေဖြင့် သုံးထားပြီး၊ သစ်ပင်တစ်ပင်ကို ရည်ညွှန်းခြင်း သို့မဟုတ် မရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းသည် ဝက်သစ်ချပင်ဥယျာဉ်တစ်ခုကို ဆိုလိုသည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ ဤအမြင်ကို မောရှေက နောက်ပိုင်းတွင် ထိုနေရာကို ရည်ညွှန်းရာ၌ “ဧလုန်” ၏ ဗဟုဝစ်ပုံစံဖြစ်သော “သစ်ပင်များ” (ကျမ်းစာ၊ “လွင်ပြင်များ”) ကို အသုံးပြုထားပြီး၊ မိုရေတွင် သစ်ပင်တစ်ပင်ထက်ပို၍ရှိကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည် (တရားဟောရာကျမ်း ၁၁:၃၀)။ ထိုဥယျာဉ်ကို ခွဲခြားမသိရှိရသော်လည်း၊ ဤကျမ်းပိုဒ်နှင့် တရားဟောရာကျမ်း ၁၁:၂၉၊ ၃၀ အရ ရှေခင်အနီးတွင်ရှိရမည်။

The plain of Moreh. The word “plain” is not an accurate rendering of the Heb. ’elon, literally, “a great tree.” RSV says “oak.” The word is presumably used here in a generic and collective sense, and may or may not refer to one particular tree. It has been suggested that a grove of oaks is meant. This view is supported by a later reference Moses makes to the same locality, using the plural form of ’elon, “trees” (KJV, “plains”), clearly indicating that Moreh possessed more than one such tree (Deut. 11:30). The grove itself has not been identified, but must have been in the immediate vicinity of Shechem, as this text and Deut. 11:29, 30 indicate.

“မိုရေ” သည် “ဆရာ” ဟု ဆိုလိုသည်။ ရှေးဂျူးဘာသာပြန်သူများက ဂရိဘာသာဖြင့် “ဟုပ်ဆယ်လင်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားပြီး၊ ၎င်းသည် “မြင့်မားသော” ဟု ဆိုလိုသည်။ အနက်ပြန်ဆိုသူများက မိုရေဟူသော အမည်သည် အာဗြံသည် ဘုရားသခင်ထံမှ “သင်ယူရန်” ရှိကြောင်း သိရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြသည်ဟု သို့မဟုတ် ထိုဥယျာဉ်သည် နာမည်ကျော်ဆရာတစ်ဦးပိုင်ဆိုင်သည်ဟု ရှင်းပြရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။

Moreh means “teacher.” The ancient Jewish translators of the LXX rendered it by the Greek word hupselen, “lofty.” Commentators have attempted to explain the name Moreh as an indication that Abram understood he was to be “taught” there by God, or that the grove belonged to a teacher of fame.

ကာနာန်လူမျိုး။ အာဗြံသည် လူမရှိသော မြက်ခင်းပြင်များကို အခြားသူများနှင့် မဝေမျှရဘဲ ပိုင်ဆိုင်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့လျှင် သူမှားယွင်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် “ထိုအချိန်တွင် ကာနာန်လူမျိုးများ ထိုပြည်၌ ရှိကြသည်” ဟူသော ဖော်ပြချက်ကို ထည့်သွင်းထားသည်။ သူစိမ်းများကြားတွင် သူစိမ်းတစ်ဦးဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အာဗြံသည် ထိုပြည်ကို သူ၏ပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ် မယူဆနိုင်ခဲ့ဘဲ အမှန်တကယ် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ (ဟီဘရူး ၁၁:၉၊ ၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ၎င်းကို သူသည် ယုံကြည်ခြင်းအားဖြင့်သာ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။

The Canaanite. If Abram had expected to be led into an unpopulated land whose pastures he would not have to share with others, he was mistaken. For this reason, perhaps, the statement is added, “the Canaanite was then in the land.” Finding himself an alien amidst a strange people, Abram could not regard the land as his own and actually take possession of it (see Heb. 11:9, 13). This he could do only by faith.

၇. ထာဝရဘုရားသည် ထင်ရှားတော်မူသည်။ ဤသည်မှာ အာဗြံအား ပေးသနားတော်မူသော တတိယမြောက် ဘုရားသခင်၏ ဗျာဒိတ်ဖြစ်ပြီး၊ ကာနာန်ပြည်တွင် ပထမဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ သူ့ကို အားပေးရန်နှင့် ယုံကြည်မှုနှင့် ရဲစွမ်းသတ္တိအသစ်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ရန်ဖြစ်သည်။ ရှည်လျားပြီး ပင်ပန်းသော ခရီးပြီးနောက်၊ အာဗြံသည် သူနှင့်သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များအတွက် ကတိထားရာပြည်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းကို ကာနာန်လူမျိုးများက သိမ်းပိုက်ထားသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဥရ်နှင့် ဟာရန်တွင် ပေးခဲ့သော ကတိများကို အတည်ပြုသည့် သတင်းစကားသည် ဘုရားသခင်၏ အချိန်နှင့်နည်းလမ်းဖြင့် ထိုပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်မည်ဟူသော အာမခံချက်ကို ယူဆောင်လာသည်။

7. The Lord appeared. This is the third divine revelation accorded Abram, the first one in Canaan. Its purpose was to comfort him and to inspire him anew with confidence and courage. After a long and arduous journey Abram arrived in the land promised as a home for him and his posterity, only to find it occupied by Canaanites. A message confirming the promises made at Ur and Haran would bring assurance that possession of the land would come in God’s own time and way.

သင်၏သားမြေးများအတွက်။ ဤသတင်းစကားသည် ဟီဘရူးဘာသာတွင် စကားလုံးငါးလုံးသာ ပါဝင်ပြီး၊ ကျမ်းစာဘာသာပြန်တွင် ရှစ်လုံးဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ အတိုဆုံးသော ဘုရားသခင်၏ ဗျာဒိတ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော်လည်း၊ အာဗြံအတွက် အလွန်အရေးကြီးသည်။ သူသည် သူစိမ်းတစ်ဦးဖြစ်နေသော ထူးဆန်းသောပြည်တွင် ရှိနေသည်။ ၎င်း၏ တိုတောင်းမှုသည် ၎င်း၏အရေးပါမှုနှင့် တန်ဖိုးနှင့် မမျှပေ။ ခံတပ်များဖြင့် ခိုင်ခံ့စွာ တည်ဆောက်ထားသော ကာနာန်လူမျိုးများကို ဖယ်ရှားပြီး၊ သားမယားမရှိသော သက်ကြီးရွယ်အိုတစ်ဦးအား ထိုပြည်ကို ပေးအပ်မည်ဟူသော ကတိသည် အာဗြံ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို စမ်းသပ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

Unto thy seed. The entire message consists of only five words in Hebrew, eight in the KJV. Although one of the shortest of divine revelations, it was nevertheless of great importance to Abram, now an alien in a strange country. Its brevity was in no way proportionate to its importance and value. It called for faith to believe that the Canaanites in their strongly fortified cities should be dispossessed and their country given to a childless old man. The apparent improbability of the realization of such a promise rendered it a strong test of the patriarch’s faith.

ယဇ်ပလ္လင်။ ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှုဖြင့် သန့်ရှင်းစေသော မြေကို အာဗြံသည် ဘုရားသခင်အား ဝတ်ပြုရာနေရာအဖြစ် အပ်နှံခဲ့သည်။ တည်ဆောက်ထားသော ယဇ်ပလ္လင်နှင့် ပူဇော်သောယဇ်များသည် ကောင်းကင်ဘုရားသခင်ကို သက်သေခံပြီး၊ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုကို တိတ်တဆိတ် ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ အာဗြံသည် ဤသို့ဖြင့် သူယုံကြည်သော ဘုရားသခင်အား လူသိရှင်ကြား ကတိသစ္စာပြုခဲ့သည်။ အိမ်ထောင်ဦးစီးတစ်ဦးအနေဖြင့်၊ သူ၏ ကျွန်များအား သူဝတ်ပြုသော ဘုရားသခင်အကြောင်း ပိုမိုပြည့်စုံသော အသိပညာကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန် တာဝန်ရှိသည်ဟု ခံစားခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၈:၁၉)။ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် အာဗြံ၏ ဘုရားသခင်၏သားတော်၏ သေခြင်းသည် အပြစ်ဖြေရာအဖြစ်ဟူသော ယုံကြည်မှုကို သက်သေပြသည်။

An altar. The soil hallowed by the presence of God, Abram dedicated as a place of worship to Him. The altar erected and sacrifices offered bore witness to the God of heaven, and silently protested against the idolatry round about. Abram thus publicly pledged allegiance to the true God. As the lord of a large household, he sensed also a responsibility toward his servants, to impress upon them a more perfect knowledge of the God he served (ch. 18:19). The sacrifice testified of Abram’s belief in the death of the Son of God as an atonement for sin.

၈. ဗေသလ။ အာဗြံသည် ရှေခင်အနီးမှ လတ်ဆတ်သော မြက်ခင်းပြင်လိုအပ်သဖြင့်၊ ဗေသလမြို့၏ အရှေ့ဘက် မိုင် ၂၀ အကွာသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ အာဗြံသည် ဗေသလနှင့် အဲအိုင်မြို့များကြားရှိ တောင်ကုန်းတစ်ခုပေါ်တွင် တဲထိုးခဲ့သည်။ ဤမြို့ကို နောင်တွင် ဗေသလဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း၊ အာဗြံ၏အချိန်တွင် လုဇ်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၈:၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤကာနာန်မြို့သည် ယခုအခါ ဘေတင်ဟုခေါ်ပြီး၊ ယေရုဆလင်မြို့မြောက်ဘက် မိုင် ၁၀ ခန့်အကွာတွင် တည်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ယာကုပ်၏ဘဝတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး (ကမ္ဘာဦး ၂၈:၁၉; ၃၅:၁)၊ ယောရှုက သိမ်းပိုက်ခဲ့သော ကာနာန်မြို့များထဲမှ ပထမဆုံးမြို့တစ်မြို့ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခွဲထွက်စဉ်ကာလတွင်၊ ဣသရေလ၏ ရုပ်တုကိုးကွယ်ရာနေရာနှစ်ခုအနက် တစ်ခုသည် ဤမြို့တွင် တည်ရှိခဲ့သည် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၂:၂၈၊ ၂၉)။ ပညာရှင်များက အဲအိုင်ကို ယခု အတ်-တယ်လ်ဟု ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားသော်လည်း၊ အမည်များ၏ ဆင်တူမှုကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ အဲအိုင်သည် “အပျက်အစီး” ဟု ဟီဘရူးဘာသာဖြင့် ဆိုလိုပြီး၊ တယ်လ်သည် အာရဗီဘာသာဖြင့် အပျက်အစီးနေရာကို ဆိုလိုသည်။ သို့သော် ဤခွဲခြားသတ်မှတ်မှုသည် မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်သည်။

8. Beth-el. In need of fresh pastureland, Abram moved from the vicinity of Shechem to the east of Bethel, 20 mi. farther to the south. Abram pitched his tent on one of the hilltops between the cities of Bethel and Ai. The city is here referred to by the name it bore in later times. It was still called Luz in Abram’s time (see ch. 28:19). This Canaanite city, now called Beitin, lies about 10 mi. north of Jerusalem. It played an important role in Jacob’s life (ch. 28:19; 35:1), and was one of the first cities of Canaan conquered by Joshua. During the period of the divided kingdom, one of the two idolatrous cult places of Israel was situated there (1 Kings 12:28, 29). Scholars have identified the present Et–Tell with Ai, because of the similarity of names, Ai being the Hebrew name for “ruin,” whereas Tell is the Arabic name for a ruined site. This identification is, however, questionable.

ယဇ်ပလ္လင်တည်ဆောက်သည်။ အာဗြံသည် သူ၏တဲကို ထိုးရာနေရာတိုင်းတွင် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၇; ၁၃:၁၈ ကိုကြည့်ပါ)၊ သူ၏အိမ်ထောင်သားများနှင့် အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ရုပ်တုကိုးကွယ်သူများအတွက် လူသိရှင်ကြား ဝတ်ပြုခြင်းကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဝတ်ပြုခြင်းသည် ရိုးရှင်းသော်လည်း၊ ဆုတောင်းခြင်း၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ကို ပူဇော်ခြင်းနှင့် ဧဝံဂေလိတရားဟောပြောခြင်းတို့ ပါဝင်သည်ဟု ယူဆရပြီး၊ အာဗြံက ယေဟောဝါဘုရားသခင်အကြောင်း အသိပညာပေးခဲ့သော သူ၏လူအများကြောင့် ဤအခါများသည် ထင်ရှားခဲ့ရသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၁၄; ၁၈:၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။ လူအများသည် ၎င်းတို့၏ ယုံကြည်ခြင်းကို လျှို့ဝှက်ထားကြသော်လည်း၊ အာဗြံသည် မထိမ်းသိမ်းခဲ့ပေ။ သူသွားရာနေရာတိုင်းတွင် သူယုံကြည်ပြီး နာခံသော တစ်ဦးတည်းသော ဘုရားသခင်ကို ဝန်ခံခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းတိုင်းပြည်တစ်လျှောက် သူ၏ ယဇ်ပလ္လင်များသည် တစ်ဦးတည်းသော ဘုရားသခင်အား အမှတ်ရစရာများဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ဒုစရိုက်များမပြည့်စုံသေးသော ကာနာန်လူမျိုးများသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၆)၊ စကြဝဠာဖန်ဆင်းရှင်ကို သိရှိခဲ့ပြီး၊ အာဗြံ၏ ဆုံးမဩဝါဒနှင့် ပုံသက်သေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ရုပ်တုများကို စွန့်လွှတ်ကာ ဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခံခဲ့ရသည်။ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး နိုင်ငံခြားသာသနာပြုသူအနေဖြင့်၊ အာဗြံသည် ပါလက်စတိုင်းတစ်လျှောက် မပင်ပန်းဘဲ ခရီးသွားခဲ့ပြီး၊ သူ၏တဲကို ထိုးရာနေရာတိုင်းတွင် ဘုရားသခင်ကို ဟောပြောခဲ့သည်။ ဣဇာက်နှင့် ယာကုပ်တို့သည်လည်း ဤပြည်တွင် ၎င်းတို့၏ဘဝကို ကုန်ဆုံးရန် ဘုရားသခင်က ခေါ်တော်မူခဲ့သည်။ ဤလူများသည် အမြဲတမ်း သမ္မာတရား၏ ထင်ရှားသော ပုံသက်သေများမဟုတ်သော်လည်း၊ ကာနာန်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ ဘဝပုံစံနှင့် ဟီဘရူးလူမျိုးများ၏ ဘဝပုံစံအကြား ကွာခြားချက်ကို မမြင်ဘဲ မနေနိုင်ခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့၏ တရားစီရင်ချိန်ရောက်လာသောအခါ၊ ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့အား သိရှိရန် အခွင့်အလမ်းပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း ငြင်းပယ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

He builded an alter. Abram erected an altar, wherever he pitched his tent (see Gen. 12:7; 13:18), and conducted public worship for the members of his household and for pagans living nearby. Although the service was presumably simple, consisting essentially in prayer, the offering of a sacrificial animal, and doubtless an evangelistic appeal, the great number of retainers whom Abram had led to a knowledge of Jehovah must have made these occasions impressive (see ch. 14:14; 18:19). Many keep their faith secret, afraid to confess it, but not Abram. Wherever he went he confessed the One whom he trusted and obeyed. His altars dotting the Palestinian countryside became memorials to the one true God. The Canaanites, whose iniquity was not yet full (ch. 15:16), were thus made aquainted with the Creator of the universe, and by Abram’s precept and example were called upon to discard their idols and worship Him. The world’s first foreign missionary, Abram journeyed tirelessly through Palestine and preached God wherever he pitched his tent. Isaac and Jacob were also called of God to spend their lives in this land. Although these men were not always shining examples of truth, the Canaanites could not but see the difference between their own way of life and that of the Hebrews. When the time of their judgment should come they could not deny that God had provided them every opportunity to learn of Him.

၉. တောင်ဘက်သို့။ ဗေသလသည် အာဗြံ၏ အမြဲတမ်းနေထိုင်ရာနေရာ မဖြစ်ခဲ့ပေ။ သူသည် “တောင်ဘက်” ဖြစ်သော နဂဘ်သို့ ဆက်လက်ခရီးနှင်ခဲ့သည်။ နဂဘ်သည် ယနေ့တိုင် ဤအမည်ကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး၊ ယုဒပြည်နယ်ပိုင်ဆိုင်သော တောင်များ၏ တောင်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်ရှိ တစ်ပိုင်းခြောက်သွေ့သော ဒေသဖြစ်သည်။ ရှေးအချိန်မှစ၍ ဘီယာရှေဘသည် ကုန်သည်တန်းလမ်းများဆုံရာ လမ်းဆုံတွင်ရှိပြီး ၎င်း၏ အဓိကမြို့ဖြစ်သည်။ အာဗြံသည် ကာနာန်ပြည်၏ တောင်တန်းဒေသများသည် ကာနာန်လူမျိုးများက သိမ်းပိုက်ထားပြီးဖြစ်သောကြောင့်၊ သူ၏ သိုးနွားအုပ်များနှင့် လော့တ်၏ သိုးနွားများအတွက် လုံလောက်သော မြက်ခင်းပြင်များ မပေးနိုင်ဟု ခံစားခဲ့ရပေမည်။ လူဦးရေနည်းပါးပြီး ကျယ်ပြန့်သော မြက်ခင်းပြင်များရှိသော နဂဘ်သည် သူ့အတွက် ပိုမိုသင့်လျော်သည်ဟု ထင်ခဲ့သည်။

9. Toward the south. Bethel was not to be Abram’s permanent home. He proceeded toward the “south,” Negeb, which retains this name to the present day. The Negeb was and still is a semiarid country lying to the south and southwest of the mountains, which in later times belonged to Judah. Since ancient times Beersheba, situated at the crossroads of several caravan routes, has been its chief city. Abram perhaps felt that the mountainous parts of Canaan, which were already occupied by the Canaanites, could not provide sufficient pasture for his own great flocks and those of Lot. With its sparse population and wide and open grazing land, the Negeb seemed to him more suitable.

၁၀. ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ အာဗြံသည် ကတိထားရာပြည်ကို ဖြတ်သန်းပြီးမကြာမီ၊ ပြင်းထန်သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုတစ်ခုကြောင့် ထိုပြည်မှ ထွက်ခွာရန် ဖိအားပေးခံခဲ့ရသည်။ ကာနာန်သည် သဘာဝအလျောက် မွေးဖွားမှုကောင်းသော်လည်း၊ နိုဝင်ဘာနှင့် ဒီဇင်ဘာမိုးများပေါ်မှီခိုနေရသော မိုးခေါင်ရေရှားမှုများကို ခံစားခဲ့ရသည် (ကမ္ဘာဦး ၂၆:၁; ၄၁:၅၆; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၇:၁; ဟဂ္ဂဲ ၁:၁၀၊ ၁၁)။ အာဗြံပြည်သို့ ဝင်ရောက်စဉ်အခါတွင် ဤဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် သူ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ထပ်မံစမ်းသပ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သူ့အား နှိမ့်ချမှု၊ ယုံကြည်ခြင်းနှင့် သည်းခံခြင်းဆိုင်ရာ သင်ခန်းစာများကို သင်ပေးရန်ဖြစ်သည်။ ကတိထားရာပြည်တွင်ပင် အစာနှင့် ကောင်းချီးများသည် ဘုရားသခင်ထံမှသာ လာသည်ကို သူသိရှိရန်ဖြစ်သည်။

10. There was a famine. Abram had scarcely passed through the Promised Land when a severe famine compelled him to leave it. Canaan, though naturally fertile, was subject to visitations of drought, especially in those years when the November and December rains, on which the country depended, either failed or were scanty (Gen. 26:1; 41:56; 1 Kings 17:1; Haggai 1:10, 11). The occurrence of this famine just at the time of Abram’s entering the land was an additional trial of his faith. It was to teach him lessons of submission, faith, and patience. He was to realize that even in the Promised Land food and blessings come from the Lord alone.

အာဗြံသည် အီဂျစ်သို့ ဆင်းသွားခဲ့သည်။ ကာနာန်ပြည်၏ တောင်ဘက်တွင်ရှိနေသောကြောင့်、အာဗြံသည် ပြည့်စုံသောနိုင်ငံဖြစ်သည့် အီဂျစ်သို့ အစာရှာဖွေရန် သဘာဝအလျောက် ဦးတည်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်သည် နိုင်းမြစ်ရေကြီးမှုမရှိခြင်းကြောင့် ရံဖန်ရံခါ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုကို ခံစားရသော်လည်း၊ ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံများက ၎င်းကို လိုအပ်ချိန်တွင် ခိုလှုံရာနေရာအဖြစ် သိရှိကြသည်။ ရှေးအီဂျစ်မှတ်တမ်းများက အာရှလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ ဆာလောင်နေသော သိုးနွားများကို ကျွေးမွေးရန် ထိုနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်လာကြသည်ဟု အကြိမ်ကြိမ် ဖော်ပြထားသည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဤဧည့်သည်များသည် နိုင်ငံတွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး ဒေသခံများအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာသည်။ ဆယ့်နှစ်ဆက်မြောက်မင်းဆက်၏ ပထမဆုံးဘုရင် အမီနမ့်ဟတ် ပထမ (ဘီစီ ၁၉၉၁-၁၉၆၂) သည် “အာရှလူမျိုးများကို အီဂျစ်သို့ ဆင်းလာခွင့်မပြုရန်၊ ၎င်းတို့၏ ဓလေ့အတိုင်း ရေတောင်းခံရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ သိုးနွားများကို ရေတိုက်ရန်” ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ၎င်း၏ အရှေ့ဘက်နယ်စပ်ကို တံတိုင်းဖြင့် ပိတ်ဆို့ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းမှတ်တမ်းတစ်ခုတွင်၊ ဟီဘရူးတရားသူကြီးများခေတ်မှ နယ်စပ်အရာရှိတစ်ဦး၏ အစီရင်ခံစာတွင်၊ ဧဒုံမှ ဘီဒိုအင်လူမျိုးများကို ၎င်းတို့နှင့် ၎င်းတို့၏ သိုးနွားများအသက်ရှင်ရန် အီဂျစ်သို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

Abram went down into Egypt. Being in the south of Canaan, Abram found it natural to turn to Egypt, the country of plenty, to find sustenance. Although Egypt itself occasionally suffered from famine, because of failure of the Nile to overflow, it was known to surrounding countries as a haven of refuge in times of need. Ancient Egyptian records repeatedly mention the fact that Asiatics entered the country to feed their starving flocks. At times these visitors would remain in the country and become a menace to the natives. Amenemhet I (1991-1962 b.c.), first king of the Twelfth Dynasty, walled off his eastern frontier with the avowed purpose “not to allow the Asiatics to go down into Egypt, that they may beg for water after [their] customary manner so as to give their cattle to drink.” A later document, the report of a frontier official of the time of the Hebrew judges, mentions that Bedouins of Edom had been allowed to enter Egypt to keep themselves and their cattle alive.

အာဗြံ၏ ခေတ်ကာလတွင် အာရှလူမျိုးများ အီဂျစ်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် အကျော်ကြားဆုံးမှတ်တမ်းမှာ ဆင်အုဆတ် ဒုတိယ (ဘီစီ ၁၈၉၇-၁၈၇၉) လက်ထက်တွင် အမတ်တစ်ဦး၏ သင်္ချိုင်းပန်းချီကားဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် အလှကုန်ပစ္စည်းများ ရောင်းဝယ်ရန် ရောက်ရှိလာသော ဆီမစ်ဘီဒိုအင်လူမျိုး ၃၇ ဦး၏ ရောက်ရှိလာမှုကို သရုပ်ဖော်ထားပြီး၊ ၎င်းတို့၏ မျက်နှာသွင်ပြင်၊ ရောင်စုံအဝတ်အစားများ၊ လက်နက်များနှင့် ဂီတတူရိယာများကို ပြသထားသည်။ ဤထူးခြားသော မှတ်တမ်းသည် အာဗြံ၏ ခေတ်ကို နားလည်ရန် အရေးကြီးသော ပံ့ပိုးမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ အာဗြံ၏ ခေတ်ကို ပုံဖော်ရန် ပန်းချီဆရာများသည် ဤခေတ်ပြိုင်ပန်းချီကို လျစ်လျူရှုနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားရန် သို့မဟုတ် လိုအပ်ချိန်တွင် အစာရှာဖွေရန် အီဂျစ်သို့ အာရှလူမျိုးများ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် မှတ်တမ်းအထောက်အထားများသည် အာဗြံသည် သူ၏ သိုးနွားအုပ်များကို အသက်ရှင်စေရန် နိုင်းမြစ်ချိုင့်ဝှမ်းသို့ ဆင်းသွားသည်ကို ပုံဖော်ရန် လွယ်ကူစေသည် (စာမျက်နှာ ၁၆၀ ကိုကြည့်ပါ)။

The most famous record of a visit of Asiatics to Egypt at the time of Abram is a tomb painting for a nobleman under King Sen-Usert II (1897-1879 b.c.). It depicts the arrival of 37 Semitic Bedouins who had come to trade cosmetics with the Egyptians, and shows their features, colorful garments, weapons, and musical instruments. This unusual document is an important contribution to our understanding of Abram’s time. No modern artist preparing pictures of the patriarchal age can afford to neglect this contemporary painting of Abram’s time. This documentary evidence about Asiatics entering Egypt for trading purposes or to acquire food in times of want makes it easy to visualize Abram going down to the valley of the Nile to keep his herds and flocks alive (see p. 160).

၁၂။ ဤသူသည် သူ၏ဇနီးဖြစ်သည်။ အဲဂုတ္တုပြည်တွင် အာဗြံသည် လူသား၏လှည့်ဖျားမှုသည် အသုံးမဝင်ကြောင်း၊ ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် ရှုပ်ထွေးမှုမှ လွတ်မြောက်ရန်သည် ထာဝရဘုရားထံမှသာ ရရှိနိုင်ကြောင်း သိရှိခဲ့ရသည် (ဆာ. ၁၀၅:၁၄, ၁၅)။ အဲဂုတ္တုပြည်သို့ ချဉ်းကပ်လာစဉ် အာဗြံသည် သူ၏ဇနီး စါရှိ၏ အလှအပကြောင့် သူ၏အသက်အတွက် စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ သူမသည် သူ၏မိထွေးညီမဖြစ်သောကြောင့်၊ သူမအား သူ၏ညီမအဖြစ် ဟန်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုရာတွင် သူသည် တရားမျှတသည်ဟု ခံစားခဲ့ရသည် (ထွက်. ၂၀:၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။ နောက်ပိုင်းတွင် ဆိုဒုံမြို့သားများ၏ အပြုအမူမှ သိရှိရသည့်အတိုင်း ခါနာန်လူမျိုး၏ အပြုအမူသည် သူ၏စိုးရိမ်မှုအတွက် အကြောင်းပြချက်ရှိကြောင်း သက်သေပြသည် (အခန်း ၁၉:၄-၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ အဲဂုတ္တုပြည်တွင် သူ၏အတွေ့အကြုံသည် လူသား၏အမြင်ဖြင့် သူ၏ကြောက်ရွံ့မှုများသည် အကြောင်းပြချက်ရှိကြောင်း ပို၍ပင်ထင်ရှားစွာ ပြသသည်။ သို့သော် သူလုပ်ဆောင်ခဲ့သော ကြိုတင်ကာကွယ်မှုသည် ယုံကြည်ခြင်းမှ ပေါက်ဖွားလာခြင်းမဟုတ်ပေ။ သူမကိုယ်သူမ အိမ်ထောင်သည်ဖြစ်ကြောင်း ငြင်းဆိုထားသောအခါ သူမအား ဇနီးအဖြစ် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန် သူမည်သို့မျှော်လင့်နိုင်မည်နည်း။ သူမကို ဇနီးထက် ညီမအဖြစ် ပိုမိုထိရောက်စွာ ကာကွယ်နိုင်မည်ဟု သူမည်သို့ထင်မြင်နိုင်မည်နည်း။ သူ၏လိမ္မာသောအစီအစဉ်သည် သူကြောက်ရွံ့ပြီး ရှောင်ရှားရန်မျှော်လင့်ခဲ့သောအရာကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်၊ သို့သော် သူသည် သူမကို ညီမအဖြစ် ဟန်ဆောင်ခဲ့သောကြောင့် ဖါရိုဘုရင်က သူ့အား နွားများနှင့် ကျွန်များပေးကာ ဘုရင်မင်းမြတ်၏ နှစ်သက်မှုနှင့် မိတ်ဆွေဖြစ်မှုအမှတ်အသားအဖြစ် ကောင်းစွာဆက်ဆံခဲ့သည် (အခန်း ၂၀:၁၃-၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ကျွန်ုပ်တို့၏အကြံအစည်များသည် “လိမ္မာ”သည်ဟု ထင်မြင်လေ့ရှိသော်လည်း မကြာခဏဆိုသလို ဤသို့ဖြစ်တတ်သည်။

12. This is his wife. Abram was to discover in Egypt that human cunning is worthless and that deliverance from fear and perplexity comes only from the Lord (Ps. 105:14, 15). Approaching Egypt Abram feared for his life on account of the beauty of Sarai, his wife. Since she was his half sister, he felt justified in asking her to pass herself off as his sister (see Gen. 20:12). The conduct of the Canaanites, as seen later in the case of the men of Sodom (ch. 19:4–11), is evidence that he had reason for his anxiety. His experience in Egypt shows even more clearly that, from a human point of view, his fears were well founded. But the precaution he took did not spring from faith. How could he expect to retain her as his wife when she herself had denied her marital status? How could he think to protect her more effectively as his sister than as his wife? His clever plan brought upon him the very thing he feared and hoped to avoid, even though as her alleged brother he was treated well by Pharaoh and given cattle and slaves as a token of royal pleasure and friendship (see on ch. 20:13–16). It is often thus with our supposedly “clever” schemes.

၁၄။ သူမသည် အလွန်လှပသည်။ အသက် ၆၅ နှစ်တွင် စါရှိသည် ဤဖြစ်ရပ်က ဖော်ပြသည့်အတိုင်း ဆွဲဆောင်မှုရှိခဲ့သည်မှာ မည်သို့ဖြစ်နိုင်မည်နည်း။ အာဗြံ၏ခေတ်တွင် လူ့သက်တမ်းသည် ယခုအချိန်ထက် နှစ်ဆရှည်ကြာကြောင်း သတိရရမည်၊ ထို့ကြောင့် အသက် ၁၂၇ နှစ်တွင် သေဆုံးခဲ့သော စါရှိသည် အလယ်အလတ်အရွယ်တွင် ရှိခဲ့သည် (အခန်း ၂၃:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဖါရိုဘုရင်များသည် နိုင်ငံခြားအမျိုးသမီးများ၏ ပိုမိုဖြူစင်သောအသားအရေကို နှစ်သက်ကြပြီး၊ လစ်ဗျား၊ ဟိတ္တိ၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ နှင့် ပါလက်စတိုင်းမိန်းကလေးများကို ဘုရင်မင်းမြတ်၏ မယားအုပ်စုအတွက် ရယူခဲ့ကြသည်။

14. She was very fair. How could Sarai at the age of 65 have been as attractive as this incident suggests? It should be remembered that in Abram’s time the life span was twice what it is now, and Sarai, who died at the age of 127 (ch. 23:1), was therefore in middle age. The Pharaohs are known to have fancied the fairer complexion of foreign women, and to have secured Libyan, Hittite, Mesopotamian, and Palestinian girls for the royal harem.

၁၅။ ဖါရိုဘုရင်၏ နန်းတော်။ “ဖါရို” ဟူသောစကားလုံးသည် အီဂျစ်အသုံးအနှုန်းဖြစ်ပြီး စာသားအရ “အိမ်ကြီး” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ မူလက ဘုရင်မင်းမြတ်၏ နန်းတော်ကို ရည်ညွှန်းသည့် အသုံးအနှုန်းဖြစ်ပြီး ဘုရင်မင်းမြတ်၏ ဘွဲ့ထူးမဟုတ်ပေ။ မောရှေရေးသားခဲ့သော ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ရေးသားခဲ့သော ဆယ်ရှစ်ဆက်မြောက်မင်းဆက်လက်ထက်တွင် ၎င်းသည် ဘုရင်မင်းမြတ်ကို ရည်ညွှန်းသည့် လေးစားမှုအသုံးအနှုန်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ အလားတူပင်၊ ဆူလတန်ကို ဆူဘလိုင်းပို့ဟုခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ အမေရိကန်သမ္မတကို တစ်ခါတစ်ရံ “အိမ်ဖြူတော်” ဟု တရားဝင်မဟုတ်ဘဲ သွယ်ဝိုက်၍ ရည်ညွှန်းလေ့ရှိသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဘုရင်၏အမည်ကို သူ၏ဘွဲ့ထူးနှင့် ပေါင်းစည်းခဲ့ပြီး၊ ကျမ်းစာတွင် ဤအသုံးအနှုန်း၏ အစောဆုံးဥပမာသည် ဘီစီ ၁၀ ရာစုနှစ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (၂ ဘုရင် ၂၃:၂၉၊ “ဖါရိုနီခို” ကိုကြည့်ပါ)။

15. Pharaoh’s house. The word “Pharaoh,” and Egyptian term literally meaning “great house,” was not originally a royal title but a term denoting the palace. During the Eighteenth Dynasty, under whose kings Moses wrote the book of Genesis, it became a term of respect designating the king. Similarly, the Sultan was called the Sublime Porte. Also, the President of the United States is sometimes referred to impersonally and indirectly as “the White House.” In later times the proper name of the king was added to his title, the earliest example of this use in the Bible occurring in the 10th century b.c. (see 2 Kings 23:29, “Pharaoh-nechoh”).

၁၆။ သူ့တွင် သိုးများရှိသည်။ ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသော အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များအနက်၊ ခေတ်ကာလတွင် သိုးခါးများသည် များစွာမထင်ရှားသေးပေ။ သို့သော်၊ ၎င်းတို့ကို လုံးဝမသိခဲ့သည်မဟုတ်ပေ၊ ဘီစီ တတိယနှင့် ဒုတိယထောင်စုနှစ်များမှ သင်္ချိုင်းများတွင် တွေ့ရှိရသော ဝန်တင်ထားသော သိုးခါးရုပ်ထုများက ၎င်းကို သက်သေပြသည်။ မြင်းသည် အဲဂုတ္တုပြည်တွင် မရောက်ရှိသေးဘဲ၊ ဤတွင် ဖော်ပြမထားပေ။ ရှေးဟောင်းသုတေသနအထောက်အထားများအရ၊ အဲဂုတ္တုပြည်တွင် ရာစုနှစ်တစ်ခုကျော်အုပ်ချုပ်ခဲ့သော အာရှဟစ်ဆို့စ်လူမျိုးများက မြင်းနှင့်ရထားကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ မောရှေက ယောသပ်ခေတ်တွင် မြင်းများကို ဖော်ပြပြီး အာဗြံခေတ်တွင် မဖော်ပြထားခြင်းသည် သူ၏ အဲဂုတ္တုပြည်နှင့်ပတ်သက်သော တိကျသောအသိပညာ၏ သက်သေဖြစ်သည်။

16. He had sheep. Of the domestic animals here mentioned, only the camel was still uncommon at this time. It was not entirely unknown, however, as a number of figurines of laden camels found in tombs of the third and second millenniums b.c. prove. The horse had not yet been introduced into Egypt, and is not mentioned. Archeology points to the Asiatic Hyksos, who ruled in Egypt more than a century, as introducing the horse and chariot. Moses’ mention of horses in Joseph’s time and not in Abram’s time is evidence of his accurate knowledge of Egypt.

၁၇။ ထာဝရဘုရားသည် ဖါရိုဘုရင်ကို ဒုက္ခပေးတော်မူသည်။ လူသား၏အဆုံးစွန်သည် ဘုရားသခင်၏အခွင့်အရေးဖြစ်သည်။ အာဗြံသည် ဘုရားသခင်ကို မလိုက်နာခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် သူ့အတွက် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်တော်မူသည်။ ဤဒုက္ခများ၏ သဘောသဘာဝကို မသိရှိနိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် စါရှိကို အသရေဖျက်မှုမှ ကာကွယ်ရန်နှင့် ဖါရိုဘုရင်အား သူမကို အာဗြံထံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ရန် ယုံကြည်စေရန် လုံလောက်သော သဘောသဘာဝရှိသည်။ စါရှိကိုယ်တိုင်က သူမ၏အိမ်ထောင်သည်အခြေအနေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်သည် နောက်ပိုင်းတွင် အဘိမလက်ထံသို့ ပြောဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ဖါရိုဘုရင်ထံသို့ တိုက်ရိုက်ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည် (အခန်း ၂၀:၃ ကိုကြည့်ပါ)။

17. The Lord plagued Pharaoh. Man’s extremity is God’s opportunity. Though Abram had failed God, God intervened on his behalf. What the nature of these plagues was cannot be determined, but they were obviously of such a nature as to protect Sarai from dishonor and to convince Pharaoh that he should restore her to Abram. Sarai herself may have revealed her actual marital status, or God may have spoken directly to Pharaoh as He did later to Abimelech (see ch. 20:3).

ဤအတွေ့အကြုံသည် အာဗြံအား သူ၏လိမ္မာသောအကြံအစည်များထက် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ရန် သင်ကြားပေးသင့်သည်။ သို့သော်၊ သူသည် မကြာမီတွင် ထပ်မံ၍အတူတူအမှားကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်မှာ ထူးဆန်းပြီး၊ သူ၏သားအိုင်ဇက်သည် အလားတူလှည့်ဖျားမှုကို ကြိုးစားသည်ကို တွေ့ရှိရသည်မှာ ပို၍ထူးဆန်းသည် (အခန်း ၂၀:၂; ၂၆:၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏ကျွန်များကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ဖန်တီးထားသော အခြေအနေများမှ ကယ်တင်ပေးခြင်းသည် သူ၏သနားကရုဏာနှင့် မေတ္တာရှိမှု၏ သက်သေဖြစ်သည်။ သူ၌ယုံကြည်ခြင်းရှိကြောင်း ကြွေးကြော်သူများသည် တစ်ခါတစ်ရံ ၎င်းတို့၏ခေါ်ဝေါ်မှုနှင့် မထိုက်တန်စွာ ပြုမူတတ်သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏ရန်သူများအား ၎င်းတို့ကို လေးစားရန် သင်ကြားပေးတတ်သည်။ ထာဝရဘုရားသည် သူ၏သားသမီးများ၏ သစ္စာမရှိသောအချိန်များတွင်ပင် သစ္စာရှိစွာ ဆက်လက်တည်ရှိသည် (၂ တိမောသေ ၂:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော်၊ ဘုရားသခင်သည် ကျွန်ုပ်တို့ကို မလိုလားအပ်သောရလဒ်များမှ ကယ်တင်မည်ဟု မျှော်လင့်ကာ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပြုမူခြင်းသည် မာနထောင်လွှားမှုဖြစ်သည်။ ဤသို့သော သွေးဆောင်မှုတစ်ခုအတွက် ခရစ်တော်က “သင်သည် ထာဝရဘုရားကို မစမ်းသပ်ရဟု” ဖြေကြားခဲ့သည် (မဿဲ ၄:၇)။

This experience should have taught Abram to trust in God rather than in his own clever devices. It seems strange, however, to find him a little later making the same mistake, and even more strange to find his son Isaac trying the same artifice (see chs. 20:2; 26:7). That God should rescue his servants from circumstances of their own contriving is evidence of His mercy and love. Those who profess faith in Him may at times act unworthily of their calling, yet God often teaches their opponents to respect them. The Lord remains faithful toward His children even in their hours of unfaithfulness (see 2 Tim. 2:13). But, to act deliberately, in the anticipation that God will save us from untoward results, is presumption. To a temptation such as this Christ replied, “Thou shalt not tempt the Lord thy God” (Matt. 4:7).

၁၈။ ဖါရိုဘုရင်သည် အာဗြံကို ခေါ်သည်။ ဖါရိုဘုရင်၏ ဆုံးမစကားများသည် သူမသည် အခြားသူ၏ဇနီးဖြစ်ကြောင်း သိခဲ့လျှင် စါရှိကို ယူမည်မဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ သူ၏ရည်ရွယ်ချက်များသည် အပြစ်ကင်းစင်ပြီး၊ သူမကို ဇနီးအဖြစ်ယူရန် စီစဉ်မှုများသည် လုံးဝတရားဝင်သည်။ စါရှိကို မင်္ဂလာဆောင်ရန် ပြင်ဆင်ရန်အတွက် နန်းတော်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရင်မင်းမြတ်နှင့် မပေါင်းဖက်ရသေးပေ။ အာဗြံဘက်မှလည်း၊ ဘုရင်၏ နှစ်သက်မှုအမှတ်အသားအဖြစ် ထုံးစံအတိုင်း သတို့သြဘာနှင့် အခြားလက်ဆောင်များကို လက်ခံခဲ့သည်။

18. Pharaoh called Abram. Pharaoh’s words of reproof imply that he would not have taken Sarai had he known her to be another man’s wife. His intentions were above reproach; his arrangements for making her his wife were entirely legitimate. Sarai had been taken to court in preparation for the wedding, but had not yet joined the king. And Abram, on his part, had accepted the customary dowry and other gifts in token of the king’s favor.

၁၉။ သူမကို ယူပြီး ထွက်သွားပါ။ ဘုရားသခင်၏ မနှစ်သက်မှုကြောင့် ဒုက္ခများရောက်ရှိလာသည်ကို သဘောပေါက်သောကြောင့်၊ ဘုရင်မင်းမြတ်သည် အာဗြံကို ပြင်းထန်စွာ ဆက်ဆံရန် မရဲခဲ့ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ အမျက်ဒေါသကို သက်သာစေရန် သူ့အား နိုင်ငံမှ လုံခြုံစွာ ထွက်ခွာသွားရန် လမ်းကြောင်းပေးခဲ့သည်။ ဖါရိုဘုရင်၏ ကျေးဇူးပြုမှုနှင့် ဘုရားသခင်၏ သနားကရုဏာသည် သူ့ကို နှိမ့်ချခဲ့ပြီး၊ တိတ်ဆိတ်စွာ သူ၏အပြစ်ကို ဝန်ခံခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ ကိုယ်စားလှယ်များသည် မဆင်မခြင်ပြုမူမှုနှင့် အရှက်ရဖွယ်ရာ လုပ်ရပ်များကြောင့် လောကီလူသားများထံမှ ထိုက်တန်စွာ ဆုံးမခံရသောအခါ ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်သည် မည်မျှအသရေဖျက်မှုဖြစ်ပေါ်စေသနည်း။

19. Take her, and go. Recognizing that the plagues had come upon him because of God’s displeasure, the monarch did not dare to deal harshly with Abram, but sought, rather, to mitigate the anger of God by providing him a safe-conduct from the country. The graciousness of Pharaoh and the mercy of God had humbled him, and in silence he acknowledged his guilt. What dishonor comes to the cause of God when His representatives, as the result of ill-advised and disgraceful courses of action, bring upon themselves well-earned reproof from men of the world!

ellen g. white comments

1-20 PP 125-131

1 COL 36; FE 286, 505; GW 112; PP 126; 4T 523

1, 2 PP 368

2 COL 286; MB 69; MH 405; PK 15, 703; PP 129

2, 3 DA 27; PK 368; PP 125

3 PK 683

4-6 PP 127

6, 7 PP 128

7, 8 ML 33, 35; 5T 320

10 PP 129

11-17 PP 130

13 PP 147

18, 19 PP 130

အခန်းကြီး - ၁၃

chapter 13

၁ အာဗြံနှင့်လော့တို့သည် အီဂျစ်ပြည်မှ ပြန်လာကြသည်။ ၇ သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် သူတို့သည် ခွဲခွာသွားကြသည်။ ၁၀ လော့သည် ဆိုးယုတ်သော ဆိုဒုံမြို့သို့ သွားသည်။ ၁၄ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား ကတိတော်ကို အသစ်ပြန်လည်ပေးတော်မူသည်။ ၁၈ သူသည် ဟေဗြုန်သို့ ပြောင်းရွှေ့သွားပြီး ထိုနေရာ၌ ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခု ဆောက်လုပ်သည်။

1 Abram and Lot return out of Egypt. 7 By disagreement they part asunder. 10 Lot goeth to wicked Sodom. 14 God reneweth the promise to Abram. 18 He removeth to Hebron, and there buildeth an altar.

၁။ အာဗြံနှင့် လောတ်သည် အဲဂုတ္တုပြည်မှ ပြန်လာသည်။ အာဗြံသည် သူ၏ဇနီး၊ မိသားစု၊ နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့်အတူ အဲဂုတ္တုပြည်မှ လုံခြုံစွာ ပြန်လာနိုင်ခဲ့ခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ သနားကရုဏာဖြစ်သည်။ လောတ်သည် အာဗြံနှင့်အတူ ပြန်လာသည်ဟု ဖော်ပြခြင်းသည် လောတ်နှင့် သူ၏ဦးလေးအာဗြံတို့၏ ဆက်ဆံရေးအကြောင်းကို နောက်ဆက်တွဲဖော်ပြရန် စာဖတ်သူကို ပြင်ဆင်ပေးသည်။ ၎င်းတို့၏ ချက်ချင်းဦးတည်ရာသည် ပါလက်စတိုင်းတောင်ပိုင်းဒေသ၊ ကာဒံရှဘာနီယာမှ ဘီယာရှဘမြို့၏ မြောက်ဘက်ဧရိယာအထိ ဖြစ်သည် (အခန်း ၁၂:၉ ကိုကြည့်ပါ)။

1. Abram went up out of Egypt. It was in the mercy of God that Abram returned safely from Egypt with his wife, his family, and his possessions. The mention of Lot as returning with Abram prepares the reader for the succeeding account of relations between Lot and his uncle. Their immediate destination was the Palestinian southland, the Negeb which extends from Kadesh-barnea in the south to the area north of Beersheba, its chief city (see ch. 12:9).

၂။ အာဗြံသည် အလွန်ချမ်းသာသည်။ ဤနေရာတွင် “ချမ်းသာ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးသည် စာသားအရ “လေးလံသော” သို့မဟုတ် “ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးရှိသော” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ပိုင်ဆိုင်မှုများဖြင့် “ဝန်တင်ထားသည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် အသုံးပြုသည်။ အဲဂုတ္တုပြည်သို့ မသွားမီ ချမ်းသာခဲ့သော အာဗြံသည်၊ ဖါရိုဘုရင်၏ ရက်ရောမှုကြောင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများ များစွာတိုးပွားလာခဲ့သည်။ ကျမ်းစာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ငွေနှင့်ရွှေကို အဖိုးတန်သတ္တုများအဖြစ် ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းတို့ကို ပိုင်ဆိုင်ခြင်းသည် လူတစ်ဦးကို ချမ်းသာစေသည်ဟု ဖော်ပြသည်။ အာဗြံသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ ထွက်ခွာလာစဉ် ငွေကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုနိုင်ငံသည် ဤသတ္တုတွင် ကြွယ်ဝသည်။ သို့သော် ရွှေသည် ရှေးခေတ်တွင် ရွှေတူးဖော်ရာ နိုင်ငံဖြစ်သော အဲဂုတ္တုပြည်မှ ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အလယ်ပိုင်းတွင်၊ အာရှဘုရင်များသည် ဖါရိုဘုရင်များထံ စာရေးသောနီးပါးတိုင်းတွင် ရွှေကို တောင်းခံခဲ့ကြသည်။ “အဲဂုတ္တုပြည်တွင် ရွှေသည် ကျောက်ခဲများကဲ့သို့ ပေါများသည်” ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၂၀ ခုနှစ်များတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ဖွိုနီးရှားဘုရင်များ၏ သင်္ချိုင်းများတွင်၊ ၁၉ နှင့် ၁၈ ရာစုနှစ်များမှ အီဂျစ်ဘုရင်များထံမှ လက်ဆောင်အဖိုးတန်များစွာပါဝင်သည်။ လှပသော အိုးခွက်များ၊ သေတ္တာများ၊ အဆင်တန်ဆာများ၊ နှင့် အခြားဇိမ်ခံပစ္စည်းများသည် အာဗြံရရှိခဲ့သော ဖါရိုဘုရင်ထံမှ လက်ဆောင်များတွင် ပါဝင်နိုင်သည်။

2. Abram was very rich. The word here translated “rich” literally means “heavy” or “weighty,” used in the sense of being “loaded” with possessions. A wealthy man before he went to Egypt, Abram came back greatly increased in goods, owing to the generosity of Pharaoh. For the first time the Bible mentions silver and gold as precious metals, and their possession as making a man wealthy. Abram may have had silver when he left Mesopotamia, a country rich in this metal; but the gold probably came to him in Egypt, the richest god-mining country of antiquity. About the middle of the second millennium b.c. Asiatic rulers begged for gold in almost every letter they wrote to the Pharaohs. It was commonly believed that “gold was as plentiful in Egypt as stones.” The tombs of some Phoenician rulers of Byblos, discovered in the 1920’s, contained many precious gifts from Egyptian kings of the 19th and 18th centuries b.c. Beautiful vessels, boxes, ornaments, and other luxury objects may have been included in the present Abram received from Pharaoh.

၃။ ဗေသလမြို့သို့။ တောင်ပိုင်းဒေသကို ဖြတ်သန်းရင်း၊ အာဗြံသည် ယခင်က တပ်ချခဲ့သော ဗေသလမြို့အနီးသို့ သူ၏ခြေလှမ်းများကို ပြန်လည်လိုက်လံခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် “ခရီးသွား” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးသည် “တပ်ချရာ” သို့မဟုတ် သူ၏တဲထိုးရာ နေရာများကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် အဲဂုတ္တုပြည်မှ တောင်ပိုင်းဒေသကို ဖြတ်၍ ဗေသလမြို့သို့ တိုက်ရိုက်ဆက်လက်သွားသော ခရီးမဟုတ်ဘဲ၊ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ တဖြည်းဖြည်း တဲထိုးရင်း ဗေသလမြို့ဆီသို့ ဦးတည်သွားသော ခရီးဖြစ်သည် (အခန်း ၁၂:၈ ကိုကြည့်ပါ)။

3. To Beth-el. Traversing the southland, Abram retraced his steps to the vicinity of Bethel, where he had camped previously. The word here translated “journeys” means “stations,” or places where he pitched his tent. This indicates, not a direct, continuous journey from Egypt through the southland to Bethel, but a trek made in gradual stages from one pastureland to another, in the general direction of Bethel (see ch. 12:8).

၄။ ယဇ်ပလ္လင်နေရာ။ မောရှေသည် အာဗြံသည် ယခင်က လူထုဝတ်ပြုရာ နေရာသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခြင်းကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ဗေသလမြို့သည် ထာဝရဘုရားနှင့် ထိုနေရာတွင် ခံစားခဲ့ရသော မြင့်မြတ်သော ဆက်သွယ်မှု၏ အမှတ်တရဖြစ်သောကြောင့် သူ၏စိတ်နှလုံးတွင် အဖိုးတန်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်၊ အနီးအနားရှိ လူများသည် သူ၏ယခင်နေထိုင်မှုကို မှတ်မိထားသောကြောင့်၊ ၎င်းတို့ထံမှ နားထောင်လိုစိတ်နှင့် လက်ခံလိုသောစိတ်ကို ရှာဖွေရန် မျှော်လင့်ခဲ့ပေမည်။ အာဗြံ၏ တပ်ချရာနေရာတစ်ခုစီတိုင်းတွင် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုဖြင့် အမှတ်အသားပြုထားပြီး၊ ထိုနေရာတွင် ခရီးသွားခါနာန်လူမျိုးများသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို သိရှိခဲ့ကြပြီး၊ အာဗြံထွက်ခွာသွားပြီးနောက် ထိုနေရာသို့ ပြန်လည်ဝတ်ပြုရန် လာရောက်ခဲ့ကြသည် (PP ၁၂၈)။ အိမ်တစ်လုံးရွေးချယ်ရာတွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် အရေးကြီးသောအချက်မှာ “ယဇ်ပလ္လင်နေရာ” ဖြစ်သည်။

4. The place of the altar. Moses emphasizes Abram’s return to a place in which he had previously conducted public worship. Bethel was dear to his heart because of the sacred memory of communion he there had enjoyed with the Lord. Perhaps, also, he expected to find ready ears and willing hearts among the people of the vicinity, who must have remembered his earlier sojourn there. The site of each encampment of Abram was marked by an altar at which roving Canaanites learned of the true God and where, after Abram had moved on, they returned to worship Him (PP 128). An important point to consider in choosing a home is “the place of the altar.”

၆။ ၎င်းတို့၏ပိုင်ဆိုင်မှုများသည် များပြားသည်။ ဦးလေး၏ ချမ်းသာမှုသည် သူ၏တူဖြစ်သူထံသို့ လျှံထွက်သွားသည်။ လောတ်သည် ခါနာန်ပြည်သို့ သွားရန် ဘုရားသခင်၏ အမိန့်ကို နာခံခဲ့သော တယ်ရာ၏ မိသားစုဝင်တစ်ဦးတည်းဖြစ်ပြီး၊ အာဗြံအား ကတိထားခဲ့သော ကောင်းချီးများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ထိုပြည်သည် ခါနာန်လူမျိုးများက သိမ်းပိုက်ထားပြီး၊ ခါနာန်တောင်တန်းများသည် ရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများအရ သစ်ပင်များဖြင့် ထူထပ်စွာဖုံးလွှမ်းထားသောကြောင့်၊ ရောက်ရှိလာသူများ၏ သိုးအုပ်နှင့် နွားအုပ်များအတွက် အမြဲတမ်းစားကျက်မြေသည် နည်းပါးခဲ့သည်။

6. Their substance was great. The uncle’s prosperity overflowed upon his nephew. Lot, the only other member of Terah’s family who had obeyed God’s command to go to Canaan, shared in the blessing promised Abram. Inasmuch as the land was already occupied by the Canaanites, and the mountains of Canaan were heavily wooded, as ancient records show, there was scant permanent grazing land for the large flocks and herds of the newcomers.

၇။ ရန်ဖြစ်ခြင်း။ စားကျက်မြေနှင့် တစ်ခါတစ်ရံ ရေရှားပါးမှုကြောင့်၊ အာဗြံ၏သိုးထိန်းများနှင့် လောတ်၏သိုးထိန်းများအကြား ရန်ဖြစ်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ အုပ်စုတစ်ခုစီသည် ၎င်းတို့၏သခင်၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများ တိုးပွားလာရန် သဘာဝအလျောက် လိုလားခဲ့ကြသည်။

7. Strife. The scarcity of available pastureland, and sometimes of water as well, resulted in strife between Abram’s shepherds and those of Lot. Each group naturally wanted to see his master’s possessions prosper.

ခါနာန်လူမျိုးနှင့် ပရိဇ္ဇီလူမျိုး။ ပရိဇ္ဇီလူမျိုးကို ခါနာန်လူမျိုးနှင့်အတူ အခြားကျမ်းပိုဒ်များတွင် ဖော်ပြထားပြီး (ထွက်. ၃၄:၃၀; တရားသူကြီး ၁:၄, ၅ ကိုကြည့်ပါ)၊ ခါနာန်ပြည်တွင် အခြားလူမျိုးများနှင့်အတူ ဖော်ပြထားသည် (ထွက်. ၁၅:၁၉-၂၁; ထွက်မြောက်ရာ ၃:၈, ၁၇; ၂၃:၂၃; စသည်ဖြင့်)။ ပရိဇ္ဇီလူမျိုးသည် ခါနာန်လူမျိုးများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် ရွာသားများ (ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် “ပရာဇီ” ဆိုသည်မှာ “လွင်ပြင်နေထိုင်သူ”၊ ဧသတာ ၉:၁၉) ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ချက်ပြုသူများက ယူဆထားသည်။ ပရိဇ္ဇီလူမျိုးသည် ပါလက်စတိုင်းရှိ အခြားလူမျိုးများနှင့် ဆက်နွှယ်မှုသည် မသေချာသောကြောင့်၊ ၎င်းတို့သည် အခန်း ၁၀ ၏ လူမျိုးစားရင်းတွင် ဖော်ပြမထားသလို၊ ကျမ်းစာမဟုတ်သော အရင်းအမြစ်များတွင်လည်း မပေါ်ပေါက်ပေ။

The Canaanite and the Perizzite. The Perizzites are mentioned, together with the Canaanites, in other passages (see Gen. 34:30; Judges 1:4, 5), and are frequently enumerated with the various other tribes that occupied Canaan in patriarchal times (Gen. 15:19–21; Ex. 3:8, 17; 23:23; etc.). Many commentators have thought the Perizzites to be village dwellers (Heb. perazi, “the inhabitants of the open land,” Esther 9:19), in contrast to the Canaanites who dwelt in walled cities. The relationship of the Perizzites to other nations of Palestine is uncertain, inasmuch as they do not appear either in the table of nations of ch. 10 or in non-Biblical sources.

၈။ ရန်ဖြစ်ခြင်းမရှိစေနှင့်။ သိုးထိန်းများ၏ ရန်ဖြစ်မှုသည် လောတ်၏သဘောထားနှင့် အပြုအမူတွင် ထင်ဟပ်ပြီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပေမည်။ သူနှင့်သူ၏တူအကြား ရန်ဖြစ်မှုနှင့် ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုကို ရှောင်ရှားရန် စိတ်အားထက်သန်စွာဖြင့်၊ အာဗြံသည် ၎င်းတို့၏သိုးအုပ်နှင့် နွားအုပ်များကို ခွဲထုတ်ရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။ လောတ်သည် သူ၏တူဖြစ်ပြီး၊ တစ်ပြည်လုံးကို အာဗြံအား ကတိပေးထားသောကြောင့်၊ လောတ်နှင့်ဆက်ဆံရာတွင် သူ၏စိတ်နှလုံးထဲမှ ရက်ရောမှုကို ထင်ဟပ်ပြသည်။ ဤအခါသမယတွင် သူ၏စိတ်နှလုံး၏ မြင့်မြတ်မှုသည် အဲဂုတ္တုပြည်တွင် မကြာသေးမီက ပြသခဲ့သော အားနည်းသောစရိုက်နှင့် ပြတ်သားစွာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ အာဗြံသည် ငြိမ်းချမ်းရေးသမားတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။

8. Let there be no strife. The quarrels of the shepherds were probably reflected in Lot’s attitude and conduct. Anxious to avert discord and enmity between himself and his nephew, Abram proposed the separation of their flocks and herds as a solution to the difficulty. In view of the fact that Lot was his junior, and that the entire country had been promised to Abram, his dealings with Lot reflect a truly generous spirit. The nobility of soul revealed upon this occasion stands forth in sharp contrast to the weakness of character he had so recently exhibited in Egypt. Abram proved himself to be a man of peace.

ကျွန်ုပ်တို့သည် ညီအစ်ကိုများဖြစ်သည်။ အာဗြံသည် သူနှင့်လောတ်အကြား မုန်းတီးမှုနှင့် ရန်ဖြစ်မှုသည် အနီးအနားရှိ လူမျိုးများအပေါ် အန္တရာယ်ဖြစ်စေမည်ကို သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ ခါနာန်လူမျိုးများကို ဧဝံဂေလိတရားပြန့်ပွားရန် ဘုရားသခင်၏ အစီအစဉ်ကို နှစ်မိသားစုအကြား ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသော ရန်ဖြစ်မှုထက် ပို၍ထိရောက်စွာ ဟန့်တားနိုင်မည့်အရာမရှိပေ။ အာဗြံသည် သူ့ထက်အသက်ကြီးသူဖြစ်သော်လည်း၊ သူ၏အသက်အရွယ်နှင့် ရာထူးအဆင့်အတန်းကို ဦးစားပေးရန် အကျိုးမယူခဲ့ပေ။ သူနှင့်လောတ်ကို “ညီအစ်ကိုများ” ဟု ရည်ညွှန်းခြင်းသည် သူ၏တူအား တန်းတူအဆင့်အတန်းနှင့် ဆက်ဆံမှုကို အာမခံရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ သူ၏ဦးလေး၏ ရည်ရွယ်ချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ လောတ်တွင် ရှိနိုင်သော သံသယများကို ဖယ်ရှားရန် သူရှာဖွေခဲ့သည်။

We be brethren. Abram recognized the pernicious influence that hatred and strife between himself and Lot would have upon the surrounding nations. Nothing would have more effectively thwarted God’s plan to evangelize the nations of Canaan than continuous discord between the two families. Although Abram was the elder of the two, he took no advantage of his seniority of age and position to make preferential claims. His reference to himself and Lot as “brethren” was meant to assure his nephew equality of position and treatment. He sought to disperse any doubt Lot may have had regarding the honesty of his uncle’s intentions.

၉. တစ်ပြည်လုံးသည် သင့်ရှေ့တွင်မရှိလား။ တစ်နိုင်ငံလုံးကို အမွေဆက်ခံသူအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရသော်လည်း၊ အာဗြံသည် လော့တ်အပေါ် သူ၏အကျိုးစီးပွားကို ဦးစားပေးပြီး၊ လော့တ်အား သူလိုချင်သလောက် မြေယာယူခွင့်ပေးခြင်းဖြင့် စစ်မှန်သောနှိမ့်ချမှုကို ပြသခဲ့သည်။ အာဗြံသည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် သူ၏အခွင့်အရေးကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ပြီး၊ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ အမြင့်ဆုံးသော လေးစားမှုကို ရရှိခဲ့သည်။ သူသည် စိတ်ဓာတ်ကြီးမားမှု၊ စိတ်နှလုံးမြင့်မြတ်မှု၊ အတုယူထိုက်သော စရိုက်ကို ပြသခဲ့သည်။ သူလုပ်ခဲ့သည်ထက် တစ်ခုခုကွဲပြားစွာလုပ်ခဲ့လျှင် လူများကို ဆက်ဆံရာတွင် လူတို့၏ တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်သော နိယာမများကို လိုက်နာရာ ရောက်မည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဝိညာဉ်ရေးရာလူသားသည် ပိုမိုမြင့်မားသော နိယာမများအတိုင်း နေထိုင်ပြီး၊ ဤလောက၏ ယာယီအကျိုးကျေးဇူးများထက် ထာဝရအကျိုးကျေးဇူးများကို မျှော်ကြည့်သည်။ အာဗြံသည် သူ၏တူဖြစ်သူ လော့တ်နှင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုနှင့် ရန်ဖြစ်မှုဖန်တီးရန် စာတန်၏ရည်ရွယ်ချက်ကို အောင်မြင်စွာ တွန်းလှန်ခြင်းဖြင့် ဤသို့ပြုခဲ့သည်။

9. Is not the whole land before thee? Though appointed heir to the entire country, Abram manifested true humility by subordinating his own interests to those of Lot and so permitting him to take as much of the land as he wanted. Abram waived his own rights for the sake of peace, but in so doing earned our highest respect. He displayed a generosity of spirit, a nobility of mind, a character worthy of emulation. To do otherwise than he did would have been to follow the selfish principles that usually govern men in their dealings with one another. But a spiritual man lives according to higher principles and looks beyond the temporary advantages of this world to eternal gains. This Abram did by defeating Satan’s purpose to create discord and strife between him and his nephew.

၁၀၊ ၁၁။ လော့သည် ချမ်းသာစွာ ဝင်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဘာမှမရှိဘဲ ထွက်လာခဲ့သည်။—သူ [လော့] သည် လှပသောနေရာတွင် တည်ရှိပြီး ကြီးမားသော အကျိုးအမြတ်များကို ကတိပေးသော မြေကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ လော့သည် ချမ်းသာစွာ ဝင်ရောက်ခဲ့သော်လည်း သူ၏ရွေးချယ်မှု၏ရလဒ်အနေဖြင့် ဘာမှမရှိဘဲ ထွက်လာခဲ့သည်။ လူသားများသည် အကောင်းဆုံးသော မှန်ကန်သောဩဇာလွှမ်းမိုးမှုများဖြင့် အကူအညီရရှိမည့် နေရာများတွင် မိမိကိုယ်ကို ထားရှိသည်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် လောကီအကျိုးအမြတ်များကို ရွေးချယ်သည်ဖြစ်စေ အကြီးအကျယ်ကွာခြားမှုရှိသည်။ ဆိုဒုံမြို့သို့ ဦးတည်သွားသော လမ်းများစွာရှိသည်။ ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး ဘုရားသခင်ထံသို့ ဦးတည်သွားသောလမ်းကို ပိုင်းခြားသိမြင်နိုင်ရန် ဆီသုတ်ထားသော မျက်စိလိုအပ်သည် (စာလွှာ ၁၀၉၊ ၁၈၉၉)။

10, 11. Lot Went in Rich; Came Out With Nothing.—He [Lot] chose a land which was beautiful in situation, which promised great returns. Lot went in rich, and came forth with nothing as the result of his choice. It makes every difference whether men place themselves in positions where they will have the very best help of correct influences, or whether they choose temporal advantages. There are many ways which lead to Sodom. We all need anointed eyesight, that we may discern the way that leads to God (Letter 109, 1899).

လော့သည် အမှားကို သိရှိခဲ့သည်

Lot Was Convinced of Mistake

လော့သည် လောကီအမြင်အရ အကျိုးအမြတ်များရရှိမည်ဟု မြင်သောကြောင့် ဆိုဒုံမြို့ကို ၎င်း၏အိမ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် မိမိထူထောင်ပြီး လောကီဥစ္စာဓနတွင် ချမ်းသာလာပြီးနောက်၊ ၎င်း၏အိမ်ထောင်ရေးနေရာအဖြစ် ရွေးချယ်ထားသော အသိုက်အဝန်း၏ ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည့်အတွက် အမှားပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း သိရှိခဲ့သည် (RH နိုဝင်ဘာ ၁၄၊ ၁၈၈၂)။

Lot Was Convinced of Mistake.—Lot chose Sodom for his home because he saw advantages to be gained there from a worldly point of view. But after he had established himself, and grown rich in earthly treasure, he was convinced that he had made a mistake in not taking into consideration the moral standing of the community in which he was to make his home (RH Nov 14, 1882).

၁၀. ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်း တစ်ခုလုံး။ သူ၏ဦးလေးထက် သိမ်မွေ့မှုနည်းသော လော့တ်သည် အာဗြံ၏ ကမ်းလှမ်းမှုကို ချက်ချင်းအခွင့်ကောင်းယူခဲ့သည်။ သူသိသလောက် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းကို စိတ်ထဲတွင် စစ်ဆေးခဲ့သည်။ ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်း၊ ရှေးခေတ်တွင် ကိက္ကာဟုခေါ်ပြီး၊ ယခုအခါ အယ်လ်-ဂိုဟုခေါ်သော နေရာသည် ရေဓာတ်ပြည့်ဝကြောင်း သူသတိပြုခဲ့သည်။ မြစ်များနှင့် တူးမြောင်းများက မြေအလွန်အောင် ဖြစ်ထွန်းစေသော မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ လာသူဖြစ်သော လော့တ်သည်၊ သူရောက်ရှိခဲ့သော တောင်ကုန်းများနှင့် မြေအလွန်မဖြစ်ထွန်းဟု ထင်ရသော နိုင်ငံကို သူ၏မွေးရပ်မြေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ခဲ့သည်။ အာဗြံသည် သူ့ကို ကာနာန်သို့ လာရောက်ရန် ဆွဲဆောင်ခဲ့သောကြောင့်၊ သူ့ကို သက်တောင့်သက်သာနေရာချထားရန် တာဝန်ရှိသည်ဟု သူတွေးခဲ့သည်။

10. All the plain of Jordan. Less noble than his uncle, Lot proceeded immediately to take advantage of the offer. In his mind he surveyed the country as far as he knew it. He had noticed that the plain of the Jordan, called in ancient times the Kikkar, today el–Ghor, was well watered. Lot, a citizen of Mesopotamia, where rivers and canals imparted great fertility to the land, could not have failed to compare his former homeland with the mountainous and seemingly less fertile country to which he had come. Abram had induced him to come to Canaan, he reasoned, and accordingly should see to it that he was comfortably settled.

အနောက်ပိုင်း ပါလက်စတိုင်းတွင် ထင်ရှားသောမြစ်များ မရှိပေ။ အရေးကြီးသော တစ်ခုတည်းသော မြစ်မှာ ယော်ဒန်မြစ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ မြစ်လက်တက်အများစုသည် အရှေ့ဘက်မှ စီးဆင်းလာသည်။ ၎င်း၏ ရေထွက်ရာနေရာမှာ အန်တီ-လီဗာနွန်တောင်များတွင်ရှိပြီး၊ ယော်ဒန်မြစ်သည် တစ်ခါက ဟူလီ ရေကန်ဖြစ်ခဲ့သော အထက်ဂါလိလီကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသည်၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ၇ ပေတွင်ရှိသည်။ ထို့နောက် အမြင့်ပိုင်းမှ လျင်မြန်စွာ ကျဆင်းပြီး၊ ဟူလီ ရေကန်မှ ၁၀ မိုင်အကွာတွင်၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အောက် ၆၈၅ ပေတွင် ဂါလိလီ ပင်လယ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်သည်။ ဂါလိလီ ပင်လယ်မှ ထွက်ခွာပြီး၊ ယော်ဒန်မြစ်သည် ကျီးပျံသန်းသည့် အကွာအဝေး ၆၅ မိုင်အကွာတွင် သေပင်လယ်သို့ စီးဆင်းသည်။ သို့သော် ထိုအကွာအဝေးတွင် ၎င်းသည် ၂၀၀ မိုင်အကွာအဝေးကို အကွေ့အကောက်များစွာဖြင့် စီးဆင်းပြီး၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အောက် ၁,၂၇၅ ပေတွင် သေပင်လယ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်သည်။ အနောက်ပိုင်း ပါလက်စတိုင်းနှင့် ထရန်စယော်ဒန်မြစ်၏ မြင့်မားသော ကုန်းပြင်မြင့်ကြားတွင် နက်ရှိုင်းစွာ မြှုပ်နှံထားသော ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းတစ်ခုလုံးသည် တစ်နှစ်ပတ်လုံး အပူပိုင်းရာသီဥတုရှိပြီး၊ ထိုနှင့်အညီ မြေအလွန်ဖြစ်ထွန်းသည်။

Western Palestine does not possess any rivers worth the name. The only river of importance is the Jordan, and most of its tributaries flow from the east. With its source in the Anti-Lebanon Mountains, the Jordan runs through what was once Lake Huleh in Upper Galilee, some 7 ft. above sea level. Falling then rapidly in altitude, it enters the Sea of Galilee 10 mi. south of Lake Huleh, 685 ft. below sea level. Leaving the Sea of Galilee, the Jordan flows for 65 mi., as the crow flies, to the Dead Sea. But in that distance it meanders 200 mi., entering the Dead Sea at an altitude of 1,275 ft. below sea level. Lying deeply embedded between the mountains of western Palestine and the high plateau of Transjordan, the whole valley of the Jordan has a tropical climate all the year round with a corresponding fertility.

ဆိုဒုံနှင့် ဂိုမောရာ။ ဆိုဒုံနှင့် ဂိုမောရာဟူသော မြို့နှစ်မြို့ကို ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လော့တ်၏ ကံကြမ္မာနှင့် ဆက်စပ်ဖော်ပြသည်။ ဤမြို့များသည် သေပင်လယ်၏ တောင်ဘက်တွင် တည်ရှိပုံရပြီး၊ အာဗြံ၏ခေတ်တွင် သေပင်လယ်သည် ယခုထက် များစွာသေးငယ်ခဲ့သည် (အခန်း ၁၄:၃ နှင့် ၁၉:၂၄, ၂၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ဤမြို့များတည်ရှိရာ ချိုင့်ဝှမ်းသည် မောရှေက “ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်း” ဟု ဖော်ပြသော အသုံးအနှုန်းတွင် ပါဝင်ပြီး၊ အခန်း ၁၂ တွင် ရိုးရိုးရှင်းရှင်း “ဝှမ်း” ဟုခေါ်သည်။

Sodom and Gomorrah. For the first time the two wicked cities of Sodom and Gomorrah are linked with Lot’s fortunes. These cities seem to have been situated to the south of the Dead Sea, which in the time of Abram was much smaller than now (see chs. 14:3 and 19:24, 25). Hence the valley in which these cities lay is probably included by Moses in the expression the “plain of the Jordan,” called in v. 12 simply the “plain.”

ထာ၀ရဘုရား၏ ဥယျာဉ်ကဲ့သို့။ အပူပိုင်းသစ်ပင်ပန်းမန်များနှင့် ဖြစ်ထွန်းသော ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းသည်၊ မောရှေကြားဖူးခဲ့သော ပျောက်ဆုံးသွားသော ပရဒိသုနှင့်၊ လော့တ်နှင့် အာဗြံတို့ မကြာသေးမီက စွန့်ခွာလာခဲ့သော ဖြစ်ထွန်းသော နိုင်းမြစ်ဝှမ်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် သာလွန်သည်ဟု ထင်ရသည်။

As the garden of the Lord. The fertile Jordan valley, with its tropical vegetation, seemed to compare favorably with what Moses had heard of the long-lost Paradise, and with the fertile Nile delta, which Lot and Abram had recently left.

၁၁. လော့တ်ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ အလှအပနှင့် မြေဖြစ်ထွန်းမှုကို ဆွဲဆောင်ခံရပြီး၊ အခြားထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများကို ဂရုမစိုက်ဘဲ၊ လော့တ်သည် ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းကို သူ၏အနာဂတ်နေရာအဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်မှုဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရပြီး၊ သူ၏စိတ်ဆန္ဒများနှင့် ယာယီအကျိုးကျေးဇူးများသာ လမ်းညွှန်ခဲ့သောကြောင့်၊ လော့တ်သည် သူ၏ဘဝတွင် ကံကြမ္မာဖြစ်စေသော ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်သည် သူ့ဘဝ၊ သူ၏ဝိညာဉ်၊ နှင့် သူ၏မိသားစုကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေသော မတော်မတရားဖြစ်ရပ်များစွာသို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။ ဗေသလတွင် အာဗြံကို စွန့်ခွာပြီး၊ လော့တ်နှင့် သူ၏မိသားစုသည် အရှေ့ဘက်သို့ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။

11. Lot chose. Allured by its beauty and fertility and heedless of other considerations, Lot chose the Jordan valley as his future place of abode. Impelled by selfishness and guided only by his own inclinations and the prospect of temporal advantage, Lot made the fateful decision of his life. This decision led him through a series of unfortunate experiences which imperiled his life, his soul, and his family. Leaving Abram at Bethel, Lot and his family departed eastward.

၁၂. ဆိုဒုံဆီသို့ တဲထိုးခဲ့သည်။ ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းရှိ မြို့များ၏ အနီးအနားတွင် နေရာချထားလိုသောဆန္ဒဖြင့်၊ ၎င်းတို့၏ ချမ်းသာမှုတွင် ပါဝင်မျှဝေရန် မျှော်လင့်ခဲ့သော လော့တ်သည်၊ သူ၏ဦးလေးဖြစ်သူအာဗြံနှင့် သိသာထင်ရှားစွာ ကွဲပြားသည်။ အာဗြံသည် တစ်သက်လုံး လှည့်လည်သူအဖြစ် ကျန်ရစ်ခဲ့သည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၉ ကိုကြည့်ပါ)။ လော့တ်၏အတွေ့အကြုံသည် ထာဝရပျော်ရွှင်မှုအတွက် လောကီသာသနာကို ရွေးချယ်ရန် သွေးဆောင်ခံရသော ခရစ်ယာန်များအတွက် သင်ခန်းစာဖြစ်သည်။ ပထမဦးစွာ သူ “မြင်ခဲ့သည်”၊ ထို့နောက် “ရွေးချယ်ခဲ့သည်” ဒီပင်လယ်၏မြောက်ဘက်ရှိ ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းမှ ထွက်ခွာ၍၊ ဆိုဒုံဆီသို့ တဲထိုးခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် မြို့ထဲသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၁၂; ၁၉:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ သူကိုယ်တိုင် ဖြောင့်မတ်သူဖြစ်သော်လည်း၊ သူ၏ ကံကြမ္မာဖြစ်စေသော ဆုံးဖြတ်ချက်သည် သူတန်ဖိုးထားသမျှ အားလုံးနီးပါးကို ဆုံးရှုံးစေခဲ့သည် (PP ၁၆၈)။

12. Pitched his tent toward Sodom. Desirous of settling in the immediate neighborhood of the cities of the Jordan valley, in whose wealth he hoped to share, Lot stands in marked contrast to his uncle, who remained a wanderer throughout life (see Heb. 11:9). The experience of Lot is a lesson for the Christian who is tempted to choose earthly associates and temporal gain in exchange for eternal happiness. First he “beheld,” and then he “chose.” Leaving the Jordan valley, north of the Dead Sea, he pitched his tent toward Sodom, then moved into the city (see Gen. 14:12; 19:1). Though he himself was righteous, his fateful decision meant the loss of almost everything he held dear (PP 168).

၁၃. ဆိုဒုံ၏လူများ။ လော့တ်သည် ၎င်းတို့အနီးတွင် နေရာချထားချိန်တွင်၊ သူရွေးချယ်ခဲ့သော အိမ်နီးချင်းများသည် ဆိုးယုတ်သူများဖြစ်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ အဆင့်မြင့်သော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် မြေဖြစ်ထွန်းသော နေရာများတွင် နေထိုင်သောလူများသည် အကြီးမားဆုံး ယုတ်ညံ့မှုကို ပြတတ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ လက်ဆောင်များကို အလွန်ပေးကမ်းထားသော နေရာများတွင်၊ လူများသည် ဘုရားသခင်ကို ဦးစွာမေ့လျော့တတ်ကြသည်ဆိုသော လူ့သဘာဝ၏ ကျေးဇူးမသိတတ်မှုဖြစ်သည် (ဟောရှယ် ၄:၇; ၁၀:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ လူတို့သည် ဤလောက၏ အရာများနှင့် အလွန်ကျေနပ်လွန်းသဖြင့် ဘုရားသခင်ကို မလိုအပ်ဟု ခံစားရခြင်းသည် ချမ်းသာမှု၏ အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

13. The men of Sodom. It is clear that the men Lot chose for neighbors were already wicked when Lot made his home among them. The greatest depravity is often found among people situated in the most fertile lands and enjoying the advantages of an advanced civilization. Such is the ingratitude of human nature that where the gifts of God are most abundantly lavished, there men forget Him first (see Hosea 4:7; 10:1). It is one of the moral dangers of prosperity that men become so satisfied with the things of this present world that they feel no need of God.

၁၄. ယခုသင်၏မျက်လုံးကိုမြှောက်ကြည့်ပါ။ ဤသည်မှာ အာဗြံကို ဘုရားသခင်က တိုက်ရိုက်မိန့်မြွက်ခဲ့သော စတုတ္ထအကြိမ်ဖြစ်သည်။ ဤအခါတစ်ခုစီသည် သူ၏ဘဝတွင် အကြပ်အတည်းတစ်ခုကို အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။ လော့တ်နှင့် အာဗြံ၏ ခွဲခွာမှုကို ဘုရားသခင်က ထောက်ခံပုံရပြီး၊ အာဗြံအား နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းကို ထပ်မံစစ်ဆေးရန် မိန့်မှာခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် အနာဂတ်တွင် သူနှင့် သူ၏သားစဉ်မျိုးဆက်များအတွက် ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ “ယခုသင်၏မျက်လုံးကိုမြှောက်ကြည့်ပါ” ဟူသော ဘုရားသခင်၏ အမိန့်သည် မကြာသေးမီက “ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းတစ်ခုလုံးကို မြှောက်ကြည့်ခဲ့သော” လော့တ်ကို အာဗြံအား သတိရစေခဲ့ရမည် (အခန်း ၁၀)။ လော့တ်သည် နိုင်ငံ၏ အသာလွန်ဆုံးပုံပေါ်သော အပိုင်းကို ရွေးချယ်ခဲ့သော်လည်း၊ အာဗြံအား ၎င်းအားလုံးသည် အနာဂတ်တွင် သူ၏သားစဉ်မျိုးဆက်များအတွက် ဖြစ်လာမည်ဟုဆိုခဲ့သည်။

14. Lift up now thine eyes. This is the fourth occasion on which the patriarch was addressed directly by God. Each of these occasions marked a crisis in his life. Evidently approving the separation of Lot from Abram, God again bade Abram survey the country, all of which would eventually belong to him and his posterity. The divine command, “Lift up now thine eyes,” must have reminded Abram of Lot, who had recently “lifted up his eyes, and beheld all the plain of Jordan” (v. 10). Although Lot had chosen that portion which appeared to be the most favorable part of the land, Abram was told that in time it would all belong to his descendants.

၁၅. ထာဝရ။ ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်သည် မပြောင်းလဲပေ။ အာဗြံ၏သားစဉ်မျိုးဆက်များသည် ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် ထာဝရရှိနေမည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ကာနာန်သည် ထာဝရသူတို့၏မွေးရပ်မြေဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ ဤကတိတော်သည် အာဗြံ၏ စစ်မှန်သောသားစဉ်မျိုးဆက်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မူလကပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် သူ၏စစ်မှန်သော ဝိညာဉ်ရေးရာသားစဉ်မျိုးဆက်များဖြစ်သည့် ယုံကြည်ခြင်းအိမ်သားများထံသို့ ထပ်မံအာမခံခဲ့သည် (ဂလာတိ ၃:၂၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ဤကတိတော်သည် ကာနာန်မြေမှ မယုံကြည်သောသားစဉ်မျိုးဆက်များကို နှင်ထုတ်ခြင်းကို တားမြစ်မထားပေ။

15. For ever. The promise of God is immutable. As the seed of Abram were to exist before God forever, so Canaan was ever to be their homeland. This promise, originally made with respect to the literal descendants of Abram, is vouchsafed in turn to his true spiritual posterity, of the household of faith (see Gal. 3:29). This promise, therefore, did not preclude the expulsion of the unbelieving seed from the land of Canaan.

၁၆. မြေမှုန့်ကဲ့သို့။ ဤသည်မှာ အာဗြံသည် “လူမျိုးကြီး” ၏ဖခင်ဖြစ်လာမည်ဟု ယခင်ကတိပေးခဲ့သည်ကို ထပ်မံဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည် (အခန်း ၁၂:၂)။ ဤကတိတော်သည် အာဗြံ၏သားစဉ်မျိုးဆက်များကို ရေတွက်၍မရနိုင်သော မြေမှုန့်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကာ၊ နောက်ပိုင်းတွင် ကောင်းကင်၏ကြယ်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြီး၊ အရှေ့တိုင်းဒေသ၏ ရောင်စုံပုံဖော်မှုဖြင့် ဖော်ပြထားသည် (အခန်း ၁၅:၅)။

16. As the dust of the earth. This is a repetition of the previous promise that Abram should be the father of “a great nation” (ch. 12:2). The promise is expressed in the colorful imagery of the Orient, now comparing Abram’s seed to the innumerable dust of the earth, as at a later time to the stars of heaven (ch. 15:5).

၁၈. မမြီ၏ဝှမ်း။ ဘုရားသခင်၏ ညွှန်ကြားချက်များကို နာခံပြီး၊ အာဗြံသည် ထပ်မံထွက်ခွာခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ နှုတ်ကပတ်တော်ကို စာသားအတိုင်း ယုံကြည်ခဲ့လျှင်၊ ဤခရီးသည် သူ့ကို နိုင်ငံ၏ အလျားအနံတစ်လျှောက် တဖြည်းဖြည်း ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ အာဗြံသည် နောက်ဆုံးတွင် ဟေဗြုန်အနီးရှိ သစ်ပင်အုပ်တစ်ခုတွင် တဲထိုးခဲ့သည်။ ကမ္ဘာကျမ်းတွင် “ဝှမ်း” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံး ’အီလိုနီ’ သည် “ဝက်သစ်ပင်များ” ဟုဘာသာပြန်သင့်သည် (အခန်း ၁၂:၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤနေရာတွင် ၎င်းကို အများကိန်းဖြင့်သုံးပြီး၊ သစ်ပင်ကြီးများစွာ ရှိနေကြောင်း ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသည်။ ဤသစ်ပင်အုပ်သည် နောက်ပိုင်းတွင် အာဗြံ၏မိတ်ဆွေနှင့် မဟာမိတ်ဖြစ်လာသော အာမောရိခေါင်းဆောင် မမြီ၏ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်သည် (အခန်း ၁၄:၁၃, ၂၄)။

18. The plain of Mamre. Obeying God’s directions, Abram set forth once more. If he believed the word of God literally, this journey took him gradually through the length and breadth of the land. Abram finally pitched his tent at a grove near Hebron. The Hebrew word ’elone, translated “plain” in the KJV, should be rendered “oaks” (see on ch. 12:6). Here it is used in the plural and clearly indicates the presence of a number of large trees. This grove belonged to an Amorite chieftain, Mamre, who later became the friend and ally of Abram (ch. 14:13, 24).

ဟေဗြုန်တွင်ရှိသည်။ ဟေဗြုန်မြို့သည် ယေရုဆလင်မှ ၂၂ မိုင်တောင်ဘက်တွင် တည်ရှိပြီး၊ ဘီယာရှေဘာသို့ သွားရာလမ်းတွင် ရှိသည်။ ၎င်းသည် အလွန်ရှေးကျသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်နိုင်ငံရှိ ဇိုအန်း (တန်းနစ်) မတိုင်မီ ခုနစ်နှစ်ကြာ တည်ဆောက်ခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၁၃:၂၂)။ အီဂျစ်နိုင်ငံရှိ တန်းနစ်၏ တည်ထောင်သည့်ရက်စွဲကို မသိရှိရသဖြင့်၊ တောလည်ရာစာအုပ်မှ ဤခုနှစ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်သည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် အဓိပ္ပာယ်မရှိပေ။ ဟေဗြုန်ဟူသော အမည်ကို နောက်ပိုင်းတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။ အာဗြံ၏ခေတ်တွင် ၎င်းကို ကိရယတ်-အာဘာ သို့မဟုတ် အာဘာ၏မြို့ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၃:၂; ယောရှုအာ ၁၄:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤသည်မှာ သမ္မာကျမ်းစာရေးသားသူများက စာဖတ်သူများအတွက် ဇာတ်လမ်းကို ပိုမိုနားလည်လွယ်စေရန် ခေတ်ပေါ်အမည်များကို နှစ်သက်ခဲ့သည့် ဥပမာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

Which is in Hebron. The city of Hebron lies 22 mi. south of Jerusalem, on the way to Beersheba. It is a city of great antiquity, having been built seven years before Zoan (Tanis) in Egypt (Num. 13:22). Since the date of the foundation of the Egyptian Tanis is not known, this chronological statement from the book of Numbers is unfortunately without meaning for us. The name Hebron was used at a later period. In the time of the patriarchs it was known as Kirjath-arba, or the city of Arba (see Gen. 23:2; Joshua 14:15). This is one of several instances in which Bible writers favored contemporary names in order to make the story more intelligible for their readers.

ထာ၀ရဘုရားအတွက် ယဇ်ပလ္လင်။ ရှေခင်မြို့တွင် (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၇) နှင့် ဗေသလမြို့တွင် (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၈) ကဲ့သို့ပင်၊ အာဗြံသည် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို ထပ်မံတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်အစစ်အမှန်အတွက် အထိမ်းအမှတ်တစ်ခုစီသည် သူ၏ဂရုဏာကရုံးများအတွက် ကျေးဇူးသိတတ်မှုနှင့် သူၰပါဝင်သောနိယာမများအပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှုကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ အာဗြံ၏ အာမောရိအိမ်နီးချင်းများနှင့် ဟိတ္တိအိမ်နီးချင်းများသည် သူ၏မိတ်ဆွေများဖြစ်လာခဲ့သည် (အခန်း ၁၄:၁၃, ၂၄; ၂၃:၇-၁၇)၊ ၎င်းသည် သူတို့အပေါ် အာဗြံ၏ အကျိုးရှိသော လွှမ်းမိုးမှုကြောင့်ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းချီးမင်္ဂလာများသည် အာဗြံအပေါ်တွင် ရှိနေသည်ကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနည်းဆုံး တန်ဖိုးထားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို သူနှင့်အတူ မျှဝေနိုင်မည်ဟု ခံစားခဲ့ရပေလိမ့်မည် (အခန်း ၁၂:၃ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြံအယူဝါဒနှင့် ဥပမာဖြင့် သက်သေခံခဲ့သော သူ၏သက်သေခံချက်သည် ရလဒ်မရှိဘဲ မဟုတ်ပေ (PP ၁၂၈)။

An altar unto the Lord. As earlier at Shechem (Gen. 12:7) and at Bethel (ch. 12:8), Abram again set up an altar. Each memorial to the true God expressed gratitude for His mercies and loyalty to His principles. That Abram’s Amorite and Hittite neighbors became his friends (chs. 14:13, 24; 23:7–17) may have been due to his wholesome influence upon them. Perhaps, also, they appreciated to some extent at least the fact that God’s blessing rested upon him, and felt they might share it with him (see ch. 12:3). There must have awakened in their hearts the conviction that the God Abram worshiped and served was indeed the true God, Creator of heaven and earth. Abram’s witness by precept and example was certainly not without results (PP 128).

အယ်လင် ဂျီ. ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ

၁-၁၈ PP ၁၃၂-၁၃၄

၈-၁၁ ML ၁၉၂

၁၀ PK ၂၂၉; PP ၁၅၆, ၁၇၄

၁၀, ၁၁ 4T ၁၁၀

၁၀-၁၃ PP ၁၃၃

၁၂ Ev ၇၈; MYP ၄၁၉; PK ၂၂၉

၁၄-၁၆ SR ၇၆

ellen g. white comments

1-18 PP 132-134

8-11 ML 192

10 PK 229; PP 156, 174

10, 11 4T 110

10-13 PP 133

12 Ev 78; MYP 419; PK 229

14-16 SR 76

အခန်းကြီး - ၁၄

အခန်းကြီး ၁၄

chapter 14

၁. ဘုရင်လေးပါးနှင့် ဘုရင်ငါးပါး၏ စစ်ပွဲ။ ၁၂. လောတကို ဖမ်းဆီးသွားသည်။ ၁၄. အာဗြံသည် သူ့ကို ကယ်တင်သည်။ ၁၈. မယ်လဇေဒက်သည် အာဗြံကို ကောင်းကြီးပေးသည်။ ၂၀. အာဗြံသည် သူ့အား ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ ပေးသည်။ ၂၂. ကျန်ရှိသော သိမ်းဆည်းရမိသည့်ပစ္စည်းများကို၊ သူ၏မိတ်ဖက်များက ၎င်းတို့၏အပိုင်းများကို ယူပြီးနောက်၊ အာဗြံသည် ဆိုဒုံမြို့၏ဘုရင်ထံ ပြန်လည်ပေးအပ်သည်။

1 The battle of four kings against five. 12 Lot is taken prisoner. 14 Abram rescueth him. 18 Melchizedek blesseth Abram. 20 Abram giveth him tithe. 22 The rest of the spoil, his partners having had their portions, he restoreth to the king of Sodom.

၁. ထိုသို့ဖြစ်လာသည်။ ဤအခန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ပညာရှင်များ၏သဘောထားမှာ ကွဲပြားသည်။ အချို့က ၎င်းအား သမိုင်းဆိုင်ရာအချက်အလက်များအပေါ်အခြေခံထားသော ယုံကြည်စိတ်ချရသည့် ရှေးဟောင်းစာတမ်းတစ်ခုအဖြစ် လက်ခံကြသည်။ အခြားသူများကမူ ၎င်းအား နောက်ပိုင်းဂျူးစာရေးဆရာတစ်ဦးမှ အာဗြဟံအား ချီးကျူးဂုဏ်ပြုရန်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖန်တီးထားသော ဇာတ်လမ်းတစ်ခုအဖြစ် ယူဆကြသည်။ သို့သော် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများအရ အခင်းအကျင်း၊ ဘာသာစကားနှင့် နာမည်များသည် ဘီစီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်အစောပိုင်းနှင့် အတိအကျကိုက်ညီနေသည်၊ ထို့ကြောင့် ဤအခန်း၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ မှန်ကန်မှုကို ယုံကြည်သူများ၏အဆိုကို သိသာစွာ အားဖြည့်ပေးသည်။ သို့သော် စာရင်းဖော်ပြထားသော ဘုရင်များကို သမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သော အရင်းအမြစ်များတွင် ဖော်ပြထားသူများနှင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် မဖြစ်နိုင်သေးဘဲ၊ အကြောင်းမှာ ဤကာလ၏ နိုင်ငံရေးသမိုင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အနည်းငယ်သာ သိရှိထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

1. It came to pass. The attitude of the scholarly world toward this chapter has been divided. Some have accepted it as a reliable ancient document based on historical facts. Others have considered it a story fabricated by a late Jewish writer with the purpose of glorifying the patriarch Abram. However, discoveries have shown that the setting, language, and proper names fit exactly into the early second millennium b.c., thus strengthening materially the position of those who believe in the historicity of the chapter. It is still impossible, however, to identify any of the kings listed with persons mentioned in non-Biblical sources, since very little is known of the political history of this period.

ရှိနာမြို့၏ ဘုရင် အံရဖဲလ်။ ဤဘုရင်အား ဘဂ္ဂလုန်မြို့၏ ပထမမင်းဆက်၏ ဆဌမနှင့် အကြီးကျယ်ဆုံးဘုရင်ဖြစ်သော ဟမ္မုရာဘိဖြင့် ထုံးစံအတိုင်း ခွဲခြားသတ်မှတ်ခံရသည်။ ရှိနာအား ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဖော်ပြသည့်နေရာတိုင်းတွင် ဘဂ္ဂလုနီယာအတွက် သတ်မှတ်အမည်အဖြစ် အသုံးပြုထားသည့်အချက်က ၎င်းသည် အံရဖဲလ်သည် ဘဂ္ဂလုနီယာ၏ ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြပုံရသည်။ သို့သော် ဤရှိနာသည် ကူနီဖောင်းစာများတွင် ဖော်ပြထားသော အနောက်မြောက်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ရှန်ဟာရာဖြစ်နိုင်သည်ဟုလည်း ယူဆဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင် ဟမ္မုရာဘိကို အံရဖဲလ်နှင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် အချိန်ကာလအရ မဖြစ်နိုင်ပုံရသည်။ အချို့ပညာရှင်များက ဟမ္မုရာဘိ၏အုပ်ချုပ်မှုကို ပိုမိုရှေးကျသည့်ကာလဟု ယူဆထားသော်လည်း ပိုမိုမကြာသေးသည့်အမြင်အရ သူသည် ဘီစီ ၁၈ ရာစုသို့မဟုတ် ၁၇ ရာစုတွင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆပြီး ၎င်းသည် အာဗြဟံထက် နှစ်ပေါင်းတစ်ရာကျော်ပိုနောက်ကျမည်ဖြစ်သည်။ အံရဖဲလ်နှင့် ဟမ္မုရာဘိကို ဘာသာဗေဒအရ ခွဲခြားသတ်မှတ်ရာတွင်လည်း အခက်အခဲများရှိသည်။ ၁၉၃၀ ခုနှစ်ခန့်မှစ၍ ထိုကာလတွင် နေထိုင်ခဲ့သော ဟမ္မုရာဘိအမည်ရှိ ဘုရင်သုံးဦးကို ထပ်မံသိရှိလာသည်။ ၎င်းတို့မှာ ယူဂါရစ်၊ အလီပိုနှင့် မခွဲခြားနိုင်သေးသည့်မြို့တစ်ခုမှ ဘုရင်များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် တိကျသောခွဲခြားသတ်မှတ်မှုကို လောလောဆယ် မပြုလုပ်နိုင်သေးပေ။

Amraphel king of Shinar. This king has customarily been identified with Hammurabi, the sixth and greatest king of the First Dynasty of Babylon. Wherever Shinar is mentioned in the OT record it is used as a designation for Babylonia (see on ch. 10:10), a fact that would seem to suggest that Amraphel was a king of Babylonia. However, it is also possible to see in this Shinar the Shanḫara of cuneiform sources, which was in northwestern Mesopotamia. It seems, furthermore, chronologically impossible to identify Hammurabi with Amraphel. Although some scholars hold to the older dating of Hammurabi’s reign, the more recent view is that he ruled in either the 18th or 17th century b.c., which would place him more than a hundred years later than Abram. Linguistic identification of Amraphel with Hammurabi is also not without difficulties. Since about 1930 three more kings named Hammurabi have come to light, who lived in the same period: one of Ugarit, one of Aleppo, and another of an unidentified city. It is evident, therefore, that definite identification cannot as yet be made.

ချဒိုလောမာနှင့် အရှေ့ဘက်ဘုရင်များ၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု

Campaign of Chedorlaomer and the Kings of the East

အဲလာဆာမြို့၏ ဘုရင် အရီအုတ်။ အရီဝုတ် (အရီအုတ်) ဟူသောအမည်သည် ဘီစီ ၁၈ ရာစုတွင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမြို့ဖြစ်သော မာရီမြို့၏ ဘုရင် ဇိမ်ရီလိမ်၏သားတစ်ဦး၏ အမည်အဖြစ် ကူနီဖောင်းစာများတွင် သက်သေထူထောင်ထားသည်။ ၎င်းသည် အဲလာဆာ၏ဘုရင်နှင့် တူညီသောပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်သော်လည်း အာဗြဟံခေတ်လွန်ကာလ၏ မှတ်တမ်းများတွင် အရီအုတ်အမည်ပါဝင်မှုသည် ဤဇာတ်လမ်းသည် ထိုခေတ်နှင့် သင့်လျော်စွာ ကိုက်ညီမှုရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ အဲလာဆာကို အောက်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ လာဆာမြို့ဖြစ်သည်ဟု ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် ဆွဲဆောင်မှုရှိသည်။ ၎င်းကို အတိတ်ကာလတွင် မကြာခဏ ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း တိကျသောသက်သေမရှိပေ။

Arioch king of Ellasar. The name Arriwuk (Arioch) is attested in cuneiform texts as that of a son of King Zimrilim of the Mesopotamian city Mari, in the 18th century b.c. Though this is not the same individual as the king of Ellasar, the occurrence of the name Arioch in records from the post-Abramic period indicates that the story fits appropriately into that age. It is tempting to identify Ellasar with the city Larsa in Lower Mesopotamia. This has often been attempted in the past, but definite evidence is lacking.

ဧလံမြို့၏ ဘုရင် ချဒိုလောမာ။ “လာဂါမာ၏ ကျွန်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည့် ဧလံဘာသာအမည်ကောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဧလံဘုရင်များ၏ အမည်များစွာသည် “ကျွန်” ဟူသော ကူဒူရ် စကားလုံးဖြင့် စတင်သည်၊ ဥပမာ ကူဒူရ်-မာဘုတ်၊ ကူဒူရ်-နာခွန်တီ၊ ကူဒူရ်-ဧလိလ် စသည်ဖြစ်သည်။ ချဒိုလောမာ၏ ဒုတိယပိုင်းသည် ဧလံမိန်းမဘုရားမလာဂါမာ၏ အမည်ကို ဟီဘရူးဘာသာဖြင့် ဘာသာပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ကူဒူရ်-လာဂါမာအမည်ရှိ ဧလံဘုရင်တစ်ဦးကို သမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သော အရင်းအမြစ်များမှ လောလောဆယ် မသိရှိရသေးပေ။

Chedorlaomer king of Elam. A good Elamite name meaning “servant of [the goddess] Lagamar.” The names of several Elamite kings begin with the word kudur, “servant,” such as Kudur–Mabuk, Kudur–Nachunte, and Kudur–Ellil. The second part of Chedorlaomer is the Hebrew transliteration of the name of the Elamite goddess Lagamar. However, no Elamite king by the name Kudur–Lagamar is so far known from non-Biblical sources.

လူမျိုးများ၏ ဘုရင် တိဒလ်။ ဤအမည်ကို ဟိတ္တိဘုရင်များစွာက တူဒဟာလီယာဟူသော ပုံစံဖြင့် အသုံးပြုခဲ့သော်လည်း ဤဘုရင်သည် သမ္မာကျမ်းစာပြင်ပမှတ်တမ်းများတွင် ပါဝင်မှုရှိမရှိ မသေချာပေ။

Tidal king of nations. Several Hittite kings bore this name, in the form of Tudhalia, but it is uncertain whether this particular king appears in any record outside of the Bible.

ဘုရင်လေးဦးကို တိကျစွာ ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် မဖြစ်နိုင်သော်လည်း အာဗြဟံအသက်ရှင်ခဲ့သည့် ကာလတွင် ၎င်းတို့၏အမည်များ အားလုံးပါဝင်မှုသည် အခန်း ၁၄ ၏ အကြောင်းအရာသည် ဒဏ္ဍာရီမဟုတ်ဘဲ သမိုင်းဆိုင်ရာဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။

Although it is impossible to identify the four kings with certainty, the occurrence of all their names in the period in which Abram lived shows clearly that the account of ch. 14 is historical, not legendary.

၂. ဆိုဒုံမြို့၏ ဘုရင် ဘီရာ။ ဂျော်ဒန်ချိုင့်ဝှမ်းရှိ မြို့ဘုရင်များ၏ အမည်များကို သမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သော စာတမ်းများတွင် တွေ့ရမည်ဟု မျှော်လင့်ရန် အကြောင်းပိုနည်းသည်။ သို့သော် ဖော်ပြထားသော အမည်လေးခုသည် ပါလက်စတိုင်းအမည်များဖြစ်ပြီး ၎င်းအတိုင်း ရှင်းပြပြီးဖြစ်သည်။ အာရဗီဘာသာတွင် ဘီရာသည် “အောင်နိုင်သူ”၊ ဘိရှာ “လူရှည်”၊ ရှိနပ် “ဆင်းသည် ဖခင်ဖြစ်သည်”၊ ရှမ်အဲဘာ “ကျော်ကြားမှု၌ တန်ခိုးကြီးသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

2. Bera king of Sodom. There is less reason to expect to find the names of the city kings of the Jordan valley in non-Biblical documents than those of the great nations of the time. The four names given are, however, Palestinian and can be explained as such. In Arabic, Bera would mean “victor”; Birsha, “long man”; Shinab, “[the moon-god] Sin is father”; and Shemeber, “mighty of fame.”

၃. ဆိဒိမ်ချိုင့်ဝှမ်း။ ဤစာသားအရ ဆိဒိမ်ချိုင့်ဝှမ်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် ဆားပင်လယ်သို့မဟုတ် သေပင်လယ်ဟု ခေါ်ဆိုသော နေရာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသို့မဟုတ် အားလုံးနှင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ လက်ရှိသေပင်လယ်၏ မြောက်ဘက်သုံးပုံနှစ်ပုံသည် အလွန်နက်ရှိုင်းသည် (၅၀၀ မှ ၁၁၂၈ ပေ)၊ ၎င်းသည် အာဗြဟံခေတ်တွင် ရှိပြီးဖြစ်သည်။ တောင်ဘက်ပိုင်းသည် ရေနက်ဆုံးနေရာ၌ပင် ၁၅ ပေထက် မပိုပေ။ ရေမြုပ်နေသောသစ်ပင်များက ၎င်းနေရာ၏ တောင်ဘက်ပိုင်းသည် နီးကပ်လတ်တလောအချိန်တွင် ကုန်းမြေဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ထို့ကြောင့် ဆိဒိမ်ချိုင့်ဝှမ်းကို သေပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသည်ဟု ယူဆရန် သင့်လျော်သည်၊ ၎င်းသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပင်လယ်ရေမြင့်တက်လာသဖြင့် ရေမြှုပ်သွားခဲ့သည်။ ခေတ်သစ်တွင် ဂျော်ဒန်မြစ်မှ ဆည်မြောင်းများကြောင့် သေပင်လယ်သို့ရောက်ရှိသော ရေပမာဏ လျော့နည်းသွားသည်အထိ ရေမြင့်တက်နေခဲ့သည်။ တောင်ဘက်ပိုင်းသို့ မြစ်ချောင်းများစွာ စီးဆင်းလာပြီး ၎င်းနေရာသည် ယခုထိ အလွန်စည်ကားသော ဒေသဖြစ်သောကြောင့်၊ ယခုသေပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ဆုံးပိုင်းဖြစ်သည့် တစ်ချိန်က ကျမ်းစာက ပရဒိသုနှင့် နိုင်းလ်ချိုင့်ဝှမ်း (အခန်း ၁၃:၁၀) နှင့် နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြထားသော အလွန်စည်ကားသော လွင်ပြင်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆရန် သင့်လျော်သည်။ ထို့ကြောင့် ဆိုဒုံ၊ ဂမိုရာ၊ အဒမာ၊ ဇဘိုင်မ်နှင့် ဇိုအာမြို့များသည် ဤဒေသတွင် တည်ရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။

3. The vale of Siddim. According to this text the valley of Siddim is to be identified with all or part of what is known in later times as the Salt Sea or Dead Sea. The northern two thirds of the present-day Dead Sea is very deep (500-1,128 ft.), and must have existed already in Abram’s time. The southern part is shallow, its depth nowhere exceeding 15 ft. Submerged trees show that this part of the Dead Sea was dry land in comparatively recent times. It is therefore reasonable to locate the “vale of Siddim” in the southern part of the Dead Sea, which became submerged in the course of time as the waters of the sea rose. It was rising gradually in modern times until irrigation shrank the Jordan inflow and lowered the amount reaching the Dead Sea. Since a number of streams flow into the southern portion of the sea in a region that is still very fertile, it is reasonable to assume that the whole valley now forming the southernmost part of the Dead Sea was once that exceptionally fertile plain that the Bible compares with Paradise and the Nile valley (ch. 13:10). In this region, then, the cities of Sodom, Gomorrah, Admah, Zeboiim, and Zoar were presumably situated.

၄. ဆဒိုလောမာကို ဆယ့်နှစ်နှစ်ကြာ အမှုထမ်းခဲ့ကြသည်။ ချဒိုလောမာသည် ဘုရင်များအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ ဧလံသည် အာဗြဟံခေတ်တွင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပြသထားသည်။ အခြားအာရှအုပ်ချုပ်သူများနှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားသည့် ဧလံသည် အနောက်ဘက်သို့ ဤစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို အနီးအနားပင်လယ်သို့ ကုန်သည်လမ်းကြောင်းဖွင့်လှစ်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ အနောက်ပါလက်စတိုင်းသည် အီဂျစ်ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအောက်တွင်ရှိသည့်အတွက် အာရှအင်အားကြီးနိုင်ငံများက ၎င်း၏ကုန်သွယ်လမ်းကြောင်းများကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းရန် သဘာဝကျသည်။ ဆိဒိမ်မြို့ငါးမြို့ထက် နိုင်ငံများစွာသည် ချဒိုလောမာထံ ဆက်ကပ်လှူဒါန်းနေရသည်မှာ နောက်ဆက်တွဲအခန်းကျမ်းပိုဒ်များမှ ထင်ရှားသည်။ အခွန်အခများသည် လေးလံခဲ့ဖွယ်ရှိပြီး လူမျိုးအသီးသီးသည် ယခင်စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုမှ အနည်းငယ်ပြန်လည်ထူထောင်လာသောအခါ ဆက်ကပ်လှူဒါန်းမှုကို နှစ်စဉ်ရပ်ဆိုင်းကာ ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

4. Twelve years they served Chedorlaomer. Chedorlaomer was leader of the coalition of kings. It is shown that Elam was a great Mesopotamian power at the time of Abram. In alliance with other Asiatic rulers, Elam may have undertaken this western campaign in order to reopen its caravan route to the Red Sea. Inasmuch as western Palestine was under Egyptian influence, it was only natural for Asiatic powers to seek control of its trade routes. That more nations had been tributary to Chedorlaomer than the five city-states of Siddim is apparent from the following verses. Taxation may have been heavy, and when the various peoples had somewhat recovered from the previous campaign, they rebelled and ceased sending tribute annually to Mesopotamia.

၅. ဆယ့်လေးနှစ်မြောက်နှစ်တွင်။ ပုန်ကန်မှုသည် ယခင်အခြေအနေကို ပြန်လည်ထူထောင်ရန် မျှော်လင့်ထားသည့် အရေးယူစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အခန်းကျမ်းပိုဒ် ၁ တွင်ဖော်ပြထားသော အုပ်ချုပ်သူများအားလုံး စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ကိုယ်တိုင်ရှိနေရန် မလိုအပ်ပေ။ ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်းအုပ်ချုပ်သူများသည် စစ်ပွဲတိုင်းကို ၎င်းတို့တစ်ဦးတည်းဦးဆောင်ပြီး အောင်နိုင်ခဲ့သည်ဟု အမြဲပြောဆိုလေ့ရှိသည်။

5. In the fourteenth year. The revolt brought a punitive expedition by which it was hoped that the former situation might be restored. It is not necessary to presume that all the rulers named in v. 1 were personally present in the campaign. Ancient Oriental rulers always speak as if they had directed and won every battle singlehanded.

ရေဖိမ်လူမျိုး။ ပထမတိုက်ပွဲသည် ဂါလိလဲပင်လယ်အရှေ့ဘက် ၂၂ မိုင်ခန့်ရှိ အရှတရုတ်ကာနိမ်မြို့၊ ယခု ရှိတ်ဆာအက်ဒ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ရေဖိမ်လူမျိုးသည် ကျမ်းစာအစောပိုင်းစာအုပ်များတွင် အများအားဖြင့် ဂျော်ဒန်မြစ်တစ်ဖက်တွင် နေထိုင်သော ရှေးလူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် မကြာခဏဖော်ပြထားသည် (ဒုတိယမောရှေ ၂:၁၁၊ မှတ်ချက်၊ ၃:၁၁၊ ၁၃ စသည်)။

The Rephaims. The first battle took place in Bashan at the city Ashteroth Karnaim, the modern Sheikh Sa‘ad, about 22 mi. east of the Sea of Galilee. The Rephaim are frequently mentioned in early books of the Bible as one of the ancient peoples living mostly in trans-Jordan (cf. Deut. 2:11, margin; 3:11, 13; etc.).

ဇူဇိမ်လူမျိုး။ ဤလူမျိုးနှင့် ၎င်းတို့၏နေရာဒေသသည် ကျမ်းစာတွင် အခြားမည်သည့်နေရာ၌မျှ ဖော်ပြမထားသဖြင့် ၎င်းတို့ကို ဒုတိယမောရှေ ၂:၂၀ ၌ဖော်ပြထားသော ဇမ်ဇုမ္မိမ်လူမျိုးဖြစ်သည်ဟု ယူဆမထားပါက ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။

The Zuzims. Neither this people nor the locality is mentioned anywhere else in the Bible, and therefore cannot be identified, unless they were the Zamzummim of Deut. 2:20, who were later replaced by the Ammonites.

ဧမိမ်လူမျိုး။ သေပင်လယ်အရှေ့ဘက်တွင် မိုအာဘိလူမျိုးများမဖြစ်ပေါ်မီ နေထိုင်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ဖယ်ရှားခံရသော လူမျိုးကို ဧမိမ်လူမျိုးဟု ခေါ်သည် (ဒုတိယမောရှေ ၂:၁၀၊ ၁၁)။ ရှာဝါခိရိယာတိမ်သည် အာနုန်မြစ်၏ မြောက်ဘက်မြစ်ချောင်းတစ်ခုအနီး တည်ရှိပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ရုဗင်အမျိုးအနွယ်ထံ ခွဲဝေပေးခံရသော ခိရိယာတိမ်မြို့၏ မြင့်သောလွင်ပြင်ကို ဆိုလိုသည် (ယောရှုအာ ၁၃:၁၉)။

The Emims. The people who preceded the Moabites east of the Dead Sea and were displaced by them were called Emims (Deut. 2:10, 11). Shaveh Kiriathaim means the high plateau of Kiriathaim, the latter word being the name of a city which lay on a northern tributary of the river Arnon and was later assigned to the tribe of Reuben (Joshua 13:19).

၆. ဟိုရီလူမျိုး။ အောင်နိုင်သောတပ်ဖွဲ့များသည် တောင်ဘက်သို့ဆက်လက်ချီတက်ပြီး သေပင်လယ်တောင်ဘက်ရှိ တောင်တန်းဒေသတွင်နေထိုင်သော ဟိုရီလူမျိုး သို့မဟုတ် ဟုရိလူမျိုးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းဒေသသည် နောက်ပိုင်းတွင် ဧဒုံလူမျိုးများက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည် (ဒုတိယမောရှေ ၂:၂၂)။ ၎င်းတို့သည် ရှိနိုင်းကျွန်းဆွယ်၏ မြောက်ဘက်ရှိ ပါရန်သဲကန္တာရအထိ အနိုင်ရခဲ့သူများကို လိုက်လံတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

6. The Horites. Proceeding southward, the victorious forces smote Horites, or Hurrians, who lived in the mountainous region south of the Dead Sea later taken over by the Edomites (Deut. 2:22). They pursued the defeated peoples as far as the desert of Paran, in the northern part of the Sinai Peninsula.

၇. အင်မရှပတ်၊ ခေဒါရှဖြစ်သည်။ ဤအခန်းကျမ်းပိုဒ်သည် ဣသရေလလူမျိုးများ၏ အနှစ်လေးဆယ်ထဲတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်မည့် သဲကန္တာရရှိ ရေတွင်းတစ်ခုကို ပထမဆုံးအကြိမ် ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်း၏ အပြည့်အစုံအမည်မှာ ခေဒါရှ-ဘာနဲဖြစ်သည် (တောလည်ရာ ၃၂:၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ယခင်အမည် အင်မရှပတ်သည် “တရားစီရင်ရာရေတွင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

7. En-mishpat, which is Kadesh. This passage mentions for the first time a desert oasis destined to play an important role in the history of the Israelites during their 40 years of wandering. Its full name was Kadesh-barnea (see Num. 32:8). The earlier name En-mishpat means “Spring of Judgment.”

အမာလက်လူမျိုးနှင့် အာမိုရီလူမျိုး။ အောင်နိုင်သောတပ်ဖွဲ့များ၏ နောက်ထပ်ရည်မှန်းချက်မှာ ပါလက်စတိုင်းတောင်ဘက်ဒေသများတွင် လှည့်လည်နေထိုင်သော သဲကန္တာရအမျိုးအနွယ်ဖြစ်သည့် အမာလက်လူမျိုးနှင့် သေပင်လယ်အနောက်ဘက်တွင် နေထိုင်သော အာမိုရီလူမျိုးများဖြစ်သည်။ ဟာဇီဇုန်-တာမာသည် ဧဂဒိဖြစ်သည်ဟု ၂ ရာဇဝင် ၂၀:၂ တွင် ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားသည်။

The Amalekites, and also the Amorites. The Amalekites, desert tribes that roamed in the regions south of Palestine, were the next objective of the victorious forces, as were also the Amorites living west of the Dead Sea. Hazezon-tamar is identified in 2 Chron. 20:2 with En-gedi.

၈. ဆိုဒုံမြို့၏ဘုရင်။ နောက်ထပ်တိုက်ပွဲသည် ဧဂဒိအရှေ့တောင်ဘက်၊ ယခု သေပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ပိုင်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသော ချိုင့်ဝှမ်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည် (အခန်းကျမ်းပိုဒ် ၃ ကိုကြည့်ပါ)။ မြို့ငါးမြို့သည် အင်အားစုပေါင်းပြီး အရှေ့မြောက်ဘုရင်လေးဦး၏ တပ်ဖွဲ့များကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

8. The king of Sodom. The next encounter took place to the southeast of Engedi, in the valley which is now covered by the southern part of the Dead Sea (see on v. 3). The five city-states joined forces and fought against the armies of the four northeastern kings.

၁၀. ကတ္တရာတွင်းများ။ ဤတိုက်ပွဲဖြစ်ရာနေရာကို ဒေသခံဘုရင်ငါးဦးက ၎င်းတို့၏ ဒေသဆိုင်ရာအသိပညာကို အသုံးချနိုင်ရန် ရွေးချယ်ခဲ့ပုံရသည်။ ဖွင့်ထားသော ကတ္တရာတွင်းများသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ထူးခြားသော်လည်း ယနေ့ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဂျော်ဒန်မြစ်တစ်ဖက်တွင် မတွေ့ရပေ။ သို့သော် သေပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ပိုင်းတွင် ကတ္တရာများစွာသည် ယခုထိ မျက်နှာပြင်ပေါ်သို့ ပေါက်ကွဲထွက်ပြီး ရေပေါ်တွင် မျောနေသည်၊ ၎င်းသည် ဆိဒိမ်ချိုင့်ဝှမ်းသည် ယခု သေပင်လယ်၏ရေဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသည်ဟူသော နောက်ထပ်သက်သေတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဂျိုးဇီဖပ်၊ စထရာဘို၊ ဒိုင်အိုဒိုးရပ်နှင့် တာစီတပ်တို့ကဲ့သို့ ဂန္ထဝင်ခေတ်ကာလများတွင် ပေါက်ကွဲထွက်သော ကတ္တရာသည် သေပင်လယ်အား လတ်ကစ်ဖလစ်တစ်ပင်လယ်ဟူသော အမည်ကို ပေးခဲ့သည်။

10. Slimepits. This battlefield had apparently been chosen by the five local kings in order that they might profit by their knowledge of the geographical peculiarities of the region. Open asphalt wells are characteristic of Mesopotamia, but are nowhere found in Palestine or trans-Jordan today. In the southern part of the Dead Sea, however, considerable quantities of asphalt still rise to the surface and float on the water, one more proof that the “vale of Siddim” is now covered by the waters of the Dead Sea. The erupting asphalt, already a phenomenon in classical times, as Josephus, Strabo, Diodorus, and Tacitus testify, gave to the Dead Sea the name Lake Asphaltitis.

ဆိုဒုံနှင့် ဂမိုရာ၏ ဘုရင်များ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ အောင်နိုင်သောတပ်ဖွဲ့များကို ဆန့်ကျင်ရန် နောက်ဆုံးကြိုးပမ်းမှုသည် ယခင်ကြိုးပမ်းမှုများကဲ့သို့ မအောင်မြင်ခဲ့ဘဲ၊ ဘုရင်များသည် “ထွက်ပြေးပြီး ထိုနေရာ၌ ပြိုလဲသွားသည်”။ ဤစကားစုသည် ဘုရင်အားလုံး သေဆုံးသွားသည်ဟု မဆိုလိုပေ၊ အကြောင်းမှာ အခန်းကျမ်းပိုဒ် ၁၇ အရ အနည်းဆုံး ဆိုဒုံဘုရင်သည် တိုက်ပွဲမှ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့၏ လုံးဝရှုံးနိမ့်မှုကို ဖော်ပြရုံသာဖြစ်သည်။

The kings of Sodom and Gomorrah fled. Their last attempt to resist the victorious forces of the great powers failed, as had all preceding ones, and the kings “fled, and fell there.” This latter phrase cannot mean that all the kings were killed, because v. 17 shows that at least the king of Sodom survived the battle. It simply designates their utter defeat.

၁၂. ၎င်းတို့သည် လုတ်ကို ဖမ်းဆီးသွားသည်။ ရှုံးနိမ့်သောမြို့များကို ဖျက်ဆီးခံရပြီး ၎င်းတို့၏ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူများကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် လုတ်နှင့်သူ၏မိသားစုနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးလည်း ပါဝင်သည် (အခန်းကျမ်းပိုဒ် ၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအခန်းကျမ်းပိုဒ်သည် လုတ်၏မဆင်မခြင်ရွေးချယ်မှု၏ ဆိုးရွားသောအကျိုးဆက်များကို ထပ်မံအလေးပေးဖော်ပြသည် (အခန်း ၁၃:၁၂၊ ၁၃)။

12. They took Lot. The defeated cities were spoiled and their surviving inhabitants were carried away into captivity. Among them was Lot, with his family and all his possessions (see v. 16). This passage re-emphasizes the unfortunate results of Lot’s foolish choice (ch. 13:12, 13).

၁၃. အာဗြံဟု ဟီးဗြူးလူဟု ခေါ်သည်။ လုတ်၏ ကျွန်တစ်ဦးဖြစ်နိုင်သော ထွက်ပြေးလာသူတစ်ဦးသည် ဟေဗြံအနီးရှိ အာဗြံ၏ နေရာသို့ရောက်လာပြီး ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များကို သတင်းပို့သည်။ ဤနေရာတွင် အာဗြံကို ပထမဆုံးအကြိမ် “ဟီးဗြူး” ဟု ခေါ်ဆိုပြီး ၎င်းသည် ဧဗာမှဆင်းသက်လာသူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဧဗာ၏ ဆင်းသက်လာသူများသည် ဒုတိယထောင်စုနှစ်ဘီစီတွင် ရှေးခေတ်အရှေ့ဒေသတစ်လျှောက်တွင် တွေ့ရှိရပြီး၊ ကျူနီဖောင်းစာလှယ်များတွင် “ဟာဘီရူ” ဟုခေါ်ကြပြီး အီဂျစ်စာသားများတွင် “အပီရူ” ဟုခေါ်သည်။ ဧဗာမှ ဆင်းသက်လာသူအနေဖြင့် အာဗြံသည် ပါလစတိုင်းရှိ အာမိုရိတို့နှင့် ကရနိတို့အကြား “ဟီးဗြူး” ဟု လူသိများခဲ့ပေမည်။

13. Told Abram the Hebrew. A fugitive, probably one of Lot’s servants, arrived at Abram’s dwelling near Hebron with a report of what had happened. Here for the first time Abram is called “the Hebrew,” designating him a descendant of Eber. Eber’s descendants were to be found all over the ancient Orient in the second millennium b.c., and were called Habiru in cuneiform inscriptions and ‘Apiru in Egyptians texts. As a descendant of Egyptian texts. As a descendant of Eber, Abram may have been known to the Amorites and Canaanites of Palestine as “the Hebrew.”

အာဗြံနှင့် မဟာမိတ်ဖြစ်သူများ။ ဤစာသားတွင် ဖော်ပြထားသော အာမိုရိညီအစ်ကိုသုံးဦးသည် အာဗြံ၏ မဟာမိတ်များဖြစ်ပြီး မျိုးနွယ်စုခေါင်းဆောင်များဖြစ်ပေမည်။ အာဗြံသည် ၎င်းတို့နှင့် အပြန်အလှန်အကူအညီပေးရေးစာချုပ်တစ်ခုကို ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ဤတွင် ၎င်းတို့ကို “အာဗြံ၏ စာချုပ်သူများ” ဟု စာသားအရ ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ၎င်းတို့သည် လုတ်ကို ကယ်တင်ရန် အာဗြံ၏ စီးနင်းတိုက်ခိုက်မှုတွင် ကူညီခဲ့သည်။

Confederate with Abram. The three Amorite brothers mentioned in this text as confederates of Abram were probably tribal heads. Abram had concluded with them a treaty of mutual assistance, as is seen from the designation they receive here, literally, “men of Abram’s covenant,” and from the fact that they aided Abram in his raid to rescue Lot.

၁၄. ၎င်း၏ လေ့ကျင့်ထားသော ကျွန်များ။ အာဗြံသည် စစ်ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသော တစ်ဦးတည်းသော ဘိုးဘေးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏ တူဖြစ်သူလုတ်ကို ကယ်တင်ရန် ပြင်ဆင်မှုများကို အချိန်မဖြုန်းဘဲ ချက်ချင်းလိုက်လံထွက်ခွာသွားပြီး ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ကျွန်များနှင့် ၎င်း၏ အာမိုရိမိတ်ဆွေများ (အခန်းကဏ္ဍ ၂၄) တို့ကို ခေါ်ဆောင်သွားသည်။ ဤတွင် “လေ့ကျင့်ထားသော ကျွန်များ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟီးဗြူးစကားလုံးသည် သမ္မာကျမ်းစာတွင် အခြားမည်သည့်နေရာတွင်မျှ မတွေ့ရဘဲ၊ ၁၅ ရာစုနှစ်ဘီစီမှ တာနတ်မြို့မှ စာတစ်စောင်တွင် “ကျွန်များ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ကရနိစကားလုံးအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ အာဗြံ၏ အိမ်တွင်မွေးဖွားသော ၎င်း၏ “လေ့ကျင့်ထားသော ကျွန်” ၃၁၈ ဦးသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသူများဖြစ်သည်။ ဤအချက်က အာဗြံတွင် အီဂျစ်တွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်စဉ်ကာလ (အခန်းကဏ္ဍ ၁၂:၁၆; ၁၆:၁) တွင်ရရှိခဲ့သော ကျွန်များမပါဝင်ပါက၊ ၃၁၈ ဦးထက်ပို၍ အမျိုးသားကျွန်များရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြသည် (ပီပီ ၁၄၁ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြံ၏ မိတ်ဆွေသုံးဦး၏ နောက်လိုက်များနှင့် ကျွန်များသည် ၎င်း၏ ကယ်ဆယ်ရေးစစ်ဆင်ရေးတွင် မည်မျှပါဝင်ခဲ့သည်ကို မသိရသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ၎င်း၏ စစ်တပ်အင်အားကို သိသာထင်ရှားစွာ တိုးမြှင့်ပေးခဲ့ပေမည်။ အာဗြံ၏ တပ်ဖွဲ့များသည် ဤမျှအင်အားကြီးသော ရန်သူကို အနိုင်ယူနိုင်သည်ဟူသော အယူအဆသည် မကြာခဏ ဝေဖန်မှုခံရသည်။ သို့သော် သမိုင်းတွင် အင်အားနည်းသော တပ်ဖွဲ့များက အင်အားကြီးသော တပ်ဖွဲ့များကို အနိုင်ယူခဲ့သည့် ဥပမာများစွာရှိသည်။ ထို့ပြင် ရှေးခေတ်စစ်တပ်များသည် ခေတ်သစ်စံနှုန်းများဖြင့် အလွန်သေးငယ်သည်။ ၁၅ ရာစုနှစ်ဘီစီတွင် မဂိဒိုတိုက်ပွဲတွင် သူတမို့စီ ၃ သည် ရန်သူ ၈၃ ဦးကို သတ်ပြီး ၃၄၀ ဦးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ၎င်းကို ကြီးမားသောအောင်ပွဲအဖြစ် မှတ်ယူခဲ့သည်။ ၁၄ ရာစုနှစ်ပါလစတိုင်းမှ တယ်လီအမာနာစာလှယ်များတွင် ပါလစတိုင်းမြို့တော်ဘုရင်များသည် ၎င်းတို့၏ မြို့များကို အောင်မြင်စွာ ခုခံကာကွယ်ရန် လူ ၄၀ မှ ၅၀၊ တစ်ခါတစ်ရံ ၁၀ မှ ၂၀ ဦးသာရှိသော လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များအကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ တယ်လီအမာနာစာလှယ်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်အတွက် စာမျက်နှာ ၁၀၆ ကိုကြည့်ပါ။ ဤစာရွက်စာတမ်းများသည် ၁၄ ရာစုနှစ်ပါလစတိုင်းအကြောင်း အသိပညာများစွာ ပေးထားသည်။

14. His trained servants. Abram is the only patriarch to appear in the role of military leader. He lost no time in making preparations to rescue his nephew, but set out in pursuit immediately, with his own retainers and those of his Amorite friends (v. 24). The Hebrew word here translated “trained servants” occurs nowhere else in the Bible, but is identified in a letter from Taanach in the 15th century b.c. as a Canaanite word meaning “retainers.” Born in Abram’s house, his 318 “trained servants” could be trusted. This suggests that Abram possessed more than 318 male servants, if those obtained during his recent sojourn in Egypt (ch. 12:16; 16:1) are not included (see PP 141). How many followers and servants of Abram’s three friends followed him on his rescue mission is unknown, but they probably constituted a substantial addition to his army. The idea that Abram’s forces could defeat so powerful an enemy has often been the target of criticism. History records, however, many examples of great armies being defeated by smaller forces. Furthermore, ancient armies were very small by modern standards. At the battle at Megiddo in the 15th century b.c. Thutmose III killed 83 enemies and took 340 captives, and considered this a great victory. The Tell el ‛Amarna Letters of 14th-century Palestine speak of armed forces of 40 to 50, sometimes of only 10 to 20 men, with which Palestinian city kings successfully defended their cities. For a consideration of the Tell el ‛Amarna Letters, see p. 106. These documents have added much to our knowledge of 14th-century Palestine.

၎င်းတို့ကို ဒန်မြို့သို့ လိုက်လံသည်။ ဤတွင် နောက်ပိုင်းတွင် အသုံးပြုသော “ဒန်” ဟူသော အမည်သည် ၎င်း၏ ရှေးအမည် လဲရှိ (ယူရှွှာ ၁၉:၄၇၊ ကမ္ဘာဦး ၄၇:၁၁ ကိုလည်း ကြည့်ပါ) အတွက် အစားထိုးအသုံးပြုထားသည်။ လဲရှိမြို့သည် ဟာမွန်တောင်ခြေတွင်ရှိပြီး ဟူလဲရေကန်မြောက်ဘက် ၁၀ မိုင်ခန့်အကွာတွင် တည်ရှိပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အစ္စရေး၏ မြောက်ဘက်ဆုံးနယ်နမိတ်ဖြစ်လာသည်။ “ဒန်မှ ဗီယာရှေဘာအထိ” ဟူသော စကားရပ်သည် ကရနိ၏ နယ်နမိတ်များကို ဖော်ပြသည် (၂ ရာ. ၁၇:၁၁ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဘုရင်များ၏ အောင်မြင်သောစစ်တပ်သည် အိမ်သို့ပြန်လှည့်ရင်း လမ်းတစ်ဝက်ရောက်နေပြီဖြစ်ပြီး၊ အာဗြံသည် ၎င်းတို့ကို လိုက်မီရန် ပါလစတိုင်းတစ်ခုလုံးကို ဖြတ်ကျော်ရသည်။

Pursued them unto Dan. This later name is here substituted, as in similar instances already noted, for its older name Laish (see Joshua 19:47, also on Gen. 47:11). The city of Laish lay at the foot of Mt. Hermon, about 10 mi. north of Lake Huleh, and formed in later times the northernmost border of Israel. The expression “from Dan even to Beer-sheba” designated the limits of Canaan (see 2 Sam. 17:11; etc.). The victorious army of the Mesopotamia kings, being on its homeward march, was already well on its way, and Abram had to traverse all of Palestine before he overtook it.

၁၅. ၎င်းတို့ကို တိုက်ခိုက်သည်။ အောင်နိုင်ခြင်းမရှိသော မက်ဆိုပိုတေးမီးယားစစ်တပ်သည် လုံခြုံမှုအပြည့်ရှိသည်ဟု ထင်မှတ်ကာ သတိမထားမိခဲ့ပေ။ အာဗြံသည် ရန်သူထံသို့ချဉ်းကပ်ရာတွင် ၎င်း၏ တပ်ဖွဲ့များကို အုပ်စုများစွာခွဲကာ ညဘက်တွင် ရုတ်တရက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ အာဗြံ၏ စီးနင်းသူများသည် ရန်သူ၏ စခန်းကို မတူညီသော လမ်းကြောင်းများမှ တိုက်ခိုက်ရာ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားစစ်တပ်သည် သိမ်းဆည်းရမိထားသော ပစ္စည်းများနှင့် သုံ့ပန်းများကို ထားခဲ့ကာ ထွက်ပြေးသွားသည်။

15. Smote them. In a false sense of security the undefeated Mesopotamian army had relaxed its vigilance. Approaching the enemy, Abram divided his forces into several groups and surprised them by a night attack. As Abram’s raiders fell upon the enemy’s camp from different directions, so much confusion resulted that the powerful Mesopotamian army fled, leaving all the spoil and captives behind.

၎င်းတို့ကို ဟိုဘါသို့ လိုက်လံသည်။ ဟိုဘါကို တိကျစွာ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်းမရှိသော်လည်း၊ ဒမာစကပ်သည် ဒန်မြို့မြောက်ဘက်အရှေ့မြောက် ၄၀ မိုင်ခန့်အကွာတွင် တည်ရှိသည်။ အာဗြံသည် ထွက်ပြေးသွားသော ရန်သူများကို ၎င်းတို့တပ်ဖွဲ့များ ပြန်လည်စုစည်းပြီး ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခြင်းမဖြစ်ပေါ်စေရန် လုံလောက်စွာ လိုက်လံခဲ့သည်။ ၎င်း၏ အောင်ပွဲသည် ပြည့်စုံခဲ့သည်။

Pursued them unto Hobah. Hobah has not been definitely identified, but Damascus lies some 40 mi. northeast of Dan. Abram pursued the fleeing enemies far enough to prevent them from regrouping their forces and turning again to attack him. His victory was complete.

၁၆. အားလုံးကို ပြန်ယူလာသည်။ အာဗြံသည် စစ်ရေးအရ ထူးချွန်သော အရည်အချင်းရှိပုံရသော်လည်း၊ အောင်နိုင်သော ဘုရင်များ၏ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်စစ်တပ်များကို လိုက်လံမဖြစ်မီ ဘုရားသခင်၏ လမ်းညွှန်မှုနှင့် အကာအကွယ်အောက်တွင် ၎င်းကိုယ်တိုင်ထားရှိခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ကြောက်ရွံ့မှုကင်းသော ယုံကြည်ခြင်းနှင့် ကိုယ်ကျိုးမဖက်သော စိတ်ထားသည် များစွာဆုချီးမြှင့်ခံရသည်။ ပေါလုသည် “စစ်တိုက်ရာတွင် ရဲရင့်သောသူများ” (ဟီး. ၁၁:၃၄) ဟု ပြောဆိုရာတွင် အာဗြံကို ထည့်သွင်းခဲ့သလားဆိုသည်မှာ မသေချာသော်လည်း၊

16. He brought back all. Though apparently possessing military genius, Abram certainly did not set out in pursuit of the professional armies of the conquering kings without first placing himself under the direction and protection of God. His fearless faith and unselfish spirit were amply rewarded. Whether Paul included Abram when he spoke of heroes of faith who “waxed valiant in fight” (Heb. 11:34) is not certain.

၁၇. ဆိုဒုံဘုရင်။ ဆိဒိမ်ချိုင့်ဝှမ်းတိုက်ပွဲမှ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သော ဘီရာသည် အာဗြံ၏ အောင်ပွဲသတင်းကို ကြားသိပြီး ၎င်းပြန်လာစဉ် ကြိုဆိုရန် ထွက်လာသည်။ ထိုတွေ့ဆုံမှုသည် ရှာဝဲဟု ရှေးက လူသိများသော ချိုင့်ဝှမ်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် “ဘုရင်ချိုင့်ဝှမ်း” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ဤချိုင့်ဝှမ်းသည် ၂ ရာ. ၁၈:၁၈ တွင် ဖော်ပြထားသော “ဘုရင်ချိုင့်ဝှမ်း” ဖြစ်ပြီး၊ ထိုသို့ဆိုပါက ယူရှဖတ်ချိုင့်ဝှမ်း သို့မဟုတ် ကိဒရွန်ချိုင့်ဝှမ်း (ပီပီ ၇၀၃) ဖြစ်နိုင်သည်။ ဤချိုင့်ဝှမ်းသည် ဇိအုန်တောင်ခြေတွင်ရှိပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဒါဝိဒ်၏ နန်းတော်တည်ဆောက်ရာ နေရာဖြစ်သည်။

17. The king of Sodom. Bera, who had escaped from the battle in the vale of Siddim, received word of Abram’s victory and went forth to meet him upon his return. The meeting took place in a valley anciently known as Shaveh, but in later times “the king’s dale.” This seems to be “the king’s dale” of 2 Sam. 18:18, and if so, is possibly to be identified with the Kidron valley (PP 703), later called the valley of Jehoshaphat. This valley lies at the foot of Mt. Zion, where David’s palace was later built.

၁၈-၂၀။ မေလခတ်ဇေဒက်သည် ခရစ်တော်၏ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သည်။—ဘုရားသခင်သည် မိမိကိုယ်ကို သက်သေမရှိဘဲ ဤလောကတွင် ဘယ်သောအခါမျှ ထားရှိခဲ့ခြင်းမရှိချေ။ တစ်ချိန်က မေလခတ်ဇေဒက်သည် ကောင်းကင်၏အမှန်တရားကို ဖော်ထုတ်ရန်နှင့် ဘုရားသခင်၏တရားကို ထာဝရတည်မြဲစေရန် သခင်ယေရှုခရစ်ကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်စားပြုခဲ့သည် (စာလွှာ ၁၉၀၊ ၁၉၀၅)။

18-20. Melchizedek, Christ’s Representative.—God has never left Himself without witness on the earth. At one time Melchisedek represented the Lord Jesus Christ in person, to reveal the truth of heaven, and perpetuate the law of God (Letter 190, 1905).

မေလခတ်ဇေဒက်မှတစ်ဆင့် မြင့်မြတ်သောဘုရားသခင်၏ ယဇ်ပုရောဟိတ်အဖြစ် စကားပြောခဲ့သူမှာ ခရစ်တော်ဖြစ်သည်။ မေလခတ်ဇေဒက်သည် ခရစ်တော်မဟုတ်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် လောက၌ ဘုရားသခင်၏အသံဖြစ်ပြီး ခမည်းတော်၏ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သည်။ အတိတ်မျိုးဆက်များတစ်လျှောက် ခရစ်တော်သည် စကားပြောခဲ့သည်။ ခရစ်တော်သည် ၎င်း၏လူများကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး လောက၏အလင်းဖြစ်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် အမှန်တရား၏ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် အာဗြဟံကို ရွေးချယ်ခဲ့စဉ်၊ ၎င်းကို ၎င်း၏တိုင်းပြည်မှနှင့် ဆွေမျိုးများမှ ခွဲထုတ်ကာ သီးသန့်ထားရှိခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းကို မိမိ၏ပုံစံအတိုင်း ပုံဖော်ရန်နှင့် ၎င်း၏အစီအစဉ်အတိုင်း သင်ကြားရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည် (RH ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈၊ ၁၈၉၀)။

It was Christ that spoke through Melchisedek, the priest of the most high God. Melchisedek was not Christ, but he was the voice of God in the world, the representative of the Father. And all through the generations of the past, Christ has spoken; Christ has led His people, and has been the light of the world. When God chose Abraham as a representative of His truth, He took him out of his country, and away from his kindred, and set him apart. He desired to mold him after His own model. He desired to teach him according to His own plan (RH Feb 18, 1890).

၁၈. မယ်လဇိဒက်။ ဆာလံမြို့၏ ယဇ်ပုရောဟိတ်-ဘုရင်သည် ဆိုဒုံဘုရင်နှင့်အတူ အာဗြံကို ကြိုဆိုရန်ထွက်လာသည်။ အာဗြံ၏ ခေတ်ကာလတွင် ယေရုဆလင်သည် ဆာလံ သို့မဟုတ် ရှာလံ၊ “ငြိမ်းချမ်းရေး” သို့မဟုတ် “လုံခြုံရေး” (ဆာ. ၇၆:၂ ကိုကြည့်ပါ) ဟု လူသိများသည်။ ယေရုဆလင်မြို့သည် ၁၉ ရာစုနှစ်ဘီစီမှ အီဂျစ်မှတ်တမ်းများတွင် ပထမဆုံးဖော်ပြခံရပြီး၊ ထိုစဉ်က အာမိုရိဘုရင်များက အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ယေရုဆလင်သည် “ငြိမ်းချမ်းရေးမြို့” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ မယ်လဇိဒက်သည် “ကျွန်ုပ်၏ ဘုရင်သည် ဖြောင့်မတ်သည်” သို့မဟုတ် “ဖြောင့်မတ်ခြင်း၏ ဘုရင်” ဟု ဟီး. ၇:၂ တွင် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသည်။ ဆိုဒုံဘုရင်သည် ၎င်း၏ လူများကို ပြန်လွှတ်ပေးရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အာဗြံကို တွေ့ဆုံရန်လာခဲ့သော်လည်း (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၂၁)၊ မယ်လဇိဒက်သည် အောင်နိုင်သော စစ်သူကြီးကို ကောင်းချီးပေးရန် လာခဲ့သည်။

18. Melchizedek. The priest-king of Salem joins the king of Sodom in welcoming Abram. In the days of Abram, Jerusalem was known as Salem, or Shalem, “peace,” or “security” (see Ps. 76:2). The city of Jerusalem is first attested in Egyptian records of the 19th century b.c., and was then ruled by Amorite kings. Jerusalem means “city of peace,” and Melchizedek, “my king is righteous” or “King of righteousness,” as the name is interpreted in, Heb. 7:2. While Sodom’s king came to meet Abram with the purpose of obtaining the release of his subjects (Gen. 14:21), Melchizedek came to bless the victorious commander.

မုန့်နှင့် စပါးရည်။ ၎င်းတို့သည် ကရနိ၏ အဓိကထွက်ကုန်များဖြစ်သည်။ မယ်လဇိဒက်သည် အာဗြံနှင့် ၎င်း၏ စစ်သည်များကို မုန့်နှင့် စပါးရည်ဖြင့် တွေ့ဆုံရခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် များစွာ ထင်ကြေးပေးမှုများ၏ အကြောင်းအရာဖြစ်သည်။ အချို့က ၎င်းတို့ကို အာဗြံနှင့် ၎င်း၏ စစ်သည်များအတွက် အားဖြည့်ရန်အဖြစ် ပေးအပ်သည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ အချို့က ကရနိမြေကို ဘိုးဘေးထံ လွှဲပြောင်းပေးခြင်း၏ သင်္ကေတအဖြစ် ယူဆကြသည်။ အများစုကတော့ ၎င်းတို့သည် အာဗြံအား ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် သာယာဝပြောရေးကို ပြန်လည်ရယူပေးသည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း အမှတ်အသားသာဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

Bread and wine. These were the chief products of Canaan. The purpose of Melchizedek’s meeting Abram with bread and wine has been the subject of much speculation. Some have thought that these were presented to Abram and his soldiers as refreshments, others consider them symbolic of the transfer of the soil of Canaan to the patriarch. Most likely they were simply a token of gratitude to Abram for recovering peace, freedom, and prosperity to the land.

သူသည် ယဇ်ပုရောဟိတ်ဖြစ်သည်။ “ယဇ်ပုရောဟိတ်” ဟူသော ဝေါဟာရသည် ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုပြီး၊ ပုံမှန်ဖွဲ့စည်းထားသော ယဇ်ပူဇော်ကိုးကွယ်မှုပုံစံ တည်ရှိမှုကို ဖော်ပြသည်။

He was the priest. The occurrence of the term “priest,” here used for the first time, implies the existence of a regularly constituted form of sacrificial worship.

အမြင့်မြတ်ဆုံးသော ဘုရားသခင်။ ဟီးဗြူးလို ’အယ်လ်-အဲလျွန်၊ ဤဘုရားသခင်၏ အမည်သည် ဤနေရာနှင့် အခန်းကဏ္ဍ ၂၂ တွင်သာ တွေ့ရသည်။ ဤစကားလုံး၏ ပထမအပိုင်း ’အယ်လ်သည် ’အဲလိုဟိမ်မှ ဆင်းသက်လာပြီး “သန်မာသောသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ’အယ်လ်-ရှဒ္ဒိုင်၊ “အနန္တတန်ခိုးရှင်ဘုရားသခင်” သို့မဟုတ် ’အဲလိုအဲ-ယိစရာအယ်လ်၊ “အစ္စရေး၏ ဘုရားသခင်” ကဲ့သို့ ဖြည့်စွမ်းပေးသော ဂုဏ်ရည်မပါဘဲ ဘုရားသခင်အား ရှားစွာ အသုံးပြုသည်။ ဒုတိယဝေါဟာရဖြစ်သော ’အဲလျွန်သည် ဓမ္မဟောင်း (တ.ရ. ၂၄:၁၆; ဒု. ၃၂:၈; ၂ ရာ. ၂၂:၁၄ စသည်) တွင် မကြာခဏတွေ့ရပြီး၊ ဘုရားသခင်ကို “အမြင့်မြတ်ဆုံး”၊ “မြှင့်တင်ခံရသူ”၊ “အာဏာအမြင့်ဆုံးသူ” ဟု ဖော်ပြသည်။ အာဗြံ၏ ခေတ်ကာလတွင် ဆိုးယုတ်သော ကရနိများနှင့် အာမိုရိများအကြားတွင် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်အား သစ္စာစောင့်သိသူသာမက ယဇ်ပုရောဟိတ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်သော ဒေသခံအုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးကို တွေ့ရခြင်းသည် အံ့ဩစရာဖြစ်သည် (ထွက်. ၂:၁၆ ကို ကြည့်ပါ)။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်တွင် သစ္စာရှိသူများ နေရာအနှံ့တွင် ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း ပြသသည်။ အနည်းစုဖြစ်သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ စစ်မှန်သော ကျွန်များသည် ကမ္ဘာမြေပြင်မှ လုံးဝပျောက်ကွယ်သွားခြင်း မရှိပေ။ ဘုရားသခင်သည် မည်သည့်ခေတ်ကာလတွင်မဆို သစ္စာရှိသော သက်သေခံသူများ မရှိဘဲ ဘယ်သောအခါမှ မနေခဲ့ပေ။

The most high God. Hebrew ’El–‘Elyon, this name for God occurs only here and in v. 22. The first part of this word, ’El, from the same root as ’Elohim, signifies the “Strong One.” It is seldom applied to God without some qualifying attribute, as in ’El–Shaddai, “God Almighty,” or ’Eloe–Yisra’el, “God of Israel.” The second term, ‘Elyon, occurring frequently in the OT (Num. 24:16; Deut. 32:8; 2 Sam. 22:14; etc.), describes God as “the Highest,” “the Exalted,” “the Supreme One.” It is surprising indeed to find among the wicked Canaanites and Amorites of Abram’s time a local ruler who was not only loyal to the true god but also officiated in a priestly capacity (cf. Ex. 2:16). It shows that God still had His faithful ones scattered here and there. Although in the minority, God’s true servants had by no means vanished from the face of the earth. God has never been without faithful witnesses, however dark the period or however wicked its people.

သမ္မာကျမ်းစာဝေဖန်သူများသည် မယ်လဇိဒက်နှင့်ပတ်သက်၍ သမ္မာကျမ်းဇာတ်လမ်းတွင် ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာပြီး ရှေးခေတ်သမိုင်း၏ ထိုးဖောက်မရနိုင်သော မှောင်မိုက်ထဲသို့ ပြန်လည်ပျောက်ကွယ်သွားသော ယဇ်ပုရောဟိတ်-ဘုရင်တစ်ဦးအကြောင်း များစွာထင်ကြေးပေးခဲ့ကြသည်။ ထိုထင်ကြေးပေးမှုများသည် အကျိုးမရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ “မယ်လဇိဒက်သည် ခရစ်တော်မဟုတ်ပေ” (EGW, RH, ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈, ၁၈၉၀)၊ သို့သော် ၎င်း၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် ခရစ်တော်၏ လုပ်ဆောင်မှုကို ပုံဖော်ထားသည် (ဆာ. ၁၁၀:၄; ဟီး. ၆:၂၀ မှ ၇:၂၁; DA ၅၇၈)။ ၎င်း၏ မမျှော်လင့်ထားသော ပေါ်ထွက်လာမှုသည် ၎င်းကို အချိန်မကုန်သော ပုံတစ်ပုံအဖြစ်ဖြစ်စေပြီး၊ ၎င်း၏ ယဇ်ပုရောဟိတ်အမှုသည် ယေရှုခရစ်၏ ယဇ်ပုရောဟိတ်အမှု၏ ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်။

Bible commentators have speculated much about the person of Melchizedek, a priest-king who appears suddenly in the Biblical narrative only to disappear again into the impenetrable obscurity of ancient history. Such speculation is almost entirely without value. “Melchizedek was not Christ” (EGW, RH, Feb. 18, 1890), but his work prefigured that of Christ (Ps. 110:4; Heb. 6:20 to 7:21; DA 578). His unexpected appearance makes him in a certain sense a timeless figure, and his priesthood a type of the priesthood of Jesus Christ.

၁၉. ၎င်းသည် သူ့ကို ကောင်းချီးပေးသည်။ မယ်လဇိဒက်သည် “အမြင့်မြတ်ဆုံးသော ဘုရားသခင်” ၏ ကောင်းချီးကို အာဗြံအား ပေးရာတွင် စစ်မှန်သော ယဇ်ပုရောဟိတ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ကောင်းချီးပေးခြင်းသည် ကဗျာဆန်သော ဘာသာစကားဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး နှစ်ပိုင်းပြိုင်တူဖွဲ့စည်းမှုဖြစ်သည်။

19. And he blessed him. In pronouncing the blessing of “the most high God” upon Abram, Melchizedek acts in the role of a true priest (see on v. 20). The blessing itself is clothed in poetical language and consists of two parallelisms.

၂၀. အားလုံး၏ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့။ အာဗြံသည် မယ်လဇိဒက်မဟုတ်ဘဲ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးသူဖြစ်ကြောင်း ဟီး. ၇:၄ တွင် ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ရန်သူထံမှ သိမ်းဆည်းရမိသော ပစ္စည်းများ၏ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ကို ပေးအပ်ခြင်းသည် မယ်လဇိဒက်၏ ဘုရားရေးရာ ယဇ်ပုရောဟိတ်အမှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အာဗြံသည် ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးကမ်းခြင်း၏ သန့်ရှင်းသော အင်စတီကျူးရှင်းနှင့် ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ကြောင်း သက်သေပြသည်။

20. Tithes of all. That Abram, and not Melchizedek, was the tithepayer is clearly stated in Heb. 7:4. Giving the tenth of the booty taken from the enemy was an acknowledgment of the divine priesthood of Melchizedek, and proves that Abram was well acquainted with the sacred institution of tithe paying.

ဤသည်မှာ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့အကြောင်း ပထမဆုံးဖော်ပြချက်ဖြစ်ပြီး၊ ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်တစ်လျှောက် ဘုရားသခင်၏ လိုအပ်ချက်တစ်ခုအဖြစ် ထပ်ခါတလဲလဲ အသိအမှတ်ပြုခံရသည် (ကမ္ဘာဦး ၂၈:၂၂; လေဝိ ၂၇:၃၀–၃၃; တ.ရ. ၁၈:၂၁–၂၈; နယှ. ၁၃:၁၂; မ. ၂၃:၂၃; ဟီး. ၇:၈ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြံသည် ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးကမ်းခဲ့ခြင်းသည် ဤအင်စတီကျူးရှင်းသည် ယဇ်ပူဇော်မှုအမှုများအတွက် နောက်ပိုင်းတွင် ယာယီဖြည့်ဆည်းပေးသည့် နည်းလမ်းမဟုတ်ဘဲ၊ အစောဆုံးအချိန်မှစ၍ ဘုရားသခင်ဖွဲ့စည်းထားသော အလေ့အကျင့်ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ပြသသည်။ ယုံကြည်သူသည် ၎င်း၏ ဝင်ငွေ၏ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ကို ဘုရားသခင်ထံ ပြန်လည်ပေးအပ်ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ ပစ္စည်းဥစ္စာအားလုံးအပေါ် ဘုရားသခင်၏ ပိုင်ဆိုင်မှုကို အသိအမှတ်ပြုသည်။ ဘုရားသခင်က ၎င်းသည် သူ၏ ပညတ်များ၊ စည်းမျဉ်းများနှင့် ဥပဒေများကို စောင့်ထိန်းသည်ဟု သက်သေခံခဲ့သော အာဗြံ (ကမ္ဘာဦး ၂၆:၅) သည် ၎င်း၏ ဘာသာရေးတာဝန်များကို သေသေချာချာ ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက်တစ်ခုမှာ ၎င်း၏ ဝင်ငွေ၏ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ကို ဘုရားသခင်ထံ ပြန်လည်ပေးအပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤလုပ်ရပ်တွင် ယုံကြည်ခြင်း၏ ဖခင်ဖြစ်သူသည် ဘုရားသခင်ကို ဝတ်ပြုလိုသူများနှင့် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းချီးမင်္ဂလာတွင် ပါဝင်လိုသူများအတွက် စံနမူနာတစ်ခု ဖြစ်စေခဲ့သည်။ ရှေးကဲ့သို့ပင်၊ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးကမ်းရာတွင် သစ္စာရှိမှုအတွက် ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များသည် ယနေ့ထိ အကျုံးဝင်နေဆဲဖြစ်သည် (မာလခိ ၃:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံကဲ့သို့ သစ္စာရှိစွာ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပြန်လည်ပေးအပ်သူများကို ၎င်း၏ ကတိတော်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန်နှင့် ကြွယ်ဝစွာ ကောင်းချီးပေးရန် အသင့်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

This is the first mention of tithing, repeatedly recognized throughout both the OT and the NT as a divine requirement (see Gen. 28:22; Lev. 27:30–33; Num. 18:21–28; Neh. 13:12; Matt. 23:23; Heb. 7:8). That Abram paid tithe shows clearly that this institution was not later, temporary expedient to provide for the sacrificial services, but that it was a divinely instituted practice from the earliest times. By returning to God one tenth of his income the believer recognizes God’s ownership over all his property. Abram, of whom God testified that he had kept His commandments, statutes, and laws (Gen. 26:5), performed all his religious duties conscientiously. One of them was to return to God a tenth of his increase. In this act the father of the faithful set an example for all those who desire to serve God and share in the divine blessing. As in days of old, God’s promises for faithfulness in tithe paying are still valid (see Mal. 3:10). God is still ready to fulfill His promises and richly bless those who, like Abram, return to him a faithful tithe of their increase.

၂၀ (ကမ္ဘာ ၂၈:၂၂; ဝတ် ၂၇:၃၀)။ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးအပ်ခြင်းသည် အာဒံ၏ခေတ်သို့ ပြန်သွားသည်။—ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့စနစ်သည် မောရှေ၏ခေတ်ထက် ကျော်လွန်ပြီး အာဒံ၏ခေတ်အထိ ပြန်သွားသည်။ လူသားများသည် ဘုရားသခင်အား ဘာသာရေးရည်ရွယ်ချက်များအတွက် လက်ဆောင်များပေးအပ်ရန် လိုအပ်ခဲ့သည်။ မောရှေအား တိကျသောစနစ်ကို မပေးမီ အာဒံ၏ခေတ်ကတည်းကပင် ဤသည်ကို လိုက်နာခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏လိုအပ်ချက်များကို လိုက်နာရာတွင် ၎င်းတို့သည် ၎င်း၏ကရုဏာနှင့် ကောင်းချီးများကို တန်ဖိုးထားကြောင်း လက်ဆောင်များဖြင့် ဖော်ပြရန်ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ ဆက်လက်မျိုးဆက်များတစ်လျှောက် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ မြင့်မြတ်သောဘုရားသခင်၏ ယဇ်ပုရောဟိတ် မေလခတ်ဇေဒက်အား ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးအပ်ခဲ့သော အာဗြဟံမှလည်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ယောဘ၏ခေတ်တွင်လည်း ဤမူအတည်းကို တွေ့ရသည် (ST ဧပြီ ၂၉၊ ၁၈၇၅)။

20 (Gen. 28:22; Lev. 27:30). Tithing Goes Back to Days of Adam.—The tithing system reaches back beyond the days of Moses. Men were required to offer to God gifts for religious purposes, before the definite system was given to Moses, even as far back as the days of Adam. In complying with God’s requirements they were to manifest in offerings their appreciation of His mercies and blessings to them. This was continued through successive generations, and was carried out by Abraham, who gave tithes to Melchisedek, the priest of the most high God. The same principle existed in the days of Job (ST April 29, 1875).

၂၁. ဆိုဒုံဘုရင်။ ပထမဆုံးရောက်ရှိခဲ့သော်လည်း (အခန်းကဏ္ဍ ၁၇)၊ ဆိုဒုံဘုရင်သည် ပိုမိုထင်ရှားသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည့် မယ်လဇိဒက်အား ဦးစားပေးခဲ့ပြီး ၎င်းနှင့် အာဗြံတို့၏ တွေ့ဆုံမှုကို သက်သေခံခဲ့ပုံရသည်။ ယခုတွင် ၎င်းသည် ၎င်း၏ လူများကို ပြန်လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုဖြင့် ရှေ့သို့တက်လာသည်။ ရှေးခေတ်စစ်ပွဲစည်းမျဉ်းများအရ၊ ၎င်းတို့သည် အာဗြံနှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်လာခဲ့သည်။

21. The king of Sodom. Though arriving first (v. 17), the king of Sodom appears to have deferred to the greater personage, Melchizedek, and to have witnessed the interview between him and Abram. Now, he advanced with his request for the release of his subjects, who, according to the rules of ancient warfare, had become the property of Abram and his allies.

၂၂. ကျွန်ုပ်သည် လက်ကို မြှောက်ထားသည်။ အာဗြံသည် လက်ကိုမြှောက်ကာ၊ ကျိန်ဆိုခြင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်သော ပုံမှန်ကျိန်ဆိုမှုပုံစံဖြင့် (ဒု. ၃၂:၄၀; ယျာ. ၂၀:၅, ၆; ဒံ. ၁၂:၇; ဗျာ. ၁၀:၅, ၆ ကိုကြည့်ပါ) ၎င်း၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ရာတွင် ၎င်းသည် မယ်လဇိဒက်က ၎င်းကို ကောင်းချီးပေးခဲ့သော “အမြင့်မြတ်ဆုံးသော ဘုရားသခင်” ကို ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ မယ်လဇိဒက်၏ ဘုရားသခင်၊ ကောင်းကင်နှင့် မြေကြီး၏ ပိုင်ရှင်သည် ၎င်း၏ ဘုရားသခင်လည်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။

22. I have lift up mine hand. Abram made his statement with uplifted hand, the sign of an oath, a common form of swearing (see Deut. 32:40; Eze. 20:5, 6; Dan. 12:7; Rev. 10:5; 6). Thus doing, he called upon the same “most high God,” in whose name Melchizedek had blessed him, so indicating that the God of Melchizedek, the possessor of heaven and earth, was his God also (see v. 19).

၂၃. ကျွန်ုပ်သည် မည်သည့်အရာကိုမျှ ယူမည်မဟုတ်။ ၎င်း၏ တူဖြစ်သူလုတ်နှင့် ဆက်ဆံရာတွင် ရက်ရောခဲ့သော အာဗြံ (အခန်းကဏ္ဍ ၁၃:၈, ၉) သည် ဆိုးယုတ်သော မြို့တစ်မြို့၏ ဘုရင်အပေါ်တွင်လည်း တူညီသော ရက်ရောမှုစိတ်ဓာတ်ကို ပြသခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်းကယ်ဆယ်ခဲ့သော အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးသူငယ်များအားလုံးကို ပြန်လည်ပေးအပ်ရုံသာမက၊ ၎င်း၏ လက်ထဲရှိ စစ်ပွဲ၏ သိမ်းဆည်းရမိပစ္စည်းများအားလုံးကိုလည်း ပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သည်။ သူတပါးဘုရင်များထံမှ လက်ဆောင်များကို လက်ခံရန် ဝန်မလေးခဲ့သော်လည်း (အခန်းကဏ္ဍ ၁၂:၁၆)၊ လုတ်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ အာဗြံသည် ဆိုးယုတ်သော ဆိုဒုံလူများ၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာတွင် ပါဝင်ရန် သဘောတူခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ အာဗြံပြန်လည်ပေးအပ်နိုင်ခြင်းမရှိသော တစ်ခုတည်းသောအရာမှာ ၎င်း၏ ကျွန်များက အစာအဖြစ်အသုံးပြုခဲ့သော ပစ္စည်းများနှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များပိုင်ဆိုင်သော အပိုင်းများဖြစ်သည်။

23. I will not take any thing. Abram, so generous in dealing with his nephew (ch. 13:8, 9), exhibited the same spirit of generosity toward the king of a wicked city. He returned not only all the men, women, and children whom he had rescued, but also all the spoil of war which was in his hand. Though not averse to accepting presents from heathen monarchs (ch. 12:16), the patriarch could not, in marked contrast to Lot, consent to share in the wealth of the impious Sodomites. The only thing Abram could not return was that portion of the spoil his retainers had used as food and what belonged to his confederates.

အာဗြံသည် ဆိုဒုံဘုရင်ကမ်းလှမ်းသော သိမ်းဆည်းရမိပစ္စည်းများကို ကိုယ်ကျိုးအတွက် ငြင်းပယ်ခဲ့ရာတွင်၊ ဤလောက၏ သားသမီးများကို လှုံ့ဆော်ပေးသော မျှော်လင့်ချက်ထက် ပိုမိုမြင့်မားသော မျှော်လင့်ချက်တစ်ခုကို သရုပ်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အခြားသူများ၏ အခွင့်အရေးများကို အနှောင့်အယှက်မပေးဘဲ ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေးများကို စွန့်လွှတ်ရန် အသင့်ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏ လူငယ်များကို ၎င်းတို့၏ အစာရေစာယူရန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များကို ၎င်းတို့၏ အပိုင်းကို ယူရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့ထိုက်တန်သည့်အရာကိုသာ ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အာဗြံကိုယ်တိုင်ကမူ ဤအရာများကို ဂရုမထားခဲ့ပေ။ ၎င်းသည် ပိုမိုမြင့်မားသော အဆင့်တွင်ရပ်တည်ခဲ့ပြီး “ပိုမိုကောင်းမွန်သော နိုင်ငံ၊ ဆိုလိုသည်မှာ ကောင်းကင်နိုင်ငံ” (ဟီး. ၁၁:၁၆) ကို ရှာဖွေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဤလောက၏ ကောင်းကျိုးတိုင်းကို ပေါ့ပေါ့ပါးပါး တွေးတောနိုင်ခဲ့သည်။ ဤလောကတွင်ရှိသော်လည်း၊ ၎င်း၏ မျှော်လင့်ချက်များနှင့် ဆန္ဒများသည် ၎င်းနှင့်မသက်ဆိုင်ပေ။ ယုံကြည်ခြင်း၏ သားသမီးများသည် ဤလောကထက် သာလွန်စွာနေထိုင်နိုင်စေသော စိတ်နှလုံးနှင့် ရည်မှန်းချက်၏ ကြီးမားမှုတစ်ခုဖြင့် အမှတ်အသားပြုထားသည်။

When Abram refused for himself the spoils offered by the king of Sodom, he demonstrated a loftier hope than that which motivates the children of this world. He was ready to give us his own rights, without hindering others in the realization of theirs. He permitted his own young men to take their subsistence, and his allies their portion. They would receive only what was their due. But Abram, on his part, was not mindful of these things. He stood upon a higher plane, looking for “a better country, that is, an heavenly” (Heb. 11:16), and could afford to think lightly of every earthly good. Though in the world, his hopes and desires were not of it. Children of faith are marked by a certain greatness of mind and purpose that enables them to live above the world.

၁-၂၄ PP ၁၃၄-၁၃၆
၁၃-၁၇ PP ၁၃၅
၁၇-၂၄ PP ၁၃၆
၁၈ DA ၅၇၈
၁၈-၂၀ PP ၁၃၆, ၇၀၃; ၃T ၃၉၃
၁၉ ၃T ၅၇
၁၉, ၂၀ MM ၂၁၆; PP ၁၅၇
၂၀ CS ၆၆; PP ၅၂၅
၂၁ PP ၁၃၅
၂၂, ၂၃ PP ၁၃၆

ဧလင်ဂျီ။ ဝိုက် မှတ်ချက်များ
ellen g. white comments

1-24 PP 134-136

13-17 PP 135

17-24 PP 136

18 DA 578

18-20 PP 136, 703; 3T 393

19 3T 57

19, 20 MM 216; PP 157

20 CS 66; PP 525

21 PP 135

22, 23 PP 136

အခန်းကြီး - ၁၅

chapter 15

၁။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံကို အားပေးတော်မူ၏။ ၂။ အာဗြံသည် သားမရှိခြင်းကြောင့် ညည်းညူသည်။ ၄။ ဘုရားသခင်သည် သူ့အား သားတစ်ဦးနှင့် မျိုးဆက်များ များပြားလာမည်ဟု ကတိပြုတော်မူ၏။ ၆။ အာဗြံသည် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ဖြောင့်မတ်ရာသို့ ရောက်သည်။ ၇။ ကာနာန်ပြည်ကို ထပ်မံကတိပြုပြီး နိမိတ်လက္ခဏာနှင့် ရူပါရုံဖြင့် အတည်ပြုတော်မူ၏။

1 God encourageth Abram. 2 Abram complaineth for want of an heir. 4 God promiseth him a son, and a multiplying of his seed. 6 Abram is justified by faith. 7 Caanan is promised again, and confirmed by a sign, 12 and a vision.

၁။ ထာဝရဘုရား၏ နှုတ်ကပတ်တော်။ ဤထာဝရဘုရား၏ ဗျာဒိတ်သစ်သည် ယခင်ဗျာဒိတ်များနှင့် ပုံစံရော အကြောင်းအရာပါ ကွဲပြားပြီး အာဗြံ၏ဘဝတွင် ထူးခြားသော အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ “ထာဝရဘုရား၏ နှုတ်ကပတ်တော်” ဟူသော ထူးခြားသောစကားစုသည် နောက်ပိုင်းတွင် သမ္မာကျမ်းစာတွင် သာမန်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး (ထွက် ၉:၂၀; တော ၃:၁၆; ဒုတိ ၃၄:၅; ၁ရာ ၃:၁; ယေ ၁:၄, ၁၁ စသည်) ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အသုံးပြုသည်။ ဤစကားစုသည် ပရောဖက်များ၏လုပ်ငန်းနှင့် မခွဲမခွာဆက်စပ်နေပြီး အာဗြံအား ပေးသောဤဗျာဒိတ်အတွက် အလွန်သင့်လျော်သည် (ကမ္ဘာ ၁၅:၄, ၅, ၁၃-၁၆, ၁၈-၂၁ ကြည့်ပါ)၊ ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်က အာဗြံကို ပရောဖက်တစ်ဦးအဖြစ် ရည်ညွှန်းထားသည့်အတွက် (အခန်း ၂၀:၇) ပို၍သင့်လျော်သည်။

1. The word of the Lord. This new revelation of the Lord differs from previous ones, both in form and in substance, and constitutes another distinct turning point in Abram’s life. The remarkable phrase “the word of the Lord [Yahweh, Jehovah],” afterward so common in the Scriptures (Ex. 9:20; Num. 3:16; Deut. 34:5; 1 Sam. 3:1; Jer. 1:4, 11; etc.), is used here for the first time. This phrase, inseparably connected with the work of prophets, is most fitting for this divine revelation to Abram (see Gen. 15:4, 5, 13–16, 18–21), the more so since God Himself refers to Abram as a prophet (ch. 20:7).

ရူပါရုံဖြင့်။ ဤသည်မှာ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ပထမဆုံးမှတ်တမ်းတင်ထားသော ရူပါရုံမဟုတ်သော်လည်း “ရူပါရုံ” ဟူသော စကားလုံးကို ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အသုံးပြုသည်။ ဘုရားသခင်၏ ဗျာဒိတ်များသည် ဖခင်များ၊ ပရောဖက်များ၊ ဧဝံဂေလိဆရာများ သို့မဟုတ် တမန်တော်များထံသို့ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ပေးအပ်ခဲ့သည်- (၁) လူသားမျိုးနွယ်ကယ်တင်ရန် နောက်ပိုင်းတွင် လူ့ဇာတိဖြင့် ပေါ်ထွက်လာသော သုံးပါးတစ်ဆူဘုရား၏ ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးထင်ရှားမှုဖြင့်၊ ဥပမာ- ဒုတိ ၃၄:၁၀။ (၂) အသံဖြင့်၊ တစ်ခါတစ်ရံ သင်္ကေတများပေါ်ထွက်မှုနှင့်အတူ၊ ဥပမာ- ယေရှုခရစ်၏ ဗတ္တိဇံခံယူခြင်းတွင်၊ မဿီ ၃:၁၆, ၁၇။ (၃) လူ့ပုံစံဖြင့် ပေါ်ထွက်လာပြီး ၎င်းတို့၏တာဝန်ကို အတည်ပြုရန် အံ့ဖွယ်များပြုလုပ်သော ကောင်းကင်တမန်များ၏ ဝန်ဆောင်မှုဖြင့် ဥပမာ- ရှံဆုန်၏မိခင်ထံသို့၊ တရား ၁၃:၃-၇။ (၄) ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်တော်၏ တန်ခိုးဖြင့် စိတ်အတွင်းသို့ ထင်ရှားပြတ်သားသော အယူအဆနှင့် ဖော်ထုတ်ခံရသော အရာများ၏ အမှန်တရားကို ပြင်းထန်စွာ ယုံကြည်စေခြင်းဖြင့်၊ ဥပမာ- ပေါလုနှင့်အတူ၊ တမန် ၂၀:၂၃။ (၅) အိပ်မက်များဖြင့်၊ ဥပမာ- ယာကုပ်၏အတွေ့အကြုံတွင်၊ ကမ္ဘာ ၂၈:၁၁-၁၅။ (၆) ဤဆွေးနွေးနေသောဖြစ်ရပ်တွင် သို့မဟုတ် ဗာလမ်၏ဖြစ်ရပ်တွင်၊ တော ၂၄:၄, ၁၆ တွင်ကဲ့သို့ နေ့ဖြစ်စေ၊ ညဖြစ်စေ ရူပါရုံများဖြင့်။ နောက်ဆုံးနှစ်မျိုးသည် ဘုရားသခင်၏အလိုတော်ကို လူသားများထံ ပို့ဆောင်ရန် အသုံးပြုသော ပုံမှန်နည်းလမ်းများဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ “သင်တို့တွင် ပရောဖက်တစ်ဦးရှိလျှင်၊ ငါထာဝရဘုရားသည် ရူပါရုံဖြင့် သူ့အား ငါ့ကိုယ်ကို ထင်ရှားစေပြီး၊ အိပ်မက်ဖြင့် သူနှင့် စကားပြောမည်” (တော ၁၂:၆) ဟူသော ဘုရားသခင်၏ ဗျာဒိတ်နှင့် ကိုက်ညီသည်။

In a vision. Though this is not the first vision recorded in the Bible, the word “vision” is here used for the first time. The revelations of God occurred in different ways, whether to patriarchs, prophets, evangelists, or apostles: (1) By the personal manifestation of the second person of the Godhead, afterward incarnate for the salvation of mankind, for example, Deut. 34:10. (2) By an audible voice, sometimes accompanied by the appearance of symbols, as at Jesus’ baptism, in Matt. 3:16, 17. (3) By the ministry of angels appearing as human beings and performing miracles to accredit their mission, as to Samson’s mother, in Judges 13:3–7. (4) By the powerful agency of the Spirit of God upon the mind, imparting to it a clear conception and strong persuasion of the truth of the things perceived, as with Paul, in Acts 20:23. (5) By dreams, as in Jacob’s experience, in Gen. 28:11–15. (6) By visions occurring by either day or night, as in the instance discussed here or that of Balaam, in Num. 24:4, 16. The last two were the more common forms God used to communicate His will to men. This accords with the divine pronouncement, “If there be a prophet among you, I the Lord will make myself known unto him in a vision, and will speak unto him in a dream” (Num. 12:6).

မကြောက်ပါနှင့်။ ဤစိတ်ချစေသောစကားများသည် အာဗြံ၏စိတ်ကို အေးချမ်းစေရန် ရည်ရွယ်သည်။ မေ့စိုပိုတေးမီးယားဘုရင်များသည် ၎င်းတို့၏ရှုံးနိမ့်မှုကို လက်စားချေရန် ပြန်လာနိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် အာဗြံ၏အင်အားတိုးပွားမှုကို မနာလိုဖြစ်နေသော ကာနာန်မိစ္ဆာများက တိုက်ခိုက်နိုင်သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်က သူ့ကို “ဒိုင်း” အဖြစ် ကာကွယ်ပေးမည်ဟု ကတိပြုထားပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးခေတ်စစ်ပွဲတွင် ကာကွယ်ရေး၏သင်္ကေတဖြစ်သည် (ဆာ ၃:၃ ကြည့်ပါ)၊ ထို့ပြင် သူ၏ “ဆုလာဘ်” ဖြစ်မည်။ အာဗြံသည် ယခင်စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ဤအရာနှစ်ခုစလုံးကို ခံစားခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို စစ်ပွဲတွင် ကာကွယ်ပေးခဲ့ပြီး အောင်မြင်မှုဖြင့် ဆုချခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ယခင်က ပြုခဲ့သည်များကို ဆက်လက်ပြုလုပ်ပေးမည်ဟု သူယုံကြည်ရမည်။

Fear not. These reassuring words were designed to set Abram’s mind at ease. The Mesopotamian kings might return to avenge their defeat, or the heathen Canaanites, already jealous of his growing power, might attack. But God promised to be his “shield,” the symbol of protection in ancient warfare (see Ps. 3:3), and his “reward.” Abram had experienced both during the preceding military expedition, for God had protected him in battle and rewarded him with victory. He must believe that God would continue to do for him what He had done in the past.

၂။ ကျွန်ုပ်သည် သားမရှိဘဲ သွားနေရသည်။ အာဗြံ၏ကြောက်ရွံ့မှုသည် စစ်ရေးအရ လက်စားချေခံရမည်ကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းထက်၊ သူ့တွင် သားမရှိသေးခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ သူ၏စိတ်သည် ပိုမိုတိုက်ရိုက်သောပြဿနာများမှ သူ့ကို ကာနာန်ပြည်သို့ ယူဆောင်လာခဲ့သော ဘုရားသခင်၏ကတိသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားသည်။ သားမရှိသူတစ်ဦးဖြစ်နေရင်း၊ များပြားသောလူမျိုးတစ်မျိုး၏ ဘိုးဘေးဖြစ်လာမည်ဟူသော ဘုရားသခင်၏ကတိသည် မည်သို့ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မည်နည်း။ သခင်ဘုရားသခင်၊ အာဒိုနိုင်ယာဝဲ ဟူသော ပေါင်းစပ်စကားသည် ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်ပေါ်ထွက်လာသည်။ ဘုရားသခင်ကို သခင်၊ အုပ်စိုးသူ၊ နှင့် ဘုရင်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုပြီး၊ အာဗြံသည် သူ့ကို “ကျွန်ုပ်၏သခင်” အာဒိုနိုင်ဟုခေါ်ဆိုကာ၊ ထို့နောက် ယာဝဲဟူသော ဘုရားသခင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနာမည်ကို ထည့်သွင်းသည်။

2. I go childless. Abram’s fear was not so much due to possible military reprisals as to the fact that he was still without an heir. From more immediate problems his mind reverted to the divine promise that had brought him to Canaan in the first place. How could God’s promise come true that he, childless as he was, should become the ancestor of a great nation? The combination, Lord God, ’Adonai Yahweh, occurs here for the first time. Recognizing in God his Lord, Ruler, and Monarch, Abram addresses Him as ’Adonai, “my Lord,” and adds to it the divine personal name Jehovah.

ကျွန်ုပ်၏အိမ်တော်၏ စာရင်းစစ်။ ပထမရာစုခေတ်တွင် နူဇီမြို့မှ မေ့စိုပိုတေးမီးယားမှတ်တမ်းများသည် ဤယခင်က မထင်ရှားသောကျမ်းပိုဒ်ကို အလင်းပြခဲ့သည်။ ဤမှတ်တမ်းများအရ သားသမီးမရှိသော ချမ်းသာသောဇနီးမောင်နှံများသည် ၎င်းတို့၏ကျွန်တစ်ဦးကို သားအဖြစ်မွေးစားပြီး၊ ၎င်းတို့၏ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးကို အမွေခံသူအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ၎င်းတို့၏အိုမင်းရင့်ရော်မှုတွင် ပြုစုစောင့်ရှောက်သူအဖြစ်လည်းကောင်း သတ်မှတ်နိုင်သည်။ မွေးစားခြင်းနှင့်ဆက်စပ်သော အခွင့်အရေးများနှင့် တာဝန်များကို ရေးသားပြီး၊ တံဆိပ်ခတ်ကာ၊ သက်သေများနှင့် ပါဝင်သူများက လက်မှတ်ထိုးကြသည်။ အာဗြံသည် ထိုခေတ်၏ထုံးစံအတိုင်း သူ၏အယုံကြည်ရဆုံးကျွန်ဖြစ်သော ဒမတ်စကတ်မြို့မှ ဧလျာဇာကို တရားဝင်သားအဖြစ် မွေးစားရန်မှတပါး အခြားနည်းလမ်းမရှိဟု စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ ဤအတွေးကို ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုထားသော “ကျွန်ုပ်၏အိမ်တော်၏ စာရင်းစစ်” ဟူသော စကားစုတွင် ဖော်ပြထားပြီး၊ စကားလုံးအရ “ကျွန်ုပ်၏အိမ်တော်၏ ပိုင်ဆိုင်မှု၏သား” ဟုဆိုလိုသည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ “ကျွန်ုပ်၏အိမ်တော်၏ အမွေခံသူ” ဖြစ်သည်။ ဤအတွေးကို “အိမ်တော်တွင်မွေးဖွားသူသည် ကျွန်ုပ်၏အမွေခံသူဖြစ်သည်” (အခန်းကွက် ၃) ဟူသော စကားဖြင့် ထင်ရှားစွာထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ အာဗြံ၏အိမ်ထောင်သက်တမ်းတစ်လျှောက် တောင့်တမှု၊ ဆင်းရဲဒုက္ခ၊ နှင့် စိတ်ပျက်မှုများအားလုံးကို သူ့မှမွေးဖွားသူမဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏အိမ်တော်တွင်မွေးဖွားသူသာ အမွေခံရမည်ဟူသော ဤညည်းညူချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ အာဗြံ၏အိမ်တော်တွင် မွေးဖွားပြီး အာဗြံ၏ကျွန်များအားလုံးကဲ့သို့ ထာဝရဘုရားကို ကြောက်ရွံ့စွာ ပြုစုပျိုးထောင်ခံရသော ဧလျာဇာသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသော ကျွန်တစ်ဦးသာမက၊ သစ္စာရှိသော ဖခင်တစ်ဦး၏ ထိုက်တန်သော နောက်လိုက်တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။ သူသည် “ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့မှု၊ အတွေ့အကြုံ၊ နှင့် ကောင်းမွန်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များရှိသူ” ဖြစ်သည် (PP ၁၇၂)။

The steward of my house. Mesopotamian records, particularly from the city of Nuzi in patriarchal times, have shed a welcome light on this hitherto obscure passage. These records show that wealthy but childless couples might adopt one of their slaves to become the heir to all their property, and also to care for them in old age. The rights and duties connected with adoption were written, sealed, and then signed by several witnesses as well as by both parties to the agreement. Abram feared that no other course was left to him than to follow the common practice of the time and adopt his most trusted servant, Eliezer of Damascus, as his legal son and heir. This thought is expressed first in the Hebrew phrase which the KJV translates “steward of my house,” literally “the son of the possession of my house,” meaning “the one who shall be heir of my house.” The same thought is clearly repeated in the words, “Lo, one born in my house is mine heir” (v. 3). All the longings, sufferings, and disappointments of the years of Abram’s married life are expressed in this lamentation, that not one born of him, but only one born in his house would be his heir. Eliezer, born in Abram’s household and brought up as were all of Abram’s servants, in the fear of the Lord, was not only a trusted slave but a worthy follower of the faithful patriarch. He was “a man of piety, experience, and sound judgment” (PP 172).

၅။ ကောင်းကင်သို့ ကြည့်လော့။ ဤသည်မှာ ရူပါရုံကို ညအခါတွင် အာဗြံအား ပေးအပ်ခဲ့သည်ကို ပြသသည်။ ရူပါရုံအတွင်း၊ ဖခင်သည် အပြင်သို့ ပို့ဆောင်ခံရပြီး၊ ကြယ်များဖြင့် တောက်ပနေသော ကောင်းကင်ကို မော့ကြည့်ကာ၊ သူ၏မျိုးဆက်အရေအတွက်ကို သိလိုလျှင် ထိုကြယ်များကို ရေတွက်ရန်—အကယ်၍ ရေတွက်နိုင်လျှင်—အမိန့်ပေးခံရသည်။

5. Look now toward heaven. This shows that the vision was given to Abram at night. Still in vision, the patriarch was led out into the open and bidden to lift his eyes to the starry sky and count—if he could—its myriad glittering orbs, if he would know the number of his seed.

၆။ သူသည် ထာဝရဘုရားကို ယုံကြည်သည်။ ပေါလုသည် ဤကျမ်းပိုဒ်ကို ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ဖြောင့်မတ်ခြင်းဆိုင်ရာ အယူအဆ၏ အုတ်မြစ်အဖြစ်အသုံးပြုခဲ့သည် (ရော ၄:၃; ဂလာ ၃:၆)။ ဘုရားသခင်၏ပထမကတိပြုချက်ပြီးနောက် အာဗြံ၏အသက်အရွယ်ကြီးရင့်လာသဖြင့် သားသမီးရရှိနိုင်ခြင်းမှာ လျော့နည်းသွားသော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏နှုတ်ကပတ်တော်ကို သူမတွန့်ဆုတ်ဘဲ လက်ခံယုံကြည်ခဲ့သည်။ ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် “သူယုံကြည်သည်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသော ဟဲအဲမင်ဟူသော ကြိယာသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ဆုတောင်းချက်များကို ဘုရားသခင်ကြားနာပြီး ဖြည့်ဆည်းပေးရန် ကျွန်ုပ်တို့တောင့်တမှုကို အလေးပေးသော အာမင်ဟူသော စကားလုံးနှင့် တူညီသောမူလရင်းမြစ်မှဖြစ်သည်။ ဤကြိယာသည် ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးနှင့် ကတိများအပေါ် ပြည့်စုံသောယုံကြည်မှုကို ဖော်ပြသည်။ ဤနေရာတွင်အသုံးပြုထားသော ကြိယာ၏ပုံစံသည် ဤသည်မှာ အာဗြံ၏ထိုအချိန်က သမိုင်းဆိုင်ရာ အတွေ့အကြုံတစ်ခုသာမက၊ တည်မြဲသော စရိုက်လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ထပ်မံဖော်ပြသည်။ သူသည် ဆက်လက်ယုံကြည်နေခဲ့သည်။

6. He believed in the Lord. Paul used this text as the cornerstone on which he erected the doctrine of justification by faith (Rom. 4:3; Gal. 3:6). Although the possibility that Abram would have children had decreased since God’s first promise, as his age increased, he did not hesitate to take God’s word that it would be so. The Hebrew verbal form, translated “he believed,” he’emin, is from the same root as the word amen, with which we emphasize our desire that God may hear and fulfill our prayers. This verb expresses complete trust in the power and promises of God. The particular form of the verb here used expresses, furthermore, that this was not just Abram’s historical experience at the moment, but an abiding character trait as well. He kept on believing.

အာဗြံ၏ ယုံကြည်ခြင်းနှင့် ဘုရားသခင်အပေါ် ကလေးဆန်သောယုံကြည်မှုသည် သူ့ကို “ဖြောင့်မတ်သူ” ဖြစ်စေခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ ထိုအစား၊ ထာဝရဘုရားသည် ၎င်းကို သူ့အတွက် “ဖြောင့်မတ်ခြင်း” အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ယုံကြည်ခြင်းနှင့် ဖြောင့်မတ်ခြင်းဟူသော အရေးကြီးသောအယူအဆများကို ဤနေရာတွင် ပေါင်းစပ်ဖော်ပြထားသည်။ အာဗြံတွင် “ဖြောင့်မတ်ခြင်း” မရှိခဲ့ဘဲ၊ ၎င်းကို ဘုရားသခင်က သူ့အား သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်မှ ထင်ရှားသည်။ အကယ်၍ သူ့တွင်မရှိခဲ့ပါက၊ မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ ရှိခဲ့ဖူးခြင်းမရှိပေ။ အာဗြံသည် အပြစ်သားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး လူသားတိုင်းကဲ့သို့ ကယ်တင်ခြင်းလိုအပ်သည်။ သို့သော် ဖြောင့်မတ်ခြင်းကို သူ့အား သတ်မှတ်ပေးသောအခါ၊ ကရုဏာနှင့် ကျေးဇူးတော်ကို ချီးမြှင့်ပေးပြီး၊ သူ၏အပြစ်များကို ခွင့်လွှတ်ပေးကာ ဖြောင့်မတ်ခြင်း၏ဆုလာဘ်များကို ယူဆောင်လာသည်။ ဤနေရာတွင် ယုံကြည်ခြင်း၏ အပြည့်အဝအရေးပါမှုကို ပထမဆုံးအကြိမ် ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ဖြောင့်မတ်ခြင်းကို သတ်မှတ်ပေးခြင်းကိုလည်း ပထမဆုံးအကြိမ် ဖော်ပြထားသည်။ ဤအချက်မှစ၍ ဤအခြေခံအယူအဆနှစ်ခုသည် သမ္မာကျမ်းစာတစ်လျှောက် ဆက်လက်ဖြတ်သန်းပြီး၊ တမန်တော်ပေါလု၏ စာဖြင့် ပြည့်စုံပြီး ဆန်းကြယ်သောကိုင်တွယ်ဖော်ပြမှုကို တွေ့ရသည် (ရော ၄ ကြည့်ပါ)။

Abram’s faith and childlike trust in God did not make him “righteous”; rather, the Lord, “counted it to him for righteousness.” For the first time these important concepts, faith and justification, are brought together. It is obvious that Abram had no “righteousness” until it was credited to him by God. And if he had none, no man has ever had. Abram was a sinner and needed redemption, as does every other human being; but when righteousness was imputed to him, mercy and grace were also extended, effecting the pardon of his sin and bringing the rewards of righteousness. Here for the first time the full importance of faith is brought to view. Here also, for the first time, imputed righteousness is mentioned. From this point onward both fundamental concepts run through the Holy Scriptures, to find exhaustive and masterful treatment by the pen of the apostle Paul (see Rom. 4).

၇။ ငါသည် ထာဝရဘုရားဖြစ်သည်။ အခန်းကွက် ၆ နှင့် ၇ အကြားတွင် မသိရှိရသော အချိန်ကာလတစ်ခုရှိခဲ့ရမည်။ ဗျာဒိတ်သစ်သည် နေ့အခါတွင်၊ ဖြစ်နိုင်သည်မှာ နေ့လည်အနီးတွင် (အခန်းကွက် ၁၂ နှင့် ၁၇) ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ ယခင်ရူပါရုံသည် ညအခါတွင် (အခန်းကွက် ၅) ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် နောက်တစ်နေ့တွင် သို့မဟုတ် နောက်ပိုင်းတွင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပေမည်။ ဗျာဒိတ်သစ်၏ အစပိုင်းအခြေအနေများကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပေ။

7. I am the Lord. Between vs. 6 and 7 there must have been an interval of indeterminate length. The new revelation takes place during the day, apparently toward the end of the day (vs. 12 and 17), whereas the previous vision had taken place during the night (v. 5). This may have occurred the following day, or possibly later. The initial circumstances of the new revelation are not described.

ဤပြည်ကို သင့်အား ပေးရန်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား ကာနာန်ပြည်တစ်ခုလုံးကို ပိုင်ဆိုင်ရမည်ဟု တတိယအကြိမ်အဖြစ် အာမခံပေးသည် (အခန်း ၁၂:၇; ၁၃:၁၄, ၁၅ ကြည့်ပါ)။ သို့သော် သူ၏အခြေအနေသည် ကာနာန်ပြည်သို့ ပထမဆုံးရောက်ရှိစဉ်ကတည်းက အနည်းငယ်မျှပင် ပြောင်းလဲခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဘုရားသခင်သည် ကတိကို အကြိမ်ကြိမ်ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပြီး၊ အာဗြံသည် ၎င်း၏ပြည့်စုံမှုကို မြင်တွေ့ခြင်းမရှိဘဲ လက်ခံယုံကြည်ခဲ့သည်။ သူသည် မေ့စိုပိုတေးမီးယားမှရောက်လာစဉ်ကကဲ့သို့ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့သူအဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေခဲ့ပြီး၊ သားသမီးမရှိသေးသူဖြစ်သည်။ သူ၏စိတ်အတွင်း မေးခွန်းများပေါ်ပေါက်လာခြင်းသည် သဘာဝကျသည်။

To give thee this land. For the third time God assures Abram that he is to possess the entire land of Canaan (see ch. 12:7; 13:14, 15). But his status had not changed in the least since he first entered Canaan. At intervals God repeated the promise, and Abram accepted it without ever seeing a visible sign of its fulfillment. He was still the homeless wanderer he had been when he arrived from Mesopotamia, and was still childless. It is only natural that questions arose in his mind.

၈။ မည်သို့သိရမည်နည်း။ နိမိတ်လက္ခဏာတစ်ခုအတွက် ဤတောင်းဆိုမှုသည် ဂိဒေါင် (တရား ၆:၁၇, ၃၆-၄၀) နှင့် ဟေဇကိမင်း (၂ရာ ၂၀:၈) ၏ တောင်းဆိုမှုများနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။ အာဗြံ၏မေးခွန်းသည် ယုံမဝင်ခြင်း သို့မဟုတ် သံသယဖြစ်ခြင်း၏ လက္ခဏာမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ ကတိများပြည့်စုံလာရန် နှလုံးသားမှ တောင့်တမှု၏ ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင်၊ ဇာခရိသည် ယုံမဝင်စိတ်ဖြင့် နိမိတ်လက္ခဏာတစ်ခုကို တောင်းခဲ့သော်လည်း (လုကာ ၁:၁၈, ၂၀)၊ မာရိသည် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် နောက်ထပ်အာမခံချက်ကို နှိမ့်ချစွာ တောင့်တလျက် ကောင်းကင်တမန်ထံသို့ ဆင်တူမေးခွန်းတစ်ခုကို မေးခဲ့သည် (လုကာ ၁:၃၄, ၃၅)။ နှလုံးသားကို မြင်တော်မူပြီး ထိုအတိုင်း ဖြေကြားပေးသော ဘုရားသခင်သည်၊ သစ္စာရှိသော ကျွန်ဖြစ်သူ အာဗြံ၏ ယုံကြည်ခြင်း၏ ပြည့်စုံသောအာမခံချက်ကို ရှာဖွေခွင့်ရှိသည်ကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။

8. Whereby shall I know? This request for a sign may be compared with the requests of Gideon (Judges 6:17, 36–40) and Hezekiah (2 Kings 20:8). Abram’s question was not a symptom of unbelief or doubt, but the expression of heartfelt longing to see the promises of God fulfilled. Later, Zacharias, in unbelief, asked for a sign (Luke 1:18, 20), but Mary put a similar question to the angel in faith, humbly yearning for further assurance (Luke 1:34, 35). God, who sees the heart and answers accordingly, recognized the right of his faithful servant Abram to seek for faith’s full assurance.

၉-၁၁။ သင်၏ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို မည်သည့်အရာကမျှ မထိခိုက်စေရ။—အာဗြဟံကဲ့သို့ သင်၏ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့် ဘုရားသခင်ထံ ပူဇော်သောအရာပေါ်တွင် ကျီးကန်များ သို့မဟုတ် သားရဲတိရစ္ဆာန်များ မကျရောက်စေရန် သတိဖြင့် စောင့်ကြည့်ပါ။ သံသယ၏အတွေးတိုင်းကို စကားဖြင့် အလင်းမြင်မည့်အခွင့်မရှိစေရန် ဂရုတစိုက်ထိန်းသိမ်းရမည်။ အလင်းသည် မှောင်မိုက်၏တန်ခိုးများကို ဂုဏ်ပြုသော စကားများမှ အမြဲထွက်ပြေးသွားသည် (စာလွှာ ၇၊ ၁၈၉၂)။

9-11. Let Nothing Mar Your Sacrifice.—Watch as faithfully as did Abraham lest the ravens or any birds of prey alight upon your sacrifice and offering to God. Every thought of doubt should be so guarded that it will not see the light of day by utterance. Light always flees from words which honor the powers of darkness (Letter 7, 1892).

၉. နွားမတစ်ကောင်ယူလာပါ။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား ရှေးခေတ်ထုံးစံအတိုင်း စည်းကမ်းတစ်ခုဖွဲ့ရန် နှိမ့်ချဆက်ဆံတော်မူသည်။ “စည်းကမ်းဖွဲ့သည်” သို့မဟုတ် “ပြုလုပ်သည်” (အခန်းကဏ္ဍ ၁၈) ဟူသော စကားရပ်သည် ဤတွင်ဖော်ပြထားသော ထုံးစံမှ “စည်းကမ်းဖြတ်သည်” ဟူ၍ ဆင်းသက်လာသည်။ အာဗြံအား အသုံးပြုရန် ညွှန်ကြားထားသော တိရစ္ဆာန်များသည် နောက်ပိုင်းတွင် မောရှေက ယဇ်ပူဇော်ရန် သတ်မှတ်ထားသော တိရစ္ဆာန်များနှင့် အတိအကျတူညီသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၉:၁၅; တောလည်ရာ ၁၅:၂၇; ၁၉:၂; တရားသူကြီး ၂၁:၃; ဝတ်ပြုရာ ၁:၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။ လေးဘက်ခြေနှင့်တိရစ္ဆာန်များသည် “သုံးနှစ်သား” ဖြစ်ရမည်ဟူသော လိုအပ်ချက်သည် ရင့်မှည့်သောတိရစ္ဆာန်များကို သတ်မှတ်သည်။

9. Take me an heifer. God condescended to enter into a solemn covenant with Abram, in a form customary among the ancients. The expression “to conclude” or “to make” a covenant (v. 18), literally, “to cut” a covenant, was derived from the practice here described. The animals Abram was directed to use were precisely those later prescribed as sacrificial beasts by Moses (see Ex. 29:15; Num. 15:27; 19:2; Deut. 21:3; Lev. 1:14). The requirement that the quadrupeds were to be “three years old” specifies mature animals.

၁၀. ၎င်းတို့ကို အလယ်တွင်ခွဲထားသည်။ တိရစ္ဆာန်သုံးကောင်စီသည် သတ်ဖြတ်ပြီး ခွဲထားကာ အပိုင်းနှစ်ပိုင်းကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆန့်ကျင်ဘက်တွင်ထားပြီး အကွာအဝေးတစ်ခုထားရှိသည်။ ငှက်များသည် သတ်ဖြတ်ခံရသော်လည်း မခွဲထားပါ။ တစ်ကောင်ကို တစ်ဖက်တွင်ထားပြီး အခြားတစ်ကောင်ကို ဆန့်ကျင်ဘက်တွင်ထားဖွယ်ရှိသည်။ စည်းကမ်းထဲသို့ဝင်သောသူများသည် ခွဲထားသော အပိုင်းများကြားမှလျှောက်သွားရပြီး သဘောတူညီထားသော စည်းကမ်းများကို ထာဝရလိုက်နာရန် သင်္ကေတအဖြစ် ကတိပြုရသည်။ တိရစ္ဆာန်များ၏အသက်သည် စည်းကမ်းတွင်ပါဝင်သူများ၏အသက်ကို ကတိပြုသည်။ ဤထုံးစံသည် ယံရမီယာ၏ခေတ်တွင်လည်း ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည် (ယံရမီယာ ၃၄:၁၈, ၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။

10. Divided them in the midst. Each of the three animals was slaughtered and divided, and the two halves placed one against the other, with a space between. The birds were killed, but not divided. One was probably laid on one side, and the other opposite it. Those entering into the covenant were to walk between the divided pieces, symbolically vowing perpetual obedience to the provisions thus solemnly agreed upon. The lives of the animals pledged the lives of those participating in the covenant. This practice remained in force for many centuries, for we find it practiced in Jeremiah’s time (Jer. 34:18, 19).

၁၁. ငှက်များဆင်းလာသည်။ ဤသည်မှာ အိပ်မက်သို့မဟုတ် အမြင်မဟုတ်ဘဲ တကယ့်ဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ အာဗြံသည် ဘုရားသခင်၏ညွှန်ကြားချက်များကို ဖြည့်ဆည်းခဲ့သည်မှာ သူသည် သားကောင်များကို စားသုံးရန်ကြိုးစားသော သိမ်းငှက်များကို ဖယ်ရှားခဲ့ရသည်မှ သိသာသည်။ အကယ်၍ မတားဆီးပါက၊ အရှေ့တိုင်းဒေသများတွင် သိမ်းငှက်များနှင့် အခြားငှက်များသည် သေဆုံးသွားသောတိရစ္ဆာန်များကို သေဆုံးပြီးချိန်တွင် ချက်ချင်းစတင်စားသုံးပြီး များသောအားဖြင့် မိနစ်အနည်းငယ်အတွင်း ၎င်းတို့၏အရိုးများကို သန့်စင်အောင်စားသည်။ အာဗြံသည် ထုံးစံအတိုင်း ယဇ်ပူဇော်ထားသော အပိုင်းများကြားမှ ရိုသေစွာလျှောက်သွားခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် စည်းကမ်း၏တာဝန်များကို လက်ခံသည့်အနေဖြင့် ထင်ရှားသောအထောက်အထားမရှိခဲ့ပါ။ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းတွင်ဖြစ်ပေါ်လာမည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၇)။ သို့သော် ထိုအချိန်ထိ အာဗြံသည် သားကောင်များကို ဖျက်ဆီးခံရခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် ၎င်း၏တာဝန်ဖြစ်သည်ဟု ခံစားခဲ့ရသည် (PP ၁၃၇)။

11. The fowls came down. This was, of course, a real occurrence and not merely a vision or dream. The reality of Abram’s fulfilling the divine directives is implied by the fact that he had to drive away birds of prey that tried to feed on the carcasses. If they are not prevented from doing so, vultures and other birds, in Oriental lands, begin to consume fallen animals immediately upon their death, usually picking their bones clean within a matter of minutes. Abram reverently walked between the severed parts of the sacrifice, according to custom, yet there was no visible evidence that God on His part accepted the obligations of the covenant. This was to come later (v. 17). But until then Abram felt it his duty to protect the carcasses from being torn to pieces and devoured (PP 137).

၁၂. အိပ်ပျော်ခြင်း။ အာဗြံ၏အိပ်ပျော်ခြင်းသည် တစ်နေ့တာ၏ပင်ပန်းမှုကြောင့်ဖြစ်သည့် သဘာဝအိပ်စက်ခြင်းဖြစ်သည်ဖြစ်စေ၊ ဘုရားသခင်ကြောင့်ဖြစ်သည့်အိပ်စက်ခြင်းဖြစ်သည်ဖြစ်စေ မဖော်ပြထားပါ။ “အိပ်ပျော်ခြင်း” ဟူသော ဟီးဗရူးစကားလုံးသည် ဘုရားသခင်က ဧဝကိုဖန်ဆင်းစဉ် အာဒံအား အိပ်မွေ့စေသောအခြေအနေအတွက် အခန်းကဏ္ဍ ၂:၂၁ တွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ၁ဓမ္မရာဇဝင် ၂၆:၁၂ တွင် ဤတူညီသော “အိပ်ပျော်ခြင်း” သည် “ထာဝရဘုရားထံမှ” ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဤထူးခြားသောစကားလုံးအသုံးပြုမှု၊ အာဗြံအိပ်ပျော်နေစဉ် ဘုရားသခင်ထင်ရှားပေါ်ထွက်လာသည့်အချက်နှင့်အတူ၊ အိပ်ပျော်ခြင်းသည် သဘာဝလွန်ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်ဟု ထောက်ခံပုံရသည်။

12. A deep sleep. Whether Abram’s sleep was the natural result of weariness from the day’s work or a sleep induced by God is not stated. The Hebrew word translated “deep sleep” is also used in ch. 2:21 for the unconscious state God caused to fall upon Adam when He created Eve. In 1 Sam. 26:12 this same “deep sleep” is said to be “from the Lord.” The use of this particular word, together with the fact that God appeared to Abram while he thus slept, seems to support the view that the sleep was supernaturally induced.

မှောင်မိုက်ကြီးစွာ။ အာဗြံအပေါ်သို့ရောက်လာသော ဤထိတ်လန့်မှု၏အဓိပ္ပာယ်ကို မဖော်ပြထားပါ။ ၎င်းသည် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များခံစားရမည့်ဆင်းရဲဒုက္ခများကို သူ့အား အထင်အရှားပြရန် ဘုရားသခင်က ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမည်။

Great darkness. The meaning of this horror which came over Abram is not given. It may have been designed by God to impress him with the affliction his posterity was to suffer.

၁၃. သေချာစွာသိပါ။ ဤအိပ်မက်—သို့မဟုတ် အမြင်ဖြစ်နိုင်သည်—သည် အာဗြံအား ယခင်ကပေးထားသော ကတိများကို ရှင်းလင်းစေသည်။ ယခုဖွင့်ပြထားသော ထပ်မံအချက်အလက်များသည် ကာနာန်ပိုင်ဆိုင်မှုကို ချက်ချင်းမျှော်လင့်၍မရဟု ရှင်းလင်းစေသည်။ ကတိများ၏သေချာမှုကို ဟီးဗရူးဘာသာတွင်ဖြစ်နိုင်သမျှ အားကောင်းဆုံးသော ဘာသာစကားဖြင့်ဖော်ပြထားသည်။ ဤစကားစုကို စာသားအတိုင်း “သိလျက်နှင့်သိရလိမ့်မည်” ဟု ဘာသာပြန်နိုင်သည်။ အာဗြံသည် သူမည်မျှကြာရှည် ကတိထားရာပြည်၌ ဧည့်သည်အဖြစ်နေရမည်ကို၊ ဘုရားသခင်၏ကတိများ မည်သို့ဖြည့်ဆည်းမည်ကို အကြိမ်များစွာ တွေးတောခဲ့ပေမည်။ ဤဖွင့်ပြချက်သည် သူအသက်ရှင်နေသမျှ လှည့်လည်သူအဖြစ်နေရမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏မမွေးသေးသော သားစဉ်မြေးဆက်များသည် လေးမျိုးဆက်အထိ ဤအတိုင်းဖြစ်မည်ဟု မသေချာမှုမရှိစေခဲ့ပါ။ ၎င်းတို့နေထိုင်မည့်ပြည်ကို အမြင်တွင် မဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ၎င်း၏ဖြည့်ဆည်းမှုသည် ကာနာန်နှင့် အီဂျစ်နှစ်ခုစလုံးပါဝင်သည်ကို ရှင်းလင်းစေသည်။ အာဗြံနှင့် ဣဇာက်ခေတ်တွင် ကာနာန်သည် အီဂျစ်နှင့် စီးပွားရေးအရ မှီခိုနေရပြီး၊ ယာကုပ်နှင့် ယောသပ်ခေတ်တွင် ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များလက်အောက်တွင် နိုင်ငံရေးအရ မှီခိုနေရသည်မှာ ထူးဆန်းမဟုတ်ပါ။

13. Know of a surety. This dream—or perhaps it was a vision—clarified for Abram the promises previously made to him. Additional information now revealed made it clear that immediate possession of Canaan could not be expected. But the certainty of the promises is stated in the strongest possible language of which Hebrew is capable. The phrase may be rendered literally, “knowing thou shalt know.” Abram may have wondered many times how much longer he would have to remain a stranger in the Land of Promise, and how he would ever realize the fulfillment of God’s promises. This revelation left no uncertainty as to the fact that he would remain a wanderer as long as he lived, as would his unborn descendants for four generations. The land of their sojourn is not mentioned in the vision, but its fulfillment made clear that both Canaan and Egypt were included. Canaan being economically dependent upon Egypt during the days of Abram and Isaac, and politically dependent as well under the Hyksos kings in Jacob’s and Joseph’s time, it is not strange to find both lands included in the singular “a land.”

၁၃. ၎င်းတို့ကို ကျွန်ချသည်။ အာဗြံ၏သားစဉ်မြေးဆက်များအတွက် ထူးကဲသောကတိများပေးထားသည့်တိုင်၊ ၎င်းတို့သည် သူတို့နေထိုင်ရာအရပ်ရှိသူများကို ကျွန်ခံရမည်ဟူသော အချက်သည် အာဗြံအတွက် ထူးဆန်းပုံရသည်။ ဤပရောဖက်ပြုချက်သည် သင့်လျော်သောအချိန်တွင် ဖြည့်ဆည်းခဲ့သည်။ သူ၏မြေးယာကုပ်သည် လာဗန်ထံတွင် အနှစ်နှစ်ဆယ်ကျွန်ခံခဲ့သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၃၁:၄၁)။ သူ၏မြစ်သားယောသပ်သည် ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချခံရပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ထောင်ချခံရသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၃၉:၁; ၄၀:၄)။ နောက်ဆုံးတွင်၊ ဣသရေလလူမျိုးအားလုံးသည် အီဂျစ်တွင် ကျွန်အဖြစ်ဖြစ်လာခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁:၁၃, ၁၄)။

Serve them. How strange it must have seemed to Abram that his seed, concerning whom such wonderful promises had been made, were to serve those in whose midst they should live. This prophecy was fulfilled in due time. Jacob, his grandson, became a servant for 20 years to Laban (ch. 31:41). Joseph, his great-grandson, was even sold as a slave, and later imprisoned (see chs. 39:1; 40:4). Finally, all the descendants of Israel were made slaves in Egypt (Ex. 1:13, 14).

၁၃. ၎င်းတို့ကို ညှဉ်းဆဲသည်။ ဣသရေလ၏နေထိုင်မှုသည် ကျွန်ခံမှုသာမက ညှဉ်းဆဲမှု—ဖိနှိပ်မှု—ကိုပါ ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ ဤဝါကျများသည် အင်္ဂလိပ်စာဖတ်သူအတွက် မရေရာပုံရသော်လည်း၊ ဟီးဗရူးဘာသာနှင့် ရင်းနှီးသူအတွက် မရေရာပါ။ ပြောင်းပြန်တူညီမှုစည်းမျဉ်းအရ၊ နောက်ဆုံးအဖွဲ့ဝင်သည် နောက်တစ်ကြိမ်ဖော်ပြသည့်အခါ ပထမဆုံးဖြစ်လာပြီး၊ “၎င်းတို့ကို ညှဉ်းဆဲသည်” ဟူသော စကားရပ်ရှိ “၎င်းတို့” သည် “၎င်းတို့ကို ကျွန်ချသည်” ရှိ “၎င်းတို့” ကို ပြန်လည်ရည်ညွှန်းသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၀:၁, ၂ ကိုကြည့်ပါ)။

They shall afflict them. Israel’s sojourn was to include not only servitude but affliction—persecution—as well. The sequence of pronouns seems rather ambiguous to the English reader, but is not so to one acquainted with Hebrew. According to the rule of inverted parallelism, in which the last member of a pair comes first when the parallelism is next mentioned, the pronoun “they” in the expression “they shall afflict them” refers back to the “them” of “shall serve them” (see on Gen. 10:1, 2).

ဤပရောဖက်ပြုချက်၏ဖြည့်ဆည်းမှုကို ရာစုနှစ်လေးခုနီးပါးတိုင်း မျိုးဆက်တိုင်းတွင် ခြေရာခံနိုင်သည်။ အာဗြံ၏သားဣဇာက်သည် ဣရှမေလထံမှ “ညှဉ်းဆဲခံရသည်” (ဂလာတိ ၄:၂၉; ကမ္ဘာဦး ၂၁:၉)။ ယာကုပ်သည် ဧသောထံမှ (အခန်းကဏ္ဍ ၂၇:၄၁–၄၃) နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် လာဗန်ထံမှ (အခန်းကဏ္ဍ ၃၁:၂, ၂၁, ၂၉) အသက်ဘေးမှ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများက ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချခံရပြီး နောက်ပိုင်းတွင် မတရားထောင်ချခံရသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၃၇:၂၈; ၃၉:၂၀)။ နောက်ဆုံးတွင်၊ ဣသရေလလူမျိုးများသည် ယောသပ်သေဆုံးပြီးနောက် အီဂျစ်လူများက ပြင်းထန်စွာ “ညှဉ်းဆဲခံရသည်” (ထွက်မြောက်ရာ ၁:၈, ၁၂)။

The fulfillment of this prophecy may be traced in practically every generation for four centuries. Abram’s son Isaac was “persecuted” by Ishmael (Gal. 4:29; cf. Gen. 21:9). Jacob fled for his life from Esau (Gen. 27:41–43) and later from Laban (ch. 31:2, 21, 29). Joseph was sold by his own brothers as a slave and later unjustly thrown in jail (chs. 37:28; 39:20). The children of Israel, finally, were sorely “afflicted” by the Egyptians after Joseph’s death (Ex. 1:8, 12).

၁၃. အနှစ်လေးရာ။ ဖြေရမည့်မေးခွန်းများမှာ- (၁) ၎င်းသည် ညှဉ်းဆဲခံရသည့်အချိန်သို့မဟုတ် နေထိုင်သည့်အချိန်ဖြစ်သည်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် နှစ်ခုစလုံးဖြစ်သည်ဖြစ်စေ။ (၂) ဤအနှစ်လေးရာသည် ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀, ၄၁ နှင့် ဂလာတိ ၃:၁၆, ၁၇ ရှိ အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်နှင့် မည်သို့ဆက်စပ်သနည်း။ ပထမမေးခွန်းသည် ဒုတိယမေးခွန်း၏ဖြေရှင်းမှုပေါ်တွင် မူတည်သည်။

Four hundred years. The questions to be answered are: (1) Is this the time of affliction or the time of sojourning, or both? (2) How are these 400 years related to the 430 of Ex. 12:40, 41 and Gal. 3:16, 17? The first question hinges upon a solution to the second.

ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀ တွင် “အီဂျစ်ပြည်တွင်နေထိုင်သော ဣသရေလလူမျိုးများ၏ နေထိုင်မှုသည် အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်ဖြစ်သည်” ဟူသော ဖော်ပြချက်သည် ဟီးဗရူးလူမျိုးများသည် ယာကုပ်ဝင်ရောက်မှုမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ အီဂျစ်တွင် အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်နေထိုင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုပုံရသည်။ ဤအဓိပ္ပာယ်မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဂလာတိ ၃:၁၆, ၁၇ တွင် ဖော်ပြထားပြီး၊ ဘုရားသခင်နှင့် အာဗြံအကြား စည်းကမ်းဖွဲ့ပြီး အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်အကြာတွင် သိနာတောင်တွင် ပညတ်တရားကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ အကယ်၍ ပေါလုသည် အာဗြံအား ဟာရန်တွင်ပေးခဲ့သော ပထမကတိကို ရည်ညွှန်းပါက (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၁–၃)၊ အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်သည် အာဗြံအသက် ၇၅ နှစ်တွင် စတင်ခဲ့သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၂:၄)။ ညှဉ်းဆဲမှု၏အနှစ်လေးရာသည် ထို့နောက် အနှစ် ၃၀ အကြာ၊ အာဗြံအသက် ၁၀၅ နှစ်နှင့် သူ၏သားဣဇာက်အသက် ၅ နှစ်တွင် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၁:၅) စတင်မည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဣရှမေလသည် “ဇာတိအလိုအရ မွေးဖွားသူသည် ဝိညာဉ်အလိုအရ မွေးဖွားသူ [ဣဇာက်] ကို ညှဉ်းဆဲခဲ့သည့်အချိန်နှင့် အနီးကပ်ဖြစ်မည်” (ဂလာတိ ၄:၂၉; ကမ္ဘာဦး ၂၁:၉–၁၁)။

The statement in Ex. 12:40, that “the sojourning of the children of Israel, who dwelt in Egypt, was four hundred and thirty years,” seems to imply that the Hebrews actually spent 430 years there, from Jacob’s entry to the Exodus. That this cannot be the meaning is evident from Gal. 3:16, 17, where it is stated that the law was promulgated at Sinai 430 years after the covenant between God and Abram. If Paul refers to the first promise made to Abram in Haran (Gen. 12:1–3), the 430 years began when Abram was 75 years old (ch. 12:4). The 400 years of affliction would then begin 30 years later, when Abram was 105 and his son Isaac 5 years old (ch. 21:5). This would be about the time Ishmael, who “was born after the flesh persecuted him [Isaac] that was born after the Spirit” (Gal. 4:29; Gen. 21:9–11).

အာဗြံ၏ခေါ်ဆိုမှုမှ ယာကုပ်အီဂျစ်သို့ဝင်ရောက်မှုအထိ အတိအကျအချိန်သည် အနှစ်နှစ်ရာတစ်ဆယ့်ငါးဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၁:၅; ၂၅:၂၆; ၄၇:၉ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်၏ အနှစ်နှစ်ရာတစ်ဆယ့်ငါးကို ဟီးဗရူးလူမျိုးများအီဂျစ်တွင်နေထိုင်သည့်အချိန်အဖြစ် ချန်ထားမည်ဖြစ်သည်။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀ ၏ အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်သည် အာဗြံ၏ခေါ်ဆိုမှုမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ ကာနာန်နှင့် အီဂျစ်တွင်နေထိုင်မှုကို ပါဝင်ရမည်။ လက်တင်ဘာသာပြန်ကျမ်းစာ (LXX) သည် ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀ ကို ဤသို့ဘာသာပြန်သည်- “ဣသရေလလူမျိုးများ၏ နေထိုင်မှုသည် အီဂျစ်ပြည်နှင့် ကာနာန်ပြည်တွင် နေထိုင်စဉ် အနှစ်လေးရာသုံးဆယ်ဖြစ်သည်”။ ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ကာနာန်ပြည်သည် အဆိုပါခေတ်တွင် အီဂျစ်နှင့် မှီခိုနေရပြီး၊ အီဂျစ်ဘုရင်များက ၎င်းကို ၎င်းတို့၏ပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ် ယူဆပြီး ထိုသို့ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ ဆယ့်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်အတွင်း၊ ပါလစတိုင်းနှင့် ဆီးရီးယားကို ထိန်းချုပ်ထားသော ဘုရင်များလက်ထက်တွင်၊ မောရှေသည် ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၀ တွင်အသုံးပြုသော “အီဂျစ်” ဟူသော ဝေါဟာရတွင် ကာနာန်ကို သင့်လျော်စွာ ထည့်သွင်းနိုင်သည်။

The exact time from the call of Abram to Jacob’s entry into Egypt was 215 years (see Gen. 21:5; 25:26; 47:9), which would leave 215 years of the 430 as the actual time the Hebrews spent there. For this reason the 430 years of Ex. 12:40 must include the sojourn in Canaan as well as that in Egypt, from Abram’s call to the Exodus. The LXX renders Ex. 12:40 thus: “And the sojourning of the children of Israel, while they sojourned in the land of Egypt and the land of Chanaan, was four hundred and thirty years.” As already pointed out, the land of Canaan was so dependent upon Egypt during the patriarchal period that Egyptian kings actually considered it theirs and referred to it as such. During the Eighteenth Dynasty, whose kings controlled both Palestine and Syria, Moses could appropriately include Canaan in the term Egypt as used in Ex. 12:40.

၁၃. ထိုနိုင်ငံ။ ရည်ညွှန်းထားသော နိုင်ငံ၏အမည်ကို မဖော်ပြဘဲ၊ ပရောဖက်ပြုချက်သည် အီဂျစ်ပြည်အပေါ်သို့ ရောက်လာသော ဘေးဒဏ်များကို ညွှန်ပြသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၆:၆ ကိုကြည့်ပါ)။

That nation. Without revealing the name of the nation referred to, the prophecy points to the time of the plagues that came upon Egypt (see Ex. 6:6).

၁၃. စည်းစိမ်များစွာဖြင့် ထွက်လာလိမ့်မည်။ ဤကတိသည် ဟီးဗရူးလူမျိုးများ၏ ကျွန်ခံမှုမှ အံ့ဖွယ်လွတ်မြောက်မှုနှင့် ၎င်းတို့သယ်ဆောင်လာသော ကြီးမားသော စည်းစိမ်ဥစ္စာများဖြင့် ထူးခြားစွာ ဖြည့်ဆည်းခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၃၆)။

Come out with great substance. This promise was remarkably fulfilled in the miraculous deliverance of the Hebrews from bondage, and in the immense wealth they carried with them (Ex. 12:36).

၁၅. သင်၏ဘိုးဘေးများထံသို့ သွားလိမ့်မည်။ မှတ်ချက်ပေးသူအများစုသည် ဤကျမ်းပိုဒ်ကို ဝိညာဉ်၏မသေနိုင်မှုနှင့် သေဆုံးသွားသောဝိညာဉ်များ၏ တစ်နေရာရာတွင် ခန္ဓာကိုယ်မပါဘဲ တည်ရှိမှုဟု ရှင်းပြသည်။ သို့သော်၊ ဤအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် ဟီးဗရူးဘာသာ၏ သာမန်ပုံသဏ္ဌာန်စကားကို လျစ်လျူရှုပြီး ပုံသဏ္ဌာန်စကားမှ စာသားအတိုင်းအဓိပ္ပာယ်ကို အတင်းဖိအကောင်အထည်ဖော်သည်။ “ဘိုးဘေးများထံသို့ သွားသည်” (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၅)၊ “လူများထံသို့ စုရုံးခြင်းခံရသည်” (အခန်းကဏ္ဍ ၂၅:၈, ၁၇) သို့မဟုတ် “ဘိုးဘေးများထံသို့” (တရားသူကြီး ၂:၁၀)၊ နှင့် “ဘိုးဘေးများနှင့် အိပ်စက်သည်” (၂ဓမ္မရာဇဝင် ၁၀:၃၅) တို့သည် “သေဆုံးသည်” ဟူသော ဟီးဗရူးဘာသာဖြင့် သာမန်သုံးစကားများဖြစ်သည်။ ဤစကားရပ်များမှ ဝိညာဉ်၏ ခန္ဓာကိုယ်မပါဘဲ မသေနိုင်မှုကို ဆိုလိုသည်ဟု ယူဆခြင်းသည် ကျမ်းစာတွင် အခြားနေရာများတွင် အထူးသဖြင့် ငြင်းဆိုထားသည့်အရာကို မမှန်ကန်စွာ ယူဆခြင်းဖြစ်သည် (ဥပမာ၊ ဆာလံ ၁၄၆:၄; ဒေသနာ ၉:၅, ၆ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။ အာဗြံသည် နောက်ဆုံးတွင် သေဆုံးသွားပြီး၊ အားလုံးသောခေတ်များ၏ သူရဲကောင်းများသည် ၎င်းတို့၏ယုံကြည်ခြင်းအတွက် ဆုချီးမြှင့်ခံရသည်အထိ ကတိကို မရရှိခဲ့ပါ (ဟီးဗရူး ၁၁:၁၀, ၁၃, ၃၉, ၄၀; ၁သက်သာလောနိတ် ၄:၁၆, ၁၇; မဿဲ ၁၆:၂၇; ကောလောသဲ ၃:၃, ၄ ကိုကြည့်ပါ)။

15. Go to thy fathers. Most commentators explain this text as implying the immortality of the soul and its disembodied existence in some haven of departed souls. Such an interpretation, however, ignores a common Hebrew figure of speech and forces a literal meaning from figurative words. To “go to” one’s fathers (Gen. 15:15), to be “gathered to” one’s people (ch. 25:8, 17) or to one’s fathers (Judges 2:10), and to sleep with one’s fathers (2 Kings 10:35) are common Hebrew euphemisms meaning simply “to die.” To imply from these expressions the immorality of the soul apart from the body is to assume to be true that which the Scriptures elsewhere specifically deny (see, for example, Ps. 146:4; Eccl. 9:5, 6; etc.). Abram eventually died, and will not receive the promise until the heroes of all ages are rewarded for their faith (see Heb. 11:10, 13, 39, 40; 1 Thess. 4:16, 17; Matt. 16:27; Col. 3:3, 4).

၁၅. သင်္ဂြိုဟ်ခံရလိမ့်မည်။ ၎င်းသည် အာဗြံအား သူ၏ဝိညာဉ်သည် ကောင်းကင်သို့မဟုတ် အခြားနေရာသို့ ပျံသန်းသွားမည်ဟု ကတိမပေးခဲ့ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြသည်။ သူသည် သူ၏ဘိုးဘေးများကဲ့သို့ သင်္ဂြိုဟ်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏သင်္ချိုင်းများတွင် အနားယူနေကြပြီး၊ အာဗြံသည် ၎င်းတို့နှင့်အတူ ထိုနေရာတွင်ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား အိုမင်းခြင်းအား ငြိမ်းချမ်းစွာ ခံစားရမည်ဟူသော အာမခံချက်ဖြင့် နှစ်သိမ့်ပေးခဲ့သည်။ အာဗြံသည် အသက် ၁၇၅ နှစ်အထိ အသက်ရှင်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၅:၇, ၈)။

Be buried. This emphasizes the view just expressed, that Abram was not promised that his soul would wing its flight to heaven or to any other place. He would be buried as his ancestors had been. They were resting in their graves; Abram would join them there. Nevertheless, God comforted him with the assurance of a peaceful old age. Abram lived to be 175 years old (Gen. 25:7, 8).

၁၆. လေးမျိုးဆက်မြောက်တွင်။ အခန်းကဏ္ဍ ၁၃ ၏ အနှစ်လေးရာကို ဟီးဗရူးလူမျိုးများအီဂျစ်တွင်နေထိုင်သည့်အချိန်အဖြစ် အသုံးပြုသော မှတ်ချက်ပေးသူများသည် ဤနေရာတွင် ပြဿနာကြီးတစ်ခုကို ရင်ဆိုင်ရသည်။ ၎င်းတို့သည် မျိုးဆက်လေးခုသည် တစ်ခုချင်းစီအနှစ်တစ်ရာအတိအကျ ပျမ်းမျှရှိသည်ဟု ယူဆရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရရှိနိုင်သော အထောက်အထားများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ အခန်းကဏ္ဍ ၁၃ ၏ အနှစ်လေးရာသည် အာဗြံမှ ထွက်မြောက်ရာအထိ အချိန်ကို ရည်ညွှန်းရမည်ဖြစ်ပြီး (အခန်းကဏ္ဍ ၁၃ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဣသရေလ၏ အီဂျစ်တွင်နေထိုင်မှု၏ အမှန်တကယ်အချိန်သည် အနှစ်နှစ်ရာတစ်ဆယ့်ငါးသာဖြစ်သည်ဖြစ်ရာ၊ ဤပရောဖက်ပြုချက်နှင့် ၎င်း၏ဖြည့်ဆည်းမှုကြားတွင် ကွဲလွဲမှုမရှိပါ။ ကာလက်သည် ယုဒါမှ လေးမျိုးဆက်မြောက်ဖြစ်သည် (၁ရာဇဝင် ၂:၃–၅, ၁၈)၊ မောရှေသည် လေဝိမှဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၆:၁၆–၂၀)။ ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၃, ၁၆ ကို အခြေခံ၍ “မျိုးဆက်” ၏အရှည်ကို ဆုံးဖြတ်ရန် ကြိုးစားမှုများသည် မဖြစ်မနေဖြစ်ပြီး၊ ရလဒ်များသည် လွဲမှားနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ သို့သော်လည်း၊ တစ်မျိုးဆက် သို့မဟုတ် လူအုပ်စုတစ်ခုသည် အီဂျစ်သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ နှစ်ခုသည် ထိုတွင်နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ လေးခုမြောက်သည် ထွက်လာခဲ့သည်။

16. In the fourth generation. Commentators who apply the 400 years of v. 13 to the actual time the Hebrews spent in Egypt find a grave difficulty here. They must assume that the four generations averaged exactly 100 years each. This is contrary to available evidence. However, since the 400 years of v. 13 must refer to the time from Abram to the Exodus (see on v. 13), and the actual time of Israel’s stay in Egypt was only some 215 years, no discrepancy exists between this prediction and its fulfillment. Caleb belonged to the fourth generation from Judah (1 Chron. 2:3–5, 18), and Moses, from Levi (Ex. 6:16–20). Attempts to determine the length of a “generation” on the basis of Gen. 15:13, 16 are unjustified, and the results quite sure to be misleading. However ever this may be, one “generation,” or group of people, went into Egypt, two dwelt there, and a fourth came out.

၁၆. အာမောရိလူမျိုးများ၏ ဒုစရိုက်။ ဘုရားသခင်၏ ကတိဖြည့်ဆည်းမှု၏ နှောင့်နှေးမှုအတွက် အခြေခံအကြောင်းပြချက်နှစ်ခုရှိသည်။ ပထမအနေဖြင့်၊ အာဗြံ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ထိုနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်နိုင်လောက်အောင် များပြားလာရန် အချိန်လိုအပ်သည်။ ဒုတိယအနေဖြင့်၊ ဘုရားသခင်၏ မေတ္တာနှင့် တရားမျှတမှုသည် အာမောရိလူမျိုးများအတွက် ၎င်းတို့၏ ကျေးဇူးတော်နေ့ကို သက်တမ်းတိုးပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်၊ သို့မှသာ ၎င်းတို့အား ဖျက်ဆီးပြီး ၎င်းတို့၏နိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်သည့်အခါ ဘုရားသခင်အား မတရားမှုနှင့် ဘက်လိုက်မှုဟု စွပ်စွဲခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ၊ ဟီးဗရူးလူမျိုးများသည် ထိုပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်ရန် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးသလို၊ ဘုရားသခင်သည် အာမောရိလူမျိုးများကို ဖယ်ရှားရန် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးပါ။

The iniquity of the Amorites. There were two fundamental reasons for the apparent delay in the fulfillment of the divine promise. In the first place, it would take time for Abram’s seed to multiply to the point of being able to take over the country. In the second place, divine love and justice claimed for the Amorites an extension of their day of grace, lest they or others should charge God with unfairness and partiality when the time should come to destroy them and take over their country. In other words, the Hebrews were not ready to possess the land, nor was God ready to dispossess the Amorites.

နိုင်ငံများသည် ဘုရားသခင်၏ တရားစီရင်မှုကို မခံရမီ မသွားရောက်ရမည့် ဒုစရိုက်၏ သတ်မှတ်ထားသော အတိုင်းအတာတစ်ခုရှိသည်။ မောရှေ၏ခေတ်တွင် ကာနာန်လူမျိုးများ၏ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် အကျင့်စာရိတ္တယိုယွင်းမှု၏ နက်နဲမှုကို ၎င်းတို့၏ မကြာသေးမီကရှာဖွေတွေ့ရှိထားသော ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန် စာပေများက ဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ ဘုရားများကို သွေးဆာနေသော၊ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော သတ္တဝါများအဖြစ်၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး သတ်ဖြတ်လှည့်ဖြားကာ၊ စိတ်ကူးမယဉ်နိုင်လောက်အောင် အကျင့်ပျက်ခြစားသူများအဖြစ် ဖော်ပြသည်။ မျိုးရိုးဆက်မဖြစ်မီ လူမျိုးများနှင့် ဆိုဒုံမြို့သားများကဲ့သို့၊ ကာနာန်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ဘုရားများကဲ့သို့၊ အဆိုးရွားဆုံးသော စိတ်ဆန္ဒများဖြင့် ထိန်းချုပ်ခံရသည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ကလေးများကို ယဇ်ပူဇော်ကာ၊ မြွေများကို ကိုးကွယ်ကာ၊ ၎င်းတို့၏ ဗိမာန်များတွင် အကျင့်ပျက်ခြစားသော ထုံးတမ်းများကို ကျင့်သုံးနေသည်ကို တွေ့ရသည်။ ၎င်းတို့၏ သန့်ရှင်းရာဌာနများတွင် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနှစ်မျိုးလုံး၏ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ပြည့်တန်ဆာများကို ထားရှိသည်။ အာမောရိလူမျိုးများသည် ကာနာန်လူမျိုးများအနက် အင်အားအကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ဤနေရာတွင် ကာနာန်နေထိုင်သူအားလုံးကို ကိုယ်စားပြုသည် (ယောရှု ၂၄:၁၅; တရားသူကြီး ၆:၁၀ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။

There is a fixed degree of iniquity beyond which nations may not go without incurring the judgments of God. The depth of depravity and moral degeneration to which the peoples of Canaan had sunk by the time of Moses is revealed by their mythological literature, recently discovered. They describe their gods as blood-thirsty and cruel beings, killing and deceiving each other, and immoral beyond imagination. As were the antediluvians and the men of Sodom, the men of Canaan, like their gods, were controlled by the basest passions. We find them sacrificing their children, worshiping serpents, and practicing immoral rituals in their temples. Their sanctuaries housed professional prostitutes of both sexes. The Amorites, most powerful of several Canaanite tribes, here stand for all the inhabitants of Canaan (see Joshua 24:15; Judges 6:10; etc.).

၁၆. ကောင်းသောအမောရိလူမျိုးများအတွက် ဘုရားသခင်၏ ကြာရှည်သည်းခံမှု—အာဗြဟံ၏ခေတ်တွင် သခင်ဘုရားက “အမောရိလူမျိုးတို့၏ ဒုစရိုက်သည် ပြည့်စုံခြင်းမရှိသေး” ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် သူတို့ကို ဖျက်ဆီးခွင့်မပြုခဲ့ပါ။ ဤတွင် ဘုရားသခင်၏ ကြာရှည်သည်းခံမှုကို ထင်ရှားစေသည်။ အမောရိလူမျိုးတို့သည် သူ၏တရားတော်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး ရန်ငြိုးဖွဲ့ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သူ့ကို စစ်မှန်ပြီး အသက်ရှင်သော ဘုရားသခင်အဖြစ် ယုံကြည်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ သို့သော် ၎င်းတို့အနက် ကောင်းမွန်သောသူ အနည်းငယ်ရှိခဲ့ပြီး၊ ဤအနည်းငယ်အတွက် သူသည် ကြာရှည်သည်းခံခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်များအကြာတွင်၊ ဣသရေလလူမျိုးတို့ အီဂျစ်ပြည်မှ ကတိထားရာပြည်သို့ ပြန်လာသောအခါ၊ အမောရိလူမျိုးတို့သည် “ဣသရေလလူမျိုးတို့၏ရှေ့မှောက်တွင် နှင်ထုတ်ခံရသည်။” ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏တရားတော်ကို ဆက်လက်တမင်တကာ လျစ်လျူရှုသည့်အတွက် နောက်ဆုံးတွင် ဘေးဒဏ်ကို ခံစားခဲ့ရသည် (အာအက်ချ် ဇူလိုင်လ ၁၂၊ ၁၉၀၆)။

16. God Bore Long for Sake of Good Amorites.—In the days of Abraham the Lord declared, “The iniquity of the Amorites is not yet full.” He would not at that time allow them to be destroyed. In this is revealed the long-sufferance of God. The Amorites were at enmity against His law; they believed not in Him as the true and living God; but among them were a few good persons, and for the sake of these few, He forbore long. Centuries afterward, when the Israelites returned from Egypt to the promised land, the Amorites were “cast out before the children of Israel.” They finally suffered calamity because of continued willful disregard of the law of God (RH July 12, 1906).

(ဒေ ၈:၁၁၊ ၁၂)။ အလင်းကိုငြင်းပယ်ခြင်းသည် အာမောရိလူမျိုးများ၏ ဖျက်ဆီးခြင်းသို့ ဦးတည်ခဲ့သည်

(Eccl. 8:11, 12). Rejection of Light Led to Destruction of Amorites

(ဒေ ၈:၁၁၊ ၁၂)။ အလင်းကိုငြင်းပယ်ခြင်းသည် အာမောရိလူမျိုးများ၏ ဖျက်ဆီးခြင်းသို့ ဦးတည်ခဲ့သည်။—အာမောရိလူမျိုးများသည် ကာနာန်ပြည်၏ နေထိုင်သူများဖြစ်ပြီး၊ သခင်ဘုရားသည် ကာနာန်ပြည်ကို ဣသရေလလူမျိုးများအား ကတိပေးခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့၏လူများသည် ထိုပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်ရန် အချိန်ကာလရှည်လျားကြာရှည်စောင့်ဆိုင်းရမည်။ ၎င်းသည် ဤကာလရှည်လျားရမည့်အကြောင်းရင်းကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့အား အာမောရိလူမျိုးတို့၏ ဒုစရိုက်သည် ပြည့်စုံခြင်းမရှိသေးဟု ပြောခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏နှင်ထုတ်ခြင်းနှင့် ဖျက်ဆီးခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ဒုစရိုက်ခွက်ပြည့်စုံသည်အထိ မတရားနိုင်ခဲ့ပေ။ ရုပ်တုကိုးကွယ်ခြင်းနှင့် ဒုစရိုက်သည် ၎င်းတို့၏လမ်းကို အမှတ်အသားပြုခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏အပြစ်သင့်မှုသည် ဖျက်ဆီးခြင်းအတွက် လုံလောက်မှုမရှိခဲ့ပေ။ ၎င်း၏မေတ္တာနှင့်သနားကရုဏာဖြင့် ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့အား ပိုမိုထင်ရှားသောအလင်းတန်းများဖြင့် အလင်းပေးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ဒုစရိုက်လမ်းအတွက် အကြောင်းမရှိစေရန် ၎င်း၏အံ့ဖွယ်တန်ခိုးလုပ်ဆောင်မှုကို မြင်တွေ့ရန် အခွင့်အလမ်းပေးခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် လူမျိုးများ၊ မြို့များနှင့် တစ်ဦးချင်းအား ဤသို့ဆက်ဆံသည်။ သတ်မှတ်ထားသော စမ်းသပ်ကာလတစ်ခုအတွင်း ၎င်းသည် လူမျိုးများ၊ မြို့များနှင့် တစ်ဦးချင်းအပေါ် အချိန်ကြာရှည်သည်းခံသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ၎င်းထံသို့လာရန်နှင့် အသက်ရှင်ရန် မလာကြဟု ထင်ရှားသောအခါ၊ တရားစီရင်ခြင်းများကို ၎င်းတို့အပေါ် သက်ရောက်သည်။ အာမောရိလူမျိုးများအပေါ် တရားစီရင်ခြင်းကျရောက်ခဲ့သောအချိန်ရောက်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏တရားကို ချိုးဖောက်သူအားလုံးသည် ဘုရားသခင်သည် အပြစ်ရှိသူကို လုံးဝမလွှတ်ကြောင်း သိရှိရမည့်အချိန်လည်း ရောက်လာလိမ့်မည် (အထက်ပါ၊ မေ ၂၊ ၁၈၉ hipothetical)။

(Eccl. 8:11, 12). Rejection of Light Led to Destruction of Amorites.—The Amorites were inhabitants of Canaan, and the Lord had promised the land of Canaan to the Israelites; but a long interval must pass before His people should possess the land. He stated the reason why this interval must pass. He told them that the iniquity of the Amorites was not yet full, and their expulsion and extermination could not be justified until they had filled up the cup of their iniquity. Idolatry and sin marked their course, but the measure of their guilt was not such that they could be devoted to destruction. In His love and pity God would let light shine upon them in more distinct rays; He would give them opportunity to behold the working of His wondrous power, that there might be no excuse for their course of evil. It is thus that God deals with the nations. Through a certain period of probation He exercises long-suffering toward nations, cities, and individuals. But when it is evident that they will not come unto Him that they might have life, judgments are visited upon them. The time came when judgment was inflicted upon the Amorites, and the time will come when all the transgressors of His law will know that God will by no means clear the guilty (Ibid., May 2, 1893).

၁၇. မီးလျှံထွန်းသောမီးအိမ်။ ဘုရားသခင်၏ ကတိများ၏ သေချာမှုကို အာဗြံအား အထင်အရှားပြရန် ဤဘုရားသခင်၏ ဖွင့်ပြမှု၏ နောက်ဆုံးအဆင့်ကို ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ “မီးခိုးထွက်နေသောမီးဖို” သို့မဟုတ် “မီးလျှံထွန်းသောမီးအိမ်” သည် ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှု၏ သင်္ကေတများဖြစ်ပြီး၊ အာဗြံကိုယ်တိုင် နေ့အခါတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ခွဲထားသော သားကောင်များကြားမှ ဖြတ်သန်းသွားသည်။ ၎င်းသည် အမြင်တစ်ခုမျှသာမဟုတ်ကြောင်း တိရစ္ဆာန်များအားလုံး လုံးလုံးလျားလျား မီးလောင်ကျွမ်းသွားသည့်အချက်မှ သိသာသည် (PP ၁၃၇)။ ဤထင်ရှားသောသင်္ကေတဖြင့် ဘုရားသခင်သည် အာဗြံနှင့် သူ၏စည်းကမ်းကို အတည်ပြုခဲ့ပြီး၊ အာဗြံသည် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဘုရားသခင်၏ တည်ရှိမှု၏ သန့်ရှင်းသောသင်္ကေတကို မြင်တွေ့ခဲ့သည်။

17. A burning lamp. The final phase of the divine revelation was designed to impress Abram with the surety of God’s promises. A “smoking furnace” or “burning lamp,” symbols of the divine presence, passed between the severed carcasses, as Abram himself had done earlier, by daylight. That this was not merely a vision is evident from the fact that the animals were totally consumed (PP 137). By this visible token God confirmed His covenant with Abram, who thus for the first time beheld the sacred symbol of the divine presence.

၁၈. ဤပြည်။ ဘုရားသခင်သည် ကာနာန်ပြည်၏ ပိုင်ဆိုင်မှုနှင့်ပတ်သက်သော သူ၏ကတိကို ဤနေရာတွင် ပြန်လည်အတည်ပြုသည်။ ကတိထားရာပြည်၏ တိကျသော ပထဝီဝင်နယ်နိမိတ်များကို ပထမဆုံးအကြိမ် ညွှန်ပြထားသည်။ လက်တွေ့အားဖြင့် ဤနယ်နိမိတ်များသည် ဒါဝိဒ်နှင့် ရှောလမုန်ဘုရင်များ၏ လက်ထက်တွင် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည် (၁ရာဇဝင် ၄:၂၁; ၂ရာဇဝင် ၉:၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။

18. This land. God herewith reaffirms His promise concerning possession of the land of Canaan. For the first time the precise geographical limits of the Promised Land are indicated. For practical purposes these limits were realized during the reigns of David and Solomon (see 1 Kings 4:21; 2 Chron. 9:26).

၁၉. ကိနိလူမျိုးများ။ ဖော်ပြထားသော လူမျိုးဆယ်မျိုးသည် ကာနာန်လူမျိုးအားလုံးကို မပါဝင်ပါ။ ဤအရေအတွက်သည် စကြဝဠာတစ်ခုလုံး၏ သင်္ကေတဖြစ်ပေမည်။ ကိနိလူမျိုးများသည် အာမလက်လူမျိုးများအနီးရှိ ပါလစတိုင်းအနောက်တောင်ပိုင်း၏ တောင်တန်းဒေသများတွင် ရှိသည် (တောလည်ရာ ၂၄:၂၀, ၂၁; ၁ဓမ္မရာဇဝင် ၁၅:၆ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။ ၎င်းတို့၏မူလဇစ်မြစ်သည် မသေချာပါ။ တစ်ချိန်ချိန်တွင် ၎င်းတို့သည် မိဒျန်လူမျိုးများနှင့် လက်ထပ်ယူခဲ့ပေမည်၊ အကြောင်းမှာ မောရှေ၏ ယောက္ခမဖြစ်သူ ဟောဘပ်ကို ကိနိလူမျိုးဟုလည်းခေါ်ပြီး (တရားသူကြီး ၁:၁၆; ၄:၁၁)၊ မိဒျန်လူမျိုးဟုလည်း ခေါ်သည် (တောလည်ရာ ၁၀:၂၉)။ ၎င်းတို့သည် မိဒျန်လူမျိုးများ၏ မိသားစုခွဲတစ်ခုဖြစ်ပေမည်။

19. The Kenites. The ten tribes listed do not include all the Canaanites. The number is perhaps symbolic of universality. The Kenites were in the mountainous parts of southwestern Palestine, near the Amalekites (Num. 24:20, 21; 1 Sam. 15:6; etc.). Their origin is not certain. At some time they may have intermarried with the Midianities, for Hobab, Moses’ brother-in-law, is called a Kenite (Judges 1:16; 4:11) and also a Midianite (Num. 10:29). They may have been a subfamily of the Midianites.

၁၉. ကိနဇိလူမျိုးများ။ မဖော်ပြရသေးပါ။ အချို့က ၎င်းတို့သည် အာဗြံ၏မြေးဧသော၏မြစ်ဖြစ်သူ ကိနဇ်၏ သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်သည်ဟု ထင်ကြသည် (ကမ္ဘာဦး ၃၆:၁၅)။ အကယ်၍ ဤသို့ဖြစ်ပါက၊ ၎င်းတို့ကို ဤနေရာတွင် လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ဖော်ပြခြင်းသည် အာဗြံ၏မြစ်ဧသောမမွေးသေးသည့်အတွက် ပရောဖက်ပြုချက်ဖြစ်ရမည်။ ဤအကြံပြုချက်သည် လက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိပုံရသည်။

The Kenizzites. Not yet identified. Some think them to have been descendants of Esau’s grandson Kenaz (Gen. 36:15). If this be so, their mention here as a tribe would of necessity be prophetic, for Esau, a grandson of Abram, was not yet born. This suggestion hardly seems acceptable.

၁၉. ကဒမုနိလူမျိုးများ။ အခြားနေရာတွင် မဖော်ပြထားပါ။ ၎င်းတို့၏မူလဇစ်မြစ်ကို မဆုံးဖြတ်နိုင်ပါ။ ၎င်းတို့၏အမည်သည် “အရှေ့သားများ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ကာနာန်၏ အရှေ့ဘက်ဒေသများကို ၎င်းတို့၏နေထိုင်ရာအရပ်အဖြစ် ညွှန်ပြသည်။

The Kadmonities. Not mentioned elsewhere. Their origin cannot be determined. Their name, meaning “easterners,” points to the eastern regions of Canaan as their abode.

၂၀. ဟိတ္တိလူမျိုးများ။ အခန်းကဏ္ဍ ၁၀:၁၅ ကိုကြည့်ပါ။

၂၀. ဖရဇိလူမျိုးများ။ အခန်းကဏ္ဍ ၁၃:၇ ကိုကြည့်ပါ။

၂၀. ရာဖိမ်လူမျိုးများ။ အခန်းကဏ္ဍ ၁၄:၅ ကိုကြည့်ပါ။

၂၁. အာမောရိလူမျိုးများ။ ဤလူမျိုးများနှင့် အခန်းကဏ္ဍ ၂၁ တွင်ဖော်ပြထားသော အခြားလူမျိုးစုများအတွက်၊ အခန်းကဏ္ဍ ၁၀:၁၅, ၁၆ ကိုကြည့်ပါ။

20. The Hittites. See on ch. 10:15.

The Perizzites. See on ch. 13:7.

The Rephaims. See on ch. 14:5.

21. The Amorites. For these and other tribal groups mentioned in v. 21, see on ch. 10:15, 16.

အယ်လင် ဂျီ။ ဝှိုက် မှတ်ချက်များ

ellen g. white comments

၁-၂၁ ပီပီ ၁၃၆-၁၃၇; အက်စ်အာရ် ၇၅-၇၆

၁ ဂျီစီ ၈၆; အမ်ဘီ ၅၇; ၃တီ ၄၃၄; ၆တီ ၃၁၂; ၇တီ ၂၈၇; ၉တီ ၁၅၂

၁, ၃ အက်စ်အာရ် ၇၆

၁-၃ ပီပီ ၁၃၆

၅ အက်စ်အာရ် ၇၅, ၇၇

၆ ပီပီ ၃၇၀

၁၂ ပီပီ ၁၃၇

၁၂-၁၄ အက်စ်အာရ် ၇၅

၁၃ အက်ဖ်အီး ၂၈၇

၁၃, ၁၄ ပီပီ ၂၈၂; အက်စ်အာရ် ၁၂၀

၁၄ ဒီအေ ၃၂

၁၆ ပီပီ ၂၃၂, ၄၃၄; ၅တီ ၂၀၈

၁၈ ပီပီ ၁၃၇, ၇၁၆

1-21 PP 136-137; SR 75-76

1 GC 86; MB 57; 3T 434; 6T 312; 7T 287; 9T 152

1, 3 SR 76

1-3 PP 136

5 SR 75, 77

6 PP 370

12 PP 137

12-14 SR 75

13 FE 287

13, 14 PP 282; SR 120

14 DA 32

16 PP 232, 434; 5T 208

18 PP 137, 716

အခန်းကြီး - ၁၆

chapter 16

၁။ ဆာရွိုင်သည် ကိုယ်ဝန်မရရှိသဖြင့် ဟာဂါကို အာဗြံထံသို့ ပေးသည်။ ၄။ ဟာဂါသည် သခင်မကို မထီမဲ့မြင်ပြုသည့်အတွက် ဆင်းရဲဒုက္ခခံရပြီး ထွက်ပြေးသည်။ ၇။ ကောင်းကင်တမန်တစ်ပါးက သူမကို ပြန်လာပြီး နာခံရန် ပို့လွှတ်သည်၊ ၁၁။ သူမ၏သားအကြောင်း ပြောပြသည်။ ၁၅။ ဣရှမာအယ်လသည် မွေးဖွားသည်။

1 Sarai, being barren, giveth Hagar to Abram. 4 Hagar, being afflicted for despising her mistress, runneth away. 7 An angel sendeth her back to submit herself, 11 and telleth her of her child. 15 Ishmael is born.

၁။ အိမ်ဖော်မ။ ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များရှိသော်လည်း၊ အာဗြံသည် ပထမကတိပြုခဲ့ပြီး ဆယ်နှစ်အကြာ၌ သားမရှိသေးသည့်အချက်မှာ တည်ရှိနေဆဲဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၃)။ ဆာရွိုင်၏ အီဂျစ်အိမ်ဖော် ဟာဂါကို မိတ်ဆက်ပေးသည်။ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် အာဗြံ၏ခေတ်ကာလ၌ အင်အားကြီးသောလူမျိုးဖြစ်သဖြင့်၊ ပါလက်စတိုင်းအိမ်တွင် အီဂျစ်အိမ်ဖော်တစ်ဦးရှိခြင်းသည် အလွန်ထူးခြားသည်။ ဟာဂါသည် ဆာရွိုင်အား ဖာရိုထံသို့ ခေါ်ဆောင်သွားစဉ် (အခန်းကြီး ၁၂:၁၅, ၁၆ ကိုကြည့်ပါ) ပေးအပ်ခဲ့သော ကိုယ်ပိုင်အစေခံဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ သူမသည် အာဗြံ၏အိမ်တွင် ဆက်လက်ရှိနေခြင်းသည် ဖာရိုသည် အာဗြံအား ပေးအပ်ခဲ့သော လက်ဆောင်များကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခြင်းမပြုခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။

1. An handmaid. Notwithstanding all the promises of God, the fact remained that Abram was still without a child ten years after the first promise had been made to him (v. 3). Hagar, an Egyptian servant of Sarai, is introduced. Since the Egyptians were a powerful nation in Abram’s time, it is most singular to find an Egyptian servant in a Palestinian household. Hagar was probably the personal attendant given to Sarai when she was taken to Pharaoh (see ch. 12:15, 16). That she was still in Abram’s house tends to show that Pharaoh had not taken back the gifts he had given Abram.

ဟာဂါ။ ၎င်းသည် အီဂျစ်နာမည်မဟုတ်ပါ။ သူမ၏မူရင်းနာမည်ကို မဖော်ပြထားပါ။ ဟာဂါဟူသော နာမည်သည် အာရဗီဘာသာတွင် “ထွက်ပြေး” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ သူမ၏သခင်မထံမှ ထွက်ပြေးပြီးနောက် ပေးအပ်ခံရဖွယ်ရှိသည်။

Hagar. This is not an Egyptian name. Her original name is not given. The name Hagar, meaning “flight” in Arabic, may have been given to her after her flight from her mistress.

၂။ ငါ့အိမ်ဖော်ထံသို့ ဝင်လော့။ ကိုယ်ဝန်ရရန် မျှော်လင့်ချက်မရှိဟု ယုံကြည်လျက်၊ ဆာရွိုင်သည် မိမိမွေးရပ်နိုင်ငံ၏ဓလေ့အတိုင်း အိမ်ထောင်စုအတွက် ဆက်ခံသူရရှိရန် လိုက်နာရန် ဆုံးဖြတ်သည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဥပဒေများသည် သားမရှိသောဇနီးသည် သူမ၏ကျွန်တစ်ဦးကို ခင်ပွန်းထံသို့ ပေးအပ်ပြီး ကလေးရရှိရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့်ဓလေ့ကို အသိအမှတ်ပြုထားပြီး၊ ထိုသားများ၏အခွင့်အရေးများကို တိကျစွာ သတ်မှတ်ထားသည်။ အထူးသဖြင့် ပထမဇနီးသည် ကျွန်မွေးဖွားပြီးနောက် ကလေးရရှိသည့်အခါ၊ သို့မဟုတ် ကျွန်တစ်ဦးသည် ဆက်ခံသူမွေးဖွားပြီးနောက် မာန်တက်လာသည့်အခါ ထိုစည်းမျဉ်းများ လိုအပ်သည် (ဟမ်မူရာဘီဥပဒေ၊ အပိုဒ် ၁၄၄-၁၄၆, ၁၇၀, ၁၇၁ ကိုကြည့်ပါ)။

2. Go in unto my maid. Faithlessly concluding that there was no hope of her bearing children, Sarai decided to follow the practice of her native country in order to provide an heir for the family. The legal codes of Mesopotamia recognized the practice whereby a childless wife might give one of her slaves to her husband and obtain children by means of her, and determined precisely the rights of such offspring. Regulations were needed particularly in the case of a first wife who would bear children after the servant had done so, or when a servant would become overbearing after being honored by giving birth to an heir (see the code of Hammurabi, sections 144-146, 170, 171).

အာဗြံသည် နားထောင်သည်။ ယုံကြည်ခြင်းသည် စစ်မှန်နိုင်သော်လည်း၊ ဖိစီးမှုနှင့် ရှုပ်ထွေးမှုအခိုက်အတန့်များ၌ အားနည်းနိုင်သည်။ ခိုင်မာသောယုံကြည်ခြင်းသည် ကတိတော်ကိုသာ စွဲကိုင်ထားပြီး၊ ၎င်းကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဘုရားသခင်ကိုသာ လုံးလုံးလျားလျား အားကိုးသည်။ အာဗြံ၏ယုံကြည်ခြင်းသည် သူ၏ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့သည်၊ သို့သော် သုံးလေးကြိမ်သာ အားနည်းခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ကတိတော်အကောင်အထည်ဖော်ရန် အာဗြံ၏အကြံအစည်များကို မလိုအပ်ခဲ့ပါ။ ယုံကြည်ခြင်းနှင့် နာခံခြင်းသာလျှင် လိုအပ်သည်။ ဆာရွိုင်၏ အလျင်စလိုအကြံပြုချက်ကို လိုက်နာရာတွင်၊ အာဗြံသည် အာဒံ၏ခြေရာကို လိုက်ခဲ့သည်။ နှစ်ဦးစလုံး၏ဖြစ်ရပ်တွင်၊ ရလဒ်မှာ ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားရပြီး စိတ်ပျက်လျက်၊ မျှော်လင့်ထားသော ကောင်းချီးမှာ ကျိန်ခြင်းဖြစ်လာသည်။ ဆာရွိုင်၏အကြံပြုချက်ကို နားထောင်ခြင်းဖြင့် အာဗြံသည် မိမိကိုယ်မိမိ ဝေးကွာသောအကျိုးဆက်များဖြစ်ပေါ်စေသော အခက်အခဲများကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ အိမ်တွင်းပြဿနာများနှင့် နှလုံးကြေကွဲမှုများ၊ ဇနီးနှစ်ဦး၏သားမြစ်များအကြား ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင်လည်း၊ ဆာရွိုင်နှင့် ဟာဂါ၏သားမြစ်များဖြစ်သော ဂျူးလူမျိုးနှင့် အာရပ်လူမျိုးတို့သည် သန့်ရှင်းသောပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်ရန် ပြင်းပြစွာ ရန်ဖြစ်နေကြသည်။

Abram hearkened. Faith may be genuine and yet prove to be weak in moments of stress and perplexity. A vigorous faith will cling to the promise, and to that alone, trusting entirely to God for its accomplishment. Such was Abram’s faith, except upon three or four brief occasions, throughout a long and eventful life. God had no need of Abram’s devices for the accomplishment of His promise. Trust and obedience alone were required. In complying with Sarai’s rash suggestion, Abram followed in the footsteps of Adam. In both instances the result was suffering and disappointment, and the imagined blessing proved to be a curse. By listening to Sarai’s suggestion Abram created for himself difficulties far reaching in their consequences. There ensued domestic trouble and heartache, and hatred between the future offspring of both wives. Again, in the present day, how bitterly the modern representatives of Sarai’s and Hagar’s descendants, the Jews and the Arabs, have contended for the possession of the Holy Land!

၃။ ဆယ်နှစ်။ အာဗြံနှင့် ဆာရွိုင်၏ယုံကြည်ခြင်းသည် ဆယ်နှစ်ကြာ တည်မြဲခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ အားနည်းသွားသည်။ ဆက်ခံသူရောက်ရှိလာရန် နှောင့်နှေးမှုအတွက် ၎င်းတို့၏စိတ်မရှည်မှုကို ရှင်းပြရန် ဤမှတ်ချက်ကို ထည့်သွင်းဖော်ပြထားပြီး ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ အာဗြံသည် နှောင့်နှေးမှုသည် သူ၏ယုံကြည်ခြင်းကို စမ်းသပ်ရန်နှင့် သူ၏စရိုက်ကို ဖွံ့ဖြိုးစေရန် ဘုရားသခင်က ရည်ရွယ်ထားသည်ကို မသိခဲ့ပါ။

3. Ten years. The faith of Abram and Sarai, which had remained constant for ten years, now gave way. This comment is introduced probably to account for their impatience at the delay in the arrival of an heir. Little did Abram realize that the delay was divinely appointed to test his faith and to develop his character.

၄။ သခင်မကို မထီမဲ့မြင်ပြုသည်။ ဟီဘရူးလူမျိုးများအကြားတွင် သားမရှိခြင်းသည် အမြဲတမ်း အရှက်တကွဲဖြစ်ခြင်းနှင့် ကဲ့ရဲ့ခြင်းဟု ယူဆခံရသည် (ကမ္ဘာဦး ၃၀:၁, ၂၃; ဝတ်ပြုရာ ၂၀:၂၀; လုကာ ၁:၂၅ ကိုကြည့်ပါ)၊ သို့သော် သားသမီးများပြားခြင်းကို ဘုရားသခင်၏အထူးကျေးဇူးတော်အမှတ်အသားဟု ယူဆသည် (ကမ္ဘာဦး ၂၁:၆; ၂၄:၆၀; ထွက်မြောက်ရာ ၂၃:၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။ အီဂျစ်အိမ်ဖော်သည် ဇနီးတစ်ဦးအဖြစ် ဂုဏ်ပြုခံရပြီး (အခန်းကြီး ၃)၊ မာန်တက်လာသည်မှာ မျှော်လင့်ထားနိုင်သော အပြုအမူဖြစ်သည်။ သူမသည် သခင်မ၏အစီအစဉ်ကို လက်ခံမည်မဟုတ်၊ သူမ၏သားကို ဆာရွိုင်၏သားအဖြစ် လွှဲပြောင်းပေးရန် အဘယ်ကြောင့် လိုအပ်သနည်း။ ဆာရွိုင်အား နှစ်ပေါင်းများစွာ သစ္စာရှိစွာ အမှုထမ်းခဲ့သူသည် အာဗြံ၏ဇနီးဖြစ်လာရန် သင့်လျော်သူဟု ယူဆခံရပြီး၊ ယခင်က ဂုဏ်ပြုခဲ့သူကို ယခုမထီမဲ့မြင်ပြုသည်။ ဘုရားသခင်ခွင့်ပြုထားသော အိမ်ထောင်ရေးအဆင့်အတန်းကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်သည့်အိမ်များသည် နှလုံးကြေကွဲမှု၊ မနာလိုမှု၊ နှင့် ပြင်းထန်သောရန်ဖြစ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်သည့်အိမ်များဖြစ်သည်။ အာဗြံ၏အိမ်သည် ခြွင်းချက်မဟုတ်ပါ၊ ယခင်က သဟဇာတဖြစ်ခဲ့သော အချိန်များသည် မညီညွတ်မှုအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည်။

4. Her mistress was despised. Barrenness among the Hebrews was ever regarded as a dishonor and a reproach (Gen. 30:1, 23; Lev. 20:20; see on Luke 1:25), whereas fecundity was considered a special mark of divine favor (see Gen. 21:6; 24:60; Ex. 23:26; etc.). That the Egyptian maid, honored by admission to the rank of a wife (v. 3), should forget her privileged status and become haughty, was precisely the conduct that might have been expected. She would not assent to the plan of her mistress; why should her child be passed off as Sarai’s son? The maid who had served Sarai so faithfully through the years as to be considered eligible to become Abram’s wife began to despise her whom she had honored heretofore. Homes where the divinely approved marriage status is interfered with are homes where heartache, jealousy, and bitter strife prevail. Abram’s home was no exception, and the harmony of earlier times was transformed into discord.

၅။ ငါ့အပြစ်သည် သင့်အပေါ်သို့ ရှိစေသတည်း။ ဆာရွိုင်သည် ပြင်းထန်သော စိတ်ဆတ်မှုဘာသာစကားကို အသုံးပြုပြီး၊ သူမ၏ယခင်ဆုံးဖြတ်ချက်အတွက် နောင်တရမှုနှင့် ထိုလုပ်ရပ်နှင့် ၎င်း၏ဆိုးရွားသောအကျိုးဆက်များအတွက် ခင်ပွန်းကို အပြစ်တင်လိုသည့်ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖော်ပြသည်။ သူမသည် ယေဟောဝါ၏နာမတော်ကို မလေးမစားအသုံးပြုကာ၊ အာဗြံအပေါ် တရားစီရင်ရန် တောင်းဆိုသည်။

5. My wrong be upon thee. Sarai uses the language of passionate irritation, indicating regret for her previous decision and the intention to blame her husband for the act and for its bitter consequences. She even makes an irreverent use of the name of Jehovah, invoking His judgment upon Abram.

၆။ သင့်စိတ်တိုင်းကျ သူ့ကိုလုပ်လော့။ ရှေးမက်ဆိုပိုတေးမီးယားဥပဒေ ဟမ်မူရာဘီ၏ အပိုဒ် ၁၄၆ တွင် ဖော်ပြထားသည်မှာ၊ “ထိုကျွန်မသည် သားမွေးဖွားသည့်အတွက် သခင်မနှင့် တန်းတူဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါက၊ သခင်မသည် သူမကို ရောင်းချခွင့်မရှိပါ၊ သူမကို ကျွန်အမှတ်အသားဖြင့် အမှတ်အသားပြုပြီး ကျွန်များထဲတွင် ထည့်သွင်းနိုင်သည်” ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ဤဥပဒေသည် မာန်တက်သော ကျွန်ဇနီးငယ်ကို အရှက်ခွဲရန် ခွင့်ပြုသော်လည်း၊ ပိုင်ရှင်အပေါ် ကန့်သတ်ချက်အချို့ကိုလည်း ချမှတ်ထားသည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် မွေးဖွားကြီးပြင်းလာသူဖြစ်ပြီး ပညာသင်ကြားခဲ့သူဖြစ်သည့် အာဗြံသည် သူ၏မွေးရပ်မြေဥပဒေများနှင့် ဓလေ့များကို ကောင်းစွာသိရှိပြီး၊ ဆာရွိုင်အား ဟာဂါကို အရှက်ခွဲရန် ခွင့်ပြုထားသော ဥပဒေနှင့်အညီ လိုက်လျောခဲ့သည်၊ သို့သော် ရောင်းချရန်မူ ခွင့်မပြုပါ။ အာဗြံ၏ ပြန်လည်သင့်မြတ်လိုသောစိတ်ထားသည် ဆာရွိုင်အား ခွင့်ပြုပေးခြင်းမှလည်း ထင်ရှားသည်။ သူသည် အိမ်တွင်း သဟဇာတဖြစ်မှုပြန်လည်ရရှိရန် မိမိ၏ခံစားချက်များကို ဖိနှိပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ သူသည် မိမိသားဖြစ်လာမည့်မိခင်အား မတရားသောပြစ်ဒဏ်ပေးရန် ဆာရွိုင်၏ ပြင်းထန်သောရည်ရွယ်ချက်ကို လိုက်လျောပြီး အားနည်းမှုကိုလည်း ပြသခဲ့သည်။

6. Do to her as it pleaseth thee. Section 146 of the ancient Mesopotamian code of Hammurabi says that “if later that female slave has claimed equality with her mistress because she bore children, her mistress may not sell her; she may mark her with the slave-mark and count her among the slaves.” This law permitted the humiliation of an overbearing slave-concubine, but also laid certain restrictions upon her owner. Abram, a Mesopotamian by birth and education, was certainly well acquainted with the laws and customs of his homeland, and complied therefore with the law, which allowed his wife to humiliate Hagar but not to sell her. Abram’s conciliatory disposition is also apparent from the permission he gave Sarai. He suppressed his own feelings in order to restore harmony to the troubled home. On the other hand, he exhibited weakness in yielding to Sarai’s passionate purpose to inflict unjustifiable punishment on the future mother of his child.

ဆာရွိုင်သည် သူမကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆက်ဆံသည်။ ဆာရွိုင်သည် ဟာဂါကို ထိုအချိန်က ဥပဒေအရ ခွင့်ပြုထားသည့်အတိုင်း ကျွန်အဆင့်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိစေပြီး၊ ဟီဘရူးဝေါဟာရ “ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆက်ဆံသည်” ဟူသည်မှာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းကိုပင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဟာဂါသည် အာဗြံ၏အိမ်မှ ထွက်ပြေးသွားသည်။ ကျွန်သည် ထွက်ပြေးခြင်းဖြင့် ဥပဒေအရ အပြစ်ရှိသော်လည်း၊ သူမ၏သခင်မသည်လည်း အပြစ်တင်ခံရဖွယ်ရှိသည်။

Sarai dealt hardly with her. When Sarai restored her to the status of a slave, as the civil law of that time permitted, and even took recourse to corporal punishment as the Hebrew term “dealt hardly” implies, Hagar left the home of Abram and fled. If the slave was legally at fault in running away, her mistress was certainly liable to censure.

၇။ ယေဟောဝါ၏ကောင်းကင်တမန်။ ကျမ်းစာပညာရှင်များစွာက ၎င်းကို သုံးပါးတစ်ဆူ၏ ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ယူဆသော်လည်း၊ သူသည် ကိုယ်တိုင်ထင်ရှားပြသည်ဟု သေချာမပြောနိုင်ပါ။ ကောင်းကင်တမန်များသည် လူသို့ ဘုရားသခင်၏သတင်းစကားများကို ပို့ဆောင်ရန် မကြာခဏအသုံးပြုခံရပြီး၊ ဤ “ယေဟောဝါ၏ကောင်းကင်တမန်” ကို ဟာဂါသည် ယေဟောဝါသခင်ကိုယ်တိုင် (အခန်းကြီး ၁၃) သို့မဟုတ် ယေဟောဝါ၏ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးအဖြစ် နားလည်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ အယ်လင် ဂျီ။ ဝှိုက်က ၎င်းကို “ကောင်းကင်တမန်” ဟုသာ ခေါ်ဆိုသည် (ပီပီ ၁၄၅, ၁၅၂)။ ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်သည် အာဗြံထံသို့ အကြိမ်များစွာ ထင်ရှားခဲ့သည် (တမန်တော် ၇:၂; ကမ္ဘာဦး ၁၂:၁; ၁၃:၁၄; ၁၅:၁; ၁၇:၁; ၁၈:၁; ၂၁:၁၂)။ အာဗြံထံသို့ စကားပြောရန် ကောင်းကင်တမန်တစ်ဦးကို တစ်ကြိမ်သာ ခန့်အပ်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၂:၁၁, ၁၅)။ ဤဖြစ်ရပ်သည် ကောင်းကင်တမန်၏လည်ပတ်မှုနှင့် နီးကပ်စွာ ဆင်တူသော်လည်း၊ ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင် ထင်ရှားမှုများနှင့် များစွာကွာခြားသည်။

7. The angel of the Lord. Although most conservative expositors have here recognized the second person of the Godhead, it is far from certain that He appeared in person. Angels were frequently used to transmit divine messages to men, and this “angel of the Lord” may have been understood by Hagar either to be Jehovah Himself (v. 13), or perhaps simply a representative of Jehovah. Ellen G. White speaks of him simply as “an angel” (PP 145, 152). God Himself repeatedly appeared to Abram (Acts 7:2; Gen. 12:1; 13:14; 15:1; 17:1; 18:1; 21:12). Only once was an angel commissioned to speak to him (Gen. 22:11, 15). The account here closely resembles that of the visit of the angel, but differs greatly from those of God Himself.

ရှုရအလမ်းတွင်။ ဟာဂါသည် သူမ၏မွေးရပ်အီဂျစ်သို့ သွားရာလမ်းတွင် ရှိပြီး၊ အီဂျစ်နယ်စပ်သို့ ရောက်ရှိလုနီးပြီ (ကမ္ဘာဦး ၂၅:၁၈; ၁ရှမွေလ ၁၅:၇ ကိုကြည့်ပါ)။ “ရေပန်းစင်” ဟူသည်မှာ လူသိများသော ရေတွင်းတစ်ခုကို ဆိုလိုသည်။

In the way to Shur. Hagar was on the way to her native Egypt, and had almost reached the Egyptian border (see Gen. 25:18; 1 Sam. 15:7). “The fountain” implies a particular, well-known spring.

၉။ သင်ကိုယ်ကို နာခံလော့။ ဟီဘရူးဘာသာဖြင့် “နာခံရန်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးသည် အခန်းကြီး ၆ တွင် “ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆက်ဆံသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံး၏ အခြားပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဟာဂါသည် ဆာရွိုင်ထံသို့ ပြန်လာပြီး၊ ဆာရွိုင်သည် သူမကို မည်မျှရက်စက်စွာ ဆက်ဆံစေကာမူ နှိမ့်ချစွာ နာခံရမည်။

9. Submit thyself. The Hebrew verb translated “submit” is another form of the verb rendered “dealt hardly” in v. 6. Hagar was to return and submit meekly to Sarai, however, no matter how unkindly Sarai might treat her.

ဘုရားသခင်သည် ဆာရွိုင်၏ ဟာဂါအပေါ် ရက်စက်မှုကို ထောက်ခံခဲ့သည်မဟုတ်ပါ။ အာဏာကို အလွဲသုံးစားပြုသူများကို သူသည် ပြစ်ဒဏ်ပေးမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ရက်စက်မှုနှင့် မတရားသောဆက်ဆံမှုအောက်တွင် ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားနေရသူများကို ဤတာဝန်ကို ခဲယဉ်းစွာ အပ်နှင်းသည်။ နှိမ့်ချမှုသည် ဘုရားသခင်က ၎င်း၏သားသမီးများထံတွင် ရှာဖွေသော စရိုက်တစ်ခုဖြစ်သည် (ဧဖက် ၆:၅; ကောလောသဲ ၃:၂၂; ၁ပေတရု ၂:၁၈-၂၃ ကိုကြည့်ပါ)။

God did not condone Sarai’s harshness toward Hagar. He will punish those who misuse their authority, but He rarely entrusts this duty to those who are suffering under harsh and unjust treatment. Meekness is a trait of character God looks for in His children (see Eph. 6:5; Col. 3:22; 1 Peter 2:18–23).

၁၀။ ငါသည် သင်၏သားမြစ်ကို များပြားစေမည်။ ဘုရားသခင်သည် ဟာဂါ၏ခက်ခဲသောအခြေအနေများကို အသိအမှတ်ပြုပြီး၊ ၎င်းအတွက် သူမသည် အဓိကအားဖြင့် အပြစ်မရှိပါ။ ဟာဂါသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို ဂုဏ်ပြုပြီး၊ သူသည် သူမ၏အခက်အခဲတွင် စွန့်ပစ်မည်မဟုတ်ပါ။ သူမအား၊ ကျွန်တစ်ဦးအား ပေးအပ်သော ဤကတိသည် နှိုင်းယှဉ်မရဖွယ်ဖြစ်သည်။ ဤကတိသည် ဟာဂါကို များစွာနှစ်သိမ့်ပေးခဲ့သည်။ သူမ၏သားသည် ဘုရားသခင်၏အစီအစဉ်အရ သားမဖြစ်သော်လည်း၊ အာဗြံအား ပေးထားသောကတိတွင် ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံ၏သားမြစ်ကို များပြားစေမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို ဆာရွိုင်၏သားမြစ်များသို့ ကန့်သတ်မထားပါ။ ထို့ကြောင့် သူသည် ကတိတော်ကို စာသားအတိုင်း စောင့်ထိန်းမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဝိညာဉ်ရေးရာကောင်းချီးကို မူလကတိရည်ရွယ်ထားသော သားဖြစ်သူ ဣဇာက်အတွက် သိမ်းဆည်းထားမည် (ဂလာတိ ၄:၂၃-၃၀; ရောမ ၉:၇, ၈ ကိုကြည့်ပါ)။

10. I will multiply thy seed. God recognized the difficult circumstances in which Hagar found herself, and for which she was not primarily to blame. Hagar honored the true God, and He would not abandon her in her extremity. The promise He there made to her, a slave, is without parallel. This promise greatly comforted Hagar. Although her son was not to be the son of the divine plan, he would nevertheless share in the promise made to Abram. God had promised to multiply Abram’s seed, without limiting it to the offspring of Sarai. Therefore He would abide by His promise to the very letter, but reserve the spiritual blessing for the seed originally intended by the promise, that is, Isaac (see Gal. 4:23–30; Rom. 9:7, 8).

၁၁။ ဣရှမာအယ်လ။ ဤသည်မှာ ဘုရားသခင်က မမွေးဖွားရသေးသောကလေးအား နာမည်ပေးသည့် ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၇:၁၉; လုကာ ၁:၁၃, ၃၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ၎င်းဖြင့် သူသည် ဟာဂါအပေါ်နှင့် သူမ၏သားမြစ်အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုကို ထင်ရှားစေသည်။ ကလေး၏နာမည် ဣရှမာအယ်လသည် “ဘုရားသခင်သည် ကြားတော်မူမည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဘုရားသခင်၏သနားကရုဏာဖြင့် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို သတိပေးရန်နှင့် ဣရှမာအယ်လသည် ဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်၏ အရာဝတ္ထုဖြစ်ကြောင်း သတိပေးရန်ဖြစ်သည်။

11. Ishmael. This is the first time God named an unborn child (see Gen. 17:19; Luke 1:13, 31). He thus manifested to Hagar His interest in her and her offspring. The name of the child, Ishmael, “God shall hear,” was to remind her of God’s merciful interposition, and to remind Ishmael that he was an object of God’s gracious providence.

၁၂။ သူသည် တောရိုင်းလူဖြစ်လိမ့်မည်။ စာသားအရ “လူ၏တောမြည်းတစ်ကောင်” ဟူ၍ဖြစ်သည် (RSV တွင်ကြည့်ပါ)။ တောမြည်းသည် တောထဲတွင် လွတ်လပ်စွာ လှည့်လည်သွားလာပြီး နိုင်လွန်ထံမှ လွတ်မြောက်သော တိရစ္ဆာန်တစ်မျိုးဖြစ်သည့် ဤဥပမာသည် ဘီဒူအင်လူမျိုး၏ လွတ်လပ်မှုကို နှစ်သက်ပြီး၊ ကြံ့ခိုင်ပြီး ချွေတာစွာ စီးနင်းလှည့်လည်ကာ၊ သဘာဝ၏အလှအပကို နှစ်သက်ပြီး မြို့ပြဘဝကို မထီမဲ့မြင်ပြုသည့်သဘောကို သင့်လျော်စွာ ဖော်ပြသည်။ တောမြည်းအကြောင်း အလွန်ကဗျာဆန်သော ဖော်ပြချက်ကို ယောဘ ၃၉:၅-၈ တွင် တွေ့ရသည်။

12. He will be a wild man. Literally, “a wild ass of a man,” as in the RSV. This figure of speech referring to the onager, a wild and untamable animal that roams at will in the desert, aptly depicts the Bedouin’s love of freedom as he rides, hardy and frugal, reveling in the varied beauty of nature and despising town life. A highly poetic description of the wild ass appears in Job 39:5–8.

သူ၏လက်သည် လူတိုင်းကို ဆန့်ကျင်လိမ့်မည်။ ဣရှမာအယ်လကို ၎င်းတို့၏ဖခင်အဖြစ် ဆိုကြသော အာရပ်လူမျိုးများကို တိကျစွာ ဖော်ပြသည်။ အင်အားကြီးသောနိုင်ငံများသည် အာရေဗျကို သိမ်းပိုက်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ဆန္ဒအတိုင်း အုပ်ချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း၊ မည်သူမျှ အမြဲတမ်းအောင်မြင်မှုမရရှိခဲ့ပါ။ အာရပ်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏လွတ်လပ်မှုကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့ကို ၎င်း၏ဘုရားသခင်ကျေးဇူးတော်ကို ထာဝရသက်သေအဖြစ် ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ၎င်းတို့သည် ယနေ့ခေတ်တွင် ဤဘုရားသခင်၏ခန့်မှန်းချက်၏အမှန်တရားကို မငြင်းနိုင်သော သက်သေအဖြစ် ရပ်တည်နေသည်။

His hand will be against every man. An accurate description of the Arabs, many of whom claim Ishmael as their father. Powerful nations have attempted to conquer Arabia, and subject it to their will, but none have met permanent success. The Arabs have maintained their independence, and God has preserved them as a lasting monument to His providential care. They stand today an incontestable argument to the truth of this divine prediction.

၁၃။ သင်သည် ငါ့ကိုမြင်သောဘုရားသခင်ဖြစ်သည်။ ဤအတွေ့အကြုံသည် ဘုရားသခင်သည် သူမထံသို့ စကားပြောခဲ့သည်ဟု ဟာဂါကို ယုံကြည်စေသည်။ ဘုရားသခင်ကိုမြင်သူသည် သေရမည်ဟု ယုံကြည်ထင်မှတ်ပုံရပြီး (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၉; ၃၃:၂၀)၊ သူမသည် ဘုရားသခင်ကို မြင်ခဲ့ပြီး အသက်ရှင်နေသေးသည်ကို အံ့ဩခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သူမသည် ဘုရားသခင်ကို “မြင်ခြင်း၏ဘုရားသခင်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ သူသည် သူမ၏ဆင်းရဲဒုက္ခတွင် သူမကို မြင်ပြီး သူမထံသို့ ရောက်ရှိလာရုံသာမက၊ သူမအား သူ့ကိုမြင်ရန်နှင့် အသက်ရှင်နေရန်လည်း ခွင့်ပြုခဲ့သည်။

13. Thou God seest me. This experience convinced Hagar that God had spoken to her. Apparently believing that death must come to one who sees God (Ex. 20:19; 33:20), she was astonished to have seen Him and yet remain alive. Therefore she called Him “God of seeing,” for He not only had seen her and come to her in her affliction but had also permitted her to see Him and live.

၁၄။ ဘီယာလာဟဲရိုင်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ထိုရေတွင်းကို “ငါ့ကိုမြင်သောအသက်ရှင်သူ၏ရေတွင်း” ဟူသော အမည်ဖြင့် လူသိများလာသည်။ မျိုးဆက်များစွာ ဤရေတွင်းတွင် အာရပ်လူမျိုးများသည် ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏ဘိုးဘေးထံသို့ ဤနေရာ၌ ထင်ရှားခဲ့သည်ကို သတိရစေသည်။

14. Beer-lahai-roi. Thenceforth the well was known by a name meaning “well of the living One seeing me.” For generations Arabs refreshing themselves at this well were reminded that God here revealed Himself to their ancestor.

ကာဒါရှငှင့် ဘရက်ကြား။ ဤရေတွင်း၏တည်နေရာသည် အခန်းကြီး ၂၄:၆၂ နှင့် ၂၅:၁၁ တွင်လည်း ဖော်ပြထားပြီး၊ ယခုပျောက်ဆုံးသွားသည်�। ဘရက်သည်လည်း လူမသိရှိထားသဖြင့်၊ ဤရေတွင်းသည် ကာဒါရှငှ၏အနောက်ဘက်၊ ကာနန်၏အနောက်တောင်ပိုင်းတွင်၊ အီဂျစ်သို့သွားရာလမ်းပေါ်တွင် ရှိရမည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ အချို့သောပညာရှင်များက ၎င်းကို အာရပ်လူမျိုးများက မိုင်လာဟီ ဟာဂါဟု ခေါ်ဆိုသော အိန်ကာဒါရှငှရေတွင်းအဖြစ် ဖော်ထုတ်ထားသည်။

Between Kadesh and Bered. The location of the well, mentioned also in chs. 24:62 and 25:11, has been lost. Inasmuch as Bered is also unknown, all that can be said is that the well must have been west of Kadesh in the southwestern part of Canaan, on the way to Egypt. Some scholars have identified it with the well Ain Kadesh, which the Arabs call Moilahi Hagar.

၁၅။ ဟာဂါသည် အာဗြံအား သားတစ်ဦးမွေးဖွားပေးသည်။ ဟာဂါအား ပေးထားသော ဘုရားသခင်၏အမိန့်တော်နှင့်အညီ၊ အာဗြံသည် သူ၏သားအား ဣရှမာအယ်လဟု အမည်ပေးသည်။ ၁၃ နှစ်ကြာ အာဗြံသည် ဣရှမာအယ်လသည် ကတိထားသောသားဖြစ်သည်ဟူသော ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်မှုအောက်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ အာဗြံသည် အသက် ၉၉ နှစ်ရှိသောအခါ၊ ဘုရားသခင်၏အလိုတော်ကို ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ ဖွင့်ပြခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၇:၁, ၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။

15. Hagar bare Abram a son. In compliance with the divine order given to Hagar, Abram named his son Ishmael. For 13 years Abram seems to have remained under the illusion that Ishmael was the promised seed. When Abram was 99 the will of God was more clearly unfolded to him (see ch. 17:1, 18).

ellen g. white comments

1-16 PP 145-147; SR 77-83

3 PP 174

6, 8-11 PP 145

12 AH 226; PP 174

13 EW 112; FE 348; ML 291; 5T 558, 627

အခန်းကြီး - ၁၇

အခန်း ၁၇

chapter 17

၁ ဘုရားသခင်သည် ပဋိညာဉ်ကို သက်တမ်းတိုးပေးတော်မူ၏။ ၅ အာဗြံ၏ နာမည်ကို ပိုမိုကြီးမားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာ၏ အမှတ်အသားအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးတော်မူ၏။ ၁၀ အရေဖျားလှီးခြင်းကို စတင်တည်ထောင်ပေးတော်မူ၏။ ၁၅ စာရဝီ၏ နာမည်ကို ပြောင်းလဲ၍ သူမကို ကောင်းကြီးပေးတော်မူ၏။ ၁၇ ဣဇာက်ကို ကတိပေးတော်မူ၏။ ၂၃ အာဗြံနှင့် ဣရှမာအာလ်တို့သည် အရေဖျားလှီးခြင်းကို ခံကြရသည်။

1 God reneweth the covenant. 5 Abram his name is changed in token of a greater blessing. 10 Circumcision is instituted. 15 Sarai her name is changed, and she blessed. 17 Isaac is promised. 23 Abraham and Ishmael are circumcised.

၁. အာဗြံသည် အသက်ကိုးဆယ်နှစ်နှင့် ကိုးနှစ်ရှိသောအခါ၊ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံထံသို့ ထပ်မံထင်ရှားတော်မူသည်။ ဣရှမာေလ မွေးဖွားပြီး (အခန်း ၁၆:၁၆) မှ ဆယ်သုံးနှစ်ကြာပြီးနောက် ဘုရားသခင်သည် အာဗြံထံသို့ ထပ်မံထင်ရှားတော်မူသည်။ ယခင်ဆယ်တစ်နှစ်အတွင်း ဘုရားသခင်သည် အာဗြံထံသို့ အနည်းဆုံး လေးကြိမ်ထင်ရှားခဲ့သည် (အခန်း ၁၂:၁, ၇; ၁၃:၁၄; ၁၅:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံထံသို့ ထပ်မံထင်ရှားရန် နှောင့်နှေးခြင်းသည် ရည်ရွယ်ချက်မရှိဘဲ မဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် အာဗြံ၏ စိတ်မရှည်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်ပေးရန်နှင့် ဘုရားသခင်၏ အချိန်နှင့်နည်းလမ်းဖြင့် အရာများကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန် စောင့်ဆိုင်းရန် အာဗြံအား သတိပေးရန် ဖြစ်နိုင်သည်။

1. And when Abram was ninety years old and nine. Thirteen years had elapsed since the birth of Ishmael (ch. 16:16) before God again revealed Himself to Abram. During the previous 11 years God had appeared to him at least 4 times (see ch. 12:1, 7; 13:14; 15:1). The long delay on the part of God to appear again to Abram was probably not without purpose. It was perhaps intended as a remedial penalty for Abram’s impatience in not waiting for God to work things out in His own good time and way.

အကျွန်ုပ်သည် အနန္တတန်ခိုးရှင် ဘုရားသခင်ဖြစ်သည်။ ဤဘုရားသခင်၏ နာမတော် ’အယ်လ်–ရှဒ္ဒယ် သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် ယောဘကျမ်းတို့တွင်သာ တွေ့ရပြီး၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်းတွင် ခြောက်ကြိမ်၊ ယောဘကျမ်းတွင် သုံးဆယ့်တစ်ကြိမ် တွေ့ရသည်။ ၎င်းသည် ဤကျမ်းစာနှစ်ခုကို ရေးသားသူမှာ တစ်ဦးတည်းဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသော လက္ခဏာများစွာထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှဒ္ဒယ် ဟူသော စကားလုံး၏ မူလအစနှင့် အဓိပ္ပာယ်သည် မသေချာသော်လည်း၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန် KJV တွင် “အနန္တတန်ခိုးရှင်” ဟူသော ဘာသာပြန်သည် အမှန်ကန်ဆုံးဖြစ်နိုင်သည် (ဟေရှာယ ၁၃:၆; ယူအယ် ၁:၁၅)။ ဤနာမတော်သည် ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား ပေးတော့မည့် ကတိသစ်ကို ထောက်ရှုပြီး သင့်လျော်စွာ ရွေးချယ်ထားသည်။ အာဗြံသည် ကာနာန်ပြည်သို့ ဝင်ရောက်ပြီးနောက် နှစ်ပေါင်းနှစ်ဆယ့်လေးနှစ် ကြာပြီဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ပထမဆယ်နှစ်အတွင်း ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား သားတစ်ဦးပေးမည်ဟု အကြိမ်ကြိမ် ကတိပြုခဲ့သည်။ သို့သော် အာဗြံသည် ကိုယ်ပိုင်နည်းဖြင့် ဆောင်ရွက်လိုက်ပြီး ဟာဂါကို ထိမ်းမြားကာ ဣရှမာေလကို ရရှိခဲ့သည်။ ဣရှမာေလ မွေးဖွားပြီးနောက်၊ ဘုရားသခင်၏ ထပ်မံထင်ရှားမှုများ မှတ်တမ်းမရှိတော့ဘဲ၊ အာဗြံသည် ဣရှမာေလသည် ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များ ပြည့်စုံခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထင်ခဲ့ပုံရသည် (အာယာ ၁၇, ၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ယခု ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား ကတိသစ်ပြန်လည်ပေးရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ပြီး၊ အာဗြံသည် အနည်းငယ် သံသယဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်သည် မိမိကိုယ်ကို “အနန္တတန်ခိုးရှင် ဘုရားသခင်” ဟု မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းအတွက် လူသားများအတွက် မဖြစ်နိုင်ဟု ထင်ရသော မည်သည့်အရာမဆို ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

I am the Almighty God. This name of God, ’El–Shaddai, is found only in the books of Genesis and Job, 6 times in the former and 31 times in the latter. This is one of many indications that the author of both books was one and the same person. The origin and meaning of the word Shaddai are uncertain, but the KJV translation, “almighty,” is in all probability the most nearly correct one (Isa. 13:6; Joel 1:15). This name was well chosen in view of the new promise God was about to make to Abram. Twenty-four years had passed since his entry into the land of Canaan (see Gen. 12:4). During the first ten years God had repeatedly promised Abram a child, until he took things into his own hands, married Hagar, and begot Ishmael. Since Ishmael’s birth there is no record of any further divine revelations having been received, and Abram seems to have thought that Ishmael was the fulfillment of God’s promises (see vs. 17, 18). Ready now to renew His promise to Abram, God found him somewhat skeptical. For this reason God introduced Himself as “the Almighty God,” for whom nothing, however difficult it might appear to men, would be impossible.

ပါလက်စတိုင်း၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်မြေပုံ

Relief Map of Palestine

၁. ငါ့ရှေ့မှာ လျှောက်သွားပါ။ အာဗြံသည် ၁၃ နှစ်ကြာ ဘုရားသခင်ရှေ့မှာ အပြည့်အဝ မလျှောက်ခဲ့ပါ။ ထို့ကြောင့် ဤသို့ လျှောက်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ အာဗြံသည် ဘုရားသခင်၏ ရှေ့မှောက်တွင် လျှောက်သွားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ စစ်ဆေးခြင်းကို သတိပြုကာ၊ သူ၏ အတည်ပြုချက်ကို လိုလားရမည်—သူ၏နောက်မှ မလျှောက်ရပါ၊ အကယ်၍ သူ၏ ချို့ယွင်းချက်များကို သတိပြုပြီး စောင့်ကြည့်ခြင်းမှ ရှောင်ရှားလိုလျှင်ဖြစ်သည်။ ဧနက် (အခန်း ၅:၂၄) နှင့် နိုဝါ (အခန်း ၆:၉) ၏ ဘဝများကို ဖော်ပြရာတွင် အသုံးပြုခဲ့သော စကားရပ်နှင့် ဤအမိန့်ကြားတွင် သိသာထင်ရှားသော ကွာခြားချက်ရှိသည်။ ယခင်ဘိုးဘေးနှစ်ဦးအကြောင်း သူတို့သည် “ဘုရားသခင်နှင့်အတူ” လျှောက်သွားသည်ဟု ဆိုခဲ့ပြီး၊ အာဗြံမှာ “သူ့ရှေ့မှာ” လျှောက်ရန် တောင်းဆိုခံရသည်။ ဤသည်မှာ ပိုမိုမပြည့်စုံသော မိတ်သဟာယဖွဲ့မှုကို ညွှန်ပြပြီး၊ အာဗြံ၏ ယုံကြည်ခြင်းမရှိမှုကြောင့် ဟာဂါနှင့်လက်ထပ်ခဲ့ခြင်းအပေါ် ဘုရားသခင်၏ မကျေနပ်မှုကို ဖော်ပြပေမည်။

Walk before me. For 13 years Abram had not fully walked “before” God; hence the command to do so. Abram was to walk as if in God’s very presence, conscious of divine inspection and solicitous for His approval—not behind Him, as if sensible of his shortcomings and desirous of avoiding observation. There is a marked difference between the expression used to designate Enoch’s (ch. 5:24) and Noah’s (ch. 6:9) lives, and this command. Of the two earlier patriarchs it was said that they walked “with God,” while Abram is asked to walk “before” Him. This suggests a less-complete degree of fellowship, and may have implied God’s displeasure with Abram’s lack of faith in marrying Hagar.

သန့်ရှင်းစုံလင်ပါစေ။ ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ရရှိသော ဖြောင့်မတ်ခြင်း (ခိုင်လုံခြင်း) သည် ပဋိညာဉ်ထူထောင်ရန် လိုအပ်သလို၊ ဘုရားသခင်ရှေ့မှာ အပြစ်ကင်းစင်စွာ လျှောက်လှမ်းခြင်း (သန့်ရှင်းခြင်း) သည် ၎င်း၏ ထိန်းသိမ်းမှုအတွက် လိုအပ်သည်။ ဤတိုက်တွန်းချက်သည် အာဗြံ၏ ယခင်ဘဝသည် လုံးဝအပြစ်ကင်းစင်မနေကြောင်း ဖုံးကွယ်ထားသော ရည်ညွှန်းချက်တစ်ခု ဖြစ်ပေမည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြံအား ဘုရားသခင်၏ သန့်ရှင်းခြင်းနှင့် ဖြောင့်မတ်ခြင်း၏ မြင့်မားသော စံနှုန်းကို ပိုမိုပြည့်စုံစွာ ဖြည့်ဆည်းရန် လိုအပ်ကြောင်း နားလည်စေလိုသည် (မဿဲ ၅:၈, ၄၈ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြံသည် ယခင်က မသိခဲ့သော ပိုမိုမြင့်မားသော အတွေ့အကြုံသို့ ခေါ်ဆောင်ခံရသည်။

Be thou perfect. Just as righteousness received in faith (justification) was necessary to the establishment of the covenant, so a blameless walk before God (sanctification) was necessary to its maintenance. This exhortation may perhaps have been a veiled reference to the fact that Abram’s past life had not been entirely blameless. God wished Abram to understand that the ultimate realization of the divine promise required him to measure up more completely to God’s exalted standard of purity and holiness (see Matt. 5:8, 48). Abram was called to a higher experience than he had known heretofore.

၂. ငါ၏ပဋိညာဉ်။ ဤသည်မှာ ပဋိညာဉ်သစ်တစ်ခုကို မဆိုလိုပါ၊ သို့သော် လွန်ခဲ့သော ၁၄ နှစ်ခန့်က (အခန်း ၁၅) တွင် ချုပ်ဆိုခဲ့သော ပဋိညာဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဖြစ်သည်။

2. My covenant. This does not intimate a new covenant, but rather that the covenant concluded some 14 years earlier (ch. 15) was about to be carried out.

၃. အာဗြံသည် မျက်နှာပေါ်သို့ လှဲကျသည်။ ဘုရားသခင်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ တိတ်ဆိတ်နေခဲ့ပြီး ထပ်မံထင်ရှားပြမည်လားဟု အာဗြံသည် တွေးတောမိခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်ထံ ရိုသေသောကြောက်ရွံ့မှုဖြင့် လှဲကျခဲ့သည်။ ဤဝတ်ပြုမှုပုံစံသည် ရှေးခေတ်တွင် သာမန်ဖြစ်ပြီး၊ လူသားများအတွက်ပင် ရိုသေမှုပြသည့် အနေအထားဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၇:၁၇; ၂၄:၅၂; တောလည်ရာ ၁၆:၂၂; မာကု ၁၄:၃၅ ကိုကြည့်ပါ)။

3. Abram fell on his face. Abram, who may have wondered during the many years of silence whether God would ever reveal Himself again, fell down in reverential awe. This attitude in worship was common in ancient times, and was even a posture showing respect for human beings (see Gen. 17:17; 24:52; Num. 16:22; Mark 14:35).

၄. ငါ့အတွက်ကား။ ဘုရားသခင်သည် ဝါကျအစတွင် မိမိကိုယ်ကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ဤစကားရပ်သည် “ငါ့အတွက်ဆိုလျှင်” သို့မဟုတ် “ငါကိုယ်တိုင်” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ နှစ်ပေါင်းများစွာက ချုပ်ဆိုခဲ့သော ပဋိညာဉ်ကို ငါဆက်လက်လိုက်နာမည်ဟု ဆိုလိုသည်။

4. As for me. God refers to Himself at the beginning of the sentence by way of emphasis. The expression is equivalent to saying, “So far as I am concerned I,” or, “I for my part,” hold myself bound to the covenant of many years ago.

လူမျိုးများစွာ၏ဖခင်။ ဤဟောကိန်းသည် နှစ်မျိုးဖြည့်ဆည်းမည်ဖြစ်သည်။ ပထမဦးစွာ၊ ၎င်းသည် အာဗြံထံမှ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ကို ခြေရာခံမည့် လူမျိုးများစွာကို ညွှန်ပြသည်။ ဣရှမာလအာရပ်လူမျိုး၊ မိဒျန်လူမျိုး၊ ကေတုရာမှဆင်းသက်လာသော အခြားအာရပ်လူမျိုးများ (အခန်း ၂၅:၁–၄ ကိုကြည့်ပါ)၊ နှင့် ဧဒုံလူမျိုး—အားလုံးသည် အာဗြံ၏ သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်သည်။ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အဓိပ္ပာယ်တွင်၊ ဤကတိသည် အာဗြံကို ဖခင်အဖြစ် တောင်းဆိုမည့် မရေမတွက်နိုင်သော ဝိညာဉ်ရေးရာ သားစဉ်မြေးဆက်များကို ညွှန်ပြသည် (ဂလာတိ ၃:၂၉)။

A father of many nations. This prediction was to have a twofold fulfillment. In the first place, it pointed to the numerous tribes that would trace their genealogy back to Abram. The Ishmaelite Arabs, the Midianites, and other Arabic tribes descending from Keturah (see ch. 25:1–4), and the Edomites—as well as the Israelites—all were the offspring of Abram. In a wider sense, however, this promise pointed to the innumerable spiritual descendants who would claim Abram as their father (Gal. 3:29).

၅. မင်း၏အမည်သည် အာဗြဟံဖြစ်လိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်သည် အမည်များကို ပြောင်းလဲပေးသော လူအချို့အနက် အာဗြံသည် ပထမဦးဆုံးဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်တွင် အမည်များသည် ယနေ့ခေတ်ထက် များစွာပို၍ အရေးပါသည်။ အားလုံးသော ဆီးမစ်အမည်များသည် အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ များသောအားဖြင့် မိဘ၏ ဆန္ဒတစ်ခု သို့မဟုတ် ကျေးဇူးတင်စိတ်ကို ဖော်ပြသော စကားစု သို့မဟုတ် ဝါကျတစ်ခုဖြစ်သည်။ လူတို့ကိုယ်တိုင် အမည်များအပေါ် အရေးထားမှုကြောင့်၊ ဘုရားသခင်သည် အချို့လူများ၏ အမည်များကို သူတို့၏ အတိတ် သို့မဟုတ် အနာဂတ်အတွေ့အကြုံများနှင့် သဟဇာတဖြစ်အောင် ပြောင်းလဲပေးခဲ့သည်။ အာဗြံ၊ “မြင့်မြတ်သောဖခင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ဤပုံစံဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာတွင် အခြားနေရာတွင် မတွေ့ရပါ၊ သို့သော် အဘိရမ် ဟူသော ပုံစံဖြင့် “ငါ၏ဖခင်သည် မြင့်မြတ်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသည် (တောလည်ရာ ၁၆:၁; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၆:၃၄ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြဟံသည် အာဗြံ၏ တိုးချဲ့ထားသော ပုံစံသာဖြစ်သည်ဟု အချို့ဝေဖန်သူများက ထင်မြင်သော်လည်း၊ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် ပေးထားသော ရှင်းပြချက်အရ မဖြစ်နိုင်ပေ။ အာဗြဟံ၏ ခေတ်တွင် လူသုံးသော ဆီးမစ်ဘာသာစကားများအကြောင်း ယခုအသိပညာဖြင့်၊ အာဗြဟံအမည်ကို ရှင်းပြရန် မလွယ်ကူပါ။ သို့သော်၊ ဘာသာပြန်ပညာရှင်မျိုးဆက်များစွာကဲ့သို့ အာရဗီစကားလုံး ရုဟမ်ကို အားကိုးရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ရုဟမ်ဟူသော စကားလုံးသည် “အရေအတွက်များပြားခြင်း” ကို ဆိုလိုပြီး၊ ရှေးဟီဗြဲဘာသာတွင် ရှိခဲ့ပေမည်၊ ယနေ့ရရှိနိုင်သော ဟီဗြဲစာပေတွင် မတွေ့ရပါ။ အာဗြဟံအမည်သည် “အရေအတွက်များပြားသောဖခင်” ဟု ဘာသာပြန်နိုင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်က အာဗြဟံအား အမည်ပြောင်းပြီးနောက် ပေးသော ရှင်းပြချက် “လူမျိုးများစွာ၏ ဖခင်အဖြစ် ငါမင်းကို ဖန်ဆင်းပြီးပြီ” နှင့် ကိုက်ညီသည်။

5. Thy name shall be Abraham. Abram was the first of several men whose names God changed. Names were of much greater importance to the ancients than they are to us. All Semitic names have meanings, and usually consist of a phrase or sentence that expresses a wish, or perhaps gratitude, on the part of the parent. In view of the importance people themselves attached to names, God changed the names of certain men to make them harmonize with their experiences, past or future. Abram, meaning “exalted father,” does not appear in this form elsewhere in the Bible, but is found under the form Abiram, meaning “my father is exalted” (see Num. 16:1; 1 Kings 16:34). That the name Abraham is only an extended form of Abram, as some commentators maintain, is unlikely in view of the explanation given in this verse. With our present knowledge of the various Semitic languages current in Abraham’s time, however, it is not easy to explain the name Abraham. It is still best to take recourse to the Arabic word ruham, as several generations of Bible expositors have done. The word ruham means “great number,” and may have existed in ancient Hebrew, though it does not occur in Hebrew literature available today. The name Abraham would accordingly be translated “father of a great number,” which agrees with the explanation God gave to the patriarch after changing his name, “a father of many nations have I made thee.”

၇. ငါသည် ငါ၏ပဋိညာဉ်ကို ထူထောင်မည်။ ဤပဋိညာဉ်၏ စည်းကမ်းချက်များနှင့် အကျိုးကျေးဇူးများသည် အာဗြဟံတစ်ဦးတည်းသာမက၊ သူ၏ သားစဉ်မြေးဆက်များအားလုံး၊ လူသားဆန်သော နှင့် ဝိညာဉ်ရေးရာ နှစ်မျိုးလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သည်။ ဤနေရာတွင် အာဗြဟံအား ပေးသော ကတိသည် အထူးသဖြင့် ခရစ်တော်ကို (ဂလာတိ ၃:၁၆; တမန်တော် ၂:၃၀) ရည်ညွှန်းပြီး၊ ပေါလုအဆိုအရ ခရစ်ယာန်အားလုံးသည် ၎င်းတွင် ပါဝင်ရမည် (ဂလာတိ ၃:၂၉; တမန်တော် ၁၆:၃၁)။ ဤပဋိညာဉ်၏ စည်းကမ်းချက်များကို မှန်ကန်စွာ နားလည်ခြင်းသည် ယနေ့ဘုရားသခင်နှင့် ယုံကြည်သူအကြား မှန်ကန်သော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် များစွာအထောက်အကူဖြစ်စေမည်။

7. I will establish my covenant. The terms and benefits of this covenant relate not only to Abraham as an individual but to all his descendants as well, both literal and spiritual. The promise here made to Abraham refers specifically to Christ (Gal. 3:16; Acts 2:30), and through Him, according to Paul, all Christians are to share in it (Gal. 3:29; Acts 16:31). A correct understanding of the terms of this covenant will go far toward maintaining a right relationship between God and the believer today.

ထာဝရပဋိညာဉ်။ “ထာဝရ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးသည် အမြဲတမ်း အဆုံးမရှိသော ကာလကို မညွှန်ပြပါ (ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၆ ကိုကြည့်ပါ)။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် အသုံးပြုသော “ထာဝရ” သည် များသောအားဖြင့် ၎င်းတို့အား သက်ရောက်မှုရှိသည့် အရာဝတ္ထု၏ သဘာဝအရ ဆက်လက်တည်ရှိမည့် အခြေအနေ သို့မဟုတ် အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် “ရှင်ဘုရင်သည် ထာဝရအသက်ရှင်ပါစေ” (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁:၃၁; နေဟမိ ၂:၃; စသည်) ကဲ့သို့သော စကားရပ်များမှ ထင်ရှားသည်၊ ၎င်းသည် ရှင်ဘုရင်သည် ရှည်လျားသောအသက်ကို ခံစားရပါစေဟူသော ဆန္ဒကိုသာ ဖော်ပြသည်။ ခရစ်တော်၏ နောက်လိုက်များဖြစ်သော အာဗြဟံ၏ ဝိညာဉ်ရေးရာ သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ဘုန်းကြီးသော ပဋိညာဉ်ကတိများ၏ အမွေဆက်ခံသူများဖြစ်သည်နှင့်အမျှ (ဂလာတိ ၃:၇, ၂၇–၂၉)၊ “ထာဝရပဋိညာဉ်” သည် ကယ်တင်ခြင်းအစီအစဉ်လည်ပတ်နေသမျှ အကျိုးသက်ရောက်နေရမည်။ ဘုရားသခင်၏ အာဗြဟံနှင့်ချုပ်ဆိုသော ပဋိညာဉ်၏ ပြဋ္ဌာန်းချက်များသည် မျိုးဆက်အားလုံးတွင် ရရှိနိုင်သည်။

An everlasting covenant. The word translated “everlasting” does not by any means always indicate an endless period (see on Ex. 21:6). “Everlasting” as used in the Bible generally denotes circumstances or conditions that are to persist so long as the object to which they apply can, by virtue of its inherent nature, be affected by them. This is clear from such expressions as let the king “live for ever” (1 Kings 1:31; Neh. 2:3; etc.), which simply expresses the wish that the king may enjoy a long life. Inasmuch as all followers of Christ—the spiritual seed of Abraham—are heirs to the glorious covenant promises (Gal. 3:7, 27–29), the “everlasting covenant” must remain in effect as long as the plan of salvation is operative. The provisions of God’s covenant with Abraham are thus available throughout all generations.

ဘုရားသခင်ဖြစ်ရန်။ ဤကတိသည် ကယ်တင်ခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများအားလုံးကို အကျုံးဝင်ပြီး၊ အာဗြဟံပဋိညာဉ်၏ ဝိညာဉ်ရေးရာ သဘောသဘာဝကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။ ဘုရားသခင်သည် ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေးသို့ ဝင်ရောက်သူအား မိမိကိုယ်ကို ပေးအပ်ပြီး၊ ထိုသို့ပြုရာတွင် ဘုရားသခင်၏ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်မှုနှင့်အတူ လာသော အခွင့်ထူးများ၊ ပျော်ရွှင်မှုများ၊ နှင့် ဘုန်းကြီးသော မျှော်လင့်ချက်ကို ပေးအပ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် ဘုရားသခင်၏ သားသမီးဖြစ်လာသူသည် ဤဘဝတွင် သို့မဟုတ် လာမည့်ဘဝတွင် ပျော်ရွှင်စေရန် အခြားမည်သည့်အရာကိုမျှ မလိုလားနိုင်ပါ။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်က အာဗြဟံအား “ငါဖြစ်သမျှ၊ ငါပိုင်ဆိုင်သမျှ၊ သို့မဟုတ် ငါလုပ်နိုင်သမျှသည် မင်းနှင့် မင်း၏ သားစဉ်မြေးဆက်အတွက် ဖြစ်လိမ့်မည်။ ငါ၏ အကန့်အသတ်မရှိသော အရင်းအမြစ်များသည် မင်း၏ ကာကွယ်မှု၊ မင်း၏ နှစ်သိမ့်မှု၊ နှင့် မင်း၏ ကယ်တင်ခြင်းအတွက် အသုံးပြုလိမ့်မည်” ဟု ပြောသကဲ့သို့ဖြစ်သည် (ရောမ ၈:၃၂ ကိုကြည့်ပါ)။ ယေဟောဝါသည် ဘုရားသခင်ဖြစ်သူများသည် အမှန်ပင် မင်္ဂလာရှိကြသည် (ဆာလံ ၁၄၄:၁၅)။ ထာဝရပဋိညာဉ်၏ စည်းကမ်းချက်များအရ၊ ဘုရားသခင်နှင့် ယုံကြည်သူသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အလိုအလျောက် ပေးအပ်ကြသည်။

To be a God. This promise comprehends all the blessings of salvation and is a clear indication of the spiritual character of the Abrahamic covenant. God gives Himself to the one who enters into the covenant relationship, and in so doing bestows upon him all the privileges, the joys, and the glorious hope that come with kinship to God. He who thus becomes a son or a daughter of God can desire nothing more to make him happy, either in this life or in the life to come. It is as if God had said to Abraham, “Whatever I am or have, or whatever I can do, I will be and do for you and for your seed. All my boundless resources shall be employed for your protection, your consolation, and your salvation” (see Rom. 8:32). Blessed indeed are those whose God is Jehovah (Ps. 144:15). Under the terms of the everlasting covenant, God and the believer each gives himself without reservation to the other.

၈. ခါနာန်ပြည်တစ်ခုလုံး။ ဝိညာဉ်ရေးရာ သဘောသဘာဝ၏ ဝေးကွာသော ကတိများထံသို့ ခါနာန်ပြည်တစ်ခုလုံးသည် အာဗြဟံနှင့် သူ၏ သားစဉ်မြေးဆက်များအတွက် ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော အာမခံချက်ကို ထပ်မံထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ဤကတိသည် ယခင်က အကြိမ်ကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (အခန်း ၁၂:၇; ၁၃:၁၅; ၁၅:၇, ၁၈–၂၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအခါတွင် သူ့အား ဤကတိသည် ထာဝရအကျိုးသက်ရောက်မည်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ လူသားဆန်သော သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ပဋိညာဉ်၏ စည်းကမ်းချက်များကို လိုက်နာသမျှ ဤပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ သစ္စာရှိသော သားသမီးများ၊ လူသားဆန်သည်ဖြစ်စေ၊ ဝိညာဉ်ရေးသည်ဖြစ်စေ၊ နောက်ဆုံးတွင် ကောင်းကင်ခါနာန်ပြည်ကို ထာဝရပိုင်ဆိုင်ရမည်ဟု ဆိုသည်။

8. All the land of Canaan. To those far-reaching promises of a spiritual nature was added once more the assurance that the whole land of Canaan was to belong to Abraham and to his posterity. This promise had been made repeatedly in the past (see chs. 12:7; 13:15; 15:7, 18–21). Upon this occasion he was told that the promise would remain in force forever, meaning that his literal descendants were to possess the land so long as they should comply with the conditions of the covenant, and that his faithful children, both literal and spiritual, would eventually inherit the heavenly Canaan forever and ever.

၁၀. ယောကျ်ားသားအားလုံး။ ဟီဗြဲဘာသာတွင် ဤသည်မှာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ထက် အမိန့်ပုံစံပိုဖြစ်သည်။ စာသားအရ “သင်တို့တွင် ယောကျ်ားအားလုံးကို အရေဖြတ်ပါ”။ ဤနေရာတွင် အရေဖြတ်ခြင်းထုံးတမ်းကို ပဋိညာဉ်နှင့်ဆက်စပ်သော တာဝန်တစ်ခုအဖြစ် မိတ်ဆက်ထားသည်။ ၎င်းသည် လူသားဆန်သော ဣသရေလအတွက် ပဋိညာဉ်၏ အမှတ်အသားဖြစ်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဝိညာဉ်ရေးရာ ဣသရေလအတွက် နှစ်ခြင်းခံခြင်းကဲ့သို့ဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၇:၁၁; ကောလောသဲ ၂:၁၁, ၁၂; တိတု ၃:၅; ၁ ပေတရု ၃:၂၁ ကိုကြည့်ပါ)။ တစ်ခုသည် လူသားဆန်သော မွေးဖွားခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်ပြီး၊ အခြားတစ်ခုသည် ဝိညာဉ်ရေးရာ ပြန်လည်မွေးဖွားခြင်းနှင့် လိုက်ပါလာသည်။

10. Every man child. In the Hebrew this is much more of a command than the English rendering implies. Literally, “Circumcise among you every male.” The rite of circumcision is here introduced as an obligation in connection with the covenant. It was to be the sign of the covenant with literal Israel as baptism is for spiritual Israel (see Gen. 17:11; Col. 2:11, 12; Titus 3:5; 1 Peter 3:21). The one was related to physical birth; the other accompanies the spiritual rebirth.

၁၁။ သင်တို့သည် အရေဖြတ်ရိုးကို ပြုရမည်။ ရှေးကတည်းက ဤထုံးတမ်းကို ရှင်းပြရန် အမျိုးမျိုးသော အဆိုပြုချက်များ ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။ အလက်ဇန္ဒရိယဖီလိုဆရာ ဖီလိုသည် ဂျူးလူမျိုးဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို ဘုရားသခင်က ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သန့်ရှင်းမှုကို မြှင့်တင်ရန်သာ သတ်မှတ်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ အချို့က ၎င်းသည် အီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် အခြားသော သာသနာပလူမျိုးများ၏ ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုဆိုင်ရာ ထုံးတမ်းများကို ဆန့်ကျင်ရာတွင် ဆန္ဒပြမှုတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ကယ်လ်ဗင်ကမူ ၎င်းသည် အပြစ်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် ဖယ်ရှားခြင်း၏ သင်္ကေတအဖြစ် အရေဖြတ်ရိုးကို ဆိုလိုသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ အရေဖြတ်ရိုး၏ အရေးပါမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အောက်ပါအချက်များကို သတိပြုနိုင်သည်။ ၎င်းသည်- (၁) အာဗြဟံ၏ သားစဉ်မြေးဆက်ကို ဂျင်းတဲလ်များနှင့် ခွဲခြားရန် (ဧဖက် ၂:၁၁)၊ (၂) ယေဟိုဗာ၏ ပဋိညာဉ်ကို အမှတ်ရစေရန် (ကမ္ဘာဦး ၁၇:၁၁)၊ (၃) ကိုယ်ကျင့်တရားသန့်ရှင်းမှုကို ပြုစုပျိုးထောင်ရန် (တရားဟောရာ ၁၀:၁၆)၊ (၄) ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ဖြောင့်မတ်မှုကို ကိုယ်စားပြုရန် (ရောမ ၄:၁၁)၊ (၅) နှလုံးသားအရေဖြတ်ရိုးကို သင်္ကေတပြုရန် (ရောမ ၂:၂၉)၊ (၆) ခရစ်ယာန်နှစ်ခြင်းထုံးတမ်းကို ပုံဖော်ရန် (ကောလောသဲ ၂:၁၁, ၁၂) ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

11. Ye shall circumcise. From ancient times various suggestions have been made in explanation of this rite. The Alexandrian philosopher Philo, a Jew, believed it was ordained by God merely to promote physical cleanliness; others saw in it a protest against certain idolatrous rites practiced by the Egyptians and other heathen nations. Calvin believed it to mean a symbolic putting away of the fifth of the flesh, and so of sin in general. The following points, however, may be noted with reference to the importance of circumcision. It was destined: (1) to distinguish the seed of Abraham from the Gentiles (Eph. 2:11), (2) to perpetuate the memory of the Jehovah’s covenant (Gen. 17:11), (3) to foster the cultivation of moral purity (Deut. 10:16), (4) to represent righteousness by faith (Rom. 4:11), (5) to symbolize circumcision of the heart (Rom. 2:29), and (6) to foreshadow the Christian rite of baptism (Col. 2:11, 12).

ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် ရှေးခေတ်တွင် အရေဖြတ်ရိုးကို ကျင့်သုံးသူများတွင် တစ်ဦးတည်းမဟုတ်ပေ။ ဥပမာ၊ ရှေးအီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် အမျိုးမျိုးသော ဆီမစ်လူမျိုးများအကြား ဤထုံးတမ်း၏ မှတ်တမ်းများ ရှိသည်။

The Hebrews were not alone in ancient times in their practice of circumcision. For example, there are records of the custom among the early Egyptians and various Semitic peoples.

၎င်းကို ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ကျင့်သုံးခဲ့ပြီး အသက်အရွယ် သို့မဟုတ် လူတန်းစားအမျိုးမျိုးသော သူများအား ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ခေတ်သစ်တွင် အာဖရိကလူမျိုးအချို့၊ အာရပ်လူမျိုးများ၊ အခြားမွတ်စလင်လူမျိုးများ၊ နှင့် ပစိဖိတ်ကျွန်းသားများကဲ့သို့ ပြန့်ကျဲနေသော အုပ်စုများအကြား ရှင်သန်ခဲ့သည်။

It has been practiced in differing forms and administered to persons of varying ages or classes, and has survived into modern times among some African tribes, the Arabs, and other Moslem peoples, and scattered groups such as the Pacific islanders.

ပဋိညာဉ်၏ သင်္ကေတတစ်ခု။ ဘုရားသခင်သည် အရေးပါသော ဖြစ်ရပ်များစွာ၏ သင်္ကေတများနှင့် အမှတ်တရများကို သတ်မှတ်ထားသည်။ ဥပုသ်နေ့သည် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ အမှတ်တရအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အရေဖြတ်ရိုးသည် အာဗြဟံ၏ ပဋိညာဉ်၏ အမှတ်တရဖြစ်သည်။ နှစ်ခြင်းသည် ခရစ်တော်၏ သေခြင်းနှင့် ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၏ အမှတ်တရဖြစ်သည်။ ထာဝရညဇ်ပုရောဟိတ်အား ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် ခရစ်တော်၏ အစားထိုးယဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ အမှတ်တရဖြစ်သည်။ ပြင်ပသင်္ကေတများသည် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ အမှန်တရားများကို သင်ကြားပေးနိုင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထားသော ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ကောင်းချီးများ၏ လမ်းကြောင်းများဖြစ်လာနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်နှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ တာဝန်နှင့် တာဝန်ဝတ္တရားများကို အစဉ်သတိပေးရာအဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။

A token of the covenant. God has appointed signs and memorials of various significant events. The Sabbath was instituted as a memorial of creation; circumcision, of the Abrahamic covenant; baptism, of Christ’s death and resurrection; and the Lord’s Supper, of Christ’s vicarious sacrifice. Outward signs may teach spiritual truths, thus becoming God’s appointed channels of spiritual blessing. Thus they may serve as perpetual reminders of God’s grace and of our own duty and responsibility.

၁၂. ယောက်ျားသူငယ်တိုင်း။ အာဗြဟံသည် အရေဖြတ်ခြင်းထုံးတမ်းကို မည်သူတို့ပါဝင်ရမည်၊ မည်သည့်အချိန်တွင် ကျင့်သုံးရမည်ဆိုသည့် တိကျသောညွှန်ကြားချက်များကို ပေးအပ်ခံရသည်။ ဤစည်းမျဉ်းများကို နောက်ပိုင်းတွင် မောရှေဥပဒေ၌ ထည့်သွင်းခဲ့သည် (ဝတ်ပြုရာ ၁၂:၃; လုကာ ၂:၂၁)။ ဟေဗြဲလူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် လွတ်လပ်သူဖြစ်စေ၊ ကျွန်ဖြစ်စေ မည်သူမဆို ဤထုံးတမ်းမှ ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိ။ အရေဖြတ်ခြင်းသည် အာဗြဟံနှင့် ဘုရားသခင်၏ ပဋိညာဉ်တော်၏ သင်္ကေတဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဟေဗြဲလူမျိုးတိုင်းသည် ဘုရားသခင်၏လူမျိုးဖြစ်ကြောင်း ဤသင်္ကေတကို လက်ခံရယူရသည်။ လူမျိုးအနေဖြင့် အစ္စရေးကို ဘုရားသခင်၏ရွေးချယ်ထားသောလူမျိုးအဖြစ် ပယ်သည့်အခါ၊ အရေဖြတ်ခြင်းသည် ဘာသာရေးထုံးတမ်းအဖြစ် အရေးပါမှုမရှိတော့ပါ (တမန်တော် ၁၅:၅, ၁၀, ၁၉, ၂၀, ၂၄, ၂၈, ၂၉; ဂလာတိ ၂:၃–၅; ၅:၂–၆; ရောမ ၂:၂၈, ၂၉)။

12. Every man child. Abraham was given specific instructions as to who should participate in the rite of circumcision, and when it was to be administered. These regulations were later incorporated into the law of Moses (Lev. 12:3; Luke 2:21). No male member of Hebrew society, whether free or slave, was exempted. Circumcision, the token of God’s covenant with Abraham, became a sign to Israel that they were God’s people, and every male Israelite, therefore, received that sign. With the rejection of literal Israel as God’s chosen people, circumcision ceased to have significance as a religious rite (Acts 15:5, 10, 19, 20, 24, 28, 29; Gal. 2:3–5; 5:2–6; Rom. 2:28, 29).

၁၄. ဖြတ်ထုတ်ခံရမည်။ ဤတရားစီရင်ချက်သည် မောရှေဥပဒေတွင် ပြစ်မှုအမျိုးမျိုးအတွက် ထပ်မံဖော်ပြထားသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၁၅, ၁၉; ဝတ်ပြုရာ ၁၇:၄, ၁၀; တောလည်ရာ ၁၅:၃၀; ၁၉:၁၃)။ မောရှေ၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအတွေ့အကြုံသည် ဤထုံးတမ်းကို လိုက်နာရန် ဘုရားသခင်က မည်မျှအလေးအနက်ထားသည်ကို ဖော်ပြသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၄:၂၄–၂၆)။ ဤပြစ်ဒဏ်ကို လူထုကိုယ်တိုင်ဖြစ်စေ၊ အစိုးရအာဏာပိုင်များဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်ကိုယ်တော်တိုင်ဖြစ်စေ မည်သူကဆောင်ရွက်ရမည်ကို ရှင်းလင်းစွာမဖော်ပြထားပါ။ လူမျိုးအတွင်းမှ နှင်ထုတ်ခြင်းသည် အချို့ကိစ္စများတွင် သေဒဏ်ဖြင့် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ခံရသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၁:၁၄) ဆိုသော်လည်း၊ ထိုသို့သောပြစ်ဒဏ်သည် သေဒဏ်ဖြင့်အမြဲလိုက်ပါလာသည်ဟု သက်သေမပြပါ (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၁၉; ဝတ်ပြုရာ ၇:၂၀, ၂၁; တောလည်ရာ ၁၉:၁၃)။ သို့သော်လည်း၊ အရေဖြတ်မထားသော ဟေဗြဲလူမျိုးသည် ကလေးဖြစ်စေ၊ လူကြီးဖြစ်စေ၊ ဟေဗြဲလူမျိုးအဖြစ် လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဆင့်အတန်းကို ဆုံးရှုံးရမည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။

14. Be cut off. This judgment is repeated in the Mosaic legislation, for various infractions of its provisions (see Ex. 12:15, 19; Lev. 17:4, 10; Num. 15:30; 19:13). The personal experience of Moses indicates the solemn importance God attached to the performance of this rite (Ex. 4:24–26). Whether the sentence was to be carried out at the hands of the congregation, the civil magistrates, or God Himself is not explicitly stated. That the expulsion from one’s people was in certain cases followed by the death penalty (see Ex. 31:14) does not prove that capital punishment invariably accompanied such a sentence (see Ex. 12:19; Lev. 7:20, 21; Num. 19:13). However this may have been, an uncircumcised Hebrew, whether child or adult, would forfeit his social, political, and religious standing as a Hebrew (see on Ex. 12:15).

၁၅. စာရဝါဟုခေါ်မည်။ အာဗြဟံ၏ဇနီး စာရယ်ကို ဘုရားသခင်နှင့် ဆက်သွယ်မှုတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အမည်ဖြင့် ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ စာရယ်နှင့် စာရဝါဟူသော အမည်နှစ်ခုကြားတွင် ကြီးမားသောကွာခြားမှုမရှိပါ။ စာရယ်ဆိုသည်မှာ “ကျွန်ုပ်၏မင်းသမီး” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ စာရဝါသည် “မင်းသမီး” ဟု ရိုးရှင်းစွာဖြစ်လာသည်။ ယခင်က သူမသည် အာဗြဟံ၏မင်းသမီးဖြစ်ခဲ့သော်လည်း၊ ယခုမှစ၍ သူမသည် လူမျိုးတစ်ခုလုံး၏ မင်းသမီးနှင့် ဘိုးဘွားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရမည်။ သူမသည် အာဗြဟံသာမက သူမ၏သားစဉ်မြေးဆက်များနှင့်လည်း သက်ဆိုင်မည်။

15. Sarah shall her name be. This is the first time Abraham’s wife Sarai was mentioned by name in any divine communication with him. No great difference exists between the two names Sarai and Sarah. Sarai, meaning “my princess,” became simply Sarah, “a princess.” Formerly she had been Abraham’s princess, but henceforth she was to be recognized as the princess and progenitor of an entire nation. She would belong to her descendants as well as to Abraham.

၁၆. သူမမှသားတစ်ဦးလည်း။ နှစ်ပေါင်းများစွာ စောင့်ဆိုင်းပြီးနောက်၊ အာဗြဟံသည် ကတိပေးထားသောသားသည် ဟာဂါ၏သားမဟုတ်ဘဲ စာရဝါ၏သားဖြစ်မည်ဟု တိကျသောညွှန်ကြားချက်များကို ပေးအပ်ခံရသည် (ဂလာတိ ၄:၂၂–၃၁ ကိုကြည့်ပါ)။

16. A son also of her. After the many years of waiting Abraham was given definite instructions to the effect that the promised seed would be Sarah’s child and not the child of Hagar (see Gal. 4:22–31).

လူမျိုးများ၏ဘုရင်များသည် သူမမှဖြစ်ပေါ်လာမည်။ ဤသည်မှာ အဓိကအားဖြင့် ဒါဝိဒ်နှင့် ယုဒဘုရင်များကို ရည်ညွှန်းသော်လည်း၊ ဧဒုံ၏ဘုရင်များကိုလည်း ထည့်သွင်းသည်။ လူတို့၏ မတော်မတရားမှုများကြောင့် ဘုရားသခင်၏ရည်ရွယ်ချက်ကို မကြာခဏ အနှောင့်အယှက်ပြုသော်လည်း၊ သူ၏ရည်ရွယ်ချ1337ရုံးပြည့်စုံမည်ဟု ဘုရားသခင်က အာဗြဟံအား အာမခံသည် (ဟေရှာယ ၄၆:၁၀, ၁၁; ၅၅:၁၀, ၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။

Kings of people shall be of her. This refers primarily to David and his successors upon the throne of Judah, but includes as well the royalty of Edom. God assures Abraham that notwithstanding the perversity of men, who so often in their haste hinder Him, His purpose will prevail (see Isa. 46:10, 11; 55:10, 11).

၁၇. အာဗြဟံသည် မျက်နှာအပ်ကျသည်။ အာဗြဟံသည် ထပ်မံ၍ မျက်နှာအပ်ကျသည်ဟုဆိုခြင်းသည် ဤဗျာဒိတ်တော်စတင်ချိန်တွင် (အခန်းကဏ္ဍ ၃) မျက်နှာအပ်ကျပြီးနောက် ထပ်မံထလာခဲ့သည်ကို ဖော်ပြသည်။

17. Abraham fell upon his face. That Abraham fell once more upon his face indicates that he had risen since prostrating himself at the beginning of this revelation (see v. 3).

ရယ်မောသည်။ အာဗြဟံ၏ရယ်မောခြင်းသည် ဝမ်းမြူးခြင်း၏ထုတ်ဖော်မှုလား၊ သို့မဟုတ် သံသယဖြစ်ခြင်း၏ထုတ်ဖော်မှုလားဆိုသည်ကို မှတ်ချက်ပေးသူများက ကွဲပြားစွာယူဆကြသည်။ ဝမ်းမြူးခြင်းဟု ထောက်ခံသူများနှင့် သဘောတူရန် ပိုမိုနှစ်သက်ဖွယ်ရှိသော်လည်း၊ ရောမ ၄:၁၉, ၂၀ ကိုအခြေခံ၍ အကြောင်းအရာသည် သံသယဖြစ်ခြင်းကို ထောက်ခံပုံရသည်။ ရောမ၌ ပေါလု၏ဖော်ပြချက်သည် အာဗြဟံသည် ကတိတော်၏အမှန်တရားကို ယုံကြည်လက်ခံပြီးနောက် စိတ်နေစိတ်ထားကို ရည်ညွှန်းပေမည်။ အာဗြဟံက မေးသည့်မေးခွန်းများ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေအားဖြင့် သူ၏စိတ်နှလုံးထဲတွင်သာ ထုတ်ဖော်ပြီး အသံထွက်မပြောဘဲ၊ “အသက်တစ်ရာရှိသောသူထံတွင် သားဖြစ်ပေါ်မည်လော” နှင့် “အသက်ကိုးဆယ်ရှိသော စာရဝါသည် သားမွေးနိုင်မည်လော” ဟူသော မေးခွန်းများသည် ဝမ်းမြူးခြင်းဖြင့် ပြောဆိုပုံမပေါက်ပါ။ ၎င်းတို့သည် သံသယကို ထုတ်ဖော်ပုံရသည်။ အာဗြဟံ၏ရယ်မောခြင်းသည် စာရဝါနှင့်ပတ်သက်သော ဘုရားသခင်၏ကတိတော်သည် ဣရှမာအတွက် သူ၏အစီအစဉ်ကို လျစ်လျူရှုထားသည်ကို တွေ့ရှိရ၍ ရှက်ရွံ့မှုကိုလည်း ထင်ဟပ်ပြသည်ဖြစ်နိုင်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၇:၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ယုံကြည်ခြင်း၏သူရဲကောင်းဖြစ်သော အာဗြဟံ၏စိတ်နှလုံးထဲတွင် သံသယရှိသည်ဟု ယူဆရန်ခက်ခဲသူများသည် အခန်းကဏ္ဍ ၁၂:၁၁–၁၃ နှင့် ၁၆:၂–၄ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖြစ်ရပ်များကို သုံးသပ်သင့်သည်။ ထို့ပြင် စာရဝါ၏ရယ်မောခြင်း (အခန်းကဏ္ဍ ၁၈:၁၂–၁၅) သည် အာဗြဟံယုံကြည်ပြီးနောက်တွင်ပင် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၁:၆, ၉; အခန်းကဏ္ဍ ၁၇:၁၉ ကိုလည်း ကြည့်ပါ) သူမတွင် သံသယရှိနေသေးကြောင်း ဖော်ပြသည်။

And laughed. Commentators vary in their opinion as to whether Abraham’s laughter was the expression of joy or of doubt. Although it would be more pleasing to agree with those who advocate the former, on the basis of Rom. 4:19, 20, the context seems to favor the latter. Paul’s statement in Romans would then apply to Abraham’s state of mind after being convinced of the reality of the promise. The questions asked by Abraham, probably in his heart rather than spoken audibly, “Shall a child be born unto him that is an hundred years old,” and, “Shall Sarah, that is ninety years old, bear?” do not leave the impression of being spoken in joy. They seem to express doubt. Perhaps Abraham’s laughter may also have reflected his embarrassment in finding that the divine promise regarding Sarah ignored his plans for Ishmael (see Gen. 17:18). Those who find it difficult to think of doubt in the heart of Abraham, the great hero of faith, should consider the events recorded in chs. 12:11–13 and 16:2–4. Note also Sarah’s laughter in ch. 18:12–15, which shows that she still doubted, even after Abraham had believed (see ch. 21:6, 9; also on ch. 17:19).

၁၈. ဣရှမာသည် ကိုယ်တော်ရှေ့မှာ အသက်ရှင်နိုင်ပါစေသော။ ဤအသနားခံမှုသည် ဣရှမာမွေးဖွားပြီးကတည်းက အာဗြဟံသည် ဤသားသည် ကတိပေးထားသောအမွေခံဖြစ်လာမည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်ကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ဆုပ်ကိုင်ထားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ စာရဝါသည် အသက်ကြီးရင့်နေသဖြင့် သားတစ်ဦးကို မွေးဖွားပေးနိုင်မည်ဟူသော ဖြစ်နိုင်ခြေကို မမြင်နိုင်သဖြင့်၊ အာဗြဟံသည် ဣရှမာအတွက် အသနားခံသည်။ အာဗြဟံသည် သူ၏ကိုယ်ပိုင်အစီအစဉ်ဖြင့် မွေးဖွားလာသောသားကို လက်ခံရန် ကျေနပ်မည်ဖြစ်ပြီး၊ စာရဝါမှမွေးဖွားမည့်သားကို လဲလှယ်ရန်ပင်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်၊ ၎င်းသည် ဣရှမာကို သူ၏အမွေခံအဖြစ် လူသိရှင်ကြား ကြေညာထားသော အစီအစဉ်ကို စွန့်လွှတ်ရမည့် ရှက်ရွံ့မှုကို ကယ်တင်ပေးလိမ့်မည် (PP ၁၄၆ ကိုကြည့်ပါ)။

18. That Ishmael might live before thee! This plea suggests that ever since the birth of Ishmael, Abraham had clung tenaciously to the hope that this son might be the promised heir. Blind to the possibility of Sarah’s presenting him with a son, at her advanced age, Abraham intercedes on behalf of Ishmael. Abraham would be content to accept him, the son of his own devising, in lieu even of the one to be born of Sarah. Furthermore, it would save him the embarrassment of giving up his publicly announced plan for Ishmael to be his heir (see PP 146).

၁၉. သူ၏အမည်ကို ဣဇာက်ဟု ခေါ်ရမည်။ “အမှန်စင်စစ်” — သံသယမရှိဘဲ — စာရဝါသည် မိခင်ဖြစ်လာမည်။ သံသယဖြစ်စရာအကြောင်းမရှိပါ။ ဘုရားသခင်က စာရဝါ၏ကတိပေးထားသောသားအတွက် ရွေးချယ်ထားသော အမည်မှာ ဣဇာက်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် “သူရယ်မောသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် အာဗြဟံ၏ရယ်မောခြင်းကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်နိုင်ပြီး၊ သံသယ၏အားနည်းသောအခိုက်အတန့်ကို အမြဲသတိပေးမှုဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ပို၍ဖြစ်နိုင်သည်မှာ၊ ၎င်းသည် ကတိပေးထားသောသားမွေးဖွားလာသောအခါ အာဗြဟံခံစားရမည့် ဝမ်းမြူးမှုကို ထင်ဟပ်ပြသည်။ သူသည် ယခုသံသယဖြင့် ရယ်မောနိုင်သော်လည်း၊ ယုံကြည်ခြင်းသည် အမှန်တရားနှင့် တွေ့ဆုံသောအခါ သူသည် အမှန်တကယ် ဝမ်းမြူးမည် (ကမ္ဘာဦး ၂၁:၆, ၇; ဟေရှာယ ၅၄:၁; ဂလာတိ ၄:၂၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ဣဇာက်နှင့် ဣရှမာတို့၏ အမည်များကို မွေးဖွားမတိုင်မီ ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး၊ အာဗြဟံနှင့် စာရယ်တို့၏ အမည်များကို သူတို့အတွက် အတွေ့အကြုံသစ်တစ်ခုပေးရန် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။

19. Call his name Isaac. “Indeed”—unquestionably—Sarah would become a mother; there was no reason to doubt. The name God selected for Sarah’s promised son, Isaac, means “he laughs.” This may be a reference to Abraham’s laughter, the lasting reminder of a weak moment of doubt. More likely, however, it reflects the joy Abraham would experience with the birth of the son of promise. He might laugh now in doubt, but then he would rejoice indeed, when faith should meet reality (see Gen. 21:6, 7; Isa. 54:1; Gal. 4:27). The names of both Isaac and Ishmael were selected prior to birth, and the names of Abram and Sarai were changed because a new experience was in store for them.

၂၀. ဣရှမာနှင့်ပတ်သက်၍။ ဘုရားသခင်သည် ဣဇာက်အတွက် ပြုလုပ်ထားသော အထူးကတိများသည် ဣရှမာ၏မိခင်ထံသို့ တောထဲတွင် ရေတွင်းတစ်ခုတွင် ပေးခဲ့သော ကတိများကို ဖီဆန်မည်မဟုတ်ကြောင်း အာဗြဟံအား အာမခံသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၆:၁၀)။ ဣရှမာ၏သားတစ်ဆယ့်နှစ်ဦး၏ အမည်များကို အခန်းကဏ္ဍ ၂၅:၁၂–၁၆ တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ယာကုပ်၏သားတစ်ဆယ့်နှစ်ဦးကဲ့သို့ပင်၊ ၎င်းတို့တစ်ဦးစီသည် လူမျိုးတစ်ခု၏ဖခင်ဖြစ်လာသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၅:၁၃–၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။

20. As for Ishmael. God reassured Abraham that the special promises made to Isaac would not contravene those made to Ishmael’s mother at the well in the wilderness (ch. 16:10). The names of the 12 sons of Ishmael are given in ch. 25:12–16. Like the 12 sons of Jacob, each of them became the father of a tribe (see on ch. 25:13–16).

၂၁. ဣဇာက်နှင့်အတူ။ အခန်းကဏ္ဍ ၁၉ ၏ဖော်ပြချက်ကို ထပ်မံဖော်ပြရင်း၊ ဘုရားသခင်သည် ဣရှမာမဟုတ်ဘဲ ဣဇာက်သည် ပဋိညာဉ်တော်၏သားဖြစ်မည်ဟု အာဗြဟံအား အာမခံသည်။ ဣရှမာသည် အာဗြဟံထံသို့ ပေးထားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများတွင် ယေဘုယျအားဖြင့် ပါဝင်ခံစားရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဣဇာက်၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ကာနာန်ပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်ရန် လုံလောက်သောအရေအတွက်ရှိလာမည်။ အထူးသဖြင့်၊ ပဋိညာဉ်တော်သည် ၎င်း၏ရုပ်ဝတ္ထုနှင့် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများနှင့်အတူ၊ စာရဝါ၏သားဖြစ်သော ဣဇာက်နှင့် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များအတွက်ဖြစ်သည်။ သားနှစ်ဦး၏ နောက်ပိုင်းသမိုင်းသည် ဘုရားသခင်၏ရွေးချယ်မှုနှင့် ပယ်ရှင်းမှုကို အပြည့်အဝထောက်ခံသည်။ ဟာဂါသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်လာခဲ့သော်လည်း၊ သူမ၏အစောပိုင်း အီဂျစ်သင်ကြားမှုများ၏လွှမ်းမိုးမှုသည် ဣရှမာနှင့် သူ၏သားများ၏ဘဝတွင် အဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူများဖြစ်လာခဲ့သည်။

21. With Isaac. Repeating the statement of v. 19, God assured Abraham that Isaac, not Ishmael, was to be the son of the covenant. While Ishmael should share generally in the blessings promised to Abraham, the offspring of Isaac would become sufficiently numerous to possess the land of Canaan. Specifically, the covenant, with all its material and spiritual blessings, was to Sarah’s son, Isaac, and to his posterity. The later history of the two sons fully justifies God’s selection of the one and rejection of the other. Even though Hagar had come to believe in the true God, the influence of her earlier Egyptian training proved to be decisive in the life of Ishmael and his sons, for his descendants became pagans.

ဤအချိန်တွင်။ ယခုအခါ သားတစ်ဦးကတိပေးထားမှုတွင် အချိန်ကန့်သတ်ချက်တစ်ခုထည့်သွင်းထားသည်။ မသေချာမှုအတွက် နေရာမရှိတော့ပါ။ ပထမဆုံးကတိပေးမှုမှစ၍ နှစ်ပေါင်း ၂၅ နီးပါးစောင့်ဆိုင်းခဲ့ပြီး၊ ယခင်က ယုံကြည်ခြင်းနှင့် သံသယများကို ပြသခဲ့ပြီးနောက်၊ အာဗြဟံသည် စောင့်ဆိုင်းရမည့်အချိန်သည် မကြာမီပြီးဆုံးတော့မည်ကို သိရှိခဲ့သည်။

At this set time. A time limit is now attached to the promise of a son. No longer could there be room for uncertainty. After waiting nearly 25 years since the first promise, and having shown faith and doubt in the past, Abraham learned that the time of waiting was soon to end.

၂၂. ဘုရားသခင်ထွက်သွားတော်မူသည်။ ဤဖော်ပြချက်သည် ဘုရားသခင်၏ဗျာဒိတ်တော်သည် မြင်နိုင်သောပုံစံဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ အာဗြဟံသည် ဘုရားသခင်ကို မည်သည့်ပုံစံဖြင့် မြင်တွေ့ခဲ့သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့မသိရပါ။

22. God went up. This statement indicates that the revelation of God had been a visible one. We have no idea of the form under which Abraham saw God.

၂၃. အာဗြဟံသည် ဣရှမာကိုခေါ်သည်။ ဘုရားသခင်၏အမိန့်ကို နာခံရင်း၊ အာဗြဟံသည် ဣရှမာအပါအဝင် သူ၏အိမ်ထောင်စုဝင်ယောက်ျားအားလုံးကို အရေဖြတ်ပေးခဲ့သည်။ ဣရှမာသည် အရေဖြတ်ခံရချိန်တွင် အသက် ၁၃ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၅)၊ ထို့ကြောင့် အာရပ်လူမျိုးများသည် ယခုတိုင် ဤထုံးတမ်းကို ဂျူးလူမျိုးများထက် နောက်ကျသောကာလတွင် ကျင့်သုံးကြပြီး၊ များသောအားဖြင့် အသက် ၅ နှစ်မှ ၁၃ နှစ်အတွင်း၊ မကြာခဏဆိုသလို ၁၃ နှစ်မြောက်နှစ်မတိုင်မီ မကျင့်သုံးကြပါ။

23. Abraham took Ishmael. Obeying God, Abraham circumcised all male members of his large household, including Ishmael. Because Ishmael was 13 years old when circumcised (v. 25), the Arabs even now defer this rite to a much later period than do the Jews, generally from the age of 5 to 13 and frequently not before the 13th year.

ellen g. white comments

1-16 PP 137-138

1 PP 137, 370

1, 2 SR 146

4 PP 137

5 PP 138

7 PP 370; SR 78, 146

10 PP 138, 363; SR 148

10, 11 SR 146

16 PP 138, 146

18 SR 78

18-20 PP 146

19 SR 78

အခန်းကြီး - ၁၈

chapter 18

၁ အာဗြဟံသည် ကောင်းကင်တမန် သုံးပါးကို ဧည့်ဝတ်ပြုသည်။ ၉ ထူးဆန်းသော ကတိတော်ကို ရယ်မောသဖြင့် စာရာသည် ဆုံးမခြင်းခံရသည်။ ၁၇ ဆိုဒုံမြို့ ဖျက်ဆီးခြင်းကို အာဗြဟံအား ထင်ရှားစေသည်။ ၂၃ အာဗြဟံသည် ထိုမြို့သားများအတွက် ဆုတောင်းပေးသည်။

1 Abraham entertaineth three angels. 9 Sarah is reproved for laughing at the strange promise. 17 The destruction of Sodom is revealed to Abraham. 23 Abraham maketh intercession for the men thereof.

၁. ထာဝရဘုရားသည် အဗြဟံထံသို့ ထင်ရှားစွာ ကြွရောက်တော်မူသည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် အခန်း ၁၇ တွင်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အဖြစ်အပျက်နောက်ပိုင်း မကြာမီကာလတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရမည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဤဖြစ်ရပ်နှစ်ခုစလုံးသည် ဣဇာက်မွေးဖွားခြင်းမတိုင်မီ တစ်နှစ်ခန့်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (အခန်း ၁၇:၂၁၊ ၁၈:၁၀၊ ၁၄ ကို ကြည့်ပါ)။ “မာမရေအဆင်း” ဆိုသည်မှာ ဟံဗြံအနီးရှိ မာမရေသစ်တောကို ဆိုလိုသည် (အခန်း ၁၃:၁၈ ကို ကြည့်ပါ)။

1. The Lord appeared unto him. This must have occurred but a short time after the experience of ch. 17, since both events took place approximately one year prior to Isaac’s birth (see chs. 17:21; 18:10, 14). For the “plains of Mamre,” meaning the grove of Mamre near Hebron, see on ch. 13:18.

အခန်း ၁၈ ၏ ဇာတ်လမ်းတစ်ခုလုံးတွင် မောရှေသည် အဗြဟံ၏ ဘုရားရင့်ဧည့်သည်ကို “ထာဝရဘုရား” (KJV), ယာဝှေ, “ယေဟောဝါ” ဟု တစ်သမတ်တည်း ရည်ညွှန်းခဲ့သော်လည်း၊ အဗြဟံသည် ထိုသူအား “သခင်” ’အာဒိုနိုင်, “ဆရာ” ဟု အမြဲတမ်း ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (အခန်း ၁၈:၃ ကို ကြည့်ပါ)။

Throughout the narrative of the 18th chapter, note that whereas Moses consistently refers to Abraham’s divine visitor as “Lord” (KJV), Yahweh, “Jehovah,” Abraham always addresses Him as “Lord,” ’Adonai, “Sir” (see on v. 3).

အပူပိုင်းအချိန်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် နေ့ခင်းချိန်ကို ဖော်ပြပုံရှိသည် (၁ ရာမုအေလ ၁၁:၁၁ ကို ကြည့်ပါ)၊ နှင့် “အရုံ့အချိန်” ဆိုသည်မှာ စာသားအားဖြင့် “လေ” အချိန် (ကမ္ဘာဦး ၃:၈) သည် ညနေနှောင်းပိုင်း သို့မဟုတ် ညအချိန်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ နေ့ခင်းအတွက် ပုံမှန်ဟီဘရူးစကားလုံးမှာ ṣohorayim (အခန်း ၄၃:၁၆) ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် စာသားအားဖြင့် “အလင်းအများဆုံး” အချိန်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ကဗျာဆန်သော အသုံးအနှုန်းတစ်ခုက နေ့ခင်းကို “နေ့၏အမြင့်” (သုတ္တိ ၄:၁၈) ဟု ဖော်ပြပြီး၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နေသည် ထိုအချိန်တွင် အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် “အမြင့်ဆုံးနေ့ခင်း” ဟု ပြောဆိုကြသည်။ ဤအခါသမယတွင် အဗြဟံသည် ထမင်းစားပြီးပြီဖြစ်ပြီး အနားယူနေပုံရသည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဧည့်သည်များရောက်လာသောအခါ သူတို့ကို ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်ရန် ပြင်ဆင်ရန်လိုအပ်ခဲ့သည်။

The heat of the day. This expression probably designates noontime (see 1 Sam. 11:11), and the “cool of the day,” literally, the “wind” of the day (Gen. 3:8), refers to late afternoon or evening. The usual Hebrew term for noon is ṣohorayim (ch. 43:16), a dual form meaning literally, the time of “double,” that is, “greatest” light. A poetical expression refers to noon as, literally, “the height of the day” (Prov. 4:18), because the sun has then reached the zenith. We speak of “high noon.” Upon this occasion Abraham had perhaps dined and was resting, for upon the arrival of his visitors it was necessary to begin preparations for their entertainment.

၂. လူသုံးဦးသည် သူ့အနီး၌ ရပ်နေကြသည်။ ဤသည်မှာ ထာဝရဘုရားသည် အဗြဟံထံ ဆဋ္ဌမအကြိမ် ထင်ရှားစွာ ကြွရောက်ခြင်း၏ ဖြစ်ရပ်ကို စတင်ဖော်ပြသည် (အခန်း ၁၇:၁ ကို ကြည့်ပါ)။ အချို့သော ပြန်ဆိုသူများက ဤလူသုံးဦးကို ဘုရားသုံးပါးတစ်ဆူဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ဤအမြင်သည် အကြောင်းမရှိပုံရသည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သုံးဦးအနက် နှစ်ဦးသည် ကောင်းကင်တမန်များဟု ရည်ညွှန်းခံရသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၉:၁၊ ၁၅; ဟီးဗြူ ၁၃:၂)၊ နှင့် လူများဟုလည်း (ကမ္ဘာဦး ၁၉:၁၀၊ ၁၂၊ ၁၆) ဖော်ပြခံရသည်။ ထို့ကြောင့် ဤလူသုံးဦးကို ထာဝရဘုရားနှင့် ကောင်းကင်တမန်နှစ်ပါးဟု ယူဆခြင်းသည် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပုံရသည်။

2. Three men stood by him. Thus opens the account of the Lord’s sixth appearance to Abraham (see on ch. 17:1). Some expositors have taken the three “men” to be the three persons of the Godhead. This view seems unwarranted, since two of the three are referred to as angels (Gen. 19:1, 15; Heb. 13:2), and as men (Gen. 19:10, 12, 16). It seems best, therefore, to see in the three “men” the Lord and two angels.

သူတို့ကို မြင်သောအခါ။ အဗြဟံသည် သူတို့၏ အမှန်တရားကို မသိရှိသေးပေ။ သူသည် ခရီးပန်းနွမ်းနယ်နေသော ဧည့်သည်သုံးဦးကိုသာ မြင်ခဲ့ပြီး၊ အနားယူရန်နှင့် အစာစားရန် လိုအပ်နေသည်။ စစ်မှန်သော အရှေ့တိုင်းယဉ်ကျေးမှုဖြင့် သူသည် သူတို့ဆီသို့ ပြေးသွားပြီး သူ၏ အိမ်ထဲတွင် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်ရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်၊ အရှေ့တိုင်းဓလေ့အရ သူတို့ရှေ့တွင် ဦးညွှတ်ခဲ့သည်။ ဤအမူအရာသည် အဗြဟံသည် ယေဟောဝါအား သုံးဦးအနက် တစ်ဦးအဖြစ် မသိရှိခဲ့ကြောင်း မဖော်ပြပေ။ သူသည် သူ၏ ဟိတ္တိအိမ်နီးချင်းများရှေ့တွင်လည်း ဤအတိုင်း ပြုလုပ်ခဲ့သည် (အခန်း ၂၃:၇၊ ၁၂)။ ထိုနည်းတူ၊ ယာကုပ်သည် ဧသောရှေ့တွင် ဦးညွှတ်ခဲ့သည် (အခန်း ၃၃:၃)၊ ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်ရှေ့တွင် (အခန်း ၄၈:၁၂)၊ ရှောလမုန်သည် သူ၏မိခင်ရှေ့တွင် (၁ ဘုရား ၂:၁၉)၊ နှင့် ပရောဖက်များ၏သားများသည် ဧလိရှဲရှေ့တွင် (၂ ဘုရား ၂:၁၅) ဦးညွှတ်ခဲ့ကြသည်။

When he saw them. Abraham was not yet aware of their identity. He saw only three travel-weary strangers looking for rest and food. With true Oriental courtesy he ran toward them to offer the facilities of his home, bowing down before them in harmony with Eastern custom. This form of greeting in no way indicates that Abraham recognized Jehovah as one of the three. He did the same in the presence of his Hittite neighbors (ch. 23:7, 12). Similarly, Jacob bowed down before Esau (ch. 33:3), Joseph before his father (ch. 48:12), Solomon before his mother (1 Kings 2:19), and the sons of the prophets before Elisha (2 Kings 2:15).

၃. ကျွန်ုပ်၏ သခင်။ အဗြဟံသည် ဧည့်သည်တစ်ဦးထံသို့ သူ၏ ဖိတ်ကြားချက်ကို ဦးတည်ခဲ့သည်ဟု အချို့ပြန်ဆိုသူများက ယူဆပြီး၊ ၎င်းသည် သူသည် ယေဟောဝါအား သုံးဦးအနက် တစ်ဦးအဖြစ် သိရှိခဲ့ပြီဟု ညွှန်ပြသည်။ သုံးဦးအနက် တစ်ဦးသည် အခြားသူများထက် ပိုမိုထူးခြားသောအသွင်အပြင်ရှိသည် သို့မဟုတ် တစ်ဦးသည် အုပ်စုအတွက် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူအဖြစ် ရှေ့သို့ ထွက်လာခဲ့သည်၊ ထို့ကြောင့် အဗြဟံသည် ထိုသူထံသို့ သူ၏ စကားများကို ဦးတည်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင်၊ ဤနေရာတွင် “သခင်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသော ဟီဘရူးစကားလုံးသည် သန့်ရှင်းသော ယာဝှေ မဟုတ်ဘဲ ’အာဒိုနိုင် ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် “ဆရာ” ဟု ရိုသေသောနှုတ်ဆက်ပုံစံတစ်ခုနှင့် ညီမျှသည်။

3. My Lord. That Abraham directed his invitation to one of the strangers has been taken by some expositors as an indication that he already recognized Jehovah as one of them. It is probable that one of the three excelled the others in appearance or that one stepped forward as spokesman for the group, with the result that Abraham directed his remarks to that one. It should be noted, furthermore, that the Hebrew word here translated “Lord” is not the sacred Yahweh, but ’adonai, equivalent, to “sir,” a respectful form of salutation.

အကယ်၍ ကျွန်ုပ်သည် ကျေးဇူးတင်ရိုးဖြစ်ခဲ့လျှင်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် တစ်ဦးသည် အဆင့်မြင့်သူတစ်ဦးနှင့် စကားပြောရာတွင် သို့မဟုတ် ဂုဏ်ပြုလိုသူတစ်ဦးနှင့် စကားပြောရာတွင် မကြာခဏ အသုံးပြုသည်။ ၎င်းသည် အဗြဟံသည် ဧည့်သည်တစ်ဦးအား ဘုရားအဖြစ် သိရှိခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပေ။ လာဗန်သည် ယာကုပ်ကို (အခန်း ၃၀:၂၇)၊ ယာကုပ်သည် ဧသောကို (အခန်း ၃၂:၅; ၃၃:၈၊ ၁၀၊ ၁၅)၊ ရှေခင်သည် ယာကုပ်ကို (အခန်း ၃၄:၁၁)၊ အဲဂုတ္တုလူများသည် ယောသပ်ကို (အခန်း ၄၇:၂၅)၊ နှင့် ယာကုပ်သည် ယောသပ်ကို (အခန်း ၄၇:၂၉) ဤသို့ပင် ပြောဆိုခဲ့သည်။ အခြားဥပမာများစွာက ၎င်းသည် သာမန်အသုံးအနှုန်းဖြစ်ကြောင်း ပြသသည်။

If now I have found favour. This expression was frequently used by one person in talking to another of higher rank, or to one whom he desired particularly to honor. It does not imply that Abraham had recognized one of the men to be God. Laban thus addressed Jacob (ch. 30:27), Jacob, Esau (chs. 32:5; 33:8, 10, 15), Shechem, Jacob (ch. 34:11), the Egyptians, Joseph (ch. 47:25), and Jacob, Joseph (ch. 47:29). Many other examples show this to have been a common formula.

ဖြတ်သွားမသွားပါနှင့်။ အဗြဟံသည် အရှေ့တိုင်းဆွဲဆောင်မှုနှင့် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုဖြင့် ဧည့်သည်များအား အနားယူရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ အဗြဟံသည် “မသိလျက် ကောင်းကင်တမန်များကို ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်သူ” များအနက် တစ်ဦးဖြစ်ပုံရသည် (ဟီးဗြူ ၁၃:၂)။ ဤဖြစ်ရပ်က အဗြဟံသည် ဧည့်သည်များအား ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှု ပုံမှန်လုပ်ဆောင်သူဖြစ်ကြောင်း ပြသသည်။ ဤသူများသည် အစပိုင်းတွင် သူ့အတွက် လုံးဝမသိသူများဖြစ်သော်လည်း၊ သူ၏ နှုတ်ဆက်မှုသည် ၎င်းတို့၏ အမှန်တရားနှင့် လာရောက်လည်ပတ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ကို ကြိုတင်ကြေငြာသူတစ်ဦးရောက်ရှိလာသကဲ့သို့ ရိုသေလေးစားမှုရှိခဲ့သည်။ ဧည့်သည်များနှင့် ခရီးသွားများအား ကျေးဇူးပြုရန် အသင့်ရှိနေသူများသည် အထူးကောင်းချီးပေးနိုင်သူများ၏ ဧည့်သည်များနှင့် မမျှော်လင့်ဘဲ ကြုံတွေ့ရနိုင်သည် (လုကာ ၂၄:၂၉ ကို ကြည့်ပါ)။

Pass not away. With typical Oriental charm and hospitality Abraham invited the strangers to pause long enough to refresh themselves. Abraham was apparently one of those who “entertained angels unawares” (Heb. 13:2). This experience shows that Abraham habitually practiced hospitality toward strangers. Although these persons were at first entirely unknown to him, his greeting was as respectful as if a messenger had arrived in advance to announce their identity and their intention of paying him a visit. Those who hold themselves in readiness to show kindness to strangers and travelers may unexpectedly be favored with the presence of guests in whose power it is to confer special blessing (see Luke 24:29).

၄. သင်တို့၏ ခြေထောက်များကို ဆေးကြောပါ။ အဗြဟံသည် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်နေသော ခရီးသွားများ၏ ခြေထောက်များကို ဆေးကြောရန် ရေကို ဦးစွာဖော်ပြခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် အချို့အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများတွင် ယနေ့ထိတိုင် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှု၏ လိုအပ်သောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ သူတို့သည် သစ်ပင်အောက်တွင် အနားယူနေစဉ် သူသည် ၎င်းတို့အတွက် အစားအစာပြင်ဆင်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် ငြိမ်သက်စွာ ထွက်ခွာပြီး ၎င်းတို့၏ ခရီးကို ဆက်လက်သွားနိုင်သည်။

4. Wash your feet. Abraham first mentioned water to wash the feet of the tired travelers, a necessary aspect of hospitality in some Eastern countries to the present day. While they rested under a tree he would prepare a meal for them. After this they could depart in peace and continue their journey.

၆. အလျင်အမြန် ပြင်ဆင်ပါ။ ယနေ့ခေတ် ဘီဒိုဝင်ရှိတ်ခ်တစ်ဦးကဲ့သို့ အဗြဟံသည် သူ၏ဇနီးအား “ဆယ်အိမ်” (သို့မဟုတ် သုံးဆယ့်ခြောက်လီတာခန့်) သုံးခုစီသော ဂျုံမှုန့်အား ယူပြီး မုန့်ဖုတ်ရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ မုန့်ဖုတ်ခြင်းကို ပူသောကျောက်ခဲများပေါ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ “ထောပတ်” သည် နို့ချဉ်ဖြစ်ပြီး၊ ယနေ့ခေတ်တွင်ပင် အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများစွာတွင် အဆီဓာတ်တစ်ခုအဖြစ် ယူဆသည်။ ဤအခန်းနှင့် နောက်နှစ်အခန်းများတွင် ဖော်ပြထားသော စားစရာစာရင်းသည် ပြည့်စုံပြီး ကျေနပ်ဖွယ်ရာ အစားအစာတစ်ခုကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ အဗြဟံသည် သူပိုင်ဆိုင်သမျှအကောင်းဆုံးကို ၎င်းတို့အား ပေးအပ်ခဲ့သည်။

6. Make ready quickly. Like a Bedouin sheik of the present day, Abraham directed his wife to take three “measures,” se’im (or about 20 qts.), of fine meal and bake cakes. The baking was done upon hot stones. The “butter” was curded milk, considered a delicacy in many Oriental lands even today. The menu listed in this and the next two verses provided a bountiful and satisfying meal. Abraham gave them the best he had.

၈. သူတို့သည် စားသောက်ကြသည်။ အဗြဟံ၏ ကောင်းကင်ဧည့်သည်များသည် သူပြင်ဆင်ပေးထားသော အစားအစာကို အမှန်တကယ် စားသောက်ခဲ့ကြသည်၊ ယေရှုသည် သူ၏ ရှင်ပြန်ထမြောက်ပြီး ဂုဏ်ပြုခံရသောပုံစံဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် သူ၏ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၏ အမှန်တရားကို သက်သေပြရန် ပြုလုပ်ခဲ့သည့်အတိုင်း (လုကာ ၂၄:၂၁-၄၃)။ ခရစ်တော်နှင့် ကောင်းကင်တမန်များသည် အဗြဟံ၏ ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုကို လက်ခံခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ မာမရေရှိ သူ၏ တဲသို့ လာရောက်ခြင်းသည် အိပ်မက်တစ်ခု သို့မဟုတ် ရူပါရုံတစ်ခု မဟုတ်ဘဲ စစ်မှန်သော အတွေ့အကြုံတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း အဗြဟံအား သက်သေပြရန်ဖြစ်ပုံရသည်။

8. They did eat. Abraham’s heavenly visitors actually ate the food he had prepared for them, as Christ in His risen and glorified form later did to prove the reality of His resurrection (Luke 24:21–43). The acceptance of Abraham’s hospitality on the part of Christ and the angels was perhaps to prove to Abraham that their visit to his tent at Mamre was not a dream or a vision but a genuine experience.

၉. သာရာသည် မည်သည့်နေရာတွင် ရှိသနည်း။ အဗြဟံသည် ရပ်နေပြီး (အခန်း ၁၈:၈)၊ ၎င်းတို့ စားသောက်နေစဉ် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်ခဲ့သည်။ စားသောက်ပြီးနောက်၊ ၎င်းတို့သည် သာရာအား မေးမြန်းခဲ့သည်။ ဤသို့သော တောင်းဆိုမှုသည် အရှေ့တိုင်းဓလေ့နှင့် လုံးဝမကိုက်ညီပေ။ ဧည့်သည်များသည် ဇနီး၏အမည်ကို မသိရှိရန် သို့မဟုတ် အသုံးမပြုရပါ။ ၎င်းတို့သည် သူမ၏အမည်ကို သိရှိခြင်းသည် အဗြဟံအား ၎င်းတို့ဧည့်သည်များသည် လူသာမန်မဟုတ်ကြောင်း အရိပ်အမြွက်ပြခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ တောင်းဆိုမှုသည် ၎င်းတို့၏ လာရောက်ခြင်းသည် သူမနှင့်သက်ဆိုင်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ နောက်ဆက်တွဲစကားပြောဆိုမှုက ၎င်းတို့၏ အမှန်တရားကို ရှင်းလင်းစေခဲ့ပြီး၊ ယခုထပ်လောင်းကတိပြုထားသော ကတိမှ အဗြဟံသည် ယခင်ငါးကြိမ်ထင်ရှားပြသခဲ့သော ထိုသူကို အမှန်တကယ် သိရှိခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ သာရာသည် သူမ၏ခင်ပွန်းအား ပေးအပ်ခံရသော ဘုရားရင့်ထင်ရှားပြသမှုတစ်ခုကို ကိုယ်တိုင်သက်သေခံခဲ့သော ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်သည်။ အဗြဟံသည် ယခင်ကသိရှိပြီး ယုံကြည်ခဲ့သည် (ရောမ ၄:၁၉၊ ၂၀)။ ဤအချက်များနှင့် ကမ္ဘာဦး ၁၈:၉-၁၅ မှ ဤလာရောက်ခြင်းသည် သာရာ၏ ဘဝတွင် အမြင့်ဆုံးအတွေ့အကြုံဖြစ်သည့်—သူမ၏ပထမဆုံးနှင့် တစ်ဦးတည်းသောသားဖွားမွေးခြင်းအတွက် ပြင်ဆင်ရန်ဖြစ်ပုံရသည်။

9. Where is Sarah? Abraham stood (v. 8), and waited upon them while they ate. Having eaten, they asked for Sarah. Such a request was decidedly out of keeping with Oriental custom; strangers should neither know nor use a wife’s given name. Their knowledge of her name probably suggested to Abraham that his guests were more than men, and their request implied that their visit had to do with her. The ensuing conversation made their identity clear, and from the promise now repeated, Abraham certainly recognized the One who had appeared to him five times previously. This was the first occasion on which Sarah had personally witnessed one of the divine manifestations accorded her husband. Abraham already knew and believed (Rom. 4:19, 20). From these facts, and from Gen. 18:9–15, it appears that this visit was designed to prepare Sarah for the supreme experience of her life—the birth of her first and only son.

၁၀. အသက်ရှင်သောအချိန်။ ၎င်းသည် ရောမ ၉:၉ တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း တစ်နှစ်ကို ညွှန်ပြပြီး LXX တွင် ထိုသို့ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်၊ သို့မဟုတ် ကိုးလတာကာလဖြစ်သည့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလကို ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ သာရာသည် ထိုအချိန်တွင် သားတစ်ဦးကို ဖွားမွေးရမည်ဖြစ်သည်။

10. The time of life. This may indicate a year, as implied by Rom. 9:9 and so rendered in the LXX, or it may perhaps refer to the normal period of pregnancy, nine months. In either case, Sarah was to give birth to a son by that time.

သာရာသည် ၎င်းကို ကြားခဲ့သည်။ သာရာသည် တဲအဆောင်၏ ကုလ္လိကာများနောက်တွင် ရပ်နေခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ရှေးခေတ်ကတည်းက အာရပ်အမျိုးသမီးများ၏ ဓလေ့ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ဧည့်သည်များနှင့် အထူးသဖြင့် သူစိမ်းများနှင့် လွတ်လပ်စွာ ရောနှောခွင့်မရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ စကားပြောဆိုမှုများကို စိတ်ဝင်တစားရှိသည်၊ ဘီဒိုဝင်အမျိုးသမီးများသည် ယခုကဲ့သို့ပင်၊ တဲ၏အဖွင့်အနီးတွင် မမြင်ရအောင် နေရာယူထားလေ့ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် မမြင်ရသော်လည်း၊ ဧည့်သည်များပြောသမျှကို ပုံမှန်အားဖြင့် ကြားရပြီး ၎င်းတို့ကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်သည်။ သူမ၏အမည်ကို ဖော်ပြခြင်းသည် သာရာအပြင် အဗြဟံကိုလည်း အံ့အားသင့်စေခဲ့ရမည်။ သူမ၏သားတစ်ဦးဖွားမွေးမည်ဟု ကြေငြာချက်ကို သူမသည် စိတ်ဝင်တစားနှင့် အာရုံစူးစိုက်စွာ နားထောင်ခဲ့ရမည်။

Sarah heard it. Sarah was standing behind the tent curtains, as has been the custom of Arab women since ancient times. Forbidden to mingle freely with menfolk, including male guests, especially if they are strangers, but nevertheless intensely interested in their conversations, Bedouin women, now as then, are usually to be found close to the opening of the tent but just out of view. Although they themselves cannot be seen, they usually hear everything spoken by visitors and observe them closely. The mention of her name must have surprised Sarah as well as Abraham. With what intense fascination and rapt attention she must have followed the announcement that she was to have a son.

၁၁. အဗြဟံနှင့် သာရာသည် အသက်ကြီးရွယ်အိုကြသည်။ ယခင်ဘုရားရင့်ထင်ရှားပြသမှုကဲ့သို့ သာရာသည် ယခုကတိပြုထားသည့်အရာသည် ဖြစ်ပေါ်လာလိမ့်မည်ဟု မယုံကြည်နိုင်ခဲ့ပေ။ နှစ်ပေါင်း ၂၅ ကြာ ၎င်းကို ထပ်ခါတလဲလဲ ကြားခဲ့ရသော်လည်း၊ သူမအတွက် ရက်များသည် ယုံကြည်နိုင်စရာမရှိသည်ထိ ရှည်လျားခဲ့ပြီး၊ အဗြဟံ၏ ရူပါရုံတစ်ခုစီသည် ဆက်လက်ပျက်ကွက်ခဲ့ပုံရသည်။ ယခင်ထင်ရှားပြသမှု (အခန်း ၁၇) ၏ ရလဒ်အနေဖြင့် အဗြဟံ၏ သံသယသည် ယုံကြည်ခြင်းသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး၊ ဤအခါသမယတွင် သူ၏သံသယဖြစ်မှုကို ထင်ရှားသက်သေမရှိပေ၊ ရှင်ပေါလုကလည်း ထောက်ပြသည့်အတိုင်း (ရောမ ၄:၁၉၊ ၂၀ ကို ကြည့်ပါ)။

11. Abraham and Sarah were old. Like Abraham at the previous revelation, Sarah could not now believe that the promise made would ever come true. For 25 years she had heard it reiterated, but to her the days had been prolonged beyond credibility, and each of Abraham’s visions in turn had apparently failed. As a result of the previous revelation (ch. 17) Abraham’s doubt had been turned to faith, and on this occasion there is no evidence of doubt on his part, as Paul pointedly observes (see Rom. 4:19, 20).

၁၂. သာရာသည် ရယ်မောခဲ့သည်။ ယခင်ဘုရားရင့်ထင်ရှားပြသမှုအခါတွင် အဗြဟံသည် ရယ်မောခဲ့သည် (အခန်း ၁၇:၁၇ ကို ကြည့်ပါ)။ ယခုအခါ သာရာသည် ရယ်မောခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် သူမ၏ဘဝအခြေအနေအပေါ် ခါးသီးမှုနှင့် အခြေအနေများသည် ပြောင်းလဲမည်မဟုတ်ဟု မယုံကြည်မှုကို ဖော်ပြပုံရသည်။ တစ်ဝက်မထေ့မထွင်း၊ တစ်ဝက်ဆန္ဒဖြင့် ရယ်မောခြင်းဖြင့် သူမသည် “ဤသည်မှာ မဖြစ်နိုင်လွန်းသည်!” ဟူသော အတွေးကို ဖော်ပြခဲ့သည် (ဧဇရ ၁၂:၂၂-၂၈ ကို ကြည့်ပါ)။

12. Sarah laughed. On the occasion of the previous divine revelation Abraham had laughed (see on ch. 17:17). Now Sarah laughed, probably expressing bitterness at her lot and incredulity that circumstances should ever be otherwise. By a half-sarcastic, half-wistful laugh she gave expression to the thought, “That is too good to be true!” (see Eze. 12:22–28).

ကျွန်ုပ်၏ သခင်။ သာရာ၏ ထင်ရှားသော အမှားများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ အဗြဟံအား သူမ၏ ရိုသေသောနာခံမှုသည် ချီးကျူးထိုက်သည်။ သူမကိုယ်တိုင် ပြောဆိုရာတွင်ပင် သူမသည် သူ့ကို “ကျွန်ုပ်၏ သခင်” ဟု ရည်ညွှန်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်းအတွက် ဓမ္မသစ်ကျမ်းက သူမအား ခရစ်ယာန်ဇနီးသည်၏ သီလစံနမူနာအဖြစ် ချီးကျူးသည် (၁ ပေတရု ၃:၆)။

My Lord. In contrast to Sarah’s obvious faults, her deferential submission to Abraham is praiseworthy. Even when talking to herself she referred to him as “my lord,” for which the NT commends her as an example of Christian wifely virtue (1 Peter 3:6).

၁၄. မည်သည့်အရာမဆို ထာဝရဘုရားအတွက် ခဲယဉ်းနိုင်ပါသနည်း။ အမည်ဝှက်ထားသော အရိပ်အယောင်သည် ယခုလုံးဝဖယ်ရှားခံရပြီး၊ စကားပြောသူသည် သူ့ကိုယ်သူ ထာဝရဘုရားအဖြစ် ထင်ရှားစွာ ခွဲခြားဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤဘုရားရင့်ထင်ရှားပြသမှုသည် အဗြဟံထက် သာရာ၏ အကျိုးအတွက် ပိုမိုရည်ရွယ်ခဲ့ပုံရသည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သူသည် ယခင်ကသိရှိပြီး ယုံကြည်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်၊ ထာဝရဘုရားသည် သာရာနှင့် တိုက်ရိုက်မပြောဆိုဘဲ၊ သူမ သူ့ထံ စကားမပြောမီအထိ အဗြဟံအား မည်သည့်အရာမဆို ထာဝရဘုရားအတွက် ခဲယဉ်းနိုင်သလားဟု မေးမြန်းခဲ့သည်။ သာရာ၏ မယုံကြည်မှုကို ပြင်ဆင်ရန်နှင့် သူမ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ခိုင်မာစေရန်အတွက် ဘုရားသည် ဤသို့ပြောဆိုခဲ့သည်။ လူသားဉာဏ်ပညာနှင့် ခွန်အားပျက်ကွက်ရာ၊ သဘာဝတရားသည် အားနည်းပြီး လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းမရှိရာ၌၊ ဘုရားသည် အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းရှိပြီး၊ သူ၏ ဘုရားရင့်ဆန္ဒအတိုင်း အရာများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ တကယ်တော့၊ လူသားအားနည်းမှုသည် သူ၏ စွမ်းအားကြီးမားမှုနှင့် ထင်ရှားစွာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ရန် အခြေအနေများကို မကြာခဏ ခွင့်ပြုပေးသည်။

14. Is any thing too hard? The veil of anonymity was now thrown completely aside, and the speaker unmistakably identified Himself as the Lord. It is interesting to note that although this divine appearance was perhaps intended more for Sarah’s benefit than for Abraham’s, since he already knew and believed, the Lord did not address Sarah directly until she had first spoken to Him. Instead of speaking to Sarah, He asked Abraham whether anything could be too difficult for the Lord. It was primarily to correct Sarah’s unbelief and to strengthen her faith that God spoke thus. Where human wisdom and strength fail, and where nature, enfeebled, lacks ability to act, there God still has full sway and brings things to pass according to the counsels of His own divine will. In fact, He often permits circumstances to reach an impasse so that human impotence may stand forth in striking contrast to His omnipotence.

၁၅. သာရာသည် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ သာရာ၏ ငြင်းဆိုမှုသည် သူမ၏ ရယ်မောခြင်းနှင့် အခန်း ၁၈:၁၂ ၏ မှတ်ချက်သည် အနည်းငယ်သာ ကြားနိုင်ခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် ကြားမရခဲ့ဟု သူမထင်ခဲ့သည်။ ယခုသူမသည် ဧည့်သည်များထံ တိုက်ရိုက်ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ တဲကုလ္လိကာများနောက်တွင် ရှိနေဆဲဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် အပြင်သို့ ထွက်လာခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ ဧည့်သည်များကို စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမည့် ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် သူမ၏ လျှို့ဝှက်ခံစားချက်များ ထင်ရှားလာမည့် ကြောက်ရွံ့မှုက ငြင်းဆိုမှုသို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။ ဖမ်းမိခြင်း၏ ရုတ်တရက်သတိပြုမိမှုက သူမအား မလွတ်မြောက်နိုင်သော ရှုပ်ထွေးမှုတစ်ခုသို့ တွန်းပို့ခဲ့ပြီး၊ သူမသည် မုသားဖြင့် လွတ်မြောက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။

15. Sarah denied. Sarah’s denial shows that her laugh and remark of v. 12 were scarcely audible, if even that, and that she did not think either had been heard. Now she spoke directly to the strangers, either remaining behind the tent curtains or stepping out into the open. Fear of offending the guests and of having her secret feelings revealed led to denial. The sudden consciousness of detection forced her into a moment of confusion from which she sought escape by the route of falsehood.

သင်သည် ရယ်မောခဲ့သည်။ ဧဒင်ဥယျာဉ်တွင် ပထမဆုံးအပြစ်သားများကို ပြောဆိုခဲ့သော တိုတောင်းသော တိုက်ရိုက်ပုံစံဖြင့်၊ ဘုရားသည် သူမ၏ ငြင်းဆိုမှုသည် မမှန်ကန်ကြောင်း တင့်တယ်စွာ ထင်ရှားစွာ ကြေငြာခဲ့သည်။ သာရာ၏ နောက်ဆက်တွဲ တိတ်ဆိတ်မှုသည် အပြစ်ရှိကြောင်း သက်သေဖြစ်ပြီး၊ သူမ၏ ဣဇာက်ကို နောက်ဆုံး ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းသည် နောင်တရမှုနှင့် ခွင့်လွှတ်ခြင်းကို ဖော်ပြသည်။

Thou didst laugh. With terse directness resembling that with which He had addressed the first culprits in Eden, God solemnly and unequivocally declared her denial to be false. The subsequent silence of Sarah is evidence of conviction, whereas her eventual conception of Isaac implies repentance and forgiveness.

၁၆. ထိုလူများသည် ထလာကြသည်။ အနားယူပြီး ပြန်လည်လန်းဆန်းလာသော ကောင်းကင်ဧည့်သည်သုံးဦးသည် ၎င်းတို့၏ ခရီးကို ဆက်လက်သွားရန် အသင့်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ဦးတည်ရာကို ယခုမှသာ ပထမဆုံးအကြိမ် ဖော်ပြခဲ့သည်။ အကယ်၍ ဆိုဒုံနှင့် ၎င်း၏ ညီအစ်မ မြို့များသည် ယခု သေမင်းပင်လယ်၏ တောင်ပိုင်းဖြစ်သော ချိုင့်ဝှမ်းတွင် ရှိခဲ့ပါက (အခန်း ၁၄:၃ ကို ကြည့်ပါ)၊ ၎င်းတို့သည် ဟံဗြံမှ ၂၅ မိုင်ခန့်—တစ်ရက်ခရီးစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ အဗြဟံ၏ ဧည့်သည်များသည် နေ့ခင်းတွင် ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ သူနှင့် နာရီပေါင်းများစွာ အချိန်ကုန်ဆုံးခဲ့သည်ဖြစ်ရာ၊ ၎င်းတို့၏ ထွက်ခွာမှုသည် ညနေနှောင်းပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပုံရသည်။

16. The men rose up. Rested and refreshed, the three heavenly visitants were ready to continue their journey. Their destination is now mentioned for the first time. If Sodom and its sister cities were in the valley that now forms the southern part of the Dead Sea (see on ch. 14:3), they were about 25 mi. from Hebron—a good day’s journey. Inasmuch as Abraham’s guests had arrived at noon, and no doubt spent several hours with him, their departure probably took place in the late afternoon.

အဗြဟံသည် ၎င်းတို့နှင့်အတူ လိုက်သွားခဲ့သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းခေတ်တစ်လျှောက် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသော မိတ်ဆွေဖွဲ့မှု၏ ဓလေ့ဟောင်းတစ်ခုအရ (ရောမ ၁၅:၂၄; ၁ ကောရိနံသု ၁၆:၁၁; တမန်တော ၂၀:၃၈; ၃ ယောဟန် ၆)၊ အဗြဟံသည် သူ၏ ဧည့်သည်များကို အနည်းငယ်အကွာအဝေးအထိ လိုက်ပါသွားခဲ့သည်။ အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများတွင် ဧည့်သည်များ ထွက်ခွာသည့်အခါ ၎င်းတို့ကို လမ်းပို့ပေးရန် ယနေ့ထိတိုင် ဓလေ့ထုံးတမ်းဖြစ်ပြီး၊ အကွာအဝေးသည် အိမ်ရှင်ပြသလိုသော လေးစားမှုနှင့် ဂုဏ်ပြုမှု၏ အတိုင်းအတာကို ညွှန်ပြသည်။ အဗြဟံသည် ဟံဗြံမှ အရှေ့မြောက်ဘက် ၄ မှ ၅ မိုင်ခန့်ရှိ ကာဖာဘာရုခာ ဟူသော တောင်ပေါ်နေရာအထိ သွားခဲ့သည်ဟု ရှေးဟောင်းဓလေ့တစ်ခုက ဆိုသည်၊ ထိုနေရာမှ သေမင်းပင်လယ်ကို မြင်ရသည်။ ဤနေရာမှ အဗြဟံနှင့် သူ၏ ဧည့်သည်များသည် ချိုင့်ဝှမ်းရှိ သာယာဝပြောသော မြို့များကို မြင်တွေ့ခဲ့ပုံရသည်။

Abraham went with them. In accordance with an old custom of friendship continued throughout NT times (Rom. 15:24; 1 Cor. 16:11; Acts 20:38; 3 John 6), Abraham accompanied his guests for a short distance. In Oriental lands it is still customary upon the departure of guests to escort them on their way, the distance indicating the degree of respect and honor the host wishes to show them. An old tradition claims that Abraham went as far as Caphar-Barucha, a mountain spot approximately 4 or 5 mi. by road east-northeast of Hebron, whence one may see the Dead Sea. From this point, perhaps, Abraham and his guests beheld the prosperous cities of the plain.

၁၇. အဗြဟံထံမှ ငါဖုံးကွယ်ရမည်လား။ အဗြဟံသည် ကျမ်းစာများတွင် ဘုရား၏ မိတ်ဆွေဟု ခေါ်ဆိုခံရသည် (၂ ရာဇီ ၂၀:၇; ဟေရှာယ ၄၁:၈)။ သူသည် ဘုရားရင့်မျက်နှာသာနှင့် မိတ်ဆွေဖွဲ့မှုတွင် အမြင့်ဆုံးရပ်တည်နေသည်ဖြစ်ရာ၊ ဘုရားသည် သူ၏လုပ်ဆောင်မှုများနှင့် နည်းလမ်းများကို ပိုမိုရင်းနှီးစွာ သိရှိရန် သူ့အား ပေးအပ်ရန် သင့်လျော်သည်ဟု မြင်ခဲ့သည်။ ထိုနည်းတူ၊ သူသည် ပရောဖက်များထံ သတင်းစကားများကို အပ်နှံခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အကြောင်း သူသည် ၎င်းတို့သည် သူ၏ အကြံဉာဏ် သို့မဟုတ် “လျှို့ဝှက်ချက်” တွင် ရပ်တည်သည်ဟု ဆိုသည် (ယေရမိ ၂၃:၁၈-၂၂; အာမုတ် ၃:၇)။ ထာဝရဘုရားသည် ဤသို့ပြောဆိုရာတွင် အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ တရားစီရင်မှုများနှင့် သက်ဆိုင်သည်။

17. Shall I hide from Abraham? Abraham is called in the Scriptures the friend of God (2 Chron. 20:7; Isa. 41:8). Since he stood so high in the divine favor and fellowship, God saw fit to impart to him a more intimate knowledge of His works and ways. Similarly, He has entrusted messages to the prophets, concerning whom He says that they stand in His counsel, or “secret” (Jer. 23:18–22; Amos 3:7). It is particularly with reference to acts of judgment upon the earth that the Lord speaks thus.

၁၈. ကြီးမားပြီး အင်အားကြီးသော လူမျိုးတစ်ခု။ အဗြဟံအား ပထမဆုံးပေးအပ်ခဲ့သော ကတိများကို ရည်ညွှန်းပြီး (အခန်း ၁၂:၂)၊ ဘုရားသည် ချိုင့်ဝှမ်းရှိ မြို့များအပေါ် ကျရောက်မည့် တရားစီရင်မှုကို သူ့အား အသိပေးရန် သင့်လျော်ပြီး မဖြစ်မနေ လိုအပ်ကြောင်း ရှင်းပြသည်။ သဘောတရားအရ၊ ထိုမြေတစ်ခုလုံးသည် အဗြဟံပိုင်ဆိုင်သည်။ အကယ်၍ ဘုရားသည် ကတိဖွဲ့ထားသူ၏ အကြီးတန်းမိတ်ဖက်အဖြစ်၊ ၎င်း၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကို ထိခိုက်စေမည့် လုပ်ဆောင်ချက်တစ်ခုကို အဆိုပြုပါက၊ အဗြဟံသည် သက်သေပြခံရပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရသော အငယ်တန်းမိတ်ဖက်အဖြစ် အသိပေးခံရသင့်သည်။ တကယ်တော့၊ အဗြဟံသည် လုပ်ဆောင်မှုကို နားလည်ပြီး အတည်ပြုရန် လိုအပ်သည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် လောတ်နှင့် သူ၏မိသားစုနှင့် သက်ဆိုင်ပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် အချို့သည် ၎င်းတို့၏အသက်ကို မကြာမီ ဆုံးရှုံးရတော့မည်ဖြစ်သည်။

18. A great and mighty nation. Referring to the first promises ever made to Abraham (ch. 12:2), God explains why it is fitting and proper to inform him as to the judgment about to be visited upon the cities of the plain. Theoretically, at least, all the land belonged to Abraham. If God, as senior partner to the covenant, proposed to take action affecting a certain part of it, Abraham as a proved and reliable junior partner should be informed thereof. It was essential, in fact, that Abraham should understand and approve of the action about to be taken, since it involved Lot and his family, some of whom were soon to lose their lives as a result.

၁၉. အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ငါသည် သူ့ကို သိသည်။ အဗြဟံသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသူဖြစ်သည်။ သူသည် ဘုရားကို သစ္စာဖောက်မည်မဟုတ်ပေ။ အိုမင်းနေသော အဗြဟံအား ချီးကျူးစရာ ချီးမွမ်းစကားဖြစ်သည်။ သူ၏ ဘုရားပေးအပ်ထားသော တာဝန်ကို ဉာဏ်ရည်ဖြင့် ထမ်းဆောင်ရန်အတွက် ဘုရား၏ ရည်ရွယ်ချက်များကို သိရှိရန် လိုအပ်သည်။ အဗြဟံ၏ သားစဉ်မြေးဆက်များသည်လည်း နားလည်ရန် လိုအပ်သည်၊ သို့မဟုတ်ပါက ၎င်းတို့သည် ဆိုဒုံနှင့် ဂါမောရာ၏ ကံကြမ္မာကို မျှဝေရမည်ဖြစ်သည်။ ဘုရား၏ လူသားများနှင့် ဆက်ဆံမှုများကို သူသိရှိသမျှကို အနာဂတ်မျိုးဆက်များသို့ လွှဲပြောင်းပေးရန် သူ၏တာဝန်ဖြစ်သည်။ ဘုရား၏ ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာဥပဒေများသည်လည်း သူလွှဲပြောင်းပေးရမည့် သန့်ရှင်းသော အမွေတစ်ခုဖြစ်သည်။ အဗြဟံသည် သူ၏မိသားစုနှင့် အတူ ဆုတောင်းရုံသာမက၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်အဖြစ် ၎င်းတို့အတွက် ဆုတောင်းခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် အခြားအုပ်မင်းများနှင့် သန့်ရှင်းသူများက လိုက်နာခဲ့သော ဓလေ့ဖြစ်သည် (ယောဘ ၁:၅ ကို ကြည့်ပါ)။ ပရောဖက်တစ်ဦးအနေဖြင့် သူသည် သူ၏မိသားစုအား ဘာသာတရား၏ သီအိုရီနှင့် လက်တွေ့တရားများကို သင်ကြားခဲ့ပြီး၊ လက်တွေ့ကျသော သီလများကို အလေးထားခဲ့သည်။ သူသည် သူ၏မိသားစုအား ဤအရာများကို သိရုံသာမက၊ ၎င်းတို့ကို လုပ်ဆောင်ရန်လည်း သင်ကြားခဲ့သည်။ ကရုဏာရှိသော ခင်ပွန်း၊ ဖခင်၊ နှင့် အုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးအနေဖြင့်၊ သူသည် သူ၏ ကြီးမားသော မိသားစု၏ လူမှုရေးနှင့် ဘာသာရေးဘဝကို အပြုသဘောဆောင်သော ဦးတည်ချက်ပေးခဲ့သည်။

19. For I know him. Abraham could be trusted; he would not betray God. Happy tribute to the aging patriarch! The intelligent discharge of his divinely appointed task required that he share in a knowledge of God’s purposes. Abraham’s posterity must also understand, lest they share the fate of Sodom and Gomorrah. It was to be his duty to pass on to future generations what he knew of God’s dealings with the human race. God’s moral and ceremonial laws were also part of the sacred heritage he was to transmit to future generations. Abraham not only prayed with and before his family, but interceded for them as priest, a practice followed by other patriarchs and holy men of old (see Job 1:5). As a prophet he instructed his family in both the theory and the practice of religion, with emphasis on the practical virtues. He taught his family not only to know these things but to do them as well. A benevolent husband, father, and supervisor, he gave positive direction to the social and religious life of his vast family.

ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံကို ယုံကြည်စိတ်ချနိုင်ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ သူသည် မိမိ၏မိသားစုကို အာဏာရှင်နည်းလမ်းများဖြင့်မဟုတ်ဘဲ၊ ရှင်းလင်းသော သြဝါဒများနှင့် တသမတ်တည်းသော ပုံသာဓကများဖြင့် “အမိန့်ပေး” ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ကလေးများကို ပြုစုပျိုးထောင်ရာတွင် စကားလုံးတိုင်း၊ အကြည့်တိုင်း၊ လုပ်ဆောင်မှုတိုင်းသည် ၎င်းတို့၏အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသည်။ အိမ်များစွာတွင် သြဝါဒပေးခြင်း သို့မဟုတ် ပုံသာဓကပြခြင်းဖြင့် လေ့ကျင့်ပေးမှု အနည်းငယ်သာရှိသည်။ မိဘများသည် ကလေးများ၏ သန့်ရှင်းသောယုံကြည်ကိုးစားမှုအတွက် တာဝန်ခံရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် အာဗြဟံကဲ့သို့ ခိုင်မာမှုနှင့် မေတ္တာကို ပေါင်းစပ်ရမည်။ ကလေးများကို ၎င်းတို့သွားသင့်သည့်လမ်းတွင် ပြုစုပျိုးထောင်ရသည့် ဤတာဝန်ကို အခြားသူ၊ အုပ်ထိန်းသူ သို့မဟုတ် ဆရာတစ်ဦးထံ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခြင်းသည် ဆုံးရှုံးမှုအန္တရာယ်ကြီးမားသည်။ ဘုရားသခင်ထံမှလာသော ဆရာများ၏ လွှမ်းမိုးမှုသည် အိမ်တွင်းလေ့ကျင့်မှုကို အစားထိုးရန်မဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းကို ဖြည့်စွမ်းပေးရန်သာ မျှော်လင့်သင့်သည်။ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု အပြန်အလှန်အားဖြည့်ပေးရန် ကူညီပေးမှသာ ၎င်းတို့တစ်ခုစီသည် ၎င်း၏နေရာတွင် ရှိပြီး ပြည့်စုံမှုရှိသည်။

God could trust Abraham, for he would “command” his family, not by dictatorial methods, but by clear precept and consistent example. In training children, every word, look, and act has its effect. In many homes, there is little training by way of either instruction or example. Parents are held accountable for the sacred trust of children and should therefore combine firmness with love, as did Abraham. This task of training up children in the way they should go cannot be delegated to another, custodian or teacher, without grave danger of loss. The influence of godly teachers should not be expected to supplant, but rather to supplement, home training. Each has its place, and is incomplete without the help of the other to aid and reinforce it.

၁၉။ အခြေအနေများကို ဖြည့်ဆည်းခြင်းသည် ကောင်းချီးများယူဆောင်လာသည်။—မိဘများသည် ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏အိမ်ထောင်စုများတွင် ၎င်း၏ကောင်းချီးများကို ပေးအပ်ရန် ကတိပြုထားသော အခြေအနေများကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်လျှင်၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်း၏ကောင်းချီးကို ရရှိရန် ပျက်ကွက်မည်မဟုတ်ပေ (RH မေ ၂၁၊ ၁၈၉၅)။

19. Fulfilling Conditions Brings Blessing.—If parents would fulfill the conditions upon which God has promised to be their strength, they would not fail of receiving His blessing in their households (RH May 21, 1895).

၂၀. ဆိုဒုံနှင့် ဂမ္မိုရာ၏ အော်ဟစ်သံ။ ၎င်းသည် လွင်ပြင်မြို့များတွင် ကြီးစွာသော ဆိုးညစ်မှုကို ရည်ညွှန်းသည် (ရ၁၃:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ယခုအခါ ဘုရားသခင်၏ သည်းခံမှုနှင့် ကရုဏာရှည်မှု၏ ကန့်သတ်ချက်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီ။ လွင်ပြင်ရှိလူများ၏ နည်းလမ်းများသည် ရှည်လျားစွာ ဆိုးညစ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့အား ကျေးဇူးတော်ကာလတစ်ခုပေးခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် သက်သေမရှိဘဲ မထားခဲ့ပေ။ လော့တ်၏ ဖြောင့်မတ်သောဘဝသည် ၎င်းတို့အား မည်သို့အသက်ရှင်ရမည်ကို ပြသသော ဥပမာတစ်ခုပေးခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့အပေါ် မည်သည့်လွှမ်းမိုးမှုမှ မရှိခဲ့ပေ (၂ပေ ၂:၇, ၈ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြဟံနှင့် ၎င်းတို့၏ ယခင်ဆက်ဆံမှုများသည် ၎င်းတို့အား မှန်ကန်သောဘုရားသခင်နှင့် ထိတွေ့စေခဲ့သည် (ရ၁၄:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော်လည်း အားလုံးမအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့၏ ဆိုးညစ်မှုသည် “အလွန်ဆိုးရွား” ဖြစ်ပြီး၊ စကားလုံးအရ “အလွန်လေးလံး” ဖြစ်ကာ ကောင်းကင်သို့ ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် အော်ဟစ်ခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဤခေတ်ကမ္ဘာသည် ထိုဆိုးညစ်မှု၏ နက်ရှိုင်းမှုနီးပါးသို့ ရောက်ရှိလုနီးပါးဖြစ်သည် (လုကာ ၁၇:၂၈–၃၂; ၅တီ ၂၀၈ ကိုကြည့်ပါ)။

20. They cry of Sodom and Gomorrah. This refers to the exceeding wickedness that prevailed in the cities of the plain (see ch. 13:13). The limit of God’s patience and long-suffering had now been reached. Though the ways of the people of the plain had long been evil, God gave them a period of grace during which He had not left Himself without witnesses. Lot’s righteous life provided them with an example of how they should live, but this had no influence upon them (see 2 Peter 2:7, 8). Their previous dealings with Abraham had placed them in contact with the true God (see Gen. 14:22). But all was to no avail. Their wickedness, which was “very grievous,” literally, “very heavy,” cried to heaven for punishment. The world in our day has nearly reached the same depth of evil (see Luke 17:28–32; 5T 208).

၂၁. ငါဆင်းသွားပြီး ကြည့်မည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်သည် ဆိုဒုံ၌ ဖြစ်ပျက်နေသည်များကို လုံးဝမသိရှိခဲ့ဟု ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပေ (ရ၁၃:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဗာဗယ်လုံမိုရိုးတည်ဆောက်ရာတွင်ကဲ့သို့ (ရ၁၁:၅ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဘုရားသခင်သည် ဆိုဒုံကို ဖျက်ဆီးရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်မှုမဟုတ်ဘဲ လိုအပ်ချက်အပေါ် အခြေခံကြောင်း အာဗြဟံအား ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြခြင်းဖြင့် လူသားတ ား၏ တရားမျှတမှုအပေါ် ဘုရားသခင်၏ အယူအဆကို ကာကွယ်ပေးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်က ဆိုဒုံကို ကိုယ်တိုင်စုံစမ်းရန် ကြွေးကြော်ချက်နှင့် ရ၁၇ တွင် ဖော်ပြထားသည့် တရားစီရင်မှု၏ သေချာမှုကြား ကွယ်ကွာမှုမရှိပေ။

21. I will go down now, and see. This does not imply that God was not completely informed as to what was going on at Sodom (see ch. 13:13). As at the building of the Tower of Babel (see ch. 11:5), God safeguarded man’s concept of divine justice by making it clear to Abraham that the decision to destroy Sodom was not arbitrary, but based on necessity. Therefore no discrepancy exists between God’s announcement of His intent to investigate Sodom personally and the certainty of judgment already implied in v. 17.

၂၂. အာဗြဟံသည် ဆက်လက်ရပ်နေသည်။ အာဗြဟံ၏ ကောင်းကင်ဧည့်သည်နှစ်ဦးသည် ယခု သူ့ကိုထားခဲ့ပြီး လွင်ပြင်သို့ ဆင်းသွားခဲ့သည် (ရ၁၉:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် သခင်ဘုရားသည် အာဗြဟံနှင့် ဆက်လက်စကားပြောရန် နောက်ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။

22. Abraham stood yet. Two of Abraham’s heavenly visitors now left him and descended to the plain (see ch. 19:1). The Lord, however, remained behind to converse further with Abraham.

၂၃. အာဗြဟံသည် နီးကပ်လာသည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် သခင်ဘုရားထံ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်မှုထက် ပိုမိုညွှန်ပြပုံရသည်။ “နီးကပ်လာသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် တစ်ခါတစ်ရံ နောင်တရမှုနှင့် ဝတ်ပြုမှုဖြင့် ဘုရားသခင်ထံသို့ စိတ်နှလုံးဖြင့် ရောက်ရှိသွားခြင်းကို ညွှန်ပြရန် အသုံးပြုသည် (ထွက် ၃၀:၂၀; ဟေရှာ ၂၉:၁၃; ယေရ ၃၀:၂၁)။ ဤအတူညီသော အတွေးသည် ဓမ္မသစ်တွင်လည်း ဖော်ပြထားသည် (ဟဗြဲ ၄:၁၆; ၁၀:၂၂; ယာကုပ် ၄:၈ ကိုကြည့်ပါ)။

23. Abraham drew near. This expression seems to indicate more than a mere physical approach to the Lord. The Hebrew word translated “drew near” is sometimes used to indicate a reaching out of the mind and heart toward God in contrition and worship (Ex. 30:20; Isa. 29:13; Jer. 30:21). The same thought is similarly expressed in the NT (see Heb. 4:16; 10:22; James 4:8).

သင်သည်လည်း ဖျက်ဆီးမည်လား။ ဤလူသားများအတွက် ကိုယ်ပိုင်စိုးရိမ်မှုသည် အာဗြဟံ၏ ဇာတ်ကောင်၏ မြင့်မြတ်သော အင်္ဂါရပ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကိုယ်စား သူ၏ ဆုတောင်းချက်သည် ကျမ်းစာတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော အလားတူအခြေအနေများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည် (ထွက် ၃၂:၁၁–၃၂; ယောဘ ၄၂:၁၀; ယျာ ၁၄:၁၄; ဒံ ၉:၃–၁၉; လုကာ ၂၃:၃၄; တမန် ၇:၆၀ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြဟံသည် လော့တ်အတွက် စိုးရိမ်မှုသာမက၊ ဆိုဒုံမြို့သားများအတွက် နက်ရှိုင်းသော ကရုဏာစိတ်ဖြင့်လည်း လှုံ့ဆော်ခံရသည်။ ၎င်းတို့အနက် များစွာသောသူများနှင့် သူသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဘုရင်များလက်မှ ၎င်းတို့ကို ကယ်တင်ခဲ့စဉ်အခါ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ သိကျွမ်းခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် ၎င်းတို့အတွက် သူ၏ ယခင်ဝတ်ပြုမှုများဖြင့် လွင်ပြင်မြို့သားအချို့သည် အပြုသဘောဆောင်သော လွှမ်းမိုးမှုခံရသည်ဟု ယုံကြည်ရန် အကြောင်းရှိခဲ့ရမည်။ လော့တ်ကို မေ့လျော့မထားသော်လည်း၊ သူ၏အမည်ကို တစ်ကြိမ်မျှ မဖော်ပြခဲ့ပေ။ အာဗြဟံ၏ ကရုဏာသည် ယခင်အခါများတွင် သူ၏ ခွင့်လွှတ်ခြင်းကျေးဇူးတော်လိုအပ်မှုကို သတိရခြင်းဖြင့် ပိုမိုမြင့်မားပြီး ပြင်းထန်လာခဲ့ပေမည်။

Wilt thou also destroy? This personal concern for his fellow men is one of the sublime traits of Abraham’s character. His intercession on their behalf is one of several similar situations recorded in Scripture (see Ex. 32:11–32; Job 42:10; Eze. 14:14; Dan. 9:3–19; Luke 23:34; Acts 7:60). Abraham was moved not only by his concern for Lot but still more by a deep sense of compassion toward the inhabitants of Sodom, with many of whom he had become personally acquainted upon the occasion of their rescue from the hands of the Mesopotamian kings. Abraham must have had reason to believe that some of the inhabitants of the plain had been influenced favorably by his earlier ministry on their behalf. Though Lot is obviously not forgotten, his name is never mentioned. Abraham’s compassion was probably heightened and intensified by the memory of his own need of forgiving grace on previous occasions.

ဤမေးခွန်းသည် ဘုရားသခင်သည် ရ၁၈:၁၇ ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ လွင်ပြင်မြို့များကို ဖျက်ဆီးရန် ရည်ရွယ်ချက်ကို အာဗြဟံအား ရှင်းပြခဲ့သည်ဟု ယူဆသည်။ အာဗြဟံ၏ ရည်မှန်းချက်သည် ဆုံးရှုံးသွားသော မြို့များအတွင်း တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်သူများကို ထိန်းသိမ်းရုံသာမက၊ ၎င်းတို့၏ လူဦးရေတစ်ခုလုံးအတွက် သက်တမ်းတိုးရန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ချမ်းသာသော်လည်း ဆိုးညစ်သော လွင်ပြင်မြို့များကို ဖျက်ဆီးရန် ဆုံးဖြတ်ထားသည့်အတိုင်း အာဗြဟံသည် ရဲရင့်စွာ နှိမ့်ချမှုဖြင့် သခင်ဘုရားသည် ဆိုးညစ်သူများနှင့်အတူ ဖြောင့်မတ်သူများ၏ ကံကြမ္မာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့သလားဟု မေးမြန်းခဲ့သည်။ ဤတွင် အာဗြဟံ၏ အယူခံဝင်မှုသည် ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတော်သို့ ဖြစ်သည်။

This question presupposes that God had, according to the resolution of Gen. 18:17, explained to the patriarch His intention to destroy the cities of the plain. Abraham’s objective was not simply the preservation of any godly remnant that might be found within the doomed cities, but an extended period of probation for their entire population. Realizing it to be a settled fact, however, that the wealthy but wicked cities of the plain were to be destroyed, Abraham proceeded with bold humility to inquire whether the Lord had considered the fate of the righteous in the general overthrow of the wicked. Here Abraham’s appeal was to God’s gracious mercy.

၂၅. တရားသူကြီးသည် မဖြစ်လာလိမ့်မည်လား။ ဘုရားသခင်တစ်ဦးတည်းသာလျှင် လူအားလုံး၏ တရားသူကြီးဖြစ်သည်။ သူ့ကို ဤသို့ခေါ်ဆိုခြင်းဖြင့် အာဗြဟံသည် သူရပ်နေသော သူသည် အမြင့်ဆုံးသော ဘုရားဖြစ်ကြောင်း သိထားကြောင်း သက်သေပြသည်။ ယခု သူသည် ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးနှင့် ခွင့်လွှတ်ခြင်းသို့ မဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏ ပကတိတရားမျှတမှုသို့ အယူခံဝင်ခဲ့သည်။ ဤမူအရ ဘုရားသခင်သည် အမိုရိလူမျိုးများအတွက် နောက်ထပ် ၄၀၀ နှစ်သက်တမ်းတိုးပေးခြင်းဖြင့် သရုပ်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ဒုစရိုက်သည် “မပြည့်စုံသေး” (ရ၁၅:၁၆)။ ဘုရားသခင်သည် ဆိုဒုံ၌ ဖြောင့်မတ်သူ ၁၀ ဦးသာတွေ့ရှိပါက ဆိုဒုံကို လွှတ်ပေးရန် သဘောတူခဲ့သည်တွင်၊ သူသည် တူညီသောမူကို လိုက်နာခဲ့သည်။

25. Shall not the Judge? God alone is the Judge of all men. Addressing Him thus, Abraham gives evidence that he knew the One before whom he stood to be the Supreme Being. Now he appealed, not to God’s grace and pardon, but to His absolute judicial equity. This principle had been demonstrated by God in His extension of probation for the Amorites another 400 years. Their iniquity was “not yet full” (ch. 15:16). When God consented to spare Sodom if only ten righteous men could be found within its gates, He followed the same principle.

၂၆. ငါလွှတ်ပေးမည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံအဆိုပြုသော သတ်မှတ်ချက်ကို လက်ခံခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် တရားမျှတမှုအနေဖြင့် မဟုတ်ဘဲ၊ ကရုဏာတော်၏ လေ့ကျင့်မှုအနေဖြင့်ဖြစ်သည်။ တရားမျှတမှုသည် ဖြောင့်မတ်သူများကို ထိန်းသိမ်းရန် လိုအပ်သော်လည်း၊ ကရုဏာသာလျှင် ဆိုးညစ်သူများကို လွှတ်ပေးနိုင်သည်။ ဖြောင့်မတ်သူ ၅၀ ဦး၏ ရှိနေမှုသည် အခြားသူများ၏ ပြောင်းလဲမှုအတွက် မျှော်လင့်ချက်ပေးနိုင်သည်ဟု ယူဆရသည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံ၏ ဆင်ခြင်တုံတရားထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ “ဖြောင့်မတ်သူ ၅၀” အတွက် ၎င်းတို့ မထိုက်တန်သူများအတွက် ကရုဏာပြရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ပြသခဲ့သည်။

26. I will spare. God accepted the stipulation proposed by Abraham, not as an act of justice, but as an exercise of mercy. Justice required the preservation of the righteous, but mercy alone could spare the wicked. Presumably, also, the presence of a group of 50 righteous persons would offer hope for the conversion of others. God entered into Abraham’s reasoning and showed Himself willing to grant mercy to those who did not deserve it, for the sake of “fifty righteous.”

၂၇. ဖုန်နှင့်ပြာ။ ဤအသုံးအနှုန်း၊ ‘aphar wa’epher ၌ အာဗြဟံသည် အသံတူညီပြီး အဓိပ္ပါယ်ဆက်စပ်သော ဟေဗြဲစကားလုံးနှစ်ခုကို အသုံးပြုသည်။ ဤစကားလုံးများသည် ဘုရားသခင်ရှေ့မှောက်တွင် သူခံစားရသော နှိမ့်ချမှု၏ နက်ရှိုင်းသောစိတ်ကို ဖော်ပြသည်။ သူသည် ၎င်း၏ နိမ့်ကျသော မူလအစကို ကောင်းစွာသိရှိခဲ့ပြီး၊ သူဖန်ဆင်းခံရသော အရာမှ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန် သူ၏ ကံကြမ္မာဖြစ်သည်ကို သိရှိခဲ့သည် (ရ၃:၇, ၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။

27. But dust and ashes. In this expression, ‘aphar wa’epher, Abraham uses two Hebrew words similar in sound and related in meaning. These words reveal the profound humility of soul he felt in the presence of God. He realized all too well his lowly origin, and the fact that he was destined to return to the substance from which he had been taken (see ch. 3:7, 19).

၂၈. အကယ်၍။ အာဗြဟံသည် ၎င်း၏ အမှုကို အရှေ့တိုင်း၏ သွက်လက်သော နည်းဗျူဟာဖြင့် တင်ပြခဲ့သည်။ ဆိုဒုံ၌ ဖြောင့်မတ်သူဦးရေအတွက် သူ၏ ပထမဆုံး ယူဆချက်သည် အပြုသဘောဆောင်သော တုံ့ပြန်မှုရရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် မြင့်မားစွာ သတ်မှတ်ထားခဲ့သည်။ သို့သော် ဤအရေအတွက်သည် အလွန်များနိုင်သည်ကို သိရှိသောကြောင့်၊ သူသည် ထပ်မံ၍ သံတမန်ဆန်သော နည်းဗျူဟာကို ပြသခဲ့သည်။ ဖြောင့်မတ်သူ ၄၅ ဦးအပေါ် အခြေခံ၍ မြို့၏ လုံခြုံမှုအတွက် တောင်းဆိုမည့်အစား၊ သူသည် ၅ ဦးမရှိခြင်းကြောင့် ၎င်းကို ဖျက်ဆီးမည်ဟူသော အတွေးကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ ဆက်လက်သော ကျေးဇူးတော်ဖြင့် အားပေးခံရပြီး၊ သူသည် ပိုမိုရဲရင့်လာခဲ့ပြီး၊ သူ၏ အမြင်တွင် မြို့ကို ကယ်တင်ရန် လုံလောက်သင့်သည့် ဖြောင့်မတ်သူဦးရေကို တဖြည်းဖြည်း လျှော့ချခဲ့သည်။

28. Peradventure. The patriarch presented his case with adroit Oriental tact. His first hypothetical estimate of the number of pious Sodomites was designedly high enough to elicit a favorable response. Realizing, however, that this number was probably too high, he again showed rare diplomacy. Instead of pleading for the city’s safety on the basis of 45 just persons, he protested the thought that it might be destroyed on account of the lack of 5. Encouraged by the continued gracious response of God, he grew bolder, gradually diminishing the number of righteous persons which, in his opinion, should be sufficient to save the city.

အာဗြဟံသည် မြို့ကို ခြွင်းချက်မရှိ လွတ်မြောက်စေရန် မတောင်းဆိုခဲ့ပါ။ အာဗြဟံသည် မြို့ကို ခြွင်းချက်မရှိ လွတ်မြောက်စေရန် မတောင်းဆိုခဲ့ဘဲ၊ သတ်မှတ်ထားသော အခြေအနေများပေါ်တွင်သာ ထိန်းသိမ်းပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အကယ်၍ သူဆက်လက်၍ ဆယ်ဦးထက်နည်းသော အရေအတွက်သို့ လျှော့ချခဲ့လျှင် ဘာဖြစ်မည်ကို ခန့်မှန်းရန် မဆင်မခြင်ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ အာဗြဟံသည် ဆယ်ဦးဆိုသော အရေအတွက်တွင် လုံခြုံသည်ဟု ခံစားရပေမည်။ လော့တ်၊ သူ၏ဇနီး၊ အိမ်တွင်ရှိသော သမီးနှစ်ဦးအပြင်၊ လော့တ်၏အိမ်ထောင်သည် သမီးများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများလည်း ရှိမနေပေလား (အခန်း ၁၉:၁၄၊ ၁၅ ကို ကြည့်ပါ)။ အပြုသဘောဆောင်သော တုံ့ပြန်မှုရရှိရန် မျှော်လင့်ထားသည့် အရေအတွက်ဖြင့် စတင်ခဲ့ပြီး၊ အာဗြဟံသည် ထိုကဲ့သို့သော တုံ့ပြန်မှုရရှိရန် မျှော်လင့်ချက်ရှိနေသရွေ့ အရေအတွက်ကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ထို့ပြင် ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတော်သည် အာဗြဟံ၏ ဆုတောင်းချက်ကို တွန့်ဆုတ်မှုမရှိဘဲ ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။

Abraham did not request the unconditional sparing of the city, but only its preservation on certain conditions. It would be rash to speculate as to what would have happened had he continued, and reduced the number to less than ten. Perhaps Abraham felt safe in letting the number stand there; besides Lot, his wife, and two daughters at home, were there not Lot’s married daughters and their families also (see ch. 19:14, 15)? Starting out with a number he deemed likely to elicit a favorable response, it is probable that Abraham originally intended to decrease it so long as there appeared to be hope of securing such a response. And divine mercy met Abraham’s intercession without hesitation.

၃၃. အာဗြဟံပြန်လာသည်။ ဘုရားသခင်ကို အမှန်တကယ်ချစ်သော လူတိုင်းသည် မိမိ၏အိမ်နီးချင်းကိုလည်း ချစ်လိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး၊ လိုအပ်ပါက ၎င်းတို့၏ သာယာမှုအတွက် စွန့်လွှတ်လိမ့်မည်။ လူများအား ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်ပြစ်မှားခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်စွမ်းမရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့အတွက် ဆုတောင်းပေးနိုင်ပြီး ၎င်းတို့ကို တောင်းပန်နိုင်သည်။ ထိုကဲ့သို့သော ဆုတောင်းခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ ကြီးမားသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှလုံးသားကို ထင်ဟပ်စေသောကြောင့် ဘုရားသခင်သည် ၎င်းကို အလွန်နှစ်သက်သည်။ ဖြောင့်မတ်သောသူ၏ တက်ကြွသော ဆုတောင်းခြင်းသည် မည်မျှ အကျိုးရှိလှသနည်း! အာဗြဟံသည် ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှင့် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ဘုရားသခင်ထံသို့ နှိမ့်ချစွာ ဆုတောင်းပြီး အပြစ်သားများအတွက် ဆုတောင်းသောအခါ၊ ဘုရားသခင်သည် ကရုဏာတော်ဖြင့် သူ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်လာပြီး၊ တောင်းဆိုချက်တိုင်းကို ကျေးဇူးပြုစွာ လိုက်လျောပေးခဲ့သည်။ ယုံကြည်ခြင်း၏ဖခင်၏ ခြေရာကို လိုက်လျှောက်သူများအတွက် ယနေ့တွင်လည်း ထိုအတူညီသော အတွေ့အကြုံကို စောင့်မျှော်နေသည်။

33. Abraham returned. Every man who truly loves God will love his neighbor also, and will sacrifice, if necessary, to promote his neighbor’s well-being. We cannot prevent men from sinning against God, but we can intercede for them and plead with them. God is well pleased with such intercession, because it reflects His own great heart of love. How much the energetic prayer of righteous man often avails! When Abraham drew near to God in love and faith, humbly interceding for sinners, God drew near to him in mercy, graciously acceding to each request. The same experience awaits those today who follow in the footsteps of the father of the faithful.

အဲလင်ဂျီ ဝှိုက် မှတ်ချက်များ

၁-၃၃ PP ၁၃၈-၁၄၄

၁-၇ ML ၁၉၂

၁-၈ PP ၁၃၈; ၆T ၃၄၁

၂, ၈ GC ၆၃၁

၁၇ PP ၁၃၉

၁၈ PK ၃၆၈

၁၉ AA ၁၃၃; AH ၁၈၄, ၃၁၇; CSW ၅၀; Ed ၁၈၇; FE ၂၈၆; MH ၃၉၀; ML ၁၂၄; PP ၁၄၀, ၁၄၂, ၁၄၄, ၅၇၅; Te ၂၉၀; TM ၃၄၂; ၁T ၁၁၈, ၂၁၈, ၄၀၅; ၅T ၂၁၄, ၄၂၄, ၄၉၄, ၄၉၉, ၅၄၇; ၇T ၉၁, ၁၄၈, ၁၉၆, ၂၁၁; ၈T ၁၈၉; ၉T ၂၈၃

၂၀ Ev ၂၅; PP ၁၃၉

၂၁, ၂၅, ၂၇ PP ၁၃၉

၃၂ ၅T ၇၁၄

ellen g. white comments

1-33 PP 138-144

1-7 ML 192

1-8 PP 138; 6T 341

2, 8 GC 631

17 PP 139

18 PK 368

19 AA 133; AH 184, 317; CSW 50; Ed 187; FE 286; MH 390; ML 124; PP 140, 142, 144, 575; Te 290; TM 342; 1T 118, 218, 405; 5T 214, 424, 494, 499, 547; 7T 91, 148, 196, 211; 8T 189; 9T 283

20 Ev 25; PP 139

21, 25, 27 PP 139

32 5T 714

အခန်းကြီး - ၁၉

chapter 19

၁. လော့တ်သည် ကောင်းကင်တမန်နှစ်ပါးကို ဧည့်ဝတ်ပြုသည်။ ၄. ဆိုးယုတ်သော ဆိုဒုံလူများသည် မျက်စိကန်းခြင်းဖြင့် ဒဏ်ခတ်ခံရသည်။ ၁၂. လော့တ်သည် ဘေးကင်းရန် တောင်ပေါ်သို့ စေလွှတ်ခံရသည်။ ၁၈. သူသည် ဇိုအာမြို့သို့ သွားခွင့်ရသည်။ ၂၄. ဆိုဒုံနှင့် ဂေါမောရာမြို့များ ဖျက်ဆီးခံရသည်။ ၂၆. လော့တ်၏ဇနီးသည် ဆားတိုင်ဖြစ်သွားသည်။ ၃၀. လော့တ်သည် ဂူထဲတွင် နေထိုင်သည်။ ၃၁. မောဘနှင့် အမ္မုန်၏ မဖြစ်မနေ မတရားသော မူလအစ။

1 Lot entertaineth two angels. 4 The vicious Sodomites are stricken with blindness. 12 Lot is sent for safety into the mountains. 18 He obtaineth leave to go into Zoar. 24 Sodom and Gomorrah are destroyed. 26 Lot’s wife is a pillar of salt. 30 Lot dwelleth in a cave. 31 The incestuous original of Moab and Ammon.

၁. ကောင်းကင်တမန်နှစ်ပါး။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် “ကောင်းကင်တမန်နှစ်ပါးရောက်လာသည်” ဟု စာသားအတိုင်း ဖတ်ရှုရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ထိုနေ့မွန်းလွဲပိုင်းတွင် အာဗြဟံထံ လာရောက်ခဲ့သော ကောင်းကင်တမန်နှစ်ပါးနှင့် တူညီသူများဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည် (အခန်း ၁၈:၂၂ ကို ကြည့်ပါ)။ ၎င်းတို့သည် အာဗြဟံနှင့်တွေ့ဆုံပြီး ထိုနေ့တွင်ပင် ဆိုဒုံမြို့သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြမထားသော်လည်း၊ ဤနေရာနှင့် အခန်း ၁၉:၂၇ တွင် ထိုသို့ရည်ညွှန်းထားသည်။ ဟေဗရုန်မြို့မှ ဆိုဒုံမြို့သို့ အကွာအဝေးသည် အနည်းဆုံး ၂၅ မိုင်ရှိပြီး၊ တောင်ကုန်းဒေသများကို ဖြတ်သန်းရသဖြင့် ခရီးသည် အနည်းဆုံး ၇ မှ ၈ နာရီကြာမြင့်သည်။ ကောင်းကင်တမန်များသည် အာဗြဟံကို မွန်းလွဲပိုင်းတွင် စွန့်ခွာခဲ့သောကြောင့်၊ သာမန်ခရီးသွားနည်းဖြင့်ဆိုလျှင် ညဉ့်အခါမတိုင်မီ ဆိုဒုံမြို့သို့ ရောက်ရှိရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။

1. Two angels. The Hebrew reads literally, “there came the two angels,” indicating that they were the same two who had visited Abraham earlier that afternoon (see ch. 18:22). Although it is not stated that their arrival at Sodom occurred the same day they left Abraham, it is so implied here and in v. 27. The distance from Hebron to Sodom was at least 25 mi., over mountainous territory, and the journey would take at least 7 or 8 hours. Since the angels left Abraham in the late afternoon, they could not have reached Sodom before nightfall by ordinary means of travel.

လော့တ်သည် မြို့တံခါးဝတွင် ထိုင်နေသည်။ လော့တ်သည် ဆိုဒုံမြို့ဆီသို့ တဲထိုးခဲ့သူ (အခန်း ၁၃:၁၂) ဖြစ်ပြီး၊ ထိုအချိန်မှစ၍ မြို့အတွင်း၌ အိမ်တစ်လုံးဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်းမြို့များတွင် မြို့တံခါးဝသည် လူထုဘဝ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။ ထိုနေရာ၌ ဈေးကွက်များကျင်းပပြီး (၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၇:၁; နေဟမိ ၁၃:၁၉)၊ တရားရုံးများလည်း ထိုင်ကြသည် (တရားဟောရာ ၂၁:၁၉; ၂၂:၁၅; ၂၅:၇; ယောရှု ၂၀:၄; ရုသ ၄:၁; စသည်)။ ဒါဝိဒ်သည် လူများအား မိမိကိုယ်ကို ပြသရန် မြို့တံခါးဝတွင် ထိုင်ခဲ့သည် (၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၉:၈)၊ ထိုနေ့၏ ဖြစ်ရပ်များကို ဆွေးနွေးကြပြီး (ဆာလံ ၆၉:၁၂; သုတ္တံ ၃၁:၃၁)၊ လူထုကြေညာချက်များကိုလည်း ပြုလုပ်ကြသည် (သုတ္တံ ၁:၂၁; ၈:၃)။ လော့တ်သည် မြို့တံခါးဝတွင် အဘယ်ကြောင့် ထိုင်နေသည်ကို ဖော်ပြမထားပါ။ ဧည့်သည်များအား ဧည့်ဝတ်ပြုရန်နှင့် ဆိုဒုံလူများထံမှ ကာကွယ်ရန် ရှာဖွေနေသည်မှာ သေချာသည်။ သူသည် တရားသူကြီး၏ ရာထူးနှင့် ဂုဏ်ပုဒ်သို့ ရာထူးတိုးမြှင့်ခံရသည်ဟူသော ရှင်းပြချက်သည် ကမ္မဋ္ဌာန်းကျမ်း ၁၉:၉ မှ မလိုအပ်သော ကောက်ချက်ဖြစ်သော်လည်း၊ အာဗြဟံနှင့် ဆက်နွယ်မှုအရ သူသည် တစ်မြို့လုံးကို ကျွန်ခံရခြင်းမှ တစ်ကြိမ်ကယ်တင်ခဲ့သူဖြစ်သည့်အတွက် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။

Lot sat in the gate. Lot, who first pitched his tent toward Sodom (ch. 13:12), had in the meantime built himself a house within its walls. In ancient Oriental cities public life centered at the city gate Markets were held there (2 Kings 7:1; Neh. 13:19) and the court sat there (Deut. 21:19; 22:15; 25:7; Joshua 20:4; Ruth 4:1; etc.). David sat in the gate to show himself to the people (2 Sam. 19:8), the events of the day were discussed there (Ps. 69:12; Prov. 31:31), and public announcements were made there (Prov. 1:21; 8:3). Why Lot was sitting in the gate is not stated. That he was on the outlook for travelers on whom to bestow hospitality and whom he might protect from the Sodomites, is certain. The explanation that he had been promoted to the office and dignity of judge, though not a necessary inference from Gen. 19:9, is not at all unlikely, particularly in view of his relation to Abraham, who had once saved the whole city from slavery.

လော့တ်သည် ၎င်းတို့ကိုမြင်လျှင် ထသည်။ ၎င်းတို့သည် ဧည့်သည်ဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုပြီး၊ လော့တ်သည် သူ၏ဦးလေး အာဗြဟံကဲ့သို့ပင်၊ ချက်ချင်း ၎င်းတို့အား မိမိအိမ်တွင် ဧည့်ဝတ်ပြုရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ သူသည် အာဗြဟံကဲ့သို့ နှုတ်ဆက်ရုံသာမက၊ သူ၏ ကမ်းလှမ်းမှုသည် သူ၏ဦးလေးနှင့် ဆင်တူသော စကားလုံးများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သည် (အခန်း ၁၈:၂-၅ ကို ကြည့်ပါ)။

Lot seeing them rose up. Recognizing the men to be strangers, Lot, like his uncle Abraham, immediately offered them the hospitality of his own home. Not only did he greet them as Abraham had done, but his offer was expressed in words similar to those of his uncle (see ch. 18:2–5).

၂. လမ်းပေါ်တွင် နေမည်။ ကောင်းကင်တမန်များသည် အာဗြဟံ၏ ကမ်းလှမ်းမှုကို ချက်ချင်းလက်ခံခဲ့သော်လည်း၊ လော့တ်၏ ကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံရန် တွန့်ဆုတ်ပုံရသည်။ ၎င်းတို့သည် လော့တ်၏ စိတ်ရင်းမှန်ကို စမ်းသပ်နေပြီး၊ သူ၏ ဖိတ်ကြားမှုသည် ပုံစံတစ်ခုသာလား သို့မဟုတ် စိတ်နှလုံးမှ စစ်မှန်သော ဆန္ဒဖြစ်သလားကို သက်သေပြနေသည်။ ရှေးခေတ်မှတ်တမ်းများအရ ခရီးသွားများသည် မကြာခဏ လမ်းပေါ်တွင် ညဉ့်နေ့အိပ်စက်ကြသည် (အခန်း ၂၈:၁၁ ကို ကြည့်ပါ)။ ဆိုဒုံလူများမရှိခဲ့လျှင်၊ ထိုနေရာ၌ ထိုသို့အိပ်စက်ခြင်းသည် အမှန်တကယ် ခက်ခဲမှုမဖြစ်ပေလိမ့်မည်၊ အကြောင်းမှာ လွင်ပြင်မြို့များသည် အပူပိုင်းရာသီဥတုတွင် ရှိသည်။ လော့တ်၏ အခြားသူများအတွက် ထောက်ထားစာနာမှုသည် သူ၏ကိုယ်ပိုင် ကယ်တင်ခြင်းအတွက် နည်းလမ်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ သူသည် ဆိုဒုံလူများ၏ စိတ်ထားနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော စိတ်ဓာတ်ကို ထင်ရှားစေခဲ့သည် (မဿဲ ၂၅:၃၄-၄၀ ကို ကြည့်ပါ)။

2. We will abide in the street. The angels had accepted Abraham’s offer immediately, but appeared reluctant to accept Lot’s. They were testing the sincerity of Lot, proving whether his invitation was merely a hollow form or the earnest desire of his heart. Ancient records reveal that travelers often spent nights in the open (see ch. 28:11). Except for the men of Sodom it would probably not have been a real hardship to do so there, since the cities of the plain were in a semitropical climate. Lot’s consideration for others proved to be the means of his own salvation; he manifested a spirit in striking contrast to the men of Sodom (see Matt. 25:34–40).

၃. သူသည် ၎င်းတို့အား အလွန်တိုက်တွန်းသည်။ လော့တ်သည် ဖြောင့်မတ်သောသူဖြစ်ကြောင်း သိရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ အမှတ်အသားကို ထိုအချိန်တွင် ထုတ်ဖော်လိုခြင်းမရှိသဖြင့်၊ ကောင်းကင်တမန်များသည် သူ၏ ဧည့်ဝတ်ပြုမှုအောက်တွင် ခိုလှုံရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်များစွာအကြာ၌ ခရစ်တော်သည် ဧမောင်သို့လမ်းတွင် ၎င်းတို့၏ အမှတ်အသားကို ဖုံးကွယ်ခဲ့သော်လည်း၊ တပည့်နှစ်ဦး၏ တိုက်တွန်းမှုကို နောက်ဆုံးတွင် လိုက်လျောခဲ့သည် (လုကာ ၂၄:၂၈-၃၀)။

3. He pressed upon them greatly. Knowing Lot to be a righteous man, but not being willing at that time to reveal their own identity, the angels consented to take shelter under his hospitable roof. Many centuries later Christ similarly concealed his identity on the way to Emmaus, but yielded finally to the urging of the two disciples (Luke 24:28–30).

၄. လူအားလုံး။ ဤစကားစုသည် လူမှုအဆင့်အတန်းအားလုံးကို ကိုယ်စားပြုသော လူအုပ်ကြီးတစ်ခုကို ဖော်ပြဖွယ်ရှိသည် (PP ၁၅၉)။

4. All the people. This phrase probably signifies a large concourse of men generally representative of all social groups (PP 159).

၅. ထိုလူများသည် မည်သည့်နေရာတွင် ရှိသနည်း။ ဆိုဒုံလူများ၏ ဆိုးယုတ်မှုသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်ဖြင့် ထင်ရှားစွာ ပြသခဲ့သည် (အခန်း ၁၃:၁၃; ၁၈:၂၁ ကို ကြည့်ပါ)။ ဧည့်သည်နှစ်ဦး ရောက်ရှိလာသည့်သတင်းသည် လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ မြို့သူမြို့သားများသည် လော့တ်၏အိမ်ပတ်လည်တွင် စုဝေးလာပြီး၊ အရှေ့တိုင်း၏ ဧည့်ဝတ်ပြုမှုအခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ သဘာဝမကျသော တပ်မက်မှုကို ဖြည့်ဆည်းရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ “သိရန်” ဟူသော ဝေါဟာရ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို အခန်း ၄:၁ တွင် ကြည့်ပါ။ ဤနေရာတွင် ဤဝေါဟာရသည် ရောမ ၁:၂၇ တွင် ပေါလုဖော်ပြထားသော ဆိုဒွမီ (sodomy) ဟုခေါ်သော အကျင့်ဆိုးဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနအထောက်အထားများအရ ဤအပြစ်သည် မောဇခစ်ဥပဒေအရ သေဒဏ်ပြစ်ဒဏ်ဖြစ်သည့် (ဝတ်ပြုရာ ၁၈:၂၂, ၂၉) ကာနာန်လူမျိုးများအကြား ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ မောဇသည် လူဟောင်းနှင့်လူလတ်များနှစ်ဦးစလုံး လော့တ်၏အိမ်တံခါးဝတွင် ရှိနေသည်ကို အလေးပေးဖော်ပြခြင်းဖြင့် ဘုရားသခင်သည် ဤမြို့များကို ဖျက်ဆီးရန် မည်မျှမျှတကြောင်း ထင်ရှားစေသည် (ကမ္မဋ္ဌာန်းကျမ်း ၆:၅, ၁၁ ကို ကြည့်ပါ)။

5. Where are the men? The wickedness of the men of Sodom was clearly demonstrated by their action here (see chs. 13:13; 18:21). News of the arrival of two strangers had spread quickly. The men of the city gathered around Lot’s house, intending to violate the Oriental right of hospitality in order to satisfy their unnatural lusts. On the meaning of “to know” see ch. 4:1. The term is used here in reference to the abominably immoral practice Paul describes in Rom. 1:27, known as sodomy. According to archeological evidence this sin, punishable by death under the law of Moses (Lev. 18:22, 29), was prevalent among the Canaanites. Moses’ emphasis on the fact that both old and young were at the door of Lot’s house shows clearly how justified God was in bringing destruction on these cities (see Gen. 6:5, 11).

၇. ဤသို့ဆိုးယုတ်စွာ မပြုကြပါနှင့်။ လော့တ်သည် အိမ်မှထွက်လာပြီး၊ လူအုပ်ဝင်ရောက်မလာစေရန် တံခါးကို ဂရုတစိုက်သော့ခတ်ကာ၊ မိမိ၏မြို့သူမြို့သားများအား ၎င်းတို့၏ ဆိုးယုတ်သောရည်ရွယ်ချက်မှ ပြန်လှည့်ရန် အလွန်ကြိုးစားခဲ့သည်။

7. Do not so wickedly. Lot left the house, carefully locking the door behind him to prevent the mob from entering, and made an earnest attempt to turn his fellow citizens from their evil purpose.

၈. ငါ့တွင် သမီးနှစ်ဦးရှိသည်။ စကားလုံးများဖြင့် ၎င်းတို့၏စိတ်ကို ပြောင်းလဲမရမှန်းသိရှိသဖြင့်၊ သူသည် ဧည့်သည်များကို အသရေဖျက်မှုမှ ကာကွယ်ရန် အစွန်းရောက်သော အဆိုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများတွင် ဧည့်ဝတ်ပြုမှုသည် အလွန်တန်ဖိုးထားသည့် တာဝန်ဖြစ်သည်ဟူသော သူ၏ယုံကြည်မှုသည်၊ ၎င်းတို့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ရှင်းပြပြီး၊ မဖြစ်မနေ မတရားမှုကို မဖြစ်စေပါ။ ဧည့်သည်တစ်ဦးကို မိမိ၏ အကာအကွယ်နှင့် ဂရုစိုက်မှုအောက်သို့ ယူဆောင်လာသူသည် မိမိ၏အသက်ကိုပင် စွန့်လွှတ်ရန် တာဝန်ရှိသည်။ အချို့သော အရှေ့အနီးနိုင်ငံများတွင် ဧည့်ဝတ်ပြုမှုတာဝန်ကို ယနေ့ထိတိုင် ဤနည်းဖြင့် အလေးထားဆဲဖြစ်သည်။ အရှေ့တိုင်းစိတ်ထားဖြင့်သာ၊ အိမ်ရှင်၏ ဧည့်သည်များအပေါ်ထားရှိသော တာဝန်သည် လော့တ်၏ လုပ်ရပ်ကို မတရားမှုမဖြစ်စေသည် သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ခွင့်လွှတ်နိုင်သည်ဟု ထင်ရှားစေပေမည်။ ဆိုဒုံမြို့တွင် သူ၏သမီးနှစ်ဦး၏ ဖြူစင်မှုသည် လော့တ်သည် ၎င်းတို့ကို ဂရုတစိုက် ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သည်ကို သက်သေပြပြီး၊ ဤကမ်းလှမ်းမှုသည် ပေါ့ပေါ့ပါးပါး ပြုလုပ်ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း သက်သေပြသည်။ အရှေ့တိုင်းသားများ၏ မိမိအမျိုးသမီးဆွေမျိုးများကို ကာကွယ်ရန် သဘာဝစိတ်သည် ယာကုပ်၏သားများဖြင့် တစ်ကြိမ်တွင် ထင်ရှားစွာ ပြသခဲ့သည် (အခန်း ၃၄ ကို ကြည့်ပါ)။ ဤမဆင်မခြင်ကမ်းလှမ်းမှုကို ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းသည် လော့တ်သည် ဆိုးယုတ်မှုကို ရှောင်ရှားရန် ဖြစ်နိုင်သမျှ နည်းလမ်းအားလုံးကို ကုန်ခန်းသွားပြီး၊ သူ၏စိတ်ထဲတွင် ထိတ်လန့်နေသည်ကို သက်သေပြသည်။ သူသည် မိမိ၏မြို့သူမြို့သားများ၏ ဆိုးယုတ်မှုကို ကောင်းစွာ သိရှိခဲ့သည် (၂ ပေတရု ၂:၇, ၈)။

8. I have two daughters. Seeing that no words could change their minds, he made an extreme proposal to save his visitors from dishonor. His belief in the solemn duty of hospitality, so highly regarded among Eastern nations, explains, though it does not justify, his decision. He who had taken a stranger under his protection and care was bound to defend him even at the expense of his own life. In some Near Eastern countries the duty of hospitality is still regarded in this light. Only to an Oriental mind, perhaps, would the obligation of a host toward his guests seem to justify, or at least excuse, Lot’s conduct on this occasion. The purity of his two daughters in a city like Sodom is evidence of the great care with which Lot had brought them up, and proves that the offer was not lightly made. The natural concern of Orientals to protect their female relatives was demonstrated upon one occasion by Jacob’s sons (see ch. 34). The fact that such a rash proposal was made at all proves that Lot had exhausted every conceivable means of averting the evil, and was beside himself. He knew full well the wickedness of his fellow citizens (2 Peter 2:7, 8).

၉. သူသည် တရားသူကြီးဖြစ်လိုသည်။ လော့တ်၏ ဆိုးယုတ်သော ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖျက်ဆီးရန် ကြိုးပမ်းမှုသည် ဆိုဒုံလူများကို ဒေါသထွက်စေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အထူးသဖြင့် နိုင်ငံခြားသားတစ်ဦးဖြစ်သူ သူတို့အား ဘာလုပ်ရမည်ကို ပြောပြသူကို လက်ခံလိုခြင်းမရှိပေ။ အကယ်၍ လော့တ်သည် တရားသူကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရသည်ဟု ယူဆပါက (အခန်း ၁ ကို ကြည့်ပါ)၊ ၎င်းတို့သည် သူ့ကို ဖယ်ရှားရန် အချိန်တန်ပြီဟု ခံစားရသည်။ ၎င်းတို့၏ စကားအသုံးအနှုန်းမှ၊ တရားသူကြီးအဖြစ်ဖြစ်စေ၊ ပုဂ္ဂလိကလူတစ်ဦးအဖြစ်ဖြစ်စေ၊ သူသည် ၎င်းတို့၏ ဆိုးယုတ်သောလမ်းများကို ပြုပြင်ရန် သတိပေးခဲ့သည်ဟု ထင်ရသည်။ ၎င်းတို့၏ မဆင်မခြင် ဒေါသထွက်မှုတွင်၊ ၎င်းတို့သည် လော့တ်အား သူတို့၏ ဧည့်သည်များကို လုပ်ရန်စီစဉ်ထားသည့်ထက် ပိုမိုကြောက်မက်ဖွယ်သော နည်းဖြင့် ဆက်ဆံမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်၊ အကယ်၍ သူသည် ၎င်းတို့၏လမ်းကို ဆက်လက်ပိတ်ဆို့ထားလျှင် ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ ထိန်းချုပ်မှုစွမ်းအားနှင့်၊ ၎င်းတို့၏ ယုတ်ညံ့သော စိတ်ထဲတွင် ဖြောင့်မတ်သောဥပမာကို လှုံ့ဆော်ပေးသော အနည်းငယ်သော လေးစားမှုခံစားချက်နှင့်အတူ၊ လူအုပ်သည် သူ့ကို အပိုင်းပိုင်းဖြတ်ရန် မကြိုးစားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

9. And he will needs be a judge. Lot’s attempt to frustrate their evil purpose served only to enrage the Sodomites. They would not have anyone telling them what they should do, particularly a foreigner. If Lot had been appointed a judge, as has been suggested (see v. 1), they felt it was high time to get rid of him. It would seem from their language that either as a judge or as a private citizen he had admonished them to amend their evil ways. In their unreasoning rage they therefore threatened to deal with Lot in a more fearful way than they had planned to do with his guests, should he presume to stand longer in their way. It was only the restraining power of God, together, perhaps, with their momentary hesitancy to lay hands on a man whose righteous example had stirred a faint feeling of respect in their debased minds, that prevented the mob from tearing him to pieces on the spot.

၁၁. မျက်စိကန်းခြင်း။ ဘုရားသခင်သည် ဆိုဒုံလူများ၏ ဆိုးယုတ်သော ရည်ရွယ်ချက်ကို ပြောင်းလဲရန် လော့တ်အား ကြိုးပမ်းခွင့်ပြုခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ သူ၏ ယုတ်ညံ့မှုအတိုင်းအတာကို သူ့အား သိရှိစေရန်ဖြစ်သည်။ သူ၏ အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းမှုများသည် အကျိုးမဖြစ်ထွန်းကြောင်း သိရှိသောအခါ၊ ကောင်းကင်တမန်ဧည့်သည်များသည် သူ့ကိုယ်သူနှင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ကို ဒုက္ခမှ ကာကွယ်ရန် ဝင်ရောက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဤနေရာ၌ “မျက်စိကန်းခြင်း” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် တစ်ကြိမ်သာ အသုံးပြုထားသည် (၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၆:၁၈-၂၀ ကို ကြည့်ပါ)။ နှစ်ကြိမ်စလုံးတွင် ၎င်းသည် သဘာဝလွန်မျက်စိကန်းခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် လုံးဝကန်းခြင်းမဖြစ်နိုင်ဘဲ၊ စိတ်ကို ရှုပ်ထွေးစေသော ယာယီမျက်စိမှုန်ခြင်းသာ ဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် “တံခါးကိုရှာရန် ပင်ပန်းခဲ့သည်” ဟူသော အချက်သည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် အမြင်အာရုံဆိုင်ရာ ရှုပ်ထွေးမှုကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့သည် သာမန်အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် လုံးဝကန်းသွားခဲ့လျှင်၊ ၎င်းတို့၏ ဆိုးယုတ်သော ရည်ရွယ်ချက်ကို ဆက်လက်ကြိုးပမ်းနေဖွယ်မရှိပေ။

11. Blindness. God permitted Lot to make an attempt to change the wicked design of the Sodomites in order that he might be impressed with the degree of their depravity. When his extreme efforts proved unavailing the heavenly visitors stepped in to protect both him and themselves from harm. The Hebrew word here translated “blindness” is used but once elsewhere in the OT (see 2 Kings 6:18–20). In both instances it denotes a supernatural form of blindness. It may not have been total, and perhaps involved only a temporary loss of clear vision that bewildered the mind. That they “wearied themselves to find the door” implies mental as well as visual confusion. Had they been struck totally blind in the usual sense of the word it seems unlikely that they would have persisted in their evil purpose.

၁၂-၁၄။ ဆိုဒုံမြို့သူမြို့သားများသည် ကရုဏာ၏အတိုင်းအတာကို ကျော်လွန်ခဲ့သည်။—ဆိုဒုံမြို့သူမြို့သားများသည် ကရုဏာ၏အတိုင်းအတာကို ကျော်လွန်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ဖျက်ဆီးခြင်းမတိုင်မီ အလင်းထပ်မံပေးအပ်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဤလွင်ပြင်မြို့များသို့ သတိပေးချက်သွားခဲ့ပြီး၊ မည်သည့်အရာဖြစ်လာမည်ကို အတိအကျပြောပြခဲ့လျှင်၊ ၎င်းတို့ထဲမှ မည်သူက ယုံကြည်မည်နည်း။ ၎င်းတို့သည် လော့၏သမက်များထက် မကျဘဲ သတင်းစကားကို လက်ခံမည်မဟုတ်ခဲ့ပေ၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းကို သိခဲ့သည် (MS ၁၉a၊ ၁၈၈၆)။

12-14. Sodom Passed Boundary of Mercy.—The Sodomites had passed the boundary of mercy, and no more light was granted to them prior to their destruction. Had the warning gone through these cities of the plain, and had they been told just what was to come, who of them would have believed it? They would no more have accepted the message, and God knew it, than the sons-in-law of Lot (MS 19a, 1886).

၁၂. ဤနေရာ၌ အခြားမည်သူရှိသနည်း။ ဤအချိန်တွင် လော့တ်သည် ၎င်းတို့၏ ဧည့်သည်များ၏ သဘာဝလွန်သဘောကို သတိပြုမိပြီဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ မစ်ရှင်၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို သူ့အား အလွန်ရှင်းလင်းသော ဘာသာစကားဖြင့် ပြောပြရန် အချိန်တန်ပြီဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် မြို့၏ လုံးဝဖျက်ဆီးခံရမည့်အရာကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ လော့တ်၏ အိမ်ထောင်သည် သားသမီးများသည် ဆိုဒုံလူများ၏ ဘဝပုံစံကို လက်ခံထားပုံရသော်လည်း၊ ကောင်းကင်တမန်များသည် လော့တ်၏အတွက် ၎င်းတို့ကို ကယ်တင်ရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည်၊ အကယ်၍ ၎င်းတို့သည် မြို့ကိုစွန့်ခွာလိုပါက ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဆိုဒုံ၏ အပြစ်များတွင် ပါဝင်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်မှုသာလျှင် ၎င်းတို့ကို မြို့နှင့်အတူ ဖျက်ဆီးခံရရန် မလွှဲမရှောင်ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

12. Hast thou here any besides? By now Lot must have become aware of the supernatural nature of his visitors. It was time for them to acquaint him with the purpose of their mission, and they proceeded to tell him in the plainest possible language of the impending utter destruction of the city. Although Lot’s married children seem to have adopted the life of the people of Sodom, the angels were willing to save them for Lot’s sake should they be willing to leave the city. Though they shared in the sins of Sodom, nothing but their own choice would render their destruction with it inevitable.

၁၄. လော့တ်ထွက်သွားသည်။ သားသမီးများကို ထပ်မံဖော်ပြမထားခြင်းသည် လော့တ်တွင် သားမများသာရှိသည်ဟု သက်သေမပြပါ။ သို့မဟုတ် ဤသားမများသည် သူ၏အိမ်တွင်နေထိုင်သော သမီးနှစ်ဦးနှင့် စေ့စပ်ထားသော လူငယ်များဖြစ်သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ လော့တ်သည် ကောင်းကင်တမန်များကို ယုံကြည်ပြီး၊ မိမိ၏သားသမီးများအား မြို့မှထွက်ခွာရန် ဘေးကင်းလုံခြုံရန် အလွန်ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်သည် မြို့ကို ဖျက်ဆီးမည်ဟူသော အယူအဆကို ပြက်ရယ်ပြုခဲ့သည်။

14. Lot went out. That sons and daughters are not mentioned again does not prove that Lot had only sons-in-law, nor that these so-called sons-in-law were young men betrothed to the two daughters yet living in his home. Lot believed the angels and put forth an earnest effort to persuade his children to seek safety by leaving the city, but they only ridiculed the idea that God would destroy it.

၁၅. ထလော့။ လော့တ်သည် ညအချိန်တွင် မိမိ၏သားသမီးများကို သတိပေးခဲ့ပုံရပြီး၊ နေထွက်ခါနီးတွင် ကောင်းကင်တမန်များသည် သူ့ကို သူ၏ဇနီးနှင့် သမီးနှစ်ဦးနှင့်အတူ နှောင့်နှေးမှုမရှိဘဲ ထွက်ခွာရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ “ဤနေရာ၌ရှိသူ” ဟူသော စကားစုသည် လော့တ်တွင် “ဤနေရာ” တွင်မရှိသော အခြားသူများရှိပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မြို့ကိုစွန့်ခွာလိုခြင်းမရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။

15. Arise. Apparently Lot had warned his children during the night, and when the sun was about to rise the heavenly angels urged him to flee without delay, with his wife and two daughters. The phrase, “which are here,” implies that Lot had others not “here,” who were unwilling to leave.

၁၆. သူတွန့်ဆုတ်နေစဉ်။ လော့ဒ်နှင့်သူ၏ဇနီးသည် ယုံကြည်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးကို စွန့်လွှတ်ရန် ခက်ခဲခဲ့သည်။ ထွက်ပြေးရင်း မည်သည့်အရာကို ယူဆောင်သွားရမည်ကို ဆုံးဖြတ်မရဘဲ လော့ဒ်သည် ခဏတာ ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် စိတ်လှုပ်ရှားမှုဖြင့် တွန့်ဆုတ်နေခဲ့သည်။ လော့ဒ်၏ပိုင်ဆိုင်မှုများကို စိတ်မပူသော ကောင်းကင်တမန်များသည် “သခင်ဘုရားသည် သူ့အပေါ် ကရုဏာထားတော်မူသည်” ဟူ၍ ၎င်းတို့လေးဦးကို အတင်းဆွဲထုတ်ခဲ့သည်။ လူသားသဘာဝ၏ အားနည်းချက်မှာ ဖြူစင်သောလူတစ်ဦးပင်လျှင် လောကီအရာများကို စွဲလမ်းလွန်းသဖြင့် ၎င်းမှ မိမိကိုယ်ကို ဖယ်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိပေ။ သူသည် နှင်းမုန်တိုင်းထဲတွင် လှည့်လည်သွားလာသူတစ်ဦးနှင့်တူပြီး၊ အေးခဲနေသော ခြေလက်များတွင် သေမင်းဖြစ်စေသော ထုံကျင်မှုကို ခံစားရပြီး၊ သေမင်းအိပ်စက်ခြင်းဟု သူသိထားသည့်အရာကို လက်လျှော့လိုသည့် သွေးဆောင်မှုကို ခံစားရသည်။ သူသည် တစ်စုံတစ်ယောက်က သူ့ကို နှိုးဆွပြီး ဘေးကင်းရာသို့ တိုက်တွန်းရန် လိုအပ်သည်။

16. While he lingered. Lot and his wife believed but found it difficult to leave all their possessions behind. In momentary confusion and bewilderment Lot lingered, undecided as to what he should carry with him as he fled. The angels, who manifested no concern over Lot’s possessions, therefore pulled the four of them away by force, “the Lord being merciful unto him.” Such is the weakness of human nature that even a good man may become so infatuated with the world that he cannot tear himself from it. He is like the wanderer in a snowstorm who, feeling a fatal numbness creeping up his frozen limbs, is tempted to surrender to what he knows to be the sleep of death. He needs someone to rouse him up and urge him on to a place safety.

၁၆။ လော့သည် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ခဲ့သည်။—လော့သည် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကြီးမားသောဘေးဒုက္ခအား ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် မြေကြီးပေါ်တွင် ၎င်းချစ်မြတ်နိုးသမျှကို စွန့်ခွာရမည်ဟူသော အတွေးဖြင့် ဝမ်းနည်းမှုဖြင့် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ခဲ့သည် (RH နိုဝင်ဘာ ၁၄၊ ၁၈၈၂)။

16. Lot Paralyzed.—Lot was paralyzed by the great calamity about to occur; he was stupefied with grief at the thought of leaving all he held dear on earth (RH Nov 14, 1882).

၁၇. သင်၏အသက်အတွက် ထွက်ပြေးပါ။ ယခင်နေ့က အာဗြဟံနှင့် ဆုတောင်းခဲ့သော တစ်ပါးသူသည် ယခု ကောင်းကင်တမန်များနှင့်အတူ မြို့ရိုးအပြင်ဘက်တွင် ပါဝင်လာပြီး ၎င်းတို့၏သတိပေးချက်သို့ အရေးတကြီး တိုက်တွန်းမှုကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ လော့ဒ်နှင့်သူ၏ဇနီးသည် ၎င်းတို့၏ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးကို စွန့်လွှတ်ရန် တွန့်ဆုတ်နေသေးသည်ဟု ခရစ်တော်ကိုယ်တိုင်က ကောင်းကင်တမန်များနှင့်ပူးပေါင်းပြီး လော့ဒ်အား အလျင်စလိုလုပ်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဖျက်ဆီးခြင်းကို ၎င်းတို့၏ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ဖယ်ရှားရန် အခွင့်အရေးရမည့်အချိန်အထိ နှောင့်နှေးလို့မရဘူးလား။ အချိန်ပေးလျှင် အခြားသူများကိုပါ လိုက်ပါလာရန် ဖျောင်းဖျနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့် ဤမျှအလျင်စလိုလုပ်ရမည်နည်း။ သို့သော် ခရစ်တော်ပေါ်ထွက်လာပြီး “သင်၏အသက်အတွက် ထွက်ပြေးပါ” ဟု အမိန့်ပေးခဲ့သည်။

17. Escape for thy life. The One with whom Abraham had interceded the day before now joins the angels, outside the city walls, and adds imperative urgency to their warning. The need for Christ Himself to join the angels in their appeal to Lot suggests that he and his wife were even yet hesitant about leaving everything behind. Could the destruction not be postponed until they should have opportunity to remove their possessions? Given time, they might even persuade others to accompany them. Why such haste? But Christ appears and commands, “Escape for the life” (PP 160; cf. chs. 18:21, 32; 19:22).

နောက်သို့မကြည့်ပါနှင့်။ မကြာမီဆင်းသက်လာမည့် မီးဘေးမှ လွတ်မြောက်ရန် အချိန်အနည်းငယ်သာရှိသောကြောင့် နောက်ထပ်နှောင့်နှေးမှုကို ခွင့်မပြုနိုင်ပေ။ လော့ဒ်၏အချိန်တောင်းဆိုမှုကို ခွင့်ပြုခဲ့လျှင် ရက်များကြာလာသည်နှင့်အမျှ တစ်သက်လုံးစုဆောင်းထားသော ဥစ္စာဓနကို စွန့်လွှတ်ရန် ပို၍ခက်ခဲလာလိမ့်မည်။ သူသည် ဆိုဒုံတွင်ပင် ဆက်နေရန် ဆုံးဖြတ်လာနိုင်သည်။ သူ၏တစ်ခုတည်းသောဘေးကင်းရာမှာ ဆိုဒုံနှင့်သူ၏စိတ်နှလုံးကို ချည်နှောင်ထားသော အရာများမှ ချက်ချင်းနှင့် လုံးလုံးလျားလျား ဖြတ်တောက်ရန်ဖြစ်သည်။ ယနေ့တွင်လည်း ကျွန်ုပ်တို့အတွက်လည်း ဤသို့ပင်ဖြစ်သည်။

Look not behind thee. Inasmuch as there was barely time enough to escape the fire so soon to descend, further delay could not be permitted. If Lot’s request for time had been granted, he would have found it increasingly difficult to part with the accumulated fortune of a lifetime as the days went on. He might even have decided to remain. His only safety lay in an immediate and complete break with those things that bound his heart to Sodom. So it is with us today.

တောင်ပေါ်သို့ထွက်ပြေးပါ။ တစ်ချိန်က ၎င်း၏အလှတရားနှင့် မြေဩဇာကောင်းမွန်မှုကြောင့် ဆွဲဆောင်မှုရှိခဲ့သော မြေပြန့်သည် ယခုအခါ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အန္တရာယ်အများဆုံးနေရာဖြစ်လာပြီး စွန့်လွှတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ဤဒေသတွင် နေထိုင်ရန် လော့ဒ်၏ဆုံးဖြတ်ချက်သည် မည်မျှဆိုးရွားခဲ့သည်နည်း (ရာဇဝင်ကျမ်း ၁၃:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် တောင်ကုန်းများတွင် ခိုလှုံရာမရှာရဘဲ (ဆာလံ ၁၂၁:၁ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဤနေရာတွင် ကျောက်ဆောင်များနှင့် တောင်ကြားများကြားတွင် မကြာမီလှပသောမြေပြန့်သည် မီးအိုင်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားမည့်ဘေးမှ လုံခြုံစွာ နေထိုင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Escape to the mountain. The plain, which had once been so attractive for its beauty and fertility, had become the most dangerous place on earth, and must be abandoned. How fateful had been Lot’s decision to make this region his place of abode (see ch. 13:11)! He was not to find refuge in the hills (see Ps. 121:1). Here, among the rocks and clefts of the mountains, he would be safe from the lake of fire into which the fair plain was soon to be transformed.

၁၈. အို သခင်ဘုရား၊ ထိုသို့မဖြစ်ပါစေနှင့်။ ဘုရားသခင်၏ သူ၏အသက်ကို ထိန်းသိမ်းရန် အစီအစဉ်ကို ဝမ်းမြောက်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည့်အစား၊ လော့ဒ်သည် ဘုရားသခင်၏ ကြီးမားသော ကရုဏာကို အလွဲသုံးစားလုပ်ခဲ့သည်။ တောင်ပေါ်သို့ ထွက်ပြေးရန် မဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆပြီး၊ သူသည် အနီးနားရှိ ဘီလာမြို့သေးသေးလေး (ရာဇဝင်ကျမ်း ၁၄:၂) တွင် ခိုလှုံခွင့်ပြုရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ထိုမြို့ကို နောက်ပိုင်းတွင် ဇိုအာ၊ “သေးငယ်သည်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ လော့ဒ်သည် မြို့ပြဘဝ၏ သက်တောင့်သက်သာနှင့် ဇိမ်ခံမှုကို စွန့်လွှတ်ရန် တွန့်ဆုတ်နေဆဲဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် သူ့အတွက် မသေချာမရေရာသော ဘဝတစ်ခုဟု ထင်ရသည်။

18. Not so, my Lord. Instead of cooperating cheerfully with God’s plan for the preservation of his life, Lot presumed upon God’s great mercy. Referring to the supposed impossibility of escaping to the mountains, he begged for permission to take refuge in the small neighboring city of Bela (ch. 14:2), afterward called Zoar, “little,” on this account. Lot was still reluctant to leave the ease and luxury of city life for what seemed to him a precarious and uncertain existence.

၂၂. ဇိုအာ။ လော့ဒ်သည် နောက်ထပ်ထွက်ပြေးပြီး ဂူတစ်ခုထဲသို့ (အခန်းကဏ္ဍ ၃၀) သွားရသည့်အချက်က ဇိုအာမြို့လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဖျက်ဆီးခံရသည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ အာဏာပိုင်အများစုက ၎င်းသည် သေမင်းပင်လယ်အောက်တွင်ရှိသည်ဟု ယူဆကြသည်။ အကယ်၍ မှန်ပါက၊ ၎င်းသည် ယူဆီးဘီးယပ်စ်က နောက်ပိုင်းတွင် ဇိုအာရာဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သော မြို့အနီးတွင်ရှိနိုင်ပြီး၊ ဆဋ္ဌမရာစုနှစ်တွင် မဒီဘာမြို့ (ယခု မာဒီဘာ) ရှိ မိုဆေးရိုက်မြေပုံတွင် သေမင်းပင်လယ်၏ အရှေ့တောင်ထောင့်တွင် တည်ရှိသည်။

22. Zoar. The fact that Lot had to flee again, into a cave (v. 30), can be taken to indicate that Zoar also was later destroyed. Most authorities assume that it lies under the Dead Sea. If so, it may be near the town later called Zoara by Eusebius and placed at the southeast corner of the Dead Sea on the sixth-century a.d. mosaic map at Medeba (now Madeba).

၂၄. ကန့်ကျည်းနှင့်မီး။ ကောင်းကင်တမန်များက ကြေငြာခဲ့သော တရားစီရင်ခြင်းသည် ရုတ်တရက်နှင့် မမျှော်လင့်ဘဲ ရောက်ရှိလာခဲ့သည် (လုကာ ၁၇:၂၈, ၂၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤနေရာတွင် ဆိုဒုံနှင့် ဂမိုရာမြို့များသာ ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ မြေပြန့်ရှိ အခြားမြို့များဖြစ်သော အာဒမါနှင့် ဇီဗိုင်မ်တို့လည်း ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည် (ဒါရာကျမ်း ၂၉:၂၃; ဟောရှယ် ၁၁:၈; ယုဒ ၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘီလာ သို့မဟုတ် ဇိုအာမြို့သေးသေးလေးသာလျှင် ခဏတာလွတ်မြောက်ခဲ့သည် (ရာဇဝင်ကျမ်း ၁၉:၃၀; PP ၁၆၇ ကိုကြည့်ပါ)။

24. Brimstone and fire. The judgment announced by the angels came suddenly and unexpectedly (see Luke 17:28, 29). Though only Sodom and Gomorrah are mentioned here, it is clear that the other cities of the plain, Adamah and Zeboim, were also destroyed (see Deut. 29:23; Hosea 11:8; Jude 7). Only the little town of Bela, or Zoar, was spared, and that but briefly (see Gen. 19:30; PP 167).

“ကန့်ကျည်းနှင့်မီး” ဟူသော စကားစုသည် ဟီဘရူးဘာသာတွင် “လောင်ကျွမ်းသော ကန့်ကျည်း” ဆိုလိုသည့် သာမန်အသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် သဘာဝလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် အနှောင့်အယှက်ပေးရန် အခါအားလျော်စွာ ဝင်ရောက်လုပ်ဆောင်သော အံ့ဖွယ်များသည် များသောအားဖြင့် ရှိပြီးသား သဘာဝအင်အားများနှင့် ဒြပ်စင်များကို ပုံမမှန်သုံးစွဲခြင်းဖြစ်သည်။ ယနေ့ပင် သေမင်းပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ဒေသသည် ကတ္တရာဖြင့် ကြွယ်ဝသည် (ရာဇဝင်ကျမ်း ၁၄:၃, ၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ဒေသတွင်းရှိ ကျောက်ကြားများမှ ကတ္တရာထွက်ရှိသည်။ သေမင်းပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ပိုင်းတွင် မျက်နှာပြင်ပေါ်သို့ တက်လာသော ကတ္တရာသည် ဂန္တဝင်ခေတ်တွင် လတ္တရာပင်လယ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် မျောနေသော ကတ္တရာအလုံးကြီးများသည် လူအများကို ထမ်းပိုးနိုင်လောက်အောင် ကြီးမားသည်။ ကတ္တရာ၊ ကန့်ကျည်းနှင့် အခြားလောင်ကျွမ်းနိုင်သော ပစ္စည်းများကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ဤဒေသမှ ထုတ်ယူပြီး တင်ပို့ခဲ့သည်။ အနီးနားရှိ အာရပ်များသည် ကတ္တရာကို ဥယျာဉ်ပိုးမွှားများကာကွယ်ရန်နှင့် ဆေးဖက်ဝင်ရန်အတွက် အသုံးပြုကြသည်။ မြို့များကို မီးလောင်ရန် အသုံးပြုသော နည်းလမ်းမည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဘုရားသခင်သတ်မှတ်ထားသော အချိန်အတိအကျတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော မီးဘေးသည် အံ့ဖွယ်ဖြစ်သည်မှာ သံသယမရှိပေ။

The phrase “brimstone and fire” is a common Hebrew idiom for “burning brimstone,” sulphur. The miracles by which God has from time to time intervened in the ordinary process of nature generally consist in the use of existing natural forces and elements in an unusual manner. Even today the southern region of the Dead Sea is rich in asphalt (see on ch. 14:3, 10). from rock crevices in the area. Asphalt rising to the surface of the southern part of the Dead Sea gave to it the name Lake Asphaltitis in classical times. Massive lumps of asphalt floating on the surface are often of sufficient size to support several persons. Asphalt, sulphur, and other combustible materials have been reclaimed and exported from this region for years. Neighboring Arabs use the asphalt for protection against garden pests and for medicinal purposes. Whatever the means employed to set the cities afire, the holocaust was beyond question miraculous, for destruction came at the precise time appointed by God.

ရာစုနှစ်များစွာကြာအောင် ဤဒေသရှိ မီးလောင်ပြီးသော မြေပြင်သည် ၎င်း၏လှပသော မြေပြန့်ကို လုံးဝပျက်စီးသွားစေသော ကြီးမားသော ဘေးဒုက္ခတစ်ခု၏ အသံတိတ်သက်သေအဖြစ် ရှိနေခဲ့သည်။ မောရှေသည် ဤအရာကို ဣသရေလပြည်၏ နာခံမှုမရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်လာမည့်အရာအတွက် ဥပမာအဖြစ် ရည်ညွှန်းခဲ့သည် (ဒါရာကျမ်း ၂၉:၂၁–၂၄)။ ဂန္တဝင်စာရေးဆရာများက သေမင်းပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ဒေသအား မီးလောင်ထားသော မြေပြင်၊ အကြမ်းထည်သော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်၊ မီးလောင်ထားသော ကျောက်များနှင့် ပြာဖြစ်နေသော မြေဆီလွှာအဖြစ် ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ရှေးဟောင်းမြို့များ၏ ပျက်စီးနေသော နေရာများကိုလည်း ဖော်ပြခဲ့သည် (ဒိုင်အိုဒိုးရပ်စ် ii. ၄၈. ၇-၉; စထရာဘို ဂျီအိုဂရဖီ xvi. ၂. ၄၂-၄၄; ဂျိုးဇီးဖပ်စ် ဝေါးစ် iv. ၈. ၄; တာစီးတပ်စ် ဟစ်စတိုးရီးစ် v. ၆. ၇)။ သမ္မာကျမ်းခေတ်တွင်၊ ယခုအခါ သေမင်းပင်လယ်၏ တောင်ဘက်အင်္ဂါတစ်ခုဖြစ်နေသော နေရာသည် ခြောက်သွေ့သော မြေဖြစ်ခဲ့သည်။ မကြာသေးမီနှစ်များတွင် ပင်လယ်၏ရေမျက်နှာပြင်သည် ထွက်ပေါက်မရှိသောကြောင့် မြင့်တက်လာပြီး ဒေသအများစုကို ဖုံးလွှမ်းသွားခဲ့သည်။ သေမင်းပင်လယ်၏ ဤအပိုင်းတွင် သေနေသောသစ်ပင်များသည် သရဲသစ်တောတစ်ခုကဲ့သို့ ထိုးထွက်နေဆဲဖြစ်သည်။

For centuries the seared landscape of this region remained a mute testimony to the great catastrophe that had turned its fertile plain into a scene of utter desolation. Moses referred to it as an example of what the land of Israel would become as the result of disobedience (Deut. 29:21–24). Classical writers eloquently describe the southern Dead Sea region as a burned-out land of rugged terrain, scorched rocks, and ashen soil. They mention also the uined sites of ancient cities (Diodorus ii. 48. 7-9; Strabo Geography xvi. 2. 42-44; Josephus Wars iv. 8. 4; Tacitus Histories v. 6. 7). In Bible times, what is now the southern arm of the Dead Sea was dry land. In more recent years the level of the sea, which has no outlet, has risen and covered most of the region. Dead trees still protrude form this section of the sea like a ghost forest.

အချို့သော ပညာရှင်များသည် သေမင်းပင်လယ်၏ မြောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ တယ်လီလတ် အယ်လ်-ဂါဆူးလ်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိထားသော အပျက်အစီးများနှင့် ပျက်စီးသွားသော မြို့များကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် သက်သေအလေးသာမှုသည် သေမင်းပင်လယ်၏ တောင်ဘက်ဒေသများကို ကြီးမားသော ဘေးဒုက္ခဖြစ်ပွားရာ နေရာအဖြစ် ညွှန်ပြသည်။ ထိုကြောက်မက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်သည် ယနေ့တိုင် ဒေသတွင်း၏ ဓလေ့ထုံးတမ်းများတွင် ရှင်သန်နေသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ သေမင်းပင်လယ်အတွက် အာရပ်အမည်ဖြစ်သော ဘါလူတ်၊ “လော့ဒ်၏ပင်လယ်” နှင့် ပင်လယ်၏ အနောက်တောင်ကမ်းရိုးတန်းရှိ တောင်တန်းများအတွက် ဂျီဘယ်လ် အူစ်ဒုမ်၊ “ဆိုဒုံတောင်” တို့တွင် ထင်ဟပ်နေသည်။

Some scholars have tried to identify the doomed cities with ruins discovered at Teleilat el–Ghassul on the northern shore of the Dead Sea. The weight of evidence, however, points to the southern reaches of the sea as the location of the great catastrophe. That awful event has lived on in the traditions of the region to the present day. It is reflected, for instance, in the Arabic name for the Dead Sea, Bahr Lut, “Lake of Lot,” and of the mountain range bordering on the southwestern shore of the Lake, Jebel Usdum, “Mount Sodom.”

၂၅. ထိုမြို့များကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် ငလျင်တစ်ခုကို ညွှန်ပြသော်လည်း၊ ရန်သူ၏လုပ်ဆောင်မှုဖြင့် ဖျက်ဆီးခံရပြီး ဆိုဒုံနှင့် ဂမိုရာကဲ့သို့ ဖြစ်သွားသော မြို့များကို ဖော်ပြရန်လည်း အသုံးပြုသည် (၂ ရာဇဝင်ကျမ်း ၁၀:၃; ဟေရှာယ ၁၃:၁၉)။ ဤဘေးဒုက္ခအား ဓမ္မဟောင်းတစ်လျှောက် ထပ်ခါတလဲလဲ ရည်ညွှန်းထားသည် (ဒါရာကျမ်း ၂၉:၂၃; ဟေရှာယ ၁:၉; ယရမိ ၄၉:၁၈; ၅၀:၄၀; အာမုတ် ၄:၁၁; စသည်ဖြင့်)။ ၎င်းတို့သည် ဆိုးသွမ်းသူအားလုံးအပေါ် မီးဖြင့် နောက်ဆုံးတရားစီရင်ခြင်း၏ ဥပမာအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည် (၂ ပေတရု ၂:၆; ယုဒ ၇)။

25. He overthrew those cities. This expression is suggestive of an earthquake, but is also used to describe cities destroyed by enemy action so thorough as to leave them like Sodom and Gomorrah (see 2 Sam. 10:3; Isa. 13:19). Repeated reference is made to this catastrophe throughout the OT (Deut. 29:23; Isa. 1:9; Jer. 49:18; 50:40; Amos 4:11; etc.). They serve as an example of final judgment by fire on all the wicked (2 Peter 2:6; Jude 7).

၂၆. သူ၏ဇနီးသည် နောက်သို့ကြည့်ခဲ့သည်။ ကောင်းကင်တမန်များသည် ၎င်းတို့လေးဦးစလုံးကို ပျက်စီးမည့်မြို့မှ ထုတ်ဆောင်လာပြီး ၎င်းတို့၏အသက်ကို ကယ်တင်ရန် ဘာလုပ်ရမည်၊ ဘာမလုပ်ရမည်ကို ရှင်းလင်းစွာ ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ သို့သော် မြို့မှထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ရုံဖြင့် လုံလောက်မှုမရှိပေ၊ ညွှန်ကြားချက်များကို ဆက်လက်လိုက်နာရန် လိုအပ်သည်။ လော့ဒ်၏ဇနီးသည် ၎င်း၏အိမ်နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် သူမ၏သားသမီးအချို့ရှိရာ မြို့သို့ နောက်ပြန်ကြည့်ခဲ့သည်။ သူမသည် ယခု ၎င်းတို့ကို စွန့်လွှတ်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ သူမ၏ခိုင်မာသောစိတ်နှလုံးသည် ကယ်တင်ခံလိုသော်လည်း လမ်းတစ်ဝက်သာ လုပ်ဆောင်သူများ၊ လောကကို စွန့်လွှတ်ပုံပေါ်သော်လည်း ၎င်းတို့၏စိတ်နှလုံးများက လောကထဲတွင် ရှိနေသူများအတွက် ထာဝရသတိပေးချက်ဖြစ်လာသည်။ အဆုံးထိ မခံမယူပါက ကယ်တင်ခြင်းမရနိုင်ပေ (မဿဲ ၂၄:၁၃; ဖိလိပ္ပိ ၁:၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ကျွန်ုပ်တို့၏သခင်ဘုရား၏ “လော့ဒ်၏ဇနီးကို သတိရပါ” ဟူသော သန္နိဋ္ဌာန်သတိပေးချက်ကို မမေ့သင့်ပေ (လုကာ ၁၇:၃၂)။ လော့ဒ်သည် ကောင်းကင်တမန်၏အမိန့်ကို ပိုမိုခိုင်မာစွာ နာခံခဲ့လျှင် သူမ၏ကယ်တင်ခြင်းကို ဆိုလိုပေမည် (PP ၁၆၀, ၁၆၁)။ ကောင်းကင်တမန်များသည် သူမကို မြို့မှ အတင်းထုတ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း၊ သူမ၏ဆန္ဒကို ဆန့်ကျင်၍ သူမ၏ကယ်တင်ခြင်းကို မလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပေ။ သူမသည် သဘာဝအားဖြင့် ဘာသာရေးမကိုင်းရှိုင်းသူဖြစ်ပြီး၊ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်မှာ ကာနန်နွယ်ဖွားတစ်ဦးဖြစ်သည် (PP ၁၇၄)။ သူမသည် ဆိုဒုံကို စွန့်လွှတ်မည့်အစား သေရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် သူမ၏ကံကြမ္မာကို ဝမ်းနည်းမိသည်။ သူမ၏ဥပမာဖြင့် အကျိုးရယူပါစို့။

26. His wife looked back. The angels had led all four of them out of the doomed city and given them explicit instructions as to what to do and what to avoid doing, if they would save their lives. But merely to escape from the city was not sufficient; continued compliance with instructions was necessary. Lot’s wife looked back to the city, where her home and possessions and some of her children were. She now refused to give them up. Her obdurate heart has made her memory a perpetual warning to those who would like to be saved but who are content with halfway measures, who seem to forsake the world, but whose hearts are still in it. Not enduring unto the end, they cannot be saved (see Matt. 24:13; Phil. 1:6). It is well not to forget the solemn admonition of our Lord, “Remember Lot’s wife” (Luke 17:32). Greater firmness on Lot’s part in heeding the angel’s command would have meant her salvation (PP 160, 161). The angels had forced her to leave the city, but they could not effect her salvation against her will. She was naturally an irreligious person, probably a native of Canaan (PP 174). She chose to die rather than to leave Sodom. We lament her fate; let us profit by her example.

ဆားတိုင်။ သူမ၏ခန္ဓာကိုယ်ပါဝင်သော ဆားတိုင်သည် မည်မျှကြာရှည်ထင်ရှားစွာ တည်ရှိခဲ့သည်ကို မပြောနိုင်ပေ။ သေမင်းပင်လယ်၏ အနောက်တောင်ကမ်းရိုးတန်းရှိ နေရာအချို့တွင် ဆားကျောက်ဖွဲ့စည်းမှုများရှိပြီး၊ ၎င်းတို့ထဲမှ အချို့သည် လူပုံသဏ္ဌာန်နှင့် အကြမ်းဖျင်းတူသည်။ ခရီးသွားများသည် ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုသို့မဟုတ် အခြားတစ်ခုကို “လော့ဒ်၏ဇနီး” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့ကို ဤသို့ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် ကြိုးစားခြင်းသည် မိုက်မဲမှုဖြစ်သည်။

Pillar of salt. It cannot said how long the salt pillar containing her body remained visible. In some places the southwestern shore of the Dead Sea is lined with salt rock formations, some of them roughly resembling human figures. Travelers have called one or another of them “Lot’s wife.” But to attempt thus to identify any of these would be folly.

၂၇. နံနက်စောစော။ ယခင်နေ့က သူ၏ဆုတောင်းချက်၏ရလဒ်ကို သိရှိလိုစိတ်ဖြင့်၊ အာဗြဟံသည် သူနှင့်သခင်ဘုရားခွဲခွာခဲ့ရာ ဟီဗြုန်မြို့အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ နေရာသို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ မြေပြန့်တစ်ခုလုံး မီးလောင်နေပြီး ၎င်း၏မီးခိုးများ ကောင်းကင်သို့ တက်နေသည်ကို မြင်သောအခါ သူ၏စိတ်ပျက်မှုသည် မည်မျှကြီးမားခဲ့ရမည်နည်း။

27. Early in the morning. Anxious to learn the result of his intercession the day before, Abraham returned to the spot northeast of Hebron where he and the Lord had parted. How great must have been his disappointment when he saw the entire plain aflame and its smoke billowing toward heaven.

၂၉. ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံကို သတိရတော်မူသည်။ အာဗြဟံဆုတောင်းခဲ့သော မြို့များကို ကယ်တင်နိုင်ခြင်းမရှိသော်လည်း၊ သခင်ဘုရားသည် ထွက်ခွာလိုသူများကို လွတ်မြောက်စေခြင်းဖြင့် သူ၏ဆုတောင်းချက်ကို ဆုချခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း၊ အာဗြဟံ၏အတွက်ကြောင့် လော့ဒ်၏မိသားစုအား ကယ်တင်ခြင်းကို ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။

29. God remembered Abraham. Unable to save the cities for which Abraham had pleaded, the Lord nevertheless rewarded his intercessory prayer by sparing those who were willing to leave. For Abraham’s sake, as here stated, salvation was offered to the family of Lot.

၃၀. လော့ဒ်သည် ဇိုအာမှ ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိတ်လန့်တကြားဖြင့်၊ လော့ဒ်သည် မကြာမီတွင် ဇိုအာမှ ထွက်ခွာခဲ့ပြီး ၎င်းလည်း ၎င်း၏ညီအစ်မ မြို့လေးခုနှင့် တူညီသော ကံကြမ္မာကို မျှဝေမည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့သည် (PP ၁၆၇)။

30. Lot went up out of Zoar. Panic-stricken, Lot soon left Zoar, fearful that it too would share the fate of its four sister cities (PP 167).

၃၆. ၎င်းတို့၏ဖခင်မှ ကိုယ်ဝန်ရခဲ့သည်။ ဤလုပ်ရပ်တွင် လော့ဒ်၏သမီးများသည် ဆိုဒုံ၏မကောင်းသောလွှမ်းမိုးမှုကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် မူးယစ်မှုနှင့် မဖြူစင်မှုပုံစံအားလုံးများထွန်းကားနေသော နိုင်ငံတစ်ခုတွင် အမျိုးသမီးဘဝသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့၏ဆုံးဖြတ်ချက်သည် မှိုင်းနေပြီး ၎င်းတို့၏သြတ္တိသည် ထုံကျင်နေသည်။ လော့ဒ်သည် ၎င်း၏သမီးများကို ဆိုဒုံလူများ၏သားကောင်ဖြစ်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်ခဲ့သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၈ ကိုကြည့်ပါ)၊ သို့သော် ၎င်းတို့၏စိတ်နှလုံးထဲတွင် ဖြူစင်မှုမူများကို စိုက်ထူရာတွင် ထိုမျှအောင်မြင်မှုမရခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် အပြစ်တင်ခံရမည့်အစား သနားစရာပို၍ကောင်းသည်၊ အကြောင်းမှာ လော့ဒ်ကိုယ်တိုင်သည် ၎င်းတို့၏အပြစ်တွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုအခြေအနေသို့ ဦးတည်စေသော အခြေအနေများအတွက်လည်း သူတာဝန်ရှိသည်၊ သူသောက်ခဲ့သော ဝိုင်ကို ၎င်းတို့ရှေ့တွင် ထားပေးခဲ့သည့်အတွက်လည်း တာဝန်ရှိသည် (ရာဇဝင်ကျမ်း ၉:၂၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဆိုဒုံတွင် နှစ်အနည်းငယ်အတွက် လော့ဒ်ပေးဆပ်ရသည့်စျေးနှုန်းမှာ ၎င်း၏မိသားစုတစ်ခုလုံးဆုံးရှုံးခြင်းဖြစ်သည်။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ပြီး ရုပ်တုကိုးကွယ်သူများဖြစ်သော မောဘလူမျိုးနှင့် အမ္မုန်လူမျိုးများသည် သူ၏ဆက်ခံသူများသာဖြစ်သည်။

36. With child by their father. In this action Lot’s daughters revealed the evil influence of Sodom. They had grown to womanhood in a country where drunkenness and all forms of immorality were rampant; consequently, their judgment was dull and their conscience numb. Lot had been able to protect his daughters from becoming victims of the Sodomites (see v. 8), but he had not been as successful in fixing the principles of right in their hearts. They are more to be pitied than blamed, for Lot himself shared in their sin. He was responsible for the circumstances that led up to it, as he was also for drinking the wine they set before him (see on ch. 9:21). The price Lot paid for a few years in Sodom was the loss of his entire family. The vile and idolatrous Moabites and Ammonites were his only posterity.

၃၇. မောဘ။ မောဘလူမျိုး၏ ဘိုးဘေးဖြစ်သည်။ သူ၏အမည်သည် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်မှာ “အကျွနု်ပ်၏ဖခင်မှ” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ ဂရိဘာသာပြန်ကျမ်း (LXX) တွင် ဤသို့ဘာသာပြန်ထားသည်။ ဣသရေလလူမျိုးနှင့် ဆွေမျိုးဖြစ်သော်လည်း၊ မောဘလူမျိုးသည် ၎င်းတို့၏ရန်သူများဖြစ်ခဲ့သည်။ မူလက ၎င်းတို့သည် အာနုန်နှင့် ဇီရက်အကြား၊ သေမင်းပင်လယ်အရှေ့ဘက်ရှိ နိုင်ငံကို နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဒါဝိဒ်မှ အာဟပ်အထိ အချိန်ကာလတစ်ခုအတွင်း ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏အနောက်ဘက်အိမ်နီးချင်းများအား ယာယီအားဖြင့် ဆက်ကပ်ပေးခဲ့ရသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ဘုရင် မယ်ရှာလက်ထက်တွင် လွတ်လပ်ရေးကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့ပြီး (၂ ရာဇဝင်ကျမ်း ၃:၄, ၅)၊ ၎င်း၏ပိုင်နက်ကို မြောက်ဘက်သို့ ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။

37. Moab. Ancestor of the Moabites. His name probably means “of my father,” as the LXX renders it. Although cousins of the Israelites, the Moabites were ever their enemies. Originally they inhabited the country between the Arnon and the Zered, east of the Dead Sea. From the time of David to that of Ahab they were temporarily tributary to their western neighbors, but regained independence under their king Mesha (2 Kings 3:4, 5), who extended his territory northward.

၃၈. ဘင်အမ္မိ။ အမ္မုန်လူမျိုး၏ ဘိုးဘေးအမည်သည် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်မှာ “အကျွနု်ပ်၏လူမျိုးသားသမီး” ဟု ဆိုလိုသည်။ ၎င်း၏မိခင်က ၎င်း၏ဖခင်နှင့်မိခင်သည် တစ်မိသားစုတည်းမှဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်း၏သားသည် တကယ်တမ်းတွင် ၎င်း၏မိခင်၏ ညီအစ်ကိုတစ်ဝက်ဖြစ်သည်၊ သို့သော် ၎င်း၏ဘိုးဘေးများသည် ၎င်း၏ဘိုးဘေးများလည်းဖြစ်သည်။ အမ္မုန်လူမျိုးများသည် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်မရှိသူများဖြစ်လာပြီး ဂျဘုက်နှင့် အာနုန်အကြားရှိ အရှေ့ဘက်ဒေသတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ခံတပ်ဖြစ်သော ရာဘတ်အမ္မုန်အမည်သည် ယခုဂျော်ဒန်နိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဖြစ်သော အမ္မာန်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိသည်။

38. Ben-ammi. The name of the ancestor of the Ammonites probably means “son of my people.” By this his mother expressed the fact that his father and mother were of one family stock. Her son was in reality her own half brother, but his ancestors were hers as well. The Ammonites became nomads and lived in the eastern part of the region lying between the Jabbok and the Arnon. The name of their stronghold, Rabbath Ammon, is perpetuated in the name Amman, present capital of the Kingdom of Jordan.

လော့ဒ်နှင့် ၎င်း၏မိသားစု၏ ဇာတ်လမ်းသည် ဝမ်းနည်းဖွယ်ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏အမှတ်တရတွင် မျိုးဆက်အားလုံးအတွက် အမည်းစက်တစ်ခုရှိသည်။ ၎င်းၐအပြစ်ကို ခွင့်လွှတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ပျော်ရွှင်မှုနှင့် အကျိုးအမြတ်အတွက် နှစ်များစွာ မြှုပ်နှံထားသော မကောင်းမှုသည် မျိုးဆက်ပေါင်းများစွာအထိ ၎င်းနောက်တွင် ရှင်သန်ခဲ့သည် (PP ၁၆၈)။

The story of Lot and his family is tragic. A blot lies on his memory to all generations. His sin was forgiven, but the evil of years devoted to pleasure and profit lived after him for generations (PP 168).

အယ်လင်ဂျီ ဝှိုက် မှတ်ချက်များ

၁-၃၈ PP ၁၅၆-၁၇၀
၁ GC ၆၃၂; PP ၁၅၈
၁-၃ 6T ၃၄၂
၂ DA ၅၀၀; PP ၁၅၈
၃-၅, ၇, ၁၀, ၁၁ PP ၁၅၉
၁၃ PP ၁၅၉; 4T ၁၁၀
၁၄ DA ၆၃၄; PP ၁၆၀; 4T ၁၁၀; 5T ၂၃၄
၁၅, ၁၆ PP ၁၆၀; 4T ၁၁၁
၁၆ GC ၄၃၁
၁၇ PP ၁၆၀, ၁၆၆, ၁၆၇; TM ၄၄၆; 5T ၂၃၃; 8T ၁၆, ၃၆
၁၈, ၁၉ 4T ၁၁၁
၁၉-၂၂ PP ၁၆၁
၂၃ PP ၁၆၂
၂၄ CD ၆၀; CH ၁၁၀; 9T ၄၃
၂၄, ၂၅ PP ၁၆၂
၂၄-၂၈ MYP ၄၁၉
၂၆ PP ၁၆၁; 4T ၁၁၁
၃၀-၃၈ PP ၁၆၇

ellen g. white comments

1-38 PP 156-170

1 GC 632; PP 158

1-3 6T 342

2 DA 500; PP 158

3-5, 7, 10, 11 PP 159

13 PP 159; 4T 110

14 DA 634; PP 160; 4T 110; 5T 234

15, 16 PP 160; 4T 111

16 GC 431

17 PP 160, 166, 167; TM 446; 5T 233; 8T 16, 36

18, 19 4T 111

19-22 PP 161

23 PP 162

24 CD 60; CH 110; 9T 43

24, 25 PP 162

24-28 MYP 419

26 PP 161; 4T 111

30-38 PP 167

အခန်းကြီး - ၂၀

chapter 20

၁ အာဗြဟံသည် ဂါရာတွင် နေထိုင်သည်၊ ၂ သူ၏ဇနီးကို ငြင်းဆိုပြီး ဆုံးရှုံးသည်။ ၃ အဘိမလက်သည် အိပ်မက်ဖြင့် သူ့အတွက် ဆုံးမခြင်းခံရသည်။ ၉ သူသည် အာဗြဟံကို ဆုံးမသည်၊ ၁၄ စာရာကို ပြန်ပေးသည်၊ ၁၆ စာရာကို ဆုံးမသည်။ ၁၇ အာဗြဟံ၏ ဆုတောင်းခြင်းဖြင့် သူသည် ကုသခြင်းခံရသည်။

1 Abraham sojourneth at Gerar, 2 denieth his wife, and loseth her. 3 Abimelech is reproved for her in a dream. 9 He rebuketh Abraham, 14 restoreth Sarah, 16 and reproveth her. 17 He is healed by Abraham’s prayer.

၁. အာဗြဟံသည် ထိုနေရာမှ ခရီးဆက်သွားသည်။ အာဗြဟံသည် ဟေဗြုန်အနီးရှိ မံရေးပင်စည်ရိပ်မှ (အခန်း ၁၃:၁၈; ၁၄:၁၃; ၁၈:၁) နဂဗ်ဟုခေါ်သော တောင်ပိုင်းသို့ ထွက်ခွာရသည့် အကြောင်းရင်းကို မဖော်ပြထားပါ။ သူ၏ ဘုရားဖူးခရီးကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန်၊ သို့မဟုတ် ထိုဒေသရှိ နေထိုင်သူများအတွက် သက်သေဖြစ်စေရန် ဘုရားသခင်က သူ၏ခြေလှမ်းများကို ညွှန်ပြခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ထို့ပြင်၊ သူ၏ သိုးစုများအတွက် မြက်ကျက်ကွင်းအသစ်လိုအပ်ခြင်း၊ သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲများကြောင့် ဒေသ၏ ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့် လုံခြုံမှု ထိခိုက်ခဲ့ခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ အာဗြဟံ၏ ဟေဗြုန်ရှိ မဟာမိတ်များဖြစ်သော မံရေ၊ ဧရှကောလနှင့် အာနာ (အခန်း ၁၄:၁၃) တို့သည် အမောရိလူမျိုးများဖြစ်သော်လည်း၊ နောက်ပိုင်းတွင် ဟိတ္တိလူမျိုးများက ထိုဒေသကို ထိန်းချုပ်ခဲ့သည် (အခန်း ၂၃:၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဝေဖန်သူများက ဟိတ္တိလူမျိုးများသည် ဘီစီ ၁၉ ရာစုတွင် ပါလက်စတိုင်းတောင်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိရန် မဖြစ်နိုင်ဟု ဆိုသော်လည်း၊ မကြာသေးမီ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများက ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း သက်သေပြသည်။ ဟိတ္တိလူမျိုးအချို့သည် ဟေဗြုန်သို့ ရောက်ရှိပြီး အမောရိလူမျိုးများကို နှင်ထုတ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ သို့ဆိုလျှင်၊ အာဗြဟံသည် အသွင်ကူးပြောင်းမှုကာလ၏ မတည်ငြိမ်သောအခြေအနေများကို ရှောင်ရှားရန် နဂဗ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပေမည်။ အကြောင်းမည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ သူသည် ထိုတောင်ပိုင်းဒေသကို ၂၀ နှစ်ခန့် အိမ်အဖြစ် နေထိုင်ခဲ့သည်။

1. Abraham journeyed from thence. No reason is given for Abraham’s departure from the grove of Mamre near Hebron (chs. 13:18; 14:13; 18:1) for the southland, the Negeb (see on ch. 13:1). It is likely that God directed his footsteps thither, either in the pursuance of his pilgrim life or that he might be a witness to the inhabitants of the region. Again, his flocks may have required fresh grazing land, or political changes may have disturbed the peace and security of the country. While Abraham’s early confederates at Hebron, Mamre, Eshcol, and Aner, were Amorites (see ch. 14:13), the Hittites were apparently in control of the region some years later (see ch. 23:3). Critics have declared it impossible for the Hittites to have reached southern Palestine as early as the 19th century b.c., but more recent discoveries prove this to have been so. Some perhaps reached Hebron and expelled the Amorites. If so, Abraham may have moved to the Negeb to avoid the unsettled conditions of the transition period. Whatever may have led him to the southland, he made it his home for about 20 years.

ကာဒေရှနှင့် ရှုရ်။ ကာဒေရှ-ဘာနဲသည် ဟေဗြုန်မှ အနောက်တောင်ဘက် ၈၀ မိုင်ခန့်တွင် တည်ရှိပြီး၊ ရှုရ်သည် ကာဒေရှမှ အနောက်ဘက်တွင် အီဂျစ်နှင့် မဝေးသောနေရာတွင် ရှိသည် (အခန်း ၁၆:၇ ကိုကြည့်ပါ)။ “နေထိုင်သည်” ဟူသောစကားသည် အာဗြဟံသည် ထိုဒေသတွင် အချိန်အတန်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြပြီး၊ ဤသို့နေထိုင်ခြင်းသည် ဟာဂါ၏ နှလုံးသားထဲတွင် သန့်ရှင်းသော အမှတ်တရများကို နှိုးဆွပေးခဲ့ဖွယ်ရှိသည် (အခန်း ၁၆:၇-၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။

Kadesh and Shur. Kadesh-barnea was about 80 mi. southwest of Hebron, and Shur lay to the west of Kadesh, not far from Egypt (see ch. 16:7). The word “dwelled” seems to indicate that Abraham spent some time in this region, a stay which must have awakened sacred memories in Hagar’s heart (see ch. 16:7–14).

ဂါရာ။ တောင်ပိုင်းနဂဗ်သည် တစ်ပိုင်းသဲကန္တာရဖြစ်သောကြောင့်၊ ၎င်း၏ မြက်ကျက်ကွင်းများသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ မလုံလောက်ဖြစ်လာပေမည်။ ဤဒေသတွင် အိုအေစစ်အနည်းငယ်သာရှိပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် “ဇင်သဲကန္တာရ” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် မြောက်ဘက်သို့ ပြန်လှည့်ကာ ဂါဇာတောင်ဘက်ရှိ အလွန်မြေသြဇာကောင်းသော ချိုင့်ဝှမ်းတွင်ရှိသော ဂါရာတွင် ယာယီနေထိုင်ခဲ့သည်။ ဂါရာရှိ ကြီးမားသော တဲတစ်လုံးတွင် ပါရှန်ခေတ်ကာလ၏ ကြီးမားသော စပါးသိုလှောင်ရုံများကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ထိုအချိန်တွင် စပါးထုတ်လုပ်သည့်နေရာတစ်ခု၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်ကြောင်း ပြသသည်။ သက်သေမရှိသော်လည်း၊ ယခင်ကာလများတွင်လည်း ထိုမြို့သည် အရေးပါခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

Gerar. Since the southern Negeb was a semidesert region, its pasturelands may have in time proved inadequate. This area, which had but few oases, was later called the “wilderness of Zin.” Turning northward again, Abraham made his temporary abode at Gerar, which lay in a very fertile valley to the south of Gaza. Huge grain silos of the Persian period uncovered in the great mound of Gerar show that it was then the center of a grain-producing area. Though evidence is lacking, the city may have been equally important in earlier times.

၂. သူသည် ငါ့ညီမဖြစ်သည်။ အာဗြဟံသည် ကာနန်ပြည်တွင် ယခင်က တဲထိုးခဲ့သည့်နေရာတိုင်းတွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ လုံခြုံစွာ နေထိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ဂါရာ၏ဘုရင်ဖြစ်သော ဖိလိတ္တိမင်းသားတစ်ဦးကို (အခန်း ၂၁:၃၂ ကိုကြည့်ပါ) သူသည် မယုံကြည်ပုံရသည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၏ အင်အားပေါင်းစည်းထားသော စစ်တပ်လေးခုကို အနိုင်ယူခဲ့သူတစ်ဦးသည် ရုတ်တရက် မြို့စားတစ်ဦးတည်းကို သေမည်ကို ကြောက်ရွံ့စွာ ထိတ်လန့်နေခြင်းသည် ထူးဆန်းသည်။ ယုံကြည်ခြင်း၏ ပုံသာဓကဖြစ်သော အာဗြဟံသည် အီဂျစ်တွင် သူ့အား ရှက်ရွံ့မှုနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော (အခန်း ၁၂:၁၀-၂၀ ကိုကြည့်ပါ) လှည့်ဖြားမှုကို ရုတ်တရက် ပြန်လည်အသုံးပြုသည်ကို တွေ့ရခြင်းသည် ပို၍ပင် အံ့ဩဖွယ်ရာဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးနှင့် ကာကွယ်မှု၏ သက်သေများစွာကို သူမြင်တွေ့ခဲ့ပြီးနောက်၊ ဤကဲ့သို့ ယုံကြည်ခြင်း၏ ကျရှုံးမှုတစ်ခုသည် ထူးဆန်းသည်။ ယခင်အမှားမှ ၂၀ နှစ်ခန့် ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်က ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အထင်အမြင်သည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ မှေးမှိန်သွားပေမည်။

2. She is my sister. Although Abraham lived in peace and security wherever he had previously pitched his tent in the land of Canaan, he seems to have mistrusted the king of Gerar, a Philistine prince (see on ch. 21:32). It is paradoxical to find one who had defeated the combined expeditionary forces of four Mesopotamian powers suddenly cowering in mortal fear before a single city prince. It is even more puzzling to discover Abraham, that paragon of faith, abruptly reverting to the very ruse that had brought him so much embarrassment and anxiety in Egypt (see ch. 12:10–20). After the many evidences of the power and protection of God he had witnessed, another dismal failure of faith such as this is strange indeed. Some 20 years had passed since that former mistake, and it may be that time had erased the impression then made.

အဘိမလက်။ အဘိမလက်ဟူသော အမည်သည် “ငါ့ဖခင်သည် ဘုရင်ဖြစ်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ အမှန်တွင် အီဂျစ်ရှိ ဖာရိုဘုရင်ကဲ့သို့ ဖိလိတ္တိဘုရင်၏ ဘွဲ့အမည်ဖြစ်နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် တစ်ဦးတစ်ယောက်၏ နာမည်မဟုတ်ပေ။ အိုင်ဇက်ခေတ်က ဂါရာ၏ဘုရင်ကိုလည်း အဘိမလက်ဟု (အခန်း ၂၆:၈) ခေါ်ဆိုသည်၊ ထို့အတူ ဒါဝိဒ်ခေတ်က ဂတ်မြို့၏ဘုရင် အာခိရှကိုလည်း (၁ ရာမူဧလ ၂၁:၁၀; ဆာလံ ၃၄၊ ခေါင်းစဉ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ) အဘိမလက်ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ဂါရာ၏အုပ်စိုးသူသည် သူ၏အာဏာပိုင်စည်းနယ်အတွင်းရှိ အိမ်ထောင်မပြုရသေးသော အမျိုးသမီးများအားလုံးကို သူ၏မိန်းမစုံအိမ်တော်ထဲသို့ ယူဆောင်လာပုံရသည်။ ၂၅ နှစ်ခန့်အကြာတွင်၊ အသက် ၉၀ ရှိပြီဖြစ်သော စာရာသည် ပါလက်စတိုင်းမင်းသားတစ်ဦးမှ အလိုရှိလောက်အောင် ဆွဲဆောင်မှုရှိနေဆဲဖြစ်သည်က ပို၍ထူးဆန်းသည်။ အမှန်မှာ၊ သူမ၏ဘဝတွင် နှစ်ပေါင်း ၄၀ နီးပါး ကျန်ရှိသေးသည်။ အဘိမလက်သည် အာဗြဟံနှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ရန် ဤအိမ်ထောင်ပြုခြင်းကို ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမည်။ သူသည် အာဗြဟံ၏ရောက်ရှိနေမှုကို သူ့အတွက် အကျိုးရှိသည်ဟု ယူဆခဲ့ပုံရသည် (အခန်း ၂၀:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။

Abimelech. The name Abimelech, “my father the king,” may in reality have been a Philistine title like that of Pharaoh in Egypt, instead of a proper name. The king of Gerar in Isaac’s time is called Abimelech (ch. 26:8), as is also King Achish of Gath in David’s time (1 Sam. 21:10; cf. Ps. 34, title). The ruler of Gerar seems to have taken into his harem all the unmarried women of this domain who captured his fancy. Even more so than 25 years earlier, it seems strange that Sarah, at the age of 90, was still so attractive as to be desired by a Palestinian prince. To be sure, nearly 40 years of her life still remained. Abimelech may also have intended this marriage to seal an alliance between himself and Abraham. He apparently felt the presence of Abraham a benefit to him (see ch. 20:15).

အာဗြဟံ၏ နဂဗ်ဒေသတွင် လှည့်လည်သွားလာမှု

Abraham’s Wanderings in the Negeb

၃. အိပ်မက်။ အိပ်မက်သည် ဘုရားသခင်က တစ်ပါးအမျိုးသားများထံသို့ မိမိကိုယ်ကို ထင်ရှားစေသည့် ပုံမှန်နည်းလမ်းဖြစ်သည်၊ ဥပမာ ဖာရိုဘုရင် (အခန်း ၄၁:၁) နှင့် နေဗုခဒ်နေဇာ (ဒံယလ ၄:၅) တို့ထံတွင် ထင်ရှားခဲ့သည့်အတိုင်းဖြစ်သည်။ ဘိုးဘေးများနှင့် ပရောဖက်များထံသို့ ဘုရားသခင်သည် ရူပါရုံများဖြင့် ထင်ရှားခဲ့သော်လည်း၊ တစ်ခါတစ်ရံ အိပ်မက်များဖြင့်လည်း စကားပြောခဲ့သည်။

3. A dream. The dream was God’s usual mode of revealing Himself to the heathen, as He did to Pharaoh (ch. 41:1) and to Nebuchadnezzar (Dan. 4:5). To the patriarchs and prophets God gave visions, though He sometimes spoke to them in dreams also.

သင်သည် သေမည့်သူဖြစ်သည်။ စကားလုံးအရ “သင်သည် သေတော့မည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ အဘိမလက်သည် သူ၏အိမ်တော်အပေါ်သို့ ကျရောက်ခဲ့သော ရောဂါတစ်ခုကို ခံစားခဲ့ရသည် (အခန်း ၂၀:၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။

Thou art but a dead man. Literally, “you are about to die.” Abimelech contracted the malady that had fallen upon his house (see v. 17).

၄. သူမထံ မချဉ်းကပ်ခဲ့ပါ။ အဘိမလက်သည် သူ့အပေါ်သို့ ကျရောက်ခဲ့သော ထူးဆန်းသောရောဂါကြောင့် စာရာကို ဂုဏ်သိက္ခာဖျက်ပြုကျင့်ခြင်းမှ တားဆီးခံခဲ့ရသည်၊ သို့သော် ထိုရောဂါ၏ သဘောသဘာဝကို အနည်းငယ်သာ ဖော်ပြထားသည်။ ဤထုတ်ပြန်ချက်သည် မကြာမီ မွေးဖွားလာမည့် အိုင်ဇက်ကို အာဗြဟံ၏သားအဖြစ်မဟုတ်ဘဲ အဘိမလက်၏သားအဖြစ် မယူဆခံရစေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

4. Not come near her. Abimelech was prevented from dishonoring Sarah by the peculiar disease that had overtaken him, but concerning whose nature little is revealed. This statement was made to avoid the possibility that Isaac, soon to be born, might be considered a child of Abimelech rather than of Abraham.

သခင်၊ သင်သည် သတ်မည်လား။ ရှေးခေတ်တွင် အိပ်မက်များကို ဘုရားပို့ဆောင်သော အရာများအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် အဘိမလက်သည် သူ့ထံသို့ ထင်ရှားလာသူကို ဘုရားတစ်ပါးအဖြစ် ယုံကြည်ခဲ့သည်။ သူ့ကို စကားပြောသော ထိုသူ၏ အာဏာသည် ဘုရင်ဖြစ်သော သူ၏အာဏာထက် သာလွန်သော အာဏာဖြစ်သည်။

Lord, wilt thou slay? In ancient times dreams were considered as of divine origin, and Abimelech therefore believed that the one who appeared to him was a divine being. The authority with which the one addressing him spoke was obviously superior even to his own, as king.

၆. သင့်နှလုံးသား၏ ဖြူစင်မှု။ အဘိမလက်သည် ကောင်းကင်ဘုရင်၏ သံတမန်တစ်ဦးကို မသိမသာ မတော်မတရား ပြုခဲ့သည်။ ဤဖိလိတ္တိအုပ်စိုးသူသည် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းရှိသူဖြစ်ရမည်၊ အကြောင်းမှာ သူ၏ ကိုယ်ကျင့်သဘောသည် ဤကိစ္စတွင် သန့်ရှင်းသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ဤအချက်သည် ဖိလိတ္တိလူမျိုးများသည် ထိုအချိန်တွင် ဆိုဒုံမြို့သားများကဲ့သို့ ယုတ်ညံ့ခြင်းမရှိသေးကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ကာနန်ပြည်ရှိ အခြားလူမျိုးများအတွက်လည်း အလားတူပြောနိုင်ပေမည်။ သူတို့၏ ဒုစရိုက်သည် “ပြည့်စုံမှု” မရှိသေးပါ (အခန်း ၁၅:၁၆)။

6. The integrity of thy heart. Abimelech had inadvertently wronged an ambassador of the heavenly King. It would seem that this heathen ruler must have been a man of principle, for his conscience was obviously clear in the matter. This fact indicates that the Philistines were at this time by no means as degenerate as the men of Sodom. Perhaps the same might also be said of other peoples of Canaan. Their iniquity was “not yet full” (ch. 15:16).

၇. သူသည် ပရောဖက်ဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် “ပရောဖက်” ဟူသော ဝေါဟာရ “နာဘီ” ကို ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုသည်။ ၎င်းသည် “ကြွေးကြော်သည်”၊ “ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသည်”၊ “ဖော်ပြသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော “နာဘာ” ဟူသော မူလစကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာသည်။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် အသုံးပြုသည့် “ပရောဖက်” ဟူသော နာဘီသည် ဘုရားသခင်၏ သတင်းစကားများကို ကြွေးကြော်သူကို ဖော်ပြသည်။ ဤသတင်းစကားများသည် အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ သို့မဟုတ် အနာဂတ်နှင့် သက်ဆိုင်နိုင်ပြီး၊ ဖော်ပြချက်၊ တိုက်တွန်းချက်၊ ညွှန်ကြားချက်၊ နှစ်သိမ့်မှု၊ သို့မဟုတ် ဟောကိန်းထုတ်မှုများ ပါဝင်နိုင်သည်။ ထို့ပြင်၊ ဤဝေါဟာရသည် ကြားခံသူတစ်ဦး၏ အယူအဆကို သယ်ဆောင်သည်။ အင်္ဂလိပ်စကားလုံး “prophet” သည် ဂရိစကားလုံး “ပရိုဖီးတက်စ်” မှဆင်းသက်လာပြီး၊ ၎င်းသည် “အတွက်” သို့မဟုတ် “ကိုယ်စား” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော စကားလုံးရှေ့ထည့်သည့် “ပရို” နှင့် “ပြောသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော “ဖီမီ” ဟူသော ကြိယာပေါင်းစပ်မှုဖြစ်သည်။ သူသည် တစ်ဦးတစ်ယောက်အတွက် ပြောသည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ကိုယ်စား လူသို့ ပြောနိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် လူကိုယ်စား ဘုရားသခင်ထံသို့ ပြောနိုင်သည်။ အခန်း ၇ မှ အာဗြဟံသည် ဤနောက်ဆုံးအဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ပရောဖက်အဖြစ် ပြောဆိုခံရသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ သူသည် အဘိမလက်အတွက် ဘုရားသခင်ထံသို့ ဆုတောင်းပေးရမည်ဖြစ်သည်။

7. He is a prophet. This is the first occurrence of the term “prophet,” nabi’. It is derived from the root word naba’, which means “to proclaim,” “to call out,” “to declare.” As used in the Bible, the word “prophet,” nabi’, therefore describes one who proclaims divine messages. These may relate to the past, the present, or the future, and may consist of description, exhortation, instruction, consolation, or prediction. The term conveys, furthermore, the idea of being an intermediary. The English word “prophet” comes from the Greek prophetes, a combination of the preposition pro, “for,” or “on behalf of,” with the verb phemi, “to speak.” He speaks for someone. He may speak to man on behalf of God, or vice versa. It seems clear from v. 7 that Abraham was here spoken of as a prophet in the latter sense; he was to pray to God on behalf of Abimelech.

“နာဘီ” ဟူသော ဝေါဟာရကို ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအသုံးပြုခြင်းသည် ပထမဦးစွာမှစ၍ ပရောဖက်ပြုခြင်း၏ ဝိညာဉ်တော်သည် လူသားများအကြားတွင် ရှိခဲ့သည်ဟူသော ယုံကြည်ချက်ကို ဖယ်ရှားပေးခြင်းမဟုတ်ပါ (ထွက်မြောက်ရာ ၉:၂၅-၂၇; တမန်တော် ၃:၂၁; ယုဒ ၁၄, ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ မောရှေ၏စာအုပ်များတွင် ဤဝေါဟာရ၏အသုံးပြုမှုသည် ရှမွေလခေတ်ထက် မပိုနိုင်ဟူသော စွပ်စွဲချက်သည်၊ ထိုအချိန်မတိုင်မီ ပရောဖက်ကို “မြင်သူ” (၁ ရာမူဧလ ၉:၉) ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်သည် မမှန်ကန်ပါ။ မောရှေအသုံးပြုသော ဤဝေါဟာရသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ဘုရားသခင်၏ ထင်ရှားပြချက်များကို လက်ခံသူကို ရည်ညွှန်းသည်။ တရားသူကြီးများခေတ်တွင် “မြင်သူ” ဟူသော “ရိုအာ” ဟူသော ဝေါဟာရသည် အသုံးပြုလာခဲ့ပြီး၊ ရှမွေလခေတ်အထိ ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် ယခင်ဝေါဟာရက ပြန်လည်အစားထိုးခဲ့သည်။

The fact that the term nabi’ is first used here does not preclude belief that the Spirit of prophecy was found among men from the very beginning (Gen. 9:25–27; Acts 3:21; Jude 14, 15). The charge that the use of this term in the books of Moses proves that they cannot be older than the time of Samuel, before which a prophet was called a “seer” (1 Sam. 9:9), is likewise invalid. As used by Moses the term usually applies to a recipient of divine revelations. During the period of the judges the term “seer,” ro’eh, appears to have come into use and to have held its ground until the time of Samuel, when the older term in turn replaced it.

သူသည် သင့်အတွက် ဆုတောင်းပေးလိမ့်မည်။ ဆုတောင်းခြင်း၏ တန်ဖိုးကို ယာကုပ် ၅:၁၆ တွင် အားပြည့်ဝစွာ ဖော်ပြထားသည်။ အာဗြဟံ၏ ဆုတောင်းခြင်းဖြင့် အဘိမလက်သည် သူ၏ကျန်းမာရေးကို ပြန်လည်ရရှိမည်ဟူသော ကတိသည် ဖြောင့်မတ်သောသူသည် အခြားသူများထံသို့ ဘုရားသခင်၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများ စီးဆင်းရာလမ်းကြောင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟူသော နိယာမကို ထောက်ခံသည် (တမန်တော် ၉:၁၇, ၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အမှန်တရားကို လက်ခံနိုင်သူများကို သူ၏ လူသားကိုယ်စားလှယ်များထံသို့ ညွှန်ပြရန်ဖြစ်သည်။

He shall pray for thee. The value of intercessory prayer is stated forcefully in James 5:16. The promise to Abimelech that he would regain his health through the intercession of Abraham supports the principle that a righteous man may become the channel through which divine blessing can flow to others (see Acts 9:17, 18). It is the purpose of God to direct to His human representatives those who are susceptible to truth.

၈. အဘိမလက်သည် … သူ၏ကျွန်များအားလုံးကို ခေါ်သည်။ ဤနေရာတွင် “ကျွန်များ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟီဘရူးစကားလုံးသည် အဆင့်အမျိုးမျိုးရှိသော အရာရှိများကို အကျုံးဝင်သည်။ သူတို့သည်လည်း ဤအခြေအနေနှင့် အနီးကပ်သက်ဆိုင်နေပြီး၊ သူတို့၏ဘုရင်ထံမှ ပြဿနာအတွက် ဖြေရှင်းနည်းကို ရှာဖွေနေပေမည်။

8. Abimelech … called all his servants. The Hebrew word here translated “servants” includes officials of all ranks. They too were vitally concerned with the situation, and were no doubt with the situation, and were no doubt looking to their king for a solution to the problem.

၉. အဘိမလက်သည် အာဗြဟံကို ခေါ်သည်။ ဖာရိုဘုရင်မှ ယခင်က ပေးခဲ့သော ဆုံးမစကား (အခန်း ၁၂:၁၈, ၁၉) သည် ယခုအခါ ပို၍ပင် မျှတသည်။ အဘိမလက်၏ ဆုံးမစကားများသည် အာဗြဟံအတွက် အလွန်ရှက်ရွံ့စရာဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ကာနန်ပြည်သားများထံသို့ စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို နမူနာနှင့် ဆုံးမဩဝါဒဖြင့် ကိုယ်စားပြုရန် တာဝန်ပေးခံရသူသည် ယခုအခါ သူဧည့်ဝတ်ပြုခံရသော လူမျိုးများ၏ တစ်ပါးအမျိုးသားအုပ်စိုးသူတစ်ဦးထံမှ ဆုံးမခြင်းကို ထိုက်တန်စွာ ခံယူရသည်။ သူ၏ မတော်မတရားပြုကျင့်မှုသည် သူ၏အိမ်ထောင်ရေး ပျော်ရွှင်မှုကို ထိခိုက်စေရုံသာမက၊ သူဧည့်ဝတ်ပြုခံရသော လူမျိုးများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်စေမှုကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

9. Abimelech called Abraham. The earlier rebuke administered by Pharaoh (ch. 12:18, 19) was even more justified now. Abimelech’s words of censure must have been most humiliating. He who had been commissioned to represent, by precept and example, the true God to the people of Canaan was now the deserving recipient of reproof from one of their pagan rulers. His misconduct not only had marred the happiness of his own home but had also become the occasion of suffering to the people whose hospitality he enjoyed.

၁၂. သူမသည် ငါ့ညီမဖြစ်သည်။ အာဗြဟံသည် ဂါရာတွင် “ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့မှု” မရှိဟူသော ယူဆချက်ဖြင့် သူ၏အပြုအမူကို ခုခံကာကွယ်ခဲ့ပြီး (အခန်း ၁၂:၄-၁၃ ကိုကြည့်ပါ)၊ စာရာသည် သူ၏ညီမဝက်တစ်ဝက်ဖြစ်သည်ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် သူမသည် သူ၏ဇနီးဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်။ သူသည် အမှန်တရားကို အပြည့်အဝမပြောခြင်းဖြင့် လှည့်ဖြားသူဖြစ်လာသည်။ ညီအစ်ကိုမောင်နှမများအကြား အိမ်ထောင်ပြုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အခန်း ၄:၁၇ ကိုကြည့်ပါ။

12. She is my sister. Abraham defended his conduct on the assumption that there was no “fear of God” in Gerar, and that consequently his life was in danger (see ch. 12:4–13). Furthermore, he justified the subterfuge by the excuse that Sarah was indeed his “sister”—his half sister—as well as his wife. He sought to make it appear that he had not deviated from the strict letter of truth. But his failure to tell the whole truth made him a deceiver. On marriage between brothers and sisters, see on ch. 4:17.

၁၃. နေရာတိုင်းတွင်။ ဤသည်မှာ အာဗြဟံသည် စာရာကို သူ၏ညီမအဖြစ် ဟန်ဆောင်ခဲ့သည့် ပထမဆုံးအကြိမ်မဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် သူ၏ပုံမှန်အလေ့အကျင့်ဖြစ်ပုံရသော်လည်း၊ ယခင်က အီဂျစ်တွင်သာ ဤလှည့်ဖြားမှုက ပြဿနာဖြစ်စေခဲ့သည်။ ဖာရိုဘုရင်နှင့် ခါးသီးသောအတွေ့အကြုံပြီးနောက်၊ ဤလှည့်ဖြားမှုကို အောင်မြင်စွာ အသုံးပြုခဲ့သည့်နှစ်များက သူ့အား ဖြူစင်မှု၏သင်ခန်းစာကို မေ့လျော့စေခဲ့ပေမည် (ဒေသနာကျမ်း ၈:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်က သူ့ကို ဆိုးရွားသောအခက်အခဲမှ ကယ်တင်ခဲ့သည့် အတိတ်အချိန်များ၏ သက်သာမှုသည် သူ့ကို သတိမထားမိစေခဲ့ပေမည်။

13. At every place. This was not the first occasion on which Abraham had passed Sarah off as his sister. It would almost seem to have been his usual practice, but that heretofore Egypt had been the only place where the ruse caused trouble. Years of success in employing the same deception, since that bitter experience with Pharaoh, had made Abraham forgetful of its lesson of strict rectitude (see Eccl. 8:11). Perhaps the comparative ease with God had rescued him from serious difficulty also tended to make him less cautious.

အရှေ့တိုင်းရှိ အမျိုးသမီးများ၏ သီးသန့်ဘဝသည် အာဗြဟံအား ဤအလေ့အကျင့်ကို လိုက်နာရန် လွယ်ကူစေခဲ့သည်။ တဲများထဲတွင် အချိန်များစွာ ကုန်ဆုံးပြီး သိချင်စိတ်ဖြင့် ကြည့်ရှုသူများ၏ မျက်စိရှေ့မှ ကင်းကွာနေသောကြောင့်၊ အနည်းငယ်သာ သူမကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၈:၉ ကိုကြည့်ပါ)။ အဘိမလက်နှင့် သူမ၏ထိတွေ့မှုသည် မတော်တဆဖြစ်ပေမည်၊ သူမအိမ်မှထွက်ခွာနေချိန်တွင် သတိမထားမိသည့်အချိန်၊ ဥပမာ အများသုံးရေတွင်းတွင် ရေသွားယူရင်း (အခန်း ၃၄:၁-၄ ကိုကြည့်ပါ)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ကတိထားရာ သားဖွားရန် အချိန်သည် လျင်မြန်စွာ နီးကပ်လာနေသည် (အခန်း ၂၁:၁ ကိုကြည့်ပါ)၊ ထို့ကြောင့် စာတန်သည် အာဗြဟံ၏အားနည်းချက်ကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး ဘုရားသခင်၏အကြံအစည်ကို ပျက်ပြားစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၁၂-၂၀; ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၁၂:၁-၄ ကိုကြည့်ပါ)။

The secluded life of women, typical in the East, made it relatively easy for Abraham to follow the practice he did. Spending much of their time in the tents, beyond the gaze of curious eyes, few men ever even so much as saw them (see Gen. 18:9). Abimelech’s contact with her must have been accidental, possibly at an unguarded moment when she was away from home, such as drawing water at a public well (see ch. 34:1–4). However that may be, the time for the birth of the promised seed was rapidly approaching (see ch. 21:1), and Satan took advantage of Abraham’s weakness to thwart the divine plan (see on Gen. 12:12–20; cf. Rev. 12:1–4).

၁၄. အဘိမလက်သည် သိုးများယူသည်။ အဘိမလက်၏လက်ဆောင်များသည် ဖာရိုဘုရင်၏လက်ဆောင်များနှင့် (အခန်း ၁၂:၁၆) ဆင်တူသော်လည်း၊ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ကွဲပြားသည်။ ဖာရိုဘုရင်၏လက်ဆောင်များသည် “စာရာအတွက်” ယူဆောင်လာသည့် မဝါးသောလက်ဆောင်များဖြစ်ပြီး၊ အဘိမလက်၏လက်ဆောင်များသည် အာဗြဟံ၏ဒေါသဖြစ်ပေါ်စေမည့် သူခံရသောမတော်မတရားမှုကို ရှောင်ရှားရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

14. Abimelech took sheep. Abimelech’s gifts were similar to Pharaoh’s (ch. 12:16), but were given with a different motive. Pharaoh’s gifts were “for the sake of Sarah,” as a dowry, while those of Abimelech were intended to avoid Abraham’s displeasure for the wrong he had suffered.

၁၅. ငါ့ပြည်သည် သင့်ရှေ့တွင်ရှိသည်။ ဤရက်ရောသောကမ်းလှမ်းမှုသည် ဖာရိုဘုရင်၏ အလားတူအခြေအနေအောက်တွင် တောင်းဆိုမှု (အခန်း ၁၂:၁၉, ၂၀) နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ အဘိမလက်သည် အာဗြဟံအား မတော်မတရားမပြုရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ကြောင်းနှင့် ဤမက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ ရောက်ရှိလာသော ချမ်းသာကြွယ်ဝသောမင်းသားနှင့် ကောင်းမွန်သောဆက်ဆံရေးထိန်းသိမ်းလိုကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြရန်ကြိုးစားခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် ဆိုဒုံမြို့သားများကို ယခင်နှစ်များက ကယ်တင်ခဲ့သည်ကို သိရှိထားသဖြင့်၊ အဘိမလက်သည် သူ၏လုပ်ရပ်အတွက် လက်စားချေမှုကို ကြောက်ရွံ့ခဲ့ပေမည်။

15. My land is before thee. This seemingly generous offer is precisely the opposite of Pharaoh’s request under similar circumstances (see ch. 12:19, 20). Abimelech sought to make it clear to Abraham that he had intended no wrong and wanted to live on good terms with this wealthy prince from Mesopotamia. Knowing of Abraham’s rescue of the men of Sodom some years earlier, Abimelech may also for that reason have feared reprisal for his deed.

၁၆. ငွေတစ်ထောင်။ ဟေဗြဲကျမ်းတွင် “အပိုင်းအစ” သို့မဟုတ် “ရှကယ်” ဟူသောစကားလုံးမပါသော်လည်း၊ “ရှကယ်” သည် “တစ်ထောင်” ဟူသောစကားလုံးနှင့်ဖြည့်စွမ်းပေးသင့်သည်။ ပါရှန်ခေတ်မတိုင်မီကာလတွင် အကြွေစေ့များမရှိခဲ့ပေ။ အဖိုးတန်သတ္တုများကို အုတ်ခဲပုံသဏ္ဍာန်ဖြင့်သွန်းလောင်းပြီး အလေးချိန်အလိုက် တန်ဖိုးဖြတ်ခဲ့သည်။ ရှကယ်၏အလေးချိန်သည် နေရာဒေသအမျိုးမျိုးနှင့် ခေတ်အမျိုးမျိုးတွင် ကွဲပြားခဲ့သဖြင့် ယနေ့ခေတ်၏ငွေကြေးတန်ဖိုးကို ခန့်မှန်းရန်ခက်ခဲသည်။ ပါလက်စတိုင်းရှိ တယ်လ်ဘိတ်မာဆင်မ်ရုပ်ကြွင်းများတွင်တွေ့ရသော အလေးချိန်တစ်ခုအရ ရှကယ်တစ်ခုသည် ၀.၄၀၂ အောင်စ (၁၁.၄ ဂရမ်)၊ ဆီးရီးယားရှိ အုဂါရစ်မှတစ်ခုမှာ ၀.၃၃၅ အောင်စ (၉.၅ ဂရမ်)၊ အီဂျစ်နှင့် ဘေဘီလုံးရှကယ်မှာ ၀.၃၁ မှ ၀.၃၄၅ အောင်စ (၈.၈ မှ ၉.၈ ဂရမ်) အထိရှိသည်။ ရှကယ်တစ်ခုကို ၁၁.၄ ဂရမ် (၀.၄ အောင်စ) ဟုယူဆပါက၊ တစ်ထောင်သည် အောင်စ ၂၅ ပေါင်ခန့်အလေးချိန်ရှိမည်။ ထိုစဉ်က ငွေကြေး၏ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းသည် ယခုခေတ်ထက်များစွာမြင့်မားခဲ့သဖြင့် ဤတန်ဖိုးသည် လက်ဆောင်၏မှန်ကန်သောတန်ဖိုးကိုဖော်ပြရန် များစွာတိုးမြှင့်ရမည်။ အဘိမလက်သည် “သင်၏အစ်ကို” ဟူသောအသုံးအနှုန်းကို သင်၏ဤ“အစ်ကို” ဟုဆိုသည့်အနေဖြင့် သရော်စွာသုံးခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

16. A thousand pieces of silver. Although neither the word “pieces” nor the word “shekel” is in the Hebrew text, the latter word is undoubtedly the correct complement of the word “thousand.” Coined money did not exist in pre-Persian times. Precious metals were cast into bricks and evaluated according to weight. Since the weight of the shekel varied widely in different localities and at different times, it is difficult to estimate its present monetary value. A weight found in the ruins of Tell Beit Mirsim in Palestine gives a shekel of .402 oz. av. (11.4 gr.), one from Ugarit in Syria .335 oz. (9.5 gr.), whereas the Egyptian and Babylonian shekel varies from .31 to .345 oz. (8.8 to 9.8 gr.). If we take a shekel of 11.4 grams (.4 oz. av.) for a “piece of silver,” a thousand would weigh about 25 lb. av. Inasmuch as the buying power of money was much higher then than it is now, this figure should be increased considerably if it is to represent a true picture of the value of this gift. Abimelech probably used the expression “thy brother” in irony, as if he were saying “this ‘brother’ of yours.”

သူသည် သင့်အတွက် မျက်လုံးဖုံးအုပ်ပေးသည်။ ဤဟေဗြဲစကားရပ်၏အဓိပ္ပာယ်သည် မရေရာသည်။ စာသားအရ ဖုံးအုပ်ခြင်းသည် မျက်နှာကိုကာကွယ်ရန်အတွက် မျက်နှာဖုံးတစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်။ ပုံဆောင်အဓိပ္ပာယ်အရ ဆိုလျှင် ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုကို ပြေလျော့စေရန်ရည်ရွယ်သောလက်ဆောင်ဖြစ်နိုင်သည်။ အင်္ဂလိပ်ဘုရင်ခံဘာသာပြန်တွင် အာဗြဟံကိုရည်ညွှန်းသော “သူ” ဟူသောဟေဗြဲစကားလုံးသည် လက်ဆောင်ကိုရည်ညွှန်းသော “၎င်း” ဟုလည်း ဘာသာပြန်နိုင်သည်။ အကယ်၍ စကားလုံးသည် အာဗြဟံကိုရည်ညွှန်းပါက၊ အဘိမလက်သည် ဤတွင် စာရာကို အာဗြဟံ၏အကာအကွယ်သို့ပြန်ပို့ပေးသည် သို့မဟုတ် အာဗြဟံသည် စာရာကို အနာဂတ်တွင် ပိုမိုဂရုစိုက်သင့်သည်ဟု ဆိုလိုပေမည်။ သို့သော် ၎င်းသည် လက်ဆောင်ကိုရည်ညွှန်းပါက၊ အဘိမလက်သည် “ကျေးဇူးပြု၍ သင့်အပြစ်ကင်းမှုကို သက်သေအဖြစ်နှင့် သင့်အား မှန်ကန်စွာပြုလုပ်လိုသည့် ကျွန်ုပ်၏ဆန္ဒ၏သင်္ကေတအဖြစ် ဤလက်ဆောင်ကိုလက်ခံပါ” ဟုဆိုလိုပေမည်။ အကြောင်းအရာတွင် အချက်သုံးချက်က ဤအသုံးအနှုန်းသည် အာဗြဟံထက် လက်ဆောင်ကိုရည်ညွှန်းသည်ဟု ညွှန်ပြသည်- (၁) အဘိမလက်သည် အာဗြဟံ၏မိတ်ဆွေဖြစ်မှုကို လိုလားခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ (၂) လက်ဆောင်သည် ယခင်စကားရပ်တွင် အာရုံစူးစိုက်မှု၏ဗဟိုဖြစ်သည်။ (၃) “ဖုံးအုပ်ခြင်း” သည် မတော်မတရားဖြစ်မှုကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြီး ကိစ္စရပ်ကို ဖြေရှင်းပြီးကြောင်း သက်သေအဖြစ်ဖြစ်စေရန်ရည်ရွယ်သည်။

He is to thee a covering of the eyes. The meaning of the Hebrew statement thus translated is obscure. If literal, the “covering” would be a veil for the protection of the face; if figurative, it would be a gift intended to placate ill will. The Hebrew word translated “he” in the KJV, indicating Abraham, could be just as well translated “it,” referring to the gift. If the word refers to Abraham, Abimelech would mean either that he was herewith returning Sarah to Abraham’s protection, or that Abraham should take better care of her in the future. If, on the other hand, it refers to the gift, Abimelech would be saying, “Please accept my gift as evidence of your innocence, and also as a token of my desire to do right by you.” Three details of the context imply that this expression refers to the gift rather than to Abraham: (1) Abimelech desired the friendship of Abraham (see on v. 15). (2) The gift is the center of attention in the preceding statement. (3) The “covering” was to constitute evidence to her companions and to all others that the wrong had been righted and the case settled.

သင်နှင့်အတူရှိသူများအားလုံး။ ဤစကားသည် စာရာ၏အိမ်တော်ဝန်အမျိုးသမီးများကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်နိုင်ပြီး ၎င်းတို့သည် ထိုဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပွားချိန်တွင် စာရာနှင့်အတူရှိနေခဲ့ပေမည်။ “အခြားသူများအားလုံးနှင့်” သည် အာဗြဟံ၏အိမ်ထောင်စုကြီးမှ အခြားအဖွဲ့ဝင်များကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းကို သိရှိသူများအားလုံးကို ရည်ညွှန်းပေမည်။ ဤအချက်သည် “ဖုံးအုပ်ခြင်း” သည် အိမ်ထောင်စုအဖွဲ့ဝင်များရှေ့တွင် စာရာ၏“မျက်နှာ”ကို ထိန်းသိမ်းရန် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းရည်ရွယ်ခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြပြီး၊ ဤအရာသည် အရှေ့တိုင်းသားများအတွက် အလွန်အရေးကြီးသောထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုဖြစ်သည်။

All that are with thee. Perhaps this refers to Sarah’s handmaids, who may have been with her at the time of the incident. “With all other” may refer to other members of Abraham’s large household, or may include all who might learn of it. See also the following paragraph. This suggests too that the “covering” may have been intended, in part at least, to save her “face” before the other members of her household, a most important consideration among Orientals.

ဤသို့ဖြင့် သူမကို ဆုံးမခံရသည်။ ဤဟေဗြဲစကားရပ်သည် ပြဿနာနှစ်ခုကို ရင်ဆိုင်စေသည်။ (၁) ရှေးခေတ်ဘာသာပြန်များတွင် “ဤသို့” ဟူသော ဟေဗြဲစကားလုံး “နှင့်” ကို ချန်လှပ်ထားပြီး ဤစကားရပ်ကို ယခင်စကားစုဖြစ်သော “အခြားသူများအားလုံးနှင့်” နှင့်ပေါင်းစပ်ထားသည်။ (၂) မူရင်းဟေဗြဲတွင် “သူမ” သို့မဟုတ် “သင်” ဟုဖတ်ရှုသည်မှာ မရေရာပေ။ ဤခြားနားမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေသော သရဇီုဖလံများကို ခရစ်ယာန်ခေတ်ပြီးနောက် ရာစုနှစ်များစွာအကြာတွင် မာဆိုရိတ်များက ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ အကယ်၍ မာဆိုရိတ်များမှန်ကန်ပါက၊ စာရာသည် မတော်မတရားဖြစ်ရပ်အတွက် အဓိကအပြစ်ရှိသူအဖြစ် အဘိမလက်မှ ဆုံးမခံရသည်။ သို့သော် မာဆိုရိတ်များက မမှန်ကန်သောရွေးချယ်မှုပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ရှေးခေတ်ဘာသာပြန်အချို့က ညွှန်ပြပြီး၊ “အခြားသူများအားလုံးနှင့်” ဟူသောစကားစုကို “သူမကို ဆုံးမခံရသည်” နှင့်ပေါင်းစပ်ပါက၊ ၎င်းတို့သည် အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်လာမည်- “အရာအားလုံးတွင် သင်သည် မှန်ကန်သည်” သို့မဟုတ် “လူတိုင်းရှေ့တွင် သင်သည် မှန်ကန်စွာပြုလုပ်ခံရသည်” ဟု RSV တွင်ဖော်ပြထားသည်။ ဤဘာသာပြန်သည် အကြောင်းအရာနှင့် ပိုမိုတိကျစွာကိုက်ညီမည်။ ယောဘအခန်းကြီး ၉:၃၃၊ ဘေးကွပ်တွင် “တရားသူကြီး” ဟုဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် ဤတွင် “ဆုံးမခံရသည်” ဟုဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးနှင့် တူညီသောမူလရင်းမြစ်မှဖြစ်သည်။

Thus she was reproved. This expression in the Hebrew confronts us with two problems. (1) Some ancient versions omit the word “thus,” Heb. “and,” and combine this expression with the preceding phrase, “and with all other.” (2) Whether the original Hebrew read “she” or “you” is uncertain. The vowel pointing which makes the difference was added by the Masoretes several centuries after Christ. If the Masoretes were correct, then Sarah was “reproved” by Abimelech as being primarily to blame for the unfortunate situation. If, however, the Masoretes made the wrong choice, as some ancient versions imply, and if the preceding phrase, “and with all other,” is to be connected with “she was reproved,” the two together would read as follows: “and in all respects thou art justified,” or, “before every one you are righted,” as in the RSV. This rendering would agree more exactly with the context. The word translated “umpire” in Job 9:33, margin, is from the same root as the word here rendered “reproved.”

၁၇. ဘုရားသခင်သည် အဘိမလက်ကို ကုသပေးတော်မူသည်။ ပြန်လည်ပေးဆပ်မှုမပြုခဲ့ပါက၊ သေခြင်းသည် ရလဒ်ဖြစ်လာမည် (အခန်းကြီး ၃၊ ၇ ကိုကြည့်ပါ)။ “အိမ်တော်ဝန်အမျိုးသမီးများ” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် တော်ဝင်မိန်းမစံနန်းမှ ကျွန်အမျိုးသမီးများကို ရည်ညွှန်းသည်။ အခန်းကြီး ၁၄ တွင် ဘုရင်မှ အာဗြဟံအား ပေးအပ်သော “အမျိုးသမီးကျွန်များ” ကိုဖော်ပြရန် မတူညီသောစကားလုံးတစ်လုံးကို အသုံးပြုထားသည်။

17. God healed Abimelech. Had restitution not been made, death would have been the result (see vs. 3, 7). The Hebrew word translated “maidservants” refers to female slaves of the royal harem. A different word is employed in v. 14 to describe the “womenservants” included in the king’s gift to Abraham.

၁၈. ပိတ်ပင်ထားသည်။ အရှေ့တိုင်းသားများ၏အမြင်အရ၊ သားသမီးမွေးဖွားခြင်းသည် အကြီးမြတ်ဆုံးသောကောင်းချီးမင်္ဂလာဖြစ်သည်ဟု ယူဆထားပြီး၊ သားသမီးမမွေးနိုင်ခြင်းထက် ပိုမိုကြီးမားသော ဘေးဒုက္ခမရှိပေ။ သားသမီးမရှိခြင်းသည် အရှက်ရမှုဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၃၀:၂၃; လုကာ ၁:၂၅ စသည်)။ ထို့ပြင် အဘိမလက်၏မိသားစုမှ ဇနီးများထံသို့ သားသမီးများမမွေးဖွားနိုင်ပါက၊ ထိုမိသားစုသည် နောက်ဆုံးတွင် ဆုံးရှုံးသွားမည်ဖြစ်သည်။

18. Closed up. From an Oriental point of view, according to which the bearing of children was esteemed as perhaps the greatest of all blessings, there could be no greater calamity than barrenness. To be childless was a reproach (Gen. 30:23; Luke 1:25; etc.). Furthermore if no more children were to be born to the wives of the family of Abimelech, the family would eventually die out.

အခန်းကြီး - ၂၁

အခန်းကြီး ၂၁

chapter 21

၁. ဣဇာက်မွေးဖွားခြင်း။ ၄. သူ့ကို အရေဖျားလှီးခြင်း။ ၆. စာရာ၏ဝမ်းမြောက်ခြင်း။ ၉. ဟာဂါနှင့် ဣရှမေလကို ထုတ်ပယ်ခြင်း။ ၁၅. ဟာဂါ၏ဒုက္ခရောက်ခြင်း။ ၁၇. ကောင်းကင်တမန်က သူမကို အားပေးခြင်း။ ၂၂. ဘီယာရှေဘာတွင် အဘိမလက်နှင့် အာဗြဟံ၏ပဋိညာဉ်ဖွဲ့ခြင်း။

1 Isaac is born. 4 He is circumcised. 6 Sarah’s joy. 9 Hagar and Ishmael are cast forth. 15 Hagar in distress. 17 The angel comforteth her. 22 Abimelech’s covenant with Abraham at Beer-sheba.

၁. ထာဝရဘုရားသည် စာရာကို ကြည့်ရှုတော်မူသည်။ ဤဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်သည် ထာဝရဘုရား၏“ကြည့်ရှုခြင်း” ဟုခေါ်သည်။ ဤတွင် “ကြည့်ရှုခြင်း” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ကြိယာသည် ထာဝရဘုရား၏“ကြည့်ရှုခြင်း” ကို ရည်ညွှန်းသောအခါ၊ လူများကို အပြစ်ပေးရန်အတွက် တရားစီရင်ရန်လာခြင်း (ဟေရှာယ ၂၄:၂၁; ယေရမိ ၉:၂၅; ဟောရှေ ၁၂:၃ စသည်) သို့မဟုတ် ဤနေရာတွင်ကဲ့သို့ လူများကို ကျေးဇူးပြုရန် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၅၀:၂၄; ရုသ ၁:၆; ၁ဓမ္မရာဇဝင် ၂:၂၁) ကို ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။

1. The Lord visited Sarah. This divine act of grace is called a “visit” of the Lord. The verb here translated “to visit,” when used of a “visit” of the Lord, may refer either to His coming in judgment to punish men (Isa. 24:21; Jer. 9:25; Hosea 12:3; etc.) or, as here, to favor them (Gen. 50:24; Ruth 1:6; 1 Sam. 2:21).

ဣဇာက်၏မွေးဖွားခြင်းသည် သဘာဝ၏ပုံမှန်လမ်းကြောင်းနှင့် ဆန့်ကျင်သည် (ဂလာတိ ၄:၂၃; ဟီဗြဲ ၁၁:၁၁)။ ဘုရားသခင်သည် ရွေးချယ်ထားသောလူများနှင့်ဆက်ဆံရာတွင် ၎င်းတို့ကို ယုံကြည်မှုရှိစေရန် အံ့ဖွယ်သက်သေများကို အခါအားလျော်စွာ ပေးအပ်တော်မူသည် (ယောဟန် ၁၅:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအံ့ဖွယ်များသည် အားလုံး၏အကြီးမြတ်ဆုံးအံ့ဖွယ်ဖြစ်သည့် ယေရှုခရစ်၏လူဇာတ်ခင်းခြင်း၊ ပြီးပြည့်စုံသောဘဝ၊ အစားထိုးသေဆုံးခြင်း၊ ဘုန်းကြီးသောရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၊ နှင့် ကောင်းကင်သို့တက်ကြွခြင်း (၁တိမောသေ ၃:၁၆) တွင် အထွတ်အထိပ်သို့ရောက်ရှိသည်။

The birth of Isaac was contrary to the usual course of nature (Gal. 4:23; Heb. 11:11). From time to time in God’s dealings with the chosen people He gave them miraculous evidences of His divine power and leadership in order to inspire them with confidence in Him (see John 15:11). These miracles reached a climax in the great miracle of all time—the incarnation, perfect life, vicarious death, glorious resurrection, and ascension of Jesus Christ (1 Tim. 3:16).

၂. သတ်မှတ်ထားသောအချိန်တွင်။ ဘုရားသခင်၏ကတိများစွာကဲ့သို့၊ ဤကတိသည် အတိအကျအချိန်မှန်ပြည့်စုံခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၇:၂၁; ၁၈:၁၀, ၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ရေကြီးရေလျှံလာခြင်း၊ အီဂျစ်မှလွတ်မြောက်ခြင်း၊ မေရှိယလာရောက်ခြင်း၊ ဒံယေလနှင့် ယောဟန်မှဟောကိန်းထုတ်ခဲ့သော ဖြစ်ရပ်များသည် အချိန်ဟောကိန်းများအတိုင်း ပြည့်စုံခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၆:၃; ထွက်မြောက်ရာ ၁၂:၄၁; ဒံယေလ ၉:၂၅; ဂလာတိ ၄:၄)။ အာဗြဟံအား သားတစ်ယောက်မွေးဖွားမည်ဟု ထပ်ခါတလဲလဲ ကတိပေးခဲ့ရာတွင်၊ ထိုဖြစ်ရပ်မတိုင်မီ ချက်ချင်းပေးခဲ့သောကတိများသာလျှင် ဖြစ်ရပ်၏အချိန်ကို အတိအကျဖော်ပြခဲ့သည်။ ပထမဦးစွာ အာဗြဟံအား သားတစ်ယောက်ရလိမ့်မည်ဟု သာလျှင်အသိပေးခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် စာရာသည် ထိုသားကို မွေးဖွားမည်ဟု ပြောခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင်သာ သားမွေးဖွားမည့်အချိန်ကို ပြောခဲ့သည်။

2. At the set time. Like many of God’s promises, this one was fulfilled precisely on time (see chs. 17:21; 18:10, 14). The coming of the Flood, the deliverance from Egypt, the birth of the Messiah, along with various events foretold by Daniel and John, were in fulfillment of time prophecies (Gen. 6:3; Ex. 12:41; Dan. 9:25; Gal. 4:4). Of the repeated promises made to Abraham of the birth of a son, only those immediately prior to that event made specific mention of the time of the event. At first Abraham was informed only that he would have a son. Later he was told that Sarah would give birth to that son, and only at the very last was he told when the son would be born.

၃. ဣဇာက်။ ဘုရားသခင်သည် ကလေး၏အမည်ကို ကြိုတင်ရွေးချယ်ထားပြီးဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၁၇:၁၉)။ ဣဇာက်၏အမည်၊ “သူရယ်သည်” ဟူသောအဓိပ္ပာယ်ရှိသည်၊ ယုံကြည်ခြင်းသည် အမှန်တရားဖြစ်လာသည့် ဝမ်းမြောက်ဖွယ်အခါသမယကို ထာဝရသတိရနေစေရန်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၇:၁၇; ၁၈:၁၂; ၂၁:၆; ဆာလံ ၁၂၆:၂ ကိုကြည့်ပါ)။ ဆမ်မြူအေလနှင့် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏မွေးဖွားခြင်းများသည် ဆင်တူသောအခြေအနေများအောက်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ကြီးမားသောဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ယူဆောင်လာခဲ့သည် (၁ဓမ္မရာဇဝင် ၂:၁; လုကာ ၁:၅၈)။

3. Isaac. God had already selected a name for the child (ch. 17:19). Isaac’s name, meaning “he laughs,” was to be a perpetual reminder of the glad occasion when faith became reality (see Gen. 17:17; 18:12; 21:6; Ps. 126:2). The birth of Samuel and that of John the Baptist, both under similar circumstances, also brought great joy (1 Sam. 2:1; Luke 1:58).

၄. အာဗြဟံသည် သူ၏သားကို အရေဖျားလှီးပေးသည်။ တစ်နှစ်အကြာတွင် အာဗြဟံနှင့် ဣရှမေလတို့သည် အိမ်ထောင်စုမှ အမျိုးသားများအားလုံးနှင့်အတူ အရေဖျားလှီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ယခုအခါ ပဋိညာဉ်သားဖြစ်သော ဣဇာက်အား ပဋိညာဉ်၏အမှတ်အသားကို ပေးအပ်ခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၇:၁၀-၁၄, ၂၃ ကိုကြည့်ပါ)။

4. Abraham circumcised his son. A year earlier Abraham and Ishmael, together with all male members of the household, had been circumcised. The sign of the covenant was now bestowed upon Isaac, the son of the covenant (see on ch. 17:10-14, 23).

၅. အာဗြဟံသည် အသက်တစ်ရာနှစ်ရှိသည်။ သားတစ်ယောက်ရလိမ့်မည်ဟူသော ပထမဆုံးကတိမှစ၍ အတိအကျ ၂၅ နှစ်ကြာခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၂:၁-၄)။ ဣဇာက်သည် ဂါရာတွင်မွေးဖွားခဲ့သလား သို့မဟုတ် ဘီယာရှေဘာတွင်မွေးဖွားခဲ့သလားဆိုသည်မှာ မရှင်းလင်းပါ (အခန်းကြီး ၂၀:၁၅; ၂၁:၃၁ ကိုကြည့်ပါ)။

5. Abraham was an hundred years old. Exactly 25 years had passed by since the first promise of a son (ch. 12:1–4). Whether Isaac was born at Gerar or Beersheba is not clear (see ch. 20:15; 21:31).

၆. ဘုရားသခင်သည် ငါ့ကိုရယ်မောစေတော်မူသည်။ တစ်နှစ်အကြာတွင် စာရာ၏ရယ်မောခြင်းသည် ယုံကြည်မှုမရှိခြင်းနှင့် သံသယဝင်ခြင်းကို ထင်ဟပ်ခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ သူမသည် ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြင့် ရယ်မောခဲ့သည်။ အာဗြဟံနှင့် စာရာတို့၏ မျှော်လင့်ချက်မဲ့ပြီး နှောင့်နှေးနေသည့်နှစ်များအတွင်း သစ္စာရှိမှုသည် ယခုအခါ ဆုချီးမြှင့်ခံရသည်။ ၎င်းတို့အတွက် ဣဇာက်၏မွေးဖွားခြင်းသည် နေ့သစ်တစ်ခု၏အရုဏ်ဦးဖြစ်သည် (ဆာလံ ၃၀:၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ၎င်းသည် ကတိ၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း—မေရှိယလာရောက်ခြင်း၊ နိုင်ငံအားလုံးသို့ ဧဝံဂေလိတရားနှင့် ကာနာန်တွင် ထာဝရအိမ်ဖြစ်လာမည်—သည် နောက်ဆုံးတွင် ပြည့်စုံလာမည်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၂၂:၁၈; ဂလာတိ ၃:၁၆; ဟီဗြဲ ၁၁:၉, ၁၀)။ ဤဝမ်းမြောက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ကို ကျမ်းစာရေးသားသူများက ထပ်ခါတလဲလဲ ရည်ညွှန်းခဲ့သည် (ဟေရှာယ ၅၄:၁; ၅၁:၂, ၃; ဂလာတိ ၄:၂၂-၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။ စာရာကဲ့သို့ပင်၊ “အထက်ရှိ ယေရုဆလင်” သည် “အားလုံး၏မိခင်” ဖြစ်ပြီး၊ ယုံကြည်ခြင်း၏သားသမီးများ သူမထံမွေးဖွားလာသည့်အခါ ဝမ်းမြောက်သည် (ဟေရှာယ ၆၆:၁၀; လုကာ ၁၅:၁၀)။

6. God hath made me to laugh. Sarah’s laughter a year previously had reflected cynicism and incredulity, but now she laughed for joy. The steadfastness of Abraham and Sarah through what seemed to them long, dark years of disappointment and delay, was now rewarded. To them the birth of Isaac meant the dawn of a new day (see Ps. 30:5). It was the “earnest,” or token, that the promise in its entirety—the coming of the Messiah, the gospel to all nations, and the eternal home in Canaan—would eventually be realized (Gen. 22:18; Gal. 3:16; Heb. 11:9, 10). Repeated reference is made to this glad event by Bible writers (see Isa. 54:1; 51:2, 3; Gal. 4:22–28). Like Sarah, “Jerusalem which is above,” “the mother of us all,” rejoices as children of faith are born to her today (Isa. 66:10; Luke 15:10).

၈. နို့ဖြတ်သည်။ အရှေ့တိုင်းသားများတွင် နို့ဖြတ်ခြင်းသည် အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများထက် နောက်ကျပြီးဖြစ်ပေါ်သည်။ ၂မက္ကဘီ ၇:၂၇ အရ၊ ယုဒလူမျိုးမိခင်များသည် ၎င်းတို့၏သားသမီးများကို သုံးနှစ်ကြာ နို့တိုက်ခဲ့သည် (၂ရာဇဝင် ၃၁:၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ဆမ်မြူအေလသည် နို့ဖြတ်ပြီးနောက် ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် ဝတ်ပြုနိုင်သည့်အချိန်တွင် ဗိမာန်တော်သို့ ယူဆောင်လာခဲ့သည် (၁ဓမ္မရာဇဝင် ၁:၂၂-၂၈)။ သားသမီးတစ်ဦးကို နို့ဖြတ်ခြင်းကို အခမ်းအနားပွဲဖြင့် ဂုဏ်ပြုသည့် အရှေ့တိုင်းဓလေ့ရှိပြီး၊ ထိုအခါတွင် ကလေးသည် ပထမဆုံးအကြိမ် အစာအစစ်အမှန်စားရန် မျှော်လင့်ထားသည်။ ၎င်းသည် ငယ်ဘဝ၏အဆုံးသတ်ကို အမှတ်အသားပြုသည်။

8. And was weaned. Among Orientals weaning took place later than it does in Western lands. According to 2 Macc. 7:27, Jewish mothers nursed their children for three years (see also 2 Chron. 31:16). Samuel appears to have been brought to the sanctuary as soon after he had been weaned as he was able to minister before the Lord (1 Sam. 1:22–28). It is an Oriental custom to celebrate the weaning of a child by a ritual feast, at which he is expected to eat a meal of solid food for the first time. This marks the close of infancy.

၉. သရော်ခြင်း။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက ဟေဗြဲစကားလုံး “မက်ဆါခက်” ကို KJV တွင် “သရော်ခြင်း” ဟုဘာသာပြန်ထားသော်လည်း “ကစားခြင်း” ဟုဘာသာပြန်ပြီး၊ နောက်အခန်းကြီးတွင် စာရာ၏ကြေညာချက်သည် မနာလိုစိတ်ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆသည်။ ၎င်းတို့သည် ဣရှမေလသည် အာဗြဟံ၏အမွေကို ဝေမျှရမည်ဟူသောအတွေးကို စာရာက သည်းမခံနိုင်ဟု ထင်မြင်သည်။ အခြားသူများက ဤကျမ်းပိုဒ်ကို ပေါလု၏ရှင်းပြချက်အရ ဣရှမေလသည် ဣဇာက်ကို ညှဉ်းဆဲခြင်းကြောင့် ဖခင်၏အိမ်မှ နှင်ထုတ်ခံရသည်ဟု ရှင်းပြသည် (ဂလာတိ ၄:၂၉, ၃၀)�।

9. Mocking. Some commentators translate the Hebrew word meṣacheq, KJV “mocking,” as “playing,” and conclude that Sarah’s declaration in the following verse was the result of jealousy. They think she could not endure the thought of Ishmael’s sharing in Abraham’s inheritance. Others explain this text in the light of Paul’s explanation that Ishmael was expelled from his father’s home for persecuting Isaac (Gal. 4:29, 30).

“သရော်ခြင်း” ဟူသော မက်ဆါခက်ကြိယာသည် ဣဇာက်၊ “ရယ်သည်” ဟူသောစကားလုံးနှင့် တူညီသောမူလရင်းမြစ်မှဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် ပြင်းထန်သောပုံစံဖြင့်အသုံးပြုထားပြီး၊ ၎င်းသည် ရိုးရှင်းသောရယ်မောခြင်းထက် ပိုမိုသော အထူးသဖြင့် ပြက်ယယ်ပြုခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ လောတ်သည် သူ၏သားမက်များအတွက် “သရော်ပြီးသူတစ်ဦး” အဖြစ် ထင်ရှားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ပညာရှိဆုံးဖန်ကို နောက်ပြောင်နေသလို ထင်ရသည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၉:၁၄)။ ယောသပ်ကို ပိုတိဖာ၏ဇနီးက “ကျွန်ုပ်တို့ကို သရော်ရန်လာသည်” ဟုဆိုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် သူ၏ခင်ပွန်း၏ရက်ရောမှုကို ပြက်ယယ်ပြုခြင်းဟု ဆိုလိုသည် (အခန်းကြီး ၃၉:၁၄-၁၇)။ ရွှေနွယ်သားရုပ်ထုရှေ့တွင် ဣသရေလလူမျိုးများ၏ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲကို တူညီသောကြိယာဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး၊ KJV တွင် “ကစားခြင်း” ဟုမသင့်လျော်စွာ ဘာသာပြန်ထားသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၂:၆)။ ဖိလိတ္တိလူများသည် မျက်မမြင်ဆမ်ဆွန်ကို “သူတို့အတွက် ပျော်ရွှင်စရာဖြစ်စေရန်” ခေါ်ခဲ့သည် (တရားသူကြီး ၁၆:၂၅)။ ဤကြိယာ၏ပြင်းထန်သောပုံစံကို အသုံးပြုထားသည့် အကြိမ်အများစုအရ၊ ဣရှမေလသည် ဣဇာက်ကို “အမြဲသရော်နေသည်” သို့မဟုတ် ပြက်ယယ်ပြုနေသည်။

The verb meṣacheq, “mocking,” is from the same root word as Isaac, “to laugh.” Here used in the intensive form, however, it expresses something more than simple laughter—rather, ridicule. Lot seemed to his sons-in-law “as one that mocked,” or made fun of their good judgment; he seemed to be joking (Gen. 19:14). The same word is used of Joseph, who, Potiphar’s wife said, had come “to mock us,” that is, to make sport of her husband’s generosity toward him (ch. 39:14–17). The revelry of the Israelites before the golden calf is also described by the same verb, translated rather inappropriately in the KJV as “to play” (Ex. 32:6). The Philistines called for blind Samson “to make sport” for them (Judges 16:25). The only instance in which the word is used in a favorable sense occurs in Gen. 26:8, where it describes Isaac’s caressing of Rebekah. According to the majority of instances in which the intensive form of this verb is used, then, Ishmael was “always mocking,” or taunting, Isaac.

ဣရှမေလသည် ဣဇာက်ထက် ၁၄ နှစ်ကြီးပြီး၊ ဣဇာက်နို့ဖြတ်သည့်အခါ အသက် ၁၇ နှစ်ခန့်ရှိသည် (အခန်းကြီး ၁၆:၃; ၂၁:၅ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် အာဗြဟံ၏အကြီးဆုံးသားနှင့် အမွေဆက်ခံသူအဖြစ် သူ့ကိုယ်သူ အမြဲယူဆခဲ့ပေမည်။ သို့သော် ဣဇာက်၏မွေးဖွားခြင်းနှင့် နို့ဖြတ်ပွဲသည် စာရာ၏သားသည် သူ့ကိုအစားထိုးမည်ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားစေခဲ့ပြီး၊ ရလဒ်အနေဖြင့် သူ၏မနာလိုစိတ်ကို နှိုးဆွခဲ့သည်။ ဣရှမေလသည် ဣဇာက်ကို ငယ်ရွယ်သူဖြစ်ပြီး မွေးရာပါအခွင့်အရေးနှင့် အခွင့်ထူးများအတွက် မသင့်လျော်သူအဖြစ် ပြက်ယယ်ပြုခဲ့သည်။

Ishmael was 14 years older than Isaac, and therefore about 17 when Isaac was weaned (see ch. 16:3; 21:5). He had no doubt ever considered himself the eldest son and heir of Abraham. The birth of Isaac, however, and the weaning feast made it apparent that Sarah’s son was to replace him, and as a result his jealousy was aroused. Little wonder that Ishmael taunted Isaac on being the younger, and consequently ineligible to the rights and privileges of the birthright.

၁၀. ဤကျွန်မနှင့် သူ၏သားကို နှင်ထုတ်ပါ။ စာရာ၏စကားများသည် မနာလိုစိတ်နှင့် မထီမဲ့မြင်ပြုမှုကို ထင်ဟပ်ပြီး၊ ဟာဂါကို အာဗြဟံနှင့်လက်ထပ်ရန် အကြံပြုခဲ့သူအတွက် မသင့်လျော်ပုံရသည် (အခန်းကြီး ၁၆:၂, ၃)။ စာရာသည် ဟာဂါကို ကျွန်မအဖြစ်နှင့် ဣရှမေလကို ကျွန်မ၏သားအဖြစ် ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ အာဗြဟံ၏သေဆုံးပြီးနောက် မေးခွန်းများမဖြစ်ပေါ်စေရန်၊ စာရာသည် သူမ၏သားဖြစ်သူ၏တရားဝင်အဆင့်အတန်းကို ရှင်းလင်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် စာရာသည် ဟာဂါကို နှင်ထုတ်ရန်နှင့် ဣရှမေလကို ဖယ်ထုတ်ရန် သူမ၏ခင်ပွန်းကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

10. Cast out this bondwoman. Sarah’s words, reflecting jealousy and contempt, hardly seem appropriate for one who had suggested Hagar’s marriage to Abraham in the first place (ch. 16:2, 3). Sarah referred to Hagar as a slave and to Ishmael as the son of a slave. Of course, Sarah had the right to demand that the status of her own son be legally clarified, that no question might arise after Abraham’s death. Sarah therefore called upon her husband to send Hagar away and to disown Ishmael.

၁၁. အာဗြဟံ၏မျက်စိတွင် နာကျင်ဖွယ်ဖြစ်သည်။ စာရာအတွက်၊ ဟာဂါနှင့် ဣရှမေလသည် ကျူးကျော်သူများဖြစ်ပြီး၊ တစ်ဦးမှာ အောက်တန်းစားအီဂျစ်လူမျိုး၊ ကျွန်တစ်ဦး၊ နောက်တစ်ဦးမှာ ရောနှောလူမျိုးလူငယ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အမြဲပြဿနာဖြစ်စေမည့်သူဖြစ်သည်။ အာဗြဟံသည် ဤခံစားချက်များကို မျှဝေခဲ့ခြင်းမရှိသည်မှာ သဘာဝကျသည်။ သူသည် ဣဇာက်၏ကတိထားရာအမွေဆက်ခံသူအဖြစ် အခွင့်အရေးကို မမေးခွန်းထုတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဣရှမေလသည်လည်း သူ၏သားဖြစ်သည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ သူသည် ဣဇာက်ထက် အမွေဆက်ခံသူဖြစ်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ဣရှမေလသည် သူ၏အသွေးအသားဖြစ်ပြီး၊ သူသည် ၁၄ နှစ်ကြာ သူ၏တစ်ဦးတည်းသောသားဖြစ်ခဲ့သည့် ဤလူငယ်ကို ချစ်မြတ်နိုးခဲ့သည်။ အာဗြဟံအတွက်၊ စာရာ၏ဆန္ဒကို လိုက်လျှောက်ရန် မဖြစ်နိုင်ပုံရသည်။

11. Grievous in Abraham’s sight. To Sarah, Hagar and Ishmael were intruders, the one a low-caste Egyptian, an alien slave, the other a half-breed youth who would always be causing trouble. Abraham, quite naturally, did not share these feelings. He did not question Isaac’s prerogatives as the promised heir, but Ishmael was also his son. For years he had thought him to be the heir rather than Isaac. Ishmael was his own flesh and blood, and he loved this lad who had been his only son for 14 years. To Abraham, it seemed impossible to comply with Sarah’s wish.

၁၂. သူမ၏အသံကို နားထောင်ပါ။ လူသားအမြင်မှာ ဆာရာ၏ အနည်းငယ်တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်သော တောင်းဆိုမှုကို ဘုရားသခင်က သဘောတူခဲ့သည်မှာ ထူးဆန်းသည်ဟု ထင်ရသည်။ ဘုရားသခင်သည် ဣရှမာလကို ကောင်းချီးပေးရန် အသင့်ရှိခဲ့သော်လည်း (အခန်း ၁၆:၁၀; ၂၁:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဟာဂါကြောင့် အာဗြဟံကို တိုက်ရိုက်ဆူပူမှုမပြုခဲ့သော်လည်း၊ သူသည် အာဗြဟံ၏ဟာဂါနှင့် အိမ်ထောင်ပြုမှုကို ဘယ်သောအခါမှ အသိအမှတ်မပြုခဲ့ပါ။ ဘုရားသခင်အတွက် သူမသည် အမြဲတမ်း “ကျွန်မိန်းမ” ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဇနီးမဟုတ်ပါ။ ဣရှမာလ၏ မရပ်မနားလှောင်ပြောင်မှု (အခန်း ၂၁:၉ ကိုကြည့်ပါ) သည် အာဗြဟံအသက်ရှင်နေထိုင်စဉ်တွင် အိမ်ထောင်စု၏ ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့် သဟဇာတဖြစ်မှုကို အနှောင့်အယှက်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ အာဗြဟံသေဆုံးပြီးနောက် သူသည် မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို အင်အားသုံးပြီး တောင်းဆိုလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ယခုအခါ ဣရှမာလသည် ဣဇာက်အတွက် ဘုရားသခင်၏အစီအမံကို အန္တရာယ်မပြုဘဲ အိမ်တွင်ဆက်လက်နေထိုင်နိုင်မည်မဟုတ်ကြောင်း ထင်ရှားလာသည်။ အာဗြဟံသည် ဟာဂါကိုယူရာတွင် ဘုရားသခင်၏အကြံဉာဏ်ကို မတောင်းခံခဲ့ဘဲ၊ ထိုအလျင်အမြန်လုပ်ဆောင်မှုသည် သူချစ်မြတ်နိုးသောသားတစ်ဦးကို နှင်ထုတ်ရန်လိုအပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်သည် ဣရှမာလသည် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်ဖြစ်သည့်အတွက် အာဗြဟံအား ပေးထားသောကတိတစ်ချို့တွင် ပါဝင်မည်ဖြစ်ပြီး ကြီးမြတ်သောလူမျိုးတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဟု အာဗြဟံကို နှစ်သိမ့်ခဲ့သည်။

12. Hearken unto her voice. From a human point of view it seems strange that God should approve of Sarah’s somewhat selfish request. Although God was ready to bless Ishmael (see chs. 16:10; 21:13), and did not directly censure Abraham on account of Hagar, yet He never recognized Abraham’s marriage to her. To God, she was ever the “bondwoman,” not his wife. Ishmael’s incessant “mocking” (see on v. 9) made it apparent that he would continue to disturb the peace and harmony of the household during Abraham’s lifetime, and that upon Abraham’s death he would probably press his claim to the birthright by force. It was now clear that Ishmael could no longer remain in the home without danger to God’s plan for Isaac. Abraham had not sought God’s advice in taking Hagar, and that hasty act now made necessary the expulsion of a son whom he dearly loved. At the same time, God comforted Abraham with the assurance that Ishmael, as his offspring, would also share in some of the promise made to him and would become a great nation.

၁၄. မုန့်နှင့်ရေဘူး။ ဟီဘရူးဘာသာတွင် “မုန့်” ဟူသောစကားလုံးသည် အစားအစာအမျိုးမျိုးအတွက် စုပေါင်းသုံးသောဝေါဟာရဖြစ်သည်။ “ရေဘူး” သည် ဆိတ်သားရေဖြင့်ပြုလုပ်ထားပြီး၊ တစ်ရေတွင်းမှ နောက်တစ်ရေတွင်းသို့သွားရာတွင် လုံလောက်သောရေကို သိုလှောင်ထားနိုင်သည်။ ဟာဂါသည် ယခင်ထွက်ပြေးချိန်တွင် အီဂျစ်သို့ပြန်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ပုံရသည် (အခန်း ၁၆:၇ ကိုကြည့်ပါ)၊ ယခုလည်း ထိုသို့လုပ်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမည်။ အာဗြဟံ၏ ရက်ရောသောစိတ်နှင့် ဣရှမာလအပေါ်ထားရှိသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာသည် သူတို့၏ခရီးအတွက် လုံလောက်သောပြင်ဆင်မှုများပြုလုပ်ပေးရန် ဦးတည်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အရေးပေါ်အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရခြင်းမှာ သူတို့လမ်းမတိကျဘဲ ရေကုန်သွားသည်အထိ တောထဲတွင် ရည်ရွယ်ချက်မရှိဘဲ လှည့်လည်နေခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ “လမ်းလွဲသွားသည်” ဟူသော ဟီဘရူးကြိယာ “လမ်းမှား”၊ “လှည့်လည်”၊ “လမ်းမတိကျ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည့်စကားလုံးမှ ဖော်ပြသည် (ဆာလံ ၁၁၉:၁၇၆; ဟေရှာယ ၅၃:၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်၏ရည်ရွယ်ချက်အရ ဟာဂါနှင့် ဣရှမာလသည် အီဂျစ်သို့ပြန်ရန်မဟုတ်ခဲ့ပါ၊ အကြောင်းမှာ ဣရှမာလနှင့်ပတ်သက်သော ဘုရားသခင်၏ကတိသည် ထိုနေရာ၌ ပြည့်စုံမည်မဟုတ်ပေ။ တောထဲတွင် လှည့်လည်နေရခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ ကြံစည်မှုတစ်ခုဖြစ်ပုံရသည် (တမန်တော်ဝတ္ထု ၁၇:၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။

14. Bread, and a bottle. The word “bread” in Hebrew is a collective term for all kinds of food. The “bottle,” a goat’s skin, must have held sufficient water to last from one well to the next. Upon her previous flight Hagar seems to have set out for her home in Egypt (ch. 16:7), and perhaps intended to do so now. Abraham’s generous nature and his love for Ishmael certainly led him to make adequate provision for their journey. It seems that an emergency arose later only because they had missed their way and were wandering aimlessly about in the wilderness until their water was spent. This is implied by the word “wandered,” from a Hebrew verb that means “to err,” “to wander,” “to go astray” (see Ps. 119:176; Isa. 53:6). It was not in the purpose of God for Hagar and Ishmael to return to Egypt, for His promise concerning the boy could not be fulfilled there. The wandering in the desert was apparently a providence of God for (see Acts 17:26).

သားငယ်။ ဤစကားစုသည် ဟာဂါသည် ဣရှမာလကို အစားအစာနှင့်ရေနှင့်အတူ ထမ်းရွက်ခဲ့ရသည်ဟု ဖော်ပြသည်။ ဣရှမာလသည် ယခုအခါ အသက် ၁၇ နှစ်ခန့်ရှိပြီ (အခန်း ၂၁:၈, ၉ ကိုကြည့်ပါ) ဖြစ်သည့်အတွက် ဟာဂါသည် သူ့ကို မထမ်းနိုင်ခဲ့ပါ။ ထို့ကြောင့် စာသားသည် အာဗြဟံသည် ပြင်ဆင်မှုအချို့ကို ဟာဂါ၏ပခုံးပေါ်တွင်ထားပြီး အချို့ကို ဣရှမာလ၏ပခုံးပေါ်တွင် ထားခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုရမည်။

And the child. This phrase suggests that Hagar had to carry Ishmael as well as the food and water. The fact that Ishmael was now about 17 years old (see on Gen. 21:8, 9) makes it clear that Hagar could not have carried him. The text must therefore mean that Abraham placed some of the provisions upon Hagar’s shoulder and some upon Ishmael’s.

သားတစ်ဦးကို နှင်ထုတ်ရခြင်းသည် အာဗြဟံအတွက် ပြင်းထန်သောဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ခဲ့ရမည် (အခန်း ၂၁:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော်၊ ဖြစ်ပေါ်လာသောအခြေအနေအတွက် သူ၏ကိုယ်ပိုင်တာဝန်ကို သတိရထားပြီး၊ သူသည် ဘုရားသခင်၏ထုတ်ဖော်ပြသထားသော အလိုတော်ကို လက်ခံခဲ့သည်။ ဟာဂါနှင့် ဣရှမာလ၏အဖြစ်သည် အလွန်ပြင်းထန်သည်ဟု ထင်ရသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် ဣဇာက်အပေါ် သူတို့၏သဘောထားကြောင့် မလွှဲမရှောင်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ အကယ်၍ သူတို့သည် ဒုတိယအဆင့်အခန်းကဏ္ဍကို လက်ခံလိုစိတ်ရှိခဲ့ပါက၊ ဣရှမာလအရွယ်ရောက်သည်အထိ အာဗြဟံ၏အိမ်တွင် ဆက်လက်နေထိုင်နိုင်ပေမည်။ ထို့နောက် ဣရှမာလသည် ထွက်သွားပြီး၊ အိမ်ထောင်ပြုကာ၊ သူ့ဖခင်၏စည်းစိမ်တစ်စုံတစ်ရာနှင့်အတူ နေထိုင်နိုင်ပေမည်။ မဆင်မခြင်လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုသည် ကျွန်ုပ်တို့ခံစားပိုင်ခွင့်ရှိသော ကောင်းချီးများကို ဆုံးရှုံးစေရုံသာမက မလိုအပ်သောဆင်းရဲဒုက္ခများကိုပါ ဖြစ်ပေါ်စေတတ်သည် (ယေရမိ ၅:၂၅ ကိုကြည့်ပါ)။

The expulsion of one of his sons must have meant intense suffering for Abraham (see v. 11). But, mindful of his own responsibility for the situation that had developed, he resigned himself to the revealed will of God in the matter. The fate of Hagar and Ishmael seems harsh in the extreme, but this they had made inevitable by their attitude toward Isaac. Had they been willing to accept a subordinate role, they might perhaps have remained in Abraham’s home until Ishmael was grown. Then Ishmael might have gone forth, married, and with a share of his father’s wealth. How often an ill-considered course of action means not only the forfeit of blessings it is our privilege to enjoy but needless suffering as well (see Jer. 5:25).

ဘီယာရှေဘာတော။ ဘီယာရှေဘာသည် နီဂတ်မြောက်ပိုင်း၊ ခြောက်သွေ့သောတောင်ပိုင်းဒေသရှိ အဓိကမြို့ဖြစ်ပြီး၊ ထရန်စ်ဂျော်ဒန်မှ ကမ်းရိုးတန်းသို့၊ ပါလက်စတိုင်းမှ အီဂျစ်သို့ ဦးတည်သော ကုန်သည်လမ်းများရှိရာ ဗဟိုဖြစ်သည်။ တောသည် မြို့၏တောင်ဘက်တွင်ရှိသည်။

The wilderness of Beer-sheba. Beer-sheba, the major city of the northern Negeb, the semiarid southland, was the center of various caravan roads leading from trans-Jordan to the coast and from Palestine to Egypt. The wilderness was south of the city.

၁၅. သူမသည် သားငယ်ကို ထားခဲ့သည်။ ယခင်ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ဣရှမာလသည် မွေးကင်းစကလေးမဟုတ်တော့ဘဲ အရွယ်ရောက်ပြီးသူဖြစ်သည်။ “သားငယ်” ဟုဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် တစ်ခါတစ်ရံ “လူငယ်” ဟုဘာသာပြန်သည် (ကမ္ဘာဦး ၄:၂၃; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၂:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ “ထားခဲ့သည်” ဟုဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် ကြမ်းတမ်းစွာဆက်ဆံခြင်းကို ဖော်ပြပုံရသော်လည်း၊ မဿဲ ၁၅:၃၀ တွင် ဖျားနာသူများကို ယေရှု၏ခြေရင်းတွင် “ထားခဲ့” ပြီး ကုသရန်အပ်နှံခဲ့သည့်အတိုင်း နားလည်ရမည်။ ၎င်းသည် သူတို့ကို ဂရုတစိုက်ပြုစုရန် အပ်နှံခြင်းကိုသာ ဆိုလိုသည်။ ဟာဂါသည် ဣရှမာလကို သစ်ပင်အောက်တွင် အရိပ်ရရာ၌ အပ်နှံခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် သူ၏ဝေဒနာကို သက်သာစေရန် တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ဟီဘရူး “ထားခဲ့သည်” ကို ဂရိဘာသာသို့ဘာသာပြန်ရာတွင်၊ မဿဲတွင်အသုံးပြုသော စကားလုံးတူကိုပင် အသုံးပြုသည်။ သူ၏အသက်မသေမီအထိ စိတ်ပျက်အားလျော့စွာ သစ်ပင်အောက်တွင် အသက်ရှုထုတ်ရန် ဂရုစိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သူမတတ်နိုင်သည့် တစ်ခုတည်းသောအရာဖြစ်သည်။

15. She cast the child. As noted previously, Ishmael was no longer an infant but a grown lad. The word translated “child” is sometimes rendered “young man” (see Gen. 4:23; 1 Kings 12:10). The word “cast,” although seeming to suggest rough treatment, must be understood as in Matt. 15:30, where the sick were “cast” at Jesus’ feet to be healed. This implies only that they were committed to His solicitous care. Hagar committed Ishmael to the shade of the tree, the only available means of relieving his pain. In translating the Hebrew “cast” into Greek, the LXX uses the same word as does Matthew. Though despairing of his life, the mother took care that he should at least breathe out his life in the shade; it was all she could do for him.

၁၆. အနည်းငယ်ဝေးသောနေရာ။ သူမသည် ဣရှမာလကို ထားခဲ့ခြင်းသည် ရေငတ်မှုကြောင့် သူ့ကို စိတ်ရှုပ်ထွေးစေခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြသည်။ သူမအနီးတွင်ရှိနေခြင်းသည် သူ၏ဝေဒနာကို မသက်သာစေဘဲ သူမကိုယ်တိုင်၏ဆင်းရဲဒုက္ခကိုသာ တိုးပွားစေမည်ဖြစ်သည်။

16. A good way off. Her leaving of Ishmael suggests that thirst had made him delirious. Her immediate presence could only add to her own suffering without alleviating his.

၁၇. ဘုရားသခင်သည် သားငယ်၏အသံကို ကြားတော်မူသည်။ ဤတွင် “အသံ” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ဟီဘရူးစကားလုံးသည် ဆုတောင်းခြင်း သို့မဟုတ် စိတ်ပျက်အားလျော့မှုတွင် ထုတ်ဖော်သော ကြားနိုင်သောစကားလုံးများ သို့မဟုတ် မကြားနိုင်သောစကားလုံးများကို ဆိုလိုနိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် သူ၏ညည်းညူသံနှင့် လေးလံသောအသက်ရှုသံကိုသာ ဆိုလိုပေမည်။ ထိုစကားလုံးသည် မိုးကြိုးသံ၊ သစ်ရွက်များ၏ရွှံ့သံ၊ သိုးသငယ်များ၏အော်သံ၊ နှင့် တံပိုးမှုတ်သံကိုလည်း ဖော်ပြရာတွင် အသုံးပြုသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၈; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၅:၁၄; ၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၅:၂၄ ကိုကြည့်ပါ)။ မည်သည့်အရာဖြစ်စေကာမူ၊ ဘုရားသခင်သည် ကြားတော်မူပြီး၊ ဟာဂါထံသို့ အားပေးစကားနှင့် သားငယ်၏ဝေဒနာအတွက် ကုသနည်းတစ်ခုနှင့်အတူ ကောင်းကင်တမန်ကို စေလွှတ်တော်မူသည်။

17. God heard the voice of the lad. The Hebrew word here translated “voice” may mean either audible or inarticulate words uttered in prayer or in despair, or may refer only to his groaning and heavy breathing. The same Hebrew word is also used to describe the roll of thunder, the rustling of leaves, the bleating of lambs, and the blast of a trumpet (see Ex. 20:18; 1 Sam. 15:14; 2 Sam. 5:24). Whatever it was, God heard, and sent His angel to Hagar with words of encouragement and a remedy for the lad’s pain.

၁၉. ဘုရားသခင်သည် သူမ၏မျက်စိကို ဖွင့်ပေးတော်မူသည်။ ဟာဂါသည် အနီးအနားရှိ ရေတွင်းတစ်ခုသို့ ညွှန်ပြခံရပြီး၊ ၎င်းသည် အမြဲတမ်းရှိနေခဲ့သောရေတွင်းဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏တန်ခိုးသည် ရေကြည်ကို မဖန်တီးခဲ့ဘဲ၊ ရှင်းလင်းသောအမြင်ကို ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းရှိ တောရေတွင်းများသည် သဘာဝရေစမ်းများမှ ရေစုဆောင်းရာ လူလုပ်ဖြင့်ချဲ့ထားသော တွင်းများဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏အဖွင့်ပေါက်များကို သားရဲများပြုတ်ကျခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် ကျောက်တုံးများဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားသည်။ ဟာဂါသည် ဤရေတွင်း၏တည်ရှိမှုကို ဘုရားသခင်၏ညွှန်ပြမှုမရရှိမချင်း မသိခဲ့ပါ။

19. God opened her eyes. Hagar was directed to a well of water in the immediate vicinity, one that had been there all the time. Divine power did not produce clear water, but clear vision. The desert wells of Palestine were artificially enlarged holes in the ground where the water of natural springs collected, whose openings were concealed by stones to prevent stray animals from falling in. Hagar was simply unaware of the existence of this particular well until providentially directed to it.

၂၀. လေးသမားဖြစ်လာသည်။ ဘုရားသခင်၏ ဆက်လက်ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုအောက်တွင်၊ ဣရှမာလသည် မုဆိုးဖြစ်လာပြီး၊ သူကိုယ်တိုင်နှင့် သူ၏မိခင်အတွက် လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။

20. Became an archer. Under the continued watchcare of God, Ishmael grew up to be a hunter, thus providing for his own and his mother’s needs.

၂၁. ပါရန်တော။ ဤတောဒေသသည် အာကာဘပင်လယ်ကွေ့နှင့် ဆူးအက်စ်ပင်လယ်ကွေ့ကြားတွင်၊ ကဒေ့ရှ-ဘာနီယာ၏တောင်ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။ ဟာဂါသည် သူ၏သားအတွက် ဇနီးရရန် သူမ၏မွေးရပ်မြေသို့ ပြန်လည်သွားရောက်ခဲ့ဖွယ်ရှိသော်လည်း၊ သူမသည် တောင်ပိုင်းကာနန်ရှိ တောဒေသသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်ကိုယ်တော်တိုင်သည် ဣရှမာလသည် အီဂျစ်၏အကျင့်ပျက်ခြစားမှုမှ ကင်းဝေးစေရန် ပါရန်တောသို့ ညွှန်ပြခဲ့ပေမည်။ ထိုဒေသ မြောက်ပိုင်းသည် အာဗြဟံအား ကတိပေးထားသောပြည်တွင် ပါဝင်သည်။ ဟာဂါသည် ၎င်းကို ၎င်းတို့၏အိမ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်မှာ ဤအချက်ကို စဉ်းစားထားပေမည်။

21. The wilderness of Paran. This wilderness region lies between the Gulf of ‘Aqaba and the Gulf of Suez, to the south of Kadesh-barnea. Though Hagar probably revisited her native land to procure a wife for her son, she returned to the desert country of southern Canaan. God Himself probably directed her to the wilderness of Paran in order that there Ishmael might be free from the corruption of Egypt. The northern part of this region, furthermore, was included in the land promised to Abraham. Perhaps it was with this in mind that Hagar chose to make it their home.

၂၂. ထိုအချိန်တွင်။ ၎င်းသည် ယခင်အခန်းကျမ်းများ၊ ဟာဂါနှင့် ဣရှမာလ၏ နှင်ထုတ်ခံရမှု၊ သို့မဟုတ် ဣရှမာလ၏ အိမ်ထောင်ပြုမှုကို ရည်ညွှန်းပေမည်။

22. At the time. This may refer to the events of the preceding chapter, to the expulsion of Hagar and Ishmael, or to the latter’s marriage.

ဘုရားသခင်သည် သင်နှင့်အတူရှိတော်မူသည်။ ဂရာတွင်နှင့် ဘီယာရှေဘာတွင် အာဗြဟံအပေါ် ကောင်းကင်ဘုံ၏ ကောင်းချီးပေးမှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ပြီးနောက်၊ အဘိမလက်သည် သူနှင့်ပဋိညာဉ်စာချုပ်ချုပ်ဆိုခြင်းသည် အကျိုးရှိမည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ဤမျှသာယာဝပြောသောသူနှင့် ရင်းနှီးသောဆက်ဆံရေးသည် သူ့အတွက်လည်း အကျိုးရှိပေမည်။ အစပိုင်းတွင် သူကိုယ်တိုင်ကို အာဗြဟံထက် သာလွန်သည်ဟု ယူဆခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ အဘိမလက်သည် အာဗြဟံသည် သူ့ထက် မရေမတွက်နိုင်အောင် သာလွန်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ဤရည်ရွယ်ချက်အတွက် အဘိမလက်နှင့် သူ၏စစ်တပ်ခေါင်းဆောင် ဖိကောလသည် အာဗြဟံနှင့် ပဋိညာဉ်စာချုပ်ချုပ်ဆိုရန် ဘီယာရှေဘာသို့ သွားခဲ့သည်။ ဖိကောလသည် “အားလုံး၏ပါးစပ်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ဟီဘရူးနာမည်ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ အဘိမလက်၏စစ်တပ်ကို အမိန့်ပေးသူအဖြစ် ဆောင်ရွက်သူဖြစ်သည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်းသည် မူရင်းမသိရသော ဖိလိတ္တန်နာမည်တစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်။

God is with thee. Having witnessed the blessing of heaven upon Abraham, first in Gerar and then at Beersheba, Abimelech considered it advantageous to conclude a covenant with him. Closer association with so prosperous a man might benefit him also. At first considering himself the superior of Abraham, Abimelech now recognized that Abraham was infinitely superior to him. For this purpose Abimelech and his army commander Phichol went to Beersheba to conclude a treaty with him. Phichol may be a Hebrew name meaning “the mouth of all,” the one who as commander gave orders to Abimelech’s army, or it may be a Philistine name of unknown derivation.

ဘုရားသခင်သည် လူတစ်ဦးနှင့်အတူရှိသည်ဆိုသည်မှာ အခြားသူများအတွက် မကြာမီသိသာထင်ရှားလာသည်။ ဘုရားသခင်၏သစ္စာရှိသောကိုယ်စားလှယ်များအပေါ် ထင်ရှားသောကောင်းချီးသည် ၎င်းတို့၏ဘဝကို မြင်တွေ့သူများ၏စိတ်ထဲတွင် ၎င်းတို့အပေါ် လေးစားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အနိမ့်ဆုံးခရစ်ယာန်တစ်ဦးနှင့်ပင် ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် တန်ခိုးရှိသောလေထုတစ်ခုရှိသည်။

The fact that God is with a man cannot long remain unknown to others. The evident blessing of God upon His loyal representatives produces respect for them in the minds of those who witness their lives. About the humblest Christian is an atmosphere of dignity and power.

၂၅. အာဗြဟံသည် အဘိမလက်ကို ဆုံးမသည်။ သို့သော်၊ အဆိုပြုထားသော ပဋိညာဉ်စာချုပ်မချုပ်ဆိုမီ၊ အာဗြဟံသည် အဘိမလက်၏လူများက သူ၏ရေတွင်းတစ်ခုကို မလိုအပ်ဘဲ သိမ်းယူခဲ့သည်ကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ တိကျစွာမဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ထိုရေတွင်းသည် ဤအချိန်တွင် အာဗြဟံ၏ပိုင်ဆိုင်မှုသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခံခဲ့ရသည် (အခန်း ၂၈–၃၀ ကိုကြည့်ပါ)။

25. Abraham reproved Abimelech. Before concluding the proposed treaty, however, Abraham protested the unprovoked expropriation of one of his wells by Abimelech’s men. Though not specifically so stated, the well was returned at this time to Abraham’s ownership (vs. 28–30).

၂၇. ပဋိညာဉ်စာချုပ်ချုပ်ဆိုသည်။ အာဗြဟံသည် သူသွားရာနေရာတိုင်းတွင်၊ အိမ်နီးချင်းများနှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာနေထိုင်ရန် ခိုင်မာသောမူဝါဒကို လိုက်နာခဲ့သည် (ယေရမိ ၂၉:၇; ရောမ ၁၂:၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် ဟီဗြုန်တွင် အမောရိခေါင်းဆောင်များ မမြီ၊ အာနာ၊ နှင့် ဧရှကောလတို့နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၁၃)။ သူသည် ဆိုဒုံမြို့၏ဘုရင်ကို သူ၏ရက်ရောမှုဖြင့် ကျေးဇူးတင်စေခဲ့သည် (အခန်း ၁၄:၂၃)။ ယခုအခါ သူသည် ဖိလိတ္တန်ဘုရင်တစ်ဦးနှင့် ချစ်ကြည်ရေးပဋိညာဉ်စာချုပ်ချုပ်ဆိုရန် အသင့်ရှိခဲ့သည်။ ဤတွင်ဖော်ပြထားသော သိုးနှင့်နွားများသည် အဘိမလက်အတွက် လက်ဆောင်မဟုတ်ဘဲ၊ ပဋိညာဉ်စာချုပ်ကို အခမ်းအနားဖြင့်ချုပ်ဆိုရန်အတွက် လိုအပ်သောတိရစ္ဆာန်များဖြစ်ပေမည် (အခန်း ၁၅:၉–၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤတွင် “ချုပ်ဆိုသည်” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ကြိယာသည် အခန်း ၁၅:၁၈ တွင်အသုံးပြုသော ကြိယာနှင့်တူညီပြီး၊ စကားလုံးအရ “ဖြတ်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ပဋိညာဉ်တိရစ္ဆာန်များကို ပိုင်းဖြတ်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ၎င်းတို့၏အစိတ်အပိုင်းများကြားမှ ပါဝင်သူများသည် လျှောက်သွားရသည်။ ဤဓလေ့သည် ဆီမိုက်လူမျိုးများအကြားတွင် ထုံးတမ်းစဉ်လာဖြစ်ပြီး၊ ယေရမိ၏အချိန်တွင်ပင် ကျင့်သုံးခဲ့သည် (ယေရမိ ၃၄:၁၈, ၁၉)။ အာဗြဟံနှင့် အဘိမလက်သည် ဤနေရာတွင် ၎င်းကို လိုက်နာခဲ့ရမည်။

27. Made a covenant. Wherever he went, Abraham followed the sound policy of living at peace with his neighbors (see Jer. 29:7; Rom. 12:18). He had formed a league with Amorite chiefs, Mamre, Aner, and Eshcol, at Hebron (Gen. 14:13). He had placed the king of Sodom under obligation to him by his generosity (ch. 14:23). Now he was ready to conclude a treaty of friendship with a Philistine king. The sheep and oxen here mentioned were probably not a gift to Abimelech, but rather were the animals necessary to the ceremonial conclusion of the covenant (see on ch. 15:9–17). The verb here translated “made” is the same as in ch. 15:18, and means, literally, “to cut.” It refers to the dividing of the covenant animals, between whose parts those participating must walk. This custom was common among Semitic peoples, and was practiced even in Jeremiah’s time (Jer. 34:18, 19). Abraham and Abimelech must have followed it here.

၂၈. သိုးသငယ်ခုနစ်ကောင်။ ဤသိုးသငယ်များသည် ပဋိညာဉ်စာချုပ်ချုပ်ဆိုမှုနှင့်ဆက်စပ်မှုမရှိပါ။ ၎င်းတို့သည် ကောင်းသောဆန္ဒဖြင့်ပေးသောလက်ဆောင်ဖြစ်နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် အာဗြဟံကတူးခဲ့သော်လည်း အဘိမလက်၏ပိုင်နက်တွင်ရှိသော ရေတွင်းအတွက် ပေးချေမှုဖြစ်နိုင်သည်။ အဘိမလက်၏ သိုးသငယ်များကို လက်ခံခြင်းသည် အာဗြဟံ၏ရေတွင်းအပေါ်ရှိအခွင့်အရေးကို “သက်သေအဖြစ်” (အခန်း ၃၀) ဖြစ်စေရန်ဖြစ်သည်။

28. Seven ewe lambs. These lambs were not used in connection with the ratification of the covenant. They were either a good-will gift, or payment for the well, which, although dug by Abraham, was apparently on Abimelech’s territory. Abimelech’s acceptance of the lambs was to “be a witness” (v. 30) to Abraham’s rights at the well in question.

၃၁. ဘီယာရှေဘာ။ ချစ်ကြည်ရေးပဋိညာဉ်စာချုပ်ကို အမှတ်ရစေရန်၊ အာဗြဟံသည် ထိုနေရာကို ဘီယာရှေဘာဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် “ကျိန်ဆိုသောရေတွင်း” သို့မဟုတ် “ခုနစ်ရေတွင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ခုနစ်အရေအတွက်သည် ရှေးခေတ်ပဋိညာဉ်အခမ်းအနားတွင် ပါဝင်သည်မသိရပါ။ ရှေးဟီဘရူးဘာသာတွင် “ခုနစ်” နှင့် “ကျိန်ဆိုခြင်း” ဟူသော စကားလုံးနှစ်ခုသည် အနည်းဆုံး ရေးထားသည့်ပုံစံတွင် တူညီသည်။ အာဗြဟံသည် အဘိမလက်အား သူ၏ကျိန်ဆိုမှုကို သက်သေအဖြစ် “ခုနစ်” သိုးသငယ်များပေးခဲ့သည်မှာ “ခုနစ်” ဟူသော စကားလုံးသည် ကျိန်ဆိုခြင်းနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသည်ဟု ညွှန်ပြပေမည်။ သို့သော်၊ ဤသည်မှာ ကျိန်ဆိုမှုတစ်ခုကို အတည်ပြုရန် တိရစ္ဆာန်ခုနစ်ကောင်ပေးအပ်သည့် တစ်ခုတည်းသော သမ္မာကျမ်းစာဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည့်အတွက်၊ ဤအဆိုပြုချက်၏ မှန်ကန်မှုကို သေချာမပြောနိုင်ပါ။

31. Beer-sheba. In memory of the pact of friendship, Abraham called the place Beersheba, meaning either the “well of swearing” or the “well of seven.” It is not known whether the number seven entered into the ancient covenant ceremony. In ancient Hebrew the two words “seven” and “swearing,” at least as written, were identical. That Abraham gave “seven” lambs to Abimelech as witnesses of his oath may point to the words “seven,” sheba‘, as having some connection with the act of swearing, shaba‘. However, since this is the only Biblical occasion upon which a gift of seven animals was made in confirmation of an oath, we cannot be certain as to the validity of this suggestion.

ရှေးခေတ်တွင်၊ ဘီယာရှေဘာသည် ကာနန်ပြည်၏ တောင်ဘက်ဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ “ဒန်မှ ဘီယာရှေဘာအထိ” (တရားသူကြီး ၂၀:၁; ၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၂၄:၂; စသည်) သို့မဟုတ် “ဘီယာရှေဘာမှ ဒန်အထိ” (၁ ရာဇဝင် ၂၁:၂) ဟူသော စကားစုသည် နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဘီယာရှေဘာသည် အာဗြဟံ၏ခေတ်မှစ၍ ဆက်လက်နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ ယနေ့အချိန်ထိ ၎င်း၏ရှေးနာမည်ကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ၎င်းသည် အစ္စရေးနိုင်ငံတွင် ပါဝင်ပြီး၊ ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်အတွင်း များစွာတိုးတက်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ၈၄,၀၀၀ ခန့်ရှိခဲ့သည်။

Anciently, Beersheba was the southern-most city of the land of Canaan. The expression “from Dan even to Beer-sheba” (Judges 20:1; 2 Sam. 24:2; etc.) or “from Beer-sheba even to Dan” (1 Chron. 21:2) stood for the entire country. Beersheba has been inhabited without interruption since the days of Abraham, and has retained its ancient name to the present day. It belongs to the state of Israel and has grown vastly in a few decades, having in 1972 a population of about 84,000.

၃၂. ဖိလိတ္တန်ပြည်။ အဘိမလက်နှင့် ဖိကောလသည် ဘီယာရှေဘာတွင် အာဗြဟံနှင့် ပဋိညာဉ်စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် “ဖိလိတ္တန်ပြည်သို့ ပြန်သွားသည်” ဟူသော ဖော်ပြချက်သည် ဤမြို့တစ်ဝိုက်ရှိ ဧရိယာသည် ဖိလိတ္တန်ပြည်၏ အသိအမှတ်ပြုထားသော နယ်နမိတ်ပြင်ပတွင်ရှိသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ သို့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် အာဗြဟံ၏ခေတ်တွင် ဂရာမြို့၏မင်းသားထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိခဲ့ပေမည်။ သို့မဟုတ်ပါက ရေတွင်းပိုင်ဆိုင်မှုနှင့်ပတ်သက်သော ပြဿနာဖြစ်ပေါ်လာဖွယ်မရှိပါ။

32. Land of the Philistines. The statement that Abimelech and Phichol “returned into the land of the Philistines” after concluding a treaty with Abraham at Beersheba implies that the area around this city was outside the recognized boundaries of Philistia. At the same time it was probably under the control of the prince of Gerar in Abraham’s time; otherwise it is unlikely that the question over ownership of the well would have arisen.

ဤသည်မှာ “ဖိလိတ္တန်ပြည်” ကို သမ္မာကျမ်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ်ဝေဖန်သူအများစုသည် ဤဖော်ပြချက်တွင် နောက်ပိုင်းစာရေးဆရာတစ်ဦး၏ သမိုင်းဆိုင်ရာအမှားအဖြစ်မြင်ကြပြီး၊ ဖိလိတ္တန်များသည် အာဗြဟံ၏ခေတ်နောက်ပိုင်း ၁၃ ရာစုနှစ်မတိုင်မီ ပါလက်စတိုင်းသို့ မရောက်ရှိခဲ့ကြဟု ဆိုကြသည်။ သို့သော်လည်း၊ ဖိလိတ္တန်များသည် အာဗြဟံ၏ခေတ်တွင် ပါလက်စတိုင်းတွင် ရှိနေသည်ဟု သံသယဝင်ရန်အကြောင်းမရှိပါ။ ၎င်းတို့သည် ၁၅ ရာစုနှစ်မတိုင်မီ မြောက်ဆီးရီးယားကမ်းရိုးတန်းမြို့ အုဂါရစ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ အီဂျစ်ရင်းမြစ်များတွင် ဖိလိတ္တန်များကို အာဒီ ၁၂၀၀ ခန့်တွင် ပထမဆုံးဖော်ပြထားခြင်းသည် ၎င်းတို့သည် ထိုအချိန်မတိုင်မီ ပါလက်စတိုင်းတွင် မနေထိုင်ခဲ့ဟု မသက်သေပြပါ။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့သည် ရာမစီးစ် ၃ ခေတ်တွင် အခြားပင်လယ်လူမျိုးများနှင့်အတူ အီဂျစ်ကို ခြိမ်းခြောက်ရန် လုံလောက်သောအရေအတွက်ရှိသည်အထိ ထင်ရှားသောအခန်းကဏ္ဍမှ မပါဝင်ခဲ့ဟု ပြသရုံသာဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၃:၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။

This is the first Biblical mention of the “land of the Philistines.” Most modern commentators have seen in this statement the historical mistake of a late author, claiming as they do that the Philistines did not enter Palestine prior to the late 13th century b.c., long after Abraham’s time. There is, however, no reason to doubt the presence of Philistines in Palestine during the patriarchal period. They are mentioned in documents of the north Syrian coastal city of Ugarit before the 15th century b.c. That Egyptian sources mention the Philistines about the year 1200 b.c. for the first time does not prove their nonsettlement of Palestine prior to that time. It shows only that they did not play so prominent a role as they did later in the time of Ramses III, when they and other “peoples of the sea” were so numerous as to threaten for a time to overrun Egypt (see Ex. 13:17).

၃၃. အာဗြဟံသည် သစ်ပင်တစ်ပင်စိုက်ပျိုးသည်။ “သစ်တော” ဟူသောစကားလုံးသည် ပါလက်စတိုင်းရှိ ရုပ်တုကိုးကွယ်ရာ နေရာများကို သတိရစေပြီး (တရားဟောရာ ၁၆:၂၁; တရားသူကြီး ၆:၂၆; စသည်)၊ အာဗြဟံသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်အား ရည်စူးထားသော အလားတူသန့်ရှင်းသောသစ်တောတစ်ခုကို စိုက်ပျိုးခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုပုံရသည်။ သို့သော်၊ “သစ်တော” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ’eshel ဟူသော စကားလုံးသည် မမှန်ကန်ပါ။ ’eshel ဟူသော စကားလုံးသည် တောင်ပိုင်းအာရဗီ၊ အီဂျစ်၊ အာရ်ရှုရိ၊ နှင့် အာရမိတ်ဘာသာများတွင် ဆင်တူသောပုံစံများဖြင့် တွေ့ရပြီး၊ နီဂတ်ကဲ့သို့ ခြောက်သွေ့သောဒေသများတွင် ပေါက်ရောက်သော တမရိတ်ပင်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဖြည်းညှင်းစွာ ပေါက်ရောက်သော်လည်း သက်တမ်းရှည်သည်။ အာဗြဟံသည် ဤသစ်ပင်ကို ရေတွင်းနှင့်ပတ်သက်သော ဖြစ်ရပ်ကို အမှတ်ရစေရန်အတွက်သာ စိုက်ပျိုးခဲ့ပေမည်။ ယနေ့ခေတ်တွင်လည်း အမှတ်တရသစ်ပင်များကို မကြာခဏစိုက်ပျိုးကြသည်။

33. Abraham planted a grove. The word “grove,” reminiscent of the idolatrous cult places of Palestine (Deut. 16:21; Judges 6:26; etc.), seems to imply that Abraham planted a similar sacred grove which he dedicated to the true God. But the translation “grove,” from ’eshel, is erroneous. The word ’eshel, found in similar forms in southern Arabic, Egyptian, Assyrian, and Aramaic, denotes a variety of tamarisk, a shrublike tree native to semiarid regions like the Negeb. It is slow of growth but long of life. Abraham probably planted this particular tree for no other purpose than to serve as a memorial of the transaction concerning the well. Commemorative trees are often planted today.

ထိုနေရာ၌ ထာဝရဘုရား၏နာမကို ခေါ်ဆိုသည်။ အခြားနေရာများတွင်ကဲ့သို့ပင်၊ အာဗြဟံသည် ဤနေရာတွင် လူထုဝတ်ပြုခြင်းကို ပြုလုပ်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၇, ၈; ၁၃:၄, ၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ၏ကိုးကွယ်မှု၏အကြောင်းအရာသည် “ထာဝရဘုရား” ဖြစ်ပြီး၊ စကားလုံးအရ “ထာဝရဘုရား” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ကိုးကွယ်သူများ၏ ဖန်တီးမှုဖြစ်သော ရုပ်တုဘုရားများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည် (ဟောရှဲ ၈:၆)။ အာဗြဟံသည် ပဋိညာဉ်စာချုပ်များ၏ ထာဝရသက်သေ၊ သူ၏ဘဝတစ်လျှောက် ကောင်းချီးပေးသော ထာဝရရင်းမြစ်၊ နှင့် သူ၏သားသမီးများကို ဘယ်သောအခါမှ မပျက်ကွက်သော ထာဝရဖခင်ကို ကိုးကွယ်ခဲ့သည်။

Called there on the name of the Lord. As elsewhere, Abraham here conducted public worship (see Gen. 12:7, 8; 13:4, 18). The object of his worship was “the everlasting God,” literally, “the God of eternity,” in contrast to the heathen deities, which are but the creatures of those who worship them (Hosea 8:6) Abraham worshipped the everlasting Witness of treaties, the eternal Source of the blessings that attended him throughout life, and the immortal Father who never fails His children.

၃၄။ ဖိလိတ္တီနီလူတို့၏ပြည်၌ ဧည့်သည်အဖြစ်နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဤအချက်သည် ဗီယာရှေဘမြို့သည် ဖိလိတ္တီနီပြည်နှင့်မသက်ဆိုင်ဟု အခန်းကဏ္ဍ ၃၂ ၌ ညွှန်ပြထားသည့်အရာနှင့် ဆန့်ကျင်ပုံရသည်။ ထင်ရှားသည်မှာ (၁) ဖိလိတ္တီနီပြည်သည် ၎င်း၏သဲကန္တာရဘက်တွင် သတ်မှတ်ထားသော နယ်နမိတ်မရှိခဲ့သဖြင့် ဗီယာရှေဘမြို့ကို အဘိမလက်က ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း တောင်းဆိုခဲ့ဖွယ်ရှိသည်၊ သို့မဟုတ် (၂) ဗီယာရှေဘသည် ဖိလိတ္တီနီပြည်နယ်နမိတ်ပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး၊ အာဗြဟံသည် ၎င်း၏သိုးစုများကို နယ်နမိတ်တစ်ဖက်သို့ မကြာခဏ ကျက်စားစေခဲ့ရဖွယ်ရှိသည်။

34. Sojourned in the Philistines’ land. This seems to contradict the implication of v. 32 that Beersheba did not belong to the land of Philistia. Apparently, either (1) Philistia had no fixed boundary on its desert side, and Beersheba may have been claimed by Abimelech, or (2) Beersheba was situated on the border of Philistia, and Abraham must often have pastured his flocks across the border.

အယ်လင်ဂျီ ဝှိုက် မှတ်ချက်များ
၁-၁၄ ပီပီ ၁၄၆-၁၄၇၊ အက်စအာ ၇၉-၈၀
၂, ၃, ၉-၁၄ ပီပီ ၁၄၆
၁၀ အက်စအာ ၇၉
၁၂ ပီပီ ၁၅၁
၃၃ အိုက်တီ ၂၇၀

ellen g. white comments

1-14 PP 146-147; SR 79-80

2, 3, 9-14 PP 146

10 SR 79

12 PP 151

33 8T 270

အခန်းကြီး - ၂၂

အခန်းကဏ္ဍ ၂၂

chapter 22

၁ အာဗြဟံသည် ဣဇာက်ကို ယဇ်ပူဇော်ရန် စမ်းသပ်ခံရသည်။ ၃ သူသည် ၎င်း၏ယုံကြည်ခြင်းနှင့် နာခံခြင်း၏ သက်သေပြသည်။ ၁၁ ကောင်းကင်တမန်က သူ့ကိုတားဆီးသည်။ ၁၃ ဣဇာက်ကို သိုးထီးတစ်ကောင်နှင့် လဲလှယ်သည်။ ၁၄ ထိုနေရာကို ယေဟိုဝါယိရေဟဟု ခေါ်သည်။ ၁၅ အာဗြဟံသည် ထပ်မံမင်္ဂလာခံရသည်။ ၂၀ နာဟောရ်၏မျိုးဆက်မှ ရေဗက္ကာအထိ။

1 Abraham is tempted to offer Isaac. 3 He giveth proof of his faith and obedience. 11 The angel stayeth him. 13 Isaac is exchanged with a ram. 14 The place is called Jehovah-jireh. 15 Abraham is blessed again. 20 The generation of Nahor unto Rebekah.

၁။ ဤအရာများပြီးနောက်။ အနှစ်သုံးဆယ့်ခုနစ်နှစ်ကြာ အေးချမ်းသောနှစ်များကို တိတ်ဆိတ်စွာ ကုန်လွန်သွားသည်။ ဣဇာက်သည် ယခုအခါ အသက်နှစ်ဆယ်ရှိသော လူငယ်တစ်ဦးဖြစ်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၁:၁၄ ကိုကြည့်ပါ၊ ပီပီ ၁၄၇)။ အာဗြဟံသည် ဘုရားထံမှ နောက်ဆုံးမှတ်တမ်းတင်ထားသော သတင်းစကားကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်မှာ အနှစ်သုံးဆယ့်ခုနစ်နှစ်ကြာပြီဖြစ်သည်။ ရုတ်တရက်၊ လူသားတစ်ဦးအတွက် အကြီးမားဆုံးစမ်းသပ်မှုကို အဆိုပြုသည့် ဗျာဒိတ်သစ်တစ်ခု ရောက်ရှိလာသည်။

1. After these things. About 17 tranquil years are passed over in silence. Isaac was now a young man of 20 (see on ch. 21:14; PP 147). It was, as well, 17 years since Abraham had received his last recorded message from God. Suddenly, there came a new revelation, proposing the greatest test that could come to a human being.

ဘုရားသည် အာဗြဟံကို စမ်းသပ်ခဲ့သည်။ ကျမ်းစာဘာသာပြန်သူများသည် ဟီဘရူးစကားလုံး “နိဿာဟ်” ကို “စမ်းသပ်ခြင်း” ဟု ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်။ (၁) လူတစ်ဦးက အခြားသူတစ်ဦးကို စမ်းသပ်သို့မဟုတ် သက်သေပြသည့်အခါ။ ရှေဘဘုရင်မသည် ရှောလမုန်၏ဉာဏ်ပညာသည် ထင်ရှားသည့်အတိုင်း ဖြစ်မဖြစ်ကို ဖော်ထုတ်ရန် “ခက်ခဲသောမေးခွန်းများဖြင့် စမ်းသပ်ရန်” လာခဲ့သည် (၁ ဘုရင်ခံ ၁၀:၁)။ (၂) ဘုရားသည် လူတစ်ဦးကို စမ်းသပ်သို့မဟုတ် သက်သေပြသည့်အခါ (ထွက်မြောက်ရာ ၁၆:၄၊ တရားဟောရာ ၈:၂, ၁၆၊ ၁၃:၃၊ ၂ ရာဇဝင်ချက် ၃၂:၃၁)။ (၃) လူတစ်ဦးသည် ဘုရားကို ၎င်း၏အဆိုပြုချက်များနှင့်အညီ လုပ်ဆောင်ရန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်းဖြင့် စမ်းသပ်သည့်အခါ။ ဤသည်မှာ ယုံကြည်ခြင်းနှင့်မတူဘဲ မာန်ထောင်လွှားခြင်းဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၇:၂, ၇၊ တောလည်ရာ ၁၄:၂၂၊ ဟေရှာယ ၇:၁၂)။ “စမ်းသပ်ခြင်း” ဟူသောစကားလုံးသည် ယခုအခါ မကောင်းသောရည်ရွယ်ချက်ကို ဆိုလိုလေ့ရှိသောကြောင့် ဤနေရာတွင် “စမ်းသပ်ခြင်း” ဟူသောစကားလုံးကို သုံးရန် ပိုမိုသင့်လျော်သည်။ ဘုရားသည် မည်သူ့ကိုမျှ “စမ်းသပ်” မည်မဟုတ် (ယာကုပ် ၁:၁၃)။

God did tempt Abraham. The KJV translators have rendered the Hebrew word nissah, “tempt,” in various ways: (1) When one man tests or proves another. The queen of Sheba came to Solomon “to prove him with hard questions” designed to reveal whether his wisdom was as great as it was reputed to be (1 Kings 10:1). (2) When God tries, tests, or proves a man (Ex. 16:4; Deut. 8:2, 16; 13:3; 2 Chron. 32:31). (3) When a man puts God to the test by trying to compel Him to act in accordance with his own proposals. This is presumption, as distinct from faith (Ex. 17:2, 7; Num. 14:22; Isa. 7:12). Inasmuch as the word “tempt” is now generally used to imply evil intent, the word “test” would be preferable here. God never “tempts” any man (James 1:13).

ဤအရပ်၌ ငါရှိသည်။ ဤဗျာဒိတ်သည် အာဗြဟံထံ ညအခါ၌ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး (ပီပီ ၁၄၇)၊ ဘုရားသည် အာဗြဟံထံသို့ စကားပြောသည့် အဋ္ဌမအကြိမ်ဖြစ်သည် (တမန်တော် ၇:၂၊ ကမ္ဘာဦး ၁၂:၁၊ ၁၃:၁၄၊ ၁၅:၁၊ ၁၇:၁၊ ၁၈:၁၊ ၂၁:၁၂)။ ယခင်အတွေ့အကြုံများက အာဗြဟံအား ဘုရား၏အသံကို ချက်ချင်းမှတ်မိစေခဲ့ပြီး၊ သူသည် ဖြေကြားရန် အသင့်ရှိခဲ့သည်။ ဤအကျဉ်းချုံးမိတ်ဆက်စကားပြောဆိုမှုသည် ဟီဘရူးဘာသာတွင် စကားလုံးနှစ်လုံးသာပါရှိပြီး၊ ယခင်အခါများနှင့် ကွဲပြားသည်။

Behold, here I am. This vision, which came to Abraham at night (PP 147), was the eighth occasion on which God spoke to Abraham (Acts 7:2; Gen. 12:1; 13:14; 15:1; 17:1; 18:1; 21:12). Previous experiences had taught Abraham to recognize God’s voice immediately, and he was ready to answer. This brief introductory conversation consists of but two words in Hebrew, and in this respect differs from similar occasions in the past.

၁ (ယာကုပ် ၁:၁၃) ဘုရားသခင်သည် စမ်းသပ်မှုအတွက် အခြေအနေများကို ခွင့်ပြုတော်မူသည်။—သွေးဆောင်မှုဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။—၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏သားသမီးများဟု ဆိုကြသူများကို စမ်းသပ်ပြီး စုံစမ်းရန် နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံကို စမ်းသပ်တော်မူသည်၊ ဣသရေလလူမျိုးများကို စမ်းသပ်တော်မူသည်ဟု ဖတ်ရသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ သူတို့၏ယုံကြည်ခြင်းကို စမ်းသပ်ရန်နှင့် အကူအညီအတွက် ဘုရားသခင်ထံသို့ ကြည့်ရှုစေရန် အခြေအနေများကို ဖြစ်ပေါ်စေခွင့်ပြုတော်မူခြင်းဖြစ်သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ဘုရားသခင်သည် သူ၏လူများထံသို့ သွေးဆောင်မှုရောက်လာရန် ခွင့်ပြုတော်မူသည်၊ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်သည် သူတို့၏အကူအညီပေးသူဖြစ်ကြောင်း သိရှိနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ သွေးဆောင်မှုခံရသောအခါ သူတို့သည် ဘုရားသခင်ထံသို့ ချဉ်းကပ်လျှင်၊ သွေးဆောင်မှုကိုရင်ဆိုင်နိုင်ရန် သူတို့ကို ခွန်အားပေးတော်မူသည်။ သို့သော် သူတို့သည် ရန်သူထံသို့ အလျှော့ပေးပြီး၊ သူတို့၏အလွန်တန်ခိုးကြီးသောအကူအညီပေးသူထံသို့ မချဉ်းကပ်ဘဲ လျစ်လျူရှုလျှင်၊ သူတို့သည် အနိုင်ယူခံရသည်။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်နှင့် ခွဲခွာသွားကြသည်။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်၏လမ်းကို လိုက်လျှောက်ကြောင်း သက်သေမပြပေ (အက်စ်တီ မတ်လ ၁၂၊ ၁၉၁၂)။

1 (James 1:13). God Permitted Circumstances to Test.—What is temptation?—It is the means by which those who claim to be the children of God are tested and tried. We read that God tempted Abraham, that He tempted the children of Israel. This means that He permitted circumstances to occur to test their faith, and lead them to look to Him for help. God permits temptation to come to His people today, that they may realize that He is their helper. If they draw nigh to Him when they are tempted, He strengthens them to meet the temptation. But if they yield to the enemy, neglecting to place themselves close to their Almighty Helper, they are overcome. They separate themselves from God. They do not give evidence that they walk in God’s way (ST March 12, 1912).

၂။ သင်၏သားကို ယူလော့။ ဤစကားလုံးများကို ဖြည်းဖြည်းပြောခဲ့သည်ဆိုပါက၊ အာဗြဟံသည် မာန၊ ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် အံ့ဩမှုတို့ကို အစဉ်လိုက်ခံစားခဲ့ရပေမည်။ ဘုရားသည် မိဘချစ်ခြင်းမေတ္တာကို နှိုးဆွရန်နှင့် မကြာမီလာမည့် ပြင်းထန်သောစမ်းသပ်မှုအတွက် အာဗြဟံကို ပြင်ဆင်ရန် ထပ်ကာထပ်ကာ ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဣဇာက်ကို “တစ်ဦးတည်းသောသား” ဟု ခေါ်ဆိုရာတွင်၊ သူသည် ကတိတော်၏ တရားဝင်အမွေခံအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသူတစ်ဦးသာဖြစ်သည်ဟု ဘုရားက ညွှန်ပြသည်။ ဤအရာသည် အခန်းကဏ္ဍ ၂၁:၁၂, ၁၃ ၌ ဘုရားသည် ဣရှမာလကို “ကျွန်မ၏သား” ဟု ခေါ်ဆိုသည့်အသုံးအနှုန်းနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။

2. Take now thy son. If these words were spoken slowly, as is probable, Abraham must have felt, in sequence, pride, fear, and awe. Repetition was calculated by God to arouse parental affection and to prepare Abraham for the severe test soon to follow. In calling Isaac, Abraham’s “only son,” God implied that he alone was considered a legitimate heir to the promise. This contrasts with the expression of ch. 21:12, 13, where God calls Ishmael “the son of the bondwoman.”

မိုရိယပြည်။ မိုရိယဟူသောအမည်သည် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဤနေရာနှင့် ၂ ရာဇဝင်ချက် ၃:၁ တို့တွင်သာ နှစ်ကြိမ်ပေါ်ထွက်သည်။ နောက်ဆုံးကျမ်းပိုဒ်အရ၊ ရှောလမုန်သည် ၎င်း၏ဗိမာန်တော်ကို ဒါဝိဒ်၏မြို့မြောက်ဘက်နှင့် ကိဒရွန်ချိုင့်ဝှမ်းအနောက်ဘက်ရှိ မိုရိယတောင်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မိုရိယပြည်သည် ယေရုဆလင်မြို့တဝိုက်ရှိ တောင်တန်းဒေသဖြစ်ရမည်။ ဤအမည်သည် သိပ်မထင်ရှားပုံရသည်။

The land of Moriah. The name Moriah appears but twice in the Bible, here and in 2 Chron. 3:1. According to the latter text Solomon built his temple on Mt. Moriah, to the north of David’s city and to the west of the Kidron valley. The land of Moriah must therefore have been the mountainous country round about Jerusalem. The name seems to have been rather uncommon.

သူ့ကို ယဇ်ပူဇော်လော့။ လူသားများ၊ အထူးသဖြင့် မွေးကင်းစကလေးများကို ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် ရှေးခေတ်တွင် သာမန်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းနှင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရပ်များက ခါနာန်လူမျိုးများသည် ထိုကဲ့သို့ထုံးတမ်းများကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုသည်။ သားဦးကို ဘုရားအား ယဇ်ပူဇော်သည့်အယူအဆသည် အာဗြဟံအတွက် ထူးဆန်းသည့်အရာမဟုတ်ပေ။ ဘုရားသည် ထိုကဲ့သို့ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို တားမြစ်ထားသည် (ဝတ်ပြုရာ ၁၈:၂၁) ဖြစ်သော်လည်း၊ အာဗြဟံသည် ဤဘုရား၏တားမြစ်ချက်ကို ရှင်းလင်းစွာ နားမလည်ခဲ့ဟု ယူဆရသည်။ အာဗြဟံသည် ၎င်း၏သားကို ယဇ်ပူဇော်ရန် ဘုရား၏အမိန့်ကို ကန့်ကွက်မှုမပြုခဲ့ခြင်းကို ဤယူဆချက်ဖြင့်သာ ရှင်းပြပေးနိုင်သည်။

Offer him. The sacrifice of human beings, particularly of infants, was common in ancient times. Both the Bible and archeology affirm that the Canaanites practiced such rites. The idea of sacrificing one’s first-born to the deity was therefore nothing strange to Abraham. While God explicitly prohibited such sacrifices (Lev. 18:21), it is not certain that Abraham was clear as to this. Indeed, only on the assumption that he did not understand this divine ban can we explain his failure to protest God’s command to offer up his son.

၂ ဘုရားသခင်အား ပေးရန်အတွက် အလွန်တန်ဖိုးရှိသောအရာမရှိ။—အာဗြဟံ၏ယုံကြည်ခြင်းအကျင့်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏အကျိုးအတွက် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏လိုအပ်ချက်များအပေါ် ယုံကြည်မှုရှိရန်နှင့် ၎င်းတို့သည် မည်မျှပင်နီးကပ်ပြီး နာကျင်စေသည်ဖြစ်စေ၊ ယုံကြည်မှုရှိရန် ကြီးမားသောသင်ခန်းစာကို သင်ပေးသည်။ ထို့ပြင် ၎င်းသည် သားသမီးများအား မိဘများနှင့် ဘုရားသခင်ထံသို့ ပြည့်စုံသောနာခံမှုကို သင်ပေးသည်။ အာဗြဟံ၏နာခံမှုအားဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘုရားသခင်အား ပေးရန်အတွက် အလွန်တန်ဖိုးရှိသောအရာမရှိကြောင်း သင်ယူရသည် (အိုင်ဘစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၇၊ ၁၈၈၇)။

2. Nothing Too Precious to Give to God.—This act of faith in Abraham is recorded for our benefit. It teaches us the great lesson of confidence in the requirements of God, however close and cutting they may be; and it teaches children perfect submission to their parents and to God. By Abraham’s obedience we are taught that nothing is too precious for us to give to God. (Ibid., Jan. 27, 1887).

၃။ နံနက်စောစော၌။ အာဗြဟံသည် နံနက်စောစော ထလေ့ရှိသည့်အကျင့်ရှိပုံရသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၉:၂၇၊ ၂၁:၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် လုပ်ဆောင်တတ်သူဖြစ်ပြီး၊ ယခုဘုရားက စကားပြောပြီးနောက်၊ ချက်ချင်းနာခံခြင်းသာလျှင် သူ၏တွေးခေါ်မှုဖြစ်သည်။ ဤသတင်းစကား၏အလေးချိန်ကို စိတ်ထဲထားရင်း သူမည်သို့ အိပ်ပျော်နိုင်မည်နည်း။ မဖြစ်နိုင်သည့်အရာများက မည်မျှပင် မဖြစ်နိုင်ပုံရသနည်း။ သူ၏စိတ်ထဲတွင် မည်မျှသောသံသယများက သူ့ကိုနှိပ်စက်ခဲ့ရမည်နည်း။ သူ့ကိုယ်သူ နှောင့်နှေးမှုကို မယုံကြည်သဖြင့်၊ စာရာ၏ဖြစ်နိုင်သော ကန့်ကွက်မှုနှင့် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို ကြောက်ရွံ့သဖြင့်၊ သူသည် သတ်မှတ်ထားသောတောင်သို့ ချက်ချင်းထွက်ခွာရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

3. Early in the morning. Abraham seems to have been in the habit of rising early (see chs. 19:27; 21:14). He was a man of action, and now that God had spoken, his only thought was immediate obedience. Anyway, how could he sleep with the weight of this message upon his mind? How impossible it all seemed! What doubts must have tortured his mind! Not trusting himself should he presume to delay, and fearing also the possible opposition and interference of Sarah, he determined to set out immediately for the designated mountain.

အာဗြဟံသည် ၎င်း၏ဘဝတစ်လျှောက်လုံး၏ အကြီးမားဆုံးစမ်းသပ်မှုတွင် မေးခွန်းတစ်ခုမျှမမေးဘဲ၊ ကန့်ကွက်မှုတစ်ခုမျှမပြုဘဲ၊ လူသား၏အကြံဉာဏ်ကို မတောင်းဆိုဘဲ နာခံခဲ့သည်။ မူအရာနှင့်ပတ်သက်သည့်အခါ၊ ရင့်ကျက်သောခရစ်ယာန်တစ်ဦးသည် တာဝန်ကို ရှင်းလင်းစွာသိမြင်ရုံသာလိုအပ်သည်။ သူ၏ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် မေတ္တာနှင့်ဆက်ကပ်မှုဖြင့် ပြည့်လျှံနေသောနှလုံးသားမှ ထွက်ပေါ်လာသည်။ သူသည် ဘုရား၏ရှေ့တော်၌ နေ့စဉ်နေထိုင်ပြီး၊ အမှန်တရားနှင့် တာဝန်ကို သူ၏သိမြင်မှုကို မှေးမှိန်စေမည့် လူသား၏ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများ မရှိပေ။ သို့သော် ဤအခါ၌၊ “ဘုရား၏မိတ်ဆွေ” ၏နှလုံးသားထဲတွင် မည်မျှသောရုန်းကန်မှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရမည်နည်း၊ နာခံမည်လားဟူသောအရာမဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏အာရုံနှင့်အကြံအစည်များက သူ့ကို မလှည့်စားကြောင်း ဘုရား၏အာမခံချက်အတွက်သာဖြစ်သည်။

In the supreme test of a long, eventful life Abraham obeyed without raising a single question, without offering a single objection, and without seeking human counsel. Where principle is involved, the mature Christian asks no more than a clear perception of duty. His cooperation springs from a heart overflowing with love and devotion. He lives as in the very presence of God, with no human considerations to dim his apprehension of truth and duty. Yet, upon this occasion, what a struggle must have taken place in the heart of the “friend of God,” not as to whether he would obey, but rather for divine assurance that his senses and reason were not deceiving him.

သူ၏မြည်းကို ကုန်းနှင်းတပ်လိုက်သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်ရှိ တိုတောင်းသောဖော်ပြချက်များသည် ပြည်ထောင်စုခေါင်းဆောင်၏ တည်ငြိမ်သောဆုံးဖြတ်ချက်နှင့် မယိမ်းယိုင်သောသူရဲကောင်းဆန်မှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်ပြီး၊ ဘုရား၏အမိန့်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သူ၏တည်ငြိမ်သောအသံနှင့် တည်ကြည်သောလက်များသည် ကျိုးပဲ့ပြီး သွေးထွက်နေသောနှလုံးသားထဲမှ ခံစားချက်များကို ဖုံးကွယ်ထားသည်။ ခရီးရှည်အတွက် လိုအပ်သောအရာအားလုံးကို လျင်မြန်စွာ ပြင်ဆင်ပြီး လက်တွေ့ကျကျ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ယခင်အားနည်းချက်များ၏ အရိပ်အယောင်မရှိခဲ့ပေ။ ယုံကြည်ခြင်း၏ မြင့်မြတ်သောသူရဲကောင်းတစ်ဦးအနေဖြင့်၊ ၎င်း၏ဝိညာဉ်ရေးရာလေ့ကျင့်မှုပြီးစီးပြီးနောက်၊ အာဗြဟံသည် ၎င်း၏အကြီးမားဆုံးစမ်းသပ်မှုအချိန်ကို ရင်ဆိုင်ရန် ခေါ်ဆိုခံရသောအခါ ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ၎င်း၏ဝိညာဉ်ရေးအတွေ့အကြုံ၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သည်။ သူသည် လူသားမည်သူမျှ မကျော်လွန်နိုင်သော အမြင့်သို့ တည်ငြိမ်စွာ တက်လှမ်းခဲ့ပြီး၊ “ယုံကြည်သူများ၏ဖခင်” ဟု ဂုဏ်ပြုခံရရန် အရည်အချင်းပြည့်မီခဲ့သည်။

Saddled his ass. The series of terse statements in this verse admirably reflect the calm deliberation and unflinching heroism with which the patriarch proceeded to carry out the divine command. His calm voice and steady hands in no way betrayed the inner emotion of a broken and bleeding heart. Everything needed for the long journey was quickly prepared in a matter-of-fact way. There was no trace of past moments of weakness. As a noble hero of faith, his training complete, Abraham responded immediately when called upon to meet his supreme hour of test. This was the climax of his spiritual experience. He serenely rose to a height never surpassed by mortal man, and qualified for the honor of being called “father of the faithful.”

၄။ တတိယနေ့၌။ နှစ်ရက်ကြာ ခရီးသွားပြီးနောက်၊ အာဗြဟံ၊ ဣဇာက်နှင့် ကျွန်နှစ်ဦးတို့သည် မိုရိယပြည်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဆုတောင်းရင်း အိပ်မပျော်သည့်ညနှစ်ညကို ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။ တတိယနေ့တွင် နံနက်စောစော ထပြီး၊ အာဗြဟံသည် ယဇ်ပူဇော်ရန်အတွက် ဘုရားသတ်မှတ်ထားသော အမှတ်အသား ဖြစ်သည့် ဘုန်းတန်ခိုးတိမ်တိုက်ကို မြင်လိုက်ရသည် (ပီပီ ၁၅၁)။

4. On the third day. Two days of travel brought the travelers—Abraham, Isaac, and two servants—into the land of Moriah. Two sleepless nights had been spent in prayer. Arising early on the morning of the third day, Abraham beheld the divinely appointed sign, a cloud of glory, indicating the mountain on which the sacrifice was to be made (PP 151).

၅။ ဤနေရာ၌ နေကြလော့။ အာဗြဟံလုပ်ဆောင်တော့မည့် သန့်ရှင်းသောတာဝန်သည် အခြားလူသား၏မျက်စိနှင့်နားများအတွက် အလွန်သန့်ရှင်းလွန်းသည်ဟု သူထင်မြင်ခဲ့သည်။ ဘုရားမှလွဲ၍ မည်သူမျှ နားလည်နိုင်မည်မဟုတ်။ နှစ်ရက်ကြာ သူ၏အတွေးများနှင့် ခံစားချက်များကို ဖုံးကွယ်ထားခဲ့သည်။ ဣဇာက်သည် ပထမဆုံးသိရမည့်သူဖြစ်ပြီး၊ ဤဝမ်းနည်းဖွယ်နှင့် ကိုယ်ချင်းစာဖွယ်အချိန်ကို မျှဝေမည့် တစ်ဦးတည်းသောသူဖြစ်သည်။

5. Abide ye here. The solemn duty Abraham was about to perform seemed to him too sacred for other human eyes and ears. None but God could understand. For two days he had concealed his thoughts and emotions. Isaac was to be the first to know, and the only one to share with him this hour of passion and pathos.

ငါနှင့်လူငယ်။ ဤအစီအစဉ်တွင် ပါဝင်သော ကျမ်းပိုဒ်သုံးခုစီတွင် “ကျွန်ုပ်တို့” ဟူသော နာမ်စားပါရှိသည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်သည် ဟီဘရူးဘာသာတွင် ထည့်သွင်းထားသော ပုရောဖက်ယုံကြည်ခြင်းကို မထင်ဟပ်ပေ။ အာဗြဟံသည် ၎င်း၏ကျွန်နှစ်ဦးအား “ငါနှင့်လူငယ်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုနေရာသို့သွားမည်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဝတ်ပြုမည်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ပြန်လာမည်” ဟု စစ်မှန်စွာပြောခဲ့သည်။ ဘုရား၏ရည်ရွယ်ချက်ကို သူနားမလည်ခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသည် ဣဇာက်ကို သေခြင်းမှ ထမြောက်စေမည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည် (ဟီဘရူး ၁၁:၁၉)။ ဘုရားသည် ဣဇာက်သည် ၎င်း၏အမွေခံဖြစ်မည်ဟု အကန့်အသတ်မရှိ ကတိမပေးခဲ့သလား (ကမ္ဘာဦး ၂၁:၁၂)။ အာဗြဟံသည် ၎င်း၏သားကို သတ်ရမည့် ကြောက်မက်ဖွယ်လုပ်ရပ်မှ လွတ်မြောက်မည်ဟု မမျှော်လင့်ခဲ့သော်လည်း၊ ဣဇာက်သည် သူ့ထံ ပြန်လည်ပေးအပ်ခံရမည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်၊ သူသည် “ကျွန်ုပ်တို့ ပြန်လာမည်” ဟု ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ပြောခဲ့သည်။ တစ်ဦးတည်း ပြန်လာရန်မမျှော်လင့်ခဲ့ဘဲ၊ ၎င်း၏သားကို ကိုယ်တိုင်သတ်ပြီး ဘုရားအား ပူဇော်ခဲ့သည်ဟု ကျွန်များထံ ပြန်လည်အစီရင်ခံရန် မမျှော်လင့်ခဲ့ပေ (ပီပီ ၁၅၁, ၁၅၂ ကိုကြည့်ပါ)။ ၎င်း၏ဝိညာဉ်ရေးအတွေ့အကြုံ၏ အမြင့်ဆုံးအဆင့်သည် ၎င်း၏မယိမ်းယိုင်သောနာခံမှုတွင်သာမက၊ ဘုရား၏မပျက်မကွက်သောကတိများအပေါ် ၎င်း၏မယိမ်းယိုင်သောယုံကြည်ခြင်းတွင်လည်း ထင်ရှားသည်။

I and the lad. Each of the three verbs of the sequence thus introduced contains the pronoun “we.” The English translation does not reflect the prophetic faith implicit in the Hebrew. Literally, Abraham said to his two servants, “I and the youth, we will go yonder, and we will worship, and we will come again.” Though he did not understand God’s purpose, he did believe that God would raise Isaac from the dead (Heb. 11:19). Had not God promised, without qualification, that Isaac was to be his heir (Gen. 21:12)? Abraham did not anticipate being spared the gruesome act of slaying his own son, but believed that Isaac would be restored to him. Accordingly, he spoke in faith when he said, “We will come again.” Only by faith was it possible not to expect to return alone, to report to the men that with his own hands he had taken the life of his son and offered him to God (see PP 151, 152). The height of his spiritual experience is evident, not only in his unwavering obedience, but also in his unflinching faith in God’s unfailing promises.

၆။ သူတို့သွားခဲ့ကြသည်။ ဖခင်နှင့်သားသည် တိတ်ဆိတ်စွာ တောင်တက်လှမ်းခဲ့ကြပြီး၊ အာဗြဟံသည် တွေးတောဆင်ခြင်ရင်း ဆုတောင်းနေခဲ့သည်။ ဣဇာက်သည် ၎င်း၏ဖခင်၏ ခရီးစဉ်၏သဘောသဘာဝနှင့် ရည်ရွယ်ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ ထူးခြားသောတိတ်ဆိတ်မှုကို တွေးတောဆင်ခြင်နေခဲ့သည်။ ဖခင်နှင့်အတူ တစ်ဦးတည်းရှိနေရင်း၊ တစ်ယောက်တည်းနေရင်း ဣဇာက်သည် သိုးသငယ်မရှိခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ၎င်း၏အံ့ဩမှုကို ဖော်ပြရန် ဖိတ်ခေါ်ခံခဲ့ရသည်။

6. They went. Father and son began the ascent in silence, Abraham in meditation and prayer, and Isaac pondering over his father’s unwonted reticence as to the nature and purpose of their journey. Alone with his father, solitude invited Isaac to give expression to his bewilderment over the absence of a lamb.

အာဗြဟံ၏ မိုရိယတောင်သို့ ခရီးသွားခြင်း

Abraham’s Journey to Mount Moriah

၇. ကျွန်ုပ်၏ဖခင်။ ဤချစ်ခင်ရင်းနှီးသောအသုံးအနှုန်းသည် အာဗြဟံ၏နှလုံးသားကို နာကျင်စေခဲ့ရမည်။ ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ပြီး ဆီးမစ်အိမ်တော်မှ ကောင်းစွာပြုစုပျိုးထောင်ခံရသော လူငယ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဣဇာက်က ဤအသုံးအနှုန်းကို အသုံးပြုရာတွင် မေးခွန်းတစ်ခုမေးလိုသည့် သူ၏ဆန္ဒကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ကောင်းစွာပြုစုပျိုးထောင်ခံရသောသားတစ်ဦးသည် မိဘများရှေ့တွင် ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ မေးခွန်းများမေးရန် သို့မဟုတ် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရန် မဝံ့မရဲဖြစ်သည်။ အာဗြဟံက “ဤတွင် ငါရှိ၏၊ ငါ့သား” ဟု ဖြေကြားပြီး ဤခွင့်ပြုချက်ကို ပေးခဲ့သည်။

7. My father. This expression of endearment must have lacerated Abraham’s heart. As used by Isaac, a well-bred young man of a cultured Semitic family, this form of address signified his desire to ask a question. No well-trained son would presume to ask questions or make statements in the presence of his parents without first receiving permission to do so. Abraham gave this permission by replying, “Here am I, my son.”

သိုဖြစ်လျှင် သိုးသငယ်သည် အဘယ်မှာရှိသနည်း။ ဤတိုက်ရိုက်မေးခွန်းသည် အပြစ်ကင်းစင်သော အံ့ဩမှုသက်သက်ကိုသာ ဖော်ပြသည်။ ဣဇာက်သည် သူသည် ပျောက်ဆုံးနေသော သိုးသငယ်အစား အစားထိုးရမည်ဟု အနည်းငယ်မျှ သံသယမဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ဇာတ်ကြောင်းတွင် မည်သည့်အရာမျှ မဖော်ပြထားပေ။ သူ၏မေးခွန်းသည် သံသယမရှိဘဲ သို့မဟုတ် မလိုအပ်သော စူးစမ်းလိုစိတ်မရှိဘဲ ရိုးရှင်းစွာ မေးမြန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Where is the lamb? This point-blank question expressed no more than innocent wonder. Nothing in the narrative suggests that Isaac in the least surmised that he was to substitute for the missing lamb. His question was asked in all simplicity of mind, without suspicion or undue inquisitiveness.

၈. ဘုရားသခင်က ပြင်ဆင်ပေးတော်မူမည်။ အာဗြဟံ၏ဖြေကြားချက်သည် သူ၏ဝိညာဉ်ရောက်ရှိခဲ့သော သူရဲကောင်းဆန်သော ယုံကြည်ခြင်း၏အမြင့်ဆုံးမှ ထွက်ပေါ်လာသော ပရောဖက်ပြုချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဝိညာဉ်အရ လှုံ့ဆော်ခံရသဖြင့် ၎င်းသည် အခန်းကဏ္ဍ ၁၃ ရှိ သိုးထီးနှင့် ဘုရားသခင်၏သိုးသငယ်နှစ်ခုလုံးကို ညွှန်ပြခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ၎င်းတို့နှစ်ခုစလုံးသည် သူ၏သိနားလည်မှုထက် ကျော်လွန်နေခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်၏အလိုတော်ကို လိုက်လျှောက်နေပြီး သူ၏ “တစ်ဦးတည်းသောသား” သည် သူ့ထံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခံရမည်ဟူသော ယုံကြည်ချက်မရှိခဲ့လျှင်၊ ဣဇာက်နှင့် ခွဲခွာရမည်ဟူသော အာဗြဟံ၏စိတ်ဆင်းရဲမှုသည် သည်းမခံနိုင်လောက်အောင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့လိမ့်မည်။ သို့သော်၊ ယင်းမေးခွန်းသည် ဖခင်၏နှလုံးသားကို ထိုးဖောက်ခဲ့ရမည်။ ဣဇာက်သည် နားလည်မည်လား။

8. God will provide. Abraham’s reply constitutes a prophetic utterance from the heights of heroic faith to which his soul had risen. By inspiration it pointed both to the ram of v. 13 and to the Lamb of God, which at the moment were equally beyond his ken. Except for the conviction that he was doing the will of God and that his “only son” would be restored to him, Abraham’s agony at the thought of parting from Isaac would have been beyond endurance. Albeit, the boy’s question must have pierced the father’s heart. Would Isaac understand?

၉. အာဗြဟံသည် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ နောင်ရာစုနှစ်များတွင် ဗိမာန်တော်တည်ရှိရာ နေရာသို့ရောက်ရှိသောအခါ၊ ဖခင်နှင့်သားသည် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ မယ်လဇဒက်၏မြို့ဖြစ်သော ဆာလံသည် တောင်ဘက်သို့ အနည်းငယ်သာရှိပြီး၊ အနည်းငယ်ဝေးကွာသော အနောက်မြောက်ဘက်တွင် နောင်တွင် ဂေါလဂေါသာဟု လူသိများသော တောင်ကုန်းတစ်ခုရှိသည်။

9. Abraham built an altar. Reaching the spot where in later centuries the Temple stood, father and son reared an altar. Salem, the city of Melchizedek, was scarcely more than a stone’s throw to the south. But a little farther, to the northwest, was the hill later known as Golgotha.

ဣဇာက်ကို ချည်နှောင်ခဲ့သည်။ အရာအားလုံးပြီးစီးပြီး ယဇ်ပလ္လင်ပေါ်တွင် ယဇ်ပူဇော်ရန်သာ ကျန်ရှိသောအခါ၊ အာဗြဟံသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ဖော်ပြခံရသမျှကို တုန်လှုပ်စွာ ဣဇာက်အား ပြောပြခဲ့ပြီး၊ ဣဇာက်အား ပြန်လည်ပေးအပ်ခံရမည်ဟူသော သူ၏ယုံကြည်ခြင်းကိုလည်း ထည့်သွင်းပြောခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ဣဇာက်၏ရင်ထဲတွင် အံ့ဩမှု၊ ကြောက်ရွံ့မှု၊ လိုက်နာမှု၊ နောက်ဆုံးတွင် ယုံကြည်ခြင်းနှင့် အားကိုးမှုတို့ ရောထွေးစီးဆင်းနေမည်ကို စိတ်ကူးဖြင့်ပင် ခန့်မှန်းရန်ခက်ခဲသည်။ ဤသည်မှာ ဘုရားသခင်၏အလိုတော်ဖြစ်ခဲ့လျှင်၊ သူသည် ယဇ်ပူဇော်ရာတွင် သူ၏အသက်ကို စွန့်လွှတ်ရသည်ကို ဂုဏ်ယူစရာအဖြစ် မှတ်ယူမည်။ အသက် ၂၀ ရှိ လူငယ်တစ်ဦးအနေဖြင့်၊ သူသည် အလွယ်တကူ ခုခံနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ အထွတ်အထိပ်မရောက်မီ နောက်ဆုံးအခိုက်အတန့်များတွင် သူ၏ဖခင်ကို အားပေးခဲ့သည်။ ဣဇာက်သည် သူ၏ဖခင်၏ယုံကြည်ခြင်းကို နားလည်ပြီး မျှဝေခဲ့သည်မှာ သူ၏မိဘမှ ငယ်ရွယ်စဉ်မှစ၍ ပေးအပ်ခဲ့သော ဂရုတစိုက်ပြုစုပျိုးထောင်မှုကို ဂုဏ်ပြုသော သာဓကတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဣဇာက်သည် သူ၏ခမည်းတော်၏အလိုတော်ကို လိုက်လျှောက်ခဲ့သော ဘုရားသခင်၏သားတော်၏ သင့်လျော်သော ပုံစံတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည် (မဿဲ ၂၆:၃၉)။ ဖခင်နှစ်ဦးစလုံးသည် ၎င်းတို့၏တစ်ဦးတည်းသောသားကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သည်။

Bound Isaac. When all was complete, and nothing remained save the placing of the sacrifice upon the altar, Abraham tremblingly told Isaac all that God had revealed to him, and probably added to that his own faith in Isaac’s restoration. It is difficult to imagine the mingled feelings that must have surged through Isaac’s breast—amazement, terror, submission, and finally faith and trust. If such were the will of God, he would count it an honor to yield his life in sacrifice. A young man of 20, he might easily have resisted; instead, he encouraged his father in the final moments preceding the climax. That Isaac understood and shared his father’s faith was a noble tribute to the careful training he had received through childhood and youth. Isaac became thus a fitting type of the Son of God, who yielded to the will of His Father (Matt. 26:39). In each case the father gave up his only son.

၁၀. ဓားကိုယူခဲ့သည်။ ချည်နှောင်ထားသော ယဇ်ကို သစ်သားပုံပေါ်တွင် တင်ပြီးနောက်၊ အာဗြဟံသည် သူ၏သားကို သတ်ပြီး သစ်သားပုံအား မီးရှို့ရန် နောက်ဆုံးလုပ်ဆောင်မှုအတွက် အသင့်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ပြီးပြည့်စုံသော ဘုရားသခင်၏သိုးသငယ်၏ ပုံစံတစ်ခုအနေဖြင့်၊ ဣဇာက်သည် ခုခံမှုမပြခဲ့သလို ညည်းညူမှုလည်း မပြုခဲ့ပေ (ဟေရှာယ ၅၃:၇ ကိုကြည့်ပါ)။

10. Took the knife. Having laid the bound victim upon the wood, Abraham was ready for the last act, the slaying of his son and setting fire to the pile of wood. As a type of the perfect Lamb of God, Isaac offered no resistance and voiced no complaint (see Isa. 53:7).

၁၁. ထာဝရဘုရား၏ ကောင်းကင်တမန်က ဟစ်ခေါ်ခဲ့သည်။ အတိတ်ကာလတွင် ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံအား တိုက်ရိုက်မိန့်တော်မူခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ သူ၏ကောင်းကင်တမန်ကို စေလွှတ်ခဲ့သည် (တမန်တော်များ ၇:၂; ကမ္ဘာဦး ၁၂:၁; ၁၃:၁၄; ၁၅:၁; ၁၇:၁; ၁၈:၁; ၂၁:၁၂; PP ၁၅၂ ကိုကြည့်ပါ)။

11. The angel of the Lord called. Whereas in the past God had spoken directly to Abraham, He now sent His angel (see Acts 7:2; Gen. 12:1; 13:14; 15:1; 17:1; 18:1; 21:12; PP 152).

၁၂. သင်၏လက်ကို မထိတော့ရ။ အာဗြဟံသည် သူ၏ယုံကြည်ခြင်းနှင့် နာခံမှုကို အပြည့်အဝပြသခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏လိုအပ်ချက်များကို လုံးဝဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။ ယေဟောဝါသည် ဣဇာက်၏သေခြင်းကို မလိုလားခဲ့ပေ။ တကယ်တော့၊ သူသည် ယဇ်ပူဇော်ခြင်းတစ်ခုခုကို အာရုံစိုက်မထားခဲ့ပေ။ သို့သော် သူသည် သူ၏ကျွန်များ၏ ဆန္ဒအလျောက်နာခံမှုကို အမြဲလိုလားခဲ့သည် (၁ ရာဇဝင်ချက် ၁၅:၂၂; ဟောရှဲ ၆:၆)။ ဖခင်နှင့်သား၏ ဆန္ဒနှင့်ရည်ရွယ်ချက်အရ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏နှလုံးသားများ၏ ဆက်ကပ်အပ်နှံမှုကို သူ၏မျက်မှောက်တွင် များစွာလက်ခံထိုက်သော လက်ဆောင်အဖြစ် လက်ခံခဲ့ပြီး၊ ဆန္ဒကို အကျင့်အဖြစ် လက်ခံခဲ့သည် (ဟီဗြဲ ၁၁:၁၇)။ ကောင်းကင်မှအသံသည် လူသားယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ဘုရားသခင်က ပယ်ချကြောင်းလည်း သက်သေပြသည် (ဒုတိယသိမိ ၁၂:၃၁; ၂ ရာဇဝင်ချက် ၁၇:၁၇; ၂ ရာခံမှတ်တမ်း ၂၈:၃; ယေရမိ ၁၉:၅; ယေဇကျေလ ၁၆:၂၀, ၂၁)။ ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ပုံမှန်ဝတ်ပြုရေးအစီအစဉ်တွင် ကာနာန်လူမျိုးများနှင့် ရှေးခေတ်လူမျိုးများအကြား ထုံးစံဖြစ်သော လူသားယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်ဟူသော သမ္မာကျမ်းစာဝေဖန်ရေးသမားများ၏ အဆိုသည် အခြေအမြစ်မရှိပေ။ မှန်ပါသည်၊ ဖောက်ပြန်မှုကာလများတွင် ယုဒလူမျိုးများသည် ဤထုံးစံကို ကျင့်သုံးခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ပညတ်ကို တိုက်ရိုက်ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည် (ဆာလံ ၁၀၆:၃၇, ၃၈; ဟေရှာယ ၅၇:၅ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။

12. Lay not thine hand. The patriarch had amply demonstrated his faith and obedience and had fully satisfied the requirements of his God. Jehovah did not desire the death of Isaac; in fact, He was not interested in any sacrificial offerings as such. But He has ever desired the willing obedience of His servants (1 Sam. 15:22; Hosea 6:6). So far as the will and purpose of father and son could go, the sacrifice was complete. God accepted the devotion of their hearts as a gift far more acceptable in His sight, and took the will for the deed (Heb. 11:17). The heavenly voice also testifies to God’s rejection of human sacrifices (see Deut. 12:31; 2 Kings 17:17; 2 Chron. 28:3; Jer. 19:5; Eze. 16:20, 21). The assertions of Bible critics to the effect that the Hebrews, as a part of their regular order of service, practiced the rite of human sacrifice, so common among the Canaanites and other peoples of antiquity, is without foundation. True, in periods of apostasy the Jews did practice this rite, but this was in direct violation of God’s command (see Ps. 106:37, 38; Isa. 57:5; etc.).

၁၂ လက်ဆောင်အားလုံးသည် သခင်ဘုရား၏ဖြစ်သည်။—အာဗြဟံ၏စမ်းသပ်မှုသည် လူသားတစ်ဦးထံသို့ ရောက်လာနိုင်သည့် အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်သည်။ အကယ်၍ သူသည် ၎င်းအောက်တွင် မအောင်မြင်ခဲ့ပါက၊ သူသည် သစ္စာရှိသူတို့၏ဖခင်အဖြစ် ဘယ်သောအခါမှ မှတ်တမ်းတင်ခံရမည်မဟုတ်ပေ။ အကယ်၍ သူသည် ဘုရားသခင်၏အမိန့်တော်မှ လွဲချော်ခဲ့လျှင်၊ ကမ္ဘာသည် မမေးခွန်းထုတ်သော ယုံကြည်ခြင်းနှင့် နာခံခြင်း၏ လှုံ့ဆော်ဖွယ်ရာဥပမာတစ်ခုကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ဤသင်ခန်းစာသည် ခေတ်ကာလများတစ်လျှောက် ထွန်းလင်းတောက်ပရန် ပေးထားခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘုရားသခင်အား ပေးရန်အတွက် အလွန်တန်ဖိုးရှိသောအရာမရှိကြောင်း သင်ယူရန်ဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် လက်ဆောင်တိုင်းကို သခင်ဘုရား၏အရာအဖြစ် သူ၏ဝန်ဆောင်မှုတွင် အသုံးပြုရန် ကြည့်ရှုသောအခါ၊ ကောင်းကင်ဆုလာဘ်ကို ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ သင်၏ယုံကြည်ထားသောပိုင်ဆိုင်မှုကို ဘုရားသခင်ထံ ပြန်ပေးလိုက်ပါ၊ ထို့နောက် သင့်ထံသို့ ပို၍ယုံကြည်စိတ်ချစွာ အပ်နှံပေးအပ်မည်ဖြစ်သည်။ သင်၏ပိုင်ဆိုင်မှုများကို သင်ကိုယ်တိုင်သိမ်းထားလျှင်၊ ဤဘဝတွင် ဆုလာဘ်မရရှိဘဲ၊ လာမည့်ဘဝ၏ဆုလာဘ်ကိုလည်း ဆုံးရှုံးရလိမ့်မည် (ဝိုင်အိုင် ဇွန်လ ၆၊ ၁၉၀၁)။

12. Every Gift Is the Lord’s.—Abraham’s test was the most severe that could come to a human being. Had he failed under it, he would never have been registered as the father of the faithful. Had he deviated from God’s command, the world would have lost an inspiring example of unquestioning faith and obedience. The lesson was given to shine down through the ages, that we may learn that there is nothing too precious to be given to God. It is when we look upon every gift as the Lord’s, to be used in His service, that we secure the heavenly benediction. Give back to God your intrusted possession, and more will be intrusted to you. Keep your possessions to yourself, and you will receive no reward in this life, and will lose the reward of the life to come (YI June 6, 1901).

ဣဇာက်သည် ခရစ်တော်၏ပုံတူဖြစ်သည်
ဣဇာက်သည် ခရစ်တော်၏ပုံတူဖြစ်သည်။—ဣဇာက်ကို ပူဇော်ခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏သားတော်ကို ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ပုံဖော်ရန် ဘုရားသခင်က ရည်ရွယ်တော်မူသည်။ ဣဇာက်သည် ကမ္ဘာ့အပြစ်များအတွက် ယဇ်ပူဇော်ခံရသော ဘုရားသခင်၏သားတော်၏ပုံတူဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံအား လူသားများအတွက် ကယ်တင်ခြင်း၏ဧဝံဂေလိသတင်းကို စိတ်ထဲတွင် ထင်ရှားစေလိုတော်မူသည်။ ထိုအမှန်တရားကို လက်တွေ့ဖြစ်စေရန်နှင့် သူ၏ယုံကြည်ခြင်းကို စမ်းသပ်ရန်၊ သူသည် အာဗြဟံအား သူ၏ချစ်လှစွာသောသား ဣဇာက်ကို သတ်ရန် တောင်းဆိုတော်မူသည်။ အာဗြဟံသည် ထိုမှောင်မိုက်ပြီး ကြောက်မက်ဖွယ်ရာစမ်းသပ်မှုအတွင်း ခံစားခဲ့ရသော ဝေဒနာအားလုံးသည် လူသားများ၏ကယ်တင်ခြင်းအတွက် ကယ်တင်ရှင်အစီအစဉ်ကို သူ၏စိတ်ထဲတွင် နက်ရှိုင်းစွာ ထင်ရှားစေရန်အတွက်ဖြစ်သည် (အိုင်ဘစ်၊ မတ်လ ၁၊ ၁၉၀၀)။

Isaac a Figure of Christ

Isaac a Figure of Christ.—The offering of Isaac was designed by God to prefigure the sacrifice of His Son. Isaac was a figure of the Son of God, who was offered a sacrifice for the sins of the world. God desired to impress upon Abraham the gospel of salvation to men; and in order to make the truth a reality, and to test his faith, He required Abraham to slay his darling Isaac. All the agony that Abraham endured during that dark and fearful trial was for the purpose of deeply impressing upon his understanding the plan of redemption for fallen man (Ibid., March 1, 1900).

၁၃. အာဗြဟံသည် သိုးထီးကိုယူခဲ့သည်။ သိုးထီးကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး ၎င်း၏ရှိနေမှုကို ဘုရားသခင်၏ ထပ်မံထောက်ပံ့မှုတစ်ခုအဖြစ် လက်ခံခဲ့ပြီး၊ အာဗြဟံသည် ၎င်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဘုရားသခင်ထံမှ ညွှန်ကြားချက်များကို စောင့်ဆိုင်းရန်မလိုအပ်ခဲ့ပေ။ ဤသည်မှာ အာဗြဟံက ဘုရားသခင်က ပြင်ဆင်ပေးတော်မူမည်ဟု ပြောခဲ့သော သိုးသငယ်ဖြစ်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၈)။ သစ်သား၊ မီးနှင့် ဓားကို ယူလာခဲ့ခြင်း၊ ယဇ်ပလ္လင်ကို ဆောက်လုပ်ခဲ့ခြင်းတို့သည် အချည်းနှီးမဖြစ်ခဲ့ပေ။

13. Abraham went and took the ram. Discovering the ram and accepting its presence as a further token of the providence of God, Abraham did not need to await instructions from God as to what to do with it. Here was the lamb that Abraham had said God would provide (v. 8). The wood, the fire, and the knife had not been brought, nor the altar erected, in vain.

၁၄. ယေဟောဝါ-ယိရေ။ ယခု ဣဇာက်အား သူ၏ပရောဖက်ပြုချက်စကားများကို ပြန်လည်သတိရပြီး၊ အာဗြဟံသည် ဤနေရာကို “ယေဟောဝါ-ယိရေ” ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ “ယေဟောဝါသည် ပြင်ဆင်ပေးတော်မူမည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သည်။ မောရှေက ဤအမည်သည် “ယေဟောဝါ၏တောင်ပေါ်တွင် ၎င်းကို မြင်ရလိမ့်မည် [စကားလုံးအရ ‘ပြင်ဆင်ပေးတော်မူမည်’]” ဟူသော ဆိုရိုးစကားကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်ဟု ထည့်သွင်းဖော်ပြသည်။ ဤဆိုရိုးစကား၏အဓိပ္ပာယ်သည် အနည်းငယ်မရေရာသည်။ ဤတွင် “မြင်ရလိမ့်မည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် အခန်းကဏ္ဍ ၈ တွင် “ပြင်ဆင်ပေးတော်မူမည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးနှင့် တူညီသည်။ ဤဆိုရိုးစကားသည် ဘုရားသခင်က သတ်မှတ်ထားသောတောင်ပေါ်တွင် ဘုရားသခင်ကိုယ်တော်တိုင်က ကယ်တင်ခြင်းနည်းလမ်းတစ်ခုကို ပြင်ဆင်ပေးတော်မူမည်ဟူသော အာဗြဟံ၏ယုံကြည်ခြင်းဖော်ပြချက်ကို ပြန်လည်အမှတ်ရစေသည်။ ဤဆိုရိုးစကားသည် မယ်လဇဒက်၏မြို့ဖြစ်သော ဆာလံသည် တောင်ဘက်သို့ အနည်းငယ်သာရှိပြီး၊ အနည်းငယ်ဝေးကွာသော အနောက်မြောက်ဘက်တွင် နောင်တွင် ဂေါလဂေါသာဟု လူသိများသော တောင်ကုန်းတစ်ခုရှိသည်။

14. Jehovah-jireh. Remembering now his own prophetic words to Isaac, Abraham named the spot Jehovah-jireh, “Jehovah will provide.” This name, Moses adds, gave birth to the proverb, “In the Mount of Jehovah it shall be seen [literally, “provided”].” The meaning of this proverb is somewhat obscure. The word here translated “seen” is the same as that rendered “provide” in v. 8. The proverb is obviously reminiscent of Abraham’s expression of faith that in the amount divinely appointed, God Himself would provide a means of salvation. This proverb constituted an expression of the Messianic hope, whether or not such a meaning was entirely clear to those quoting it. Upon this sacred spot, in the holy of holies of Solomon’s Temple, the Shekinah glory of God later took up its abode. Hard by this mount occurred the rejection by the Jewish leaders of the true Lamb of God.

၁၅. ထာဝရဘုရား၏ ကောင်းကင်တမန်။ သိုးထီးကို ပူဇော်ပြီးနောက်၊ ကောင်းကင်တမန်က ထပ်မံပြောဆိုခဲ့သည်။ အခန်းကဏ္ဍ ၂၂ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော အတွေ့အကြုံမတိုင်မီ၊ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံအား ခုနစ်ကြိမ်ဆက်သွယ်ခဲ့သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤသည်မှာ အာဗြဟံအား မှတ်တမ်းတင်ထားသော နောက်ဆုံးဘုရားသခင်၏ဗျာဒိတ်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏သစ္စာရှိမှုနှင့် နာခံမှုကို လက်ခံခဲ့ပြီး၊ အတိတ်တွင် အကြိမ်များစွာ ပေးအပ်ခဲ့သော ကတိများကို ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့သည်။

15. The angel of the Lord. After the ram had been offered, the angel spoke again. Prior to the experience recorded in ch. 22 God had communicated with Abraham seven times (see on v. 1). This is the last recorded divine revelation to Abraham. God accepted his loyalty and obedience and reaffirmed the promises made so often in the past.

၁၆. ငါ့ကိုယ်တိုင်ဖြင့် ကျိန်ဆိုသည်။ ကျိန်ဆိုခြင်း၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဖော်ပြထားသည်များကို အတည်ပြုရန်ဖြစ်သည်။ လူတို့သည် ၎င်းတို့၏သမာဓိကို သက်သေထူရန် ဘုရားသခင်ကို တောင်းဆိုကြသည်။ ဘုရားသခင်ထက် ပိုမိုမြင့်မားသူမရှိသောကြောင့် (ဟီဗြဲ ၆:၁၃)၊ သူသည် မိမိကိုယ်တိုင်ဖြင့် ကျိန်ဆိုသည် (ဟေရှာယ ၄၅:၂၃; ယေရမိ ၂၂:၅; ၄၉:၁၃ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။ ဤသို့ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ကတိပြုရာတွင်၊ ဘုရားသခင်သည် လူသားများအတွက် ၎င်းတို့၏ရင်းနှီးသောအကျင့်ကို လိုက်နာပြီး၊ ၎င်းတို့၏ကတိများ၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို စိတ်ချစေရန် ပြုလုပ်သည်။

16. By myself have I sworn. The purpose of an oath is to provide confirmation of what has been stated. Men call upon God to witness their integrity. Since there is none higher than God (Heb. 6:13), He swears by Himself (see Isa. 45:23; Jer. 22:5; 49:13; etc.). In thus committing Himself, God, for man’s sake, follows a custom familiar to men, to convince them of the dependability of His promises.

၁၇. သူ၏ရန်သူများ၏ တံခါးကို သိမ်းပိုက်မည်။ အာဗြဟံအား ပေးအပ်ခဲ့သော ကတိများထဲတွင် ဤနေရာတွင်သာ ၎င်း၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် အောင်မြင်မည့် “ရန်သူများ” ကို ရည်ညွှန်းထားသည်။ ၎င်းသည် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် အနာဂတ်တွင် ကာနာန်ကို သိမ်းပိုက်ရာတွင် ၎င်းတို့၏ရန်သူများအပေါ် အောင်မြင်မည်ဟူသော ခန့်မှန်းချက်ဖြစ်ပေမည်။ ၎င်းသည် အာဗြဟံ၏ဝိညာဉ်ရေးသားစဉ်မြေးဆက်များ၏ သာသနာပြုလုပ်ငန်းမှတစ်ဆင့် ကျန်းမာသောဘာသာရေးစနစ်များအပေါ် အောင်မြင်မှု၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဟူးသားများကို ပြောင်းလဲစေခြင်းကိုလည်း ထည့်သွင်းနိုင်သည်။

17. Possess the gate of his enemies. Here alone among the promises given to Abraham is reference made to the “enemies” over whom his seed should triumph. This is probably a prediction that his descendants would be victorious over their enemies in the future conquest of Canaan. It may include, as well, the triumph of truth over pagan religious systems, that is, the conversion of the heathen through the missionary labor of the spiritual children of Abraham.

၂၀. အာဗြဟံအား သတင်းပေးခဲ့သည်။ အမည်မသိတမန်တစ်ဦးသည် ဘီယာရှေဘမှ အာဗြဟံ၏အစ်ကိုဖြစ်သော နာဟောရ်ထံမှ သတင်းကို ဟာရန်မှ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဤသတင်းသည် နာဟောရ်၏သားစဉ်မြေးဆက်များ၏ အကျဉ်းချုပ်ဇယားပုံစံဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် မကြာမီ ဣဇာက်၏ဇနီးဖြစ်လာမည့် ရေဗက္ကာ၏ ဆင်းသက်မှုကို ပြသရန် ဤနေရာတွင် ထည့်သွင်းထားသည်။

20. It was told Abraham. Some unidentified messenger came to Beersheba with news from Abraham’s brother Nahor in Haran. This news takes the form of a brief table of Nahor’s descendants. It is included here by way of showing the descent of Rebekah, soon to become Isaac’s wife.

မယ်လကာ။ ဟာရန်၏သမီးဖြစ်သူသည် သူ၏ဦးလေးနာဟောရ်နှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး (အခန်းကဏ္ဍ ၁၁:၂၉)၊ သားရှစ်ဦးကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်၊ ၎င်းတို့၏အမည်များကို နောက်အခန်းကဏ္ဍများတွင် ဖော်ပြထားသည်။ မယ်လကာသည် မကြာသေးမီကမျှ သားဖွားမှုစတင်ခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပေ (အခန်းကဏ္ဍ ၁၁:၃၀ ကိုကြည့်ပါ)၊ သို့သော် အာဗြဟံသည် နာဟောရ်၏မိသားစုထံမှ နောက်ဆုံးအကြိမ် သတင်းကြားခဲ့ပြီးနောက် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

Milcah. This daughter of Haran, who had married her uncle Nahor (ch. 11:29), had given birth to eight sons, named in the following verses. It is not implied that Milcah had but recently begun to bear children (see on ch. 11:30), but that many years had passed since Abraham last heard from Nahor’s family.

၂၁. ဟုဇ်သည် သူ၏သားဦးဖြစ်သည်။ ဤအမည်သည် အာရံ၏သားများစာရင်းတွင်လည်း ပါဝင်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၀:၂၃)။ မတူညီသော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးကို ညွှန်ပြသည်။

21. Huz his firstborn. This name appears also in the list of Aram’s sons (ch. 10:23). Two distinct individuals are indicated.

ဘုဇ်သည် သူ၏ညီ။ ဒေဒန်နှင့် တမန်တို့နှင့်အတူ ဘုဇ်သည် အာရပ်လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ဖော်ပြခံရသည် (ယေရမိ ၂၅:၂၃)။ ဧလိဟုသည် “ဘုဇိတ်” ဖြစ်သည် (ယောဘ ၃၂:၂, ၆)။ ဧသာဟဒ္ဒုန်၏ အာရှုရိယံကမ္ဗည်းများတွင် ဘာဇုနယ်သည် ဤလူမျိုးနေထိုင်ရာ နယ်မြေဖြစ်ပုံရသည်။ ဘုဇ်လူမျိုးသည် နာဟောရ်၏သားဘုဇ်မှ ဆင်းသက်လာသည်မှာ မသေချာပေ။

Buz his brother. With Dedan and Teman, Buz is mentioned as an Arabian tribe (Jer. 25:23). Elihu was a “Buzite” (Job 32:2, 6). The land of Bâzu, in the Assyrian inscriptions of Esarhaddon, seems to have been the area inhabited by this tribe. Whether the tribe of Buz descended from Nahor’s son Buz is uncertain.

ကမြူဧလ။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် အခြားနေရာတွင် ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် ထွက်မြောက်ရာကာလတွင် ဧဖရိမ်မှ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးနှင့် ဒါဝိဒ်လက်ထက်တွင် လေဝိလူတစ်ဦးတို့တွင် ဤအမည်ရှိသည် (တောလည်ရာ ၃၄:၂၄)။

Kemuel. Not mentioned elsewhere in the Bible. There was, however, an Ephramite chieftain by this name at the time of the Exodus, and also a Levite of David’s time (Num. 34:24).

အာရံ၏ဖခင်။ နာဟောရ်၏မြေးဖြစ်သူသည် အာရမေယံလူမျိုးများ၏ ဘိုးဘေးမဟုတ်ပေ (အခန်းကဏ္ဍ ၁၀:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် သူသည် ရှေမ၏သားအာရံ၏ ဂုဏ်အသရေအဖြစ် အမည်ပေးခံရဖွယ်ရှိသည်။

The father of Aram. This grandson of Nahor is not the ancestor of the Aramaeans (see ch. 10:22). He may, however, have been named in honor of Aram the son of Shem.

၂၃. ဗေသုလသည် ရေဗက္ကာကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ နာဟောရ်၏အခြားသားများအကြောင်း ဗေသုလမှလွဲ၍ ဘာမှမသိရပေ၊ သူသည် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ ဗေသုလသည် လာဗန်နှင့် ရေဗက္ကာ၏ဖခင်အဖြစ် အရေးပါသည် (အခန်းကဏ္ဍများ ၂၄:၁၅, ၂၄, ၄၇, ၅၀; ၂၅:၂၀; ၂၈:၂, ၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ဗေသုလဟူသော အမည်သည် စကားလုံးအရ “ဘုရားသခင်၏နေရာ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ သူသည် ဘုရားကိုငယ်ရင်းစွဲသူတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြပေမည်။ ဤစာရင်းတွင် လာဗန်၏အမည်ပါဝင်မှုမရှိခြင်းသည် သူမမွေးဖွားရသေးကြောင်း ဖော်ပြသည်။

23. Bethuel begat Rebekah. Nothing is known of the other sons of Nahor except Bethuel, his youngest. Bethuel is important as the father of Laban and Rebekah (see chs. 24:15, 24, 47, 50; 25:20; 28:2, 5). The name Bethuel, literally, “dwelling of God,” may indicate that he was a pious man. The omission of Laban’s name from this list suggests that he was not yet born.

၂၄. သာဟတ်နှင့် မာခါ။ တေဗါနှင့် ဂါဟမ်တို့အကြောင်း ၎င်းတို့၏အမည်များမှလွဲ၍ ဘာမှမသိရပေ။ သာဟတ်သည် အမာနာစာတမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသော လယ်ဗနုန်ရှိ တက်ဆီဒေသအား သူ၏အမည်ပေးခဲ့ဖွယ်ရှိပြီး၊ မာခါသည် ဟာမုန်တောင်ခြေရင်းရှိ ဒေသတစ်ခုအား အမည်ပေးခဲ့ဖွယ်ရှိသည် (၂ ရာမဝင်ချက် ၁၀:၆, ၈; ၁ ရာခံမှတ်တမ်း ၁၉:၇ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။

24. Thahash, and Maachah. Of Tebah and Gaham nothing is known except their names. Thahash may have given his name to the Tachsi region of the Lebanon, mentioned in the Amarna Letters, and Maachah to a region at the foot of Hermon (see 2 Sam. 10:6, 8; 1 Chron. 19:7; etc.).

တေရဟ်၏သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်သော နာဟောရ်၊ ဣရှမေလနှင့် ယာကုပ်တို့တွင် သားဆယ်နှစ်ဦးစီရှိသည်ဟု ဝေဖန်ရေးသမားများက ပုံဖော်ထားသော ပုံစံတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဝေဖန်ရေးသမားများသည် အာဗြဟံနှင့် ဣဇာက်ကဲ့သို့သော အရေးပါသူများတွင် သားဆယ်နှစ်ဦးမရှိသည်ကို ရှင်းပြမထားပေ။

That three of Terah’s descendants, Nahor, Ishmael, and Jacob, should each have 12 sons has been pronounced by critical scholars an artificially contrived symmetry. But the critics do not explain why important men like Abraham and Isaac did not have 12 sons also.

ellen g. white comments

1-19 PP 147-155; SR 80-83

1, 2 PP 147

2 DA 468; PP 148; SR 80; 4T 144, 253

2-12 1T 454

3 4T 144, 253

3, 4 PP 151

3-6 3T 368

5-8 PP 152

7 3T 368

7, 8 DA 112; PP 155; SR 82

8 DA 469

9 GC 18; PK 37; 3T 368

9, 10 PP 152

10, 11 3T 368

11, 12 PP 152; SR 82

12 DA 469; PP 155; 1T 351; 3T 368; 4T 18, 145

13 SR 83

13-18 PP 153

15-18 SR 83

16 1T 203

16-18 GC 18; PK 37

18 AA 222; PK 368; PP 370

19 3T 368

အခန်းကြီး - ၂၃

chapter 23

၁။ စာရာ၏ အသက်နှင့် သေဆုံးခြင်း။ ၃။ မာခပေလာ ဝယ်ယူခြင်း၊ ၁၉။ စာရာအား သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့ရာ နေရာ။

1 The age and death of Sarah. 3 The purchase of Machpelah, 19 where Sarah was buried.

၁. စာရာ၏အသက်နှင့်သေခြင်း။ စာရာသည် ယုံကြည်သူအားလုံး၏မိခင်ဖြစ်သည် (ဟေရှာယ ၅၁:၂; ၁ ပေတရု ၃:၆)။ သူမသည် ကျမ်းစာတွင် သေဆုံးချိန်တွင် အသက်ဖော်ပြထားသည့် တစ်ဦးတည်းသောအမျိုးသမီးဖြစ်သည်။ သူမ သေဆုံးချိန်တွင် ဣဇာက်သည် အသက် ၃၇ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၇:၁, ၁၇; ၂၁:၅)။

1. The life of Sarah. As the mother of all believers (Isa. 51:2; 1 Peter 3:6) Sarah is the only woman whose age at death is mentioned in Scripture. Isaac was 37 years old at the time of her death (Gen. 17:1, 17; 21:5).

၂. ကိရယတ်-အာဘာ။ အာဗြဟံသည် ဟေဗြုန်အနီးရှိ သူ၏ယခင်နေရာသို့ ပြန်လည်ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည် (အခန်း ၁၃:၁၈; ၁၈:၁)။ ဖိလိတ္တိလူမျိုးတို့၏ပြည်တွင် နှစ် ၄၀ နီးပါးနေထိုင်ပြီးနောက် (အခန်း ၂၀:၁; ၂၁:၃၁–၃၄; ၂၂:၁၉)၊ သူသည် ကာနာန်ပြည်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်ကို မောရှေက အထူးမှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ကိရယတ်-အာဘာ (ယောရှု ၁၄:၁၅; ၁၅:၁၃; ၂၁:၁၁) ဆိုသည်မှာ “အာဘာ၏မြို့” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ထိုနေရာကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည့် အာနာကိမ်လူမျိုးစုမှ ဧရာမသားတစ်ဦး၏ နာမည်ဖြစ်သည်။ ဟေဗြုန်ဟူသော နာမည်ကို နောက်ပိုင်းတွင် ထိုမြို့အား ပေးခဲ့သည်။

2. Kirjath-arba. Abraham had moved back to his former place of abode, near Hebron (chs. 13:18; 18:1). Having lived for almost 40 years in the land of the Philistines (chs. 20:1; 21:31–34; 22:19), he now returned to Canaan proper, a fact Moses specifically notes. Kirjath-arba (Joshua 14:15; 15:13; 21:11), meaning “city of Arba,” was named for one of the giant Anakim, who apparently founded it. The name Hebron was given to the city at a later time.

စာရာအတွက် ငိုကြွေးခြင်း။ အာဗြဟံပြုလုပ်ခဲ့သည့် တစ်ခုတည်းသော သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းထုံးတမ်းဖြစ်ပုံရသည်။ ၎င်းသည် သေဆုံးသူအား ရှေ့မှောက်တွင် မြေပေါ်ထိုင်ကာ ငိုကြွေးခြင်းဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ငိုကြွေးခြင်းသည် အဝတ်စုတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ဦးခေါင်းရိတ်ခြင်း၊ ဖရိုဖရဲအဝတ်ဝတ်ခြင်း၊ ဦးခေါင်းပေါ်တွင် ဖုန်မှုန့်နှင့် ပြာများဖုံးအုပ်ခြင်းစသည့် ထုံးတမ်းများပါဝင်သည့် ထုံးတမ်းစဉ်လာတစ်ခုဖြစ်လာသည် (၂ ရာ. ၃:၃၁; ယောဘ ၁:၂၀; ၂:၁၂)။

Mourn for Sarah. Seemingly the only burial rite observed by Abraham. This probably refers to formal mourning—sitting on the ground and weeping in the presence of the dead. Mourning later developed into an elaborate ritual, including such ceremonies as rending the garments, shaving the head, wearing sackcloth, and covering the head with dust and ashes (2 Sam. 3:31; Job 1:20; 2:12).

၃. ဟိတ္တိလူမျိုးတို့၏သားများထံ စကားပြောခြင်း။ ထိုဒေသတွင်နေထိုင်သူများကို ဟိတ္တိလူမျိုးများ သို့မဟုတ် ဟိတ္တိလူမျိုးတို့၏သားများဟု ဤနေရာတွင် ခေါ်သည် (အပိုဒ် ၁၀)။ အာဗြဟံ၏ ပထမနေထိုင်စဉ်အတွင်း ဟေဗြုန်ကို အမောရိလူမျိုးတို့က ပိုင်ဆိုင်ထားသည် (အခန်း ၂၀:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤစောစီးစွာ ကာလတွင် တောင်ပိုင်းပါလဲစတိုင်းတွင် ဟိတ္တိလူမျိုးများရှိနေခြင်းကို ဝေဖန်သူများ၏ ကန့်ကွက်မှုသည် နောက်ဆုံးရှာဖွေတွေ့ရှိထားသည့် ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ အထောက်အထားများဖြင့် အတည်မပြုနိုင်ပါ။

3. Spake unto the sons of Heth. The inhabitants of the region are here called the sons of Heth, or Hittites (v. 10). During Abraham’s first period of residence the Amorites had been in possession of Hebron (see on ch. 20:1). Critical objection to the presence of Hittites in southern Palestine at this early period is not confirmed by the latest archeological findings.

တကယ်တော့ ဤဇာတ်လမ်းနှင့်ဆက်စပ်နေသော အသေးစိတ်အချက်အလက်အချို့ကို ဟစ်တိုက်ဥပဒေများ၏အလင်းတန်းအောက်တွင် အကောင်းဆုံးရှင်းပြနိုင်သည်။ (အခန်းငယ် ၁၁၊ ၁၇ ကိုကြည့်ပါ၊ နှင့် အမ်အာရ်လီမန်း၊ အမေရိကန်အရှေ့တိုင်းသုတေသနကျောင်းများထုတ်ဝေသောလူထုစာစောင်၊ ၁၂၉ [ဖေဖော်ဝါရီ၊ ၁၉၅၃]၊ စာမျက်နှာ ၁၅-၁၈။)

In fact it is in the light of the Hittite laws that some details connected with this story can best be explained. (See vs. 11, 17, and M. R. Lehmann in Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 129 [Feb., 1953], pp. 15-18.

၄. ငါသည် ဧည့်သည်ဖြစ်သည်။ အာဗြဟံ၏ ဟိတ္တိလူမျိုးများထံ “ပြည်သူများ” အား ယဉ်ကျေးစွာ ချဉ်းကပ်ပုံသည် ထင်ရှားသည် (အပိုဒ် ၇၊ ၁၂၊ ၁၃)။ သူသည် ဧည့်သည်တစ်ဦးအဖြစ် သူ၏အဆင့်အတန်းကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဝန်ခံခဲ့ပြီး ပြည်ကို မည်သည့်အခွင့်အရေးဖြင့်မျှ ပိုင်ဆိုင်မှုမပြုခဲ့ပါ (ဟေဗြဲ ၁၁:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်က သူ့အား ကာနာန်ပြည်တစ်ခုလုံးကို ကတိပေးခဲ့သည်။ သူ၏လူရာပေါင်းများစွာဖြင့် သူသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ မဟာမိတ်စစ်တပ်ကို အနိုင်ယူခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၄)။ ဤဟိတ္တိလူမျိုးများကပင် သူ့ကို “တန်ခိုးကြီးသောမင်းသား” အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည် (အခန်း ၂၃:၆)။ သို့သော် အာဗြဟံသည် နှိမ့်ချမှုဖြင့် သူ၏အိမ်နီးချင်းများအား တောင်းဆိုမှုတစ်ခုမပြုဘဲ၊ ကျေးဇူးပြုပြီး ပိုက်ဆံဖြင့် ပြည်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်တောင်းခံခဲ့သည်။

4. I am a stranger. Abraham’s courteous approach to the Hittites, the “people of the land,” is noteworthy (vs. 7, 12, 13). He frankly admitted his status as a sojourner and made no claim to any of the land by right (see Heb. 11:13). God had promised him all of Canaan. With hundreds of retainers he had defeated the allied expeditionary force from Mesopotamia (Gen. 14). These very Hittites recognized him as a “mighty prince” (ch. 23:6). Yet, in humility, Abraham did not present his neighbors with a demand; he requested permission to secure title to a piece of land, not by right, but as a favor and for a price.

သင်္ဂြိုဟ်ရာနေရာ။ ဤသည်မှာ ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည့် ပထမဆုံးသင်္ချိုင်းဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်တစ်ချို့သော သာသနာမဲ့လူမျိုးများက မီးသင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ကျင့်သုံးခဲ့သော်လည်း၊ ဟေဗြဲလူမျိုးများက မြေမြှုပ်သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို နှစ်သက်သည်။ မိမိပိုင်ဆိုင်သောမြေတွင် သင်္ဂြိုဟ်လိုသောဆန္ဒသည် ခေတ်ကာလ၊ လူမျိုးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အမျိုးမျိုးရှိသူများအကြား သာမာန်ဖြစ်သည်။

A buryingplace. This is the first grave mentioned in Scripture. Cremation was practiced by many pagan nations of antiquity, but the Hebrews preferred interment. The desire to be buried on one’s own land is common to people of all ages, races, and levels of culture.

၆. သင်သည် တန်ခိုးကြီးသောမင်းသားဖြစ်သည်။ ဟိတ္တိလူမျိုးများက အာဗြဟံ၏ တောင်းဆိုမှုကို ယဉ်ကျေးစွာ ဖြေကြားခဲ့ပြီး သူ၏ယဉ်ကျေးမှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။ သူ့ကိုယ်သူ “ဧည့်သည်” အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်ကို ငြင်းဆိုကာ သူတို့က သူ့ကို “တန်ခိုးကြီးသောမင်းသား” အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ စကားလုံးအရ “ဘုရား၏မင်းသား” ဟူ၍ ဖြစ်ပြီး၊ ဟေဗြဲဘာသာစကားအရ “တန်ခိုးကြီးသောမင်းသား” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်သည်။ ဟေဗြဲဘာသာတွင် ဆာလံ ၃၆:၆ ၏ “ကြီးမားသောတောင်များ” သည် စကားလုံးအရ “ဘုရား၏တောင်များ” ဖြစ်ပြီး၊ ဆာလံ ၈၀:၁၀ ၏ “သာယာသောဆီဒါပင်များ” သည် “ဘုရား၏ဆီဒါပင်များ” ဖြစ်သည်။ အာဗြဟံကို “တန်ခိုးကြီးသောမင်းသား” အဖြစ် သတ်မှတ်ရာတွင် ဟိတ္တိလူမျိုးများက သူ့ကို ဘုရားသခင်က မျက်နှာသာပေးထားသူအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။

6. Thou are a mighty prince. The Hittites replied obligingly to Abraham’s request, reflecting his courtesy. Declining to accept his own appraisal of his status among them, “a stranger,” they acknowledged him as a “mighty prince.” Literally, “prince of God,” which according to a familiar Hebrew idiom may legitimately be translated “mighty prince,” as in the KJV. In Hebrew, similarly, the “great mountains” of Ps. 36:6 are literally the “mountains of God,” and the “goodly cedars” of Ps. 80:10, the “cedars of God.” In designating Abraham as “a mighty prince,” the Hittites voiced their recognition of Abraham as a man whom God had favored.

မည်သူမျှ တားမြစ်မည်မဟုတ်။ သူတို့က အာဗြဟံ၏တောင်းဆိုမှုကို စိတ်အားထက်သန်စွာ ထောက်ခံခဲ့သည်။ အစပိုင်းတွင် သူတို့၏သင်္ချိုင်းများကို သူ့အတွက် အသုံးပြုခွင့်ပေးရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်—အမှန်တကယ် ယဉ်ကျေးသောအမူအရာတစ်ခုဖြစ်သည်။

None of us shall withhold. They heartily approved of Abraham’s request. To begin with they offered to make their own burial grounds available to him—a truly courteous gesture.

၇. အာဗြဟံ ထလျက်။ အာဗြဟံသည် ဟိတ္တိလူမျိုးတို့နှင့် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ရာတွင် အရှေ့တိုင်းယဉ်ကျေးမှု၊ သတိရှိမှု၊ ညှိနှိုင်းမှုလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို ထင်ရှားစွာပြသခဲ့သည်။ သူသည် ကျေးဇူးတင်ကြောင်းကို ဦးညွှတ်ခြင်းဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူ၏မရေရာသောအကြံပြုချက်ကို အတားအဆီးမရှိဘဲလက်ခံခဲ့သဖြင့်၊ အာဗြဟံသည် နောက်ထပ်အနေဖြင့် ကွက်ကျသောအကြံပြုချက်တစ်ခုကို တင်ပြခဲ့သည်။

7. Abraham stood up. Oriental courtesy, tact, and bargaining procedure are obvious in the arrangements between Abraham and the sons of Heth. Abraham expressed his appreciation by bowing, a common Oriental gesture of gratitude. Meeting no opposition to his rather vague suggestion, Abraham next advanced a concrete proposal.

၈. ငါ့အတွက် တောင်းပန်ပေးပါ။ အရှေ့တိုင်းပုံစံအတိုင်း၊ အာဗြဟံသည် ဧဖရုန်ထံသို့ သူ၏တောင်းဆိုမှုကို တိုက်ရိုက်မပြုဘဲ၊ မြို့၏အကြီးအကဲများအား လိုချင်သောပိုင်ဆိုင်မှုရရှိရန် ၎င်းတို့၏သြဇာကို အသုံးပြုရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် သူ၏ဆက်သွယ်သူများအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန်ဖြစ်သည်။ ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းသည် သဘောတူညီမှုကို လျင်မြန်စွာ ပြီးမြောက်စေပြီး၊ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော နားလည်မှုလွဲမှားမှုများကို ရှောင်ရှားနိုင်သည်။ မြို့အသိုင်းအဝိုင်း၏ ဂုဏ်သတင်းသည် တရားမျှတသော သဘောတူညီမှုကို အာမခံပြီး၊ အာဗြဟံနှင့် ဧဖရုန်ကို ဝေဖန်မှုမှ ကာကွယ်ပေးသည်။

8. Intreat for me. In typical Oriental fashion, Abraham did not direct his petition to Ephron himself, but requested the elders of the city to use their influence in securing the desired property. They were to be his go-betweens in conducting the transaction. Such a procedure would result in concluding the agreement with greater dispatch, and would also avoid misunderstandings that might otherwise arise. The good name of the entire community would ensure a fair deal, and would protect both Abraham and Ephron from criticism.

၉. မက်ဖေလာ။ ဤနာမည်ကို အမျိုးမျိုးရှင်းပြထားသည်။ အချို့က ၎င်းကို သက်သက်မဲ့နာမည်အဖြစ်ယူဆပြီး၊ အချို့က ဂူ၏ထူးခြားမှုတစ်ခုခုကို ဖော်ပြသည်ဟု ယူဆသည်။ ၎င်းသည် “ကဖလ်” ဟူသော အမြစ်စကားလုံးမှဆင်းသက်လာပြီး “ဖက်နှစ်ထပ်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ဂူနှစ်ထပ်ဖြစ်နိုင်သည် သို့မဟုတ် အဝင်နှစ်ခုပါရှိသည်။ ပထမရှင်းပြချက်သည် ပို၍သင့်လျော်ပုံရသည်။ ဤဂူတွင် စာရာ၊ အာဗြဟံ၊ ဣဇာက်၊ ရေဗက္ကာ၊ လေအာ၊ ယာကုပ်တို့၏ရုပ်အလောင်းများကို ဆက်လက်သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သည် (အခန်း ၂၅:၉; ၄၉:၃၁; ၅၀:၁၃)။ ရာခေလတစ်ဦးတည်းသာ ဤမဟာဖခင်မိသားစုမှ မပါဝင်ခဲ့ပါ (အခန်း ၃၅:၁၉)။ မက်ဖေလာကို ဟေဗြုန်အနီးတစ်ခုရှိ မိုဟာမက်ဗလီတစ်ခုအောက်ရှိ ဂူနှစ်ခု (တစ်ခုအထက်တစ်ခုအောက်) အဖြစ် ဖော်ထုတ်ထားသည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို တားမြစ်ထားခဲ့သော်လည်း၊ ၁၈၈၂ တွင် အင်္ဂလန်ဘုရင် ဂျော့ချ်ငါးပါးနှင့် သူ၏ညီတော်အတွက် ခြွင်းချက်ပြုခဲ့သည်။ ပထမကမ္ဘာစစ်ပြီးနောက် ခရစ်ယာန်အချို့သည် အာဗြဟံ၊ စာရာ၊ ဣဇာက်၊ ယာကုပ်၊ ရေဗက္ကာ၊ လေအာတို့၏ နာမည်များပါရှိသော ကျောက်သင်္ကေတများပါဝင်သည့် အထက်ဂူကို လည်ပတ်ခွင့်ရခဲ့သည်။ ဤကျောက်သင်္ကေတများသည် အောက်ရှိ ကျောက်ဖြင့်ထုလုပ်ထားသည့် ဂူတွင်းရှိ ၎င်းတို့၏တကယ့်သင်္ချိုင်းများကို မှတ်သားထားသည်ဟု ယူဆသည်။ ဤရှေးကျသောအစဉ်အလာသည် အမှန်တကယ်ဖြစ်မဖြစ်ကို အောက်ဂူတွင် သိပ္ပံနည်းကျလေ့လာမှုခွင့်ပြုမချင်း ဆုံးဖြတ်မရနိုင်ပါ။

9. Machpelah. This name has been explained in various ways. Some have taken it as a proper name, others as descriptive of some peculiarity of the cave. It is from the root kaphal “to double,” suggesting that it may have been a double cave, or perhaps one with two entrances. The first interpretation seems preferable. In this cave were deposited, successively, the remains of Sarah, Abraham, Isaac, Rebekah, Leah, and Jacob. (chs. 25:9; 49:31; 50:13). Rachel alone, of the great patriarchal family, was absent (ch. 35:19). Machpelah has been identified with two caves, one above the other, beneath a Mohammedan mosque on a slope near Hebron. Access was forbidden for centuries, but an exception was made in 1882 for the future George V of England and his brother. Since the first world war several Christians have had the opportunity of visiting the upper cave, which contains stone markers bearing the names of Abraham, Sarah, Isaac, Jacob, Rebekah, and Leah. These slabs are supposed to mark their actual tombs, in the rock-hewn cave below. Whether this very ancient tradition agrees with the facts cannot be determined until scientific study is permitted in the lower cave.

၁၁. ထိုလယ်ကို ငါပေးမည်။ ဤဆောင်ရွက်မှုအားလုံးကို မြို့တံခါးဝတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၄:၂၀; ရုသွါ ၄:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဧဖရုန်သည် ထိုနေရာတွင်ရှိသော မင်းမျိုးမင်းနွယ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ နာမည်ဖြင့် ဖော်ပြခံရသည်။ သူသည် အာဗြဟံအား ဂူပါဝင်သော လယ်ကို လက်ဆောင်အဖြစ် ပေးကမ်းခဲ့သည်။ ဤကမ်းလှမ်းမှုသည် ယနေ့အချို့နေရာများတွင် ဆက်လက်ရှင်သန်နေသော အရှေ့တိုင်းဓလေ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် လူတိုင်းသိသည်အတိုင်း၊ ဤကမ်းလှမ်းမှုသည် အမှန်တကယ် လက်ဆောင်ပေးရန်မဟုတ်ပါ။ ဧဖရုန်သည် လယ်မပါဘဲ ဂူတစ်ခုတည်းကို ရောင်းလိုမှုမရှိခဲ့ပါ။

11. The field give I thee. All such transactions were made at the city gate (see Gen. 34:20; Ruth 4:1). Ephron, who was obviously one of the nobility present, and was now mentioned by name, spoke. He offered Abraham the field containing the cave, ostensibly as an outright gift. This offer follows a good Eastern custom that has been kept alive in some places to the present day. Everyone knew, of course, that this offer was not meant seriously. Ephron was unwilling to sell the cave without the field.

ဧဖရုန်သည် ပိုင်ဆိုင်မှုတစ်ခုလုံးကို ရောင်းလိုပြီး တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းမရောင်းလိုသည့်အကြောင်းရင်းမှာ ဟိတ္တိဥပဒေ (အမှတ် ၄၆၊ ၄၇) တွင်ရှိပြီး၊ ၎င်းသည် လယ်တစ်ခုလုံးကို ရောင်းချမှသာ ဖျူဒယ်ဝန်ဆောင်မှုမှ လွတ်မြောက်ခွင့်ပြုသည်။ အကယ်၍ အာဗြဟံက ဂူတစ်ခုတည်းကိုသာ ဝယ်ယူခဲ့ပါက ဧဖရုန်၏ အခွန်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးသည် လျော့ပါးမသွားဘဲ၊ အာဗြဟံက ပိုင်ဆိုင်မှုတစ်ခုလုံးကို ဝယ်ယူခြင်းဖြင့် ဧဖရုန်၏ ဖျူဒယ်ဝတ္တရားများကို ဝယ်ယူသူအာဗြဟံထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။

The reason for Ephron’s eagerness to sell the whole property and not simply part of it, lies in the Hittite laws (Nos. 46, 47), which allow a release of feudal service only if a whole field is sold, but not if it is disposed of in pieces. Hence, if Abraham had bought only the cave Ephron’s tax burden would not have been lightened, whereas Abraham’s eventual purchase of the whole property transferred Ephron’s feudal obligations to the purchaser Abraham.

၁၃. ငါသည် ငွေပေးမည်။ ဧဖရုန်၏ဖြေကြားချက်တွင် လယ်ကိုဝယ်ယူပါက ဂူကို ပေးမည်ဟု ဆိုလိုကြောင်း နားလည်သဘောပေါက်ပြီး၊ အာဗြဟံသည် ထပ်မံဦးညွှတ်ကာ ကျေးဇူးတင်ကြောင်းဖော်ပြခဲ့သည်။ သူသည် ဧဖရုန်၏ပိုင်ဆိုင်မှုကို လက်ဆောင်အဖြစ် လက်ခံရန် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းအတွက် ပေးချေလိုကြောင်း ဖော်ပြခြင်းဖြင့် စျေးနှုန်းကို မေးမြန်းခဲ့သည်။

I will give thee money. Recognizing in Ephron’s answer his willingness to let him have the cave if he would purchase the field containing it, Abraham bowed again in gratitude. He, of course, declined to accept Ephron’s property as a gift, but asked the price by stating his desire to pay for it.

၁၅. ရှရက်လေးရာ။ ခန့်မှန်းခြေ ဒေါ်လာ ၁၁၆ (အခန်း ၂၀:၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ဧဖရုန်သည် ယခုအခါ သူ၏စျေးနှုန်းကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် အာဗြဟံကဲ့သို့သော ချမ်းသာသူအတွက် အနည်းငယ်သာဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဤစျေးနှုန်းသည် ယနေ့တန်ဖိုးအရ အလွန်သင့်တင့်ပုံရသော်လည်း၊ အာဗြဟံ၏ခေတ်တွင် ၎င်းသည် အဆမတန်မြင့်မားပုံရသည်။ ဗာဗုလုန်မှတ်တမ်းများအရ ထိုအချိန်တွင် သာမန်လယ်ကွက်များကို ဧကတစ်ဧကလျှင် ရှရက် ၄ ဖြင့်ရောင်းချခဲ့ပြီး၊ အသာယာဆုံးဥယျာဉ်များကို ဧကတစ်ဧကလျှင် ရှရက် ၄၀ ဖြင့်ရောင်းချခဲ့သည်။ ဗာဗုလုန်စံနှုန်းအရ အာဗြဟံသည် သူ၏ငွေဖြင့် ဧက ၁၀၀ ရှိသော လယ်ကို ဝယ်ယူနိုင်သင့်သည်။ ဧဖရုန်၏လယ်ကွက်သည် မည်မျှကြီးမားသည်ကို မသိရသော်လည်း၊ မောရှေသည် ဧဖရုန်သည် အာဗြဟံ၏အခက်အခဲကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး အမြတ်အစွန်းကောင်းရရှိခဲ့သည်ဟု ထင်ရှားစေသည်။ မဟုတ်ပါက ဧဖရုန်သည် ဂူအပြင် လယ်ကိုပါ အာဗြဟံအား ကမ်းလှမ်းမည်မဟုတ်ပါ (အပိုဒ် ၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။

15. Four hundred shekels. About $116 (see on ch. 20:16). Ephron now named his price, implying that it was a mere trifle for a rich man like Abraham. Although the price appears most reasonable in terms of modern values, in the time of Abraham it must have seemed exorbitant. Babylonian records reveal that average fields were then sold at 4 shekels an acre, and the most fertile gardens at 40 shekels an acre. According to the Babylonian standard Abraham should have been able to buy a field of 100 acres for his money. Though we do not know how large Ephron’s field was, Moses seems to leave the impression that Ephron took advantage of Abraham’s predicament to make a good profit for himself. Otherwise Ephron would not have offered Abraham the field in addition to the cave (see on v. 11).

၁၆. အာဗြဟံသည် အလေးချိန်ပေးခဲ့သည်။ ရန်ငြှိုးဖွဲ့မှုများကို ရှောင်ရှားလိုသည့်အနေဖြင့်၊ ဟိတ္တိလူမျိုးများအား အာဗြဟံသည် စျေးနှုန်းကို ညှိနှိုင်းခြင်းမပြုဘဲ ပေးချေခဲ့သည်။ ထိုအချိန်ကဲ့သို့ ယခုအခါတွင်လည်း ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းသည် အရှေ့တိုင်းတစ်လွှားတွင် ထုံးစံဖြစ်သည်။ ဧဖရုန်သည် အာဗြဟံအား ဤသို့ပြုရန် မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ “တန်ခိုးကြီးသောမင်းသား” နှင့် ချမ်းသာသော ခြေသလုံးခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအနေဖြင့်၊ အာဗြဟံသည် ညှိနှိုင်းခြင်းသည် သူ၏ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်မထိုက်တန်ဟု ခံစားရပြီး၊ သို့မဟုတ် သူသည် ထက်မြက်သောစီးပွားရေးလုပ်ဆောင်မှုအတွက် နာမည်ဆိုးရရှိခြင်းကို ရှောင်ရှားရန် ရွေးချယ်ခဲ့ပေမည်။ သူသည် “စီးပွားရေးသမားများနှင့်သုံးသော လက်ရှိငွေကြေး” ဟူသော စကားစုအရ၊ ထုံးစံစီးပွားရေးစံနှုန်းများအတိုင်း အပြည့်အဝပေးချေခဲ့သည်။

16. Abraham weighed. Desiring to avoid any feelings of enmity, Abraham as a Semite at the mercy of the Hittites, paid without question rather than bargain over the price. Then as now such a procedure was customary throughout the Orient, and Ephron undoubtedly expected Abraham to do accordingly. As a “mighty prince,” a wealthy nomad chief, Abraham may have felt that bargaining was beneath his dignity, or, perhaps, he deliberately chose to avoid a reputation for sharp dealing. He paid in full on the spot, according to customary commercial standards, as the phrase, “current money with the merchant,” indicates.

၁၇. ထိုလယ်ကွက်။ စာချုပ်၏အချို့သော သတ်မှတ်ချက်များကို ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားပြီး၊ ရေးထားသောစာချုပ်တွင် ပို၍အသေးစိတ်ဖော်ပြထားမည်ဖြစ်သည်။ အာဗြဟံ၏မွေးရပ်မြေ ဥရနှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ထိုအချိန်ကာလမှ စာချုပ်များစွာသည် ဤစာချုပ်ပုံစံကို ရှင်းလင်းစွာ ပြသထားသည်။ အာဗြဟံ၏ပိုင်ဆိုင်ခွင့်စာချုပ်တွင် ပိုင်ဆိုင်မှု၏တိကျသောဖော်ပြချက်နှင့် ၎င်း၏တည်နေရာ၊ သစ်ပင်များနှင့် အခြားဆက်စပ်ပစ္စည်းများကို ဖော်ပြထားမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဤဖြစ်ရပ်တွင် ဂူပါဝင်သည်။ ဥပမာ၊ သစ်ပင်များကို အထူးသဖြင့် မဖော်ပြထားပါက၊ ဧဖရုန်သည် နှစ်စဉ်သစ်ပင်များမှ ရိတ်သိမ်းမှုကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်တောင်းဆိုနိုင်သည်။

17. The field. Some stipulations of the contract, no doubt found in even greater detail in a written deed, are here given. Numerous such contracts of that time from Abraham’s old home, Ur, and elsewhere in Mesopotamia, present a clear picture of the form of such a contract. Abraham’s title deed no doubt contained an exact description of the property and its location, and listed the trees and other accessory items on it, in this case including the cave. If, for instance, the trees had not been specifically included, Ephron could have specifically included, Ephron could have claimed the harvest from them every year.

ဤသည်မှာ ဟိတ္တိလူမျိုးများပါဝင်ကြောင်း သက်သေပြသည့် စိတ်ဝင်စားဖွယ်အသေးစိတ်တစ်ခုဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ အိမ်ခြံမြေရောင်းချမှုတစ်ခုစီတွင် သစ်ပင်အရေအတွက်ကို တိကျစွာဖော်ပြခြင်းသည် ဟိတ္တိစီးပွားရေးစာရွက်စာတမ်းများ၏ ထူးခြားသောလက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။

This is once more an interesting detail proving that Hittites were involved in the transaction, since the listing of the exact number of trees at each real estate sale is a characteristic trait in Hittite business documents.

မမြဲရှေ့တွင်။ ဆိုလိုသည်မှာ “မမြဲ၏အရှေ့ဘက်တွင်” ဖြစ်သည် (RSV)။

Before Mamre. That is, “to the east of Mamre” (RSV).

၁၉. အာဗြဟံသည် စာရာကို သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သည်။ ဂူသည် ဣဇာက်မွေးဖွားမချင်း အာဗြဟံနေထိုင်ခဲ့သော မမြဲအနီးတွင်ရှိသည်။ ၎င်းတို့၏ပျော်ရွှင်မှုနှင့် ဝမ်းနည်းမှု၊ စိတ်ပျက်မှုနှင့် မျှော်လင့်ချက်များကို မျှဝေခဲ့သော ၎င်းတို့၏အိမ်ဖြစ်ခဲ့သည့် သစ်တောအနီးတွင်၊ အာဗြဟံသည် သူ၏ချစ်လှစွာသောဇနီးကို အနားယူစေခဲ့သည်။

19. Abraham buried Sarah. The cave was situated near Mamre, where Abraham had lived before the birth of Isaac. In sight of the grove that had been their home for so many years, where they had shared their joys and their sorrows, their disappointments and their hopes, Abraham laid his beloved wife to rest.

မမြဲရှေ့တွင်။ ဤနေရာတွင် “ရှေ့တွင်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် တစ်ခါတစ်ရံ “အရှေ့ဘက်တွင်” ဟု နားလည်ရမည်ဖြစ်သည်။ လမ်းညွှန်ပေးရာတွင် ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် အရှေ့ဘက်ကို မျက်နှာမူထားသည်ဟု ထုံးစံအရ ယူဆပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့၏ “ရှေ့” ဖြစ်သည် (ဇာခရိ ၁၄:၈; ယောလ ၂:၂၀; တရားဟောရာ ၁၁:၂၄ ကိုကြည့်ပါ)။ မမြဲသည် ဟေဗြူန်အတွက် အခြားနာမည်တစ်ခုမဟုတ်ဘဲ၊ ထိုအနီးတဝိုက်တွင်သာ ရှိသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၃:၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။

Before Mamre. The Hebrew expression here translated “before” is at times to be understood as “to the east of.” In giving directions a Hebrew customarily thought of himself as facing the east, which was thus “before” him (see Zech. 14:8; Joel 2:20; Deut. 11:24). Mamre was not another name for Hebron, but was simply in that vicinity (see Gen. 13:18).

ကာနာန်ပြည်တွင်။ အပိုဒ် ၂ တွင်ကဲ့သို့၊ စာရာသည် ကာနာန်ပြည်အတွင်း အာဗြဟံပိုင်ဆိုင်သော မြေတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းတွင် နောက်ဆုံးအနားယူရာ နေရာကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြသည်။

In the land of Canaan. To emphasize, as in v. 2, that Sarah found her last resting place in a piece of ground belonging to Abraham in the promised land of Canaan.

အေလင်ဂျီ။ ဝှိုက် မှတ်ချက်များ

၇ အမ်အယ်လ် ၁၉၂

၁၇-၂၀ ပီပီ ၁၆၉

ellen g. white comments

7 ML 192

17-20 PP 169

အခန်းကြီး - ၂၄

chapter 24

၁။ အာဗြဟံသည် ကျိန်ဆိုခိုင်းသည်။ ၁၀။ ကျွန်၏ခရီးစဉ်၊ ၁၂။ သူ၏ဆုတောင်းချက်၊ ၁၄။ သူ၏လက္ခဏာ။ ၁၅။ ရေဗက္ကာသည် သူ့ကိုတွေ့ဆုံသည်၊ ၁၈။ သူ၏လက္ခဏာကို ဖြည့်ဆည်းပေးသည်၊ ၂၂။ လက်ဝတ်ရတနာများရရှိသည်၊ ၂၃။ သူမ၏ဆွေမျိုးများကို ပြသသည်၊ ၂၅။ သူ့ကိုအိမ်သို့ဖိတ်ကြားသည်။ ၂၆။ ကျွန်သည် ဘုရားသခင်ကို ကောင်းချီးပေးသည်။ ၂၉။ လာဗန်သည် သူ့ကိုဧည့်ဝတ်ပြုသည်။ ၃၄။ ကျွန်သည် သူ၏သတင်းစကားကိုပြသည်။ ၅၀။ လာဗန်နှင့်ဗေသွေလသည် ၎င်းကိုအတည်ပြုသည်။ ၅၈။ ရေဗက္ကာသည် လိုက်သွားရန်သဘောတူသည်။ ၆၂။ ဣဇာက်သည် သူမကိုတွေ့ဆုံသည်။

1 Abraham sweareth his servant. 10 The servant’s journey: 12 His prayer: 14 His sign. 15 Rebekah meeteth him, 18 fulfilleth his sign, 22 receiveth jewels, 23 sheweth her kindred, 25 and inviteth him home. 26 The servant blesseth God. 29 Laban entertaineth him. 34 The servant sheweth his message. 50 Laban and Bethuel approve it. 58 Rebekah consenteth to go. 62 Isaac meeteth her.

၁။ အာဗြဟံသည် အိုမင်းသည်။ ဤအခန်းတွင်ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်များသည် စာရာ၏သေဆုံးမှုနောက် ၃ နှစ်အကြာ (အခန်း ၂၃:၁) ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ စာရာသည် ဣဇာက်မွေးဖွားချိန်တွင် ၉၀ နှစ်ရှိပြီး (အခန်း ၂၅:၂၀) ဣဇာက်သည် ရေဗက္ကာနှင့်လက်ထပ်ချိန်တွင် ၄၀ နှစ်ရှိသည်။ အာဗြဟံသည် ထိုအချိန်တွင် ၁၄၀ နှစ်ခန့်ရှိသည် (အခန်း ၁၇:၁၇)။

1. Abraham was old. The events narrated in this chapter took place 3 years after Sarah’s death (ch. 23:1), since Sarah was 90 years old at the birth of Isaac, and Isaac was 40 at the time of his marriage with Rebekah (ch. 25:20). Abraham was about 140 years of age at the time (ch. 17:17).

၂။ အကြီးဆုံးကျွန်။ အာဗြဟံ၏အိမ်ထောင်စုတွင် အယုံကြည်ရဆုံးကျွန်မှာ ဧလျာဇာ (ပီပီ ၁၇၃) ဖြစ်ပြီး၊ သူသည် နှစ်ပေါင်း ၅၀ ခန့်အကြာက အာဗြဟံ၏ဆက်ခံသူအလားအလာအဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသူဖြစ်သည် (အခန်း ၁၅:၂)။ ယခုအခါ အာဗြဟံသည် အလွန်အရေးကြီးသောမစ်ရှင်တစ်ခုအတွက် သူ့ကို ခေါ်ယူခဲ့သည်။

2. Eldest servant. The most trusted servant of Abraham’s house was Eliezer (PP 173), who half a century previously had been tentatively selected by Abraham as his prospective heir (ch. 15:2). He was now summoned by Abraham for a most important mission.

သင်၏လက်ကို ငါ့ပေါင်အောက်တွင်ထားပါ။ ဤရှေးခေတ်ကျိန်ဆိုမှုထုံးတမ်းကို အခန်း ၄၇:၂၉ တွင်သာ ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ နှစ်ကြိမ်စလုံးတွင်၊ ဤထုံးတမ်းသည် ကျိန်ဆိုသူ၏သေဆုံးပြီးနောက် သူ၏သားစဉ်မျိုးဆက်များကို သစ္စာစောင့်သိရန် ကတိပြုခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ တစ်ဦးသေဆုံးခြင်းသည် ကျိန်ဆိုမှုမှ လွတ်ကင်းစေမည်မဟုတ်။ ဤထုံးတမ်းကို မှတ်ချက်ပေးသူများက အနည်းငယ်ကွဲပြားစွာ ရှင်းပြထားသည်။ ပေါင် သို့မဟုတ် ဆီးခုံသည် သားစဉ်မျိုးဆက်၏ရင်းမြစ်အဖြစ် (ဖမ်းရာ ၃၅:၁၁၊ ၄၆:၂၆၊ ထွက် ၁:၅ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဟေဗြဲဘာသာတွင် “ပေါင်” သို့မဟုတ် “ဆီးခုံ” (တူညီသောစကားလုံး) သည် အာဗြဟံ၏အနာဂတ်သားစဉ်မျိုးဆက်များ၊ အထူးသဖြင့် ကတိပေးထားသောမျိုးစေ့ဖြစ်သည့် ခရစ်တော်ကို ညွှန်ပြသည်ဟု ယူဆထားသည်။ ထိုသို့ဆိုလျှင် ဤကျိန်ဆိုမှုသည် လာမည့်သူ၏အမည်ဖြင့် ကျိန်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ အချို့သောစကားပြန်များက ပေါင်ကို အခွင့်အာဏာ သို့မဟုတ် သခင်ဖြစ်မှု၏သင်္ကေတအဖြစ် ယူဆပြီး၊ လက်ကို ၎င်းအောက်တွင်ထားခြင်းသည် သာလွန်သူအား သစ္စာခံကျိန်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။

Thy hand under my thigh. This ancient ceremony accompanying a solemn oath is mentioned again only in ch. 47:29. In both instances the circumstances suggest a promise to deal faithfully after the death of the one to whom the promise was made, that is, with his posterity. The death of the one would not release the other from his oath. Explanations of the custom vary somewhat among commentators. As the source of posterity (see Gen. 35:11; 46:26; Ex. 1:5), the word “thigh” or “loins” (same word in the Hebrew) has been considered as pointing to Abraham’s future descendants, in particular to Christ, the promised Seed. If so, the oath was, as it were, sworn by, in particular to Christ, the promised Seed. If so, the oath was, at it were, sworn by, or in the name of, the One that was to come. Other interpreters have considered the thigh as symbolic of lordship or authority, and the placing of the hand beneath it an oath of allegiance to a superior.

၃။ ဇနီးတစ်ယောက်ယူပါ။ အာဗြဟံသည် နောက်ထပ် ၃၅ နှစ်အသက်ရှင်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း (အခန်း ၂၅:၇၊ ၂၀ ကိုကြည့်ပါ)၊ ထိုအချိန်တွင် သူသည် အားနည်းနေသည်ဟု ခံစားရပုံရသည် (အခန်း ၁)။ ဧလျာဇာအား ဇနီးရွေးချယ်ရန် ပေးထားသောအခွင့်အာဏာသည် ဣဇာက်၏ နှိမ့်ချမှုကို ပြသပြီး၊ သူသည် ထိုအချိန်တွင် ၄၀ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်တွင်၊ ယနေ့ခေတ်အရှေ့တိုင်းတွင်ကဲ့သို့ပင်၊ မိဘများသည် သားသမီးများအတွက် အိမ်ထောင်ဖက်ရွေးချယ်ပြီး မင်္ဂလာဆောင်စီစဉ်ပေးကြသည်။ ၎င်းသည် လူငယ်များ၏ဆန္ဒကို လျစ်လျူရှုထားသည်ဟု မဆိုလိုပါ (အခန်း ၅၈၊ ၆၇၊ ပီပီ ၁၇၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဣဇာက်၏အိမ်ထောင်ပြုရန် နှောင့်နှေးမှုသည် အာဗြဟံ၏ ကာနာန်လူမျိုးများထံမှ ဇနီးမယူလိုသောဆန္ဒနှင့်၊ ယခင်က ဟာရန်မှဇနီးတစ်ယောက်ရယူရန် အဆင်မပြေမှုကြောင့်ဖြစ်ပုံရသည် (အခန်း ၃-၆ ကိုကြည့်ပါ)။ စာရာ၏သေဆုံးမှုသည် ဤကိစ္စအား အရေးတကြီးဖြစ်စေခဲ့ပုံရသည်။

3. Take a wife. Although Abraham was to live another 35 years (cf. ch. 25:7, 20), he seems to have felt rather feeble at this time (v. 1). The authority given Eliezer in the selection of a wife implies a commendable submissiveness on the part of Isaac, who was already 40 years of age. In ancient times, as in the Orient today, parents selected marriage partners and made wedding arrangements for their children. This in no way implied that the wishes of the young people themselves were ignored (see vs. 58, 67; PP 171). The long delay in planning for Isaac’s marriage was probably due to Abraham’s desire to avoid taking a Canaanite wife for him, and to the fact that heretofore he had not found it convenient to arrange for one from Haran (see vs. 3–6). The death of Sarah had perhaps added a sense of urgency to the matter.

ကာနာန်လူမျိုးများထံမှ။ ကာနာန်လူမျိုးများ၏ တိုးပွားလာသော အကျင့်ယိုယွင်းမှုနှင့် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှု၊ နှင့် ၎င်းတို့၏ဖျက်ဆီးခံရမည့်ကံကြမ္မာကို သတိပြုမိသဖြင့်၊ အာဗြဟံသည် ကတိပေးထားသောမျိုးစေ့၏သန့်ရှင်းမှုကို ထိန်းသိမ်းလိုခဲ့သည်။ ဟာဂါနှင့်သူ၏အတွေ့အကြုံ၊ လော့နှင့် ဣရှမေလ၏အတွေ့အကြုံများသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူများနှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ခြင်း၏အန္တရာယ်ကို သူ့အား သင်ကြားပေးခဲ့သည် (ပီပီ ၁၇၄)။ ထို့ပြင်၊ ဘုရားသခင်သည် ကာနာန်လူမျိုးများနှင့် အိမ်ထောင်ရေးပေါင်းသင်းမှုကို တားမြစ်ထားပြီး၊ ၎င်းကို နောက်ပိုင်းတွင် မောရှေ၏ပညတ်တရားတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည် (ထွက် ၃၄:၁၆၊ တရားစီ ၇:၃)။

Of the Canaanites. Aware of the growing licentiousness and idolatry of the Canaanites, and of their impending doom, Abraham desired to preserve the purity of the promised seed. His own experience with Hagar, and the experiences of Lot and Ishmael, had taught him the danger of alliances with people of heathen background (PP 174). Furthermore, God had already forbidden intermarriage with the Canaanites, a prohibition later incorporated into the Mosaic legislation (Ex. 34:16; Deut. 7:3).

၄။ ငါ၏တိုင်းပြည်သို့။ ခါလဒဲလူမျိုးများ၏ ဥရ်မြို့သို့မဟုတ်၊ ဟာရန်သို့ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းနှစ်ခုစလုံးသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင်ရှိသည်။ ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုမှ လွတ်ကင်းခြင်းမရှိသော်လည်း၊ အာဗြဟံ၏ဆွေမျိုးများသည် ဟာရန်တွင် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ သိရှိပြီး ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည် (ဖမ်းရာ ၃၁:၁၉၊ ယောရှု ၂၄:၂၊ ပီပီ ၁၇၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့ထံမှ ယူဆောင်လာသော ခယမသည် ယိုယွင်းနေသော ကာနာန်လူမျိုးများထံမှယူဆောင်လာသူထက် ပိုမိုသင့်လျော်သည်ဟု ထင်ရသည်။

4. Unto my country. Not to Ur of the Chaldees but to Haran, both of which were in Mesopotamia. Though not free from idolatry, Abraham’s relatives there preserved to some extent the knowledge and worship of the true God (see Gen. 31:19; Joshua 24:2; PP 171). Therefore a daughter-in-law from among them seemed far preferable to one form among the degraded Canaanites.

၆။ ငါ့သားကို ထိုနေရာသို့ မပို့စေနှင့်။ အာဗြဟံသည် ဧလျာဇာအား ဣဇာက်ကို မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ သွားခွင့်မပြုရန် အလေးအနက်ထားမှာကြားခဲ့သည်။ သူရောကိုယ်တိုင်ပါ ပြန်လာရန် သို့မဟုတ် သားဖြစ်သူအား ပြန်လည်လာရောက်ရန် လွတ်လပ်ခွင့်မရှိကြောင်း သူခံစားရသည်။ ၎င်းသည် သူ၏အိုမင်းသောအသက်အရွယ် (အခန်း ၁) နှင့်အတူ၊ သူ၏သားအတွက် ဇနီးတစ်ယောက်ရယူရန် ကိုယ်တိုင်ပြန်မသွားရန် လှုံ့ဆော်ခဲ့ပုံရသည်။

6. Bring not my son thither. Abraham solemnly charged Eliezer not to permit Isaac to go to Mesopotamia. He left that neither he nor his son was at liberty to return, even for a visit. This, together with his advanced age (v. 1), probably influenced him not to return in person to obtain a wife for his son.

၇။ သူသည် သူ၏ကောင်းကင်တမန်ကို စေလွှတ်မည်။ ဤဘုရားသခင်၏လမ်းညွှန်မှုအပေါ် ယုံကြည်မှုဖော်ပြချက်သည် အာဗြဟံ၏ သူနှင့်သူ၏အကျိုးကိစ္စများသည် ဘုရားသခင်၏ညွှန်ကြားမှုနှင့် အကာအကွယ်အောက်တွင်ရှိကြောင်း ယုံကြည်ချက်ကို ထင်ရှားစေသည်။ ဧလျာဇာအား ပေးထားသော ဘုရားသခင်၏လမ်းညွှန်မှုဆိုင်ရာ အာမခံချက်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ဣသရေလလူမျိုးများနှင့် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်အား ကတိပေးခဲ့သည် (ထွက် ၂၃:၂၀၊ ဟေဗြဲ ၁:၁၄)။

7. He shall send his angel. This tender expression of confidence in divine guidance reveals Abraham’s abiding conviction that he and his affairs were under the direction and protection of God. The same assurance of divine leadership given to Eliezer was afterward promised the people of Israel (Ex. 23:20) and the Christian church (Heb. 1:14).

၈။ သင်သည် လွတ်ကင်းလိမ့်မည်။ ကျိန်ဆိုမှု၏ မြင့်မြတ်ပြီး ချုပ်နှောင်ထားသောသဘောသဘာဝကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရင်း၊ ဧလျာဇာသည် မည်သည့်အမျိုးသမီးမှ ကာနာန်သို့ပြန်မလိုက်လာပါက သူ၏တာဝန်နှင့်ပတ်သက်ပြီး မျှတသောစိုးရိမ်မှုကို ခံစားရသည်။ အာဗြဟံသည် ဧလျာဇာအား ယခုအချိန်အထိ လမ်းညွှန်ပေးခဲ့သောဘုရားသခင်သည် ယခုအခါတွင် သူ့ကိုစွန့်ပစ်မည်မဟုတ်ကြောင်း အာမခံခဲ့သည်။ ဧလျာဇာသည် သူ၏မစ်ရှင်၏အောင်မြင်မှုကို ယုံကြည်စိတ်ချစွာ စတင်နိုင်သည်။ သို့သော် အကယ်၍ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါက၊ သူသည် ကျိန်ဆိုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ နောက်ထပ်တာဝန်မှ လွတ်ကင်းသည်ဟု ယူဆရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဣဇာက်ကို မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ ဇနီးရှာရန်သွားခွင့်ပြုမည်မဟုတ်ပေ။ အာဗြဟံသည် ဣဇာက်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ဆက်လက်နေထိုင်ရန် သွေးဆောင်ခံရပြီး ဘုရားသခင်၏ရည်ရွယ်ချက်ကို ပျက်ပြားစေမည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့ပုံရသည်။

8. Thou shalt be clear. In view of the of sacred and binding nature of his oath, Eliezer felt justifiable concern as to his responsibility in case no woman would return with him to Canaan. Abraham assured Eliezer that God, who had led thus far, could be counted on not to desert him now. Eliezer could set out confident in the successful conclusion of his mission. But if for any reason the contrary should prove true, he was to consider himself free from further obligation with respect to the oath, except that under no circumstance was Isaac to be permitted to go to Mesopotamia to seek a wife. Abraham no doubt feared that Isaac might be tempted to remain in Mesopotamia, and so thwart the divine purpose.

ဣဇာက်အတွက် ဇနီးရှာရန် ဧလျာဇာ၏ခရီးစဉ်၊ ဗီယာရှေဘမှ ဟာရန်သို့

Eliezer’s Journey, Beersheba to Haran, to Obtain a Wife for Isaac

၁၀။ ခြောက်ကျွတ်ဆယ်ကောင်။ အာဗြဟံခေတ်တွင် ကျွတ်မွေးထားသောခြောက်ကျွတ်များကို အသုံးပြုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အခန်း ၁၂:၁၆ ကိုကြည့်ပါ။ အာဗြဟံသည် ဤမစ်ရှင်၏စီစဉ်ခြင်းနှင့် အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းအားလုံးကို သူ၏ယုံကြည်စိတ်ချရသော ကျွန်ဧလျာဇာ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ်တွင် ထားရှိခဲ့သည်။ “သူ၏သခင်၏ဥစ္စာအားလုံးသည် သူ၏လက်ထဲတွင်ရှိသည်” ဟူသောဖော်ပြချက်သည် သူသည် အတွေ့အကြုံရှိပြီး ဆင်ခြင်တုံတရားရှိသူဖြစ်ကြောင်း ပြသသည်။ သူသည် အာဗြဟံနှင့်အတူ နှစ်ပေါင်း ၅၀ ကျော်ရှိနေပြီဖြစ်သည် (အခန်း ၁၅:၂၊ ၁၆:၃ ကိုကြည့်ပါ)။

10. Ten camels. On the use of domesticated camels in Abraham’s time, see on ch. 12:16. Abraham left the entire planning and execution of this mission to the discretion of his trusted servant Eliezer. The statement that “all the goods of his master were in his hand” shows him to have been a man of experience and sound judgment. He had now been with Abraham for more than half a century (see chs. 15:2; 16:3).

မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့သွားသည်။ ဤတွင်ဘာသာပြန်ထားသော “မက်ဆိုပိုတေးမီးယား” ဟူသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ’အာရာမ်–နာဟာရာယိမ်၊ စာသားအရ “မြစ်နှစ်သွယ်၏အာရာမ်” ဖြစ်သည်။ ဤမြေသည် မောရှေ၏ခေတ်တွင် မစ်တန်နီလူမျိုးများထွန်းကားရာ မြစ်နှစ်သွယ်ကြားရှိ အထက်ယူဖရေးတီးနှင့် ခါဗုရ်မြစ်များကြားရှိ မြောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားဖြစ်သည်။

Went to Mesopotamia. The Hebrew term here translated Mesopotamia is ’Aram–naharayim, literally, “Aram of the two rivers.” This land, where the Mitanni flourished at the time of Moses, was called naharina by the Egyptians. It is in northern Mesopotamia between the upper Euphrates and Chabur rivers.

နာဟော်မြို့။ ၁၉၃၀ ခုနှစ်ခန့်အထိ၊ ၎င်းသည် ဟာရန်အတွက် အခြားအမည်တစ်ခုသာဖြစ်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည် (အခန်း ၂၇:၄၃၊ ၂၈:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော်၊ ဘီစီ ၁၈ ရာစုမှ ကျူနီဖောင်းစာရွက်များကို မက်ဆိုပိုတေးမီးယားအလယ်ပိုင်းရှိ အမိုရိမြို့ဖြစ်သော မာရီတွင် တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့တွင် ဟာရန်ဒေသရှိ တစ်လ်–နာဟီရီ၊ “နာဟော်မြို့” ကို ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် “နာဟော်မြို့” သည် ဟာရန်ကိုယ်တိုင်မဟုတ်ဘဲ၊ နာဟော်မှတည်ထောင်ပြီး သူ၏အမည်ပေးထားသော သီးခြားအခြေချနေထိုင်ရာနေရာဖြစ်သည် (အခန်း ၁၁:၃၁ ကိုကြည့်ပါ)။

The city of Nahor. Until about 1930 this was thought to be only another name for Haran (see chs. 27:43; 28:10). However, cuneiform tablets of the 18th century b.c., brought to light in Mari, an Amorite city on the central Euphrates, mention Til–Nahiri, “the city of Nahor,” as a town of the Haran region. The “city of Nahor” was therefore not Haran itself, but a separate settlement founded by Nahor and called after him (see on ch. 11:31).

၁၁။ အမျိုးသမီးများထွက်လာချိန်။ ခရီးစဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး မည်သည့်အချက်မှ ဖော်ပြထားခြင်းမရှိဘဲ၊ ၎င်းသည် ရက်ပေါင်းများစွာကြာမြင့်ခဲ့ရပြီး၊ မောရှေသည် ဧလျာဇာရောက်ရှိသည့်နေရာသို့ ဇာတ်လမ်းကို ဆက်လက်ဖော်ပြသည်။ ခြောက်ကျွတ်ဆယ်ကောင်ပါသော ကုန်သည်တန်းသည် နာဟော်မြို့ပြင်ရှိ ရေတွင်းသို့ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အနားယူရန်နှင့် ရေသောက်ရန်စောင့်ဆိုင်းရင်း ဒူးထောက်ထိုင်ချခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်ကတည်းက အရှေ့တိုင်းဓလေ့အရ၊ အမျိုးသမီးများသည် ရေကိုဆွဲယူပြီး အိုးများ သို့မဟုတ် သားရေအိတ်များဖြင့် အိမ်သို့သယ်ဆောင်ကြသည် (ထွက် ၂:၁၆၊ ၁ ရှမွေလ ၉:၁၁)။ ဧလျာဇာသည် ဤအခါသမယသည် မြို့ရှိလက်ထပ်နိုင်သောအမျိုးသမီးငယ်များကို စောင့်ကြည့်ရန်နှင့် သူ၏သခင်၏သားအတွက် သင့်လျော်သောဇနီးတစ်ယောက်ကို ဆုံးဖြတ်ရန် အခွင့်အရေးကောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။

11. The time that women go out. Nothing is said about the journey itself, which must have taken many days, and Moses continues the narrative when Eliezer reaches his destination. The caravan of ten camels had arrived at the well outside the town of Nahor, and they knelt down to rest and to await a drink. From remote antiquity it was the Oriental custom for women to draw water and to carry it home, in either jars or skins (Ex. 2:16; 1 Sam. 9:11). Eliezer considered such an occasion a good opportunity to observe the marriageable young women of the city and to decide upon a suitable wife for his master’s son.

၁၂။ အိုထာဝရဘုရားသခင်။ သူ၏သခင်၏ဘာသာတရားတွင် ပြုစုပျိုးထောင်ခံရပြီး၊ စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို ခိုင်မြဲစွာယုံကြည်သူအဖြစ်၊ ဧလျာဇာသည် ဉာဏ်ပညာ၊ လမ်းညွှန်မှု၊ နှင့် အောင်မြင်မှုအတွက် တိတ်တဆိတ်ဆုတောင်းခဲ့သည်။ ဤဆုတောင်းကျွန်သည် အာဗြဟံ၏ အိမ်ထောင်စုဝိညာဉ်များအတွက် စိတ်အားထက်သန်စွာ ဂရုစိုက်မှု၏ရလဒ်ကို အားပေးသည့်ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည် (အခန်း ၁၈:၁၉)။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ပထမဆုံးဆုတောင်းချက်ဖြစ်သည့် ဤဆုတောင်းသည် ကလေးဆန်သောယုံကြည်ခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ ဧလျာဇာသည် သူ၏တာဝန်ကြီးမားမှုကို သတိပြုမိပြီး၊ အာဗြဟံ၏အိမ်ထောင်စုအတွက် ကောင်းချီးများယူဆောင်လာမည့် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို ရှာဖွေရန်၊ ခင်ပွန်းအတွက် အကူအညီဖြစ်စေမည့်သူတစ်ဦးကို ရှာဖွေရန်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သူသည် သူ၏ရွေးချယ်မှုကို လမ်းညွှန်ရန် လက္ခဏာတစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ ခြောက်ကျွတ်ဆယ်ကောင်အတွက် ရေလုံလောက်စွာဆွဲယူရန် မလွယ်ကူသောအလုပ်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ဤအဆိုပြုချက်သည် စရိုက်လက္ခဏာကို စစ်ဆေးမှုတစ်ခုဖြစ်စေသည်။ ဧလျာဇာသည် သူယူဆောင်လာမည့်အမျိုးသမီးသည် သဘာဝအားဖြင့် ဖော်ရွေပြီး၊ ကူညီရန်အသင့်ရှိပြီး၊ အလုပ်လုပ်နိုင်သူဖြစ်ရန် သေချာလိုခဲ့သည်။

12. O Lord God. Brought up in the religion of his master and being himself a firm believer in the true God, Eliezer silently prayed for wisdom, guidance, and success. This praying servant is a cheering example of the fruits of Abraham’s devoted care for the souls of his household (ch. 18:19). This, the first recorded prayer in the Bible, is expressive of childlike faith. Eliezer was well aware of the great responsibility which was his, of returning with a woman who would bring blessing and not a curse upon Abraham’s house, one who would be a helpmeet for her husband rather than a contributor to his downfall. He therefore asked for a sign to guide him in his choice. Since it was no easy task to draw water sufficient for ten thirsty camels, the proposal posed a real test of character. Eliezer wished to be sure that the woman he would escort back to Abraham was naturally friendly, ready to help, and able to work.

၁၅. ရေဗက္ကသည် ရောက်လာသည်။ မတော်တဆမဟုတ်ဘဲ ဘုရားသခင်၏ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုဖြင့် ရောက်လာပြီး၊ သူ၏ ဆုတောင်းချက်သည် ပြီးစီးမည့်အချိန်မတိုင်မီ ဖြေကြားခံရသည်။ ဤသည်မှာ ဘုရားသခင်က ဆုတောင်းချက်ကို လျင်မြန်စွာ ဖြေကြားပေးသော တစ်ခုတည်းသော အခါသမယမဟုတ်ပေ (ဒံ။ ၉:၂၃; ဟေရှာယ။ ၆၅:၂၄)။ သူသည် ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ရိုးသားစွာ ဆုတောင်းသော ဆုတောင်းချက်ကို အမြဲတမ်း နားထောင်ရန် အသင့်ရှိသည်။ ရေဗက္ကသည် သူမ၏ အမည်၏ အဓိပ္ပါယ်သည် မထင်ရှားပေ။ သူမ၏ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်နှင့် ပတ်သက်ပြီး၊ ကမ္ဘာဦး ၂၂:၂၃ တွင် ကြည့်ပါ။

15. Rebekah came. Not by accident but by providence, his prayer was answered before it had been completed. This was not the only occasion upon which God’s answer came so promptly (Dan. 9:23; Isa. 65:24). He is always ready to hear a sincere prayer uttered in faith. The meaning of Rebekah’s name is obscure. Concerning her relationship, see on Gen. 22:23.

သူမ၏ ပုခုံးပေါ်တွင် ရေအိုးတင်ထားသည်။ အချို့သော အရှေ့တိုင်းလူမျိုးများအကြား ရေအိုးများကို ခေါင်းပေါ်တွင် သယ်ဆောင်လေ့ရှိသော်လည်း၊ ပါလစ္စတင်းနှင့် ဆီးရီးယားအမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ ပုခုံးပေါ်တွင် သယ်ဆောင်ကြသည်။

Her pitcher upon her shoulder. It is the habit among some Eastern peoples to carry water jars on their heads, but Palestinian and Syrian women do so upon their shoulders.

၁၆. အလွန်လှပသည်။ မောရှေသည် ရေဗက္ကအား ဇာတ်လမ်းထဲတွင် ပထမဆုံးပေါ်လာသည်နှင့် သူ၏ စာဖတ်သူများအား မိတ်ဆက်ပေးသည်။ စာရဝတီ (အခန်း ၁၂:၁၁) နှင့် ရာခေလ (အခန်း ၂၉:၁၇) ကဲ့သို့ပင်၊ ရေဗက္ကသည် အလွန်ဆွဲဆောင်မှုရှိသည်။ သူမ၏ အပျိုဖြူစင်မှုကိုလည်း ထပ်ခါတလဲလဲ အလေးပေးဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် လူမျိုးတစ်မျိုး၏ မိခင်ဖြစ်လာမည့်သူအတွက် အမှန်တကယ် အရေးကြီးသော သီလတစ်ခုဖြစ်သည်။

16. Very fair. Moses acquaints his readers with Rebekah immediately upon her appearance in the narrative. Like Sarah (ch. 12:11) and Rachel (ch. 29:17), Rebekah was very attractive. Her virginity is also emphasized, by repetition. This was truly an important virtue for her who should become the mother of an entire nation.

သူမသည် ရေတွင်းသို့ ဆင်းသွားသည်။ ရေတွင်းသည် ဟေဗြဲစကားလုံး ‘ayin ဖြင့် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း သဘာဝစမ်းရေတွင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ စမ်းရေတွင်းများသည် ရာသီအလိုက် ရေခန်းခြောက်သော ချောင်းခုံတွင် တွေ့ရလေ့ရှိပြီး၊ မြို့များကို တောင်ကုန်းများပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသည်။ ထို့ကြောင့် လူများသည် ရေရရှိရာ နေရာသို့ “ဆင်းသွား” ရန် လိုအပ်သည်။

She went down to the well. The well was a natural spring, as the Hebrew word ‘ayin indicates. Springs were usually to be found in a wadi, the dry bed of a seasonal stream, whereas towns were built on mounds. People therefore of necessity went “down” to the source of water supply.

၁၉. မင်းရဲ့ ကုလားအုတ်တွေအတွက် ရေလည်း ပေးမယ်။ ရေဗက္ကသည် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်နေသော ခရီးသွားတစ်ဦးအတွက် ရေတစ်ခွက်သာ တောင်းခံခံရသော်လည်း၊ သူမ၏ ကြင်နာသော စိတ်သဘောကို ချက်ချင်း ပြသခဲ့သည်။ ကုလားအုတ်များအတွက် ရေခပ်ပေးရန် သူမ၏ ကမ်းလှမ်းမှုသည် စိတ်ဆန္ဒအလျောက်ဖြစ်ပြီး ဓလေ့ထုံးတမ်း၏ လိုအပ်ချက်မဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် အကူအညီလိုအပ်သူများကို ကူညီလိုသော စစ်မှန်သော ဆန္ဒကို ပြသခဲ့သည်။ သို့သော်၊ သူမ၏ ကြင်နာမှုသည် ဘုရားသခင်၏ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွင် အသုံးပြုခံရပြီး၊ သူမအား ဣဇာက်၏ ဇနီးအဖြစ် ရွေးချယ်ခံရသူဖြစ်ကြောင်း သက်သေအဖြစ် ပြသခဲ့သည်။ သူမ၏ ကမ်းလှမ်းမှုသည် သူမ၏ စရိုက်လက္ခဏာ၏ သဘာဝရောင်ပြန်ဟပ်မှုအဖြစ်သာ အယ်လီဇာ၏ ဆုတောင်းချက်ကို အပြည့်အဝ ဖြေကြားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

19. Water for thy camels also. Rebekah, who had been asked only for a drink of water for a weary traveler, immediately manifested her kindly disposition. Her offer to draw water for the camels was voluntary and not a requirement of custom. It demonstrated a genuine desire to help those who were in need of assistance. It should not be forgotten, however, that her kindness was utilized in the providence of God as evidence that He had chosen her to be Isaac’s wife. Her offer could be the full answer to Eliezer’s prayer only if it came as a natural reflection of character.

၂၁. သူမကို အံ့သြစွာ ကြည့်နေသည်။ အယ်လီဇာသည် ရေဗက္က၏ အကူအညီပေးလိုသော စိတ်ဆန္ဒဖြင့် အလွန်စွဲမှတ်ခံခဲ့ရပြီး၊ သူ၏ ကုလားအုတ်ဆယ်ကောင်အတွက် ရေခပ်ပေးနေစဉ် အကူအညီပေးရန်ပင် မကမ်းလှမ်းခဲ့ပေ (ကမ္ဘာဦး ၂၉:၁၀; ထွက်မြောက်ရာ ၂:၁၇ ကို ကြည့်ပါ)။ သူသည် ဘုရားသခင်၏ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုဖြင့် သူ၏ လမ်းပြမှုအတွက် ဆုတောင်းချက်ကို တိကျစွာနှင့် လျင်မြန်စွာ ဖြေကြားပေးခံရသည်ကို အံ့သြခဲ့သည်။ ခဏမျှ သူသည် ဝတ္တရားမလုပ်ဘဲ ရပ်တန့်နေခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ မှန်ကန်နိုင်ပါသလား။ ထို့အတူ တပည့်တော်များသည် ပေတရု ထောင်မှ ကောင်းကင်တမန်တစ်ပါးဖြင့် လွတ်မြောက်လာပြီး ၎င်းတို့ရှေ့တွင် ရုတ်တရက်ရပ်နေချိန်တွင် အံ့သြခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သူ၏ လုံခြုံမှုအတွက် ဆုတောင်းနေခဲ့ကြသော်လည်း၊ ဖြေကြားမှုရောက်လာသောအခါ ၎င်းကို လက်ခံရန် ၎င်းတို့အတွက် ခက်ခဲခဲ့သည် (တမန်တော် ၁၂:၁၂-၁၇)။

21. Wondering at her. Eliezer was so fascinated by Rebekah’s unaffected willingness to be of help that he allowed her to draw water for his ten camels without so much as offering assistance (see Gen. 29:10; Ex. 2:17). He was startled by the precision and dispatch with which Providence had answered his prayer for guidance. Momentarily he hesitated; could it be true? Thus the disciples wondered when Peter, after his release from prison by an angel, stood suddenly before them. Though engaged in prayer for his safety, it was difficult for them, to accept the answer when it came (Acts 12:12–17).

၂၂. ရွှေနားကွင်း။ ဤလက်ဆောင်သည် သူမ၏ သတို့သား၏ လက်ဆောင်မဟုတ်ဘဲ အယ်လီဇာ၏ ကျေးဇူးတင်မှု၏ အမှတ်အသားဖြစ်သည်။ သူမသည် ဣဇာက်၏ ဇနီးဖြစ်လာမည်ဟု သံသယရှိသော်လည်း၊ အယ်လီဇာသည် သူမ၏ အမည်ကိုပင် မသိရသေးသလို၊ အာဗြဟံနှင့် သူမ၏ မိသားစုဆက်နွယ်မှုကိုလည်း မသိရသေးပေ။ “နားကွင်း” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားသော စကားလုံးသည် “နဖူးအတွက် လက်ဝတ်ရတနာ” ဖြစ်ပြီး၊ ဟေဗြဲစကားလုံး nezem မှ ဆင်းသက်လာကာ နှာခေါင်းကွင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်ကတည်းက ဘီဒိုအင်အမျိုးသမီးများသည် နှာခေါင်းကွင်းများကို နှာခေါင်းတစ်ဖက် သို့မဟုတ် နှာခေါင်းအလယ်တွင် ဝတ်ဆင်လေ့ရှိသည် (ဟေရှာယ ၃:၂၁; ယေဇကျေလ ၁၆:၁၁, ၁၂ ကို ကြည့်ပါ)။ ဘီဒိုအင်များအကြား နှာခေါင်းကွင်းသည် စေ့စပ်ရေးလက်ဆောင်အဖြစ် ဓလေ့ထုံးတမ်းဖြစ်သည်။ ရွှေကွင်းသည် အောင်စတစ်ဖွဲ့၏ ငါးပုံတစ်ပုံခန့် အလေးချိန်ရှိပြီး၊ ရွှေလက်ကောက်နှစ်ခုသည် ၄ သို့မဟုတ် ၅ အောင်စခန့် အလေးချိန်ရှိသည်။ လက်ရှိရွှေဈေးနှုန်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ စုစုပေါင်းတန်ဖိုးသည် ဒေါ်လာ ၁၆၉ ခန့်ဖြစ်သည်။ လာဗန်သည် အံ့သြခဲ့သည်မှာ မဆန်းပါ (အခန်း ၃၀)။

22. A golden earring. This present, it should be noted, was not her dowry but a token of Eliezer’s gratitude. Though suspecting that she was to become Isaac’s wife, Eliezer did not as yet even know her name, much less her family relationship to Abraham. The word translated “earring,” “jewel for the forehead,” is from the Heb. nezem, a ring for the nose. Since ancient times Bedouin women have worn nose rings, either in the cartilage of one side or in the central wall of the nose (see Isa. 3:21; Eze. 16:11, 12). Among Bedouins the nose ring is still the customary engagement gift. The golden ring probably weighed about one fifth of an ounce, and the two golden bracelets 4 or 5 oz. At the current price for gold their combined value would be about $169. Little wonder that Laban was surprised (v. 30)!

၂၅. တည်းခိုရန် နေရာရှိသည်။ အယ်လီဇာသည် ထူးကဲသောနည်းဖြင့် သိကျွမ်းခဲ့ရသော ရေဗက္ကသည် ဘုရားသခင်က ကာနာန်သို့ ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရန် ရွေးချယ်ထားသူဖြစ်ကြောင်း ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ရေဗက္က၏ အိမ်တွင် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုသည် သာမန်ဓလေ့ဖြစ်ပုံရသည်။ သို့မဟုတ်ပါက သူမသည် သူစိမ်းတစ်ဦးကို ၎င်းတို့နှင့် တည်းခိုရန် ဖိတ်ကြားရန် လွတ်လပ်မှု မရှိခဲ့ပေ။

25. Room to lodge in. Eliezer was convinced that the young woman whose acquaintance he had made in so remarkable a way was the one chosen by God to accompany him back to Canaan. Hospitality seems to have been the common practice at Rebekah’s home; otherwise she would not have felt at liberty to invite a stranger to stay with them.

၂၆. ဦးညွှတ်ကာ ရှိခိုးသည်။ အာဗြဟံ၏ သစ္စာရှိ ကျွန်သည် အကူအညီအတွက် ဆုတောင်းရုံသာမက၊ ၎င်းကို ရရှိသောအခါ ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ဖော်ပြသော ပျော်ရွှင်ဖွယ်လူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် သူ၏ မစ်ရှင်အောင်မြင်မှုအတွက် ဘုရားသခင်အား ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ အယ်လီဇာသည် မိသားစုဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှု၏ တန်ဖိုးကို ထင်ရှားသော ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။ အာဗြဟံသည် သူၪရိုးသားမှုကို ပုဂ္ဂိုလိကအပိုင်အဖြစ်သာ မယူဆခဲ့ဘဲ၊ ၎င်းကို နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ သင်ကြားခဲ့ပြီး (အခန်း ၁၈:၁၉)၊ သူ၏ ကြီးမားသော မိသားစုကို ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်နှင့် အခွင့်အရေးများတွင် ပါဝင်စေခဲ့သည် (အခန်း ၁၇:၂၃)။ ၎င်းတို့သည် စစ်မှန်သော ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်လာခဲ့ပြီး၊ အာဗြဟံ၏ သစ္စာရှိ ကိုးကွယ်မှုပုံစံကို အတုယူခဲ့ကြသည်။ နာဟော်မြို့၏ ရေတွင်းတွင် အယ်လီဇာ၏ ဆုတောင်းနှစ်ခုသည် အိမ်တွင်း သာသနာပြုလုပ်ငန်း၏ တန်ဖိုးကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။

26. Bowed down his head. The faithful servant of Abraham was one of those happy individuals who not only pray for help but also express gratitude upon receiving it. He gave God the glory for the success that had attended his mission. Eliezer is a noteworthy example of the value of family worship. Abraham had never considered his religion to be merely a personal possession, but had lived it, taught it (ch. 18:19), and made his vast family participants in the requirements and privileges of the divine covenant (ch. 17:23). They had come to believe in the true God and to imitate Abraham’s example of faithful devotion to Him. Eliezer’s two prayers at the well of Nahor’s city emphasize the value of missionary work in the home.

၂၈. သူမ၏ မိခင်၏ အိမ်။ ရေဗက္ကသည် သူမ၏ ဖခင်၏ အိမ်ထက် “သူမ၏ မိခင်၏ အိမ်” သို့ သွားရခြင်းအတွက် အကြောင်းပြချက်များစွာ ပေးထားသည်။ (၁) သူမ၏ မိခင်သည် မိသားစု၏ အကြီးအကဲဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် မဖြစ်နိုင်ပေ၊ အကြောင်းမှာ မိသားစု၏ အမျိုးသားများက ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့သည် (အခန်း ၃၁, ၅၀-၅၉)။ (၂) သူမ၏ ဖခင် ဗေသွဲလသည် သေဆုံးသွားပြီး၊ အခန်း ၅၀ တွင် ဖော်ပြထားသော ဗေသွဲလသည် ညီဖြစ်သည်။ (၃) အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများစွာတွင် အမျိုးသမီးများသည် သီးခြားနေရာများတွင် နေထိုင်ကြပြီး၊ ရေဗက္ကသည် သူမ၏ အတွေ့အကြုံကို ပြောပြရန် ဦးစွာ ထိုနေရာသို့ သွားခဲ့သည်။ (၄) “မိခင်၏ အိမ်” ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် ဆီမိတ်ဓလေ့တစ်ခုအရ “အဖွားအိမ်” ကို ဆိုလိုပြီး၊ အဖွားကို မိခင်ဟု ခေါ်ဆိုလေ့ရှိသည်။ ရေဗက္က၏ အဖွား မီကာသည် ထပ်ခါတလဲလဲ ဖော်ပြထားပြီး (အခန်း ၁၅, ၂၄, ၄၇)၊ သူမ၏ မိခင်ကို လုံးဝဖော်ပြထားခြင်းမရှိပေ၊ ထို့ကြောင့် သူမ၏ မိခင်သည် သေဆုံးသွားပြီဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ရေဗက္ကသည် သူမ၏ အဖွား မီကာနှင့်အတူ နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ မီကာသည် မုဆိုးမဖြစ်နေသဖြင့် သီးခြားအိမ်ထောင်တစ်ခုထားရှိခဲ့သည်။ တတိယအကြောင်းပြချက်သည် အကောင်းဆုံး ရှင်းပြချက်ဖြစ်ပုံရသည်။

28. Her mother’s house. Several explanations have been given to account for Rebekah’s going to “her mother’s house” rather than to her father’s: (1) Her mother was head of the family. This cannot be correct, because the men of the family decided the question (vs. 31, 50–59). (2) Her father, Bethuel, was dead, and the person by that name in v. 50 was a younger brother. (3) In many Oriental countries the women have separate quarters, and Rebekah naturally went there first to tell of her experience. (4) The expression “mother’s house” really means “grandmother’s house,” according to a common Semitic custom by which a grandmother may be called mother. Since Rebekah’s grandmother Milcah is mentioned repeatedly (vs. 15, 24, 47), whereas her mother is not mentioned at all, the latter may have been dead. Thus Rebekah may have resided with her grandmother Milcah, who, being a widow, kept a separate household. The third suggestion appears to offer the best explanation.

၂၉. လာဗန်။ “ဆံပင်ဖြူသူ” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပြီး၊ ရေဗက္က၏ ညီငယ်ဖြစ်နိုင်သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၂:၂၃ ကို ကြည့်ပါ)။ သူ၏ သိပ်မထင်ရှားသော စရိုက်သည် ယာကုပ်နှင့် ဆက်ဆံရာတွင် နောက်ပိုင်းတွင် ထင်ရှားလာပြီး၊ သူမ၏ အစ်မရရှိခဲ့သော တန်ဖိုးကြီးလက်ဆောင်များကို မြင်သောအခါ ချက်ချင်း အယ်လီဇာထံ ပြေးထွက်လာခဲ့သည်။

29. Laban. The “blond one,” probably Rebekah’s younger brother (see on ch. 22:23). His somewhat inglorious character, evident later in his dealings with Jacob, is reflected in the fact that upon seeing the rich gifts his sister had received he ran out immediately to meet Eliezer.

၃၁. ထာဝရဘုရား၏ ကောင်းကြီးပေးထားသူ။ လာဗန်သည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူဖြစ်သော်လည်း (အခန်း ၃၁:၃၀)၊ ယေဟောဝါ၏ ကိုးကွယ်မှုကိုလည်း သိရှိပြီး တန်ဖိုးထားခဲ့သည် (PP ၁၇၁)။ ရေဗက္က၏ ရေတွင်းတွင် အယ်လီဇာနှင့် ဘုရားသခင်၏ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုဖြင့် တွေ့ဆုံခဲ့သော အကြောင်းအရာသည် ၎င်းတို့ညီအစ်ကိုများအား အာဗြဟံ၏ ဘုရားသခင်က ခန့်အပ်ထားသော ကာနာန်သို့ ပြောင်းရွှေ့မှုနှင့် ထိုနေရာတွင် အောင်မြင်မှုများကို သတိရစေခဲ့သည်။

31. Thou blessed of the Lord. Though an idolater (ch. 31:30), Laban also knew and cherished the worship of Jehovah (PP 171). Rebekah’s account of her providential encounter with Eliezer at the well no doubt reminded the brothers of Abraham’s divinely appointed migration to Canaan and reports of his success there.

၃၃. ငါမစားဘူး။ အရှေ့တိုင်းယဉ်ကျေးမှုအရ ညစာမစားမီ စီးပွားရေးကိစ္စများကို ရွှေ့ဆိုင်းလေ့ရှိသည် (ဟိုမာ အိုဒီစီ။ iii. ၆၉ ကို ကြည့်ပါ)။ သို့သော် အယ်လီဇာသည် သူ၏ တာဝန်သည် အလွန်အရေးကြီးသည်ဟု ခံစားခဲ့ရပြီး၊ ကိစ္စရပ်မပြီးဆုံးဘဲ စိတ်ထဲတွင် ဖိစီးနေသရွေ့ ထမင်းစားရန်ပင် ရပ်တန့်မထားနိုင်ခဲ့ပေ။ ဤနေရာတွင် သူ၏ စိတ်အားထက်သန်မှုသည် အာဗြဟံ၏ သူအပေါ်ထားရှိသော ယုံကြည်မှုသည် အပြည့်အဝ မဟုတ်ကြောင်း သက်သေပြသည်။

33. I will not eat. Oriental politeness would normally postpone the transaction of business until after the meal (see Homer Odyssey. iii. 69). Eliezer, however, felt his errand to be so pressing that he could not pause even to eat so long as the matter continued to weigh upon his heart and its outcome remained uncertain. His diligence, here manifested, testifies to the fact that Abraham’s trust in him was fully justified.

၄၉. ငါ့ကို ပြောပြပါ။ သူ၏ သခင်၏ ချမ်းသာမှု၊ ဣဇာက်၏ မွေးဖွားမှု၊ ဣဇာက်အတွက် ဇနီးရှာရန် သူၪသစ္စာဆိုခဲ့ရသော ကျိန်ဆိုမှု၊ နှင့် ရေဗက္က၏ အိမ်သို့ ဘုရားသခင်၏ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုဖြင့် လမ်းပြခံရပုံတို့ကို ပြန်လည်ပြောပြပြီးနောက်၊ အယ်လီဇာသည် ချက်ချင်းဆုံးဖြတ်ချက်ချရန် လေးနက်စွာ တောင်းဆိုခဲ့သည်။

49. Tell me. After recounting the story of his master’s prosperity, of the birth of Isaac, of his own oath to seek a wife for Isaac among his master’s relatives, and of the providential way in which he had been led to Rebekah’s home, Eliezer, with solemn earnestness, pressed for an immediate decision.

၅၀. ထာဝရဘုရားထံမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အရှေ့တိုင်းဓလေ့အရ၊ လာဗန်နှင့် ဗေသွဲလတို့သည် ရေဗက္က၏ ဣဇာက်နှင့် အိမ်ထောင်ပြုရန် အဆိုပြုချက်ကို သဘောတူရမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်က ဤကိစ္စကို ဆုံးဖြတ်ပြီးဖြစ်သဖြင့်၊ ၎င်းတို့အနေဖြင့် သဘောတူရန်မှလွဲ၍ အခြားရွေးချယ်စရာမရှိခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့အတွက်၊ ယေဟောဝါ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ၎င်းတို့၏ ဆွေးနွေးမှုထဲတွင် ထပ်မံအငြင်းအခုံပြုရန် မလိုအပ်ခဲ့ပေ၊ ထို့ကြောင့် အယ်လီဇာသည် ရေဗက္ကကို ကာနာန်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားရန် လွတ်လပ်ခဲ့သည်။

50. Proceedeth from the Lord. In harmony with normal Oriental custom, Laban and Bethuel must approve of Rebekah’s proposed marriage to Isaac. Since the Lord had already decided the matter, however, they had no alternative but to concur. So far as they were concerned, Jehovah’s decision was not subject to further debate on their part, and Eliezer was free to take Rebekah to Canaan.

၅၂. ထာဝရဘုရားကို ကိုးကွယ်သည်။ ဤသည်မှာ အယ်လီဇာသည် နာဟော်မြို့တွင် ခေတ္တနေထိုင်စဉ် ဆုတောင်းခဲ့သော တတိယအကြိမ်ဖြစ်သည် (အခန်း ၁၂, ၂၆ ကို ကြည့်ပါ)။ သူ့အတွက် ဘဝ၏ ဖြစ်ရပ်တိုင်းသည် လမ်းပြမှုအတွက် သို့မဟုတ် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ဆုတောင်းရန် အခါသမယဖြစ်ပုံရသည်။ ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်သူတစ်ဦးကို အခြားသူများက ယုံကြည်နိုင်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အယ်လီဇာကဲ့သို့၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ လောကီရေးရာများအားလုံးတွင် ဘုရားသခင်ကို အသိအမှတ်ပြုပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ အောင်မြင်မှုသည် မည်မျှပို၍ ဖြစ်လာနိုင်မည်နည်း။

52. Worshipped the Lord. This is Eliezer’s third prayer during his brief stay at the city of Nahor (see vs. 12, 26). It seems that every incident of life was to him an occasion for prayer, either for guidance or for thanksgiving. Others can well trust a man who in his turn trusts God. How much more successful we would be in all our temporal affairs if we, like Eliezer, would recognize God in everything we do!

၅၄. ငါ့ကို ပြန်လွှတ်ပါ။ အယ်လီဇာသည် သူၪမစ်ရှင်အောင်မြင်မှုကို အာဗြဟံထံ အစီရင်ခံရန် စိတ်အားထက်သန်ခဲ့ပြီး၊ နှောင့်နှေးမှုသည် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ မမျှော်လင့်ထားသည့်အတိုင်း၊ ရေဗက္က၏ ဆွေမျိုးများသည် သူမနှင့် ရုတ်တရက် ခွဲခွာရမည်ကို စိတ်မသက်မသာ ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့ၪစိုးရိမ်မှုသည် သူမၪထွက်ခွာမှုအတွက် ပြင်ဆင်ရန် လုံလောက်သော အချိန်ရရန်နှင့် သူမကို သင့်လျော်စွာ နှုတ်ဆက်ရန်ဖြစ်သည်။ အရှေ့တိုင်းဓလေ့အရ ၎င်းတွင် ရက်ပေါင်းများစွာ ပွဲတော်ကျင်းပခြင်းနှင့် ပျော်ရွှင်မှုများ ပါဝင်နိုင်သည်။

54. Send me away. Eliezer was impatient to complete his mission by reporting its success to Abraham, lest delay should become a cause of concern to him. As might be expected, Rebekah’s relatives were disturbed at the thought of so sudden a separation from her. Their concern was for adequate time to prepare for her departure, and also that they might bid her an appropriate farewell. According to Oriental custom this would no doubt include several days of feasting and merrymaking.

၅၆. ငါ့ကို မနှောင့်ယှက်ပါနှင့်။ အယ်လီဇာၪအခိုင်အမာ တောင်းဆိုမှုနှင့် ရေဗက္ကအတွက် ၎င်းတို့ၪစဉ်းစားမှုသည် လာဗန်အား ဆုံးဖြတ်ချက်ကို သူမထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ သူမသည် သူမၪမိန်းမပျိုဘဝအိမ်တွင် ရက်အနည်းငယ် ပိုနေရမည့် ပျော်ရွှင်မှုကို စွန့်လွှတ်ပြီး၊ သူမၪအိမ်ထောင်ဖက်ဖြစ်လာမည့်သူနှင့် သူၪဖခင်ကို နှစ်သက်စေရန် ဆန္ဒရှိမည်လား။ သူမၪအဆင်သင့်နှင့် ဆန္ဒရှိသော တုံ့ပြန်မှုသည် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် ရင့်ကျက်မှု၊ ကိုယ်ကျိုးမဖက်သော စိတ်ဓာတ်နှင့်၊ ယခုမှစ၍ သူမၪပထမဆုံး တာဝန်သည် သူမၪခင်ပွန်းဖြစ်မည့်သူအပေါ်တွင်ရှိမည်ကို အသိအမှတ်ပြုမှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်သည်။

56. Hinder me not. Eliezer’s insistence and their consideration for Rebekah led Laban to put the decision up to her. Would she be willing to forgo the pleasure of a few more days in her girlhood home, in order to please her husband-to-be, and his father? Her ready and willing response reflects maturity of judgment, an unselfish spirit, and recognition that henceforth her first duty was to be toward her husband.

၆၀. သင်သည် မိခင်ဖြစ်ပါစေ။ ရေဗက္ကၪမိသားစုသည် အာဗြဟံအား ဘုရားသခင်က ကတိပြုထားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို သူမအပေါ် ဆုတောင်းပေးခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်များစွာရှိခြင်းသည် အရှေ့တိုင်းသားများအတွက် အကြီးမားဆုံး ကောင်းကြီးမင်္ဂလာဟု ယူဆထားပြီး၊ ၎င်းသည် သူမအတွက် ၎င်းတို့ၪဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုၪအဓိကရည်မှန်းချက်ဖြစ်သည်။ သူမၪအမျိုးအနွယ်သည် ၎င်းတို့ၪရန်သူများၪမြို့တံခါးကို ပိုင်ဆိုင်ရန် ဖော်ပြထားသော ဆန္ဒအတွက်၊ ကမ္ဘာဦး ၂၂:၁၇ ကို ကြည့်ပါ။

60. Be thou the mother. Rebekah’s family invoked upon her the blessings promised by God to Abraham. A numerous posterity is still considered by Orientals to be the greatest of blessings, and was the main object of their wish for her. For the expressed desire that her seed should possess the gate of their enemies, see on ch. 22:17.

၆၂. ဣဇာက်သည် လမ်းမှ လာသည်။ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ ခရီးသွားသည့်အတိုင်း၊ ကာနာန်သို့ ပြန်လည်ခရီးစဉ်အကြောင်း ဘာမှမပြောထားပေ။ မောရှေသည် သူမၪအနာဂတ်အိမ်သို့ ကြိုဆိုမှုမြင်ကွင်းသို့ ချက်ချင်းပြောင်းလဲသွားသည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် ဟာဂါက လဟဲရိုအီ (အခန်း ၁၆:၁၄) ဟု အမည်ပေးထားသော ရေတွင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ ဘီယာရှေဘတို့ၪတောင်ဘက်ရှိ နဂါဘ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည် (အခန်း ၁၂:၉ ကို ကြည့်ပါ)။ စာရဝတီၪသေဆုံးမှုဖြစ်ပွားခဲ့သော ဟဗြုန်တွင် (အခန်း ၂၃:၂) နောက်ပိုင်း၊ အာဗြဟံသည် သူၪနေထိုင်ရာနေရာကို ထပ်မံပြောင်းလဲခဲ့ပုံရသည်။

62. Isaac came from the way. As with the journey to Mesopotamia, nothing is said of the return trip to Canaan. Moses passes immediately to the scene of welcome to her future home. This event occurred at the well Hagar had named Lahai-roi (ch. 16:14), in the Negeb to the south of Beersheba (see on ch. 12:9). Since Sarah’s death, which had occurred at Hebron (ch. 23:2), Abraham had apparently once more changed his place of abode.

၆၃. တရားထိုင်ရန် ထွက်သွားသည်။ ဟေဗြဲစကားလုံး śuach ကို KJV (အနားသတ်၊ “ဆုတောင်းရန်”) နှင့် RSV တွင် “တရားထိုင်သည်” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားပြီး၊ ၎င်းၪအတိအကျအဓိပ္ပါယ်သည် မသေချာပေ။ တရားထိုင်ခြင်းၪအယူအဆသည် ရှေးအကျဆုံး ဆီမိတ်မဟုတ်သော ဘာသာပြန်များဖြစ်သည့် LXX နှင့် Vulgate တွင် တွေ့ရသည်။ ရှေးအကျဆုံး ဆီမိတ်ဘာသာပြန်များဖြစ်သည့် ဆမာရီတန် ပန်တာတူးနှင့် အုန်ကယ်လို့စ်ၪတာဂမ်တွင် “ဆုတောင်းရန်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်။ ၎င်းကို အလယ်ခေတ်ၪဟေဗြဲဘာသာစကားပညာရှင် ကင်ချီ၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား လူသာ၊ နှင့် အခြားရှင်းပြသူအချို့က လက်ခံခဲ့သည်။ ရေဗက္ကသည် ဣဇာက်ၪမိခင်သေဆုံးမှုအတွက် ဝမ်းနည်းနေစဉ် သူ့အတွက် နှစ်သိမ့်မှုဖြစ်စေခဲ့သည် (အခန်း ၆၇) ဟူသော အချက်ကြောင့် အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက śuach ဟူသော စကားလုံးကို “ဝမ်းနည်းခြင်း” ဟု ရှင်းပြခဲ့သည်။ ဤစကားလုံးၪအတိအကျအဓိပ္ပါယ်သည် ယခုအချိန်ထိ မသေချာသောကြောင့်၊ ရှေးအကျဆုံး ဘာသာပြန်များဖြစ်သည့် KJV နှင့် RSV တို့က လက်ခံထားသည့်အတိုင်း ယာယီလက်ခံထားရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပုံရသည်။ ဣဇာက်သည် အယ်လီဇာနှင့် သူၪသတို့သမီးဖြစ်လာမည့်သူ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ လုံခြုံစွာ ပြန်လာရန် တရားထိုင်နေသည် သို့မဟုတ် ဆုတောင်းနေသည်ဖြစ်နိုင်သည်။ သူသည် ၎င်းတို့ၪမက်ဆိုပိုတေးမီးယားမှ ပြန်လာမှုကို မျှော်လင့်နေခဲ့သည်။ သူၪအနာဂတ်ပျော်ရွှင်မှုသည် အယ်လီဇာက ခေါ်ဆောင်လာမည့် ဇနီးၪအမျိုးအစားပေါ်တွင် များစွာမူတည်မည်ဖြစ်သည်။ ဣဇာက်သည် သူၪအိမ်သစ်အတွက် ဘုရားသခင်ၪကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ဆုတောင်းရန် ဒူးထောက်နေခြင်းသည် သင့်လျော်ပေလိမ့်မည်။ ဆုတောင်းခြင်းဖြင့် ပေါင်းစည်းလာသော ခင်ပွန်းနှင့်ဇနီးများသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အကြီးမားဆုံး ကောင်းကြီးမင်္ဂလာဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။

63. Went out to meditate. The exact meaning of the Hebrew word śuach, translated “meditate” in the KJV (margin, “to pray”) and the RSV, is not certain. The idea of meditation is found in the oldest non-Semitic versions of this text, the LXX and the Vulgate. The oldest Semitic versions, the Samaritan Pentateuch and the Targum of Onkelos, render it “to pray.” This was adopted by the great Hebrew grammarian Kimchi of the Middle Ages, the Reformer Luther, and certain other expositors. The fact that Rebekah became a comfort to Isaac while he was still mourning the death of his mother (v. 67) has led some commentators to explain the word śuach as meaning “to lament.” The precise meaning of this word being as yet uncertain, it would seem best to accept for the time being that of the oldest available translations, as the KJV and RSV have done. Isaac may have been meditating upon, or praying for, Eliezer’s safe return with his bride-to-be. He was, to be sure, anticipating their imminent return from Mesopotamia. His future happiness would depend in large measure upon the kind of wife Eliezer should bring back with him. Appropriate indeed it would be for Isaac to kneel and pray for the blessing of God upon his new home! Those husbands and wives whose union comes in answer to prayer will prove to be the greatest blessing to each other.

၆၅. သူမသည် ပိတ်ကျည်စည်းယူသည်။ ရေဗက္ကသည် ဣဇာက်ကို နှုတ်ဆက်ရန် စိတ်အားထက်သန်ခဲ့သော်လည်း၊ သူမၪနိုင်ငံၪဓလေ့ထုံးတမ်းအရ အိမ်ထောင်မပြုမီ သတို့သားၪမျက်နှာကို မမြင်ရမည်ဖြစ်သည် (အခန်း ၂၉:၂၃, ၂၅ ကို ကြည့်ပါ)။ ထို့ပြင်၊ သူမၪသိက္ခာရှိမှုသည် နောက်ထပ်နည်းတစ်နည်းဖြင့် ထင်ရှားသည်။ သူမၪအနာဂတ်ခင်ပွန်းနှင့် ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ဆုံရန်အတွက် သူမသည် ကုလားအုတ်ပေါ်မှ ဆင်းလာပြီး မြေပြင်ပေါ်သို့ ဆင်းလာရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။

65. She took a vail. Rebekah was eager with anticipation to greet Isaac, but the custom of her country did not allow the groom to see his bride’s face until the marriage had been concluded (see ch. 29:23, 25). Her modesty, furthermore, was revealed in yet another way. To meet her future husband for the first time she chose to descend from the camel to the ground.

၆၆. ဣဇာက်ကို ပြောပြသည်။ အာဗြဟံအကြောင်း ဘာမှမပြောထားသော်လည်း၊ သူသည် သူၪယောက္ခမကို အလွန်ယဉ်ကျေးစွာနှင့် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများစွာဖြင့် ဧည့်ခံခဲ့ပေလိမ့်မည်။ အယ်လီဇာသည် ရေဗက္ကကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပုံအကြောင်းသည် သူ့အတွက် များစွာကျေနပ်မှုဖြစ်စေခဲ့ရမည်။ ဤအခါသမယကို အာဗြဟံက ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ဝတ်ပြုပွဲဖြင့် ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်ဟု စဉ်းစားရန် လွယ်ကူသည်။

66. Told Isaac. Although nothing is said of Abraham, he doubtless received his daughter-in-law in the most gracious manner and with many benedictions. The account of Eliezer’s finding of Rebekah must have afforded him much satisfaction. It is easy to think of this occasion being solemnized by Abraham in a thanksgiving service.

၆၇. သူၪမိခင်စာရဝတီၪတဲသို့။ ဖြစ်နိုင်သည်မှာ ထိုနေ့တွင်ပင် သို့မဟုတ် နောက်တစ်နေ့တွင်၊ ဣဇာက်သည် ရေဗက္ကကို သူၪမိခင်ၪတဲသို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ သုံးနှစ်ကြာ ဗလာဖြစ်နေခဲ့သော တဲသည် ယခုအခါ ရေဗက္ကနှင့် သူမၪအိမ်ဖော်များအတွက် နေရာဖြစ်လာသည်။ ၎င်းသည် ရေဗက္ကသည် အာဗြဟံၪအိမ်ထောင်စုတွင် စာရဝတီၪအရေးကြီးသောနေရာကို ယူဆောင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ဣဇာက်ၪအိမ်ထောင်ပြုခြင်းအခမ်းအနားသည် သက်သေများရှေ့တွင် ရေဗက္ကကို သူၪဇနီးအဖြစ်ယူရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း ရိုးရှင်းသော ကြေငြာချက်တစ်ခုသာ ပါဝင်ပြီး (ရုသ ၄:၁၀-၁၃ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

67. Into his mother Sarah’s tent. Perhaps that same day, or the day following, Isaac led Rebekah into his mother’s tent. Empty for three years, it now became quarters for Rebekah and her maids. This implies that Rebekah took the important place of Sarah in the household of Abraham. Isaac’s marriage ceremony itself probably consisted of a simple declaration, before witnesses, of his intention to take Rebekah as his wife (cf. Ruth 4:10–13).

သူသည် သူမကို ချစ်ခဲ့သည်။ ဣဇာက်သည် ရေဗက္ကာကို ချစ်ရန် အကြောင်းအမျိုးမျိုး ရှိခဲ့သည်။ သူမသည် အလွန်လှပရုံသာမက (အခန်းငယ် ၁၆) ကြင်နာတတ်သော၊ ရွှင်လန်းသော၊ နှင့် ထောက်ထားစာနာတတ်သော စိတ်ထားရှိသူ ဖြစ်သည်။ သူမသည် ယေဘုယျအားဖြင့် မိန်းမပီသသော သီလရှိသူတစ်ဦး ဖြစ်ပုံရသည် (သုတ္တံကျမ်း ၃၁:၁၀–၃၁; ၁ပေတရု ၃:၁–၆; တိတု ၂:၃–၅ ကို ကြည့်ပါ)။ ဣဇာက်၏ ဂရုတစိုက် လေ့ကျင့်ပေးမှုနှင့် နာခံတတ်သော စိတ်ဓာတ်ကို ယခင်ကပင် ဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (အခန်း ၂၂:၉ တွင် ကြည့်ပါ)။ ၎င်းတို့၏ အိမ်ထောင်ရေးသည် အလွန်ပျော်ရွှင်ဖွယ်ဖြစ်ရမည်။

And he loved her. Isaac had every reason to love Rebekah. She was not only most beautiful (v. 16) but of a kind, cheerful, and considerate disposition. She seems to have been, generally speaking, a paragon of feminine virtue (see Prov. 31:10–31; 1 Peter 3:1–6; Titus 2:3–5). Isaac’s careful training and submissive spirit have already been noted (see on ch. 22:9). Their home must have been a very happy one.

ellen g. white comments

1-67 PP 171-176; SR 84-86

2-9 PP 172

10 PP 188

10-21 PP 172

22-24, 26-51 PP 173

35 CS 139

49-52 SR 85

58 PP 173; SR 85

63-67 PP 173

67 PP 175

အခန်းကြီး - ၂၅

အခန်း ၂၅

chapter 25

၁ အာဗြဟံ၏ ဇနီးကေတုရာ၌ သားများ။ ၅ သူ၏ ဥစ္စာပစ္စည်းများ ခွဲဝေပေးခြင်း။ ၇ သူ၏ အသက်အရွယ်နှင့် သေဆုံးခြင်း။ ၉ သူ၏ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း။ ၁၂ ဣရှမေလ၏ မျိုးဆက်များ။ ၁၇ သူ၏ အသက်အရွယ်နှင့် သေဆုံးခြင်း။ ၁၉ အိုငဇက်သည် သားမမွေးနိုင်သော ရေဗက္ကာအတွက် ဆုတောင်းပေးခြင်း။ ၂၂ သားသမီးများ သူမ၏ ဝမ်းထဲ၌ ရုန်းကန်ကြခြင်း။ ၂၄ ဧသော၏ နှင့် ယာကုပ်၏ မွေးဖွားခြင်း။ ၂၇ ၎င်းတို့၏ ကွဲပြားမှု။ ၂၉ ဧသော သည် သူ၏ သားဦးအခွင့်အရေးကို ရောင်းချခြင်း။

1 The sons of Abraham by Keturah. 5 The division of his goods. 7 His age, and death. 9 His burial. 12 The generations of Ishmael. 17 His age, and death. 19 Isaac prayeth for Rebekah, being barren. 22 The children strive in her womb. 24 The birth of Esau and Jacob. 27 Their difference. 29 Esau selleth his birthright.

၁. အာဗြဟံသည် နောက်ထပ်ဇနီးတစ်ဦးကို ထပ်မံယူခဲ့သည်။ သာရာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အာဗြဟံ၏ အထီးကျန်မှုသည် သူ၏အသက်အရွယ်ကြီးရင့်လာမှုကို သတိပြုမိစေခဲ့သော်လည်း၊ သူသည် ထူးကဲသော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွန်အားကို ဆက်လက်ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး သာရာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ၃၈ နှစ်ကြာ အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ ဣဇာက်၏အိမ်ထောင်ပြုခြင်းသည် အာဗြဟံကို ယခင်ထက် ပို၍အထီးကျန်စေခဲ့ပြီး သူ၏နောက်ဆုံးနှစ်များကို ပျော်ရွှင်စေရန် နောက်ထပ်ဇနီးတစ်ဦးကို ယူရန် ဦးတည်စေခဲ့သည်။ ဤဇနီးသစ် ကတူရာသည် “သငွေ့မွှေးရနံ့” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဟာဂါးကဲ့သို့ (အခန်းကျမ်း ၆) သူမကို ကိုယ်လုပ်တော်ဟု ခေါ်သော်လည်း၊ သာရာ အသက်ရှင်နေစဉ် အာဗြဟံက သူမကို ယူခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပါ၊ သို့သော် ၎င်းသည် မဖြစ်နိုင်ဟုလည်း မဆိုလိုပါ။ အကြောင်းအရာအရ အာဗြဟံ၏ ကတူရာနှင့် အိမ်ထောင်ပြုခြင်းသည် သာရာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက်ဖြစ်သည်ဟု ခံစားရသည်။

1. Again Abraham took a wife. Though Abraham’s loneliness following the death of Sarah had impressed upon him an awareness of his own advancing age (see on ch. 24:1), he still enjoyed remarkable physical and mental strength and lived for 38 years after her death. Isaac’s marriage may have left Abraham even more lonely than before and led him to take another wife to make his last years happy ones. That this new wife, Keturah, meaning “incense,” is called a concubine, like Hagar (v. 6), does not imply that he had married her while Sarah was still alive, though this is not impossible. The context conveys the impression that Abraham’s marriage to Keturah occurred after Sarah’s death.

၂. သူမသည် သားများကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် သာရာ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် အသက် ၁၃၇ နှစ်ရှိပြီး၊ ဣဇာက်၏ အိမ်ထောင်ပြုချိန်တွင် အသက် ၁၄၀ ရှိသည်။ အသက် ၁၀၀ တွင် သားတစ်ဦးကို ကောင်းချီးပေးခဲ့သော ဘုရားသခင်သည် ယခုအခါ အာဗြဟံအား နောက်ထပ်သားသမီးများဖြင့် ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ အရှေ့တိုင်းလူမျိုး၏ နောက်ဆုံးဘဝအချိန်များကို ပို၍တောက်ပစေရန် ကြီးမားသော ပျော်ရွှင်ဖွယ်မိသားစုဖြင့် ဝိုင်းထားခြင်းထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သောအရာ မရှိပါ။ တစ်ဦးကိုမှလွဲပြီး၊ အာဗြဟံ၏ ကတူရာမှသားများသည်၊ သမိုင်းမှတ်တမ်းအရ အဆိုပြုနိုင်သလောက်၊ အာရေဗျတွင် အခြေချခဲ့သည်။ ဣရှမာလကဲ့သို့၊ ၎င်းတို့သည် နဂဘ်ဒေသမှ တောင်ဘက်နှင့် အရှေ့ဘက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။

2. She bare. Abraham was 137 years of age at the death of Sarah, and 140 at the marriage of Isaac. He who blessed the aged patriarch with a son at the century mark of life now granted him the joy of additional sons and daughters. Nothing could make the sunset hours of life brighter for the Oriental heart than to be surrounded by a large and happy family. With one exception the Keturah sons of Abraham, as far as can be identified, settled in Arabia. Like Ishmael, they migrated to the south and east of the Negeb.

ဇိမရန်။ “ဒရယ်သမင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ မက္ကာနှင့် မဒီနာအကြားရှိ အာရေဗျမြို့ ဇမ်ဗရန်နှင့် ယာယီအဆိုပြုခံရသည်။

Zimran. Possibly meaning “antelope,” and tentatively identified with the Arabian town of Zambran, between Mecca and Medina.

ယုတ်ရှန်၊ မဒန်၊ မီဒျန်။ ပထမနှစ်ဦးနှင့်ပတ်သက်၍ သူတို့၏အမည်များမှလွဲ၍ ဘာမှမသိရသော်လည်း၊ မီဒျန်အနွယ်သည် သမ္မာကျမ်းစာနှင့် ရုပ်ပုံစာများတွင် မကြာခဏဖော်ပြခံရသည်။ ဤအနွယ်သည် ဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ်၏ မြောက်ပိုင်းနှင့် အာကာဘာပင်လယ်ကွေ့တစ်လျှောက် အာရေဗျအနောက်မြောက်ပိုင်းတွင် အခြေချခဲ့သည်။ မောရှေသည် နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းတို့အနက်၊ ဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်သော ယသရို၏အိမ်တွင် ခိုလှုံရာရခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂:၁၅; ၃:၁; ၁၈:၁-၆)။ တရားသူကြီးများခေတ်တွင် မီဒျန်လူမျိုးများသည် ဣသရေလလူများကို ထပ်ခါတလဲလဲ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည် (တရားသူကြီးများ ၆ မှ ၈)။

Jokshan, and Medan, and Midian. Though nothing is known concerning the first two sons, other than their names, the tribe of Midian appears often, both in the Bible and in inscriptions. This tribe settled in the northern part of the Sinai peninsula and in northwestern Arabia across the Gulf of Aqaba. Moses later found refuge among them, in the house of Jethro, who worshiped the true God (Ex. 2:15; 3:1; 18:1–6). During the time of the Judges the Midianites repeatedly attacked the people of Israel (Judges 6 to 8).

ဣရှဗက်နှင့် ရှုအာ။ ဣရှဗက်သည် ရုပ်ပုံစာများတွင် ဖော်ပြထားသော ယသဗုကူလူမျိုးနှင့် အဆိုပြုနိုင်သည်။ ရှုအာသည် ယောဘ၏သူငယ်ချင်းတစ်ဦးဖြစ်သော ဗိလဒတ်ပိုင်ဆိုင်သော အနွယ်တစ်ခု၏ ဘိုးဘေးဖြစ်ပုံရသည် (ယောဘ ၂:၁၁; ၈:၁; စသည်)။ ဤသို့ဆိုလျှင်၊ ရှုအာ၏အနွယ်သည် ကတူရာ၏အခြားသားများနှင့် အာရေဗျတွင်မဟုတ်ဘဲ မြောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် အခြေချခဲ့သည်။ ရုပ်ပုံစာများတွင် ယူဖရေးတီးမြစ်ပေါ်ရှိ ကာခမံရှမြို့တောင်ဘက်ရှိ ဆူခူဟူသော နယ်မြေတစ်ခုကို ဖော်ပြထားသည်။

Ishbak and Shuah. Ishbak may be identified with the people of Jasbuqu, mentioned in cuneiform inscriptions. Shuah seems to have been the ancestor of a tribe to which Bildad, one of Job’s friends, belonged (Job 2:11; 8:1; etc.). If this is correct, the tribe of Shuah settled down in northern Mesopotamia instead of in Arabia with the other sons of Keturah. The cuneiform texts mention a land Sûchu, south of Carchemish on the Euphrates.

၃. ရှေဘာနှင့် ဒဒန်။ ယုတ်ရှန်၏သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်သော ရှေဘာနှင့် ဒဒန်သည် ဟာမ်မှဆင်းသက်လာသည်ဟု အခန်းကျမ်း ၁၀:၇ တွင် ဖော်ပြထားသော တောင်အာရေဗျအနွယ်များနှင့် အဆိုပြုမရပါ။ မောရှေသည် ဤအနွယ်များကို တစ်နေရာတွင် ဟာမိုက်ကူရှမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟုဆိုပြီး နောက်တစ်နေရာတွင် ရှေမီက်အာဗြဟံမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ ၎င်းတို့၏ အဆိုပြုချက်သည် မသေချာပါ။

3. Sheba, and Dedan. The descendants of Jokshan, Sheba, and Dedan, cannot be identified with the southern Arabic tribes of the same names, mentioned in ch. 10:7 as coming from Ham. It is inconceivable that Moses should have attributed the origin of these tribes to the Hamite Cush in one text and to the Shemite Abraham in another. Their identification is uncertain.

အဿူရိမ်။ ဤအနွယ်သည် အာရေဗျအနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ မီနဲယံရုပ်ပုံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ အခြားဒဒန်အနွယ်နှစ်ခုဖြစ်သော လတုရှိမ်နှင့် လအုမ္မိမ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဘာမှမသိရပါ။

Asshurim. This tribe is mentioned in a Minaean inscription of northwestern Arabia. Of the other two Dedan tribes, the Letushim and Leummim, nothing is known.

၄. မီဒျန်၏သားများ။ မီဒျန်၏သားဖြစ်သော ဧဖာသည် ရုပ်ပုံစာများတွင် ချာဂျပါဟူသော အာရေဗျအနွယ်အမည်ကို ပေးခဲ့ပုံရသည်။ အခြားသားများကို ယခုထိ အဆိုပြုမရသေးပါ။

4. The sons of Midian. Ephah, Midian’s son, apparently gave his name to the Arabic tribe appearing in cuneiform inscriptions under the name Chajapâ. The other sons have not yet been identified.

၆. ၎င်းတို့ကို ထွက်သွားစေခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် သူ၏ဘဝနောက်ဆုံးပိုင်းတွင် ဣဇာက်ကို သူ၏တရားဝင်အမွေဆက်ခံသူအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ပြီး (အခန်းကျမ်း ၁၅:၄ ကိုကြည့်ပါ) သူ၏ပစ္စည်းအများစုကို ဣဇာက်ထံ အပ်နှံခဲ့သည်။ ဟာဂါးနှင့် ကတူရာ၏သားများအား သင်္ကေတလက်ဆောင်များပေးခဲ့သည်။ အာဗြဟံ၏ ကြီးမားသောစည်းစိမ်နှင့် ရာနှင့်ချီသော ကျွန်များ (အခန်းကျမ်း ၁၃:၂; ၁၄:၁၄ ကိုကြည့်ပါ) ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရာ၊ သူသည် ဤသားခုနစ်ဦးစီအား ကျွန်အချို့နှင့် သူ၏သိုးစုအချို့ကို ဣဇာက်၏အမွေကို သိသိသာသာ မထိခိုက်စေဘဲ ပေးအပ်နိုင်ခဲ့သည်။ သားတစ်ဦးစီသည် ဘဝတွင် ကောင်းမွန်သောစတင်မှုအတွက် လုံလောက်စွာရရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ ဤအခြားသားများကို သူအသက်ရှင်နေစဉ် “အရှေ့ဘက်သို့” ပို့လွှတ်ခြင်းသည် သူ၏သေဆုံးပြီးနောက်၊ အထူးသဖြင့် ကာနာန်ပြည်အပေါ် ဣဇာက်၏အခွင့်အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားမှုများကို ကာကွယ်ရန် သတိထားမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

6. Sent them away. Toward the close of his life Abraham appointed Isaac his legal heir (see ch. 15:4) and bequeathed to him most of his property. To the sons of Hagar and Keturah he gave token gifts. In view of Abraham’s great wealth and hundreds of servants (see chs. 13:2; 14:14), he was in a position to give each of these seven sons a number of servants and some of his flocks without perceptibly diminishing Isaac’s inheritance. Presumably, each son received sufficient for a good start in life. Sending these other sons “eastward” while he lived was a precaution against strife after his death, particularly in respect to the right Isaac to the land of Canaan.

၈. အသက်ထွက်သွားသည်။ စကားလုံးအရ “သူသည် သက်တမ်းကုန်လွန်သွားသည်”။ အာရ်အက်စ်ဗွီ ဘာသာပြန်က “နောက်ဆုံးအသက်ရှူသွားသည်” ဟု ပိုမိုသင့်လျော်သည် (အခန်းကျမ်း ၁၇; အခန်းကျမ်း ၃၅:၂၉ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ၏လူမျိုးထံသို့ စုရုံးခြင်းခံရသည်။ အခန်းကျမ်း ၁၅:၁၅ ကိုကြည့်ပါ။

8. Gave up the ghost. Literally, “he expired.” The RSV translation, “breathed his last,” is preferable (see v. 17; ch. 35:29).

Gathered to his people. See on ch. 15:15.

၉. ဣဇာက်နှင့် ဣရှမာလသည် သူ့ကို သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သည်။ အာဗြဟံ၏ အဓိကအမွေဆက်ခံသူအဖြစ် ဣဇာက်ကို ဦးစွာဖော်ပြထားသည်။ ဣဇာက်၏အစ်ကိုဖြစ်သော ဣရှမာလသည် ၎င်းတို့၏ဖခင်အတွက် နောက်ဆုံးထုံးတမ်းများတွင် ပါဝင်ခဲ့ခြင်းသည် ၎င်းတို့အကြား ပြန်လည်သင့်မြတ်မှုကို သက်သေပြသည် (အခန်းကျမ်း ၃၅:၂၉ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။ ကတူရာ၏သားများကို မဖော်ပြထားပါ၊ ၎င်းတို့၏ဝေးကွာသောနေထိုင်ရာနေရာကြောင့် ဟဗြုန်ရှိ ဈာပနအတွက် အချိန်မီရောက်ရှိရန် မဖြစ်နိုင်ခဲ့ပေ။

9. Isaac and Ishmael buried him. As the chief heir of Abraham, Isaac is mentioned first. That Ishmael, Isaac’s older half brother, participated in the last rites for their father is evidence of a reconciliation between them (see also ch. 35:29). The sons of Keturah are not mentioned, their distant habitat, perhaps, making it impossible for them to arrive in time for the funeral at Hebron.

၁၁. ဣဇာက်သည် လဟဲရိုအမည်ရှိ ရေတွင်းအနီးတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံ၏အမွေဆက်ခံသူအဖြစ် ဣဇာက်ကို ဂုဏ်ပြုခဲ့ပြီး၊ အာဗြဟံထံပေးအပ်ခဲ့သော ကတိများနှင့် ကောင်းချီးများကို သူ့ထံ ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည်။ အာဗြဟံ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အချိန်တစ်ခုအထိ ဣဇာက်သည် သူ၏ဖခင်၏ နောက်ဆုံးနှစ်များကို ကုန်ဆုံးခဲ့ရာ လဟဲရိုတွင် ဆက်လက်နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် သူသည် ရေဗက္ကာနှင့် ပထမဆုံးတွေ့ဆုံခဲ့သည် (အခန်းကျမ်း ၂၄:၆၂)။ ထိုအမှတ်တရဖြစ်ရပ်မှ ၃၅ နှစ်ကြာပြီးနောက်၊ သူ၏သားများဖြစ်သော ယာကုပ်နှင့် ဧသောသည် အသက် ၁၅ နှစ်ရှိပြီ (အခန်းကျမ်း ၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။

11. Isaac dwelt by the well Lahai-roi. God honored Isaac as Abraham’s heir, and repeated to him the promises and blessings vouchsafed to Abraham. For a time after Abraham’s death Isaac continued to reside at Lahai-roi, where his father’s last years had been spent and where he had met Rebekah for the first time (ch. 24:62). It was now 35 years since that memorable event in his life, and his own sons, Jacob and Esau, were 15 years of age (see v. 26).

၁၂. ဣရှမာလ၏သားစဉ်မြေးဆက်။ မောရှေသည် အာဗြဟံ၏အကြီးဆုံးသားဖြစ်သော ဣရှမာလ၏ မိသားစုနှင့် ကံကြမ္မာကို အကျဉ်းချုံးဖော်ပြပြီး၊ ဣဇာက်၏လမ်းစဉ်ကို ဆက်လက်မဖော်ပြမီ သူ၏အဓိကအကြောင်းအရာကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သည်။

12. The generations of Ishmael. A new section begins, in which Moses traces briefly the family and fortunes of Abraham’s eldest son before proceeding with his main theme, the line of Isaac.

၁၃. သားများ၏အမည်များ။ ဣရှမာလ၏သားများသည် ၎င်းတို့၏အမည်များကို အနွယ်ဝင်ခွဲများနှင့် အာရေဗျမြောက်ပိုင်းရှိ ပထဝီဝင်နေရာများအဖြစ် ပေးခဲ့သည်မှာ အခန်းကျမ်း ၁၆ မှ ထင်ရှားသည်။ အချို့သည် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ထပ်မံဖော်ပြခံရသည် သို့မဟုတ် အာရေဗျမြောက်ပိုင်းရှိ နေရာအမည်များအဖြစ် တွေ့ရှိရသည်။ အောက်ပါတို့ကို အဆိုပြုနိုင်သည်။

13. The names of the sons. That the sons of Ishmael gave their names to tribal divisions and geographical localities is clear from v. 16. Some are either mentioned again in the Bible or are found as place names in northern Arabia. The following can be identified:

နဗာယုတ်နှင့် ကေဒါ။ ဤသူတို့သည် ဟေရှာယ ၆၀:၇ တွင်လည်း အတူတကွ ဖော်ပြထားသည်။ ကေဒါတစ်ဦးတည်းကို သမ္မာကျမ်းစာအချို့တွင် ဖော်ပြထားပြီး၊ ဟေရှာယ ၂၁:၁၆ နှင့် ဧဇကျေလ ၂၇:၂၁ တို့တွင် ၎င်း၏သားစဉ်မြေးဆက်ကို အာရေဗျအနွယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။

Nebajoth; and Kedar. These are mentioned also together in Isa. 60:7. Kedar alone appears in several Bible passages, Isa. 21:16 and Eze. 27:21 designating his posterity as an Arabic tribe.

အဒဗဲလ။ ၁ ရာဇဝင်ချက် ၁:၂၉ တွင်သာ ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် အဆူရရင်ဘုရင် တစ်ဂလတ်-ပီလီဆာ ၃ ၏ ရုပ်ပုံစာများတွင် ဖော်ပြထားသော ဣဒိဗီ-ဣလ ဖြစ်နိုင်သည်၊ အီဂျစ်နယ်စပ်အနီးရှိ အနွယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

Adbeel. Mentioned elsewhere only 1 Chron. 1:29. This may be Idibi–il, mentioned in cuneiform inscriptions of the Assyrian king Tiglath-pileser III as a tribe near the border of Egypt.

၁၄. မိရှမာ။ အဆူရရင်ဘုရင် အာရှုဗာနိပါလ်၏ ရုပ်ပုံစာများတွင် ဣသမ္မေဟူသော အာရေဗျအနွယ်နှင့် အဆိုပြုနိုင်သည်။

14. Mishma. Identified with the Arabic tribe Isamme’, of the inscriptions of the Assyrian king Ashurbanipal.

ဒူမာ။ ရှေးဟောင်းစာများတွင် ထပ်ခါတလဲလဲဖော်ပြထားသော အာရေဗျမြောက်ပိုင်းရှိ အိုအေးစစ်တစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်း၏ခေတ်သစ်အမည်မှာ အယ်လ်ဂျိုဖ်ဖြစ်သည်။

Dumah. Probably a north Arabian oasis mentioned repeatedly in ancient texts. Its modern name is El Djouf.

မာသသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ရုပ်ပုံစာများတွင် မာသဦဟူသော အာရေဗျမြောက်ပိုင်းအနွယ်တစ်ခုနှင့် အဆိုပြုခံရသည်။

Massa has been identified with a tribe of northern Arabia, called Mas’u in the cuneiform inscriptions of Mesopotamia.

၁၅. ဟာဒါ။ အကောင်းဆုံးဟီဘရူးလက်ရေးစာမူများတွင် ဟာဒဒ်ဟုဖတ်ရပြီး၊ ရုပ်ပုံစာများတွင် ခူဒဒူဟူ၍ တွေ့ရသည်။ ဟီဘရူးတွင် “ရ” နှင့် “ဒ” အက္ခရာများသည် အလွန်ဆင်တူပြီး၊ တစ်ခုကို အခြားတစ်ခုနှင့် အလွယ်တကူမှားယွင်းနိုင်သည်။

15. Hadar. The best Hebrew manuscripts read Hadad, found in cuneiform inscriptions of Chudadu. In Hebrew the letters equivalent to “r” and “d” are very similar, and one may easily be mistaken for the other.

တဲမာ။ ယောဘ ၆:၁၉; ဟေရှာယ ၂၁:၁၄; နှင့် ယေရမိ ၂၅:၂၃ တို့တွင်လည်း ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် အာရေဗျအနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ ခေတ်သစ် တေးမာဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်တွင် ၎င်းသည် အရေးပါသော ကုန်သွယ်ရေးဗဟိုဌာနဖြစ်ပြီး၊ ဘေလရှာဇား၏ဖခင်ဖြစ်သော ဗာဗုလုန်ဘုရင် နာဘိုနိဒပ်စ်အတွက် နှစ်အနည်းငယ်ကြာ နေထိုင်ရာနေရာဖြစ်ခဲ့သည်။

Tema. Mentioned also in Job 6:19; Isa. 21:14; and Jer. 25:23. This is the modern Teima in northwestern Arabia. In ancient times it was an important trade center, and became for some years the residence of the Babylonian king Nabonidus, father of Belshazzar.

ယေတုရ်၊ နာဖိရှ။ ၁ ရာဇဝင်ချက် ၅:၁၉ တွင် ဂဒ်၊ မာနဿဲ၊ နှင့် ရုဗင်တို့၏ ယော်ဒန်မြစ်တစ်ဖက်ကမ်းရှိ အနွယ်များနှင့် တိုက်ခိုက်နေသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ လုကာ ၃:၁ တွင် ဖော်ပြထားသော ဟာမုန်တောင်တောင်ဘက်ရှိ ဣတုရဲယံဒေသသည် ယေတုရှမှ ဆင်းသက်လာဖွယ်ရှိသည်။

Jetur, Naphish. Found in 1 Chron. 5:19 fighting the trans-Jordanian tribes of Gad, Manasseh, and Reuben. It is probable that the name Ituraea mentioned in Luke 3:1 as a region south of Mt. Hermon was derived from Jetur.

၁၆. ရဲတိုက်များ။ စကားလုံးအရ “စခန်းများ”။

16. Castles. Literally, “encampments.”

၁၇. ဣရှမာလ၏ဘဝ။ ဣရှမာလ၏ ရှည်လျားသောဘဝသည် သူ၏ဖခင် အာဗြဟံထံမှ အမွေရရှိသော တက်ကြွမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ “အသက်ထွက်သွားသည်” နှင့် “သူ၏လူမျိုးထံသို့ စုရုံးခြင်းခံရသည်” ဟူသော စကားရပ်များကို အခန်းကျမ်း ၈ နှင့် အခန်းကျမ်း ၁၅:၁၅ တို့တွင် အသီးသီးကြည့်ပါ။

17. The life of Ishmael. Ishmael’s long life was doubtless due to the vigor he inherited from his father, Abraham. On the expressions “gave up the ghost” and “was gathered unto his people” see respectively on v. 8 and ch. 15:15.

၁၈. ဟာဝိလမှ ရှုရအထိ။ ဟာဝိလ၏တည်နေရာသည် မသေချာပါ (အခန်းကျမ်း ၂:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ဣရှမာလလူမျိုးများ၏ အာရေဗျရှိ အရှေ့ဘက်နယ်နိမိတ်ကို ဆုံးဖြတ်မရပါ။ ၎င်း၏အနောက်ဘက်နယ်နိမိတ်မှာ ရှုရဖြစ်သည် (အခန်းကျမ်း ၁၆:၇; ၂၀:၁)၊ အီဂျစ်ပြည်နှင့် မဝေးပါ။

18. From Havilah unto Shur. The location of Havilah is uncertain (see on ch. 2:11). For this reason the eastern extent of the Ishmaelite dominion in Arabia cannot be determined. Its western border was Shur (chs. 16:7; 20:1), not far from the land of Egypt.

အာရှုရဘက်သို့ သွားရင်း။ ၎င်းသည် ဣရှမာလလူမျိုးများ၏နယ်မြေသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ အာရှုရအထိ တိုးချဲ့ခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပါ၊ သို့သော် မြောက်အာရေဗျသဲကန္တာရအတွင်းသို့ မြောက်ဘက်သို့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း တိုးချဲ့ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဣရှမာလလူမျိုးများသည် အနောက်ဘက်တွင် အီဂျစ်နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်ပြီး၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ဟာဝိလအထိ ဖြစ်သည်။

As thou goest toward Assyria. This does not mean that the Ishmaelite domain extended as far as Assyria, in Mesopotamia, but rather its extension in a general northerly direction. The Ishmaelites therefore bordered on Egypt in the west and Havilah to the southeast and extended some distance northward into the north Arabian Desert.

သူသည် သူ၏ညီအစ်ကိုများအားလုံးရှေ့မှာ သေဆုံးသွားသည်။ ဤတွင် “သေဆုံးသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော နာဖလ်၊ “ပြုတ်ကျသည်” သည် “စခန်းချသည်” ဟုလည်း အဓိပ္ပာယ်ရှိနိုင်သည်၊ တပ်မတော်တစ်ခုကဲ့သို့ (တရားသူကြီးများ ၇:၁၂, ၁၃)၊ နှင့် “ခွဲဝေသည်” ဟူသော အမွေတစ်ခုကဲ့သို့ (ဆာလံ ၇၈:၅၅)။ “သူသည် သူ၏ညီအစ်ကိုများအားလုံးရှေ့မှာ သေဆုံးသွားသည်” ဟူသော စကားရပ်ကို အခန်းကျမ်း ၁၆:၁၂ ၏ ဗျာဒိတ်နှင့်အညီ ဘာသာပြန်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ “သူသည် သူ၏လူများအားလုံးနှင့် နီးကပ်စွာ အခြေချခဲ့သည်” (အာရ်အက်စ်ဗွီ)။

He died in the presence of all his brethren. Naphal, “to fall,” here translated “died,” may also mean “to encamp,” as an army (Judges 7:12, 13), and “to divide,” as an inheritance (Ps. 78:55). The expression, “He died in the presence of all his brethren,” should be translated in harmony with the prediction of ch. 16:12, “he settled over against [close by] all his people” (RSV).

၁၉. ဣဇာက်၏သားစဉ်မြေးဆက်။ မောရှေသည် ရွေးချယ်ခံရသောလူမျိုးများ၏ သမိုင်းကို သူ၏အဓိကဇာတ်လမ်းအဖြစ် ပြန်လည်စတင်သည်။ နောက်ဆက်တွဲအခန်းကျမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်အချို့သည် အာဗြဟံ၏ဘဝတစ်လျှောက် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အာဗြဟံသည် အသက် ၁၇၅ နှစ်အထိ အသက်ရှင်ခဲ့ရပြီး (အခန်းကျမ်း ၂၅:၇)၊ ဣဇာက်မွေးဖွားချိန်တွင် အသက် ၁၀၀ (အခန်းကျမ်း ၂၁:၅) ရှိခဲ့ရသဖြင့်၊ ဧသောနှင့် ယာကုပ်မွေးဖွားချိန်တွင် အသက် ၁၆၀ ရှိခဲ့ရသည် (အခန်းကျမ်း ၂၅:၂၆)၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် သူ၏သေဆုံးချိန်တွင် အသက် ၁၅ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ ဣရှမာလ၏သေဆုံးမှုသည် အသက် ၁၃၇ နှစ်တွင် (အခန်းကျမ်း ၁၇)၊ ယာကုပ်နှင့် ဧသောတို့သည် အသက် ၆၃ နှစ်ရှိချိန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဣရှမာလသည် ဣဇာက်ထက် ၁၄ နှစ်ကြီးပြီး (အခန်းကျမ်း ၁၆:၁၆)၊ ဣဇာက်၏သားနှစ်ဦးမွေးဖွားချိန်တွင် အသက် ၇၄ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ အချိန်စဉ်အရ မမှန်ကန်သော်လည်း၊ ဤအပိုင်းအသစ်သည် မောရှေသည် ဧသောနှင့် ယာကုပ်၏ဘဝဇာတ်လမ်းကို မပြတ်မတောက် တင်ပြရန် ရည်ရွယ်ထားသောကြောင့် ဤနေရာတွင် သဘာဝကျသော နေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။

19. The generations of Isaac. Moses returns to the main theme of his narrative, the history of the chosen people. Some events described in the succeeding verses occurred during the lifetime of Abraham. Since Abraham lived to be 175 years of age (ch. 25:7), and was 100 at the birth of Isaac (ch. 21:5), he must have been 160 years old at the birth of Esau and Jacob (ch. 25:26), who were therefore 15 years old at his death. Ishmael’s death, at the age of 137 (v. 17), occurred much later, when Jacob and Esau were 63. Ishmael was 14 years older than Isaac (ch. 16:16), and was therefore 74 years old when Isaac’s two sons were born. Chronologically out of place, the new section finds its logical place here in the narrative because it is Moses’ purpose to present Esau and Jacob’s life story without a break.

၂၀. ဆီးရီးယား။ “ဆီးရီးယား” သည် ဟီးဗရူးအရ “အာရမ်မီယန်” ဟု ပို၍တိကျသည်။ တီရား၏မြေး ဘသယူးသည် (အခန်း ၂၂:၂၀–၂၃) အာဗြဟံကဲ့သို့ ရှမ်၏သား အာဖတ်ရှဒ်၏သားစဉ်မြေးဆက်ဖြစ်ပြီး (အခန်း ၁၁:၁၀–၂၇) အာရမ်၏ဘိုးဘေး ရှမ်၏သား အာရမ်မဟုတ်ပေ (အခန်း ၁၀:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ့ကို “အာရမ်မီယန်” ဟုခေါ်ခြင်းသည် တီရား၏မိသားစုသည် အာရမ်နယ်မြေတွင် အခြေချနေထိုင်ပြီး အာရမ်မီယန်များနှင့် တဖြည်းဖြည်း ရောနှောသွားသောကြောင့်သာဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ဘသယူးနှင့် လာဗန်နှစ်ဦးစလုံးကို အာရမ်မီယန်များဟု ရည်ညွှန်းသည်။

20. The Syrian. “Syrian,” more accurately, “Aramaean,” according to the Hebrew. Bethuel, a grandson of Terah (ch. 22:20–23), was, like Abraham, a descendant of Shem’s son Arphaxad (ch. 11:10–27) and not of Shem’s son Aram, ancestor of the Aramaeans (see on ch. 10:22). He is called “Aramaean” here merely because Terah’s family had settled in Aramaic territory, and was gradually absorbed by the Aramaeans. Moses refers to both Bethuel and Laban as Aramaeans.

ပါဒန်-အာရမ်။ “ပါဒန်-အာရမ်” ၏တည်နေရာသည် မရှင်းလင်းပါ။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း (အခန်းများ ၂၈:၂၊ ၅–၇၊ ၃၁:၁၈ စသည်) တွင်သာ ဖော်ပြထားပြီး၊ အာရမ်-နာဟာရယိမ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သော ဒေသတစ်ခုကို ညွှန်းသည်ဟု ရှင်းပြထားသည် (အခန်း ၂၄:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ပြင်၊ ပါဒန်နှင့် ဟာရမ်သည် အာရှုရိယံဘာသာတွင် ဆင်တူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိသောကြောင့် ၎င်းသည် ဟာရမ်ကို ရည်ညွှန်းပေမည်။

Padan-aram. The location of “Padan-aram” is not clear. It occurs only in Genesis (chs. 28:2, 5–7; 31:18; etc.), and has been explained as designating a region that constituted part of ’Aram–naharayim (see on ch. 24:10). Again, it may refer to Haran, inasmuch as Padan and Haran have similar meanings in the Assyrian language.

၂၁. ဣဇာက်သည် ထာဝရဘုရားကို ဆုတောင်းခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်ကဲ့သို့ ဣဇာက်သည် ကတိထားရာ၏သားသမီးများသည် သဘာဝ၏အသီးအပွင့်မျှသာမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရား၏မျက်နှာသာပေးမှုဖြင့် ထင်ရှားစွာပေးသနားထားသည်ဟု သိရှိခဲ့ရသည်။ ဣဇာက်နှင့် ရိဗက္ကာတို့ လက်ထပ်ပြီး ၁၉ နှစ်အကြာ (အခန်းငယ် ၂၀၊ ၂၆) တွင် သားသမီးမရှိသေးသဖြင့်၊ ဣဇာက်သည် ဤကိစ္စကို ဆုတောင်းခြင်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ သူသည် အာဗြဟံကဲ့သို့ (အခန်း ၁၆:၃) မိမိ၏ဉာဏ်ပညာကို အားမကိုးဘဲ ဘုရား၏ကရုဏာတော်ကို အားကိုးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဘုရားအပေါ်ထားသောသူ၏ယုံကြည်မှုသည် အချည်းနှီးမဖြစ်ခဲ့ဘဲ၊ ယုံကြည်ခြင်းသည် မကြာမီအချက်အလက်ဖြစ်လာခဲ့သည်။

21. Isaac intreated the Lord. Like his father, Isaac was to learn that children of the promise were not to be simply the fruit of nature, but manifestly the gift of grace as well. When Isaac and Rebekah had been married for 19 years (vs. 20, 26), and were still childless, Isaac made the matter a subject of prayer. He chose to rely upon the mercies of God rather than to trust his own clever devices, as had Abraham (ch. 16:3). His confidence in God was not exercised in vain, nor did he have long to wait before faith became fact.

၂၂. သားသမီးများ ရုန်းကန်နေသည်။ ရိဗက္ကာသည် သူမ၏သားသမီးများ၏ ဘေးကင်းရေးအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်ခဲ့သည်။ စိတ်ရှုပ်ထွေးနေသဖြင့် သူမသည် ရှင်းပြချက်အတွက် ထာဝရဘုရားထံ သွားခဲ့သည်။ ရှေးခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်မှတ်ချက်ပေးသူများရှိသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ကြားခံသူတစ်ဦးကို အသုံးပြုရန် သို့မဟုတ် လိုအပ်သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ မယ်လဇိဒက်၊ အာဗြဟံ၊ နှင့် ဣဇာက်တို့သည် သူမသွားရောက်ခဲ့သူများဖြစ်နိုင်သည်ဟု အချို့က အကြံပြုကြသည်။ အများဆုံးအနေဖြင့်၊ သူမသည် ဆုတောင်းခြင်းဖြင့် ဘုရားထံ တိုက်ရိုက်သွားခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ သူမသည် ဘုရားနှင့် ကိုယ်တိုင်စကားပြောဆိုခြင်းသည် ထူးဆန်းသည်ဟု အဘယ်ကြောင့်ထင်ရမည်နည်း။ ဘုရားသည် လူများကို ဘက်လိုက်သူမဟုတ်ပေ။

22. The children struggled. Rebekah became apprehensive, both for her own and for her children’s safety. Perplexed, she went to the Lord for an explanation. Various ancient and modern commentators notwithstanding, this does not necessarily imply the use of an intermediary, much less the need of one. Melchizedek, Abraham, and Isaac have been suggested as the ones to whom she may have gone. Most likely, she simply went to the Lord in prayer. Why should it seem strange for her to talk to God personally? He is no respecter of persons.

၂၃. နိုင်ငံနှစ်ခု။ ကောင်းကင်တမန်တစ်ပါးက ရိဗက္ကာအား မကြာမီမွေးဖွားမည့် သားနှစ်ဦး၏အနာဂတ်ကို ဖွင့်ပြခဲ့သည် (PP ၁၇၇)။ ၎င်းတို့သည် သာလွန်မှုအတွက် ရုန်းကန်နေပြီဖြစ်သည်ဟု ထင်ရသည်။ ကောင်းကင်တမန်၏ ဟောကိန်းထုတ်ချက်သည် ဧသောနှင့် ယာကုပ်၏သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်သော ဧဒုံလူမျိုးနှင့် ဣသရေလလူမျိုးတို့၏ နောက်ပိုင်းသမိုင်းတွင် ပြည့်စုံခဲ့သည်။ ဤညီအစ်ကိုနိုင်ငံနှစ်ခုသည် အမြဲတမ်း ရန်သူများဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ဣသရေလသည် များသောအားဖြင့် ပို၍သန်မာသည်ဟု သက်သေပြခဲ့သည်။ ဒါဝိဒ်သည် ဧဒုံလူမျိုးကို အုပ်စိုးခဲ့သည် (၂ ရာဇဝင် ၈:၁၄၊ ၁ ဘုရင်ခံ ၁၁:၁၆)၊ နောက်ပိုင်းတွင် အမာဇိယဘုရင်က ၎င်းတို့ကို အောင်နိုင်ခဲ့သည် (၂ ဘုရင်ခံ ၁၄:၇၊ ၂ ရာဇဝင် ၂၅:၁၁၊ ၁၂)။ ဟတ္တိမန်မင်းဆက်၏ဘုရင် ယောဟန်ဟုရ္ကာနပ်သည် ဘီစီ ၁၂၆ တွင် ၎င်းတို့၏လွတ်လပ်ရေးကို အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီး၊ မယ်လဇိဒက်၏ထုံးတမ်းနှင့် မောရှေ၏ပညတ်ကို လက်ခံရန်နှင့် ဂျူးအုပ်ချုပ်သူအား လိုက်နာရန် အတင်းအကြပ်ပြုခဲ့သည်။ ဘုရား၏ ဧသောနှင့် ယာကုပ်၏အကျင့်စရိုက်များအပေါ် ထိုးထွင်းသိမြင်မှုနှင့် ၎င်းတို့၏အနာဂတ်ကို ကြိုတင်သိမြင်နိုင်မှုသည် ယာကုပ်ကို မွေးဖွားမီကပင် မွေးရာပါအခွင့်အရေးနှင့် ခရစ်တော်၏ဘိုးဘေးအဖြစ် ရွေးချယ်နိုင်ခဲ့သည် (ရောမ ၈:၂၉၊ ၉:၁၀–၁၄)။

23. Two nations. An angel revealed to Rebekah something of the future of the two sons soon to be born (PP 177). Already, it seemed, they were struggling for the supremacy. The angel’s prediction was fulfilled in the later history of Esau’s and Jacob’s descendants, the Edomites and the Israelites. These two brother nations were ever enemies, Israel usually proving to be the stronger of the two. David subjugated the Edomites (2 Sam. 8:14; 1 Kings 11:16), and King Amaziah later defeated them (2 Kings 14:7; 2 Chron. 25:11, 12). The Hasmonaean king John Hyrcanus I finally brought their independence to an end in the year 126 b.c., when he forced them to accept the rite of circumcision and the law of Moses, and to submit to a Jewish governor. God’s insight into the respective characters of Esau and Jacob and His foresight into their future made possible His selection of Jacob as inheritor of the birthright and progenitor of Christ even before his birth (Rom. 8:29; 9:10–14).

၂၅. အနီရောင်။ ဟီးဗရူး “အဒ်မိုနီ” သည် ဧဒုံဟူသောအမည်၏ရင်းမြစ်ဖြစ်ပေမည် (အခန်းငယ် ၃၀ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။ ဤဟီးဗရူးစကားလုံးသည် ဒါဝိဒ်၏ပုံပန်းသွင်ပြင်ကို ဖော်ပြရာတွင် အသုံးပြုသည် (၁ ရာမု ၁၆:၁၂၊ ၁၇:၄၂)။ ၎င်းသည် ဓမ္မသစ်ကျမ်းခေတ်က လူနှစ်ဦး၏အမည် ရုဖုသ်နှင့် အဓိပ္ပါယ်ဆင်တူသည် (မာကု ၁၅:၂၁၊ ရောမ ၁၆:၁၃)။ ဧသော၏ ဆံပင်များလွန်ကဲစွာထူထပ်မှု၊ ဆေးပညာအရ “ဟိုက်ပါထရစ်ကိုးစစ်” ဟုခေါ်သည်၊ မွေးဖွားချိန်တွင် ထင်ရှားခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် သူ၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထင်ရှားဆုံးအချက်ဖြစ်လာသည်။

25. Red. Heb. ’admoni, probably the root from which the name Edom was derived (see also v. 30). The same Hebrew word is used to describe David’s appearance (1 Sam. 16:12; 17:42). It is similar in meaning to the Latin Rufus the name assigned to two men of NT times (Mark 15:21; Rom. 16:13). Esau’s excessive growth of hair, known medically as hypertrichosis, already noticeable at birth, later became the most significant feature of his physical appearance.

သူတို့သည် သူ၏အမည်ကို ဧသောဟုခေါ်ခဲ့ကြသည်။ မိဘနှစ်ပါးစလုံးသည် ဤအမည်၏သင့်လျော်မှုကို သဘောတူခဲ့ကြသည်။ အကြောင်းအရာက အချို့သောပညာရှင်များကို “ဆံပင်ဖုံးလွှမ်းသည်” ဟူသော အမည်မသိရင်းမြစ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ၎င်း၏အဓိပ္ပါယ်ကို ရရှိနိုင်သောအချက်အလက်များမှ ဆုံးဖြတ်၍မရပါ။

They called his name Esau. Both parents agreed upon the appropriateness of this name. The context has led some scholars to suggest its derivation from an unknown root signifying “to be covered with hair.” Its meaning, however, cannot be determined from available information.

၂၆. သူ၏အမည်ကို ယာကုပ်ဟု ခေါ်ခဲ့သည်။ ဟီးဗရူးစကားလုံး “အာကွတ်” (ဖနှီးခြင်း) သည် “အာကွတ်” (ဖနှီးဖမ်းသည်) ဟူသော ကြိယာနှင့်ဆက်စပ်ပြီး၊ သဘောအရ “လှည့်စားသည်” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ထို့ကြောင့် “ဖနှီးဖမ်းသူ” သို့မဟုတ် “လှည့်စားသူ” ဟူသော ယာကုပ်ဟူသောအမည်သည် အလွန်သင့်လျော်သည်။ ၎င်းသည် သူ၏မွေးဖွားချိန်တွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သောဖြစ်ရပ်ကို အမှတ်ရစေရုံသာမက၊ သူ၏အကျင့်စရိုက်နှင့် ကံကြမ္မာကို ကြိုတင်ဟောကိန်းထုတ်ပေးသည်။ ဣဇာက်၏သားနှစ်ဦးမွေးဖွားချိန်တွင် သူ၏အသက်အရွယ်ကို အခန်းငယ် ၁၉–၂၁ တွင်ကြည့်ပါ။

26. His name was called Jacob. The Hebrew word for “heel,” ‘aqeb, is related to the verb ‘aqab, “to take by the heel,” figuratively, “to deceive.” The personal name Jacob, meaning “he grasps the heel” or “he deceives,” was therefore most appropriate. It was not only reminiscent of the incident at his birth, but prophetic of his character and destiny. On the age of Isaac at the time of the birth of his two sons, see on vs. 19-21.

၂၇. ဧသောသည် လိမ္မာပါးနပ်သောမုဆိုးဖြစ်သည်။ ယောက်ျားလေးနှစ်ဦးကြီးပြင်းလာသည်နှင့်အမျှ ၎င်းတို့၏အကျင့်စရိုက်တွင် ကြီးမားသောကွာခြားချက်များ ထင်ရှားလာသည်။ ဧသောသည် ကြမ်းတမ်းပြီး စိတ်မငြိမ်မသက်သောစိတ်သဘောကို ပြသခဲ့ပြီး၊ ကျေးလက်နှင့် တောအုပ်၏ စွန့်စားခန်းဘဝကို နှစ်သက်ခဲ့သည် (အခန်း ၂၇:၃ ကိုကြည့်ပါ)။

27. Esau was a cunning hunter. As the two boys grew up a great difference in character became evident. Esau displayed a rough, capricious disposition, and reveled in the wild, adventurous life of field and forest (see ch. 27:3).

ယာကုပ်သည် ရိုးရှင်းသောသူဖြစ်သည်။ ဟီးဗရူးစကားလုံး “တမ်” သည် ဤနေရာတွင် “ရိုးရှင်းသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားပြီး၊ ချစ်စရာကောင်းသော၊ ဘုရားကိုကိုးကွယ်သော၊ ယဉ်ကျေးသောပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကို ညွှန်ပြသည်။ ဧသောအတွက် ငြီးငွေ့ဖွယ်နှင့် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော မိသားစုဘဝ၏တာဝန်နှင့်ဝတ္တရားများသည် ယာကုပ်အတွက် သဘာဝကျကျ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ခဲ့သည်။ ဧသောသည် ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မငြိမ်မသက်မှုကို ဘယ်သောအခါမှ မကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ယာကုပ်သည် ရင့်ကျက်မှုနှင့်အတူလာသင့်သော အကျင့်စရိုက်၏တည်ငြိမ်မှုနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်၏မှန်ကန်မှုကို ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။

Jacob was a plain man. The Hebrew word tam, here translated “plain,” suggests an amiable, pious, and cultured personality. The duties and responsibilities of settled family life, so monotonous and irritating to Esau, came naturally to Jacob, “a plain man, dwelling in tents.” Whereas Esau never outgrew the physical and emotional restlessness of adolescence, Jacob developed the stability of character and soundness of judgment that should come with maturity.

၂၈. ဣဇာက်သည် ဧသောကိုချစ်သည်။ ဣဇာက်၏ သားဦးဖြစ်သူအပေါ် မျက်ကန်းစိတ်နှစ်သက်မှု၊ သားဖြစ်သူ၏ မိသားစုခေါင်းဆောင်မှုအတွက် အကျင့်စရိုက်အရည်အချင်းများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမရှိဘဲ၊ မိသားစုအတွင်း ကွဲပြားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ရလဒ်အနေဖြင့်၊ မမှန်ကန်မှု၊ ဆင်းရဲဒုက္ခ၊ နှင့် မတရားမှုတို့သည် ညီအစ်ကိုများနှင့် ၎င်းတို့၏သားစဉ်မြေးဆက်များအကြား ဆက်ဆံရေးကို ရာစုနှစ်များစွာ အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။ ဣဇာက်၏ ဧသောအပေါ် နှစ်သက်မှုသည် အနည်းဆုံး အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအနေဖြင့် သူ၏ အမဲသားစားခြင်းကို နှစ်သက်မှုအပေါ် အခြေခံထားပုံရသည်။ ပြည်သူ့ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအနေဖြင့် သူ၏ချစ်ခြင်းနှင့် တရားမျှတမှုနှင့် ဘုရားကိုကိုးကွယ်မှုကို သူ၏အစာစားချင်စိတ်ဖြင့် ထိန်းချုပ်ခံရသည်မှာ အံ့သြဖွယ်နှင့် စိတ်ပျက်ဖွယ်ဖြစ်သည်။ သူ၏အတွေ့အကြုံသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် သတိပေးချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သားသမီးတစ်ဦးကို အခြားတစ်ဦးထက် ပိုနှစ်သက်ခြင်းသည် မနာလိုမှု၊ ကွဲပြားမှု၊ ခါးသီးမှု၊ နှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခကို မလွှဲမရှောင်ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

28. Isaac loved Esau. Isaac’s blind partiality for his first-born, irrespective of the son’s character qualifications for family leadership, brought division into the family. As a result, wrong, misery, and injustice marked relations between the brothers and their posterity for centuries. Isaac’s preference for Esau seems to have been based, in part at least, on his love for venison. The extent to which the patriarch let his love and his sense of justice and piety be controlled by his appetite is surprising and disappointing. His experience is, furthermore, a warning to us. To prefer one child above another inevitably creates jealousy, division, bitterness, and misery.

၂၉-၃၄ (ဟေဗြဲ ၁၂:၁၆, ၁၇) မွေးရာပါအခွင့်အရေး၏ တန်ဖိုးနှင့် သန့်ရှင်းမှု ဆုံးရှုံးခြင်း—ဧသောသည် သတ်မှတ်ထားသော အစားအစာတစ်ခုအတွက် အထူးပြင်းပြသော ဆန္ဒရှိခဲ့ပြီး၊ သူသည် မိမိကိုယ်ကို အလိုလိုက်စွဲလမ်းမှုကို ကြာရှည်ပြုလျက်၊ ထိုဆွဲဆောင်မှုရှိပြီး လိုလားသော အစားအစာမှ ရှောင်ကြဉ်ရန် လိုအလိုမဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါ။ သူသည် ၎င်းကမည်သို့ပင်ဖြစ်စေ စဉ်းစားခဲ့ပြီး၊ သူ၏အစာစွဲလမ်းမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် အထူးကြိုးစားအားထုတ်မှုမပြုခဲ့သဖြင့်၊ ၎င်း၏စွမ်းအားသည် အခြားထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများအားလုံးကို ဖိစီးလျက် သူ့ကို ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီး၊ ထိုအစားအစာကို မရရှိလျှင် သူသည် ကြီးစွာသောအဆင်မပြေမှုနှင့် သေဆုံးခြင်းပင်ခံရလိမ့်မည်ဟု စိတ်ကူးခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းကို မည်မျှပင်စဉ်းစားလေ၊ သူ၏ဆန္ဒသည် မည်မျှပင်အားကောင်းလာလေဖြစ်သည်၊ ထို့ကြောင့် သန့်ရှင်းသော မွေးရာပါအခွင့်အရေးသည် ၎င်း၏တန်ဖိုးနှင့် သန့်ရှင်းမှုကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ သူသည် အကယ်၍ ယခုရောင်းချလိုက်လျှင်၊ ထိုအခွင့်အရေးကို အလွယ်တကူ ပြန်လည်ဝယ်ယူနိုင်မည်ဟု စဉ်းစားခဲ့သည်။ … သူသည် ၎င်းကို ပြန်လည်ဝယ်ယူရန် ကြီးစွာသောစွန့်လွှတ်မှုဖြင့်ပင် ကြိုးစားခဲ့သောအခါ၊ သူသည် ထိုသို့မပြုနိုင်ခဲ့ပါ။ … သူသည် နောင်တရခြင်းကို ဂရုတစိုက်နှင့် မျက်ရည်များဖြင့် ရှာဖွေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အားလုံးအချည်းနှီးဖြစ်ခဲ့သည်။ သူသည် ထိုကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို မထီမဲ့မြင်ပြုခဲ့ပြီး၊ သခင်ဘုရားသည် ၎င်းကို သူ့ထံမှ ထာဝရဖယ်ရှားခဲ့သည် (အာအက်ချ် ဧပြီလ ၂၇၊ ၁၈၈၆)။

29-34 (Heb. 12:16, 17), Birthright Lost Value and Sacredness.—Esau had a special, strong desire for a particular article of food, and he had gratified self so long that he did not feel the necessity of turning from the tempting, coveted dish. He thought upon it, and made no special effort to restrain his appetite, until its power bore down every other consideration, and controlled him, and he imagined he would suffer great inconvenience, and even death, if he could not have that particular dish. The more he thought upon it, the more his desire strengthened, until his birthright, which was sacred, lost its value and its sacredness. He thought, Well, if I now sell it, I can easily buy it back again. … When he sought to purchase it back, even at a great sacrifice on his part, he was not able to do so. … He sought for repentance carefully and with tears. It was all in vain. He had despised the blessing, and the Lord removed it from him forever (RH April 27, 1886).

ဧသောသည် ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်

Esau a Type

ဧသောသည် ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်—ဧသောသည် သူ၏ဘဝ၏ အရေးကြီးသောအချိန်ကို ၎င်းကိုမသိဘဲ ဖြတ်သန်းခဲ့သည်။ သူသည် အနည်းငယ်မျှသာ စဉ်းစားထိုက်သည့်ကိစ္စအဖြစ် မှတ်ယူခဲ့သော လုပ်ရပ်သည် သူ၏စရိုက်လက္ခဏာများ၏ အဓိကထင်ရှားသော အချက်များကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သူ၏ရွေးချယ်မှုကို ပြသခဲ့ပြီး၊ သန့်ရှင်းသည်ဟု မှတ်ယူရမည့်အရာနှင့် သန့်ရှင်းစွာ တန်ဖိုးထားရမည့်အရာကို သူ၏စစ်မှန်သော တန်ဖိုးထားမှုကို ပြသခဲ့သည်။ သူသည် သူ၏လက်ရှိလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် အနည်းငယ်သော အလိုလိုက်စွဲလမ်းမှုအတွက် သူၔမွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ရောင်းချခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် သူၔဘဝ၏ နောက်ဆက်တွဲလမ်းကြောင်းကို ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဧသောအတွက် အသားတစ်ဖဲ့သည် သူၔသခင်၏အမှုတော်ထက် ပိုတန်ဖိုးရှိခဲ့သည် (စာ ၅၊ ၁၈၇၇)။

Esau a Type.—Esau passed the crisis of his life without knowing it. What he regarded as a matter worthy of scarcely a thought was the act which revealed the prevailing traits of his character. It showed his choice, showed his true estimate of that which was sacred and which should have been sacredly cherished. He sold his birthright for a small indulgence to meet his present wants, and this determined the after course of his life. To Esau a morsel of meat was more than the service of his Master (Letter 5, 1877).

ဧသောသည် ၎င်းတို့အတွက် အကန့်အသတ်မရှိသော ကုန်ကျစရိတ်ဖြင့် ဝယ်ယူထားသော အခွင့်အရေးများကို မမြည်းစမ်းကြည့်သူများကို ကိုယ်စားပြုသည်၊ သို့သော် ၎င်းတို့သည် အစာစွဲလမ်းမှု သို့မဟုတ် အမြတ်အစွန်းကို ချစ်မြတ်နိုးမှုအတွက် ၎င်းတို့၏မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ရောင်းချခဲ့ကြသည် (စာ ၄၊ ၁၈၉၈)။

Esau represents those who have not tasted of the privileges which are theirs, purchased for them at infinite cost, but have sold their birthright for some gratification of appetite, or for the love of gain (Letter 4, 1898).

၂၉. ဟင်းချိုပြုတ်သည်။ ညီအစ်ကိုနှစ်ဦး၏ အကျင့်စရိုက်ကွဲပြားမှုသည် မကြာမီတွင် ထူးခြားသောအခြေအနေတစ်ခုတွင် ထင်ရှားလာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့၏ဘဝတွင် အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ပဲပိစပ်ဟင်းတစ်ခွက်ကို ချက်ပြုတ်ခဲ့သည် (အခန်းငယ် ၃၄)။ အနီရောင်ပဲပိစပ်သည် ယနေ့တိုင် ပါလက်စတိုင်းတွင် နှစ်သက်ဖွယ်အစားအစာဖြစ်ပြီး၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ဆန်၊ နှင့် သံလွင်ဆီတို့ဖြင့် ပြင်ဆင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ အသားကိုလည်း ထည့်သွင်းသည်။

29. Sod pottage. The difference in character between the two brothers was soon apparent in a singular situation, one which proved to be a turning point in their lives. Jacob had cooked a meal of lentils (v. 34). Red lentils are to the present day a favorite food in Palestine, where they are prepared with onions, garlic, rice, and olive oil. Occasionally, meat is added also.

၃၀. ငါ့ကိုကျွေးပါ။ “ကျွေးသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် ဤအခန်းငယ်တွင်သာ ဖော်ပြထားပြီး၊ “အလောင်းအလျှင်စားသည်” သို့မဟုတ် “ဝါးမျိုသည်” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။

30. Feed me. The word translated “feed” occurs only in this passage, and means “to eat greedily” or “to devour.”

ထို့ကြောင့် သူ၏အမည်ကို ဧဒုံဟု ခေါ်ခဲ့သည်။ “အဒ်မ်” မှ “အနီရောင်” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ သူ၏အနီရောင်အသားအရေကြောင့် (အခန်းငယ် ၂၅) နှင့် ပဲပိစပ်၏အရောင်ကြောင့် သူ၏အမည်ကို ဧဒုံဟု ခေါ်ဆိုခြင်းတွင် ကွဲလွဲမှုမရှိပါ။ ထို့ကြောင့် ဤအမည်သည် နှစ်ထပ်သင့်လျော်သည်။ အာရပ်လူမျိုးများသည် ယနေ့တိုင် ဤကဲ့သို့သော အမည်ပြောင်များကို ထင်ရှားသူများအား ပေးလေ့ရှိသည်။ ဧဒုံလူမျိုးသည် အီဂျစ်နှင့် အာရှုရိယံရုပ်ကြွင်းစာများတွင် ဣသရေလလူမျိုးထက် ပို၍မကြာခဏဖော်ပြထားသည်။ အီဂျစ်တွင် ဧဒုံအမည်သည် “အီဒွမ်” ဟု ပေါ်ထွက်လာပြီး၊ ကျောက်ရုပ်ကြွင်းစာများတွင် “အူဒူမူ” ဟု ဖော်ပြသည်။

Therefore was his name called Edom. From ’adom, “red.” There is no discrepancy in ascribing his name both to his red complexion (v. 25) and to the color of the lentils. The name was thus doubly appropriate. The Arabs are still fond of giving surnames such as this to famous persons. The Edomites are mentioned more frequently in Egyptian and Assyrian inscriptions than are the Israelites. In Egypt the name Edom appears as Idwm, and in cuneiform texts as Udûmu.

၃၁. ယနေ့ မင်းမွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ငါ့ထံရောင်းပါ။ ယာကုပ်သည် သူနှင့်သူ၏အစ်ကိုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ၎င်းတို့မွေးဖွားမီကပင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ကောင်းကင်တမန်၏ ဟောကိန်းထုတ်ချက်ကို သိရှိခဲ့သည် (အခန်းငယ် ၂၃၊ PP ၁၇၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ယခုသူသည် သူ့အတွက် မျှတသော်လည်း ထူးခြားသောအခွင့်အရေးတစ်ခုကို အခွင့်ကောင်းယူခဲ့သည်။ မောရှေ၏ပညတ်ဥပဒေအရ သားဦးအခွင့်အရေးများမှာ- (၁) ဖခင်၏တရားဝင်အာဏာကို ဆက်ခံခြင်း၊ (၂) ဖခင်၏ပစ္စည်းဥစ္စာမှ နှစ်ဆသောအမွေကို ဆက်ခံခြင်း၊ (၃) မိသားစုယဇ်ပုရောဟိတ်ဖြစ်လာရန် အခွင့်အရေး (ထွက်မြောက်ရာ ၂၂:၂၉၊ တောလည်ရာ ၈:၁၄–၁၇၊ သုတ္တံကျမ်း ၂၁:၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဗြဟံ၏သားစဉ်မြေးဆက်များအတွက် မွေးရာပါအခွင့်အရေးသည် အောက်ပါအချက်များကို ဆိုလိုသည်- (၁) ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ ကတိထားရာ ကာနန်နှင့် အခြားသော ပဋိညာဉ်ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို ဆက်ခံခြင်း၊ (၂) ကတိထားရာ အမျိုးအနွယ်၏ ဘိုးဘေးဖြစ်လာရန် ဂုဏ်ပြုခြင်း။

31. Sell me this day thy birthright. Jacob knew of the angel’s prophecy concerning himself and his brother, made prior to their birth (see v. 23; PP 178). Now he took advantage of what appeared to him to be a fair, though unusual, opportunity. Under the Mosaic legislation the privileges of the first-born were: (1) succession to the official authority of the father, (2) the inheritance of a double portion of the father’s property, (3) the privilege of becoming the family priest (see Ex. 22:29; Num. 8:14–17; Deut. 21:17). To the descendants of Abraham the birthright also implied: (1) succession to the promise of the earthly Canaan and other covenant blessings, (2) the honor of being a progenitor of the promised Seed.

ယာကုပ်၏ရောင်းချမှုအဆိုပြုချက်သည် မသမာမှုနှင့် ယုတ်ညံ့ဖွယ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် စိတ်မရှည်မှုနှင့် ဘုရား၏အုပ်စိုးမှုအပေါ် ယုံကြည်မှုမရှိခြင်းကိုလည်း ထင်ရှားစေသည်၊ ၎င်းသည် အာဗြဟံ၏ဟာဂါနှင့်လက်ထပ်မှုတွင် ထင်ရှားခဲ့သော စိတ်ဓာတ်နှင့်ဆင်တူသည် (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၆:၃)။ ယာကုပ်၏ရောင်းချမှုအခြေအနေများသည် တင်းကျပ်ပြီး ကိုယ်ကျိုးရှာဖွေကာ ယုတ်ညံ့သည်။ ရည်မှန်းချက်သည် နည်းလမ်းကို မျှတစေသည်ဟူသောသီအိုရီကို ကောင်းကင်ဘုံက အတည်မပြုပါ (မဿဲ ၄:၃၊ ၄၊ DA ၁၂၁၊ ၁၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသည် ဤလုပ်ရပ်ကို အတည်မပြုနိုင်သော်လည်း၊ သူ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို နောက်ဆုံးတွင် အောင်မြင်ရန် ၎င်းကို အလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။

Jacob’s proposal was unscrupulous and contemptible. It reveals, as well, a spirit of impatience, and a lack of confidence in the overruling providence of God, similar to that manifested by Abraham in his marriage to Hagar (Gen. 16:3). Jacob’s conditions of sale were exacting, selfish, and base. The theory that the end justifies the means does not have the approval of Heaven (see Matt. 4:3, 4; DA 121, 122). God could not approve the act, but He did overrule it to the eventual accomplishment of His purpose.

၃၂. ငါသေတော့မည်ဟု ဆို၏။ အိမ်မြဲဗျာဒိတ်ကျမ်း (KJV) တွင် ဧသော၏စကားသည် “ယခုချက်ချင်းအစာမရလျှင် ငါသည်ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုကြောင့်သေရလိမ့်မည်။ ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ငါ၏အိမ်မြဲအခွင့်သည် ငါ့အတွက်အကျိုးမရှိပေ။ ထို့ကြောင့် အိမ်မြဲအခွင့်မရှိဘဲ အစာရပြီးအသက်ရှင်နေထိုင်ခြင်းသည် အိမ်မြဲအခွင့်ရှိရင်းသေရခြင်းထက် ပိုကောင်းသည်” ဟူသောအဓိပ္ပာယ်ကို ဖော်ပြသည်။ မှတ်ချက်ပေးသူများစွာက ဤအဓိပ္ပာယ်ကို လိုက်နာခဲ့ကြသည်။ အခြားအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်တစ်ခုကမူ ဤစကားသည် “စောရင်ဖြစ်စေ၊ နောက်မှဖြစ်စေ ငါသည်မည်မျှပင်သေရမည်ဖြစ်ရာ ထိုအခါ အိမ်မြဲအခွင့်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဖြစ်စေ၊ မထားသည်ဖြစ်စေ အရေးမကြီးပေ” ဟူသောအဓိပ္ပာယ်ရှိသည်ဟု ယူဆသည်။ နောက်ဆုံးဖွင့်ဆိုချက်သည် အခန်းကြီး ၃၄ ၌ “သူသည်မိမိ၏အိမ်မြဲအခွင့်ကို မထီမဲ့မြင်ပြု၏” ဟူသောစကားများနှင့် ပိုမိုသင့်လျော်ပုံရသည်။ ဧသောသည် မိမိရရှိမည့် ဝိညာဉ်ရေးရာကောင်းချီးများကို ဂရုမစိုက်ဘဲ ပေါ့ပေါ့ပါးပါးသာ သဘောထားသဖြင့် ၎င်းတို့အတွက် မထိုက်တန်ခဲ့ပေ။

32. At the point to die. The KJV leaves the impression that Esau meant, “I shall die of hunger if I do not get food immediately. In that case my birthright would be of no profit to me. It is therefore better for me to get food and live on without a birthright than to die now while I am in possession of it.” Many commentators have followed this line of reasoning. Another explanation understands this expression to mean, “Earlier or later I must die anyway, and then it will not matter whether I possess the birthright or not.” The latter interpretation seems more plausible in the light of the words of v. 34, that he “despised his birthright.” Being indifferent about the blessings that were to be his, Esau regarded them lightly and was therefore unworthy of them (PP 181).

၃၃. ငါ့အားကျိန်ဆိုပါ။ ဤဖြစ်ရပ်တွင် ယာကုပ်၏အပြုအမူသည် ခုခံကာကွယ်ရန်ခက်ခဲသည်။ သူ၏သဘောထားနှင့်စကားများသည် ကြိုတင်စီစဉ်ထားမှုကို ဖော်ပြသည်။ ဘုရားသခင်၏ကတိတော်ကို ကြိုတင်မျှော်လင့်ပြီး လူသား၏အကြံအစည်မပါဘဲ သင့်လျော်သောအချိန်တွင် ဘုရားသခင်၏ရည်ရွယ်ချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်မည့် ဘုရားသခင်၏အစီအမံကို ကြိုတင်လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံ သေစေတတ်သောအမှားဖြစ်သည်။

33. Swear to me. Jacob’s conduct in this transaction is difficult to defend. His attitude and words reveal premeditation (PP 179). It is a dangerous and sometimes fatal mistake to anticipate and run ahead of Providence, which in due time and without human conniving will accomplish the divine purpose.

၃၄. အိမ်မြဲအခွင့်ကို မထီမဲ့မြင်ပြု၏။ ဧသောအတွက် တန်ဖိုးရှိသည်မှာ ခဏတာဆန္ဒဖြည့်ဆည်းမှုသာဖြစ်ပြီး အနာဂတ်ဝိညာဉ်ရေးရာကောင်းချီးများသည် ဝေးကွာပြီး မမှန်ကန်ဟုထင်ရသည်။ ဤတွင် သူသည် “ဘာသာမဲ့သူ” (ဟေဗြဲ ၁၂:၁၆) အဖြစ်ပြသခဲ့ပြီး ဝိညာဉ်ရေးရာအရာများကို မခံစားနိုင်ခဲ့ပေ။ သူသည် ကာမဆန္ဒဖြည့်ဆည်းမှုကိုသာ ဂရုစိုက်ခဲ့သည်။ တိရစ္ဆာန်ကဲ့သို့ သူသည် ချက်ချင်းဆန္ဒများအပေါ်သာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့သည်။ လူတစ်ဦးသည် အနာဂတ်ကောင်းကျိုးအတွက် လက်ရှိဆန္ဒများကို မည်မျှစွန့်လွှတ်လိုစိတ်ရှိသည်က စိတ်ခံစားမှုနှင့် ဝိညာဉ်ရေးရာရင့်ကျက်မှု၏ တိကျသောတိုင်းတာမှုဖြစ်သည်။ ဤအခြေခံပေါ်တွင် ခရစ်ယာန်တစ်ဦးသာလျှင် ပြည့်စုံစွာရင့်ကျက်နိုင်သည်။ အကြောင်းမှာ သူသည် လာမည့်ဘဝအတွက် ထိုက်တန်ရန် ဤဘဝ၏အရာအားလုံးကို စွန့်လွှတ်ရန် အသင့်ရှိသူဖြစ်သည် (ထို ၄:၁၇, ၁၈; ဖိလိ ၃:၇-၁၅; တမန် ၂၀:၂၄; လုကာ ၂၀:၃၄, ၃၅; ဟေဗြဲ ၁၁:၁၀)။ ဧသောသည် ပဲပြုတ်တစ်ပွဲအတွက် မိမိ၏အိမ်မြဲအခွင့်ကို သေးသိမ်စွာရောင်းချခဲ့ခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်ကတိများ၏အမွေဆက်ခံသူဖြစ်ရန် သူ၏မသင့်လျော်မှုကို ပြသခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏အပြုအမူကို သဘောမကျသော်လည်း၊ ဧသော၏အပြုအမူသည် အပြင်းအထန်ဆုံးရှုတ်ချမှုထိုက်သည်။ ယာကုပ်သည် နောင်တရပြီး ခွင့်လွှတ်ခံရသော်လည်း၊ ဧသောသည် သူ၏မဆင်မခြင်လုပ်ရပ်၏အကျိုးဆက်အတွက်သာ နောင်တရခဲ့ပြီး လုပ်ရပ်ကိုယ်တိုင်အတွက်မဟုတ်သဖြင့် ခွင့်လွှတ်ခြင်းမခံရပေ (ဟေဗြဲ ၁၂:၁၆, ၁၇)။

34. Despised his birthright. To Esau the only thing of value was the momentary satisfaction of appetite; future spiritual blessings seemed remote and unreal. In this he showed himself to be a “profane [irreligious] person” (Heb. 12:16), insensible to spiritual things. He cared for nothing but the gratification of sensual desire. Like the dumb brute, he based his decisions only on sense considerations of the moment. The extent to which a person is willing to sacrifice present desires for future good is an accurate measure of emotional and spiritual maturity. On this basis, only the Christian can ever become fully mature, for he alone is ready and willing to forfeit all this life has to offer in order that he may be accounted worthy of the life to come (see 2 Cor. 4:17, 18; Phil. 3:7–15; Acts 20:24; Luke 20:34, 35; Heb. 11:10). The trifling way in which Esau sold his birthright for a dish of lentils demonstrated his unfitness to become heir to the gracious promises of God. While Jacob’s conduct cannot be condoned, that of Esau is deserving of the most severe condemnation. Jacob repented and was forgiven; Esau was beyond forgiveness, because his repentance consisted only of regret for the results of his rash act, not for the act itself (Heb. 12:16, 17; PP 181).

အယ်လန်ဂျီ ဝှိုက်၏မှတ်ချက်များ
၁၉-၃၄ PP ၁၇၇-၁၇၉; SR ၈၇
၂၃ PP ၁၈၁, ၁၉၆; SR ၈၈
၂၈ PP ၁၇၇
၂၉-၃၃ CH ၁၁၀
၂၉-၃၄ 2T ၃၈
၃၂ PP ၁၇၉
၃၄ PP ၁၇၉, ၂၀၈

ellen g. white comments

19-34 PP 177-179; SR 87

23 PP 181, 196; SR 88

28 PP 177

29-33 CH 110

29-34 2T 38

32 PP 179

34 PP 179, 208

အခန်းကြီး - ၂၆

chapter 26

၁ အာဇာက်သည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကြောင့် ဂေရာမြို့သို့ သွားခဲ့သည်။ ၂ ဘုရားသခင်က သူ့အား ညွှန်ကြားတော်မူ၍ ကောင်းကြီးပေးတော်မူသည်။ ၇ သူ၏ဇနီးကို ငြင်းပယ်သောကြောင့် အဘိမလက်မှ ဆုံးမခြင်းခံရသည်။ ၁၂ သူသည် ချမ်းသာကြွယ်ဝလာသည်။ ၁၈ သူသည် အေးဇက်၊ စစ္စနဟ်၊ ရေဟောဘုတ်တို့ကို တူးဖော်သည်။ ၂၆ အဘိမလက်သည် ဘီယာရှေဘမြို့၌ သူနှင့် ပဋိညာဉ်ဖွဲ့သည်။ ၃၄ ဧသော၏ ဇနီးများ။

1 Isaac because of famine went to Gerar. 2 God instructeth, and blesseth him. 7 He is reproved by Abimelech for denying his wife. 12 He groweth rich. 18 He diggeth Esek, Sitnah, and Rehoboth. 26 Abimelech maketh a covenant with him at Beer-sheba. 34 Esau’s wives.

၁. အာဗြဟံဖြစ်ခဲ့သောအခါကဲ့သို့ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၂:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ဂျေရာဒေသ၏ ပိုမိုမြေဩဇာကောင်းသောနယ်မြေသည် နဂါဘ်ဒေသလို ခြောက်သွေ့မှုဒဏ်မခံရပေ။ ဤအချိန်က ဖိလိတ္တိလူမျိုးများ ခါနာန်ပြည်တွင်ရှိနေမှုကို အခန်းကြီး ၂၁:၃၂ တွင်ကြည့်ပါ။ အဘိမလက်နှင့် ဖိခေါလ (ရာဇဝင် ၂၆:၂၆) သည် အခန်းကြီး ၂၀:၂ နှင့် ၂၁:၂၂ တွင်ဖော်ပြထားသူများနှင့် တူညီသောပုဂ္ဂိုလ်များလား၊ သို့မဟုတ် “ဘုရင်” နှင့် “စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်” ဟူသော ရာထူးအမည်များသာလားဆိုသည်ကို မသိရပေ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်နိုင်ချေပိုများသည် (အခန်းကြီး ၂၀:၂; ၂၁:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။

1. There was a famine. A famine similar to that which occurred in the time of Abraham (see ch. 12:10). The more fertile region of Gerar was not affected by drought, as was the semiarid Negeb. On the presence of Philistines in Canaan at this time, see on ch. 21:32. Whether Abimelech and Phichol (Gen. 26:26) are the same individuals as those mentioned in chs. 20:2 and 21:22, or simply titles meaning, respectively, “king” and “army commander,” is not known, more probably the latter (see on chs. 20:2; 21:22).

၂. ထာဝရဘုရားသည် သူ့ထံသို့ထင်ရှားပေါ်ထွန်းတော်မူ၏။ ဤသည်မှာ ဣဇာက်အား မှတ်တမ်းတင်ထားသော ပထမဆုံးဘုရားသခင်၏ဗျာဒိတ်ဖြစ်သည်။ အာဗြဟံအား ယခင်ကပေးခဲ့သော ကတိများစွာကို ယခုဣဇာက်အား ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၂:၃; ၁၅:၅; ၂၂:၁၇, ၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။

2. The Lord appeared unto him. This is the first recorded divine revelation accorded Isaac. Several promises made earlier to Abraham were now repeated to Isaac (see chs. 12:3; 15:5; 22:17, 18).

၅. အာဗြဟံသည် နာခံခဲ့သည်။ ဖခင်၏နာခံမှုသည် သားဖြစ်သူအပေါ်သို့ ကောင်းချီးများရောက်ရှိလာရန် အကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဣဇာက်အနေဖြင့် အလားတူလုပ်ဆောင်မှုပြုလျှင် အလားတူရလဒ်များရရှိမည်ဟူသော သွယ်ဝိုက်သောကတိလည်းဖြစ်သည်။ ယာကုပ်က အာဗြဟံ၏ယုံကြည်ခြင်းသည် ပေါလုက ချီးမွမ်းခဲ့သည့် (ရောမ ၄:၁-၅) ယုံကြည်ခြင်းသည် သူ၏နာခံမှုဖြင့် ပြည့်စုံခဲ့သည်ဟု ရှင်းပြသည် (ယာကုပ် ၂:၂၁-၂၃)။ ယုံကြည်ခြင်းနှင့် နာခံခြင်းသည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု မပြည့်စုံလျှင် မပြည့်စုံနိုင်ပေ။

5. Abraham obeyed. The obedience of the father is here given as the reason for the blessings that would come upon the son. It is also an implied promise that similar action on Isaac’s part would bring similar results. James explains that Abraham’s faith, for which he was rightly praised by Paul (Rom. 4:1–5), was perfected by his obedience (James 2:21–23). Neither trust nor obedience is complete without the other.

ငါ၏အသံ။ ဘုရားသခင်မြွက်ကြားတော်မူသည့်အခါတိုင်း အာဗြဟံသည် မနှောင့်နှေးဘဲ အမြဲနာခံခဲ့သည် (ရာဇဝင် ၁၂:၁-၄; ၂၂:၁-၃)။

My voice. Whenever God spoke, Abraham always obeyed without delay (Gen. 12:1–4; 22:1–3).

ငါ၏ပညတ်များ။ “ပညတ်များ” ဟူသည်မှာ ဘုရားသခင်ပေးသော ညွှန်ကြားချက်များ (၁ရာ ၁၃:၁၃; ၁ရာဇဝင် ၁၃:၂၁)၊ ဖခင်တစ်ဦး (သုတ္တံ ၄:၁, ၄; ၆:၂၀)၊ ဘုရင်တစ်ပါး (၁ရာဇဝင် ၂:၄၃; ၂ရာဇဝင် ၁၈:၃၆)၊ သို့မဟုတ် ဆရာတစ်ဦး (သုတ္တံ ၂:၁; ၇:၁, ၂) မှပေးသော ညွှန်ကြားချက်များကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် စုံလင်စွာလျှောက်လှမ်းရန် အာဗြဟံအား အသက် ၉၉ နှစ်တွင် ထိုသို့ညွှန်ကြားခဲ့သည် (ရာဇဝင် ၁၇:၁)။

My commandments. “Commandments” refers to precepts given by God (1 Sam. 13:13; 1 Kings 13:21), by a father (Prov. 4:1, 4; 6:20), by a king (1 Kings 2:43; 2 Kings 18:36), or by a teacher (Prov. 2:1; 7:1, 2). Such a precept, to walk perfectly before God, had been enjoined upon Abraham at the age of 99 (Gen. 17:1).

ငါ၏တရားများ။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏တရားများ၊ ထုံးတမ်းစဉ်လာများ (ထွက် ၁၃:၁၀; တော ၉:၁၄) နှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားများ (ဒုတိ ၄:၅, ၈, ၁၄; ၆:၂၄) ကို ရည်ညွှန်းသည်။

My statutes. This refers to divine laws, ceremonial (Ex. 13:10; Num. 9:14; etc.) as well as moral (Deut. 4:5, 8, 14; 6:24; etc.).

ငါ၏ပညတ်တရားများ။ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားချက်များနှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာနှင့် ဝိညာဉ်ရေးရာညွှန်ကြားချက်များ (ယောဘ ၂၂:၂၂; ဟေရှာယ ၈:၁၆, ၂၀)။

My laws. Ethical instructions as well as ceremonial and spiritual precepts (Job 22:22; Isa. 8:16, 20.)

ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် ဘုရားသခင်၏တရားများ သို့မဟုတ် ပညတ်များကို ရည်ညွှန်းသော ဟေဗြဲစကားလုံးများအားလုံးနီးပါး ပါဝင်သည်။ အာဗြဟံသည် ၎င်းတို့ကို ဘုရားသခင်ထံမှ တိုက်ရိုက်ရရှိသည်ဖြစ်စေ၊ ယခင်မျိုးဆက်များမှ လက်ဆင့်ကမ်းပေးအပ်ခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ အားလုံးကို စေ့စပ်သေချာစွာ လိုက်နာခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ နာခံရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားခဲ့သည်။ သူမအောင်မြင်ခဲ့သည့်အခါများတွင် နောင်တရစိတ်ဖြင့် သူ၏စိတ်နှလုံးဖြင့် ယဇ်ပူဇော်ခဲ့သည် (ဟေဗြဲ ၇:၂၅; ၈:၁-၄ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် မိမိ၏ဇာတိမြေကို စွန့်ခွာခဲ့သည်၊ မိမိသားကို ပူဇော်ခဲ့သည်၊ အရေဖျားလှီးခြင်းထုံးကို လိုက်နာခဲ့သည်၊ ဆယ်ဖြည့်ဆယ်ပုံတစ်ပုံပေးခဲ့သည်။ သူ၏ဘဝဇာတ်လမ်းတွင် သတ်မှတ်မဖော်ပြထားသော ဘုရားသခင်၏တရားများ၏ အခြားအသွင်အပြင်များတွင်လည်း ထိုနည်းတူဖြစ်ရမည်။ ဤနေရာတွင်ပေးထားသော ဘုရားသခင်၏ကိုယ်တိုင်သက်သေခံချက်သည် ဥပမာအားဖြင့် အာဗြဟံသည် ဆယ်ဖြည့်ဆယ်ပုံတစ်ပုံပေးသည့်ကိစ္စတွင်ကဲ့သို့ ဥပုသ်နေ့လိုက်နာမှုတွင်လည်း သစ္စာရှိခဲ့ကြောင်း သေချာစေသည်။

This verse includes most of the Hebrew words that refer to divine laws or commandments. Abraham diligently observed them all, whether they came directly from God or whether they had been handed down from past generations. He purposed in his heart to obey God implicitly; where he failed, he approached God with the sacrifice of contrition upon the altar of his heart (see Heb. 7:25; 8:1–4). He left his native land, he offered his son, he carried out the rite of circumcision, he paid tithe. The same must certainly have been true with regard to phases of God’s law not specifically mentioned in connection with his life story. God’s own testimony, here given, makes it certain, for instance, that Abraham was faithful in Sabbath observance, as he was in other matters, such as tithe paying.

၇. သူမသည် ငါ့ညီမဖြစ်သည်။ အာဗြဟံသည် မိမိဇနီးကို မိမိညီမဖြစ်သည်ဟု ကြေညာခဲ့သည့်အတိုင်း (အခန်းကြီး ၁၂:၁၁, ၁၂; ၂၀:၂, ၁၁) ဣဇာက်လည်း ထိုနည်းတူပြုခဲ့သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်က ရေဗက္ကာကို ကာကွယ်ပေးသောနည်းသည် စာရာကို ကာကွယ်ပေးခဲ့သောနည်းနှင့် အလွန်ကွဲပြားသည်။ မည်သူမျှ သူမကို ထိတွေ့ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ ဤအတွေ့အကြုံနှင့် အခြားတစ်ခု (အခန်းကြီး ၂၅:၂၈) သည် ဣဇာက်၏ဘဝတွင် ဖြောင့်မတ်ခြင်းမှ သွေဖည်သွားသည့် မှတ်တမ်းတင်ထားသော တစ်ခုတည်းသောဖြစ်ရပ်များဖြစ်သည်။ အာဗြဟံသည် မိမိ၏အမှားများကို ပြန်ပြောပြခြင်းဖြင့် ဣဇာက်အား သတိမပေးခဲ့သည်မှာ မိမိ၏အပြုအမူအတွက် ရှက်ကြောက်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည်။ သို့သော် အာဗြဟံသည် ဣဇာက်အား ပြောပြခဲ့သော်လည်း၊ မကြာခဏဖြစ်တတ်သည့်အတိုင်း၊ ဣဇာက်သည် ခါးသီးသောအတွေ့အကြုံဖြင့် သင်ခန်းစာကို ကိုယ်တိုင်သင်ယူခဲ့ရသည်။ မိဘများ၏အပြစ်များသည် ၎င်းတို့၏သားသမီးများတွင် မည်မျှပင်ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသနည်း။ သို့သော် မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အားနည်းချက်များသည် သားသမီးများအား ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်အမှားများအတွက် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးတာဝန်ယူမှုမှ မလွတ်ကင်းစေပေ (ဟဒေါက် ၁၈:၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။

7. She is my sister. As Abraham had declared his wife to be his sister (chs. 12:11, 12; 20:2, 11), so also did Isaac; but the manner in which God protected Rebekah was very different from that in which Sarah was preserved. No one so much as touched her. This experience and one other (ch. 25:28) are the only recorded instances in the life of Isaac of deviation from strict rectitude. Ashamed of his own conduct, Abraham may not have warned Isaac by a narration of his own failures in this respect. More likely, however, Abraham had told Isaac but, as so often happens, Isaac had to learn the lesson for himself through bitter experience. How often the sins of parents are perpetuated in their children! But hereditary weaknesses never free the children from personal accountability for their own mistakes. (see Eze. 18:20).

၁၂. ရာဆယ်ဆ။ ဘိုးဘေးများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် တစ်ပိုင်းကိုယ်တည်းနေထိုင်သောဘဝကို နေထိုင်ခဲ့ကြသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏အလေ့အကျင့်များသည် ယနေ့ခေတ် ဘီဒူဝမ်းလူမျိုးများနှင့် များစွာကွဲပြားသည်။ ဘီဒူဝမ်းလူမျိုးများသည် မြေကို လယ်မလုပ်ကြသလို ဘိုးဘေးများကဲ့သို့ သိုးနွားအုပ်များကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်မထားကြပေ။ ဂျေရာချိုင့်ဝှမ်းသည် ထူးခြားစွာ မြေဩဇာကောင်းသော်လည်း၊ ပါလက်စတိုင်းတွင် တစ်ရာဆယ်ဆအထွက်နှုန်းသည် အများဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ပုံမှန်အားဖြင့် သုံးဆယ်ဆမှ ငါးဆယ်ဆအထိသာဖြစ်သည် (မဿဲ ၁၃:၂၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်၏ထူးခြားသောကောင်းချီးသည် ဣဇာက်အပေါ်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။

12. An hundredfold. Although the patriarchs lived, generally speaking, a seminomadic life, their habits differed considerably from those of present-day Bedouins. The latter neither till the land nor own great herds and flocks as the patriarchs did. Although the Gerar valley is exceptionally fertile, a hundredfold increase in the yield of grain is about the maximum for Palestine, where it is normally thirtyfold to fiftyfold (see Matt. 13:23). The special blessing of God rested upon Isaac.

၁၅. ရေတွင်းများအားလုံး။ ဣဇာက်၏ ကြွယ်ဝမှုနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှု တိုးပွားလာခြင်းသည် ဖိလိတ္တိလူမျိုးများ၏ မနာလိုမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး သူတို့သည် သူ့ကို ထိခိုက်နစ်နာစေရန် ကြံစည်ခဲ့ကြသည်။ ဖိလိတ္တိလူမျိုးများက အသုံးမပြုနိုင်အောင် ဖျက်ဆီးခဲ့သော ရေတွင်းများကို ဂရာမြို့မင်းကြီးသည် အာဗြဟံအား ထာဝရပိုင်ဆိုင်ခွင့်ပေးထားသည့် အာမခံချက်ဖြင့် တရားဝင်ပေးအပ်ခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၁:၂၅-၃၂ ကို ကြည့်ပါ)။ ရေတွင်းများ၏ အသုံးပြုနိုင်မှုသည် ပါလက်စတိုင်း၏ တောင်ပိုင်းသဲကန္တာရဒေသတွင် အလွန်အရေးကြီးပြီး ၎င်းတို့မရှိလျှင် သိုးကျောင်းသူသည် အခြားနေရာ၌ စားကျက်ရှာရမည်။

15. All the wells. Isaac’s increased wealth and influence aroused the envy of the Philistines, and they sought to do him injury. The wells rendered useless by the Philistines, the king of Gerar had solemnly guaranteed to Abraham in perpetuity (see ch. 21:25–32). The accessibility of wells is most important in the southern desert country of Palestine, and without them a herdsman must seek pasture elsewhere.

၁၇. ဣဇာက်သည် ထိုမှထွက်ခွာသွားသည်။ သူတော်စင်တစ်ဦးအနေဖြင့် ဣဇာက်သည် ရန်ဖြစ်ခြင်းမပြုဘဲ ဂရာမြို့မှ အရှေ့ဘက်သို့ သူ၏စခန်းကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်၊ သို့သော် ဂရာဟု အမည်ပေးထားသော တူညီသောချိုင့်ဝှမ်းတွင် ရှိနေသေးသည်။

17. Isaac departed thence. As was becoming a saint, Isaac did not strive, but moved his encampment to the east of the city, though still in the same valley from which Gerar took its name.

၂၂. သူသည် ထိုမှထွက်ခွာသွားသည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုနှစ်သက်သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဣဇာက်သည် သူ၏လူများတူးဖော်ခဲ့သော ရေတွင်းများနှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားမှုဖြစ်ပေါ်လာရန် မလိုလားခဲ့ဘဲ သူ၏အခွင့်အရေးများကို အငြင်းပွားခံရသည့်အခါတိုင်း ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။ တတိယမြောက် ရေတွင်းအသစ်သည် ဖိလိတ္တိလူမျိုးများနှင့် လုံလောက်စွာ ဝေးကွာသောနေရာတွင်ရှိပြီး ၎င်းတို့က သူ့ကို ငြိမ်းချမ်းစွာထားခဲ့သည်၊ ထို့ကြောင့် သူသည် ၎င်းကို “ရဟိုဗတ်” ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ “ကျယ်ဝန်းသောနေရာ” ဖြစ်သည်။ ဤရေတွင်းသည် လက်ရှိ အဲရ်ရူချဘဟ်ဟု ဖော်ထုတ်ခံရပြီး ဘီယာရှဘမြို့မှ ၂၀ မိုင် အနောက်တောင်ဘက် ဝါဒီရူချဘချိုင့်ဝှမ်းတွင် ရှိသည်၊ ၎င်းသည် ဣဇာက်မှရရှိခဲ့သော အမည်ကို ယနေ့ထိ ထိန်းသိမ်းထားသည်။

22. He removed from thence. A peace-loving man, Isaac did not wish to get into trouble over the wells his men dug, and moved on each time his rights were contested. The third new well seems to have been sufficiently far from the Philistines that they left him in peace there, for which reason he named it Rehoboth, “wide spaces.” This spring has been identified with the present er–Ruchebeh, 20 mi. southwest of Beersheba in the Wadi Ruchebeh, which perpetuates today the name it received from Isaac.

၂၃. သူသည် ထိုမှမြောက်ဘက်သို့တက်သွားသည်။ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဣဇာက်သည် တစ်ချိန်ကြာပြီးနောက် မြောက်ဘက်သို့ ဆက်လက်ထွက်ခွာသွားပြီး အာဗြဟံတစ်ခါက နေထိုင်ခဲ့ဖူးသော ဘီယာရှဘမြို့တွင် အခြေချခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၁:၃၃; ၂၂:၁၉)။ ဤနေရာတွင် ထာဝရဘုရားသည် ညအခါ၌ ဣဇာက်ထံသို့ ပေါ်ထွန်းပြီး ပဋိညာဉ်ကတိကို သက်တမ်းတိုးပေးခဲ့သည်။

23. He went up from thence. For some unexplained reason Isaac moved on northward after a time and settled at Beersheba, where Abraham once lived (chs. 21:33; 22:19). Here Jehovah appeared to Isaac by night and renewed the covenant promise.

၂၆. အဘိမလက်သည် သူ့ထံသို့လာသည်။ ယခင်ပဋိညာဉ်ပြုစဉ်က ဣဇာက်သည် သုံးနှစ်ခန့်အရွယ်ရှိခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၁:၈, ၂၂; အကြောင်းအရာ ၂၁:၈ တွင်လည်း ကြည့်ပါ)။ ဒုတိယပဋိညာဉ်သည် ထိုအချိန်မှ နှစ်ပေါင်း ၉၇ နှစ်ခန့်အကြာတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၅:၂၆; ၂၆:၃၄)။ ထို့ကြောင့် အကြောင်းအရာ ၂၆:၂၆ တွင်ဖော်ပြထားသော အဘိမလက်သည် အကြောင်းအရာ ၂၁:၂၂ တွင်ဖော်ပြထားသော ပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်ဖြစ်နိုင်သည်။ လူတစ်ဦး၏ လုပ်ရပ်များသည် ဘုရားသခင်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သောအခါ၊ သူ၏ရန်သူများပင် သူနှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာနေမည် (သုတ္တံကျမ်း ၁၆:၇)။ ဂရာမြို့၏ ဘုရင်သစ်သည် ယခုအခါ အာဗြဟံနှင့် ဂရာမြို့၏ ယခင်ဘုရင်တစ်ဦးအကြား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော မူလပဋိညာဉ်ကို သက်တမ်းတိုးရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။ ဣဇာက်သည် ၎င်းတို့၏လက်အောက်တွင် ခံရသော မတရားမှုများရှိခဲ့သော်လည်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုနှစ်သက်သူတစ်ဦးအနေဖြင့် အဘိမလက်နှင့် မိတ်ဖွဲ့ပဋိညာဉ်အသစ်ကို ပျော်ရွှင်စွာ ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ အဘိမလက်သည် ၎င်း၏ယခင်တရားမျှတမှုနှင့် ရိုးသားမှုကို ရဲဝံ့စွာ ကြွားဝါးခဲ့သည်ကို ဣဇာက်က မည်သို့ခံစားခဲ့ရသည်ကို တွေးတောမိဖွယ်ရှိသည်။ အဘိမလက်၏ ကျွန်များက ရေတွင်းများကို ဖျက်ဆီးပြီး ဣဇာက်ထံမှ အနည်းဆုံး ရေတွင်းနှစ်ခုကို လုယူခဲ့သောအခါ အကြမ်းဖက်မှုမဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမှာ ဣဇာက်၏ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆုတ်ခွာမှုကြောင့်သာဖြစ်သည်။ ဣဇာက်သည် ဤခါးသီးသော အတွေ့အကြုံများကို မမေ့နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့ကို ဖော်ပြခြင်းမပြုခဲ့ပေ။ သူ၏စိတ်နှလုံးသည် ကြီးမြတ်ပြီး ရက်ရောသောစိတ်ဓာတ်ရှိသူဖြစ်သည်။ ဤနေရာ၌ ဖော်ပြမထားသော်လည်း၊ တိရစ္ဆာန်များကို သတ်ဖြတ်ပြီး ထုံးစံအတိုင်း အခမ်းအနားများ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည် (အကြောင်းအရာ ၂၁:၂၇ တွင် ကြည့်ပါ)။

26. Abimelech went to him. Upon the occasion of the former treaty Isaac was about three years of age (ch. 21:8, 22; see also on ch. 21:8). The second treaty came approximately 97 years later (chs. 25:26; 26:34). It is probable, therefore, that the Abimelech of ch. 26:26 is not the individual mentioned in ch. 21:22. When a man’s ways are pleasing to God, even his enemies will be at peace with him (Prov. 16:7). The new king of Gerar now proposed a treaty that was in reality a renewal of the original treaty between Abraham and an earlier king of Gerar. In spite of the injustice Isaac had suffered at their hands, he, as a peace-loving man, was happy to conclude a new pact of friendship with Abimelech. One can only wonder how Isaac felt as Abimelech brazenly boasted of his own erstwhile fairness and honesty. The fact that there had been no violence when Abimelech’s servants ruined several wells and robbed Isaac of at least two others was due solely to Isaac’s peaceful retreat. Though Isaac could not forget these bitter experiences, he did not mention them. His was a great heart, a magnanimous spirit. Though not mentioned here, animals were presumably slaughtered and the usual ceremonies observed (see on ch. 21:27).

၃၃. သူသည် ၎င်းကို ရှဘဟ်ဟုခေါ်သည်။ ဣဇာက်၏ ကျွန်များသည် ထိုနေ့တွင် ရေတွင်းအသစ်တစ်ခု ဖောက်လုပ်အောင်မြင်ကြောင်း သူ့ကို အကြောင်းကြားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို အဘိမလက်နှင့် ပဋိညာဉ်ကို အမှတ်ရစေရန် “ရှဘဟ်” ဟူသော အမည်ကို ပေးခဲ့သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ “ကျိန်ဆိုခြင်း” ဖြစ်သည်။ “ထို့ကြောင့် ထိုမြို့၏ အမည်ကို ဘီယာရှဘဟု ခေါ်သည်” ဟူသော ဖော်ပြချက်သည် အာဗြဟံသည် ထိုနေရာကို ထိုအမည်ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (အကြောင်းအရာ ၂၁:၃၁) ဟူသော အချက်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းမဟုတ်ပေ။ ယခုအခါ ရာစုနှစ်တစ်ခုအကြာတွင် ထိုနေရာကို ပေးထားသော အမည်ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန် ထပ်လောင်းအကြောင်းပြချက်တစ်ခုရှိခဲ့သည်။ အဘိမလက်နှင့် ဣဇာက်အကြား ပဋိညာဉ်သည် ယခင်ပဋိညာဉ်ကို သက်တမ်းတိုးခြင်းသာဖြစ်သလို၊ ဣဇာက်က ရေတွင်းအသစ်ကို ရှဘဟ်ဟု အမည်ပေးခြင်းသည် ယခင်အမည်ဖြစ်သော ဘီယာရှဘကို ပြန်လည်အတည်ပြုခြင်းဖြစ်သည်။

33. He called it Shebah. Isaac’s servants informed him of their success in opening a new well that very day, and to it he gave the name of Shebah, meaning “oath,” in commemoration of the treaty with Abimelech. The statement, “therefore the name of the city is called Beer-sheba,” does not discredit the fact that Abraham had already given that very name to the place (ch. 21:31). There was now an added reason for perpetuating the name assigned the spot a century earlier. As the treaty between Abimelech and Isaac was but a renewal of that earlier treaty, so the name Shebah given by Isaac to the new well was a reaffirmation of the earlier name, Beersheba.

၃၄. ဧသောသည် အသက်လေးဆယ်ရှိသည်။ ဣဇာက်အား ဖိလိတ္တိလူမျိုးများနှင့် ပြဿနာများရှိခဲ့ရုံသာမက ယခုအခါ အိမ်တွင်းပြဿနာတစ်ခုလည်း ထပ်မံဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် သူ့အား နက်ရှိုင်းပြီး တည်မြဲသော ဝမ်းနည်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ဧသောသည် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ သဘောတရားများကို လျစ်လျူရှုထားသည်ကို ပြသခဲ့ပြီး၊ ဇနီးရွေးချယ်ရာတွင် မိဘများနှင့် တိုင်ပင်ရန် သို့မဟုတ် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဆွေမျိုးများထံမှ ဇနီးတစ်ဦးရွေးချယ်ရန် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စရာ အကြောင်းမရှိဟု ယူဆခဲ့သည်။ သူသည် အသက် ၄၀ နှစ်ရှိပြီး သူ၏ဖခင်သည် ၁၀၀ နှစ်ရှိချိန်တွင် (အကြောင်းအရာ ၂၅:၂၆)၊ ဟိတ္တိအမျိုးသမီးနှစ်ဦးကို တပြိုင်နက်တည်း သို့မဟုတ် နီးပါးတစ်ချိန်တည်းတွင် လက်ထပ်ခဲ့သည်။ ဤသို့ပြုလုပ်ရာတွင် သူသည် မိဘများ၏လမ်းညွှန်မှု၊ တစ်မျိုးသားလုံးနှင့် လက်ထပ်ခြင်းမပြုရန်၊ တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကို လှစ်ဟစ်စွာ ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။

34. Esau was forty years old. To Isaac’s difficulties with the Philistines a domestic cross was now added, one which caused him deep and lasting sorrow. Esau, who had already demonstrated his indifference toward religious principles, saw no reason for counseling with his parents in regard to the choice of a wife or for going to the trouble of arranging for one from among his relatives in Mesopotamia. When he was 40 years of age, and his father 100 (ch. 25:26), he married two Hittite women, simultaneously or nearly so. In so doing he openly defied the principles of parental guidance, of nonintermarriage with the heathen, and of monogamy.

ဧသော၏ ဇနီးများ၏ အမည်များနှင့် ၎င်းတို့၏ ဖခင်များ၏ အမည်များသည် ဆီးမိုက်များဖြစ်သည်။ ဂျူဒိသ်သည် “ချီးမွမ်းခံရသူ”၊ ဘီရီ သည် “ငါ၏ရေတွင်း”၊ ဘာရှမတ် သည် “မွှေးရနံ့”၊ ဧလုန် သည် “သန်မာသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤအမည်များက ဟိတ္တိမိသားစုနှစ်ခုသည် ကာနာန်တွင် အချိန်ကြာရှည်နေထိုင်ခဲ့ပြီး ကာနာန်လူမျိုးများ၏ ဘာသာစကားကို လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့ရမည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ ဤအစောပိုင်းကာလတွင် ပါလက်စတိုင်းတောင်ပိုင်းတွင် ဟိတ္တိလူမျိုးများ ရှိနေခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အကြောင်းအရာ ၂၀:၁ တွင် ကြည့်ပါ။

The names of Esau’s wives, as well as those of their fathers, are Semitic. Judith means “the praised one,” Beeri, “my well,” Bashemath, “fragrance,” and Elon, “the strong one.” These names suggest that the two Hittite families involved must have lived in Canaan for some time and had adopted the language of the Canaanites. On the presence of Hittites in southern Palestine at this early period, see on ch. 20:1.

၃၅. ၎င်းတို့သည် စိတ်မသာမယာဖြစ်စေသည်။ ဤအမျိုးသမီးနှစ်ဦးသည် ဟီဘရုစကားအရ တိကျစွာ “စိတ်နှလုံးခါးသီးမှု” ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ဆိုးယုတ်သောအမူအကျင့်များ၊ ၎င်းတို့၏ ရုပ်တုကိုးကွယ်သော ဘာသာတရား၊ နှင့် ၎င်းတို့၏ ဝိညာဉ်ရေးမရှိသော ပေါ့ပျက်သောစိတ်ထားတို့သည် ဣဇာက်နှင့် ရေဗက္ကာတို့အား နှလုံးကြေကွဲမှုကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဤဝမ်းနည်းဖွယ်ကမ္ဘာတွင် ကလေးများက ယူဆောင်လာနိုင်သော ဝမ်းနည်းမှုထက် ပိုကြီးသော ဝမ်းနည်းမှု မရှိပေ။

35. Which were a grief of mind. These two women, as the Hebrew clearly indicates, became literally, “a bitterness of spirit” to Esau’s parents. Their perverse and evil ways, their idolatrous religion, and their unspiritual and frivolous disposition brought heartache to Isaac and Rebekah. This sad world knows no greater grief than that which children can bring.

ellen g. white comments

3 1T 203

5 PP 140, 154, 363, 370; SR 146

24 2T 271

34, 35 PP 179

အခန်းကြီး - ၂၇

အကြောင်းအရာ ၂၇

chapter 27

၁ အိုက်ဇက်သည် အီစရုအား သားကောင်သားယူရန် စေလွှတ်သည်။ ၆ ရိဗက္ကာသည် ယာကုပ်အား ကောင်းကြီးမင်္ဂလာရရန် ညွှန်ကြားသည်။ ၁၅ ယာကုပ်သည် အီစရု၏အယောင်ဆောင်ပြီး ကောင်းကြီးမင်္ဂလာရယူသည်။ ၃၀ အီစရုသည် သားကောင်သားယူလာသည်။ ၃၃ အိုက်ဇက်သည် တုန်လှုပ်သည်။ ၃၄ အီစရုသည် ညည်းညူပြီး တောင်းပန်မှုဖြင့် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာရသည်။ ၄၁ သူသည် ယာကုပ်အား ခြိမ်းခြောက်သည်။ ၄၂ ရိဗက္ကာသည် ၎င်းကို ဟန့်တားသည်။

1 Isaac sendeth Esau for venison. 6 Rebekah instructeth Jacob to obtain the blessing. 15 Jacob under the person of Esau obtaineth it. 30 Esau bringeth venison. 33 Isaac trembleth. 34 Esau complaineth, and by importunity obtaineth a blessing. 41 He threateneth Jacob. 42 Rebekah disappointeth it.

၁. ဣဇာက်သည် အိုမင်းလာသောအခါ။ အောက်ပါအကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်၊ ဤအကြောင်းအရာတွင် ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပေါ်ချိန်တွင် ဣဇာက်သည် အသက် ၁၃၇ နှစ်ခန့်ရှိခဲ့ရမည်။ ဧသောသည် လက်ထပ်ပြီးဖြစ်သည် (အခန်း ၄၆)။ ၎င်းသည် ဣဇာက်အသက် ၁၀၀ နှစ်ရှိချိန်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၆:၃၄; ၂၅:၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် ဤနေရာတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖြစ်ရပ်များသည် ထိုအချိန်ထက်ပင် နောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရမည်။ ယာကုပ်သည် အီဂျစ်သို့ဆင်းသွားချိန်တွင် အသက် ၁၃၀ နှစ်ရှိခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၄၇:၉)၊ သူ၏သားယောသပ်သည် ၃၉ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယောသပ်သည် ဖာရိုဘုရင်၏ အမှုထမ်းအဖြစ် စတင်ဝင်ရောက်ချိန်တွင် အသက် ၃၀ နှစ်ရှိခဲ့ပြီး (အကြောင်းအရာ ၄၁:၄၆)၊ ထိုအချိန်မှစ၍ ပေါများသောနှစ် ၇ နှစ်နှင့် ဆင်းရဲသောနှစ် ၂ နှစ်ကုန်လွန်ခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၄၁:၅၄; ၄၅:၆)။ ဤ ၉ နှစ်ကို ၃၀ နှစ်သို့ ပေါင်းထည့်ရမည်ဖြစ်ပြီး ယောသပ်သည် ၃၉ နှစ်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ယောသပ်မွေးဖွားချိန်တွင် ၉၁ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယာကုပ်သည် လာဗန်၏အိမ်တွင် ၁၄ နှစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ပြီးချိန်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၉:၁၈, ၂၇; ၃၀:၂၅)။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ဟာရန်သို့ ထွက်ပြေးချိန်တွင် ၇၇ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏ထွက်ပြေးမှုသည် ဤအကြောင်းအရာတွင် ဖြစ်ရပ်များပြီးနောက် မကြာမီဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖွယ်ရှိပြီး၊ သူ၏ဖခင်ဣဇာက်သည် ယာကုပ်မွေးဖွားချိန်တွင် ၆၀ နှစ်ရှိခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၅:၂၆)၊ ထို့ကြောင့် အကြောင်းအရာ ၂၇ တွင် ဣဇာက်၏အသက်သည် ၁၃၇ နှစ်ခန့်ရှိခဲ့ရမည်။ ဣဇာက်သည် နောက်ထပ် ၄၃ နှစ်ကြာ အသက်ရှင်ခဲ့ပြီး အသက် ၁၈၀ နှစ်အထိ ရှင်သန်ခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၃၅:၂၈)။

1. When Isaac was old. From the following considerations, Isaac must have been about 137 years of age when the incident narrated in this chapter took place. Esau was already married (v. 46). This occurred when Isaac was 100 years old (see chs. 26:34; 25:26). But, as will be seen, the events recorded here must have occurred at a much later time even than that. Jacob was 130 years old when he went down to Egypt (ch. 47:9), and his son Joseph 39. This is clear from the fact that the latter was 30 years old when he entered the service of Pharaoh (ch. 41:46), and that since that time 7 abundant and 2 lean years had passed (chs. 41:54; 45:6). These 9 years must be added to the 30, making Joseph 39 years of age. Jacob was consequently 91 years old when Joseph was born. This had taken place at the end of 14 years of Jacob’s service in Laban’s house (chs. 29:18, 27; 30:25); therefore Jacob was 77 years old when he fled to Haran. Since Jacob’s flight probably followed soon after the events of this chapter, and since his father Isaac was 60 years old when Jacob was born (ch. 25:26), Isaac’s age in ch. 27 must have been about 137 years. Isaac lived for another 43 years, to the ripe age of 180 (ch. 35:28).

၄. ငါ၏ဝိညာဉ်သည် သင်ကို ကောင်းကြီးပေးနိုင်ရန်။ သူ၏အစ်ကိုဖြစ်သူ ဣရှမေလသည် သူ့ထက် ၁၄ နှစ်ကြီးပြီး (အကြောင်းအရာ ၁၆:၁၆; ၂၁:၅) အသက် ၁၃၇ နှစ်တွင် သေဆုံးခဲ့သည် (အကြောင်းအရာ ၂၅:၁၇)၊ သူ၏အိုမင်းရင့်ရော်မှုကြောင့် သေခြင်းနီးကပ်လာသည်ဟု ယူဆခဲ့ပေမည်။ ဘုရားသခင်၏ ညွှန်ကြားချက်များကို လျစ်လျူရှုထားပြီး၊ ဧသော၏ မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ရောင်းချခြင်းနှင့် ကာနာန်လူမျိုးများနှင့် လက်ထပ်ခြင်းကို ဂရုမထားဘဲ၊ ဣဇာက်သည် ဧသောကို နှစ်သက်မှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပုံရသည်။ ဤနှစ်သက်မှုသည် ဂိမ်းအသားကို နှစ်သက်ခြင်းကြောင့် ပိုမိုခိုင်မာလာပြီး (အကြောင်းအရာ ၂၅:၂၈)၊ ထိုအခါသမယကို ဂုဏ်ပြုရန် “ဂိမ်းအသား” ကို တောင်းဆိုခြင်းသည် သဘာဝကျသည်။

4. That my soul may bless thee. Since his half brother Ishmael, 14 years his senior (chs. 16:16; 21:5), had died at the age of 137 years (ch. 25:17), his own increasing infirmities of age may have suggested the thought of approaching death. Without regard to God’s instructions with reference to the two children before their birth, and without taking notice of Esau’s barter of his birthright and his Canaanite marriages, Isaac apparently persisted in his preference for Esau. This preference being strengthened by his taste for game (ch. 25:28), it was natural that he should call for “venison” to celebrate the occasion.

၅. ရေဗက္ကာသည် ကြားလျှင်။ သူမကို ဤလမ်းကြောင်းသို့ ဦးတည်စေသော အကြောင်းအမျိုးမျိုးကား အဘယ်နည်း။ ဘုရားသခင်၏ ယာကုပ်ကို ရွေးချယ်မှုသည် ပြတ်တောင်းပြတ်တောင်း ဖြစ်သွားတော့မည်ဟု သူမထင်ခဲ့သည်။ ဣဇာက်၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ရှင်းလင်းပြီး ဘုရားသခင်၏ ထုတ်ဖော်ပြသထားသော အလိုတော်နှင့် ဆန့်ကျင်နေသည်။ သူမသည် အကြောင်းပြချက် သို့မဟုတ် ငြင်းခုံမှုဖြင့် သူ၏စိတ်ကို ပြောင်းလဲနိုင်မည်မဟုတ်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူမအကူအညီကို အလွန်လိုအပ်နေသည်ဟု ခံစားရပြီး ရေဗက္ကာသည် ကိစ္စရပ်များကို သူမလက်ထဲသို့ ယူလိုက်သည်။ သူမသည် မမှန်ကန်သောလုပ်ရပ်တစ်ခုကို ပြုလုပ်ရန် မမှန်ကန်သောနည်းလမ်းတစ်ခုကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ သူမအတွက် အကျပ်အတည်းသည် အမှန်တကယ်နှင့် အရေးတကြီးဖြစ်ပုံရသည်။ ဣဇာက်သည် သူ့ကိုယ်သူ သေရာနီးသောအခါတွင် မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ဧသောထံသို့ လွှဲပြောင်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဧသောကို ဂိမ်းအသားရှာဖွေရန် လွှတ်လိုက်ခြင်းဖြင့် သူသည် လွှဲပြောင်းမှုလုပ်ငန်းစဉ်ကို စတင်ခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ပြီးစီးသွားသောအခါ ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းမရတော့ပေ။ သူမဘာလုပ်သင့်သနည်း။ ၎င်းသည် မပြောင်းလဲနိုင်သော မမှန်ကန်မှုတစ်ခုကို တားဆီးရန် သူမလက်ထဲတွင် ရှိနေသည်။ ၎င်းသည် သူမလုပ်ဆောင်ရန် နောက်ဆုံးအခွင့်အရေးဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို လက်လွှတ်လိုက်ပါက မျှော်လင့်ချက်အားလုံး ပျောက်ဆုံးသွားလိမ့်မည်။ သူမလုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းရှိသည့်အခါ လုပ်ဆောင်ခြင်းမပြုဘဲ၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏ကောင်းသောနည်းလမ်းနှင့် အချိန်အခါတွင် အရာအားလုံးကို ဖြေရှင်းပေးလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ရန်သည် မဖြစ်နိုင်ပေ။ ဤသို့သော ဆင်ခြင်တုံတရားဖြင့် သူမသည် လိုချင်သောရလဒ်ကို ရရှိရန် မည်သည့်နည်းလမ်းမဆို မမှန်ကန်ကြောင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်စေရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ သူမသည် ဘုရားသခင်၏ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသော ရည်ရွယ်ချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ကူညီပေးနေသည်မဟုတ်လား။ ထိုသို့ပြုလုပ်ရာတွင် သူမသည် အပြစ်ပြုမိပါက၊ ဘုရားသခင်သည် သူမကို ခွင့်လွှတ်ရန် မလိုအပ်ပါသလား။ လူသားများသည် တင်းကြပ်သော မှန်ကန်မှုစံနှုန်းနှင့် မကိုက်ညီသော လုပ်ရပ်တစ်ခုကို စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားသောအခါ၊ ၎င်းတို့၏ မိုက်မဲသောစိတ်နှလုံးများသည် မှောင်မိုက်လာသည်။ အဖြူသည် အနက်ဖြစ်ပြီး၊ မမှန်ကန်သည်များသည် မှန်ကန်ပုံရသည်။ ဘုရားသခင်က ရှင်းလင်းစွာ မမှန်ကန်ဟု ဆိုထားသည်များသည် မှန်ကန်ပုံရသောအခါ၊ သွေးဆောင်သူ၏ စွဲမက်ဖွယ်စွမ်းအားသည် ပြည့်စုံသွားသည် (ကမ္ဘာဦး ၃:၆; ရောမ ၁:၂၁, ၂၂; ဟေရှာယ ၅:၂၀; မိက္ခာ ၃:၂)။

5. Rebekah heard. What motives impelled her to this course of action? It seemed to her that God’s choice of Jacob was about to be thwarted. Isaac’s intention was clear, and it was contrary to God’s revealed will. Apparently she concluded that neither reason nor argument would change his mind. Feeling that God desperately needed her help, Rebekah took matters into her own hands. She resorted to one wrong in the hope of righting another. To her the crisis seemed real and urgent. Isaac, supposing he was on his deathbed, had determined to transfer the birthright to Esau. By dispatching Esau to the field for game, he had initiated the process of transfer, which, when complete, would be irrevocable. What should she do? It was in her power to prevent what appeared to be an irrevocable wrong. This was her last chance to act, and should she let it slip, all hope would be gone. To refrain from action when it was in her power to remedy the situation, and simply trust God to work things out in His own good way and time, seemed impossible. By such a process of rationalization she sought to convince herself that any means to secure the desired end was justified. Was she not helping God to bring about His own clearly expressed purpose? And if in so doing she should commit sin, would God not be obliged to forgive her? When men set their hearts upon a course of action not in accord with the strictest standard of right, their foolish hearts grow dark. White looks black, and wrong looks right. And whenever what God has clearly said to be all wrong appears to be all right, the hypnotic power of the tempter is complete (Gen. 3:6; Rom. 1:21, 22; Isa. 5:20; Micah 3:2).

၁၂. ငါ့အပေါ်ကျိန်ဆဲခြင်း။ ရေဗက္ကာသည် ယာကုပ်၏ သူ၏လှည့်စားမှုကို ဖခင်ဖြစ်သူက သိရှိပါက ကျိန်ဆဲခြင်းခံရမည်ကို စိုးရိမ်မှုကို တိတ်ဆိတ်စေခဲ့သည်။ သူမသည် ကျိန်ဆဲခြင်းကို ကိုယ်တိုင်ခံယူမည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။ သူမသည် ဣဇာက်ကဲ့သို့ပင် သူမ၏လမ်းကြောင်းတွင် စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားသည်။ အလွန်တန်ဖိုးရှိပုံရပြီး သူမလက်ထဲမှ လွတ်ထွက်သွားတော့မည့် အရာကို ရယူရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားပြီး၊ ယခုအချိန်တွင် ကုန်ကျစရိတ်ကို နောက်မှသာ တွက်ချက်မည်ဖြစ်သည်။ ယခုအချိန်တွင် တစ်ခုတည်းသော အရေးကြီးသည်။ သူမသည် သူမ၏လှည့်ကွက်၏ အောင်မြင်မှုကို အလွန်ယုံကြည်ထားပြီး ကျိန်ဆဲခြင်းဖြစ်နိုင်ခြေကို လုံးဝမကြောက်ရွံ့ခဲ့ပေ။

12. A curse upon me. Rebekah silenced Jacob’s fear of the curse his father might pronounce on him should his deception be discovered; she would accept the curse herself. She was as set in her way as Isaac was in his. Bent upon securing that which seemed of supreme value, and which was about to elude her grasp, she would count the cost later—not now. For the present, only one thing mattered. She was so certain of the success of her stratagem as to have no fear whatever of the possibility of a curse.

၁၄. သူသည် သွားသည်။ ယာကုပ်သည် သူမ၏အစီအစဉ်ကို လိုက်နာပြီး ဆိတ်များကို ယူလာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤသို့သော လှည့်စားမှုအတွက် လုံးဝမသင့်လျော်သော ဥရောပမျိုးစိတ်ဆိတ်များ မဟုတ်ပေ။ ၎င်းတို့သည် အိုရီယင့်ဒေသမှ ကုလားအုတ်ဆိတ်များဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အနက်ရောင်၊ ပိုးသားကဲ့သို့ ဆံပင်များကို တစ်ခါတစ်ရံ လူ့ဆံပင်အစားထိုးအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။

14. He went. Jacob acceded to her plan and fetched the goats. These were not the common European variety, whose skins would be quite unsuitable for any such deception. They were the camel goats of the Orient, whose black, silklike hair was sometimes used as a substitute for human hair.

ယာကုပ်၏ ကန့်ကွက်မှုသည် သူသည် လုပ်ရပ်၏ မမှန်ကန်မှုထက် ဖမ်းမိခံရမည့် အန္တရာယ်ကို ပိုမိုစိုးရိမ်ခဲ့ကြောင်း ရှင်းလင်းသည်။ ယိုယွင်းသော လူ့သဘာဝသည် အပြစ်ထက် ၎င်း၏ရလဒ်များကို ပိုမိုဂရုစိုက်သည်။ ခရစ်တော်၏ ဝိညာဉ်တော်သာလျှင် လူသားအား နောင်တရသော၊ မှန်ကန်သောလုပ်ရပ်ကို ရဲဝံ့စွာလုပ်ဆောင်ရန်နှင့် ထိုသို့သော လုပ်ရပ်၏ ရလဒ်များအတွက် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်လိုစိတ်ရှိသော နှလုံးကို ပေးစွမ်းနိုင်သည် (၂ ကောရိန္သု ၇:၁၀; မိက္ခာ ၆:၈ ကိုကြည့်ပါ)။ နှစ်ပေါင်းများစွာ ယာကုပ်သည် လိုချင်တပ်မက်သော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ရယူရန် ကြံစည်ခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ ၎င်းသည် သူ၏လက်ထဲမှ လွတ်ထွက်သွားတော့မည်ဖြစ်ပြီး၊ ရေဗက္ကာ၏ အနည်းငယ်သာ စည်းရုံးမှုဖြင့် သူ၏ဝေခွဲမရနိုင်မှုကို တက်ကြွသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ သူ၏ မသန့်ရှင်းသော ဆန္ဒများက သူ့ကို သွေးဆောင်သူ၏ လှည့်ကွက်များအတွက် လွယ်ကူစွာ သားကောင်ဖြစ်စေခဲ့သည်။

Jacob’s objection makes it clear that he was not so much concerned with the wrong of the act as with the risk of discovery. Degenerate human nature is less concerned with sin than with its results. Only the Spirit of Christ can impart to man a contrite, repentant heart, bold to do right and willing to trust God for the results of such a course of action (see 2 Cor. 7:10; Micah 6:8). For years Jacob had schemed to obtain the coveted blessing, and now that it was about to slip from his grasp, but little persuasion on Rebekah’s part was necessary to transform his hesitancy into active cooperation. His own unsanctified desires made him an easy victim to the wiles of the tempter.

၁၉. ငါသည် ဧသောဖြစ်သည်။ သူ၏ဖခင်ကို ယုံကြည်စေရန်အလုပ်သည် လွယ်ကူသည် သို့မဟုတ် အောင်မြင်မှုသေချာသည်မဟုတ်ပေ။ သူ၏ရောက်ရှိလာမှုကို ကြေငြာပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် ရှက်ဖွယ်မေးခွန်းများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ သူ၏ရည်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် လှည့်စားမှုတစ်ခုပြီးတစ်ခု လိုအပ်ခဲ့သည်။ သူသည် ကိုယ်ကို ဧသောဖြစ်သည်ဟု ကြေငြာခဲ့ပြီး၊ ဆိတ်သားအသားကို ဂိမ်းအသားဖြစ်သည်ဟုဆိုကာ၊ သူ၏လျင်မြန်စွာ ပြန်လာမှုကို ဘုရားသခင်၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာဟု ယူဆခဲ့သည်။

19. I am Esau. The task of convincing his father was by no means easy or certain of success. Having announced his arrival, Jacob was confronted with several embarrassing questions. One deception after another was necessary to the accomplishment of his objective. He declared himself to be Esau and the kid’s meat to be venison, and attributed his speedy return to the presumed blessing of God.

၂၄။ သင်သည် ငါ့သားအီးဇော အမှန်ပင်လော။ အိုင်ဇက်၏ ထိတွေ့ခံစားမှုသည် သူ၏ရောဂါဝေဒနာ သို့မဟုတ် အသက်အရွယ်ကြောင့် ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်ခံစားရပြီဖြစ်သည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ သူ၏ အကြားအာရုံသည် ပို၍ထက်ထက်သန်သန်ဖြစ်ပြီး ဂျေကုတ်၏အသံကို သံသယဖြစ်စေခဲ့သည်။ သို့သော် အီးဇော၏အဝတ်အစားများပေါ်ရှိ လယ်ကွင်းနှင့်သစ်တော၏အနံ့ (အခန်းကဏ္ဍ ၁၅) သည် သူ၏သား၏အမွှေးအမျှင်ရှိသောလက်များ၏ထိတွေ့မှုကို အတည်ပြုပေးပုံရသည်။ နောက်ဆုံးတွင်၊ “အရသာရှိသောအသား” ၏မွှေးကြိုင်သောအနံ့ (အခန်းကဏ္ဍ ၉) သည် သူ၏အစာစားချင်စိတ်ကို နှိုးဆွပေးပြီး၊ သူ၏ကြောက်ရွံ့မှုများကို ဖယ်ရှားလိုက်သည်။ သူသည် မမြင်နိုင်ခဲ့ပေ။ သို့သော် ထိတွေ့မှု၊ အရသာနှင့် အနံ့တို့သည် အကြားအာရုံကို အနိုင်ယူခဲ့သည်။ ဤလှည့်စားမှုသို့ ဦးတည်စေသော မူလအမှားမှာ အိုင်ဇက်၏ကိုယ်ပိုင်အမှားဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်၊ သူသည် ဘုရားသခင်၏အမိန့်နှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အီးဇောကို မွေးရာပါအခွင့်အရေးပေးရန် သူ၏အစီအစဉ်ကို တမင်တကာ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို လှည့်စားခံရရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည် (၁ရာ၊ ၂၈:၆၊ ၁ရာဇဝင် ၁၄:၁-၆၊ တမန်တော် ၅:၁-၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။

24. Art thou my very son Esau? Isaac’s sense of touch must have been seriously affected by his infirmity or by his age. On the other hand, his sense of hearing was more acute, and made him suspicious of Jacob’s voice. But the scent of field and forest upon Esau’s garments (v. 15) seemed to confirm the touch of his son’s hairy hands. Finally, the fragrant aroma of “savoury meat” (v. 9) whetted his appetite, and he dismissed his fears. He could not see; but touch, taste, and smell prevailed over hearing. The original mistake that had led to this deception was Isaac’s own. Furthermore, he had deliberately gone forward with his plan to invest Esau with the birthright in the face of a divine command to the contrary, and God therefore permitted him to be deceived (see 1 Sam. 28:6; 1 Kings 14:1–6; Acts 5:1–11).

၂၇။ သူ့ကို ကောင်းကြီးပေးခဲ့သည်။ ကောင်းကြီးပေးခြင်းသည် အခြားသော ဤကဲ့သို့သော ကြေငြာချက်များကဲ့သို့ပင် (မြွကျီ ၄၉၊ တရားဟောရာ ၃၃ ကိုကြည့်ပါ) ဟီဘရူးကဗျာပုံစံဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကဗျာ၏ထူးခြားသော စကားလုံးအသုံးအနှုန်းနှင့် သဒ္ဒါဖွဲ့စည်းပုံရှိသော အပြိုင်အဆိုင်သောဝါကျများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ဂျေကုတ်ဝတ်ဆင်ထားသော အဝတ်အစားပေါ်ရှိ လယ်ကွင်းနှင့်သစ်တော၏အနံ့သည် အိုင်ဇက်၏စိတ်ထဲတွင် သူ၏သား၏အနာဂတ်သာယာဝပြောမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အိုင်ဇက်သည် သူ့ကို ကတိထားရာပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ၎င်းနှင့်ဆက်စပ်သော ကောင်းချီးများကို အပြည့်အဝခံစားနေသည်ဟု မြင်ယောင်ပုံရသည်။ “ကောင်းကင်၏မြူးဆွတ်” ကို အထူးဖော်ပြထားပြီး၊ အကြောင်းမှာ မိုးရေနည်းပါးသော အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများတွင် မြူးဆွတ်သည် မြေကြီး၏သီးနှံများဖြစ်ထွန်းရန် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ကောင်းချီးတစ်ခု၏အရင်းအမြစ်အဖြစ် မကြာခဏဖော်ပြသည် (တရားဟောရာ ၃၃:၁၃, ၂၈၊ ဟောရှဲ ၁၄:၅၊ ဇာခရိ ၈:၁၂)။

27. And blessed him. The blessing itself, as with all such pronouncements (see Gen. 49; Deut. 33), is in Hebrew poetic style. This consists of parallel clauses whose diction and grammar are peculiar to poetry. The scent of field and forest upon the clothing Jacob wore suggested to the patriarch’s mind a picture of his son’s future prosperity. Isaac seemed to see him in possession of the Promised Land and in the full enjoyment of its accompanying blessings. Special mention is made of the “dew of heaven” because in Eastern countries, where there is so little rain, the dew is indispensable to the growth of the fruits of the earth. It is often mentioned as a source of blessing (Deut. 33:13, 28; Hosea 14:5; Zech. 8:12).

၂၉။ လူများသည် သင့်ကို အစေခံကြစေ။ ဂျေကုတ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများထက် သာလွန်ထူးကဲရုံသာမက၊ ဆွေမျိုးအားလုံးအပါအဝင် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောအဓိပ္ပာယ်ဖြင့်၊ နိုင်ငံခြားသားများထက်လည်း ထူးကဲရမည်ဖြစ်သည်။ ဤကောင်းချီးသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုအယူအဆကို ပုံဖော်ထားပြီး၊ ၎င်းသည် ဣသရေလအတွက် ဘုရားသခင်၏မူလအစီအစဉ်ဖြစ်သည် (တရားဟောရာ ၄:၆၊ ၂၈:၁၀၊ ၂ရာဇဝင် ၉:၂၂, ၂၃၊ ဆာလံ ၁၂၆:၃၊ ဇာခရိ ၂:၁၁၊ ၈:၂၂, ၂၃၊ ၁၄:၁၆၊ COL ၂၈၉, ၂၉၀ ကိုကြည့်ပါ)။

29. Let people serve thee. Jacob was to be pre-eminent, not only over his brethren, in the wider sense of all his relatives, but over foreign peoples as well. This blessing envisions the concept of universal dominion, which was indeed God’s original plan for Israel (see Deut. 4:6; 28:10; 2 Chron. 9:22, 23; Ps. 126:3; Zech. 2:11; 8:22, 23; 14:16; COL 289, 290).

၃၂။ သင်သည် မည်သူဖြစ်သနည်း။ ဂျေကုတ်သည် ကောင်းချီးကိုရရှိပြီး သူ၏ဖခင်ထံမှထွက်ခွာသွားပြီးမကြာမီတွင် အီးဇော ပြန်လာခဲ့သည်။ အိုင်ဇက်အတွက် ထိတ်လန့်မှုသည် ကြီးမားလှပြီဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ သူသည် ဤဖြစ်ရပ်တွင် ဘုရားသခင်၏ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို မြင်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏အလိုတော်နှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်လုပ်ဆောင်ရန် နောက်ထပ်ကြိုးပမ်းမှုမှာ အကျိုးမရှိဟု နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။ သူသည် မလုပ်နိုင်ကြောင်း သိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သူသည် ဂျေကုတ်ထံမှ ကောင်းချီးကို ရုပ်သိမ်းရန် သို့မဟုတ် သူ့ကို ကျိန်ဆဲရန် မကြိုးစားခဲ့ပေ။ အိုင်ဇက်သည် ဤဝမ်းနည်းဖွယ်အခြေအနေအတွက် သူ၏ကိုယ်ပိုင်တာဝန်ကို သိရှိခဲ့ရပြီး၊ ဂျေကုတ်ကို အဘယ်ကြောင့် အပြစ်တင်ရမည်နည်း။ အီးဇော သည် မိဘများ၏သဘောထားမပါဘဲ ဇနီးရွေးချယ်ရာတွင် သီးခြားလွတ်လပ်စွာလုပ်ဆောင်ခဲ့သလို၊ အိုင်ဇက်သည်လည်း ဘုရားသခင်၏အလိုတော်မပါဘဲ သူ၏အမွေဆက်ခံသူကို ရွေးချယ်ရန် သီးခြားလွတ်လပ်စွာလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဘာလမ်ကဲ့သို့ပင်၊ အိုင်ဇက်သည် ဘုရားသခင်၏ကောင်းချီးကို လက်ခံရယူရန် ရည်ရွယ်ထားသူထံမှ လွှဲပြောင်းရန် မစွမ်းနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၂၂:၃၅၊ ၂၃:၈, ၁၁, ၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။

32. Who art thou? Jacob had scarcely received the blessing and left his father when Esau returned. The shock must have been crushing to Isaac. But, he apparently saw in the incident the intervention of Providence and concluded that any further attempt on his part to act contrary to God’s will would be futile. He knew he could not; therefore he would neither withdraw the blessing from Jacob nor seek to inflict a curse upon him. Isaac must have realized his own responsibility for the sad situation; why should he blame Jacob? As Esau had acted independently of his parents in the selection of a wife, so Isaac had acted independently of God in attempting to select his heir. Like Balaam, Isaac found himself powerless to turn away the blessing of God from one destined to receive it (see Num. 22:35; 23:8, 11, 12).

၃၆။ သူ၏အမည်ကို ဂျေကုတ်ဟု မဖြစ်မနေ မှည့်ခေါ်ခဲ့သလော။ ဂျေကုတ်၏အမည်၏အဓိပ္ပာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ အခန်းကဏ္ဍ ၂၅:၂၆ ကိုကြည့်ပါ။ အီးဇော သည် ဂျေကုတ်က သူ့ကို နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် လှည့်စားခဲ့သည်ဟု ပြင်းပြင်းထန်ထန် ညည်းညူခဲ့သည်။ အမှန်ပင်၊ သူ၊ အီးဇော သည် သူ၏မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ဂျေကုတ်ထံ ရောင်းချခဲ့သည်။ သို့သော် ယခုမှ နောက်ကျလွန်းသည်ကို သူသဘောပေါက်ပြီး၊ သူ၏မိုက်မဲမှုကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ဂျေကုတ်၏ သူ့ကို အခွင့်ကောင်းယူမှုသည် ယခုသူမြင်ခဲ့သည်မှာ အမှန်တကယ်—လုယက်မှုဖြစ်သည်။

36. Is not he rightly named Jacob? As to the meaning of Jacob’s name see on ch. 25:26. Esau complained bitterly that Jacob had now deceived him twice. True, he, Esau, had sold his birthright to Jacob; but now, too late, he recognized his folly. Jacob’s taking advantage of him he now saw to be what it truly was—robbery.

၃၈။ ဖခင်၊ ကောင်းချီးတစ်ခုသာလား။ အမှန်စင်စစ်၊ ဘုရားသခင်သည် ရက်ရောစွာ ပေးအပ်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်သော အကန့်အသတ်မရှိသော ကောင်းချီးများရှိသည်။ အီးဇော သည် သူ၏ချို့ယွင်းသောအကျင့်စရိုက်က သူ့ကို ကောင်းချီးရယူရန် အရည်အချင်းမပြည့်မီစေကြောင်း၊ သို့သော် သဘောထားပြောင်းလဲခြင်းဖြင့်သာ ၎င်းကို ရရှိနိုင်ကြောင်း သဘောပေါက်ခဲ့ပါမူ၊ အာဗြဟံနှင့် အိုင်ဇက်ထံသို့ ဘုရားသခင်၏ကောင်းချီးများသည် သူ၏လည်းဖြစ်နိုင်သည် (ယေရမိ ၁၈:၇-၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် အီးဇော သည် ဤစိတ်ထားဖြင့် မပြောခဲ့ပေ။ သူသည် ကောင်းချီးကို တောင့်တခဲ့သော်လည်း ၎င်းနှင့်ပါလာသော တာဝန်များကို လက်ခံရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိခဲ့ပေ။ လူမြည်သားပုံဥပမာထဲက အကြီးဆုံးသားကဲ့သို့၊ သူသည် သူ၏ညီငယ်အား မနာလိုစိတ်ဖြင့် မျက်နှာသာပေးမှုကို မလိုလားခဲ့ပေ (လုကာ ၁၅:၂၉)။

38. But one blessing, my father? To be sure, God has unlimited blessings that He is ready to bestow with a lavish hand. Had Esau realized that his defective character disqualified him from receiving the blessing, and that it could be his only through a reversal of attitude, the blessings of God to Abraham and Isaac might have been his also (see Jer. 18:7–12). But it was not with this in mind that Esau spoke. He coveted the blessing without any intention of accepting the obligations that went with it. Like the elder son in the parable of the prodigal, he was jealously unwilling that favor should be shown his younger brother (Luke 15:29).

အီးဇော သည် သူ၏အသံကို မြှင့်တင်ပြီး ငိုကြွေးခဲ့သည်။ အီးဇော ၏ “ဖခင်၊ ကျွန်ုပ်အတွက် ကောင်းချီးတစ်ခုမျှ မထားရစ်ခဲ့ဘူးလား” ဟူသော ထပ်မံတောင်းဆိုမှုကို တုံ့ပြန်ရာတွင်၊ အိုင်ဇက်သည် ဂျေကုတ်ထံသို့ ကြေငြာခဲ့သော ကောင်းချီးကို အနှစ်သာရအားဖြင့် ထပ်မံဖော်ပြပြီး၊ အီးဇော အတွက် နောက်ထပ်မလုပ်ပေးနိုင်ကြောင်း ပြောခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်၊ သူ၏အကောင်းဆုံးမိတ်ဆွေပင်လျှင် သူ့ကို ဆန့်ကျင်ပုံရသည့်အခါ၊ အီးဇော သည် နောက်ဆုံးတွင် ဘုရားသခင်က သူ့ကို လုံးလုံးလျားလျား ပယ်ရှားခံရသည်ကို ရုတ်တရက် သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ သူ ငိုကြွေးမှုသည် သူ၏ဆုံးရှုံးမှုအတွက် ဝမ်းနည်းမှုကို ဖော်ပြသော်လည်း၊ ၎င်းဆုံးရှုံးမှုကို မလွှဲမရှောင်ဖြစ်စေသော သူ၏အပြုအမူအတွက် မဟုတ်ပေ။ သူ၏မျက်ရည်များသည် အကျိုးမထူးခဲ့ပေ၊ အကြောင်းမှာ သူသည် စစ်မှန်သော နောင်တမရတော့သည့်အတွက်ဖြစ်သည် (ဟီဘရူး ၁၂:၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ၏မပြည့်စုံသောအကျင့်စရိုက်သည် ယခုသူ့အတွက် တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သောအရာကို ရရှိရန် ဖြတ်ကျော်မရနိုင်သော ချောက်ကမ်းပါးတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေခဲ့သည် (ယေရမိ ၈:၂၀၊ လုကာ ၁၆:၂၆၊ COL ၂၇၁ ကိုကြည့်ပါ)။

Esau lifted up his voice, and wept. In response to Esau’s further entreaty, “Hast thou not reserved a blessing for me?” Isaac repeated in substance the blessing pronounced upon Jacob, and told Esau that he could do nothing further for him. When even his father, his best friend, seemed to turn against him, Esau awoke, finally, to the awful realization of his utter rejection by God. His tears expressed sorrow for his loss, but not for the conduct which had made that loss inevitable. His tears were ineffectual because he was no longer capable of true repentance (see Heb. 12:17). Like an impassable chasm, his imperfect character stood between him and the realization of that which now seemed to him of incomparable value (see Jer. 8:20; Luke 16:26; COL 271).

၃၉။ သူၤဖခင်က ဖြေကြားခဲ့သည်။ သူချစ်လှစွာသောသား အီးဇော ၏ သနားဖွယ်ညည်းညူမှုကြောင့် စိတ်ခံစားလှုပ်ရှားပြီး၊ အိုင်ဇက်သည် သူပြင်းပြသောတောင်းဆိုမှုကို လိုက်လျောခဲ့သည်။ အိုင်ဇက်သည် နောက်တစ်ကြိမ် စကားပြောခဲ့ပြီး၊ ဤတစ်ကြိမ်တွင် အီးဇော ၏အနာဂတ်ကံကြမ္မာကို၊ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ဤကြေငြာချက်ကို “ကောင်းချီး” ဟု မခေါ်ဆိုခဲ့ပေ။ တကယ်တော့ ၎င်းသည် ပြင်ဆင်ထားသော ကျိန်ဆဲမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

39. His father answered. Moved by the pathetic lament of his beloved son Esau, Isaac complied with his impassioned appeal. Once more Isaac spoke, perhaps by inspiration, this time of the future lot of Esau. This pronouncement, however, is not called a “blessing.” Actually it was a modified curse.

သင်ၤနေရာ။ စကားလုံးအရ “သင်နေရာသည် [မှ၊ min] မြေကြီးအဆီအငံမှ၊ နှင့် [မှ] ကောင်းကင်မြူးဆွတ်မှ ဖြစ်လိမ့်မည်”။ KJV ဘာသာပြန်အရ၊ အီးဇော “ကောင်းချီး” သည် ဂျေကုတ်ထံ ပေးအပ်ခဲ့သော လောကီရေးကောင်းချီးအနှစ်သာရအရ ထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်ပုံရသည်။ သို့သော် “ပေါများသော စပါးနှင့်စပါးရည်” နှင့် ဘုရားသခင်ၤအမည်ကို ချန်လှပ်ထားခြင်းကဲ့သို့သော အရေးကြီးသော ကွဲပြားမှုများရှိသည်။

Thy dwelling. Literally, “Thy dwelling shall be [from, min] the fatness of the earth, and of [from] the dew of heaven.” According to the KJV, Esau’s “blessing” appears to be, substantially, a repetition of the temporal blessing given to Jacob. There are, to be sure, certain important variations, such as the omission of “plenty of corn and wine,” and of the name of God.

KJV ဘာသာပြန်သည် သဒ္ဒါအရ ဖြစ်နိုင်သည်။ သို့သော်၊ “မှ” ဟူသော ရှေ့ယှဉ်စကားလုံး min သည် “ဝေးရာ” ဟုလည်း အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ အိုင်ဇက်အဓိပ္ပာယ်မှာ “သင်နေရာသည် မြေကြီးအဆီအငံမှ ဝေးရာ၊ နှင့် ကောင်းကင်မြူးဆွတ်မှ ဝေးရာ ဖြစ်လိမ့်မည်” ဟူ၍ဖြစ်ပြီး၊ ကာနာန်ပြည်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ အီးဒုံလူမျိုးနေရာသည် မြေမဖြစ်ထွန်းသောဒေသဖြစ်လိမ့်မည်။ ဤဘာသာပြန်သည် ဟီဘရူးဖွဲ့စည်းပုံနှင့်အညီ ဖြစ်ရုံသာမက၊ အကြောင်းအရာနှင့် သမိုင်းအချက်အလက်များနှင့်လည်း ပို၍သင့်လျော်သည်- (၁) ၎င်းသည် အီးဒုံလူမျိုးနေရာ အိုင်ဒူမိယာၤ ပြတ်ပြတ်သားသားနှင့် သဲကန္တာရသဘောကို သင့်လျော်စွာ ဖော်ပြသည်။ (၂) ၎င်းသည် အိုင်ဇက်ၤပြောဆိုချက်ဖြစ်သည့် ဂျေကုတ်ထံသို့ ကောင်းချီးအားလုံးကို ပေးအပ်ပြီးဖြစ်သည်ဟူသော အခန်းကဏ္ဍ ၃၃, ၃၇ နှင့်အညီ ဖြစ်ပြီး၊ သူကိုယ်တိုင် ပြန်လည်ပြောင်းပြန်လှန်ခြင်းကို ရှောင်ရှားသည်။ (၃) ၎င်းသည် “အဆီအငံ” နှင့် “မြူးဆွတ်” ဟူသော စကားလုံးများကို ဂျေကုတ်ၤကံကြမ္မာအဖြစ် ကြေငြာခဲ့သည့်အရာဆန့်ကျင်ဘက်အဖြစ် ဖော်ပြရာတွင် စကားလုံးကစားမှုကို ရှင်းပြသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၈)။ ဤအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် အခန်းကဏ္ဍ ၃၉ နှင့် အခန်းကဏ္ဍ ၂၈ ရှေ့ယှဉ်စကားလုံး min ကို ကွဲပြားစွာ ဆက်ဆံသည်မှာ မှန်သည်။ သို့သော်၊ အခန်းကဏ္ဍများစကားအသုံးအနှုန်းကွဲပြားမှုသည် အခန်းကဏ္ဍ ၃၉ တွင် အိုင်ဇက်သည် စကားလုံးကစားမှုကို လိမ္မာပါးနပ်စွာ ပြုလုပ်နေသည်ဟု ဖော်ပြသည်။ အိုင်ဇက်သည် ဤနေရာတွင် ဘုရားသခင်အမည်ကို မဖော်ပြခြင်းသည် ဂျေကုတ်ထံသို့ ကြေငြာခဲ့သည့်အရာကဲ့သို့ ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှုဖြင့် မဟုတ်ဘဲ၊ သူကိုယ်ပိုင်အာဏာဖြင့် ဤကြေငြာချက်ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ညွှန်ပြပေမည်။

The KJV translation is grammatically possible. However, the preposition “of,” min, also means “way from.” Isaac’s meaning would then be, “Thy dwelling shall be away from the fatness of the earth, and away from the dew of heaven,” meaning that in contrast to the land of Canaan, the home of the Edomites would be an infertile region. Such a rendering is not only in accord with the Hebrew construction but is decidedly more appropriate to the context and to the facts of history: (1) It is an apt description of the dreariness and desertlike character of Idumaea, the home of Esau’s descendants. (2) It agrees with Isaac’s statement that every blessing had already been bestowed upon Jacob and avoids having him reverse himself (vs. 33, 37). (3) It explains the play upon the words “fatness” and “dew,” here descriptive of a state of affairs precisely the opposite to that declared to be the lot of Jacob (v. 28). This interpretation, it is true, treats the preposition min of v. 39 differently from that of v. 28. The different phraseology of the two verses, however, suggests that in v. 39 Isaac is making a clever play on words. The fact that Isaac here does not mention the name of God may indicate that this pronouncement was made on his own authority and not by inspiration—as was that addressed to Jacob.

၄၀။ သင်ၤဓားဖြင့်။ အီးဒုံလူမျိုးၤဘဝနှင့် အလုပ်အကိုင်ပုံစံသည် ၎င်းတို့ၤတိုင်းပြည်နှင့် ကောင်းစွာ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်သည်။ ဤဟောကိန်းသည် အီးဒုံလူမျိုးၤပြင်းထန်သော စစ်သည်တို့ၤစိတ်ထားဖြင့် ၎င်းတို့ၤအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုကို အမဲလိုက်ခြင်းနှင့် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများကို အင်အားသုံး၍ ထိန်းချုပ်ခြင်းဖြင့် ရရှိခဲ့သည်တွင် ပြည့်စုံခဲ့သည်။

40. By thy sword. The mode of life and occupation of the Edomites were well adapted to their country. This prediction found its fulfillment in the fierce and warlike disposition of the Edomites, who gained their sustenance by hunting and controlling forcefully the trade routes.

သင်ၤညီကို အစေခံရ။ အီးဇော အတွက် ကတိထားချက်သည် ဂျေကုတ်ထံမှ လွတ်မြောက်ရန် အဆက်မပြတ်၊ လုံးလုံးလျားလျား မအောင်မြင်သော ရုန်းကန်မှုကို ပုံဖော်ထားသည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ၤမွေးဖွားမှုမတိုင်မီ ဘုရားသခင်ၤဟောကိန်းအဖြစ် ထပ်ခါတလဲလဲ ဖြစ်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၅:၂၃)။ အီးဒုံၤသမိုင်းသည် ဣသရေလထံသို့ အစေခံမှု၊ ဣသရေလထံမှ ပုန်ကန်မှု၊ နှင့် ဣသရေလမှ ပြန်လည်သိမ်းပိုက်မှုၤထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်သည်။ အစပိုင်းတွင် လွတ်လပ်မှုကာလရှည်လျားပြီးနောက်၊ အီးဒုံလူမျိုးသည် ရှောလုမှ အနိုင်ယူခံရပြီး (၁ရာ ၁၄:၄၇)၊ နောက်ပိုင်းတွင် ဒါဝိဒ်မှ အုပ်စိုးခံရသည် (၂ရာ ၈:၁၄)။ ရှောလမုန်ၤလက်ထက်တွင် ပုန်ကန်ရန်ကြိုးပမ်းမှုရှိခဲ့သော်လည်း (၁ရာဇဝင် ၁၁:၁၄-၂၂)၊ ၎င်းတို့သည် ယုဒပြည်ၤဘုရင်အောက်တွင် ဆက်လက်နာခံခဲ့ရသည်။ ယောရမ်ၤလက်ထက်တွင် ၎င်းတို့သည် ပုန်ကန်ခဲ့သည် (၂ရာဇဝင် ၈:၂၀-၂၂)။ ၎င်းတို့သည် အမာဇိယမှ ပြန်လည်အနိုင်ယူခံရပြီး (၂ရာဇဝင် ၁၄:၇-၁၀၊ ၂ရာဇဝင် ၂၅:၁၁-၁၄)၊ ဥဇိယနှင့် ယောသံၤလက်ထက်တွင် နာခံမှုဆက်လက်ရှိခဲ့သည် (၂ရာဇဝင် ၁၄:၂၂၊ ၂ရာဇဝင် ၂၆:၂)။ (အာကာဘာပင်လယ်ကွေ့ၤဦးခေါင်းရှိ ဧလတ်ကို ထိန်းချုပ်ခြင်းသည် အီးဒုံအားလုံးကို ထိန်းချုပ်ခြင်းနှင့် ညီမျှသည်။) အာဟဇ်ၤလက်ထက်တွင် အီးဒုံလူမျိုးသည် ယုဒဘုရင်များၤထမ်းဘိုးကို အပြီးသတ်ဖယ်ရှားခဲ့သည် (၂ရာဇဝင် ၁၆:၆၊ ၂ရာဇဝင် ၂၈:၁၆, ၁၇)။ သို့သော် နောက်ဆုံးတွင်၊ ဘီစီ ၁၂၆ ခုနှစ်ခန့်တွင် ဂျွန်ဟိုင်ကာနပ်စ်မှ အပြည့်အဝအနိုင်ယူခံရပြီး၊ အီးဒုံလူမျိုးသည် အဆုံးဖြတ်ခံရပြီး၊ ယုဒပြည်ထဲသို့ ပေါင်းစည်းခံရသည် (ဂျိုးဇီဖပ်စ်ၤရှေးဟောင်းရာဇဝင် xiii. ၉. ၁၊ xv. ၇. ၉)။ နောက်ပိုင်းတွင်၊ အန်တီပေါ်တာနှင့် ဟေရုဒ်မှတဆင့်၊ အီးဒုံလူမျိုးမင်းဆက်သည် ရောမမှ ကောင်းချီးဖြင့် ယုဒပြည်ကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

Serve thy brother. The promise to Esau envisioned a perpetual, and not altogether unsuccessful, struggle for freedom from Jacob. This was a repetition of the divine prediction made prior to their birth (ch. 25:23). The history of Edom is largely a reiteration of servitude to Israel, revolt from Israel, and reconquest by Israel. After a long period of independence to start with, the Edomites were defeated by Saul (1 Sam. 14:47) and later subjugated by David (2 Sam. 8:14). In spite of an attempted revolt under Solomon (1 Kings 11:14–22), they remained subject to the kingdom of Judah until the time of Joram, when they rebelled (2 Kings 8:20–22). They were subdued again by Amaziah (2 Kings 14:7–10; 2 Chron. 25:11–14), and remained in subjection under Uzziah and Jotham (2 Kings 14:22; 2 Chron. 26:2). (The control of Elath, at the head of the Gulf of Aqaba, was tantamount to the control of all Edom.) It was not till the reign of Ahaz that the Edomites permanently shook off the yoke of the kings of Judah (2 Kings 16:6; 2 Chron. 28:16, 17). At length, however, they were completely conquered by John Hyrcanus, about 126 b.c., compelled to accept circumcision, and merged into the Jewish state (Josephus Antiquities xiii. 9. 1; xv. 7. 9). At a still later period, through Antipater and Herod, an Idumaean dynasty ruled Judea, with the blessing of Rome.

ဧဇရာမှသူ၏သားနှစ်ယောက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြုလုပ်ခဲ့သော ကြိုတင်ဟောကြားချက်များသည် တိကျစွာ ပြည့်စုံခဲ့သည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၂၀)။ သားတစ်ဦးစီအပေါ်သို့ ပေးသနားခဲ့သော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာသည် ပရောဖက်ပြုချက်တစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဧဇရာသည် ယာကုပ်နှင့်ပတ်သက်၍ လှည့်စားခံရသောအခါ သူပြောခဲ့သောစကားသည် ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ဖြစ်ခဲ့ပြီး ယာကုပ်သည် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာ ဆက်လက်ရရှိခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၇:၃၃)။ ဤသို့ဖြစ်ခဲ့ခြင်းသည် လှည့်စားမှုအပေါ် ဘုရားသခင်၏အတည်ပြုချက်ကို ညွှန်ပြခြင်းမဟုတ်ပါ၊ အကြောင်းမူကား ဘုရားသခင်သည် သူ၏အလိုတော်ကို ပြည့်စုံစေရန် လှည့်စားမှုအပေါ် မှီခိုအားထားရန် မလိုအပ်ပါ။ ဘုရားသခင်သည် လှည့်စားမှုကို စီစဉ်ပေးခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာသည် ယာကုပ်ထံသို့ လှည့်စားမှုကြောင့် ရောက်ရှိလာခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းကိုကျော်လွှားပြီး ရောက်ရှိလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

The predictions of Isaac concerning his two sons were thus accurately fulfilled (Heb. 11:20). The blessing upon each son constituted a prophecy. Though Isaac was deceived when he spoke concerning Jacob, what he said was nevertheless inspired, and Jacob remained blessed (Gen. 27:33). That this was so does not indicate divine approval upon the act of deception, for God is not dependent upon artifice to accomplish His will. God did not ordain the act of deception, He overruled it. The blessing came to Jacob, not because of deception, but in spite of it.

မိဘများနှင့် သားများအားလုံးသည် အမှားလုပ်ခဲ့ကြပြီး၊ တစ်ဦးစီသည် မိမိအလိုအလျောက် ဒုက္ခခံစားခဲ့ရသည်။ လှည့်စားမှုကို ကျူးလွန်သူများသည် ချက်ချင်းနှင့် ထာဝရခွဲခွာခံခဲ့ရသည်။ ရေဗက္ကာသည် သူမချစ်သော သားဖြစ်သူကို ဖခင်၏အိမ်မှ နိုင်ငံခြားသို့ ပို့လွှတ်ရပြီး၊ ထပ်မံ၍ မတွေ့ရတော့ပါ။ ယာကုပ်သည် သူ၏အစ်ကိုနှင့် ဖခင်အား ပြစ်မှားခဲ့သော အပြစ်ကြောင့် နှစ်ပေါင်း ၂၀ ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရပြီး၊ ထိုကာလအတွင်း သူသည် ထပ်ခါတလဲလဲ လှည့်စားခံရပြီး စိတ်ပျက်လှုပ်ရှားခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင်၊ သူသည် အိမ်မှထွက်ခွာသောအခါ လုံးဝဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ခဲ့သည်။ ဧဇရာသည် ယာကုပ်၏ လှည့်စားမှုအောင်မြင်မှုကြောင့်၊ ယေဟောဝါ၏ ထင်ရှားသောအလိုတော်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဧသောကို နှစ်သက်မှုပြသခဲ့ခြင်းအတွက် ဆုံးမခြင်းခံခဲ့ရသည်။ သူသည် သူလျစ်လျူရှုခဲ့သော သားဖြစ်သူမှ ခွဲခွာခံရပြီး၊ သူမျှော်လင့်ခဲ့သော သားဖြစ်သူ၏ ဘုရားမသိသူ၏ပုံသာန်ကို အမြဲမြင်တွေ့နေရသည်။ ဘုရားသခင်နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာအရာများကို မထီမဲ့မြင်ပြုမူခဲ့ခြင်းကြောင့်၊ ဧသောသည် မွေးစဉ်ဦးဆုံးသားအနေဖြင့် မိသားစုခေါင်းဆောင်မှု၏ အခွင့်အရေးများကို ထာဝရဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ လူသားများ၏ အစီအစဉ်များနှင့် စိတ်ဆန္ဒများ၏ ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားမှုအားလုံးကို ဖြတ်ကျော်ပြီး ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ပြည့်စုံခဲ့သည်။

Parents and sons were all in the wrong, and each in his own way suffered as a result. The perpetrators of deception were forthwith and forever separated. Rebekah was obliged to send her beloved son forth from his father’s house to a foreign land, never to see him again. Jacob suffered for his sin against brother and father by 20 years of exile, during which he was himself repeatedly deceived and disappointed. Furthermore, he went forth from home utterly destitute. Isaac, by the success of Jacob’s stratagem, was chastened for persisting in his preference for Esau in spite of the revealed will of Jehovah. He was to be separated from the son he had passed by, and to have ever before him the ungodly example of the son he had cherished so blindly. For his contempt of God and religious things, Esau forfeited forever the privileges of family leadership due the first-born. And through all the counterplay of human plans and passions the purpose of God was accomplished.

၄၁. ဝမ်းနည်းခြင်းရက်များ။ ဧသောသည် မကြာမီတွင် သူ၏ညီဖြစ်သူအား ပြင်းထန်သောမုန်းတီးမှုသို့ ပြောင်းလဲသွားသော်လည်း၊ ဖခင်ဖြစ်သူအား ရိုသေသမှုကြောင့် သူရည်ရွယ်ထားသော လူသတ်မှုကို ဖခင်အား ဝမ်းနည်းမှုနှင့် အရှက်ကွဲမှုမဖြစ်စေရန် ရွှေ့ဆိုင်းထားခဲ့သည်။ ဖခင်ဖြစ်သူ၏ဖျားနာမှုသည် မကြာမီသေဆုံးမည်ဟု ထင်မှတ်ကာ သူသည် လူသတ်ရန်စီစဉ်ထားသောလုပ်ရပ်ကို ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့သည်။ ဖခင်ဖြစ်သူသည် ပြန်လည်သက်သာလာပြီး နောက်ထပ် ၄၃ နှစ်ရှည်လျားနေထိုင်မည်ကို သူမသိနိုင်ခဲ့ပေ။

41. The days of mourning. Esau’s despair soon changed into mortal hatred for his brother, but out of respect for his father he decided to spare him the sorrow and shame of the intended act of fratricide. Thinking that his father’s illness would end in early death, he postponed his planned act of murder. He could not know, of course, that his father would recover and live 43 years longer.

၄၃. လာဗန်ထံသို့ ထွက်ပြေးပါ။ ဧသောသည် အိဇက်၏အိမ်ထောင်စုတွင် လူအများကြားတွင် လူကြိုက်များနိုင်သည်။ ဧသောသည် သူ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို သိသူအချို့ရှိခဲ့ပြီး၊ ထိုသူများထဲမှ တစ်ဦးက ရေဗက္ကာအား ဧသောသည် လူသတ်ရန် ကြံစည်နေကြောင်း အသိပေးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ရေဗက္ကာသည် ယာကုပ်အား “ရက်အနည်းငယ်” ထွက်ပြေးရန် အကြံပေးခဲ့သည်။ ဧသောသည် စိတ်ပြောင်းလဲတတ်သည့်သဘာဝရှိသဖြင့် သူ၏စိတ်နှလုံးပြောင်းလဲလာမည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင်၊ ထွက်ပြေးခြင်းဖြင့် ယာကုပ်သည် သူ၏အမှားကို ဝန်ခံသည်ဟု ယူဆနိုင်ပြီး၊ အိဇက်သေဆုံးရန်နီးကပ်လာသည်ဟု ထင်မှတ်ထားသည့်အချိန်တွင် ဧသောသည် ဖခင်၏အိမ်ခြံမြေကို ပိုင်ဆိုင်ထားပုံရသည်။

43. Flee thou to Laban. Perhaps Esau was generally popular among the retainers of Isaac. There were others who shared a knowledge of his plot. When Rebekah was informed by one of these of Esau’s intention, she advised Jacob to go into voluntary exile for “some days,” thinking that the vacillating disposition of Esau would bring a change of heart. Furthermore, by flight Jacob would be tacitly admitting his mistake and would leave Esau, apparently, in possession of his father’s property at the time of Isaac’s supposed imminent decease.

၄၅. အကြောင်းကား ငါသည် အဘယ်ကြောင့် ဆုံးရှုံးရမည်နည်း။ အကယ်၍ ဧသောသည် ယာကုပ်ကို သတ်ခဲ့လျှင်၊ ယာကုပ်၏ဆွေမျိုးနီးစပ်သူသည် ဓလေ့အရ ဧသောကို သတ်ရန် တာဝန်ရှိသည်။ ဧသောသည် သူ၏ကိုယ်ပိုင်လူကြိုက်များမှုက ဖခင်သေဆုံးပြီးနောက် ထိုသို့သောဖြစ်ရပ်မှ ကာကွယ်ပေးလိမ့်မည်ဟု တွက်ဆခဲ့ပေမည်။

45. Why should I be deprived? If Esau should kill Jacob, then the latter’s nearest relative was obliged by custom to kill Esau. Perhaps Esau reasoned that his own personal popularity in camp would protect him from such an eventuality, particularly after the death of his father.

၄၆. ငါပင်ပန်းလှပြီ။ ဧသောသည် လူသတ်ရန်ရည်ရွယ်ထားကြောင်းကို အိဇက်အား စိတ်နာကျင်စေခြင်းမပြုဘဲ သူမ၏အစီအစဉ်ကို အိဇက်၏သဘောတူညီမှုရရှိရန်၊ ရေဗက္ကာသည် လုံးဝမတူညီသော၊ တရားဝင်သောအကြောင်းပြချက်ကို အခြေခံခဲ့သည်။ အိဇက်သည် ရေဗက္ကာကဲ့သို့ပင် ဧသောသည် ယူထားသောဇနီးများကြောင့် စိတ်မကောင်းဖြစ်နေခဲ့သောကြောင့် (အခန်း ၂၆:၃၅) သဘောတူခဲ့သည်။

46. I am weary. In order to obtain Isaac’s consent to her plan without wounding his heart by telling him of Esau’s murderous intentions, she based her proposal upon an entirely different and legitimate reason. Isaac readily consented, for he, like Rebekah, was grieved by Esau’s wives (ch. 26:35).

ဧလင်ဂျီ။ ဝှိုက်၏မှတ်ချက်များ
၁-၄၆ PP ၁၇၉-၁၈၃; SR ၈၈-၈၉
၁-၄ PP ၁၇၉
၆ SR ၈၈
၆-၈၊ ၃၀ PP ၁၈၀
၃၁-၃၄ PP ၁၈၁
၃၄ SC ၂၆
၃၄-၄၁ CH ၁၁၀
၃၆ Ed ၁၇၇; PP ၁၈၁
၄၁-၄၃ Ed ၁၄၇; PP ၁၈၃, ၂၃၇; SR ၈၉

ellen g. white comments

1-46 PP 179-183; SR 88-89

1-4 PP 179

6 SR 88

6-8, 30 PP 180

31-34 PP 181

34 SC 26

34-41 CH 110

36 Ed 147; PP 181

41-43 Ed 147; PP 183, 237; SR 89

အခန်းကြီး - ၂၈

chapter 28

၁ ဣဇာက်သည် ယာကုပ်ကို ကောင်းကြီးပေးပြီး ပါဒန်အာရံသို့ စေလွှတ်သည်။ ၆ ဧသောသည် ဣရှမာလ၏သမီး မဟာလတ်နှင့် လက်ထပ်သည်။ ၁၀ ယာကုပ်၏ လှေကားအိပ်မက် ရူပါရုံ။ ၁၈ ဗေသလ ကျောက်တိုင်။ ၂၀ ယာကုပ်၏ သစ္စာဂတိ။

1 Isaac blesseth Jacob, and sendeth him to Padan-aram, 6 Esau marrieth Mahalath the daughter of Ishmael. 10 The vision of Jacob’s ladder. 18 The stone of Beth-el. 20 Jacob’s vow.

၁. အိဇက်သည် ယာကုပ်ကို ခေါ်၍ ကောင်းကြီးပေးပြီး ပါဒန်အာရံသို့ စေလွှတ်သည်။ ရေဗက္ကာ၏အဆိုပြုချက်ကို သဘောတူလိုက်ပြီး၊ အိဇက်သည် ယာကုပ်ကို ပါဒန်အာရံသို့ စေလွှတ်ရန် ဦးဆောင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည် (အခန်း ၂၅:၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ဧသောသည် လူသတ်ရန် ကြံစည်နေသည်ကို သိသိမသိ၊ အိဇက်သည် အိမ်တွင်းတင်းမာမှုလျော့ပါးသွားသည်အထိ ယာကုပ်နှင့် ဧသောကို ခွဲထားခြင်းသည် ပညာရှိရာရောက်မည်ကို နားလည်ခဲ့ပေမည်။

1. Isaac called Jacob. Assenting to Rebekah’s proposal, Isaac took the initiative in sending Jacob to Padan-aram (see on ch. 25:20). Whether or not he knew of Esau’s plot, Isaac doubtless realized that it would be wise for Jacob and Esau to be separated until tension at home should lessen.

၄. အာဗြဟံ၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာ။ တရားဝင်မိသားစုလရွှေ့သည် ယာကုပ်မှတစ်ဆင့် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရမည်။ ထို့ကြောင့် အာဗြဟံအား အကြိမ်ကြိမ်ကတိပေးထားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို ယခု ယာကုပ်ထံသို့ အပ်နှံခဲ့သည် (အခန်း ၁၇:၂-၈; ၂၂:၁၆-၁၈ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် အပြစ်ဝန်ထုပ်ဖြင့် အိမ်မှထွက်ခွာခဲ့သော်လည်း၊ ဖခင်၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာနှင့်အတူ ထွက်ခွာခဲ့သည်။

4. The blessing of Abraham. The official family line was to be perpetuated through Jacob. Consequently, the blessings repeatedly promised to Abraham were now committed to Jacob (see chs. 17:2–8; 22:16–18). He left home burdened with guilt, but also with his father’s blessing.

၅. ဆီးရိယန်။ အခန်း ၂၅:၂၀ ကိုကြည့်ပါ။ မောဇသည် ယာကုပ်သည် ယခုအခါ မွေးရာပါအခွင့်အရေးသာမက အာဗြဟံ၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကိုပါ ပိုင်ဆိုင်ထားသူဖြစ်သောကြောင့် ယာကုပ်၏နာမည်ကို ဧသောထက် ရှေ့တွင် တမင်တကာ ထားခဲ့သည်။

5. The Syrian. See on ch. 25:20. Moses deliberately places Jacob’s name before that of Esau, inasmuch as Jacob is now in possession not only of the birthright but also of Abraham’s blessing.

၉. ထိုအခါ ဧသောသည် ဣရှမာလထံသို့ သွားသည်။ အိဇက်သည် ယာကုပ်ကို ကောင်းကြီးပေးပြီး မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဆွေမျိုးများထဲမှ ဇနီးယူရန် အမိန့်ပေးသည်ကို ဧသောသည် သူ၏မိဘများသည် သူ၏ဟိတ္တိဇနီးများအပေါ် နက်ရှိုင်းစွာ မကျေနပ်မှုရှိကြောင်း သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ မိဘများကို သဘောကျစေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့်၊ ယာကုပ်သည် သူ၏မိခင်၏ဦးလေး လာဗန်၏မိသားစုထဲမှ ဇနီးယူရန် ညွှန်ကြားခံရသည့်အတိုင်း၊ ဧသောသည် သူ၏အဖိုး အာဗြဟံ၏မိသားစုထဲမှ ဇနီးတစ်ဦးကို ယူရန် သွားခဲ့သည်။ သူယူသော မဟာလတ် သို့မဟုတ် ဗာရှမတ် (အခန်း ၃၆:၃) သည် ယာကုပ်၏ဇနီး ရာခေလ်သည် သူ၏မိခင် ရေဗက္ကာနှင့် ဆွေမျိုးဖြစ်သည့်အတိုင်း အိဇက်နှင့် ဆွေမျိုးဖြစ်သည်။ ဧသောသည် သူ၏ဖခင်၏တူမကို လက်ထပ်ခဲ့ပြီး၊ ယာကုပ်သည် သူ၏မိခင်၏တူမကို လက်ထပ်ခဲ့သည်။ ဧသောသည် “ဣရှမာလထံသို့” သွားခြင်းသည် “ဣရှမာလ၏မိသားစုထံ” သွားခြင်းကို ဆိုလိုပြီး၊ ဣရှမာလသည် ဤအချိန်မတိုင်မီ ၁၄ နှစ်ခန့် သေဆုံးခဲ့ပြီဖြစ်သည် (အခန်း ၂၅:၁၉; ၂၇:၁ ကိုကြည့်ပါ)။

9. Then went Esau unto Ishmael. In the blessing of Jacob by Isaac and Jacob’s commission to take a wife from among their relatives in Mesopotamia, Esau perceived the deep-rooted displeasure his parents felt toward his Hittite wives. No doubt with the intention of pleasing his parents, he went to fetch a wife from the family of his grandfather Abraham, as Jacob was instructed to do from the family of his maternal uncle, Laban. Mahalath, or Bashemath (ch. 36:3), whom he took to wife, was related to Isaac as Jacob’s wife Rachel was to his mother Rebekah. Esau married his father’s niece; Jacob, his mother’s. Esau’s going “unto Ishmael” must mean going “to the family of Ishmael,” for Ishmael died about 14 years prior to this time (see on chs. 25:19; 27:1).

၁၀. ယာကုပ်သည် ဗီယာရှေဘမှ ထွက်သွားသည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏မိခင်၏ဆန္ဒနှင့် ဖခင်၏အမိန့်ကို နာခံပြီး ထွက်ခွာခဲ့သည် (သုတ္တံကျမ်း ၁:၈ ကိုကြည့်ပါ)။ အသက် ၇၇ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း (မဟာကျမ်း ၂၇:၁ ကိုကြည့်ပါ)၊ သူသည် မိဘများကို ရိုသေလေးစားပြီး ၎င်းတို့၏အာဏာကို လိုက်နာခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်အား သစ္စာစောင့်သိမှုနှင့် မဆန့်ကျင်သရွှေ့၊ သူ၏သားအဖဆက်ဆံရေးသည် ထိုက်တန်သောသားတိုင်းအတွက် စံနမူနာယူဖွယ်ဖြစ်သည် (သုတ္တံကျမ်း ၆:၂၀; မာလခိ ၁:၆; ဧဖက် ၆:၁-၃)။

10. Jacob went out from Beer-sheba. Jacob set out in obedience to his mother’s wish and his father’s command (see Prov. 1:8). Although 77 years of age (see on Gen. 27:1), he still respected his parents and submitted to their authority. His filial example may well be emulated by every worthy son, wherever such conduct does not conflict with allegiance to God (Prov. 6:20; Mal. 1:6; Eph. 6:1–3).

ဟာရန်သို့။ မြောက်ပိုင်းမက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဘာလိခ်မြစ်ပေါ်ရှိ ထင်ရှားသောမြို့ဟာရန်သည် ယာကုပ်၏ဦးတည်ရာဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ တယ်ရာသည် အို(ရ်)မှ ပြောင်းရွှေ့လာပြီးနောက် အခြေချခဲ့သောနေရာဖြစ်သည် (မဟာကျမ်း ၁၁:၃၁)။ နှစ်ပေါင်းတစ်ရာနီးပါးအကြာ ဧလျာဇာလည်ပတ်စဉ် (PP ၁၈၈)၊ ဗေသွဲလ်၏မိသားစု၊ လာဗန်အပါအဝင်၊ “နာဟော(ရ်)၏မြို့” တွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ဟာရန်နှင့် မဝေးပေ (အခန်း ၂၄:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ယာကုပ်အား နာဟော(ရ်)၏မြို့အစား ဟာရန်သို့သာ တိုက်ရိုက်သွားရန် ရေဗက္ကာ၏အကြံပြုချက် (အခန်း ၂၇:၄၃) သည် လာဗန်၏မိသားစုသည် ဤပြောင်းရွှေ့မှုကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း ဗီယာရှေဘတွင် သိရှိခဲ့သည်ကို ပြသသည်။

Toward Haran. The famous city on the Balikh River in northern Mesopotamia was Jacob’s destination. This was the region where Terah had settled after his migration from Ur (Gen. 11:31). Upon Eliezer’s visit nearly a century earlier (PP 188), Bethuel’s family, including Laban, were living at the “city of Nahor,” which was not far from Haran (see on ch. 24:10). This indicates a move from Nahor’s city to Haran after Rebekah left her parental home. Rebekah’s advice to Jacob to go directly to Haran rather than to Nahor’s city (ch. 27:43) shows that it was known in Beersheba that Laban’s family had made this move.

၁၁. တစ်နေရာတွင်။ ဒုတိယနေ့ညတွင် ယာကုပ်သည် ဗီယာရှေဘမှ မိုင် ၅၀ ခန့်မြောက်ဘက်ရှိ လုဇ်မြို့ (အခန်း ၂၈:၁၉) အနီးသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ကာနာန်လူများကို ကြောက်ရွံ့သောကြောင့် မြို့အတွင်း၌ ညဉ့်မအိပ်ရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် မြို့ထဲသို့မဝင်ရန် အကြောင်းရင်းအဖြစ် ဂျိုးဇီဖပ်စ်က ကာနာန်လူများအပေါ် မုန်းတီးမှုကို ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် သိသာထင်ရှားမှုနည်းပါးပေမည် (Antiquities i. 19. 1)။

11. A certain place. At the close of the second day Jacob reached the vicinity of the city of Luz (v. 19), some 50 mi. to the north of Beersheba. He chose not to spend the night within the city itself for fear of the Canaanites. Hatred for them, suggested by Josephus as the reason for Jacob’s not entering the city, is probably of less importance (Antiquities i. 19. 1).

သူ၏ခေါင်းအုံး။ စကားလုံးအရ “သူ၏ခေါင်းနေရာ” သို့မဟုတ် “ခေါင်းရှိရာနေရာ” ဟု ဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ကျောက်တုံးတစ်လုံးကို ယူ၍ “သူ၏ခေါင်းအောက်” သို့မဟုတ် “ခေါင်းအုံးအဖြစ်” ထားခဲ့သည်။ ယနေ့ခေတ်အုံးအမျိုးအစားသည် ရှေးလူများအတွက် မသိရှိခဲ့ပေ။ အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများစွာတွင် လူများသည် သစ်သား၊ ရွှံ့၊ ကျောက်၊ သတ္တုဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော ခေါင်းအုံးများကို အသုံးပြုကြပြီး၊ ယနေ့တိုင် အသုံးပြုနေဆဲဖြစ်သည်။ အီဂျစ်တွင် ဤသို့သောခေါင်းအုံးများကို ရှေးကတည်းက ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် မာကျောသောပစ္စည်းများဖြင့် ပြုလုပ်ထားသောကြောင့်၊ ခရီးသွားတစ်ဦးအတွက် ခေါင်းအုံးသယ်ဆောင်ရန် မလိုအပ်ခဲ့ပေ။ ချောမွတ်သောကျောက်တုံးတစ်လုံးသည် လုံလောက်သည်။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ကျောက်တုံးပေါ်တွင် ခေါင်းတင်အိပ်ရခြင်းသည် ခက်ခဲမှုမဟုတ်ပေ။ ဤကျောက်တုံးကို နောက်ပိုင်းတွင် အသုံးပြုမည့်အရာကို ကြိုတင်ဖော်ပြရန် ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားသည် (အခန်း ၂၈:၂၂)။

His pillows. Literally, “the region of his head” or “the place where the head is.” Jacob therefore took a stone and put it “under his head” or “as a headrest.” A pillow in our sense of the word seems to have been unknown to the ancients. In many Oriental lands people used headrests made of wood, clay, stone, or metal, and still do. Many ancient examples of these have been preserved in Egypt. Since they were all made of hard material, it was unnecessary for a traveler to carry a pillow with him. A smooth stone would suffice. It was therefore no hardship for Jacob to sleep with his head on a stone. The stone is mentioned here in anticipation of the use made of it later on in the narrative (v. 22).

၁၂၊ ၁၃ ခရစ်တော်သည် ကွာဟချက်ကို ပေါင်းကူးပေးသည်။—ယာကုပ်သည် လှည့်စားမှုဖြင့် မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ရယူရန် ကြံစည်ခဲ့သော်လည်း၊ သူသည် စိတ်ပျက်ခဲ့ရသည်။ သူသည် ဘုရားသခင်နှင့်ဆက်သွယ်မှု၊ အိမ်၊ အားလုံးကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် သူသည် မျှော်လင့်ချက်မဲ့သော ထွက်ပြေးသူဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်သည် မည်သည်ကိုပြုတော်မူသနည်း။ သူသည် ယာကုပ်ကို မျှော်လင့်ချက်မဲ့သောအခြေအနေတွင် ကြည့်ရှုတော်မူပြီး၊ သူ၏စိတ်ပျက်မှုကို မြင်တော်မူသည်။ သူသည် ဘုရားသခင်အား ဘုန်းတင်ပြန်ပေးနိုင်သည့် အရာတစ်ခုရှိသည်ကို မြင်တော်မူသည်။ သူ၏အခြေအနေကို မြင်တော်မူပြီးချင်း၊ ယေရှုခရစ်ကို ကိုယ်စားပြုသည့် လျှို့ဝှက်လှေကားကို ပြသတော်မူသည်။ ဤသည်မှာ ဘုရားသခင်နှင့် ဆက်သွယ်မှုအားလုံးကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့် လူသားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ကောင်းကင်ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို ကြည့်ရှုပြီး၊ အပြစ်ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ကွာဟချက်ကို ခရစ်တော်ဖြင့် ပေါင်းကူးပေးရန် သဘောတူတော်မူသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကြည့်ရှုပြီး၊ ကောင်းကင်သို့ရောက်လိုသော်လည်း မည်သို့ရောက်ရမည်ကို မမြင်နိုင်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ယာကုပ်သည် ထိုသို့ထင်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် သူ့အား လှေကားအိပ်မက်ကို ပြသတော်မူသည်။ ထိုလှေကားသည် ယေရှုခရစ်ဖြင့် မြေကြီးနှင့် ကောင်းကင်ကို ဆက်သွယ်ပေးသည်။ လူသားတစ်ဦးသည် ၎င်းကို တက်လှမ်းနိုင်သည်၊ အကြောင်းမှာ လှေကားခြေရင်းသည် မြေကြီးပေါ်တွင်ရှိပြီး၊ အပေါ်ဆုံးထစ်သည် ကောင်းကင်သို့ရောက်ရှိသည်။ …

12, 13. Christ Bridges the Gulf.—Jacob thought to gain a right to the birthright through deception, but he found himself disappointed. He thought he had lost everything, his connection with God, his home, and all, and there he was a disappointed fugitive. But what did God do? He looked upon him in his hopeless condition, He saw his disappointment, and He saw there was material there that would render back glory to God. No sooner does He see his condition than He presents the mystic ladder, which represents Jesus Christ. Here is man, who had lost all connection with God, and the God of heaven looks upon him and consents that Christ shall bridge the gulf which sin has made. We might have looked and said, I long for heaven but how can I reach it? I see no way. That is what Jacob thought, and so God shows him the vision of the ladder, and that ladder connects earth with heaven, with Jesus Christ. A man can climb it, for the base rests upon the earth and the topmost round reaches into heaven. …

မြေကြီးသူများ၊ သူ့ကို ချီးမွမ်းကြလော့။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အကြောင်းမှာ ယေရှုခရစ်အားဖြင့်—သူ၏ရှည်လျားသောလူသားလက်မောင်းသည် လူမျိုးကို လွှမ်းခြုံထားပြီး၊ သူၤသိမြင်တော်မူသောလက်မောင်းသည် အနန္တထာဝရဘုရားသခင်၏ရာဇထိုင်ခုံကို ဆုပ်ကိုင်ထားသည်—အပြစ်ကြောင့် ကောင်းကင်မှခွဲခွာခဲ့ရသော ဤကမ္ဘာအမှုန်လေးသည် ကျွန်းတစ်ကျွန်းဖြစ်လာခဲ့သော်လည်း၊ ခရစ်တော်သည် ကွာဟချက်ကို သူၤသိကိုယ်ခန္ဓာဖြင့် ပေါင်းကူးပေးခဲ့သည်ဖြစ်ရာ၊ ဤကမ္ဘာသည် ပြန်လည်ထူထောင်ခံရသည် (အမ်အက်စ် ၅၊ ၁၈၉၁)။

Ye inhabitants of the earth, praise Him! And why? Because through Jesus Christ—whose long human arm encircles the race, while with His divine arm He grasps the throne of the Infinite—the gulf is bridged with His own body, and this atom of a world which was separated from the continent of heaven by sin and became an island is again reinstated, because Christ bridged the gulf (MS 5, 1891).

၁၂. သူသည် အိပ်မက်မက်သည်။ ယာကုပ်သည် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်စွာ၊ အထီးကျန်စွာ၊ ဝမ်းနည်းစွာဖြင့် လှဲလျောင်းနေစဉ်၊ သူ၏စိတ်နှလုံးသည် ဘုရားသခင်ထံသို့ ဆုတောင်းချက်ဖြင့် လှည့်ပတ်သွားသည် (PP ၁၈၃)။ ၎င်းသည် သူ၏အိပ်မက်၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံဖြစ်သည်။ သူ၏လုပ်ရပ်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရန်နှင့် သူ၏အကူအညီမဲ့မှုကို သဘောပေါက်ရန် အခွင့်အရေးရခဲ့သော နှစ်ရက်ကြာပြီးမှသာ ဘုရားသခင်သည် သူ့ထံသို့ ထင်ရှားခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာဖြင့်၊ နှောင့်နှေးခြင်းသည် စိတ်ဝိညာဉ်ကို သန့်စင်စေရန်နှင့် လူတစ်ဦးအား ဘုရားသခင်၏ကရုဏာနှင့် ကျေးဇူးတော်ထံသို့ အလုံးအရင်းဖြင့် ကိုးစားရန် ဦးဆောင်ရန် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည် (DA ၂၀၀, ၃၈၀-၃၈၂ ကိုကြည့်ပါ)။ လှေကားသည် ကောင်းကင်ရှိ ဘုရားသခင်နှင့် မြေကြီးပေါ်ရှိ သူ၏လူများအကြား အမှန်တကယ်နှင့် မပြတ်မလပ်သော ဆက်သွယ်မှု၏ မြင်သာသောသင်္ကေတဖြစ်သည်။ ကောင်းကင်တမန်များသည် လူသားတို့၏လိုအပ်ချက်များကို ဘုရားသခင်ထံ တင်ပြရန် တက်သွားပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ အကူအညီနှင့် ကာကွယ်မှုကတိများကို ယူဆောင်လာရန် ဆင်းလာကြသည်။ လှေကားသည် ယာကုပ်လှဲလျောင်းနေရာ မြေပေါ်တွင် တည်ရှိပုံရပြီး၊ သူသည် အထီးကျန်စွာ၊ ဆင်းရဲတွင်းနှင့် လူသားများမှ စွန့်ပစ်ခံထားရသည်။ ကောင်းကင်တွင်၊ ယေဟိုဝါဘုရားသခင်သည် တည်ရှိတော်မူသည်။ သူ၏ဘိုးဘေးများကို ဘုရားသခင်အဖြစ် ယာကုပ်ထံ ကိုယ်တိုင်ကြေငြာရင်း၊ သူသည် ဘိုးဘေးများအား ပေးထားသော ကတိများအားလုံးကို—ကာနာန်ပြည်ပိုင်ဆိုင်မှု၊ များပြားသောသားစဉ်မြေးဆက်၊ လူအများအတွက် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာ (အခန်း ၁၂:၂, ၃; ၁၃:၁၄-၁၇; ၁၅:၅, ၇, ၁၆; ၁၇:၂-၆, ၁၆; ၁၇:၈; ၁၈:၁၈; ၂၂:၁၇, ၁၈; ၂၆:၃, ၄, ၂၄)—အတည်ပြုရုံသာမက၊ ခရီးတွင် ကာကွယ်မှုနှင့် အိမ်သို့ လုံခြုံစွာ ပြန်လာနိုင်ရန် အာမခံခဲ့သည်။ ယာကုပ်အတွက် ဤကတိပြည့်စုံမှုသည် ဝေးကွာနေသေးသောကြောင့်၊ ဘုရားသခင်သည် “ငါသည် သင့်အား မပြီးမချင်း မစွန့်ပစ်ရာ” ဟူသော ခိုင်မာသောအာမခံချက်ကို ထပ်လောင်းပေးခဲ့သည်။

12. He dreamed. As Jacob lay there, weary, lonely, and sad, his heart turned in prayer to God (PP 183). Such was the mental background of his dream. Only after two long days, during which he had opportunity to reflect upon his course of action and to realize his own helplessness, did God appear to him. In the providence of God, delay is often the means used to purify the soul and lead a man to cast himself without reserve upon God’s mercy and grace (see DA 200, 380-382). The ladder was a visible symbol of the real and uninterrupted fellowship between God in heaven and His people upon earth. The angels ascend to present men’s needs before God, and descend with promises of divine assistance and protection. The ladder appeared to rest upon the earth, where Jacob lay, alone, destitute, and forsaken by men. Above, in heaven, stood Jehovah. Proclaiming Himself to Jacob as the God of his fathers, He not only confirmed to him all the promises made to his fathers—the possession of Canaan, a numerous offspring, and blessing to all men (see chs. 12:2, 3; 13:14–17; 15:5, 7, 16; 17:2–6, 16; 17:8; 18:18; 22:17, 18; 26:3, 4, 24)—but vouchsafed to him protection on his journey and a safe return home. Since the fulfillment of this promise to Jacob was still afar off, God added the firm assurance, “I will not leave thee, until I have done that which I have spoken to thee of.”

၁၂ တက်လှမ်းသူများသည် ခြေထောက်ကို ခိုင်မြဲစွာထားရမည်။—ယေရှုသည် ကောင်းကင်သို့ရောက်သောလှေကားဖြစ်သည်၊ … ဘုရားသခင်သည် ဤလှေကားကို တက်လှမ်းရန် ကျွန်ုပ်တို့ကို ခေါ်ဆိုတော်မူသည်။ သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် မြေကြီးပေါ်ရှိရတနာများဖြင့် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်နေစဉ် ဤအရာကို မလုပ်နိုင်ပေ။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘုရားသခင်၏အရာများထက် ကျွန်ုပ်တို့၏အဆင်ပြေမှုနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအကျိုးကို ဦးစားပေးသောအခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့ကိုယ်ကို မတော်မတရားပြုမိသည်။ မြေကြီးပေါ်ရှိပိုင်ဆိုင်မှု သို့မဟုတ် ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ကယ်တင်ခြင်းမရှိပေ။ လူတစ်ဦးသည် မြေကြီးပေါ်ရှိစည်းစိမ်ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ ဘုရားသခင်၏အမြင်တွင် မြင့်မြတ်ခြင်း သို့မဟုတ် သူ့ထံတွင် ကောင်းမြတ်ခြင်းအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရခြင်းမရှိပေ။ အကယ်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် တက်လှမ်းရာတွင် စစ်မှန်သောအတွေ့အကြုံကို ရရှိလျှင်၊ တက်လှမ်းရာတွင် အတားအဆီးအားလုံးကို နောက်တွင်ထားခဲ့ရမည်ကို သင်ယူရမည်ဖြစ်သည်။ တက်လှမ်းသူများသည် လှေကားတစ်ထစ်စီပေါ်တွင် ၎င်းတို့၏ခြေထောက်ကို ခိုင်မြဲစွာထားရမည် (အက်စ်တီ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၊ ၁၈၉၉)။

12. Those Who Mount Must Place Feet Firmly.—Jesus is the ladder to heaven, … and God calls upon us to mount this ladder. But we cannot do this while we load ourselves down with earthly treasures. We wrong ourselves when we place our convenience and personal advantages before the things of God. There is no salvation in earthly possessions or surroundings. A man is not exalted in God’s sight, or accredited by Him as possessing goodness, because he has earthly riches. If we gain a genuine experience in climbing, we shall learn that as we ascend we must leave every hindrance behind. Those who mount must place their feet firmly on every round of the ladder (ST Feb. 1, 1899).

၁၆. ထာဝရဘုရားသည် ဤနေရာတွင် ရှိတော်မူသည်။ ယာကုပ်၏ဖော်ပြချက်သည် အချို့သော ဝေဖန်သူများက ယူဆသည့်အတိုင်း၊ ဘုရားသခင်သည် သတ်မှတ်ထားသော နေရာများတွင်သာ ထင်ရှားပြီး၊ သူသည် ထိုနေရာများထဲမှ တစ်ခုကို မတော်တဆရှာတွေ့ခဲ့သည်ဟူသော သက်သေမဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် သူတစ်ဦးတည်း ထင်မှတ်ထားချိန်တွင်၊ အမှန်တကယ်တွင် ဘုရားသခင်၏အနီးကပ်ရှိနေမှုကို တွေ့ရှိခဲ့သောကြောင့် သူ၏အံ့ဩမှုနှင့် ဝမ်းမြောက်မှုကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ ယာကုပ်၏ဖော်ပြချက်သည် တစ်နည်းအားဖြင့် မိမိကိုယ်ကို စွပ်စွဲခြင်းဖြစ်သည်။ သူသည် ယုံကြည်ခြင်းမရှိမှုက သူ၏စိတ်ဓာတ်ကျမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။ သူသည် အလွန်စွန့်ပစ်ခံထားရသည်ဟု ခံစားရချိန်တွင်၊ ဘုရားသခင်သည် ယခင်ကထက် ပိုမိုနီးကပ်စွာ အမှန်တကယ်ရှိနေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

16. The Lord is in this place. Jacob’s statement is not evidence, as some commentators suggest, that Jacob conceived of God as appearing only at certain consecrated places, and that he had chanced upon one of these. It is, rather, an expression of his surprise and joy upon finding that whereas he had imagined himself alone, he was in reality in the very company of God. Jacob’s statement was, in a certain sense, a self-accusation. He admitted that lack of faith had occasioned his thoughts of discouragement. It was when he felt most forsaken that he found God nearer and more real to him than ever before.

၁၇. ဤနေရာသည် မည်မျှကြောက်မက်ဖွယ်ရာရှိသနည်း။ ဘုရားသခင်၏ထင်ရှားမှုကို ခံယူခွင့်ရသူများသည် ၎င်းတို့၏စိတ်နှလုံးထဲတွင် နက်ရှိုင်းသော ကြောက်ရွံ့အံ့ဩမှုကို ခံစားရသည်။ ဟေရှာယအား အပြစ်ရှိကြောင်း ပြင်းထန်စွာ ခံစားရပြီး၊ သူ၏အသက်အတွက် စိုးရိမ်ခဲ့သည် (ဟေရှာယ ၆:၅)။ ယခုအခါ ယာကုပ်အား ဆင်တူသောအတွေ့အကြုံသည် သူ၏မထိုက်မတန်နှင့် အပြစ်ရှိသောအခြေအနေကို ပြတ်သားစွာ သဘောပေါက်စေခဲ့သည်။ သို့သော် သူ၏ထိတ်လန့်မှုရှိသော်လည်း၊ သူသည် ဤနေရာသည် “ဘုရားသခင်၏အိမ်”၊ ဗေသ-ဧလိုဟိမ်၊ ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့် လုံခြုံမှုရှိသောအိမ်ဖြစ်ကြောင်း သိခဲ့သည်။

17. How dreadful is this place! Those accorded the privilege of a revelation of God find in their hearts a sense of profound awe. To Isaiah came a conviction of guilt, so intense that he feared for his life (Isa. 6:5). A similar experience now brought to Jacob a keen realization of his unworthy and sinful state. But despite his alarm, he knew the place to be “the house of God,” Beth–’Elohim, a house of peace and safety.

၁၈. ကျောက်တုံးကိုယူသည်။ သူ၏ခေါင်းအုံးအဖြစ်အသုံးပြုခဲ့သော ကျောက်တုံးသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ရရှိခဲ့သော ထင်ရှားမှုကို အမှတ်တရ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းပေါ်တွင် ဆီလောင်းပြီး ထိုနေရာတွင် သူရရှိခဲ့သော ကရုဏာကို အမှတ်တရအဖြစ် သန့်ရှင်းစေခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၀:၂၆-၃၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤ“တိုင်”သည် ဝတ်ပြုရာအရာဝတ္ထုအဖြစ် လုံးဝမဟုတ်ပေ။ ကာနာန်လူများအကြား တိုင်ဝတ်ပြုခြင်းရှိခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းကို ဘုရားသခင်က တင်းကြပ်စွာ တားမြစ်ခဲ့သည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၂၆:၁; ဒုတိယသား ၁၆:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် နောက်ပိုင်းတွင် ဣသရေလလူများသည် ဤဘုရားသခင်၏တားမြစ်ချက်ကို ချိုးဖောက်ပြီး၊ တိုင်များ (“ရုပ်တု”များ) ကို ဝတ်ပြုရာအရာဝတ္ထုများအဖြစ် ထားရှိခဲ့ကြသည် (၁ရာဇဝင် ၁၄:၂၃; ၂ရာဇဝင် ၁၈:၄; ၂၃:၁၄; ၂ခရုနိမ့် ၁၄:၃; ၃၁:၁; ဟောရှေ ၁၀:၁, ၂; မိက္ခာ ၅:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် ထားရှိသမျှ တိုင်တိုင်းသည် ဤသို့သောအဓိပ္ပာယ်ရှိသည်ဟု မဆိုလိုပေ၊ အောက်ပါဥပမာများအရ။ ယာကုပ်သည် လာဗန်နှင့် သူ၏စာချုပ်ကို အမှတ်တရအဖြစ် နောက်ထပ်တိုင်တစ်ခုထူထောင်ခဲ့သည် (မဟာကျမ်း ၃၁:၄၅)၊ နောက်ထပ်တစ်ခုသည် ရာခေလ်၏သင်္ချိုင်းကို အမှတ်အသားပြုရန် ထူထောင်ခဲ့သည် (အခန်း ၃၅:၂၀)။ အာဗသလုံသည် သူ၏အမှတ်တရအဖြစ် တိုင်တစ်ခုကို နောက်ပိုင်းတွင် ထူထောင်ခဲ့သည် (၂ရာၤမဝဲလ ၁၈:၁၈)။

18. Took the stone. The stone that had been his pillow became a monument to commemorate the revelation he had received from God. He poured oil upon it to consecrate it as a memorial to the mercy there revealed to him (see Ex. 30:26–30). This “pillar” was in no sense made an object of worship. Pillar worship did exist among the Canaanites, but was strictly forbidden by God (see Lev. 26:1; Deut. 16:22). Later, however, the Israelites violated this divine prohibition, and set up pillars (“images”) as cult objects (see 1 Kings 14:23; 2 Kings 18:4; 23:14; 2 Chron. 14:3; 31:1; Hosea 10:1, 2; Micah 5:13). This does not mean, however, that every pillar set up had such a significance, as the following examples show. Jacob erected another pillar to commemorate his treaty with Laban (Gen. 31:45), and still another served to mark the grave of Rachel (ch. 35:20). Absalom later erected one to perpetuate his memory (2 Sam. 18:18).

၁၉. ဗေသိလ်။ ဘာသာပြန်ဆိုရာ၌ “ဘုရားသခင်၏အိမ်” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤအမည်ကို နောက်ပိုင်းတွင် အနီးအနားရှိ လူဇ်ဟုခေါ်သော မြို့သို့သုံးစွဲခဲ့သည်။ ဗေသိလ်ဟူသောအမည်သည် ယာကုပ်၏အောက်မေ့ဖွယ်ကျောက်တိုင်ရှိရာ နေရာအတွက်သာ အစပိုင်းတွင်သုံးစွဲခဲ့ပြီး လူဇ်မြို့အတွက်မဟုတ်ကြောင်း ယောရှုမှတ်စာ ၁၆:၂ တွင် နေရာနှစ်ခုကို ရှင်းလင်းစွာ ခွဲခြားဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် အခြားကျမ်းပိုဒ်များတွင် ဗေသိလ်သည် လူဇ်မြို့ဟောင်း၏ ခေတ်သစ်အမည်အဖြစ် သုံးစွဲခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၅:၆; ယောရှုမှတ်စာ ၁၈:၁၃; တရားသူကြီးမှတ်စာ ၁:၂၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအမည်ပြောင်းလဲမှုသည် ဣသရေလလူမျိုးများက ထိုမြို့ကိုသိမ်းပိုက်ပြီးမှသာ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယနေ့တွင် ဤအမည်သည် အာရဗီဘာသာဖြင့် ဗိတိန် (Beitîn) ဟုခေါ်ဆိုဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသည်။

19. Beth-el. By translation, “House of God.” This name was later applied to the nearby city, then known as Luz. That the name Bethel was at first applied only to the place where Jacob’s memorial stood and not to Luz is apparent from Joshua 16:2, where the two places are clearly differentiated. In other passages, however, Bethel is used as the modern name of the ancient city of Luz (see Gen. 35:6; Joshua 18:13; Judges 1:23). This change of name was not made until the Israelites occupied the city. It retains this name today in its Arabic form, Beitîn.

၂၀. ယာကုပ်သည် သစ္စာကတိပြုခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ မှတ်တမ်းတင်ထားသော ပထမဆုံးသစ္စာကတိဖြစ်သည်။ သစ္စာကတိပြုခြင်းဖြင့် လူတစ်ဦးသည် သတ်မှတ်ထားသောနည်းဖြင့် အချို့သောအရာများကို ပြုလုပ်ရန် မိမိကိုယ်ကို ချည်နှောင်ထားသည်။ ယာကုပ်၏သစ္စာကတိ၏ပြည့်စုံမှုသည် ဘုရားသခင်၏တန်ခိုးတော်ပေါ်တွင် မူတည်ပြီး ဘုရားသခင်ထံသို့ ပြုလုပ်ခဲ့သောကြောင့် ၎င်းသည် ဆုတောင်းခြင်း၏ပုံစံဖြစ်လာသည်။ ၎င်းကို ကြက်သွန်ဖြူစိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကျေးဇူးတင်စိတ်၊ နှိမ့်ချစိတ်နှင့် ယုံကြည်စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

20. Jacob vowed a vow. This is the first recorded vow. By taking a vow a man binds himself to do certain things in a specified way. Since the fulfillment of Jacob’s vow depended upon God’s power, and because it was made to God, it took the form of a prayer. It was not made in a mercenary spirit, but in gratitude, humility, and confidence.

အကယ်၍ ဘုရားသခင်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် ဘုရားသခင်က သူ၏ကတိများကို ဖြည့်ဆည်းပေးမည်ဟု ယာကုပ်စိတ်ထဲတွင် သံသယရှိသည်ဟု သို့မဟုတ် ယာကုပ်က ဘုရားသခင်ထံ စည်းကမ်းချက်များကို အဆိုပြုနေသည်ဟု မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ မဆိုလိုပါ။ သူသည် ဘုရားသခင်၏စကားကို ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်က သူနှင့်အတူရှိပြီး ကောင်းကြီးပေးမည်ဟု ကျေးဇူးပြုစွာ ကတိပြုထားသောကြောင့် သူသည် ဘုရားသခင်အား သစ္စာရှိမည်ဖြစ်သည် (PP ၁၈၇, ၁၈၈ ကိုကြည့်ပါ)။ နက်နဲသောကျေးဇူးတင်စိတ်ဖြင့် ယာကုပ်၏အတွေးများသည် သူ၏ဆက်ကပ်မှုကို ထင်ရှားစွာဖော်ပြရန် တွေးတောလာခဲ့သည်။

If God. This expression in no way implies doubt in Jacob’s mind as to whether God would fulfill His promises, or that Jacob was proposing terms to God. He took the Lord at His word. Since He had graciously promised to be with him and to bless him, he on his part would be faithful to God (see PP 187, 188). In profound appreciation, Jacob’s thoughts turned to tangible ways in which his devotion might be expressed.

စားရန်မုန့်။ ယာကုပ်သည် အမွေအနှစ်တွင် ပိုမိုကြီးမားသောအစုရှယ်ယာရရှိရန် အလွန်ယုတ်မာသောနည်းလမ်းများကို အသုံးပြုရန် မတုံ့ဆိုင်းခဲ့သူဖြစ်သော်လည်း ယခုတွင် ကာကွယ်မှု၊ စားစရိတ်၊ အဝတ်အထည်နှင့် ဖခင်၏အိမ်သို့ အေးချမ်းစွာပြန်လာရန်သာ နှိမ့်ချစွာ တောင်းခံခဲ့သည်။ ဘဝ၏အခြေခံလိုအပ်ချက်များဖြင့် သူပျော်ရွှင်မည်ဖြစ်သည်။ စည်းစိမ်ဥစ္စာ၊ ဇိမ်ခံမှု၊ ဂုဏ်ပြုမှုနှင့် အာဏာအတွက် သူ၏ဆန္ဒများ ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။ နှိမ့်ချမှုတွင် မည်ကဲ့သို့သင်ခန်းစာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ယာကုပ်သည် ၎င်းကို မည်မျှစေ့စပ်သေချာစွာ သင်ယူခဲ့သည်။

Bread to eat. Jacob, who had not hesitated to use the most despicable means in an endeavor to secure for himself the larger share of the inheritance, now humbly asked nothing more than protection, food, clothing, and a peaceful return to his father’s house. He would be happy for the bare necessities of life. Gone was his desire for wealth, luxury, honor, and power. What a lesson in humility, and how thoroughly Jacob had learned it!

၂၁. ထိုအခါ။ သူသည် ဘုရားသခင်ကို သူ၏ဘိုးဘေးများ၏ဘုရားအဖြစ် တွေးတောခဲ့သည်။ ဟုတ်ပါသည်၊ သူသည် ယေဟောဝါကို သူ၏ဘုရားအဖြစ် လက်ခံခဲ့သည်မှာ ကြာပြီဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခင်က သူသည် ဖခင်၏အိမ်၏လုံခြုံမှုပေါ်တွင် များစွာမှီခိုခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ အခြေအနေများက သူသည် ယခင်က ပေါ့ပေါ့ပါးပါးယူဆထားခဲ့သော အရာအားလုံးအတွက် ဘုရားသခင်ပေါ်တွင် ပိုမိုပုဂ္ဂိုလ်ရေးနှင့် အမှန်တကယ်မှီခိုရန် လိုအပ်လာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ထံ ပထမဆုံးအကြိမ်ရောက်ရှိခြင်းမဟုတ်ဘဲ သူနှင့် ပိုမိုရင်းနှီးပြီး ရင့်ကျက်ပြီး နားလည်မှုရှိသော ဆက်သွယ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

21. Then shall. He had thought of God as the God of his fathers. To be sure, he had long ago taken Jehovah to be his God. But whereas in the past he had depended to a great extent on the security of his father’s home, circumstances had now made necessary a much more personal and real reliance upon God for all that he had casually taken for granted thus far through life. It was not a matter of coming to God for the first time, but of a more intimate, mature, and understanding fellowship with Him.

ဤအချိန်မှစ၍ ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်အား သစ္စာရှိမှု၏ သက်သေများကို ပြသခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်၏ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် လိုက်နာခဲ့ပြီး ကျေးဇူးတင်စိတ်နှင့် ချစ်ခင်သောနှလုံးသားဖြင့် ဘုရားသခင်အား ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ ဗေသိလ်နှင့် ပင်နီရဲလ်အကြား ၂၀ နှစ်အတွင်း သူသည် မည်မျှတိုးတက်မှုရရှိခဲ့သည်။ ကျေးဇူးတော်သည် သူ၏စိတ်နှလုံးအတွင်း အုပ်စိုးခဲ့သော်လည်း ပဋိပက္ခလည်းရှိခဲ့သည်။ သူ၏မကောင်းသောသဘောထားများသည် တက်ကြွနေဆဲဖြစ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံတွင် ၎င်းတို့အား အလွယ်တကူလိုက်လျောခဲ့သည်။ သို့သော် မှန်ကန်သောမူများသည် သူ၏ဘဝကို တဖြည်းဖြည်းထိန်းချုပ်လာခဲ့ပြီး သူသည် ဘုရားသခင်အား ရင့်ကျက်သောယုံကြည်မှုဖြင့် ခါနာန်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏ စိတ်ရှည်သည်းခံသော သွန်သင်ချက်များအောက်တွင် သူသည် ယုံကြည်ခြင်းတွင် တဖြည်းဖြည်းတိုးတက်လာခဲ့ပြီး မဟနာဣမ်နှင့် ပင်နီရဲလ်တွင် သူ၏ဘဝ၏ ကြီးမားသောအကျပ်အတည်းမှ “ဘုရားသခင်နှင့်အတူ မင်းသား” အဖြစ် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

From this time forward Jacob gave evidence of loyalty of loyalty to God. He yielded himself to divine control and rendered God the homage of a grateful and loving heart. What progress he made during the 20 years between Bethel and Peniel! Grace reigned within, but there was conflict as well. His tendencies to evil remained active, and occasionally he yielded all too readily to them. But right principles steadily gained control of his life, and he returned to Canaan with mature trust in God. Under the patient discipline administered by God, he gained steadily in faith until, from the great crisis of his life at Mahanaim and Peniel, he emerged “a prince with God.”

၂၂. ဤကျောက်တိုင်။ ယာကုပ်သည် ဤနေရာတွင် ဘုရားသခင်၏ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုအတွက် ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို တည်ထောင်ရန် သူ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို ကြေညာခဲ့သည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်ကို သူသည် သူ၏မွေးရပ်မြေသို့ အေးချမ်းစွာပြန်လည်ရောက်ရှိပြီးနောက် နှစ်ပေါင်းများစွာအကြာ၌ အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၅:၁, ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။

22. This stone. Jacob declared his intention to erect upon this spot an altar for the celebration of divine worship. This resolution he carried out several years after returning safely to the land of his birth (see ch. 35:1, 15).

ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့။ အာဗြဟံနှင့် ယာကုပ်တို့သည် ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးကမ်းခြင်းကို နားလည်ပြီး ကျင့်သုံးခဲ့ကြသည် (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ယာကုပ်၏စကားများသည် ၎င်းသည် ယခင်က သူ၏အကျင့်မဟုတ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ သူ့တွင် ပိုင်ဆိုင်မှုအနည်းငယ်သာရှိခဲ့ပေမည်။ သူ၏လောဘစိတ်ကြောင့် သူ၏ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးရာတွင် ဂရုမစိုက်ခဲ့ပေမည်။ သို့သော်လည်း သူသည် ယခုမှစ၍ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ကို သစ္စာရှိစွာ ပေးကမ်းမည်ဟု သစ္စာကတိပြုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ကောင်းကင်ဘုံ၏မျက်နှာသာရရန် မဟုတ်ဘဲ ဘုရားသခင်၏ခွင့်လွှတ်မှုနှင့် ကျေးဇူးတော်ကို နှိမ့်ချစွာ အသိအမှတ်ပြုရာတွင် ဖြစ်သည်။ သူသည် သူ၏ကတိကို အလေးအနက်ဖြင့် “အကျွန်ုပ်သည် အမှန်ပင်ပေးကမ်းမည်” ဟု ဆိုကာ ယေဘုယျအားဖြင့် “ဆက်လက်ပေးကမ်းမည်” ဟု ဆိုလိုသည်။ သူ၏အနာဂတ်ဘဝ၏ သစ္စာရှိမှုနှင့် ဘုရားသခင်အပေါ် ဆက်ကပ်မှုကို အကဲဖြတ်ကြည့်သောအခါ သူ၏သစ္စာကတိကို သစ္စာရှိစွာ ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြောင်း သံသယဖြစ်စရာမရှိပါ။ နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင် ဘုရားသခင်က ယာကုပ်ကို များစွာကောင်းကြီးပေးခဲ့သည်မှာ ဤအရာတွင် သစ္စာရှိမှု၏ သက်သေဖြစ်သည် (မာလခိ ၃:၈-၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ၇၇ နှစ်ကြာ ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးကမ်းရာတွင် သစ္စာမရှိခဲ့သူသည် လက်ထဲတွင် တောင်ဝှေးတစ်ချောင်းသာကိုင်ထားသော ထွက်ပြေးသူအဖြစ် ခါနာန်မှထွက်ခွာခဲ့သော်လည်း ၂၀ နှစ်အကြာတွင် နွားများ၊ သိုးများ၊ ကျွန်များနှင့် မိသားစုကြီးတစ်ခုနှင့်အတူ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။

The tenth. Abraham and Jacob both understood and practiced the payment of tithe (see ch. 14:20). Jacob’s words imply that this had not been his habit in the past. Perhaps he had little to call his own. Perhaps his grasping spirit had led him to be careless in tithing what was his. However that may be, he vowed henceforth faithfully to pay a tenth, not to earn the favor of Heaven, but in humble and grateful recognition of the pardon and favor of God. He made his promise emphatic, saying, “I will surely give,” literally, “giving I will give.” In other words, he would keep on giving it. Judging by his future life of faithfulness and devotion to God, there is no reason to doubt that his vow was faithfully kept. That God blessed Jacob so abundantly in later years is evidence of faithfulness in this respect (see Mal. 3:8–11). He who for 77 years seems not to have been a faithful tithepayer left Canaan a poor fugitive, with nothing but a staff in his hand, but returned 20 years later with much cattle, flocks, servants, and a great family.

ခရစ်ယာန်တိုင်းသည် ယာကုပ်၏အတွေ့အကြုံမှ အရေးပါသောသင်ခန်းစာတစ်ခုကို သင်ယူနိုင်သည်။ အကျပ်အတည်းနှင့် ဘေးဒုက္ခအချိန်တွင် ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ပေးကမ်းရာတွင် သစ္စာမရှိမှုကြောင့် ကောင်းကင်ဘုံ၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများ ပိတ်ပင်ထားခံရခြင်းရှိမရှိကို စဉ်းစားသင့်သည် (ဟဂ္ဂဲ ၁:၆-၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ယာကုပ်၏အတွေ့အကြုံသည် ဤဦးတည်ချက်တွင် အသစ်စတင်ရန် ဘယ်သောအခါမှ နောက်ကျမသွားကြောင်း သက်သေထူသည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏မျက်နှာသာရရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ်မဟုတ်ဘဲ သူအပေါ် ချစ်ခင်မှုနှင့် ဆက်ကပ်မှု၏သင်္ကေတအဖြစ်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ကောင်းကင်ဘုံ၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများသည် ယာကုပ်၏ကိစ္စတွင်ကဲ့သို့ စိတ်ရင်းမှန်ဖြင့် ယုံကြည်သူထံသို့ သက်ဆင်းလာနိုင်သည်။ ဘုရားသခင်၏ လူသားများနှင့်ဆက်ဆံမှုအားလုံး၏ ကြီးမားသောရည်မှန်းချက်သည် သူ၏ဖန်ဆင်းရှင်၏စရိုက်ကို ထင်ဟပ်စေမည့် စရိုက်တစ်ခု၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုဖြစ်သည်။

Every Christian may learn from Jacob’s experience a vital lesson. In time of crisis and calamity he should consider whether heavenly blessings have perhaps been withheld because of unfaithfulness in tithe paying (see Haggai 1:6–11). Jacob’s experience testifies that it is never too late to make a new start in this direction, not, to be sure, as a means of earning God’s favor, but as a token of love and devotion to Him. The blessings of Heaven may then descend upon the sincere believer as they did in Jacob’s case. The grand objective of all God’s dealings with man is the development of a character that will reflect that of his Creator.

ellen g. white comments

1-22 PP 183-188

2 PP 183

10-17 MH 436

11, 12 PP 183

12 AA 153, 512; DA 206, 311; FE 86, 270; GC 19; ML 156; PP 568; 3T 64; 4T 465; 5T 539; 6T 93; 8T 130

12-14 SC 22

13-15 PP 184; 4T 466

16 MH 226; 4T 466; 7T 193

16, 17 Ed 243; GW 179; LS 311; PK 49

16-22 PP 187

17 ML 286; MYP 265; PP 252; 5T 491; 6T 363

18 4T 466

20-22 4T 464

22 Ed 138; PP 188, 525; 3T 393

အခန်းကြီး - ၂၉

chapter 29

၁. ယာကုပ်သည် ဟာရန်မြို့၏ရေတွင်းသို့ရောက်လာသည်။ ၉. သူသည် ရာခေလနှင့် ဆက်ဆံရင်းနှီးမှုစတင်သည်။ ၁၃. လာဗန်သည် သူ့ကိုဧည့်ဝတ်ပြုသည်။ ၁၈. ယာကုပ်သည် ရာခေလအတွက် စာချုပ်ချုပ်ဆိုသည်။ ၂၃. သူသည် လယာနှင့်လှည့်စားခံရသည်။ ၂၈. သူသည် ရာခေလကိုလည်း ထိမ်းမြားပြီး သူမအတွက် နောက်ထပ် ၇ နှစ်ထပ်မံအမှုထမ်းသည်။ ၃၂. လယာသည် ရုဗင်ကိုမွေးဖွားသည်။ ၃၃. ရှိမောင်၊ ၃၄. လေဝိ၊ ၃၅. နှင့် ယုဒတို့ကိုမွေးဖွားသည်။

1 Jacob cometh to the well of Haran. 9 He taketh acquaintance of Rachel. 13 Laban entertaineth him. 18 Jacob covenanteth for Rachel. 23 He is deceived with Leah. 28 He marrieth also Rachel, and serveth for her seven years more. 32 Leah beareth Reuben, 33 Simeon, 34 Levi, 35 and Judah.

၁. ယာကုပ်သည် ခရီးဆက်သွားသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် “ယာကုပ်သည် သူ၏ခြေထောက်များကို မြှောက်ပြီးသွားသည်” ဟုဆိုသည်။ ၎င်းသည် ရွှင်မြူးမှုကို ဖော်ပြပြီး ယခင်ညကအတွေ့အကြုံက သူ့ကိုထားခဲ့သော စိတ်အခြေအနေကို ထင်ဟပ်စေသည်။ ဤသို့စိတ်ဓာတ်တက်ကြွစွာဖြင့် ယာကုပ်သည် “အရှေ့ဘက်လူမျိုးများ၏ပြည်” ဖြစ်သော ယူဖရေးတီးမြစ်အရှေ့ဘက်ရှိ အထက်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ ခရီးဆက်သွားသည်။ ဤဝေါဟာရသည် အထက်အာရေဗျသဲကန္တာရအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ကျမ်းစာတွင် “အရှေ့ဘက်လူမျိုးများ” သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် သို့မဟုတ် ၎င်း၏အနီးအနားရှိ သဲကန္တာရတွင်နေထိုင်သူများဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲလူမျိုးများသည် ဦးတည်ရာဖော်ပြချက်များကို အကြမ်းဖျင်းဖော်ပြရာတွင် ရောင့်ရဲနေပုံရသည်။ “အရှေ့” သည် အရှေ့မြောက်မှ အရှေ့တောင်ဘက်အထိ မည်သည့်ဦးတည်ရာကိုမဆို ဆိုလိုနိုင်သည်။

1. Jacob went on his journey. Literally, “Jacob lifted up his feet and went.” This implies cheerfulness and reflects the state of mind in which the experience of the preceding night had left him. Thus strengthened in spirit Jacob proceeded on his journey to “the land of the people of the east,” which in this case refers to Upper Mesopotamia east of the Euphrates River. The term also included the upper Arabian Desert. In the Bible the peoples “of the east” are those dwelling in Mesopotamia or in the desert in its immediate vicinity. The Hebrews seem to have been content with approximate expressions of direction. “East” could mean any direction between northeast and southeast.

၂. ရေတွင်း။ ၄၅၀ မိုင်ခန့်ခရီးပြီးဆုံးပြီးနောက် ရက်သတ္တပတ် ၃ ပတ်ခန့်ကြာမြင့်သော ယာကုပ်သည် ဟာရန်မြို့အနီးသို့ရောက်ရှိခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၄)။ ရေတွင်းပေါ်ရှိ ကျောက်တုံးသည် ကြီးမားသည်ဟူသောမှတ်ချက်သည် သိုးထိန်းများအားလုံး၏ ပေါင်းစည်းထားသောအင်အားဖြင့်သာ ဖယ်ရှားနိုင်သည်ဟု မဆိုလိုပါ၊ အကြောင်းမှာ ယာကုပ်သည် ၎င်းကို တစ်ဦးတည်းဖယ်ရှားခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၁၀)။ ၎င်းသည် သိုးထိန်းများအကြား ၎င်းတို့၏သိုးအုပ်များကို အတူတကွရေတိုက်ရန် သဘောတူညီမှုတစ်ခုကို အကြံပြုသည်။ ရေတွင်းရှိ မြင်ကွင်းသည် ရှေးခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်အရှေ့ဘက်ဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် လုံးဝသဟဇာတဖြစ်နေပြီး ဤဇာတ်လမ်းသည် အခန်းကြီး ၂၄:၁၁ တွင် ဖော်ပြထားသော ဇာတ်လမ်းနှင့် ဆင်တူမှုသည် ထူးဆန်းမှုမရှိပါ။ ထို့ပြင် ဤရေတွင်းသည် အလီဇာက ရေဗက္ကာနှင့်တွေ့ဆုံခဲ့သော ရေတွင်းနှင့် ကွဲပြားစွာတည်ဆောက်ထားသည်။ ထိုနေရာတွင် ရေကို ပွင့်လင်းသောရေတွင်းမှ ချက်ချင်းဆွဲယူပြီး နွားများအတွက် အဆင်သင့်ထားရှိသော ရေကျင်းများထဲသို့ လောင်းထည့်ခဲ့သည်၊ ယနေ့အရှေ့ဘက်ရှိ ရေတွင်းအများစုတွင်ကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင်မူ ရေတွင်းကို ကျောက်တုံးဖြင့် ပိတ်ထားပြီး အိုးများနှင့် ရေကျင်းများ လိုအပ်မှုကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။

2. A well. After a journey of some 450 mi., which would require about 3 weeks, Jacob reached the vicinity of Haran (v. 4). The remark that the stone upon the well’s mouth was large does not mean that the united strength of all the shepherds was required to roll it away, for Jacob did so alone (v. 10). It suggests, rather, an agreement among the shepherds to water their flocks together. The scene at the well is so thoroughly in harmony with the customs of the East, both ancient and modern, that the similarity of this narrative to the one described in ch. 24:11 is by no means strange. Moreover, this well was constructed differently from the one where Eliezer met Rebekah. There the water was drawn at once from an open well and poured into troughs placed ready for the cattle, as at most wells in the East today, whereas here the well was closed with a stone and no mention is made of the need of pitchers and troughs.

၄. သင်တို့သည် မည်သည့်နေရာမှလာကြသနည်း။ ယာကုပ်၏မေးခွန်းသည် ရေတွင်းသည် ဟာရန်မြို့၏ အနီးအနားတွင်မရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဟာရန်မှဖြစ်ကြောင်း သိရှိပြီးနောက် သူသည် “နာဟောရ်၏သား [သားမြစ်] လာဗန်” အကြောင်းမေးမြန်းခဲ့သည်။ လာဗန်သည် တကယ်တော့ နာဟောရ်၏မြေးဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၂၄:၁၅, ၂၉)။ ယာကုပ်သည် သူစိမ်းဖြစ်သောကြောင့် သိုးထိန်းများ၏ဖြေကြားချက်များသည် ယခုထိ အကျဉ်းချုံးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ရာခေလ၏ရောက်ရှိလာမှုအကြောင်း ပြောကြသည်။ ရာခေလဟူသောအမည်သည် “သိုး” သို့မဟုတ် “သိုးမပျိုး” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်။

4. Whence be ye? Jacob’s question implies that the well was not situated in the immediate neighborhood of Haran. Learning that they were from Haran, he inquired about “Laban the son [descendant] of Nahor.” Laban was actually Nahor’s grandson (ch. 24:15, 29). The shepherds, whose answers had thus far been brief, since Jacob was a stranger, spoke of the imminent arrival of Rachel. The name Rachel means “sheep” or “ewe.”

၉. ရာခေလရောက်လာသည်။ မိန်းမပျိုများသည် အိမ်ထောင်ပြုချိန်နီးသည်အထိ အိမ်တွင်ထားရှိရန် ဓလေ့မရှိပုံရသည်။ ရေဗက္ကာကဲ့သို့ ရေတွင်းမှ ရေသယ်ဆောင်ရန် သို့မဟုတ် ရာခေလကဲ့သို့ သိုးထိန်းရန် ချမ်းသာသောမိသားစုမှ မိန်းကလေးများအတွက် ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေသည့်အရာမဟုတ်ပါ။ ရိုးသားသောအလုပ်သည် အဆင့်မြင့်သူဖြစ်စေ အနိမ့်သူဖြစ်စေ ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်ပြီး အသရေကို ထိခိုက်စေခြင်းမဟုတ်ပါ။ သားသမီးတိုင်းသည် အလုပ်သည် နှိမ့်ချခြင်းမဟုတ်ဘဲ မိသားစု၏လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် အခွင့်ထူးတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သင်ယူသင့်သည်။

9. Rachel came. Apparently it was not the custom for young women to be kept at home until the time of their marriage approached. Nor was it beneath the dignity of girls from wealthy families to carry water from the well, as Rebekah did, or to tend sheep, as Rachel did in this instance. Honest labor, far from being a discredit, is an honor to both high and low. Every son and daughter should learn that work is not humiliating, but that it is a privilege to contribute to the needs of the family.

၁၁. ယာကုပ်သည် ရာခေလကို နမ်းခဲ့သည်။ ရာခေလသည် ယာကုပ်၏အပြုအမူကို မလွတ်ကင်းသောလွတ်လပ်မှုအဖြစ် မငြင်းပယ်ခဲ့ခြင်းသည် သူသည် သူ၏အမှတ်အသားကို ရာခေလအား ဖော်ပြပြီးဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ အခန်းကြီး ၁၂ ၏ ပထမစကားလုံးများကို “ယာကုပ်သည် ရာခေလအား ပြောပြခဲ့သည်” ဟု ဟေဗြဲဘာသာဖွဲ့စည်းမှုဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်သည်။

11. Jacob kissed Rachel. The fact that Rachel did not resent Jacob’s conduct as an undue liberty suggests that he had already made his identity known to her. The first words of v. 12 could as well be rendered “Jacob had told Rachel,” a translation the Hebrew construction permits.

၁၂. သူမ၏ဖခင်၏ညီ။ လောတ်ကို အာဗြဟံ၏ညီအဖြစ် ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း တကယ်တွင် သူ၏တူဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၁၃:၈; ၁၄:၁၄, ၁၆)၊ ထို့အတူ ယာကုပ်သည် မိမိကိုယ်ကို လာဗန်၏ညီအဖြစ် ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ တိကျမှုမလိုအပ်သောအခါတွင် “ညီ” ဟူသောစကားလုံးကို နီးစပ်သောဆွေမျိုးတစ်ဦးကို ညွှန်ပြရန် အသုံးပြုခဲ့ပုံရသည်။

12. Her father’s brother. As Lot is called Abraham’s brother, though in reality his nephew (chs. 13:8; 14:14, 16), so Jacob refers to himself as Laban’s brother. Apparently in cases where accuracy was not important the word “brother” was employed to indicate a close relative.

၁၃. သူသည် လာဗန်အား ပြောပြခဲ့သည်။ လာဗန်သည် ယခင်က ဧလီအဇာ ရောက်လာသောအခါ (အခန်း ၂၄:၃၀, ၃၁) ကဲ့သို့ပင် ဆွေမျိုးနီးစပ်တစ်ဦး ရောက်လာခြင်းကို တူညီသော ရင်းနှီးဖော်ရွေမှုနှင့် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ “ဤအရာအားလုံး” ဆိုသည်မှာ သူ၏ဆွေမျိုးဆက်နွယ်မှုကို သက်သေပြရန် သူ့မိခင်က ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ပြောဆိုရန်နှင့် အိမ်မှ ထွက်ပြေးလာရခြင်း၏ အကြောင်းနှင့် ရည်မှန်းချက်များကို ရည်ညွှန်းပြီး ဖြစ်နိုင်သည်။ သူသည် အမှန်ကို မပြောခဲ့လျှင် သူ၏ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို မည်သို့ ရှင်းပြမည်နည်း။ ချမ်းသာသော မိဘများ၏သားဖြစ်သူ သူသည် လက်ဆောင်များ သို့မဟုတ် ကျွန်များမပါဘဲ ဟာရန်သို့ ခြေလျင်ရောက်လာရခြင်းမှာ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းများစွာက အာဗြဟံ၏ကျွန် ရောက်ရှိလာမှုနှင့် မည်မျှကွာခြားလိုက်သနည်း။

13. He told Laban. Laban now responded to the coming of a near relative much as he had upon the arrival of Eliezer 97 years previously (ch. 24:30, 31). The same cordiality and hospitality are again in evidence. “All these things” probably refers to what his mother had instructed him to say in order to attest his relationship, and in regard to the cause and objectives of his exile from home. Had he not told the truth, how could he have explained his apparent poverty? Why should he, the son of wealthy parents, reach Haran on foot and without either gifts or servants? How different had been the arrival of Abraham’s servant in the long ago!

၁၅. မင်း၏လုပ်ခက ဘယ်လောက်ဖြစ်ရမည်နည်း။ သူ၏ဦးလေး၏အိမ်တွင် တစ်လကြာ (အခန်း ၂၄:၁၄) ဧည့်သည်အဖြစ် နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုကာလအတွင်း အိမ်ထောင်စုအတွက် အသုံးဝင်သူအဖြစ် သူ့ကိုယ်သူ ပြသခဲ့သည်။ လာဗန်သည် ယာကုပ်တွင် တန်ဖိုးရှိသော အကူအညီပေးသူတစ်ဦးကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ထင်ရှားစွာ လောဘကြီးသော စိတ်ထားရှိသူဖြစ်သည့် လာဗန်သည် ယာကုပ်၏အရည်အချင်းနှင့် လုံ့လစိုက်ထုတ်မှုကို သူ၏အကျိုးအတွက် အသုံးချရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယာကုပ်သည် သူ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို သိရှိမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် လာဗန်သည် သူ၏တစကိုယ်ကောင်းဆန်မှုကို တရားမျှတမှုနှင့် ကရုဏာပြသမှုအောက်တွင် ဖုံးကွယ်ထားခဲ့သည်။ သူ၏တူဖြစ်သူ၏ ဖြစ်နိုင်သမျှ တောင်းဆိုမှုများကို ကာကွယ်ရန်၊ သူသည် သာမန်ကျွန်တစ်ဦးကဲ့သို့ လုပ်ခ ပေးရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။

15. What shall thy wages be? Having been a guest in his uncle’s home for one month (v. 14), during which he seems to have rendered himself useful to the household, Laban recognized in Jacob a valuable assistant. Of an obviously covetous disposition, Laban purposed to exploit Jacob’s skill and diligence to his own advantage. But lest Jacob discern his motives, Laban carefully concealed his selfishness under the semblance of justice and kindness. To preclude all possible claims on the part of his nephew, he proposed to pay him as he would an ordinary servant.

၁၇. လီယာသည် မျက်လုံးနူးညံ့သူဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲစကားလုံး “ရက်” ကို KJV တွင် “နူးညံ့သည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားပြီး၊ ၎င်းကို များသောအားဖြင့် “အားနည်း” သို့မဟုတ် “မှိုင်းမှုန်ဝါး” ဟု နားလည်ကြသည်။ LXX က ဤဘာသာပြန်ကို အသုံးပြုပြီးကတည်းက မှတ်ချက်ပေးသူများနှင့် ဘာသာပြန်သူအများစုက ၎င်းကို လိုက်နာခဲ့ကြသည်။ “ရက်” ဆိုသော စကားလုံးသည် “သိမ်မွေ့သည်”၊ “ဖျော့ဖျော့”၊ “နူးညံ့သည်”၊ နှင့် “ချော့မြှူးသည်” ဟူ၍လည်း အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ လီယာ၏မျက်လုံးများသည် မှတ်ချက်ပေးသူအများစုထင်သည့်အတိုင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ပုံပေါက်ဖွယ်ရှိသည်။ သို့သော် ယာကုပ်သည် လီယာကို မဆွဲဆောင်ခံရခြင်းက ညီအစ်မနှစ်ဦးကြားတွင် ဤနောက်ဆုံးအကြံပြုချက်ထက် ပိုမိုကွဲပြားမှုရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဖြစ်နိုင်သည်မှာ လီယာ၏မျက်လုံးများနှင့် သူမ၏ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွင်းတို့သည် အရှေ့တိုင်းသားတို့ သဘောကျသော တောက်ပမှုနှင့် နွေးထွေးသော ဆွဲဆောင်မှု ကင်းမဲ့ခဲ့ပေမည်။ RSV က ၎င်းစကားလုံးကို “အားနည်း” ဟု ဘာသာပြန်သည်။

17. Leah was tender eyed. The Hebrew word rak, here translated “tender” by the KJV, has usually been understood to mean “weak” or “dull.” Ever since the LXX employed this translation most commentators and translators have followed it. The word rak also means “delicate,” “gentle,” “soft,” and “flattering,” and may perhaps mean that her eyes looked the precise opposite of what most commentators have thought. However, the fact that Jacob was not attracted to Leah would indicate more of a contrast between the two sisters than this latter suggestion implies. Perhaps Leah’s eyes, and her personality as well, lacked the brilliance and lustrous warmth the Oriental admires. The RSV renders the word as “weak.”

၁၈. ရာခေလအတွက် ခုနစ်နှစ်။ ရာခေလကို နက်ရှိုင်းစွာ ချစ်မြတ်နိုးသော ယာကုပ်သည် သူ၏ဦးလေးနှင့် ချက်ချင်းသဘောတူညီရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏အဆိုပြုချက်သည် သာမန်သတို့သင်္ကမ်းကို ပေးဆောင်ရန် အခြေအနေမရှိခြင်းနှင့် အိမ်တွင် အခြေအနေကြောင့် လာဗန်နှင့် အချိန်ကြာရှည်နေထိုင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း သူ၏အသိပညာပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ လာဗန်၏သဘောတူညီမှုမှာ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပိုမိုထင်ရှားလာသော လောဘကြီးမှုကြောင့်သာ ရှင်းပြပြီးဖြစ်သည်။

18. Seven years for Rachel. Jacob, deeply in love with Rachel, was immediately ready to come to terms with his uncle. Jacob’s proposal was based partly on the fact that he was not in a position to pay the usual dowry and partly on his knowledge that the situation at home would make necessary a rather prolonged stay with Laban. Laban’s assent is to be explained solely on the ground of greed, which became more apparent as time went on.

၂၀. သူမ၏အပေါ်ထားသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာ။ ယာကုပ်သည် ရာခေလအတွက် ခုနစ်နှစ်ဆောင်ရွက်ရန် ဆန္ဒရှိမှုဖြင့်သာမက၊ သူ၏လောဘကြီးသော ဦးလေးအတွက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သော စိတ်ထားဖြင့်လည်း သူ၏စူးရှသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို သက်သေပြခဲ့သည်။ ရာခေလသည် သူ၏သတို့သမီးဖြစ်လာရန် ကြာမြင့်စွာ စောင့်ဆိုင်းရမည့်နေ့များစွာရှိသော်လည်း၊ သူမ၏အပေါ်ထားသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာကြောင့် ထိုနေ့များသည် ပျော်ရွှင်မှုဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၏ နက်နဲမှုကို ဖော်ပြရန် မောရှေ အသုံးပြုသော စကားလုံးများသည် သန့်ရှင်းသော ချစ်ခင်တွယ်တာမှုနှင့် နူးညံ့သော ဆက်ကပ်မှုကို ထုတ်ဖော်ပြသည်။

20. The love he had to her. Jacob gave evidence of his devoted affection for Rachel, not alone by his willingness to serve seven years for her, but even more by the spirit in which he worked for his avaricious uncle. Many as were the days that must pass before Rachel should become his bride, they were rendered happy by his love for her. The words used by Moses to express the depth of Jacob’s love breathe pure affection and tender devotion.

၂၁. ကျွန်ုပ်၏ဇနီးကို ပေးတော်မူပါ။ လာဗန်အား ခုနစ်နှစ်ပြည့်သွားကြောင်း ယာကုပ်က သတိပေးရန် လိုအပ်ခဲ့သည်မှာ လာဗန်နှင့်ပတ်သက်သော စိတ်ဝင်စားဖွယ်မှတ်ချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထုံးစံအတိုင်း တစ်ပတ်လုံးကြာဖွယ်ရှိသော (အခန်း ၂၉:၂၇) ကြီးကျယ်သော မင်္ဂလာပွဲကို ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ သတို့သမီးကို မျက်နှာဖုံးစွပ်ပြီး “ညနေ” တွင် သတို့သားထံသို့ ခေါ်ဆောင်လာသော ထုံးစံကြောင့် လာဗန်၏ လှည့်ဖြားမှုသည် ဖြစ်နိုင်ခဲ့သည်။ မိန်းကလေးများသည် ခင်ပွန်းရွေးချယ်ရာတွင် ရွေးချယ်ခွင့်အနည်းငယ်သာရှိသော်လည်း၊ ဤယုတ်မာသောအဆိုပြုချက် အောင်မြင်ရန်အတွက် လီယာ၏သဘောတူညီမှု လိုအပ်ခဲ့သည်။ သူမသည် ယာကုပ်ကို ချစ်မြတ်နိုးခဲ့ပြီး၊ သူမနှင့် သူမ၏ညီမနှင့် အနာဂတ်ခင်ပွန်းကို မတရားလုပ်ဆောင်ရန် အစီအစဉ်ကို သဘောတူခဲ့ရမည်။

21. Give me my wife. It is an interesting comment on Laban that Jacob found it necessary to remind him of the expiration of the seven years. A great marriage feast, probably lasting an entire week (v. 27), was prepared, according to the usual custom. Laban’s deception of Jacob was possible because of the custom of veiling the bride and bringing her to the bridegroom “in the evening.” Although girls usually had little choice in the selection of their husbands, Leah’s consent was necessary to the success of this base proposal. She must herself have loved Jacob, to approve and cooperate in the plan to wrong both her sister and her future husband by marrying one who neither sought nor loved her.

ယာကုပ်၏ထွက်ပြေးမှုနှင့် ဧသောနှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်မှု

Jacob’s Wanderings in His Flight and Reconciliation with Esau

လာဗန်၏လှည့်ဖြားမှုသည် ညီအစ်မနှစ်ဦးကြား တစ်သက်လုံး ယှဉ်ပြိုင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည် (အခန်း ၃၀:၁၄–၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။

Laban’s duplicity resulted in lifelong rivalry between the two sisters (see ch. 30:14–16).

၂၄. ဇီလပါ။ လာဗန်သည် သူ၏သမီးအား သူမ၏ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအပါးအဝေးအဖြစ် ကျွန်မမလေး ဇီလပါကို ပေးအပ်ခြင်းဖြင့် အရှေ့တိုင်းထုံးစံတစ်ခုကို ဖြည့်ဆည်းခဲ့သည် (အခန်း ၂၄:၅၉ ကိုကြည့်ပါ)။ သူမ၏အမည်၏အဓိပ္ပာယ်မှာ “အစွန်တိုသည်” ဖြစ်နိုင်သည်။

24. Zilpah. Laban fulfilled an Oriental custom (see ch. 24:59) when he gave his servant girl Zilpah to his daughter as her personal attendant. The meaning of her name may be “short nose.”

၂၅. ဤသည်မည်သည်နည်း။ နောက်တစ်နေ့မနက်တွင် လှည့်ဖြားမှု၏ဆရာကြီး ယာကုပ်သည် သူကိုယ်တိုင် လှည့်ဖြားခံရသူဖြစ်ကြောင်း နိုးထလာခဲ့သည်။ မလွှဲမရှောင်သာ တရားမျှတမှုက သူ၏လိမ်လည်မှုနှစ်ဆအတွက် နှစ်ဆပြန်ပေးခဲ့သည်။ ကိုယ်ကာကွယ်ရန်အတွက် လာဗန်သည် ဟာရန်တွင် ထုံးစံအတိုင်း ရှိသည်ဟု စိတ်ကူးယဉ်ဆန်သော လူမှုထုံးတမ်းတစ်ခုကို အကြောင်းပြခဲ့သည်။ ဤထုံးစံသည် ဟာရန်တွင် အမှန်တကယ်ရှိခဲ့လျှင်၊ အချို့သော ရှေးခေတ်နိုင်ငံများတွင်ကဲ့သို့၊ ယာကုပ်က ရာခေလအတွက် အလုပ်လုပ်ရန် အဆိုပြုသောအခါ သူသည် ယာကုပ်အား ပြောပြသင့်သည်။ သို့သော် ဘဲသဲလတွင် ဘုရားသခင်ထံ သူ၏ကတိသစ္စာနှင့် ရာခေလအတွက် သူ၏တောင့်တမှုက ယာကုပ်အား အိမ်ထောင်ကို ပယ်ဖျက်နိုင်ခဲ့သည့်အစား လာဗန်နှင့်အတူ ဆက်လက်နေထိုင်စေခဲ့သည်။

25. What is this? Next morning Jacob, the master deceiver, awoke to find himself the victim of deceit. Inexorable justice had repaid him double for his double-dealing. In self-defense Laban pleaded an imaginary requirement of local social custom. Had this actually been the custom in Haran, as it was in some other ancient countries, he should have told Jacob of it when the latter proposed working for Rachel. Jacob’s vow to God at Bethel, however, and his longing for Rachel led him to stay by Laban rather than repudiate the marriage as he might have done.

၂၇. သူမ၏တစ်ပတ်ကို ဖြည့်ဆည်းပါ။ မင်္ဂလာပွဲများသည် ထုံးစံအတိုင်း တစ်ပတ်ကြာမြင့်ပြီး (တရားသူကြီးမှတ်တမ်း ၁၄:၁၂ ကိုကြည့်ပါ)၊ လီယာ၏မင်္ဂလာပွဲများ ပြီးဆုံးချိန်တွင် ယာကုပ်သည် ရာခေလကိုလည်း ရရှိခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၉:၂၈–၃၀)။ လာဗန်သည် သူ၏လှည့်ဖြားမှုကို အများပြည်သူမျက်စိမှ ဖုံးကွယ်ရန် သူ၏ဂုဏ်သတင်းကို ထိန်းသိမ်းလိုသည့်အတွက် စိတ်အားထက်သန်ခဲ့ပြီး၊ မြို့ထဲရှိ လူအားလုံးသည် သူ၏ဧည့်သည်များဖြစ်ကြသည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့သည် (အခန်း ၂၉:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ၏အပြုအမူသည် တစကိုယ်ကောင်းဆန်သော ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုပြီးတစ်ခု ထုတ်ဖော်ပြသည်။ သူ၏သမီး၏ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှင့် ပျော်ရွှင်မှုကို တန်ဖိုးထားမှုနည်းသော်လည်း၊ ယာကုပ်၏ သိုးထိန်းအရည်အချင်းကို မြင်သာထင်ရှားစွာ တန်ဖိုးထားခဲ့သည်။ လိုအပ်ချက်ကြောင့် ယာကုပ်သည် ထိုအဆိုပြုချက်ကို သဘောတူခဲ့သည်။ လာဗန်သည် ခုနစ်နှစ်အစား ဆယ့်လေးနှစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုကို ရရှိခဲ့ပြီး၊ တစ်ချိန်တည်းတွင် လီယာကို ထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်မှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ လီယာသည် မဟုတ်လျှင် အိမ်ထောင်ပြုရန် ခက်ခဲဖွယ်ရှိသည်။

27. Fulfil her week. Wedding feasts customarily lasted one week (see Judges 14:12), and Jacob was to have Rachel also at the close of Leah’s marital festivities (Gen. 29:28–30). Laban was no doubt anxious to preserve his good name by keeping his fraud from the public eye, in view of the fact that all the men of the city were his guests at the celebration (see v. 22). His behavior reveals nothing but one mean motive after another. Though he attached little value to his daughter’s affections and happiness, he had a keen appreciation of Jacob’s qualities as a shepherd. Out of necessity Jacob agreed to the proposal. Laban thus received 14 years of service instead of 7, and at the same time relieved himself of liability to support Leah, who might otherwise have been difficult to marry off.

၂၈. သူသည် ရာခေလကို ပေးခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ရာခေလ သူ၏ဇနီးဖြစ်လာမီ နောက်ထပ် ခုနစ်နှစ်ထပ်မံဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ၎င်းသည် လီယာ၏ပွဲတော်တစ်ပတ်ပြီးဆုံးချိန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏ နှစ်အိမ်ထောင်ပြုမှုကို ညီအစ်မနှစ်ဦးနှင့် တပြိုင်နက်လက်ထပ်ခြင်းကို တားမြစ်ထားသော မောရှေ၏ဥပဒေနောက်ပိုင်း (ဝတ်ပြုရာ ၁၈:၁၈) ဖြင့် မစီရင်ရပါ။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ယာကုပ်၏နှစ်အိမ်ထောင်ပြုမှုကို ဘုရားသခင်၏ကောင်းချီးပေးမှုက နောက်ဆုံးတွင် ယာကုပ်၏သားစဉ်မြေးဆက်ကို တိုးပွားစေပြီး သူ၏ကတိကို ဖြည့်ဆည်းရန် နည်းလမ်းဖြစ်စေခဲ့သည်ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် မတရားမှုမပြုနိုင်ပါ။ ဘုရားသခင်သည် လူသားများ၏အမှားများကို ဖြေရှင်းပေးခဲ့ရုံသာဖြစ်သည်။ ဤအမှားများပင်လျှင် သူ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို ဟန့်တားနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ (ဆာလံ ၇၆:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ လာဗန်၏လှည့်ဖြားမှုနှင့် ယာကုပ်၏ချစ်ခြင်းမေတ္တာကြောင့်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော နှစ်အိမ်ထောင်ပြုမှုသည် နှစ်ဦးစလုံး၏အိမ်ထဲတွင် ပဋိပက္ခများနှင့် နောင်တများကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဤဒုက္ခသင်တန်းတွင် ယာကုပ်သည် “ဆိုးသူများ၏လမ်းသည် ခက်ခဲသည်” (သုတ္တံ ၁၃:၁၅) ကို သင်ယူခဲ့သည်။ ညီအစ်မနှစ်ဦးနှင့် တပြိုင်နက်လက်ထပ်ခြင်းဆိုင်ရာ မောရှေ၏တိကျသောညွှန်ကြားချက်ကို ဤအိမ်ထောင်မှ မနာလိုမှု နှင့် ဒုက္ခများသည် မှတ်ချက်တစ်ခုဖြစ်သည် (ဝတ်ပြုရာ ၁၈:၁၈)။

28. He gave him Rachel. It is plain that Jacob did not serve another seven years before Rachel became his wife. This occurred at the close of Leah’s festal week. Jacob’s act of bigamy must not be judged by a later provision in the Mosaic law that prohibited marriage with two sisters concurrently (Lev. 18:18). At the same time Jacob’s double marriage cannot be justified on the ground that the blessing of God eventually made it the means of multiplying Jacob’s seed and so fulfilling His promise. God simply overruled the errors of men; even these could not thwart His purpose (see Ps. 76:10). The bigamy that had been occasioned by Laban’s deception and Jacob’s affection brought friction and regret to the homes of both men. In this school of affliction Jacob learned that “the way of transgressors is hard” (Prov. 13:15). The jealousy and misery attending this marriage are a commentary on Moses’ specific injunction against a man’s marrying two sisters concurrently (Lev. 18:18).

ဘီလဟာ။ လီယာကဲ့သို့ပင် ရာခေလအား သူမ၏အပါးအဝေးတစ်ဦးကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ သူမ၏အမည်၏အဓိပ္ပာယ်မှာ “ကြောက်မက်ဖွယ်” ဖြစ်နိုင်သော်လည်း ၎င်းသည် မသေချာပါ။

Bilhah. As with Leah, a maid was also given Rachel. The meaning of her name may have been “terror,” but this is uncertain.

၃၀. သူသည် ချစ်မြတ်နိုးခဲ့သည်။ လာဗန်၏ရက်စက်သောလှည့်ဖြားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သော လီယာသည် သူမ၏ခင်ပွန်း၏ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ရရှိရန် မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။ ရလဒ်အနေဖြင့် မနာလိုမှု၊ ငြူစူမှု၊ နှင့် အငြင်းပွားမှုများရှိသော အိမ်တစ်အိမ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏ချစ်လှစွာသော ရာခေလနှင့် ပျော်ရွှင်သောအိမ်ထောင်တစ်ခုရရှိရန် နှစ်ပေါင်းများစွာ အလုပ်လုပ်ကာ စိတ်ရှည်စွာ စောင့်ဆိုင်းခဲ့သော်လည်း၊ ရန်ဖြစ်တတ်သော ဇနီးနှစ်ဦးနှင့် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်နေရသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည် (အခန်း ၃၀:၁, ၂, ၈, ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ၏ဖခင် ဣဇာက်၏ အိမ်ထောင်ဘဝအစောပိုင်းနှစ်များသည် နှစ်အိမ်ထောင်ပြုမှု၏ ဆိုးရွားသောအကျိုးဆက်များမရှိခဲ့သည်နှင့် မည်မျှကွာခြားလိုက်သနည်း (အခန်း ၂၄:၆၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ယာကုပ်၏ ဝမ်းနည်းဖွယ်အတွေ့အကြုံသည် အာဗြဟံ၏ ဣဇာက်အား မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသို့ ပြန်မသွားရန် တားမြစ်ခဲ့သည့် ဉာဏ်ပညာကို ပြသသည် (အခန်း ၂၄:၆)။

30. He loved. Leah, a party to Laban’s cruel fraud, was unsuccessful in winning her husband’s affections. The result was a home where envy, jealousy, and contention prevailed. For years Jacob had worked and waited patiently for the day when he would have a happy home with his beloved Rachel, only to find himself burdened with two quarrelsome wives (see ch. 30:1, 2, 8, 15). How different had been the early years of the married life of his father Isaac, upon whose home no shadow of polygamy, with its baleful consequences, rested (ch. 24:67). The sad experience of Jacob shows the wisdom of Abraham in forbidding the return of Isaac to Mesopotamia (ch. 24:6).

၃၁. လီယာသည် မုန်းတီးခံရသည်။ အခန်း ၂၀, ၃၀, ၃၁, နှင့် ၃၄ တို့ကို ပေါင်းစပ်ကြည့်လျှင် ဤတွင် “မုန်းတီးသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံး၏အဓိပ္ပာယ်ကို ရှင်းလင်းစေသည်။ ၎င်းသည် ချစ်ခြင်းမေတ္တာနည်းပါးမှုကို ဖော်ပြရုံသာဖြစ်သည်။ ယာကုပ်၏ လီယာနှင့်ဆက်ဆံရေးမှတ်တမ်းက သူသည် ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့အား ပုံမှန်ဖော်ပြသော အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် သူမကို “မုန်းတီး” ခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း သက်သေပြသည်။ သူသည် သူမ၏ညီမထက် သူမအပေါ် ချစ်ခြင်းမေတ္တာနည်းပါးစွာ ခံစားပြီး ပြသခဲ့သည်။ “ယာကုပ်ကို ငါချစ်သော်လည်း ဧသောကို ငါမုန်းသည်” (မာလခိ ၁:၂, ၃; ရောမ ၉:၁၃) ဟူသော ထုတ်ပြန်ချက်ကိုလည်း ဤနည်းဖြင့် နားလည်ရမည်။ ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်နှင့် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များအပေါ် ဧသောနှင့် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များထက် ပိုမိုသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ခံစားပြီး ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် တစ်ဦးကို ကမ္ဘာအတွက် သူ၏အထူးကောင်းချီးပေးရာ လမ်းကြောင်းအဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး၊ အကြောင်းပြချက်မရှိဘဲ မဟုတ်ဘဲ စရိုက်လက္ခဏာကြောင့်ဖြစ်သည် (တရားဟောရာ ၇:၆–၈ ကိုကြည့်ပါ)။

31. Leah was hated. Taken together, vs. 20, 30, 31, and 34 clarify the meaning of the word here translated “hated.” It need indicate nothing more than a less intense degree of love. The record of Jacob’s relations with Leah proves that he did not “hate” her in the sense that word generally conveys to us today. He simply felt and showed less affection for her than he did for her sister. The statement, “Jacob have I loved, but Esau have I hated” (Mal. 1:2, 3; Rom. 9:13), must be understood in the same way. God felt and manifested a greater degree of affection for Jacob and his posterity than He did for Esau and his descendants. God chose the one to be His special channel of blessing to the world in preference to the other, not on an arbitrary basis, but because of character (see Deut. 7:6–8).

သူသည် သူမ၏သားအိမ်ကို ဖွင့်ပေးခဲ့သည်။ ယေဟောဝါသည် စာရာကို ကြည့်ရှုခဲ့သည့်နည်းတူ (ကမ္ဘာဦး ၂၁:၁) နှင့် ရေဗက္ကာအတွက် ဆုတောင်းခံခဲ့ရသည့်နည်းတူ (အခန်း ၂၅:၂၁)၊ ယခု လီယာအတွက် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည်။ ရာခေလသည် တစ်ချိန်က သားမမွေးနိုင်ဘဲ ဆက်လက်နေထိုင်ခဲ့ရသော်လည်း၊ လီယာအား သားသမီးများဖြင့် ကောင်းချီးပေးခြင်းဖြင့် ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်၏စိတ်ထဲတွင် လီယာအပေါ် ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို မွေးမြူရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် တစ်စုံတစ်ရာ တန်းတူညီမျှမှုကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး၊ ယာကုပ်သည် ရာခေလကို သူမ၏ကိုယ်ပိုင်အဓိပ္ပာယ်အတွက် ချစ်မြတ်နိုးခဲ့သော်လည်း၊ လီယာကိုလည်း တန်ဖိုးထားရန် ဦးတည်ခဲ့သည်။

He opened her womb. As Jehovah had visited Sarah Gen. 21:1) and had been entreated for Rebekah (ch. 25:21), He interposed now in favor of Leah. By blessing Leah with children, while Rachel was permitted to remain barren for a time, God sought to foster love in Jacob’s heart for Leah. Thus a certain equality was established, for while Jacob loved Rachel for what she personally meant to him, he was led to appreciate Leah also.

၃၂. ရုဗင်။ ယာကုပ်၏သားများတစ်ဦးစီသည် ၎င်းတို့၏မိခင်၏မွေးဖွားချိန်တွင် သူမ၏အတွေးနှင့် ခံစားချက်များကို ဖော်ပြသော အမည်တစ်ခုရရှိခဲ့သည်။ ဤအမည်များသည် ညီအစ်မနှစ်ဦး၏ ယှဉ်ပြိုင်မှုကို တစ်နည်းနည်းဖြင့် ရောင်ပြန်ဟပ်သည်။ အမည်တစ်ခုစီသည် မိခင်ပြုလုပ်သော ထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် အဓိကစကားလုံးများနှင့် အသံထွက်ဆက်နွယ်သည်။ ထို့ကြောင့် ရုဗင်၏ပထမဆုံးဝဏ္ဏဖြစ်သော “သားတစ်ဦးကိုကြည့်ပါ” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်သည် သူမ၏ “ထာဝရဘုရားသည် ကျွန်ုပ်၏ဒုက္ခကို ကြည့်ရှုခဲ့သည်” ဟူသော မှတ်ချက်တွင် အသုံးပြုသော “ရာအာ” မှ ဆင်းသက်လာသည်။ လီယာအတွက်၊ သူမ၏ပထမဆုံးသားသည် ယေဟောဝါ၏သနားကရုဏာကို သက်သေပြပြီး၊ သူမသည် ယာကုပ်၏ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ရရှိရန် ၎င်းကို နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ မိခင်ပျော်ရွှင်မှု၏ ပထမဆုံးအလျှံတွင် သူမသည် ယာကုပ်၏စိတ်နှလုံးသည် ယခုအခါ သူမထံသို့ လှည့်လာလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။

32. Reuben. Each of the sons of Jacob received a name signifying his mother’s thoughts and emotions at the time of his birth. In one way or another these names all reflect the rivalry of the two sisters. Each name is related in sound to certain key words in the accompanying statement made by the mother. Thus, the first syllable of Reuben, which means “see, a son,” is from ra’ah, “to see,” used in her remark, “the Lord hath looked upon my affliction.” To Leah, her first child was evidence of Jehovah’s compassion, and well might she expect him to be the means by which she could win Jacob’s affection. In the first flush of maternal joy she was confident that Jacob’s heart would now turn to her.

၃၃. ရှိမုန်။ ရုဗင်၏မွေးဖွားမှုသည် ယာကုပ်နှင့်ပတ်သက်သော လီယာ၏မျှော်လင့်ချက်များကို အပြည့်အဝမဖြည့်ဆည်းနိုင်ခဲ့ပုံရသည်။ နောက်ထပ်တစ်နှစ်ခန့်အကြာ မွေးဖွားသော သူမ၏ဒုတိယသားကို သူမသည် ရှိမုန်၊ “ကြားနာခြင်း” ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဘုရားသခင်သည် သူမမည်မျှမုန်းတီးခံရသည်ကို ကြားနာခဲ့ပြီး ဖြစ်နိုင်သည်။

33. Simeon. The birth of Reuben, apparently, did not fully meet Leah’s expectations with regard to Jacob. Her second son, born approximately a year later, she named Simeon, “hearing.” Perhaps, at last, God had heard how much she was hated.

၃၄. လေဝိ။ လီယာ၏တတိယသားသည် လျင်မြန်စွာ ဆက်လက်မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ “တွယ်တာမှု” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသော လေဝိဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ဤတစ်ကြိမ်တွင် သူမ၏ခင်ပွန်းသည် သူမနှင့် အမှန်တကယ်တွယ်တာလာမည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ အရှေ့တိုင်းအိမ်ထောင်တွင် အမွေဆက်ခံရန်သားယောက်ျားလေး၏မိခင်သည် အများဆုံးဂုဏ်ပြုခံရသည်။ လီယာသည် ယာကုပ်သည် သူမ၏သားမမွေးနိုင်သော ညီမရာခေလထံမှ သူမ၏ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို လှည့်မပေးရခြင်းကို နားမလည်နိုင်ခဲ့ပါ။

34. Levi. The third of Leah’s sons, born in rapid succession, was named Levi, “attachment,” in the hope that this time her husband would truly become attached to her. In an Oriental harem it is the mother of the male child destined to become the heir who is most honored. Leah could not understand why Jacob did not turn his affections from her barren sister Rachel to her.

၃၅. ယုဒ။ လယာ၏ စတုတ္ထမြောက်သား မွေးဖွားခြင်းကြောင့် သူမသည် “ယခုအခါ ငါသည် ယေဟောဝါကို ချီးမွမ်းမည်” ဟု အော်ဟစ်ခဲ့သည်။ သူမသည် ထိုသားသည် ဣသရေလဘုရင်များ၏ ဘိုးဘေးဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး မယ်ရှိယဖြစ်လာမည်ဟု အလိုလိုသိရှိခဲ့သလို ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သူမသည် သူ့ကို ယုဒ၊ “ချီးမွမ်းခံရသူ” ဟု ခေါ်ခဲ့သည်။ လယာ၏ ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ပြည့်စုံခဲ့သည်။ သို့သော် ယာယီဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် သူ့ကိုယ်သူ မထိန်းနိုင်ဘဲ၊ လယာကို သားလေးယောက်၏ မိခင်အဖြစ် သဘောကျလာခဲ့သည်၊ သို့သော် သူမကို ဇနီးတစ်ယောက်အဖြစ် မချစ်ခဲ့ပေ။ လယာသည် သူမ၏ ကံကောင်းခြင်းကြောင့် အလွန်အမင်း မောက်မာမသွားစေရန်၊ သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်က သူမကို ကောင်းကြီးပေးခဲ့သည်ကို မေ့လျော့မသွားစေရန်၊ သို့မဟုတ် ရာခေလသည် အလွန်အမင်း စိတ်ဓာတ်ကျမသွားစေရန်၊ ဘုရားသခင်က ထပ်မံဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည်။ ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၏ မျှတမှုတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပေမည်။

35. Judah. The birth of Leah’s fourth son caused her to exclaim, “Now will I praise Jehovah,” as if she knew by intuition that he was to be the ancestor of the kings of Israel, and of the Messiah. Thus she called him Judah, “the praised one.” Leah’s joy was complete.

Left bearing. Temporarily, that is. Jacob, in spite of himself, could not now help appreciating Leah as the mother of four sons, even though he did not love her so much as a wife. Lest Leah be unduly elated by her and good fortune, or forget that it was God who had blessed her, and lest Rachel be discouraged beyond measure, God again intervened. Perhaps a certain equilibrium of affection had been achieved.

လယာသည် ဘုရားကိုကိုးကွယ်သူ၊ သစ္စာရှိဇနီးတစ်ဦး၊ နှင့် သစ္စာရှိမိခင်တစ်ဦး ဖြစ်ရမည်။ သူမသည် သူမ၏ ပထမသားလေးယောက်အနက် သုံးယောက်၏ မွေးဖွားခြင်းနှင့်ဆက်နွှယ်၍ ယေဟောဝါ၏ နာမကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူမသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သည့် မိသားစုမှ ဖြစ်သော်လည်း၊ သူမသည် သူမ၏ ခင်ပွန်း၏ ဘာသာတရားကို လက်ခံခဲ့ပြီး ယေဟောဝါကို စစ်မှန်စွာ ယုံကြည်သူတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့ရမည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ ရာခေလ၏ ဘာသာပြောင်းလဲခြင်းသည် အပေါ်ယံသာ ပြောင်းလဲခဲ့ပုံရသည်။ သူမသည် ပြင်ပတွင် သူမ၏ ခင်ပွန်း၏ ဘာသာတရားကို လက်ခံခဲ့သော်လည်း၊ သူမ၏ နှလုံးသားသည် မိသားစု၏ ရုပ်တုများနှင့် ဆက်လက်တွယ်တာနေခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် မိသားစုအမွေကို ရယူရန် ကြိုးစားရာတွင် ၎င်းတို့ကို ယူခဲ့ပေမည် (အခန်း ၃၁:၁၉)။ သူမ၏ အပြုအမူသည် လယာ၏ အပြုအမူနှင့် ပြတ်သားစွာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေပြီး၊ ပိုမိုကိုယ်ကျိုးစီးပွားသော စိတ်ဓာတ်ကို ထင်ဟပ်စေသည် (အခန်း ၃၀:၁-၃၊ ၈၊ ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ လယာ၏ ထူးခြားသော အကျင့်စရိုက်၊ သူမ၏ စစ်မှန်မှုနှင့် ဘုရားကိုးကွယ်မှုသည် နောက်ဆုံးတွင် ယာကုပ်၏ သူမအပေါ်ထားရှိသော သဘောထားကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်မှာ သံသယဖြစ်စရာမရှိပါ (အခန်း ၃၁:၄၊ ၁၄; ၄၉:၃၁ ကိုကြည့်ပါ)။

Leah must have been a pious woman, a devoted wife, and a faithful mother. According to the Sacred Record she mentioned the name of Jehovah in connection with the birth of three of her first four sons. Although from an idolatrous family, she must have accepted the religion of her husband and become a sincere believer in Jehovah. In contrast, Rachel’s conversion seems at first to have accomplished little more than a superficial change. While outwardly she too had accepted her husband’s religion, her heart remained attached to the old family idols, or she may have taken them in an attempt to secure the family inheritance (ch. 31:19). Upon various occasions her conduct stands in sharp contrast to that of Leah, and seems to reflect a spirit far more selfish (see ch. 30:1–3, 8, 15). There can be no doubt that Leah’s excellence of character as well as her sincerity and piety eventually brought a change in Jacob’s attitude toward her (see chs. 31:4, 14; 49:31).

အယ်လန် ဂျီ။ ဝှိုက် မှတ်ချက်များ

၁-၃၀ PP ၁၈၈-၁၉၀

၁၊ ၁၀-၁၄ PP ၁၈၈

၁၈ SR ၈၉

၁၈-၂၀ PP ၁၈၈၊ ၂၃၇

၂၅-၃၀ PP ၁၈၉၊ ၂၃၇; SR ၈၉

ellen g. white comments

1-30 PP 188-190

1, 10-14 PP 188

18 SR 89

18-20 PP 188, 237

25-30 PP 189, 237; SR 89

အခန်းကြီး - ၃၀

chapter 30

၁. ရာခေလသည် သူမ၏ သားမမွေးနိုင်ခြင်းကြောင့် ဝမ်းနည်းပြီး သူမ၏ ကျွန်မဖြစ်သူ ဘိလဟာကို ယာကုပ်ထံ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ၅. ဘိလဟာသည် ဒန်နှင့် နဖတ္တာလီကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၉. လယာသည် သူမ၏ ကျွန်မဖြစ်သူ ဇိလပါကို ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ သူမသည် ဂဒ်နှင့် အာရှာကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၄. ရုဗင်သည် မန်ဒရိတ်ပင်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ လယာသည် ၎င်းဖြင့် ရာခေလထံမှ သူမ၏ ခင်ပွန်းကို ဝယ်ယူခဲ့သည်။ ၁၇. လယာသည် ဣသခါ၊ ဇေဗုလုန်၊ နှင့် ဒိနာ တို့ကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၂၂. ရာခေလသည် ယောသပ်ကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၂၅. ယာကုပ်သည် ထွက်ခွာလိုသည်ဟု ဆန္ဒပြုခဲ့သည်။ ၂၇. လာဗန်သည် သူ့ကို စာချုပ်သစ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ ၃၇. ယာကုပ်၏ နည်းဗျူဟာဖြင့် သူသည် ချမ်းသာလာခဲ့သည်။

1 Rachel, in grief for her barrenness, giveth Bilhah her maid unto Jacob. 5 She beareth Dan and Naphtali. 9 Leah giveth Zilpah her maid, who beareth Gad and Asher. 14 Reuben findeth mandrakes, with which Leah buyeth her husband of Rachel. 17 Leah beareth Issachar, Zebulun, and Dinah. 22 Rachel beareth Joseph. 25 Jacob desireth to depart. 27 Laban stayeth him on a new covenant. 37 Jacob’s policy, whereby he became rich.

၁. ကလေးများပေးပါ။ လယာ၏ မိခင်အဖြစ် အောင်မြင်မှုသည် ရာခေလ၏ မနာလိုမှုကို သည်းမခံနိုင်သည့်အထိ နှိုးဆွခဲ့သည်။ ယခု၊ မနာလိုမှုသည် “အရိုးများ၏ ပုပ်သိုးခြင်း” (သုတ္တံ ၁၄:၃၀) ဖြစ်ပြီး၊ “မနာလိုမှုသည် သင်္ချိုင်းကဲ့သို့ ရက်စက်သည်” (ရှောလမုန်၏ သီချင်း ၈:၆) ဖြစ်သည်။ ရာခေလသည် သူမ၏ ခင်ပွန်း၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ပိုမိုရရှိခံစားနေသော်လည်း၊ သူမ၏ အစ်မ လယာသည် အရှေ့တိုင်းသားအတွက် ဇနီးတစ်ဦး၏ အရေးကြီးဆုံးတာဝန်ဖြစ်သည့် မိခင်ဖြစ်မှုတွင် သူမကို ကျော်လွန်နေသရွေ့ သူမသည် စိတ်ကျေနပ်မှုမရှိနိုင်ပေ။ စာရာသည် ဣဇာက်မွေးဖွားချိန်တွင် အနည်းဆုံး ၂၅ နှစ်ကြာ အိမ်ထောင်ပြုခဲ့သည်။ ရေဗက္ကာသည် ကလေးမမွေးနိုင်သည့် ၂၀ နှစ်ကြာ အချည်းနှီးစောင့်ဆိုင်းခဲ့ပြီး၊ သူမနှင့် ဣဇာက်သည် ဘုရားသခင်ထံ ဆုတောင်းခဲ့သည်။ သို့သော် ပြိုင်ဆိုင်မှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသည့် စောင့်ဆိုင်းမှုသည် ရာခေလကို မနာလိုမှုဖြင့် စိတ်မရှည်လှုံ့ဆော်စေခဲ့ပြီး၊ သူမသည် ယာကုပ်ကို စိတ်ဓာတ်ကျစွာ အပြစ်တင်ခဲ့သည်။

1. Give me children. Leah’s success as a mother aroused Rachel’s jealousy beyond the point of endurance. Now, envy is “rottenness of the bones” Prov. 14:30), and “jealousy is cruel as the grave” (S. of Sol. 8:6). Though Rachel enjoyed the greater share of her husband’s affection, she could not be content so long as her sister surpassed her in what was, to an Oriental, most important of all the duties of a wife—motherhood. Sarah had been married at least 25 years when Isaac was born. Rebekah had vainly waited 20 years for a child, when she and Isaac turned to God in prayer. But waiting in the face of competition made Rachel jealously impatient relatively soon after her marriage, and in bitterness of spirit she censured Jacob.

၂. ငါသည် ဘုရားသခင်၏ နေရာတွင် ရှိသလော။ ယာကုပ်၏ ပြင်းထန်သော မကျေနပ်မှုသည် သူ၏ အနှစ်သက်ဆုံး ဇနီးဖြစ်သူ၏ မသင့်လျော်သော စကားများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်သာလျှင် ပြောင်းလဲနိုင်သည့် အခြေအနေအတွက် အပြစ်တင်ခံရခြင်းကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ ရာခေလသည် ဘုရားသခင်သာလျှင် သားမမွေးနိုင်မှုကို ဖယ်ရှားနိုင်သည်ကို (အခန်း ၆) သိရှိခဲ့သော်လည်း၊ လယာအပေါ် သူမ၏ မနာလိုမှုသည် ထိုအချက်ကို ယာယီမျက်ကွယ်ပြုစေခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏ ပြန်ပြောချက်သည်လည်း ဝိညာဉ်ရေးရာ ချို့တဲ့မှုကို ထင်ရှားစေသည်။ သူသည် သူ၏ စိတ်ပျက်လျက် ခါးသီးနေသော ဇနီးအား သူ့မိဘများက သူမမွေးဖွားမီ ဆုတောင်းခဲ့သည့်အတိုင်း ဆုတောင်းရန် အကြံပြုမည့်အစား၊ သူသည် ရာခေလ၏ အဆိုပြုချက်ကို လက်ခံခဲ့ပြီး ၎င်းသည် အပြစ်ရှိသော နည်းလမ်းတစ်ခုသာဖြစ်သည်။

2. Am I in God’s stead? Jacob’s passionate displeasure was naturally aroused by his favorite wife’s unseemly words. He refused to take the blame for a situation only God could change. Rachel well knew that God alone could remove sterility (v. 6), but to this fact her jealousy of Leah appears for the moment to have blinded her. Jacob’s reply also manifests a certain lack of spirituality. Why did he not suggest to his disappointed and embittered wife that they seek help in prayer, as his parents had done before he himself was born? Instead of doing this he assented to a proposal that was nothing more than a sinful expedient.

၃. ငါ၏ ကျွန်မ ဘိလဟာကို ကြည့်ပါ။ ရာခေလ၏ အဆိုပြုချက်ကို ယာကုပ်က လက်ခံပြီး အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်မှာ စာရာ၏ အဆိုပြုချက် (အခန်း ၁၆:၂) ကဲ့သို့ အပြစ်ရှိသည်။ သို့သော် စာရာ၏ အကြောင်းပြချက်မရှိခဲ့ပေ၊ အကြောင်းမှာ ယာကုပ်အတွက် အမွေဆက်ခံသူအတွက် မေးခွန်းမရှိခဲ့ပေ။ အကယ်၍ ထိုအကြောင်းပြချက်ရှိခဲ့လျှင်လည်း၊ ၎င်းသည် ထိုလုပ်ရပ်ကို မဖြောင့်မတ်စေပေ၊ အာဗြဟံ၏ ကိစ္စတွင်ပင် ၎င်းသည် ထင်ရှားစွာ ပြစ်တင်ခံရခဲ့သည်။

3. Behold my maid Bilhah. Rachel’s proposal, which Jacob accepted and carried out, was as sinful as that of Sarah (ch. 16:2), but without Sarah’s excuse, since there was now no question as to an heir for Jacob. If such a reason had, indeed, existed, it would not have justified the act, which even in the case of Abraham had been so clearly condemned.

သူမသည် ငါ၏ ဒူးပေါ်တွင် မွေးဖွားလိမ့်မည်။ ဤထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုကို များစွာသော ဝေဖန်သူများက မွေးစားခြင်းကို ဖော်ပြသည့် ဟီဘရူးစကားအသုံးအနှုန်းအဖြစ် ယူဆကြသည် (အခန်း ၅၀:၂၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် မွေးစားမည့်ကလေးကို မွေးဖွားချိန်တွင် ၎င်းကို မိမိ၏သားအဖြစ် လက်ခံသည့် ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်း ဓလေ့တစ်ခုမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ရာခေလသည် ဤဓလေ့များထဲမှ တစ်ခုကို စိတ်ထဲထားခဲ့ပြီး၊ ကလေးကို မွေးဖွားချိန်မှစ၍ မိမိ၏ ကလေးအဖြစ် လက်ခံရန် စီစဉ်ခဲ့ပေမည်။

She shall bear upon my knees. This statement has been considered by many commentators as a Hebrew idiom expressing adoption (see ch. 50:23). It is possible that the expression originated in an ancient Oriental custom, whereby, at the birth of a child that was to be adopted, the one adopting the child would receive it as his own. Rachel probably had one of these customs in mind and planned to receive the baby from birth as her own.

၄. ယာကုပ်သည် သူမထံသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏ အိမ်ထောင်ရေးတွင် လျှော့ရဲမှုသည် ပေါင်းကူးယူခြင်းဖြင့် စတင်ခဲ့ပြီး ကျွန်မိန်းမယူခြင်းဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ဣသရေလအမျိုးအနွယ်၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် ၎င်းကို လွှမ်းမိုးခဲ့သော်လည်း၊ ထိုဓလေ့အပေါ် သူ၏ထောက်ခံမှုကို မထားရှိခဲ့ပေ။

4. Jacob went in unto her. Jacob’s laxity in marriage began with polygamy and ended in concubinage. Though God overruled this for the development of the seed of Israel, He did not thereby place His approval on such a custom.

၆. ဒန်။ ရာခေလသည် လယာ၏ သားမွေးဖွားနိုင်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် သူမ၏ သားမမွေးနိုင်မှုကို မတရားမှုအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး၊ ဒန်၏ မွေးဖွားခြင်းကို သူမ၏ လုပ်ရပ်အတွက် ဘုရားသခင်၏ တရားစီရင်ခြင်းအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့သည်။ သူမသည် “ဘုရားသခင်သည် ငါ့ကို တရားစီရင်တော်မူပြီ” သို့မဟုတ် “ငါ့အတွက် တရားမျှတမှုကို ရယူပေးတော်မူပြီ” ဟု ထင်ရှားစွာ ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် သူ့ကို ဒန်၊ “တရားသူကြီး” ဟု ခေါ်ခဲ့သည်။ သူမ၏ “ငါ၏ အသံကိုလည်း ကြားတော်မူပြီ” ဟူသော ထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုသည် သူမသည် ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ဆုတောင်းခဲ့သည် သို့မဟုတ် ဒန်၏ မွေးဖွားခြင်းကို သူမ၏ ခါးသီးသော ညည်းညူမှုများအတွက် ဘုရားသခင်၏ တုံ့ပြန်မှုအဖြစ် ယူဆခဲ့သည် (အခန်း ၁)။

6. Dan. Rachel, who had considered her sterility an injustice in view of Leah’s fecundity, looked upon the birth of Dan as divine vindication of her conduct. She clearly stated, this conviction when she said, “God has judged me” or “has procured for me justice,” for which reason she called him Dan, “judge.” Her statement, “and hath also heard my voice,” means either that she had prayed about the matter or that she considered Dan’s birth as God’s reply to her bitter complaints (v. 1).

၈. နဖတ္တာလီ။ ဒန်၏ မွေးဖွားပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် ဘိလဟာကို သူ၏ တရားဝင်ဇနီးတစ်ဦးအဖြစ် ယူဆခဲ့သည် သို့မဟုတ် ရာခေလ၏ ထပ်မံအကြံပြုချက်အတိုင်း သူမ၏ ကျွန်မဖြင့် နောက်ထပ်သားတစ်ဦးကို ရယူရန် လိုက်နာခဲ့သည်။ ဘိလဟာ၏ ဒုတိယသားမွေးဖွားချိန်တွင်၊ ရာခေလသည် ၎င်းကို သူမ၏ ကိုယ်စားသားအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး၊ သူမသည် “ငါသည် ငါ၏ အစ်မနှင့် ကြီးမားသော နပန်းသတ်ခြင်းများဖြင့် နပန်းသတ်ခဲ့ပြီး အောင်မြင်ခဲ့သည်” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သူမသည် သူ့ကို နဖတ္တာလီ၊ “ငါ၏ နပန်းသတ်ခြင်း” ဟု ခေါ်ခဲ့သည်။

8. Naphtali. After Dan’s birth Jacob either considered Bilhah as one of his legitimate wives or followed a renewed suggestion of Rachel to procure another son for her by her maid. At the birth of Bilhah’s second son, whom Rachel considered hers by proxy, she stated that she had “wrestled with Great wrestlings,” literally, with “wrestlings of ’Elohim [God],” with her sister and had been successful. Hence she called him Naphtali, “my wrestling.”

၉. လယာသည် မြင်သောအခါ။ လယာသည် နှစ်စဉ်သားတစ်ဦးမွေးဖွားရန် အကျင့်ဖြစ်နေခဲ့ပြီး၊ သူမသည် နောက်ထပ်သားမမွေးနိုင်တော့မည်ဟု ထင်ရှားလာသောအခါ စိတ်မရှည်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရာခေလသည် သူမ၏ ကျွန်မဖြင့် သားများရရှိခဲ့ခြင်းသည် လယာကို အနှောင့်အယှက်မဖြစ်စေခဲ့ဘဲ၊ သူမသည် မိမိသားများကို မွေးဖွားနိုင်မည့် အလားအလာရှိသရွေ့ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခုအခါ သူမသည် ရာခေလဖြစ်ခဲ့သည့်အတိုင်း မနာလိုမှု၏ သားကောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရာခေလသည် ယာကုပ်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် အသုံးပြုခဲ့သော နည်းလမ်းများသည် လယာကို မနာလိုဖြစ်စေခဲ့ပြီး၊ မနာလိုမှုသည် ရာခေလအသုံးပြုခဲ့သော နည်းလမ်းတူညီမှုကို အသုံးပြုရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ သို့သော် လယာသည် သူမ၏ နှလုံးသားမှ ကြံစည်ထားသည့် နည်းလမ်းကို လိုက်နာနေသည်ကို သတိရှိခဲ့ပုံရသည်၊ အကြောင်းမှာ သူမ၏ ကျွန်မ၏ သားနှစ်ဦး မွေးဖွားချိန်တွင် ဘုရားသခင်ကို ဖော်ပြမှုမပြုခဲ့ပေ။

9. When Leah saw. Leah, accustomed to bearing a son each year, became impatient when it seemed she was to bear no more. That Rachel had obtained sons by her maid did not disturb Leah so long as there was prospect of her having sons of her own, but now she became the victim of envy, as her sister had been before. The means employed by Rachel to retain Jacob’s favor made Leah jealous, and jealousy drove her to the employment of the same means Rachel had used. However, Leah seems to have been conscious that she was pursuing a device of her own heart, since she made no reference to God in her statements at the birth of Zilpah’s two sons.

ယာကုပ်နှင့်ပတ်သက်၍၊ သူသည် သူ၏ ဇနီးများ၏ လှည့်ဖျားသော အကြံပြုချက်များကို ၎င်းတို့၏ သားသမီးများ တိုးပွားလာစေရန် အလွယ်တကူ သဘောတူခဲ့သည်မှာ အံ့သြဖွယ်ဖြစ်သည်။ သူသည် ချစ်လှစွာသော ရာခေလကို ကျေနပ်စေရန် ဘိလဟာကို ယူရန် အကြောင်းပြချက်အချို့ ခံစားခဲ့ရပေမည်၊ အကြောင်းမှာ သူမတွင် သားသမီးမရှိခဲ့ပေ။ သို့သော် သားလေးယောက်ရှိပြီးသား လယာ၏ အဆိုပြုချက်နှင့်ပတ်သက်၍ သူ၏ ကိုယ်ကျင့်တရားကို မည်သည့်အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ငြိမ်သက်စေနိုင်မည်နည်း။ မတရားသောလမ်းကို စတင်လိုက်ပြီးနောက်၊ သူသည် သူ၏ လုပ်ရပ်၏ မမှန်ကန်မှုကို မမြင်ခဲ့သလို ၎င်း၏ အကျိုးဆက်များကိုလည်း မစဉ်းစားခဲ့ပေ။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ သူသည် ထိုခေတ်၏ ထုံးစံတစ်ခုကို လိုက်နာခဲ့သည်ကို ဝန်ခံရမည်။ ဟမ်မုရာဘိ၏ ဥပဒေကျမ်းနှင့် အခြား ကျူနီဖောင်း စာရွက်စာတမ်းများမှ ထိုသို့သော ဓလေ့သည် ဥပဒေအရနှင့် လူမှုရေးအရ လက်ခံနိုင်ဖွယ်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်၊ အထူးသဖြင့် သားမမွေးနိုင်မှုက ကလေးမွေးဖွားခြင်းကို တားဆီးထားသည့်အခါဖြစ်သည်။ ဤဓလေ့၏ တည်ရှိမှုသည် အာဗြဟံနှင့် ယာကုပ်တို့သည် ၎င်းတို့၏ ကျွန်များကို ကျွန်မိန်းမအဖြစ် ယူရာတွင် မကြီးမားသော အမှားဟု မမြင်ခဲ့သည့် အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်ပေမည်။

As for Jacob, it is surprising how easily he consented to the devious suggestions of his wives in order to increase their offspring. If he had felt some excuse for taking Bilhah in order to satisfy his beloved Rachel, who had no children of her own, by what excuse could he have quieted his conscience in regard to the proposal of Leah, who already had four sons? Having entered the path of wrongdoing, he seems neither to have seen the wrong of his conduct nor to have thought of its possible consequences. On the other hand, it must be admitted that in so doing he followed a common custom of his day. From the law code of Hammurabi and other cuneiform documents we know that such a practice was legally and socially acceptable, particularly when sterility prevented childbearing. The existence of this custom is probably the main reason that neither Abraham nor Jacob saw any great mistake in taking their servants as concubines.

၁၁. ဂဒ်။ ဇိလပါ၏ သားမွေးဖွားချိန်တွင် လယာ၏ အော်ဟစ်ချက် “တပ်ဖွဲ့တစ်ခု လာနေပြီ” သည် သမ္မာကျမ်းပြီးနောက် ဂျူးရိုးရာဓလေ့အပေါ် အခြေခံထားသည်။ တကယ်တမ်းတွင်၊ ဤအသုံးအနှုန်းသည် “ကံကောင်းခြင်း” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ LXX နှင့် Vulgate တွင်လည်း ထိုသို့ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် လယာသည် ဇိလပါ၏ သားကို ဂဒ်၊ “ကံကောင်းခြင်း” ဟု ခေါ်ခဲ့သည်။

11. Gad. The KJV translation of Leah’s exclamation at the birth of Zilpah’s son, “A troop cometh,” is based on Jewish tradition of the post-Biblical era. Actually, the expression means, “in good fortune,” as the LXX and Vulgate have it. Thus Leah called Zilpah’s son, God, “good fortune.”

၁၃. အာရှာ။ ဇိလပါ၏ ဒုတိယသားကို အာရှာ၊ “ပျော်ရွှင်သူ” သို့မဟုတ် “ပျော်ရွှင်မှုယူဆောင်သူ” ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ သူမသည် “ငါ၏ ပျော်ရွှင်မှုအတွက်၊ အကြောင်းမှာ သမီးများသည် ငါ့ကို ပျော်ရွှင်သူဟု ခေါ်ကြသည်” ဟု စကားလုံးအရ ပြောဆိုခဲ့သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ သားသမီးများစွာ၏ မိခင်တစ်ဦးအဖြစ်ဖြစ်သည်။ သူမ၏ ပထမသားလေးယောက်အနက် သုံးယောက်၏ မွေးဖွားချိန်တွင် လယာသည် ယေဟောဝါကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည် (အခန်း ၂၉:၃၂၊ ၃၃၊ ၃၅)။ ယခုအခါ၊ သူမ၏ ကျွန်မမှ မွေးဖွားသူများနှင့်၊ သူမသည် ဘုရားသခင်ကို မစဉ်းစားပုံရသည်။ ၎င်းတို့သည် သူမ၏ လိမ္မာပါးနပ်သော ကြံစည်မှု၏ အောင်မြင်ပြီး ကြိုဆိုဖွယ်ရလဒ်ဖြစ်သည်။

13. Asher. Zilpah’s second son was named Asher, “the happy one,” or “bringer of happiness.” She said literally, “to my happiness, for daughters call me happy,” that is, as a mother of many children. In statements she made upon the birth of three of her own first four sons, Leah had recognized Jehovah (ch. 29:32, 33, 35). Now, with those born to her maid, she seems not to think of God. They were the successful and welcome result of her own clever devising.

၁၄. မန်ဒရိတ်ပင်။ အထက်မေဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ဂျုံရိတ်သိမ်းချိန်သည် မေလနှင့် ဇွန်လတွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ မန်ဒရိတ်ပင်သည် ဘယ်လဒေါနာမိသားစုမှ ဆေးဖက်ဝင်အပင်တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အဖြူရောင်နှင့် နီညိုရောင် ပန်းပွင့်များရှိသည်။ ၎င်း၏ အဝါရောင်၊ အနံ့ရှိသော အသီးသည် သေးငယ်သော ပန်းသီးပုံစံခန့်ရှိသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင်လည်း၊ ရှေးခေတ်ကဲ့သို့ပင်၊ အသီးသည် အရှေ့အနီးဒေသရှိ လူများက သားမွေးဖွားနိုင်မှုကို မြှင့်တင်ပေးသည်ဟု ယူဆကြသည်။ အရှေ့တိုင်းသား အမျိုးသမီးများသည် မန်ဒရိတ်ပင်ဖြင့် လိင်စိတ်ကြွမှုကို လှုံ့ဆော်ပြီး သားယူနိုင်မှုကို အကူအညီပေးသည်ဟု ယူဆသည့် ဖီလတာတစ်ခု ပြုလုပ်ကြသည်။

14. Mandrakes. In Upper Mesopotamia the wheat harvest comes in May and June. The mandrake is an herb of the belladonna family with white and reddish blossoms. Its yellowish, odoriferous fruit is about the size and shape of a small apple. Today, as in ancient times, the fruit has been considered by people of the Near East as promoting fertility. Women of the Orient still make a philter of mandrakes, which was thought to stimulate sensual desire and to aid conception.

၁၅. ဤသည်မှာ သေးငယ်သော ကိစ္စလား။ ရာခေလသည် သူမ၏ သားမမွေးနိုင်မှုကို ဖယ်ရှားရန် နည်းလမ်းအဖြစ် မန်ဒရိတ်ပင်ကို လိုချင်ခဲ့ပုံရသည်။ လယာသည် သူမ၏ အစ်မ၏ ယာကုပ်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ပိုမိုရရှိရန် အလားအလာကို တိုးမြှင့်ပေးနိုင်သည့် အရာတစ်ခုကို စွန့်လွှတ်ရန် စိတ်ကူးကို မကျေနပ်ခဲ့ပေ။ ရာခေလသည် လယာနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့်၊ ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးထက် မန်ဒရိတ်ပင်အပေါ် ပိုမိုယုံကြည်ခဲ့ပုံရသည်။ သို့သော် နောက်ဆုံးတွင် သူမသည် မန်ဒရိတ်ပင်ထက် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ရန် သင်ယူခဲ့သည် (အ ကမ္ဘာ ၃၀:၂၂; ဆာလံ ၁၂၇:၃ ကိုကြည့်ပါ)။

15. Is it a small matter? Rachel, apparently, desired the mandrakes as a means of removing her sterility. Leah was indignant at the very thought of parting with something that might increase her sister’s prospects of securing more of Jacob’s love than she already had. Rachel it seems, perhaps in contrast to Leah, had more faith in mandrakes than in God’s power. Eventually, however, she learned to trust in God rather than in mandrakes (see Gen. 30:22; Ps. 127:3).

၁၈. ဣသခါ။ “ဘုရားသခင်သည် လယာကို နားထောင်တော်မူသည်” (အခန်း ၁၇)၊ မန်ဒရိတ်ပင်ကဲ့သို့ သဘာဝနည်းလမ်းများမှမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၊ အသက်၏ ဖန်တီးရှင်ထံမှ အသက်သည် လာသည်ကို ပြသရန်ဖြစ်သည်။ လယာသည် သူမ၏ ပဉ္စမသားမွေးဖွားခြင်းတွင် သူမ၏ ကျွန်မကို ခင်ပွန်းထံပေးအပ်ခြင်းအတွက် ဘုရားသခင်၏ ဆုလာဘ်ကို မြင်ခဲ့သည်ဟု ထင်ခဲ့ပြီး၊ မနာလိုမှုမှ ပေါက်ဖွားလာသော လုပ်ရပ်ကို မိမိကိုယ်ကို စွန့်လွှတ်ခြင်း၏ သက်သေအဖြစ် ယူဆခဲ့ပုံရသည်။ ဣသခါ အမည်သည် “ဆုလာဘ်” ဟူသော အယူအဆကို ထည့်သွင်းထားပြီး၊ ၎င်းသည် “ဆုလာဘ်ရှိသည်” ဟု ဆိုလိုသည်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် ရဗ္ဗိဓလေ့အရ “ဆုလာဘ်ကို ဆောင်သူ” ဟု ဆိုလိုသည်ဖြစ်စေ မသေချာပေ�। ဣသခါ၏ မွေးဖွားခြင်းတွင် အပြစ်ရှိသော လုပ်ရပ်အတွက် “ဆုလာဘ်” ကို မြင်ခဲ့သူမှာ မောရှေမဟုတ်ဘဲ လယာဖြစ်သည်ကို သတိပြုပါ။

18. Issachar. “God hearkened unto Leah” (v. 17), to show that it was not from such natural means as mandrakes, but from God, the Author of life, that life comes. Leah thought she saw in the birth of her fifth son a divine reward for having given her maid to her husband, apparently considering the action that had sprung from jealousy an evidence of self-denial. The name Issachar contains the idea of “reward,” but whether it means “there is a reward” or, according to a rabbinical tradition, “he bears a reward,” is not certain. Note that it was Leah, not Moses, who saw in Issachar’s birth a “reward” for sinful action.

၂၀. ဇေဗုလုန်။ သူမ၏ ဆဋ္ဌမသားကို ဇေဗုလုန်၊ “နေထိုင်ခြင်း” ဟု အမည်ပေးရာတွင်၊ လယာသည် ယာကုပ်သည် ယခုအခါ သူမ၏ သားမမွေးနိုင်သော အစ်မထက် သူမကို ပိုမိုနှစ်သက်လိမ့်မည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်ကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူမသည် ယာကုပ်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာတွင် ပထမနေရာကို ရယူရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး၊ သူမနှင့် ဂုဏ်ပြုထိုက်သော ပထမဇနီးအဖြစ် “နေထိုင်” ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

20. Zebulun. In naming her sixth son Zebulun, “dwelling,” Leah expressed her hope that now Jacob would prefer her to her barren sister. She was bidding for the first place in his affections, bidding for him to “dwell” with her in the honored relationship of first wife.

၂၁. ဒိနာ။ ဒိနာ အမည်သည် “တရားမျှတမှု” ဟု ဆိုလိုသည်။ သူမသည် ယာကုပ်၏ တစ်ဦးတည်းသော သမီးမဟုတ်ခဲ့ပေ (အခန်း ၃၇:၃၅; ၄၆:၇)၊ သူမသည် အခန်း ၃၄ တွင် သူမ၏ ကံဆိုးမှုအကြောင်းကို ကြိုတင်မျှော်မှန်းပြီး ဤနေရာတွင် ဖော်ပြခံရပေမည်။ “ထို့နောက်” ဟူသော စကားလုံးသည် ဇေဗုလုန်၏ မွေးဖွားပြီးနောက် အချိန်အတန်ကြာ ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ဒိနာသည် ယာကုပ်ပြန်လည်ကာနာန်သို့ ပြန်လာချိန်တွင် သူ၏ တစ်ဦးတည်းသော သမီးဖြစ်သည် (အခန်း ၃၄:၁ ကိုကြည့်ပါ)။

21. Dinah. The name means “vindication.” She was not the only daughter of Jacob (chs. 37:35; 46:7) and is probably mentioned here in anticipation of the account of her misfortune in ch. 34. The word “afterwards” indicates that some time had passed since the birth of Zebulun. Dinah was Jacob’s only daughter when he returned to Canaan (see on ch. 34:1).

၂၂. ဘုရားသခင်သည် ရာခေလကို သတိရတော်မူသည်။ ရာခေလသည် နောက်ဆုံးတွင် သူမ၏ ပြဿနာကို သခင်ထံ ဆုတောင်းခဲ့ပုံရသည်။ သူမ၏ ဆုတောင်းချက်ကို ကြားတော်မူခဲ့ပြီး၊ ယုံကြည်ခြင်းသည် စိတ်မရှည်ခြင်းနှင့် ယုံကြည်မှုမရှိခြင်းတို့က တားဆီးထားခဲ့သည့်အရာကို ရရှိခဲ့သည်။

22. God remembered Rachel. It seems that Rachel eventually took her problem to the Lord in prayer. Her petition was heard, and faith obtained what impatience and unbelief had heretofore prevented.

၂၃. ငါ၏ အရှက်တရား။ ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်းတွင် သားမမွေးနိုင်သော အမျိုးသမီးကို သနားမည့်အစား မထီမဲ့မြင်ပြုခံရပြီး၊ ကလေးမရှိခြင်းကို အရှက်တရားနှင့် ကျိန်စာအဖြစ် ယူဆခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရေဗက္ကာ၊ ရာခေလ၊ နှင့် ဟာနာကဲ့သို့သော အမျိုးသမီးများသည် ကလေးမရှိသည့်အခါ ပြင်းထန်စွာ ခံစားရသည့် အကြောင်းပြချက်ကို ရှင်းပြသည်။ ဂျူးလူမျိုးများအနက်၊ သားမမွေးနိုင်မှုသည် ကွာရှင်းခြင်း၊ ပေါင်းကူးယူခြင်း၊ သို့မဟုတ် ကျွန်မိန်းမယူခြင်းကို ဖြောင့်မတ်စေသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။

23. My reproach. In the Ancient Orient a barren woman was not pitied but despised, and childlessness was considered a shame and a curse. This explains why women like Rebekah, Rachel, and Hannah felt it so keenly when they found themselves without children. Among the Jews, barrenness was considered as justifying divorce, polygamy, or concubinage.

၂၄. ယောသပ်။ “သူယူသွားသည်” ဟု ဆိုလိုပြီး သူမ၏ အရှက်တရားကို ဖယ်ရှားခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်၊ သို့မဟုတ် “သူထပ်ပေးလိမ့်မည်” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် ဤပထမသားထံသို့ နောက်ထပ်သားတစ်ဦးကို ထပ်ပေးမည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ အရှက်တရားကို ဖယ်ရှားခြင်းသည် ဤဖြစ်နိုင်ခြေကို ဆိုလိုသည်။

24. Joseph. Meaning either “he takes away,” in allusion to the removal of her reproach, or “he shall add,” in anticipation of another son whom she hoped God would add to this first one. The removal of the reproach implied this possibility.

၂၅. ဖြစ်ပေါ်လာသည်မှာ။ ယောသပ်၏ မွေးဖွားပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် လာဗန်ထံမှ ကာနာန်သို့ ပြန်လည်ထွက်ခွာရန် ခွင့်ပြုချက်တောင်းခံခဲ့သည်။ အခန်း ၂၅-၂၈ အရ၊ ယောသပ်သည် ယာကုပ်၏ လာဗန်အတွက် ၁၄ နှစ်မြောက်သော ဝန်ဆောင်မှုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ သူ၏ အိမ်ထောင်ပြုပြီး ၇ နှစ်အကြာတွင်ဖြစ်သည် (အခန်း ၂၉:၂၁-၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ယာကုပ်၏ သားတစ်ဆယ့်တစ်ဦးသည် သူ၏ အိမ်ထောင်ပြုပြီး လာဗန်နှင့် ၁၄ နှစ်သော ဝန်ဆောင်မှုအကြား ၇ နှစ်အတွင်း မွေးဖွားခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် သူထိုတွင် ကျန်ရှိသော ၆ နှစ်အတွင်း (အခန်း ၃၁:၃၈) အချို့မွေးဖွားခဲ့သည်ဖြစ်စေ လုံးဝသေချာမှုမရှိပေ။

25. It came to pass. Upon the birth of Joseph, Jacob sought Laban’s permission to return to Canaan. According to vs. 25–28, it seems that Joseph was born at the end of Jacob’s 14th year of service for Laban, 7 years after his marriage (see ch. 29:21–28). Whether the 11 sons Jacob now had were all born during the 7 years intervening between his marriage and the close of this 14 years of service with Laban, or whether some of them were born during the 6 remaining years of the 20 he spent there (ch. 31:38), is not entirely clear.

ယာကုပ်၏သားများကို ဤတွင်ဖော်ပြထားသည့်အစီအစဉ်သည် ၎င်းတို့၏မွေးဖွားမှုအစီအစဉ်ကို အတိအကျထင်ဟပ်မထားသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့၏မိခင်များ၏ဆက်နွယ်မှုအပေါ်အခြေခံထားပုံရသည်။ မောရှေသည် လီယာ၏သားလေးဦးကိုဦးစွာဖော်ပြပြီး၊ ထို့နောက် ဘိလှာ၊ ဇိလပ်နှင့် ထပ်မံ၍ လီယာတို့မှ သားနှစ်ဦးစီ၊ ထို့နောက် ရာခေလမှ သားတစ်ဦးကို ငါးဖွဲ့ခွဲ၍ ဖော်ပြထားသည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ယာကုပ်၏သားများ၏စာရင်းများသည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု အတိအကျတူညီသောအစီအစဉ်ဖြင့် မဖော်ပြထားချေ (ထွက်။ ၄၆:၈-၂၅၊ ၄၉:၃-၂၇၊ ထွက်မြောက်ရာ ၁:၁-၄၊ တောလည်ရာ ၁:၅-၁၅၊ ၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၂:၁-၂ စသည်တို့ကိုကြည့်ပါ)၊ ထို့ကြောင့် မွေးဖွားမှုအစီအစဉ်၏ တသမတ်တည်းသောပုံစံကို ရှာဖွေရန်မဖြစ်နိုင်ပါ။

The order in which Jacob’s sons are here listed does not necessarily represent the precise chronological order of their birth, but it seems to be based on their maternal parentage. Moses lists four for Leah, then two each for Bilhah, Zilpah, and again Leah, and one for Rachel—in these five groups. No two lists of Jacob’s sons recorded in the OT give them in precisely the same order (see Gen. 46:8–25; 49:3–27; Ex. 1:1–4; Num. 1:5–15; 1 Chron. 2:1, 2; etc.), and therefore it is impossible to discover any consistent pattern of birth sequence.

ယာကုပ်၏အိမ်ထောင်သက်ပထမခုနစ်နှစ်အတွင်း သားဆယ့်တစ်ဦးနှင့် သမီးတစ်ဦး (ထွက်။ ၂၉:၃၂ မှ ၃၀:၂၄) မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ လာဗန်ထံတွင် ကျန်ရှိသောခြောက်နှစ်အတွင်း တစ်ဦးမျှမမွေးဖွားခဲ့လျှင် ထူးဆန်းသည်ထက်ပိုသည်ဟု ထင်ရသည်။ သို့သော် ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့လျှင်၊ လီယာသည် ခုနစ်နှစ်အတွင်း သားသမီးခုနစ်ဦးကို မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ ၎င်းအတွင်း ကလေးမမွေးဖွားသည့် အနည်းငယ်ကာလတစ်ခုရှိခဲ့သည် (ထွက်။ ၂၉:၃၅၊ ၃၀:၉)။ ဤကာလအတွင်း ဘိလှာနှင့် ဇိလပ်တို့၏ သားသမီးလေးဦးကို အစဉ်လိုက်မွေးဖွားခဲ့လျှင်၊ ခုနစ်နှစ်သည် သိသာစွာတိုလွန်းသည်။ လီယာ၏သားခြောက်ဦးကို နှစ်ဖွဲ့ခွဲထားခြင်းမရှိလျှင်၊ မောရှေ၏ဤအစီအစဉ်သည် မိခင်များ၏ဆက်နွယ်မှုအပေါ် တင်းကြပ်စွာအခြေခံထားသည်ဟု ထင်ရပေမည်။ သို့သော် ၎င်းသည် ထင်ရှားစွာ မဟုတ်သည့်အတွက်၊ ဤငါးဖွဲ့သည် ဖွဲ့စည်းမှုအလိုက် ပထမသား၏မွေးဖွားမှုအစီအစဉ်အတိုင်း စီစဉ်ထားပြီး၊ ဆက်စပ်နေသော ဖွဲ့စည်းမှုနှစ်ခုအကြား ထပ်နေမှုအချို့ရှိနိုင်သည်။ ဤအကြံပြုချက်သည် အကြောင်းအရာနှင့် သိရှိထားသည့်အချက်များနှင့် အကိုက်ညီဆုံးဖြစ်ပုံရသည်။ ထို့အတူ၊ ဒန်၏မွေးဖွားမှုသည် ၎င်းနောက်တွင်ဖော်ပြထားသည့် သားများအားလုံးထက် ရှေ့ပြေးဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ယုဒါထက် နောက်မဖြစ်မနေဖြစ်ရန်မလိုအပ်ပါ။ ဂဒ်၊ ဣဿာခါရနှင့် ယောသပ်တို့အတွက်လည်း အလားတူဖြစ်သည်။ ဤသို့ထပ်နေမှုသည် ခုနစ်နှစ်အတွင်း သားဆယ့်တစ်ဦး မွေးဖွားနိုင်စေရန် ဖြစ်နိုင်စေသည်။ သို့သော် ထပ်နေမှုနိယာမကို လက်ခံထားသော်လည်း၊ ဆယ့်တစ်ဦးစလုံးကို ခုနစ်နှစ်အတွင်း မွေးဖွားရမည်ဟူသောအကြောင်းမရှိပါ၊ အချို့သည် ယာကုပ်လာဗန်ထံတွင် နောက်ဆုံးခြောက်နှစ်အတွင်း မွေးဖွားခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ဤနောက်ဆုံးဖြစ်နိုင်ခြေသည် ပို၍ဖြစ်နိုင်ပုံရသည်၊ အကြောင်းမှာ ခုနစ်နှစ်အတွင်း ထပ်နေမှုဖြစ်နိုင်သည်ဟု လက်ခံထားသော်လည်း၊ မွေးဖွားမှုများသည် အလွန်လျင်မြန်စွာ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အရှေ့တိုင်းစံနှုန်းအရ ပင်အလွန်နီးကပ်လွန်းသည်။

It would seem more than passing strange for 11 sons and 1 daughter (Gen. 29:32 to 30:24) to have been during Jacob’s first 7 years of married life, and none during the remaining 6 years he served with Laban. If, however, that be the case, then Leah bore seven children in seven years, with a distinct interval of time during which she bore no children (chs. 29:35; 30:9). If, during this interval, the four children of Bilhah and Zilpah were born in sequence, seven years would obviously be far too short. Except for the fact that Leah’s six sons are separated into two groups, it might be thought that Moses’ order here was based strictly on maternal parentage. Since this is obviously not the case, it would seem that the five groups are arranged in the order of the birth of the first son of each group, and that there is probably some overlapping between any two consecutive groups. This suggestion seems to accord best with the context and with known facts. Accordingly, the birth of Dan would be found to precede that of all the sons listed subsequent to him, but not necessarily to follow that of Judah. The same, in principle, would be true for Gad, Issachar, and Joseph. Close overlapping such as this would make possible the birth of the 11 sons within a 7-year period. But even if the principle of overlapping be accepted, there is no reason for requiring that all 11 be born during that 7 years; some may have come during the final 6 years of Jacob’s sojourn with Laban. The latter possibility, in fact, seems more likely, for, even granting the possibility of overlapping during the seven years, the rapid succession in which the births must then have come would be extremely close even according to Oriental standards.

၂၈။ ငါ့အခကို သတ်မှတ်ပေး။ ယောသပ်၏မွေးဖွားမှုနှင့်နီးကပ်စွာ ဒုတိယခုနစ်နှစ်ကာလပြီးဆုံးချိန်တွင်၊ ယာကုပ်သည် ခါနာန်သို့ပြန်သွားရန် လာဗန်ထံခွင့်ပြုချက်တောင်းခဲ့သည် (အခန်း ၃၀:၂၅)။ သို့သော် လာဗန်သည် ဤသို့တန်ဖိုးရှိသောသူကို ဆုံးရှုံးလိုစိတ်မရှိခဲ့ဘဲ၊ ၎င်းကိုဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန် မဟာဗျူဟာတစ်ခုရှာမတွေ့ခဲ့ပါ။ ၎င်းသည် ယာကုပ်အား ၎င်း၏အခကို သတ်မှတ်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သော်လည်း၊ ခြောက်နှစ်အတွင်း ဆယ်ကြိမ်ပြောင်းလဲခဲ့သည် (အခန်း ၃၁:၇)။ လာဗန်နောက်ကွယ်တွင် မကောင်းဆိုးဝါးရှိနေပြီး၊ ယာကုပ်အား ကတိထားရာပြည်သို့ပြန်သွားခြင်းမှ တားဆီးရန် ဘုရားသခင်၏အစီအစဉ်ကို ဟန့်တားရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

28. Appoint me thy wages. Inasmuch as the second period of seven years terminated about the time of Joseph’s birth, Jacob requested Laban’s permission to return to Canaan (v. 25). Laban, however, was ill-disposed to lose so valuable a man, and yet was at a loss for a stratagem by which to keep him longer. The fact that he invited Jacob to state his wages did not prevent him from changing them ten times during the six years (ch. 31:7). Back of Laban was the evil one, intent upon thwarting God’s plan by preventing, if possible, Jacob’s return to the Land of Promise.

၃၁။ အကယ်၍ သင်ဤအရာကိုလုပ်မည်ဆိုလျှင်။ လာဗန်သည် ၎င်း၏ကမ်းလှမ်းမှုကို ထပ်မံပြောကြားပြီး၊ ၎င်း၏စေတနာကို ထင်ရှားစေသောအခါ၊ ယာကုပ်သည် ၎င်းဆက်လက်နေထိုင်ရန် ဆန္ဒရှိသည့်စည်းကမ်းများကို အဆိုပြုခဲ့သည်။ ၎င်း၏အဆိုပြုချက်သည် အရှေ့အနီးတစ်ဝိုက်တွင် ဆိတ်များသည် ပုံမှန်အားဖြင့် အနက်ရောင် သို့မဟုတ် အညိုရင့်ရောင်ဖြစ်ပြီး၊ ရှားရှားပါးပါး အဖြူရောင် သို့မဟုတ် အဖြူရောင်အစက်များပါရှိပြီး၊ သိုးများသည် အများအားဖြင့် အဖြူရောင်ဖြစ်ပြီး၊ အနက်ရောင် သို့မဟုတ် အစက်အပြောက်များရှိသည်မှာ ရှားပါးသည်ဟူသောအချက်ပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ ယာကုပ်၏အဆိုပြုချက်သည် လာဗန်၏သိုးဆိတ်များထဲမှ သေးငယ်သောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာပါဝင်သောကြောင့်၊ လာဗန်သည် ထိုအစီအစဉ်ကို အလျင်အမြန်အတည်ပြုခဲ့သည် (အခန်း ၃၀:၃၄)။ ယာကုပ်သည် ထိုနေ့တွင်ပင် ၎င်းတို့ကို ခွဲထုတ်ရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့ပြီး၊ လာဗန်သည် ရလဒ်များကို မည်သို့ဖြစ်လာနိုင်သည်ကို မြင်နိုင်ရန်ဖြစ်သည်။

31. If thou wilt do this thing. When Laban repeated his offer, evincing his seriousness in making it, Jacob proposed terms on which he would be willing to stay. His proposal was based on the fact that in the Near East goats, as a rule, are black or dark brown, rarely white or spotted with white, and that sheep are for the most part white, seldom black or speckled. Inasmuch as Jacob’s proposal involved but a small part of Laban’s flocks and herds, Laban hastened to approve of the plan (v. 34). Jacob offered, furthermore, to begin separating them “that day,” so that Laban might be able to see just what the results were likely to be.

ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည့် ဇာတ်လမ်းသည် ယာကုပ်နှင့် လာဗန်အကြားသဘောတူညီချက်တွင် ပိုမိုပါဝင်ကြောင်းပြသသည်။ မောရှေသည် သဘောတူညီချက်၏ အခြေခံမူကိုသာ ဖော်ပြရန် ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး၊ ခွဲထုတ်မှုကို ပုံမှန်ကာလများတွင် ထပ်မံလုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ချန်လှပ်ထားခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် ဤအချက်ကို ပထမတွင် မဖော်ပြခဲ့ဘဲ၊ နှစ်ဦးစလုံးက သဘောတူထားသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ယာကုပ်သည် ထိုအတိုင်းဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ လာဗန်သည် သဘောတူညီချက်ကို အကြိမ်များစွာ ပြောင်းလဲခဲ့သော်လည်း (အခန်း ၃၁:၇-၈၊ ၄၁)၊ ၎င်းကို ကန့်ကွက်ပုံမပေါ်ပါ။

The further course of the narrative shows that more was involved in the agreement between Jacob and Laban. Either Moses chose to mention only the basic principle of the agreement, and so omitted the fact that the separation was to be repeated at regular intervals, or this point was not mentioned at first, but rather taken for granted by both parties. Either way, Jacob proceeded accordingly, to which even Laban, notwithstanding his frequent alterations in the contract, does not appear to have taken exception (ch. 31:7, 8, 41).

၃၄။ သင်၏စကားအတိုင်း။ လာဗန်သည် ဤအဆိုပြုချက်ကို ဝမ်းမြောက်စွာလက်ခံခဲ့သော်လည်း၊ ယာကုပ်အား ရွေးချယ်မှုပြုလုပ်ရန် မထားခဲ့ပါ (အခန်း ၃၀:၃၄-၃၆)။ ၎င်းသည် ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အတိုင်း ပြီးမြောက်ကြောင်း သေချာစေရန် ၎င်းကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၎င်းသည် အရောင်မဖြူသည့် သိုးနှင့်ဆိတ်များကို ၎င်း၏သားများထံသို့ပေးအပ်ခဲ့ပြီး (ဤတွင်ပထမဆုံးအကြိမ်ဖော်ပြသည်)၊ ယာကုပ်အား သန့်စင်သောအရောင်ရှိသည့် တိရစ္ဆာန်များကိုသာ တာဝန်ယူစေခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင်၊ လာဗန်သည် “သူကိုယ်တိုင်နှင့် ယာကုပ်အကြား သုံးရက်ခရီးအကွာအဝေးကို သတ်မှတ်ခဲ့သည်”၊ ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်း၏သားများမှတစ်ဆင့် သူပြုစုမည့်သိုးအုပ်နှင့် ယာကုပ်ပြုစုမည့်သိုးအုပ်အကြား၊ သိုးအုပ်နှစ်ခုအကြား မျိုးပွားမှုမဖြစ်ပေါ်စေရန်ဖြစ်သည်။

34. According to thy word. Laban cheerfully accepted the proposal, but did not leave Jacob to make the selection (vs. 34–36). He undertook that himself, probably to make certain that it was done according to his interpretation of the agreement. He then gave the off-color sheep and goats to his own sons (here mentioned for the first time) to tend, and left Jacob in charge of only the pure-color animals of the flock. Finally, Laban “set three days’ journey betwixt himself and Jacob,” namely, between the flock to be tended by himself through his sons and that to be tended by Jacob, in order to prevent breeding between the two flocks.

၃၇။ ယာကုပ်သည် သစ်သားတံများကိုယူခဲ့သည်။ အခန်း ၃၇-၄၀ ၏ ဇာတ်လမ်းသည် မျိုးဗီဇဆိုင်ရာဥပဒေများနှင့် ဆန့်ကျင်ပုံပေါ်ပြီး၊ တစ်ခါတစ်ရံ ကျမ်းစာသည် သိပ္ပံမဖြစ်ဟု သက်သေပြရန် ကိုးကားခံရသည်။ သို့သော်၊ အကြောင်းအရာကို ဂရုတစိုက်လေ့လာပြီး၊ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာဥပဒေများနှင့် သိရှိထားသည့်အချက်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက၊ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များကို ဖော်ပြပြီး ကျမ်းစာ၏ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှုကို အံ့ဖွယ်နည်းဖြင့် သက်သေပြသည်။ ဤအကြောင်းအရာနှင့်ပတ်သက်သော အသေးစိတ်သိပ္ပံဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုအတွက်၊ အက်ဖ်။ အယ်လ်။ မာရှ်၏ “Studies in Creationism” စာမျက်နှာ ၃၆၇-၃၇၄ ကို ကြည့်ပါ။

37. Jacob took him rods. The narrative of vs. 37–40 appears on the surface to contradict known laws of genetics, and is sometimes cited as proof that the Bible is unscientific. However, a careful study of the context and a comparison of the narrative with known facts relating to the laws of genetics reveals what took place and vindicates in a truly remarkable way the inspiration of the Scriptures. For a detailed, scientific discussion of the subject, see F. L. Marsh, Studies in Creationism, pp. 367-374.

သူ၏အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရန်ထင်မှတ်ပြီး၊ လာဗန်သည် သိုးအုပ်နှင့် ဆိတ်အုပ်များကို ချက်ချင်းခွဲထုတ်ခဲ့သည် (အခန်း ၃၀:၃၆)၊ ၎င်းသည် လာဗန်သည် မျိုးဗီဇဆိုင်ရာဥပဒေများကို အနည်းငယ်သိရှိထားသည်ဟူသောအချက်ကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် အရောင်မဖြူသည့် သိုးများ၊ ဆိတ်များနှင့် နွားများအားလုံးကို ၎င်း၏သားများထံ ထိန်းသိမ်းရန်ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ ယာကုပ်၏တာဝန်မှ ဖယ်ထုတ်ကာ၊ ဤအရောင်မဖြူသည့်ဝိသေသများကို သန့်စင်သောမျိုးရိုးဟု ထင်ရသော အုပ်ထဲသို့ ပြန်လည်မျိုးပွားမှုကို ရှောင်ရှားရန်ဖြစ်သည်။ လာဗန်မသိခဲ့သည်မှာ၊ ထင်ရှားစွာ သန့်စင်သောမျိုးရိုးရှိသည့် တိရစ္ဆာန်အချို့တွင် မျိုးရိုးဗီဇအရောင်ဝိသေသများကို ၎င်းတို့၏သားစဉ်မြေးဆက်သို့ ထုတ်လွှတ်နိုင်သည်ဟူသောအချက်ဖြစ်သည်။ လာဗန်သည် သိုးအုပ်များကို ခွဲထုတ်ခြင်းဖြင့် ယာကုပ်ကို လိမ္မာပါးနပ်စွာ အနိုင်ယူခဲ့သည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့သည်။

Thinking to safeguard his own interests in the bargain proposed by Jacob, Laban immediately separated flocks and herds (v. 36), a fact which indicates that Laban also knew something of the laws of heredity. He placed all the off-color sheep, goats, and cattle under the care of his own sons, intending thereby to remove them from Jacob’s charge and thus avoid the possibility of breeding these off-color characteristics back into what, visibly at least, was pure stock. What Laban did not know was that some of the apparently purebred animals might still carry recessive color characteristics that could be transmitted to their offspring. Laban thought he had outwitted Jacob by the shrewd device of separating the flocks.

ယာကုပ်အတွက်မူ၊ ၎င်းသည် ရွေးချယ်မျိုးပွားမှုကို အားထားခဲ့ဖွယ်ရှိပြီး၊ ၎င်းနှင့်ပတ်သက်၍ လာဗန်သိသည်ထက် အနည်းဆုံးတူညီစွာ သိရှိထားခဲ့သည်။ ဤနည်းလမ်းသည် သဘောတူညီချက်၏ တင်းကြပ်သောအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အရ လုံးဝတရားဝင်ဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် အားကောင်းသောနွားများနှင့် အားနည်းသောနွားများအကြား ခွဲခြားမှုပြုလုပ်ခဲ့သည်မှာ (အခန်း ၃၀:၄၁)၊ ၎င်းသည် မျိုးဗီဇဆိုင်ရာဥပဒေများကို အနည်းငယ်သိရှိထားကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိမှုမှတစ်ဆင့် သက်သေပြသည်။ ယခုလာဗန်သည် အရောင်မဖြူသည့်တိရစ္ဆာန်များအားလုံးကို ခွဲထုတ်လိုက်ပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် ဘာလုပ်ရမည်ကို မသိခဲ့ဖွယ်ရှိသည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် မျိုးရိုးဗီဇအရောင်ဝိသေသများ၏ထုတ်လွှတ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ လာဗန်သိသည်ထက် ပိုမသိခဲ့ပေ။ ၎င်း၏ထင်မြင်ချက်အရ လိမ္မာပါးနပ်မှုနှင့်၊ သားဖွားမီးဖွားချိန်တွင် မိခင်မြင်တွေ့ခဲ့သည့် မြင်ကွင်းများ သို့မဟုတ် ကြောက်ရွံ့မှုများနှင့်အညီ သားငယ်များကို အမှတ်အသားပြုနိုင်သည်ဟူသော ရှေးခေတ်နှင့် ယခုလည်း လူကြိုက်များသော အယူသီးမှုကို အသုံးပြုကာ၊ ၎င်းသည် ဤအခန်းကြီးများတွင် ရှင်းပြထားသည့်နည်းလမ်းကို စတင်ခဲ့သည်။ အက်ဖ်။ အယ်လ်။ မာရှ်က ဤသို့ဆိုသည်။

Jacob, for his part, had no doubt been counting on selective breeding, concerning which he must have known at least as much as Laban did. This procedure would have been entirely legitimate according to a strict interpretation of the contract. The distinction Jacob made between strong and weak cattle (v. 41) is evidence that observation had taught him something of the laws of heredity. Now that Laban had separated all the off-color animals Jacob was probably at a loss to know what to do, for it is apparent that he know no more about the transmission of recessive characteristics than did Laban. Trusting to his own supposed cleverness and to the application of the ancient and still popular superstition that offspring may be marked in a way corresponding to sights or fears experienced by the mother during the prenatal period, he set up the procedure explained in these verses. Says F. L. Marsh:

“ယာကုပ်သည် လာဗန်၏သိုးအုပ်များတွင် ထင်မှတ်ခဲ့သည့်အတိုင်း သားငယ်များကို အမှတ်အသားပြုခြင်းသည် လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါ။ … မိခင်နှင့် သန္ဓေသားအကြား တစ်ခုတည်းသောဆက်သွယ်မှုဖြစ်သည့် သားအိမ်နှင့် ကြိုးများတွင် အာရုံကြောများမရှိပါ။ … ထို့ကြောင့် ယာကုပ်ထင်မှတ်ခဲ့သည့်အတိုင်း မိခင်သည် ၎င်း၏သားငယ်များကို အမှတ်အသားပြုရန် လုံးဝမရှိပါ” (“Studies in Creationism” စာမျက်နှာ ၃၆၈-၃၆၉၊ မူရင်းတွင် စာလုံးစောင်းဖြင့်ရေးထားသည်)။

“All marking of the offspring such as that which Jacob thought he was accomplishing in Laban’s flocks, is completely impossible. … In the placenta and umbilical cord, which constitute the only connection between the mother and the fetus, there are no nerves. … Thus absolutely no mechanism exists whereby the mother can mark her offspring in the way that Jacob thought he was accomplishing the marking” (Studies in Creationism, pp. 368, 369. Italics in the original).

နောက်ထပ်အခက်အခဲတစ်ခုမှာ ယာကုပ်၏နည်းလမ်းသည် အလွန်အောင်မြင်ပုံရသည် (အခန်း ၃၀:၄၃၊ ၃၁:၇-၉)။ သို့သော် ယာကုပ်သည် ၎င်း၏ဉာဏ်ပညာနှင့် အယူသီးမှုကို ဂုဏ်ပြုမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့်၊ ဘုရားသခင်သည် သန့်စင်သောမိဘများမှတစ်ဆင့် မျိုးရိုးဗီဇအရောင်ဝိသေသများကို ၎င်းတို့၏သားစဉ်မြေးဆက်သို့ မည်သို့ထုတ်လွှတ်သည်ကို အိပ်မက်တစ်ခုမှတစ်ဆင့် ဖော်ပြခဲ့သည် (အခန်း ၃၁:၁၀-၁၂)။ ကောင်းကင်တမန်က ယာကုပ်အား အိပ်မက်ထဲတွင် ပြောပြခဲ့သည်မှာ ယာကုပ်ထိန်းသိမ်းထားသည့် သိုးအုပ်နှင့် ဆိတ်အုပ်များကိုသာ သက်ဆိုင်နိုင်သည်၊ အကြောင်းမှာ အရောင်မဖြူသည့် တိရစ္ဆာန်များအားလုံးကို လာဗန်က ယခင်ကဖယ်ထုတ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (အခန်း ၃၀:၃၅-၃၆)။ ဤမျိုးဗီဇဆိုင်ရာဥပဒေ၏လည်ပတ်မှုတွင် ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏အထူးဆုတောင်းကို ထပ်မံပေါင်းထည့်ခဲ့သည်၊ အကြောင်းမှာ မျိုးရိုးဗီဇဝိသေသများသည် ပုံမှန်အားဖြင့် အခန်း ၃၀:၄၃ တွင်ဖော်ပြထားသည့်ပုံစံအတိုင်း ထင်ရှားစွာပေါ်မလာပါ။ ဤသို့လုပ်ဆောင်ရာတွင်၊ ယခုအခါ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာမူများကို မဖြစ်မနေအသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို လက်ရှိတွင် မဖြစ်မနေနားလည်ထားသည်။

A further apparent difficulty lies in the fact that Jacob’s method seems to have proved method eminently successful (v. 43; ch. 31:7–9). Lest Jacob, however, credit his own ingenuity and superstition, God revealed to him in a dream how the recessive, off-color characteristics were transmitted through apparently pure-color parents to their offspring (ch. 31:10–12). What the angel told Jacob in a dream could only apply to the flocks and herds under Jacob’s care, for all off-color animals had previously been removed by Laban (ch. 30:35, 36). To the operation of this law of genetics God added His special blessing, for recessive characteristics would not normally show up in so marked a manner as is indicated in v. 43. In so doing, He may perhaps have utilized principles of genetics at present only imperfectly understood.

ဤမျိုးဗီဇဆိုင်ရာဥပဒေ၏ ဖော်ပြချက်သည် လွန်ခဲ့သောဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်အထိ သိပ္ပံပညာရှင်များမသိခဲ့သည့်အရာဖြစ်ပြီး၊ ကျမ်းစာ၏သိပ္ပံဆိုင်ရာတိကျမှုနှင့် ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှုကို သက်သေပြသည်။ ပရော်ဖက်ဆာ မာရှ်သည် ၎င်း၏ဆွေးနွေးမှုကို ဤသို့ဖြင့် နိဂုံးချုပ်သည်။

This revelation of a law of genetics not discovered and understood by scientists until a few decades ago attests the scientific accuracy and divine inspiration of the Scriptures. Professor Marsh closes his discussion of the subject by saying:

“ကျမ်းစာသည် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များအကြား ဤသို့သောအမှတ်အသားများသည် မိဘနှစ်ပါးစလုံးတွင် မျိုးဗီဇဆိုင်ရာအကြောင်းအမျိုးမျိုးအရ မန်ဒယ်လျန်မူများအတိုင်း လည်ပတ်ပြီး၊ မိခင်၏အထင်အမြင်များကြောင့် မဟုတ်ကြောင်း သင်ကြားပေးသည်။ ထို့ကြောင့် ကျမ်းစာကို ဒဏ္ဍာရီစာအုပ်ဟု သက်သေပြရန် မကြာခဏကိုးကားခံရသည့် ဤဖြစ်ရပ်သည်၊ အမှန်တကယ်တွင် ကျမ်းစာသည် ဝိညာဉ်ရေးရာလှုံ့ဆော်မှုရှိသော စာအုပ်ဖြစ်ကြောင်း ယုံကြည်ရန် အရေးကြီးသောအကြောင်းအမျိုးမျိုးထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်” (“Studies in Creationism” စာမျက်နှာ ၃၇၄၊ မူရင်းတွင် စာလုံးစောင်းဖြင့်ရေးထားသည်)။

“The Scriptures teach that such markings among domestic stock are the result of hereditary factors in both parents working according to Mendelian principles and are not due to maternal impressions. A fair reading of the text thus shows that that incident in the Scriptures, which is so often cited as proof that the Bible is a book of fables, is in actuality one of the important reasons for believing that it is indeed an inspired volume” (ibid., p. 374. Italics in the original).

ဖြတ်သွားရင်းဖြစ်စေ၊ ကျမ်းစာအဆိုအရ “သည်ဇယ်လ်” ဟူသော ဟေဗြဲစကားလုံးကို “ဗာဒံသီး” ဟုဘာသာပြန်သင့်ပြီး၊ “သစ်အယ်သီး” ကို “ပလိန်းသစ်ပင်” ဟုဘာသာပြန်သင့်သည်။ အရှေ့တိုင်းပလိန်းသစ်ပင်သည် မေပယ်သစ်ပင်မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်သည်။

In passing, it may be observed that the Hebrew word translated “hazel” in the KJV should be rendered “almond,” and the “chestnut tree” as “plane tree.” The Oriental plane tree belongs to the maple family.

၄၁။ အားကောင်းသောနွားများ။ ရှေးခေတ်ဂျူးဆရာတော်များသည် ဤအခန်းကို ယာကုပ်သည် နွေဦးရာသီတွင်သာ ၎င်း၏လှည့်ကွက်ကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်ဟု နားလည်ခဲ့ပြီး၊ အကြောင်းမှာ ရှေးလူများသည် နွေဦးတွင်သန္ဓေတည်ပြီး ဆောင်းဦးတွင်မွေးဖွားသည့် တိရစ္ဆာန်များသည် ဆောင်းဦးတွင်သန္ဓေတည်ပြီး နွေဦးတွင်မွေးဖွားသည့်တိရစ္ဆာန်များထက် ပိုမိုအားကောင်းသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ သို့သော် ခေတ်သစ်ဝေဖန်ရေးဆရာများသည် ၎င်းကို တစ်ရာသီတည်းတွင် အစောပိုင်းမွေးဖွားသည့်သိုးသငယ်များနှင့် နောက်ပိုင်းမွေးဖွားသည့်သိုးသငယ်များအဖြစ် အသုံးပြုရန် သဘောထားကြပြီး၊ အကြောင်းမှာ နွေဦးအစောပိုင်းသိုးသငယ်များသည် နောက်ပိုင်းမွေးဖွားသည့်သိုးသငယ်များထက် တန်ဖိုးပိုရှိသည်။ ဤအမြင်အရ၊ ယာကုပ်သည် ဒုတိယသားငယ်များနှင့် ၎င်း၏စမ်းသပ်မှုများကို မလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါ၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် အားနည်းမည်ကို သိထားသောကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ အစောပိုင်း၊ အားကောင်းသောသားငယ်များနှင့်သာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် မည်သည့်နည်းလမ်းကိုသုံးခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ ၎င်းသည် လာဗန်၏သိုးအုပ်များကို အားနည်းစေပြီး လျော့နည်းစေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့်၊ ၎င်း၏သိုးအုပ်များကို အားကောင်းစေပြီး တိုးပွားစေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

41. The stronger cattle. The ancient Jewish rabbis understood this passage as meaning that Jacob practiced his trick during the spring breeding season only, since the ancients considered animals conceived in the spring and born in the autumn stronger than those conceived in the autumn and born in the spring. Modern commentators are inclined, however, to apply it to the early- and late-born lambs of the same season, since early-spring lambs are more valuable than those born later in the season. According to this opinion, Jacob did not conduct his experiments with the second litter of cattle, because he knew they would be weaker, but with the early, stronger litter. Whatever method Jacob used, he did so to strengthen and increase his own flocks, obviously at the expense of weakening and diminishing Laban’s.

၄၃။ ထိုသူသည် အလွန်တိုးပွားလာသည်။ ယာကုပ်နှင့် လာဗန်၏ဆက်ဆံရေးသည် လိမ္မာပါးနပ်မှုနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုကို လောဘနှင့် မတော်မတရားပြုမူမှုနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သည့် ဇာတ်လမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ လိမ္မာပါးနပ်မှုသည် သာလွန်သောအသိပညာကို အသုံးပြုပြီး၊ အားနည်းသူများကို အားကောင်းသူများနှင့်ယှဉ်ပြိုင်ရာတွင် မကြာခဏအသုံးပြုသည့်လက်နက်ဖြစ်သည်။ လောဘကြီးပြီး သစ္စာဖောက်သော်လည်း ဉာဏ်ပညာမရှိသူများသည် တူညီစွာ လှည့်ဖြားသော်လည်း ပိုမိုလိမ္မာပါးနပ်သူများက မကြာခဏအနိုင်ယူခံရသည်။ တရားမျှတမှုသည် ယာကုပ်ဘက်တွင်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ဆယ့်လေးနှစ်ကြာခံစားခဲ့ရသော အားနည်းချက်ကို ပြန်လည်ထေမိရန် ၎င်း၏ရာထူးအသစ်ကို အခွင့်ကောင်းယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ၎င်းသည် တင်းကြပ်သောရိုးသားမှုနှင့် သမာဓိရှိမှုတွင် အားနည်းခဲ့သည်။ ဖြောင့်မတ်သူတစ်ဦးတွင် လူများမျှော်လင့်ထားသည့် ပွင့်လင်းမှုနှင့် ရိုးရှင်းသောစရိုက်သည် ယာကုပ်တွင် မရှိခဲ့ပါ။ ယာကုပ်၏အစီအစဉ်သည် အလွန်အောင်မြင်ခဲ့သည်မှာ သေချာသော်လည်း၊ ယေဟောဝါ၏ကျွန်တစ်ဦးအနေဖြင့် လိုက်နာရန်မျှော်လင့်ထားသည့်အရာအဖြစ် မထောက်ခံပါ။ ထို့ပြင်၊ ယာကုပ်သည် ၎င်းအား ဘုရားသခင်၏ကတိထားရာကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ရယူရန် ၎င်း၏လိမ္မာပါးနပ်မှုကို အားထားခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏တန်ခိုးနှင့် ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုထက် ပိုမိုအားထားခဲ့သည်။ သို့သော် ယာကုပ်အတွက်မူ၊ ၎င်း၏အောင်မြင်မှုကို ဘုရားသခင်၏တန်ခိုးကြောင့်ဟု ယူဆခဲ့သည် (အခန်း ၃၁:၉)။

43. The man increased exceedingly. The story of Jacob’s relations with Laban is one in which cunning and skill are matched against avarice and foul play. Cunning, which applies superior knowledge, is often the weapon of the weak against the strong. Men who are grasping and treacherous but lacking in wisdom are often outwitted by men of equally devious but more clever ways. Justice was on Jacob’s side. He was simply taking advantage of his new position to offset the disadvantage under which he had labored for 14 years. However, he was lacking in strict honesty and integrity. That openness and simplicity of character people expect to find in a righteous man were lacking. Jacob’s plan was most successful, to be sure, but does not commend itself as one that a servant of Jehovah would be expected to follow. Jacob erred, furthermore, in relying more upon his own craft to secure the divine blessing promised him than upon the power and providence of God. For his part, Jacob, however, attributed his success to the power of God (ch. 31:9).

ellen g. white comments

25-27, 30 PP 192

41 PP 237

43 PP 192

အခန်းကြီး - ၃၁

အခန်း ၃၁

chapter 31

၁ ယာကုပ်သည် စိတ်မကြည်မသာဖြစ်ပြီး လျှို့ဝှက်ထွက်ခွာသွားသည်။ ၁၉ ရာခေလသည် သူမ၏ဖခင်၏ ရုပ်တုများကို ခိုးယူသည်။ ၂၂ လာဗန်သည် သူ့နောက်သို့ လိုက်လံရှာဖွေသည်၊ ၂၆ ပြီးနောက် မတရားပြုမူမှုအတွက် ညည်းညူသည်။ ၃၄ ရာခေလ၏ ရုပ်တုများကို ဖုံးကွယ်ရန် နည်းဗျူဟာ။ ၃၆ ယာကုပ်၏ လာဗန်အား ညည်းညူမှု။ ၄၃ လာဗန်နှင့် ယာကုပ်တို့၏ ဂလဲဒ်တွင် ပြုလုပ်သော ပဋိညာဉ်။

1 Jacob upon displeasure departeth secretly. 19 Rachel stealeth her father’s images. 22 Laban pursueth after him, 26 and complaineth of the wrong. 34 Rachel’s policy to hide the images. 36 Jacob’s complaint of Laban. 43 The covenant of Laban and Jacob at Galeed.

၁. လာဗန်၏သားတို့၏စကားများ။ လာဗန်၏သားတို့၏ပြောဆိုချက်များသည် ယခုနှစ်ကျော်လွန်နေပြီဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ယာကုပ်သည်လာဗန်ထံမှထွက်ခွာသွားချိန်တွင် လာဗန်တွင်သိုးစုများရှိနေသေးသည် (ကျမ်းပိုဒ် ၁၉)။ လာဗန်၏သားတို့သည် ယာကုပ်သည်သူ၏စည်းစိမ်ကို လှည့်ဖျားမှုဖြင့်ရရှိခဲ့သည်ဟု အရိပ်အမြွက်ပြောဆိုသော်လည်း ထိုကဲ့သို့စွပ်စွဲချက်ကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းမပြောခဲ့ပေ။ သူတို့သည် ယာကုပ်နှင့်သူတို့ဖခင်အကြားရှိသဘောတူညီချက်ကို ယာကုပ်က ချိုးဖောက်ခဲ့သည်ဟု သက်သေပြနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။

1. The words of Laban’s sons. The claim of Laban’s sons was obviously exaggerated, since Laban still had flocks when Jacob left him (v. 19). Laban’s sons hinted that Jacob had secured his wealth by fraud, though they did not openly accuse him of that crime. They could not prove that he had in any way violated any provision of the agreement between him and their father, though they were sure he must have done so.

၂. လာဗန်၏မျက်နှာအမူအရာ။ ယာကုပ်ကြားလိုက်ရသည့်စကားများသည် လာဗန်၏သဘောထားတွင် သူတွေ့မြင်ခဲ့သည့်အရာများဖြင့် အတည်ပြုခံရသည်။

စည်းစိမ်တိုးပွားမှုကို လာဗန်သည် မည်သည့်နည်းဖြင့်မျှ ဟန့်တားနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဘုရားသခင်၏ကရုဏာတော်ကြောင့် လာဗန်၏သဘောထားသည် ယာကုပ်အား သူ၏မွေးရပ်မြေသို့ပြန်လာရန် ဖြစ်ပေါ်စေသည့်နည်းလမ်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏ဖခင်တို့၏ပြည်သို့ပြန်ရန်အချိန်တန်ပြီဟု ယုံကြည်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်ထံမှ တိုက်ရိုက်သတင်းစကားဖြင့် အတည်ပြုခံရသည်။

2. The countenance of Laban. What Jacob overheard was confirmed by what he observed in Laban’s attitude. As a result of the fact that nothing Laban did seemed to hinder in the least Jacob’s rapid increase in wealth, even the pretense of friendliness that had marked their relations in the past had now changed to overt antagonism. In the providence of God, Laban’s attitude became the means of bringing about Jacob’s return to the land of his birth. Jacob’s conviction that the time had come to return to the land of his fathers was confirmed by a direct message from God.

၄. ရာခေလနှင့်လီယာကိုခေါ်သည်။ အိမ်မှအနည်းငယ်ဝေးသောနေရာတွင် သိုးစုများနှင့်အတူရှိနေစဉ်၊ ယာကုပ်သည် သူ၏ဇနီးများကို လျှို့ဝှက်စွာထွက်ခွာရန်အတွက် လယ်ကွင်းသို့ခေါ်ခဲ့သည်။ အိမ်တွင်ဆွေးနွေးခဲ့လျှင် လာဗန်၏အိမ်သားများက သူတို့၏စကားကို ကြားပြီး လာဗန်ထံသို့သတင်းပို့ကာ သူတို့ထွက်ခွာမှုကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ပေမည်။ သူတို့၏သတိထားမှုများရှိသော်လည်း၊ တတိယမြောက်နေ့တွင် လာဗန်ထံသို့သတင်းရောက်ခဲ့သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၁၉၊ ၂၂)။ သိုးစုနှင့်တိရစ္ဆာန်များ၏ထိန်းကျောင်းမှုတွင် အနည်းငယ်ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပုံရသည်။ အကြောင်းမှာ ယာကုပ်သည် ယခုအခါ သူ၏သိုးစုများကို တာဝန်ယူထားပြီဖြစ်သည် (ကျမ်းရင်း ၃၀:၃၅၊ ၃၆)၊ သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ၎င်းတို့ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ လာဗန်သည် သူ၏သိုးများကိုရိတ်ရန်မရှိသည့်အချိန်တွင် ယာကုပ်သည် သူ၏ပရဒိပုများအားလုံးနှင့်အတူ ထွက်ပြေးနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ယာကုပ်သည် သူ၏သိုးများကိုလည်း ရိတ်နေခဲ့ပြီး၊ သူ၏ဇနီးများနှင့် ၎င်းတို့၏ပစ္စည်းများအားလုံးကို ခေါ်ယူကာ ထိုအခါသမရိုးကျပွဲများအတွက် ယာယီတဲများဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီး၊ သံသယမဖြစ်ပေါ်စေဘဲ ထွက်ခွာရန်ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။

4. Called Rachel and Leah. At some distance from home with the flocks, Jacob called his wives to the field for greater secrecy in planning their departure. Had this been done at home, members of Laban’s household might have overheard their conversion and reported to Laban in time for him to return and prevent their leaving. Despite all their precautions, word reached Laban the third day (vs. 19, 22). It seems that some change had taken place in the supervision of the flocks and herds, for Jacob was now in charge of his own (see ch. 30:35, 36), or at least had access to them. Likely, it was Laban’s absence, shearing his own sheep, that made possible Jacob’s escape with all his property, an event that would obviously have been impossible otherwise (vs. 1, 29). Perhaps Jacob was simultaneously shearing his own sheep, and sent for his wives and all their belongings, to erect tents on the spot under the pretext of festivities usually held upon such occasions. Thus he prepared the way for a departure that would not arouse suspicion in advance.

၇. လုပ်ခကိုပြောင်းလဲခဲ့သည်။ “ဆယ်ကြိမ်” ဟူသောစကားသည် စာသားအတိုင်းမဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် အကြိမ်များစွာပြောင်းလဲမှုကို ညွှန်ပြရန်အတွက် သုံးသောခန့်မှန်းရေအရေအတွက်ဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့ “ဆယ်ကျော်ကြိမ်” ဟုပြောသကဲ့သို့ဖြစ်သည် (ဒံယေလ ၁:၂၀ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ လာဗန်သည် မူလသဘောတူညီချက်ကို ကန့်သတ်ရန် အကြိမ်များစွာ ကြိုးစားခဲ့ပုံရသည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏လှည့်စားမှုကို ဖုံးကွယ်ထားပြီး သူရရှိခဲ့သမျှကို ဘုရားသခင်၏ကောင်းချီးပေးမှုဟု မှတ်ယူခဲ့ခြင်းသည် သူအသုံးပြုခဲ့သောနည်းလမ်းများသည် လုံးဝရိုးသားမှုမရှိကြောင်း သတိရှိမှုကို ညွှန်ပြသည်။

7. Changed my wages. “Ten” may not have been meant literally. It was used, perhaps, simply as a round number to indicate very frequent change, much as we would say “a dozen times” (cf. Dan. 1:20). Laban apparently made repeated attempts to limit the original agreement by changing its provisions. That Jacob passed over in silence his own stratagem and attributed to God’s blessing all that he secured by craft implies consciousness that the means employed were not completely honest.

၉. ဘုရားသခင်သည်ယူသွားခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်၏ကော ယူသွားချီးမှုမရှိလျှင်၊ သူ၏ကြိုးပမ်းရှိလျှင်၊ သူ၏ကြိုးစားမှုများသည် အောင်မြင်ခဲ့လျှင် ဘုရားသခင်၏သာယဉ်မှုကို မှတ်ယူခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်၊ သူသည် သူ၏စည်းစိမ်တိုးပွားမှုကို ဘုရားသခင်၏ကရုဏာတော်ကြောင့်ဟု မှတ်ယူခဲ့သည်။ သူ၏ကိုယ်ပိုင်ကြိုးစားမှုများသည် အောင်မြင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါက၊ သူ၏စည်းစိမ်တိုးပွားမှုကို ဘုရားသခင်၏ကရုဏာတော်ကြောင့်ဟု မှတ်ယူခဲ့သည်။

9. God hath taken away. Jacob felt, perhaps, that had it not been God’s will to bless him, his own efforts would not have succeeded. Therefore, and not without reason, he deemed it right to attribute his increased wealth to God’s benevolent care. It is certain that he felt his own devices and the blessing of God not to be mutually exclusive.

၁၁. အိပ်မက်ထဲတွင် ပြောခဲ့သည်။ ဤအိပ်မက်သည် ကျမ်းပိုဒ် ၃ တွင်ဖော်ပြထားသော အကျဉ်းအကျယ်ဖွင့်ဟရုံမှ သီးခြားဖြစ်လာသည်မသိ။ အချို့သောမှတ်ချက်ပြုသူများက ၎င်းသည် ယာကုပ်၏နောက်ဆုံးခြောက်နှစ်သက်မှုကာလအစတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု အကြံပြုကြသည်။ အချို့က ၎င်းသည် ဘေသလတွင်ရခဲ့သောအိပ်မက်နှင့် ဆက်စပ်သည့်သာမန်အိပ်မက်တစ်ခုသာဖြစ်သည်ဟု ထင်ကြသည်။ ဤအမြင်သည် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတွင်ဖော်ပြထားသော ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာသတင်းအချက်အလက်များသည် ယာကုပ်၏ထုံးစံယုံကြည်ချက်များနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည် (ကျမ်းရင်း ၃၀:၃၇–၄၂ ကိုကြည့်ပါ)။

11. Spake … in a dream. It is uncertain whether this dream came separately from the brief revelation of v. 3, or whether it is a more complete account of that divine communication. Some commentators suggest that it came at the very beginning of Jacob’s last six-year term of service. Some think that it was only an ordinary dream Jacob connected with the one he had received at Bethel, and now related in order to impress his wives. This view is untenable because of the biological accuracy of the information revealed in it, information which was contrary to Jacob’s own superstitious beliefs (see on ch. 30:37–42).

၁၄. ရာခေလနှင့်လီယာတို့ဖြေကြသည်။ ညီအစ်မနှစ်ဦးသည် ၎င်းတို့၏ဖခင်၏အပြုအမူအပေါ် ၎င်းတို့၏မနာကျင်မှုတွင် လုံးဝသဘောတူညီမှုရှိသည်မှာ ၎င်းတို့၏မနာကျင်မှုများသည် မခိုးမပိတ်ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ လာဗန်၏ရက်စက်ကြမ်းတမ်းမှုနှင့် မကျေနပ်မှုသည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်မများပင်လျှင် ထင်ရှားလောက်အောင်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် လွတ်လပ်စွာမွေးဖွားလာသော တရားဝင်သားသမီးများဖြစ်သော်လည်း အမွေမရရှိခဲ့ဘဲ၊ ၎င်းတို့ကို ကျွန်များကဲ့သို့ ရောင်းစားခံခဲ့ရသည်ဟု ညည်းညူကြသည်။ လာဗန်၏ပစ္စည်းများအားလုံးကို သူ၏သားများထံ လွဉ်ပြောင်းပေးခဲ့ပြီး၊ သူ၏သမီးများသည် မည်သည့်အရာမျှမရရှိခဲ့ပေ။

14. Rachel and Leah answered. The fact that the two sisters were in perfect agreement in regard to their father’s conduct, in spite of their own mutual jealousies, is clear evidence of the validity of their complaints. Laban’s heartless cruelty and insatiable greed were obviously so pronounced that even his own daughters eventually rose in protest. They complained that in spite of being freeborn, legitimate children, no inheritance had been given them, and they had been sold like slaves. Apparently, all of Laban’s property had been transferred to his sons, for his daughters received none of it.

၁၆. စည်းစိမ်အားလုံး။ ရာခေလနှင့်လီယာတို့သည် ၎င်းတို့၏ခင်ပွန်းဖြစ်သူ၏ ထူးကဲသောစည်းစိမ်တိုးပွားမှုတွင် ဘုရားသခင်၏လက်ရာကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့၏ဖခင်နှင့် ကင်းကွာနေရခြင်းသည် နှမြောစရာဖြစ်သော်လည်း၊ သူ၏ရက်စက်မှုနှင့် မကျေနပ်မှုသည် ထိုကဲ့သို့သောတုံ့ဆိုင်းမှုကို နားလည်နိုင်စေခဲ့သည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ခင်ပွန်းဖြစ်သူ၊ ၎င်းတို့၏သားသမီးများ၏ဖခင်နှင့် ရင်းနှီးစွာ ချစ်ခင်စွာချိတ်ဆက်နေသည်ဟု ခံစားရသည်။ ၎င်းတို့၏ဘဝနှင့် ကံကြမ္မာသည် ယခုသူ၏ဘဝနှင့်အတူ လုံးဝပေါင်းစည်းနေပြီဖြစ်သည်။ ရာခေလသည် မကြာသေးမီက သားတစ်ဦးကို မွေးဖွားခဲ့ခြင်းသည် ၎င်းတို့၏အိမ်ထောင်ဘဝ၏ပထမနှစ်များတွင် ရှိခဲ့သော တင်းမာမှုနှင့် မနာလည်မှုကို လျော့ပါးစေခဲ့ပေမည်။

16. All the riches. Rachel and Leah recognized the hand of God in their husband’s remarkable prosperity. Regrettable as their alienation from their father may be, his severity and meanness made such a reaction understandable if not inevitable. On the other hand, they felt bound to their husband, the father of their children, in a close and tender union. Their lives and fortunes were now completely identified with his. For the first time the two sisters are presented as united in opinion. That Rachel had but recently become the mother of a son herself may have eased the tension and jealousy that had existed between them during the first years of their married life.

၁၉. လာဗန်သည် သူ၏သိုးများကိုရိတ်ရန်သွားခဲ့သည်။ RSV ဘာသာပြန်တွင် “သွားခဲ့သည်” ဟူသောစကားသည် KJV ၏ “သွားသည်” ထက် ပိုမိုသင့်လျော်သည်။ အကြောင်းမှာ ရာခေလသည် သူမ၏ဖခင်၏ရုပ်တုများကိုခိုးယူခဲ့စဉ် လာဗန်သည် အိမ်မှထွက်သွားခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် ၎င်းတို့၏ထွက်ခွာရန်ဆုံးဖြတ်ချိန်တွင် လာဗန်သည် အိမ်မှထွက်ခွားသွားခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ရာခေလသည် သူမ၏ဖခင်၏ရုပ်တုများကိုခိုးယူခဲ့ခြင်းသည် သူမ၏ထွက်ခွာချိန်တွင် လာဗန်မရှိသည်ကို ဖော်ပြသည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏ယောက္ခံဖခင်သည် သိုးရိတ်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်သောပွဲလမ်းသဘင်များဖြင့် ရက်အနည်းငယ်ကြာနေရမည်ကို သိထားပြီး၊ ၎င်းသည် သူ့အတွက် အနှောင်အဆီးမရှိဘဲ ထွက်ပြေးရန် အခွင့်အလမ်းကောင်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည် (၁ရာ ၂၅:၄၊ ၁၁; ၂ရာ ၁၃:၂၃ ကိုကြည့်ပါ)။

19. Laban went to shear his sheep. The RSV translation, “had gone,” is preferable to that of the KJV, “went,” for Laban had probably left home before Jacob called his wives to the field, and not after their decision to leave Haran. The fact that Rachel was able to steal her father’s images suggests Laban’s absence from home at the time of her own departure. Jacob knew that his father-in-law would be detained several days by the task of shearing his sheep and the festivities commonly connected with it (see 1 Sam. 25:4, 11; 2 Sam. 13:23), to which friends were often invited. Whether Jacob had not been invited, or had declined Laban’s invitation, owing to the dissension existing between them, is uncertain. But it did afford him an excellent opportunity to escape unhindered.

ရာခေလသည် ရုပ်တုများကိုခိုးယူခဲ့သည်။ ဤ“ရုပ်တုများ”၊ တေရဖိမ် (ကျမ်းရင်း ၁၇:၅; ၁၈:၁၄; စသည်တို့ကိုကြည့်ပါ) သည် များသောအားဖြင့် သေးငယ်သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၃၄)၊ လူပုံစံဖြစ်ပြီး၊ တစ်ခါတစ်ရံ ပိုကြီးသည်၊ များသောအားဖြင့် သစ်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသည် (၁ရာ ၁၉:၁၃-၁၆)။ အရှေ့အနီးတွင် တူးဖော်မှုများမှ သစ်သား၊ ရွံ့စေးနှင့် အဖိုးတန်သတ္တုများဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ရုပ်တုများစွာကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အချို့သည် အထီးနတ်ဘုရားများကိုဖော်ပြသော်လည်း အများစုမှာ အမျိုးသမီးနတ်ဘုရားများ၏ရုပ်တုများဖြစ်ပြီး၊ အရှည် ၂ မှ ၃ လက်မသာရှိသည်။ ၎င်းတို့ကို အိမ်ထောင်စုနတ်ဘုရားများအဖြစ် သို့မဟုတ် အကာအကွယ်အဆောင်များအဖြစ် ကိုယ်ပေါ်တွင်ဆောင်ထားသည်။ ၎င်းတို့သည် မျိုးပွားမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက်ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် ရာခေလသည် ၎င်းတို့ကို အထူးတန်ဖိုးထားခဲ့ပေမည်။ နူဇီမှတွေ့ရှိထားသော ကျူနိဖါရုံးစာရွက်များအရ၊ အိမ်ထောင်စုနတ်ဘုရားများသည် ဖခင်သေဆုံးချိန်တွင် သားမရှိလျှင် မွေးစားသားများသို့သာ အမွေဆက်ခံရသည်။ သားရှိလျှင် သမီးများထံသို့ နတ်ဘုရားများမသွားနိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် ရာခေလသည် သူမ၏ဖခင်၏အိမ်ထောင်စုနတ်ဘုရားများကို ယူပိုင်ခွင့်မရှိခဲ့ပေ၊ ယာကုပ်က ၎င်းကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းဝန်ခံခဲ့သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၃၁:၃၂)။ နူဇီမှတွေ့ရှိထားသော စာရွက်များအရ၊ လာဗန်၏အိမ်ထောင်စုနတ်ဘုရားများသည် ဖခင်၏ပစ္စည်းများအတွက် ပိုင်ဆိုင်မှုခွင့်ပြုခဲ့သည် (ANET ၂၁၉၊ ၂၂၀)။ ထို့ကြောင့် လာဗန်သည် ၎င်းတို့ကိုပြန်လည်ရယူရန် အလွန်စိတ်အားထက်သန်ခဲ့သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၃၀၊ ၃၃–၃၅)။

Rachel had stolen the images. These “images,” teraphim (see Judges 17:5; 18:14; etc.), were usually small (v. 34) human figurines, occasionally larger, often made of wood (1 Sam. 19:13-16). Near Eastern excavations have brought them to light in profuse numbers, made of wood, clay, and precious metals. Some represent male gods, but the majority are figurines of female deities 2 to 3 in. in length. They were used as household gods or were carried on the body as protective charms. Since most of them represent nude goddesses whose sexual features are accentuated, they were probably thought to promote fertility. This may be the reason Rachel especially cherished them. Cuneiform texts from Nuzi in Mesopotamia reveal that the household gods were inherited by adopted sons only when no actual sons were present at the father’s death. If a man had sons, his gods could not go to his daughters. Rachel therefore had no right to her father’s household gods, as Jacob frankly admitted (Gen. 31:32). Documents found at Nuzi, in Mesopotamia, indicate that in the patriarchal age the possession of the family’s household gods, such as Laban had, guaranteed to their holder the title to his father’s properties (ANET 219, 220). This was probably the chief reason why Laban was so eager to retrieve them (see vs. 30, 33–35).

၂၀။ယာကုပ်သည် လာဗန်ကို လှည့်ဖျားခဲ့သည်။ စာသားအရසရာခေလသည် “လာဗန်၏စိတ်ကိုလှည့်ဖျားခဲ့သည်” ဟုဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် သူသည် လာဗန်ကိုလှည့်ဖျားခဲ့သည် (အရမိဖွတ်ပြီး)။

20. Jacob stole away. Literally, he “deceived the heart of Laban the Aramaean,” or he “outwitted Laban” (RSV). For the expression “the Syrian,” meaning the Aramaean, see on ch. 25:20.

၂၁. ယူဖရိတ်မြစ်ကိုဖြတ်သွားခဲ့သည်။ ယူဖရိတ်မြစ်သည် သမားကာလတွင် အထဂွတ်ဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် ၎င်းတို့၏သိုးစုများနှင့်အတူ ယူဖရိတ်မြစ်ကိုဖြတ်ကာ ဂိလဒ်သို့ဦးတည်ခဲ့သည်။ ဂိလဒ်သည် ယာမက်မြစ်၏တောင်တွင်ရှိသည်။ ဤနေရာတွင် လာဗန်သည် ယာကုပ်ကိုလိုက်လှည်းခဲ့သည်။ ဂိလဒ်သည် ထိုအခါ ယာကုပ်က ဂလီဒ်ဟုအမည်ပေးခဲ့သ ဒသည်။

21. Passed over the river. The Euphrates, pre-eminently the river of Bible times (1 Kings 4:21; Ezra 4:10, 16). How Jacob succeeded in crossing the Euphrates with his flocks, particularly in the springtime (Gen. 31:19), is not known. There are, of course, fords at various places along the river in this vicinity. Jacob’s immediate destination, Gilead, was the mountainous region south of the Yarmuk River. Gilead is mentioned here in view of the fact that Laban overtook him there. The name Gilead (Galeed) was given it by Jacob upon that occasion (v. 47). Its former name is unknown.

၂၃။ သူ့နောက်လိုက်သွားသည်။ လာဗန်သည် ယာကုပ်ထွက်ပြေးသွားပြီး နှစ်ရက် သို့မဟုတ် သုံးရက်အကြာတွင် သတင်းရရှိခဲ့ပြီး (အင်္ဂါး ၂၂)၊ ခုနစ်ရက်ကြာ လိုက်လံရှာဖွေပြီးနောက် သူ့ကိုတွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ဟာရန်အနီးမှ ထွက်ခွာပြီး ကိုးရက် သို့မဟုတ် ဆယ်ရက်အကြာတွင် နှစ်ဦးသား တွေ့ဆုံခဲ့ပုံရသည်။ ဂိလဒ်တောင်တန်းများသည် ဟာရန်မှ ၂၇၅ မိုင်ထက်ပို၍ ကွာဝေးပြီး၊ ထိုအကွာအဝေးကို လျင်မြန်သော ကုလားအုတ်များဖြင့် ၇ ရက်အတွင်း ဖြတ်သန်းနိုင်သည်။ ထိုအချိန်သည် လာဗန်အတွက် လိုအပ်သော အချိန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် သိုးနှင့်ဆိတ်များကို ထိုအကွာအဝေးသို့ ထိုကာလအတွင်း မောင်းနှင်ရန်မှာ မဖြစ်နိုင်ပေ။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် တစ်ရက်လျှင် ၉ မိုင် သို့မဟုတ် ၁၀ မိုင်သာ သွားနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ လာဗန်သည် ထွက်ပြေးသူများကို သတင်းရရှိပြီးချိန်တွင် ချက်ချင်းလိုက်မလိုက်ခဲ့ပုံရသည်။ သူသည် ယာကုပ်အနေဖြင့် နှေးကွေးစွာသာ ခရီးဆက်နိုင်မည်ကို သိထားသည် (အခန်း ၃၃:၁၃၊ ၁၄)။ ထို့ကြောင့် သူကိုယ်တိုင် အလျင်စလိုလိုက်ရန် မလိုအပ်ပေ။ ရာခေလသည် သူမ၏ဖခင်၏ အိမ်ထောင်ဘုရားရုပ်များကို ယူဆောင်သွားခဲ့သောကြောင့်၊ သူမ၏ထွက်ခွာမှုသည် သူမ၏ဖခင်၏အိမ်ရှိရာ ဟာရန်မှဖြစ်ရမည် (အခန်း ၂၉:၄၊ ၅)။ လာဗန်သည် သူ၏ရုပ်ထုများခိုးယူခံရသည်ကို သိရှိထားခြင်းက သူသည် ယာကုပ်ကိုလိုက်လံရှာဖွေမည့်မတိုင်မီ အိမ်သို့ပြန်လာခဲ့ရမည်ဟု ညွှန်ပြသည်။ သူသည် သိုးမွှေးညှပ်ခြင်းကို ပြီးစီးပြီး၊ ဆက်လက်ကျင်းပသော ပွဲတော်များကို အဆုံးသတ်ကာ၊ ယာကုပ်စွန့်ခွာသွားသော သိုးအုပ်များကို စီမံခန့်ခွဲရန် စီစဉ်ပြီးမှ ဟာရန်မှ ထွက်ခွာခဲ့ပေမည်။ သူသည် ယာကုပ်ထွက်ပြေးသွားသည့် သတင်းရရှိချိန်မှ သူကိုယ်တိုင် ထွက်ခွာသည့်အချိန်အထိ ကြာမြင့်ချိန်သည် ၃၀ ရက် သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပို၍ ကြာမြင့်ခဲ့ပေမည်။

23. Pursued after him. Since Laban received word two or three days after Jacob’s flight (v. 22), and overtook him after a pursuit of seven days, it appears that the two met nine or ten days after Jacob’s departure from the vicinity of Haran. The mountains of Gilead lie more than 275 mi. from Haran, a distance that can be covered by fast camels in 7 days, the time required by Laban. But it would be impossible to drive the flocks and herds such a distance in that length of time, since they could cover no more than 9 or 10 mi. a day. Apparently Laban did not pursue the fugitives immediately upon receiving word of their flight. He knew that Jacob could make but slow progress (ch. 33:13, 14), and that he himself need therefore be in no haste. Since Rachel had taken her father’s household gods, her departure must have been from Haran, where her father’s home was situated (ch. 29:4, 5). The fact that Laban knew his idols had been stolen suggests that he must have returned home before pursuing Jacob. He may have finished the shearing of his sheep, concluded the accompanying festivities, and arranged for the care of the flocks Jacob had forsaken before leaving Haran. The time that elapsed between his receiving word of Jacob’s flight and his own departure may easily have been 30 days or more.

၂၄. ဘုရားသခင်သည် လာဗန်ထံသို့လာခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်အား ၂၀ နှစ်ကြာ ကတိထားခဲ့သောကတိကို ပြည့်စွာပေးဆောင်ခဲ့သည် (ကျမ်းရင်း ၂၈:၁၅၊ ၂၀၊ ၂၁)။ ဘုရားသခင်သည် လာဗန်အား အိပ်မက်ထဲတွင် ဖြစ်ပြီး၊ လာဗန်သည် နာဟော၏ဘာသာတရားကို သိခဲ့သည် (ကျမ်းရင်း ၂၄:၃၁၊ ၅၀)။

မကောင်းမကျယ်မှု။ ဤအသိုအား၊ “ကောင်းမှဆိုးမှ” ဟူသောစကားသည် စကားပုံဆိုရိုးဖြစ်သည် (ကျမ်းရင်း ၂၄:၅၀; ၂ရာ ၁၃:၂၂)။ လာဗန်သည် ယာကုပ်ကို အိမ်သို့ပြန်ခေါ်ရန် အတင်းအငယ်ဖြင့်မပြုရန်၊ ပိုမိုဆွမ်းပန်းဖြစ်စေရန် မကျေနပ်ခဲ့ပေ။

24. God came to Laban. In a most unexpected way God fulfilled the promise given to Jacob 20 years earlier (ch. 28:15, 20, 21). It is unusual that God should have revealed Himself to an idolater thus in a dream. Laban, who had become acquainted with Abraham’s religion through his grandfather Nahor, through Abraham’s servant Eliezer (ch. 24:31, brGE 24:50>50), and more recently through his long association with his own nephew, recognized the true God as the speaker in his dream the night previous to his overtaking Jacob (v. 29).

Good or bad. This expression, literally “from good to bad,” is proverbial (Gen. 24:50; 2 Sam. 13:22). Laban was not to compel Jacob to return, either by force or by making further attractive inducements.

၂၇။ သင်သည် အဘယ်ကြောင့် ထွက်ပြေးသွားသနည်း။ လာဗန်သည် ယာကုပ်ကို လိုက်မီသောအခါ၊ သူသည် ကောင်းသောစိတ်ထားရှိသော်လည်း ကြီးစွာသောမတရားခံရပြီး နာကျင်ခံစားရသော ဖခင်တစ်ဦး၏အခန်းကဏ္ဍကို ယူခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် လာဗန်အား ဟာရန်သို့ ပြန်လာရန် အလွယ်တကူ အတင်းအကြပ်ပြုနိုင်သည်ကို မသိခဲ့ဘူးလား။ လာဗန်သည် ယာကုပ်ကို သူထိုက်တန်သည်ဟု ယူဆသည့်အတိုင်း ဆက်ဆံမည့်အစား ယခုလို စကားပြောနေရခြင်းမှာ ယခင်ညက သူ၏ဘိုးဘေးတို့၏ဘုရားသခင်၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကြောင့်သာ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယာကုပ်၏ ဖခင်ထံသို့ ပြန်လိုသည့် ပြင်းပြသောဆန္ဒက သူ့ယောက္ခမဖြစ်သူ၏ ဘုရားများကို ခိုးယူရန် အဘယ်ကြောင့် ဦးတည်စေသနည်း။ ဤသည်မှာ လာဗန်၏ တရားဝင်ညည်းညူချက်တစ်ခုတည်းဖြစ်ပြီး၊ ပြင်းထန်စွာ ထိမှန်ရန် ရည်ရွယ်ထားသော ချွန်ထက်သောမြှားတစ်စင်းဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏ယောက္ခမအား သူ၏ရုပ်တုဘုရားများကို စွန့်ပယ်ရန်နှင့် ရုပ်တုများသည် အကျိုးမရှိကြောင်း ထောက်ပြပြီး စစ်မှန်သောဘာသာတရားကို လက်ခံရန် တိုက်တွန်းခဲ့ဖူးသလား။ ယခုမူကား၊ သူသည် လာဗန်၏ မိသားစုဘုရားများကို အလွန်ယုံကြည်လာသဖြင့် ၎င်းတို့မပါဘဲ ဟာရန်မှ ထွက်ခွာရန် မလိုလားခဲ့ပုံရသည်။ သို့မဟုတ် လာဗန်သည် ယာကုပ်သည် ဤသို့ဖြင့် သူ၏ကျန်ရှိသော ပစ္စည်းများကို သိမ်းယူရန် ကြံစည်နေသည်ဟု ထင်မြင်ခဲ့ပြီလား (အခန်းကြီး ၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။

27. Wherefore didst thou flee. Overtaking Jacob, Laban assumed the role of a good-natured but grievously wronged and deeply hurt father. Did Jacob not realize how easily Laban could compel him to return to Haran? That Laban was talking with him at all instead of treating him as he presumably deserved, Jacob owed solely to the intervention of the God of his fathers the previous night. But why should Jacob’s ardent longing to return to his father lead him to steal his father-in-law’s gods? This was Laban’s only legitimate complaint, a polished shaft aimed to hit hard and well. Perhaps Jacob had urged his father-in-law to discard his heathen gods, pointing out that idols were of no avail, and to accept the true religion. And now it seemed that he himself must have gained so much confidence in Laban’s family gods as to be unwilling to leave Haran without them! Or did Laban fear that Jacob was thereby attempting to secure the rest of his property (see on v. 19)?

၃၂။ သူ့ကို အသက်မရှင်စေနှင့်။ သူ၏ လျှို့ဝှက်ပြီး အလျင်စလို ထွက်ခွာမှုကို ခုခံကာကွယ်ရာတွင် ယာကုပ်သည် ကြောက်ရွံ့မှုကို အကြောင်းပြခဲ့သည်၊ ဤသည်မှာ ရိုးသားပြီး ပြတ်သားသော ဝန်ခံချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ခိုးမှုစွပ်စွဲချက်နှင့်ပတ်သက်၍ ယာကုပ်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဥပဒေ၏ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို မိမိဆန္ဒအလျောက် လိုက်နာခဲ့သည်။ ဤဥပဒေသည် အချို့သောခိုးမှုများအတွက် သေဒဏ်ပေးရန် ပြဋ္ဌာန်းထားပြီး၊ ၎င်းတို့တွင် မြင့်မြတ်သောအရာများကို ခိုးယူခြင်းလည်း ပါဝင်သည် (ဟမ်မူရာဘိဥပဒေ၊ အပိုဒ် ၆)။

32. Let him not live. In defense of his secret and hasty departure Jacob pleaded fear, an honest and forthright confession. As for the charge of theft, Jacob voluntarily submitted to the provisions of Mesopotamian law. This provided the death penalty for certain kinds of theft, including that of sacred objects (Code of Hammurabi, sec. 6).

ကျွန်ုပ်တို့၏ညီအစ်ကိုများရှေ့တွင်။ ဤသည်မှာ လာဗန်၏ဆွေမျိုးများ (အခန်းကြီး ၂၃)၊ ယာကုပ်၏အိမ်ထောင်ဖက်များဖြစ်သော ညီအစ်ကိုများကို ရည်ညွှန်းသည်။

Before our brethren. This was a reference to Laban’s relatives (v. 23), Jacob’s brothers by marriage.

၃၃။ မိန်းမငယ်နှစ်ဦး၏ တဲများ။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ထိုအချိန်က ဓလေ့ထုံးတမ်းတစ်ခုကို စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖော်ပြထားပြီး၊ ထိုအခါ ခင်ပွန်းနှင့်ဇနီးများသာမက ဇနီးတစ်ဦးချင်းနှင့် မောင်းမများသည် သီးခြားတဲတစ်လုံးစီရှိခဲ့သည်။

33. The two maidservants’ tents. This passage affords an interesting glimpse into the custom of the time whereby not only husbands and wives but each individual wife and concubine possessed a separate tent.

၃၄။ ကုလားအုတ်၏ ပရိဘောဂ။ ယခုခေတ်တွင် အလားတူဖြစ်သည်ဟု ယူဆရသည့်အတိုင်း၊ အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ စီးနင်းသည့်ကုန်းနှီးသည် ယက်လုပ်ထားသောသစ်သားဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး ခြင်းတောင်း သို့မဟုတ် ပုခက်နှင့်တူသည်။ ကြမ်းပေါ်တွင် ကော်ဇောတစ်ခုရှိပြီး၊ လေ၊ မိုးနှင့် နေရောင်မှ ကာကွယ်ရန် အမိုးနှင့် ကုလားကာများရှိသည်။ ဘေးနှစ်ဖက်ရှိ အဖွင့်များမှ အလင်းရောင်ဝင်ရောက်သည်။ ရာခေလသည် သူမ၏ခိုးမှုကို လှည့်စားမှုနှင့် လှည့်ဖျားမှုဖြင့် ဖုံးကွယ်ခဲ့ရာ သူမသည် လာဗန်၏ စစ်မှန်သောသမီးဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ သူမ၏ခင်ပွန်း၏ ဘာသာတရားသည် သူမ၏စရိုက်ပေါ်တွင် မည်မျှအကျိုးသက်ရောက်မှုနည်းပါးခဲ့သည်နည်း။ သေချာပေါက်၊ သူကိုယ်တိုင်လည်း သီလစရိုက်၏ ပုံသာနမူနာမဟုတ်ပေ။

34. The camel’s furniture. To judge from its modern counterpart, a woman’s riding saddle was probably made of wickerwork and resembled a basket or cradle. There was a carpet upon the floor, and it was protected against wind, rain, and sun by means of a canopy and curtains. Light was admitted by openings in the sides. In covering her theft by subtlety and deception Rachel proved herself a true daughter of Laban. How little an imprint had the religion of her husband made upon her character! To be sure, of course, he was hardly a paragon of virtue himself.

၃၅။ ကျွန်မထရပ်နိုင်ပါ။ အရှေ့တိုင်းဓလေ့နှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ အသက်အရွယ်နှင့် အဆင့်အတန်းမခွဲခြားဘဲ သားသမီးများသည် မိဘများရှေ့တွင် ထရပ်ရမည်ဖြစ်သည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၁၉:၃၂; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၂:၁၉)။ ထို့ကြောင့် ရာခေလ၏ အကြောင်းပြချက်သည် မသင့်လျော်ပေ။

35. I cannot rise up. Oriental custom and politeness required children of every age and rank to rise up in the presence of their parents (Lev. 19:32; 1 Kings 2:19). Rachel’s excuse was therefore hardly in order.

အမျိုးသမီးများ၏ဓလေ့။ ဤသည်မှာ ဓမ္မတာကိုရည်ညွှန်းသည့် ဝေါဟာရတစ်ခုဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၁၈:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းမောရှေဥပဒေအရ ထုံးတမ်းစဉ်လာအရ မစင်ကြယ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၁၅:၁၉)။ ဤထုံးတမ်းဥပဒေသည် မောရှေဥပဒေမတိုင်မီ၊ အနည်းဆုံး အာရမ်လူမျိုးများအကြား အာမခံထားသည်ကို ဤကျမ်းပိုဒ်မှ သိရှိနိုင်သည်။ လာဗန်သည် ရာခေလအား ထရပ်ရန်မတောင်းဆိုခဲ့ခြင်းမှာ “ကုလားအုတ်၏ပရိဘောဂ”ကို ရှာဖွေရန်အတွက် မစင်ကြယ်မှုကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည်။

The custom of women. A periphrasis for the menses (cf. ch. 18:11), which under the later Mosaic legislation incurred ceremonial uncleanness (Lev. 15:19). That this particular statute was in force prior to the Mosaic law, at least among the Aramaeans, may be inferred from this passage. That Laban did not require Rachel to stand so that he might search “the camel’s furniture” may have been due to fear of defilement.

ရုပ်တုများကို မတွေ့ရှိခဲ့။ ဤစကားစုကို သုံးကြိမ်ထပ်လောင်းဖော်ပြထားပြီး၊ လာဗန်၏ရှာဖွေမှု၏ စေ့စပ်သေချာမှုနှင့် ရာခေလ၏ ခိုးယူထားသောအရာများကို ဖုံးကွယ်ရာတွင် အောင်မြင်မှုကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။

Found not the images. Thrice repeated, this phrase emphasizes the thoroughness of Laban’s search and Rachel’s success in hiding the stolen objects.

၃၆။ ယာကုပ်သည် ဒေါသထွက်ခဲ့သည်။ လာဗန်သည် ယာကုပ်ထွက်ခွာသွားသောအခါ သူ၏မိသားစုဘုရားများ ပျောက်ဆုံးသွားကြောင်း သိခဲ့သည်၊ ဤအချက်ကို သူယုံကြည်ခဲ့သည်။ ယခင်ညက အိပ်မက်ရှိခဲ့သော်လည်း၊ သူသည် ယာကုပ်ကို ခုခံအနေအထားသို့ ရောက်အောင် ကြံစည်နေဆဲဖြစ်နိုင်သည်။ ယာကုပ်သည် အပြစ်ရှိသူအား လာဗန်ထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးရန် မိမိဆန္ဒအလျောက် သဘောတူခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၃၂)။ လာဗန်သည် ယာကုပ်အား ဤလုပ်ရပ်အတွက် တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ သွယ်ဝိုက်ဖြစ်စေ တာဝန်ယူစေရန် မျှော်လင့်ခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် သူ၏အကြောင်းကို ဖိအားပေးခဲ့ပြီး၊ ယာကုပ်အား ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမည်။ ယာကုပ်တွင် အပြစ်ရှိပါက ဘုရားသခင်၏ အကာအကွယ်လက်ထဲမှ ဖယ်ထုတ်ခံရမည်ကို လာဗန်သည် သတိပြုမိပုံရသည်။ လာဗန်၏စွပ်စွဲချက်များ လုံးဝပြိုကျသွားသောအခါ၊ ယာကုပ်သည် ခုခံအနေအထားမှ လွတ်မြောက်လာပြီး၊ ယခုအခါ နှိမ့်ချပြီး နူးညံ့သိမ်မွေ့လာသော လာဗန်ကို သူ၏အကြောင်းကို ဖိအားပေးတိုက်တွန်းခဲ့သည်။ လာဗန်အတွက် သူ၏ဝန်ဆောင်မှုသည် ဝေဖန်မှုထက် သာလွန်ကောင်းမွန်ပြီး၊ ဤအချက်ကို လာဗန်ကိုယ်တိုင်ပင် ငြင်းဆန်ရန် မကြံစည်ခဲ့ပေ (အခန်းကြီး ၄၃)။

36. Jacob was wroth. Laban knew that his family gods had disappeared when Jacob left; of this he was positive. In spite of the dream of the night before, it may be that he was still scheming to put Jacob on the defensive. The latter had voluntarily agreed to surrender to Laban anyone found guilty (v. 32). Perhaps Laban hoped to fix upon him responsibility for the deed, either directly or indirectly, and so pressed his case, if he might thereby yet secure Jacob’s return. Laban seems to have been aware that guilt on Jacob’s part would have removed him from the protecting hand of God. With the complete collapse of Laban’s charges, Jacob, no longer on the defensive, now pressed his case against a meek and subdued Laban. His service for Laban was above criticism, a fact which even Laban himself did not presume to deny (v. 43).

၃၉။ ကျွန်ုပ်၏လက်မှ။ ယာကုပ်သည် လာဗန်အား တောရိုင်းသားရဲများနှင့် သူခိုးများကြောင့် တိရစ္ဆာန်များ ဆုံးရှုံးမှုအတွက် စွပ်စွဲခဲ့ခြင်းကြောင့် တရားဝင်ညည်းညူရန် အကြောင်းရှိခဲ့သည်။ ဤအလေ့အကျင့်သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှေးဥပဒများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ဟမ်မူရာဘိဥပဒေ (အပိုဒ် ၂၆၇) တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း၊ သိုးထိန်းတစ်ဦးသည် သူ၏ပေါ့ဆမှုကြောင့်သာ ဖြစ်ပေါ်သော ဆုံးရှုံးမှုများကိုသာ ပြန်လည်ပေးဆပ်ရမည်ဖြစ်သည်။

39. Of my hand. Jacob had a legal basis for complaint against Laban, for charging him with the loss of animals to wild beasts and to thieves. This practice was contrary to the ancient laws of Mesopotamia, for, as the Code of Hammurabi (sec. 267) shows, a shepherd was to repay only such losses as were incurred through his own neglect.

၄၂။ အာဗြဟံ၏ဘုရားသခင်နှင့် ဣဇာက်၏ကြောက်ရွံ့မှု။ ယာကုပ်သည် “အာဗြဟံ၏ဘုရားသခင်” နှင့်အတူ “ဣဇာက်၏ကြောက်ရွံ့မှု” ဟူသောအသုံးအနှုံးကို ထည့်သွင်းဖော်ပြခြင်းသည် ထူးဆန်းသည်ဟုထင်ရသော်လည်း၊ ဤအသုံးအနှုံးနှစ်ခုသည် တူညီသောဘုရားသခင်ကိုရည်ညွှန်းပုံရသည်။ အာဗြဟံ၏ဘာသာရေးအတွေ့အကြုံသည် ယာကုပ်အတွက် သူ့ဖခင်ဣဇာက်၏အတွေ့အကြုံလောက် လက်တွေ့မဖြစ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ အာဗြဟံသည် ကြာရှည်သေဆုံးသွားပြီဖြစ်သော်လည်း၊ ဣဇာက်သည် အသက်ရှင်နေဆဲဖြစ်ပြီး ဘုရားသခင်ကို “ကြောက်ရွံ့မှု” ဖြင့်ကိုးကွယ်နေသည်။ ဤနေရာတွင် “ကြောက်ရွံ့မှု” ဟူသောစကားလုံးသည် ယေဟိုဝါအတွက် အခြားအမည်တစ်ခုအဖြစ်သုံးပြီး၊ RSV တွင်ကဲ့သို့ “ကြောက်ရွံ့မှု” ဟုဘာသာပြန်သင့်သည်။ ဤအသုံးအနှုံးကို ဤနေရာနှင့် အခန်းကါး ၅၃ တွင်သုံးခြင်းသည် ဣဇာက်၏ဘာသာရေးဆိုင်ရာဆက်ကပ်အပ်နှံမှုက ယာကုပ်အပေါ်ထားခဲ့သော နက်ရှိုင်းသောအထင်အမြင်ကို ဖော်ပြသည်။

42. The fear of Isaac. It seems strange that Jacob mentioned this in addition to the “God of Abraham,” since both expressions apparently refer to the same Being. This may have been due to the fact that Abraham’s religious experience was not nearly so real to him as that of his father Isaac. Abraham had long been dead, whereas Isaac was yet living and practicing “the fear” of God. It seems that here the word “fear” is used as an alternate name for Jehovah, and should be rendered “Fear,” as in the RSV. The use of this expression here and in v. 53 suggests the deep impression made upon Jacob by the devotion with which Isaac practiced his religion.

ယမန်ညက ဆုံးမခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် လာဗန်အား ယခင်ညကအိပ်မက်ထဲတွင် ဘုရားသခင်မှသတိပေးချက်ပေးခဲ့သည်ကို ထောက်ပြပြီး၊ သူတို့ကြားရှိအငြင်းပွားမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဘုရားသခင်က အဆုံးအဖြတ်ပေးပြီးဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ သူမပြောခဲ့သော်လည်း၊ ယာကုပ်သည် သူ၏ပိုင်ဆိုင်မှုများတိုးပွားစေရန်ပြုလုပ်ခဲ့သမျှအတွက် ဘုရားသခင်၏ထောက်ခံမှုကို သူ့အပေါ်သို့ ဘုရားသခင်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွင် ဖတ်ရှုခဲ့ပေမည်။ သူသည် လှည့်စားမှုကိုလှည့်စားမှုဖြင့်သာ တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး၊ လာဗန်သည် သူ့ကိုအပြစ်ပေးရန် သို့မဟုတ် လျော်ကြေးငွေတောင်းဆိုပိုင်ခွင့်မရှိဟု သူဆင်ခြင်ပေမည်။ ယာကုပ်၏လုပ်ရပ်ကို ဖခင်ယောက္ခမ လာဗန်၏ ကြမ်းတမ်းသောဆက်ဆံမှုတွင် အကြောင်းပြချက်ရှာနိုင်သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်က သူ့ကိုလက်စားချေမှုမှ ကာကွယ်ပေးခဲ့သည်က သူ၏လုပ်ရပ်ကို မမှန်ကန်ကြောင်း သက်သေမပြခဲ့ပေ (သုတ္တံ ၂၀:၂၂; ရောမ ၁၂:၁၇; ၁သက်သာလောနိမှတ် ၅:၁၅)။

Rebuked thee yesternight. Jacob pointed out that by the warning given Laban in the dream of the previous night, God had already pronounced sentence upon the matter at issue between them. Though he did not say so, Jacob may have read into the divine intervention on his behalf God’s approval for all he had done to increase his possessions. Perhaps he reasoned that since on his own part he had only met cunning with cunning and deceit with deceit, Laban had no right to punish him or to expect compensation. Extenuation of Jacob’s conduct may be found in the heartless treatment accorded him by his father-in-law, but the fact that God protected him against revenge did not vindicate his course of action (Prov. 20:22; Rom. 12:17; 1 Thess. 5:15).

၄၃။ ဤကလေးများ။ လာဗန်သည် ယာကုပ်၏စကားများသည် မှန်ကန်ကြောင်းကို သဘောတူစွာဝန်ခံခဲ့ပြီး သူ့တွင်တိုင်ကြားရန် တရားမျှတသောအကြောင်းမရှိကြောင်း ဝန်ခံသည်။ သူသည် လက်ရှိအခြေအနေနှင့် ၎င်းမှဖြစ်ပေါ်လာသော မလွှဲမရှောင်သာခွဲခွာရမှုကို လက်ခံရုံမှတပါး ဘာမျှမလုပ်နိုင်ခဲ့ပေ။ သို့သော်လည်း၊ သူ၏မာန်ထောင်လွှားသောစိတ်သည် ယာကုပ်၏ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးကို သူ၏အပိုင်ဟုဆိုကာ ထပ်မံထွက်ပေါ်လာသည်။ ယာကုပ်၏ ၂၀ နှစ်ကြာ စေ့စပ်သေချာစွာ အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုအတွက် အသိအမှတ်ပြုမှု သို့မဟုတ် ကျေးဇူးတင်စကားတစ်ခွန်းမျှ လာဗန်၏နှုတ်မှထွက်မလာခဲ့ပေ။ အစားထိုးအားဖြင့်၊ သူသည် မိမိကိုယ်ကို ကြီးမြတ်ပြီး ရက်ရောသောအကျိုးပေးသူအဖြစ် သရုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ မိမိဆွေမျိုးများကို ရက်ရောစွာဆက်ဆံရန် ဘယ်သောအခါမှ မစဉ်းစားခဲ့သူအဖြစ် ပြသခဲ့သည်။

43. These children. Laban tacitly acknowledged the truth of Jacob’s words and admitted that he had no just ground for complaint. He could do nothing but accept the existing situation and the inevitable separation it entailed. Nevertheless, his haughty spirit broke forth once more as he laid claim to all of Jacob’s possessions. Not one word of recognition or appreciation came from the lips of Laban for Jacob’s 20 years of diligent labor. Instead, he assumed the role of a greathearted and noble benefactor, who would never think of treating his own kin with less than magnanimity.

၄၄။ ပဋိညာဉ်တစ်ခုပြုလုပ်ကြပါစို့။ ဤအတွေးဖြင့် လာဗန်သည် တရားဝင်ချစ်ကြည်ရေးသဘောတူညီချက်တစ်ခုကို အဆိုပြုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယာကုပ်သည် ဧသောနှင့်ပြန်လည်သင့်မြတ်ပြီး လက်စားချေရန်ပြန်လာမည်ကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည် (အခန်းကါး ၅၂)။ အခန်းကါး ၄၄ သည် ၎င်း၏လက်ရှိပုံစံတွင် မပြည့်စုံသည်ဟု အချို့ဝေဖန်သူများက ယူဆရန်မလိုအပ်ပေ၊ “၎င်း” ၏ရှေ့ပိုင်းသည် အဆိုပြုထားသော အောက်မေ့ဖွယ်အထိမ်းအမှတ် သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ရှိနေမှုကို ယူဆထားသည်။ “၎င်း” သည် “ပဋိညာဉ်” ကိုရည်ညွှန်းနိုင်ပြီး၊ မေ့ဆိုပိုနီးယားတွင် ထုံးစံအတိုင်း ကူနီဖောင်းစာတစ်ခုပုံစံဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး၊ ပါတီနှစ်ဖက်နှင့် ၎င်းတို့၏ဆွေမျိုးများက တံဆိပ်ခတ်ပြီး လက်မှတ်ထိုးထားနိုင်သည်။

44. Let us make a covenant. With this in mind, Laban proposed a formal treaty of friendship. This may have been prompted also by the fear that Jacob might seek reconciliation with Esau and return to take revenge (v. 52). It is not necessary to assume with some commentators that v. 44 is incomplete in its present form, and that the antecedent of “it” was either the proposed memorial, or God, whose presence was assumed. “It” may just as well refer to “the covenant,” perhaps made up—as was common in Mesopotamia—in the form of a cuneiform tablet, sealed and signed by the two parties and their relatives.

၄၅။ ကျောက်တိုင်။ ယာကုပ်သည် လာဗန်၏အဆိုပြုချက်ကို သဘောတူကြောင်း ဘေသယ်တွင်ထူထောင်ခဲ့သော (အခန်းကါး ၂၈:၁၈) ကျောက်တိုင်နှင့်ဆင်တူသည့် ကျောက်တိုင်တစ်ခုကို ချက်ချင်းစတင်ထူထောင်ခဲ့သည်။ နှစ်ဖွဲ့စလုံးသည် ပဋိညာဉ်စားပွဲအတွက်အသုံးပြုရန် ကျောက်များကိုစုဆောင်းရာတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။

45. A pillar. Jacob evinced his assent to Laban’s proposal by proceeding at once to erect a stone memorial similar to the one at Bethel (ch. 28:18). Both groups joined, also, in gathering stones to be used as a table for the covenant meal.

၄၇။ ယာကုပ်က ၎င်းကို ဂါလံဒ်ဟုခေါ်သည်။ အာရမိတ်နှင့် ဟီဘရူးအမည်နှစ်ခုစလုံးသည် “သက်သေပြသည့်ကျောက်ပုံ” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်နီးပါးတူသည်။ အစောဆုံးသိရှိထားသော သမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သော အာရမိတ်စာသားများသည် ယာကုပ်ခေတ်သို့မရောက်ဘဲ နောက်ပိုင်းကာလမှဖြစ်သော်လည်း၊ ဘီစီ ၁၇ ရာစုတွင် အာရမိတ်ဘာသာစကားမရှိဟု သက်သေမပြပေ။ အာရမိတ်ဘာသာစကားတည်ရှိမှုအတွက် အစောဆုံးသမ္မာကျမ်းစာမဟုတ်သောသက်သေမှာ၊ ဘီစီ ၁၅ ရာစုမှ ဆီးရီးယားရှိ ရှေးဟောင်းဥဂါရစ်မြို့မှ အက္ခရာစာလုံးကူနီဖောင်းစာတစ်ခုတွင် တွေ့ရှိရသည့် အာရမိတ်စကားလုံးအချို့ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့၏သမ္မာကျမ်းစာတွင် အာရမိတ်စကားလုံးများသည် အစောဆုံးသက်သေပြထားသောစကားလုံးများဖြစ်သည်။ လူတစ်ဦးစီသည် ဤအောက်မေ့ဖွယ်အထိမ်းအမှတ်ကို ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားဖြင့် အမည်ပေးခဲ့ပြီး၊ အဓိပ္ပာယ်တူညီသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဤဒေသသည် ဣသရေလ၏ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်လာသောကြောင့်၊ ဟီဘရူးအမည် ဂိလဒ် (ဂါလံဒ်) ကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်းတွင် ဂိလဒ်တောင်တဝိုက်သာမက ယာမက်နှင့် ယဗ္ဗုတ်မြစ်များကြားရှိ ယော်ဒန်မြစ်အရှေ့ဘက်ရှိ တောင်ကုန်းဒေသအားလုံးပါဝင်သည်။

47. Jacob called it Galeed. Both names, one Aramaic and the other Hebrew, have practically the same meaning, a “heap of witness.” That the earliest known non-Biblical Aramaic inscriptions do not reach back to the time of Jacob, but date from a later period, does not prove the nonexistence of Aramaic in the 17th century b.c. The earliest non-Biblical evidence for the existence of such a language consists of certain Aramaic words found in the alphabetic cuneiform tablets of ancient Ugarit in Syria, dating from the 15th century b.c. Our Bible, therefore, contains the earliest attested Aramaic words known. Each of the two men gave to this memorial a name in his own language, the two being identical in meaning. Inasmuch as the region later became a possession of Israel, the Hebrew name Gilead (Galeed) was applied to it. This includes not only the vicinity of Mt. Gilead itself but all of the mountainous uplands east of the Jordan between the Yarmuk and Jabbok rivers.

၄၉။ မိဇပါ။ ဤနေရာသည် “စောင့်ကြည့်စင်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော မိဇပါဟူသော နာမည်တစ်ခုကိုလည်း ရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် လာဗန်နှင့် သူ၏ဆွေမျိုးများက ထူထောင်ခဲ့သော “သက်သေပြသည့်ပုံ” မှ အမည်ရရှိခဲ့သော မြို့တစ်မြို့၏တည်နေရာဖြစ်လာသည် (တရားသူကြီးမှတ်တမ်း ၁၀:၁၇; ၁၁:၁၁, ၂၉, ၃၄)။ ဤမြို့သည် တရားသူကြီး ယံဖထါ၏နေထိုင်ရာနေရာဖြစ်ခဲ့သည် (တရားသူကြီးမှတ်တမ်း ၁၁:၃၄)။

49. Mizpah. The site also received another name, Mizpah, meaning “watchtower.” It became, somewhat later, the site of a town that derived its name from the “pile of witness” erected by Laban and his relatives (Judges 10:17; 11:11, 29, 34). This town was at one time the residence of the judge Jephthah (Judges 11:34).

ထာဝရဘုရားသည် စောင့်ကြည့်တော်မူပါစေ။ လာဗန်သည် သူ၏သမီးများကို ကာကွယ်ရန် ကောင်းကင်စောင့်ကြည့်သူ ယေဟိုဝါကို တောင်းဆိုခဲ့သည်မှာ၊ သူသည် ယေဟိုဝါကို သူ၏အခွင့်အရေးကိုယ်စားပြုသူအဖြစ် လက်ခံခဲ့သည်ဟု သက်သေမပြပေ။ သူ၏လူမျိုးစုဆိုင်ရာနတ်ဘုရားအယူအဆဖြင့်၊ လာဗန်သည် အနည်းဆုံး ခါနန်တွင်ဖြစ်စေ၊ ဟာရန်တွင်ဖြစ်စေ ယာကုပ်၏ဘုရားသခင်၏တန်ခိုးကို လက်ခံရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ယခင်ညက အိပ်မက်ပြီးနောက် သူဘာမျှမတတ်နိုင်ခဲ့ပေ။ ထို့အပြင်၊ ယာကုပ်၏သြတ္တပ္ပစိတ်ကို ချုပ်နှောင်နိုင်သူမှာ ယေဟိုဝါတစ်ဦးတည်းသာဖြစ်သည်ဟူသော အတွေးဖြင့် သူပြောခဲ့ပေမည်။

The Lord watch. That Laban called on Jehovah, the heavenly watchman, to protect his daughters, does not prove that he accepted Jehovah as the representative of his rights. With his tribal concept of deity, Laban was willing to concede the power of Jacob’s God, at least in Canaan if not in Haran. What else could he do, particularly after the dream of the night before? Perhaps, also, he said this with the thought that Jehovah alone could bind the conscience of Jacob.

၅၀။ အကယ်၍ သင်သည် ဆင်းရဲဒုက္ခပေးလျှင်။ လာဗန်၏တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်သောစိတ်ထားရှိသော်လည်း၊ သူ၏ဖခင်စိတ်သဘာဝသည် သူ၏သမီးများ၏ကောင်းကျိုးအတွက် စိတ်အားထက်သန်စွာ စိုးရိမ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏အနာဂတ်အတွက် ဂရုစိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် လာဗန်၏လုပ်ရပ် (အခန်းကါး ၁၅) အရ အနည်းငယ်ထူးဆန်းသည်။ သူကိုယ်တိုင်သည် ယာကုပ်၏အိမ်ထောင်ရေးပြဿနာဖြစ်စေသူဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းသည် မိသားစုအတွင်းတွင်သာဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ယာကုပ်သည် အခြားဇနီးများထပ်ယူပါက၊ သူ၏သမီးများနှင့် ၎င်းတို့၏သားသမီးများရရှိမည့် ချစ်ခင်မှုနှင့် အမွေအနှစ်များသည် လျော့နည်းသွားလိမ့်မည်။ လာဗန်သည် အဆုံးထိ ပိုင်ဆိုင်လိုစိတ်ရှိနေခဲ့သည်။

50. If thou salt afflict. In spite of his selfish disposition, Laban’s paternal instinct made him jealous for the welfare of his daughters and solicitous of their future. This seems a little strange in the light of Laban’s own conduct (v. 15); he himself had been the cause of Jacob’s polygamy. But that, as it were, was all within the family. And if Jacob should take other wives, the affection and inheritance that would fall to his own daughters and to their children would thereby be diminished. Laban remained possessive to the very end.

၅၀ လာဗန်သည် အိမ်ထောင်များပြားခြင်း၏မတော်မတရားမှုကို နားလည်ခဲ့သည်။—လာဗန်သည် အိမ်ထောင်များပြားခြင်း၏မတော်မတရားမှုကို နားလည်ခဲ့သည်၊ သို့သော် ယာကုပ်သည် ဇနီးနှစ်ယောက်ယူခဲ့ရသည်မှာ သူၤသိလှည့်စားမှုကြောင့်သာဖြစ်သည်။ လာဗန်သည် လီယာနှင့် ရာခေလတို့၏မနာလိုမှုကြောင့် ၎င်းတို့၏အိမ်ဖော်များကို ယာကုပ်ထံသို့ ပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် မိသားစုဆက်ဆံရေးကို ရှုပ်ထွေးစေပြီး၊ သူၤသမီးများ၏မပျော်ရွှင်မှုကို တိုးပွားစေခဲ့သည်။ ယခုသူၤသမီးများသည် သူ့ထံမှ ဝေးကွာသောခရီးတွင် သွားနေပြီး၊ ၎င်းတို့၏အကျိုးစီးပွားသည် သူၤသိအကျိုးစီးပွားနှင့် လုံးဝခွဲခွာနေရမည်ဖြစ်သည်။ လာဗန်သည် ၎င်းတို့၏ပျော်ရွှင်မှုကို တတ်နိုင်သမျှ ကာကွယ်လိုသည်။ လာဗန်သည် ယာကုပ်အား အခြားဇနီးများထပ်ယူခြင်းဖြင့် သူ့ကိုယ်သူနှင့် လီယာနှင့် ရာခေလတို့အပေါ် ပို၍မပျော်ရွှင်မှုကို ယူဆောင်လာမည်ကို မလိုလားပေ (၃အက်စ်ဂျီ ၁၂၆)။

50. Laban Understood the Wrong of Polygamy.—Laban understood the wrong of polygamy, although it was alone through his artifice that Jacob had taken two wives. He well knew that it was the jealousy of Leah and Rachel that led them to give their maids to Jacob, which confused the family relation, and increased the unhappiness of his daughters. And now as his daughters are journeying at a great distance from him, and their interest is to be entirely separate from his own, he would guard as far as possible their happiness. Laban would not have Jacob bring still greater unhappiness upon himself and upon Leah and Rachel, by taking other wives (3SG 126).

၅၁။ ဤကျောက်ပုံ။ အနာဂတ်တွင် ၎င်းတို့တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး လက်စားချေရန်စဉ်းစားပါက၊ ဤအထိမ်းအမှတ်သည် ၎င်းတို့၏ချစ်ကြည်ရေးသဘောတူညီချက်ကို သတိပေးရာဖြစ်သည်။ ဤအခါသမယတွင် ရန်လိုသောရည်ရွယ်ချက်ကို ချုပ်နှောင်ခဲ့သည့်အတိုင်း၊ အနာဂတ်တွင် ဤဖြစ်ရပ်ကိုအမှတ်ရခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော လက်စားချေရေးခရီးကို ဟန့်တားမည်ဖြစ်သည်။ လာဗန်၏အမြင်အရ၊ ယာကုပ်ကို ဒဏ်ရာမရှိစွာ လွတ်မြောက်ခွင့်ပြုခြင်းသည် ကြီးမားသောစွန့်လွှတ်မှုဖြစ်သည်။ ယာကုပ်၏လျင်မြန်စွာတိုးပွားလာသော စည်းစိမ်နှင့် တန်ခိုးအာနုဘာဝသည် ဧသောနှင့် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ပြန်လည်သင့်မြတ်မှုနှင့်အတူ၊ ယာကုပ်ကို အနိုင်ယူရန် အနာဂတ်အလားအလာကို မှေးမှိန်စေခဲ့သည်။ လာဗန်သည် သူ၏ရက်ရောသောစိတ်ဓာတ်ဖြင့် ယာကုပ်ကို အထင်ကြီးစေလိုသည်ဟု ထင်ရသည်။

51. This heap. Should either of them in the future think to take revenge upon the other, this monument was to be reminder of their pact of friendship. As upon this occasion hostile intent had been subdued, so in the future, memory of the event was to deter any possible punitive expedition. From Laban’s point of view he was making a great sacrifice in permitting Jacob to escape unscathed, for Jacob’s rapidly increasing wealth and power, together with a possible reconciliation with Esau, made any future prospect of overpowering Jacob dim indeed. Laban, it seems, was eager to impress Jacob with his own magnanimous spirit.

၅၃။ ၎င်းတို့၏ဖခင်၏ဘုရားသခင်။ ယောရှုမှတ်တမ်း ၂၄:၂ နှင့် လာဗန်၏အိမ်တွင် ရုပ်တုများရှိနေခြင်း (ကမ္ဘာဦး ၃၁:၃၀, ၃၅) မှသိရှိရသည်မှာ၊ မေ့ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ အာဗြဟံ၏ဆွေမျိုးများသည် အခြားနတ်ဘုရားများကို ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် “နာခေါ်၏ဘုရားသခင်” သည် ယေဟိုဝါမဟုတ်ဟု ညွှန်ပြပုံရသည်။ သို့သော် နာခေါ်သည် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုနှင့်အတူ “စစ်မှန်သောဘုရားသခင်၏အသိပညာနှင့်ကိုးကွယ်မှု” ကို တန်ဖိုးထားခဲ့သည်ဟုလည်း သိရှိရသည် (PP ၁၇၁)။ “တရားစီရင်သည်” ဟူသောကြိယာသည် အများကိန်းဖြစ်ပြီး၊ လာဗန်သည် မတူညီသောနတ်ဘုရားနှစ်ပါးကို ပြောနေသည်ဟု ထောက်ခံပုံရသည်။ သို့သော်၊ LXX၊ ပက်ရှစ်တိုနှင့် ဗူးဂိတ်တို့သည် “တရားစီရင်သည်” ကို အနည်းကိန်းဖြင့်ဘာသာပြန်ထားပြီး၊ အာဗြဟံ၏ဘုရားသခင်နှင့် နာခေါ်၏ဘုရားသခင်ကို တစ်ဦးတည်းအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုသည်။ လာဗန်သည် ယာကုပ်နှင့်သူ၏ခွဲခွာရမှုမလွှဲမရှောင်ဖြစ်လာသောအခါ၊ ၎င်းတို့၏အဘိုးဖြစ်သူ အာဗြဟံနှင့် နာခေါ်၊ နှင့် ၎င်းတို့၏အဘိုးကြီး တေရဟ်တို့သည် တူညီသောဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခြင်းဖြင့် သူနှင့်ယာကုပ်အကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပုံရသည်။

53. The God of their father. It is known from Joshua 24:2 and from the existence of idols in Laban’s house (Gen. 31:30, 35), that Abraham’s relatives in Mesopotamia worshiped other gods. This might seem to indicate that “the God of Nahor” could not be Jehovah. But it is known also that Nahor “cherished the knowledge and worship of the true God” (PP 171) along with his idolatry. The verb “judge” is in the plural, in seeming support of the view that Laban was speaking of two distinct gods. However, the LXX, the Peshitto, and the Vulgate render “judge” in the singular, recognizing the God of Abraham and the God of Nahor as one. It would seem that Laban was seeking to bring about unity between himself and Jacob, now that separation was inevitable, by calling attention to the fact that their grandfathers, Abraham and Nahor, and great-grandfather Terah worshiped the same God.

ဣဇာက်၏ … ကြောက်ရွံ့မှု။ အခန်းကါး ၄၂ ကိုကြည့်ပါ။ ယာကုပ်သည် နာခေါ်၏နတ်ဘုရားများဖြင့်မဟုတ်ဘဲ ယေဟိုဝါဖြင့် “ကျိန်ဆိုခဲ့” ကြောင်းကို ရှင်းလင်းစေရန် မောရှေသည် ဤအသုံးအနှုံးကို ထည့်သွင်းခဲ့ပေမည်။

The fear of … Isaac. See on v. 42. Perhaps Moses added this expression to make it clear that Jacob “sware” by Jehovah and not by any of the gods of Nahor.

၅၄။ ယာကုပ်သည် ယဇ်ပူဇော်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ပဋိညာဉ်အတည်ပြုရန်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်ဟု ယူဆသော ယဇ်ပူဇော်မှုထုံးတမ်းများတွင်သာ ပါဝင်ခဲ့ပုံရသည်။ လာဗန်သည် ကြည့်ရှုသူတစ်ဦးသာဖြစ်ခဲ့သော်လည်း၊ ယာကုပ်ပြင်ဆင်ထားသော အခမ်းအနားစားပွဲတွင် ထပ်မံပါဝင်ခဲ့သည်။

54. Jacob offered sacrifice. It seems that only Jacob participated in the sacrificial rites he considered essential to the ratification of the covenant. Laban was only an observer, but took part again in the ceremonial feast Jacob prepared.

၅၅။ သူ၏သားသမီးများကို နမ်းခဲ့သည်။ လာဗန်သည် ယာကုပ်နှင့် ပထမဆုံးတွေ့ဆုံစဉ်ကဲ့သို့ (အခန်းကါး ၂၉:၁၃) နောက်ဆုံးခွဲခွာချိန်တွင် ယာကုပ်ကို နမ်းခဲ့သည်ဟု မပေါ်လွင်ပေ။ လာဗန်နှင့် ယာကုပ်သည် ရန်သူများအဖြစ်မဟုတ်ဘဲ ပြန်လည်သင့်မြတ်စွာ ခွဲခွာခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် အကောင်းဆုံးသူငယ်ချင်းများမဟုတ်ခဲ့ပေ။

55. Kissed his sons and his daughters. It does not appear that Laban kissed Jacob on taking his final leave, as he had done upon meeting him the first time (ch. 29:13). Though Laban and Jacob parted reconciled to each other, and not as enemies, they were not exactly the best of friends.

သူတို့ကို ကောင်းကြီးပေးခဲ့သည်။ ပဋိညာဉ်၊ သို့မဟုတ် စားပွဲ၊ သို့မဟုတ် သူ၏သမီးများနှင့် ခွဲခွာရမည့်အတွေးကြောင့် လာဗန်၏ပိုမိုကောင်းမွန်သောသဘာဝသည် အောင်မြင်ခဲ့ပုံရပြီး၊ သူသည် ၎င်းတို့အပေါ် နှုတ်ဆက်ကောင်းကြီးပေးမှုတွင် သူ၏ခံစားချက်များကို ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် လာဗန်သည် သမ္မာကျမ်းစာဇာတ်လမ်းမှ ပျောက်ကွယ်သွားသည်။ ဤဖြစ်ရပ်ဖြင့်၊ ခါနန်ရှိမိသားစုနှင့် မေ့ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဆွေမျိုးများအကြား ဆက်သွယ်မှုအားလုံး ရပ်စဲသွားသည်။

And blessed them. Laban, whose better nature appears to have prevailed as a result of the covenant, or perhaps of the feast, or of the contemplated parting with his daughters, poured out his feelings in a farewell blessing upon them. Thus Laban disappears from the Scripture narrative. With this, all contact between the family in Canaan and relatives in Mesopotamia ceases.

ellen g. white comments

1-55 PP 190-194

1, 2 PP 192

1-3 SR 90

3 PP 193

4-7 SR 90

7 PP 190

15 PP 189

19-23, 26, 27, 29 PP 193

29 SR 91

38-40 PP 190

39 SR 91

40 DA 479

41, 42 SR 91

42, 44 PP 193

44-46 SR 92

49, 51-53 PP 194; SR 92

အခန်းကြီး - ၃၂

chapter 32

၁. ယာကုပ်သည် မဟာနိမ်တွင် ရူပါရုံတွေ့ခဲ့သည်။ ၃. ဧသောထံသို့ သူ၏သတင်းစကား။ ၆. ဧသော၏ရောက်လာမှုကို သူကြောက်ရွံ့သည်။ ၉. ကယ်တင်ရန် သူဆုတောင်းသည်။ ၁၃. ဧသောထံသို့ လက်ဆောင်ပို့သည်။ ၂၄. ပင်နီယဲလ်တွင် ကောင်းကင်တမန်နှင့် နပန်းသတ်ပြီး အစ္စရေးဟု အမည်တွင်ခံရသည်။ ၃၁. သူသည် ထော့နဲ့ထော့နဲ့လျှောက်သည်။

1 Jacob’s vision at Mahanaim. 3 His message to Esau. 6 He is afraid of Esau’s coming. 9 He prayeth for deliverance. 13 He sendeth a present to Esau. 24 He wrestleth with an angel at Peniel, where he is called Israel. 31 He halteth.

၂. မဟာနိမ်

“နှစ်ဆစခန်း” သို့မဟုတ် “နှစ်ဆအင်အား” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ယာကုပ်ရှေ့တွင် တစ်ဖွဲ့နှင့် နောက်တွင် တစ်ဖွဲ့ဖြစ်သော ကောင်းကင်တမန်နှစ်ဖွဲ့ကို ရည်ညွှန်းသည်။ သူတို့၏ပေါ်ထွန်းမှုသည် ယာကုပ်အား ဘေသယလတွင် လှေကားရူပါရုံကို သတိရစေခဲ့ပြီး၊ ထိုစဉ်က ကောင်းကင်တမန်များ တက်လျှင်တက်၊ ဆင်းလျှင်ဆင်းနေပုံသည် သူ၏ခရီးတွင်နှင့် နိုင်ငံခြားတွင်နေထိုင်စဉ် ဘုရားသခင်၏ ကာကွယ်မှုနှင့် အကူအညီကို ကိုယ်စားပြုခဲ့သည်။ ယခုအခါ ကောင်းကင်တမန်များသည် ဧသောနှင့် တွေ့ဆုံရမည့်ကိစ္စအတွက် ဘုရားသခင်၏အကူအညီကို အာမခံချက်အဖြစ် ထပ်မံပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ သူ့ကို မွေးရပ်မြေသို့ အန္တရာယ်ကင်းစွာ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ပေးမည်ဟူသော ကတိကို အသစ်တဖန်ပေးခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ခရီးသွားနေစဉ် ကောင်းကင်တမန်များကို မြင်ခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်းတို့သည် အိပ်မက်ထဲတွင် ပေါ်ထွန်းခြင်းမဟုတ်ပေ။ သို့သော် ထုတ်ဖော်ပြသပုံပုံစံသည် ရှင်းလင်းမှုမရှိပေ။

2. Mahanaim. Meaning “double camp,” or “double host,” in reference to two bands of angels, one advancing before him and one following behind. Their appearance must have reminded Jacob of the vision of the ladder at Bethel, on his flight from Canaan. Then, angels ascending and descending had represented to him the divine protection and assistance that were to be his upon his journey and during his sojourn in a foreign land. Now the angelic host again brought assurance of divine help, this time in anticipation of his dreaded meeting with Esau, and also as a renewal of the promise to bring him back in safety to his native land. Inasmuch as Jacob saw the angels while traveling, they cannot have appeared to him in a dream. The manner of revelation, however, is not clear.

ထိုနေရာအနီးတွင် နောက်ပိုင်းတွင် ထင်ရှားသောမြို့တစ်မြို့ တည်ထောင်ခဲ့သည် (ယောရှုမှတ်စာ ၁၃:၂၆, ၃၀; ၂၁:၃၈; ၂ရာ. ၂:၈, ၁၂, ၂၉)။ အချို့က ၎င်းကို ရှေးဂရာစာမြို့ဖြစ်သော ဒျရှရ်ရှ်မြို့အနောက်မြောက်ဘက် ၁၂ မိုင်ခန့်အကွာရှိ ယခုမချနာမြို့ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။

A distinguished city was later founded near the place where the angels appeared (Joshua 13:26, 30; 21:38; 2 Sam. 2:8, 12, 29). Some have identified it with the present Machnâ, some 12 mi. northwest of Djerash, the ancient Gerasa.

၄. ငါ့သခင် ဧသော

မဟာနိမ်မှ ယာကုပ်သည် သူ၏အစ်ကိုဧသောထံသို့ တမန်များစေလွှတ်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ဘေရှေဘမှ ထွက်ပြေးပြီးနောက်၊ ဧသောသည် ဆိရမြေသို့ သို့မဟုတ် အဒုံမြေသို့ ယာယီပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ပုံရသည်။ ထိုနေရာ၏မူလဒေသခံများဖြစ်သော ဟိုရီလူမျိုးများကို နောက်ပိုင်းတွင် ဧသောက နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ တမန်များသည် “ငါ့သခင်ဧသော” နှင့် “သင်၏ကျွန်ယာကုပ်” အကြား ရှင်းလင်းသော ကွဲပြားမှုကို ပြသရန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏အဓိကတာဝန်မှာ ဧသောကို ဖျောင်းဖျရန်ဖြစ်ပြီး၊ ယာကုပ်၏ နှိမ့်ချမှု—သူ၏အမှားကို သွယ်ဝိုက်ဝန်ခံခြင်း—နှင့် ယာကုပ်သည် အမွေဆက်ခံပိုင်ခွင့်ကို လုံးဝစွန့်လွှတ်ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြရန်ဖြစ်သည်။ သူသည် ကြီးမားသောစည်းစိမ်နှင့် ပြန်လည်ရောက်ရှိလာကြောင်း ဖော်ပြခြင်းဖြင့်၊ ယာကုပ်သည် ကြွားဝါခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ အမွေခွဲဝေမှုတွင် မျှဝေလိုစိတ်မရှိကြောင်း ဧသောအား ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြခဲ့သည်။ သူကိုယ်တိုင် အမှားကျူးလွန်ထားသူဖြစ်သောကြောင့်၊ ယာကုပ်သည် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရန် ပထမဆုံးခြေလှမ်းကို သူကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်ရမည်ကို နားလည်ခဲ့သည်။ ဤစိတ်ထားဖြင့်၊ သူသည် ဧသောက သူ့ကို ခွင့်လွှတ်ပြီး မိတ်ဆွေသဘောဖြင့် လက်ခံလိမ့်မည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်ကို သူ၏သတင်းစကားတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။

4. My lord Esau. From Mahanaim, Jacob sent messengers to his brother, Esau. After Jacob’s flight from Beersheba, Esau seems to have moved temporarily to the southeast, to the land of Seir, or Edom, whose original inhabitants, the Horites, he later dispossessed. The messengers were to draw a clear distinction between “my lord Esau” and “thy servant Jacob.” Their task was to conciliate Esau, chiefly by emphasis on Jacob’s humility—tacit admission of his wrong—and on the fact that Jacob relinquished all claims to the inheritance. By pointing out that he was returning with great wealth, Jacob was not boasting but rather making it clear to Esau that he returned with no desire to share in the patrimony. Being himself in the wrong, Jacob realized that the first step toward reconciliation must be made by him. With this in mind, he added to his message an expression of hope that Esau would forgive and accept him on friendly terms.

၆. သူသည် သင့်ထံသို့ လာနေသည်

ဧသောသည် လက်နက်ကိုင် လိုက်ပါသူ ၄၀၀ နှင့်အတူ လာနေသည်မှာ သူသည် အင်အားကြီးသော ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်လာပြီဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြသည်။ သူသည် ဓားလက်နက်ဖြင့် နေထိုင်လာခဲ့ပြီဖြစ်ပေမည် (အခန်း ၂၇:၄၀)။

6. He cometh to meet thee. That Esau was attended by 400 armed followers is evidence that he had become a powerful chieftain. Perhaps he had already begun to live by the sword (ch. 27:40).

အကယ်၍ ဧသောသည် သူ၏ညီဖြစ်သူအပေါ် ရန်ငြိုးဖွဲ့မှု နှစ်များအတွင်း လျော့ပါးသွားခဲ့လျှင်၊ သူသည် ၎င်းကိစ္စကို သူ၏မိဘများထံ ဘယ်သောအခါမျှ မဖော်ပြခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ရေဗက္ကာသည် ယာကုပ်ကို ပြန်လည်ခေါ်ယူရန် သူမ၏ကတိကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ (အခန်း ၂၇:၄၅)။ ဧသော၏စိတ်နေသဘောထားကို မသေချာမှုနှင့် တမန်များ၏သတင်းပို့ချက်ကြောင့် ယာကုပ်သည် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ထိတ်လန့်ခဲ့သည်။ ဧသောသည် ဤမျှလောက် လူအင်အားနှင့် ယာကုပ်ထံသို့လာရန် အကြောင်းမှာ၊ ပထမဦးစွာ ယာကုပ်အား သူ၏သာလွန်အင်အားကို အထင်ကြီးစေရန်၊ ဒုတိယအနေဖြင့် ကျေနပ်ဖွယ်နားလည်မှုရရှိရန်၊ နှင့် တတိယအနေဖြင့် သူ၏အကျိုးစည်းစိမ်ကို ကာကွယ်ရန် လိုအပ်ပါက အင်အားသုံးရန်ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ သူသည် မည်သည့်အခြေအနေအတွက်မဆို ပြင်ဆင်ထားခဲ့သည်။

If Esau’s enmity toward his brother had softened during the years, it seems that he never mentioned the fact to his parents, with the result that Rebekah had been unable to fulfill her promise of sending for Jacob (ch. 27:45). The latter’s uncertainty as to his brother’s state of mind, and anxiety occasioned by the report of the messengers, alarmed him in the extreme. Esau’s reason for going to meet Jacob with such a company was, first, to impress Jacob with due respect for his superior power, second, to ensure a satisfactory understanding, and third, to use force if necessary to safeguard his own interests. He was prepared, in other words, for any eventuality.

၇. သူသည် လူများကို ခွဲထားသည်

အဆိုးဆုံးကို စိုးရိမ်သဖြင့်၊ ယာကုပ်သည် သူ၏မိသားစုကြီးနှင့် သိုးစုများစွာကို နှစ်စခန်းခွဲထားခဲ့သည်။ ယာကုပ်အား ဘုရားသခင်အပေါ် ယုံကြည်မှုနှင့် ယုံစားမှုမရှိခြင်းအတွက် အပြစ်တင်ရန် လွယ်ကူသည်။ သို့သော်၊ ဤဆိုးရွားသောအခြေအနေမျိုးတွင် သူ၏စဉ်းစားဆုံးဖြတ်သော အပြုအမူသည် ခိုင်မာသောစီရင်ဆုံးဖြတ်မှုကို ပြသသည်။ လုံးဝကာကွယ်မှုမရှိသူဖြစ်သောကြောင့်၊ သူသည် အင်အားပြသမှုတစ်ခုပင် မပြုလုပ်ခဲ့ပေ။

7. He divided the people. Fearing the worst, Jacob divided his large family and numerous flocks into two camps. It is easy to blame Jacob for a lack of faith and trust in God. However, his considered behavior under such adverse circumstances is a demonstration of sound judgment. Completely defenseless, he would not even make a show of force.

၉. ငါ့ဖခင်အာဗြဟံ၏ဘုရားသခင်

ရိုးရှင်းမှုနှင့် အားအင်အတွက် ထူးခြားသော ဤပုံစံဆုတောင်းချက်သည် ထိုကဲ့သို့သော ဆုတောင်းတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အချက်များအားလုံးကို ဖော်ပြသည်။ (၁) စစ်မှန်သောနှိမ့်ချမှု၊ (၂) ဘုရားသခင်၏ကရုဏာကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း၊ (၃) နီးကပ်လာသောအန္တရာယ်မှ ကာကွယ်ပေးရန် ဆုတောင်းခြင်း၊ (၄) အတိတ်ကတိများကို ထပ်လောင်းဖော်ပြခြင်း၊ (၅) အတိတ်က ဘုရားသခင်၏ လမ်းညွှန်မှုများအတွက် ကျေးဇူးတင်ရှိခြင်း။

9. God of my father Abraham. Remarkable for its simplicity and energy, this model prayer gives expression to all that is essential in such a petition: (1) True humility, (2) a recognition of God’s mercy, (3) a plea for protection from imminent danger, (4) the repetition of past promises, (5) appreciation for past providences.

၁၀. ဤယော်ဒန်မြစ်ကို ငါဖြတ်ကူးခဲ့သည်

ယာကုပ်သည် အနှစ် ၂၀ ခန့်က ထွက်ပြေးစဉ်က ယော်ဒန်မြစ်ကို ဖြတ်ကူးခဲ့ရာ နေရာနီးကပ်တွင်ရှိနေပုံရသည်။ ယခင်က သူ၏ဆင်းရဲမှုနှင့် ယခုအခါ သာယာဝပြောမှုအကြား ထင်ရှားသောခြားနားချက်ကို သူသည် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းချီးနှင့် ဘေသယလတွင် ပေးခဲ့သောကတိ၏ပြည့်စုံမှုအဖြစ် လက်ခံခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က သူသည် ဖခင်၏ကောင်းချီးနှင့် ဘုရားသခင်၏ကတိမှလွဲ၍ လက်ဗလာဖြင့် ဖြတ်ကူးခဲ့သည်။ ယခုအနှစ် ၂၀ အကြာတွင်၊ သူသည် မိသားစုကြီးနှင့် စည်းစိမ်များစွာဖြင့် မွေးရပ်မြေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ “နှစ်စခန်း” (အခန်း ၇) တစ်ခုခုသည်ပင် သူ့ကို သာယာဝပြောသောသူတစ်ဦးဖြစ်စေရန် လုံလောက်ခဲ့သည်။

10. I passed over this Jordan. Jacob seems to have been close to the place where he had crossed the Jordan on his flight 20 years before. The striking contrast between his previous poverty and present prosperity he accepts as a token of God’s blessing and the fulfillment of His promise at Bethel. Then he had crossed empty-handed, save for the blessing of his father and the promise of God. Now, 20 years later, he was returning to the land of his nativity with a large family and great possessions. Either of the “two bands” (v. 7) would have been sufficient to make him a prosperous man.

၁၁. မိခင်နှင့်ကလေးများ
စာသားအရ “ကလေးများပေါ်ရှိ မိခင်” ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ဤပုံသည် မိခင်တစ်ဦးသည် လူသတ်သမားထံမှ သူမ၏ကလေးများကို ကိုယ်ခန္ဓာဖြင့် ကာကွယ်ရန် ၎င်းတို့အပေါ်သို့ လှမ်းပြီး ကာကွယ်ပေးသည့်ပုံဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏အစ်ကိုသည် အကယ်၍ ဒေါသထွက်ခဲ့လျှင် ၎င်းတို့အားလုံးကို သတ်ဖြတ်ရန် မတွန့်ဆုတ်မည်ကို သိခဲ့သည်။ သူသည် အဆိုးဆုံးကို စိုးရိမ်ခဲ့သည်။

11. The mother with the children. Literally, “the mother upon the children.” The picture is of a mother who casts herself upon her children to protect them with her own body from the killer. Jacob knew that if provoked, his brother would not hesitate to slay them one and all. He feared for the worst.

၁၂. သဲမညည်းမျှ

ဤသည်မှာ ဘေသယလကတိ (အခန်း ၂၈:၁၄) ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သော်လည်း စကားလုံးအတိအကျမဟုတ်ပေ။ ထိုကတိသည် ယာကုပ်၏သားမြေးများကို မြေကြီး၏ဖုန်မှုန့်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ခဲ့သည်။ ထို့အရင်က အာဗြဟံ၏ ကတိထားရန်မျိုးရိုးကို မြေကြီး၏ဖုန်မှုန့် (အခန်း ၁၃:၁၆)၊ ကောင်းကင်၏ကြယ်များ (အခန်း ၁၅:၅)၊ နှင့် ကမ်းခြေရှိသဲမညည်းများနှင့် (အခန်း ၂၂:၁၇) နှိုင်းယှဉ်ခဲ့သည်။

12. As the sand. This was the sense, though not the exact wording, of the Bethel promise (ch. 28:14), which had compared the number of Jacob’s descendants to the dust of the ground. Before that, Abraham’s promised seed had been compared to the dust of the earth (ch. 13:16), to the stars of heaven (ch. 15:5), and to the sand upon the seashore (ch. 22:17).

၁၃. ထိုနေရာ၌ တည်းခိုသည်

ဘုရားသခင်အပေါ် အကာကွယ်မှုအတွက် ယုံကြည်ထားသော်လည်း၊ ယာကုပ်သည် သူ၏အစ်ကိုနှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရန်နည်းလမ်းများကို လျစ်လျူမရှုခဲ့ပေ။ ဧသော၏ချဉ်းကပ်လာမှုသတင်းကို လက်ခံရရှိခဲ့ရာ နေရာ၌ ညအိပ်ရန် စခန်းချပြီး၊ သိုးနှင့်နွားစုစုပေါင်း ၅၅၀ ကျော်ပါဝင်သော လေးစားဖွယ်လက်ဆောင်တစ်ခုကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ကို သူ၏ “ကျွန်” ယာကုပ်ထံမှ “လက်ဆောင်” အဖြစ် ဧသောထံသို့ သိုးစုများစွာဖြင့် ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ ရွေးချယ်ထားသော တိရစ္ဆာန်များသည် ကိုယ်စားပြုသော အုပ်ထိန်းသူတစ်ဦး၏ ပုံမှန်ပိုင်ဆိုင်မှုများဖြစ်သည် (ယောဘ ၁:၃; ၄၂:၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။ အထီးနှင့်အမတိရစ္ဆာန်များ၏ အချိုးအစားသည် မွေးမြူရန်အတွက် အတွေ့အကြုံမှ သင့်လျော်သည်ဟု ပြသထားသောအရာပေါ်တွင် အခြေခံထားပေမည်။

13. He lodged there. Although trusting in the Lord for protection, Jacob neglected no means of reconciliation with his brother. Pitching camp for the night in the place where he had received tidings of Esau’s approach, he selected a respectable present consisting of more than 550 head of sheep and cattle. These he sent forward in several droves to meet Esau, as a “present” from his “servant” Jacob. The assortment of animals selected was representative of the usual possessions of a nomad (see Job 1:3; 42:12). The proportion of male to female animals was probably based on what experience had shown to be desirable for breeding purposes.

၁၆. သိုးစုတစ်စုချင်းစီ သီးခြားစီ

ယာကုပ်၏ ဖျောင်းဖျလက်ဆောင်ကို အကွာအဝေးဖြင့် တစ်စုပြီးတစ်စု လိုက်လံပို့ဆောင်ရန် သိုးစုများစွာသို့ ခွဲထားခြင်းသည် စုဆောင်းအကျိုးသက်ရောက်မှုရှိရန်နှင့် ပိုမိုအထင်ကြီးဖွယ်ဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ သိုးစုတစ်စုချင်းစီသည် တန်ဖိုးရှိသော လက်ဆောင်တစ်ခုဖြစ်သည်။

16. Every drove by themselves. The division of Jacob’s gift of appeasement into several separate droves, which followed one another at intervals, was designed to have a cumulative effect and therefore be more impressive. Each drove was in itself a valuable gift.

၂၃. ၎င်းတို့ကို မြစ်ကူးပို့လိုက်သည်

ထိုနေ့အစောပိုင်းတွင် ယာကုပ်သည် ဧသောထံသို့ သူ၏လက်ဆောင်ကို ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ ညချမ်းသို့ နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ၊ သူပိုင်ဆိုင်သမျှဖြစ်သော မိသားစုနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ဂျဘုတ်မြစ်ကူးပို့လိုက်ပြီး၊ တစ်ဦးတည်း ဆုတောင်းရန် ညတွင်းချင်း တည်းခိုလိုခဲ့သည်။ ဂျဘုတ်မြစ်သည် ယခုအခါ “အပြာရောင်မြစ်” ဟုခေါ်သော နဟာရ်အဇ်-ဇာကာဖြစ်ပြီး၊ ယော်ဒန်မြစ်၏ အရှေ့ဘက်ချိုင့်ဝှမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ နက်ရှိုင်းသောချောက်ကြီးတစ်ခုမှတဆင့် စီးဆင်းပြီး၊ ပင်လယ်သေအရှေ့မြောက်ဘက် ၂၅ မိုင်ခန့်အကွာတွင် ပိုမိုကြီးမားသောမြစ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်သည်။

23. Sent them over the brook. Earlier in the day Jacob had sent forward his gift to Esau. As night drew on he sent all that he had, family and possessions, over the Jabbok, desiring to spend the night alone in prayer. The Jabbok, today called Nahr ez–Zerqa, “the blue river,” is an eastern tributary of the Jordan. Flowing through a deep canyon, it enters the larger stream some 25 mi. north of the Dead Sea.

၂၄. ယာကုပ်သည် တစ်ဦးတည်းကျန်ရစ်သည်

ယာကုပ်သည် ဆုတောင်းရန် တစ်ဦးတည်းဖြစ်နိုင်ရန် မြစ်၏မြောက်ဘက်ကမ်းတွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။ ဤအခြေအနေတွင် သူ၏ပုံမှန်လိမ္မာပါးနပ်မှုသည် အသုံးမဝင်ပေ။ ဘုရားသခင်တစ်ဦးတည်းသာ ဧသော၏ဒေါသကို သက်သာစေရန်နှင့် ယာကုပ်နှင့်သူ၏မိသားစုကို ကယ်တင်ရန် ကူညီနိုင်သည်။

24. Jacob was left alone. Jacob had remained on the northern bank of the river in order that he might be alone to seek God in prayer. In the present situation his usual cleverness was of no avail. God alone could be of help to mitigate Esau’s anger and to save Jacob and his family.

ထိုနေရာ၌ လူတစ်ဦးနှင့် နပန်းသတ်သည်

ယာကုပ်၏ပြိုင်ဘက်သည် လူသားမဟုတ်သလို သာမန်ကောင်းကင်တမန်လည်း မဟုတ်ကြောင်း၊ ယာကုပ်က ၎င်းကို ဘုရားသခင်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည့်အချက်မှ (အခန်း ၃၀) သိရသည်။ ဟောရှေပရောဖက်ကလည်း ၎င်းကို ဘုရားသခင်နှင့် ကောင်းကင်တမန်ဟု ရည်ညွှန်းခဲ့သည် (ဟောရှေ ၁၂:၃, ၄)။ ဤကောင်းကင်ဧည့်သည်သည် ခရစ်တော်မှလွဲ၍ အခြားမဟုတ်ပေ (PP ၁၉၇)။ ခရစ်တော်၏ ဤလူ့ပုံစံဖြင့် ပေါ်ထွန်းမှုသည် ထူးဆန်းခြင်း သို့မဟုတ် ထူးခြားခြင်းမရှိပေ (ကမ္ဘာဦး ၁၈:၁)။ “ယာကုပ်၏ဒုက္ခအချိန်” နှင့်ပတ်သက်၍ ယေရမိ ၃၀:၇ တွင် ကြည့်ပါ။

There wrestled a man. That Jacob’s antagonist was neither a human being nor an ordinary angel is to be inferred from the fact that Jacob spoke of Him as God (v. 30). The prophet Hosea also refers to Him both as God and as an Angel (Hosea 12:3, 4). This celestial visitor was none other than Christ (PP 197). Such an appearance of Christ in human form is neither strange nor unique (Gen. 18:1). On the “time of Jacob’s trouble,” see on Jer. 30:7.

၂၅. သူ၏ပေါင်ရိုးအဆစ်
အမည်မသိ နပန်းသတ်သူသည် ယာကုပ်နှင့်ရင်ဆိုင်ရာတွင် လူသားတစ်ဦး၏အင်အားကိုသာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်း၏ပြိုင်ဘက်ကို သေမည့်ရန်သူဟု ထင်မှတ်ပြီး၊ ယာကုပ်သည် သူ၏အသက်အတွက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော် မိုးသောက်ချိန်နီးကပ်လာသောအခါ၊ လူသားထက်သာလွန်သော အင်အားဖြင့် တစ်ချက်ထိမိရုံဖြင့် ယာကုပ်ကို ဒဏ်ရာရစေရန် လုံလောက်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏ပြိုင်ဘက်သည် လူသားထက်သာလွန်ကြောင်း သူသဘောပေါက်ခဲ့သည်။

25. The hollow of his thigh. The unknown wrestler used only the strength of a human being in his struggle with Jacob. Thinking his assailant a mortal enemy, Jacob fought as if for his life. But, as dawn approached, a single touch of more than human strength sufficed to cripple Jacob, and he became aware of the fact that his antagonist was more than human.

၂၆. ငါ့ကိုသွားခွင့်ပြုပါ

ကောင်းကင်တမန်သည် မိုးမလင်းမီ ထွက်ခွာရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း၊ ထိုသို့လုပ်လိုသည့်အကြောင်းကို မပြောခဲ့ပေ။ မှတ်ချက်ပေးသူများက ၎င်းသည် အခြားသူများအား ဤမြင်ကွင်းကို မြင်တွေ့ခြင်းမှ တားဆီးရန် သို့မဟုတ် ယာကုပ်အား ၎င်းကို မြင်တွေ့ခြင်းမှ တားဆီးရန် ဆန္ဒရှိခြင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။

26. Let me go. The Angel sought to withdraw before daybreak, but gave no reason for wishing to do so. Commentators have suggested a desire on His part either to prevent others from witnessing the scene or perhaps to prevent Jacob from seeing Him.

ငါသည် သင့်ကို သွားခွင့်မပြုနိုင်ပေ
ဒဏ်ရာရစေသောထိတွေ့မှုနှင့် ဘုရားသခင်၏အသံသည် ယာကုပ်အား သူနှင့်နာရီပေါင်းများစွာ နပန်းသတ်ခဲ့သူသည် ကောင်းကင်မှတမန်ဖြစ်ကြောင်း ယုံကြည်စေခဲ့သည်။ နာရီပေါင်းများစွာ ဘုရားသခင်၏အကူအညီကို စိတ်အားထက်သန်စွာ ရှာဖွေခဲ့ပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် သူတောင့်တခဲ့သော ခွင့်လွှတ်မှုနှင့် ကာကွယ်မှုအာမခံချက်မရမချင်း ၎င်းကို သွားခွင့်မပြုနိုင်ဟု ခံစားခဲ့ရသည်။ ၎င်းကို သူသည် တည်ကြည်သောလက်ဆောင်အဖြစ် တောင်းခံခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်ထံ ပေးကမ်းစရာဘာမှမရှိကြောင်း သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ သူသည် မည်သည့်အပေးအယူမျှ မလုပ်ခဲ့ပေ။ သူ၏စိတ်ပျက်အားငယ်သောအခြေအနေသည် သူ၏တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းပြချက်ဖြစ်သည်။ သူလိုအပ်သော အကူအညီသည် ဘုရားသခင်ထံမှသာ ရနိုင်သည်။ သူ၏ဘဝတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် သူ၏ကိုယ်ပိုင်အရင်းအမြစ်များသည် မလုံလောက်ကြောင်း သူသိခဲ့သည်။ သူမွေးဖွားစဉ်က သူ၏အစ်ကိုကို ဖနောင့်မှ ဖမ်းဆုပ်ခဲ့သည့်အချိန်မှစ၍၊ သူ၏ဦးလေးလာဗန်ကို လှည့်စားခဲ့သည့် ဟာရန်မြို့ရှိ နောက်ဆုံးနှစ်များအထိ (ဟောရှေ ၁၂:၃, ၄)၊ ယာကုပ်သည် ဘဝ၏ပြဿနာများကို သူ၏ကိုယ်ပိုင်သံသယဖြစ်ဖွယ်နည်းလမ်းများဖြင့် ဖြေရှင်းရန် ချဉ်းကပ်ခဲ့သည်။ ယခုအခါ သူသည် ပြောင်းလဲသွားသူဖြစ်သည်။ ယခင်က သူ၏ကိုယ်ပိုင်ဉာဏ်ပညာနှင့် အင်အားကို အားကိုးခဲ့သော်လည်း၊ ယခုအခါ ဘုရားသခင်ကို လုံးလုံးလျားလျား ယုံကြည်တတ်ရန် သင်ယူခဲ့သည်။

I will not let thee go. The crippling touch and the divine voice had convinced Jacob that the One with whom he had thus wrestled for hours was a messenger from heaven. Having for hours sought desperately for divine help, Jacob felt he could not afford to let Him go without first receiving assurance of the pardon and protection for which he longed. This he asked as an outright gift, realizing that he had nothing to offer God in return. He proposed no bargain; his desperate situation was his only plea. The help he needed could come only from God. For the first time in his life he knew his own resources to be inadequate. From his birth, when he had caught his brother by the heel, to his last years in Haran, when he had outwitted his uncle Laban (Hosea 12:3, 4), Jacob had approached the solution of life’s problems by questionable methods of his own devising. He was now a changed man. Whereas in the past he had relied upon his own wisdom and strength, he had now learned to trust wholly in God.

၂၈. သင့်အမည်ကို ခေါ်ဝေါ်ရမည်

ယာကုပ်အပေါ်သို့ ရောက်ရှိလာသော ကြီးမြတ်သောဝိညာဉ်ရေးရာပြောင်းလဲမှုကို ယခုအခါ ဘုရားသခင်နှင့် သူ၏ဆက်ဆံရေး၏သဘောသဘာဝကို ညွှန်ပြသော အမည်ပြောင်းလဲမှုဖြင့် သင်္ကေတပြုခဲ့သည်။ အာဗြံနှင့် စာရဝတီ၏ အမည်များကိုလည်း ထိုနည်းတူပြောင်းလဲခဲ့သည် (အခန်း ၁၇:၅, ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)၊ ထို့နောက် ကျမ်းစာများတွင် ၎င်းတို့ကို ၎င်းတို့၏အမည်သစ်များဖြင့်သာ အမြဲခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယာကုပ်၏နောက်ဆက်တွဲသမိုင်းတွင် သူ၏အမည်ဟောင်းနှင့် အမည်သစ်ကို အနည်းနှင့်အများ အပြန်အလှန်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏အမည်သစ်ဖြစ်သော အစ္စရေးသည် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်မှ ပေါက်ဖွားလာသော လူမျိုးအမည်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သူ့အတွက်၊ အမည်ပြောင်းလဲမှုသည်၊ သူ၏ဘိုးဘေးများထက် သူ၏စရိုက်ပြောင်းလဲမှုကဲ့သို့ များစွာပိုမိုသိသာထင်ရှားသည်။ ၎င်းသည် လူတို့ကို “လှည့်စားသူ” မှ ဘုရားသခင်၏ “အောင်မြင်သူ” သို့ ပြောင်းလဲမှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ အမည်သစ်သည် ပုံပန်းသဏ္ဌာန်အားဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအောင်မြင်မှု၏ အမှတ်အသားဖြစ်ပြီး၊ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဝိညာဉ်ရေးရာပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု၏ အဆက်မပြတ်သတိပေးချက်အဖြစ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

28. Thy name shall be called. The great spiritual change that had come over Jacob was now symbolized by a change of name indicating the nature of his new relationship to God. The names of Abram and Sarai had likewise been changed (see ch. 17:5, 15); and from that time forward the Scriptures always call them by their new names. But in the subsequent history of Jacob his old and new names are used more or less interchangeably. Jacob’s new name, Israel, became the name of the nation that sprang from his body. For him, the change of name, like his change of character, was far more significant than that of his grandparents. It represented his transformation from a “deceiver” of men to a “victor of God.” The new name, ostensibly a token of physical victory, was to be a perpetual reminder of the completed spiritual renovation that had taken place.

ယာကုပ်ဟု မဖြစ်တော့ပေ

ယာကုပ်အမည်၏အဓိပ္ပာယ်မှာ “ဖနောင့်ဖမ်းသူ” သို့မဟုတ် “လှည့်စားသူ” ဖြစ်သည် (အခန်း ၂၅:၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။

No more Jacob. For the meaning of the name Jacob as “heel catcher” or “deceiver,” see on ch. 25:26.

အစ္စရေးဖြစ်သည်

“သူသည် တိုက်ခိုက်သည်” သို့မဟုတ် “သူသည် အုပ်စိုးသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသော “ယိစရာဟ်” နှင့် “ဘုရားသခင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသော “ဧလ်” တို့၏ ပေါင်းစပ်မှုဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်ပေးသော ရှင်းပြချက်မပါဘဲ၊ ဤအမည်ကို “ဘုရားသခင်တိုက်ခိုက်သည်” သို့မဟုတ် “ဘုရားသခင်အုပ်စိုးသည်” ဟု ဘာသာပြန်နိုင်သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်ရည်ရွယ်ပြီး ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း၊ ၎င်းသည် “သူသည် ဘုရားသခင်နှင့်တိုက်ခိုက်သည်”၊ “သူသည် ဘုရားသခင်အပေါ် အောင်မြင်သည်”၊ သို့မဟုတ် “သူသည် ဘုရားသခင်နှင့်အတူ အုပ်စိုးသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

But Israel. A combination of yiśra[h], “he fights” or “he rules,” from śarah, “to fight” or “to rule,” and ’El, “God.” Without the accompanying interpretation given by God Himself, the name might be translated “God fights” or “God rules.” But the meaning as intended and explained by God is, “he fights with God,” or “he prevails over God,” or “he rules with God.”

ဂုဏ်ပြုသောအမည် အစ္စရေးသည် ဤည၏ရုန်းကန်မှုကို အမှတ်ရစေရန် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏သားမြေးများအဖြစ် အသုံးပြုသောအခါ၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့အတွက် ရှာဖွေလိုသော စရိုက်ပြောင်းလဲမှုနှင့် ဘုရားသခင်နှင့်အတူ အုပ်စိုးရန် ၎င်းတို့၏ရည်မှန်းထားသောအခန်းကဏ္ဍကို ဆိုလိုသည်။ ဤအမည်သည် ပထမဦးစွာ သူ၏သားမြေးများသို့ လွှဲပြောင်းခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် သူ၏ဝိညာဉ်ရေးရာသားစဉ်မြေးဆက်များသို့ လွှဲပြောင်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည်လည်း သူကဲ့သို့ အောင်မြင်သူများဖြစ်ရမည် (ယောဟန် ၁:၄၇; ရောမ ၉:၆)။

The honored name Israel was henceforth to memorialize this night of struggle. As applied to the descendants of Jacob, it implied the transformation of character God sought for in them and their destined role of ruling with God. The name was transferred first to his literal descendants and later to his spiritual posterity, who also were to be victors as he had been (John 1:47; Rom. 9:6).

အား ဘုရားသခင်နှင့်လူတို့နှင့်အတူ။ စကားလုံးအရ “ဘုရားသခင်နှင့်လူတို့နှင့် အင်အားပြိုင်ဆိုင်ခဲ့သည် [śaritha, śarah မှလည်း ဆင်းသက်လာသည်]”။ ဤသည်မှာ ယာကုပ်သည် ညအချိန်တွင် ဘုရားသခင်နှင့် နပန်းသတ်ခြင်းနှင့် ဧသောနှင့် လာဗန်တို့နှင့် ရှည်လျားသော ရုန်းကန်မှုများကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤအရာအားလုံးမှ သူသည် နောက်ဆုံးတွင် အောင်မြင်သူအဖြစ် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ယခင်ညက သူ၏အတွေ့အကြုံတွင် မှန်ကန်ပြီး၊ ထိုညမှသူသည် လှည့်စားမှု၊ မရိုးသားမှု၊ နှင့် မိမိကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်မှုတို့ကို အောင်မြင်သူအဖြစ် ပြောင်းလဲသူဖြစ်လာခဲ့သည်။ သူသည် ပြောင်းလဲခံရသူဖြစ်သည် (၁ ရှမွေလ ၁၀:၆, ၉ ကိုကြည့်ပါ)။

Power with God and with men. Literally, “contended [śaritha, also from śarah] with God and with men.” This obviously refers to Jacob’s nocturnal wrestling with God and to his protracted struggles with Esau and Laban. From all these he had finally emerged victorious. This was particularly true of his experience the night before, from which he emerged a new man, a victor over deceit, dishonesty, and self-confidence. He was a changed man (see 1 Sam. 10:6, 9).

၂၉။ သင်၏အမည်။ သူသည် ဘုရားသခင်နှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင် တွေ့ဆုံပြီး စကားပြောခဲ့သည်ကို သိရှိခြင်းသည် ယာကုပ်ကို ကြောက်ရွံ့စေနိုင်သည် သို့မဟုတ် ဤအတွေ့အကြုံမှ သင်ယူရမည့် ပို၍အရေးကြီးသော သင်ခန်းစာကို ဖုံးကွယ်စေမည့် ပုဂ္ဂိုလိက မြူးထူးမှုသို့ ဦးတည်စေနိုင်သည်။ ကောင်းကင်တမန်၏ နှုတ်ဆက်ခွင့်ပြုချက်သည် လုံလောက်ရမည်ဖြစ်သည်။

29. Thy name. Perhaps the knowledge that he had met the Lord and talked with Him face to face would either have frightened Jacob or led to such personal elation as to overshadow the far more important lesson he was to learn from this experience. The parting blessing of the Angel was to suffice.

၃၀။ ပင်နီယဲ။ ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်ကို အိပ်မက်ထဲတွင် မြင်ခဲ့သော နေရာကို ဗေသလအမည်ပေးခဲ့သည့်အတိုင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၂၈:၁၉)၊ နှင့် ကောင်းကင်တမန်အစုအဝေးကို လမ်းတွင် တွေ့မြင်ခဲ့သော နေရာကို မဟနာဣမ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သည့်အတိုင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၃၂:၂)၊ ယခုသူသည် ဘုရားသခင်နှင့် ပုဂ္ဂိုလိကတွေ့ဆုံခဲ့သော နေရာကို “ဘုရားသခင်၏မျက်နှာ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော အမည်ဖြင့် အမှတ်တရအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ကို မျက်နှာချင်းဆိုင် မြင်ခဲ့ပြီး အသက်ရှင်နေခြင်းသည် အမှန်ပင် အံ့ဖွယ်ဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၃:၂၀; တရားသူကြီး ၆:၂၂; ၁၃:၂၂; ဟေရှာယ ၆:၅ ကိုကြည့်ပါ)။

30. Peniel. As Jacob had given the name Bethel to the place where he saw God in a dream (ch. 28:19), and Mahanaim to the spot where a host of angels appeared to him on the way (ch. 32:2), he now memorialized the spot of his personal encounter with God by a name meaning the “face of God.” The fact that he had seen God face to face and yet lived was indeed a miracle (see Ex. 33:20; Judges 6:22; 13:22; Isa. 6:5).

ငါ၏အသက်သည် ထိန်းသိမ်းခံရသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ “ငါသည် ထိန်းသိမ်းခံရပြီး၊ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခံရလိမ့်မည်”။ ဤစကားလုံးများသည် ယာကုပ်၏ အသစ်တွေ့ရှိသော ယုံကြည်ခြင်းကို ထင်ဟပ်ပြသည်။ ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်အတွင်း၌ ဖြစ်ပေါ်သမျှ မည်သည့်အရာဖြစ်စေ၊ ဘုရားသခင်၏လက်တော်သည် သူ့ကို ဆိုးယုတ်မှုအားလုံးမှ ကာကွယ်ပေးမည်ဟု သူယုံကြည်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အရာများသည် သူ့အား ဆန့်ကျင်နေပုံရသော်လည်း၊ နောက်ဆုံးတွင် ဘုရားသခင်၏ ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၄၂:၃၆)။ ပင်နီယဲသည် ယာကုပ်၏ဘဝတွင် အလှည့်အပြောင်းဖြစ်ခဲ့သည်။

My life is preserved. That is, “I am preserved, and shall be preserved.” These words echo Jacob’s new-found new-found faith. Whatever might befall him, so long as it be within the will of God, he was confident that a divine hand would preserve him from all evil. Even the things that seemed, at the time they occurred, to be against him, proved to be providential (ch. 42:36). Peniel was the turning point of Jacob’s life.

၃၁။ ပင်နွဲလ်။ အချို့သော စကားပြန်များက ပင်နွဲလ်သည် ထိုနေရာ၏ မူလအမည်ဖြစ်ပြီး၊ ယာကုပ်သည် ဗျည်းတစ်လုံးကို ပြောင်းလဲပြီး ပင်နီယဲဟု အမည်ပြောင်းခဲ့သည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။ သို့သော် ပိုဖြစ်နိုင်သည်မှာ ပင်နွဲလ်သည် ထိုစကားလုံးတစ်ခုတည်း၏ ရှေးဟောင်းပုံစံဖြစ်သည်။ ဤအမည်သည် တရားသူကြီး ၈:၈, ၉, ၁၇; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၂:၂၅ တွင်လည်း ထပ်မံပေါ်ထွက်လာပြီး၊ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ပါလက်စတိုင်းမြို့အမည်စာရင်းတွင်လည်း ပါဝင်သည်။ ၎င်း၏တိကျသောတည်နေရာကို အတိအကျမသိရသေးပါ။ အချို့ပညာရှင်များက ၎င်းကို ယော်ဒန်မြစ်အရှေ့ဘက် ၇ မိုင်အကွာရှိ ဂျဗ္ဗုတ်မြစ်ပေါ်တွဝတ် တူလူလ် အဒ်း-ဓဟဘ်ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အချို့ကမူ ၎င်းကို အရှေ့ဘက်သို့ အနည်းငယ်ထပ်မံရှာဖွေကြသည်။

31. Penuel. Some expositors have suggested that Penuel was the original name of the place, and that Jacob changed it by the alteration of one vowel to Peniel. More likely, however, Penuel is an old form of the same word. The name appears again in Judges 8:8, 9, 17; 1 Kings 12:25, and also in an Egyptian list of Palestinian city names. Its exact location has not been definitely determined. Some scholars have identified it with the Tulul edh–Dhahab, on the Jabbok, 7 mi. east of the Jordan. Others seek it somewhat farther to the east.

သူသည် ထော့လျှင်သွားသည်။ ရာစုနှစ်များအကြာ ပေါလုသည် သူ၏ခန္ဓာကိုယ်တွင် “ဆူး” တစ်ခုကို သယ်ဆောင်ခဲ့သည့်အတိုင်း (၂ ကောရိန္သု ၁၂:၇)၊ ယာကုပ်သည် သူ၏ဘဝ၏ အမြင့်မြတ်ဆုံးသော အတွေ့အကြုံဖြစ်သည့် ထိုနေရာမှ ထွက်ခွာလာခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် သူ၏တိုက်ပွဲနှင့် အောင်မြင်မှု၏ အမှတ်တရတစ်ခုကို သယ်ဆောင်လာခဲ့သည်။ ရုပ်ပိုင်းအရ ထော့လျှင်နေသော်လည်း၊ ယာကုပ်၏ အဆက်မပြတ်သော ဝိညာဉ်တွင် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းချီးမင်္ဂလာများကို ခံစားခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲတိုင်းသည် ၎င်း၏အမာရွတ်များကို ချန်ထားသည်။ ယာကုပ်ကဲ့သို့ပင်၊ သစ္စာရှိသော ယုံကြည်သူတိုင်းသည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင် ပင်နီယဲအတွေ့အကြုံကို ဖြတ်သန်းရာတွင်၊ မိမိကိုယ်ကို၊ ၎င်း၏ဆိုးယုတ်သော သဘောထားများနှင့် မွေးရာပါ လိုအင်ဆန္ဒများကို ပြင်းထန်စွာ ရုန်းကန်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို အမှတ်ရစေမည့် တစ်စုံတစ်ရာကို သယ်ဆောင်ရန် မျှော်လင့်နိုင်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏သခင်ယေရှုခရစ်တော်ပင်လျှင် ဤလောက၌ရှိစဉ် ဖြတ်သန်းခဲ့ရသော ပြင်းထန်သော တိုက်ပွဲ၏ အမှတ်အသားများကို သယ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ထိုအမှတ်အသားများကို ထာဝရသယ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ အမာရွတ်များသည် ကျွန်ုပ်တို့၏မိမိကိုယ်ကို ရုန်းကန်မှု၏ ရလဒ်ဖြစ်သော်လည်း၊ ခရစ်တော်၏လက်များရှိ လက်သည်းအမှတ်များသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် မှောင်မိုက်အင်အားစုများနှင့် တိုက်ပွဲဝင်ခြင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။

He halted. Like Paul, who centuries later bore a “thorn” in his flesh (2 Cor. 12:7), Jacob departed from the scene of the supreme experience of his life bearing a memorial of his conflict and victory there. Though physically lame, probably for the remainder of his life, in Jacob’s unfettered soul he enjoyed the richest blessings of God. Every fight leaves its scars. Like Jacob, every faithful believer, in passing through his own Peniel experience, may expect to bear some reminder of his intense struggle against self, with its inherited tendencies and evil inclinations. Even our Lord Jesus Christ bears the signs of the fierce conflict through which He passed while on earth, and these He will continue to bear for all eternity. Ours will vanish and be forgotten (2 Cor. 4:17; Isa. 65:17). Whereas our scars are the result of our struggle against self, the nailprints in the hands of Christ came through conflict on our behalf with the powers of darkness.

၃၂။ ကျုံ့သွားသော အရိုးအကြော။ “ကျုံ့သွားသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံး၏ အဓိပ္ပာယ်ကို မသိရပါ။ KJV ၏ ဘာသာပြန်သည် LXX ၏ enarkesen, “အားနည်းသွားသည်”၊ “ထုံထိုင်းသွားသည်”၊ သို့မဟုတ် “အဆစ်လွဲသွားသည်” ကို အခြေခံထားသည်။ ဖြစ်နိုင်သည်မှာ ၎င်းကို “တင်ပဆုံရိုး” ဟု ဘာသာပြန်သင့်ပြီး၊ ဤစကားစုကို “တင်ပဆုံရိုး၏ အရိုးအကြော” ဟု ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ အိုသိုဒေါ့ခ်ျဂျူးများသည် အစားအစာအတွက် အသုံးပြုသော တိရစ္ဆာန်များ၏ ဤအစိတ်အပိုင်းကို စားသုံးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြသည်၊ သို့သော် ယာကုပ်၏ခန္ဓာကိုယ်၏ ဤအပိုင်းကို “ကျုံ့သွားသော အရိုးအကြော” ဟု မည်သို့သတ်မှတ်ခဲ့သည်ကို မသေချာပါ။ ဓမ္မဟောင်းတွင် အခြားနေရာတွင် ဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော်လည်း၊ ဂျူးတာလ်မွဒ်သည် ဤဓလေ့ကို ချိုးဖောက်သူများကို ဒဏ်ခတ်ခြင်းဖြင့် အပြစ်ပေးရမည့် ဥပေဒတစ်ခုအဖြစ် ယူဆသည် (ထရက်ခ်ချိုလင်၊ မစ်ရှနာ၊ ၇)။ ရှေးခေတ်ဂျူးများသည် မည်သည့် “အရိုးအကြော” ကို ဆိုလိုသည်ကို ရှင်းလင်းစွာ မခွဲခြားခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်းကို ယနေ့တွင် အစားအစာအတွက် သတ်ဖြတ်ထားသော တိရစ္ဆာန်များ၏ နောက်ပိုင်းရှိ အတွင်းသားအကြောနှင့် အာရုံကြောအဖြစ် နားလည်ထားသည်။

32. The sinew which shrank. The meaning of the Hebrew word translated “shrank” is unknown. The rendering of the KJV is based on the LXX, enarkesen, “became feeble,” “became numb,” or “was dislocated.” Perhaps it should be translated “hip,” with the phrase reading, “the sinew of the hip.” Orthodox Jews refrain from eating this portion of any animals used for food, but how this part of Jacob’s anatomy came to be identified as the “sinew” that “shrank,” is uncertain. Though not mentioned elsewhere in the OT, the Jewish Talmud definitely regards this custom as a law whose violation is to be punished with several stripes (Tract Cholin, Mishna, 7). Since Jews in ancient times did not distinguish clearly just what “sinew” was meant, it is understood today as applying to the interior cord and nerve of the hindquarter of animals killed for food.

၂၄-၃၂ ပိုဒ်များ၏ ဇာတ်ကြောင်းသည် ဂျူးလူမျိုးတိုင်းအတွက် အထူးစိတ်ဝင်စားဖွယ်သုံးချက်ပါဝင်သည်။ ၎င်းသည် သူအား ဣသရေလဟု အဘယ်ကြောင့် ခေါ်ဝေါ်သည်ကို ရှင်းပြပြီး၊ ဤအမည်ကို ဘုရားသခင်နှင့် နပန်းသတ်ခဲ့သော ဝေးကွာသော ဘိုးဘေးတစ်ဦးမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ခြေရာခံသည်။ ၎င်းသည် ပင်နီယဲဟူသော သာမန်မထင်မရှားသော ရွာငယ်လေးကို စိတ်ဝင်စားဖွယ် ညွှန်ပြပြီး၊ ထိုနေရာတွင် ထိုဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးအနေဖြင့်၊ ၎င်းသည် သတ်မှတ်ထားသော အရိုးအကြော မစားရန် ဓလေ့ထုံးတမ်း၏ ဇစ်မြစ်ကို ရှင်းပြပြီး၊ ၎င်းကို အော့ထွက်ဖွယ်အဖြစ် မယူဆဘဲ ရိုသေလေးစားစွာ သဘောထားသည်။

The narrative of vs. 24–32 contains three points of special interest to every Jew. It explains why he is called an Israelite, and traces this name to a distant ancestor who wrestled with God that he might obtain it. It points with interest to an otherwise insignificant village, Peniel, where the event took place. Finally, it explains the origin of the custom of not eating the sinew designated, but rather of regarding it with awe.

ellen g. white comments

1-32 PP 195-203; SR 92-99

2 PP 195; SR 92

4-7 PP 196

6, 7 SR 92

8-12 SR 93

9-11 PP 196

10 SR 97

18, 19 PP 196

23 GC 616

24 EW 284; GC 157, 616; MB 25; SR 407

24, 25 PP 197; SR 94

24-28 COL 175; PP 208

25 GC 617; MB 25, 97, 206

26 CSW 116; CT 498; DA 198; FE 232; GC 157, 617, 620; GW 255; MB 25, 206; MM 203; PP 197, 202; Te 243; 1T 144, 151; 4T 444, 537

26-28 SR 95

28 FE 232; GC 617; MB 207; PP 198; 4T 528

28, 29 Ed 147

29, 30 SR 95

30 DA 107; GC 622; 4T 444

31 MB 97

အခန်းကြီး - ၃၃

အ ခန်း ၃၃

chapter 33

၁ ယာကုပ်နှင့် ဧသောတို့၏ တွေ့ဆုံမှုတွင် ကျေးဇူးပြုမှု။ ၁၇ ယာကုပ်သည် သုက္ကုတ်သို့ ရောက်လာ၏။ ၁၈ ရှာလင်မ်တွင် သူသည် လယ်ကွက်တစ်ခုကို ဝယ်ယူ၍ အယ်လ်-ဧလိုဟေ-ဣသရေလဟု ခေါ်သော ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို တည်ဆောက်၏။

1 The kindness of Jacob and Esau at their meeting. 17 Jacob cometh to Succoth. 18 At Shalem he buyeth a field, and buildeth an altar called El-elohe-Israel.

၁. သူသည် ကလေးများကို ခွဲထားသည်။ ဤအစီအမံ၏အကြောင်းရင်းမှာ မရှင်းလင်းပါ။ ယာကုပ်သည် ရာခေလနှင့် ယောသပ်ကို နောက်ဆုံးတွင်ထားရှိခြင်းမှာ လုံခြုံရေးအတွက် သို့မဟုတ် သူ၏အနှစ်သက်ဆုံးဇနီးနှင့် သူ၏သားကို ဧသောအား နောက်ဆုံးတွင်မိတ်ဆက်ရန် ဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင်၊ ဤအစီအမံသည် လူမှုရေးဓလေ့ထုံးတမ်းအရ ဖြစ်နိုင်သည်။ ယခင်က ယာကုပ်သည် ခရီးသွားအုပ်စုကို နှစ်စုအဖြစ်ခွဲထားခဲ့သည့် အစီအမံ (အ ခန်း ၃၂:၇, ၈) သည် ယခင်ညက သူ၏အတွေ့အကြုံအပြီး (အ ခန်း ၃၂:၃၀ ကိုကြည့်ပါ) မလိုအပ်တော့သဖြင့် စွန့်လွှတ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ သို့မဟုတ် အ ခန်း ၃၂:၇, ၈ တွင်ဖော်ပြထားသော “လူများ” သည် ကျွန်များနှင့် သိုးထိန်းများဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ဇနီးများနှင့် သားသမီးများကို သူနှင့်အတူထားခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ မိသားစုဝင်များသည် ထိုနှစ်စုထဲမှ တစ်စုနှင့်ပူးပေါင်းခဲ့ခြင်း သို့မဟုတ် နှစ်စုလုံးနှင့် သီးသန့်ဖြစ်နေခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

He divided the children. The reason for this measure is not clear. Jacob either put Rachel and Joseph at the rear for reasons of security, or to introduce his favorite wife and her son to Esau last. Again, it may be that social custom prescribed such an arrangement. The previous division of the caravan into two camps (ch. 32:7, 8) may have been abandoned as unnecessary after his experience the preceding night (see on ch. 32:30). Or it may be that the “people” mentioned in ch. 32:7, 8 were the servants and shepherds and not his wives and children, whom he kept with himself. The immediate family would thus be joined to one of the two bands, or may have been separate from both.

၃. ဦးညွှတ်ခဲ့သည်။ ဤအရှေ့တိုင်းဓလေ့သည် ၁၄ ရာစုနှစ် ဘီစီခေတ်မှ အမရနာစာများတွင် သက်သေပြထားသည်။ ထိုစာများတွင် ပါလစတိုင်းမင်းသားများသည် အီဂျစ်ဘုရင်ထံသို့ “ခုနစ်ကြိမ်” သို့မဟုတ် “ခုနစ်ကြိမ်နှင့် နောက်ထပ်ခုနစ်ကြိမ်” သို့မဟုတ် “ခုနစ်ကြိမ်ခုနစ်ကြိမ်” ဖာရိုဘုရင်၏ခြေရင်းတွင် ဦးညွှတ်ကြောင်း ရေးသားခဲ့သည်။ သာလွန်သူရှေ့တွင် ခုနစ်ကြိမ်ဦးညွှတ်ခြင်းသည် ပြီးပြည့်စုံသော နှိမ့်ချမှုနှင့် အလျှော့မပေးသော နာခံမှု၏သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ဤရိုသေမှုပြသမှုဖြင့် ယာကုပ်သည် သူ၏အစ်ကိုနှလုံးသားကို ရယူရန် မျှော်လင့်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်က လှည့်ဖြားမှုဖြင့် ရယူခဲ့သော အထူးအခွင့်အရေးများကို လုံးဝစွန့်လွှတ်ခြင်းကို ကိုယ်စားပြုသည်။

3. Bowed himself. This Oriental custom is attested in the Amarna Letters of the 14th century b.c., in which Palestinian princes wrote an Egyptian king that they fell down before Pharaoh’s feet, either “seven times,” or “seven times and another seven times,” or possibly “seven times seven times.” Seven bows before a superior seem to have been considered a sign of perfect humility and unqualified submission. By this manifestation of deference, Jacob hoped to win the heart of his brother. It represented complete abandonment of any claim to special privileges previously secured by treachery.

၄. ဧသောသည် သူ့ကိုဖက်လိုက်သည်။ အမြွှာညီအစ်ကိုဖြစ်သူကို တွေ့လိုက်ရသောအခါ ဧသောသည် သဘာဝအတိုင်း ညီအစ်ကိုချင်းခံစားချက်ဖြင့် ဆွဲခေါ်ခံခဲ့ရသည်။ ဧသောနှလုံးထဲတွင် ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုရှိနေသေးလျှင်တောင်မှ၊ ယာကုပ်၏နှိမ့်ချမှုက ၎င်းကို အနိုင်ယူခဲ့သည်။ ယာကုပ်ထံမှ မည်သည့်အကြောင်းကိုမျှ မကြောက်ရွံ့ရကြောင်း သိရှိပြီးနောက်၊ သူသည် သူ၏နှလုံးထဲမှ သဘာဝခံစားချက်များကို လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။

4. Esau embraced him. At the sight of his twin brother, Esau was carried away by natural feelings of brotherly affection. Even if there had still been malice in Esau’s heart, it was overcome by Jacob’s humility. Realizing that he had nothing to fear from Jacob, he allowed free rein to the natural emotions of his heart.

၅. မိန်းမများနှင့် ကလေးများကို တွေ့သည်။ ကြာရှည်ခွဲခွာနေခဲ့သော ညီအစ်ကိုနှစ်ဦး၏ တိတ်ဆိတ်သောဖက်တွယ်မှုအတွင်း၊ ယာကုပ်၏ ဇနီးလေးဦးနှင့် ကလေးဆယ့်နှစ်ဦးသည် အနီးသို့ ရောက်လာခဲ့သည်။

5. Saw the women and the children. During the silent embrace of the long-separated brothers, Jacob’s 4 wives and 12 children had come near.

၈. ဤသိုးစုများအားလုံး။ ဧသောသည် သိုးစုများ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို (အ ခန်း ၃၂:၁၈) သိရှိထားပြီးဖြစ်သော်လည်း၊ ယင်းတို့နှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းခဲ့သည်။ အရှေ့တိုင်းယဉ်ကျေးမှုအရ ထင်ရှားစွာ၊ သူသည် ၎င်းတို့ကို လက်ခံရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သော်လည်း ယာကုပ်၏ အလေးအနက်တောင်းဆိုမှုကြောင့် လက်ခံခဲ့သည်။ သူ၏သဘာဝအတိုင်း လှည့်လည်နေထိုင်သော ဘဝသည် သူ့အား ကြီးမားသော စည်းစိမ်နှင့် အာဏာကို ရရှိစေခဲ့ပြီး၊ သူ၏ပိုင်ဆိုင်မှုများသည် သူ၏ညီ၏ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် ညီမျှဖွယ်ရှိသည်။ ဧသောသည် ယာကုပ်အပေါ် ဖော်ရွေမှုရှိသော်လည်း၊ သူ၏အပြုအမူတွင် ယာကုပ်၏နှိမ့်ချမှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သော အရာမရှိခဲ့ပါ။ ယာကုပ်သည် ဧသောကို “အရှင်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း၊ ဧသောက သူ့ကို “ညီ” ဟု ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။

8. All this drove. Though he knew quite well the purpose of the several droves (ch. 32:18), Esau nevertheless inquired concerning them. With obvious Oriental courtesy, he refused to accept them until urgently persuaded to do so. The “roving life” which so well suited his nature had procured for him such wealth and power that his own earthly possessions were no doubt equal to those of his brother. Esau was friendly enough toward Jacob, but there was nothing in his manner comparable to the humility of his brother. Jacob addressed Esau as “my lord,” while Esau answered him as “my brother.”

၁၀. မင်းမျက်နှာကို ငါမြင်ရပြီ။ ဧသော့ဖော်ရွေသောနှုတ်ဆက်မှုသည် ယာကုပ်အား မကြာသေးမီက ဘုရားထံမှရရှိခဲ့သော ကတိတော်ကို သတိရစေခဲ့ပြီး၊ ဧသော့မျက်နှာတွင် ထိုကတိ၏သာယာသောပြည့်စုံမှုကို ဖတ်ရှုနိုင်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်၏ဤစကားများသည် သူ့လမ်းခရီးတွင် ထင်ရှားစွာရှိနေသော ဘုရား၏တည်ရှိမှုအတွက် နက်ရှိုင်းသောကျေးဇူးတင်စိတ်ကို ထင်ဟပ်စေသည် (အ ခန်း ၃၂:၃၀ ကိုကြည့်ပါ)။ နေ့စဉ်ဘုရား၏စောင့်ရှောက်မှုကို အသိအမှတ်ပြုသူသည် မည်မျှပျော်ရွှင်ဖွယ်ရှိသနည်း (ယောဘ ၃၃:၂၆; ဆာလံ ၁၁:၇)!

10. I have seen thy face. Esau’s friendly greeting called to mind the divine promise so recently accorded Jacob, and in Esau’s face he could read its gracious fulfillment. These words of Jacob reflect his profound gratitude for the obvious Presence that attended him on his way (see ch. 32:30). How happy the man who recognized Providence at his side day by day (Job 33:26; Ps. 11:7)!

၁၁. ငါ့ဆုတောင်းချက်။ ဤစကားလုံးများသည် သင့်လျော်စွာရွေးချယ်ထားပြီး အားကောင်းသည်။ ၎င်းတို့သည် ယာကုပ်သည် ဧသောထံမှ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၂၀ က လုယူခဲ့သော ဆုတောင်းချက်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်နိုင်သလား။ ဧသောသည် ယာကုပ်၏လက်ဆောင်ကို လက်ခံရန် ယာကုပ်အတွက် အလွန်အရေးကြီးသည်၊ အကြောင်းမှာ ထိုခေတ်၏ဓလေ့အရ၊ ဧသောသည် လက်ဆောင်ကိုလက်ခံခြင်းဖြင့် ယာကုပ်၏တောင်းပန်မှုကို လက်ခံသည်ဟု ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ အရှေ့တိုင်းတွင် သာလွန်သူတစ်ဦးမှလက်ဆောင်ကို လက်ခံခြင်းသည် လက်ဆောင်ပေးသူအား လက်ခံသူ၏မိတ်ဆွေဖြစ်မှုနှင့် အကူအညီကို အာမခံသည်။ အကယ်၍ ၎င်းကိုငြင်းပယ်ခံရပါက၊ လက်ဆောင်ပေးသူသည် အရာအားလုံးကို ကြောက်ရွံ့ရမည်ဖြစ်သည်။

11. My blessing. These words were well chosen and forceful. Can they have been an allusion to the blessing Jacob had snatched from Esau 20 years before? It was most important to Jacob that Esau accept his present, for in so doing Esau, according to the custom of the time, would express his acceptance of that which the present represented—the apology of Jacob. In the Orient a present received by a superior assures to the giver the friendship and assistance of the recipient. If it is rejected, he has everything to fear.

၁၂. ငါတို့သွားကြစို့။ ဧသောသည် ယာကုပ်သည် ၎င်းတို့၏ဖခင်ဣဇာက်နေထိုင်ရာ ဟေဗြုန်သို့ (အ ခန်း ၃၅:၂၇) ချက်ချင်းဆက်လက်သွားမည်ဟု ယူဆခဲ့ပြီး၊ ယာကုပ်နှင့်အတူ လိုက်ပါသွားရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။ သို့သော် ယာကုပ်သည် ဤအဆိုပြုချက်နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် အကြံပြုခဲ့သော အစောင့်အကြပ်ကို ယဉ်ကျေးစွာ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးအဆိုပြုချက်သည် မလိုအပ်ခဲ့ပြီး၊ ပထမအဆိုပြုချက်သည် ဧသောအတွက် သည်းမခံနိုင်လောက်အောင် နှေးကွေးသောအရှိန်ဖြစ်လိမ့်မည်။ ဤငြင်းပယ်မှုသည် မယုံကြည်မှုခံစားချက်မှ မဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါ။ ပေးထားသောအကြောင်းပြချက်များသည် အကြောင်းပြချက်မျှသာမဟုတ်ပါ။ သူသည် စစ်ဘက်အစောင့်အကြပ်မလိုအပ်ခဲ့ပါ၊ အကြောင်းမှာ သူသည် ဘုရား၏တပ်များဖြင့် ကာကွယ်ထားကြောင်း သိရှိထားသည်။ ထို့ပြင်၊ သူသည် ဧသောလိုချင်သည့်အမြန်နှုန်းဖြင့် ခရီးသွားနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ ထို့အပြင်၊ သူသည် မိမိရွေးချယ်ရာနေရာတွင် စခန်းချနိုင်ပြီး၊ ဆက်လက်ခရီးမသွားမချင်း ထိုနေရာတွင် ဆက်လက်နေထိုင်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် သူသည် လှုပ်ရှားမှု၏လွတ်လပ်မှုကို အပြည့်အဝခံစားရရှိခဲ့သည်။

12. Let us go. Esau assumed that Jacob would proceed immediately to Hebron (ch. 35:27), the abode of their father Isaac, and proposed to accompany Jacob on his way. But Jacob politely declined both this offer and the escort later suggested. The latter was unnecessary; the former would mean an intolerably slow pace for Esau. This refusal did not spring from any feeling of distrust; the reasons given were no mere pretext. He needed no military guard, for he knew that he was defended by the hosts of God, and he could not travel as fast as Esau would want to go. Furthermore, he would be free to camp wherever he might choose and remain there until ready to move on. He would thus enjoy complete freedom of action.

၂၄. မိမိကိုယ်ကို အပ်နှံသောအခါ အောင်မြင်မှုသေချာသည်။—ယာကုပ်သည် “ကောင်းကင်တမန်အပေါ်တွင် တန်ခိုးရှိ၍ အောင်မြင်ခဲ့သည်။” နှိမ့်ချမှု၊ နောင်တရမှုနှင့် မိမိကိုယ်ကို အပ်နှံခြင်းဖြင့် ဤအပြစ်ရှိသော၊ လွဲမှားသောလူသားသည် ကောင်းကင်ဘုံ၏ဘုန်းတန်ခိုးနှင့်အတူ အောင်မြင်ခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်၏ကတိတော်များကို တုန်လှုပ်စွာဆုပ်ကိုင်ထားပြီး၊ အနန္တမေတ္တာရှင်၏စိတ်နှလုံးသည် အပြစ်သား၏အသနားခံမှုကို လှည့်မထားနိုင်ခဲ့ပေ။ …

24. Victory Sure When Self Is Surrendered.—Jacob “had power over the angel, and prevailed.” Through humiliation, repentance, and self-surrender this sinful, erring mortal prevailed with the Majesty of heaven. He has fastened his trembling grasp on the promises of God, and the heart of infinite love could not turn away the sinner’s plea. …

အောင်မြင်မှုရရှိရန် မမြော်လင့်ထားသူမရှိစေနှင့်။ မိမိကိုယ်ကို ဘုရားသခင်ထံအပ်နှံသောအခါ အောင်မြင်မှုသည် သေချာသည် (MS ၂, ၁၉၀၃)။

Let no one despair of gaining the victory. Victory is sure when self is surrendered to God (MS 2, 1903).

၁၄. ငါရောက်လာသည်အထိ။ ယာကုပ်သည် ဆိယရသို့ တိုက်ရိုက်သွားရန် ရည်ရွယ်ထားခြင်းမဟုတ်ပါ၊ သို့သော် ဧသောနှင့် ထပ်မံတွေ့ဆုံလိုသောဆန္ဒနှင့် မိတ်ဆွေရင်းနှီးမှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းလိုသည့် ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။ ဧသောကို ဖယ်ရှားရန်အတွက် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လှည့်ဖြားမှုမဟုတ်ပါ။ ယာကုပ်၏ဦးတည်ရာသည် ဆိယရပြည်မဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏ဖခင်ဣဇာက်နေထိုင်ရာ ကာနာန်ပြည်၊ ဖြစ်နိုင်ချေမှာ ဟေဗြုန်ဖြစ်သည်။ ထိုနေရာမှ သူသည် ဧသောထံသို့ လည်ပတ်ရန် စဉ်းစားခဲ့ဖွယ်ရှိသော်လည်း၊ သူလည်ပတ်ခဲ့သလားဆိုသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့မသိရပါ။ ညီအစ်ကိုနှစ်ဦးသည် ၎င်းတို့၏ဖခင်၏ဈာပနတွင် မိတ်ဆွေများအဖြစ် နောက်တစ်ကြိမ်တွေ့ဆုံခဲ့သည် (အ ခန်း ၃၅:၂၉)။

14. Until I come. Not that Jacob intended to go directly to Seir, but rather an expression of his desire to see Esau again and to continue on friendly terms with him. Certainly this was not a willful deception for the purpose of getting rid of Esau. Jacob’s destination was not the land of Seir, but Canaan, probably Hebron, where his father Isaac then lived. Thence he may have thought of paying Esau a visit, but whether he ever did so we do not know. The brothers next met, as friends, at their father’s funeral (ch. 35:29).

၂၆ (မဿဲ ၁၁:၁၂)။ ပြတ်သားသောအားထုတ်မှုနှင့် ယုံကြည်ခြင်းသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။—ယာကုပ်သည် ကိုယ်ပိုင်ခွန်အားဖြင့် အောင်မြင်မှုရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေစဉ် ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် ဒုက္ခရောက်နေခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ထံမှလာသော ဧည့်သည်တော်ကို ရန်သူအဖြစ် အထင်မှားခဲ့ပြီး၊ သူ့တွင် ခွန်အားကျန်ရှိသမျှ ထိုသူနှင့် ရုန်းကန်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ဘုရားသခင်၏မေတ္တာသို့ မိမိကိုယ်ကို အပ်နှံသောအခါ၊ ရန်သူ၏လက်ထဲတွင်မဟုတ်ဘဲ၊ အနန္တမေတ္တာ၏လက်မောင်းများဖြင့် ဝိုင်းရံထားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်ကို မျက်နှာချင်းဆိုင် မြင်တွေ့ခဲ့ပြီး၊ သူ၏အပြစ်များကို ခွင့်လွှတ်ခံရသည်။ “ကောင်းကင်နိုင်ငံသည် အင်အားသုံးခံရပြီး၊ အင်အားသုံးသူများက ၎င်းကို သိမ်းပိုက်ကြသည်။” ဤအင်အားသုံးမှုသည် စိတ်နှလုံးတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်သည်။ နှစ်ထပ်ကွဲသောစိတ်ထားရှိခြင်းသည် မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေသည်။ သန္နိဋ္ဌာန်ချမှု၊ မိမိကိုယ်ကိုငြင်းပယ်မှုနှင့် သန္နိဋ္ဌာန်ချထားသော အားထုတ်မှုတို့သည် ပြင်ဆင်မှုအတွက် လိုအပ်သည်။ ဉာဏ်ပညာနှင့် သြတ္တပ္ပဓိဌာန်တို့ ပေါင်းစည်းနိုင်သော်လည်း၊ ဆန္ဒအား လုပ်ဆောင်ရန် မသတ်မှတ်ထားပါက ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျရှုံးလိမ့်မည်။ စွမ်းရည်နှင့် ခံစားမှုတိုင်းကို ထည့်သွင်းထားရမည်။ လျစ်လျူရှုမှုနှင့် ဥပေက္ခာပြုမှုအစား၊ စိတ်အားထက်သန်မှုနှင့် ဆုတောင်းမှုကို အစားထိုးရမည်။ ခရစ်တော်၏အကျိုးကျေးဇူးများအပေါ် ယုံကြည်ခြင်းနှင့် ပြတ်သားသောအားထုတ်မှုဖြင့်သာ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကောင်းကင်နိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏လုပ်ဆောင်ချိန်သည် တိုတောင်းသည်။ ခရစ်တော်သည် ဒုတိယအကြိမ်မကြာမီ ကြွလာတော့မည် (YI မေလ ၂၄, ၁၉၀၀)။

26 (Matt. 11:12). Determined Effort and Faith Essential.—Jacob was in fear and distress while he sought in his own strength to obtain the victory. He mistook the divine visitor for an enemy, and contended with him while he had any strength left. But when he cast himself upon the mercy of God, he found that instead of being in the hands of an enemy, he was encircled in the arms of infinite love. He saw God face to face, and his sins were pardoned. “The kingdom of heaven suffereth violence, and the violent take it by force.” This violence takes in the whole heart. To be double minded is to be unstable. Resolution, self-denial and consecrated effort are required for the work of preparation. The understanding and the conscience may be united; but if the will is not set to work, we shall make a failure. Every faculty and feeling must be engaged. Ardor and earnest prayer must take the place of listlessness and indifference. Only by earnest, determined effort and faith in the merits of Christ can we overcome, and gain the kingdom of heaven. Our time for work is short. Christ is soon to come the second time (YI May 24, 1900).

၁၇. သုက္ကုတ်။ “တဲများ” သို့မဟုတ် “သိုးအုံများ” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး၊ နှယ်ရိုးများဖြင့်ယှက်လုပ်ထားသည်။ သုက္ကုတ်သည် ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းတွင်ရှိပြီး (ယောရှုအာ ၁၃:၂၇)၊ နောက်ပိုင်းတွင် ဂဒ်အမျိုးအနွယ်ထံ ခွဲဝေပေးခဲ့သည်။ ၎င်းကို ယဗ္ဗုတ်မြစ်ဝတွင်ရှိသော ဒိယာရ်အလ္လာတောင်ကုန်းနှင့် ယာယီဖော်ထုတ်ထားသည်။

17. Succoth. Meaning “booths” or “folds” made of twigs woven together. Succoth, in the valley of the Jordan (Joshua 13:27), was later allotted to the tribe of Gad. It has been tentatively identified with the hill Deir‘alla, near the mouth of the river Jabbok.

ယာကုပ်သည် သုက္ကုတ်တွင် မည်မျှကြာနေထိုင်ခဲ့သည်ကို မသိရပါ။ သူသည် “အိမ်တစ်လုံး” ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်မှာ ယခင်ဘိုးဘေးများမလုပ်ခဲ့ဖူးသောအရာဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် သူထိုနေရာတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ နေထိုင်ခဲ့ဖွယ်ရှိကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်အတွက် အကြောင်းရင်းများကိုလည်း ကျွန်ုပ်တို့မသိရပါ။ ကောင်းမွန်သောမြက်ခင်းနှင့် လူဦးရေနည်းပါးမှုသည် သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို လွှမ်းမိုးခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ဘုရားထံမှ သူ၏ဘိုးဘေးများနေထိုင်ရာ ပြည်သို့ပြန်လာရန် အမိန့်ပေးခံရသဖြင့် (အ ခန်း ၃၁:၃)၊ ယာကုပ်သည် သူ၏သက်ကြီးရွယ်အိုဖခင်ထံသို့ အခွင့်အရေးရှိချိန်တွင် လည်ပတ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ထိုအချိန်တွင် သူသည် ဧသောထံသို့ ဆိယရတွင် ကတိပြုထားသည့်အတိုင်း လည်ပတ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

How long Jacob remained in Succoth is not known. The fact that he erected a “house,” which none of the earlier patriarchs seem to have done, suggests that he must have lived there for several years. His reasons for doing so are likewise unknown to us. Good pasture and a sparse population may have influenced him in this decision. Commissioned by God to return to the land of his fathers (ch. 31:3), Jacob most likely found an early opportunity to visit his aged father. At that time he may also have paid a visit to his brother in Seir, as he had promised.

၁၈. ယာကုပ်သည် ရှာလံသို့ရောက်လာသည်။ ရှာလံကို နေရာအမည်တစ်ခုအဖြစ်ယူဆရာတွင်၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်သမ္မာကျမ်းစာ (KJV) သည် ဂရိဘာသာပြန် (LXX)၊ လက်တင်ဘာသာပြန် (Vulgate) နှင့် အခြားနောက်ပိုင်းဗားရှင်းများကို လိုက်နာသည်။ သို့သော် ဤစကားလုံးသည် “အေးချမ်းစွာ” သို့မဟုတ် “လုံခြုံစွာ” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ကြိယာဝိသေသနတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ အ ခန်း ၂၈:၂၁ ရှိ “အေးချမ်းစွာ” ဟူသော စကားစုနှင့် ညီမျှသည်။ ၎င်းသည် ယာကုပ်သည် ဗေသလတွင် သူ၏ကတိသစ္စာပြုစဉ်က တောင်းဆိုခဲ့သောအရာကို ရည်ညွှန်းပြီး ယခုပြည့်စုံခဲ့သည် (PP ၂၀၄)။ သူသည် သူ၏မွေးရပ်မြေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။

18. Jacob came to Shalem. In considering shalem a place name the KJV follows the LXX, the Vulgate, and other later versions. The word is, however, an adverb signifying “peacefully” or “safely,” and is equivalent to the phrase “in peace” of ch. 28:21, to which it seems to be an allusion. What Jacob had requested as he made his vow at Bethel 20 years before was now fulfilled (PP 204). He had returned to the land of his nativity.

ရှေခင်မြို့။ အကယ်၍ ရှာလံကို နေရာအမည်တစ်ခုအဖြစ် ယူဆပါက၊ ရှေခင်သည် အ ခန်း ၁၉ နှင့် အ ခန်း ၃၄:၂ တွင်ဖော်ပြထားသော ဟိဝိလူမျိုး ဟာမောရ်၏သားဖြစ်သူ ရှေခင်ကို ရည်ညွှန်းမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ရှာလံသည် “ပြည့်စုံသည်” သို့မဟုတ် “လုံခြုံစွာ” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရှိပါက၊ ဤစာကြောင်းကို “ယာကုပ်သည် ရှေခင်မြို့သို့ လုံခြုံစွာ [ပြည့်စုံစွာ] ရောက်ရှိခဲ့သည်” ဟု ဘာသာပြန်သင့်သည်။ ရှေခင်မြို့သည် အာဗြဟံခေတ်ကတည်းက မြို့တစ်မြို့အဖြစ် တည်ရှိခဲ့ပြီး (အ ခန်း ၁၂:၆)၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ဟာမောရ်၏သား ရှေခင်မှ အမည်ရရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆရန်မလိုအပ်ပါ။ ၁၉ ရာစုနှစ် ဘီစီခေတ်မှ အီဂျစ်ကမ္ဗည်းတစ်ခုတွင် ဤမြို့အပေါ် စစ်ရေးထိုးစစ်ဆင်မှုကို ဖော်ပြထားသည်။ ဟာမောရ်၏သား ရှေခင်သည် မြို့အမည်ကို အစွဲပြု၍ အမည်ပေးခံရဖွယ်ရှိသည်။

A city of Shechem. If shalem is taken as the name of a place, then Shechem would refer to the person of v. 19 and ch. 34:2, the son of Hamor the Hivite. But if shalem means “whole,” or “safe and sound,” the clause should be rendered, “Jacob came safely [safe and sound] to the city of Shechem.” It is not necessary to assume that Shechem received its name from Shechem, the son of Hamor, since it was already in existence as a town in Abraham’s time (ch. 12:6). An Egyptian inscription describes a military campaign against the city in the 19th century b.c. It is more likely that Shechem, the son of Hamor, was named after the city.

၁၉. ရှေခင်။ ဟာမောရ်သည် ဤနေရာတွင် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ရပ်များတွင် ၎င်းတို့နှစ်ဦးပါဝင်မှုကို မျှော်မှန်းပြီး ရှေခင်၏ဖခင်အဖြစ် ရည်ညွှန်းထားသည်။ ယာကုပ်သည် ရှေခင်လူမျိုးများထံမှ ဝယ်ယူခဲ့သော “မြေကွက်တစ်ကွက်” ပေါ်တွင် ယေရှုနှင့် ဆာမာရိအမျိုးသမီးတစ်ဦးအကြား အမှတ်ရဖွယ်စကားပြောဆိုမှုဖြစ်ပွားခဲ့ရာ တွင်းတစ်တွင်းကို တူးခဲ့သည် (ယောဟန် ၄:၆)။

19. Shechem. Hamor is here referred to as Shechem’s father in anticipation of subsequent events involving both of them. It was on the “parcel of a field” purchased from the Shechemites that Jacob dug the well where the memorable conversation took place between Jesus and the Samaritan woman (John 4:6).

အကြွေစေ့တစ်ရာ။ ကျစိတာသည် ယောရှုအာ ၂၄:၃၂ နှင့် ယောဘ ၄၂:၁၁ တွင်သာ ဖော်ပြထားသော ငွေကြေးယူနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဣသရေလလူမျိုးများက ကာနာန်ပြည်ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် မကြာမီတွင် ၎င်းသည် အသုံးပြုမှုမရှိတော့ဟု ထင်ရသည်၊ အကြောင်းမှာ နောက်ပိုင်းကျမ်းစာများတွင် ၎င်းကို တစ်ကြိမ်မျှဖော်ပြမထားပါ။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက ၎င်းသည် ရှံကယ်ဆယ်ခုတန်ဖိုးရှိဖွယ်ရှိသည်ဟု အကြံပြုခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ခန့်မှန်းချက်သာဖြစ်သည်။ ၎င်း၏တန်ဖိုးကို မသိရပါ။

An hundred pieces of money. The qeśitah is a monetary unit mentioned elsewhere only in Joshua 24:32 and Job 42:11. Apparently, it fell into disuse soon after the conquest of Canaan by the Israelites, for it is never mentioned in the later books of the Bible. Some commentators have suggested that it may have had the value of ten shekels, but this is only a guess. Its value is unknown.

ဤဝယ်ယူမှုဖြင့် ယာကုပ်သည် ကာနာန်ပြည်သည် သူ၏အိမ်ဖြစ်မည်ဟူသော ကတိတော်အပေါ် ယုံကြည်ခြင်းကို ပြသခဲ့သည်။ သင့်လျော်စွာ၊ ဤမြေကွက်သည် နောက်ပိုင်းတွင် သူ၏အနှစ်သက်ဆုံးသားဖြစ်သူ ယောသပ်၏အရိုးများကို သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့ရာ (ယောရှုအာ ၂၄:၃၂) ယောသပ်၏သားစဉ်မြေးဆက်များထံ ခွဲဝေပေးခဲ့သည်။ ဓလေ့အရ၊ ဤမြေကွက်သည် ရှေခင်မြို့၏အရှေ့တောင်ဘက်အဖွင့်ပြည်လွင်ပြင်ပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ဤနေရာတွင် ယာကုပ်၏တွင်း (ယောဟန် ၄:၆) ကို ယခုထိထောက်ပြထားပြီး၊ ယောသပ်၏သင်္ချိုင်းသည် ၎င်း၏မြောက်ဘက်အနည်းငယ်တွင်ရှိသည်။ နောက်ဆုံးဖော်ပြထားသောအဆောက်အအုံသည် မိုဟာမက်ဒင်ရင်းမြစ်မှဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းနှင့်ပတ်သက်သော ဓလေ့များလည်း ဖြစ်သည်။

By this purchase Jacob demonstrated his faith in the promise that Canaan was to be his home. Appropriately, this piece of land later fell to the lot of the descendants of his favorite son, Joseph, whose bones were buried here (Joshua 24:32). According to tradition, this piece of land was on the plain that extends from the southeastern opening of the valley of Shechem. Here Jacob’s well (John 4:6) is still pointed out, and Joseph’s tomb a little to the north of it. The latter structure is of Mohammedan origin, as are the traditions concerning it.

၂၀. ယဇ်ပလ္လင်။ သူ၏ဖခင်အာဗြဟံကဲ့သို့ပင်၊ ယာကုပ်သည် ကာနာန်ပြည်သို့ဝင်ရောက်စဉ်တွင် သူ၏ပထမဆုံးယဇ်ပလ္လင်ကို ဤနေရာတွင်ဆောက်လုပ်ခဲ့သည် (အ ခန်း ၁၂:၇)။ ယာကုပ်သည် ယခင်ယဇ်ပလ္လင်ကို စိတ်ထဲထားပြီး ဤနေရာကို ရွေးချယ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

20. An altar. Like his father Abraham, Jacob here erected his own first altar upon entering the land of Canaan (ch. 12:7). It was probably with that former altar in mind that Jacob selected this site.

အယ်လ်အလိုဟေဣသရေလ။ ဤအမည်သည် “ဣသရေလ၏ဘုရားထံ [အပ်နှံထားသည်]” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရှိသည်ဟု အကြံပြုထားပြီး၊ ဟေဗြဲဘာသာ၏ ပထမစာလုံးနှစ်လုံးကို “သို့” ဟူသော ရှေ့ဆက်စာလုံး ’အယ်လ် အဖြစ် ယူဆသည်။ သို့သော် ရှေးခေတ်ကတည်းက ၎င်းကို “တန်ခိုးကြီးသောဘုရား၊ [သည်] ဣသရေလ၏ဘုရားဖြစ်သည်” ဟု အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ ဤယဇ်ပလ္လင်သည် သူ့ကို နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်ထွက်ခွာနေခဲ့ပြီးနောက် သူ၏ဘိုးဘေးများနေထိုင်ရာ ပြည်သို့ ဘုရား၏ကရုဏာနှင့် စောင့်ရှောက်မှုဖြင့် လုံခြုံစွာပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်ကို အမှတ်ရစေရန် သီးသန့်ခွဲထားသည်။

El-elohe-Israel. It has been suggested that this name means “[dedicated] to the God of Israel,” taking the first two letters of the Hebrew to be the preposition ’al, “to.” Since ancient times, however, it has been interpreted, “The [mighty] God, [is] the God of Israel.” This would set the altar apart as a memorial to the mercy and the prospering hand of the Lord in returning him safely to the land of his fathers after more than 20 years’ absence.

ဧလင်ဂျီ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ
၁-၁၇ PP ၁၉၈
၁-၄ SR ၉၆
၄ PP ၁၉၈
၁၁ SR ၉၇
၁၃, ၁၄ MH ၃၇၄
၁၄ 1T ၃၈၈
၁၆ PP ၂၀၇
၁၈-၂၀ PP ၂၀၄

ellen g. white comments

1-17 PP 198

1-4 SR 96

4 PP 198

11 SR 97

13, 14 MH 374

14 1T 388

16 PP 207

18-20 PP 204

အခန်းကြီး - ၃၄

chapter 34

၁. ဒိနာသည် ရှေခံမှ အဓမ္မပြုကျင့်ခံရသည်။ ၄. သူမနှင့်လက်ထပ်ရန် ရှေခံတောင်းပန်သည်။ ၁၃. ယာကုပ်၏သားများသည် ရှေခံများအား အရေဖျားလှီးခြင်းကို သတ်မှတ်ချက်အဖြစ် ကမ်းလှမ်းသည်။ ၂၀. ဟာမောနှင့် ရှေခံတို့သည် ၎င်းကို လက်ခံရန် ဆွဲဆောင်သည်။ ၂၅. ယာကုပ်၏သားများသည် ထိုအခွင့်အရေးကို အသုံးပြု၍ သူတို့ကို သတ်ဖြတ်ကာ ၂၇. ၎င်းတို့၏မြို့ကို လုယူသည်။ ၃၀. ယာကုပ်သည် ရှိမုန်နှင့် လေဝိတို့ကို ဆုံးမသည်။

1 Dinah is ravished by Shechem. 4 He sueth to marry her. 13 The sons of Jacob offer the condition of circumcision to the Shechemites. 20 Hamor and Shechem persuade them to accept it. 25 The sons of Jacob upon that advantage slay them, 27 and spoil their city. 30 Jacob reproveth Simeon and Levi.

၁. ဒိနာ

ဒိနာသည် ယာကုပ်၏ တစ်ဦးတည်းသောသမီးဖြစ်သည် (PP ၂၀၄)၊ သူမသည် ဟာရန်မှ ထွက်ခွာချိန်တွင် အသက်ငါးနှစ်မှ ခြောက်နှစ်သာရှိသေးသည်၊ အကြောင်းမှာ လီယာ၏ဆဌမသားပြီးမှ မွေးဖွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၃၀:၂၁)။ ဤအခန်းတွင် ဖော်ပြထားသော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပွားချိန်တွင် သူမသည် အသက် ၁၄ သို့မဟုတ် ၁၅ နှစ်ခန့်ရှိပြီဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ခါနာန်သို့ ပြန်လာပြီးနောက် ရှစ်နှစ်ကျော်ကြာသွားပြီဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၃၃:၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။ အကယ်၍ အခန်းကြီး ၃၄ မှ ၃၇ အထိ ဖြစ်ရပ်များကို အချိန်စဉ်လိုက်ဖော်ပြထားသည်ဆိုပါက၊ ဒိနာသည် ထိုအချိန်တွင် အသက် ၁၅ နှစ်ထက် မပိုနိုင်ပေ၊ အကြောင်းမှာ ဒိနာနှင့် အသက်အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်သော ယောသပ်သည် (အခန်းကြီး ၃၀:၂၁-၂၄) သူ၏ညီအစ်ကိုများက ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချခံရချိန်တွင် အသက် ၁၇ နှစ်သာရှိသေးသည် (အခန်းကြီး ၃၇:၂)။ သူမတစ်ဦးတည်း ထွက်သွားခဲ့ခြင်းသည် အိမ်တွင် ကလေးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရဆဲဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။

1. Dinah. Dinah, as yet the only daughter of Jacob (PP 204), could not have been more than five or six years old when the family left Haran, since she was not born until after Leah’s sixth son (ch. 30:21). She had possibly reached the age of 14 or 15 when the sordid event described in this chapter took place. It is apparent, therefore, that some eight or more years had passed since Jacob’s return to Canaan (see on ch. 33:17). If the events narrated in chapters 34 to 37 are presented in chronological order, as they seem to be, Dinah cannot have been much older than 15 at the time, because Joseph, who was about the same age as Dinah (ch. 30:21–24), was only 17 when sold into slavery by his brothers (ch. 37:2). The fact that she went out unaccompanied would seem to indicate that she was still regarded at home as a child.

ထိုဒေသသားများ၏ သမီးများ

ဂျူးသမိုင်းပညာရှင် ဂျိုးဆီးဖပ်စ်က ရှေခံများသည် ပွဲတော်တစ်ခုကျင်းပနေကြသည်ဟူသော ရှေးဟောင်းရိုးရာတစ်ခုကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ ဒိနာသည် ရှေခံမိန်းကလေးများနှင့် ပျော်ပွဲစားထဲသို့ လိုက်ပါလိုခဲ့သည် (Antiquities i. ၂၁. ၁)။ စကားစုများသည် ဖော်ရွေစွာ လည်ပတ်ခြင်းကို ဆိုလိုပြီး၊ ဒိနာသည် ရှေခံမိန်းကလေးများနှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံလေ့ရှိသည်ဟုပင် ဆိုနိုင်သည်။

The daughters of the land. The Jewish historian Josephus mentions an old tradition to the effect that the Shechemites were engaged in festivities (Antiquities i. 21. 1), and that Dinah wanted to join the girls of Shechem in their round of pleasure. The language implies the paying of a friendly visit, possibly even that Dinah was in the habit of associating with the girls of Shechem.

လောကီလူများနှင့် အားမထားသော ပေါင်းသင်းမှုသည် အမြဲအန္တရာယ်ကြီးမားသည်။ ဒိနာသည် အနီးဝန်းကျင်လူများ၏ နည်းလမ်းများနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို သိရှိလိုသော သိချင်စိတ်ကြောင့် သူမ၏ဂုဏ်သိက္ခာပျက်ပြားသည်အထိ အကာအကွယ်မရှိသော ရင်းနှီးမှုသို့ ဦးတည်သွားခဲ့သည်။ သူမ၏အန္တရာယ်သည် မိဘများ၏ ထိန်းကျောင်းမှုမှ လွတ်မြောက်လိုခြင်းနှင့် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူများနှင့် ၎င်းတို့၏ မကောင်းသောအကျင့်များမှ သီးခြားနေရန် ဆုံးမသြဝါဒကို လျစ်လျူရှုခြင်းမှ ဆင်းသက်လာသည်။ “ဆိုးသောအပေါင်းအသင်းသည် ကောင်းသောအကျင့်ကို ဖျက်ဆီးသည်” (၁ ကောရိန္သု ၁၅:၃၃၊ RSV)။ ခါနာန်နယ်သားများသည် ယာကုပ်၏မိသားစုအတွက် ယနေ့ခရစ်ယာန်များအတွက် လောကီလူများနှင့် တူညီသည်။ “ဘဝကိုမြင်ရခြင်း” ဟုခေါ်သောအရာသည် များစွာသောကိစ္စများတွင် သေခြင်းနှင့် ကစားနေခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ အပြစ်နှင့် ရင်းနှီးမှုသည် အာရုံများကို တုံးအစေပြီး သွေးဆောင်မှု၏အန္တရာယ်ကို တိုးပွားစေသည်။

There is ever great danger in idle association with people of the world. Dinah was curious to know the ways and customs of the surrounding people. This led to unguarded intimacy with them and ended in her disgrace. Her danger came from seeking to be free from parental control and supervision, and from disregarding the admonition to remain separate from idolaters and their evil habits. “Bad company ruins good morals” (1 Cor. 15:33, RSV). The inhabitants of Canaan were to the family of Jacob what the present world is to the Christian. What is called “seeing life” may prove, in many cases, to be flirting with death. Familiarity with sin blunts the senses and increases the danger of temptation.

၂. ဟာမောနှင့် ဟိဝိမျိုးနွယ်မှ ရှေခံ

ဟိဝိများသည် ခါနာန်မျိုးနွယ်တစ်ခုဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၁၀:၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။ ခါနာန်လူများ၏ အကျင့်စာရိတ္တများကို ကျွန်ုပ်တို့သိရှိထားသည့်အရာများအရ၊ ရှေခံ၏အပြုအမူသည် ထူးခြားမနေခဲ့ပေ။ ဒိနာသည် လောကီလူငယ်များနှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရာတွင် မမျှော်လင့်ထားသော လွတ်လပ်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်ကို အပြည့်အဝပေးဆပ်ခဲ့ရသည်။

2. Shechem the son of Hamor the Hivite. The Hivites were a Canaanite tribe (see ch. 10:17). From what we know of Canaanite morals, Shechem’s conduct was by no means unusual, and Dinah paid in full the penalty for her unwise independence in associating with wordly youth.

၃. သူမအား နှစ်သိမ့်စကားပြောသည်
စာသားအရ “သူသည် မိန်းမငယ်အတွက် နှလုံးသို့ပြောသည်” ဆိုသည်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့သောအရာအတွက် သူမကို နှစ်သိမ့်ရန်နှင့် သူမ၏ချစ်ခင်မှုကို ရယူရန် ကြိုးပမ်းခြင်းဖြစ်သည်။ ဒိနာသည် မြို့သို့ တစ်ဦးတည်း သွားခဲ့သော်လည်း၊ ထိုနေရာ၌ ဖြစ်ပွားသမျှကို သဘောတူခဲ့ခြင်းမဟုတ်ပေ။ ရှိမုန်နှင့် လေဝိတို့သည် မြို့ကို ဖျက်ဆီးချိန်တွင် သူမသည် ရှေခံ၏အိမ်တွင် ရှိနေခဲ့သည် (အခန်း ၂၆)။

3. Spake kindly unto the damsel. Literally, “he spoke to the heart for the maiden,” that is, he sought to console her for what had happened and to win her affections. It seems that although Dinah had intentionally gone to the city alone, she did not consent to all that happened there. She was now in the house of the Shechem, where she was found when Simeon and Levi sacked the city a few days later (v. 26).

၅. ယာကုပ်ကြားသိသည်

ဒိနာ၏အတွေ့အကြုံဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်သည် သူမ ရှေခံ၏အိမ်တွင် ဆက်လက်နေထိုင်နေခဲ့သည် (အခန်း ၂၆) ဖြစ်သည့်အတွက် သူမ၏ဖခင်ထံသို့ သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့် ရောက်ရှိခဲ့ရသည်။

5. Jacob heard. Information concerning Dinah’s experience must have reached her father indirectly, since she herself remained in Shechem’s house (v. 26).

တိတ်ဆိတ်နေသည်
ယာကုပ်၏ တိတ်ဆိတ်နေမှုသည် ဝမ်းနည်းမှု၊ သတိထားမှု၊ နှင့် စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုတို့ ပေါင်းစပ်မှုကြောင့်ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ သူသည် စိတ်အားထက်သန်မှုဖြင့် လုပ်ဆောင်မည့်အစား သတိရှိရန် သင်ယူခဲ့သည်။ ဤအခက်အခဲ၏ ပြင်းထန်မှုသည် မိသားစုတစ်ခုလုံး၏ အကျိုးစည်းစိမ်ကို ထိခိုက်စေမည်ဖြစ်ပြီး၊ ပူးပေါင်းဆွေးနွေးမှုနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်လိုအပ်သည်။ လက်ထပ်ရန်အဆိုပြုချက်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းသည် ရှေခံများ၏ ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို လက်ခံခြင်းသည် ကျန်းမာရေးမဲ့သူများနှင့် မပေါင်းသင်းရန် နိယာမကို ထင်ရှားစွာ ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၂၄:၃, ၆; ၂၆:၃၅ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော် ဒိနာသည် ရှေခံနှင့်အတူရှိနေပြီး၊ သူမကို မည်သို့ပြန်လည်ရယူရမည်နည်း။ အကယ်၍ ယာကုပ်သည် သူ၏သားအချို့၏ ဖြစ်ရပ်ကို သိရှိပြီးနောက် လိုက်လံလုပ်ဆောင်မည့် ကြေကွဲဖွယ်လုပ်ရပ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့လျှင်၊ သူသည် ကိုယ်တိုင်လက်ရှိလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပေမည်။ သို့သော်၊ သူသည် မြို့ကို သိမ်းပိုက်သော သူ၏သားများထက် “စိတ်ဓာတ်ကို ထိန်းချုပ်ခြင်း” ဖြင့် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည် (သုတ္တံ ၁၆:၃၂)။

Held his peace. Jacob’s silence was probably due to a combination of sorrow, caution, and perplexity. He had learned to be prudent rather than to act upon impulse. The seriousness of the predicament was certain to affect the interests of the entire household, and called for united counsel and decision. To refuse the marriage proposal would be to incur the illwill of the Shechemites; to accept it would be an open violation of the principle of nonassociation with the heathen (see chs. 24:3, 6; 26:35). Yet Dinah was with Shechem, and how was he to secure her return? Had Jacob foreseen the tragic course of action some of his sons were to pursue upon learning of the affair, he would probably have taken things into his own hands and acted at once. As it was, however, he did better in thus “ruling his spirit” than did his sons when they took the city (Prov. 16:32).

၇. လူများသည် ဝမ်းနည်းကြသည်

စာသားအရ “သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ဒေါသထွက်စေသည်”။ ဒုတိယစကားရပ်ဖြစ်သော “သူတို့သည် အလွန်ဒေါသထွက်ကြသည်” သည် စာသားအရ “သူတို့အတွက် ပြင်းပြစွာ မီးလောင်သည်” ဟုဖတ်သည်။ ၎င်းတို့၏ ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရသော ဒေါသသည် ထိန်းချုပ်မရနိုင်ခဲ့ပေ (၁ ရှမူရယ် ၁၅:၁၁; ၂ ရှမူရယ် ၁၉:၄၃ ကိုကြည့်ပါ)။ လူများသည် မည်သို့ခံစားရသည်ကို နားလည်နိုင်သည်မှာ၊ ယခုခေတ်အာရပ်လူမျိုးများသည် ညီမတစ်ဦး၏ ဖျားယောင်းခံရမှုထက် ဇနီးသည်၏ ဖောက်ပြန်မှုထက် ပို၍ ဂုဏ်သိက္ခာပျက်ပြားသည်ဟု ခံစားရသည်။ လူတစ်ဦးသည် ဇနီးသည်ကို ကွာရှင်းပြတ်စဲနိုင်ပြီး၊ ထို့နောက် သူမသည် သူ၏ဇနီးမဟုတ်တော့သော်လည်း၊ ညီမသို့မဟုတ် သမီးသည် အမြဲတမ်း ညီမသို့မဟုတ် သမီးအဖြစ် ရှိနေသည်ဟု ၎င်းတို့ကဆိုသည်။

7. The men were grieved. Literally, “made themselves furious.” The second expression, “they were very wroth,” reads literally, “it burned to them greatly.” Their passionate anger was beyond control (cf. 1 Sam. 15:11; 2 Sam. 19:43). How the men must have felt can be understood from the fact that modern Arabs feel more dishonored by the seduction of a sister than by the infidelity of a wife. A man, they say, may divorce his wife, and she is then no longer his, but a sister or daughter ever remains a sister or daughter.

ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဝမ်းနည်းကြသည်မှာ မဖြစ်မနေ ဖြစ်ပေါ်ရပြီး၊ ဒေါသထွက်ခြင်းသည်လည်း သဘာဝကျသည်။ ၎င်းတို့၏ ဂုဏ်သိက္ခာသည် ၎င်းတို့၏ညီမနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်၍ ကျူးလွန်သောအပြစ်ထက် ၎င်းတို့၏မိသားစုအပေါ် ကျရောက်လာသော အရှက်ကွဲမှုကို ပို၍စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ ဤဖြစ်ရပ်ကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် ၎င်းတို့၏မတိကျသောသဘောထားသည် ၎င်းတို့၏ ကြီးမားသောအမှားအတွက် အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၄၉:၇)။

It was therefore proper that they should be grieved and only natural that they should be angry. Their own honor was bound up with that of their sister. They were not so much concerned, however, with the sin committed against God as with the shame that had come upon their family. In this attitude toward the affair lay the source of their great mistake in dealing with it (Gen. 49:7).

မိုက်မဲမှုကို ပြုလုပ်သည်
“မိုက်မဲမှုကို ပြုလုပ်ခြင်း” သည် ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်ဆိုင်သော ရာဇဝတ်မှုများ၊ အထူးသဖြင့် ဇာတိပကတိဆိုင်ရာ အပြစ်များအတွက် အဆက်မပြတ်သုံးသော စကားစုတစ်ခုဖြစ်လာသည် (တရားဟောရာ ၂၂:၂၁; တရားသူကြီး ၂၀:၁၀; ၂ ရှမူရယ် ၁၃:၂; စသည်)၊ အခြားအရာများအတွက်လည်း သက်ဆိုင်သည် (ယောရှု ၇:၁၅)။

Wrought folly. “To work folly” became a standing phrase for crimes involving honor, especially for the sins of the flesh (Deut. 22:21; Judges 20:10; 2 Sam. 13:2; etc.), but for others also (Joshua 7:15).

ဣသရေလတွင်

ဣသရေလဟူသော အမည်ကို ဤတွင် ယာကုပ်၏မိသားစုအတွက် ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုထားသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းသည် လူမျိုးအတွက် ပုံမှန်အမည်ဖြစ်လာသည်။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများက၊ ယာကုပ်၏သားများကို ဣသရေလသို့မဟုတ် ဣသရေလလူမျိုးဟု မခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်မှာ နောက်ပိုင်းမတိုင်မီအထိဖြစ်သည်ဟု ထောက်ပြပြီး၊ “ဣသရေလတွင်” ဟူသော စကားစုကို “ဣသရေလကို ဆန့်ကျင်၍” ဟု ဘာသာပြန်သင့်သည်ဟု ယူဆသည်။ ၎င်းသည် သဒ္ဒါအရ ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ဤဖြစ်ရပ်သည် “ဘုရားသခင်၏မင်းသား” ဖြစ်လာသော ယာကုပ်ကို ဆန့်ကျင်သော ရာဇဝတ်မှုဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။

In Israel. The name Israel is here applied for the first time to Jacob’s household. Later it became the unusual designation for the nation. Some commentators, pointing out that the sons of Jacob were not called either Israel or Israelites until long afterward, think the phrase “in Israel” should be translated “against Israel.” This is grammatically permissible, and would imply that the affair was a crime against Jacob, who had become Israel, “a prince of God.”

၈. ဟာမောသည် ဆွေးနွေးသည်

ရှေခံ၏ဖခင်ဖြစ်သူ ဟာမောသည် ယာကုပ်ထံသို့ သူ၏သမီးကို တောင်းယူရန်လာခဲ့သည် (အခန်း ၆)၊ သို့သော် ယာကုပ်၏သားများသည် တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အိမ်သို့ရောက်လာသဖြင့် (အခန်း ၇)၊ သူသည် ၎င်းတို့ထံသို့လည်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ မိန်းမငယ်၏ ဖခင်နှင့် ညီအစ်ကိုများကို သူမ၏တရားဝင်အုပ်ထိန်းသူများအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည် (အခန်းကြီး ၂၄:၅၀ ကိုကြည့်ပါ)။

8. Hamor communed. Hamor, Shechem’s father, had come to ask Jacob for his daughter (v. 6), but since Jacob’s sons reached home at the same time (v. 7), he spoke to them also. The father and brothers of a maiden were considered her legal guardians (see ch. 24:50).

၉. လက်ထပ်မင်္ဂလာပြုလုပ်ကြပါ
ဒိနာ၏ ဖျားယောင်းခံရမှုအတွက် တောင်းပန်စကားမရှိခြင်းသည် သူမ၏သဘောတူညီမှုကို ညွှန်ပြခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ခါနာန်မင်းသား၏ နိမ့်ကျသော အကျင့်စာရိတ္တစံနှုန်းများကို ဖော်ပြသည်။ သူသည် ထိုသို့သောအပြုအမူတွင် ထူးခြားသောအမှားကို မမြင်ခဲ့ပေ၊ အနည်းဆုံး သူ၏သားသည် သူဖျားယောင်းခဲ့သော မိန်းမငယ်နှင့် လက်ထပ်ရန် ဆန္ဒရှိသည့်အခါတွင်ဖြစ်သည်။

9. Make ye marriages. The absence of any apology for Shechem’s seduction of Dinah is no indication of her consent, but rather of the low moral standards of the Canaanite prince. He saw in such conduct no particular wrong, at least when his son was willing to marry the girl he had seduced.

၁၀. ကျွန်ုပ်တို့နှင့်အတူ နေထိုင်ကြပါ
ဟာမောသည် ယာကုပ်၏မိသားစုနှင့် ရှေခံများအကြား အပြန်အလှန်လက်ထပ်မင်္ဂလာပြုလုပ်ရန် မူဝါဒကို အဆိုပြုခဲ့သည်။ သူသည် လူသစ်များအား ထိုဒေသတွင် လွတ်လပ်စွာ နေထိုင်သွားလာရောင်းဝယ်ဖောက်ကားနိုင်ရန် မြေငှားရမ်းမှုနှင့်ပတ်သက်၍ လိုက်လျောမှုများပြုလုပ်ရန်လည်း အသင့်ရှိခဲ့သည်။ ဖခင်အနေဖြင့် မိသားစုများအကြား အပြန်အလှန်လက်ထပ်မင်္ဂလာအတွက် နိုင်ငံရေးသမားအဖြစ်၊ နှင့် သားအနေဖြင့် မိန်းမငယ်ကို ရယူရန် ချစ်သူအဖြစ် ဖော်ရွေသော ကမ်းလှမ်းမှုများစွာကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ မယုံကြည်သူစိတ်ထားအရ၊ ဤကိစ္စရပ်တွင် သီးသန့်မူဝါဒသည် မဖြစ်နိုင်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ လောကီစိတ်ဓာတ်ဖြင့် ၎င်းတို့သည် သူတို့ယူဆသော ကျဉ်းမြောင်းသောသဘောထားကို ဖျက်ဆီးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ကမ်းလှမ်းသော ဆွဲဆောင်မှုများသည် ဆင်တူသောအခြေအနေများအောက်တွင် ၎င်းတို့အား ဆွဲဆောင်နိုင်ပြီး၊ မကြာခဏဆိုသလို ထိုသို့သော အလားအလာများသည် ဘုရားသခင်၏လူများဟုဆိုသော သူများကို ၎င်းတို့၏ သန့်ရှင်းသော သိမ်ငယ်စိတ်များကို လဲလှယ်ရန် ဆွဲဆောင်သည်။

10. Dwell with us. Hamor proposed a policy of intermarriage between Jacob’s family and the Shechemites. He was ready, also, to make concessions in regard to the lease of land so that the newcomers might live, move about, and trade freely in the region. Various friendly overtures were made, both by the father as a politician, in favor of intermarriage between the families in general, and by the son as a lover, that he might obtain the girl. To their pagan minds, an exclusive policy in this respect was unthinkable. In the unbelieving spirit of the world they sought to break down what they considered a narrow attitude. The inducements they offered would, under similar circumstances, appeal to them, and all too often such prospects entice the professed people of God into bartering away their sacred scruples.

၁၃. ယာကုပ်၏သားများ
ရှေခံမင်းသား၏ ကမ်းလှမ်းမှုများသည် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော်လည်း၊ ယာကုပ်၏သားများက ၎င်းတို့ကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ ၎င်းတို့၏ညီမအား လက်ထပ်မင်္ဂလာဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုတွင် ဦးဆောင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၂၄:၅၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ကမ်းလှမ်းမှုများကို လက်ခံခြင်းသည် ၎င်းတို့၏မိသားစုအဖြစ် ခေါ်ဆိုခံရသော သန့်ရှင်းသောနိယာမများကို ချိုးဖောက်ရန်နှင့် ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များကို လောကီအကျိုးအမြတ်အတွက် စွန့်လွှတ်ရန်ဖြစ်သည်။

13. This sons of Jacob. Attractive as the offers of the prince of Shechem were, they were declined by Jacob’s sons, who now took the initiative in discussing their sister’s proposed marriage (see ch. 24:50). To accept the proposals would have been to violate the sacred principles of their call as a family and to sacrifice the promises of God for wordly gain.

၁၅. ဤအရာတွင်သာ ကျွန်ုပ်တို့ သဘောတူမည်

ဟာမောရ်၏ အဆိုပြုချက်ကို ၎င်းတို့၏ငြင်းပယ်မှုသည် မှန်ကန်သော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုနည်းလမ်းသည် မမှန်ကန်ခဲ့ပေ။ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ သိမ်ငယ်စိတ်များကို အကာအကွယ်အဖြစ် အသုံးပြု၍ လူသတ်မှုကို ကြံစည်ရာတွင်၊ ယာကုပ်၏သားများသည် လျှို့ဝှက်ကြံစည်မှုနှင့် ရက်စက်မှုတွင် အပြစ်ရှိသည်။ ၎င်းတို့၏ လျှို့ဝှက်ကြံစည်မှုသည် ဟာမောရ်၏အဆိုပြုချက်ကို လက်ခံဟန်ဆောင်ရင်း ၎င်းကို လုပ်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိဘဲ၊ ရှေခံများသည် ဘုရားသခင်၏သန့်ရှင်းသော ပဋိညာဉ်တံဆိပ်ကို လက်ခံရန် သတ်မှတ်ချက်ဖြင့် ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ရှေခံများအနေဖြင့် အရေဖျားလှီးခြင်းကို လက်ခံလျှင် ၎င်းသည် ပုံစံတစ်ခုသာဖြစ်မည်ကို သိရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ အဆိုပြုချက်သည် နောက်ဆုံးတွင် ရက်စက်သော လက်စားချေမှုစိတ်ဓာတ်ဖြင့် ကြံစည်ခဲ့သည်။

15. In this will we consent. Their rejection of Hamor’s proposal was right, to be sure, but their procedure was just as certainly wrong. In plotting murder under the protecting cloak of religious scruples, Jacob’s sons were guilty of hypocrisy and cruelty. Their hypocrisy consisted in professing to accept the proposition of Hamor when they had no intention of doing so, on condition that the Shechemites accept the seal of God’s holy covenant. They knew that if the Shechemites should submit to circumcision it would be a mere form on their part. Their proposal was, finally, conceived in a spirit of cruel revenge.

နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင်၊ ဂျူးမဟုတ်သူတစ်ဦးမှ အရေဖျားလှီးခြင်းကို လက်ခံခြင်းသည် ဂျူးယုံကြည်မှုကို လက်ခံခြင်းဟု သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ ၎င်းလက်ခံသူကို ပဋိညာဉ်တရားအောက်သို့ ရောက်စေသည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဂျူးမဟုတ်သူကို ဂျူးအဖြစ် တရားဝင်ပြောင်းလဲပေးသည် (တမန်တော် ၁၅:၅; ဂလာတိ ၆:၁၂ ကိုကြည့်ပါ)။ အကယ်၍ ရှေခံများက ပဋိညာဉ်၏အမှတ်အသားကို လက်ခံခြင်းသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ထံသို့ ကူးပြောင်းခြင်းကို ဆိုလိုပါက၊ အပြန်အလှန်လက်ထပ်မင်္ဂလာနှင့်ပတ်သက်သော ကန့်ကွက်မှုအားလုံး ပျောက်ကွယ်သွားမည်ဖြစ်သည်။

In later years submission to the rite of circumcision by a non-Jew was considered as indicating acceptance of the Jewish faith and as bringing its recipient under the bond of the covenant, that is, it legally made over a Gentile into a Jew (see Acts 15:5; Gal. 6:12). If acceptance of the sign of the covenant on the part of the Shechemites had meant conversion to the true God, then all objections to intermarriage would of course have disappeared.

၂၀. ၎င်းတို့၏မြို့သားများ

ယာကုပ်၏သားများက အဆိုပြုသော သတ်မှတ်ချက်သည် သင့်လျော်သည်ဟု ထင်ရပြီး၊ ရှေခံနှင့် ဟာမောသည် ၎င်းကို ချက်ချင်းလက်ခံရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ပထမဦးစွာ၊ ၎င်းတို့သည် မြို့၏တံခါးဝသို့ သွားကာ၊ ထိုကိစ္စကို မြို့သားများရှေ့တွင် တင်ပြခဲ့သည်။ ယာကုပ်နှင့် သူ၏မိသားစု၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာနှင့် ၎င်းတို့နှင့် ပူးပေါင်းခြင်းမှ ရရှိနိုင်သော အကျိုးအမြတ်များကို ၎င်းတို့၏ ထင်ရှားသော ဖော်ပြချက်သည် ထိုအစီအစဉ်ကို အလွယ်တကူ သဘောတူမှုရရှိခဲ့သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့်၊ သာမန်လူထုသည် ဆန္ဒပြင်းထန်ပြီး လူကြိုက်များသော ခေါင်းဆောင်များ၏ အကြံပြုချက်များကို လိုက်နာရန် အားကိုးနိုင်သည်။ ယေရောဗောင်သည် ဒန်နှင့် ဗေသေလတွင် ရွှေနွားသငယ်ကိုးကွယ်မှုကို စတင်ခဲ့စဉ်ကလည်း ဤသို့ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဣသရေလသမိုင်းတစ်လျှောက်တွင်၊ လူများသည် ဘုရင်၏ ဦးဆောင်မှုကို လိုက်နာလေ့ရှိသည်။ အလားတူပင်၊ ဗိမာန်တော်၏ အကြီးအကဲဖြစ်သော ကရစ္စပုတ်သည် ယုံကြည်ခဲ့စဉ်က၊ ကောရိန္သုလူများစွာသည် ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ ပြောင်းလဲခဲ့သည် (တမန်တော် ၁၈:၈)။

20. The men of their city. The condition proposed by Jacob’s sons seemed reasonable to the two suitors, and they were willing to submit forthwith to it. First, however, they went to the gate of Shechem, the place of public assembly, to lay the matter before the men of the town. Their graphic description of the wealth of Jacob and his family, and the advantages which they might anticipate from uniting with them, elicited ready assent to the plan. Generally, the common people can be counted on to follow the suggestions of strong-willed and popular leaders. This was true when Jeroboam inaugurated. This was true when Jeroboam inaugurated the worship of the golden calves at Dan and Bethel. In fact, throughout the history of Israel the people tended to follow the lead of the king. Similarly, when Crispus, the chief ruler of the synagogue, believed, many Corinthians were likewise converted to Christianity (Acts 18:8).

၂၂. ဤအရာတွင်သာ သူတို့သဘောတူမည်
ဟာမောသည် အဓိကအကြောင်းအရာဖြစ်သော အရေဖျားလှီးခြင်းကို အသာအယာဖော်ပြပြီး၊ ဒုတိယအဆင့်ဖြစ်သော အကျိုးစည်းစိမ်များကို ဦးစားပေးဖော်ပြခဲ့သည်။ စည်းစိမ်ဥစ္စာရရှိရန် အလားအလာသည် လောကီစိတ်ထားရှိသူများအတွက် အမြဲထိရောက်သော ချဉ်းကပ်နည်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏စည်းစိမ်ကို တိုးပွားစေနိုင်သည့် မည်သည့်နည်းလမ်းမဆို ဆွဲဆောင်မှုရှိပုံရသည် (ဟေရှာယ ၅၆:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ရှေခံမြို့သားများသည် ၎င်းတို့သည် လိမ္မာပါးနပ်သော စျေးဆစ်မှုတစ်ခုကို လုပ်ဆောင်နေပြီး၊ တန်ဖိုးမရှိသော သို့မဟုတ် အရေးမပါသောအရာနှင့် လဲလှယ်ရာတွင် များစွာရရှိမည်ဟု ခံစားခဲ့ရသည်။

22. Only herein will the men consent. Prominence was given by Hamor to those considerations that were in early reality secondary, whereas the main point, circumcision, was mentioned incidentally as a trivial condition to which there could be no reasonable objection. The prospect of material gain is ever an effective avenue of approach to worldly-minded men. Any device that might conceivably add to their own wealth appears desirable (see Isa. 56:11). The men of Shechem felt that they were driving a clever bargain, and stood to gain much and exchange for something of no value or importance.

၂၅. တတိယမြောက်နေ့တွင်
ရောဂါပိုးဝင်ရောက်မှုနှင့် ဖျားနာမှုသည် ပုံမှန်အားဖြင့် တတိယမြောက်နေ့တွင် စတင်ဖြစ်ပေါ်သည်။ ရှေခံများသည် ဤသို့အကူအညီမဲ့ဖြစ်နေစဉ်၊ ဒိနာ၏အစ်ကိုကြီးနှစ်ဦးသည် ၎င်းတို့၏ သွေးထွက်သံယိုလက်စားချေမှုလုပ်ငန်းကို စတင်ခဲ့သည်။ ဤရက်စက်သော အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုသည် အပြစ်တစ်ခုသည် နောက်ထပ်အပြစ်တစ်ခုသို့ ဦးတည်သွားပုံကို သက်သေပြသည်၊ ခြောက်သွေ့သောသစ်ပင်ပိတ်ကားထဲတွင် မီးတောက်များ ပျံ့နှံ့သွားသကဲ့သို့ဖြစ်သည် (ဟေရှာယ ၉:၁၈)။ ဖောက်ပြန်မှုသည် ဖျားယောင်းမှုသို့ ဦးတည်သွားပြီး၊ ဖျားယောင်းမှုသည် လက်စားချေမှုနှင့် လူသတ်မှုသို့ ဦးတည်သွားသည် (ယာကုပ် ၁:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ မိသားစုတစ်ခုအပေါ် ကျရောက်လာသော အရှက်ကွဲမှုသည် မြို့တစ်ခုလုံး၏ မိန်းမများနှင့် ကလေးများကို မုတ်ဆိုးမ၊ မိဘမဲ့များဖြစ်စေခဲ့သည်။ သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့်၊ ဤဇာတ်လမ်းသည် မောရှေ၏ သမိုင်းပညာရှင်အဖြစ် ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို သက်သေပြသည်။ သူကိုယ်တိုင် လေဝိမျိုးနွယ်ဖြစ်သော်လည်း၊ သူ၏ဘိုးဘေးများ၏ အကျင့်စာရိတ္တကို မဖုံးကွယ်ခဲ့ပေ။

25. On the third day. Inflammation and fever usually set in on the third day. While the Shechemites were thus helpless, two of Dinah’s older brothers set about their bloody work of revenge. This cruel massacre demonstrates how one sin leads on to another, like flames of fire spreading in a dry thicket (Isa. 9:18). Dissipation led to seduction, and seduction to revenge and murder (see James 1:15). The disgrace that had been brought upon one family made widows and orphans of the women and children of an entire city. Indirectly, this narrative testifies to the reliability of Moses as a historian. Himself a Levite, he does not spare the character of his progenitor.

၂၆. ဒိနာကို ခေါ်ယူသည်
ဒိနာသည် သူမ၏ဆန္ဒမပါဘဲ ရှေခံမှ ဖမ်းထားခံရခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ သူ၏ချစ်ခင်မှုဖော်ပြမှုများသည် သူမကို ဆန္ဒအလျောက် သူနှင့်အတူ နေထိုင်ရန် ဦးတည်စေနိုင်သည်။ ဒိနာကို သူမ၏ဖမ်းဆီးသူထံမှ လွတ်မြောက်စေခြင်းသည် ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းကို အောင်မြင်ရန်အသုံးပြုသော နည်းလမ်းများသည် အလွန်ရွံရှာဖွယ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏ဘိုးဘေးများနှင့်အတူ၊ ယာကုပ်၏သားများသည် ဘာသာရေးစိတ်အားထက်သန်မှုနှင့် ဇာတိပကတိစိတ်ဆန္ဒများ၊ မြင့်မားသောနှင့် နိမ့်ကျသော လိမ္မာပါးနပ်မှုများ၏ ထူးဆန်းသော ရောနှောမှုကို ထင်ရှားစေခဲ့သည်။

26. Took Dinah. Perhaps Dinah had been detained by Shechem against her own will. On the other hand, his amorous overtures may have led her to remain willingly with him. To free Dinah from her by which it was accomplished were abductor was certainly honorable, but the means by which it was accomplished were despicable in the extreme. Like their ancestors on both sides of the family, the sons of Jacob manifested a strange admixture of religious zeal and carnal passion, of lofty and low craftiness.

၃၀. သင်တို့သည် ငါ့ကို ဒုက္ခပေးခဲ့သည်

ယာကုပ်သည် စိတ်အားထက်သန်သော လုပ်ရပ်အတွက် ပြင်းထန်သော ဆုံးမစကားပြောကြားခဲ့ပြီး၊ ထိုရာဇဝတ်မှု၏အကျိုးဆက်များကို သူကိုယ်တိုင်နှင့် သူ၏မိသားစုအပေါ် သက်ရောက်မှုကို အလေးပေးဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤဖြစ်ရပ်၏ဤအချက်ကို အလေးပေးဖော်ပြခြင်းသည် သူ၏သားများကို မဆင်မခြံလုပ်ဆောင်မှု၏ လက်တွေ့အကျိုးဆက်များဖြင့် အထင်အမြင်ဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ရှိမုန်နှင့် လေဝိအတွက် သူ၏နောက်ဆုံးစကားများ (အခန်းကြီး ၄၉:၅-၇) သည် သူသည် ၎င်းတို့၏လုပ်ရပ်ကို မည်မျှရွံရှာခဲ့သည်ကို သက်သေပြသည်။ လက်စားချေမှုကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းသည် အကြောင်းမဲ့မဟုတ်ခဲ့ပေ၊ ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတော်ကသာ သူနှင့် သူ၏အိမ်ထောင်စုအပေါ် ကျရောက်လာနိုင်သော မကောင်းမှုကို ကာကွယ်ပေးခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၃၅:၅, ၆)။ ရှိမုန်နှင့် လေဝိတို့အတွက်၊ ၎င်းတို့သည် ရုဗင်ကဲ့သို့ပင်၊ ၎င်းတို့ရရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သော မွေးရာပါအခွင့်အရေးကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

30. Ye have troubled me. Jacob administered a stern rebuke for the impulsive deed, stressing the consequences of the crime for himself and his family. Emphasis on this aspect of the affair was calculated to impress his sons with the practical results of rash action. His last word concerning Simeon and Levi (ch. 49:5–7) are evidence of how deeply he abhorred their deed. His fear of reprisal was by no means groundless, and only the mercy of God averted the evil that might have come upon him and his house (ch. 35:5, 6). As for Simeon and Levi, they, like Reuben, forfeited the birthright they might otherwise have enjoyed. Again, warped character stood between men and the possibilities that might otherwise have been theirs.

၃၁။ သူသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ညီမနှင့် ဆက်ဆံသင့်ပါသလား။ သို့သော် ယာကုပ်၏သားများသည် ၎င်းတို့၏ဖခင်ကဲ့သို့ အရာများကို မမြင်ခဲ့ကြပါ။ ၎င်းတို့အတွက် ၎င်းတို့၏ လက်စားချေမှုသည် လုံးဝတရားမျှတသည်ဟု ထင်ရသည်။ ၎င်းတို့သည် မိမိတို့ကိုယ်ကို ဖြည့်စည်းရုံသာမက၊ ၎င်းတို့၏ဖခင်သည် ၎င်းတို့၏ညီမအတွက် ၎င်းတို့ထက် သက်ဆိုင်မှုနည်းသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ “ပြည့်တန်ဆာ” ဟူသော စကားလုံး “ဇာနာ” သည် ငှားရမ်းခြင်းဖြင့် ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းကို ဆိုလိုပြီး၊ ဤနေရာတွင် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုထားသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ထိုအချိန်က ပါလက်စတိုင်းတွင် ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ဂုဏ်သိက္ခာမရှိသော အလုပ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်ကို ပြသသည်။

31. Should he deal with our sister? But Jacob’s sons did not see things as their father did. To them their reprisal seemed fully justified. They not only vindicated themselves but implied that their father was less concerned for his daughter than they had been for her as their sister. The word “harlot,” zanah, signifying prostitution for hire, is here used for the first time in the Bible. This passage shows that prostitution was then existing in Palestine, and that it was considered a dishonorable profession.

ဤဇာတ်ကြောင်းသည် အာဗြဟံမျိုးရိုးသမိုင်းတွင် မှောင်မိုက်သော အခန်းတစ်ခန်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် တရားမျှတသော ဒေါသဖြစ်ပေါ်မှုသည် အလျင်အမြန်လုပ်ဆောင်မှုအတွက် အကြောင်းမဟုတ်ကြောင်း သင်ပေးသည်။ မတရားမှုအောက်တွင် သည်းခံခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ ချီးမြှောက်ခြင်းကို ခံထိုက်သည် (၁ ပေတရု ၂:၁၉-၂၀; ၃:၁၇)၊ အကြောင်းမူကား၊ လက်စားချေခြင်းနှင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းသည် ဘုရားသခင်တစ်ပါးတည်းသာ ပိုင်ဆိုင်သည် (ရောမ ၁၂:၁၉)။ သူတစ်ပါးတည်းသာ ၎င်းကို တရားမျှတစွာ တိုင်းတာနိုင်ပြီး သနားကရုဏာဖြင့် ဖြည့်စွမ်းနိုင်သည်။ အချို့သောအခြေအနေများတွင် ဒေါသသည် လုံးဝတရားမျှတနိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ဒုစရိုက်သမားထက် ဒုစရိုက်ကို ဦးတည်ရမည်။ အပြစ်မရှိသော ဒေါသသည် အပြစ်ကို ဆန့်ကျင်သော ဒေါသသာဖြစ်သည်ဟု ဆိုထားသည် (ဧဖက် ၄:၂၆)။ လူသားများအပေါ် ဒေါသထွက်ခြင်းသည် ဒေါသထွက်သူအား ဘက်မလိုက်သော တရားစီရင်မှုမှ ပြဿနာဖြစ်စေသည် (မဿဲ ၇:၁-၂)။

This narrative forms a dark chapter in the history of the patriarchs. It teaches that a just cause for anger is not an excuse for rash action. Patience under injustice merits divine approval 1 Peter 2:19, 20; 3:17), for vengeance and retribution belong to God alone (Rom. 12:19). He alone has the wisdom to measure it out with justice and season it with mercy. Under certain circumstances anger may be fully justified, but it is to be directed against the sin rather than against the sinner. It has been stated that the only anger without sin is anger against sin (Eph. 4:26). Anger against one’s fellow men disqualifies the angered person from exercising unbiased judgment (see Matt. 7:1, 2).

အယ်လန် ဂျီ။ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ

၁-၃၁ PP ၂၀၄, ၂၀၅, ၂၃၇

၁ PP ၂၀၄

၁၉ PP ၂၃၈

၃၀ PP ၂၀၅

ellen g. white comments

1-31 PP 204, 205, 237

1 PP 204

19 PP 238

30 PP 205

အခန်းကြီး - ၃၅

အခန်းကြီး ၃၅

chapter 35

၁ ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်အား ဗေသလသို့ စေလွှတ်တော်မူ၏။ ၂ သူသည် မိမိအိမ်ထောင်မှ ရုပ်တုများကို ဖယ်ရှားသန့်စင်စေ၏။ ၆ သူသည် ဗေသလ၌ ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို တည်ဆောက်၏။ ၈ ဒေဗောရသည် အလွန်ဗာခွတ်ဌာန၌ သေလွန်၏။ ၉ ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်အား ဗေသလ၌ ကောင်းကြီးပေးတော်မူ၏။ ၁၆ ရာခေလသည် ဗင်္ယာမိန်ကို ဖွားမြင်ရန် ဝေဒနာခံစားရပြီး ဧဒါသို့သွားရာလမ်း၌ သေလွန်၏။ ၂၂ ရုဗင်သည် ဗိလဟာနှင့် အိပ်ယာဝင်၏။ ၂၃ ယာကုပ်၏သားများ။ ၂၇ ယာကုပ်သည် ဟေဗြုန်ရှိ ဣဇာက်ထံသို့ ရောက်လာ၏။ ၂၈ ဣဇာက်၏ အသက်အရွယ်၊ သေလွန်ခြင်းနှင့် သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း။

1 God sendeth Jacob of to Beth-el. 2 He purgeth his house of idols. 6 He buildeth an altar at Beth-el. 8 Deborah dieth at Allon-bachuth. 9 God blesseth Jacob at Beth-el. 16 Rachel travaileth of Benjamin, and dieth in the way to Edar. 22 Reuben lieth with Bilhah. 23 The sons of Jacob. 27 Jacob cometh to Isaac at Hebron. 28 The age, death, and burial of Isaac.

၁။ ဘေသယလသို့ ယာကုပ်ကို ဘုရားသခင် စေလွှတ်ခြင်း။ ယာကုပ်သည် ရှိမောင်နှင့် လေဝိတို့၏ သစ္စာဖောက်သော ရှေခင်မ်လူမျိုးများကို သတ်ဖြတ်မှုသည် အနီးအနားရှိ အခြားသော ကာနန်လူမျိုးများထံမှ လက်စားချေမှုများသို့ ဦးတည်လာမည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ အိုမင်းနေသော အာဗြဟံမျိုးရိုးသည် ဤရက်စက်သော လုပ်ရပ်နှင့် ၎င်း၏မျှော်လင့်ထားသော အကျိုးဆက်များကို တွေးတောရင်း ဘာလုပ်ရမည်ကို မသိခဲ့ပါ။ သူ၏စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုထဲတွင် ဘုရားသခင်သည် ထပ်မံပေါ်ထွက်လာပြီး သူ၏မိသားစုကို ကာကွယ်ရန် မည်သည့်လမ်းကို လိုက်ရမည်ကို ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ လာဗန်၏ ဒေါသမီးနှင့် ဧသော၏ ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုမှ သူ့ကို ကာကွယ်ပေးခဲ့သော တူညီသော ဘုရားသခင်၏လက်ရုံးသည် ဆက်လက်ကာကွယ်ပေးမည်ဟူသော အာမခံချက်အတွက် ယာကုပ်သည် အလွန်ဝမ်းမြောက်ခဲ့ရသည်။

1. Go up to Beth-el. Jacob feared that the treacherous massacre of the Shechemites by Simeon and Levi would lead to reprisals on the part of other Canaanite tribes in the vicinity. The aging patriarch seems to have reflected on the horrible deed and its expected consequences without knowing what to do or where to turn. In his perplexity God appeared once more and instructed him as to what course of action he should take to protect his family. How happy Jacob must have been for the assurance that the same divine arm that had shielded him against the anger of Laban and the enmity of Esau would continue to protect and preserve him.

၂, ၃. ယာကုပ်၏မတော်မတရားမှုဖယ်ရှားရန် အားထုတ်မှုကို လက်ခံခဲ့သည်။—ယာကုပ်သည် နှိမ့်ချခံရပြီး၊ သူ၏မိသားစုအား နှိမ့်ချရန်နှင့် ၎င်းတို့၏အဆင်တန်ဆာများအားလုံးကို ဖယ်ရှားရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ သူသည် ၎င်းတို့၏အပြစ်များအတွက် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရန် ဘုရားသခင်ထံ ယဇ်ပူဇော်ရန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အား အခြားလူမျိုးများက မဖျက်ဆီးရန် ဘုရားသခင်ထံ အသနားခံရန်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်၏မိသားစုမှ မတော်မတရားမှုကို ဖယ်ရှားရန် အားထုတ်မှုကို လက်ခံခဲ့ပြီး၊ သူ့ထံသို့ ပေါ်ထွန်းတော်မူကာ သူ့ကို ကောင်းကြီးပေးခဲ့ပြီး၊ သူ၏ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့မှုကြောင့် သူ့အား ပေးခဲ့သောကတိတော်ကို သက်တမ်းတိုးပေးခဲ့သည် (3SG ၁၃၇)။

2, 3. Jacob’s Efforts to Remove Wrong Accepted.—Jacob was humbled, and required his family to humble themselves, and to lay off all their ornaments, for he was to make an atonement for their sins, by offering a sacrifice unto God, that He might be entreated for them, and not leave them to be destroyed by other nations. God accepted the efforts of Jacob to remove the wrong from his family, and appeared unto him, and blessed him, and renewed the promise made to him, because His fear was before him (3SG 137).

၂။ ထူးဆန်းသောဘုရားများကို ဖယ်ရှားခြင်း။ ဘေသယလတွင် ဘုရားသခင်နှင့် တွေ့ဆုံရန်အလားအလာသည် ပြည့်စုံသော ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုသို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။ ယာကုပ်နှင့် သူ၏အိမ်သူအိမ်သားများသည် ဘုရားသခင်ထံ ရင်ဆိုင်ရန်အတွက် ပြင်ဆင်ရန် များစွာလိုအပ်ခဲ့သည် (အာမုတ် ၄:၁၂; ၁ ယောဟန် ၃:၃)။ သူ၏ဇနီးများအတွက် ထောက်ထားစာနာမှုကြောင့် ယာကုပ်သည် ၎င်းတို့၏တဲများထဲတွင် ရုပ်တုများရှိနေခြင်းကို သည်းခံခဲ့သည်။ ဤထူးဆန်းသောဘုရားများတွင် ရာခေလသည် သူမ၏ဖခင်ထံမှ ခိုးယူလာသော တယ်ရာဖိမ်ရုပ်တုများ (ကမ္ဘာဦး ၃၁:၁၉)၊ သူ၏ကျွန်များ၏ရုပ်တုများ၊ နှင့် ရှေခင်မ်မြို့၏ လုယူသိမ်းဆည်းမှုများမှ ရရှိလာနိုင်သော အခြားရုပ်တုများ ပါဝင်ဖွယ်ရှိသည်။

2. Put away the strange gods. The prospect of meeting with God at Bethel led to a thorough work of reform. There was much to be done before Jacob and his household were ready to face the Lord (see Amos 4:12; 1 John 3:3). Out of consideration for his wives Jacob had tolerated the presence of idols in their tents. These strange gods probably included the teraphim Rachel had stolen from her father (Gen. 31:19), the images of his servants, and others which may have come into the possession of his sons with the spoils of Shechem.

သန့်ရှင်းစေပြီး အဝတ်အစားများ လဲလှယ်ပါ။ ယာကုပ်သည် သူ၏အိမ်သူအိမ်သားများအား ထုတ်ပြန်သော ညွှန်ကြားချက်များသည် နောက်ပိုင်းတွင် သိနာတောင်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ညွှန်ကြားချက်များနှင့် အလွန်ဆင်တူသည့်အတွက် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၁၀)၊ ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်၏ တိကျသောညွှန်ကြားချက်များအတိုင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည် သို့မဟုတ် သူ၏ဖခင်ထံမှ သင်ယူခဲ့သော လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတိုင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ထင်ရသည်။ ခန္ဓာကိုယ်ကို အပြင်ပန်းသန့်ရှင်းစေခြင်းနှင့် အဝတ်အစားများကို လဲလှယ်ခြင်းသည် စိတ်နှလုံး၏ ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ဝိညာဉ်ရေးရာ သန့်ရှင်းမှုကို သင်္ကေတပြုသည် (ဟေရှာယ ၆၄:၆; ၆၁:၁၀)။ ဘုရားသခင်၏ဝတ်ပြုရေးသည် သင့်လျော်သော ပြင်ဆင်မှုမရှိဘဲ စတင်မလုပ်ဆောင်သင့်ပါ (လုကာ ၁၄:၂၈)။

Be clean, and change your garments. Since the directives issued by Jacob to the members of his household resemble so closely those later issued at Sinai (Ex. 19:10), it seems that Jacob acted either upon specific instructions from God or upon a procedure he had learned from his father. The outward cleansing of the body and the change to other garments symbolized the moral and spiritual purification of the mind and heart (see Isa. 64:6; 61:10). The service of God is not to be entered upon without due preparation (see Luke 14:28).

၃။ ထလော့။ ယာကုပ်သည် ရှေခင်မ်မြို့အနီးတွင် နေထိုင်ရာ အလွန်သာယာပြီး စိတ်ကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းသည်ဟု တွေ့ရှိခဲ့သောကြောင့်၊ ဘေသယလတွင် ဘုရားသခင်ထံ သစ္စာကတိပြုထားခဲ့သော (အခန်းကြီး ၂၈:၂၀-၂၂) ကတိများကို ဖြည့်ဆည်းရန် နှောင့်နှေးခဲ့သည်။ သူ၏သားများ၏ ရက်စက်သော ရာဇဝတ်မှုမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော အခြေအနေသည် သူ့ကို ဘုရားသခင်နှင့် ပိုမိုနီးကပ်သော ဆက်သွယ်မှုနှင့် သူ၏အလိုတော်ကို ပိုမိုဂရုတစိုက် နာခံရန် လိုအပ်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။ ဘေသယလသို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းသည် သူ၏အတိတ်ဘဝကို သတိရစေရန်နှင့် သူနှင့်သူ၏မိသားစုကို ဘုရားသခင်နှင့် ပိုမိုနီးကပ်စေရန် ကောင်းစွာ တွက်ချက်ထားသည်။

3. Let us arise. It seems that Jacob had found residence in the vicinity of Shechem so pleasant and satisfactory that he had delayed paying his vows made to God at Bethel (ch. 28:20–22). The situation resulting from the horrible crime of his sons had once more made him conscious of his need of closer fellowship with God and more careful obedience to His will. The move to Bethel was well calculated to remind him of his past life and to draw him and his family closer to God.

ဘုရားသခင်သည် ကျွန်ုပ်ကို ဖြေကြားတော်မူသည်။ ဤသည်မှာ ဖြေကြားခံရသော ဆုတောင်းချက်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ အကယ်၍ ဘေသယလမှ အတွေ့အကြုံကို ဆိုလိုပါက၊ ယာကုပ်သည် ထိုညတွင် အိပ်မပျော်မီ ဆုတောင်းခဲ့ရမည်။ အကယ်၍ ၎င်းသည် ယဗ္ဗုတ်မြစ်တွင်ရှိသော အတွေ့အကြုံကို ရည်ညွှန်းပါက၊ ၎င်းသည် အခန်းကြီး ၃၂:၉-၁၂ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဆုတောင်းချက်ဖြစ်သည်။ အာဗြဟံမျိုးရိုးများသည် ဆုတောင်းခြင်း၏ တန်ခိုးကို ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏ သစ္စာရှိသော ကျွန်များ၏ ဆုတောင်းချက်များကို ကြားနာပြီး ဖြေကြားသည်ဟူသော ယုံကြည်ချက်ဖြင့် သတ်မှတ်ထားသော အချိန်များတွင် ဆုတောင်းခဲ့ဖွယ်ရှိသည် (အခန်းကြီး ၂၄:၁၂, ၂၆, ၅၂, ၆၃)။

Who answered me. A clear reference to answered prayer. If the experience at Bethel is meant, Jacob must have prayed before he slept that night. If it refers to the experience at the Jabbok, it was the prayer recorded in ch. 32:9–12. The patriarchs were evidently familiar with power of prayer and probably exercised it at fixed times, in full confidence that God hears and answers the petitions of His faithful servants (see ch. 24:12, 26, 52, 63).

၄။ သူတို့၏ နားကပ်အားလုံး။ ရုပ်တုများကိုသာမက၊ လက်ဝတ်ရတနာများကိုလည်း ယာကုပ်ထံ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဤအရာများသည် ဘေသယလတွင် ဘုရားသခင်ထံမှ လက်ခံမှုရရှိရန် အတားအဆီးဖြစ်လိမ့်မည်။ နားကပ်များသည် ရိုးရိုးအဆင်တန်ဆာများသာ ဖြစ်သလား သို့မဟုတ် အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများ ထင်မြင်သည့်အတိုင်း အဆောင်လက်ဖွဲ့များဖြစ်သလားဆိုသည်မှာ မရှင်းလင်းပါ။ ဘုရားသခင်၏သားသမီးများအတွက် အကောင်းဆုံးလုပ်ဆောင်မှုမှာ ယာကုပ်၏ဇနီးများနှင့် ကျွန်များ၏ ဥပမာကို လိုက်နာပြီး ထိုသို့သော အဆင်တန်ဆာများကို ဖယ်ရှားရန်ဖြစ်သည် (၁ တိမောသေ ၂:၉; ၁ ပေတရု ၃:၃)။

4. All their earrings. Not only were the actual idols delivered to Jacob for removal from the household, but also all their jewelry. These things would have been a barrier to acceptance with God at Bethel. Whether the earrings were simply ornaments, or amulets, as some commentators think, is not clear. The wisest procedure for any child of God is to follow the example of Jacob’s wives and servants and put all such ornaments away (1 Tim. 2:9; 1 Peter 3:3).

ယာကုပ်၏အိမ်သူအိမ်သားများ၏ သူ၏ညွှန်ကြားချက်များကို လိုက်နာမှုသည် အမှန်တကယ် ချီးကျူးထိုက်သည်။ ထူးဆန်းသောဘုရားများနှင့် အာရုံပြောင်းလွှဲစေသော အဆင်တန်ဆာများကို ဖယ်ရှားခြင်းသည် ဘုရားသခင်ကို စိတ်ရင်းမှန်ဖြင့် ဝတ်ပြုရန် လိုအပ်သည်ဟု ၎င်းတို့ခံစားရပုံရသည်။ နောက်ပိုင်းတွင်၊ ဣသရေလလူမျိုးအား ယေဟောဝါမှလွဲ၍ အခြားဘုရားများကို တားမြစ်သည့် ပြတ်သားသောဥပဒေတစ်ခု ပေးအပ်ခဲ့သည်။

The obedience of the members of Jacob’s household in carrying out his directives is truly commendable. Apparently, they felt that the removal of the strange gods and all distracting ornaments was needed if God was to be sincerely worshiped. Later, an explicit law was given enjoining upon Israel as a nation the prohibition of other gods than Jehovah.

ဝံ့ကတောက်ပင်အောက်တွင် ဖုံးကွယ်ထားသည်။ ရုပ်တုများနှင့် အဆင်တန်ဆာများကို လုံးဝဖယ်ရှားခြင်းသည် ပညာရှိသောလုပ်ဆောင်မှုဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ်ပါက ၎င်းတို့သည် ထပ်မံသွေးဆောင်မှုဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ဘုရားသခင်ကို စိတ်ရင်းမှန်ဖြင့် ချစ်သောသူအတွက်၊ အကောင်းဆုံးလမ်းကြောင်းမှာ သွေးဆောင်မှုများမှ လုံးဝခွဲထွက်ရန်ဖြစ်သည်။ ကိုယ်ကျိုးအတွက် ဝတ်ဆင်သော ခေတ်သစ်ရုပ်တုများအပါအဝင် အဆင်တန်ဆာများသည် အမှတ်တရအဖြစ်ပင် မသိမ်းဆည်းထားသင့်ပါ။ မမျှော်လင့်ထားသော အခိုက်အတန့်တွင် ၎င်းတို့ကို ထပ်မံအသုံးပြုရန် သွေးဆောင်မှုသည် ခံနိုင်ရည်ထက် ပိုမိုအားကောင်းနိုင်သည်။

Hid them under the oak. The complete disposal of both images and ornaments was a wise procedure; otherwise they might again have become a source of temptation. For anyone who sincerely loves the Lord, the only wise course to follow is to separate completely from besetting temptations. All modern objects of idolatry, including ornaments worn to the glory of self rather than God, are best not even preserved as keepsakes. In an unexpected moment the temptation to use them again may prove too strong to resist.

အာဗြဟံသည် တစ်ချိန်က တဲထိုးခဲ့သော ဝံ့ကတောက်ပင် (အခန်းကြီး ၁၂:၆)၊ ယောရှုသည် နောက်ပိုင်းတွင် အမှတ်တရမဏ္ဍပ်တစ်ခုထူထောင်ခဲ့သော ဝံ့ကတောက်ပင် (ယောရှု ၂၄:၂၆)၊ နတ်ဆရာများ၏ ဝံ့ကတောက်ပင် (တရားသူကြီး ၉:၃၇)၊ နှင့် ရှေခင်မ်မြို့ရှိ မဏ္ဍပ်၏ဝံ့ကတောက်ပင် (တရားသူကြီး ၉:၆) တို့သည် ယာကုပ်သည် ရုပ်တုများနှင့် နားကပ်များကို မြှုပ်နှံခဲ့သော တူညီသောသစ်ပင်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်သည်မသိရပါ။ သို့သော်၊ ဤစာသားများသည် တူညီသောသစ်ပင်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်နိုင်သည်၊ ၎င်းသည် အထင်ကရဖြစ်ခဲ့ရမည်။

Whether the oak under which Abraham once pitched his tent (ch. 12:6, Heb.), the one under whose shade Joshua afterward erected a memorial pillar (Joshua 24:26), the oak of the sorcerers (Judges 9:37, Heb.), and the oak of the pillar at Shechem (Judges 9:6, Heb.) all refer to the same tree, the one under which Jacob buried the images and earrings, is not known. It is not at all improbable, however, that these texts do refer to the same tree, one that must have been a landmark.

၇။ အယ်လဘေသယလ။ အနီးအနားရှိ ကာနန်မြို့သည် ထို့နောက်မှ ဟေဗြဲလူမျိုးများအကြား ဘေသယလဟု လူသိများလာပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် လုဇ်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၂၈:၁၉)။ ဤနေရာတွင် အမည်ပေါ်ထွက်လာပုံသည် ဘာသာပြန်သူများနှင့် မှတ်ချက်ပေးသူများအတွက် ပြဿနာဖြစ်စေခဲ့သည်။ အချို့က ဤစာသားကို “ဘုရားသခင်၏နေရာ ဘေသယလ” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သည်။ အခြားသူများက ပထမဆုံး “အယ်လ” ဟူသော ဘုရားသခင်သည် မူရင်းစာသားတွင် မပါဝင်ဘဲ၊ ကူးယူသူ၏ အမှားဖြစ်နိုင်သည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။ LXX၊ ဝူးဂိတ်၊ နှင့် ဆီးရီယက်ဘာသာပြန်များတွင် ၎င်းမပါဝင်ခြင်းသည် ဤဖြစ်နိုင်ချေကို ထောက်ခံသည်။ သို့သော်၊ ရှေခင်မ်မြို့တွင် ထူထောင်ခဲ့သော ယဇ်ပလ္လင်အား အယ်လအလိုဟီ-ဣသရေလဟု အမည်ပေးခဲ့သည်ကို (အခန်းကြီး ၃၃:၂၀) ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး၊ ယာကုပ်သည် လုဇ်အနီးရှိ ယဇ်ပလ္လင်နေရာကို “ဘေသယလ၏ဘုရားသခင်” ဟု အမည်ပေးခြင်းသည် ထူးဆန်းမည်မဟုတ်ပါ။ ၎င်းဖြင့် သူသည် ဟာရန်သို့ ထွက်ပြေးစဉ် ထိုနေရာတွင် သူ့ထံပေါ်ထွက်ခဲ့သော ဘုရားသခင်အား ဆိုလိုခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ဘုရားသခင်သည် ပါဒန်အာရံမှ ပြန်လာရန် ခေါ်ဆိုစဉ် မိမိကိုယ်မိမိ “ဘေသယလ၏ဘုရားသခင်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၃၁:၁၃)။ ထို့ကြောင့်၊ ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်ညွှန်ကြားခဲ့သော အမိန့်တွင် ရည်ညွှန်းထားသော နေရာသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီဟူသော အမှတ်အသားအဖြစ် ဤယဇ်ပလ္လင်ကို အပ်နှံခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

7. El-beth-el. The nearby Canaanite city, henceforth known among the Hebrews as Bethel, was then called Luz (see on ch. 28:19). The form in which the name here appears has ever posed a problem to translators and commentators. Some have rendered this passage, he “called the place of God Beth-el.” Others have suggested that the first “El,” God, may not have been in the original text, but represents a copyist’s error. The fact that it is missing in the LXX, Vulgate, and Syriac versions lends weight to this possibility. However, in view of the name of El-elohe-Israel, given to the altar erected at Shechem (ch. 33:20), it would not seem altogether strange to find Jacob naming the place of the altar near Luz, “God of Beth-el.” By this he may have meant, “[Dedicated to] the God of Beth-el,” that is, to the One who had appeared to him there on his flight to Haran. In calling Jacob to leave Padan-aram, God had identified Himself to Jacob as “the God of Beth-el” (ch. 31:13). It is most likely, therefore, that Jacob dedicated the altar with this in mind, in token of the fact that he had now reached the spot referred to by God in the command to return.

၄. ယောသပ်သည် ခရစ်တော်ကို သရုပ်ဖော်သည်။—ယောသပ်သည် ခရစ်တော်ကို သရုပ်ဖော်သည်။ ယေရှုသည် မိမိလူမျိုးထံသို့ ကြွလာသော်လည်း၊ သူ၏လူမျိုးက သူ့ကို လက်မခံခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်များသည် ဖြောင့်မတ်ပြီး၊ သူ၏တသမတ်တည်း၊ မိမိကိုယ်ကိုငြင်းပယ်သောဘဝသည်၊ ဘာသာတရားကိုင်းရှိုင်းသူဟု ဆိုကြသော်လည်း ဘဝများပုပ်သိုးနေသူများအပေါ် စဉ်ဆက်မပြတ် ဆုံးမချက်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ဖြောင့်မတ်မှုနှင့် ကုသိုလ်သည် ပြင်းထန်စွာ တိုက်ခိုက်ခံရပြီး၊ သူ့ကို လမ်းမှားသို့ပို့ဆောင်ရန် ကြံစည်သူမသည် အောင်မြင်မှုမရခဲ့သဖြင့်၊ သူ၏ဖြောင့်မတ်မှုနှင့် ကုသိုလ်ကို မဖျက်ဆီးနိုင်သည့်အတွက် ပြင်းထန်စွာ မုန်းတီးခဲ့ပြီး၊ သူ့အား မမှန်ကန်စွာ စွပ်စွဲခဲ့သည်။ ဖြောင့်မတ်မှုကြောင့် အပြစ်ကင်းသူသည် ဒုက္ခခံရသည်။ သူ၏ကုသိုလ်ကြောင့် ထောင်ကျခဲ့ရသည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများက သူ့ကို ရန်သူများထံ အနည်းငယ်သောငွေဖြင့် ရောင်းစားခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏သားတော်ကို သူ၏တပည့်တစ်ဦးက သူ၏အပြစ်ရှိဆုံးရန်သူများထံ ရောင်းစားခဲ့သည်။ ယေရှုသည် နူးညံ့ပြီး သန့်ရှင်းသည်။ သူ၏ဘဝသည် ထူးခြားသော မိမိကိုယ်ကိုငြင်းပယ်မှု၊ ကောင်းမှုနှင့် သန့်ရှင်းမှုဖြစ်သည်။ သူသည် မည်သည့်အမှားမျှ မကျူးလွန်ခဲ့ပေ။ သို့သော် သူ့အား မမှန်ကန်သော သက်သေများကို ငှားရမ်းပြီး စွပ်စွဲခဲ့သည်။ သူသည် အပြစ်နှင့် ပုပ်သိုးမှုကို ဖြောင့်မတ်စွာ ဆုံးမခဲ့သည့်အတွက် မုန်းတီးခံရသည်။ ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများက သူ၏ရောင်စုံဝတ်ရုံကို ချွတ်ယူခဲ့သည်။ ယေရှု၏ချုပ်ရိုးမရှိသောဝတ်ရုံကို ကွပ်မျက်သူများက ထီးပေါက်ရန် လောင်းကစားခဲ့သည် (Ibid., ၁၇၄)။

4. Joseph Illustrates Christ.—Joseph illustrates Christ. Jesus came to His own, but His own received Him not. He was rejected and despised, because His acts were righteous, and His consistent, self-denying life was a continual rebuke upon those who professed piety, but whose lives were corrupt. Joseph’s integrity and virtue were fiercely assailed, and she who would lead him astray could not prevail, therefore her hatred was strong against the virtue and integrity which she could not corrupt, and she testified falsely against him. The innocent suffered because of his righteousness. He was cast into prison because of his virtue. Joseph was sold to his enemies by his own brethren for a small sum of money. The Son of God was sold to His bitterest enemies by one of His own disciples. Jesus was meek and holy. His was a life of unexampled self-denial, goodness, and holiness. He was not guilty of any wrong. Yet false witnesses were hired to testify against Him. He was hated because He had been a faithful reprover of sin and corruption. Joseph’s brethren stripped him of his coat of many colors. The executioners of Jesus cast lots for His seamless coat (Ibid., 174).

၈။ ဒေဗောရာ။ “ပျားရည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည် (အခန်းကြီး ၂၄:၅၉)။ သူမသည် အသက်အလွန်ကြီးရင့်နေပြီဖြစ်ရမည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏မိခင်လက်ထပ်ပြီး ၂၀ နှစ်အကြာတွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ယခုအခါ အသက် ၁၀၀ ကျော်ရှိပြီဖြစ်သည်။ ဒေဗောရာသည် ရေဗက္ကာနှင့်အတူ ပါဒန်အာရံမှ ထွက်ခွာခဲ့သဖြင့်၊ သူမသည် ယခု အသက် ၁၅၀ ခန့်ရှိပြီဖြစ်နိုင်သည်။ သို့သော်၊ အာဗြဟံ၊ ဣဇာက်၊ နှင့် ယာကုပ်တို့၏ ခေတ်တွင်၊ ၎င်းတို့သည် အသက် ၁၇၅၊ ၁၈၀၊ နှင့် ၁၄၇ နှစ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည့်အတွက် ထိုသို့သော အသက်အရွယ်သည် ထူးဆန်းမည်မဟုတ်ပါ။

8. Deborah. Meaning “bee” (see ch. 24:59). She must have been greatly advanced in age. Jacob had been born 20 years after his mother’s marriage and was now more than 100 years old. Since Deborah had left Padan-aram with Rebekah, she was now possibly 150 years of age. However, this would not have been considered extraordinary in the time of Abraham, Isaac, and Jacob, who died at the ages of 175, 180, and 147 years respectively.

ဒေဗောရာသည် ယာကုပ်၏အိမ်သူအိမ်သားတစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့သည်ကို၊ ရေဗက္ကာသည် သူမကို ဟာရန်သို့ စေလွှတ်ခဲ့သည်ဟု သို့မဟုတ် ရေဗက္ကာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဣဇာက်၏အိမ်မှ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဟု ယူဆခြင်းဖြင့် ရှင်းပြပြီးဖြစ်သည်။

That Deborah had become a member of Jacob’s household may be accounted for by supposing that Rebekah had sent her to Haran, or that she had left the home of Isaac after Rebekah’s death.

၉။ ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်ထံ ပေါ်ထွက်တော်မူသည်။ ၎င်းသည် ရှေခင်မ်မြို့တွင်ရှိသော အသံဖြင့်ဖော်ပြမှုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် မြင်နိုင်သော ထင်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၁)။ “ထပ်မံ” ဟူသော စကားလုံးနှင့် “ပါဒန်အာရံမှ ပြန်လာသောအခါ” ဟူသော ထပ်မံစကားစုသည် ယခင်ထင်ရှားမှုတစ်ခုကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် ဘေသယလတွင် ယာကုပ်အား အိပ်မက်ဖြင့် ဘုရားသခင်ထင်ရှားပေးခဲ့သော ပထမအကြိမ်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ အကယ်၍ ထိုသို့ဖြစ်ပါက၊ “ထပ်မံ” ဟူသော စကားလုံးသည် ယာကုပ်သည် ဘေသယလတွင် ဘုရားသခင်၏ ထင်ရှားမှုနှစ်ကြိမ်ကို ရရှိခဲ့သည်ကို အလေးပေးသည်၊ တစ်ကြိမ်မှာ ပါဒန်အာရံသို့ ခရီးထွက်စဉ်နှင့် ဒုတိယအကြိမ်မှာ ထိုနေရာသို့ ပြန်လာသောအခါဖြစ်သည်။ ဤအမြင်ကို ထောက်ခံသည့်အချက်မှာ ကျမ်းပိုဒ် ၁၁ နှင့် ၁၂ တွင် ယာကုပ်အား ဘေသယလတွင် အိပ်မက်ဖြင့် ပထမဆုံးပေးခဲ့သော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ထပ်မံဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၂၈:၁၃-၁၄)။ ထို့အပြင်၊ ပေနီယလတွင် ဘုရားသခင်ထင်ရှားပေးခဲ့မှုကို မောရှေက ပထမအကြိမ်အဖြစ် ယူဆခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်၊ ၎င်းသည် ပါဒန်အာရံမှ ပြန်လာပြီးနောက် မြင်နိုင်သော ထင်ရှားမှုနှစ်ခုဖြစ်လိမ့်မည်။ နှစ်ကြိမ်စလုံးတွင် ယာကုပ်မှ ဣသရေလဟု အမည်ပြောင်းခြင်းကို ဖော်ပြထားခြင်းသည် နောက်ဆုံးအမြင်ကို ထောက်ခံသည်။

9. God appeared unto Jacob. This was a visible manifestation in contrast to the audible one at Shechem (v. 1). The word “again,” with the additional clause, “when he came out of Padan-aram,” implies an earlier revelation. This may be a reference to the first appearance of God to Jacob at Bethel in a dream. If so, the word “again” emphasizes the fact that Jacob received two divine manifestations at Bethel, one on his journey to Padan-aram and the second upon his return to the same spot. Support for this view lies in the fact that vs. 11 and 12 repeat the blessing first given to Jacob in his dream at Bethel (ch. 28:13, 14). It is also possible that the appearance of God to him at Peniel is considered by Moses as the first one of the two, which would make two visible revelations of God since his return from Padan-aram. Mention of the change of name from Jacob to Israel on both of these occasions favors the latter view.

၁၀။ သူ၏အမည်ကို ဣသရေလဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ဘေသယလတွင် ယခင်ထင်ရှားမှုတွင်၊ ဘုရားသခင်သည် ယာကုပ်အား ပြည်နှင်ထုတ်ခံရသည့်နေရာတွင် ဘုရားသခင်၏ ကာကွယ်မှုနှင့် အိမ်သို့ ဘေးကင်းစွာ ပြန်လာရန် ကတိပြုခဲ့သည်၊ အထူးသဖြင့် ဣဇာက်ကို ဆက်ခံသူအဖြစ် ရွေးချယ်ခံရသောလူမျိုးနှင့် မေရှိယဖြစ်လာမည့်သူအဖြစ် ခေါ်ဆိုခံရခြင်းကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသည်။ ဤကတိကို ဘုရားသခင်သည် ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာရှိမှုကို ပြန်လည်ကတိပြုခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်ဘက်မှ၊ ယာကုပ်အား ပေနီယလတွင် ပေးအပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သော ဣသရေလဟူသော အမည်ကို အတည်ပြုခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၃၂:၂၈)၊ ထို့အပြင် များပြားသောသားစဉ်မြေးဆက်နှင့် ကာနန်ပြည်ကို ပိုင်ဆိုင်ရန် ကတိပြုခဲ့သည်။ ဤကတိသည် အာဗြဟံအား ပေးခဲ့သော ကတိ (အခန်းကြီး ၁၇:၆, ၈) နှင့် ဘေသယလတွင် ယာကုပ်အား ယခင်ပေးခဲ့သော ကတိ (အခန်းကြီး ၂၈:၁၃-၁၄) ထက် ပုံစံနှင့် အနှစ်သာရအားဖြင့် ပိုမိုဆင်တူသည်။ သူ၏ဘဝအကုန်လုံးနီးပါးတွင် ယာကုပ်သည် ဘေသယလတွင် ဤဒုတိယအကြိမ် ဘုရားသခင်ထင်ရှားမှုကို ရည်ညွှန်းခဲ့သည် (အခန်းကြီး ၄၈:၃-၄)၊ ၎င်းကို ဟောရှာယပရောဖက်သည် ပေနီယလတွင် သူ၏အတွေ့အကြုံနှင့်ဆက်စပ်ပြီး ဖော်ပြခဲ့သည် (ဟောရှာယ ၁၂:၄)။

10. Called his name Israel. In the previous appearance at Bethel, God had promised Jacob divine protection in the land of his exile and a safe return home, particularly in view of his call to succeed Isaac as progenitor of the chosen people and of the Messiah. This promise God had fulfilled, and Jacob therefore renewed his vow of faithfulness to God. On His part, God confirmed to him the name Israel, already bestowed at Peniel (ch. 32:28), and with it the promise of a numerous seed and possession of the land of Canaan. In form and substances this promise resembles that made to Abraham (ch. 17:6, 8) more than the previous one given Jacob at Bethel (ch. 28:13, 14). Toward the close of his life Jacob alluded to this second manifestation of God at Bethel (ch. 48:3, 4), which the prophet Hosea mentions in connection with his experience at Peniel (Hosea 12:4).

၁၃။ ဘုရားသခင်ထွက်သွားတော်မူသည်။ ဤစကားလုံးများသည် ဘေသယလတွင်ရှိသော ဤအတွေ့အကြုံသည် အိပ်မက်တစ်ခု သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်၏တည်ရှိမှုကို ပြင်းထန်စွာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံစားမှုတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ အမှန်တကယ်ထင်ရှားမှုဖြစ်သည်ကို ရှင်းလင်းစွာ အကြံပြုသည်။

13. God went up. These words clearly suggest that this experience at Bethel was neither a vision nor a strong mental impression of the divine presence, but a real manifestation of God.

၁၄။ ယာကုပ်သည် မဏ္ဍပ်တစ်ခုထူထောင်သည်။ ယာကုပ်သည် ဤဘုရားသခင်၏ထင်ရှားမှုကို အမှတ်တရအဖြစ် မဏ္ဍပ်တစ်ခုထူထောင်ခဲ့သည်။ အနှစ် ၂၅ သို့မဟုတ် ၃၀ ခန့်အကြာတွင် ထူထောင်ခဲ့သော “မဏ္ဍပ်” သည် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိစွာ ပြိုလဲပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။ မဏ္ဍပ်များထူထောင်ခြင်းသည် ယာကုပ်၏ အကြိုက်ဆုံးအလေ့အကျင့်တစ်ခုဖြစ်ပုံရသည် (အခန်းကြီး ၂၈:၁၈; ၃၁:၄၅; ၃၅:၂၀)။ ဘုရားသခင်အား အပ်နှံထားသော မဏ္ဍပ်တစ်ခုစီအပေါ်တွင် သူသည် ဝိုင်ယဉ်ရည်ဖြင့် “ယစ်မျိုးပူဇော်သက္ကာ” လောင်းချခဲ့သည် သို့မဟုတ် (သံလွင်ဆီ) ဖြင့် လိမ်းပေးခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် နှစ်မျိုးလုံးပြုလုပ်ခဲ့သည်။ မောရှေ၏ဥပဒေအရ၊ ယစ်မျိုးပူဇော်သက္ကာသည် ဝိုင်ယဉ်ရည် ဟိန်တစ်ပုံးလေးပုံတစ်ပုံဖြစ်ပြီး၊ ခန့်မှန်းခြေ တစ်ကွတ်ခန့်ရှိသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၉:၄၀)။

14. Jacob set up a pillar. Jacob perpetuated the memory of this divine appearance by erecting a memorial stone. The “pillar” erected some 25 or 30 years earlier had probably fallen down and disappeared. The setting up of pillars seems to have been a favorite practice of Jacob (chs. 28:18; 31:45; 35:20). Upon each “pillar” dedicated to God he either poured out a “drink offering” of wine or anointed it with (olive) oil, or both. According to the law of Moses the drink offering consisted of a fourth part of a hin of wine, equivalent to about 1 qt. (Ex. 29:40).

၁၅။ သူက အဲဒီမှာ ဆီကိုလောင်းချလိုက်တယ်။ ယခင်အကြိမ်ကဲ့သို့ (ဖြစ်ကျမ်း ၂၈:၁၈)၊ ယာကုပ်က ဒီလိုကျောက်တိုင်ကို ဆီလောင်းပြီး သန့်ရှင်းစေခဲ့ပြီး၊ ဗေသိလ ဆိုတဲ့ နာမည်ကို အတည်ပြုခဲ့တယ် (အခန်းကြီး ၁၅)။

He poured oil thereon. As upon the previous occasion (Gen. 28:18). Jacob consecrated this stone by anointing it with oil, and confirmed the name of Bethel (v. 15).

၁၆။ သူတို့သည် ဗေသိလမှ ခရီးဆက်သွားကြသည်။ ယာကုပ်သည် ဗေသိလမှာ ဘယ်လောက်ကြာကြာ နေခဲ့သလဲဆိုတာ မသိရဘူး၊ သူသည် တောင်ဘက်သို့ ခရီးဆက်သွားခဲ့တယ်။ ဗေသိလမှ ထွက်ခွာခြင်းသည် အဲဒီမှာ “နေထိုင်ရန်” အမိန့်နှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်းမဟုတ်ဘူး (အခန်းကြီး ၁)၊ အကြောင်းကတော့ အဲဒီ “နေထိုင်ရန်” ဆိုတဲ့ စကားလုံးသည် အမြဲတမ်း အမြဲတမ်းနေထိုင်ရန် အဓိပ္ပာယ်မဟုတ်ဘူး (ဖြစ်ကျမ်း ၂၇:၄၄၊ ဝတ်ပြုရာ ၁၄:၈၊ ၁ ရာ. ၂၀:၁၉ စသည်ကို ကြည့်ပါ)။ သူသည် အနည်းဆုံး ယဇ်ပလ္လင်တည်ဆောက်ပြီး သူ့သစ္စာကတိကို ဖြည့်ဆည်းရန် အချိန်လုံလောက်စွာ နေခဲ့ရမယ်။ အဲဒီလိုလုပ်ပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် သူ့ဖခင်နေထိုင်ရာ မာမရေသို့ ဆက်သွားခဲ့တယ်။

16. They journeyed from Beth-el. It is not known how long Jacob remained at Bethel before continuing his journey southward. His departure from Bethel was not in contravention of the command to “dwell” there (v. 1), since that word does not necessarily denote a permanent abode (see Gen. 27:44; Lev. 14:8; 1 Sam. 20:19; etc.). He was to remain there at least long enough to erect the altar and to perform his vow. Having done so, Jacob proceeded to Mamre, where his father then abode.

ယာကုပ်သည် ဧသောနှင့်ပေါင်းစည်းရန် ခရီးထွက်ခြင်း

Jacob’s Journey to Join Esau

၁၇။ အနည်းငယ်အကွာမှာ။ ဧဖရတ်သည် ဗက်လင်ဟမ်နှင့် နာမည်တူပုံရတယ် (အခန်းကြီး ၁၉)၊ ဗက်လင်ဟမ်သည် ဗေသိလမှ တောင်ဘက် မိုင် ၁၅ ခန့်အကွာမှာ တည်ရှိတယ်။ ဟေဗြဲစကားလုံး “ကိဗရတ-ဟာရက်စ်” ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က “အနည်းငယ်အကွာ” လို့ ဘာသာပြန်ထားပြီး၊ စာသားအရ “ပြည်၏ ကိဗရာ” လို့ဆိုလိုတယ်။ ကိဗရါသည် ကဘာမှလာပြီး “ကြီးမားသည်”၊ “များပြားသည်”၊ “ရှည်လျားသည်” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ သို့သော် ကိဗရါသည် မူလက ဟေဗြဲအကွာအဝေးတိုင်းတာမှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ တန်ဖိုးမသိရဘူး။ လက်စတင်းနှင့် ဗူလ်ဂိတ်ဘာသာပြန်မှုများအရ အဲဒီစကားလုံး၏ အဓိပ္ပာယ်သည် ဘာသာပြန်ချိန်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပြီလို့ သိရတယ်။ ကဘာဆိုတဲ့ မူလစကားလုံးအရ၊ အက်စ်ဗွီက “ဧဖရတ်မှ အနည်းငယ်အကွာမှာ” လို့ ဘာသာပြန်တာက ကျေဗွီကျမ်းထက် မူလအဓိပ္ပာယ်နဲ့ ပိုနီးစပ်နိုင်တယ်။

A little way. Ephrath was apparently another name for Bethlehem (v. 19), which was situated about 15 mi. south of Bethel. The exact meaning of the Hebrew phrase kibrath–ha’ares, “a little way,” literally, “a kibrah of land,” is uncertain. Kibrah is from kabar, which means “to be great,” “to be much,” “to be long.” It is thought, however, that a kibrah was originally a definite Hebrew measure of distance, now of unknown value. It is clear from the LXX and the Vulgate that at the time of their translation the meaning of the phrase was already lost. Based on the meaning of the root word kabar, the RSV, “when they were still some distance from Ephrath,” may come a bit closer than the KJV to the original meaning.

၁၈။ ဘင်ဩနိ။ ဗင်ယာမိန်မွေးဖွားခြင်းသည် ရာခေလရဲ့ ဂျိုးဇက်ကို နာမည်ပေးရာမှာ ဘုရားသခင်က သူမကို သားတစ်ယောက်ထပ်ပေးဖို့ ဆန္ဒပြည့်ဝခြင်းကို ဖော်ပြတယ် (ဖြစ်ကျမ်း ၃၀:၂၄ ကိုကြည့်ပါ)။ သူမသည် ကလေးမွေးဖွားရင်း သေဆုံးခါနီးမှာ ဒီသားကို ဘင်ဩနိ၊ “ငါ့ဝါဒုက္ခ၏သား” သို့မဟုတ် “ငါ့ဒုက္ခသား” လို့ နာမည်ပေးခဲ့တယ်။ အဲဒီအခြေအနေမှာ၊ သူမရဲ့ရှုထောင့်ကနေ ဒီနာမည်ဟာ အလွန်သင့်လျော်တယ်။

18. Ben-oni. The birth of Benjamin marked the fulfillment of Rachel’s expressed wish in the naming of Joseph, that God would give her another son (see on ch. 30:24). As she lay dying in childbirth she named this son Ben-oni, “son of my pain” or “son of my misfortune.” Under the circumstances, from her point of view, it was a most appropriate name.

ဗင်ယာမိန်။ စာသားအရ “လက်ျာဘက်သား” လို့ဆိုလိုတယ်။ ယာမိန်၊ “လက်ျာဘက်” သည် ပျော်ရွှင်မှုနှင့် သာယာဝပြောမှုကို ဆိုလိုပြီး၊ အာရဗီမှာ ကံကောင်းခြင်းလည်း ပါဝင်တယ်။ စစ်မှန်တဲ့ အကောင်းမြင်သူတစ်ယောက်အနေနဲ့၊ ယာကုပ်သည် သူ့ရဲ့အငယ်ဆုံးသားကို သတ္တိနှင့် မျှော်လင့်ချက်ကို ဖော်ပြတဲ့ နာမည်တစ်ခု ပေးသင့်တယ်လို့ ခံစားခဲ့ရပြီး၊ ဒီနာမည်က သူ့ရဲ့ ၁၂ ယောက်မြောက်သားမွေးဖွားခြင်းမှာ ရရှိခဲ့တဲ့ ပျော်ရွှင်မှုကို အမြဲသတိရစေမယ့် နာမည်ဖြစ်ပြီး၊ ရာခေလဆုံးရှုံးမှုကြောင့် ဝမ်းနည်းမှုထက် သာလွန်တယ်။ တစ်ခုက နောက်တစ်ခုရဲ့ဆုံးရှုံးမှုကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့တယ်။

Benjamin. Literally, “son of the right hand.” Yamin, “right,” connotes happiness and prosperity, and in Arabic, good fortune as well. A true optimist, Jacob felt that his youngest son should have a name expressing courage and hope, a name that would ever remind him of the joy that came to his heart at the birth of his 12th son rather than his sorrow at the loss of Rachel. The one compensated, in part, for the loss of the other.

သူမရဲ့ဝိညာဉ်သည် ထွက်ခွာသွားတယ်။ မောရှေက ဒီမှာ ရာခေလရဲ့ မထိတွေ့နိုင်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအကြောင်း ပြောနေတာလို့ထင်ရပြီး၊ သူမသေဆုံးချိန်မှာ ပရဒိသုသို့ ပျံသန်းသွားတယ်လို့ ယူဆတာဟာ ကျမ်းစာအထောက်အထားမရှိဘူး။ ဒီအဓိပ္ပာယ်ကို စာသားထဲထည့်ဖတ်ရင်၊ သေဆုံးချိန်မှာ အသိစိတ်လုံးဝရပ်တန့်သွားတယ်လို့ ရှင်းလင်းစွာသင်ပေးထားတဲ့ ကျမ်းစာရဲ့ အခြားတိကျတဲ့ဖော်ပြချက်များနဲ့ ဆန့်ကျင်ဖြစ်သွားလိမ့်မယ် (ဆာလံ ၁၄၆:၄၊ ဒေသနာ ၉:၅၊ ၆၊ ၁၀ စသည်ကို ကြည့်ပါ)။ နပေရှစ်၊ “ဝိညာဉ်” ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ အဓိကအဓိပ္ပာယ်တစ်ခုက “အသက်” ဖြစ်ပြီး၊ ဒီစကားလုံးကို ၁၁၉ ကြိမ်ဘာသာပြန်ထားတယ် (ဖြစ်ကျမ်း ၉:၄၊ ၅၊ ယောဘ ၂:၄၊ ၆ စသည်)၊ ဒါမှမဟုတ် “အသက်ရှူခြင်း” လို့ ယောဘ ၄၁:၂၁ မှာ ဘာသာပြန်ထားတယ်။ ဖြစ်ကျမ်း ၉:၅ မှာ “သင်တို့အသက် [နပေရှစ်] ၏သွေး” အကြောင်းပြောထားပြီး၊ နပေရှစ်မှာ သွေးရှိတယ်ဆိုတာ ရှင်းလင်းပြီး၊ သွေးသည် ၎င်း၏တည်ရှိမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တယ်။ ထို့ကြောင့် နပေရှစ်သည် မထိတွေ့နိုင်တဲ့ အရာတစ်ခုဖြစ်မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဖြစ်ကျမ်း ၁:၂၀၊ ၃၀ မှာ တိရစ္ဆာန်တွေမှာ နပေရှစ်၊ “အသက်” ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားတယ်။ နပေရှစ်ပိုင်ဆိုင်ခြင်းသည် လူသားကို တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ရှိတဲ့အရာထက် ပိုမပေးဘူး။ ဘယ်သူမှ အမိုဘာ၊ မိုလူစကာ၊ မျောက်ဝံတွေရဲ့ “ဝိညာဉ်များ” သေဆုံးချိန်မှာ ကောင်းကင်သို့ ပျံသန်းသွားတယ်လို့ ပြောချင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ တကယ်တော့၊ ဒေသနာ ၃:၁၉ မှာ တိရစ္ဆာန်နှင့် လူသားနှစ်ဦးစလုံးမှာ တူညီတဲ့ “အသက်ရှူခြင်း” ရှိတယ်လို့ တိကျစွာဖော်ပြထားပြီး၊ သေဆုံးချိန်မှာ နှစ်ဦးစလုံးမှာ တူညီတဲ့အရာဖြစ်ပေါ်တယ်။ ဆာလံ ၁၄၆:၄ အရ လူတစ်ဦးသေဆုံးချိန်မှာ အရာ ၂ ခုဖြစ်ပေါ်တယ်။

Her soul was in departing. The idea that Moses here speaks of some immaterial but conscious part of Rachel, which presumably winged its flight to Paradise at the moment of her death, is without Scriptural foundation. To read such meaning into the text would set it at variance with many other specific statements of Scripture which plainly teach that consciousness ceases completely at death (see Ps. 146:4; Eccl. 9:5, 6, 10; etc.). One of the primary meanings of the word nephesh, “soul,” is “life,” as it is translated 119 times (Gen. 9:4, 5; Job 2:4, 6; etc.), or “breath,” as it is rendered in Job 41:21. Genesis 9:5 speaks about the “blood of your lives [nephesh],” which makes it clear that the nephesh has blood, and that the blood is essential to its existence. The nephesh could not, therefore, possibly be an immaterial entity. In Gen. 1:20, 30 the brute creation is said to have a nephesh, “life.” The possession of a nephesh, then, gives man nothing more than all forms of animal life possess. Certainly no one would wish to claim that at death the “souls” of amoebae, mollusks, and apes go flitting their way to heaven. In fact, in Eccl. 3:19 it is specifically stated that both animals and men have the same “breath,” ruach, and that at death the same thing happens to both of them. According to Ps. 146:4 two things happen to a man when he dies:

(၁) သူ့ရဲ့ “အသက်ရှူခြင်း”၊ ရူအာချ်၊ သည် သူ့ခန္ဓာကိုယ်မှ ထွက်ခွာသွားတယ်။ (၂) “သူ့အတွေးများ ပျက်စီးသွားတယ်။” ဤစာသားသည် ရာခေလသည် သူမရဲ့ နောက်ဆုံးအသိစိတ်နှင့် နောက်ဆုံးအသက်ရှူမှုနှင့်အတူ သူမသားကို ဘင်ဩနိ လို့ နာမည်ပေးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့ဖော်ပြချက်ဖြစ်တယ်။

သူမသေဆုံးသွားတယ်။ ရာခေလက သူမခင်ပွန်းကို “ကလေးများပေးပါ၊ မဟုတ်ရင် ငါသေမယ်” လို့ အော်ဟစ်ခဲ့တယ် (ဖြစ်ကျမ်း ၃၀:၁)။ အခုတော့ နှစ်ခုစလုံး တစ်ပြိုင်နက်ရောက်လာတယ်။

(1)His “breath,” ruach, leaves his body.

(2)“His thoughts perish.” The text under consideration is a simple statement of the fact that Rachel, in her last moments of consciousness and with her last fleeting breath, gave her son the name Ben-oni.

She died. Rachel had cried to her husband, “Give me children, or else I die” (ch. 30:1). Now both came at once.

၁၉။ ဧဖရတ်၊ ဗက်လင်ဟမ်ဖြစ်တယ်။ ဧဖရတ်၊ သို့မဟုတ် ဧဖရတာ (ဖြစ်ကျမ်း ၄၈:၇)၊ သည် နောက်ပိုင်းမှာ ဗက်လင်ဟမ်လို့ ခေါ်တဲ့ မြို့ရဲ့ မူလနာမည်ဖြစ်တယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ နာမည်နှစ်ခုကို တွဲသုံးတယ်၊ ဥပမာ မိက္ခာ ၅:၂ မှာ ဖြစ်တယ်။ ဧဖရတာသည် အာဖာ မှဆင်းသက်လာပြီး “ပေါ့ပါးသည်”၊ “လျင်မြန်သည်”၊ “မွေးဖွားနိုင်သည်” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ ဧဖရတာသည် “မွေးဖွားနိုင်မှု” လို့ဆိုလိုပြီး၊ ဗက်လင်ဟမ်ဒေသမှာ အသုံးပြုရင် ၎င်း၏ မြေဆီလွှာ၏ မွေးဖွားနိုင်မှုကို ဆိုလိုတယ်။ ဗက်လင်ဟမ်သည် “မုန့်အိမ်” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ ထို့ကြောင့် နာမည်နှစ်ခုသည် အဓိပ္ပာယ်အရ နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေတယ်၊ အကြောင်းကတော့ “မွေးဖွားနိုင်မှု” ရှိတဲ့ ပြည်မှာ “မုန့်” ကို “အိမ်” မှာ ပေါများစွာ တွေ့ရမယ်ဆိုတာ သဘာဝပဲ။ ဧဖရတ်နှင့် ဗက်လင်ဟမ်ဆိုတဲ့ နာမည်နှစ်ခုသည် ဟေဗြွန်နှင့် ဗက်လင်ဟမ်အနီးမှာ အခြေချနေထိုင်ခဲ့တဲ့ ဟေဗြဲမိသားစုဝင်နှစ်ဦးနှင့် ဆက်စပ်နိုင်တယ်။ ယုဒခရိုင်မှ ကာလက်သည် ဧဖရတ်နှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ရဲ့ စတုတ္ထမျိုးဆက်မှ ဆင်းသက်လာသူတစ်ဦးကို ဗက်လင်ဟမ်လို့ နာမည်ပေးခဲ့တယ် (၁ ရာ. ၂:၁၉၊ ၅၁၊ ၅၄ ကိုကြည့်ပါ)။

19. Ephrath, which is Beth-lehem. Ephrath, or Ephratah (ch. 48:7), was the original name of the town later called Bethlehem. Occasionally both names were used together, as in Micah 5:2. ’Ephratha was a name derived from ’aphar, a root meaning “to be light,” “to be fleet,” “to be fertile.” Ephratha would thus mean “fertility,” and as applied to the region of Bethlehem would imply the fertility of its soil. Bethlehem means “the house of bread.” Thus the two names are closely related in meaning, for in a land of “fertility” it would be only natural to find an abundance of “bread” in the “house.” It is possible that these two names, Ephrath and Bethlehem, are related to two members of early Hebrew families that settled in the vicinity of Hebron and Bethlehem. Caleb, of the tribe of Judah, married Ephrath, and one of their descendants in the fourth generation was named Bethlehem (see 1 Chron. 2:19, 51, 54).

၂၀။ ရာခေလရဲ့သင်္ချိုင်း။ ယာကုပ်က ရာခေလရဲ့သင်္ချိုင်းပေါ်မှာ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ “ကျောက်တိုင်” သည် ရာစုနှစ်များစွာကြာ နာမည်ကြီးသင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ် ရှိနေခဲ့တယ်။ မောရှေနှင့် ရှမွေလရဲ့အချိန်မှာ ဒါဟာ ရှိနေသေးတယ် (၁ ရာ. ၁၀:၂)။ ဗက်လင်ဟမ်မြောက်ဘက်အနီးမှာ ရှိတဲ့ ကပ်ဘတ်ရါချီလ်၊ “ရာခေလရဲ့သင်္ချိုင်း” ဆိုတဲ့ ဘုရားကျောင်းသည် ရာခေလရဲ့ တကယ့်သင်္ချိုင်းပေါ်မှာ ဒါမှမဟုတ် အနီးမှာ တည်ရှိနိုင်တယ်။ ယခုရှိနေတဲ့ အဆောက်အဦသည် မူစလင်ဒီဇိုင်းဖြစ်ပြီး လေးရာစုနှစ်သာရှိသေးပြီး၊ မူစလင်များ၊ ခရစ်ယာန်များ၊ နှင့် ဂျူးများက ယေဘုယျအားဖြင့် လက်ခံထားတဲ့ ရိုးရာနေရာကို ဖော်ပြထားတယ်။

20. Rachel’s grave. The stone “pillar” that Jacob erected over Rachel’s grave remained a famous landmark for centuries. It was still standing in the times of Moses and of Samuel (1 Sam. 10:2). The chapel Kubbet Rachil, “the grave of Rachel,” a very short distance to the north of Bethlehem, may perhaps be located over or near Rachel’s actual grave. The present building, of Moslem construction and but four centuries old, marks the traditional spot generally accepted by Moslems, Christians, and Jews.

၂၁။ ဧဒါရဲ့မျှော်စင်။ တောင်ဘက်သို့ ဆက်သွားရင်း၊ ယာကုပ်သည် မစ်ဂဒယ်ဧဒါ၊ “သိုးအုပ်မျှော်စင်” ရဲ့ အနီးမှာ ရပ်နားခဲ့တယ်။ မျှော်စင်များကို သိုးထိန်းများအတွက် ၎င်းတို့ရဲ့သိုးအုပ်များကို စောင့်ကြည့်ရန်နှင့် ရန်သူများကို ကာကွယ်ရန် အဆင်ပြေစေဖို့ တည်ဆောက်လေ့ရှိတယ် (၂ ဘုရင် ၁၈:၈၊ ၂ ရာ. ၂၆:၁၀၊ ၂၇:၄)။ ဒီမျှော်စင်ရဲ့ တည်နေရာအတိအကျကို မသိရဘူး။

21. The tower of Edar. Continuing southward, Jacob halted just beyond Migdal ‘Eder, meaning “tower of the flock.” Watchtowers were commonly erected for the convenience of shepherds in guarding their flocks and for protection against approaching enemies (2 Kings 18:8; 2 Chron. 26:10; 27:4). The site of this particular tower is uncertain.

၂၂။ ရုဗင်သွားခဲ့တယ်။ ဘိလဟာသည် ရုဗင်ရဲ့ဖခင်ရဲ့ဇနီးဖြစ်တဲ့အတွက်၊ ဒါဟာ မဖြစ်မနေလိုးကျူးမှုတစ်ခုဖြစ်တယ်။ မောရှေရဲ့ဥပဒေအရ ဒါဟာ သေဒဏ်ပေးနိုင်တဲ့ပြစ်မှုဖြစ်တယ် (ဝတ်ပြုရာ ၁၈:၈)၊ ပြီးတော့ တစ်ခြားဘာသာဝင်တွေကတောင် အလွန်ရွံရှာစရာလို့ ယူဆတယ် (၁ ကော. ၅:၁)။ ဘိလဟာသည် လုံးဝအပြစ်ကင်းစင်မနေနိုင်ပေမယ့်၊ ရုဗင်သည် အလွန်ဆိုးရွားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားပိုင်းဆိုင်ရာ လွဲမှားမှုတစ်ခုကို သေချာပေါက်ကျူးလွန်ခဲ့တယ်။

22. Reuben went. Since Bilhah was the wife of Reuben’s father, this was an act of incest. Under Mosaic law it was punishable by death (Lev. 18:8), and was greatly despised even by pagans (1 Cor. 5:1). Though Bilhah may not have been entirely innocent, Reuben was certainly guilty of a most heinous moral lapse.

ဣသရေလကြားခဲ့တယ်။ ဒီစကားလုံးများနောက်မှာ ဟေဗြဲစာသားမှာ ကွက်လပ်တစ်ခုရှိပြီး၊ ရှေးဟောင်းဂျူးဆရာများက “အခန်းကြီးမှာ ကွက်လပ်ရှိတယ်” လို့ မှတ်ချက်ပြုခဲ့တယ်။ လက်စတင်းကျမ်းမှာ ဒီကွက်လပ်ကို “သူ့မျက်စိမှာ ဒါဟာ မကောင်းဘူးလို့ ထင်ခဲ့တယ်” လို့ ဖြည့်စွမ်းထားတယ်။ ဒါဟာ ယာကုပ်ရဲ့သားအကြီးဆုံးရဲ့ ဆိုးယုတ်မှုကြောင့် သူခံစားရမယ့် ရှက်ရွံ့မှု၊ ဝမ်းနည်းမှု၊ ဒေါသထွက်မှု၊ နှင့် ကြောက်ရွံ့မှုတို့ကို မလုံလောက်စွာ ဖော်ပြပုံရတယ်။ ရာခေလရဲ့သေဆုံးမှုနှင့် ဒိနာရဲ့အဓမ္မပြုကျင့်ခံရမှုထက်တောင် ဒီထိုးနှက်မှုဟာ ပိုပြီး ခါးသီးပြီး နာကျင်စရာဖြစ်ခဲ့တယ်။ ယာကုပ်ရဲ့ တိတ်ဆိတ်နေမှုကို ဘာသာရေးဆိုင်ရာ လက်ခံမှုရဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် သူ့သားများကို ကောင်းကြီးပေးဖို့ အချိန်ရောက်လာတဲ့အခါ၊ သေဆုံးနေတဲ့ ယာကုပ်က ရုဗင်သည် သူ့ရဲ့ပြစ်မှုကြောင့် မွေးရာပါအခွင့်အရေး၊ မိသားစုမှာ လောကီနှင့် ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင်မှုရာထူးကို ဆုံးရှုံးခဲ့တယ်လို့ ခံစားခဲ့ရတယ် (ဖြစ်ကျမ်း ၄၉:၄၊ ၁ ရာ. ၅:၁)။ ပထမအခွင့်အရေးကို ယုဒထံသို့၊ ဒုတိယအခွင့်အရေးကို လေဝိထံသို့ ပေးခဲ့တယ်။

Israel heard it. Following these words the Hebrew text has a gap which led the ancient Jewish rabbis to comment, “There is a hiatus in the verse.” The LXX fills in the gap by adding, “and it appeared evil in his sight.” This would seem to represent but inadequately the mingled shame and sorrow, indignation and horror, with which the wickedness of Jacob’s eldest son must have filled him. More bitter and crushing was this last blow than even the death of Rachel or the ravishment of Dinah. Jacob’s silence may be interpreted as the silence of devout resignation. But when the time came to pronounce a blessing on his sons, the dying Jacob felt that Reuben had by his crime forfeited the birthright, his position of temporal and spiritual leadership in the family (Gen. 49:4; 1 Chron. 5:1). The first was given to Judah, the second to Levi.

ယာကုပ်ရဲ့သားများ။ နောက်ပိုင်းမှာ ၁၂ ပုထိုးဂျင်း (တမန်တော် ၇:၈) လို့ ခေါ်ခဲ့တယ်၊ ယာကုပ်ရဲ့သားများသည် မိသားစုများစွာ သို့မဟုတ် အနွယ်များရဲ့ ခေါင်းဆောင်များဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့မှ ဆင်းသက်လာတဲ့ လူများကို ၁၂ အနွယ် (တမန်တော် ၂၆:၇၊ ယာကုပ် ၁:၁) လို့ ခေါ်တယ်။ ရှေးခေတ်မှာ ၁၂ ဆိုတဲ့ ဂဏန်းကို ပြည့်စုံမှုကို ဆိုလိုလေ့ရှိတယ်။ ဣရှမာေလမှ ၁၂ မင်းသားများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့တယ် (ဖြစ်ကျမ်း ၂၅:၁၆)။ ၁၂ သူလျှိုများက ကာနာန်ပြည်ကို ရှာဖွေခဲ့တယ်။ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့သခင်ယေရှုက ၁၂ တမန်တော်များကို ရွေးချယ်ခဲ့တယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ ၁၂ အနွယ်ထက် ပိုနည်းတဲ့ အနွယ်များက လက်တွေ့မှာ လုပ်ဆောင်နေပေမယ့်၊ ကျမ်းစာမှာ များသောအားဖြင့် ၁၂ အနွယ်ကို အသိအမှတ်ပြုပြီး၊ တစ်ဦးရဲ့နာမည်ကို တစ်ခါတစ်ရံ ချန်လှပ်ထားတယ် (ဒီကျမ်း ၃၃၊ ယျေဇကျေလ ၄၈၊ ဗျာဒိတ် ၇ စသည်ကို ကြည့်ပါ)။

The sons of Jacob. Called afterward the 12 patriarchs (Acts 7:8), Jacob’s sons became heads of numerous families or tribes, and the people that descended from them are called the 12 tribes (Acts 26:7; James 1:1). In ancient times the number 12 was often taken to mean completeness. Twelve princes came from Ishmael (Gen. 25:16). Twelve spies searched the land of Canaan. Our Lord chose 12 apostles. Although there were at times more or less than 12 tribes actually functioning, Scripture usually recognizes 12, omitting the name now of one, then of another, as can be observed on different occasions (see Deut. 33; Eze. 48; Rev. 7; etc.).

၂၃။ လီယာရဲ့သားများ။ ဒီမှာ ကလေးများကို ၎င်းတို့ရဲ့ မိခင်များအလိုက် စီစဉ်ထားပြီး၊ မွေးဖွားမှုအစီအစဉ်အတိုင်း မဟုတ်ဘူး။ လီယာရဲ့သားများကို ပထမဆုံးဖော်ပြထားတယ်၊ အကြောင်းကတော့ သူမက ပထမဆုံးမွေးဖွားခဲ့သူဖြစ်တယ် (ဖြစ်ကျမ်း ၂၉:၃၂–၃၅၊ ၃၀:၁၈–၂၀)၊ ပြီးတော့ ရာခေလရဲ့သားများ (ဖြစ်ကျမ်း ၃၀:၂၂–၂၄၊ ၃၅:၁၈)၊ ရာခေလရဲ့အိမ်ဖော် ဘိလဟာရဲ့သားများ (ဖြစ်ကျမ်း ၃၀:၄–၈)၊ နှင့် ဇိလပါရဲ့သားများ (ဖြစ်ကျမ်း ၃၀:၉–၁၃) တို့ကို ဖော်ပြထားတယ်။

23. The sons of Leah. The children are here arranged according to their respective mothers, not in the order of their birth. Leah’s sons appear first, inasmuch as she was first to give birth (chs. 29:32–35; 30:18–20); then follow the sons of Rachel (chs. 30:22–24; 35:18), the sons of Bilhah, Rachel’s maid (ch. 30:4–8), and those of Zilpah (ch. 30:9–13).

၂၆. ပါဒန်အာရမ်တွင် သူ့အား မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဗင်္ယာမိန်မှလွဲ၍ အားလုံးသည် ထိုနေရာ၌ မွေးဖွားခဲ့ကြသည်။ အကျဉ်းချုပ်အနေဖြင့် မောရှေသည် ယာကုပ်သည် မိဘအိမ်မှ ထွက်ခွာသွားပြီး ပြန်လာသည့်ကာလကို “ပါဒန်အာရမ်တွင် နေထိုင်ခြင်း” ဟု ယူဆသည်။

26. Born to him in Padan-aram. All except Benjamin were born there. In summary style, Moses considers the interval of time between Jacob’s departure from and return to the paternal abode as his sojourn “in Padan-aram.”

၂၇. ဖခင်အိုင်ဇက်ထံသို့။ ယာကုပ်သည် မမြီ၌ ရောက်ရှိလာခြင်းသည် ဖခင်၏အိမ်သို့ တရားဝင်ပြန်လာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ထိုနေရာ၌ အိုင်ဇက်၏အမွေဆက်ခံသူအဖြစ် နေထိုင်ခဲ့သည်။ မမြီသည် ဟေဗြုန်၊ ယခင် ကိရယတ်အာရာဘဟု ခေါ်သော နေရာ၏ အနီးတဝိုက်တွင် ရှိသည် (အခန်း ၁၃:၁၈; ၂၃:၂ ကိုကြည့်ပါ)။ အိုင်ဇက်သည် ယာကုပ်သည် ဟာရန်မှ ထွက်ခွာပြီးနောက် ၂၃ နှစ် အသက်ရှင်ခဲ့သည်။

27. Unto Isaac his father. Jacob’s arrival at Mamre constituted the formal return to his father’s house, where he now took up his abode as Isaac’s heir. Mamre was in the immediate vicinity of Hebron, formerly Kirjath-arba (see chs. 13:18; 23:2). Isaac lived 23 years after Jacob’s departure from Haran.

၂၈. အိုင်ဇက်၏ အသက်တာကာလ။ ယာကုပ်သည် ဖခင်သေဆုံးချိန်တွင် ၁၂၀ နှစ်ရှိခဲ့သည် (အခန်း ၂၅:၂၆)။ ၁၀ နှစ်အကြာတွင်၊ ၁၃၀ နှစ်အရွယ်တွင် သူသည် ဖာရိုဘုရင်ရှေ့တွင် ရပ်နေခဲ့သည် (အခန်း ၄၇:၉)။ ထိုအချိန်တွင် ယောသပ်သည် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအဖြစ် ၉ နှစ်ရှိခဲ့သည် (အခန်း ၄၅:၁၁)။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ယောသပ်သည် ၃၀ နှစ်အရွယ်တွင် ရာထူးတိုးမြှင့်ခံရချိန်တွင် ၁၂၁ နှစ်ရှိခဲ့ပြီး (အခန်း ၄၁:၄၆)၊ ယောသပ်သည် ၁၇ နှစ်အရွယ်တွင် ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချခံရချိန်တွင် ၁၀၈ နှစ်ရှိခဲ့သည် (အခန်း ၃၇:၂)။ ထို့ကြောင့် အိုင်ဇက်သည် ယောသပ်ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချခံရချိန်တွင် ၁၆၈ နှစ်ရှိခဲ့သည်။ ဤဝမ်းနည်းဖွယ်ဖြစ်ရပ်သည် ယာကုပ်သည် ဟေဗြုန်တွင် အသက်ကြီးသော ဖခင်နှင့်အတူ နေထိုင်စဉ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည် (အခန်း ၃၇:၁၄)၊ အိုင်ဇက်သည် ယာကုပ်၏ ဝမ်းနည်းမှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ပြီး ထိုဖြစ်ရပ်ပြီးနောက် ၁၂ နှစ်ကြာ အသက်ရှင်ခဲ့သည်။

28. The days of Isaac. Jacob was 120 at the death of his father (ch. 25:26). Ten years later, at the age of 130 years, he stood before Pharaoh (ch. 47:9). At that time Joseph had been governor of Egypt for nine years (ch. 45:11). Jacob was therefore 121 years old when Joseph was promoted at the age of 30 (ch. 41:46), and 108 when Joseph was sold at the age of 17 (ch. 37:2). Consequently, Isaac was 168 years of age when Joseph was sold into slavery. Since this tragic event occurred while Jacob was living at Hebron with his aged father (ch. 37:14), Isaac witnessed the grief of Jacob and survived that event for a period of 12 years.

၂၉. အိုင်ဇက်သည် ဝိညာဉ်ထွက်သွားသည်။ ဟေဗြဲစကားလုံးကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ဘာသာပြန်ပါက “အိုင်ဇက်သည် နောက်ဆုံးသက်ပြင်းချသည်” ဟု RSV တွင်ဖော်ပြထားသည် (အခန်း ၂၅:၈ ကိုကြည့်ပါ)။ အိုင်ဇက်၏သေဆုံးမှုကို ဤနေရာ၌ အချိန်ကာလအစဉ်အလျှောက် မဖော်ပြထားဘဲ၊ နောက်အခန်းများ၊ အထူးသဖြင့် အခန်း ၃၇ နှင့် ၃၈ တွင် ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်များသည် သူ၏အသက်တာကာလအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ရမည်ဖြစ်သည် (အခန်း ၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။ သူ၏သေဆုံးမှုအကြောင်းကို ယောသပ်၏သမိုင်းကို မပြတ်တောက်စေရန် ကြိုတင်ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ အိုင်ဇက်၏သေဆုံးမှုသည် ယောသပ်အကျဉ်းထောင်တွင် ၃ နှစ်ကြာနေစဉ် နီးကပ်လာပုံရသည်။

29. Isaac gave up the ghost. A better rendition of the Hebrew would be, “Isaac breathed his last,” as in the RSV (see on ch. 25:8). It is generally agreed that the death of Isaac is mentioned here out of its chronological order, inasmuch as several of the events narrated in succeeding chapters, particularly chs. 37 and 38, must have happened during his lifetime (see on v. 28). His obituary is inserted in anticipation of his actual death, to avoid interrupting the history of Joseph. Isaac’s death apparently came toward the close of Joseph’s three years in prison.

ဧသရနှင့် ယာကုပ်တို့သည် သူ့ကို သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့ကြသည်။ ဧသရနှင့် ယာကုပ်တို့သည် ၂၃ နှစ်ခန့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ခဲ့ကြပြီဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဧသရက ယာကုပ်နှင့်အတူ ဖခင်အား ဂုဏ်ပြုသောနောက်ဆုံးထုံးတမ်းတွင် ပါဝင်ခြင်းသည် ထူးဆန်းမဟုတ်ပေ။ ဆင်တူသောအခြေအနေတွင် အိုင်ဇက်နှင့် ဣရှမာအလတို့သည် အာဗြဟံကို သင်္ဂြိုဟ်ရာတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည် (အခန်း ၂၅:၉)။ အိုင်ဇက်သည် ဘုရားသခင်ရှေ့တွင် ကိုယ်ကျင့်သီလရှိပြီး နှိမ့်ချစွာ နာခံသူဖြစ်ကာ၊ လူသားများအပေါ် ဖော်ရွေပြီး ရက်ရောသူဖြစ်သည်။ သူ၏သားယာကုပ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက၊ သူ၏အကျင့်စာရိတ္တသည် များစွာ သာလွန်သည်။

Esau and Jacob buried him. Esau and Jacob had been fully reconciled now for about 23 years. It is not strange therefore to find Esau joining Jacob in the last rites for their honored father. Under similar circumstances Isaac and Ishmael had cooperated in the burial of Abraham (ch. 25:9). Isaac was pious and humbly submissive before God, amiable and generous toward his fellow men. In comparison with that of his son Jacob, his own character was by far the more excellent.

ellen g. white comments

1-29 PP 205-207

1-4 PP 205

5 PP 499

8, 14, 18-20 PP 206

22 PP 206, 238

27, 29 PP 207

အခန်းကြီး - ၃၆

chapter 36

၁ ဧသောရှိ ဇနီးသုံးယောက်။ ၆ သူ၏ဆိရှုံးတောင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်း။
၉ သူ၏သားများ။ ၁၅ သူ၏သားများမှ ဆင်းသက်လာသော မင်းသားများ။ ၂၀ ဆိရှုံးရှိ သားများနှင့် မင်းသားများ။ ၂၄ အာနာသည် မြည်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်း။ ၃၁ ဧဒုံ၏ဘုရင်များ။ ၄၀ ဧသောမှ ဆင်းသက်လာသော မင်းသားများ။

1 Esau’s three wives. 6 His removing to mount Seir. 9 His sons. 15 The dukes which descended of his sons. 20 The sons and dukes of Seir. 24 Anah findeth mules. 31 The kings of Edom. 40 The dukes that descended of Esau.

၁. ဧသရ၏မျိုးဆက်များ။ ဤအခန်းသည် ဧသရနှင့် ဟောရိလူမျိုး သိရိ၏ သားစဉ်မျိုးဆက်များနှင့် ဆက်နွယ်သော နာမည်စာရင်းများပါဝင်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏မိသားစုများသည် အချင်းချင်း လက်ထပ်ထိမ်းမြားခဲ့ကြသည်။ ပထမအခန်းကျမ်းပိုဒ်သည် မောရှေက ဤစုစည်းမှုတစ်ခုလုံးအတွက် ခေါင်းစဉ်ပေးထားခြင်းဖြစ်သည်။

1. The generations of Esau. This chapter consists essentially of a number of name lists dealing with the descendants of Esau and of Seir the Horite, whose families had intermarried. The first verse is the title given by Moses to the collection as a whole.

၂. ဧသရ၏ဇနီးများ။ ဧသရ၏ဇနီးသုံးဦး၏ နာမည်များသည် ယခင်စာရင်း (အခန်း ၂၆:၃၄; ၂၈:၉) နှင့် ကွဲပြားသည်။ တစ်ဦး၏ဖခင်၏နာမည်နှင့် လူမျိုးလည်း ကွဲပြားသည်။

2. Esau took his wives. The names of Esau’s three wives as here given differ from those of the previous list (chs. 26:34; 28:9). In one instance the father’s name and nationality vary also.

အခန်း ၂၆:၃၄	အခန်း ၃၆:၂
ဂျူးဒိသ်၊ ဟိတ္တိလူမျိုး ဘေရီ၏သမီး	အာဟိုလိဗာမာ၊ ဇိဗွန်၏သမီး အာနာ၏သမီး၊ ဟိဝိလူမျိုး
ဘာရှမတ်၊ ဟိတ္တိလူမျိုး အီလုန်၏သမီး	အာဒါ၊ ဟိတ္တိလူမျိုး အီလုန်၏သမီး
အခန်း ၂၈:၉		အခန်း ၃၆:၃
မဟာလတ်၊ ဣရှမာအလ၏သမီး၊ နဗာယုတ်၏ညီမ		ဘာရှမတ်၊ ဣရှမာအလ၏သမီး၊ နဗာယုတ်၏ညီမ

ch. 26:34

ch. 36:2

Judith, daughter of Beeri the Hittite

Aholibamah, daughter of Anah, daughter of Zibeon the Hivite

Bashemath, daughter of Elon the Hittite

Adah, daughter Elon the Hittite

ch. 28:9

ch. 36:3

Mahalath, daughter of Ishmael, sister of Nebajoth

Bashemath, daughter of Ishmael, sister of Nebajoth

ဤစာရင်းနှစ်ခုကြား ကွဲပြားမှုများကို အောက်ပါအတိုင်း ရှင်းပြထားသည်။ (၁) ရှေးခေတ်အရှေ့တိုင်းထုံးစံအရ၊ ယခုအခါ အာရပ်လူမျိုးများကလည်း လိုက်နာနေဆဲဖြစ်သည့်အတိုင်း၊ လူတစ်ဦးသည် ဘဝ၏အဆင့်အမျိုးမျိုးတွင် အရေးပါသော အတွေ့အကြုံ သို့မဟုတ် ဖြစ်ရပ်များအပေါ် အခြေခံ၍ မတူညီသော အမည်များဖြင့် လူသိများနိုင်သည်။ ဥပမာ၊ အာဗြံသည် အာဗြဟံဖြစ်လာပြီး၊ သာရီက သာရာ၊ ယာကုပ်က ဣသရာအလ၊ ဧသရက ဧဒုံဖြစ်လာသည် (အခန်း ၁၇:၅၊ ၁၅; ၃၅:၁၀; ၂၅:၃၀)။ များသောအားဖြင့် အမျိုးသမီးများသည် လက်ထပ်ထိမ်းမြားချိန်တွင် နာမည်သစ်များ ရရှိခဲ့ကြသည်၊ ဤထုံးစံသည် ဧသရ၏ဇနီးနှစ်ဦး၏ နာမည်ကွဲပြားမှုကို ရှင်းပြပေးသည်။ (၂) ဂျူးဒိသ်နှင့် အာဟိုလိဗာမာတို့၏ ကိစ္စတွင်၊ ဇနီး၏နာမည်နှင့် ဖခင်၏နာမည်နှင့် လူမျိုးတို့လည်း ကွဲပြားသည်။ များသောအားဖြင့် သားသမီးမရှိသော ဇနီးများကို မျိုးရိုးစဉ်ဆက်စာရင်းတွင် ဖော်ပြလေ့မရှိပေ။ ထို့ကြောင့် ဂျူးဒိသ်သည် သားသမီးမရှိဘဲ သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ဧသရက သူ့နေရာ၌ ဟိဝိအမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည် (အခန်း ၃၄:၂ ကိုကြည့်ပါ)။ အာဟိုလိဗာမာသည် “မြင့်သောနေရာ၏တဲ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ အာနာသည် “ဖြေကြားခြင်း”၊ အာဒါသည် “အဆင်တန်ဆာ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဇိဗွန်၏နာမည်သည် ဟေဗြဲဘာသာတွင် ဟိုင်အီနာနှင့် ဆက်စပ်နိုင်သော်လည်း၊ သူသည် ဟိဝိလူမျိုးဖြစ်သဖြင့် သူ၏နာမည်သည် သေမင့်လူမျိုးနာမည်မဟုတ်ပေ။ အခြားနာမည်များ၏ အဓိပ္ပာယ်များကို ဖော်ပြထားသော ကိုးကားချက်များတွင် ကြည့်ပါ။

Differences between the two lists are easily accounted for. (1) In harmony with an ancient Oriental custom still followed by the Arabs, a man may be known by different surnames at successive periods of his life, each name being based on some important experience or event. Abram, for instance, became Abraham, Sarai became Sarah, Jacob became Israel, and Esau became Edom (chs. 17:5, 15; 35:10; 25:30). As a rule women received new names at marriage, a custom that would account for the differences in the names of two of Esau’s wives. (2) In the case of Judith and Aholibamah, the name of the wife, together with that of her father and his nationality, differs. As a rule childless wives are not mentioned in genealogical lists. It is therefore to be inferred that Judith died childless and Esau married a Hivite woman in her stead (cf. ch. 34:2). Aholibamah means “tent of the high place,” Anah, “answering,” Adah, “ornament.” The name Zibeon may possibly be related to the Hebrew word for hyena, but since he was a Hivite, his name may not have been Semitic at all. For the meanings of the other names, see the references as listed.

၄. အာဒါသည် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဧသရ၏ဇနီးသုံးဦးမှ ကာနာန်တွင် သားငါးဦးမွေးဖွားခဲ့သည် (၁ ရာဇဝင်ချက် ၁:၃၅ ကိုကြည့်ပါ)။ နာမည်များသည် သေမင့်လူမျိုးနာမည်များဖြစ်ပြီး၊ ဧသရက သူ၏ဖခင်များ၏ ဘာသာတရားကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဆုပ်ကိုင်ထားဆဲဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ အယ်လိဖဇ်သည် ယောဘ၏သူငယ်ချင်းတစ်ဦး၏နာမည်လည်းဖြစ်ပြီး (ယောဘ ၂:၁၁) “ဘုရား၏ခွန်အား” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ရုအေလသည် “ဘုရား၏သူငယ်ချင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ မောရှေ၏ယောက္ခမနာမည်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂:၁၈)။ ဂျူးရှသည် အနည်းငယ်မရေရာသော်လည်း “ယဟောဝါအလျင်အမြန်ပြုသောသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ထိုနာမည်ကို နောက်ပိုင်းတွင် ရှေဟောဘမ်မင်း၏သားတစ်ဦးအား ပေးခဲ့သည် (၂ ရာဇဝင်ချက် ၁၁:၁၉)။ ဂျာလမ်သည် “ယဟောဝါဖုံးကွယ်ထားသူ” သို့မဟုတ် “သူတက်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ကောရာသည် “ဆံပင်မရှိခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤနာမည်ဖြင့် လူဝိအမျိုးသားတစ်ဦးသည် နာမည်ကျော်အဆိုတော်မိသားစုတစ်ခု၏ဖခင်ဖြစ်လာခဲ့သည် (ဆာလံ ၄၂–၄၉၊ ခေါင်းစဉ်ကိုကြည့်ပါ)။

4. Adah bare. Five sons (see 1 Chron. 1:35) were born to Esau in Canaan by his three wives named in Gen 36:2, 3. The names are distinctly Semitic and reveal, in part, that Esau still clung in some degree to the religion of his fathers. Eliphaz the name also of one of Job’s friends (Job 2:11; etc.), may mean “strength of God.” Reuel, meaning “friend of God,” was also one of the names of Moses’ father-in-law (Ex. 2:18). The meaning of Jeush, though somewhat obscure, may be “whom Jehovah hastens.” The same name was afterward given by King Rehoboam to one of his sons (2 Chron. 11:19). Jaalam may mean either “whom Jehovah hides” or “he ascends.” Korah means “baldness.” A Levite by this name became the father of a famous family of singers (see Ps. 42–49, title).

၆. ဧသရက ဇနီးများကိုယူသွားသည်။ ဟောရိလူမျိုးများကို အနိုင်ယူပြီး၊ ၎င်းတို့၏နယ်မြေ သိရိကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်၊ ဧသရက သူ၏မိသားစုကို ထိုနေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး အမြဲတမ်းနေထိုင်ရာနေရာအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့သည် (ဒုတိယမောရှေ ၂:၁၂၊ ၂၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် ဆန္ဒအလျောက် ပြုလုပ်ခဲ့ပုံရပြီး၊ အိုင်ဇက်၏ အကြံပြုချက်အရ ဖြစ်နိုင်သည်၊ အကြောင်းမှာ ယာကုပ်ပြန်လာချိန်တွင် သူသည် ထိုနေရာ၌ အခြေချပြီးဖြစ်သည် သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ထိုဒေသအား သိမ်းပိုက်နေခဲ့သည် (ကမ္ဘာကျမ်း ၃၂:၃; ၃၃:၁၄–၁၆)။ အိုင်ဇက်သည် ဧသရကို သူ၏ပစ္စည်းဥစ္စာများကို အမွေဆက်ခံစေရန်နှင့် ယာကုပ်ကို ကတိထားရာနယ်မြေအမွေဆက်ခံသူအဖြစ် စီစဉ်ခဲ့ပြီး၊ ယာကုပ်ကို ဟာရန်မှ အိမ်သို့ပြန်ခေါ်ဆောင်ရန် စီစဉ်ခဲ့ပုံရသည်။ ယာကုပ်နှင့် ဧသရတို့သည် ဂျဘုတ်မြစ်အနီးတွင် ၎င်းတို့၏ ကွဲပြားမှုများကို ဖြေရှင်းပြီးနောက်၊ ဤစီစဉ်မှုသည် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် စိတ်ကျေနပ်ဖွယ်ဖြစ်ခဲ့သည်။

6. Esau took his wives. After subduing the Horites and occupying their territory, the land of Seir, Esau moved his family there and made it his permanent home (see Deut. 2:12, 22). It seems that he did so voluntarily, perhaps on the suggestion of Isaac, since he was either already settled there or at least subduing the region when Jacob returned (Gen. 32:3; 33:14–16). Isaac may have planned that Esau inherit his property, and Jacob the title to the Promised Land, as an arrangement for bringing Jacob home from Haran. After Jacob and Esau had settled their differences near the river Jabbok, this arrangement proved mutually satisfactory.

နိုင်ငံသို့။ “နိုင်ငံသို့” သို့မဟုတ် “မြေသို့” ဟူသောစကားလုံးများသည် မည်သည့်နိုင်ငံ သို့မဟုတ် မြေကိုဆိုလိုသည်ကို ရှင်းပြခြင်းမရှိဘဲ အနည်းငယ်ထူးဆန်းပုံရသည်၊ ထို့ကြောင့် “သိရိ” သို့မဟုတ် “ဧဒုံ” ဟူသော နာမည်သည် စာသားမှ ပျောက်ဆုံးသွားပုံရသည် (ကမ္ဘာကျမ်း ၃၆:၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။ အချို့ဗားရှင်းများတွင် “သိရိမြေသို့” ဟု ဖတ်ရသည်။ သို့သော်လည်း၊ နောက်ဆက်တွဲစကားစုသည် မောရှေပြောလိုသည့်အရာအားလုံးကို ဖော်ပြပေးပြီး၊ စကားစုနှစ်ခုပေါင်းလျှင် “သူ၏ညီယာကုပ်မှ ဝေးသောမြေသို့” ဟု RSV တွင်ဖော်ပြထားသည်။

Into the country. Inasmuch as the words “into the country” or “into the land,” without an explanation as to what land or country is meant, seem a bit unusual, it may be that the name “Seir” or “Edom” (cf. Gen. 36:16) has been lost from the text. Some versions read, “into the land of Seir.” On the other hand, the following phrase may express all that Moses intended to say. The two phrases together would then read, “into a land away from his brother Jacob,” as in the RSV.

၉. ဧသရ၏မျိုးဆက်များ။ သူ၏သားများနှင့် မြေးများမှတစ်ဆင့် (အခန်း ၁၀–၁၄ တွင် ဖော်ပြထားသည်)၊ ဧသရသည် သိရိတောင်ကုန်းဒေသတွင် နေထိုင်သော ဧဒုံလူမျိုးနိုင်ငံ၏ဖခင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အာဒါနှင့် ဘာရှမတ်တို့သည် သားတစ်ဦးစီသာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး၊ မျိုးနွယ်များကို သားများမဟုတ်ဘဲ မြေးများက တည်ထောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် အာဟိုလိဗာမာ၏ကိစ္စတွင် သူမ၏သားသုံးဦးကို မျိုးနွယ်တည်ထောင်သူများအဖြစ် ယူဆသည်။

9. The generations of Esau. Through his sons and grandsons, listed in vs. 10–14, Esau became the father of the Edomite nation, whose home was the hill country of Seir. In the cases of Adah and Bashemath, who bore only one son each, the tribes were founded, not by the sons, but by the grandsons; but in Aholibamah’s case her three sons were considered the founders.

၁၁. တေမန်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဣဒုမာယာ၌ နေရာတစ်ခု၏ နာမည်အဖြစ်ပေးခဲ့ပြီး (ယေရမိ ၄၉:၂၀)၊ ယောဘ၏သူငယ်ချင်းတစ်ဦး၏ နာမည်လည်းဖြစ်သည် (ယောဘ ၂:၁၁)။

အိုမာ၊ ဇဖို၊ ဂါတမ်၊ ကေနဇ်။ အာဒါမှတစ်ဆင့် ဧသရ၏မြေးများအကြောင်း မည်သည့်အချက်အလက်မှ မသိရှိရပါ။

11. Teman. The name later given to a locality in Idumaea (Jer. 49:20), and borne by one of Job’s friends (Job 2:11).

Omar, Zepho, and Gatam, and Kenaz. Nothing is known about these grandsons of Esau through Adah.

၁၂. တိမနာ။ တိမနာသည် ဟောရိလူမျိုး လိုတန်၏ညီမဖြစ်သည် (အခန်း ၂၂)၊ ထို့ကြောင့် ဧသရ၏မိသားစုသည် ဟောရိလူမျိုးများနှင့် လက်ထပ်ထိမ်းမြားခဲ့ကြသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ဤသည်မှာ ဧသရ၏သားများအား ဟောရိလူမျိုးများ၏မြေကို သိမ်းပိုက်ပြီး ရှေးခေတ်နေထိုင်သူများကို နှင်ထုတ်ရန် အကြောင်းပြချက်တစ်ခု ပေးခဲ့ပေမည် (ဒုတိယမောရှေ ၂:၁၂)။

12. Timna. Timna was a sister of Lotan the Horite (v. 22); hence, it is apparent that the family of Esau intermarried with the Horites. This may have provided the sons of Esau with a pretext for seizing Horite land and expelling its ancient inhabitants (Deut. 2:12).

အမလက်။ အမလက်လူမျိုးတို့၏ဘိုးဘေးဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အီဂျစ်မှ ထွက်လာစဉ် ဟောရိဘ်တွင် ဣသရာအလလူမျိုးများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၇:၈–၁၆)။ ကမ္ဘာကျမ်း ၁၄:၇ တွင် “အမလက်လူမျိုး၏နယ်မြေ” ဟု ဖော်ပြထားခြင်းသည် အာဗြဟံခေတ်တွင် ၎င်းတို့ရှိခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုဘဲ၊ ကမ္ဘာကျမ်းရေးသားချိန်တွင် ၎င်းတို့နေထိုင်သောဒေသကို ရိုးရှင်းစွာ ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်ပေမည်။ ဗာလမ်၏ “လူမျိုးများတွင် ပထမဆုံး” ဟူသောစကားသည် (တောလည်ရာ ၂၄:၂၀) အမလက်ကို မူလလူမျိုး သို့မဟုတ် သက်တမ်းအရင့်ဆုံးလူမျိုးအဖြစ် မဖော်ပြဘဲ၊ ဣသရာအလကို တိုက်ခိုက်သော ပထမဆုံးတပါးအမျိုးသားလူမျိုး သို့မဟုတ် သဲကန္တာရလူမျိုးများတွင် အင်အားအကြီးဆုံး သို့မဟုတ် စစ်ရေးအရ အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြပေမည်။ ဧဒုံမတိုင်မီ အမလက်နှင့် အမလက်လူမျိုးများ ရှိခဲ့ပါက၊ မောရှေခေတ်တွင် ဣသရာအလကို ဆန့်ကျင်သည့် ၎င်းတို့၏အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပါက၊ မောရှေသည် ၎င်းတို့၏မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ကို အခြားဣသရာအလအတွက် အရေးပါသော လူမျိုးများကဲ့သို့ ဖော်ပြပေးဖွယ်ရှိသည်။

Amalek. Ancestor of the Amalekites, who attacked the Israelites at Horeb on their way out of Egypt (Ex. 17:8–16). Mention of “the country of the Amalekites” in Gen. 14:7 does not necessarily imply their existence in Abraham’s time, but may refer simply to the region inhabited by them when the book of Genesis was written. Balaam’s expression “first of the nations” (Num. 24:20) does not represent Amalek as the aboriginal or oldest tribe, but simply as the first heathen tribe to attack Israel, or perhaps the strongest or most warlike of the desert tribes. Had there been an Amalek—and Amalekites—previous to Edom, considering their important role in opposition to Israel at the time of Moses, we might reasonably expect to find him giving their genealogy, as he does of all others of equal importance to Israel.

အလွန်စောလျင်စွာ အမလက်လူမျိုးများသည် ဧဒုံ၏အခြားမျိုးနွယ်များမှ ခွဲထွက်ပြီး နဂဘ်ဒေသတွင်၊ ကာဒေရှအနီးတွင် နေထိုင်သော လွတ်လပ်သောလူမျိုးတစ်ခုအဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည် (ကမ္ဘာကျမ်း ၁၄:၇; တောလည်ရာ ၁၃:၂၉; ၁၄:၄၃, ၄၅)။ သို့သော် လူမျိုးအနည်းငယ်အနေဖြင့် ၎င်းတို့သည် ဟာဝိလာမှ အီဂျစ်နယ်စပ်ရှိ ရှုရ်အထိ အာရာဘီယာပက်ထရာယာ၏မြောက်ပိုင်းတွင် လှည့်လည်သွားလာခဲ့ကြသည် (၁ ရှမွေလမင်း ၁၅:၃, ၇; ၂၇:၈)။ မျိုးနွယ်တစ်ခု၏အကိုင်းအခက်တစ်ခုသည် ကာနာန်၏အလယ်ဗဟိုသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် ဧဖရိမ်၏အမွေဖြစ်လာသော တောင်တန်းတစ်ခုသည် “အမလက်လူမျိုး၏တောင်” ဟူသော နာမည်ကို ရရှိခဲ့သည် (တရားသူကြီး ၁၂:၁၅; ၅:၁၄)။ အာရာဘီယာတွင် အခြေချနေထိုင်သူများသည်လည်း အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အကိုင်းအခက်များစွာအဖြစ် ခွဲထွက်သွားပုံရပြီး၊ အမလက်လူမျိုးအုပ်စုများသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် မိဒျန်လူမျိုးများနှင့် “အရှေ့ပိုင်းသားများ” (တရားသူကြီး ၆:၃; ၇:၁၂) နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ အမ္မုန်လူမျိုးများနှင့် (တရားသူကြီး ၃:၁၃) ပူးပေါင်း၍ ဣသရာအလမြေသို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ရှောလု (၁ ရှမွေလမင်း ၁၄:၄၈; ၁၅:၂–၉) နှင့် ဒါဝိဒ် (၁ ရှမွေလမင်း ၂၇:၈; ၃၀:၁–၂၀; ၂ ရှမွေလမင်း ၈:၁၂) တို့မှ အကြိမ်ကြိမ်အနိုင်ယူခံခဲ့ရပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် ဟိဇကိမင်းမှ လုံးဝဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည် (၁ ရာဇဝင်ချက် ၄:၄၂, ၄၃)။

At a very early period the Amalekites separated from the other tribes of Edom and formed an independent people, whose home was in the Negeb, in the vicinity of Kadesh (ch. 14:7; Num. 13:29; 14:43, 45). As a nomadic tribe, however, they roamed over the northern portion of Arabia Petraea, from Havilah to Shur on the border of Egypt (1 Sam. 15:3, 7; 27:8). One branch of the tribe even penetrated to the heart of Canaan, so that a range of hills in what later became the inheritance of Ephraim bore the name “mount of the Amalekites” (Judges 12:15; 5:14). Those who settled in Arabia seem also, in the course of time, to have separated into several branches, for Amalekite hordes sometimes joined the Midianites and the “children of the east” (Judges 6:3; 7:12), and at other times the Ammonites (Judges 3:13), on invasions into the land of Israel. They were defeated at various times by Saul (1 Sam. 14:48; 15:2–9) and by David (1 Sam. 27:8; 30:1–20; 2 Sam. 8:12), and were finally exterminated by Hezekiah (1 Chron. 4:42, 43).

၁၃. နာဟတ်၊ ဇေရဟ်၊ ရှမ္မာ၊ မိဇ္ဇါ။ ဧသရ၏မြေးများအကြောင်း မည်သည့်အချက်အလက်မှ မသိရှိရပါ။

13. Nahath, and Zerah, Shammah, and Mizzah. Nothing is known concerning these grandsons of Esau.

၁၅. မင်းညီမင်းသား။ ဟေဗြဲစကားလုံး “အလုဖ်” သည် “မင်းသား” သို့မဟုတ် “အကြီးအကဲ” ဟု ပိုမိုတိကျစွာ အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဧဒုံနှင့် ဟောရိလူမျိုးများ၏ မျိုးနွယ်ခေါင်းဆောင်များက ယူဆောင်ခဲ့သော ဘွဲ့အမည်ဖြစ်ပုံရသည်။ ဆက်စပ်သောစကားလုံး “အလဖ်” သည် “တစ်ထောင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသောကြောင့်၊ အချို့ပညာရှင်များက “အလုဖ်” သည် “တစ်ထောင်သော ခေါင်းဆောင်” ဟူသော စစ်ရေးဘွဲ့အမည်ဟု နားလည်ကြသည် (ယေရမိ ၁၃:၂၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဘာသာရေးပြီးနောက်ခေတ်တွင် ဤအသုံးအနှုန်းသည် ဂျူးအကြီးအကဲများ သို့မဟုတ် အုပ်ချုပ်သူများအတွက် အသုံးပြုခဲ့သည် (ဇာခရိ ၉:၇; ၁၂:၅)။ ဤ“မင်းညီမင်းသား”များ၏ နာမည်များသည် အချို့ဝေဖန်သူများက အကြံပြုထားသည့်အတိုင်း နေရာအမည်များမဟုတ်ဘဲ၊ ဧသရ၏သားသုံးဦးနှင့် မြေးဆယ်ဦးဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာကျမ်း ၃၆:၉–၁၄ တွင် ဖော်ပြပြီးဖြစ်သည်။ နှစ်ခုစလုံးသော စာရင်းများ (အခန်း ၉–၁၄ နှင့် ၁၅–၁၉) တွင် ကောရာသည် ဧသရ၏သားအဖြစ် ဖော်ပြထားသည် (အခန်း ၁၄ နှင့် ၁၈)။ ဒုတိယစာရင်းတွင် (အခန်း ၁၆) ကောရာသည် ဧသရ၏မြေးအဖြစ်လည်း (အယ်လိဖဇ်၏သား) ဖော်ပြထားသော်လည်း ပထမစာရင်းတွင် (အခန်း ၁၁) မပါဝင်ပေ။ သို့သော် နှစ်ခုစလုံးသော စာရင်းများသည် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။ ကောရာ၏နာမည်သည် ဘာဘုလုန်ပြည်နှင်ထုတ်ပြီးနောက် သီးခြားတည်ရှိခဲ့သော ဆာမာရီတန်ပက်တက်ခ်တွင် အခန်း ၁၅ တွင် မပါဝင်သော်လည်း၊ ဘီစီ ၃ ရာစုနှစ်တွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့သော LXX တွင် ပါဝင်သည်။ ကောရာသည် ၁ ရာဇဝင်ချက် ၁:၃၆ တွင် ဧသရ၏မြေးအဖြစ် မဖော်ပြထားဘဲ၊ သားအဖြစ်သာ (အခန်း ၃၅) ဖော်ပြထားသည်မှာ ကမ္ဘာကျမ်း ၃၆ ၏ပထမစာရင်း၏ တိကျမှုကို အတည်ပြုသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာကျမ်း ၃၆:၁၆ ၏ ဟေဗြဲစာသားနှင့်ဆက်စပ်၍ ကူးယူသူ၏အမှားတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပုံရသည်။

15. The dukes. The Hebrew word ’aluph, more accurately “prince” or “chief,” was apparently the title taken by Edomite and Horite tribal leaders. Since the related word ’eleph means “thousand,” some scholars have understood ’aluph to be a military title meaning “captain of a thousand” (see Jer. 13:21). In postexilic Hebrew the term came to be applied to Jewish chiefs or governors (Zech. 9:7; 12:5). The names of these “dukes” are not primarily place names as some commentators have suggested. They are, rather, the three sons and ten grandsons of Esau already mentioned in Gen. 36:9–14. In both lists (vs. 9–14 and 15–19) Korah appears as a son of Esau (vs. 14 and 18). In the second list (v. 16) Korah appears also as a grandson of Esau (a son of Eliphaz), but not in the first list (v. 11). Otherwise, the two lists are comparable. Korah’s name is not found in v. 15 of the Samaritan Pentateuch, which had a separate existence after the Babylonian exile, but does appear in the LXX, produced in the 3d century b.c. The fact that Korah is not listed as one of the grandsons of Esau in 1 Chron. 1:36, but is listed as a son (v. 35), confirms the accuracy of the first list of Gen. 36. It appears, therefore, that a copyist’s error has occurred in connection with the Hebrew of Gen. 36:16.

၂၀. သိရိ၏သားများ။ ထိုနယ်မြေ၏ မူလနေထိုင်သူများဖြစ်သော ဟောရိလူမျိုးများသည် အချို့ဝေဖန်သူများက အကြံပြုထားသည့်အတိုင်း ဂူထဲနေထိုင်သူများ မဟုတ်ပေ။ ယခင်က “ဟောရိ” ဟူသောစကားလုံးသည် “ဂူ” သို့မဟုတ် “အပေါက်” ဟူသော “ချော” မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် “ဟောရိ” သည် “ဂူလူသား” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ သို့သော် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း၊ ဟူရီယန်လူမျိုးများ (ဟောရိလူမျိုးများ) သည် ကျမ်းစာရေးသားသူများသာမက အီဂျစ် (ခါရူ)၊ ဟိတ္တိ (ခါရီ)၊ နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား (ခူရူ) စာရေးဆရာများသို့လည်း လူသိများခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ပြန်လည်ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ဒုတိယထောင်စုနှစ်ဘီစီအတွင်း ရှေးခေတ်အရှေ့ဒေသတစ်လျှောက် ကျယ်ပြန့်စွာ ပျံ့နှံ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ မောရှေခေတ်တွင် မိတန္နီယန်နိုင်ငံ၏ အထက်ယူဖရေးတီးဒေသသည် ဟူရီယန်လူမျိုးများမှ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားကို မကြာသေးမီက ပုံဖော်ခဲ့ပြီး၊ ဟူရီယန်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းအကြောင်း များစွာသိရှိလာခဲ့သည်။

20. The sons of Seir. The original inhabitants of the land, the Horites, were not cave dwellers as some earlier commentators suggested. Until comparatively recent times it was thought that the word translated “Horite” was derived from chor, “cave,” or “hole.” Horite would thus mean “cave man.” In recent years, however, the Hurrians (Horites), known not only to the Bible writers but also to Egyptian (Charu), Hittite (Charri), and Mesopotamian (Churru) scribes, have been rediscovered as a nation. They were scattered far and wide wife over the ancient East during the second millennium b.c. The Mitannian kingdom of the upper Euphrates region was ruled by Hurrians in the time of Moses. Their language has recently been deciphered, and considerable is now known about Hurrian culture and history.

ဒုတိယထောင်စုနှစ်ဘီစီ၏အစောပိုင်းတွင် ဟူရီယန်လူမျိုးများသည် သိရိတောင်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ကျမ်းစာတွင် လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ပထမဆုံးပေါ်ထွက်လာခဲ့သည် (ကမ္ဘာကျမ်း ၁၄:၆)။ နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းတို့သည် ဧသရ၏သားစဉ်မျိုးဆက်များမှ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီး၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အနိုင်ယူခံခဲ့ရသည် (ဒုတိယမောရှေ ၂:၁၂, ၂၂)။ သိရိ၊ “ဟောရိ” သို့မဟုတ် ဟူရီယန်လူမျိုး၏ သားခုနစ်ဦးကို မျိုးနွယ်မင်းသားများအဖြစ် တစ်ကြိမ်ဖော်ပြထားပြီး၊ “မင်းညီမင်းသား” များအဖြစ် ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ သိရိ၏မြေးများနှင့် မြစ်သမီးနှစ်ဦးဖြစ်သော တိမနာ (အခန်း ၂၂) နှင့် အာဟိုလိဗာမာ (အခန်း ၂၅) တို့ကိုလည်း နာမည်ပေးထားသည်။ တိမနာသည် အယ်လိဖဇ်၏မိန်းမပျိုဖြစ်သူ (အခန်း ၁၂) နှင့် အတူတူဖြစ်နိုင်ပြီး၊ အာဟိုလိဗာမာသည် ဧသရ၏ဒုတိယဇနီးဖြစ်သည် (အခန်း ၂ ကိုကြည့်ပါ)။

In the early part of the second millennium b.c. Hurrians must have taken possession of Mt. Seir, where they first appear in the Bible as a people (ch. 14:6). Later, they were partly exterminated and partly subjugated by the descendants of Esau (Deut. 2:12, 22). Seven sons of Seir, the “Horite,” or Hurrian, are listed once as tribal princes, and again as “dukes.” Seir’s grandsons and two granddaughters, Timna (v. 22) and Aholibamah (v. 25), are also named. Timna was probably the same as the concubine of Eliphaz (v. 12), and Aholibamah was the second wife of Esau (see v. 2).

၂၄. အာနာသည် မြည်းများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ မောရှေသည် ဤနေရာ၌ မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖြစ်ရပ်သည် လူသိများသည်ဟု ယူဆသည်။ သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် ဤကျမ်းပိုဒ်တွင်ဖော်ပြထားသည်ထက် ပိုမိုသိရှိထားခြင်းမရှိပေ။ “မြည်းများ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော “ယမင်” ဟူသောစကားလုံး၏ အဓိပ္ပာယ်သည် မရေရာပါ။ ဤ KJV ဘာသာပြန်သည် ရှေးဂျူးထုံးစံအတိုင်း လိုက်နာထားသည်။ သို့သော် ဂျရုမ်သည် ဗူလ်ဂိတ်တွင် ၎င်းကို “ရေပူစမ်း” ဟု ဘာသာပြန်ခဲ့ပြီး၊ အချို့ဝေဖန်သူများက မောရှေသည် ဤနေရာ၌ ရေပူဆာလဖာစမ်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု ထောက်ခံသည်။ ထိုဒေသတွင် ရေပူစမ်းသုံးခုရှိသည်ကို သိရှိထားပြီး၊ တစ်ခုသည် ဝါဒီဇာကာမအင်တွင်၊ နောက်တစ်ခုသည် ဝါဒီအယ်လ်အဟ်ဆာတွင် သေမျှော်ပင်လယ်အရှေ့တောင်ဘက်တွင်၊ နှင့် တတိယတစ်ခုသည် ကရတ်နှင့် သေမျှော်ပင်လယ်ကြား ဝါဒီဟာမဒ်တွင် ရှိသည်။

24. Anah that found the mules. Moses supposes that the event here recorded was well known. We, however, know nothing more about the story than this verse tells. The meaning of the word yemin, translated “mules,” is uncertain. This KJV rendering follows an old Jewish tradition. Jerome, however, translated it in the Vulgate as “hot springs,” and some commentators concur in thinking that Moses here refers to the discovery of hot sulphur springs. Three such springs are known in the general region, one in the Wadi Zerqa Ma‘in, another in the Wadi el–Ahsa to the southeast of the Dead Sea, and a third in the Wadi Hamad between Kerak and the Dead Sea.

၂၉. မင်းညီမင်းသား။ ဤစာရင်းသည် အခန်း ၂၀, ၂၁ တွင် ဖော်ပြပြီးသော သိရိ၏သားများ၏ နာမည်များကို ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ “မင်းညီမင်းသား” ဘွဲ့အမည်အကြောင်းကို အခန်း ၁၅ တွင် ကြည့်ပါ။

29. The dukes. This list repeats the names of Seir’s sons, already given in vs. 20, 21. On the title “duke,” see on v. 15.

၃၁. မည်သည့်မင်းမှ မအုပ်ချုပ်မီ။ ဣသရာအလမင်းများကို ရည်ညွှန်းထားခြင်းသည် မောရှေပြီးနောက်ရေးသားသူ သို့မဟုတ် နောက်ပိုင်းတွင် ထည့်သွင်းထားသည့်အချက်အဖြစ် ၁ ရာဇဝင်ချက် ၁:၄၃ မှ သက်သေအဖြစ် ထောက်ပြထားသည်။ ဤအချက်သည် မလိုအပ်ပေ။ ယာကုပ်အား မင်းများကို ကတိပေးထားခဲ့သည်ကို မောရှေသိရှိထားသည်ကို သတိရသင့်သည် (ကမ္ဘာကျမ်း ၃၅:၁၁)။ ဤကတိသည် မောရှေခေတ်တွင် မပြည့်စုံခဲ့သော်လည်း၊ ဧသရ၏အိမ်သည် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းအဆင့်မြင့်မားမှုကို ရရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မောရှေခေတ်တွင် ဧဒုံတွင် မင်းရှစ်ပါးအုပ်ချုပ်ပြီးဖြစ်သည်ကို မောရှေက ဤမှတ်ချက်ပြုလုပ်ခြင်းသည် လုံးဝသဟဇာတဖြစ်သည်။

31. Before there reigned any king. This reference to kings of Israel has been pointed to as evidence of post-Mosaic authorship, or at least as a later interpolation from 1 Chron. 1:43. This conclusion is not necessary. It should be remembered that kings had been promised to Jacob, as Moses knew (Gen. 35:11). This promise had not been fulfilled in the time of Moses, whereas Esau’s house had already attained a high degree of political organization. It is therefore entirely consistent that Moses, in whose time eight kings had already reigned over Edom, make this remark.

အာဒုံလူမျိုးများ၏ခေါင်းဆောင်များ ၁၅-၁၉။ ဧသော၏မြေးများဖြစ်သော “ခေါင်းဆောင်” ခုနစ်ဦးကို နေရာရှာဖွေရန်ခက်ခဲမှုသည် မောရှေနှင့်ဧသော၏ခေတ်ကာလအတွင်း ဘုရင်ရှစ်ဦး (၃၂-၃၉) နှင့် နောက်ထပ် “ခေါင်းဆောင်” ဆယ်တစ်ဦး (၄၀-၄၃) တို့အား တစ်ပြိုင်နက်တည်းရှိခဲ့သည်ဟု ယူဆပါက ပြဿနာမရှိတော့ပေ။ ဤအချက်ကို ထွက်မြောက်ရာ ၁၅:၁၅ နှင့် တောလည်ရာ ၂၀:၁၄ တို့နှိုင်းယှဉ်ခြင်းဖြင့် ထောက်ခံနိုင်သည်။ တောလည်ရာ ၂၀:၁၄ တွင် မောရှေသည် အာဒုံဘုရင်တစ်ဦးနှင့် ၎င်း၏ပြည်ကိုဖြတ်သန်းခွင့်အတွက် ညှိနှိုင်းခဲ့သည်။ သို့သော် ထွက်မြောက်ရာ ၁၅:၁၅ တွင် ဣသရေလလူမျိုးတို့၏ အနီးရေပင်လယ်ဖြတ်ကူးခြင်းအံ့ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ကြောင့် အာဒုံ၏ “ခေါင်းဆောင်များ” တုန်လှုပ်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ၄၀-၄၃ ပိုဒ်များရှိ ခေါင်းဆောင်ဆယ်တစ်ဦးသည် အစဉ်လိုက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရန်မလိုအပ်ပေ။ ၎င်းတို့သည် “မိမိတို့၏အနွယ်အလိုက်၊ မိမိတို့၏အရပ်ဒေသအလိုက်” ခေါင်းဆောင်များဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသဖြင့် ၎င်းတို့အားလုံး သို့မဟုတ် အနည်းဆုံးအချို့သည် မတူညီသောနေရာများတွင် တစ်ပြိုင်နက်တည်းနေထိုင်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဧသော နှင့် မောရှေ အကြား နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော်ကာလအတွင်း ဘုရင်ရှစ်ဦးအတွက်သာ နေရာရှာရန်လိုအပ်သည်။ ဤသို့ဆိုလျှင် ဘုရင်တစ်ဦးလျှင် ပျမ်းမျှအုပ်ချုပ်ရက်သည် ၂၅ နှစ်ဖြစ်ပြီး၊ ဣသရေလဘုရင်များ၏ ၁၀ နှစ်နှင့် ယုဒဘုရင်များ၏ ၁၇ နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။

The difficulty of finding room for 7 “dukes,” all grandsons of Esau (vs. 15–19), 8 kings (vs. 32–39), and 11 additional “dukes” (vs. 40–43) during the time between Esau and Moses, disappears if it be assumed that the kings and dukes were contemporary with one another. This is supported by a comparison of Ex. 15:15 with Num. 20:14. In the latter, Moses negotiated with a king of Edom for permission to pass through his land, but in the former the “dukes” of Edom are mentioned as trembling on account of the miraculous passage of Israel through the Red Sea. Furthermore, it is not necessary to assume that the 11 “dukes” of vs. 40–43 ruled consecutively. Since it is stated that they were dukes “according to their families, after their places,” all, or at least several of them, may have lived in different places at the same time. It is therefore necessary only to find room for 8 successive kings between Esau and Moses, a period of more than 200 years. This would allow an average of 25 years each as compared with 10 years for the kings of Israel and 17 for those of Judah.

အာဒုံဘုရင်စနစ်သည် မျိုးရိုးဆက်ခံခြင်းမဟုတ်ကြောင်း သိသာသည်။ အကြောင်းမှာ မည်သည့်ဘုရင်တစ်ဦးတွင်မျှ ၎င်း၏သားသည် ဆက်ခံအုပ်ချုပ်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ထိုအစား ဘုရင်များကို “ခေါင်းဆောင်များ” က ရွေးချယ်ခြင်းဖြစ်ဖွယ်ရှိပြီး၊ ဤစနစ်သည် သန့်ရှင်းသောရောမအင်ပါယာ၌ မင်းသားများနှင့် ရွေးချယ်သူများက ဧကရာဇ်ရွေးချယ်သည့်ပုံစံနှင့် ဆင်တူသည်။ ဖော်ပြထားသော ဘုရင်ရှစ်ဦး၏အမည်များသည် အခြားသမိုင်းရင်းမြစ်များတွင် မတွေ့ရပေ။ ဟာဒဒ် (၁ ဘုရင် ၁၁:၁၄) ကဲ့သို့အမည်အချို့သည် နောက်ပိုင်းတွင် ထပ်မံပေါ်ထွက်လာသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ဤနေရာတွင်ဖော်ပြထားသူများကို ရည်ညွှန်းခြင်းမဟုတ်ပေ။ ဘုရင်များနှင့်ဆက်စပ်ဖော်ပြထားသော မြို့အချို့ကို အောက်ပါအတိုင်း ခွဲခြားနိုင်သည်။

It is apparent that the Edomite monarchy was not hereditary, since in no case did a son succeed his father. It was, rather, elective, with the kings chosen, perhaps, by the “dukes.” This would be similar to the situation in the Holy Roman Empire, where each emperor was elected by the princes and electors of the realm. Of the eight kings named, none is known from other sources. Although some of the names, such as Hadad (1 Kings 11:14), recur later, none refer to the individuals here mentioned. A few of the cities mentioned in connection with the kings can be identified, as follows:

၃၃။ ဗောဇရာ။ ဤမြို့သည် အာဒုံလူမျိုး၏မြို့တော်အဖြစ် အချိန်ကာလအတန်ကြာ တည်ရှိခဲ့ဖွယ်ရှိသည် (ဟေရှာယ ၃၄:၆; ၆၃:၁; ယေရမိ ၄၉:၁၃, ၂၂; အာမုတ် ၁:၁၂)။ ၎င်းသည် လက်ရှိ အယ်လ်ဘူစဲရာ ကျေးရွာနေရာတွင် ရှိပြီး သေမင်းပင်လယ်၏ အရှေ့တောင်ဘက် ၂၅ မိုင်ခန့်အကွာတွင် တည်ရှိသည်။

33. Bozrah. A noted city that seems to have been the Edomite capital for a considerable period of time (see Isa. 34:6; 63:1; Jer. 49:13, 22; Amos 1:12). It was on the site of the present village El Buseira about 25 mi. southeast of the Dead Sea.

၃၄။ တေမာနိ။ အိဒုမိယမြောက်ပိုင်းရှိ ဤဒေသနှင့် ၎င်း၏မြို့တေမာန်သည် ယခုအချိန်ထိ ခွဲခြားမသိရသေးပေ။ ဂျရုမ်းက ၎င်းသည် ပေတရာမြို့မှ ၅ မိုင်အကွာတွင်ရှိသည်ဟု ရိုးရာအဆိုအရ ထိန်းသိမ်းထားသည်။

34. Temani. This region in northern Idumaea, with its city Teman, has not yet been identified. Jerome preserved a tradition to the effect that it lay only 5 mi. from Petra.

၃၇။ ရေဟိုဗုတ်။ အချို့ပညာရှင်များက ၎င်းကို အာရှုရိရှိ ရေဟိုဗုတ်-အာရ် (ကမ္ဘာဦး ၁၀:၁၁) နှင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားသော်လည်း ၎င်းသည် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အချို့က ယူဖရေးတီးမြစ်ပေါ်တွင် တည်ရှိသည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ သမ္မာကျမ်းတွင် ယူဖရေးတီးကို “မြစ်” ဟု များသောအားဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ အကယ်၍ ဤသို့ဖြစ်ခဲ့လျှင် အာဒုံဘုရင်ရှောလုသည် နိုင်ငံခြားသားဖြစ်ရမည်။ သို့သော် ရေဟိုဗုတ်သည် အိဒုမိယရှိ ရိုဗိုသာ သို့မဟုတ် ဘေရှေဘာမှ ၂၃ မိုင်အကွာ အယ်လ်အရိရှ်အနီးရှိ အဲရ်ရုဟိဘဟ်တွင် တည်ရှိဖွယ်ရှိသည်။ နောက်ဆုံးဖြစ်ရပ်တွင် “မြစ်” ဟူသည်မှာ မြို့တည်ရှိရာ ချောင်းကို ရည်ညွှန်းပေမည်။

37. Rehoboth. Some scholars have identified this with Rehoboth-Ir in Assyria (ch. 10:11), which cannot possibly be correct. Others have located it elsewhere on the Euphrates, inasmuch as the Bible usually designates the Euphrates as “the river.” If this were true, the Edomite king Saul must then have been a foreigner. It is more likely that Rehoboth was either the Idumaean Robotha, whose location is uncertain, or Er Ruheibeh, 23 mi. southwest of Beersheba in a valley near El ‘Arîsh. In the latter case “the river” would refer to the brook on which the city lay.

၃၉။ ဟာဒါ။ မောရှေက ဖော်ပြထားသော အာဒုံဘုရင်ရှစ်ဦးအနက် နောက်ဆုံးဘုရင်ဟာဒါသည် ၎င်း၏ပြည်ကိုဖြတ်သန်းခွင့်အတွက် မောရှေညှိနှိုင်းခဲ့သူဖြစ်ဖွယ်ရှိသည် (တောလည်ရာ ၂၀:၁၄)။ ဟာဒါ၏ဇနီး၏အမည်၊ ဇနီး၏မိခင်နှင့် အဖွားတို့၏အမည်များကို ဖော်ပြထားခြင်းသည် မောရှေသည် ၎င်းနှင့် ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ခဲ့သည်ကို ဖော်ပြသည်။ အခြားဘုရင်ခုနစ်ဦး၏သေဆုံးမှုကို ဤနေရာတွင် မဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ဟာဒါ၏သေဆုံးမှုကို ၁ ရာဇဝင်ချက် ၁:၅၁ တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ဤအချက်သည် မောရှေက ကမ္ဘာဦးကျမ်းရေးသားချိန်တွင် ဟာဒါသည် အသက်ရှင်နေသေးကြောင်း ထပ်လောင်းသက်သေဖြစ်သည်။

39. Hadar. Hadar, the last of the eight kings of Edom listed by Moses, was probably the one with whom he dealt to secure permission for passing through his land (Num. 20:14). That Hadar’s wife’s name and the names of his wife’s mother and grandmother are given suggests that Moses was intimately acquainted with him. In contrast to that of the other seven kings, the death of Hadar, recorded in 1 Chron. 1:51, is not mentioned here. This constitutes additional evidence that he was still alive at the time Moses wrote Genesis.

၄၀။ အမည်များ။ အချို့က ဤအမည်များသည် ဒေသများ၏အမည်များဟု ယူဆသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် လူပုဂ္ဂိုလ်များ၏အမည်များဖြစ်ပြီး၊ မောရှေလက်ထက်တွင် ဟာဒါနှင့်တစ်ပြိုင်နက်ရှိခဲ့သော ဒေသခံခေါင်းဆောင်များဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။

40. The names. Not of localities, as some have suggested, but of individuals, perhaps of local chieftains contemporary with Hadar, in the time of Moses.

အဲလင်ဂျီ ဝှိုက်၏မှတ်ချက်များ ၆-၈ ပိုင်ယရိယပ် ၂၀၇

ellen g. white comments

6-8 PP 207

အခန်းကြီး - ၃၇

chapter 37

၂ ယောသပ်သည် ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများထံမှ မုန်းတီးခံရသည်။ ၅ ၎င်း၏အိပ်မက်နှစ်ခု။ ၁၃ ယာကုပ်သည် ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများထံသို့ ယောသပ်ကို စေလွှတ်သည်။ ၁၈ ညီအစ်ကိုများက ၎င်း၏သေဆုံးမှုကို ကြံစည်ကြသည်။ ၂၁ ရုဗင်က ၎င်းကိုကယ်တင်သည်။ ၂၆ ၎င်းတို့က ယောသပ်ကို ဣရှမာလလူမျိုးများထံ ရောင်းချကြသည်။ ၃၁ ၎င်း၏ဖခင်သည် သွေးစွန်းသောအဝတ်ဖြင့် လှည့်စားခံရပြီး ၎င်းအတွက် ဝမ်းနည်းသည်။ ၃၆ ယောသပ်သည် အဲဂုတ္တုပြည်ရှိ ပိုတိဖာထံသို့ ရောင်းချခံရသည်။

2 Joseph is hated of his brethren. 5 His two dreams. 13 Jacob sendeth him to visit his brethren. 18 His brethren conspire his death. 21 Reuben saveth him. 26 They sell him to the Ishmeelites. 31 His father, deceived by the bloody coat, mourneth for him. 36 He is sold to Potiphar in Egypt.

၁။ ယာကုပ်သည် ထိုပြည်တွင်နေထိုင်သည်။ ဤဖော်ပြချက်သည် ဣဇာက်သေဆုံးပြီးနောက်ကာလကို မိတ်ဆက်ပေးသည်။ ယာကုပ်သည် ယခုအခါ အုပ်ချုပ်သူအနွယ်အဆက်နှင့်အတူ ကောင်းချီးများနှင့် ကတိများကို ဆက်ခံသူဖြစ်သည်။

1. Jacob dwelt in the land. This statement introduces the period after Isaac’s death. Jacob was now heir to the blessings and promises that accompanied the patriarchal succession.

၂။ ယာကုပ်၏အနွယ်များ။ ဤနေရာတွင် အခန်းသစ်တစ်ခုစတင်သည် (ကမ္ဘာဦး ၅:၁; ၆:၉ စသည်)။ ယာကုပ်၏အမည်ကိုသာ ဤခေါင်းစဉ်တွင် ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ၎င်း၏မိသားစု၏သမိုင်းကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားပြီး၊ နောက်ထပ်အခန်းများတွင် ပြသထားသည်။

2. The generations of Jacob. Here opens a new section (see chs. 5:1; 6:9; etc.). Although the name of Jacob alone is mentioned in this title, the history of his family is clearly implied, as the following chapters show. During his lifetime whatever experiences came to members of his family are considered part of his family record.

ယောသပ်သည် ဆယ်ခုနစ်နှစ်ရှိသည်။ ဖော်ပြမည့်ဖြစ်ရပ်များသည် ယာကုပ်သည် ဟာရန်မှပြန်လာပြီး ၁၁ နှစ်အကြာ၊ ၎င်းသည် ၁၀၈ နှစ်အရွယ်ရောက်ရှိချိန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၀:၂၅ နှင့် ၂၇:၁ ကိုကြည့်ပါ)။

Joseph, being seventeen. The events about to be described took place some 11 years after Jacob’s return from Haran, when he had reached the age of 108 years (see ch. 30:25 and on ch. 27:1).

ဗိလဟာ၏သားများနှင့်။ ယောသပ်သည် ၎င်း၏အသက်အရွယ်နှင့် ပိုမိုနီးကပ်သော ဗိလဟာနှင့် ဇိလပ်တို့၏သားများနှင့် ပိုမိုရင်းနှီးစွာ ဆက်ဆံခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် လျာထံမှသားများထက် မာနထောင်လွှားမှုနည်းပါးဖွယ်ရှိသည်။ ယောသပ်၏မိခင်ရာခေလ၏အိမ်ဖော်ဖြစ်ခဲ့သော ဗိလဟာသည် ရာခေလသေဆုံးပြီးနောက် ယောသပ်ကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

With the sons of Bilhah. Joseph was more closely associated with the sons of Bilhah and Zilphah, who stood nearer to him in age, and who were perhaps less haughty than those of Leah. It may be that Bilhah, who had been his mother Rachel’s maid, cared for Joseph after Rachel’s death.

၎င်းတို့၏မကောင်းသောသတင်း။ ယောသပ်သည် ၎င်းကိုယ်တိုင်တွေ့မြင်ခဲ့သည်များကို သို့မဟုတ် ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများအကြောင်း ကြားသိခဲ့သည်များကို ဖခင်ထံသို့ သတင်းပို့ခဲ့သည်။ ဤအချက်သည် ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများက ၎င်းကို ပြင်းထန်စွာမုန်းတီးမှု၏အစဖြစ်သည်။ ယောသပ်သည် မြင့်မားသောစံနှုန်းများဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရပြီး၊ ၎င်း၏အာရုံခံစားနိုင်သောသြတ္တပ္ပစိတ်သည် ညီအစ်ကိုများ၏မကောင်းသောလုပ်ရပ်များကို ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏လုပ်ရပ်များကို ဖခင်ထံသို့ သတင်းပို့ခြင်းသည် ဖခင်၏လွှမ်းမိုးမှုဖြင့် ၎င်းတို့၏လမ်းစဉ်များကို ပြောင်းလဲရန်နှင့် ရှေကမိလူမျိုးများအမှုဖြစ်ရပ်ကဲ့သို့ မိသားစု၏ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်မှုမဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

Their evil report. Joseph either reported what he had observed personally or repeated what he had heard about his brothers. This marks the beginning of the bitter hatred that his brothers felt toward him. Joseph was actuated by high ideals, and his sensitive conscience rebelled against the evil deeds of his brothers. His report of these things to Jacob was doubtless with the thought that his father’s influence might lead them to change their ways, lest dishonor come to the family name as it had in the massacre of the Shechemites.

၃။ ဣသရေလသည် ယောသပ်ကိုချစ်သည်။ ယာကုပ်သည် ယောသပ်၏ဖော်ရွေမှုနှင့် စံထားမှုများကြောင့် ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများနှင့် ကွဲပြားသော ယောသပ်နှင့်အတူ အထူးကျေနပ်မှုကို ရရှိခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ယောသပ်မွေးဖွားချိန်တွင် ၉၁ နှစ်ရှိပြီး၊ ဗင်ယာမိန်သည် နှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင်မွေးဖွားခဲ့သဖြင့် ၎င်းသည် ယောသပ်ကို “အိုမင်းခြင်း၏သား” ဟု ယူဆခဲ့သည်။

3. Israel loved Joseph. Jacob found particular satisfaction in the companionship of Joseph, whose amiability and ideals made him so different from his brothers. Since Jacob had been 91 years old at the birth of Joseph, and Benjamin was not born till a number of years later, he considered Joseph “the son of his old age.”

အရောင်စုံဝတ်ရုံ။ ယာကုပ်၏ ယောသပ်အပေါ် ဦးစားပေးဆက်ဆံမှုသည် ၎င်းအတွက် ပြုလုပ်ပေးသော အထူးဝတ်ရုံဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ “အရောင်စုံ” ဟူသော ပက်စီမ် ဟူသောစကားလုံး၏အဓိပ္ပါယ်သည် မသေချာပေ။ ၎င်းကို ၂ ရာမုယလ ၁၃:၁၈, ၁၉ တွင်လည်း ဘုရင်ဒါဝိဒ်၏သမီးတာမာ၏ဝတ်ရုံကို ဖော်ပြရာတွင် အသုံးပြုသည်။ ဂရိဘာသာ၊ လက်တင်ဘာသာနှင့် ဆီးရီးယားဘာသာဖြင့် “အရောင်စုံဆိုးထားသော” ဟု ဘာသာပြန်ဆိုထားပြီး၊ ဤဘာသာပြန်သည် ခေတ်သစ်သမ္မာကျမ်းများတွင် အခြေခံဖြစ်သည်။ အာဗြဟံ၏ခေတ်မှ အီဂျစ်နိုင်ငံ ဘနီဟာဆန်ရှိ မင်းမျိုးမင်းနွယ်တစ်ဦး၏သင်္ချိုင်းတွင်ရှိသော ပန်းချီကားတစ်ချပ်တွင် အာရှတိုက်သားအမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများအုပ်စုတစ်စုကို ပုံဖော်ထားပြီး၊ အချို့သည် အရောင်နှစ်ရောင်သာရှိသော ခါးစည်းဝတ်ဆင်ထားပြီး၊ အချို့သည် ဒူးအထိရှည်သော တစ်ဖက်ပခုံးဖွင့်ထားသော ဝတ်ရုံများဝတ်ဆင်ထားသည်။ ၎င်းတို့ထဲတွင် အချို့သည် အဖြူရောင်သန့်သန့်ဖြစ်သော်လည်း၊ အချို့တွင် အပြာနှင့်အနီရောင်ဒီဇိုင်းများပါရှိသည်။ ခေါင်းဆောင်၏ဝတ်ရုံသည် အထူးသဖြင့် အရောင်စုံဖြစ်ပြီး၊ အထည်တွင်ရက်လုပ်ထားသော လှပသောဒီဇိုင်းဖြင့် ကွဲပြားသည်။ ယာကုပ်က ယောသပ်အတွက်ပြုလုပ်ပေးသော ဝတ်ရုံသည် ဤပုံစံနှင့် ဆင်တူဖွယ်ရှိသည်။ သို့သော် ပက်စီမ်သည် မူရင်းမသေချာသောစကားလုံးဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ၎င်းသည် ပက် (အစွန်အဖျား) ၏ဗဟုဝစ်ဖြစ်ပါက၊ ၎င်းသည် လက်များနှင့် ခြေထောက်များကို ရည်ညွှန်းပေမည်။ ဒံယလ ၅:၅, ၂၄ တွင် ပက်သည် “အစိတ်အပိုင်း” ဟု ဘာသာပြန်သည်။ ထို့ကြောင့် ယောသပ်၏ဝတ်ရုံသည် လက်ရှည်နှင့် ခြေထောက်အထိရှည်သော ဝတ်ရုံဖြစ်ပြီး၊ ထိုသို့သောဝတ်ရုံသည် အလုပ်လုပ်ရန်အတွက် မသင့်လျော်ဘဲ၊ မင်းမျိုးမင်းနွယ်ကလေးများဝတ်ဆင်သော အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ အာအက်စ်ဗွီဘာသာပြန်တွင် “လက်ရှည်ဝတ်ရုံ” ဟု ဖတ်ရှုသည်။ ဟေဗြဲသဒ္ဒါဖွဲ့စည်းပုံသည် ယာကုပ်သည် ယောသပ်အတွက် ထိုသို့သောဝတ်ရုံတစ်ထည်ကိုသာမက၊ “ပုံမှန်ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်” ဟူသောအယူအဆကို ဖော်ပြသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဤဝတ်ရုံသည် ယာကုပ်သည် ၎င်း၏သားများကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ယောသပ်အား အမွေဆက်ခံပိုင်ခွင့်ပေးရန် ရည်ရွယ်ထားသည်ဟု ညီအစ်ကိုများက သံသယဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အားလုံးက ၎င်းကို မုန်းတီးခဲ့သည်မှာ အံ့သြစရာမရှိပေ (ပိုင်ယရိယပ် ၂၀၉)။

A coat of many colours. Jacob’s preferential treatment of Joseph reached a climax in the special coat, or tunic, he made for him. The meaning of the word passim, “of many colors,” is uncertain. It is used also in 2 Sam. 13:18, 19 to describe the dress of Tamar, the daughter of King David. The LXX, Vulgate, and Syriac rendering, “colorfully dyed,” forms the basis of the translation found in most modern Bibles. A painting on the wall of a nobleman’s tomb at Beni Hasan in Egypt, dating from the time of Abraham, depicts a group of Asiatic men, women, and children, of whom some wore nothing but two-colored loincloths, and some, tunics that reached to the knee but left one shoulder bare. Some of these were of plain white material, but others had blue and red designs. The chief’s garment was especially colorful, and is distinguished from the others by a beautiful design woven into the fabric. The tunic Jacob gave to Joseph may have resembled this one. As pointed out here, however, the word passim is of uncertain origin. If, as seems probable, it is the plural of pas, “extremity,” it would refer to the hands and the feet. In Dan. 5:5, 24, pas is the word translated “part.” Accordingly, then, Joseph’s coat, or tunic, would be one with long sleeves, and one which also reached to his feet. Such a garment would not be suitable to wear while working, and was, furthermore, the kind worn by children of noble rank. The RSV reads, “a long robe with sleeves.” The Hebrew grammatical construction suggests the idea that Jacob not only made one such coat for Joseph but “used to make” them for him. In either case this coat excited the suspicion that Jacob intended to pass by this older children and bestow the birthright upon Joseph. Little wonder that his brothers all hated him (PP 209)!

၄။ ၎င်းတို့က ၎င်းကိုမုန်းတီးသည်။ ယာကုပ်၏ ယောသပ်အပေါ်ချစ်ခင်မှုသည် ၎င်းကို ရာခေလ၏သားအဖြစ်သာမက၊ ၎င်း၏သားအချို့၏ ဆိုးရွားသောဘဝများနှင့် ထင်ရှားစွာကွဲပြားသော ယောသပ်၏စရိုက်ထူးခြားမှုကိုလည်း တွေ့မြင်သောကြောင့် သဘာဝကျဖွယ်ရှိသည်။ ယာကုပ်ကဲ့သို့ တစ်ဦးထက်တစ်ဦးသို့ ပိုမိုဆွဲဆောင်ခံရသော မိဘများစွာသည် ၎င်းတို့၏စိတ်နှလုံးထဲတွင် မျှတသည်ဟု ယုံကြည်သော်လည်း၊ ထိုဦးစားပေးမှုကို ဖုံးကွယ်ရန် အားထုတ်ကြသည်။ သို့သော် ယာကုပ်သည် ရာခေလ၏သားအတွက် စျေးကြီးပြီး မင်းမျိုးမင်းနွယ်ဝတ်ရုံကို ပေးအပ်ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ဦးစားပေးမှုကို ထင်ရှားစွာပြသခဲ့သည်။ မျှော်လင့်ထားသည့်အတိုင်း၊ ဤသို့သော ဂုဏ်ပြုမှုသည် ၎င်း၏သားများအတွက် စိတ်မသက်မသာဖြစ်စေခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်၏အခြေခံအားဖြင့် ကောင်းမွန်သောစရိုက်မရှိခဲ့လျှင် ၎င်းကိုယ်တိုင်အတွက်လည်း ထိခိုက်စေနိုင်သည်။

4. They hated him. Jacob’s fondness for Joseph was natural, perhaps, since he saw in him not only the child of his beloved Rachel but also an excellence of character which stood in marked contrast to the notorious lives of some of his other sons. Many parents who find themselves in Jacob’s position, drawn to one child more than to another, at least put forth the effort to conceal the preference, which in their inmost hearts they probably feel is wholly justified. But with inordinate and obvious partiality, Jacob made evident his preference for Rachel’s son by presenting him with an expensive and princely garment. As expected, such a mark of esteem was distasteful to his other sons and, had it not been for Joseph’s fundamentally sound character, might have been injurious to Joseph himself.

၅။ ယောသပ်သည် အိပ်မက်မက်သည်။ ဝတ်ရုံသည် ယာကုပ်သည် ရာခေလ၏သားကို ၎င်း၏အမွေဆက်ခံသူအဖြစ် ရည်ရွယ်ထားသည်ကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ ယခု ယောသပ်၏အိပ်မက်သည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ရည်ရွယ်ချက်များကို ဖော်ပြသည်ဟု ယူဆခံရသည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းကို အိပ်မက်ကြောင့်သာမက၊ ၎င်းက ၎င်းတို့အား အိပ်မက်အကြောင်းပြောပြရန် ရဲရင့်မှုကြောင့်လည်း မုန်းတီးခဲ့သည် (၈)။ ယောသပ်၏အိပ်မက်များသည် ဘုရားသခင်ထံမှဖြစ်သည်ဟု မဖော်ပြထားသော်လည်း (ကမ္ဘာဦး ၂၀:၃-၇; ၂၈:၁၂-၁၅)၊ ၎င်း၏ဘဝသမိုင်းနောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းတို့သည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ရည်မှန်းချက်များ၏ ရောင်ပြန်ဟပ်မှုမဟုတ်ကြောင်း သေချာစေသည်။ ယောသပ်၏အိပ်မက်သည် ယာကုပ်သည် သိုးနွားမွေးမြူရုံသာမက၊ ၎င်း၏ဖခင်ဣဇာက်ကဲ့သို့ (ကမ္ဘာဦး ၂၆:၁၂) စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဤလုပ်ငန်းသည် ဣဇာက်၏ဖခင်ကောင်းချီးတွင် ဖော်ပြထားသည် (ကမ္ဘာဦး ၂၇:၂၈)။

5. Joseph dreamed a dream. The coat implied Jacob’s intention of making Rachel’s older son his heir; now, Joseph’s dream was taken as an expression of his own intentions in the matter. They hated him, not only because of the dream, but also for his boldness in telling them about it (v. 8). Though it is not stated that Joseph’s dreams were of God (chs. 20:3–7; 28:12–15), the subsequent history of his life makes it virtually certain that this was so, and that they were not the reflection of any personal ambition on his part. Joseph’s dream shows that Jacob did not limit his pursuits to cattle and sheep raising, but was also engaged in agriculture, as his father Isaac had been before him (ch. 26:12). Such activity had been implied in Isaac’s paternal blessing (ch. 27:28).

၉။ နောက်ထပ်အိပ်မက်တစ်ခု။ ယောသပ်၏ပထမအိပ်မက်သည် ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများအပေါ် သာလွန်မှုကိုသာ ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း၊ ဒုတိယအိပ်မက်သည် မိသားစုတစ်ခုလုံးအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသည်။ ယောသပ်သည် ပထမအိပ်မက်ကို ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများက မည်သို့တုံ့ပြန်ခဲ့သည်ကို မြင်ပြီးနောက် ဤဒုတိယအိပ်မက်ကို ၎င်းတို့အား ပြောပြခဲ့ခြင်းသည် ၎င်း၏ဆုံးဖြတ်ချက်၏ ရင့်ကျက်မှုမရှိခြင်းကို ထင်ရှားစွာဖော်ပြသည်။ ဤအိပ်မက်သည် ၎င်းတို့၏မနာလိုမှုနှင့် မုန်းတီးမှုကို ပိုမိုပြင်းထန်စေနိုင်သည်။ သို့သော် ယောသပ်သည် ၎င်း၏အိပ်မက်များကို ပြောပြရင်း ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများ၏ မနာလိုမှုနှင့် ဒေါသကို ကြည့်ရှုရင်း အနည်းငယ်ကျေနပ်မှုရရှိခဲ့ပုံရသည်။ ဤအခါတွင် ယာကုပ်သည် ၎င်းအား ပြစ်တင်ဆုံးမခဲ့ပြီး၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအားဖြင့် အံ့သြမှုကြောင့်နှင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအားဖြင့် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ပူးပေါင်းကြံစည်မှုကို ငြင်းပယ်ရန်ဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် အိပ်မက်၏ဖော်ပြချက်ကို သဘောမတူသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်အတွေးများကို ရောင်ပြန်ဟပ်နေသည့်ပုံစံဖြင့် အထင်ကြီးမှုကို ရှောင်လွှဲ၍မရပေ။

9. Another dream. If Joseph’s first dream had pointed only to supremacy over his brothers, the second extended it to the entire family. That Joseph should have related this dream to his brothers, after seeing how they had reacted to the first one, reveals a decided immaturity of judgment. This dream could only intensify their envy and hatred. Joseph, however, seems to have felt a certain satisfaction in telling his dreams and watching his brothers’ envy and anger. Jacob, who was present upon this occasion, administered him a sharp rebuke, partly, perhaps, in surprise, and partly to disavow any collusion on his own part. Though Jacob disapproved of the narration of the dream, he could not avoid being impressed by the way in which it reflected his own thoughts.

အချို့က ဒုတိယအိပ်မက်၏ ဘုရားသခင်ဆိုင်ရာမူရင်းကို မေးခွန်းထုတ်ကြသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသာ ပြည့်စုံခဲ့ပုံရသည်။ ရာခေလနှင့် လျာတို့သည် ယောသပ်၏အဲဂုတ္တုပြည်တွင် အုပ်ချုပ်မှုကို မတွေ့မြင်ခဲ့ကြပေ (ကမ္ဘာဦး ၃၅:၁၉; ၄၉:၃၁)။ ယာကုပ်သည် ယောသပ်၏မိခင်သေဆုံးနေပြီဖြစ်သဖြင့် (၁၀) အိပ်မက်၏အသေးစိတ်အချက်များကို စာသား၏အဓိပ္ပါယ်အတိုင်း ယူဆခဲ့ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း သတိပြုရန်လုံလောက်သည်။ ယာကုပ်သည် အိပ်မက်ကို ယောသပ်၏သာလွန်မှု၏ အထွေထွေအဓိပ္ပါယ်အဖြစ် နားလည်ခဲ့ပုံရသည်။

Some have questioned the divine origin of the second dream, inasmuch as it seems to have met but partial fulfillment. Neither Rachel nor Leah lived to see the rulership of Joseph’s in Egypt (chs. 35:19; 49:31). It is sufficient to note that even Jacob did not take every detail of the dream thus literally, since Joseph’s mother was already dead at the time (v. 10). Jacob apparently understood the dream as representative of Joseph’s supremacy in a general sense.

၁၂။ ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများသွားကြသည်။ ယာကုပ်၏သားများသည် ယခုခေတ်တွင်ပင် လိုအပ်သည့်အတိုင်း တစ်နှစ်လျှင် အကြိမ်ရေများစွာ အကွာအဝေးရှည်လျားသော ကျက်စားရာနေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပုံရသည်။ ရှေခင်သည် ဟေဗြုန်မှ ၆၀ မိုင်အကွာ မြောက်ဘက်တွင်ရှိပြီး၊ ဒိုသန် (၁၇) သည် ရှေခင်မှ အနောက်မြောက်ဘက် ၁၆ မိုင်အကွာတွင် တည်ရှိသည်။ မြောက်ပိုင်းကျက်စားရာနေရာများကို အသုံးပြုခြင်းသည် ရာသီသည် နွေရာသီ သို့မဟုတ် ဆောင်းဦးရာသီဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ခြောက်သွေ့ရာသီသည် ဧပြီလမှ အောက်တိုဘာလအထိ ဖြစ်ပွားသည် (၂၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ရှေခင်တွင် သိုးနွားမွေးမြူခြင်း၏အကြောင်းရင်းမှာ ယာကုပ်၏မိသားစုသည် ထိုနေရာတွင် ပိုင်ဆိုင်မှုရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းမှာ ဝယ်ယူမှု (ကမ္ဘာဦး ၃၃:၁၉) နှင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းမှာ သိမ်းပိုက်မှု (ကမ္ဘာဦး ၃၄:၂၇) ကြောင့်ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ယာကုပ်၏သားများသည် ရှေခင်လူမျိုးများက ၎င်းတို့၏လူသတ်မှုအတွက် လက်စားမချခဲ့သဖြင့် (ကမ္ဘာဦး ၃၅:၅) အနီးဝန်းကျင်လူမျိုးများထံမှ မည်သည့်အန္တရာယ်ကိုမျှ မကြောက်ရွံ့ခဲ့ပုံရသည်။

12. His brethren went. The sons of Jacob seem to have made rather long annual migrations from one pastureland to another, as is often necessary even today. Shechem lies 60 road mi. north of Hebron, and Dothan (v. 17) another 16 mi. to the northwest of Shechem. Use of the northern pasturelands implies that the season was summer or early fall. The dry season began in April and lasted till October (see v. 24). The reason for pasturing the flocks at Shechem may have been the fact that Jacob’s family owned property there, secured partly by purchase (ch. 33:19) and perhaps partly by conquest (ch. 34:27). Jacob’s sons seem to have felt that they had nothing to fear from the surrounding population (ch. 35:5), who had never taken revenge for their massacre of the Shechemites.

၁၃. ငါသည် သင့်ကို သူတို့ထံသို့ စေလွှတ်မည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏သားများက ယောသပ်ကို မည်မျှပြင်းထန်စွာ မုန်းတီးနေသည်ကို သတိမထားမိခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် ထိုအချက်ကို သူ့ထံမှ ဖုံးကွယ်ထားရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ ယောသပ်ကို တစ်ဦးတည်း သူတို့ထံသို့ သွားရန် စေလွှတ်ခဲ့သည့်အချက်နှင့် ၎င်း၏ပျောက်ဆုံးမှုအကြောင်း သူတို့၏ပုံပြင်ကို ယာကုပ်၏တုံ့ပြန်မှုမှ ထင်ရှားသည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏လှည့်ဖြားမှုကို တစ်ခဏမျှပင် သံသယမထားခဲ့ပေ။ ယာကုပ်၏သားများအတွက် စိုးရိမ်မှုသည် ၎င်းတို့၏အကြာကြီးပျက်ကွက်မှုကြောင့်သာမက ရှေခိမ်မြို့သားများ၏ နိုင်ငံသားများက လူသတ်မှုအတွက် လက်စားချေရန် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏သိုးစုထိန်းကျောင်းမှုကို ဟန့်တားရန် ကြောက်ရွံ့မှုကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

13. I will send thee unto them. Jacob was apparently unaware of how keenly his sons hated Joseph, a fact they had been at pains to hide from him. This is evident not only from the fact that he sent Joseph alone to visit them but also from his reaction to their story of this disappearance. He seems never for a moment to have suspected foul play on their part. Jacob’s concern for his sons was probably due not alone to their long absence but also to fear that fellow countrymen of the Shechemites may have either taken revenge for the massacre or hindered them in the pasturing of their flocks.

၁၇-၂၀. ယောသပ်သည် ညီအစ်ကိုများ၏ရှေ့မှ ရှက်ကြောက်စွာ ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။—သူ၏ညီအစ်ကိုများက သူ့ကို ရိုင်းစိုင်းစွာ တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့ထံသို့ သူ၏အကြောင်းကို ပြောပြခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့က သူ့ကို ဖြေကြားခြင်းမပြုခဲ့ပေ။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ဒေါသဖြစ်နေသောအမူအရာများကြောင့် ထိတ်လန့်ခဲ့သည်။ ဝမ်းမြောက်မှုအစား ကြောက်ရွံ့မှုက ဝင်ရောက်လာပြီး၊ သူသည် ၎င်းတို့၏ရှေ့မှ ကြောက်ရွံ့စွာ ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့က သူ့ကို အင်အားသုံး၍ ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်က ၎င်းတို့အား အတိတ်က ပေးခဲ့သော ဆုံးမစကားများကို ပြက်ယယ်ပြုကာ၊ သူ၏အိပ်မက်များကို ၎င်းတို့၏ဖခင်စိတ်ထဲတွင် ၎င်းတို့ထက် မိမိကိုယ်ကို မြှင့်တင်ရန် ပြောပြခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲပြီး၊ ဖခင်က သူ့ကို ၎င်းတို့ထက်ပို၍ ချစ်မြတ်နိုးစေရန်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုခဲ့သည် (Ibid., ၁၄၀)။

17-20. Joseph Shrank From Presence of His Brothers.—His [Joseph’s] brothers rudely repulsed him. He told them his errand, but they answered him not. Joseph was alarmed at their angry looks. Fear took the place of joy, and he instinctively shrank with dread from their presence. They then took hold of him violently. They taunted him with the admonitions he had given them in the past, accused him of relating his dreams to exalt himself above them in the mind of their father, that he might love him more than themselves (Ibid., 140).

၁၇. ဒိုသန်သို့ သွားကြစို့။ ဆမာရိမြို့မြောက်ဘက် ၁၂ မိုင်ခန့်အကွာတွင် အက်စဒရေလုန်ဘက်သို့ တည်ရှိသော ဒိုသန်သည် မြောက်ဘက်မှ အီဂျစ်သို့သွားသော ကုန်သည်လမ်းမကြီးပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ခါနန်ဒေသတွင် အကောင်းဆုံးသော ကျက်စားရာနေရာတစ်ခုပါဝင်သော ဘဲဥပုံပြင်တွင်တည်ရှိပြီး ထို့ကြောင့် ယာကုပ်၏သားများက ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏ရှေးဟောင်းအမည် ဒိုတန်ကို ယခုထိ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ဧလိရှဲခေတ်တွင် ၎င်းသည် ကြီးမားသောအံ့ဖွယ်အမှုတစ်ခု၏ နေရာဖြစ်ခဲ့သည် (၂ ဘုရင်မှတ်တမ်း ၆:၁၃-၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။

17. Let us go to Dothan. Lying about 12 mi. north of Samaria, in the direction of Esdraelon, Dothan was situated on the great caravan road from the north to Egypt. It lay in an oblong plain containing one of the best grazing areas of Canaan, and was therefore well chosen by Jacob’s sons. It still bears its ancient name, Dôtân. In the time of Elisha it was the scene of a great miracle (see 2 Kings 6:13–19).

၂၀. သူ့ကို သတ်ကြစို့။ မြို့တစ်မြို့လုံး၏ အမျိုးသားများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သောသူများအတွက် လူတစ်ဦးတည်းကို သတ်ဖြတ်ခြင်းသည် ကြီးလေးသောအပြစ်ဟု မထင်မှတ်နိုင်ပေ။ ၎င်းတို့၏စိတ်နှလုံးတွင် မုန်းတီးမှုသည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုကို အေးစက်စွာ သတ်ဖြတ်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်နေသည်အထိ တိုးပွားလာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အိမ်နှင့် ၎င်း၏ထိန်းချုပ်မှုများမှ ဝေးကွာနေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်၏အလောင်းကို ပစ်ထည့်ရန်ရည်ရွယ်ထားသော “တွင်း” သည် ပါလက်စတိုင်းတွင် သာမန်ရှိသော ရေတွင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ဖခင်အား ပြောပြရန် အဆိုပြုထားသောဇာတ်လမ်းသည် ယုံကြည်နိုင်စရာဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ဒုတိယထောင်စုနှစ်ဘီစီတွင် ပါလက်စတိုင်းသည် ရိုင်းစိုင်းသောဒေသဖြစ်ပြီး ခြင်္သေ့၊ ဝက်ဝံနှင့် အခြားတိရစ္ဆာန်များ လွတ်လပ်စွာ လှည့်လည်သွားလာခဲ့သည် (တရားသူကြီး ၁၄:၅; ၁ ရာမူဧလ ၁၇:၃၄ ကိုကြည့်ပါ)။

20. Let us slay him. To men who had slain the males of a whole city, the murder of a single individual could hardly seem a grievous sin. Hatred had developed in their hearts to the point that they were ready to kill their own brother in cold blood. They were far from home and its restraining influences. The “pit” into which they intended to cast his body was one of the cisterns common in Palestine. The story they proposed to tell their father would be entirely credible, for Palestine was a wild country during the second millennium b.c., and lions, bears, and other animals roamed at will (see Judges 14:5; 1 Sam. 17:34).

၂၁. ရုဗင်ကြားလျှင်။ ရုဗင်သည် ကိုယ်တိုင်လည်း ပြီးပြည့်စုံခြင်းမရှိခဲ့သော်လည်း (အခန်း ၃၅:၂၂ ကိုကြည့်ပါ)၊ သူ၏စိတ်နှလုံးသည် ၎င်းတို့ကဲ့သို့ သိပ်မမာကျောခဲ့ပေ။ အကြီးဆုံးသားအနေဖြင့် သူသည် ညီငယ်အတွက် အထူးတာဝန်ယူမှုကို ခံစားခဲ့ရပြီး ၎င်းကို ၎င်းတို့ထံမှ ကယ်တင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ လူသတ်သမားများသည် ရုဗင်၏အကြံပြုချက်ကို ယာယီလိုက်နာရန် ကျေနပ်ခဲ့ကြသည်။ ရုဗင်သည် အားနည်းပြီး မဆုံးဖြတ်နိုင်သူဖြစ်သော်လည်း (အခန်း ၄၉:၄)၊ ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများထဲတွင် ညီအစ်ကိုချင်းမေတ္တာသဘာဝမပျောက်ဆုံးသူတစ်ဦးတည်းဖြစ်ပုံရသည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏ပိုမိုသန်မာသော ဆန္ဒများကို အနှောင့်အယှက်ပေးရန် ရဲစွမ်းသတ္တိမရှိခဲ့သော်လည်း ယောသပ်၏အသက်ကို ကယ်တင်ရန် အားနည်းစွာ ကြိုးစားခဲ့သည်။ ရုဗင်၏အစီအစဉ်သည် ၎င်း၏ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ချီးကျူးဖွယ်ဖြစ်သော်လည်း ၎င်း၏ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့် သတိထားမှု ချို့တဲ့မှုကြောင့် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။

21. Reuben heard it. Though Reuben had been far from perfect himself (see ch. 35:22), his heart was not so hard as theirs. As the eldest son, he felt a special responsibility for his younger brother, and determined, if possible, to save him from them. The would-be murderers were content, for the moment, to follow Reuben’s suggestion. Weak and vacillating though he was (ch. 49:4), Reuben appears to have been the only one of Joseph’s brothers in whom the natural affection of a brother was not completely lost. Though he lacked the courage to resist openly their stronger wills, he at least made a timid attempt to save Joseph’s life. Reuben’s plan was commendable as far as it went, but it failed because of his lack of determination and vigilance.

၂၄. တွင်းထဲသို့ ပစ်ထည့်သည်။ ယောသပ်ကို အဝတ်ချွတ်ပြီး အနီးအနားရှိ ရေခန်းသော တွင်းထဲသို့ ပစ်ထည့်ခြင်းဖြင့် စော်ကားမှုကို ထပ်မံပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ရေတွင်းများကို ထိုသို့သော အသုံးပြုမှုအဖြစ် မကြာခဏသုံးခဲ့ပုံရသည် (ယေရမိ ၃၈:၆ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် ငတ်မွတ်ခြင်းဖြင့် နာကျင်စွာ သေဆုံးမည်ဟူသော အတွေးသည် ၎င်းတို့၏ ရက်စက်စိတ်ကို ကျေနပ်စေပြီး ၎င်း၏သနားစဖွယ် တောင်းပန်မှုများကို ဂရုမထားခဲ့ပေ (အခန်း ၄၂:၂၁, ၂၂)။

24. Cast him into a pit. Adding insult to injury, they stripped Joseph and threw him into a dry cistern nearby. It seems that cistern were often put to such a use (see Jer. 38:6). The thought that he would die a painful death by starvation apparently satisfied their vindictiveness, and they paid no heed to his piteous appeals (ch. 42:21, 22).

၂၅. ထိုင်စားသည်။ လျှို့ဝှက်စွာ ကျေနပ်မှုခံစားမှု၊ သို့မဟုတ် ဝမ်းမြောက်မှုနှင့်အတူ၊ နှလုံးမဲ့သော ညီအစ်ကိုများသည် ထိုင်စားခဲ့ကြသည်။

25. Sat down to eat. Perhaps with a secret feeling of satisfaction, if not of exultation, and with infinite indifference, the heartless brothers sat down to eat.

ဣရှမာလလူမျိုးတစ်စုရောက်လာသည်။ ကျမ်းစာတွင် “တစ်စု” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် ခရီးသွားတစ်စုကို ဆိုလိုပြီး အထူးသဖြင့် ကုန်သည်များကို ဆိုလိုပြီး “ကုန်သည်တစ်စီး” ဟု ဘာသာပြန်နိုင်သည်။ ဣရှမာလမှ ဆင်းသက်လာသော အာရပ်လူမျိုးများသည် အီဂျစ်အရှေ့ဘက်နှင့် အာရှုရိယာဘက်သို့ မြောက်ဘက်ရှိ အာရပ်သဲကန္တာရဒေသများတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ကျမ်းစာနှင့် လောကီမှတ်တမ်းများအရ အာရပ်လူမျိုးများသည် အီဂျစ်နှင့် ကုန်သွယ်မှုကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ဣရှမာလ၏ သားမြေးအချို့သည် ကုန်သည်လူမျိုးဖြစ်လာခဲ့သည်မှာ မထူးဆန်းပေ၊ အကြောင်းမှာ ဣရှမာလမွေးဖွားပြီး နှစ် ၁၈၀ ခန့်အကြာတွင် ၎င်း၏မိသားစုသည် လျင်မြန်စွာ ကြီးထွားလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

A company of Ishmeelites. The word translated “company” in the KJV means a band of travelers, especially of merchants, and may therefore appropriately be translated “caravan.” The Arabs, descending from Ishmael, occupied the desert regions of Arabia east of Egypt and northward in the general direction of Assyria. Biblical and secular records reveal that the Arabs carried on a flourishing trade with Egypt. That some of Ishmael’s descendants had already become a trading people is not surprising, for it was now about 180 years since Ishmael’s birth, and his family had no doubt grown rapidly.

ဂိလဒ်မှ။ ဒိုသန်သည် အဓိကကုန်သွယ်လမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိသောကြောင့် ကုန်သည်တစ်စီးများ ရံဖန်ရံခါ ဖြတ်သန်းသွားလာခြင်းသည် သဘာဝကျသည်။ ထရန်းဂျော်ဒန်ရှိ ဂိလဒ်မှ လမ်းကြောင်းသည် အက်စဒရေလုန်ချိုင့်ဝှမ်း၏ အရှေ့ဘက်စွန်း ဘက်ရှန်အနီးတွင် ယော်ဒန်မြစ်ကို ဖြတ်ကူးပြီး ချိုင့်ဝှမ်းကို ဂျင်နင်သို့ လိုက်လျှောက်ကာ ကာမယ်တောင်တန်းကို ဖြတ်ကူးရန် တောင်ဘက်သို့ ဦးတည်သွားသည်။ ဒိုသန်ပြင်တွင် ဖြတ်သန်းပြီး အဲရာမလီနှင့် ဂါဇာမှတစ်ဆင့် အီဂျစ်သို့ ဆက်လက်သွားသည်။

From Gilead. Inasmuch as Dothan lay on a major trade route, it was only natural that caravans should pass by from time to time. The route from Gilead in Transjordan crossed the Jordan in the neighborhood of Beth-shan, at the eastern end of the Esdraelon valley, followed the valley to Jenin, then turned south to cross the Carmel range. Passing through the plain of Dothan, it continued southward by way of Er Ramle and Gaza toward Egypt.

ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်။ “ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် အချို့က ထရာဂါကန့်သ်ဂမ်ဟု ယူဆသည်၊ ၎င်းသည် အက်စထရာဂါလပ်စ်မျိုးရင်းချုံပင်များမှ ရရှိသည်။ ၎င်းကို နာကာဝါပင်၏ အခြောက်လှန်းထားသော အနီရောင်ပန်းပွင့်များ သို့မဟုတ် စစ်စတပ်စ် သို့မဟုတ် ရော့ခ်ရို့စ်၏ အစေးအဖြစ်လည်း သတ်မှတ်ထားသည်။ ထိုဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင် သို့မဟုတ် ဂမ်သည် မည်သည့်အရင်းအမြစ်မှဖြစ်စေ၊ ၎င်းသည် မီးရှူးတန်ဆောင်အတွက် ပါဝင်ပစ္စည်းအဖြစ် သို့မဟုတ် အလှကုန်အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

Spicery. The word translated “spicery” is understood by some to be tragacanth gum, which is obtained from bushes of the genus Astragalus. It has also been identified with the dried red blossoms of the naqawa plant, or the resin of the cistus, or rockrose. Whatever the origin of the “spicery,” or gum, it was probably used either as an ingredient of incense or as a cosmetic.

ဗာလမ်။ “ဗာလမ်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် မက်စတစ်ပင်နှင့် တယ်ရီဘင့်သ်၏ ဂမ်ကို ရည်ညွှန်းပုံရသည်။

Balm. The Hebrew word translated “balm” probably refers to the gum of the mastic tree and the terebinth.

မြစ်ဆူး။ ဤသို့ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးသည် အဓိပ္ပါယ်မသေချာပေ။ ၎င်းသည် စစ်စတပ်စ်ပင်၏ အရွက်များမှ ထွက်ရှိသော လက်ဘ်ဒါနမ်အမွှေးအကြိုင်ဂမ် သို့မဟုတ် ယနေ့ခေတ်တွင် မြစ်ဆူးဟု သိကြသည်ဟု ယေဘုယျအားဖြင့် နားလည်ထားသည်။ အချို့က ၎င်းသည် မက်စတစ်ပင်၏ အစေးအခေါက်ဟု ထင်ကြသည်။

Myrrh. The meaning of the word thus translated is uncertain. It is usually understood to refer to labdanum, an aromatic gum exuded by the leaves of the cistus, or to what is known today as myrrh. Others think it to be the resinous bark of the mastic tree.

၂၆. ယုဒပြောသည်။ ယုဒသည် ဣရှမာလလူမျိုးတစ်စီးရောက်လာမှုတွင် ယောသပ်ကို ၎င်း၏အသက်မသေစေဘဲ အပြီးသတ်ဖယ်ရှားရန် နည်းလမ်းတစ်ခုကို တွေ့ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် မွေးရာပါအခွင့်အရေးအတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုမှ ယောသပ်ကို ထိရောက်စွာ ဖယ်ရှားပေးမည်ဖြစ်သည်။ ညီအစ်ကိုများသည် ယောသပ်သည် မိသားစုဥစ္စာကို တိုးပွားစေရန် အနည်းငယ်သာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြပြီး ၎င်းတို့၏လက်ဖြင့် ထုတ်လုပ်ထားသော ဥစ္စာကို ယောသပ်က အမွေဆက်ခံရန် အကြောင်းမရှိဟု တွေးခဲ့ကြသည်။ ယုဒ၏အဆိုပြုချက်သည် ညီအစ်ကိုများအားလုံးအတွက် အလွန်ကြိုဆိုဖွယ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ယောသပ်ကို သတ်ရန် ၎င်းတို့၏မူလစိတ်ဆန္ဒကို ပြန်လည်စဉ်းစားပြီးနောက် ၎င်းတို့၏လက်ဖြင့် သူ့ကို ထိရန် အနည်းငယ် ဝန်လေးလာခဲ့သည်။

26. Judah said. Judah saw in the appearance of the Ishmaelite caravan a means for permanently disposing of Joseph without taking his life. This would effectively eliminate him from further competition in the contest for the birthright. The brothers reasoned, no doubt, that Joseph had done little to increase the family fortune, and they saw no reason why he should fall heir to the wealth their hands had produced. Judah’s proposal proved to be a most welcome one to all the brothers, who by now, after reflecting upon their original impulse to kill Joseph, found themselves somewhat reluctant to lay their own hands upon him.

၂၈, ၃၆. ယောသပ်သည် အီဂျစ်သို့ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာယူဆောင်လာခဲ့သည်။—ယောသပ်သည် အီဂျစ်သို့ ရောင်းစားခံရခြင်းကို သူ့အပေါ်ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည့် အကြီးမားဆုံးဘေးဒုက္ခ အဖြစ်မှတ်ယူခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ဖခင်၏မေတ္တာဖြင့် အကာအကွယ်ပေးခံရစဉ်ကထက် ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ရန် လိုအပ်ကြောင်း သူတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် ဘုရားသခင်ကို အီဂျစ်သို့ ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး၊ သူ၏ဝမ်းနည်းမှုထဲတွင် ရွှင်လန်းသောအမူအရာဖြင့် ထိုအချက်ကို ထင်ရှားစေခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်၏သေတ္တာတော်သည် ဣသရေလအမျိုးသို့ အနားယူမှုနှင့် သာယာဝပြောမှုကို ယူဆောင်လာသည့်အလျှင်၊ ဤဘုရားသခင်ကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး ကြောက်ရွံ့သော လူငယ်သည် အီဂျစ်သို့ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဤအရာသည် ထင်ရှားစွာ ထင်ရှားခဲ့ပြီး၊ သူအမှုထမ်းခဲ့သော ပိုတိဖား၏အိမ်တွင် ၎င်းသည် သူ၏ဝယ်ယူထားသော ကျွန်ကြောင့် သူ၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာအားလုံးကို ပိုတိဖားက ဂုဏ်ပြုခဲ့ပြီး၊ သူ့ကို ကျွန်မဟုတ်ဘဲ သားတစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်ကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး သူ၏နာမတော်ကို ဂုဏ်ပြုသူများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်လည်း ဂုဏ်ပြုခံရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့မှတဆင့် ဘုရားသခင်ထံပေးသော ဘုန်းအသရေသည် ၎င်းတို့အပေါ် ရောင်ပြန်ဟပ်မည်ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားသခင်၏ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်သည် (YI မတ်လ ၁၁, ၁၈၉၇)။

28, 36. Joseph Brought Blessing to Egypt.—Joseph regarded his being sold into Egypt as the greatest calamity that could have befallen him; but he saw the necessity of trusting in God as he had never done when protected by his father’s love. Joseph brought God with him into Egypt, and the fact was made apparent by his cheerful demeanor amid his sorrow. As the ark of God brought rest and prosperity to Israel, so did this God-loving, God-fearing youth bring a blessing to Egypt. This was manifested in so marked a manner that Potiphar, in whose house he served, attributed all his blessings to his purchased slave, and made him a son rather than a servant. It is God’s purpose that those who love and honor His name shall be honored also themselves, and that the glory given to God through them shall be reflected upon themselves (YI March 11, 1897).

၂၈. ကုန်သည်များ။ ကုန်သည်များကို အခန်းငယ် ၂၅၊ ၂၇ နှင့် ၂၈ တွင် “ဣရှမာလလူမျိုးများ” ဟုလည်းကောင်း၊ အခန်းငယ် ၂၈ နှင့် ၃၆ တွင် “မိဒျန်လူမျိုးများ” ဟုလည်းကောင်း ခေါ်သည်။ ၎င်းကို ကုန်သည်တစ်စီးတွင် နှစ်ဖွဲ့လုံးပါဝင်သည်ဟု ယူဆခြင်း သို့မဟုတ် ထိုနှစ်မည်ကို သာမန်စကားပြောတွင် တူညီစွာ အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ရှင်းပြထားသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ကုန်သွယ်မှုတွင် ကုန်သည်တစ်စီးတည်းသာ ပါဝင်ခဲ့သည်။

28. Merchantmen. The traders are called “Ishmeelites” in vs. 25, 27, and 28, and “Midianites” in vs. 28 and 36. This has been explained by assuming that both groups were represented in the caravan, or that the two names were used synonymously in common parlance. In either case, only one caravan was involved in the transaction (see PP 211).

ငွေဒင်္ဂါး ၂၀ ပိသာ။ ယောသပ်အတွက် ပေးချေသောစျေးနှုန်း ငွေဒင်္ဂါး ၂၀ ပိသာ သို့မဟုတ် ရှီကယ်သည် ကျွန်တစ်ဦး၏ ပျမ်းမျှစျေးနှုန်းထက် များစွာနည်းပါးသည်။ ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ၂၁:၃၂ အရ ဤစျေးနှုန်းသည် ရှီကယ် ၃၀ ဖြစ်ပုံရပြီး ဣရှမာလလူမျိုးများက ယောသပ်အတွက် အီဂျစ်တွင် လက်လီစျေးနှုန်းအဖြစ် မျှော်လင့်ခဲ့ပေမည်။ သဘာဝအားဖြင့် ၎င်းတို့သည် သူ့အတွက် စျေးနည်းပေးခဲ့သည်။ ရှီကယ် ၂၀ သည် ငွေ ၈ အောင်စ (၂၂၈ ဂရမ်) ခန့်ဖြစ်သည် (အခန်း ၂၀:၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။

Twenty pieces of silver. The price paid for Joseph, 20 pieces or shekels of silver, was much less than the average price of a slave. According to Ex. 21:32, this price seems to have been 30 shekels, in all probability the retail price of the Ishmaelites expected to receive for Joseph in Egypt. Naturally, they would pay less for him. Twenty shekels would be approximately 8 oz. (228 gr.) of silver (see on ch. 20:16).

ယောသပ်ကို ရောင်းချခြင်းသည် မည်သူမျှ အခြားသူကို အတင်းအကျပ်ကျွန်ပြုပိုင်ခွင့်မရှိဟူသော နိယာမကို ထင်ရှားစွာ ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၂၅:၃၉-၄၃ ကို နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ၎င်းသည် ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများ၏ စိတ်နှလုံးတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အကျင့်စာရိတ္တယုတ်လျော့မှု၏ အတိုင်းအတာကို ထင်ရှားစွာ ပြသသည်။ ယောသပ်ကို ရောင်းချသူများသည် သဘာဝချင်းမေတ္တာကို လုံးဝဆုံးရှုံးခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ ယောသပ်ကို ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချခြင်းသည် ကျမ်းစာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ထိုသို့သော ကုန်သွယ်မှုဖြစ်သည်။

The selling of Joseph was an overt violation of the principle that no man has the right to subject another to involuntary servitude (cf. Lev. 25:39–43). It demonstrates clearly the extent of moral perversion that had taken place in the hearts of Joseph’s brothers. Those who sold Joseph demonstrated thereby that they had utterly lost all natural affection. Joseph’s sale into slavery is the first recorded example in the Bible of such a transaction.

ကျွန်ရောင်းဝယ်သူများသည် ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများ၏ ရက်စက်မှုကို အတုယူခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့ရောင်းချခဲ့သည်မှာ သာမန်လူတစ်ဦးမဟုတ်ဘဲ ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုဖြစ်သည်ဖြစ်ရာ ၎င်းကို ကျော်လွန်ရန် ခဲယဉ်းသည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်၏ကရုဏာတော်သည် ဤရက်စက်စိတ်ရှိသူများ၏ မကောင်းသောအကြံအစည်များကို အုပ်စိုးခဲ့သည်။ ဤအချိန်အတိအကျတွင် ကုန်သည်တစ်စီးရောက်လာခြင်းသည် ယောသပ်ကို ၎င်းတို့၏ရက်စက်သော အကြံအစည်မှ ကယ်တင်ရန် ကောင်းကင်ဘုံမှ ခန့်အပ်ထားသော နည်းလမ်းဖြစ်ပြီး ၎င်း၏အသက်ကို ကယ်တင်ခြင်းသည် ၎င်းတို့၏အသက်များကို ကယ်တင်ရန် နည်းလမ်းဖြစ်လာခဲ့သည် (အခန်း ၄၅:၄, ၅)။

Slave dealers have imitated but seldom surpassed the cruelty of which Joseph’s brothers were guilty, for it was not simply a fellow creature they sold, but their own brother. Nevertheless, divine Providence overruled the evil designs of these calloushearted men. The coming of the caravan at this precise time was Heaven’s appointed means of saving Joseph from their malicious plot on his life, and the saving of his life became, in turn, the means by which their lives were saved (ch. 45:4, 5).

ယောသပ်သည် ထိုအချိန်တွင် မသိခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ကရုဏာတော်သည် ၎င်း၏ခြေလှမ်းများကို လမ်းညွှန်ပေးနေခဲ့သည်။ ဘဝ၏အမှောင်ဆုံးလမ်းများသည် ၎င်း၏အတောက်ပဆုံးအလားအလာများဆီသို့ ဦးတည်သွားတတ်သည်မှာ မည်မျှမကြာခဏဖြစ်တတ်သနည်း။ ဘုရားသခင်လမ်းညွှန်သည့်နေရာသို့ အမြဲလိုက်နာရန် ဆန္ဒရှိကြပါစို့ (ရောမ ၈:၂၈, ၃၅-၃၉ ကိုကြည့်ပါ)။

Though Joseph could not know at the time, Providence was guiding his footsteps. How often life’s darkest roads lead to its brightest prospects! Let us ever be willing to follow on wherever God may lead (see Rom. 8:28, 35–39).

၂၉. ရုဗင်ပြန်လာသည်။ ဤဖြစ်ရပ်တစ်ခုလုံးသည် ရုဗင်မရှိခြင်းနှင့် ၎င်း၏အသိမပါဘဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ယောသပ်ကို အသက်ရှင်လျက် တွင်းထဲသို့ပစ်ထည့်ရန် ညီအစ်ကိုများကို သဘောတူစေပြီး၊ ယောသပ်ရောက်လာမည့်အချိန်မတိုင်မီ ၎င်းတို့ကို ထားခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ဖခင်ထံသို့ ယောသပ်ကို ပြန်ပို့ရန် ၎င်း၏ရည်ရွယ်ချက်ကို ၎င်းတို့သိမည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ အဝတ်ကိုဆုတ်ဖြတ်ခြင်းသည် ဝမ်းနည်းမှုနှင့် ဝမ်းနည်းခြင်းကို ဖော်ပြသော ရှေးဟောင်းဓလေ့တစ်ခုဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၇:၃၄; ၄၄:၁၃; ၂ ရာမူဧလ ၁၃:၃၁; ၂ ဘုရင်မှတ်တမ်း ၁၈:၃၇; ယောဘ ၁:၂၀ ကိုကြည့်ပါ)။

29. Reuben returned. The whole transaction took place in Reuben’s absence and without his knowledge. Having persuaded his brothers to consent to cast Joseph alive into a pit, he had left them before Joseph arrived, lest they should discern his intention to restore Joseph to his father (PP 211). The rending of one’s clothing was an ancient custom expressive of grief and sorrow (see Gen. 37:34; 44:13; 2 Sam. 13:31; 2 Kings 18:37; Job 1:20).

၃၀. ကလေးမရှိတော့ပါ။ ရုဗင်၏ အကူအညီမဲ့အော်ဟစ်မှုသည် ယောသပ်ကို ကယ်တင်ရန် ၎င်း၏လျှို့ဝှက်ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ယခုသူသည် အကြီးဆုံးအနေဖြင့် ယောသပ်၏ပျောက်ဆုံးမှုအတွက် ယာကုပ်အား မည်သို့ရှင်းပြရမည်ကို မသိခဲ့ပေ။

30. The child is not. Reuben’s helpless outcry revealed his secret intention to save Joseph. Now he was at a loss to know how he, as the eldest, was to give an account to Jacob for the disappearance of Joseph.

ရုဗင်၏ရည်ရွယ်ချက်များသည် ချီးကျူးဖွယ်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏အစီအစဉ်သည် ကောင်းမွန်စွာ ရေးဆွဲထားသော်လည်း သူသည် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သို့သော် နောက်ဆုံးတွင် ရုဗင်၏ညီအစ်ကိုများသည် ဤမကောင်းသောအချိန်နှင့် ၎င်း၏ဆိုးရွားသောလုပ်ရပ်အတွက် ၎င်း၏ပြင်းထန်သော ဆုံးမစကားကို နားထောင်ရမည့်နေ့ရောက်လာခဲ့သည် (အခန်း ၄၂:၂၂)။ ယောသပ်သည် ရုဗင်မှမဟုတ်ဘဲ ကယ်တင်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ဘဝမှ အညစ်အကြေးများကို ဖယ်ရှားရန် ဆင်းရဲဒုက္ခမှတစ်ဆင့် ဖြတ်သန်းရမည်ဖြစ်ပြီး (ဟေဗြဲ ၂:၁၀ ကို နှိုင်းယှဉ်ပါ)၊ ကောင်းကင်ဘုံက ၎င်းအတွက် ရည်မှန်းထားသော ဂုဏ်သိက္ခာကို ခံစားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတော်အရ၊ သရဖူရရှိမည့်သူများအတွက် လက်ဝါးကပ်တိုင်သည် မကြာခဏ ဦးစွာဖြစ်ပေါ်ရပြီး၊ ဆင်းရဲဒုက္ခသည် လူများစွာအကျိုးရှိစေရန်နှင့် ဘုရားသခင်၏ ကရုဏာတော်ရည်မှန်းချက်အောင်မြင်ရန် ဖြစ်လာရသည်။

Reuben’s intentions were commendable and his plan well laid; nevertheless he failed. Eventually, however, the day came when Reuben’s brothers were forced to listen to his vivid reproof for this evil hour and its hideous deed (ch. 42:22). Joseph was to be delivered, but not by Reuben. The dross must be purged from his life through suffering (cf. Heb. 2:10) ere he might enjoy the honor for which Heaven destined him. In the providence of God, the cross must often precede the crown, and affliction become the lot of individuals in order that many may benefit and that the gracious purpose of God may finally prevail.

၃၁. ယောသပ်၏အဝတ်ကို ယူသည်။ ရုဗင်သည် ဝမ်းနည်းမှုနှင့် ရှုပ်ထွေးမှုဖြင့် မိမိကိုယ်ကို မထိန်းနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏ရက်စက်ပြီး မညှာမတာသော ညီအစ်ကိုများသည် အစီအစဉ်တစ်ခုအတွက် မဆုံးရှုံးခဲ့ပေ။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏အစီအစဉ်ကို ကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်ရန် ရဲရင့်မှုမရှိခဲ့သလို ဖခင်၏ပထမဆုံးဝမ်းနည်းမှုကို မြင်တွေ့ရန် သတ္တိမရှိခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဤကိစ္စအကြောင်း ဘာမှမသိသော ကျွန်တစ်ဦးအား သွေးစွန်းထားသော အဝတ်ကို ဟေဗြုန်ရှိ ယာကုပ်ထံသို့ သယ်ဆောင်ရန် စီစဉ်ခဲ့သည်။

31. They took Joseph’s coat. Though Reuben was beside himself with grief and perplexity, his ruthless and unrelenting brothers were at no loss for a plan. Apparently, however, they had neither the brazen boldness to carry through their scheme in person nor the courage to witness their father’s first outburst of grief. Hence they arranged for another, probably a slave, who knew nothing more of the matter than what he was told, and so could not reveal their dark secret, to carry the bloody coat to Jacob in Hebron.

၃၃. ဆုတ်ဖြတ်ထားသည်။ ယာကုပ်၏သားများသည် အဝတ်ကို သွေးဖြင့်သာမက ဆုတ်ဖြတ်ထားပြီး ယောသပ်၏ဒုက္ခဖြစ်ရပ်ကို ပိုမိုထင်ရှားစေရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ဇာတ်လမ်းကို ပိုမိုယုံကြည်စရာဖြစ်စေရန် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဆုတ်ဖြတ်ထားသော အဝတ်သည် ယောသပ်ထံသို့ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ယူဆရသော ကံကြမ္မာကို ထင်ရှားစွာ သက်သေပြခဲ့သည်။ တစ်ချိန်က ယာကုပ်၏ယောသပ်အတွက် မမျှော်လင့်သော မျက်နှာသာပေးမှုကို ကိုယ်စားပြုသော အရာသည် ယခုအခါ ဖခင်နှင့်သားနှစ်ဦးစလုံး၏ ပြိုလဲမှုကို ကိုယ်စားပြုလာခဲ့သည်။

33. Rent in pieces. Jacob’s sons had not only besmeared the coat with blood but had also doubtless torn it to shreds to make the evidence of Joseph’s misfortune more vivid and their story more credible. All too eloquently the rent coat bore its mute testimony to the fate that had presumably overtaken the youth. The object that once symbolized Jacob’s unwise favoritism for Joseph now came to represent the undoing of both father and son.

၃၄. သားအတွက် ဝမ်းနည်းသည်။ ယောသပ်၏သေဆုံးမှုကို ထင်ရှားသော သက်သေဖြင့် ယုံကြည်လာသောအခါ ယာကုပ်သည် ရှေးဟောင်းဓလေ့အရ ဝမ်းနည်းမှုကာလတစ်ခုသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏သာမန်အဝတ်ကို ဆုတ်ဖြတ်ပြီး၊ ဝမ်းနည်းသူများ၏ ပုံမှန်ဝတ်စုံဖြစ်သော ထည်ဖင်းဖြူကို ဝတ်ဆင်ခဲ့သည် (၂ ရာမူဧလ ၃:၃၁; နေဟမိ ၉:၁; ဧသတာ ၄:၁)။ ၎င်းသည် ကြမ်းတမ်းသော၊ ထူထဲသော ဆံပင်ထည်ဖြစ်ပြီး ပြောင်းဖူးအိတ်များကိုလည်း ပြုလုပ်ထားသည်။ ကမ္ဘာဦး ၄၂:၂၅ တွင် ထိုစကားလုံးကို “အိတ်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်။ အလွန်ပြင်းထန်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဒုက္ခဖြစ်ရပ်များတွင် “ထည်ဖင်းဖြူ” ကို အရေပြားနှင့် ထိတွေ့စွာ ဝတ်ဆင်ခဲ့သည် (၁ ဘုရင်မှတ်တမ်း ၂၁:၂၇)။

34. Mourned for his son. Convinced of Joseph’s death by the undeniable evidence presented, Jacob entered upon a period of mourning, according to the custom of ancient times. His ordinary garments rent, he dressed in sackcloth, the usual garb of mourners (2 Sam. 3:31; Neh. 9:1; Esther 4:1). This was a coarse, thick haircloth, of which corn sacks were also made. In Gen. 42:25 the same word is translated “sack.” In cases of extreme mental distress the “sackcloth” was worn next to the skin (1 Kings 21:27).

၃၅. နှစ်သိမ့်ရန် ထသည်။ ယာကုပ်သည် ယောသပ်အတွက် ဓလေ့ထက် ပိုကြာရှည် ဝမ်းနည်းပြီး ၎င်း၏ပြင်းထန်သော ဝမ်းနည်းမှုသည် မသက်သာလာသောအခါ၊ ၎င်း၏သားသမီးများ စိုးရိမ်လာခဲ့သည်။ ရက်စက်စိတ်ရှိသော ရာဇဝတ်သားများသည် နူးညံ့သော နှစ်သိမ့်သူများဖြစ်လာပြီး၊ လူသတ်ရန် ကြံစည်ခဲ့သူများသည် ၎င်းတို့ဖခင်ထံသို့ ရက်စက်စွာ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော ဝမ်းနည်းမှုကို သက်သာစေရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။

35. Rose up to comfort him. When Jacob had mourned for Joseph longer than was customary, and his intense grief seemed unassuaged, his children became concerned. The callous criminals became tender comforters, and the would-be murderers sought to mollify the grief they had cruelly brought upon their father.

ယာကုပ်တွင် ဒိန္နါအပြင် အခြားသမီးများလည်း ရှိခဲ့ပြီး၊ ယင်းသည် ခယ်မများကို ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပါကဖြစ်သည် (ရုသွ ၁:၁၁, ၁၂ ကို နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် မိသားစုဆက်နွယ်မှုကို ဖော်ပြသော စကားလုံးများသည် ယနေ့ခေတ်ထက် ပိုမိုယေဘုယျအဓိပ္ပါယ်ဖြင့် အသုံးပြုလေ့ရှိသောကြောင့် “သား”၊ “သမီး” စသည်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်သည် မကြာခဏ မသေချာပေ။ သို့သော် ကမ္ဘာဦး ၄၆:၇ မှ ဤသည်များသည် ယာကုပ်၏သမီးများဖြစ်သည်ဟု ထင်ရှားသည်။

It is apparent that Jacob had other daughters besides Dinah, unless daughters-in-law- are meant here (cf. Ruth 1:11, 12). Since Hebrew terms designating family relationships are often used in a more general sense than is true today, it is often uncertain what the words “son,” “daughter,” etc., really mean. It seems clear from Gen. 46:7, however, that these were Jacob’s own “daughters.”

သင်္ချိုင်း။ ရှေအိုလ်။ ဤစကားလုံးသည် ဟေဗြဲဘာသာတွင် ထူးခြားပြီး၊ ဆက်နွယ်သော ဆီမစ်ဘာသာစကားများတွင် မတွေ့ရဘဲ၊ ၎င်း၏မူလအစမသိရပေ။ ၎င်းသည် သေသူများသွားရာနေရာကို ဖော်ပြရန် အမြဲအသုံးပြုသည်။

The grave. She’ol. This word is peculiar to Hebrew, is not found in any related Semitic language, and is of unknown origin. It is invariably used to designate the place to which the dead go.

၃၆. မိဒျန်လူမျိုးများက သူ့ကို ရောင်းချသည်။ အခန်းငယ် ၂၅၊ ၂၇၊ ၂၈ နှင့် ဤနေရာတွင် “မိဒျန်လူမျိုးများ” နှင့် “ဣရှမာလလူမျိုးများ” ဟူသော ဝေါဟာရများကို အပြန်အလှန်အသုံးပြုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အခန်းငယ် ၂၈ ကိုကြည့်ပါ။

36. The Midianites sold him. On the interchangeable use of the terms “Midianites” and Ishmeelites here and in vs. 25, 27, and 28, see on v. 28.

ပိုတီဖာထံသို့။ ဤအမည်သည် အီဂျစ်ပညာရှင်များက ကောင်းမွန်သော အီဂျစ်ပုဂ္ဂိုလ်အမည်တစ်ခုအဖြစ် မှတ်ယူထားသော်လည်း၊ ၁၉၃၀ ခုနှစ်များအထိ အဆောက်အအုံများပေါ်တွင် မတွေ့ရှိခဲ့ပေ။ ၎င်းသည် အီဂျစ်ဘာသာဖြင့် ပါ-ဒီ-ပါ-ရေအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာပြီး “ရေအဆိုသူ” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပြီး၊ ဟေဗြဲပုဂ္ဂိုလ်အမည်များဖြစ်သော အယ်လ်နာသန် “ဘုရားသခင်ပေးတော်မူသည်” နှင့် ယောနသန် “ယေဟိုဗာပေးတော်မူသည်” တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သည်။

Unto Potiphar. This name, though long recognized by Egyptologists to be a good Egyptian personal name, was not found until the 1930’s on the monuments, where it appears, in Egyptian, as P’a–di–p’a–Re‘. It means “the one whom [the god] Re‘ has given,” and is comparable to the Hebrew personal names ’Elnathan, “God has given,” and Yonathan, “Jehovah has given.”

ဖါရောဘုရင်၏အရာရှိ။ “အရာရှိ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ဆာရစ်ဖြစ်ပြီး၊ ပထမဦးစွာ “အဂ္ဂိသ” ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ အရှေ့တိုင်းအုပ်စိုးသူများသည် အဂ္ဂိသကို အထူးသဖြင့် တော်ဝင်မယားအုပ်စုကို တာဝန်ယူသော အရာရှိများအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်�। ပိုတီဖာသည် အိမ်ထောင်ပြုထားသည့်အချက်သည် ဆာရစ်ဟူသော ဝေါဟာရသည် “အဂ္ဂိသ” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ထက် ပိုမိုရှိသည်ဟု ယူဆရန် သက်သေအဖြစ် ယူဆထားသည်။ ၎င်းသည် မှန်ကန်နိုင်သော်လည်း သက်သေမရှိပေ၊ အကြောင်းမှာ အဂ္ဂိသများပင် အိမ်ထောင်ပြုထားနိုင်သည်။

An officer of Pharaoh. The Hebrew word translated “officer” is saris, meaning, first of all, “eunuch.” Oriental rulers made use of eunuchs in various important positions, especially as officers in charge of the royal harem. The fact that Potiphar was married has been taken as evidence that the term saris means more than “eunuch” would imply in the strict sense of the word. This may be true, but stands without proof, since even eunuchs may have been married.

ဖာရောမင်းရဲ့ဘွဲ့အမည် (အခန်း ၁၂:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)
အစောင့်အကြီးအကဲ။ “အစောင့်” ဟုဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် ဟေဗြဲစကားလုံး “တဘာချင်” မှဆင်းသက်လာသည်။ အနည်းကိန်းတွင် ၎င်းသည် “သားသတ်သူ” သို့မဟုတ် “ထမင်းချက်သူ” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ အစားအသောက်ကို သားသတ်ချက်ပြုတ်ပြီး ဧည့်ဝတ်ပြုသူကို ဆိုလိုသည် (၁ ရှမွေလ ၉:၂၃, ၂၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤနေရာတွင် အများကိန်းဖြင့် ၎င်းသည် ကွပ်မျက်သူများကို ရည်ညွှန်းသည်။ “အကြီးအကဲ” ဖြစ်သော ပိုတီဖာသည် ဖာရောမင်း၏ ကွပ်မျက်သူများ၏ အကြီးအကဲ သို့မဟုတ် ကိုယ်ရံတော်များ၏ အကြီးအကဲ ဖြစ်နိုင်သည်။

Regarding the title “Pharaoh,” see on ch. 12:15.

Captain of the guard. The word translated “guard” is from the Hebrew ṭabbachim. In the singular it means “butcher” or “cook,” and signifies the one who slaughters, cooks, and serves the food (see 1 Sam. 9:23, 24). Here, in the plural, it refers to executioners. Potiphar, the “captain,” was probably chief of the executioners, or perhaps of the bodyguard of Pharaoh.

အယ်လင် ဂျီ။ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ

၁-၃၆ ပီပီ ၂၀၈-၂၁၄, ၃၃၂; အက်စ်အာရ် ၁၀၀-၁၀၁

၂ အမ်အယ်လ် ၃၀

၃, ၇ ပီပီ ၂၀၉

၇, ၈ အက်စ်အာရ် ၁၀၀

၈-၁၀ ပီပီ ၂၁၀

၉-၁၁ အက်စ်အာရ် ၁၀၁

၁၂-၁၈ ပီပီ ၂၁၀

၁၉-၂၈ ပီပီ ၂၁၁

၂၈ ဖိုင်ဗ် တီ ၃၂၁

၂၉-၃၅ ပီပီ ၂၁၂

၃၁-၃၃ ပီပီ ၂၃၈

၃၆ ပီပီ ၂၁၄

ellen g. white comments

1-36 PP 208-214, 332; SR 100-101

2 ML 30

3, 7 PP 209

7, 8 SR 100

8-10 PP 210

9-11 SR 101

12-18 PP 210

19-28 PP 211

28 5T 321

29-35 PP 212

31-33 PP 238

36 PP 214

အခန်းကြီး - ၃၈

အခန်း ၃၈

chapter 38

၁။ ယုဒသည် အာရ်၊ ဩနန်၊ ရှေလတို့ကို ဘွားမြင်သည်။ ၆။ အာရ်သည် တာမာနှင့် စုံဖြည့်သည်။ ၈။ ဩနန်၏ အပြစ်။ ၁၁။ တာမာသည် ရှေလအတွက် စောင့်နေသည်။ ၁၃။ သူမသည် ယုဒကို လှည့်ဖြားသည်။

၂၇။ သူမသည် ဖာရက်ဇ်နှင့် ဇာရဟ်ဆိုသော အမြွှာညီအစ်ကိုများကို ဘွားမြင်သည်။

1 Judah begetteth Er, Onan, and Shelah. 6 Er marrieth Tamar. 8 The trespass of Onan. 11 Tamar stayeth for Shelah. 13 She deceiveth Judah. 27 She beareth twins, Pharez and Zarah.

၁။ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်မှာ။ ဤအခန်းသည် ဣသရေလအမျိုး၏ အနာဂတ်မင်းသားဖြစ်လာမည့် ယုဒအမျိုး၏ ထိပ်တန်းမိသားစုသုံးခု၏ မူလဇစ်မြစ်ကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် ယာကုပ်၏သားများသည် ၎င်းတို့အမျိုး၏ သန့်ရှင်းသောခေါ်ဆိုမှုကို မေ့လျော့ကာ ကာနန်လူတို့၏ အပြစ်များတွင် ပျက်စီးလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ကြသည်ကို ပြသသည်။ ဘုရားသခင်သည် ကရုဏာဖြင့် ယာကုပ်အိမ်သားတစ်ခုလုံးကို အီဂျစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ခဲ့ပါက၊ ရွေးချယ်ထားသော အမျိုးအနွယ်သည ် ကာနန်လူတို့၏ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုဒဏ်ကို ခံရပြီး ပျက်စီးသွားနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် အခန်း ၃၈ သည် ဣသရေလ၏ အစောပိုင်းသမိုင်း၏ အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

1. It came to pass. This chapter gives the origin of the three leading families of Judah, the future princely tribe of Israel. It shows also that the sons of Jacob, forgetting the sacred vocation of their race, were in danger of perishing in the sins of Canaan. Had not God in mercy interposed to bring about the removal of the whole house of Jacob to Egypt, the chosen race might have succumbed to the corrupting influence of Canaanite customs. Thus, ch. 38 is an integral part of the early history of Israel.

“ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်မှာ” ဟူသော စကားစုကို မှတ်ချက်ပြုသူများစွာက ယခင်အခန်း (၃၇) တွင် ဖော်ပြထားသော ယောသပ်ရောင်းချခြင်းဇာတ်လမ်းနှင့် ဆက်စပ်ယူဆကြသည်။ သို့သော် ဤစကားစုသည် အလွန်ယေဘုယျဖြစ်သောကြောင့် သတ်မှတ်ထားသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုတည်းကို ကန့်သတ်ပြီး မယူဆနိုင်ပါ။ ယင်းထက် ယာကုပ်၏ ပါလသတိုင်းဒေသတွင်းသမိုင်းတစ်ခုလုံးကို ရည်ညွှန်းဖြစ်နိုင်သည်။ အချိန်ကာလဆိုင်ရာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများအရ ဤဇာတ်လမ်းကို ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်အိမ်တွင် ရှိနေစဉ်ကာလတွင် ထားရှိရန် လိုအပ်သည်။

The phrase “it came to pass” has been taken by many commentators to refer to the story of the sale of Joseph recorded in the preceding chapter. The term, however, is so general that it cannot be limited to a particular event; more likely, it refers to the whole period of Jacob’s history in Palestine. Chronological considerations make it almost necessary to place this narrative at the time Joseph was still in his father’s house.

လီယာ၏ စတုတ္ထသားဖြစ်သော ယုဒသည် ယောသပ်ထက် အသက် ၃ နှစ်ခန့်သာ ပိုကြီးသည်။ ယောသပ်ရောင်းချခံရချိန်တွင် (အခန်း ၃၇:၂ နှင့် ၃၀:၂၄ ကိုကြည့်ပါ) ယုဒသည် အသက် ၂၀ ခန့်ရှိလိမ့်မည်။ ယောသပ်ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချခံရချိန်မှ ယာကုပ်မိသားစု အီဂျစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့သွားချိန်ထိ ၂၂ နှစ်ကြာသည် (အခန်း ၄၁:၄၆; ၄၅:၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ယုဒသည် မိသားစုအီဂျစ်သို့ပြောင်းရွှေ့ချိန်တွင် အသက် ၄၂ ခန့်ရှိပြီဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် သူ့တွင် အခန်း ၃၈ တွင်ဖော်ပြထားသော သားသုံးဦးသာမက၊ အခန်း ၄၆:၁၂ အရ မြေးတစ်ဦးလည်း ရှိပုံရသည်။ ဤအချက်များမှန်ကန်ပါက၊ ယုဒ၏သားများဖြစ်သော အာရ်၊ ဩနန်၊ ရှေလတို့သည် ယောသပ်ရောင်းချခံရမည့်အချိန်မတိုင်မီ မွေးဖွားခဲ့ရမည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် တာမာနှင့်ဆိုင်သော ဖြစ်ရပ်များဖြစ်ပွားချိန်တွင် လက်ထပ်နိုင်သောအရွယ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ တာမာ၏သား ဖာရက်ဇ်တွင် မိသားစုအီဂျစ်သို့မပြောင်းမီ သားနှစ်ဦးရှိခဲ့သည်။ ဤအချက်များအရ ယာကုပ်၅၀သားအချို့သည် အလွန်ငယ်ရွယ်စဉ်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ရမည်ဟု ကောက်ချက်ချနိုင်သည်။ ယုဒသည် သူ၏အကြီးဆုံးသား အာရ်မွေးဖွားချိန်တွင် အသက် ၁၄ နှစ်ထက် မပိုနိုင်ခဲ့သလို၊ အာရ်သည် တာမာနှင့်လက်ထပ်ချိန်တွင် အသက် ၁၃ နှစ်ထက်မပိုနိုင်ခဲ့သည်။ ယုဒ၏ ချွေးမတာမာမှတဆင့် အမြွှာသားများမွေးဖွားခြင်းသည် အာရ်သေဆုံးပြီး ၂ နှစ်အတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ရမည်။ ဖာရက်ဇ်သည် အီဂျစ်သို့မထွက်ခွာမီ ဟဇရုန်နှင့် ဟာမုလ်ဟူသော အမြွှာသားများမွေးဖွားချိန်တွင် အသက် ၁၄ နှစ်ထက်မပိုနိုင်ခဲ့သည်။ ဤသို့သော ငယ်ရွယ်စဉ်လက်ထပ်ခြင်းများသည် ယနေ့ခေတ် အရှေ့တိုင်းဒေသအချို့တွင်ပတ်ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပြီး၊ ယာကုပ်၏မိသားစုတွင် ကာနန်လူတို့၏ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည်။ ဤထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများအရ ယုဒသည် ယောသပ်ရောင်းချခံရချိန်တွင် လက်ထပ်ပြီးသားဖြစ်ပြီး ဖခင်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ အခန်း ၃၈ ၏ဇာတ်လမ်းတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသည် ထိုအချိန်မတိုင်မီ ဖြစ်ပွဟါးခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

Being the fourth son of Leah, Judah was certainly not more than 3 years or so older than Joseph, which would make him about 20 years old at the time Joseph was sold (see ch. 37:2 and on ch. 30:24). Between Joseph’s sale as a slave and Jacob’s migration to Egypt lay 22 years (cf. chs. 41:46; 45:6), so that Judah was about 42 years old when the family moved to Egypt. At that time he not only had the three sons, mentioned in ch. 38, but was apparently a grandfather as well, as ch. 46:12 seems to imply. If this be correct, his sons Er, Onan, and Shelah must have been born before Joseph was sold, since they themselves had already reached marriageable ages when the events involving Tamar occurred, and Tamar’s son Pharez had two sons of his own when the family moved to Egypt. These observations oblige us to conclude that some of Jacob’s sons must have married while very young. Judah could not have been more than 14 years old at the birth of his oldest son, Er, nor Er more than 13 at his marriage to Tamar. The birth of Judah’s twin sons by his daughter-in-law Tamar must have taken place within two years after Er’s death. Pharez cannot have been more than 14 years old when Hezron and Hamul were born, apparently also as twins, before the departure from Canaan. Such early marriages are by no means uncommon in certain parts of the Orient even today. In the case of Jacob’s family, they may represent Canaanite influence. The considerations make it virtually certain that Judah was a married man and a father at the time of Joseph’s sale, and that part of the narrative of ch. 38 had already taken place.

အဒုလမိတ်တစ်ဦး။ အဒုလမ်သည် ဘက်လဟင်မ်မြို့မှ ၁၃ မိုင်ခန့် အနောက်တောင်ဘက်တွင်ရှိပြီး၊ ယခုအခါ တယ်လ် အက်ရှ်-ရှိခ်မဒ်ခူရ် ဟုခေါ်သော နေရာတွင်တည်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ယာကုပ်နေထိုင်ရာ ဟဗြုန်မြို့မှ အနောက်မြောက်ဘက် ၁၃ မိုင်ခန့်အကွာတွင်ရှိသည်။ ယုဒသည် ငယ်ရွယ်စဉ်တွင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အဒုလမ်သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်၏ သိုးစုများကို ထိုနယ်မြေတွင် ကျွေးမွေးရင်း အဒုလမိတ်တစ်ဦးနှင့် မတော်တဆသိကျွမ်းခဲ့ပြီး အချိန်အတန်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ယုဒသည် မိမိမိဘများနှင့် အပြီးအပြတ်ခွဲခွာမနေခဲ့ကြောင်း၊ ယောသပ်ရောင်းချခံရချိန်တွင် (အခန်း ၃၇:၂၆) သူ၏ညီအစ်ကိုများနှင့်အတူရှိခဲ့ပြီး၊ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုကြောင့် အီဂျစ်တွင် စပါးဝယ်ယူရန် အတူသွားခဲ့သည် (အခန်း ၄၃:၃) မှ ထင်ရှားသည်။

A certain Adullamite. Adullam lies about 13 mi. southwest of Bethlehem, at a site now called Tell esh–Sheikh Madhkûr, and approximately the same distance northwest of Hebron, where Jacob lived at the time. For some unknown reason Judah visited Adullam while he was still a youth. Perhaps it was while feeding the flocks of his father in that vicinity that he accidentally made the acquaintance of the Adullamite and remained for a time with him. That Judah did not separate himself permanently from his parental home is clear from the fact that he was with his brothers when Joseph was sold (ch. 37:26), and also when the famine forced them to buy grain in Egypt (ch. 43:3).

၅။ သူသည် ခဇိပ်တွင်ရှိသည်။ ဤနေရာကို ရှေလ၏ဆွေမျိုးများက ၎င်းတို့၏ဘိုးဘေးမွေးဖွားရာ နေရာကို သိရှိရန်အတွက် အမည်ပေးဖော်ပြထားသည်။ ခဇိပ် သို့မဟုတ် အာခဇိပ် (ယောရှု ၁၅:၄၄; မိက္ခာ ၁:၁၄) သည် ယခုအခါ တယ်လ် အယ်လ်-ဘယ်ဒါ ဟုခေါ်သော နေရာဖြစ်ပြီး၊ အဒုလမ်မှ အနောက်တောင်ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။

5. He was at Chezib. This place is named in order that the descendants of Shelah might know where their forefather was born. Chezib, or Achzib (Joshua 15:44; Micah 1:14), is probably to be identified with the present site Tell el–Beiḍā, which lies southwest of Adullam.

၆။ တာမာ။ မျိုးရင်းအမည်မသိရသော ကာနန်အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။

6. Tamar. Probably a Canaanite woman, though of unknown ancestry.

၈။ ယုဒသည် ဩနန်အား ပြောသည်။ ဓလေ့ထုံးတမ်းအရ၊ ဩနန်သည် တာမာ၏ယောက္ခမအဖြစ်၊ သေဆုံးသွားသော သူ၏အစ်ကို၏ ကလေးမရှိသော မုတ်ဆိုးမနှင့် လက်ထပ်ပြီး သူ့အတွက် သားမြေးများမွေးဖွားပေးရမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဩနန်သည် ပထမသားသည် သူ၏သားမဟုတ်ဘဲ သေဆုံးသွားသောအစ်ကို၏ အနွယ်ကိုဆက်လက်ထိန်းသိမ်းပြီး အမွေကိုရရှိမည်ဖြစ်သောကြောင့် ဤတာဝန်ကို လက်မခံလိုခဲ့သည်။ ဩနန်၏လုပ်ရပ်သည် သူ၏အစ်ကိုအတွက် သဘာဝချစ်ခင်မှုမရှိခြင်း၊ အမွေနှင့်ပစ္စည်းများကို လိုလားတပ်မက်ခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ၊ သူ၏လုပ်ရပ်သည် လက်ထပ်ခြင်း၏ ဘုရားသခင်ထံတော်မှ ပြဌာန်းထားသော အဖွဲ့အစည်းကို ဆန့်ကျင်သော ပြစ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ယာကုပ်၏သားများသည် ကျဆင်းနိမ့်ပါးသောအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြသည်ကို ဤသည်က ဝမ်းနည်းဖွယ်ဖော်ပြချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။

8. Judah said unto Onan. According to custom, Onan, as brother-in-law of Tamar, should have married the childless widow of his deceased brother and raised up a family for him. Onan, however, was loath to accept the responsibilities this involved, since the first-born son would not be his own but would perpetuate the family of the deceased and receive his inheritance. Onan’s conduct betrayed a lack of natural affection for his brother and a covetousness for his possessions and inheritance. Even worse, his conduct was an offense against the divine institution of marriage. This is a sad commentary on the low estate to which Jacob’s sons had fallen.

လက်ထပ်ခြင်းဓလေ့ (လက်တင်စကားလုံး “လီဗီယာ” မှဆင်းသက်လာပြီး “ယောက္ခမ” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်) ကို သမ္မာကျမ်းတွင် ဤနေရာ၌ ပထမဆုံးဖော်ပြထားပြီး၊ ဟိတ္တိလူမျိုးများကဲ့သို့ ရှေးခေတ်လူမျိုးအချို့တွင်လည်း ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် တည်ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းကို မောရှေပညတ္တိဥပဒေတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ပြီး၊ ယောက္ခမတစ်ဦးသည် ဤတာဝန်ကို ငြင်းပယ်နိုင်သည့်အခွင့်အရေးပါရှိသည်။ သို့သော် ထိုသို့ငြင်းပယ်ခြင်းသည် ရှက်ဖွယ်အဖြစ်သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ ထိုအမှုအတွက် ဆောင်ရွက်ရမည့် အခမ်းအနားက ထင်ရှားသည် (ဒီကာလံ ၂၅:၅-၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ရုသ ၄:၅-၈ တွင် ထိုသို့သော ငြင်းပယ်ခြင်းဥပမာတစ်ခုကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

The custom of levirate marriage (from the Latin levir, “brother-in-law”), first mentioned here in the Bible, also existed, in varying forms, among other nations of antiquity, such as the Hittites. It was incorporated into the Mosaic legislation, with the provision that a brother-in-law might refuse to perform the duty. Such a refusal, however, was considered shameful, as the ceremony to be carried out in that case shows (Deut. 25:5–10). Ruth 4:5–8 records an example of such a refusal.

၁၁။ မုတ်ဆိုးမအဖြစ်နေပါ။ သူ၏သားကြီးနှစ်ဦး၏ လက်ထပ်ပြီးမကြာမီသေဆုံးမှုကြောင့် ယုဒသည် တတိယသားကို တာမာအား ခင်ပွန်းအဖြစ်ပေးရန် ဝန်လေးခဲ့သည်။ အပိုကျမ်းစာအုပ် တိုဘိတ် (အခန်း ၃:၇-၁၀) တွင်တွေ့ရသော အယူသီးမှုတစ်ခုနှင့်အညီ၊ သူမကိုယ်တိုင် သို့မဟုတ် သူမနှင့်လက်ထပ်ခြင်းက အာရ်နှင့် ဩနန်တို့၏ သေဆုံးမှုကို ဖြစ်စေသည်ဟု ယုဒထင်မှတ်ခဲ့ပေမည်။ ထို့ကြောင့် သူသည် တာမာအား သူမ၏ဖခင်အိမ်သို့ ပြန်လွှတ်ပြီး၊ အငယ်ဆုံးသားရှေလအရွယ်ရောက်သည်နှင့် လက်ထပ်ပေးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။ ယုဒသည် ဤကတိကို ဖြည့်ဆည်းရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိကြောင်း၊ ရှေလသည် “သူ၏အစ်ကိုများကဲ့သို့ သေဆုံးသွားနိုင်သည်” ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ထင်ရှားသည်။

11. Remain a widow. The sudden death of his two older sons, so soon after their marriage to Tamar, made Judah hesitate to give her the third as a husband. In harmony with a superstition found in the Apocryphal book of Tobit (ch. 3:7–10), he may have thought that either she herself, or marriage to her, had in some way occasioned the deaths of Er and Onan. Therefore he sent her away to her father’s house, with the promise of his youngest son as soon as he had grown up. That Judah never intended to fulfill his promise is clear from his excuse that Shelah might “die also, as his brethren did.”

ရှေလသည် လက်ထပ်နိုင်သောအရွယ်ရောက်သော်လည်း သူမအား ပေးမထားသဖြင့်၊ တာမာသည် ယုဒထံမှ ကလေးတစ်ဦးရရှိရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ဟိတ္တိလူမျိုးနှင့် အာရှုရီးယန်းဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် လုံးဝအညီအမျှဖြစ်သည်။ ဟိတ္တိလူမျိုးနှင့် အာရှုရီးယန်းဥပဒေများတွင်၊ ယောက္ခမမရှိပ သာ၊ သေsးသွားသောသူ၏ဖခင်သည် လက်ထပ်ခြင်းဓလေ့ကို ဆောင်ရွက်ရမည်ဟူသော ပြဋ္ဌာန်းချက်ပါရှိသည်။

When Shelah had reached a marriageable age but was not given to her, Tamar determined to secure a child by Judah himself. This was completely in harmony with prevailing Hittite and Assyrian custom. The laws of the Hittites and Assyrians contained the provision that the duty of levirate marriage was to be performed by the father of the deceased if no brother was available.

၁၂။ သိုးမွှေးညှပ်သူများထံသို့ သွားသည်။ ယုဒသည် မုတ်ဆိုးဖြစ်သွားခဲ့သည်။ သိုးမွှေးညှပ်ခြင်းနှင့် အမြဲပျသာဒ်ပွဲများ ဆက်စပ်နေသောကြောင့် (၁ ရှမွေလ ၂၅:၂-၁၁; ၂ ရှမွေလ ၁၃:၂၃ ကိုကြည့်ပါ)၊ ယုဒသည် ထုံးစံအတိုင်း ဝမ်းနည်းကြေကွဲမှုကာလပြီးဆုံးမှသာ တက်ရောက်နိုင်ခသည်။ သူ၏သူငယ်ချင်း ဟိရသည် လိုက်ပါသွားခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားခြင်းမှာ၊ ထိုသူသည် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ရပ်များ (အခန်း ၃၈:၂၀) တွင် ပါဝင်မည့်အခန်းကဏ္ဍကြောင့်ဖြစ်သည်။

12. Went up unto his sheepshearers. Judah had become a widower. Inasmuch as festivities were always connected with sheepshearing (see 1 Sam. 25:2–11; 2 Sam. 13:23), Judah could not attend till after the customary time of mourning had passed. Mention is made of his friend Hirah accompanying him, because of the part he was to play in what follows (v. 20).

တိမ်နတ်။ ဤနေရာသည် “သွားတက်သည်” ဟူသော စကားရပ်အရ ယုဒတို့၏တောင်ကုန်းဒေသတွင် တည်ရှိပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် ယုဒအမျိုးအနွယ်ထံ ခွဲဝေပေးအပ်ခဲ့သည် (ယောရှု ၁၅:၅၇)။ ယခုအခါ တစ်ဘ်နာဟုခေါ်သော ဤနေရာသည် အဒုလမ်မှ အရှေ့မြောက်ဘက် ၄ မိုင်ခန့်အကွာတွင်ရှိသည်။

Timnath. This place was situated in the mountains of Judah, as the expression “went up” shows, and was later allotted to the tribe of Judah (Joshua 15:57). The site, known today as Tibnah, lies about 4 mi. northeast of Adullam.

၁၄။အန်ဖွင့်ရာ နေရာ။ ကျမ်းစာဘာသာပြန်သူများသည် ဤဟေဗြဲစကားရပ်ကို မြို့တစ်မြို့၏အမည်အဖြစ် မမှတ်ယူခဲ့ဘဲ “အန်ဖွင့်ရာနေရာ” ဟုဘာသာပြန်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို “အနာယိမ်၏ဝင်ပေါက်” ဟုဘာသာပြန်သင့်သည် (အာရ်အက်စ်ဗွီ)။ အနာယိမ်သည် အဒုလမ်နှင့် တိမ်နတ်ကြားရှိ လမ်းပေါ်တွင်ရှိရမည်ဖြစ်သော်လည်း ယခုအချိန်ထိ မခွဲခြားသိရှိရသေးပါ။ ၎င်းသည် ယောရှု ၁၅:၃၄ တွင် အဒုလမ်နှင့်နီးကပ်စွာဖော်ပြထားသော အနမ်ဖြစ်နိုင်သည်။

14. An open place. The KJV translators did not recognize the Hebrew expression thus rendered as the name of a town. It should read, “the entrance to Enaim,” as in the RSV. Enaim must have been on the road between Adullam and Timnath, but has not yet been identified. It is probably the Enam of Joshua 15:34, mentioned there as being close to Adullam.

၁၈။ သင်၏တံဆိပ်နှင့် လက်ကောက်များ။ ယုဒ၏ “တံဆိပ်” သည် လည်ပင်းတွင် ကြိုးဖြင့်ဆွဲထားသော ဆလင်ဒါပုံတံဆိပ်ဖြစ်နိုင်သည်။ ကျမ်းစာဘာသာပြန်တွင် “လက်ကောက်များ” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ဤစကားလုံးကို “သင်၏တံဆိပ်နှင့် သင်၏ကြိုး” ဟုဘာသာပြန်သင့်သည် (အာရ်အက်စ်ဗွီ)။ ထိုခေတ်က စာပေများအရ တံဆိပ်သည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုရန်လိုအပ်သောကြောင့် တန်ဖိုးကြီးမားသောပစ္စည်းဖြစ်သည်။ တောင်ဝှေးသည် ချမ်းသာသော ကျွဲနွားမွေးမြူသူ၏သားတစ်ဦးနှင့် ထိုက်တန်သော အလှဆင်ထားသော တောင်ဝှေးဖြစ်နိုင်သည်။ ၁၅ ရာစုနှစ်တွင် အီဂျစ်ဘုရင် သုံးမို့စီးသုံးက သိမ်းဆည်းရမိသော သိုးမွှေးစာရင်းတွင် လူသားဦးခေါင်းပုံဖြတ်ထားသော အာရှတိုင်းတောင်ဝှေးများကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ၁၄ ရာစုနှစ်တွင် တူတန်ခါမင်၏သင်္ချိုင်းတွင်လည်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

18. Thy signet, and thy bracelets. Judah’s “signet” was probably a cylinder seal, carried about his neck by a cord, translated in the KJV as “bracelets.” Rather, the passage should read, “your signet and your cord” (RSV). As literature of the time makes clear, the seal was an object of considerable value, since no business could be transacted without it. The staff may have been ornamented, as became the son of a wealthy cattleman. Asiatic staffs with human heads carved in the handles are mentioned in the list of spoils taken by the Egyptian king Thutmose III in the 15th century b.c., and were also found in the tomb of Tutankhamen, of the 14th century b.c.

၂၁။ ညစ်ကျယ်မိန်းမ။ ဤနေရာတွင် “ညစ်ကျယ်မိန်းမ” ဟုဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် အခန်း ၃၈:၁၅ တွင်သုံးထားသော “ဇာနဟ်” (ဖြစ်စဉ်မဖြစ်စဉ်မိန်းမ) နှင့်မတူဘဲ၊ “ကဒေရှာဟ်” ဟုခေါ်သော “သန့်ရှင်းသောသူ” သို့မဟုတ် “အပ်နှံထားသူ” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ကာနန်လူတို့၏ ဘာသာရေးဝတ်ပြုမှုတွင် ဂရိလူမျိုးများကဲ့သို့ပင် အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးညစ်ကျယ်သူများကို အများအပြားထားရှိခဲ့သည်။ ဤအလုပ်အကိုင်သည် ကာနန်လူတို့တွင် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသောအလုပ်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဟိရသည် သူပေးအပ်ရန်ဆောင်ရွက်မည့် ဆိတ်သငယ်အတွက် “ညစ်ကျယ်မိန်းမ” ကို ရှာဖွေရာတွင် ပိုမိုလေးစားဖွယ်သော စကားလုံးကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

21. The harlot. The Hebrew word here translated “harlot” is different from that of v. 15, zanah, an unchaste woman. In verse 21 “harlot” is from qedeshah, “the consecrated one,” or “the devoted one.” Canaanite religious worship, like that of Greece, provided for both male and female prostitutes in great numbers. This profession was respectable among the Canaanites, and therefore in making inquiry for the “harlot” to whom he was to deliver the kid, Hirah used the more respectable term.

၂၃။ သူမကိုယူထားပါစေ။ ယုဒသည် မိမိတာဝန်ပြီးမြောက်ပြီးဟု ခံစားရပြီး၊ သူ၏အပေါင်ပ�רים ဆိတ်သငယ်ထက်တန်ဖိုးပိုများသော်လည်း၊ နှာကို ထပ်မံရှာဖွေခြင်းဖြင့် အရှက်ရမည်ကို ရှောင်ရှားရန် အမည်မသိသောမိန်းမထံတွင် ထားခဲ့ရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။

23. Let her take it. Feeling that he had done his part, Judah chose to leave his pledge with the unknown girl rather than expose himself to ridicule by making further inquiry, even though the pledge was doubtless of more value than a young goat.

၂၄။ သူမကို မီးရှို့ပါ။ ယုဒသည် မိသားစုအကြီးအကဲအဖြစ် ဤအမိန့်ကို ပေးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သူမအား ခင်ပွန်းပေးရန် တာဝန်မှ လွတ်မြောက်ရန် အခွင့်အလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု သူထင်မှတ်ခဲ့ပေမည်။ တာမာသည် ရှေလ၏သတို့သမီးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ ဖြစ်စဉ်မဖြစ်စဉ်လုပ်ရပ်ကြောင့် အပြစ်ပေးခံရမည်ဖြစ်သည်။ မောရှေပညတ္တိဥပဒေအရ ထိုသို့သောအခြေအနေတွင် ကျောက်ခဲဖြင့်ပစ်သတ်ရန် ပြဋ္ဌာန်းထားသည် (ဒီကာလံ ၂၂:၂၀-၂၄)။ ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်၏သမီး သို့မဟုတ် အချို့သောမတော်မတရားပြုကျင့်မှုများတွင်သာ မီးရှို့ရန် ပြဋ္ဌာန်းထားသည် (လေဝိ ၂၁:၉; ၂၀:၁၄)။ ထို့ကြောင့် ယုဒ၏အမိန့်သည် နောက်ပိုင်းဣသရေလဥပဒေထက် ပိုမိုပြင်းထန်သည်။ သူ၏အမိန့်သည် ထိုခေတ်ကဓလေ့အတိုင်း သို့မဟုတ် အခြားအကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ကို မဆုံးဖြတ်နိုင်ပါ။ ဟမ္မူရာဘိဥပဒေတွင် မီးရှို့ခြင်းဖြင့် အပြစ်ပေးရမည့် ရာဇဝတ်မှုနှစ်ခုကို ဖော်ပြထားသည်။ အပိုဒ် ၁၁၀ တွင် “အပ်နှံထားသူ” (အခန်း ၃၈:၂၁ ကိုကြည့်ပါ) တစ်ဦးသည် စပါးရည်ဆိုင်ဖွင့်လှစ်ခြင်း သို့မဟုတ် စပါးရည်သောက်ရန် ဆိုင်သို့ဝင်ရောက်ပါက အရှင်လတ်လတ်မီးရှို့ရမည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အပိုဒ် ၂၅ တွင် သူခိုးတစ်ဦးသည် ပစ္စည်းခိုးယူရန်ကြိုးစားသော မီးလောင်နေသောအိမ်ထဲသို့ ပစ်ချရမည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။

24. Let her be burnt. Judah gave this order by virtue of his authority as head of the family. This probably seemed to him a fortunate opportunity, furthermore, to extricate himself from his obligation to provide her with a husband. Tamar was regarded as the bride of Shelah, and as such was to be punished for a breach of chastity. The Mosaic law provided for stoning under such circumstances (Deut. 22:20–24). Only in the case of a priest’s daughter, or of certain forms of incest, was burning enjoined (Lev. 21:9; 20:14). Judah’s sentence, therefore, was more harsh than later Israelite law required. Whether he acted according to the custom of his time, or on other grounds, cannot be determined. The Code of Hammurabi lists two crimes for which the punishment is burning. Section 110 of the code states that a “devoted one” (see on Gen. 38:21) who opens a wineshop or enters a wineshop for a drink shall be burned alive, and sec. 25 provides that a thief shall be cast into the burning house from which he had attempted to steal property.

၂၅။ သူမသည် ယောက္ခမဖခင်ထံသို့ စေလွှတ်သည်။ ယုဒသည် တာမာအပေါ် အမိန့်ပေးရာတွင် မိမိကိုယ်ကို မသိလိုက်ဘဲ အပြစ်ရှိကြောင်း စီရင်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူ၏အပြစ်သည် တပ်မက်မှုသို့ လိုက်လျောခြင်းတစ်ခုတည်းမဟုတ်ဘဲ၊ တာမာအား ပေးခဲ့သောကတိကို ဖောက်ဖျက်ခြင်းလည်းပါဝင်သည် (အခန်း ၃၈:၁၁)။ ၎င်းသည် သူမလှည့်ဖြားမှုအတွက် သူကိုယ်တိုင်တာဝန်ရှိစေခဲ့သည်။ သူ၏ပထမဆုံးအမှားမှာ ကာနန်အမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် လက်ထပ်ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် နိယာမကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည် (အခန်း ၂၄:၃; ၂၈:၁; ၃၄:၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့အပြင်၊ သူ၏သားများ၏ ယုတ်မာမှုကို သူသိရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ရုတ်တရက်သေဆုံးမှုတွင် ဘုရားသခင်၏လက်ရာကို အသိအမှတ်မပြုဘဲ၊ တာမာကိုသာ အပြစ်တင်ကာ သူမကို ကလေးမရှိသော မုတ်ဆိုးမအဖြစ် ထာဝရထားရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

25. She sent to her father in law. In passing sentence upon Tamar, Judah had unwittingly condemned himself. His sin, however, consisted not only in giving way to lust, but also in breaking his promise to Tamar (v. 11). This made him personally responsible for the deception she had practiced upon him. His first error had been his own marriage to a Canaanite, in open violation of principle (cf. chs. 24:3; 28:1; 34:14). Furthermore, he certainly knew of the wickedness of his sons; but instead of recognizing the hand of God in their sudden death, he blamed Tamar for it and determined to keep her a childless widow forever.

၂၆။ ငါထက်ပိုမိုဖြောင့်မတ်သည်။ ယုဒသည် မိမိအပြစ်ကို ဝန်ခံခୁံးမှလွဲ၍ အခြားရွေးချယ်စရာမရှိခဲ့ပါ။ ယောသပ်အား ဆန့်ကျင်သောကြံစည်မှုတွင်ကဲ့သို့ပင်၊ သူ၏ဖြစ်စဉ်မဖြစ်စဉ်လုပ်ရပ်များအောက်တွင် တရားမျှတမှုနှင့် စိတ်ရင်းမှန်သောစိတ်ဓာတ်တစ်ခုကို ထင်ရှားစွာပြသခဲ့သည်။ သူ၏ပွင့်လင်းသောဝန်ခံချက်၊ တာမာအပေါ် နောက်ဆက်တွဲဆက်ဆံမှု၊ သူမမှမွေးဖွားသောသားများကို ပြုစုပျိုးထောင်ရာတွင် အောင်မြင်မှု၊ ထိုသားများထဲမှ တစ်ဦးသည် ခရစ်တော်၏ဘိုးဘေးမျိုးရင်းတွင် ဂုဏ်ပြုခံရခြင်းတို့သည် သူ၏ပြည့်စုံသောပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို ထင်ရှားစွာဖော်ပြသည်။ သူ၏အစ်ကိုကြီးများထက် ပိုမိုထူးခြားသောစရိုက်သည် မိသားစု၏ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များကို ဣသရေလတွင် ခေါင်းဆောင်မှုအတွက် အရည်အချင်းပြည့်မီစေခဲ့သည် (အခန်း ၄၉:၃, ၄, ၈-၁၀ ကိုကြပါ)။

26. More righteous than I. There was little Judah could do but to admit his guilt. Again, as in the plot against Joseph, he revealed a spirit of fair play and sincerity beneath his sometimes scandalous conduct. His frank confession, his subsequent treatment of Tamar, his success in rearing the sons born to her, and the fact that one of them was honored by a place in the ancestral line of Christ—all clearly point to a thorough reform on his part. A character more excellent than that of his older brothers qualified him for the leadership of the family, and his posterity for leadership in Israel (see ch. 49:3, 4, 8–10).

၂၉။ ဖာရက်ဇ်။ တာမာ၏သားများ၏အမည်များသည် ၎င်းတို့မွေးဖွားစဉ်ဖြစ်ပွားခဲ့သော စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်ရပ်များအပေါ်အခြေခံသည်။ အမြွှာသားများသည် ၎င်းတို့ပထမဆုံးပေါ်ထွက်လာသောအစဉ်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အဖြစ် မွေးဖွားလာချိန်တွင်၊ သားဖွားဆရာမသည် ဒုတိယသားအား “သင်ကိုယ်တိုင်အတွက် မည်ကဲ့သို့ဖောက်ထွက်လာခဲ့သလဲ” ဟု ဆူးဆူးဆိုပြီး ပြစ်တင်ပြောဆိုခဲ့ပေမည်။ ဆိုလိုသည်မှာ “သင်သည် ရှေ့သို့တွန်းထိုးလာနိုင်ပုံကို သိသည်” ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ဤသားဖွားဆရာမ၏ပြောဆိုချက်မှ ထိုသားသည် “ဖာရက်ဇ်” (ဖောက်ထွက်ခြင်း) ဟူသောအမည်ကို ရရှိခဲ့သည်။ သားဖွားဆရာမက သူ့ကို ပထမသားအဖြစ် မသတ်မှတ်ခဲ့သော်လည်း၊ သူသည် နောက်ပိုင်းတွင် မျိုးရင်းစာရင်းများတွင် ဇာရဟ်ထက်အမြဲရှေ့တွင်ထားရှိခဲ့သည် (အခန်း ၄၆:၁၂; တောလည်ရာ ၂၆:၂၀ စသည်ဖြင့်)။ သူသည် ဒါဝိဒ်မင်း၏ဘိုးဘေးဖြစ်လာခဲ့ပြီး (ရုသ ၄:၁၈-၂၂)၊ သူမှတဆင့် မသီယာ) ၏ဘိုးဘေးဖြစ်လာခဲ့သည် (မသဲ ၁:၃-၁၆)။

29. Pharez. The names of Tamar’s children were based on the interesting episode which occurred at their birth. When the twins were born in the reverse order from that in which they first appeared, the midwife addressed the second one reprovingly, saying as it were, “What a breach you have made for yourself,” meaning perhaps, “You really knew how to push yourself to the front.” From this saying of the midwife the boy received the name Pharez, “break.” Although the midwife did not consider him the first-born, he is henceforth always placed before Zarah in the genealogical lists (Gen. 46:12; Num. 26:20; etc.). He became the ancestor of King David Ruth 4:18–22), and through him, of the Messiah (Matt. 1:3–16).

၃၀။ ဇာရဟ်။ အနီရောင်ကြိုးချည်ထားသော အမြွှာသားသည် “ဇာရဟ်” (ထွက်လာခြင်း) ဟူသောအမည်ကို ရရှိခဲ့သည်။

30. Zarah. The twin with the scarlet thread was named Zarah, “rising.”

ellen g. white comments

1-30 PP 238

အခန်းကြီး - ၃၉

chapter 39

၁. အီဂျစ်သို့ရောက်ခြင်း။

၁ ယောသပ်သည် ပိုတိဖာအိမ်၌ တိုးတက်ခဲ့သည်။ ၇ သူသည် သခင်မဖြစ်သူ၏ သွေးဆောင်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ ၁၃ သူသည် မမှန်ကန်စွာ စွပ်စွဲခံရသည်။ ၂၀ သူသည် ထောင်ကျခံရသည်။ ၂၁ ဘုရားသခင်သည် ထိုနေရာ၌ သူနှင့်အတူ ရှိတော်မူသည်။

1 Joseph advanced in Potiphar’s house. 7 He resisteth his mistress’s temptation. 13 He is falsely accused. 20 He is cast in prison. 21 God is with him there.

မောရှေသည် အီဂျစ်ဘုရင်များကို “ဖာရိုဘုရင်” ဟူသော ယေဘုယျဘွဲ့ဖြင့်သာ ရည်ညွှန်းထားသည် (အခန်း ၁၂:၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော အီဂျစ်နိုင်ငံ၏သမိုင်းကို လောကီသမိုင်းဖြစ်ရပ်များနှင့် ဆက်စပ်ပြီး တိကျသောရက်စွဲများဖြင့် ချိတ်ဆက်ရန် အလွန်ခက်ခဲသည်။

1. Down to Egypt. Inasmuch as Moses designates the kings of Egypt only by the general title “Pharaoh” (see on ch. 12:15), it is most difficult to correlate Biblical statements relative to Egyptian history with known dates and events of secular history.

ယုံကြည်သူများကြားတွင် ယောသပ်သည် အေဒီ ဒုတိယထောင်စုနှစ်ရှိ ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း အီဂျစ်တွင် လှုပ်ရှားခဲ့သည်ဟု ယေဘုယျသဘောတူညီမှုရှိသည်။ အများစုက သူသည် ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များအောက်တွင် ရာထူးရရှိခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။

Among Biblical scholars who believe in the historicity of Joseph there is general agreement that his activities in Egypt occurred during the first half of the second millennium b.c. Many believe that he held office under one of the Hyksos kings.

ဆယ်နှစ်ခုမြောက်မင်းဆက် (ဘီစီ ၁၉၉၁ မှ ၁၇၈၀ ခန့်အထိ) ၏ ထူးချွန်သောဘုရင်များလက်ထက်တွင် အီဂျစ်အနုပညာ၊ ဗိသုကာပညာ၊ နှင့် စာပေတို့ ထွန်းကားခဲ့သည်။ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးသည် ခိုင်မာခဲ့သည်။ အီဂျစ်သည် မြောက်ဘက်ရှိ အနောက်အာရှနှင့် တောင်ဘက်ရှိ နူဘီယာတွင် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိခဲ့ပြီး၊ နိုင်ငံခြားနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်မှု ကျယ်ပြန့်စွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နောက်ဆက်တွဲမင်းဆက်နှစ်ခုမှာ အားနည်းခဲ့ပြီး အာရှတပ်များ၏ တိုးတက်မှုကြောင့် နယ်မြေများ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ ထိုတပ်များ၏ ခေါင်းဆောင်များသည် မိမိတို့ကိုယ်မိမိ “ဟီကာ-ချာရှု့တ်” (နိုင်ငံခြားမှ အုပ်ချုပ်သူများ) ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ဤဘွဲ့သည် ဂရိဘာသာဖြင့် “ဟစ်ဆို့စ်” ဟု အသံထွက်သည်။ ဂျိုးဇီးဖပ်စ်က ၎င်းကို “သိုးထိန်းဘုရင်များ” ဟု ရှင်းပြသော်လည်း ယင်းသည် သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များ၏ အမည်များက သူတို့အများစုမှာ ဆီမီးတစ်လူမျိုးများဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသော်လည်း၊ အချို့မှာ အင်ဒို-ဥရောပအမည်များဖြစ်သည်။ ဤဘုရင်အချို့သည် အီဂျစ်နိုင်ငံအများစုကို အုပ်ချုပ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း အချို့က နိုင်ငံအတွင်း ဒေသဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်သူများကို သည်းခံခဲ့ရသည်။

Under the illustrious kings of the powerful Twelfth Dynasty (1991 to about 1780 b.c.), Egyptian art, architecture, and literature flourished. The national economy was sound. Egypt exerted a strong influence in Western Asia to the north and in Nubia to the south, and carried on an extensive trade with various foreign countries. The two succeeding dynasties were weak, and lost ground before advancing Asiatic armies, whose leaders called themselves Heqa’–cha’śut, “rulers of foreign countries.” The Greek transliteration of this title is rendered in English as Hyksos. Josephus explains the name as meaning “Shepherd Kings,” but this is doubtful. The names of the various Hyksos rulers indicate that most of them were Semitic, though a few bore Indo-European names. Some of these kings were able to extend their power over most of Egypt, whereas others found it necessary to tolerate local rulers in various parts of the country.

ဂရိခေတ်ကတည်းက ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များကို မင်းဆက်နှစ်ခု (ဆယ်ငါးခုမြောက်နှင့် ဆယ်ခြောက်ခုမြောက်) အဖြစ် ခွဲခြားထားပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၁၇၃၀ မှ ၁၅၈၀ ခန့်အထိ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဖြစ်သော ဒယ်လ်တာဒေသရှိ အာဗာရစ်မြို့မှ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဤကာလ၏ နောက်ပိုင်းတွင် သိဘီးမြို့မှ ဒေသခံအီဂျစ်အုပ်ချုပ်သူများသည် အီဂျစ်တစ်နိုင်ငံလုံးကို ၎င်းတို့၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုဖြင့် တဖြည်းဖြည်း ချဲ့ထွင်ခဲ့ပြီး ဟစ်ဆို့စ်များကို မြောက်ဘက်သို့ တွန်းပို့ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အာဗာရစ်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ဟစ်ဆို့စ်များကို နိုင်ငံမှ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ ဟစ်ဆို့စ်များသည် ပါလက်စတိုင်းတောင်ပိုင်းရှိ ရှာရူဟင်ခံတပ်တွင် နောက်ထပ်သုံးနှစ်ကြာ ခုခံခဲ့သော်လည်း ထပ်မံရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး မြောက်ဘက်သို့ ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် ဒုတိယအလယ်အလတ်ကာလ (ဆယ်သုံးခုမြောက်မှ ဆယ်ခုနစ်ခုမြောက်မင်းဆက်) သည် နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ခန့် ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။ ဟစ်ဆို့စ်များကို ပြည်နှင်ထုတ်ရေးစစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့သော အီဂျစ်မင်းဆက်ဆယ်ခုနစ်ခုမြောက်မှ ကာမို့စ်နှင့် ဆီကီနင်ရီ တို့သည် အင်ပါယာ (သို့မဟုတ် နိုင်ငံသစ်) ကို တည်ထောင်ခဲ့သော ဆယ်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်၏ နောက်ဆက်ခံသူများဖြစ်သည်။ ထိုကာလတွင် ထွက်မြောက်ရာကျမ်းဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

Since Greek times the Hyksos rulers have been traditionally divided into two dynasties, the 15th and 16th, which ruled Egypt from their capital Avaris, in the Delta, from about 1730 to 1580 b.c. During the latter part of this period the local Egyptian rulers of Thebes gradually extended their influence over the whole of Egypt, pushing the Hyksos northward. They finally conquered Avaris and drove the Hyksos from the country. The latter held out for another three years in the stronghold of Sharuhen in southern Palestine, but were again defeated and finally disappeared to the north. Thus ended the Second Intermediate Period, the Thirteenth to the Seventeenth Dynasty, which had lasted some 200 years. The native rulers of Egypt who waged the war of liberation against the Hyksos, Kamose, and Sekenenre, belonged to the Seventeenth Dynasty. Their successors, the powerful kings of the Eighteenth Dynasty, founded the Empire, or New Kingdom, during which the Exodus occurred.

အာရှဖြစ်သည့် ဟစ်ဆို့စ်များသည် အီဂျစ်လူမျိုးများက ပြင်းထန်စွာ မုန်းတီးခံရပြီး၊ ၎င်းတို့အာဏာပြန်လည်ရရှိသောအခါ ဟစ်ဆို့စ်များ၏ အဆောက်အအုံများနှင့် မှတ်တမ်းများကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့အကြောင်း သိရှိမှုမှာ အနည်းငယ်သာရှိသည်။ ၎င်းတို့၏ ဘုရင်အမည်များ၊ ၎င်းတို့အကြောင်း လှောင်ပြောင်သရော်သော မှတ်ချက်အနည်းငယ်နှင့် ပြည်နှင်ထုတ်ရေးစစ်ပွဲမှ ဖြစ်ရပ်အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိသည်။ ယောသပ်ကို ဟစ်ဆို့စ်ကာလတွင် ထားရှိရန် အကြောင်းအထောက်အထားများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

The Asiatic Hyksos were intensely hated by the Egyptians, who, upon their return to power, destroyed all Hyksos monuments and records, with the result that very little is known about them. The names of their kings, a few sarcastic remarks about them, and a few brief episodes from the war of liberation are all that remain. Evidence for placing Joseph in the Hyksos period is, in brief, as follows:

၁. သမ္မာကျမ်းစာခေတ်ကာလ

ရှောလမုန်၏ စတုတ္ထနှစ်မှ (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၆:၁) ထွက်မြောက်ရာကျမ်းသို့ ပြန်လည်တွက်ချက်ပါက—အဟပ်ဘုရင်၏ သေဆုံးမှုကို ဘီစီ ၈၅၃ ဟု ယေဘုယျလက်ခံထားသော ရက်စွဲအပေါ် အခြေခံ၍—ထို့နောက် ထွက်မြောက်ရာမတိုင်မီ ၂၁၅ နှစ်အလိုတွင် ယာကုပ်သည် အီဂျစ်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည် (စာမျက်နှာ ၁၈၄၊ ၁၈၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ထိုအချိန်တွင် ယောသပ်သည် အသက် ၃၉ နှစ်ရှိပြီး (ကမ္ဘာဦး ၂၇:၁ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် ယောသပ်ကို ဟစ်ဆို့စ်ကာလ၏ အလယ်ပိုင်းတွင် ထားရှိသည်။

1.Bible chronology. If we reckon back to the Exodus from the 4th year of Solomon (1 Kings 6:1)—which is located by the chronology of the kings based on the generally accepted date of 853 b.c. for Ahab’s death—thence 215 years before the Exodus to Jacob’s entry into Egypt (see pp. 184, 186), when Joseph was 39 (see on Gen. 27:1), that will place Joseph near the middle of the Hyksos period.

၂. မြင်းနှင့် ရထားများကို ဟစ်ဆို့စ်များက အီဂျစ်သို့ ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ မကျူးကျော်မီ အီဂျစ်တွင် မသိခဲ့ပါ။ ယောသပ်ဇာတ်လမ်းတွင် မြင်းနှင့် ရထားများကို ထပ်ခါတလဲလဲ ဖော်ပြထားသည် (အခန်း ၄၁:၄၃; ၄၆:၂၉; ၄၇:၁၇)။ ထို့ကြောင့် ယောသပ်၏ လှုပ်ရှားမှုများသည် ဟစ်ဆို့စ်အုပ်ချုပ်မှုမတိုင်မီ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ဟု မဆိုနိုင်ပါ။

2.The horse and chariot were introduced into Egypt by the Hyksos, and were unknown in the land prior to their invasion. Since horses and chariots are repeatedly mentioned in the Joseph narrative (chs. 41:43; 46:29; 47:17), his activities in Egypt cannot have taken place before the time of Hyksos supremacy.

၃. ဖာရိုဘုရင်၏ သက်တော်စောင့်တပ်မှူးဖြစ်သော ပိုတိဖာသည် “အီဂျစ်လူမျိုး” ဖြစ်သည်ဟူသော ဖော်ပြချက် (အခန်း ၃၉:၁) သည် ဒေသခံအီဂျစ်လူမျိုးများကို ရာထူးကြီးမားသောနေရာတွင် တွေ့ရခဲသည့်အချိန်တွင်သာ အရေးပါမည်။

3.The statement that Potiphar, the captain of Pharaoh’s bodyguard, was “an Egyptian” (ch. 39:1) would have significance only at a time when it was the exception to find native Egyptians occupying high office.

၄. ယောသပ်ကဲ့သို့ ဆီမီးတစ်လူမျိုးတစ်ဦးသည် ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များလက်ထက်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးသို့ ရောက်ရှိနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့အများစုမှာ ဆီမီးတစ်လူမျိုးများဖြစ်ပြီး၊ ဒေသခံအီဂျစ်ဘုရင်လက်ထက်တွင်ထက် ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများသည်။

4.It is more likely that a Semite like Joseph would be advanced to the high position of prime minister under the Hyksos kings, of whom a majority were Semites, than under a native Egyptian monarch.

၅. ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များ၏ နေထိုင်ရာမြို့ဖြစ်သော အာဗာရစ်သည် နိုင်းမြစ်ဒယ်လ်တာဒေသ၏ အရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် ဂိုရှင်ပြည်နှင့် နီးကပ်စွာတည်ရှိသည်။ ဤအချက်သည် ယောသပ်ဇာတ်လမ်းတွင် မြို့တော်သည် ယာကုပ်နှင့် သူ၏သားများနေထိုင်ရာနေရာနှင့် သိပ်မဝေးကြောင်း ညွှန်ပြသည့်အချက်များနှင့် ကိုက်ညီသည် (အခန်း ၄၅:၁၀)။ အာဗာရစ်နှင့် ဂိုရှင်သည် မိုင် ၂၅ ခန့်သာ ကွာဝေးသည်။

5.Avaris, the residence of the Hyksos kings, lay in the northeastern section of the Nile Delta, near the land of Goshen. This fact agrees with inferences in the Joseph narrative to the effect that the capital was not far from where Jacob and his sons settled (ch. 45:10). Avaris and Goshen are only about 25 mi. apart.

၆. “ယောသပ်ကို မသိသော ဘုရင်သစ်တစ်ပါးပေါ်ထွန်းလာသည်” (ထွက်မြောက်ရာ ၁:၈) ဟူသော ဖော်ပြချက်ကို ဟစ်ဆို့စ်များကို နှင်ထုတ်ခဲ့သော ဆယ်ခုနစ်ခုမြောက် သို့မဟုတ် ဆယ်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်မှ ဖာရိုဘုရင်ကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု ယူဆပါက အကောင်းဆုံး ရှင်းပြနိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဟစ်ဆို့စ်များကို မုန်းတီးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ထံမှ ကျေးဇူးခံစားခဲ့ရသူများကိုလည်း မုန်းတီးခဲ့သည်။

6.The statement that a new king arose who did not know Joseph (Ex. 1:8) can be explained best by assuming that reference is made to a Pharaoh of the Seventeenth or Eighteenth Dynasty, who had expelled the Hyksos and naturally hated all who had received favors from them.

၇. အီဂျစ်မှတ်တမ်းများတွင် ယောသပ်နှင့်ပတ်သက်သော အချက်အလက်များ မပါဝင်ခြင်းသည် ယောသပ်သည် ဟစ်ဆို့စ်အုပ်ချုပ်မှုကာလတွင် နေထိုင်ခဲ့ပါက အရေးပါလှသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့၏ မှတ်တမ်းများကို စနစ်တကျ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။

7.The silence of all Egyptian records regarding Joseph would be most significant if Joseph lived in the time of Hyksos supremacy, for their records were systematically destroyed.

၈. ဟစ်ဆို့စ်မတိုင်မီကာလ၏ အီဂျစ်မှတ်တမ်းများတွင် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများနှင့် မြေယာပိုင်ဆိုင်မှု၊ တိရစ္ဆာန်ပိုင်ဆိုင်မှုများ ရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ဒုတိယအလယ်အလတ်ကာလတွင် ဤအရာများ ပြောင်းလဲသွားခဲ့ပြီး၊ ဒေသခံအီဂျစ်လူမျိုးများက အာဏာပြန်လည်ရရှိသောအခါ၊ ဘုရားကျောင်းပိုင်ပစ္စည်းများမှလွဲ၍ မြေယာနှင့် တိရစ္ဆာန်များကို ဘုရင်ပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဤပြောင်းလဲမှု၏ အကြောင်းအရင်းကို ကမ္ဘာဦး ၄၇:၁၈-၂၆ တွင် တွေ့ရသည်။

8.Egyptian records of the pre-Hyksos period show the existence of private enterprise and private ownership of land and livestock. All this changed during the time of the Second Intermediate Period, and we find that when the native Egyptians regained power, lands and cattle, with the exception of ecclesiastical property, were considered possessions of the crown. The explanation for this change is found in Gen. 47:18–26.

ယောသပ်အား ဟစ်ဆို့စ်ကာလတွင် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ထားရှိရန် ဆန့်ကျင်ပုံရသော အကြောင်းအချက်များကို နောက်ဆက်တွဲမှတ်ချက်များတွင် ဖြေရှင်းမည်။

Arguments that seem to oppose placing Joseph’s term as prime minister in the time of the Hyksos will be dealt with in the comments that follow.

အီဂျစ်လူမျိုး
ယာကုပ်နှင့် တာမာဖြစ်ရပ်ဖြင့် ပြတ်တောက်သွားသော ယောသပ်၏ဇာတ်လမ်းကို ပြန်လည်ဆက်လက်ရင်း၊ မောရှေသည် အခန်း ၃၇:၃၆ တွင် ဖော်ပြခဲ့သည့်အရာများကို အနှစ်သာရအားဖြင့် ထပ်မံဖော်ပြသည်။ တစ်ခုတည်းသော အရေးပါသော ထပ်မံဖြည့်စွက်ချက်မှာ ပိုတိဖာသည် အီဂျစ်လူမျိုးဖြစ်သည်ဟူသော ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် ယောသပ်သည် အီဂျစ်သို့ ရောက်ရှိချိန်တွင် တာဝန်ကြီးမားသော ရာထူးတွင် အီဂျစ်လူမျိုးတစ်ဦးကို တွေ့ရခဲသည့်အချိန်ဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြပုံရသည်။

An Egyptian. Resuming the thread of the Joseph narrative, interrupted by insertion of the incident involving Judah and Tamar, Moses repeats in essence what he had stated in ch. 37:36. The only important addition is the statement that Potiphar was an Egyptian. This seems to suggest that Joseph arrived in Egypt at a time when it was unusual to find an Egyptian in a responsible government position.

၂. ထာဝရဘုရားသည် ယောသပ်နှင့်အတူရှိတော်မူသည်

ယောသပ်သည် နိုင်ငံခြားတွင် ကြွယ်ဝသောအိမ်တွင် ချစ်မြတ်နိုးခံရသော သားအဖြစ်မှ ကျွန်အဆင့်သို့ နိမ့်ကျခဲ့သော်လည်း၊ ယေဟောဝါဘုရားသည် သူ၏လက်ဖြင့် လုပ်ဆောင်သမျှကို ကောင်းချီးပေးရန် သူနှင့်အတူ ရှိတော်မူသည်။ ဘုရားသခင်၏ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သစ္စာရှိသော ကျွန်များ၏ ဇွဲလုံ့လ၊ ဂရုစိုက်မှု၊ နှင့် အားထုတ်မှုတို့ဖြင့် လောကီလူများကို ဆွဲဆောင်ပြီး၊ ထို့မှတဆင့် ဘုရားသခင်ကို သိရှိစေရန် ဘုရားသခင်၏ ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်သည်။ ပိုတိဖာသည် ယောသပ်၏ဘုရားသခင်က သူ၏အိမ်နှင့် လယ်ယာပိုင်ဆိုင်မှုများကို ကောင်းချီးပေးနေသည်ကို သတိပြုမိလာသည်နှင့်အမျှ ယောသပ်အား ယုံကြည်မှုပိုမိုထားရှိခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် သူ၏ကိုယ်ပိုင်ကိစ္စအားလုံးကို ယောသပ်ထံ အပ်နှံခဲ့သည်။

2. The Lord was with Joseph. Though Joseph found himself in a foreign land, abased from the position of favored son in a wealthy home to the social status of a slave, Jehovah was still at his side to bless and to prosper the work of his hands. It is God’s design that men of the world, attracted by the diligence, care, and energy manifested by his faithful servants on earth, shall thereby learn to Him. Potiphar’s confidence in Joseph increased, as he observed the blessings of Joseph’s God upon his property in the house and in the field, with the result that he eventually left to him the management of all his personal affairs.

ယောသပ်သည် အိမ်တွင်းတာဝန်များကို ဂရုတစိုက်၊ ဇွဲလုံ့လရှိစွာ၊ နှင့် သစ္စာရှိစွာ ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏သခင်၏ အကျိုးစီးပွားကို သစ္စာစောင့်သိခဲ့သည်။ အောင်မြင်မှုသည် ပေါ့ဆသူ၊ ပျင်းရိသူ၊ သို့မဟုတ် သစ္စာမရှိသူထံ ရောက်ရှိလေ့မရှိပါ။ ယောသပ်သည် ယေဟောဝါဘုရားသည် သူ့ကို ကြည့်ရှုနေတော်မူသည်ကို သတိရှိခဲ့သော်လည်း (အခန်း ၃၉:၉; ၄၅:၅)၊ သူ၏သစ္စာရှိသော ဝန်ဆောင်မှုကို သူ၏လောကီသခင်က တန်ဖိုးထားသည်ကို သိရှိခြင်းသည် ယောသပ်အတွက် စိတ်ကျေနပ်မှုဖြစ်စေခဲ့ရမည်။

Obviously, Joseph was attentive, diligent, and conscientious in the performance of his household duties, as well as faithful and devoted to the interests of his master. Success seldom comes to the negligent, the idle, or the unprincipled. Though he was conscious that Jehovah was watching him (v. 9; ch. 45:5), it must have been a source of satisfaction to Joseph to know that his faithful service was appreciated by his earthly master.

၆. ရုပ်ရည်ချောမောသူ
ယောသပ်သည် “အဆင်း အသွင်ချောမောသူ” ဖြစ်သည် (သို့မဟုတ် “ရုပ်ရည်ချောမောပြီး ဆွဲဆောင်မှုရှိသူ”)။ ဤအချက်သည် သူ၏မိခင် ရာခေလထံမှ အမွေဆက်ခံရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ရာခေလအကြောင်းလည်း ဤစကားလုံးများကို ဟီဘရူးဘာသာတွင် အသုံးပြုထားသည် (အခန်း ၂၉:၁၇; PP ၂၀၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤအချက်ကို ဤနေရာတွင် ဖော်ပြထားခြင်းသည် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ရပ်အတွက် နိဒါန်းအဖြစ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းနှင့်ဆက်စပ်နေသည်။

6. A goodly person, and well favoured. Literally, “handsome in stature and handsome in appearance,” or, “handsome and good-looking” (RSV). This, Joseph must have inherited from his mother, Rachel, of whom the very same words are used in the Hebrew (see ch. 29:17; PP 209). The fact is no doubt mentioned here in anticipation of the episode which follows, and to which it forms an introduction.

၇. သခင်၏ဇနီး
ဤအကျပ်အတည်းအခိုက်အတန့်တွင် ယောသပ်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးသစ္စာစောင့်သိမှုသည် သူ၏ညီအစ်ကိုများ၏ အပြုအမူနှင့် သိသာစွာ ခြားနားမှုပြသည်။ ဤအခြေအနေတွင် ရုဗင် (အခန်း ၃၅:၂၂) သို့မဟုတ် ယုဒ (အခန်း ၃၈:၁၆) တို့သည် မည်သို့ပြုလုပ်မည်နည်း။ ယာကုပ်က ယောသပ်ကို မျက်နှာသာပေးခဲ့ပြီး ပိုတိဖာက သူ့အား ယုံကြည်ခဲ့သည်မှာ အံ့သြစရာမဟုတ်ပါ။ ဤယုံကြည်မှုသည် ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာရှိရန် သူ၏သန္နိဋ္ဌာန်ကို ခိုင်မာစေခဲ့ပြီး၊ သူ၏ မြင့်မားသော ကိုယ်ကျင့်သီလနှင့် သစ္စာစောင့်သိမှုဆိုင်ရာ စံနှုန်းများကို ပို၍ဆွဲဆောင်မှုရှိစေခဲ့သည်။

7. His master’s wife. In this moment of crisis the personal integrity of Joseph stands forth in sharp contrast to that of his brothers. What would Reuben (ch. 35:22) or Judah (ch. 38:16) have done under the circumstances? Little wonder that Jacob favored Joseph, and that Potiphar felt such confidence in him. This confidence in him reinforced his serene purpose to be true to God, and made even more desirable to him his lofty ideals of personal honor and integrity.

၉-၁၉. ဘုရားသခင်၏ကြံစည်မှုသည် ရန်သူ၏အကြံအစည်များကို ကျော်လွှားလိမ့်မည်။—လူတိုင်းရင်ဆိုင်ရသည့် အန္တရာယ်များကြားတွင်၊ ၎င်းတို့သည် အားကိုးရန် ခိုင်မာယုံကြည်စိတ်ချရသော ကာကွယ်မှုများ လိုအပ်သည်။ ဤပုပ်သိုးသောခေတ်တွင် လူများစွာသည် ဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်ကို အနည်းငယ်သာရရှိထားပြီး၊ များစွာသောကိစ္စများတွင် ၎င်းတို့၏ကာကွယ်မှုသည် ပထမဆုံးတိုက်ခိုက်မှုတွင် ပြိုကျသွားပြီး၊ ပြင်းထန်သောသွေးဆောင်မှုများက ၎င်းတို့ကို သိမ်းပိုက်သွားသည်။ ကျေးဇူးတော်၏ဒိုင်းလွှားသည် မကောင်းမှုသြဇာများဖြင့် ဝိုင်းရံထားသော်လည်း၊ ရန်သူ၏သွေးဆောင်မှုများကို မအောင်မြင်စေဘဲ လူတိုင်းကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ ခိုင်မာသောမူဝါဒနှင့် ဘုရားသခင်အပေါ် မယိမ်းယိုင်သောယုံကြည်မှုဖြင့်၊ ၎င်းတို့၏ကုသိုလ်နှင့် ဖြောင့်မတ်မှုသည် တောက်ပလိမ့်မည်၊ မကောင်းမှုများဖြင့် ဝိုင်းရံထားသော်လည်း၊ ၎င်းတို့၏ကုသိုလ်နှင့် ဖြောင့်မတ်မှုအပေါ် မည်သည့်အစွန်းအထင်းမျှ မကျန်ရစ်ရန်လိုအပ်သည်။ ယောသပ်ကဲ့သို့ ၎င်းတို့သည် မကောင်းသောစွပ်စွဲချက်များနှင့် မမှန်ကန်သောစွပ်စွဲမှုများကို ခံစားရသော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ကြံစည်မှုသည် ရန်သူ၏အကြံအစည်များအားလုံးကို ကောင်းမွန်စွာ ကျော်လွှားလိမ့်မည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏အချိန်တွင် ၎င်းတို့ကို မကောင်းသောလက်စားချေမှုဖြင့် တစ်ခဏတာ နှိမ့်ချခံရသည်ထက် များစွာမြင့်မားစွာ ချီးမြှင့်လိမ့်မည် (3SG ၁၄၅, ၁၄၆)။

9-19. Providence Will Overrule Enemy’s Devices.—Amidst the shares to which all are exposed, they need strong and trustworthy defenses on which to rely. Many in this corrupt age have so small a supply of the grace of God, that in many instances their defense is broken down by the first assault, and fierce temptations take them captives. The shield of grace can preserve all unconquered by the temptations of the enemy, though surrounded with the most corrupting influences. By firm principle, and unwavering trust in God, their virtue and nobleness of character can shine, and, although surrounded with evil, no taint need be left upon their virtue and integrity. And if like Joseph they suffer calumny and false accusations, Providence will overrule all the enemy’s devices for good, and God will in His own time exalt as much higher, as for a while they were debased by wicked revenge (3SG 145, 146).

၉. ငယ်စဉ်ကအထင်အမြင်များက နှလုံးကို ခိုင်ခံ့စေသည်။—ယောသပ်၏စိတ်ထဲတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ငယ်စဉ်ကအထင်အမြင်များသည် ပြင်းထန်သောသွေးဆောင်မှုအချိန်တွင် သူ၏နှလုံးကို ခိုင်ခံ့စေခဲ့ပြီး၊ သူ့ကို “ဤမကောင်းမှုကြီးကို ငါမည်သို့ပြုနိုင်မည်နည်း၊ ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်၍ အပြစ်ပြုနိုင်မည်နည်း” ဟု အော်ဟစ်စေခဲ့သည်။ ငယ်ရွယ်စဉ်က ဂရုတစိုက်၊ ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့သော မိခင်တစ်ဦးက စိုက်ပျိုးခဲ့သော အစေ့များသည် ဖြောင့်မတ်ခြင်းပင်များဖြစ်လာပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ပွင့်လန်းပြီး အသီးသီးလိမ့်မည်။ ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့သော ဖခင်တစ်ဦးက နည်းဥပဒေနှင့် ပုံသက်သေဖြင့် ပေးခဲ့သော သင်ခန်းစာများသည်၊ ယောသပ်၏ကိစ္စတွင်ကဲ့သို့၊ နောင်တွင် ပေါများသောအသီးကို ဖြစ်ထွန်းစေလိမ့်မည် (GH ဇန်နဝါရီလ ၁၈၈၀)။

9. Early Impressions Fortified Heart.—The early impressions made upon his [Joseph’s] mind garrisoned his heart in the hour of fierce temptation, and led him to exclaim, “How can I do this great wickedness, and sin against God?” Childhood is the season in which the most abiding impressions may be made. …

The seeds sown in infancy by the careful, God-fearing mother will become trees of righteousness, which will blossom and bear fruit; and the lessons given by a God-fearing father by precept and example, will, as in the case of Joseph, yield an abundant harvest by-and-by (GH Jan. 1880).

တစ်ခုလုံးသောအနာဂတ်သည် တစ်ခဏတာ၏ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါ်တွင် မူတည်သည်။—လူငယ်များအတွက် သွေးဆောင်မှုအနည်းငယ်သည် ကာမသွေးဆောင်မှုထက် ပို၍အန္တရာယ်ကြီးမားပြီး၊ ၎င်းကို လိုက်လျောလျှင် အချိန်နှင့်ထာဝရအတွက် ဝိညာဉ်နှင့်ကိုယ်ခန္ဓာကို အဆုံးစွန်သော ပျက်စီးစေမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ခုလုံးသောအနာဂတ်သည် တစ်ခဏတာ၏ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ယောသပ်သည် ကူညီမှုအတွက် ကောင်းကင်သို့ အေးဆေးစွာ မျက်လုံးများကို မြှောက်ပြီး၊ သူ၏ဖြူးလျော့သောအပြင်ဝတ်ရုံကို သွေးဆောင်သူ၏လက်ထဲတွင် ချန်ထားခဲ့ပြီး၊ သူ၏မျက်လုံးသည် မသန့်ရှင်းသောစိတ်ဆန္ဒအစား ပြတ်သားသောသန္နိဋ္ဌာန်ဖြင့် တောက်ပလျက်၊ “ဤမကောင်းမှုကြီးကို ငါမည်သို့ပြုနိုင်မည်နည်း၊ ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်၍ အပြစ်ပြုနိုင်မည်နည်း” ဟု အော်ဟစ်ခဲ့သည်။ အောင်မြင်မှုရရှိခဲ့ပြီး၊ သူသည် သွေးဆောင်သူထံမှ ထွက်ပြေးခဲ့ပြီး၊ သူသည် ကယ်တင်ခံရသည် (Letter ၃, ၁၈၇၉)။

Entire Future Suspended on Moments Decision

Entire Future Suspended on Moment’s Decision.—Few temptations are more dangerous or more fatal to young men than the temptation to sensuality and none if yielded to will prove so decidedly ruinous to soul and body for time and eternity. The welfare of his entire future is suspended upon the decision of a moment. Joseph calmly casts his eyes to heaven for help, slips off his loose outer garment, leaving it in the hand of his tempter and while his eye is lighted with determined resolve in the place of unholy passion, he exclaims, “How can I do this great wickedness, and sin against God?” The victory is gained; he flees from the enchanter; he is saved (Letter 3, 1879).

၁၀. နေ့စဉ်ပြောဆိုခြင်း

ယောသပ်၏ စရိုက်သည် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသော ဖိအားများအောက်တွင် ခိုင်မာစွာ တည်ရှိနေသည်။ ပညာရှိစွာ၊ သူသည် သခင်မနှင့် အတူရှိနေရန်ပင် ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။ ဤသို့ ငြင်းပယ်ခြင်းဖြင့် ယောသပ်သည် သစ္စာရှိမှု၊ ပညာရှိမှု၊ နှင့် မှန်ကန်သောလမ်းကို ဆုံးဖြတ်ချက်ချထားမှုကို ပြသခဲ့သည်။ သွေးဆောင်မှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာသည်နှင့်အမျှ သူသည် ၎င်းကို ခုခံရန် ပိုမိုသန္နိဋ္ဌာန်ချခဲ့သည်။

10. She spake to Joseph day by day. Joseph’s character stood firm under persistent attack. Wisely, he refused even to be in her company. In thus refusing, Joseph revealed sincerity, wisdom, and determination in the way of right. The stronger the temptation, the more resolute he became in resisting it.

၁၂. သူ၏အဝတ်အစား
ယောသပ်ဝတ်ဆင်ထားသော အဝတ်အစားမှာ မည်သည့်အမျိုးအစားဖြစ်သည်ကို မသေချာပါ။ ဟီဘရူးစကားလုံး “ဘီဂတ်” သည် အဝတ်အစားအတွက် ယေဘုယျသုံးစကားလုံးဖြစ်ပြီး၊ စောင်တစ်ထည်ကိုပင် ဆိုလိုနိုင်သည်။ မှတ်ချက်ပေးသူအများစုက ၎င်းသည် ပခုံးပေါ်တွင် ခြုံထားသော ရှည်လျားသော အဝတ်တစ်ထည်ဟု ယူဆကြသည်။ သို့သော် ရှေးအီဂျစ်အနုပညာလက်ရာများနှင့် ပန်းချီများတွင် အမျိုးသားများသည် ရှည်လျားသော အဝတ်အစားများကို ရှားရှားပါးပါး ဝတ်ဆင်ကြသည်။ ဘုရင်မှ ကျွန်အထိ အမျိုးသားများ၏ ပုံမှန်ဝတ်စားဆင်ယင်မှုမှာ ပိတ်စတစ်ထည်ဖြစ်သည်။ ဘုရင်များအတွက် ၎င်းသည် အထည်ကောင်းဖြစ်ပြီး၊ သန့်ရှင်းသပ်ရပ်စွာ ကျစ်ထားသည်။ အခြားသူများအတွက် ၎င်းသည် လူမှုအဆင့်အတန်းအလိုက် အရည်အသွေးနိမ့်သည်။ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကို တစ်ခါတစ်ရံ ပခုံးမှခြုံထားသော အဖြူရောင်အထည်တစ်ထည်ဖြင့် ကိုယ်ထည်ကို ပတ်ထားသည့်ပုံဖြင့် ပုံဖော်ထားသည်။ ယောသပ်သည် အိမ်မှထွက်ပြေးစဉ် ပိုတိဖာ့ဇနီးက ဖမ်းယူခဲ့သော အဝတ်အစားသည် ၎င်းဖြစ်နိုင်သည်။

12. His garment. It is not certain what kind of garment Joseph wore. The Hebrew word, beged, is a general term for clothing, and may even mean a blanket. Most commentators have thought of it as a long gown thrown over the shoulders. In ancient Egyptian reliefs and paintings, however, men rarely appear in long garments. The standard dress of a man, from king to slave, was a loincloth. In the case of royalty, it was of fine material, immaculately clean, and starched. For all others it was of less value, its quality being determined by social standing. Overseers are occasionally pictured with a white piece of cloth hanging from their shoulders and wound around the body. Perhaps it was this that Potiphar’s wife snatched from Joseph as he fled from the house.

၁၄. သူသည်ယူဆောင်လာသည်

ဤဖြစ်ရပ်ကို အခြားကျွန်များထံ ပြောပြရာတွင် ပိုတိဖာ့ဇနီးသည် သူ၏ခင်ပွန်းကို “သူ” ဟူသော နာမ်စားဖြင့်သာ ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ ဤအချက်သည် သူမသည် ခင်ပွန်းအပေါ် လေးစားမှုမည်မျှနည်းပါးကြောင်းနှင့် သူမဖြစ်ရပ်ကို ပြောပြရာတွင် ပိုတိဖာ့ဇနီးသည် သူ၏ခင်ပွန်းကို “သူ” ဟူသော နာမ်စားဖြင့်သာ ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ ဤအချက်သည် သူမသည် ခင်ပွန်းအပေါ် လေးစားမှုမည်မျှနည်းပါးကြောင်းနှင့် သူမ၏ အကျင့်စရိုက်ယုတ်ညံ့မှုကို ပိုမိုသိသာစေသည်။

14. He hath brought in. It is interesting to note that in telling the other servants of the affair Potiphar’s wife spoke of her husband simply by the pronoun “he.” This shows how little respect she had for him, and accentuates her already vulgar and wanton character.

လူ့သဘာဝ၏ အားနည်းချက်တစ်ခုမှာ မိမိ၏အမှားများအတွက် အခြားသူများကို အပြစ်တင်လိုခြင်းဖြစ်သည်။ ဧဒင်ဥယျာဉ်ရှိ အာဒံနှင့် ဧဝတို့လည်း ဤသို့ပြုခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၃:၁၂, ၁၃)။ ဤသည်မှာ “ကျွန်ုပ်တို့၏ညီအစ်ကိုများကို စွပ်စွဲသူ” (ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၁၂:၁၀) ၏ စိတ်ဓာတ်ကို ထင်ဟပ်ပြသပြီး၊ ၎င်းသည် သူ့ကိုယ်သူ မတရားစွပ်စွဲခြင်းဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ဖုံးကွယ်ရန် ကြိုးစားသည် (ဇာခရိ ၃:၁)။ ၎င်း၏ အဆုံးစွန်ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဘုရားသခင်သည် ဖန်ဆင်းခံသတ္တဝါများနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် မမျှတကြောင်း သက်သေပြရန်ဖြစ်သည် (ယောဘ ၁:၈-၁၁; ၂:၁-၅)။ အခြားသူများ၏ ချို့ယွင်းချက်များကို အမှန်ဖြစ်စေ၊ စိတ်ကူးယဉ်ဖြစ်စေ အလေးပေးဖော်ပြခြင်းသည် ပြောဆိုသူကို ပိုမိုကောင်းမွန်သူအဖြစ် ထင်ရှားစေရန် ရည်ရွယ်သည်။

It seems ever to have been a weakness of human nature to blame others for one’s own misdeeds. Thus it was with Adam and Eve in the Garden of Eden (Gen. 3:12, 13). This is but a reflection of the spirit of the “accuser of our brethren” (Rev. 12:10), who seeks to justify himself by maligning those who serve the Lord (Zech. 3:1). His ultimate purpose is, of course, to prove God unfair in His dealings with created beings (see Job 1:8–11; 2:1–5). Stressing the defects of others, whether real or imaginary, is supposed to make the speaker appear better by contrast.

ဟီဘရူးလူမျိုး

ဆိုလိုသည်မှာ ဧဘာ၏သားမြေးဖြစ်သူတစ်ဦး (အခန်း ၁၀:၂၁; ၁၄:၁၃ ကိုကြည့်ပါ)။ ယာကုပ်၏သားမြေးများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်ကို လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ယေဘုယျအားဖြင့် ဤသို့ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ အခြားသူများကလည်း ၎င်းတို့ကို ဤသို့ရည်ညွှန်းခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၉:၁၇; ၄၀:၁၅; ၄၁:၁၂; ၄၃:၃၂; ထွက်မြောက်ရာ ၁:၁၅, ၁၆, ၁၉; ၂:၆ စသည်ဖြင့်)။ မူလက “ဂျူး” ဟူသည်မှာ ယုဒမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်သော်လည်း၊ သိမ်းသွင်းခံရပြီးနောက် ဤအသုံးအနှုန်းသည် ၎င်း၏ မျိုးနွယ်ဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။

An Hebrew. That is, a descendant of Eber (see chs. 10:21; 14:13). It was generally thus that the descendants of Jacob referred to themselves as a people, and that others referred to them (see Gen. 39:17; 40:15; 41:12; 43:32; Ex. 1:15, 16, 19; 2:6; etc.). Originally, a “Jew” was a descendant of Judah, but after the captivity the term lost its strictly tribal application.

ကျွန်ုပ်တို့ကို လှောင်ပြောင်ရန်

ကမ္ဘာဦး ၂၆:၈ တွင် ဤဟီဘရူးအသုံးအနှုန်းကို “ပြဇာတ်ကစားခြင်း” ဟု ဘာသာပြန်ထားသည်။ ဤနေရာတွင်၊ ဣဇာက်နှင့် ရေဗက္ကာတို့၏ အပြုအမူတွင်ကဲ့သို့၊ ၎င်းသည် ခင်ပွန်းနှင့်ဇနီးအကြားသာ သင့်လျော်သော အပြုအမူကို ရည်ညွှန်းပုံရသည် (အခန်း ၂၁:၉ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။

To mock us. In Gen. 26:8 the same Hebrew expression is translated “sporting.” It would seem that here, as with Isaac and Rebekah, it must refer to conduct proper only between husband and wife (see also on ch. 21:9).

၁၅. သူ၏အဝတ်အစားကို ထားခဲ့သည်

ပိုတိဖာ့ဇနီးသည် ယောသပ်သည် သူ၏အဝတ်အစားကို သူမလက်ထဲတွင် ထားခဲ့သည်ဟု မပြောခဲ့ပါ။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် သူမ၏လိမ်ညာမှုကို ဖော်ထုတ်ပြလိမ့်မည်။

15. Left his garment. Potiphar’s wife was careful not to state that Joseph had left his garment in her hand, since that would have revealed her duplicity.

၂၀. ထောင်ထဲသို့ ထည့်ခဲ့သည်

သူမ၏ခင်ပွန်းထံ ဖြစ်ရပ်ကို ထပ်မံပြောပြရာတွင်၊ ပိုတိဖာ့ဇနီးသည် ယောသပ်ကို “သင်ယူဆောင်လာသော ဟီဘရူးကျွန်” (အခန်း ၃၉:၁၇) ဟု ရည်ညွှန်းပြီး သွယ်ဝိုက်စွာ ခင်ပွန်းကို အပြစ်တင်ခဲ့သည်ၕ ပိုတိဖာသည် ယောသပ်ကို နိုင်ငံရေးပြစ်မှုကျူးလွန်သူများနှင့် အတူ ထောင်သွင်းအကျဉ်းချခဲ့သည်မှာ၊ သူစွပ်စွဲခံရသော ပြစ်မှုအတွက် ပုံမှန်ပေးလေ့ရှိသော ပြစ်ဒဏ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အလွန်သက်ညှာသော အပြစ်ပေးမှုဟု ယူဆနိုင်သည်ၕ နောက်ပိုင်းကာလများတွင် အိမ်ထောင်ရေးဖောက်ပြန်မှုကြိုးပမ်းမှုအတွက် ခြေဖဝါးပေါ်တွင် ရိုက်ပုတ်ခြင်း အကြိမ်တစ်ထောင်ပေးခဲ့ပြီး၊ လွတ်လပ်သောအမျိုးသမီးတစ်ဦးကို မုဒိမ်းကျင့်မှုအတွက် ပိုမိုပြင်းထန်သော ပြစ်ဒဏ်ပေးခဲ့သည် (ဒိုင်အိုဒိုးရပ်စ် ၁:၇၈)ၕ ပိုတိဖာသည် ယောသပ်၏ သစ္စာစောင့်သိမှုကို ယုံကြည်ထားသည့်အတွက် ဤသက်ညှာမှုကို ပြသခဲ့ပြီး၊ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် သူ၏ဇနီး၏ ဖြစ်ရပ်ပြောပြချက်ကို လေးစားမှုနည်းပါးခဲ့သည်ၕ သို့သော် ယောသပ်၏ ပြစ်ဒဏ်သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းဖော်ပြချက်ထက် ပိုမိုပြင်းထန်ခဲ့ပုံရသည်ၕ ဆာလံ ၁၀၅:၁၈ အရ၊ သူ၏ “ခြေထောက်များကို သံကြိုးများဖြင့် ထိခိုက်စေခဲ့ပြီး၊ သူ့ကို သံထဲတွင် ချည်နှောင်ထားခဲ့သည်”ၕ

20. Put him into the prison. In repeating her tale to her husband, Potiphar’s wife indirectly blamed him for the supposed affront by referring to Joseph as “the Hebrew servant, which thou hast brought unto us” (v. 17). Potiphar’s action in confining Joseph with political offenders may be considered extreme leniency in view of punishment customarily administered for the crime of which he stood accused. In later times the penalty for an attempt at adultery was a thousand blows upon the soles of the feet, and for the rape of a freewoman it was even more severe (Diodorus i. 78). Potiphar’s lenience no doubt reflected his confidence in Joseph’s integrity, and in contrast, very little respect for his wife’s account of the episode. Nevertheless Joseph’s punishment seems to have been severe at first, for more happened to him than the Genesis narrative implies. According to Ps. 105:18, his “feet” were “hurt with fetters,” and “he was laid in iron.”

ဗြိတိသျှပြတိုက်တွင် ယခုရှိသော အီဂျစ်စက္ကူစာလိပ်တစ်ခုတွင် “ညီအစ်ကိုနှစ်ဦး၏ဇာတ်လမ်း” ကို ပြောပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် ယောသပ်နှင့် ပိုတိဖာ့ဇနီး၏ဇာတ်လမ်းနှင့် မျက်နှာပြင်အားဖြင့် ဆင်တူသည်ၕ ပညာရှင်များစွာက ၎င်းသည် ယောသပ်ဇာတ်လမ်း၏ မူရင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆသော်လည်း၊ ဆင်တူမှုအချို့ရှိသော်လည်း ကွဲပြားမှုများသည် ဆင်တူမှုများထက် များစွာသာလွန်သည်ၕ ထို့အပြင် အီဂျစ်ဇာတ်လမ်းသည် ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန် ဆက်စပ်မှုရှိပြီး၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်းထက် အနည်းဆုံး နှစ်ပေါင်း ၂၅၀ နောက်ကျသည်ၕ

There is an Egyptian papyrus, now in the British Museum, that relates a “story of the two brothers” superficially resembling the story of Joseph and Potiphar’s wife. Numerous scholars have taken it to be the original of the story of Joseph’s experience, and although the two are similar in some respects, the differences far outweigh the similarities. The Egyptian story, furthermore, has a mythological setting, and is of later origin than the book of Genesis by at least 250 years.

၂၀ (ယောန ၃:၂၇; မဿဲ ၂၃:၁၂)။ မကောင်းမှု၏ထင်ရှားသာယာဝပြောမှုသည် ပြင်းထန်သောစမ်းသပ်မှုဖြစ်သည်။—ယောသပ်၏ဖြောင့်မတ်မှုသည် သူ၏ဂုဏ်သတင်းနှင့် လွတ်လပ်မှုကို ဆုံးရှုံးစေခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ဖြောင့်မတ်ပြီး ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့သူများအတွက် အပြင်းထန်ဆုံးသော စမ်းသပ်မှုဖြစ်သည်၊ မကောင်းမှုသည် သာယာဝပြောပုံပေါ်ပြီး၊ ကုသိုလ်သည် ဖုန်မှုန့်ထဲတွင် နင်းပြုံးခံရသည်။ သွေးဆောင်သူသည် ဖြောင့်မတ်မှုနှင့် သင့်လျော်မှုပုံစံအဖြစ် သာယာဝပြောစွာ နေထိုင်နေပြီး၊ ယောသပ်သည် ဖြောင့်မတ်မှုကို စွဲကိုင်ထားသည့်အတွက် အလွန်ရွံရှာဖွယ်ရာရာဇဝတ်မှုဖြင့် စွပ်စွဲခံရသည်။ ယောသပ်၏ဘာသာတရားသည် သူ၏ဒေါသကို နူးညံ့စေပြီး၊ သူ၏ဒုက္ခများအားလုံးရှိသော်လည်း၊ လူသားများနှင့် စာနာမှုကို နွေးထွေးခိုင်မာစေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် မမှန်ကန်စွာ အသုံးပြုခံရသည်ဟု ခံစားရပါက၊ ခါးသီးမှု၊ ရက်စက်မှု၊ စိတ်ဓာတ်ကျမှုနှင့် အခြားသူများကို မုန်းတီးမှုဖြစ်ပေါ်လာသူများရှိသည်။ သို့သော် ယောသပ်သည် ခရစ်ယာန်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ထောင်ကျသည်နှင့်တပြိုင်နက်၊ သူသည် သူ၏ခရစ်ယာန်မူများ၏ တောက်ပမှုကို တက်ကြွစွာ လှုပ်ရှားစေပြီး၊ အခြားသူများအတွက် အသုံးဝင်ရန် စတင်ခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏ဒုက္ခများထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် ရွှင်လန်းသည်၊ အကြောင်းမှာ သူသည် ခရစ်ယာန်လူကြီးလူကောင်းတစ်ဦးဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် ဤစည်းကမ်းအောက်တွင် သူ့ကို ကြီးမားသောတာဝန်၊ ဂုဏ်ပြုမှုနှင့် အသုံးဝင်မှုရှိသောရာထူးအတွက် ပြင်ဆင်ပေးနေခဲ့ပြီး၊ သူသည် သင်ယူရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည်။ သူသည် သခင်ဘုရားက သင်ပေးမည့် သင်ခန်းစာများကို ကြိုဆိုစွာ လက်ခံခဲ့သည်။ သူသည် ငယ်ရွယ်စဉ်တွင် ထမ်းဘိုးကို ထမ်းတင်ရန် သင်ယူခဲ့သည်။ သူသည် ဦးစွာနာခံမှုကို သင်ယူခြင်းဖြင့် အုပ်ချုပ်ရန် သင်ယူခဲ့သည်။ သူသည် မိမိကိုယ်ကို နှိမ့်ချခဲ့ပြီး၊ သခင်ဘုရားက သူ့ကို ထူးခြားသောဂုဏ်ပြုမှုသို့ ချီးမြှင့်ခဲ့သည် (Letter ၃, ၁၈၇၉)။

20 (Lam. 3:27; Matt. 23:12). Seeming Prosperity of Vice, a Severe Test.—Joseph’s faithful integrity led to the loss of his reputation and his liberty. This is the severest test that the virtuous and God-fearing are subjected to, that vice seems to prosper while virtue is trampled in the dust. The seducer was living in prosperity as a model of virtuous propriety, while Joseph, true to principle, was under a degrading charge of crime the most revolting. Joseph’s religion kept his temper sweet and his sympathy with humanity warm and strong, notwithstanding all his trials. There are those who if they feel they are not rightly used, become sour, ungenerous, crabbed and uncourteous in their words and deportment. They sink down discouraged, hateful and hating others. But Joseph was a Christian. No sooner does he enter upon prison life, than he brings all the brightness of his Christian principles into active exercise; he begins to make himself useful to others. He enters into the troubles of his fellow prisoners. He is cheerful, for he is a Christian gentleman. God was preparing him under this discipline for a situation of great responsibility, honor, and usefulness, and he was willing to learn; he took kindly to the lessons the Lord would teach him. He learned to bear the yoke in his youth. He learned to govern by first learning obedience himself. He humbled himself, and the Lord exalted him to special honor (Letter 3, 1879).

ဒုက္ခများသည် ယောသပ်ကို မြင့်မားသောရာထူးအတွက် ပြင်ဆင်ပေးခဲ့သည်။—ယောသပ်သည် မှောင်မိုက်သောထောင်ကျခန်းများနှင့် ဆက်စပ်လှုပ်ရှားခဲ့သော အခန်းကဏ္ဍသည် သူ့ကို နောက်ဆုံးတွင် သာယာဝပြောမှုနှင့် ဂုဏ်ပြုမှုသို့ ရောက်စေခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို သွေးဆောင်မှု၊ ဒုက္ခများနှင့် အခက်အခဲများဖြင့် အတွေ့အကြုံရရှိစေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ပြီး၊ မြင့်မားသောရာထူးကို ဖြည့်ဆည်းရန် ပြင်ဆင်ပေးခဲ့သည် (3SG ၁၄၆)။

Hardships Prepared Joseph for Exalted Position

Hardships Prepared Joseph for Exalted Position.—The part which Joseph acted in connection with the scenes of the gloomy prison, was that which raised him finally to prosperity and honor. God designed that he should obtain an experience by temptations, adversity, and hardships, to prepare him to fill an exalted position (3SG 146).

၂၁. ထာဝရဘုရားသည် ယောသပ်နှင့်အတူရှိတော်မူသည်

ပိုတိဖာ့အိမ်တွင် ယောသပ်နှင့်အတူရှိခဲ့သော ဘုရားသခင်၏ ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုသည် ထောင်ထဲသို့လည်း လိုက်ပါသွားပြီး၊ သူ၏ဒုက္ခအသစ်တွင် နှစ်သိမ့်မှုပေးခဲ့သည်ၕ မောရှေသည် ထောင်မှူး၏ မျက်မှောက်တွင် ယောသပ်ရရှိခဲ့သော မြန်ဆန်သောမျက်နှာသာပေးမှုကို ဘုရားသခင်၏ အကူအညီသို့ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့သည်ၕ သူ၏ ထောင်ကျမှု၏ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမှုသည် ထောင်မှူး၏ ယုံကြည်မှုနှင့် ယုံကြည်စိတ်ချမှု တိုးပွားလာမှုကြောင့် များစွာသက်သာသွားခဲ့ရမည်ၕ အကြောင်းမှာ ဘုရားသခင်၏ ကောင်းချီးပေးမှုသည် သူ၏ စောင့်ရှောက်မှုအောက်တွင် အပ်နှံထားသမျှအရာများနှင့်အတူ ရှိနေခဲ့သည်ၕ ယောသပ်သည် မတရားစွာ ဆက်ဆံခံခဲ့ရသော်လည်း၊ သူရောက်ရှိနေသော အခြေအနေများတွင် အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်ၕ သူ၏တာဝန်များကို ရွှင်လန်းစွာ၊ ယဉ်ကျေးစွာ၊ နှင့် စာနာစိတ်ဖြင့် ထမ်းဆောင်ခြင်းဖြင့် အာဏာပိုင်ထံမှ ယုံကြည်မှုကို ရရှိခဲ့ပြီး၊ တစ်ချိန်တည်းတွင် သူ၏ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် လမ်းကြောင်းကို ပြင်ဆင်ခဲ့သည်ၕ

21. The Lord was with Joseph. The same Providence that had attended Joseph in the house of Potiphar followed him to prison and brought comfort to him in his new affliction. Moses attributes the speedy favor he found in the sight of the keeper to the help of God. The irksomeness of his confinement must have been mitigated considerably by the jailer’s growing trust and confidence in him, since the blessing of the Lord attended all things committed to his care. Although Joseph had been treated unjustly, he made the best of the circumstances in which he found himself. By discharging his duties in a cheerful, courteous, and sympathetic spirit he gained the confidence of the one in authority, and at the same time prepared the way for his own eventual release.

အယ်လင်ဂျီ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ

၁-၂၃ PP ၂၁၄-၂၁၈; SR ၁၀၁-၁၀၃

၁-၃ PP ၂၁၄

၄ 5T ၃၂၁

၆ PP ၂၁၄; SR ၁၀၁

၇, ၈ PP ၂၁၇

၉ AA ၅၇၅; AH ၃၃၁; CE ၄၃; Ed ၅၂, ၂၅၅; MB ၆၇; ML ၂၀, ၇၆, ၉၆, ၁၂၀; PP ၂၁၇, ၄၅၇; SR ၁၀၂; TM ၄၃၇; 4T ၅၄၄; 5T ၁၂၄, ၅၉၆, ၆၂၈

၁၂-၁၄ 4T ၅၂၅

၁၇-၂၃ PP ၂၁၈

၁၉, ၂၀ ML ၇၆; 5T ၃၂၁

ellen g. white comments

1-23 PP 214-218; SR 101-103

1-3 PP 214

4 5T 321

6 PP 214; SR 101

7, 8 PP 217

9 AA 575; AH 331; CE 43; Ed 52, 255; MB 67; ML 20, 76, 96, 120; PP 217, 457; SR 102; TM 437; 4T 544; 5T 124, 596, 628

12-14 4T 525

17-23 PP 218

19, 20 ML 76; 5T 321

အခန်းကြီး - ၄၀

အခန်းကြီး ၄၀

chapter 40

၁. ဖာရိုဘုရင်၏ အရက်ဖုတ်သူနှင့် မုန့်ဖုတ်သူ ထောင်ထဲတွင် ရှိသည်။ ၄. ယောသပ်သည် ၎င်းတို့ကို စောင့်ရှောက်ရန် တာဝန်ပေးခံရသည်။ ၅. သူတို့၏ အိပ်မက်များကို ယောသပ်က အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသည်။ ၂၀. သူ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အတိုင်း ဖြစ်ပေါ်သည်။ ၂၃. အရက်ဖုတ်သူ၏ ကျေးဇူးမသိတတ်မှု။

1 The butler and baker of Pharaoh in prison. 4 Joseph hath charge of them. 5 He interpreteth their dreams. 20 They come to pass according to his interpretation. 23 The ingratitude of the butler.

၁. အရက်ဖုတ်သူ။ စကားလုံးအရ “ခွက်ဆောင်သူ” ဟုဆိုလိုပြီး အရေးပါသော နန်းတွင်းအရာရှိတစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ဘုရင်သောက်သုံးသည့် အရာအားလုံးကို အဆိပ်နှင့် အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သော ပစ္စည်းများ မပါဝင်ကြောင်း အာမခံရန် ကိုယ်တိုင်မြည်းစမ်းရသည်။

1. The butler. Literally, “the cup-bearer,” an important court official. He was responsible personally for tasting everything the king drank, as a guarantee that it was free from poison and other harmful ingredients.

မုန့်ဖုတ်သူ။ ဘုရင်၏ အစားအသောက်ပြင်ဆင်မှုကို ကြီးကြပ်သူဖြစ်ပြီး (အခန်းကြီး ၂) နန်းတွင်းစားပွဲသို့ရောက်ရှိလာသည့် အရာအားလုံး၏ သန့်ရှင်းမှုကို တာဝန်ယူရသည်။

The baker. The officer who supervised (v. 2) the preparation of the king’s food and was responsible for the purity of everything that came to the royal table.

ပြစ်မှားခဲ့သည်။ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကြောင့် ဖာရိုဘုရင်သည် ဤအရာရှိမြင့်နှစ်ဦးအနက် တစ်ဦးသို့မဟုတ် နှစ်ဦးစလုံးသည် သူ့ကို အဆိပ်ခတ်ရန် ကြံစည်မှုတွင် ပါဝင်နေသည်ဟု သံသယဖြစ်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် တစ်ဦးကို ရာထူးပြန်လည်ခန့်အပ်ပြီး အခြားတစ်ဦးကို ကွပ်မျက်ခဲ့ခြင်းက စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကြောင့် တစ်ဦး၏ အပြစ်ကင်းမှုနှင့် အခြားတစ်ဦး၏ အပြစ်ရှိမှုကို ဘုရင်ယုံကြည်ခဲ့သည်ကို ဖော်ပြသည်။

Had offended. Some incident, apparently, had aroused Pharaoh’s suspicion that either or both of the two high officials were involved in an attempt to poison him. That one of the two was later restored to office and the other executed indicates that investigation had convinced the king of the innocence of the one and the guilt of the other.

တူရင်၏ တရားစီရင်ရေးရာ စာရွက်စာတမ်းသည် ဖာရိုဘုရင်ထံမှ နှုတ်ထွက်ခံရသည့် အရက်ဖုတ်သူနှင့် မုန့်ဖုတ်သူ၏ ဇာတ်လမ်းနှင့် အလွန်စိတ်ဝင်စားဖွယ် တူညီမှုတစ်ခုကို ပြသသည်။ ၎င်းစာတမ်းသည် ရမ်းဆပ်စ် တတိယအား လုပ်ကြံရန် စွပ်စွဲခံရသည့် အရာရှိမြင့်များ၏ တရားစီရင်မှု မှတ်တမ်းဖြစ်ပြီး ဘီစီ ၁၁၆၄ ခန့်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့် စာရွက်စာတမ်းမှာ မပြည့်စုံသဖြင့် ကြံစည်သူများ၏ ဘုရင်အား လုပ်ကြံရန် နည်းလမ်းများနှင့် ထိုကြံစည်မှု အောင်မြင်ခဲ့မှုကို မသိရပါ။ သို့သော် ထိန်းသိမ်းထားသည့် အပိုင်းများသည် ရှေးအီဂျစ်တွင် ထိုသို့သော အမှုများကို မည်သို့ကိုင်တွယ်ခဲ့သည်ကို ထောက်ပြသည်။ ဤတရားစီရင်မှုတွင် စွပ်စွဲခံရသူများမှာ အရက်ဖုတ်သူများ၊ စာရေးဆရာများနှင့် အခြားအရာရှိမြင့်များဖြစ်သည်။ အချို့သည် ကွပ်မျက်ခံရရန် စီရင်ခံရပြီး၊ အချို့သည် အပြစ်ရှိသော်လည်း မိမိအသက်ကို ကိုယ်တိုင်အဆုံးစီရင်ခွင့်ပြုခံရသည်၊ အချို့သည် ၎င်းတို့၏ နှာခေါင်းနှင့် နားများကို ဖြတ်တောက်ခြင်းဖြင့် အပြစ်ပေးခံရပြီး၊ တစ်ဦးမှာ ဆုံးမစကားသာ ခံရပြီး အပြစ်ဒဏ်မခံရပါ။ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကာလအတွင်း စွပ်စွဲခံရသူအချို့နှင့် ပျော်ပါးစွာ ပေါင်းသင်းခဲ့သည့် တရားစီရင်ရေးရာ အရာရှိများလည်း တရားစွဲဆိုခံခဲ့ရသည်။

The Judicial Papyrus of Turin offers a most interesting parallel to the story of the butler and the baker who had fallen from royal favor. It contains the record of the trial of a number of high-ranking officials accused of conspiracy against the life of Ramses III, and is dated about 1164 b.c. Unfortunately, the papyrus is not complete, and we do not know the means employed by the conspirators against the life of the king, nor do we know whether the plot was successful. The parts of the document that have been preserved, however, provide information on how such cases were handled in ancient Egypt. The defendants in this trial were several butlers, scribes, and other high officials. Some were sentenced to be executed, others were found guilty but were allowed to take their own life, some were punished by cutting off their noses, and ears, and one was only rebuked and received no punishment. A number of judicial officers also were prosecuted for carousing with some of the defendants during the period of investigation.

၃. ထောင်ထဲသို့ ထည့်ထားသည်။ ဤအရာရှိမြင့်နှစ်ဦးကို တော်ဝင်သက်တော်စောင့်တပ်၏ အုပ်ချုပ်သူထံ အပ်နှံခဲ့သည်။ ဤအရာရှိမှာ ယောသပ်၏ သခင်နှင့် ပိုင်ရှင်ဖြစ်သည့် ပိုတိဖာ ဖြစ်သည် (အခန်းကြီး ၃၇:၃၆ နှင့် ၃၉:၁)။ ပိုတိဖာသည် ၎င်းတို့ကို ယောသပ်ထောင်ကျရာ နိုင်ငံတော်ထောင်ထဲသို့ ထည့်ထားပြီး၊ ၎င်းတို့၏ အမှုများမှာ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေဆဲဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံတော်၏ အရာရှိမြင့်များဖြစ်သောကြောင့် ယောသပ်အား ၎င်းတို့ကို စောင့်ရှောက်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ အလုပ်အကျွေးပြုသူအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန်ပေးခဲ့သည်။

3. Put them in ward. These two high officials were committed to the custody of the commander of the royal bodyguard. This officer was Potiphar, the master and owner of Joseph, according to chs. 37:36 and 39:1. Potiphar placed them in the same state prison in which Joseph was held, and since their cases were still under investigation, and they themselves were high officers of state, he charged Joseph to wait upon them and act as their attendant.

၄. ထောင်ထဲတွင် ရက်ပေါင်းများစွာ နေခဲ့ရသည်။ စကားလုံးအရ “ရက်ပေါင်းများစွာ ထိန်းသိမ်းခံရသည်” ဟုဆိုလိုသည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် မသေချာဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အမှုများ ဆုံးဖြတ်ခံရပြီး နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ရပ်များ ဖြစ်ပေါ်မည့်အချိန်ကို မဖော်ပြပါ။

4. They continued a season in ward. Literally, “and they were in custody for days.” This expression is indefinite and gives no clue as to the time these men spent in prison before their cases were settled and the event recorded in the following verses occurred.

၅. သူတို့ အိပ်မက်မက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ အိပ်မက်များ၏ ထူးခြားသော တူညီမှုက ၎င်းတို့၏ အိပ်မက်များသည် ၎င်းတို့၏ ကံကြမ္မာနှင့် တစ်နည်းနည်းဖြင့် ဆက်စပ်နေသည်ဟု ယုံကြည်စေခဲ့သော်လည်း မည်သို့ဆက်စပ်သည်ကို ၎င်းတို့ မသိခဲ့ပါ။ ၎င်းတို့၏ အမှုများမှာ မည်သည့်နေ့တွင်မဆို ဆုံးဖြတ်ခံရနိုင်ကြောင်း သိထားပြီး ထောင်ထဲတွင် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် အိပ်မက်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသူများ မရှိသဖြင့် ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ အခန်းထဲသို့ ဝင်လာသောအခါ နောက်တစ်နေ့မနက်တွင် ၎င်းတို့သည် စိုးရိမ်ပူပန်နေခဲ့သည်။

5. They dreamed. The striking similarity of their dreams convinced the two men that the dreams were in some way related to their fate, but just how they knew not. Knowing, no doubt, that their cases might be decided any day, and being deprived in prison of professional dream interpreters, they were obviously anxious the next morning when Joseph entered their room.

၈. အိပ်မက်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းသည် ဘုရားသခင်ထံမှ မဟုတ်ပါလား။ ယောသပ်သည် သူ၏ အိပ်မက်နှစ်ခုကို စဉ်းစားကာ ဘုရားသခင်သည် သူနှင့်အတူ ရှိနေသေးကြောင်း သဘောပေါက်ပြီး စိတ်ဓာတ်ကျနေသော ထိုနှစ်ဦးကို ကူညီရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ဤသူများကို ကူညီလိုသော ဆန္ဒသည် နောက်ပိုင်းတွင် သူ၏ ထောင်မှ လွတ်မြောက်ရေး၏ သော့ချက်ဖြစ်လာသည်။ သူ၏ မထိုက်မတန် ဆင်းရဲဒုက္ခများကို ရွှင်လန်းစွာ သည်းခံပြီး ခံနိုင်ရည်ရှိစွာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်သည် သူ၏ ဖော်ရွေသော သဘာဝဖြင့် သူ့ကို အားပေးထောက်ပံ့ပေးသော အတွင်းစိတ်စွမ်းအားမရှိသူများနှင့် စာနာခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် စူးစမ်းလိုစိတ်ကြောင့်မဟုတ်ဘဲ လိုအပ်နေသူများကို ကူညီရန် စိတ်ရင်းမှန်ဖြင့် ထိုနှစ်ဦးကို ကူညီရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် သူသည် ၎င်းတို့အား သူ၏ အားမာန်နှင့် နှစ်သိမ့်မှု၏ ရင်းမြစ်ဖြစ်သော ဘုရားသခင်ထံ ညွှန်ပြခဲ့သည်။

8. Do not interpretations belong to God? Thinking of his own two dreams, and realizing that God was still with him, Joseph sought to help the two dejected men in their perplexity. This desire to help others later proved to be the key to his own release from prison. Bearing his own unearned misfortunes with cheerful resignation and admirable fortitude, Joseph, by his friendly nature, was led to sympathize with other unfortunates, who lacked the inner strength that bouyed him up. It was not out of curiosity but with an earnest desire to assist those in need that Joseph offered the two men his assistance. At the same time he pointed them to God, his own source of strength and consolation.

၉. စပျစ်နွယ်ပင်တစ်ပင် ကျွန်ုပ်ရှေ့တွင် ရှိသည်။ တော်ဝင်အရက်ဖုတ်သူ၏ တာဝန်များကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် ဖာရိုဘုရင်သည် စပျစ်သီးဖျော်ရည်သာ သောက်သည်ဟု ကောက်ချက်ချရန်မှာ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါ။ အီဂျစ်လူမျိုးများ၏ စပျစ်နွယ်ပင်စိုက်ပျိုးမှု၊ ဝိုင်ပြုလုပ်မှုနှင့် သောက်သုံးမှုကို ရှေးအီဂျစ်မှတ်တမ်းများက သက်သေထူသည်၊ ဟီရိုဒိုတပ်စ် (အခန်းကြီး ၂:၇၇) နှင့် ပလူးတာ့ခ် (De Isis et Osiris ၆) ၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုများရှိသော်လည်း။

9. A vine was before me. The duties of the royal cupbearer were unmistakably represented. To conclude that Pharaoh drank only fresh grape juice, however, is entirely unwarranted. The cultivation of the vine and the making and drinking of wine by Egyptians are attested by ancient Egyptian records, statements by Herodotus (ii. 77) and Plutarch (De Isis et Osiris 6) to the contrary notwithstanding.

၁၃. သင်၏ ဦးခေါင်းကို မြှင့်တင်လိမ့်မည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် (၂ ဘုရင်များ ၂၅:၂၇ တွင်ကဲ့သို့) ထောင်မှ လွတ်မြောက်ပြီး တာဝန်နှင့် ဂုဏ်ပြုမှုသို့ ပြန်လည်ခန့်အပ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် အဆိုးမြင်သဘောလည်း ရှိနိုင်သည်ကို အခန်းကြီး ၁၉ တွင် ထင်ရှားသည်။

13. Lift up thine head. This expression, as in 2 Kings 25:27, means release from prison and restoration to responsibility and honor. That it may also have an adverse meaning is evident from v. 19.

၁၄. ကျွန်ုပ်ကို သတိရပါ။ ယောသပ်သည် ဖာရိုဘုရင်ထံ သူ၏ အမှုကို အယူခံဝင်ခဲ့သည်။ သူသည် ဟီဘရူးလူမျိုး၏ နယ်မြေမှ ပြန်ပေးဆွဲခံခဲ့ရသည် (အခန်းကြီး ၃၉:၁၄ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် သူယခုအီဂျစ်တွင် ရှိနေရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ပြီး၊ အပြစ်မရှိသော်လည်း ထောင်ကျခံခဲ့ရသည်။ ယောသပ်သည် ဟစ်ဆို့စ်များလက်ထက်တွင် နေထိုင်ခဲ့သည်ဟု သက်သေများက ညွှန်ပြပါက၊ အရက်ဖုတ်သူသည် အီဂျစ်လူမျိုးမဟုတ်ဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ယောသပ်သည် ၎င်းထံမှ အကူအညီကို အီဂျစ်လူမျိုးဖြစ်ခဲ့ပါကထက် ပိုမိုမျှော်လင့်နိုင်သည်။ ဘုရင်က အမိန့်ပေးပါက ယောသပ်၏ အမှုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးခြင်းသည် ယောသပ်၏ သခင်ဖြစ်သူ အီဂျစ်ဇာတိ (အခန်းကြီး ၃၉:၁) ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။

14. Think on me. Joseph appealed his case to Pharaoh. He had been abducted from the land of the Hebrews (see ch. 39:14), which was the reason he was now in Egypt, and had been imprisoned, though innocent of any crime. If Joseph lived in Egypt under the Hyksos, as the evidence seems to indicate, the cupbearer was probably not an Egyptian. Joseph might therefore more reasonably expect help from him than if he had been an Egyptian. Investigation of Joseph’s case, if ordered by the king, would involve Joseph’s master, a native Egyptian (ch. 39:1).

၁၅. ထောင်သို့ရောက်နေသော တွင်းထဲတွင်။ ဤနေရာ၌ “တွင်းထဲ” ဟူသော စကားလုံးသည် ထောင်ကို မထီမဲ့မြင်ပြုသည့် အသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်တွင် တွင်းများ၊ ရေကန်များနှင့် ရေဆိုးတွင်းများကို အလွတ်ဖြစ်နေသောအခါ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများကို ထိန်းသိမ်းရန် အသုံးပြုခဲ့သည် (ယေရမိ ၃၈:၆; ဇာခရိ ၉:၁၁ ကိုကြည့်ပါ)။ “တွင်းထဲ” ဟူသော စကားလုံးသည် ဤနေရာတွင် ထောင်နှင့် တူညီသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်ကို ကျမ်းပိုဒ် ၄၀:၁၄ တွင် ယောသပ်၏ ထိန်းသိမ်းခံရသည့်နေရာကို “အိမ်” ဟုခေါ်ဆိုထားသည်မှ ထင်ရှားသည်။

15. The dungeon. Here, a contemptuous term for the prison. In ancient times pits, cisterns, and cesspools, when empty, were used for the incarceration of offenders (see Jer. 38:6; Zech. 9:11). That the word “dungeon” is here a synonym for prison is evident from Gen. 40:14, in which the place of Joseph’s confinement is called a “house.”

၁၆. ဖြူသောခြင်းတောင်းသုံးလုံး။ အရက်ဖုတ်သူ၏ အိပ်မက်ကို ယောသပ်က အကျိုးရှိစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပေးခဲ့သဖြင့် အားတက်လာသော မုန့်ဖုတ်သူသည် သူ၏ အိပ်မက်ကို ပြောပြခဲ့သည်။ မုန့်ဖုတ်သူဖော်ပြသော ပုံရိပ်သည် အီဂျစ်လူမျိုးဆန်စွာ ဖြစ်သည်။ ရှေးအီဂျစ်သင်္ချိုင်းများတွင် တွေ့ရှိရသည့် ရုပ်ကြွပုံများ၊ နံရံပန်းချီများနှင့် ရုပ်တုများသည် ခြင်းတောင်းများနှင့် မြေအိုးများကို ဦးခေါင်းပေါ်တွင် သယ်ဆောင်လေ့ရှိသည်ကို ပြသသည်။ အရှေ့တိုင်းတွင် အမြဲတမ်းကဲ့သို့ သားကောင်ငှက်များသည် အပေါ်ဆုံးခြင်းတောင်းမှ တစ်ခုခုကို လုယူရန် ကြိုးစားလိမ့်မည်။ မုန့်ဖုတ်သူသည် “ကျွန်ုပ်လည်း” ဟူသော စကားဖြင့် သူ၏ အိပ်မက်သည် အရက်ဖုတ်သူ၏ အိပ်မက်နှင့် တူညီမှုရှိကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။ တူညီမှုသည် အိပ်မက်နှစ်ခုထဲတွင် ဂဏန်းများ—စပျစ်နွယ်ပင်၏ အကိုင်းသုံးခုနှင့် မုန့်ဖုတ်ခြင်းတောင်းသုံးလုံး—တွင်သာ မဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်းတို့၏ နန်းတွင်းရှိ တရားဝင်တာဝန်များကို ကိုယ်စားပြုထားသည်မှလည်း ထင်ရှားသည်။

16. Three white baskets. Encouraged by Joseph’s favorable interpretation of the butler’s dream, the chief baker told his. The picture described by the baker is again thoroughly Egyptian. Reliefs, wall paintings, and figurines found in ancient Egyptian tombs show that such things as baskets and pottery vessels were often carried on the head. As everywhere in the Orient, birds of prey would naturally try to snatch something from the uppermost basket. The baker pointed out the resemblance of his dream to that of the cupbearer by his words, “I also.” The similarity was not confined to the numbers in the two dreams—three branches of the vine and three baskets of bread—but was also evident from the fact that their official duties at court were represented.

၁၉. သင်၏ ဦးခေါင်းကို မြှင့်တင်လိမ့်မည်။ “ဦးခေါင်းကို မြှင့်တင်ခြင်း” ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို အခန်းကြီး ၁၃ တွင် အကျိုးရှိသည့်သဘောဖြင့် အသုံးပြုခဲ့သည်။ သို့သော် ဤနေရာတွင် “သင့်ထံမှ” ဟူသော ထပ်လောင်းစကားစုသည် ၎င်း၏ အဆိုးမြင်သဘောကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် ဦးခေါင်းဖြတ်ခြင်းဖြင့် ကွပ်မျက်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထို့နောက် ပြစ်မှုကျူးလွန်လိုသူများကို သတိပေးရန် အကြံအဖြစ် သစ်ပင်ပေါ်တွင် အကောင်ကို ပြသထားမည်ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်မှတ်တမ်းများသည် ဦးခေါင်းဖြတ်ခြင်းဖြင့် သေဒဏ်ပေးခြင်းကို သက်သေထူပြီး၊ ထို့နောက် အလားတူပြစ်မှုများမှ အခြားသူများကို ဟန့်တားရန် နည်းလမ်းအဖြစ် အကောင်များကို ပြသလေ့ရှိသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ လည်ပင်းညှစ်ခြင်းဖြင့် ကွပ်မျက်ခြင်းသည် ရှေးမှတ်တမ်းများတွင် မသက်သေထူပါ။

19. Lift up thy head. The expression “lift up thy head” was used in v. 13 in a favorable sense. However, the additional phrase here, “from off thee,” signified its unfavorable meaning. It must refer to execution by beheading, after which the culprit’s body would be displayed on a tree as a warning to other would-be conspirators. Egyptian records testify to the practice of capital punishment by decapitation, after which bodies were sometimes exhibited as a means of deterring others from the same crime. On the other hand, execution by hanging or strangulation is unattested in ancient records.

၂၀. ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ယောသပ်၏ ခန့်မှန်းချက်များ ပြည့်စုံလာခြင်းသည် အိပ်မက်များသည် ဘုရားသခင်ထံမှ ဖြစ်ပြီး ယောသပ်သည် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်သည့် လက်ဆောင်ရှိကြောင်း သက်သေပြသည် (ယေရမိ ၂၈:၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ဖာရိုဘုရင်သည် အကျဉ်းသားတစ်ဦးစီ၏ “ဦးခေါင်းကို မြှင့်တင်” ခဲ့သော်လည်း နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့် (အခန်းကြီး ၁၃, ၁၉)။

20. It came to pass. The fulfillment of Joseph’s predictions proved the dreams to have been of divine origin, and Joseph as possessing the gift of interpretation (see Jer. 28:9). Pharaoh “lifted up the head” of each of the prisoners, but in very different ways (vs. 13, 19).

၂၃. သူ့ကို မေ့လျော့ခဲ့သည်။ အရက်ဖုတ်သူသည် ယောသပ်အတွက် သူ၏ အကျိုးအတွက် ပြောဆိုပေးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ပုံရသည် (အခန်းကြီး ၄၁:၉)။ နောက်ဆက်တွဲ ပတ်လည်နှင့် လများတွင် အရက်ဖုတ်သူ၏ ကျေးဇူးသိတတ်မှု၏ သက်သေမပြသခဲ့သဖြင့် ယောသပ်သည် သူ၏ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ထောင်ထဲတွင် ဆက်လက်နေရမည်လားဟု တွေးတောမိပေမည်။ သို့သော် တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ နန်းတွင်းအရာရှိများ၏ အိပ်မက်များ ပြည့်စုံလာခြင်းသည် သူ၏ အိပ်မက်များ (အခန်းကြီး ၃၇:၅-၉) တစ်နည်းနည်းဖြင့် ပြည့်စုံလာမည်ဟု ယုံကြည်ရန် အားပေးခဲ့ပေမည်။ သို့သော် ယခုအချိန်တွင် အရက်ဖုတ်သူ၏ ကျေးဇူးမသိတတ်မှုသည် ယောသပ်အတွက် သူယခင်က ခံစားခဲ့ရသည့် မကောင်းသော အတွေ့အကြုံများထက် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ထိုးနှက်မှုတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပေမည်။ ဤအတွေ့အကြုံသည် အခြားသူများ၏ ကူညီမှုနှင့် ကျေးဇူးတရားအတွက် ကျွန်ုပ်တို့၏ ကျေးဇူးသိတတ်မှုကို ဖော်ပြခြင်း၏ တန်ဖိုးကို ပြောင်းပြန်သတိပေးချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤအရက်ဖုတ်သူသည် ထာဝရအရှက်ကွဲမှုအဖြစ် စီရင်ခံရသည်။ ရာထူးမြင့်မားသူများသည် ယခင်ကာလ၏ နှိမ့်ချသော မိတ်ဆွေများကို သတိမထားမိရန် ဂုဏ်ယူလွန်းလှသည်မှာ မကြာခဏဖြစ်သည်။

23. Forgat him. The cupbearer apparently promised Joseph he would speak on his behalf (ch. 41:9). When the ensuing weeks and months brought no evidence of the butler’s gratitude, Joseph probably began to wonder whether he was to pine away his whole life in prison. At the same time, however, the fulfillment of the dreams of the court officers may have encouraged him to believe that in some way his own dreams would come true (ch. 37:5–9). But, for the moment, the ingratitude of the cupbearer must have been a painful experience to Joseph, probably as cruel and unkind a blow as any he had yet received. The experience is a reminder in reverse of the value of expressing our appreciation for the kindness and assistance of others. This chief cupbearer stands condemned to perpetual dishonor. How often high station makes men too proud to notice their humble friends of former days.

ellen g. white comments

1-23 PP 219

အခန်းကြီး - ၄၁

အခန်းကြီး ၄၁

chapter 41

၁. ဖာရိုဘုရင်၏ အိပ်မက်နှစ်ခု။ ၂၅. ယောသပ်က ၎င်းတို့ကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသည်။ ၃၃. သူသည် ဖာရိုဘုရင်အား အကြံပေးသည်။ ၃၈. ယောသပ်သည် ရာထူးတိုးမြှင့်ခံရသည်။ ၅၀. သူသည် မာနသခေါင်နှင့် ဧဖရိမ်ကို မွေးဖွားသည်။ ၅၄. အစာငတ်မွတ်မှု စတင်သည်။

၁. သူသည် မြစ်ကမ်းတွင် ရပ်နေသည်။ “မြစ်” ဟူသော စကားလုံးဖြစ်သည့် “ယီအို” သည် ကျမ်းစာတွင် နိုင်းမြစ်အတွက်သာ အသုံးပြုထားပြီး၊ ဒံယေလ ၁၂:၅-၇ တွင် တိုကျစ်မြစ်အတွက် ခြွင်းချက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်ဘာသာမှ “အီရူ” ဟူသော စကားလုံးမှ ငှားယူထားသည်။ ဤစကားလုံးသည် မောရှေလက်ထက်မတိုင်မီ “အီထရူ” ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဆယ်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်မှစ၍ “အီရူ” ဖြစ်လာသည်။ ဟီဘရူးစကားလုံးသည် ဤနောက်ဆုံးပုံစံမှ ဆင်းသက်လာသည်ဖြစ်ရာ၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ဆယ်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက် (ဘီစီ ၁၅၈၀ တွင် စတင်သည်) နောက်ပိုင်းတွင် ရေးသားခဲ့သည်ဟု အချို့က လက်ခံသည်။

1 Pharaoh’s two dreams. 25 Joseph interpreteth them. 33 He giveth Pharaoh counsel. 38 Joseph is advanced. 50 He begetteth Manasseh and Ephraim. 54 The famine beginneth.

1. He stood by the river. The word translated “river,” ye’or, is used in the Bible for the Nile only, with the exception of Dan. 12:5–7, where it is employed for the Tigris. It is borrowed from the Egyptian ’iru. This word had been ’itru before the time of Moses, but with the Eighteenth Dynasty it became ’iru. Since the Hebrew word is derived from this later form, it is accepted by some as an evidence that Genesis was written later than the Eighteenth Dynasty, which began in 1580 b.c.

၂. သူတို့သည် မြက်ခင်းပြင်တွင် ကျက်စားနေသည်။ “မြက်ခင်းပြင်” ဟူသော ဟီဘရူးစကားလုံး “အချူ” သည်လည်း အီဂျစ်ဘာသာမှ ငှားယူထားသည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်ဘာသာ “အီချိ” မှ ဆင်းသက်လာပြီး “ရိတ်” သို့မဟုတ် “မြက်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၄၁:၂, ၁၈ နှင့် ယောဘ ၈:၁၁ တွင်သာ အသုံးပြုထားပြီး၊ ကမ္ဘာဦးကျမ်းနှင့် ယောဘကျမ်းကို တူညီသော စာရေးဆရာတစ်ဦးမှ ရေးသားသည်ဟု ထောက်ခံသည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

2. They fed in a meadow. The Hebrew word ’achu translated “meadow,” is also borrowed from the Egyptian. This is derived from the Egyptian ’ichi and means “reed” or “grass.” It is used only in Gen. 41:2, 18 and Job 8:11, and provides one of the arguments in favor of attributing both books, Genesis and Job, to the same author.

၃. နွားခုနစ်ကောင်။ ပိန်လှီကျပ်တည်းသော နွားခုနစ်ကောင်သည် ရုပ်ဆိုးမှုတွင် မယှဉ်နိုင်ပေ (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၄၁:၁၉)။ ၎င်းတို့သည် ပိန်လှီပြီး၊ စကားလုံးအရ “အသားအနည်းငယ်သာ ရှိသည်”။

3. Seven other kine. The seven lean cows were unparalleled for ugliness (Gen. 41:19). More than that, they were lean, literally, “thin in flesh.”

၆. အရှေ့လေ။ ဤအရှေ့လေသည် အာရေဗျသဲကန္တာရမှ တိုက်ခတ်လာပြီး အလွန်ပူပြီး၊ သီးနှံများကို ညှိုးနွမ်းစေပြီး မြေကို လောင်ကျွမ်းစေသည်။ အာရပ်လူမျိုးများသည် အရှေ့လေနှစ်မျိုးကို ခွဲခြားသည်- (၁) နွေဦးရာသီတွင် ၅၀ ရက်အထိ တိုက်ခတ်နိုင်သည့် ခမ်းစင်၊ (၂) ပုံမမှန်အချိန်များတွင် တိုက်ခတ်သည့် ဆမမ်။ ၎င်းသည် များသောအားဖြင့် နာရီအနည်းငယ်သာ တိုက်ခတ်သော်လည်း၊ ဆမမ်သည် ပြင်းထန်သော မုန်တိုင်းသွင်ပြင်ရှိပြီး လူသားများ၊ တိရစ္ဆာန်များနှင့် အပင်များအပေါ် ဆိုးရွားသော သက်ရောက်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

6. The east wind. This east wind, blowing in from the Arabian Desert and extremely hot, withers the crops and scorches the land. The Arabs differentiate between two kinds of east wind: (1) the chamsin, which may blow for as long as 50 days in the spring, (2) the samum, which comes at irregular times. Although it blows usually only for a short time, sometimes only for a few hours, the samum has the characteristics of a severe storm and can be very destructive in its effects upon men, animals, and plants.

၇. အိပ်မက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ အိပ်မက်များသည် တကယ့်အမှန်ဖြစ်ပုံရသည်။ ဖာရိုဘုရင်သည် နိုးလာသောအခါမှသာ သူအိပ်မက်မက်နေသည်ကို သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ အိပ်မက်နှစ်ခုသည် သီးခြားဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် တူညီမှုရှိပြီး တူညီသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို ရည်ညွှန်းသည်မှာ ထင်ရှားသောကြောင့် အိပ်မက်တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်သည် (အခန်းကြီး ၈, ၁၅, ၂၅, ၃၂)။ မရှိမဖြစ်သတင်းစကားကို အလေးထားရန် ထပ်ခါတလဲလဲ ဖော်ပြထားသည် (အခန်းကြီး ၃၂)။

7. It was a dream. The dreams seemed real. Only when he awoke did Pharaoh realize he had been dreaming. Though there had been two distinct dreams, they are considered as one (vs. 8, 15, 25, 32) because of their similarity and because of the obvious fact that they referred to one and the same event. The essential message was repeated for emphasis (v. 32).

၈. မှော်ဆရာများ။ ဤစကားလုံး “ခါရ်တုမ်မီမ်” သည် ပဉ္စမကျမ်းမှအပ ဒံယေလ ၁:၂၀; ၂:၂ တွင်သာ အသုံးပြုထားသည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်ဘာသာမှ “မှော်အတတ်ကို အသံထွက်ပြောဆိုခြင်း”၊ “မှော်အတတ်ဖြင့် အမည်တစ်ခုကို အသံထွက်ပြောဆိုခြင်း” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော စကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်များကို မှော်အတတ်၏ ဆရာများအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ ဤလူများသည် အီဂျစ်လူမျိုး၏ မြင့်မြတ်သော အနုပညာနှင့် သိပ္ပံများ၊ ဟီရိုဂလစ်ဖစ် စာရေးမှု၊ နက္ခတ္တဗေဒနှင့် နက္ခတ္တဖတ်ခြင်း၊ အိပ်မက်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်း၊ ဖြစ်ရပ်များကို ကြိုတင်ဟောကိန်းထုတ်ခြင်း၊ မှော်အတတ်နှင့် ပြုစည်းခြင်း၊ လျှို့ဝှက်အနုပညာများ၏ စောင့်ရှောက်သူများအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အတိုချုပ်အားဖြင့် ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံ၏ ပညာရှိများဖြစ်သည်။ နိုင်းမြစ်သည် ပိန်လှီသောနွားများနှင့် ဝဖြိုးသောနွားများ ထွက်ပေါ်လာရာ နေရာဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးများက ဘဝနှင့် မွေးဖွားမှု၏ ရင်းမြစ်အဖြစ် မှတ်ယူသည်ဖြစ်ရာ၊ ဤပညာရှိများသည် အိပ်မက်များ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို နားမလည်နိုင်ဘဲ ဘုရင်ကို ကျေနပ်စေနိုင်မည့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို မတွေးနိုင်ခဲ့ပါ။ နီကူဗဒ်နီဇာ နောက်ပိုင်းအခါတွင်ကဲ့သို့ ဖာရိုဘုရင်သည် သူ၏ အိပ်မက်များကို မှတ်မိခဲ့သော်လည်း၊ အီဂျစ်ပညာရှိများသည် ၎င်းတို့၏ ထင်ရှားသော အားသာချက်ရှိသော်လည်း အောင်မြင်မှုမရခဲ့ပါ (ဒံယေလ ၂:၄, ၇)။ ၎င်းတို့သည် ထိုခေတ်၏ သင်္ကေတဘာသာစကားဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားသော ဖာရိုဘုရင်၏ အိပ်မက်များကို ရှင်းပြရန် မစွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းသည် ၎င်းတို့အတွက်သာမက ဘုရင်အတွက်ပါ အံ့သြစရာဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် “ဘုရားသခင်၏ အရာများကို ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်နှင့် ၎င်းတို့အား ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်ဖြင့် ဖွင့်ပြသူများမှလွဲ၍ မည်သူမျှ မသိကြပါ” (၁ ကောရိန္သု ၂:၁၀, ၁၁)။ ဘုရားသခင်၏ ဉာဏ်ပညာသည် ထူးချွန်ပြီး ကမ္ဘာ၏ ဉာဏ်ပညာကို အမြဲအံ့သြစေမည်ဖြစ်သည်။

8. Magicians. Outside the Pentateuch this word, from charṭummim, is used only in Daniel 1:20; 2:2. It is derived from an Egyptian word meaning “to pronounce a magic spell,” “to pronounce a name in magic,” and designating the priests as masters of magic. These men occupied themselves with the sacred arts and sciences of the Egyptians, the hieroglyphic writings, astronomy and astrology, and interpretation of dreams, the foretelling of events, with magic and conjuring, and were guardians of the occult arts. In short, they were the wise men of the nation. Inasmuch as the Nile, whence the lean as well as the fat cows ascended, was regarded by the Egyptians as the source of all life and fertility, these wise men were puzzled as to the meaning of the dreams and could think of no interpretation that would be likely to satisfy the king. Unlike Nebuchadnezzar upon a later occasion, Pharaoh remembered his dreams, but the Egyptian wise men proved no more successful in spite of their obvious advantage in this respect (Dan. 2:4, 7). That they were unable to explain Pharaoh’s dreams, clothed in the symbolic language of the time, was no doubt surprising to them as well as to the king; but “the things of God knoweth no man, but the Spirit of God,” and those to whom the Spirit of God reveals them (1 Cor. 2:10, 11). The wisdom of God excels, and will therefore ever confound, that of the world.

၁၄. မိမိကိုယ်ကို ရိတ်သည်။ ရှေးအီဂျစ်ပုံများနှင့် ရုပ်ကြွများသည် အာရှတိုက်သားများသည် ဆံပင်ရှည်နှင့် မုတ်ဆိတ်မွေးများ ထားရှိပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် မိမိကိုယ်ကို ရိတ်လေ့ရှိသည်ကို ပြသသည်။ ယောသပ်၏ ဘဝတွင် ဤဖြစ်ရပ်နှင့် အလွန်အီဂျစ်လူမျိုးဆန်သော စိူနူဟီ၏ အီဂျစ်ဇာတ်လမ်းသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ် တူညီမှုတစ်ခုကို ပြသသည်။ ဤဇာတ်လမ်းတွင် ယောသပ်မတိုင်မီ ၃၀၀ နှစ်ခန့်က နေထိုင်ခဲ့သော နန်းတွင်းအရာရှိတစ်ဦးသည် ကာနန်ပြည်တွင် ကာလရှည်ပြည်နှင်ထုတ်ခံရပြီးနောက် ဖာရိုဘုရင်၏ နန်းတွင်းသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်ဟု ပြောပြသည်။ သူကဆိုသည်- “ကျွန်ုပ်သည် ရိတ်ခံရပြီး ကျွန်ုပ်၏ ဆံပင်ကို ဖြီးသင်ခဲ့သည်။ … ကျွန်ုပ်သည် အဆင်မြင့်ပိတ်ချောဖြင့် ဝတ်ဆင်ခဲ့ပြီး ရွေးချယ်ထားသော ဆီဖြင့် လိမ်းကျံခဲ့သည်”။

14. Shaved himself. Ancient Egyptian pictures and reliefs show Asiatics wearing long hair and beards, whereas the Egyptians shaved themselves. The Egyptian story of Sinuhe provides an interesting parallel to this episode in the life of Joseph, so thoroughly Egyptian itself. In this story a courtier who lived some 300 years before Joseph’s time tells of his return to the court of Pharaoh after a long period of exile in Canaan. He says, “I was shaved, and my hair was combed. … I was clad in fine linen and anointed with choice oil.”

၁၆. ဤအရာသည် ကျွန်ုပ်တွင် မရှိပါ။ ယောသပ်သည် နှိမ့်ချစွာဖြင့် ဖာရိုဘုရင်အား မိမိထံမှ ကောင်းကင်ဘုရားသခင်ထံသို့ ညွှန်ပြခဲ့သည်၊ နှစ်နှစ်ခန့်က အကျဉ်းသားနှစ်ဦးကို ပြုခဲ့သည့်အတိုင်း (အခန်းကြီး ၄၀:၈)။

16. It is not in me. In all modesty Joseph pointed Pharaoh away from himself to the God of heaven, as he had the two prisoners two years earlier (ch. 40:8).

အေးချမ်းသော အဖြေ။ နန်းတွင်းထုံးတမ်းအရ ဘုရင်၏ အိပ်မက်များကို အကျိုးရှိသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန် လိုအပ်သည်။ ယောသပ်သည် အီဂျစ်တွင် ကာလရှည်နေထိုင်ခဲ့ပြီး အရာရှိမြင့်များနှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံခဲ့သဖြင့် ဘုရင်ရှေ့တွင် အသုံးပြုရမည့် စကားပုံစံကို ကောင်းစွာ သိရှိခဲ့သည်။

An answer of peace. Court custom required that the dreams of the king be given a favorable meaning. Joseph had lived long enough in Egypt and had associated enough with high officials to know well the customary formula of speech to be used in the presence of the king.

၁၇. ကျွန်ုပ်၏ အိပ်မက်။ အိပ်မက်နှစ်ခုကို အခန်းကြီး ၁-၇ တွင် အဓိကအားဖြင့် တူညီသော စကားလုံးများဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် မောရှေသည် တစ်နေရာတွင် စကားလုံးအနည်းငယ် ထပ်မံထည့်သွင်းပြီး အခြားနေရာများတွင် တူညီသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသော စကားလုံးများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် တစ်သမတ်တည်း ဖြစ်မနေစေရန် ရှောင်ရှားခဲ့သည်။

17. My dream. The two dreams are related in essentially the same words as in vs. 1–7. However, Moses avoids monotony by adding a few words in one place and using synonyms in others.

၂၅. ဘုရားသခင်သည် ဖာရိုဘုရင်အား ပြသခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် ပထမဦးစွာ အိပ်မက်နှစ်ခုသည် တူညီသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်ဟု ကြေညာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ဖန်ဆင်းရှင်ဖြစ်သော ဘုရားသခင်ထံ ညွှန်ပြခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် ဖာရိုဘုရင်နှင့် သူ၏ လူများကို လာမည့် ဖြစ်ရပ်များကို သတိပေးရန် ရှာဖွေခဲ့သည်။ အိပ်မက်များတွင် အဓိကထင်ရှားသော ခုနစ်ဆိုသည့် ဂဏန်းသည် နှစ်ခုစီ ခုနစ်နှစ်ကာလ နှစ်ခုကို ညွှန်ပြသည်။ ဝဖြိုးသောနွားများနှင့် အဆံပြည့်သောနှံများသည် ပေါများသော ရိတ်သိမ်းမှု ခုနစ်နှစ်ကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ ပိန်လှီသောနွားများသည် မပြည့်ဝသော နှစ်ခုနစ်နှစ်ကို ကိုယ်စားပြုသည်။ နောက်ပိုင်းကာလသည် အီဂျစ်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် ပြီးခဲ့သော ပေါများသော ခုနစ်နှစ်ကို လုံးဝပျောက်ကွယ်စေမည်ဖြစ်သည်။ ယောသပ်သည် အိပ်မက်၏ ထပ်ခါတလဲလဲ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ညွှန်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်များ၏ သေချာမှုနှင့် အရေးပေါ်အခြေအနေကို ရင်ဆိုင်ရန် အစီအမံများ လုပ်ဆောင်ရန် အရေးတကြီးဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးရန်ဖြစ်သည်ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ အနာဂတ် ၁၄ နှစ်ကို ခန့်မှန်းသည့် သူ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုတွင် ယုံကြည်ချက်သည် အီဂျစ်ပညာရှိများ၏ ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီး ဘုရင်ကို အထင်ကြီးစေမည်မှာ သေချာသည်။

25. God hath shewed Pharaoh. Joseph declared first of all that the two dreams had the same meaning, and pointed to their Author, God, who thereby sought to warn Pharaoh and his subjects of events to come. The number seven, which played so prominent a role in the dreams, pointed to two periods of seven years each. The fat cows and the full ears represented seven abundant harvests; the lean ones, seven barren years. The latter would follow the former over the whole land of Egypt, so that the years of famine would leave no trace of the seven fruitful years. Joseph added that the repetition of the dream was to emphasize the certainty of the events indicated and the urgency of taking measures to meet the emergency. Joseph’s confidence in his interpretation, which looked 14 years into the future, in contrast with the perplexity of the Egyptian wise men, could not fail to impress the king.

၃၃. လူတစ်ဦးကို ရှာဖွေပါ။ ယောသပ်သည် သူ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုကို ဖာရိုဘုရင်သည် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် စားနပ်ရိက္ခာဝန်ကြီးအဖြစ် လူတစ်ဦးကို ခန့်အပ်သင့်သည်ဟူသော အကြံပြုချက်ဖြင့် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်၊ ထို့ပြင် ၎င်း၏ ညွှန်ကြားချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အရာရှိများကို ဖွဲ့စည်းရန်လည်း အကြံပေးခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် ပေါများသော ခုနစ်နှစ်အတွင်း ရိတ်သိမ်းမှု၏ ငါးပုံတစ်ပုံကို အခွန်အဖြစ် ကောက်ခံပြီး နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် သိုလှောင်ထားရန်လည်း အကြံပေးခ

33. Look out a man. Joseph followed up his interpretation by the advice that Pharaoh should appoint a man as minister of food over the whole land, and a staff of officers to carry out his instructions. Joseph advised also that during the seven years of superabundance a fifth part of the harvest should be levied, as a tax, and stored up throughout the country.

၃၄။ ငါးပုံတစ်ပုံ။ ရိတ်သိမ်းမှု၏ ငါးပုံတစ်ပုံကိုသာ နှစ်စဉ်စုဆောင်းရမည်ဟူသော အချက်က ပိန်လှီသောနှစ်များတွင်ပင် မြေသည် တစ်စုံတစ်ရာ ထွက်ရှိမည်ဟု ဆိုလိုသည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ မြေဩဇာသည် နှစ်စဉ် နိုင်းလ်မြစ်၏ ရေလွှမ်းမိုးမှုအပေါ် မူတည်နေပြီး မိုးရွာသွန်းမှုသည် လုံးဝမရှိသလောက်ဖြစ်သည်။

34. The fifth part. That only a fifth of the harvest should be collected each year implies that even in the lean years the land was to produce something. The fertility of Egypt has always been dependent upon the yearly inundation of the land by the Nile, since rain is practically unknown.

ပြီးခဲ့သောရာစုနှစ်တွင် အဆွမ်ဆည်နှင့် နိုင်းလ်မြစ်တလျှောက် ရေကာမြောင်းများ တည်ဆောက်ပြီး ရေလွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းညှိမထားမီက ရေလွှမ်းမိုးမှုပုံမှန်အဆင့်ကို ထိန်းချုပ်ရန် ရေကာမြောင်းများ တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အဆွမ်တွင် ရေခန်းခြောက်သောရာသီတွင် မြစ်၏အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ထက် ၂၅ ပေ သို့မဟုတ် ၂၆ ပေ မြင့်တက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှု ၂၇ ပေသို့ ရောက်ရှိပါက ရေကာမြောင်းများ ပြိုကျပြီး၊ ၃၀ ပေသို့ ရောက်ရှိပါက ရွာများပျက်စီးပြီး လူအသက်ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်သည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ ၂၃ ပေသာရှိသော ရေလွှမ်းမိုးမှုသည် မြစ်မှ ၂ မိုင်အကွာရှိ လယ်ကွင်းများသို့ ရေမရောက်စေဘဲ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း မိုးခေါင်ရေရှားမှု ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ နိုင်းလ်မြစ်၏ ရေလွှမ်းမိုးမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ပလီနီက ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်။ “ပုံမှန်အမြင့်သည် ၁၆ တောင်ဖြစ်သည်။ ရေအမြင့်နိမ့်ပါက မြေတစ်ခုလုံးကို ရေမလွှမ်းမိုးနိုင်ပေ။ ရေအမြင့်မြင့်ပါက ရေပြန်ဆုတ်ခွာရန် အချိန်ကြာရှည်ယူရသည်။ ပထမအချက်တွင် မြေသည် ရေစိမ့်ဝင်မှုမရှိသလောက်ဖြစ်ပြီး၊ ဒုတိယအချက်တွင် ရေသည် မြေပေါ်တွင် အချိန်ကြာရှည်ရှိနေသဖြင့် မျိုးစေ့ကြဲချိန်ကို လွဲချော်စေသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးသည် ဤနှစ်ခုစလုံးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသည်။ ၁၂ တောင်သာရှိပါက အစာငတ်မွတ်မှုဖြစ်ပေါ်သည်။ ၁၃ တောင်တွင်ပင် ဆာလောင်မှုကြီးစိုးနေသည်။ ၁၄ တောင်သည် ယေဘုယျအားဖြင့် ဝမ်းမြောက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ၁၅ တောင်သည် ပြည့်စုံသောလုံခြုံမှုကို ပေးသည်။ ၁၆ တောင်သည် ဘဝ၏ဇိမ်ခံမှုအားလုံးကို ပေးစွမ်းသည်” (သဘာဝသမိုင်း၊ အတွဲ ၅၊ အပိုင်း ၁၀)။

Before the construction of the Aswân Dam and levees along the Nile in the last century to regulate the inundation, dikes were built to control a normal rise in the river. This was 25 or 26 ft. above the low level of the river in the dry season at Aswân. If the inundation reached 27 ft., dikes were washed away; if it reached 30 ft., villages were destroyed and lives lost. On the other hand, an inundation of but 23 ft. would not bring water to fields lying 2 mi. from the river, and would result in partial drought. Of the inundation of the Nile, Pliny wrote: “The ordinary height [of the inundation] is 16 cubits. When the waters are lower, they do not overflow the whole ground; when higher, it takes a long time for them to recede. In the first case the ground is not saturated; in the second, the waters are detained so long on the ground that seed-time is lost. The administration takes cognizance of both. At a height of only 12 cubits a famine is the consequence. Even at 13 cubits hunger prevails; 14 cubits produces general rejoicing; 15, perfect security; and 16, all the luxuries of life” (Natural History, v. 10).

အီဂျစ်သည် ပုံမှန်နှစ်များတွင် ပြည်တွင်းစားသုံးရန်ထက် ပိုမိုထွက်ရှိသော စပါးများကို ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် များပြားသောပမာဏကို တင်ပို့နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ပေါများသောနှစ်များတွင် သီးနှံ၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကို စုဆောင်းခြင်းသည် ဒုက္ခမဖြစ်စေဘဲ၊ တစ်ချိန်တည်းတွင် စပါးများစွာကို စုဆောင်းနိုင်သည်။ အလွန်များပြားသော ပမာဏကို တောင်းခံရန်မှာ ပညာမဲ့ပြီး၊ သို့မဟုတ်ပါက လယ်သမားများနှင့် မြေပိုင်ရှင်များ၏ စေတနာနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ဆုံးရှုံးစေမည်။ ပေါများသောရိတ်သိမ်းမှုနှင့်အတူ ၎င်းတို့သည် အခွန်တိုးမြှင့်မှုကို အလွယ်တကူပေးဆောင်နိုင်ပြီး ၎င်းကို ဖိနှိပ်မှုဟု မခံစားရပေ။

Since Egypt produced more grain in normal years than it needed for home consumption, and was therefore able to export great quantities, the collection of 20 per cent of the crop in plentiful years would work no hardship and would, at the same time, add up to an enormous amount of grain. It would not be wise to require too great an amount; otherwise the good will and cooperation of the farmers and landlords would be lost. With abundant harvests they could easily pay this increase in taxes and not feel it to be oppressive.

၃၈-၄၀. သစ္စာရှိမှု၏လျှို့ဝှက်ချက်။—ယောသပ်သည် သူ၏ဘာသာတရားကို နေရာတိုင်းတွင် ယူဆောင်သွားခဲ့ပြီး၊ ဤသည်မှာ သူ၏မယိမ်းယိုင်သော သစ္စာရှိမှု၏ လျှို့ဝှက်ချက်ဖြစ်သည် (MS ၅၉, ၁၈၉၇)။

38-40. Secret of Fidelity.—Joseph carried his religion everywhere, and this was the secret of his unwavering fidelity (MS 59, 1897).

၃၈။ ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ်ရှိသောသူ။ ယောသပ်၏ အကြံဉာဏ်သည် ဖာရိုဘုရင်နှင့် သူ၏ အကြံပေးများအတွက် အလွန်ကောင်းမွန်ပြီး နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သောကြောင့် ဘုရင်သည် ယောသပ်ကို စားနပ်ရိက္ခာဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ရန် အဆိုပြုခဲ့ပြီး အရေးပေါ်အာဏာများ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဤဖာရိုဘုရင်သည် ဆီးမစ်ဟစ်ကဆွတ်မျိုးနွယ်ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆရပြီး၊ ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့လျှင် ယောသပ်ကို “ဘုရားသခင်၏ ဝိညာဉ် [ဧလောဟိမ်] ရှိသောသူ” ဟု သူ၏အကဲဖြတ်မှုကို နားလည်နိုင်သည်။ သို့သော် ဖာရိုဘုရင်သည် ‘ဧလောဟိမ်’ ဟူသော စကားလုံးကို မည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် နားလည်ခဲ့သည်မှာ မရှင်းလင်းပါ။ ဤစကားလုံးသည် သမ္မာကျမ်းစာရေးသားသူများက မှန်ကန်သောဘုရားသခင်နှင့် တစ်ဆူထက်မကသော နတ်ဘုရားများကို ရည်ညွှန်းရန် အသုံးပြုသည်။ ဘုရင်သည် ယောသပ်၏ ‘ဧလောဟိမ်’ (ပိုဒ်များ ၁၆၊ ၂၅၊ ၂၈၊ ၃၂) ကို တစ်ဆူသောဘုရားသခင်အဖြစ် သို့မဟုတ် သူ၏ နတ်ဘုရားများစွာအဖြစ် ရည်ညွှန်းခဲ့သည်မှာ မသေချာပါ၊ သို့သော် ယောသပ်သည် ဘုရားသခင်၏လုပ်ဆောင်မှုများကို ဖော်ပြရာတွင် တစ်ဆူပုံစံ ကြိယာကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဖာရိုဘုရင်သည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူနှင့် တစ်ဆူထက်မက နတ်ဘုရားများကို ယုံကြည်သူဖြစ်သောကြောင့်၊ ယောသပ်သည် “နတ်ဘုရားများ” အကြောင်းပြောနေသည်ဟု သူထင်မှတ်ခဲ့ပြီး၊ ထိုသို့ဆိုပါက ဖာရိုဘုရင်၏ထုတ်ပြန်ချက်ကို “နတ်ဘုရားများ၏ ဝိညာဉ်ရှိသောသူ” ဟု ဘာသာပြန်နိုင်သည်။

38. A man in whom the Spirit of God is. Joseph’s counsel was so sound and pleasing to Pharaoh and his counselors that the king proposed the appointment of Joseph as minister of food, and granted him emergency powers. If this Pharaoh was a Semitic Hyksos, as is likely, his evaluation of Joseph as “a man in whom the Spirit of God [’Elohim] is” can easily be understood. It is not clear, however, in what sense Pharaoh understood the word ’Elohim, the plural of ’Eloah. It is used by Bible writers to designate both the true God and heathen deities. Whether the king referred to the ’Elohim of Joseph (vs. 16, 25, 28, 32) as one God or to several of his own deities is uncertain, although Joseph had used the singular verb form in describing God’s activities. Since he was certainly an idolater and a polytheist, Pharaoh may have conceived that Joseph was talking of “gods,” and if so, Pharaoh’s statement would be translated, “a man in whom the spirit of the gods is.”

၃၈. လူများသည် ဘုရားသခင်နှင့် သက်ရှိဆက်နွယ်မှုကို အသိအမှတ်ပြုကြသည်။—ခရစ်တော်ကို သက်ရှိယုံကြည်ခြင်းဖြင့် လက်ခံသူသည် ဘုရားသခင်နှင့် သက်ရှိဆက်နွယ်မှုရှိပြီး၊ ဂုဏ်ပြုထိုက်သော ယာဉ်တစ်စီးဖြစ်သည်။ သူသည် ကောင်းကင်ဘုံ၏လေထုဖြစ်သော ဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်ကို ယူဆောင်သွားပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာက ဝယ်ယူမရနိုင်သော ရတနာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်နှင့် သက်ရှိဆက်နွယ်မှုရှိသူသည် နှိမ့်ချသောရာထူးများတွင် ရှိနေနိုင်သော်လည်း၊ သူ၏အကျင့်စာရိတ္တတန်ဖိုးသည် ယောသပ်နှင့် ဒံယေလကဲ့သို့ တူညီသောတန်ဖိုးရှိပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်နှင့်အတူရှိသူများအဖြစ် ကျူးကျော်ဘုရင်များက အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြသည် (MS ၅၄, ၁၈၉၄)။

38. Men Recognize a Living Connection With God.—He who receives Christ by living faith has a living connection with God, and is a vessel unto honor. He carries with him the atmosphere of heaven, which is the grace of God, a treasure that the world cannot buy. He who is in living connection with God may be in humble stations, yet his moral worth is as precious as was that of Joseph and Daniel, who were recognized by heathen kings as men with whom was the Spirit of God (MS 54, 1894).

၄၀. အုပ်ချုပ်ခံရလိမ့်မည်။ ဤဟေဗြဲစကားရပ်ကို ယခင်က မှတ်ချက်ပေးသူများက ထူးဆန်းစွာ အမျိုးမျိုးရှင်းပြခဲ့ကြသော်လည်း၊ အီဂျစ်စကားရပ်တစ်ခုသည် ဤစာသား၏အခြေခံဖြစ်နိုင်သည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။ အကယ်၍ ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့လျှင်၊ ထိုထုတ်ပြန်ချက်သည် စာသားအရ “သင်၏စကားအတိုင်း ကျွန်ုပ်၏လူများအားလုံး နမ်းကြလိမ့်မည်” ဟု ဖတ်ရမည်။ သို့သော် အီဂျစ်ဘာသာစကားတွင် “နမ်းသည်” ဟူသော စကားလုံးသည် “စားသည်” ဟုလည်း အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ အီဂျစ်တွင် ကြီးပြင်းလာခဲ့သော မောရှေ၏ ပထမဆုံးစာဖတ်သူများသည် ဤအဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်ခဲ့ကြမည်မှာ သေချာသည်။ ဤသည်မှာ မောရှေ၏အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်ခဲ့လျှင်၊ အီဂျစ်တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သော မောရှေသည် ကမ္ဘာဦးကျမ်းကို ရေးသားခဲ့သည်ဟူသော နောက်ထပ်သက်သေတစ်ခုဖြစ်လာလိမ့်မည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ အကယ်၍ ဤစကားရပ်သည် ဟေဗြဲဘာသာဖြစ်ပါက၊ “အုပ်ချုပ်ခံရသည်” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော စကားလုံးသည် “မှီခိုသည်”၊ “တွယ်ကပ်သည်” ဟူသော အမြစ်မှဆင်းသက်လာပြီး “အာဏာနာခံသည်” ဟု ဘာသာပြန်သင့်သည်။

40. Be ruled. The Hebrew expression thus translated was long given various strange explanations by commentators, until the suggestion was made that an Egyptian expression might form the basis of the text. If so, the statement would read, literally, “According to your word [or mouth] all my people shall kiss.” In colloquial Egyptian, however, the phrase “to kiss” also means “to eat.” Moses’ first readers, all of whom grew up in Egypt, would certainly have understood what was meant. If this was Moses’ meaning, it would constitute additional evidence that Moses, a man educated in Egypt, wrote the book of Genesis. If, on the other hand, the expression is Hebrew, the word translated “be ruled,” from a root meaning “to cling to,” “to hang upon,” should be rendered “be obedient.”

၄၁. ငါသည် သင့်ကို ခန့်အပ်လိုက်ပြီ။ ခန့်အပ်မှုကို အချိန်အတန်ကြာ စဉ်းစားပြီးနောက်၊ ဘုရင်သည် ယောသပ်ကို နန်းတွင်းအောက်တွင် အမြင့်ဆုံးရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြေညာခဲ့သည်၊ ထို့နောက် ခန့်အပ်ပွဲအခမ်းအနားကို ဆက်လက်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ပထမဦးစွာ၊ ယောသပ်ကို အီဂျစ်တစ်ခုလုံးအပေါ် ဒုတိယအုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ကြေညာသော တော်ဝင်ကြေညာချက်တစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

41. I have set thee. After considering the appointment for some time the king announced his decision to elevate Joseph to the highest office under the crown, and proceeded with the inaugural ceremony. First, there was a royal proclamation declaring Joseph to be viceroy over all Egypt.

၄၂. သူ၏လက်စွပ်ကို ချွတ်ပေးလိုက်သည်။ အီဂျစ်မှ ထိပ်တန်းအရာရှိများ၏ သင်္ချိုင်းကျောက်စာများတွင် သူတို့၏ ခန့်အပ်မှုအခမ်းအနားကို ပုံဖော်ထားသော ပုံများစွာရှိပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်၏ ခန့်အပ်မှုအကြောင်း အကျဉ်းချုံးဖော်ပြချက်နှင့် အလွန်ကိုက်ညီသည်။ ၎င်းပုံများတွင် ဘုရင်သည် များသောအားဖြင့် နန်းတော်၏ “ပြတင်းပေါက်” နောက်တွင်ရပ်နေပြီး၊ ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော အမှတ်အသားများကို ပေးအပ်နေသည်ကို ပြသထားသည်။ ယောသပ်အား ပေးအပ်ခဲ့သော တံဆိပ်လက်စွပ်တွင် ဘုရင်၏အမည်ထွင်းထားသော ပိုးစာပုံစံ ကျောက်မျက်တစ်လုံး ပါဝင်ပြီး၊ စာရွက်စာတမ်းများတွင် တော်ဝင်တံဆိပ်ထည့်ရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။

42. Took off his ring. From numerous tomb reliefs of high Egyptian officials depicting their own installation in office, we have pictures that agree very well with the short report of Joseph’s installation. These show the king, usually standing behind the “window of appearance” of his palace, handing out the insignia of dignity. The seal ring given Joseph certainly contained a stone in the form of a scarab, with the king’s name engraved on it, and was used for affixing the royal seal to documents.

ပိတ်ဖြူဝတ်ရုံများ။ သူသည် ဘုရင်နှင့် ယဇ်ပုရောဟိတ်များ ဝတ်ဆင်သော ပိတ်ဖြူဝတ်ရုံများဖြင့် အဝတ်အစားတန်ဆာများ ပေးအပ်ခံရသည်။ အီဂျစ်ပုံပြင် ဆီနူဟေး (အခန်း ၁၄ ကိုကြည့်ပါ) တွင်လည်း ဇာတ်လိုက်သည် အီဂျစ်နန်းတွင်းသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိစဉ် “ပိတ်ဖြူ” ဝတ်ဆင်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

Vestures of fine linen. He was provided a wardrobe of fine linen such as the king and priests wore. The Egyptian story of Sinuhe (see on v. 14) also mentions “fine linen” in which the hero of the story was dressed upon his return to the Egyptian court.

ရွှေကွင်းဆွဲ။ ထိပ်တန်းအရာရှိများ၏ ခန့်အပ်မှုကို ပုံဖော်ထားသော ပုံများတွင် အရာရှိ၏လည်ပင်းတွင် ရွှေကွင်းဆွဲတစ်ခု တပ်ဆင်ပေးထားသည်ကို ပုံများတွင် ပုံမှန်ပြသထားသည်။ ၎င်းရွှေကွင်းဆွဲအချို့သည် ပြတိုက်များတွင် ထိန်းသိမ်းထားပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ရွှေနှင့် အဖိုးတန်ကျောက်မျက်ပုတီးများဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော လှပသောအနုပညာလက်ရာများဖြစ်သည်။ ကွင်းဆွဲ၏ရှေ့တွင် ဘုရင်၏အမည်နှင့် ဘွဲ့အမည်များပါရှိသော စာသားတစ်ခု ဆွဲထားသည်။

Gold chain. Pictures representing the installation of high officers regularly show a gold collar placed around the neck of the official. Some of these “collars” have been preserved and are to be found in museums. They are beautiful specimens of art, made of gold and beads of semiprecious stones. Hanging from the collar in front is an inscription giving the king’s names and titles.

၄၃. ဒုတိယရထား။ ဤဖော်ပြချက်သည် မြင်းနှင့်ရထားကို အီဂျစ်သို့ မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သော ဟစ်ဆို့ခ်ျစ်ခေတ်နှင့် သင့်လျော်သည် (အခန်း ၃၉:၁ ကိုကြည့်ပါ)။

43. The second chariot. This statement is appropriate to the time of the Hyksos, who introduced the horse and chariot into Egypt (see on ch. 39:1).

ဒူးထောက်လျက် ဦးညွှတ်ပါ။ ယောသပ်သည် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းသို့ ခရီးထွက်သည့်အခါ သို့မဟုတ် တရားဝင်စီတန်းလှည့်လည်မှုများတွင် သူ၏ရထားရှေ့မှ တရားဝင်ကြေညာသူများ၏ အော်ဟစ်သံဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲဘာသာ ’အဘရက်’၊ “ဒူးထောက်လျက် ဦးညွှတ်ပါ” သည် အီဂျစ်စကားရပ်တစ်ခု၏ ဘာသာပြန်ဖြစ်ပြီး အမျိုးမျိုးရှင်းပြခဲ့ကြသည်။ အီဂျစ်ပညာရှင် ဘရပ်ရှ်က ပထမဆုံးပေးခဲ့သော ရှင်းပြချက်အရ၊ ၎င်းသည် အီဂျစ်ဘာသာ ကြိယာ ဘရက်၊ “ချီးမွမ်းသည်” သို့မဟုတ် “ဂုဏ်ပြုသည်” မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆသည်။ ထို့ကြောင့် ဟေဗြဲဘာသာ ’အဘရက်’ သည် အီဂျစ်ဘာသာ အမိန့်ပေးစကား i’a berek၊ “ချီးမွမ်းပါ!” သို့မဟုတ် “ဂုဏ်ပြုပါ!” ၏ သစ္စာရှိဘာသာပြန်ဖြစ်သည်။ အခြားအကြံပြုထားသော “ဖခင်နုနယ်” ဟူသော ဖတ်စရာသည် မမှန်ကန်ပါ။

Bow the knee. The call of the heralds preceding the chariot of Joseph when he drove through the country or in official processions. The Heb. ’abrek, “bow the knee,” is the transliteration of an Egyptian phrase that has been interpreted in various ways. The most plausible explanation, first given by the Egyptologist Brugsch, sees back of it the Egyptian verb berek, “to praise,” or “to do homage.” The Heb. ’abrek would therefore be a faithful rendering of the Egyptian imperative i’a berek, “Praise!” or, “Do homage!” The suggested alternate reading, “tender father,” is certainly incorrect.

၄၅. ဇဖနတ်-ပနီးယား။ ဖာရိုဘုရင်က ယောသပ်အား ပေးအပ်ခဲ့သော အမည်သည် အီဂျစ်ဘာသာဖြစ်သည်ဟု ယခင်က အသိအမှတ်ပြုခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်ကို မသိခဲ့ပါ။ သို့သော် ဤအမည်သည် နောက်ပိုင်း ဘူဘတ်စတစ်ခေတ် (ဘီစီ ၉ ရာစု) ၏ ကျောက်စာတစ်ခုတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်ဘာသာဖြင့် ရေးထားကာ “ဘုရားသည် သူ့ကို အသက်ရှင်စေရန် မိန့်တော်မူသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ယောသပ်၏ အမည်သည် ဖာရိုဘုရင်၏ အိပ်မက်၊ ယောသပ်၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှုနှင့် အကြံဉာဏ်များမှတစ်ဆင့် ဘုရားသည် ဘုရင်၊ ယောသပ်နှင့် အခြားသူများ၏ အသက်ကို ထိန်းသိမ်းရန် မိန့်တော်မူခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုပြီး ထိုခေတ်ကာလ၏ ဖြစ်ရပ်များကို ရည်ညွှန်းပြီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

45. Zaphnath-paaneah. The name given Joseph by Pharaoh was long recognized as Egyptian, but its meaning was not known. However, the name has been discovered in an inscription of the later, Bubastid period (9th century b.c.), and was written in Egyptian Djed–pa–netjer–iuf–ankh, meaning, “The god speaks that he may live.” Joseph’s name must have referred to contemporary events, signifying that God had spoken through Pharaoh’s dream and Joseph’s interpretation and counsel, to preserve the lives of the king, of Joseph, and of all others as well.

အာသနတ်။ ယောသပ်သည် အီဂျစ်အမည်တစ်ခုသာမက၊ အီဂျစ်မှ အထင်ရှားဆုံး ယဇ်ပုရောဟိတ်မိသားစုမှ အမျိုးသမီးတစ်ဦးကိုလည်း ဇနီးအဖြစ် ရရှိခဲ့သည်။ ဖာရိုဘုရင်သည် ယဇ်ပုရောဟိတ်မိသားစုမှ ဇနီးမယားယူခဲ့သော ဘုရင်အချို့ကဲ့သို့ပင်၊ ဤအိမ်ထောင်ဖြစ်မှုဖြင့် ယောသပ်၏ ဂုဏ်သတင်းနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာကို မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ပုံရသည်။

Asenath. Joseph received not only an Egyptian name but also an Egyptian wife, a woman from one of the most eminent priestly families. Pharaoh apparently sought to increase Joseph’s honor and reputation by this marriage, as is evident from the fact that some of the kings themselves took their wives from priestly families.

အာသနတ်သည် “[ဘုရားမ] နိသည်နှင့် သက်ဆိုင်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ သူမ၏ဖခင်၏အမည်သည် ယောသပ်၏ယခင်သခင် (အခန်း ၃၇:၃၆ ကိုကြည့်ပါ) ၏အမည်နှင့် တူညီသော်လည်း၊ ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် အမည်များ၏ ဘာသာပြန်တွင် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုရှိသည်။ သို့သော်၊ အမည်နှစ်ခုတူညီသည်ဆိုရုံဖြင့် ၎င်းတို့ကို ဆောင်သူများသည် တူညီသူများဖြစ်သည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ယောသပ်၏ ယခင်သခင်သည် တော်ဝင်သက်တော်စောင့်တပ်၏ တပ်မှူးဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏ယောက္ခမမှာ နိုင်းမြစ်၏အရှေ့ဘက်ကမ်းရှိ မန်ဖစ်မြို့အနီးတွင်ရှိသော အောန်မြို့၏ နေမင်းဘုရားကျောင်း၏ ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းဖြစ်သည်။ ဂရိလူမျိုးများက ဤမြို့ကို နောက်ပိုင်းတွင် ဟီလီယိုပိုလစ်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ အောန်မြို့၏ နေမင်းဘုရားကျောင်းနှင့် ၎င်း၏ယဇ်ပုရောဟိတ်များသည် အီဂျစ်ဘာသာရေးဘဝတွင် ရာစုနှစ်များစွာ သြဇာကြီးမားစွာ လွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး၊ ၁၅ ရာစုနှင့် နောက်ပိုင်းတွင် သီဘီမြို့၏ အမန်နှင့် အမန်-ရေး ကိုးကွယ်မှုက အောန်မြို့၏ နေမင်းကိုးကွယ်မှုကို အရိပ်ထဲသို့ ရောက်သွားစေခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ လူမှုအဆင့်အတန်းသည် အီဂျစ်၏ ထိပ်တန်းမိသားစုမှ သမီးတစ်ဦးနှင့် လက်ထပ်ခြင်းဖြင့် အလွန်အားကောင်းလာခဲ့သည်။

Asenath means, “belonging to [the goddess] Neith.” Her father’s name is identical to that of Joseph’s former master (see on ch. 37:36), though a slight difference exists in the Hebrew transliteration of the names. However, the fact that both names are the same does not imply that the persons bearing them were identical also. Joseph’s former master was commander of the royal bodyguard, whereas his father-in-law was high priest of On, the city of the great sun temple, which was a few miles from Memphis on the eastern bank of the Nile. The Greeks later called this city Heliopolis. The sun temple of On and its priesthood wielded a strong influence on Egyptian religious life for many centuries, until the worship of Amen and later of Amen-Re of Thebes overshadowed the sun worship of Heliopolis, in the 15th and succeeding centuries. Joseph’s social position was tremendously strengthened by his marriage to a daughter of one of Egypt’s first families.

အီဂျစ်အမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် ယောသပ်၏အိမ်ထောင်သည် သူ၏ဘိုးဘေးများ၏ ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှုကို အားနည်းသွားစေခြင်းမရှိပုံရသည်။ သူ၏သားများဖြစ်သော ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှီတို့သည် ဟေဗြဲဘာသာတွင် ပြုစုပျိုးထောင်ခံခဲ့ရပုံရသည်၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် ဣသရေလအမျိုးအနွယ်နှစ်ခု၏ အကြီးအကဲများအဖြစ် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရပြီး၊ ဤအရာတွင် ၎င်းတို့၏ဦးရီးတော်များဖြစ်သော ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများနှင့် တန်းတူညီမျှရရှိခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ ဘုရားသခင်အပေါ် ခိုင်မာသော သစ္စာစောင့်သိမှုသည် သူ၏အီဂျစ်ဇနီးကို ပြောင်းလဲစေသည့်နည်းလမ်းတစ်ခုပင် ဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင်၊ ဘုရားသခင်၏လက်ဖြင့် နက်ရှိုင်းသောအနိမ့်အမြင့်မှ အလွန်မြင့်မားသောရာထူးသို့ မြှင့်တင်ခံရပြီး၊ ဂုဏ်သိက္ခာရှိသောရာထူးတွင် အီဂျစ်၏ ဘာသာမဲ့ဝါဒထဲသို့ နစ်မြုပ်မသွားစေရန် ထိန်းသိမ်းပေးခဲ့သည်ကိုလည်း မမေ့သင့်ပါ။

The marriage of Joseph to an Egyptian woman seems not to have weakened his allegiance to the God of his fathers. His sons, Ephraim and Manasseh, were apparently brought up in the Hebrew religion, since they were made heads of two tribes of Israel, and in this respect achieved equality with their uncles, the brothers of Joseph. Joseph’s strong loyalty to his God may even have been the means of converting his Egyptian wife. Moreover, it should not be forgotten that the hand of God by which he had been so highly exalted after deep humiliation, also preserved him in his lofty position of honor from sinking into the heathenism of Egypt.

ဘုရားသခင်သည် ယောသပ်၏ဘဝတွင် မည်မျှကြီးမားသောပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သနည်း! သူ၏သံကွင်းများသည် ရွှေကွင်းဆွဲဖြင့် လဲလှယ်ခံခဲ့ရပြီး၊ အကျဉ်းသားဝတ်ရုံသည် ပိတ်ဖြူဖြင့်၊ သူ၏ထောင်ခန်းသည် ရထားဖြင့်၊ ထောင်သည် နန်းတော်ဖြင့် လဲလှယ်ခံခဲ့ရသည်။ ပိုတိဖာ၏ကျွန်သည် သူ၏သခင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ သံကွင်းသံများသည် “ဂုဏ်ပြုပါ!” ဟူသော အော်သံများဖြင့် အစားထိုးခံခဲ့ရသည်။ နှိမ့်ချမှုသည် ဂုဏ်သိက္ခာရှေ့တွင် ရှိသည်။ ကျွန်ပြုမှုနှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခသည် အာဏာသို့ရောက်ရန် ခြေလှမ်းများဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏သစ္စာရှိသောကျွန်သည် သူ၏သစ္စာစောင့်သိမှုနှင့် သည်းခံမှုအတွက် မည်မျှပြန်လည်ဆပ်ပေးခံခဲ့ရသနည်း!

What a change God had brought about in the life of Joseph! His fetters were exchanged for a chain of gold, the prisoner’s rags for fine linen, his cell for a chariot, and his jail for a palace. Potiphar’s slave had become his lord, and the clank of chains had given way to the exclamation, “Do homage!” Humility goes before honor; servitude and suffering were the stepping-stones to authority. How well was God’s faithful servant repaid for his loyalty and patience!

အီဂျစ်တွင်နေထိုင်စဉ် အကြီးကြီးသောအင်ပါယာများ

The Great Empires During the Sojourn in Egypt

၄၆. သုံးဆယ်နှစ်သားအရွယ်။ ယောသပ်သည် အီဂျစ်သို့ ရောင်းစားခံရစဉ် ဆယ့်ခုနှစ်နှစ်သား (အခန်း ၃၇:၂) ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ သုံးဆယ်နှစ်သားဖြစ်နေပြီဖြစ်သဖြင့်၊ သူသည် ကျွန်ပြုမှုတွင် ဆယ့်သုံးနှစ်ကြာ ကုန်ဆုံးခဲ့ရသည်။

46. Thirty years old. Since Joseph was 17 years old when sold into Egypt (ch. 37:2), and was now 30, he must have spent 13 years in servitude.

၄၇. မြေကြီးသည် ထွက်ရှိခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ ခန့်မှန်းချက်သည် တိကျစွာ ပြည့်စုံခဲ့သည်။ ကောက်ပဲသီးနှံများသည် “လက်တစ်ဆုပ်စာ” သို့မဟုတ် “အစည်းအဝေး” ဖြင့် ပေါက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်သည် ၎င်း၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကို နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ စပါးကျီများထဲသို့ စုဆောင်းခဲ့သည်။ တော်ဝင်သိုလှောင်ရုံများထဲသို့ စီးဝင်လာသော စပါးပမာဏသည် များပြားလွန်းသဖြင့် ၎င်း၏ပမာဏကို မှတ်တမ်းတင်ရန် ရရှိနိုင်သော အရင်းအမြစ်များကို မကြာမီ ကျော်လွန်သွားခဲ့သည်။ ရရှိနိုင်သော စာရေးများသည် နောက်ထပ်အခွန်ကောက်ခံသူများအဖြစ် လိုအပ်ခဲ့ပေမည်။

47. The earth brought forth. Joseph’s prediction was accurately fulfilled. The grain grew by “handfuls,” or “bundles,” and Joseph gathered 20 per cent of it into granaries throughout the land. The quantity of grain flowing into the royal storehouses was so enormous that it soon exceeded all facilities for recording the amount. Available scribes may have been needed as additional tax collectors.

၅၀. သားနှစ်ယောက်။ ယောသပ်သည် သူ့ထံမှ မွေးဖွားလာသော သားနှစ်ယောက်အား ဘုရားသခင်၏ ပေးကမ်းကြွယ်ဝမှုကို ဖော်ပြသော အမည်များ ပေးအပ်ခဲ့သည်။

50. Two sons. Joseph gave the two sons born to him names expressive of God’s bountiful providence.

၅၁. မနာရှီ။ စာသားအရ “မေ့လျော့စေသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ဤအမည်ကို ယောသပ်သည် သူ၏ပထမဆုံးသားအား ဘုရားသခင်က သူ၏ယခင်ကျွန်ပြုမှုအခြေအနေနှင့် သူ၏ဖခင်အိမ်အတွက် ပြင်းထန်စွာ တောင့်တခဲ့သော ဆန္ဒကို မေ့လျော့စေခဲ့သည်ဟူသော ကျေးဇူးတင်စိတ်ဖြင့် ပေးအပ်ခဲ့သည်။ သူသည် အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ပြည်စုံသည့်အိမ်ထောင်တစ်ခုကို ဘုရားသခင်က တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည်ဟု ကျေးဇူးတင်ခဲ့သည်။ ယခင်က ဆင်းရဲဒုက္ခများသည် သူ၏ယခုအခါ ပျော်ရွှင်မှုအခြေအနေကို ခါးသီးစေနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ၊ အကြောင်းမှာ ဆင်းရဲဒုက္ခသည် သာယာဝပြောမှုအဖြစ် ပြောင်းလဲခံခဲ့ရသည်။

51. Manasseh. Literally, “causing to forget.” This name Joseph gave his first-born in gratitude that God had caused him to forget his former state of servitude and the intense longing he had felt for his father’s home. He was grateful that God had built him a home, though it be in the land of his exile. Erstwhile misery could not embitter his present state of happiness, for adversity had been transformed into prosperity.

ယောသပ်သည် ဤမျှမြင့်မားသောရာထူးသို့ ရောက်ရှိပြီးနောက်၊ သူ၏ဖခင်နှင့် ချက်ချင်းဆက်သွယ်ရန် အဘယ်ကြောင့် မပြုလုပ်ခဲ့သနည်းဟူသော မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြသည်။ သူသည် သူ၏ဖခင်၏ချစ်ခင်မှုကို အမှန်တကယ် မေ့လျော့ခဲ့ပြီး၊ သူအသက်ရှင်နေသေးသည်ကို သက်ကြီးရွယ်အိုဖခင်အား အသိပေးရန် တာဝန်မရှိဟု ခံစားခဲ့ရသနည်း။ သူသည် အမှန်တကယ် ဂရုမစိုက်ခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း၊ မကြာမီ ဖော်ပြတော့မည့် သူ၏ညီအစ်ကိုများနှင့် ဖခင်နှင့် နူးညံ့သောတွေ့ဆုံမှုများမှတစ်ဆင့်သာမက၊ ဧဖရိမ်မွေးဖွားစဉ်တွင် သူပြုလုပ်ခဲ့သော ဖော်ပြချက်မှတစ်ဆင့်၊ အီဂျစ်ကို သူ၏ဆင်းရဲဒုက္ခပေးရာနိုင်ငံအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်မှ ထင်ရှားသည်။ သူသည် ချက်ချင်းပင် သူ၏မျိုးရိုးကို ထုတ်ဖော်မပြဘဲ၊ အိမ်သို့ သတင်းစကားပို့ရန် မပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းသည်၊ သူ၏ညီအစ်ကိုများ၏ ဒုစရိုက်မှုကို ဖခင်အား ထုတ်ဖော်ရန် တွန့်ဆုတ်ခြင်း၊ သို့မဟုတ် ထိုအချက်ကို ထုတ်ဖော်ရန် အချိန်မရောက်သေးကြောင်း ဘုရားသခင်၏လှုံ့ဆော်မှုတစ်ခုက သတိပေးခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဤကိစ္စတွင် ယောသပ်၏အပြုအမူသည် သူ၏ဘဝတွင် ထင်ရှားစွာ ထိုးဖောက်နေသော ဘုရားကိုးကွယ်မှုနှင့် မညီညွတ်သည့်အရာမရှိပါ။ အကယ်၍ ဘုရားသခင်က သူ့ကို အီဂျစ်တွင် ထားရှိရန် ရွေးချယ်ခဲ့ပါက၊ သူသည် အီဂျစ်တွင်သာ နေထိုင်မည်ဖြစ်သည်။

The question has been asked, Why did not Joseph, upon reaching so exalted a position, communicate at once with his father? Had he really forgotten his father’s affections, and did he feel no obligation to let the aged man know that he was still alive? That he had not actually ceased to care is clear not alone from the tender meeting with his brothers and his father, soon to be described, but also from the statement he made at the birth of Ephraim, characterizing Egypt as the land of his affliction. That he did not at once declare his parentage and send a message home to Canaan may be attributed to hesitation to reveal to his father the wickedness of which his brothers had been guilty, or perhaps a divine impulse warning him that the time for disclosing the fact had not yet arrived. At all events, Joseph’s conduct in this matter reveals nothing inconsistent with the piety so conspicuously permeating his life. If God chose to place him in Egypt, in Egypt he would remain.

၅၂. ဧဖရိမ်။ ဆိုလိုသည်မှာ “ထူးကဲသော ဖြစ်ထွန်းမှု” ဖြစ်သည်။ ဤအမည်သည် ဘုရားသခင်က သူ့ကို၊ တစ်သက်တစ်ကျွန်အဖြစ် ကျွန်ပြုရန် စီရင်ခံရသော ကျွန်တစ်ဦးအား၊ ပျော်ရွှင်သောမိသားစုနှင့် သားနှစ်ယောက်ပေးအပ်ခဲ့သည်ဟူသော ယောသပ်၏ ကျေးဇူးတင်စိတ်ကို ဖော်ပြသည်။ ဤအမည်သည် ပျော်ရွှင်မှုနှင့် ကျေးဇူးတင်စိတ်ဖြည့်နှံထားသော နှလုံးသားကို ထင်ဟပ်စေသည်။

52. Ephraim. That is, “double fruitfulness.” This name was expressive of Joseph’s gratitude that God had given him, a slave doomed to perpetual servitude, a happy family and two sons. The name reflects a heart full of joy and gratitude.

၅၄. အငတ်ဘေးသည် နိုင်ငံအားလုံးတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ယောသပ်က ခန့်မှန်းခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ပေါများသောခုနှစ်နှစ်ကို အငတ်ဘေးခုနှစ်နှစ်က လိုက်လံခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် အီဂျစ်သာမက အနီးအနားရှိ နိုင်ငံများကိုပါ ထိခိုက်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်တွင် အငတ်ဘေးအခြေအနေများသည် နိုင်းမြစ်ကမ်းပေါ်သို့ ရေလျှံမလာသည့်အခါ ဖြစ်ပေါ်ပြီး (အခန်း ၃၄ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် အဘီစီနီယာ ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် မိုးရေခမ်းခြောက်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်။

54. The dearth was in all lands. As Joseph had foretold, the seven plentiful years were followed by seven years of famine, which affected not only Egypt but surrounding countries as well. Famine conditions in Egypt are produced when the Nile fails to overflow its banks (see on v. 34), and this in turn is due to a lack of rainfall in the highlands of Abyssinia.

၅၆. ယောသပ်သည် သိုလှောင်ရုံများအားလုံးကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်စပါးသိုလှောင်မှုများ ကုန်ဆုံးသွားသောအခါ၊ ခုနှစ်နှစ်ဆက်လက် အထူးစပါးအခွန်ကောက်ခံမှုကို သတိရပြီး ဘုရင်ထံသို့ လှည့်သွားကြသည်။ ဘုရင်က ၎င်းတို့ကို စားနပ်ရိက္ခာဝန်ကြီး ယောသပ်ထံသို့ ညွှန်ကြားခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်သည် စပါးကျီများကို ဇာတိအီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် အီဂျစ်သို့ စားနပ်ရိက္ခာရှာဖွေလာသော နိုင်ငံခြားသားများအတွက် ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သည်။ အီဂျစ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ကျောက်စာများစွာတွင် အငတ်ဘေးအခြေအနေများကို ဖော်ပြထားသည်။ ဤမှတ်တမ်းများတွင် ထိပ်တန်းအရာရှိအချို့က ဆင်းရဲသားနှင့် ဆာလောင်နေသူများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများကို သက်သာစေခဲ့သည်ဟု ဆိုကာ၊ ၎င်းတို့၏ သင်္ချိုင်းကျောက်စာများတွင် “ငါသည် ဆာလောင်သူအား မုန့်ကို၊ ရေငတ်သူအား ရေကို၊ အဝတ်မရှိသူအား အဝတ်ကို၊ သင်္ဘောမရှိသူအား သင်္ဘောကို ပေးခဲ့သည်” ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။ ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် မင်းဆက် (ဘီစီ ၂၀ ရာစု) ၏ အရာရှိတစ်ဦးက “အငတ်ဘေးနှစ်များ ရောက်လာသောအခါ၊ ငါသည် အိုရစ်ဒေသ၏ လယ်ကွင်းများအားလုံးကို ထယ်ထိုးခဲ့ပြီး၊ … ၎င်း၏လူများကို အသက်ရှင်စေရန် ထိန်းသိမ်းကာ၊ စားနပ်ရိက္ခာပေးအပ်ခဲ့သဖြင့် ၎င်းတွင် ဆာလောင်သူတစ်ဦးမျှ မရှိခဲ့ပါ” ဟု ဆိုခဲ့သည်။

56. Joseph opened all the storehouses. When the Egyptians had consumed their own stores of food they turned to the king, remembering, no doubt, the special grain levy imposed for seven successive years. He directed them to Joseph, the minister of food, who opened the granaries for native Egyptians and for the foreigners who came to Egypt for food. Several hieroglyphic records found in Egypt mention famine conditions. In these records certain high officials claim to have alleviated the misery of the poor and hungry during times of want, proclaiming in their tomb inscriptions, “I gave bread to the hungry, water to the thirsty, clothing to the naked and a boat to the one who was without.” An official of the Twelfth Dynasty (20th century b.c.) claimed, “When years of famine came I plowed all the fields of the Oryx district, … preserving its people alive and furnishing its food so that there was none hungry therein.”

ယောသပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးဉာဏ်ပညာသည် ယခုအခါ လူအားလုံးအတွက် ထင်ရှားလာခဲ့သည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ စပါးအမြောက်အမြား သိုလှောင်ရန် သူ၏မူဝါဒအပေါ် သံသယရှိခဲ့သူမည်သူမဆို၊ ယခုအခါ ဤမူဝါဒ၏ ပညာရှိမှုကို မည်သူမျှ မေးခွန်းမထုတ်ခဲ့ပါ။ ဖာရိုဘုရင်၊ နိုင်ငံခြားမင်းဆက်တစ်ခုဖြစ်သည့်၊ ဆာလောင်နေသော လူဦးရေကို မည်သို့လုပ်မည်နည်း။ ယောသပ်၏ ကြိုတင်စဉ်းစားမှုမရှိခဲ့လျှင်၊ သူ၏မင်းဆက်ကို ဖြုတ်ချခြင်းမှ မည်သို့ရှောင်ရှားနိုင်မည်နည်း။ ဤဟေဗြဲလူငယ်၊ ယခင်အိမ်ကျွန်တစ်ဦးသည် နန်းစင်္ကြံ၊ အီဂျစ်တစ်ခုလုံးနှင့် အနီးအနားရှိ နိုင်ငံများ၏ ကယ်တင်ရှင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။

Joseph’s wisdom as an administrator now became apparent to all. If anyone had had doubt as to his policy of hoarding tremendous quantities of grain year after year, none questioned the prudence of the policy now. What would Pharaoh, a foreign ruler, have done with a famishing population? How could he have averted the overthrow of his own dynasty, except for the forethought of Joseph? This young Hebrew, a former house slave, had become the savior of the throne, of all Egypt, and of surrounding nations as well.

ရောင်းချခြင်း။ ယောသပ်သည် သိုလှောင်ထားသော စပါးကို သေဆုံးနေသော လူအုပ်စုများအား အခမဲ့ဖြန့်ဝေခြင်းမပြုခဲ့သည်မှာ အကြောင်းမရှိသည်မဟုတ်ပါ။ လူများသည် လာမည့်ဘေးဒုက္ခကို သတိပေးခံခဲ့ရပြီး၊ ဂရုစိုက်မှုနှင့် ချွေတာမှုဖြင့် ဆင်းရဲဒုက္ခရက်များအတွက် အနည်းငယ်သိမ်းဆည်းထားနိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ လူများသည် စပါးအတွက် ပေးချေရသည့်အခါ၊ ချွေတာမှုကို အားပေးခဲ့ပြီး၊ ခုနှစ်နှစ်ကြာ ထိန်းသိမ်းထားရမည့် အဖိုးတန်စားနပ်ရိက္ခာကို ဖြုန်းတီးခြင်းမှ ရှောင်ရှားခဲ့သည်။ ဤအစီအစဉ်သည် ယောသပ်အား အခြားနိုင်ငံများမှ ဆာလောင်နေသော လူဦးရေများကို သက်သာစေရန်လည်း ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ စပါးကို လူများထံ ပြန်လည်ရောင်းချခဲ့သည့်အချက်သည် ဤစုဆောင်းမှုသည် ဘုရင်က ပေးအပ်သော လူထုဝန်ဆောင်မှုတစ်ခုအနေဖြင့် မဟုတ်ဘဲ၊ အခွန်ကောက်ခံမှုပုံစံတစ်ခုအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်ကို ထင်ရှားစေသည်။

Sold. That Joseph did not distribute the stored grain free to the perishing multitudes was not without reason. The people had certainly been warned of the impending calamity, and might by care and economy have saved a little themselves for the days of want. Since the people had to pay for the grain, they were encouraged to exercise frugality and to avoid wasting the precious supply of food, which must be made to last for seven long years. This plan also enabled Joseph to extend relief to the starving populations of other countries. The fact that the grain was sold back to the people makes it clear that the collection had been made as a form of taxation and not as a public service rendered by the king.

ဧလင်ဂျီ ဝှိုက် မှတ်ချက်များ
၁-၅၇ ပီပီ ၂၁၉-၂၂၄
၁, ၉-၁၃ ပီပီ ၂၁၉
၁၄ ပီပီ ၂၂၀; ၅တီ ၃၂၁
၁၅-၂၅, ၃၁, ၃၃-၃၆ ပီပီ ၂၂၀
၃၈-၄၀ အမ်အယ်လ် ၆၆
၃၈-၄၃ ပီပီ ၂၂၁
၃၉, ၄၀ ပီပီ ၂၄၁
၃၉-၄၄ ပီပီ ၃၆၈
၄၀ ၅တီ ၃၂၁
၄၈, ၅၄-၅၆ ပီပီ ၂၂၄

ellen g. white comments

1-57 PP 219-224

1, 9-13 PP 219

14 PP 220; 5T 321

15-25, 31, 33-36 PP 220

38-40 ML 66

38-43 PP 221

39, 40 PP 241

39-44 PP 368

40 5T 321

48, 54-56 PP 224

အခန်းကြီး - ၄၂

အခန်း ၄၂

chapter 42

၁. ယာကုပ်သည် အီဂျစ်သို့ စပါးဝယ်ရန် သူ၏သားဆယ်ယောက်ကို စေလွှတ်သည်။ ၁၆. ယောသပ်သည် ၎င်းတို့ကို သူလျှိုများအဖြစ် ထောင်ချသည်။ ၁၈. ဗင်္ယာမိန်ကို ခေါ်လာရန် အခြေအနေဖြင့် ၎င်းတို့ကို လွှတ်ပေးသည်။ ၂၁. ယောသပ်အတွက် နောင်တရမှုရှိကြသည်။ ၂၄. ဆိမုန်ကို အာမခံအဖြစ် ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ၂၅. ၎င်းတို့သည် စပါးနှင့် ၎င်းတို့၏ပိုက်ဆံများဖြင့် ပြန်လာကြသည်။ ၂၉. ယာကုပ်ထံ ၎င်းတို့၏ဖြစ်ရပ်ကို ပြောပြသည်။ ၃၆. ယာကုပ်သည် ဗင်္ယာမိန်ကို ပို့ရန် ငြင်းဆန်သည်။

1 Jacob sendeth his ten sons to buy corn in Egypt. 16 They are imprisoned by Joseph for spies. 18 They are set at liberty, on condition to bring Benjamin. 21 They have remorse for Joseph. 24 Simeon is kept for a pledge. 25 They return with corn, and their money. 29 Their relation to Jacob. 36 Jacob refuseth to send Benjamin.

၂. ထိုအရပ်သို့ သွားကြလော့။ မိုးခေါင်ရေရှားမှု ပိုမိုဆိုးရွားလာပြီး လူနှင့်တိရစ္ဆာန်များ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်နေသောအခါ ယာကုပ်သည် မိသားစုကို ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုမှ ကယ်တင်ရန် အီဂျစ်မှ စပါးဝယ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ သူသည် အာဗြဟံ (အခန်း ၁၂:၁၀) နှင့် ဣဇာက် (အခန်း ၂၆:၂) ကဲ့သို့ မိသားစုကို အီဂျစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် မစီစဉ်ခဲ့ခြင်းမှာ အီဂျစ်နှင့် ခါနာန်တွင် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ဖြစ်ပေါ်နေသောကြောင့် ဖြစ်ပေမည်။

2. Get you down thither. As the drought became more and more severe, and man and beast were both suffering, Jacob made the decision to fetch grain from Egypt to preserve his family from starvation. That he did not, like Abraham (ch. 12:10) and Isaac (ch. 26:2), plan to move his family to Egypt may have been due to the fact that the famine prevailed in Egypt as well as Canaan.

၃. ညီအစ်ကိုဆယ်ယောက်သွားခဲ့သည်။ ညီအစ်ကိုဆယ်ယောက်စလုံး အီဂျစ်သို့သွားခြင်းမှာ ဘေးကင်းလုံခြုံရန်အတွက် သို့မဟုတ် စပါးကို မိသားစုအကြီးအကဲများထံ ဖြန့်ဝေပေးသောကြောင့် ဖြစ်ပေမည်။ ၎င်းတို့၏ဦးရေများမှု သည် စပါးပိုမိုရရှိနိုင်စေပြီး ယူဆောင်လာနိုင်စေမည်။ ထို့ပြင် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကြောင့် ၎င်းတို့၏စပါးတင်သောလှည်းကို လုယက်ခံရနိုင်သည့် အန္တရာယ်မှာလည်း အမှန်တကယ်ရှိသည်။

3. Ten brethren went down. That all ten went to Egypt was either for safety or because the grain was distributed to heads of families. Their number would possibly enable them to secure more grain, and would certainly enable them to return with more of it. Also, the famine conditions would render plundering of their caravan for its supplies of food a very real possibility.

၄. ဗင်္ယာမိန်။ ဗင်္ယာမိန်ကို ငယ်ရွယ်မှုကြောင့် မထိန်းသိမ်းထားဘဲ ယောသပ်၏နေရာကို ယာကုပ်၏ အချစ်ဆုံးသောခံစားမှုအာရုံ၏အရာဝတ္ထုအဖြစ် ရာခေလ၏တစ်ဦးတည်းသောကျန်ရှိသောသားဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

4. Benjamin. Benjamin was not kept back because of his youth, since he was now more than 20 years of age, but because, as the only remaining child of Rachel, he had taken Joseph’s place as the object of Jacob’s most tender affections.

၅. လာသူများထဲတွင်။ ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများသည် ခါနာနိလူများ၏တင်သောလှည်းတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်မဟုတ်လျှင် အလားတူအကြောင်းဖြင့်လာသောသူများနှင့်အတူ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။

5. Among those that came. Joseph’s brothers either formed part of a caravan of Canaanites or simply arrived with others who had come for the same reason.

၆. အုပ်ချုပ်သူ။ “ရှလိတီ” မှဆင်းသက်လာပြီး “ရှလတီ” မှ “အုပ်ချုပ်သူ” ဟူသောအဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ၎င်းသည် အကန့်အသတ်မရှိသောအာဏာရှိသူတစ်ဦးကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤစကားလုံးသည် အာရမိတ်နှင့် အာရဘီယံတွင်လည်းသိရှိပြီး “ဆူလတန်” ဟူသောခေါင်းစဉ်နှင့် မနီသိုအရ ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်ဦးဆုံး ဆလတစ်ဟူသောပုဂ္ဂိုလ်အမည်နောက်ကွယ်တွင်ရှိသည်။ သို့သော်မနီသိုသည် “အုပ်ချုပ်သူ” ဟူသောစကားလုံးကို ပုဂ္ဂိုလ်အမည်အဖြစ် အမှားယွင်းယူဆခဲ့ပေမည်။ ဤစကားလုံးသည် ယောသပ်သည် သာမန်စားနပ်ရိက္ခာဝန်ကြီးထက်ပိုမိုဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာပြသသည်။ နိုင်ငံတွင် ဒုတိယအကြီးဆုံးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် သူသည် အီဂျစ်၏အမှန်တကယ်အုပ်ချုပ်သူ သို့မဟုတ် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သည်။

6. The governor. From shalliṭ in turn derived from the root shalaṭ, “to rule.” It is used to designate one invested with unlimited authority. This word, known also in Aramaic and Arabic, lies behind the title sultan, and perhaps behind the personal name Salatis, which, according to Manetho, belonged to the first Hyksos king. Manetho, however, may have mistaken the word meaning “ruler” for a personal name. This word shows clearly that Joseph was more than an ordinary minister of food. As the second man in the country he was the actual ruler, or prime minister, of Egypt.

၇. သူသည် ၎င်းတို့ကို သိသည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများကို ချက်ချင်းမှတ်မိသော်လည်း ၎င်းတို့သည် သူ့ကို ၂၀ နှစ်ကျော်မတွေ့ခဲ့ရသောကြောင့် မမှတ်မိခဲ့ (အခန်း ၄၅:၃)။ သူသည် ယခုအသက်ကြီးလာရုံသာမက အီဂျစ်လူမျိုးကဲ့သို့ဖြစ်နေပြီး အီဂျစ်ဝတ်စုံကို ဝတ်ဆင်ထားပြီး ဆီမီးတစ်မုတ်ဆိတ်အစား မျက်နှာသန့်ရှင်းစွာရိတ်ထားသည်။ ထို့ပြင် သူသည် ထူးဆန်းသောဘာသာစကားဖြင့်ပြောဆိုပြီး ထင်ရှားစွာ မဟာအဆွေဖြစ်သည်။ ယောသပ်ကို ဤတန်ခိုးကြီးသောလူနှင့် ဆက်စပ်ရန် အတွေးသည် အလွန်အဓိပ္ပာယ်မရှိပုံပေါ်သည်။

7. He knew them. Joseph recognized his brothers at once, but they, not having seen him for more than 20 years, did not recognize him (v. 8). Not only was he older now, but he was Egyptianized as well, wore Egyptian dress and had a clean-shaven face instead of a Semite beard. Furthermore, he spoke a strange language and was, apparently, a great lord. The mere thought of connecting Joseph with this mighty man would have seemed highly absurd (see ch. 45:3).

သူတို့အား ကြမ်းတမ်းစွာပြောဆိုသည်။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့အား “ခက်ခဲသောစကားများ” ပြောဆိုခဲ့ခြင်းမှာ လက်စားချေလိုသောခံစားချက်ကြောင့်မဟုတ်ဘဲ ၎င်းတို့၏လက်ရှိစိတ်ထားကို အထူးသဖြင့် သူ့အပေါ်နှင့် ဗင်္ယာမိန်အပေါ် သိရှိရန်ဖြစ်သည်။ ဗင်္ယာမိန်မပါရှိခြင်းသည် သူ၏အာရုံကို ဖမ်းစားပြီး သံသယဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပေမည်။

Spake roughly unto them. That Joseph spoke “hard things to them,” as the text reads literally, was not due to a feeling of revenge, but rather to ascertain their present state of mind, particularly with regard to himself and to Benjamin, whose absence had certainly arrested his attention and perhaps aroused his suspicion.

၉. သင်တို့သည် သူလျှိုများဖြစ်သည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများထံ ပြောဆိုသော “ခက်ခဲသောစကားများ” ကို ယခုဖော်ပြသည်။ အီဂျစ်သည် ၎င်း၏အရှေ့ဘက်အိမ်နီးချင်းများကို အမြဲသံသယရှိခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် အီဂျစ်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ၎င်းတို့၏သဲကန္တာရအိမ်သို့ ပြန်လည်ပျောက်ကွယ်သွားသူများသာမက အတိတ်ကာလက အီဂျစ်ထဲသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ကာ နိုင်ငံ၏အစိုးရအချို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဆယ်နှစ်မျိုးဆက်မတိုင်မီ ပထမအဆင့်ကာလတွင် ထိုသို့သောဝင်ရောက်မှုများသည် အာမန်မန်ဟတ် ၁ ဘုရင်အား မြေထဲပင်လယ်နှင့် အနီရောင်ပင်လယ်ကြားတွင် “အုပ်ချုပ်သူ၏တံတိုင်း” ဟုခေါ်သော နယ်စပ်ခံတပ်များကို တည်ဆောက်စေခဲ့ပြီး ခါနာနိလူများကို အီဂျစ်မှ ဖယ်ထုတ်ရန်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက်လာသော ဟစ်ဆို့စ်များသည် အရှေ့ဘက်မှလာပြီး ယခုနိုင်ငံ၏အာဏာကို ရယူထားပြီး အခြားသူများသည် ၎င်းတို့အီဂျစ်လူများအား ပြုလုပ်ခဲ့သည့်အတိုင်း မပြုလုပ်နိုင်ရန် သတိထားစောင့်ကြည့်နေသည်။ ထို့ကြောင့် ယောသပ်သည် အရှေ့ဘက်သားများအားလုံးကို ဂရုတစိုက်စစ်ဆေးရန်နှင့် မလိုလားအပ်သူများ သို့မဟုတ် သူလျှိုများကို ရှာဖွေရန် ကြိုးစားရန် သဘာဝကျသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများတွင် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကြီးစိုးနေသောကြောင့် စပါးဝယ်ယူသူများအဖြစ် နိုင်ငံခြားသားများစွာ အီဂျစ်သို့ရောက်ရှိလာသောအခါ နိုင်ငံ၏လုံခြုံရေးကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သူများကို ဖယ်ရှားရန် ပိုမိုဂရုစိုက်ရန်လိုအပ်သည်။

9. Ye are spies. The “hard things” Joseph spoke to his brothers are now revealed. Egypt had always been suspicious of its eastern neighbors, who had not only raided Egypt and then vanished back into their desert abodes, but had in the past infiltrated Egypt and actually taken over the government of parts of the country. Such incursions during the First Intermediate Period, prior to the Twelfth Dynasty, had led King Amenemhet I to build border fortifications between the Mediterranean and the Red Sea, called “Wall of the Ruler,” to keep the Canaanites out of Egypt. The Hyksos, coming afterward and also from the east, had now gained the supremacy of the country and were watchful that others might not do to them what they had done to the Egyptians. It was therefore natural for Joseph to examine all easterners carefully, and make an effort to detect any undesirables or actual spies. Since the famine raging in the neighboring countries brought great numbers of foreigners to Egypt as grain purchasers, greater care had to be taken to weed out those whose presence in the country might endanger its security.

၁၀. မဟုတ်ပါ၊ ကျွန်ုပ်တို့၏သခင်။ ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများသည် ၎င်းတို့အား စွပ်စွဲခံရသောစွပ်စွဲချက်ကြောင့် စိတ်ထိခိုက်ခဲ့လျှင် ကြောက်ရွံ့မှုက ၎င်းတို့၏မာနကို မျိုချစေပြီး ၎င်းတို့၏အပြစ်ကင်းစင်မှုကို အခိုင်အမာဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ရိုးသားသောလူများဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုမှုသည် အီဂျစ်သခင်ကို မထင်မှတ်စေသောအခါ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏မိသားစုအကြောင်း ပိုမိုအသေးစိတ်ပြောပြခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် ၎င်းတို့၏အပြစ်ကင်းစင်မှုကို သက်သေပြရန်ကြိုးစားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အားလုံးသည် တစ်မိသားစုတည်းမှဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို ရန်လိုသည့်တိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်ရန် မဖြစ်နိုင်သောကြောင့် ၎င်းတို့ကို သူလျှိုများအဖြစ် သံသယရှိရန် အကြောင်းမရှိပေ။ ယောသပ်သည် စိန်ခေါ်မှုကိုလက်ခံပြီး ၎င်းတို့၏ပုံပြင်၏တိကျမှုကို သက်သေပြရန် ၎င်းတို့၏ပျောက်ဆုံးနေသော ညီအငယ်ဆုံးကို ခေါ်ဆောင်လာရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

10. Nay, my lord. If Joseph’s brothers were offended by the accusation hurled against them, fear led them to swallow their pride, and they asserted their complete innocence. When their claim to being honest men failed to impress the Egyptian lord, they told him more particularly about their family. By this they sought to prove their innocence. Inasmuch as they all belonged to one family, which could hardly make a hostile attack upon a whole kingdom, there was no real reason for suspecting them of being spies. Joseph took up the challenge and insisted that they prove the accuracy of their story by producing their missing youngest brother.

၁၇. သုံးရက်ထောင်ချခြင်း။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့အား ဗင်္ယာမိန်ကို ခေါ်ဆောင်လာရန် ၎င်းတို့ထဲမှတစ်ဦးကို ပြန်လွှတ်ရန် (အခန်း ၁၅) တင်းကြပ်စွာ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ထင်ရှားသောဆန္ဒမရှိမှု၊ ယာကုပ်သည် သဘောမတူမည်ကို သိရှိထားသောကြောင့် ယောသပ်သည် ၎င်းတို့အားလုံးကို သုံးရက်ထောင်ချခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့၏အဆိုပြုချက်ကို သဘောမတူမှုကြောင့် ထင်ရှားစွာပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း အမှန်တကယ်တွင် ၎င်းတို့ကို ထပ်မံစမ်းသပ်ရန်ဖြစ်သည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏ရက်စက်သောဆက်ဆံမှုကြောင့် ထောင်ထဲတွင် သုံးနှစ်ခန့် ဆင်းရဲဒုက္ခခံခဲ့ရပြီး ၎င်းတို့အား သုံးရက်သာထောင်ချခဲ့သည်။

17. Into ward three days. Joseph had solemnly charged his brothers (v. 15) to send one of their number back to Canaan to fetch Benjamin. Their apparent unwillingness to do this, in the knowledge that Jacob would not consent, led Joseph to send them all to jail for three days. This was ostensibly done in consequence of their unwillingness to agree to his proposal, but in reality to test them further. He had languished in prison for approximately three years, as the result of their inhuman treatment; he inflicted on them a confinement of only three days.

၁၈. ဤသို့ပြုလျှင် အသက်ရှင်လိမ့်မည်။ တတိယရက်တွင် ယောသပ်သည် ၎င်း၏ပြင်းထန်သောသဘောထားကို ပြုပြင်ခဲ့သည်။ ၎င်း၏ရှင်းပြချက် “ငါသည် ဘုရားကိုကြောက်ရွံ့သည်” သည် ယေဟောဝါကို ရည်ညွှန်းခြင်းမရှိဘဲ ယေဘုယျအားဖြင့် နားလည်ရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး အီဂျစ်အုပ်ချုပ်သူတစ်ဦးထံမှ ထွက်ပေါ်လာသည်ဟု ယူဆရသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ ကိုးဦးကို ထောင်ချမည့်အစား တစ်ဦးကိုသာ ထောင်ထဲတွင် ထိန်းသိမ်းထားပြီး ကျန်သူများကို ဗင်္ယာမိန်ကို ခေါ်ဆောင်လာရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားနေသော မိသားစုများထံ စားနပ်ရိက္ခာယူဆောင်သွားရန် ခွင့်ပြုမည်။ ဗင်္ယာမိန်နှင့်အတူ ပြန်လာခြင်းသည် ထောင်ထဲတွင် ထိန်းသိမ်းထားသူ၏လွတ်မြောက်မှုကို ရရှိစေမည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ပုံပြင်ဖြင့် ယောသပ်ကို လှည့်စားခဲ့လျှင် ၎င်းတို့သည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဖြင့် သေဆုံးမည်ဖြစ်ပြီး အီဂျစ်တွင် ကျန်ရစ်သူတစ်ဦးသည် သူလျှိုအဖြစ် ကွပ်မျက်ခံရမည်ဖြစ်သည်။

18. This do, and live. On the third day Joseph modified his severe attitude. His explanation, “I fear God,” was intended to be understood in a general way, without reference to Jehovah, as supposedly coming from an Egyptian ruler. Instead of imprisoning nine of them he would keep only one in prison, and allow the others to return to fetch Benjamin and to carry food to their suffering families. Their return with Benjamin would procure the release of the one to be held in prison. If, on the other hand, they had deceived Joseph with their story, they would die of hunger, and the one remaining behind in Egypt would be executed as a spy.

၂၁. ကျွန်ုပ်တို့သည် အပြစ်ရှိကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဤအီဂျစ်သခင်သည် ၎င်းတို့ကို သံသယဖြင့်သာ မညှာမတိမကွပ်မျက်ဘဲ တရားမျှတစွာ စီရင်မည်ကို သဘောပေါက်သောအခါ ၎င်းတို့၏သြတိစိတ်က စတင်ပြောဆိုလာသည်။ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်အား မည်ကဲ့သို့ ဆက်ဆံခဲ့သည်နှင့် မည်မျှကွဲပြားစွာ ပြုမူခဲ့သနည်း။ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏အုပ်ချုပ်သူသည် ခါနာန်တွင် ငတ်မွတ်ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားနေရသော ၎င်းတို့၏မိသားစုများအပေါ် သနားကရုဏာထားခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုကို တွင်းထဲတွင် ငတ်မွတ်သေဆုံးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ဤသို့သော အတွေးများနှင့် အလားတူအတွေးများ ၎င်းတို့၏စိတ်ထဲတွင် ဖြတ်သန်းသွားသောအခါ ၎င်းတို့၏အပြစ်ကို ဝန်ခံရန် ဦးတည်သွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ဒုက္ခသည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကို၏ဆင်းရဲဒုက္ခကို ပြန်လည်အမှတ်ရစေခဲ့သည်။ ရုဗင်သည် ၎င်းတို့အား ထိုကလေးအား အပြစ်မပြုရန် သတိပေးခဲ့ပုံကို သတိရစေခဲ့ပြီး ယခုအခါ ၎င်းတို့သည် သူ့အပေါ် ရက်စက်စွာ ဆက်ဆံခဲ့မှုအတွက် တရားမျှတသောဆုလာဘ်ကို ရရှိခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် ၎င်းတို့သည် ယောသပ်အား သူနားလည်သည့်စကားလုံးတိုင်းကို မသိဘဲ ယောသပ်၏ရှေ့မှောက်တွင် မိမိကိုယ်ကို စွပ်စွဲခဲ့ကြသည်။

21. We are verily guilty. As they realized that this lord of Egypt would not punish or slay them upon mere suspicion, but judge them justly, their consciences began to speak. How differently they had acted toward Joseph! The ruler of all Egypt had compassion on their families, who suffered hunger in Canaan, whereas they had intended to leave their brother in the pit to starve. As these and similar thoughts passed through their minds, they were led to an acknowledgment of their guilt. Their own misfortune brought back to them the anguish of their brother. Reuben reminded them of how he had warned them, unsuccessfully, not to sin against the boy, and now they were receiving a just reward for their coldness toward him. Thus they accused themselves in Joseph’s presence, without realizing that he understood every word.

၂၁. ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများသည် ကျွန်ပြုမှုကို ကြောက်ရွံ့ခဲ့သည်။—၎င်းတို့သည် ယောသပ်ကို ကျွန်အဖြစ် ရောင်းစားခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့ကို ကျွန်ဖြစ်စေခြင်းဖြင့် အပြစ်ပေးရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု ကြောက်ရွံ့ခဲ့ကြသည် (3SG ၁၅၆)။

21. Joseph’s Brothers Feared Slavery.—They [Joseph’s brothers] sold Joseph as a slave, and they were fearful that God designed to punish them by suffering them to become slaves (3SG 156).

၂၄. ဆိမုန်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ရုဗင်ကို ကျော်လွန်ပြီး ယောသပ်သည် ၎င်း၏ရက်စက်သောဆက်ဆံမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သူဖြစ်သော ဆိမုန်ကို ရွေးချယ်ခဲ့သည် (ပီပီ ၂၂၆)။ ဆိမုန်၏စိတ်နှလုံးမရှိမှုသည် သူနှင့် လေဝိတို့ ရှေခင်မိလူများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည့်အခါများတွင်လည်း ထင်ရှားခဲ့သည်။ ဆိမုန်ကို ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုများရှေ့တွင် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခဲ့သောအခါ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်အား ပြုလုပ်ခဲ့သည့်အရာကို ပြင်းထန်စွာ သတိရစေခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် ဆိမုန်အတွက် သနားကရုဏာဖြင့် ၎င်းတို့အား ဗင်္ယာမိန်နှင့်အတူ ပိုမိုမြန်ဆန်စွာ ပြန်လာရန် အားပေးရန် မျှော်လင့်ခဲ့ပေမည်။

24. Took from them Simeon. Passing by Reuben, who had been comparatively guiltless, Joseph selected Simeon, the chief instigator of the cruel treatment he received (PP 226). Simeon’s heartlessness had been manifested on other occasions also, as when he and Levi had massacred the Shechemites. As Simeon was bound before the eyes of his brothers they were forcefully reminded of what they had done to Joseph, who may have hoped that pity for Simeon would encourage their more speedy return with Benjamin.

၂၅. ၎င်းတို့၏အိတ်များ။ “အိတ်” ဟူသောပထမစကားလုံး “ကယ်လီ” သည် “အိုးခွက်များ” သို့မဟုတ် “ထည့်သွင်းရာကိရိယာများ” ကို ဆိုလိုပြီး ခြင်းတောင်း သို့မဟုတ် အခြားသိုလှောင်ရာကိရိယာကို ဆိုလိုပေမည်။ ဒုတိယစကားလုံး “အိတ်” သည် ပိုက်ဆံထည့်ထားသော ဟီဗြဲစကားလုံး “ဆပ်” ၏ ဘာသာပြန်ဖြစ်ပြီး ဂရိစကားလုံး “ဆာကို့စ်” နှင့် လက်တင်စကားလုံး “ဆပ်ကပ်စ်” မှတစ်ဆင့် ဥရောပဘာသာစကားများထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ဤစကားလုံးများအပြင် “အိတ်” အတွက် နောက်ထပ်ရှေးဟောင်းစကားလုံးတစ်ခုဖြစ်သော ဟီဗြဲစကားလုံး “အမ်တာခါသ်” ကိုလည်း ဤဇာတ်လမ်းတွင်သာ သမ္မာကျမ်းစာတွင် အသုံးပြုထားပြီး “ဆပ်” ၏အဓိပ္ပာယ်တူစကားလုံးဖြစ်ရမည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းကို (အခန်း ၂၇, ၂၈; အခန်း ၄၃:၁၂ စသည်) နှင့် အပြန်အလှန်အသုံးပြုထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

25. Their sacks. The first word translated “sacks,” keli, means “vessels” or “receptacles,” and may have signified a basket or other container. The second word “sack,” into which the money was placed, is a transliteration of the Hebrew śaq, which has found entrance into the European languages through the Greek sakos and the Latin saccus. Besides these terms another old word for “sack” is used, the Hebrew ‘amtachath. It is employed in the Bible only in connection with this story, and must have been a synonym of śaq, because it is used interchangeably with it (vs. 27, 28; ch. 43:12; etc.).

ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ပိုက်ဆံကို ရန်လိုသည့်စိတ်ဖြင့် ပြန်မပေးခဲ့ဘဲ ၎င်း၏ဖခင်နှင့် ညီအစ်ကိုများထံမှ မုန့်အတွက်ပိုက်ဆံလက်ခံရန် မတတ်နိုင်ခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် ပိုက်ဆံကိုတွေ့ရှိသောအခါ ထိတ်လန့်သွားနိုင်သည်ဟု သူထင်မြင်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့ကို ဤစိုးရိမ်မှုမှ လွတ်မြောက်စေရန် အကြောင်းမရှိဟု ယူဆခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်ရက်များ၏ ခါးသီးသောအတွေ့အကြုံများပြီးနောက် ၎င်းတို့၏မာကျောသောနှလုံးများကို ပိုမိုပျော့ပျောင်းစေရန် ကူညီပေးမည်ဖြစ်သည်။

Joseph did not return their money maliciously, but could not bring himself to accept money from his father and brothers for bread. Even if he may have thought it possible that his brothers would be alarmed upon finding the money, he saw no reason for sparing them this anxiety. It would help to soften their hard hearts still more, after the bitter experiences of the preceding days.

၂၇. ၎င်း၏အိတ်ကိုဖွင့်ခဲ့သည် “တည်းခိုရာနေရာ” ဟူသောစကားလုံးသည် အာအက်စ်ဗွီ၌ ပိုမိုတိကျစွာ “တည်းခိုရာနေရာ” ဟုဘာသာပြန်ထားသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှတစ်ဦးမှ ၎င်း၏ပိုက်ဆံကို တွေ့ရှိခဲ့သောအခါ အားလုံးအတွက် ထိတ်လန့်မှုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် နောက်ထပ်ဒုက္ခများဖြစ်ပေါ်လာမည့် နိမိတ်လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သလား။ အီဂျစ်တွင် ၎င်းတို့ကို သူလျှိုများအဖြစ် စွပ်စွဲခံခဲ့ရပြီး ယခုလည်း ၎င်းတို့ကို သူခိုးများအဖြစ် စွပ်စွဲခံရမည်လား။ ၎င်းတို့သည် ဤအရာကို အကြောင်းပြချက်မသိဘဲ ဘုရားသခင်ထံမှ ပြစ်ဒဏ်အဖြစ် ယူဆခဲ့ခြင်းသည် ၎င်း၏အကျိုးသက်ရောက်မှုကို သက်သေပြသည်။ ၎င်းတို့၏ထိတ်လန့်မှုနှင့် စိုးရိမ်မှုတွင် ၎င်းတို့သည် ကျန်အိတ်များကို စစ်ဆေးရန် မေ့လျော့ခဲ့သည်။

27. Opened his sack. The word “inn” would be more accurately rendered “lodging place,” as in the RSV. The discovery of his money by one of them brought consternation to all. Was it a harbinger of further misfortunes yet to befall them? In Egypt they had already been taken for spies; would they now also be accused as thieves? That the brothers looked upon this, for which they were at a loss to account, as a punishment from God, is evidence of its salutary effect upon them. In their consternation and alarm they forgot to examine the rest of the sacks.

၂၉. ၎င်းတို့သည် ယာကုပ်ထံသို့ ရောက်လာသည်။ အိမ်သို့ရောက်သောအခါ ၎င်းတို့သည် ဆိမုန်၏ထိန်းသိမ်းခံရမှုအပါအဝင် ၎င်းတို့၏ဝမ်းနည်းဖွယ်အတွေ့အကြုံများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏သိုလှောင်ရာကိရိယာများကိုဖွင့်လိုက်သောအခါ ၎င်းတို့၏ပိုက်ဆံအားလုံးကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ယခင်ကထက် ပိုမိုထိတ်လန့်သွားခဲ့သည်။ လမ်းပေါ်တွင် တစ်ဦးသာမက ၎င်း၏ပိုက်ဆံကို တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ကျန်သူများသည် အိမ်သို့ပြန်ရောက်မှ တွေ့ရှိခဲ့ရခြင်းမှာ ပိုက်ဆံကို တစ်အိတ်၏အဖွင့်အပိတ်တွင်သာ ဖုံးကွယ်ထားပြီး ကျန်အိတ်များတွင် အောက်ခြေနားတွင် ထားရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေမည်။ သို့မဟုတ် ၎င်းကို တစ်ဦး၏မြက်စာအိတ်ထဲတွင်ထည့်ထားပြီး ကျန်သူများ၏စားနပ်ရိက္ခာအိတ်များထဲတွင် ထည့်ထားခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေမည်။

29. They came unto Jacob. Reaching home, they reported their sad experiences, including the detention of Simeon. Upon opening their containers and finding all their money, they were more alarmed than ever. The reason that only one had discovered his money while on the road, and the others after their return home, may have been that it was hidden in the opening of one sack only, but at or near the bottom of the others. Or, it may have been placed in the fodder sack of one and in the food sacks of the others.

၃၆. သင်တို့သည် ငါ့ကို ဆုံးရှုံးစေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ဝမ်းနည်းဖွယ်ဇာတ်လမ်းကို ကြားသိရပြီး ပြန်လည်ရောက်ရှိလာသောပိုက်ဆံ၏မကောင်းသောနိမိတ်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး ဒုတိယသားတစ်ဦးကို ဆုံးရှုံးလိုက်ရသည်ကို သဘောပေါက်သောအခါ ယာကုပ်သည် သူ၏သားများအား ယောသပ်နှင့် ဆိမုန်တို့၏ဆုံးရှုံးမှုအတွက် တာဝန်ရှိသည်ဟု စွပ်စွဲကာ ခါးသီးသောညည်းညူမှုတွင် ပေါက်ကွဲခဲ့သည်။ ယခုအခါ ၎င်းတို့သည် ဗင်္ယာမိန်ကိုပါ ခေါ်ဆောင်သွားရန် ကြံစည်နေကြသည်။ ယာကုပ်သည် ၎င်း၏သားများအပေါ် မတရားမတိဖြစ်ခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ ယောသပ်၏ပျောက်ဆုံးမှုတွင် ၎င်းတို့အပြစ်ရှိကြောင်း သူမသိခဲ့ဘဲ ဆိမုန်၏ထောင်ချမှုအတွက် ၎င်းတို့ကို တိုက်ရိုက်အပြစ်တင်ရန်မရှိခဲ့ပေ။ သို့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် ယာကုပ်၏ညည်းညူမှုကို ထိုက်တန်သောဆုံးမမှုအဖြစ် လက်ခံခဲ့ရမည်။ ၎င်းတို့သည် သူပြောဆိုခဲ့သည်ထက် ပိုမိုမှန်ကန်စွာ ပြောဆိုခဲ့သည်ကို ၎င်းတို့သိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယာကုပ်ကို ယောသပ်အား ဆုံးရှုံးစေခဲ့ပြီး ဆိမုန်၏ထောင်ချမှုသည်လည်း ထိုရက်စက်သောလုပ်ရပ်အတွက် တရားမျှတသောဆုလာဘ်ဖြစ်သည်ဟု ခံစားခဲ့ရသည်။ ယခုအခါ ဗင်္ယာမိန်ကို အီဂျစ်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားရန် တာဝန်ကို ၎င်းတို့မည်ကဲ့သို့ ထမ်းဆောင်နိုင်မည်နည်း။ ၎င်းသည် လုံခြုံစွာပြန်လာမည်ဟု မသေချာပါ။ ၎င်းတို့သည် အခက်အခဲတွင်ရှိခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့၏တစ်ခုတည်းသောရွေးချယ်မှုမှာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဖြစ်သည်။ ဆိမုန်ကို လွတ်မြောက်စေရန်နှင့် သေဆုံးမှုမှ ကယ်တင်ရန်၊ ၎င်းတို့နှင့် ၎င်းတို့၏မိသားစုများသည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုမှ ရှင်သန်ရန်အတွက် အီဂျစ်သို့ စပါးအတွက် ပြန်သွားရမည်ဖြစ်သည်။

36. Me have ye bereaved. Upon hearing their sad story and seeing the evil omen of the returned money, and realizing that he had lost a second son, Jacob broke out in a bitter lament, accusing his sons of responsibility for the loss of Joseph and Simeon. Now, they were bent on taking Benjamin away also. Jacob was hardly fair toward his sons, since he did not know that they were guilty in the matter of Joseph’s disappearance, and since, of course, were not directly to blame for Simeon’s imprisonment. Nevertheless, they must have accepted Jacob’s lament as a well-deserved rebuke. They knew that he spoke more truly than even he himself knew. They had certainly bereaved their father of Joseph, and felt also that Simeon’s imprisonment was a just reward for that cruel act. How could they now shoulder the responsibility of taking Benjamin to Egypt, when there was no certainty that he would return safely? They were in a predicament, but their only other choice was starvation. If they were to secure Simeon’s release and save him from certain death, and if they and their families were to survive the famine, they must return to Egypt for grain.

၃၇. ရုဗင်ပြောဆိုခဲ့သည်။ ရုဗင်၏ကမ်းလှမ်းမှုသည် ၎င်း၏ဘက်မှ အမြင့်ဆုံးသောစွန့်လွှတ်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ၎င်းသည် စိတ်ရင်းမှန်သော်လည်း အလျင်စလိုကမ်းလှမ်းမှုဖြစ်သည်။ ရုဗင်သည် ယာကုပ်၏သားများထဲတွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သော်လည်း အာဏာအရှိဆုံးမဟုတ်သူဖြစ်ပြီး နောက်တစ်ကြိမ် နူးညံ့သောစိတ်ရှိသူအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ သို့သော် ယာကုပ်သည် ၎င်းတို့၏ဗင်္ယာမိန်ကို လုံခြုံစွာပြန်လာရန် အာမခံနိုင်မှုအပေါ် ယုံကြည်မှုနည်းပါးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏လက်များသည် သန့်ရှင်းမှုမရှိခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် အတိတ်ကာလတွင် သူ့အား စိုးရိမ်ပူပန်မှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ရုဗင်သည် ကြီးလေးသောအပြစ်ကို ကျူးလွန်ခဲ့ပြီး ဆိမုန်နှင့် လေဝိတို့သည် မြို့တစ်မြို့၏လူဦးရေကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး ယုဒ၏မိသားစုသည် ၎င်းတို့၏ဆိုးယုတ်မှုကြောင့် ၎င်း၏သားနှစ်ဦးသည် ၎င်းတို့၏လူငယ်ဘဝတွင် သေဆုံးခဲ့သည်အထိ ဆိုးယုတ်ခဲ့သည်။ ထိုသို့သောလူများနှင့် ဘုရားသခင်သည် ဗင်္ယာမိန်ကို မည်ကဲ့သို့ ကောင်းချီးပေးနိုင်မည်နည်း။ ၎င်းတို့ပါဝင်ပတ်သက်သမျှအရာအားလုံးသည် စိတ်ပျက်မှု သို့မဟုတ် ဘေးအန္တရာယ်ဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။

37. Reuben spake. Reuben’s offer represented supreme sacrifice on his part. It was a sincere but rash offer. Reuben was the eldest, though certainly not the wisest, of Jacob’s sons, and once more he turns up as the tenderhearted one. But Jacob refused; he had little confidence in their ability to guarantee Benjamin’s safe return. Their hands were not clean. They had caused him many anxious hours in the past. Reuben had committed a grievous sin, Simeon and Levi had murdered the population of a city, and the family of Judah was so evil that two of his sons had died in their youth for their wickedness. How could God prosper Benjamin with such men? Everything in which they were involved ended in disappointment or disaster.

ဧလင်ဂျီ။ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ

၁-၃၈ PP ၂၂၄-၂၂၇

၁-၃၊ ၆၊ ၈ PP ၂၂၄

၉-၁၇ PP ၂၂၅

၁၈-၂၉ PP ၂၂၆

၃၆ PP ၂၃၄; ၃T ၆၇

၃၆-၃၈ PP ၂၂၇

ellen g. white comments

1-38 PP 224-227

1-3, 6, 8 PP 224

9-17 PP 225

18-29 PP 226

36 PP 234; 3T 67

36-38 PP 227

အခန်းကြီး - ၄၃

အခန်း ၄၃

chapter 43

၁ ယာကုပ်သည် ဗင်္ယာမိန်ကို ပို့ရန် ခဲယဉ်းစွာ ဆွဲဆောင်ခံရသည်။ ၁၅ ယောသပ်သည် သူ၏ ညီအစ်ကိုများကို ဧည့်ဝတ်ပြုသည်။ ၃၁ သူသည် သူတို့အတွက် ပွဲခံစားပွဲ ပြုလုပ်ပေးသည်။

1 Jacob is hardly persuaded to send Benjamin. 15 Joseph entertaineth his brethren. 31 He maketh them a feast.

၂. ထပ်သွားပါ။ အီဂျစ်မှ ယူလာသော စပါးများ အားလုံး ကုန်သွားပြီး မိုးခေါင်ရေရှားမှု ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသဖြင့် ယာကုပ်သည် သူ၏သားများကို အီဂျစ်သို့ ပြန်သွားပြီး “စားနပ်ရိက္ခာ အနည်းငယ်” ဝယ်ယူရန် တောင်းဆိုသည်။ သားများကိုယ်တိုင်က ဦးဆောင်မှုမပြုကြဘဲ၊ ဗင်္ယာမိန်မပါဘဲ ပြန်သွားရန် အသုံးမဝင်ကြောင်းနှင့် ဖခင်ဖြစ်သူ၏စိတ်ကို ပြောင်းလဲရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း သိထားသည်။ ယုဒသည် ညီအစ်ကိုများကိုယ်စား ဦးဆောင်ပြောဆိုသူအဖြစ် ဗင်္ယာမိန်မပါဘဲ အီဂျစ်မင်းထံသို့ မသွားရန် ခိုင်မာစွာ ဆုံးဖြတ်ပြီး၊ အီဂျစ်မင်းကြီးက ဗင်္ယာမိန်မပါလျှင် သူ၏မျက်နှာကို မတွေ့ရဟု တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ပြောထားသည်။ ယုဒသည် ယာကုပ်၏ စတုတ္ထသားဖြစ်ပြီး၊ ရှေ့ဦးသားဖြစ်သူ ရုဗင်ကို ဖခင်က ငြင်းပယ်ထားပြီး၊ စိမောင်းသည် အီဂျစ်ထောင်ထဲတွင် ရှိနေပြီး၊ လေဝိသည် ရှေခိမ်လူများအပေါ် သစ္စာဖောက်မှုကြောင့် ဖခင်၏ ယုံကြည်မှုကို ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီဖြစ်သည် (အခန်း ၃၄)။

2. Go again. When the grain brought from Egypt had all been consumed, and the continued drought brought no relief from famine, Jacob called upon his sons to return to Egypt for “a little food.” The sons themselves were not taking the initiative; they knew the uselessness of returning without Benjamin, and the apparent impossibility of changing their father’s mind. Judah, becoming spokesman for the others, firmly maintained that they would not go unless Benjamin should accompany them, since the Egyptian lord had solemnly declared that they should not see his face without their youngest brother. Judah, Jacob’s fourth son, was spokesman upon this occasion because Reuben, Jacob’s eldest son, had already been refused, Simeon was in an Egyptian prison, and Levi had probably forfeited his father’s confidence as a result of his treachery against the Shechemites (ch. 34).

၆. သင်တို့သည် အဘယ်ကြောင့် ဤသို့ မကောင်းမှုပြုခဲ့သနည်း။ ဖခင်ဖြစ်သူ၏ အပြစ်တင်မေးမြန်းမှုအပေါ်၊ ဗင်္ယာမိန်အကြောင်း အီဂျစ်မင်းထံ အဘယ်ကြောင့် ပြောပြခဲ့သလဲဟု မေးသောအခါ၊ သူတို့သည် စကားအမှားမပြုခဲ့ကြောင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို ခုခံပြောဆိုသည်။ ထိုမေးခွန်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် ပြဿနာဖြစ်လာမည်ကို မည်သို့သိနိုင်မည်နည်း။ ယောသပ်၏ မိသားစုနှင့်ပတ်သက်သော မေးမြန်းမှုများသည် ယခင်ဖော်ပြချက်တွင် မပါဝင်ခဲ့သော်လည်း (အခန်း ၄၂:၁၃၊ ၂၂)၊ ထိုအချက်အလက်များကို တိုက်ရိုက်မေးမြန်းမှုအတွက် ဖြေကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဗင်္ယာမိန်အတွက် ယုဒသည် ယောသပ်ထံ အသနားခံရာတွင်၊ ထိုသို့သော မေးခွန်းကို မေးခဲ့ဖူးကြောင်း သတိပေးခဲ့သည် (အခန်း ၄၄:၁၉)။

6. Wherefore dealt ye so ill? To the father’s reproachful question, why they had informed the Egyptian viceroy about Benjamin, they replied in self-defense that they had been guilty of no slip of the tongue. How could they have known that such a question would become a source of trouble later on? Though Joseph’s questions concerning their family do not appear in the preceding narrative (ch. 42:13, 22), it is apparent that that information had been supplied in answer to a direct inquiry. In pleading before Joseph in behalf of Benjamin, Judah later reminded him of having asked just such a question (ch. 44:19).

၉. ငါသည် အာမခံပေးမည်။ ယုဒသည် အီဂျစ်သို့ ပြန်သွားရန် မဖြစ်မနေ အခြေအနေကို ထပ်မံဖော်ပြပြီး၊ ဗင်္ယာမိန်မပါလျှင် အစာငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုသာ ရှိမည်ဟု အရိပ်အမြွက်ပြောသည်။ သူသည် ဗင်္ယာမိန်၏ လုံခြုံစွာ ပြန်လာမှုအတွက် ကိုယ်တိုင်တာဝန်ယူမည်ဟု ကတိပြုသည်။ သူတို့ထဲမှ မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်က ထိုထက်ပိုပြီး ဘာလုပ်နိုင်မည်နည်း။ ယုဒ၏ စကားပြောမှုတွင် မြင့်မြတ်သော စရိုက်လက္ခဏာသည် နောက်ပိုင်းတွင် ယောသပ်ရှေ့မှာ သူ၏ သနားကမားဖွယ် အသနားခံမှုတွင် ထင်ရှားသည် (အခန်း ၄၄:၁၈-၃၄)။ အခန်း ၃၇၊ ၃၈ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဖြစ်ရပ်များမှ ယုဒ၏ စရိုက်တွင် ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရပြီဖြစ်သည်။

9. I will be surety. Judah repeated then the unavoidable condition for returning to Egypt, hinting at death by famine as the only alternative. He would personally accept responsibility for Benjamin’s safe return. What more could he, or any of them, do? The nobility of character so conspicuous in Judah’s language is illustrated later in his pathetic pleading before Joseph (ch. 44:18–34). A great change must have taken place in his character since the incidents recorded in chs. 37, 38.

၁၁. ဤသို့ဖြစ်ရမည်ဆိုလျှင်။ ယုဒ၏ ယုံကြည်စရိတ္တိရှိသော အသနားခံမှုအပြီးတွင် ယာကုပ်သည် မလွှဲမရှောင်သာ လိုက်လျောခဲ့သည်။ ဗင်္ယာမိန်သွားရမည်ကို လက်ခံပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် ခရီးအောင်မြင်ရန် သူ၏စွမ်းအားအတွင်း အရာအားလုံးကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သူညွှန်ကြားသော လက်ဆောင်သည် အီဂျစ်တွင် တန်ဖိုးထားသော နိုင်ငံ၏ ရွေးချယ်ထားသော ထုတ်ကုန်များဖြစ်ရမည် (အခန်း ၃၇:၂၅ တွင် ဖော်ပြထားသည်ကို ကြည့်ပါ)။

11. If it must be. After the eloquent plea of Judah, whose logic was irrefutable, Jacob submitted to the inevitable. Now that he was reconciled to Benjamin’s going, Jacob set about doing everything within his power that might contribute to the success of the journey. The present he suggested was to be of the choice products of the country, ones that were highly valued in Egypt (see on ch. 37:25).

ပျားရည်အနည်းငယ်။ ဤပျားရည်သည် အီဂျစ်တွင် ပျားရည်များစွာရှိသဖြင့် ပျားရည်မဟုတ်ပုံရသည်။ ပါလက်စတိုင်းမှ ပျားရည်အနည်းငယ်သည် လက်ဆောင်အဖြစ် သင့်လျော်သည်ဟု မှတ်ယူမည်မဟုတ်ပေ။ ယင်းသည် စပျစ်သီးဖျော်ရည်ကို မူလထုထည်၏ တစ်ဝက် သို့မဟုတ် သုံးပုံတစ်ပုံအထိ ပြုတ်ပြီး ပြင်ဆင်ထားသော စပျစ်ပျားရည်ဖြစ်နိုင်သည်။ ဂရိလူမျိုးများက ၎င်းကို “ဟပ်ဆီမာ” ဟု ခေါ်သည်။ ၎င်းကို ပါလက်စတိုင်း၏ ဟီဗရွန်ဒေသမှ အီဂျစ်သို့ ယခုတိုင် တင်သွင်းနေသည်။

A little honey. That this was probably not bee “honey” appears from the fact that honey was abundant in Egypt. A small quantity of bee honey from Palestine would not have been considered a respectable gift, even by the giver. More likely, it was grape honey, prepared by boiling grape juice or new wine down to a half or a third of its original volume. The Greeks called it hepsema, “the boiled matter.” It is still imported into Egypt from the Hebron region of Palestine.

သစ်ကြားသီး။ ဤသီးသည် ပစ္စတာစီယာဗီရာ ၏ ရှည်လျားသော အခွံမာသီးဖြစ်ပြီး သမ္မာကျမ်းစာတွင် ဤတစ်ကြိမ်သာ ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းတွင် ဆီဓာတ်ပါသော အဆံရှိပြီး အရှေ့တိုင်းသားများက ၎င်းကို ရွေးချယ်ထားသော အဆာပလာအဖြစ် ယူဆကြသည်။

Nuts. This fruit, the oblong nut of the Pistacia vera, is mentioned in the Bible only this once. It has an oily kernel and is considered a choice delicacy by Orientals.

ဗာဒံသီး။ ဗာဒံပင်ကို “ရှာကဒ်ဟု ခေါ်သည်။ ၎င်းသည် “အိပ်မပျော်သည်”၊ “နိုးနေသည်”၊ “စောင့်ကြည့်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ရှာကဒ် မှ ဆင်းသက်လာသည်။ ၎င်းသည် နွေဦးတွင် ပန်းပွင့်သော ပထမဆုံးသစ်ပင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဆီးရီးယားနှင့် ပါလက်စတိုင်းတွင် ပေါက်ရောက်သော်လည်း၊ ရှေးအီဂျစ်တွင် မသိရှိခဲ့ပုံရသည်။

Almonds. The almond tree is called shaqed, “the watcher,” from the verb shaqad, “to be sleepless,” “to be awake,” “to watch.” It is the first of all the trees to blossom in the spring. Though it flourished in Syria and Palestine, this tree seems not to have been known in ancient Egypt.

၁၂. ငွေနှစ်ဆယူသွားပါ။ ပထမအကြိမ် စပါးဝယ်ယူရာတွင် ပေးခဲ့သောငွေကို ပြန်ပေးထားသဖြင့်၊ ယာကုပ်သည် ယခင်ဝယ်ယူခဲ့သော စပါးနှင့် ယခုခရီးတွင် ဝယ်ယူမည့် စားနပ်ရိက္ခာအတွက် ငွေနှစ်ဆယူသွားရန် သားများကို အကြံပေးသည်။ ယာကုပ်သည် ငွေပြန်ပေးထားမှုကို အီဂျစ်တွင် မတိကျစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်ဟု စိုးရိမ်ခဲ့သော်လည်း (အခန်း ၄၂:၃၅)၊ ၎င်းသည် အမှားအယွင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့သည်။

12. Double money. Since the amount paid for the first lot of grain had been returned, Jacob advised his sons to take a double amount of money back to Egypt, to pay for the grain procured previously and for food to be bought on this trip. Although Jacob had feared that the return of the money might be interpreted falsely in Egypt (ch. 42:35), he expressed hope that it might have been done by mistake.

၁၄. ငါသားမရှိသူဖြစ်ရလျှင်။ သားဆယ်ယောက်ထွက်ခွာမည့်အခါ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုသော ယာကုပ်သည် ၎င်းတို့ကို ကောင်းကြီးပေးပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် အီဂျစ်အုပ်ချုပ်သူရှေ့တွင် သနားကမားမှုပေးမည်ဟု ယုံကြည်စိတ်ချမှုကို ဖော်ပြသည်။ “သနားကမားမှု” ဟူသော စကားလုံးသည် စာသားအရ “အူများ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ရှေးယခင်က ခံစားချက်နှင့် စိတ်ခံစားမှုများ၏ နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သော ဝမ်းဗိုက်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်၏ ကာကွယ်မှုအပေါ် ယုံကြည်မှုကို ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏ နောက်ထပ်ဖော်ပြချက်တွင် ဘုရားသခင်သည် သူ၏ မတော်မတရားသော သားများကို ကောင်းကြီးပေးနိုင်မည်လားဟု မသေချာမှုကို ထင်ရှားစေသည်။ ၎င်းတို့သည် မမျှော်လင့်ထားနိုင်သော သူများဖြစ်ပြီး၊ ပြဿနာမရှိသော နေရာတွင်ပင် ပြဿနာဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်ကို လက်ခံလိုသော စိတ်ထားဖြင့် သူသည် လိုက်လျောခဲ့သည်။

14. If I be bereaved. Before their departure, the aged patriarch blessed his ten sons and expressed confidence that God would give them mercy before the ruler of Egypt. The word translated “mercy” means, literally, “bowels,” and refers to the abdomen, considered anciently the seat of the affections and emotions. Though Jacob expressed faith in God’s protection, his very next statement reveals uncertainty as to whether God could bless his reprobate sons. They were an unpredictable lot, and might be counted on to get into trouble even where none might otherwise exist. In a spirit of resignation he acquiesced to the divine will, whatever it might be.

၁၆. ယောသပ်သည် ဗင်္ယာမိန်ကို မြင်သောအခါ။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့ကို သူလျှိုများအဖြစ် စွပ်စွဲထားသဖြင့်၊ အဆင့်နိမ့်အရာရှိထံမှ စပါးရယူရန် သူ့ကို ရှောင်လွှဲရန် နည်းလမ်းမရှိခဲ့ပေ။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့ ပြန်လာသည်နှင့် သူ့ထံသို့ တိုက်ရိုက်ခေါ်ဆောင်လာရန် အမိန့်ထုတ်ထားဖွယ်ရှိသည်။ နိုင်ငံခြားသားများ၊ အထူးသဖြင့် ယာကုပ်၏ သားများအတွက် လိုအပ်သော လုပ်ထုံးလုပ်နည်းမည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ညီအစ်ကိုဆယ်ဦးသည် မကြာမီ အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ထိတ်လန့်ဖွယ်အုပ်ချုပ်သူရှေ့တွင် ထပ်မံရောက်ရှိခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့ကို မြင်သောအခါ၊ သူ၏ နေအိမ်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားပြီး စားပွဲပြင်ဆင်ရန် အမိန့်ပေးသည်။ စာသားအရ “သတ်ဖြတ်ရန် သတ်ဖြတ်ခြင်း” ဟု ဆိုသည်။ အီဂျစ်နံရံပုံများအရ၊ အီဂျစ်တွင် ချမ်းသာသူ၏ ပုံမှန်အစားအစာများမှာ အမဲသားနှင့် ငန်းသားဖြစ်ပြီး၊ ဧည့်သည်များကို ဧည့်ဝတ်ပြုသောအခါ အသားများကို များပြားစွာ ကျွေးမွေးလေ့ရှိသည်။

16. When Joseph saw Benjamin. Inasmuch as Joseph had charged them with being spies, there was no way of by-passing him and getting the desired corn from a lesser official. Joseph had probably issued an order to have them brought to him personally as soon as they should return to Egypt. Whatever may have been the procedure required of foreigners, especially of Jacob’s sons, the ten brothers soon found themselves once more in the presence of the dreaded lord of the land. Seeing the men, Joseph gave orders for them to be taken to his private residence and a meal prepared for them, literally, “to slaughter a slaughtering.” Egyptian reliefs reveal that beef and geese constituted the rich man’s usual fare in Egypt, and that considerable quantities of meat were served at meals when visitors were entertained.

၁၈. လူများသည် ကြောက်လန့်ခဲ့ကြသည်။ ယောသပ်၏ ညီအစ်ကိုများသည် ၎င်းတို့ကို ယောသပ်၏ နေအိမ်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားမည်ကို သိရှိသောအခါ ယခင်ကထက် ပို၍ ထိတ်လန့်ခဲ့ကြသည်။ ယောသပ်၏ အမိန့်ကို အီဂျစ်ဘာသာဖြင့် ပြောထားသဖြင့် ၎င်းတို့ နားမလည်နိုင်ခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် သူ၏ ရုံးနေအိမ်သို့ ရောက်ရှိပြီး ဝင်ရန် ညွှန်ကြားခံရသောအခါ၊ သူတို့သည် ခိုးမှုစွပ်စွဲချက်ဖြင့် ကျွန်ပြုခံရမည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုကြောက်ရွံ့မှုကို ရှောင်ရှားရန် ကြိုးပမ်းမှုအနေဖြင့် ၎င်းတို့သည် အိမ်တော်ထိန်းထံ ချဉ်းကပ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ အိတ်ထဲတွင် ငွေများကို မည်သို့တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ၎င်းကို ပြန်လည်ပေးဆပ်ရန် ပြင်ဆင်ထားကြောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။ အခန်း ၄၂:၂၇၊ ၂၈ တွင် ဖော်ပြထားသော ဖြစ်ရပ်နှင့် ဤနေရာတွင် ထပ်မံဖော်ပြထားသည်ကို ကွဲပြားမှုဟု မယူဆရန် လိုအပ်သည်။ ၎င်းတို့အားလုံးသည် တည်းခိုရာတွင် ၎င်းတို့၏ အိတ်များကို ဖွင့်ခဲ့သော်လည်း၊ ထိုအချိန်တွင် တစ်ဦးသာ ၎င်း၏ငွေကို တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့အုပ်စုလိုက် သူတို့၏ တိရစ္ဆာန်များနှင့် မိသားစုများကို လပေါင်းများစွာ ကျွေးမွေးရန် စပါးအိတ်ဆယ်လုံးသာ ယူဆောင်သွားခဲ့သည်ဟု မထင်မှတ်နိုင်ပေ။

18. The men were afraid. Joseph’s brothers were more deeply alarmed than ever upon discovering that they were to be taken to Joseph’s house. They may not have understood Joseph’s order, which had been given in Egyptian, and when they arrived at his official residence and were bidden to enter, they expected to be put into slavery, under indictment for theft. In an effort to avert what they feared, they approached the steward at the door, explaining how they had found the money in their sacks and that they were prepared to repay it. There is no need to assume a discrepancy between the record of the occurrence as given in ch. 42:27, 28 and as repeated here. It is possible that all had opened their sacks at the “inn,” but that only one had discovered his money at that time. It is inconceivable that the entire group had taken back only ten sacks of grain to feed their animals and their families for a period of several months.

၂၃. ငါသည် သင်တို့၏ငွေကို ရရှိခဲ့သည်။ အိမ်တော်ထိန်းသည် ယောသပ်၏ အစီအစဉ်ကို သိထားပုံရပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ငွေများ ပြန်လည်ပေါ်ထွက်လာခြင်းသည် ဘုရားသခင်၏ လုပ်ဆောင်မှုဖြစ်သည်ဟု ရှင်းပြပြီး ၎င်းတို့၏ ကြောက်ရွံ့မှုကို ဖယ်ရှားရန် စိမောင်းကို ၎င်းတို့ထံ ခေါ်ဆောင်လာခဲ့သည်။ အရှေ့တိုင်းဧည့်ဝတ်ပြုမှုဖြင့် ၎င်းတို့ကို ဧည့်သည်များအဖြစ် ဆက်ဆံပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ခြေဆေးရန် ရေပေးကာ ၎င်းတို့၏ ဝန်စီးတိရစ္ဆာန်များကို ကျွေးမွေးခဲ့သည်။

23. I had your money. The steward, who apparently knew of Joseph’s plans, calmed them with the reassurance that their money had reached him, and that the reappearance of their money was to be explained as an act of God. As if to banish all their fears, he brought Simeon to them, and with true Oriental courtesy treated them as guests, giving them water for washing their feet and feeding their beasts of burden.

၂၆. ယောသပ်အိမ်သို့ ပြန်လာသောအခါ။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့ရောက်ရှိချိန်တွင် အရေးကြီးကိစ္စတစ်ခုဖြင့် အလုပ်များနေနိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် ၎င်း၏ အစီအစဉ်များကို ကြိုတင်စီစဉ်ထားပြီး သတ်မှတ်ထားသောအချိန်မတိုင်မချင်း ၎င်းတို့ကို မတွေ့လိုခဲ့ပေ။ ယောသပ်ပြန်လာသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် လက်ဆောင်ကို ပေးအပ်ပြီး အလွန်ရိုသေစွာ ဦးညွှတ်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် ယောသပ်၏ အိပ်မက်များကို မသိလိုက်ဘဲ ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့ပြီး၊ ထိုအိပ်မက်များသည် ၎င်းတို့၏ ပြင်းထန်သော မုန်းတီးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

26. When Joseph came home. Joseph may have been busy on some important matter when his brothers arrived, and could not give them his attention just then. Or, more likely, his plans were already well laid, and he did not wish to see them until the time designated. Upon Joseph’s return, they handed him their present with the most reverential obeisance, unwittingly fulfilling the dreams of Joseph that had incited their intense hatred for him.

၂၉. သူ၏ညီကို မြင်သည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ မိခင်တူညီဖြစ်သော ဗင်္ယာမိန်ကို မြင်သောအခါ၊ ၎င်း၏ အမှတ်အသားကို မေးမြန်းသည့် ပုံစံဖြင့် သွားခဲ့သည်—သူတို့သည် လိုအပ်သော အခြေအနေများကို ဖြည့်ဆည်းခဲ့သလား။

29. Saw his brother. When his eyes fell upon Benjamin, his brother by his own mother, Joseph went through the form of inquiring as to his identity—had the men actually fulfilled the required conditions?

၃၀. သူ၏ အူများ တုန်လှုပ်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ယောသပ်သည် စိတ်ခံစားမှုဖြင့် လွှမ်းမိုးခံရသည့် ဒုတိယအကြိမ်ဖြစ်သည်။ ပထမအကြိမ်မှာ ၎င်းတို့၏ သူ့အပေါ် ရက်စက်မှုအကြောင်း ညီအစ်ကိုများပြောဆိုခဲ့စဉ် (အခန်း ၄၂:၂၁) ဖြစ်သည်။ ယခုမူ၊ ၂၂ နှစ်ကြာ မတွေ့ခဲ့ရသော သူ၏ ညီကို မြင်ရခြင်းက သူ၏ စိတ်ခံစားမှုကို နှိုးဆွခဲ့သည်။ “တုန်လှုပ်ခဲ့သည်” ဟူသော စကားရပ်သည် စာသားအရ “ပူနွေးလာသည်” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ ၎င်းသည် သူ၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၏ ပြင်းထန်မှုကို ဖော်ပြသည် (အခန်း ၁၄ ကို ကြည့်ပါ)။ ဗင်္ယာမိန်အပေါ် ၎င်းတို့၏ သဘောထားကို စမ်းသပ်လိုသောကြောင့်၊ သူသည် ၎င်းတို့အား မိမိကိုယ်ကို ဖွင့်ဟရန် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးဘဲ၊ သူ၏ အစီအစဉ်ကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် အလျင်အမြန်ထွက်ခွာခဲ့သည်။ စားပွဲတွင် ၎င်းတို့သည် လွတ်လပ်စွာ စကားပြောဆိုနိုင်သည့်အခါ၊ ၎င်းတို့၏ သဘောထားကို သိရှိနိုင်ရန် အကောင်းဆုံး အခွင့်အရေးရှိမည်။ သူ၏ စိတ်တည်ငြိမ်မှုကို ပြန်လည်ရရှိပြီး၊ မျက်နှာသစ်ကာ ညီအစ်ကိုများထံ ပြန်လည်ရောက်ရှိပြီး ညစာစားရန် အမိန့်ပေးသည်။

30. His bowels did yearn. This was the second occasion on which Joseph was overcome with emotion, the first having been when his brothers spoke of their cruelty toward himself (ch. 42:21). Now it was the sight of his own brother, whom he had not seen for 22 long years, that stirred his emotions. The expression “did yearn” reads literally, “were becoming warm,” that is, due to the intensity of his love (see on v. 14). Since he desired to test the attitude of his brothers toward Benjamin, he was not yet ready to make himself known to them, and withdrew hastily lest he be unable to carry his plan through to its logical conclusion. At the meal, where they might be expected to converse freely, he would have an excellent opportunity to discern their attitude. Regaining his poise, he washed his face, rejoined his brothers, and ordered dinner served.

၃၂. သူ့အတွက် သီးသန့်စားပွဲ။ သူအတွက်၊ သူ၏ ညီအစ်ကိုများအတွက်၊ နှင့် သူနှင့်အတူ စားသောက်သော အီဂျစ်လူများအတွက် သီးသန့်စားပွဲများ ပြင်ဆင်ထားသည်။ သူသည် သီးသန့်စားရခြင်းမှာ ၎င်း၏ မြင့်မားသော ရာထူးကြောင့် သို့မဟုတ် ၎င်း၏ အီဂျစ်လူမျိုးများက ၎င်းနှင့် အတူမစားရန်၊ သို့မဟုတ် ယောသပ်၏ ညီအစ်ကိုများနှင့် အတူမစားရန် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်ဖြစ်သည်။ ရှေးအီဂျစ်လူမျိုးများသည် နိုင်ငံခြားသားများနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် အမြဲတမ်း ဂရုစိုက်ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် မိမိကိုယ်ကို လူသားမျိုးနွယ်ထဲတွင် အမြင့်မားဆုံးအဆင့်အဖြစ် သတ်မှတ်ကြပြီး၊ ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ကို “လူများ” ဟု ခေါ်ဆိုကာ၊ အခြားသူများကို တိရစ္ဆာန်များနှင့် ၎င်းတို့ကြားတွင် ရှိသော သတ္တဝါများအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ နိုင်ငံခြားသားများအပေါ် ရွံရှာမှုသည် အစားအသောက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ထင်ရှားစွာ ပေါ်လွင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဟီဗရူးလူမျိုးများသည် အီဂျစ်လူမျိုးများက မြင့်မြတ်သည်ဟု သတ်မှတ်သော တိရစ္ဆာန်များကို သတ်ဖြတ်စားသုံးကြသည်။ ဟီရိုဒိုတုစ်၏ မှတ်တမ်းအရ (ii. ၄၁)၊ အီဂျစ်လူမျိုးတစ်ဦးသည် ဂရိလူမျိုး၏ ဓား၊ ခက်ရင်း၊ သို့မဟုတ် ဒယ်အိုးကို အသုံးမပြုသလို၊ ဂရိဓားဖြင့် ဖြတ်ထားသော သန့်ရှင်းသော တိရစ္ဆာန်၏ အသားကိုလည်း မစားကြပေ။

32. For him by himself. A separate table was prepared for him, for his brothers, and for the Egyptians who dined with him. He ate separately either because of his high position or because his Egyptian entourage would not eat with him, an Asiatic, for the same reason they would not eat with Joseph’s brothers. The ancient Egyptians were always particular in the matter of association with foreigners. They considered themselves to be the highest class of human beings. They called themselves “people,” whereas all others were more or less barbarians, creatures standing between them and the animal world. The aversion to foreigners revealed itself strikingly in the matter of eating. The Hebrews, for example, slaughtered and ate animals that were regarded by the Egyptians as sacred. According to the account of Herodotus (ii. 41), no Egyptian would use the knife, or fork, or saucepan of a Greek, nor would he eat of the flesh of a clean animal that had been cut up with a Grecian knife.

၃၃. လူများသည် အံ့ဩခဲ့ကြသည်။ စားပွဲတွင် ၎င်းတို့၏ အသက်အရွယ်အလိုက် စီစဉ်ထားမှုကို တွေ့ရှိသောအခါ၊ လူများသည် အချင်းချင်း အံ့ဩစွာ ကြည့်ရှုကြပြီး၊ ဤမြင့်မားသော အရာရှိသည် ၎င်းတို့၏ အသက်အရွယ်ကို သဘာဝလွန်အားဖြင့် သိရှိထားသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။

33. The men marvelled. Discovering their arrangement at the table according to age, the men looked at one another with amazement, convinced that this august official had been supernaturally advised as to their ages.

၃၄. ငါးဆ။ ၎င်းတို့ကို ဂုဏ်ပြုရန်၊ ယောသပ်၏ စားပွဲမှ အထူးအစားအစာများကို ယူဆောင်လာပေးသည်။ ဗင်္ယာမိန်ကို အထူးဂုဏ်ပြုရန်၊ ယောသပ်သည် ၎င်းအား အခြားသူများထက် ငါးဆပိုကြီးသော ရွေးချယ်ထားသော အစားအစာများကို ပို့ပေးသည်။ ဗင်္ယာမိန်သည် ဂုဏ်ပြုဧည့်သည်ဖြစ်သည်။ ထင်ရှားသော ဧည့်သည်များကို အကြီးဆုံးနှင့် အကောင်းဆုံး အပိုင်းများပေးခြင်းဖြင့် လေးစားမှုပြသသည့် ဓလေ့သည် အခြားရှေးဟောင်းမှတ်တမ်းများတွင် တွေ့ရသည် (၁ ရှမွေလ ၉:၂၃၊ ၂၄; ဟိုမာ အီလိယဒ် vii. ၃၂၁; viii. ၁၆၂; ဟီရိုဒိုတုစ် vi. ၅၇ ကို ကြည့်ပါ)။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ ဗင်္ယာမိန်အပေါ် စစ်မှန်သော ခံစားချက်များကို သိရှိရန် စမ်းသပ်လိုပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်ကို ငွံ့စရာနှင့် မုန်းတီးခဲ့သည့်အတိုင်း ဗင်္ယာမိန်ကို ငွံ့စရာနှင့် မုန်းတီးမှုရှိမရှိ သိလိုခဲ့သည်။

34. Five times. To honor the men, special servings were brought them from Joseph’s table. To show Benjamin special honor, Joseph sent him choice cuts five times larger than those sent the others. Benjamin was the guest of honor. The custom of showing respect to distinguished guests by giving them the largest and best pieces appears in other ancient records (see 1 Sam. 9:23, 24; Homer Iliad vii. 321; viii. 162; Herodotus vi. 57). Joseph sought to test his brothers that he might discover their real feelings toward Benjamin, and thus toward himself. He desired to see whether they envied and hated their youngest brother on account of his maternity, as they had formerly envied Joseph.

ဧလင်ဂျီ။ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ
၁-၃၄ PP ၂၂၇-၂၂၈

ellen g. white comments

1-34 PP 227-228

အခန်းကြီး - ၄၄

အခန်း ၄၄

chapter 44

၁ ယောသပ်၏ ညီအစ်ကိုများကို ထိန်းသိမ်းရန် မဟာဗျူဟာ။ ၁၄ ယုဒ၏ ယောသပ်ထံ နှိမ့်ချစွာ အသနားခံမှု။

1 Joseph’s policy to stay his brethren. 14 Judah’s humble supplication to Joseph.

၂. ငါ၏ ခွက်ကို ထည့်ထားပါ။ ဤသည်မှာ ယောသပ်သည် ၎င်း၏ ညီအစ်ကိုများထံ မိမိကိုယ်ကို ဖွင့်ဟမှုမပြုမီ နောက်ဆုံးနှင့် အဆုံးအဖြတ်ပေးသော စမ်းသပ်မှုဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဗင်္ယာမိန်ကို အီဂျစ်တွင် ထိန်းသိမ်းရန် တရားဝင်အခွင့်အရေးရှိသည့် အခြေအနေတစ်ခုကို ဖန်တီးရန်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ဖခင်၏ အနှစ်သက်ဆုံးသားဖြစ်သူ ဗင်္ယာမိန်မပါဘဲ ခါနာန်သို့ ပြန်သွားရန် အကြောင်းပြချက်ရှိစေရန်ဖြစ်သည်။ ဤဖြင့် ၎င်းတို့သည် ယခုမည်ကဲ့သို့သော လူများဖြစ်သည်ကို သံသယဖြစ်စရာမလိုဘဲ သိရှိနိုင်မည်။ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်၏ ဗင်္ယာမိန်ကို အီဂျစ်တွင် ထားရှိရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို လိုက်နာပြီး၊ ၎င်းတို့၏ ဖခင်ထံသို့ ချစ်လှစွာသော ရာခေလ၏ ကျန်ရစ်သောသားကို ဆုံးရှုံးရမည်ဟု ဝမ်းနည်းဖွယ်သတင်းယူဆောင်သွားမည်လား၊ သို့မဟုတ် ထိုကံဆိုးမှုကို တားဆီးရန် ၎င်းတို့၏ စွမ်းအားအတွင်း အရာအားလုံးကို ပြုလုပ်မည်လား။

2. Put my cup. This was Joseph’s final and decisive test prior to revealing himself to his brothers. His purpose was to create a situation by which he could legitimately claim the right to retain Benjamin in Egypt, so that his brothers might have an excuse for returning to Canaan without the favorite of their father. By this he would learn beyond a doubt what kind of men they now were. Either they would abide by the decision of Joseph to keep Benjamin in Egypt and return to their father with the heartbreaking message that he must reconcile himself to the loss of the remaining son of his beloved Rachel, or they would do everything in their power to prevent such a misfortune.

၅. သူသည် ဗေဒင်ဟောရာတွင် အသုံးပြုသည်။ ထိုခွက်သည် တန်ဖိုးရှိသော ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သာမန်သောက်ရန်ခွက်မဟုတ်ဘဲ၊ အဆိပ်အတောက်များကို သိရှိနိုင်သည်ဟု ယူဆထားသော ခွက်ဖြစ်သည်။ ထိုခွက်များကို မှော်အတတ်အလေ့အထများတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ “ဗေဒင်ဟောသည်” ဟူသော စကားလုံးသည် “တီးတိုးပြောသည်”၊ “ရေရွတ်သည်”၊ “ဗေဒင်ဟောသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဂန္ထဝင်စာရေးဆရာများက အရှေ့တိုင်းလူမျိုးများ၏ ခွက်ထဲသို့ ရေလောင်းပြီး အနာဂတ်ဖြစ်ရပ်များ၏ ပုံရိပ်များကို ကြည့်ရှုသည့် အလေ့အထကို ဖော်ပြသည် (ဂျမ်ဘလီခပ်စ် ဒီ မစ္စတီရီးစ် iii. ၁၄)။ အခြားရှေးဟောင်းအလေ့အထတစ်ခုမှာ ခွက်ထဲသို့ ရေလောင်းပြီး၊ ရွှေ သို့မဟုတ် ငွေ၊ သို့မဟုတ် အဖိုးတန်ကျောက်မျက်များကို ထည့်ကာ၊ ရေထဲတွင် ပေါ်ထွက်လာသော ပုံစံများကို ကြည့်ရှုပြီး အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းဖြစ်သည် (ပလိုင်နီ နယ်ချူရယ် ဟစ္စတိုရီ xxxvii. ၇၃; စထရာဘို ဂျီအိုဂရဖီ xvi. ၂. ၃၉)။ အိမ်တော်ထိန်းအား ညီအစ်ကိုများထံ မှော်အတတ်အကြောင်း ဖော်ပြရန် အမိန့်ပေးခဲ့ခြင်းသည် ယောသပ်ကိုယ်တိုင် ထိုအယူသည်းမှုကို လက်ခံခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပေ။ ယခင်ကဲ့သို့ (အခန်း ၄၃:၃၃)၊ ၎င်းတို့၏ အတွေးများကို ဖတ်နိုင်သည်ဟု ၎င်းတို့ယုံကြည်စေလိုခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ကို စိတ်မတည်ငြိမ်စေပြီး ဟန်ဆောင်မှုကို စွန့်လွှတ်စေရန် ဦးတည်သည်။

5. Whereby indeed he divineth. The goblet was a valuable possession. It was not an ordinary drinking cup, but one, supposedly, capable of detecting any poisonous substance placed in it. Such cups were also used for the practice of magic. The word translated “divineth” means “to whisper,” “to mumble,” “to prophesy.” Classical writers speak of the Oriental practice of pouring water into a goblet and looking into it for representations of future events (Jamblichus De mysteriis iii. 14). Another custom described by the ancients consisted of pouring water into a goblet, dropping in pieces of gold and silver or precious stones, and then observing and interpreting the appearance in the water (Pliny Natural History xxxvii. 73; Strabo Geography xvi. 2. 39). That the steward was ordered to mention the practice of magic to the brothers does not imply that Joseph had actually adopted this superstitious practice himself. As previously (ch. 43:33), he was willing that they should believe he could read their thoughts. This would tend to unnerve them and lead them to abandon pretense.

သူ၏ ကြီးမားသော ဉာဏ်ပညာကြောင့်၊ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် ယောသပ်အား မှော်အတတ်ကျင့်သုံးသူအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ပုံရသည်။ သူသည် ပေါများသောနှစ်များနှင့် အစာငတ်မွတ်ခေါင်းပါးသော နှစ်များကို တိကျစွာ ဟောကိန်းထုတ်ခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်နိုင်ငံအား ထိုအရေးပေါ်အခြေအနေအတွက် ပြင်ဆင်ထားစေခဲ့သည်မဟုတ်လား။ သူသည် ၎င်းတို့၏ အကောင်းဆုံး “မှော်ဆရာများ” (အခန်း ၄၁:၈) ကို သာလွန်ခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် သာလွန်သော မှော်အတတ်ရှိရမည်ဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၈:၁၉ ကို ကြည့်ပါ)။ သူ၏ ပညာရှိအဖြစ် နာမည်ကျော်ကြားမှုသည် နိုင်ငံခြားများအထိ ပျံ့နှံ့သွားဖွယ်ရှိပြီး၊ ထိုခွက်ကို ခိုးယူသူများဟု ယူဆခံရသူများအား ဤအချက်ကို မသိကြသလားဟု သင့်လျော်စွာ မေးမြန်းနိုင်သည် (ကမ္ဘာဦး ၄၄:၁၅)။

On account of his great wisdom, the Egyptians probably attributed to Joseph the practice of magic. Had he not accurately predicted the years of plenty and of famine, and taken care that Egypt be prepared for the emergency? He certainly excelled their best “magicians” (ch. 41:8), and must therefore possess superior magic (see Ex. 8:19). Perhaps his fame as a wise man had spread far and wide, even to foreign lands, so that the supposed thieves of the goblet might appropriately be asked whether they were unaware of this fact (Gen. 44:15).

၉. သူသေပါစေ။ ၎င်းတို့၏ အပြစ်ကင်းစင်မှုကို သိရှိထားသဖြင့်၊ ညီအစ်ကိုများသည် ပျောက်ဆုံးသွားသော ပစ္စည်းကို ၎င်းတို့ထံတွင် တွေ့ရှိပါက အပြင်းထန်ဆုံး ပြစ်ဒဏ်ကို မိမိတို့အပေါ် ချမှတ်ရန် မတွန့်ဆုတ်ခဲ့ကြပေ။ ၎င်းတို့၏ အလျင်စလိုစကားများသည် ၎င်းတို့၏ အိတ်ထဲတွင် ငွေများကို ထူးဆန်းစွာ တွေ့ရှိခဲ့ရသည့် အတွေ့အကြုံအပြီးတွင် အနည်းငယ် မိုက်မဲပုံရသည်။ ၎င်းတို့သည် သံသယဖြစ်ပြီး ပိုမိုသတိထားရမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။ သို့သော်၊ ဒုတိယအကြိမ် အီဂျစ်သို့ လာရောက်စဉ်တွင် ယောသပ်နှင့် ၎င်း၏ လက်အောက်ခံများက စစ်မှန်သော ဖော်ရွေမှုဖြင့် ဧည့်ဝတ်ပြုကျွေးမွေးခဲ့သဖြင့်၊ ယောသပ်၏ ရည်ရွယ်ချက်များအပေါ် သံသယများအားလုံး ပပျောက်သွားခဲ့သည်။

9. Let him die. Conscious of their complete innocence, the brothers did not hesitate to pronounce upon themselves the most severe penalty should the missing object be found with them. Their rash words seem a little foolhardy, particularly after the experience of finding their money mysteriously placed in their sacks. They might have been expected to be suspicious, and consequently somewhat more cautious. However, the unfeigned friendliness with which they had been received and entertained upon their second visit to Egypt, both by the viceroy himself and by his subordinates, had dissipated all doubts concerning the sincerity of Joseph’s intentions.

၁၀. ဤသို့ဖြစ်ပါစေ။ အိမ်တော်ထိန်းသည် အပြစ်မရှိသူကို အပြစ်ရှိသူနှင့်အတူ ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် သို့မဟုတ် အပြစ်ရှိသူကို ၎င်းတို့အဆိုပြုထားသည့်အတိုင်း ပြင်းထန်စွာ ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် မတွေးထားဘဲ၊ တရားမျှတမှုနှင့် ဖြောင့်မတ်မှုကို မြင့်မားစွာ ထင်ဟပ်ပြသည်။ အခြားသူများက အလျင်စလိုပြောဆိုသောအခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ၎င်းတို့၏ အလျင်စလိုမှုကို အခွင့်မယူသင့်ပေ。 ကျွန်ုပ်တို့ကိုယ်တိုင်လည်း သေချာစဉ်းစားမှုမရှိဘဲ ကတိများပြုလုပ်မိပြီး၊ အခြားသူများ၏ သက်ညှာမှုမရှိလျှင် ကျွန်ုပ်တို့အား ထိခိုက်နစ်နာမှုဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

10. Let it be. Professing an exalted sense of fairness and justice, the steward declined to think of punishing the innocent with the guilty, or even the guilty as rigorously as they proposed. When others speak rashly we should not take advantage of their rashness. We ourselves may at times make commitments without due deliberation which might bring injury to us, except for the leniency of others.

၁၂. သူသည် ရှာဖွေခဲ့သည်။ အိမ်တော်ထိန်း၏ စနစ်တကျ ရှာဖွေမှုသည် ယခင်နေ့က ၎င်းတို့၏ အသက်အရွယ်အလိုက် စီစဉ်ထားမှုကို အံ့ဩခဲ့ရသည်ကို သတိရစေပြီး၊ ပျောက်ဆုံးသွားသော ပစ္စည်းကို နောက်ဆုံးအခိုက်အတန့်အထိ မတွေ့ရှိမချင်း ၎င်းတို့ကို စိတ်လှုပ်ရှားစေခဲ့သည်။ တစ်ဦးပြီးတစ်ဦး ၎င်းတို့သည် အပြစ်ကင်းစင်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ မျက်နှာအမူအရာဖြင့်၊ သို့မဟုတ် စကားလုံးများဖြင့်ပင်၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ အပြစ်ကင်းစင်မှုကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြခဲ့ပေမည်။ သို့သော် ဗင်္ယာမိန်၏ အိတ်ထဲတွင် ပျောက်ဆုံးသွားသော ပစ္စည်းကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤဘေးဒုက္ခအသစ်ကို စိတ်ပူပန်မှုနှင့် ထိတ်လန့်ဖွယ်ဖြင့် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ အဝတ်များကို ဆုတ်ဖြဲခဲ့ကြပြီး (အခန်း ၃၇:၃၄ ကို ကြည့်ပါ)၊ ၎င်းတို့၏ မြည်းများကို ပြန်လည်တင်ဆောင်ကာ မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့ကြသည်။

12. He searched. The steward’s systematic search must have reminded them of their surprise the day before at finding themselves seated according to age. Also it must have kept them tense, for the lost object was not found until the very last moment of the search. One after another the men found themselves cleared. By facial expression, and perhaps even in words, they may have expressed triumph at the growing evidence of their declared innocence. But then the lost object was found in Benjamin’s sack. With anguish and alarm at this new calamity they rent their clothes (see on ch. 37:34), reloaded their asses, and returned to the city.

၁၃. မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့ကြသည်။ ယခုအခါ ၎င်းတို့၏ ဖခင်၏ အနှစ်သက်ဆုံးဖြစ်သူ ဗင်္ယာမိန်အပေါ် ၎င်းတို့၏ နှလုံးသားထဲတွင် မည်သို့ခံစားကြသည်ကို တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ယောသပ်ကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သည့်အတိုင်း ဗင်္ယာမိန်ကို စွန့်လွှတ်ပြီး ၎င်းတို့၏ သက်ကြီးရွယ်အိုသော ဖခင်ကို ဝမ်းနည်းမှုဖြင့် သင်္ချိုင်းသို့ ပို့ဆောင်မည်လား၊ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ လွတ်လပ်မှုနှင့် အသက်ကို စွန့်လွှတ်ကာ ဗင်္ယာမိန်သည် ၎င်း၏ ဖခင်ထံ လုံခြုံစွာ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန် အဆင်သင့်ဖြစ်မည်လား။

13. Returned to the city. Now it would be seen how they felt in their inmost hearts toward their father’s favorite, who had been so honored by the great man of Egypt. Would they give him up as they had Joseph, and bring their aged father with sorrow to the grave, or would they be ready to surrender their own liberty and lives that he might return in safety to his father?

၁၄. သူ့ရှေ့တွင် ပြပ်ဝပ်ခဲ့ကြသည်။ ယုဒ၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့်၊ လူများသည် ယောသပ်၏ အိမ်သို့ရောက်ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့အားလုံး သူ့ရှေ့တွင် ပြပ်ဝပ်ကာ သနားကမားမှုကို အသနားခံခဲ့ကြသည်။ ရှေးအီဂျစ်နံရံပုံများတွင် ဤသို့သော အခြေအနေများကို ပုံဖော်ထားသည့် ရုပ်ပုံများ ထိန်းသိမ်းထားသည်။ တစ်ခုမှာ ခရစ်ယံဘီစီ ၁၄ ရာစုတွင် ဗိုလ်ချုပ်ဟာရမ်ဟဘ်ရှေ့တွင် ခါနာန်လူမျိုးအချို့

14. They fell before him. With Judah leading the way, the men came to Joseph’s house, where they all fell down before him, pleading for mercy. Several ancient Egyptian reliefs depicting similar situations have been preserved. One shows Canaanite petitioners before the general Haremhab in the 14th century b.c. Some of them lie flat on the ground, with arms outstretched and heads lifted pleadingly to the high official. Others kneel or bow low before him, all of them with arms raised, to impress the general with the urgency of their request. In the case of those who fell down before Haremhab the request was to be permitted to settle in Egypt, since they had been expelled from their homeland.

၁၅။ သင်တို့မသိကြသလော။ ယောသပ်သည် စူးရှစွာ စကားပြောခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သူတို့၏ ပထမဆုံးအကြိမ် အီဂျစ်သို့လာရောက်စဉ်က ရရှိခဲ့သော ဧည့်ဝတ်ကျေပုံကို အမှတ်ရစေမည်ဖြစ်သည်။ ယောသပ်သည် မှော်ပညာကျင့်သုံးသူမဟုတ်ကြောင်း အခန်း ၅ တွင် ကြည့်ပါ။

15. Wot ye not? Joseph spoke harshly, which must have been reminiscent of the reception accorded them on their first visit to Egypt. On Joseph as not being a practitioner of magic, see on v. 5.

၁၆။ ယုဒပြောသည်။ ယုဒသည် ဤဒုတိယအကြိမ် အီဂျစ်သို့ခရီးစဉ်၏ ခေါင်းဆောင် (အခန်း ၄၃:၈) အဖြစ် ရှေ့ထွက်ပြီး စကားပြောသူအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ သူသည် မိမိကိုယ်ကိုနှင့် သူ၏ညီအစ်ကိုများကို တရားမျှတစေရန် သို့မဟုတ် သံသယမှ ကင်းလွတ်စေရန် ကြိုးပမ်းခြင်းမပြုဘဲ၊ သူတို့၏အပြစ်ကို လွတ်လပ်စွာ ဝန်ခံခဲ့သည်။ သူသည် သူတို့၏ညီဖြစ်သူ ယောသပ်အပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့သော ရာဇဝတ်မှုကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ၎င်းသည် ကျူးလွန်ပြီးကတည်းက သူတို့၏စိတ်နှလုံးကို ခြောက်လှန့်နေခဲ့သည် (အခန်း ၄၂:၂၁, ၂၂)။ အီဂျစ်လူများအတွက်၊ အထူးသဖြင့် အိမ်တော်ထိန်းအတွက်၊ ယုဒ၏စကားများသည် သူတို့၏အပြစ်ကို ဝန်ခံခြင်းဟု ဆိုလိုပြီး၊ ၎င်းသည် အီဂျစ်လူများကို အံ့အားသင့်စေခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ သူတို့သည် အမှန်တကယ် အပြစ်ကင်းစင်ကြောင်း သိရှိထားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယောသပ်သည် သူတို့၏ဝိညာဉ်များ၏ နာကျင်မှုကို ခံစားရပြီး၊ မကြာမီ ပြစ်ဒဏ်ခတ်ခံရမည်ဟု သူတို့ထင်မှတ်ထားသော ပြစ်ဒဏ်သည် ထိုက်တန်သည်ဟု ခံစားရသည်။ ယုဒ၏ သူတို့အားလုံး အီဂျစ်တွင် ကျွန်အဖြစ်နေထိုင်ရန် ကမ်းလှမ်းမှုကို ဖြေကြားရာတွင်၊ ယောသပ်သည် သူတို့အား တစ်ချိန်က သူ၏ညီဖြစ်သူကို ကျွန်အဖြစ် ရောင်းချခဲ့ရာ အီဂျစ်တွင်၊ သူ၏ပြစ်ဒဏ်သည် နူးညံ့ပြီး တရားမျှတမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ အပြစ်ရှိသူတစ်ဦးတည်းသာ သူ၏ကျွန်ဖြစ်ရမည်၊ ကျန်သူများသည် ၎င်းတို့၏ဖခင်ထံသို့ အန္တရာယ်ကင်းစွာ ပြန်လည်သွားနိုင်သည်။

16. Judah said. Judah, the leader of this second mission to Egypt (ch. 43:8), stepped forward as spokesman. He made no attempt to justify himself and his brothers or to clear himself and them from suspicion, but acknowledged freely their guilt. He referred, without doubt, to the crime committed against their brother Joseph, a crime that had been haunting their consciences ever since its perpetration (ch. 42:21, 22). To the Egyptian bystanders, particularly the steward, the words of Judah meant the acknowledgment of their guilt, and this no doubt astonished the Egyptians, since they knew the men were really innocent. Joseph must have felt the anguish of their souls, realizing that they felt the punishment soon to be meted out was deserved. In reply to Judah’s offer that all should remain as slaves in Egypt, where they had once sold their brother into slavery, Joseph declared that his sentence would be mild and just. The guilty one alone should be his slave; the others might go back to their father unharmed and unmolested.

၁၈။ ယုဒသည် နီးကပ်လာသည်။ ဤအခန်း၏ ကျန်ရှိသော ၁၇ အခန်းငယ်များသည် ယုဒ၏ညီဖြစ်သူ ဗင်္ယာမိန်အတွက် ယုဒ၏မိန့်ခွန်းကို ထပ်လောင်းဖော်ပြထားသည်။ ဤမိန့်ခွန်းသည် ဟီးဗရူးစာပေဖွဲ့စည်းမှု၏ အကောင်းဆုံးလက်ရာတစ်ခုအဖြစ် သင့်လျော်စွာ သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် သဘာဝဆန်သော ဟောပြောပွဲများ၏ အကောင်းဆုံးနမူနာတစ်ခုဖြစ်သည်။

18. Judah came near. The remaining 17 verses of the chapter repeat the speech of Judah on behalf of his brother Benjamin. This speech has appropriately been called one of the masterpieces of Hebrew literary composition, one of the finest specimens of natural eloquence in the world.

သင်သည် ဖာရိုနှင့်တူသည်။ ယုဒ၏မိန့်ခွန်းသည် ကရုဏာသက်သာစွာ နားထောင်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုဖြင့် စတင်ခဲ့သည်။ သူသည် ဖာရိုနှင့် တန်းတူဖြစ်သော၊ ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် သို့မဟုတ် အပြစ်လွှတ်ရန် အာဏာရှိသူနှင့် စကားပြောနေသည်။ အီဂျစ်ဘုရင်သည် နတ်ဘုရားတစ်ပါးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး၊ ပြည့်စုံမှု၏ပုံစံအဖြစ် ယူဆခံရသောကြောင့်၊ လူတစ်ဦးအပေါ် ချီးမြှင့်နိုင်သော အမြင့်ဆုံးဂုဏ်ပြုမှုမှာ ဘုရင်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ခြင်းဖြစ်သည်။

Thou art even as Pharaoh. Judah’s speech began with a request for a gracious hearing. He was speaking to one who was equal to Pharaoh, with authority to condemn or to pardon. Inasmuch as the monarch of Egypt was considered a god, the paragon of all perfection, the highest honor that might be conferred upon a person was comparison with the monarch.

၁၉။ ကျွန်ုပ်၏သခင်သည် သူ၏ကျွန်များကို မေးမြန်းခဲ့သည်။ ပထမဦးစွာ၊ ယုဒသည် ဗင်္ယာမိန်သည် ပြဿနာထဲသို့ မည်သို့ပါဝင်လာသည်ကို ပြန်လည်ဖော်ပြခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏မိသားစုရေးရာကို မေးမြန်းခဲ့ပြီး၊ သူတို့သည် အိမ်တွင်ကျန်ရှိနေသေးသော ၎င်းတို့၏အငယ်ဆုံးညီဖြစ်သူအကြောင်း မှန်ကန်စွာ အသိပေးခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ညီဖြစ်သူမပါဘဲ အီဂျစ်သို့ ပြန်လည်လာရောက်ရန် မကြိုးစားရန် အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် သူ၏တည်ရှိမှုကို သက်သေပြရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ပြောဆိုချက်များ၏ တိကျမှုကို သက်သေပြရန်ဖြစ်သည်။ ဤအစီရင်ခံစာ၏ အချို့အပိုင်းများသည် အခန်း ၄၂ တွင်ဖော်ပြထားသော စကားဝိုင်းအတိုကောက်ထက် ပိုမိုဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ယုဒသည် မမှန်ကန်သော သို့မဟုတ် နင်းသော ပြောဆိုချက်များကို ရှောင်ရှားရန် မူလစကားဝိုင်းကို တိကျစွာ အစီရင်ခံခဲ့ရမည်။

19. My lord asked his servants. First of all, Judah related how Benjamin happened to become involved in the trouble. Joseph had inquired into their family affairs, and they had truthfully informed him concerning their youngest brother, who was still at home. Joseph had insisted that they should not venture to return to Egypt without their brother, by way of proving his existence and thus the accuracy of their statements. Although some phases of this report relate more than the shorter account of the conversation in ch. 42, Judah must have reported the original conversation accurately, in order to avoid making any untrue or exaggerated statements.

၂၅။ ကျွန်ုပ်၏ဖခင်ကပြောသည်။ ယောသပ်အား ဗင်္ယာမိန်၏အီဂျစ်သို့ရောက်ရှိလာမှုသည် သူ၏တောင်းဆိုမှုကြောင့်ဖြစ်သည်ကို ယဉ်ကျေးသောစကားဖြင့် သို့သော် ပြတ်သားစွာ သတိပေးပြီးနောက်၊ သူသည် ၎င်းတို့၏သက်ကြီးရွယ်အိုဖခင်၏ သားငယ်အပေါ်ထားရှိသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှင့် ၎င်းတို့သည် ဗင်္ယာမိန်မပါဘဲ အီဂျစ်သို့ပြန်လည်လာရောက်မှုမပြုရန် အသိပေးခဲ့စဉ်က သူ၏ဝမ်းနည်းမှုကို ချစ်ခင်ဖွယ်ရာ ထိရောက်သောစကားများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူသည် ဗင်္ယာမိန်မပါဘဲ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာပါက ၎င်းတို့၏ဖခင်၏ ဆံပင်ဖြူများကို ဝမ်းနည်းမှုဖြင့် သင်္ချိုင်းသို့ ပို့ဆောင်လိမ့်မည်ဟူသော အချက်ကို အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည် (အခန်း ၃၇:၃၅ ကိုကြည့်ပါ)။

25. Our father said. After having reminded Joseph in courteous but definite terms that his demands were the cause of Benjamin’s presence in Egypt, he proceeded to depict in affectionate and effective words the love of their aged father for the son of his old age, and his grief when they informed him that they might not return to Egypt without Benjamin. He related the intense anxiety with which, after a severe struggle, their father had finally permitted him to come. He emphasized the sober fact that they would bring down the gray hairs of their father with sorrow to the grave (see ch. 37:35), should they return without the youth.

၂၇။ သင်တို့သိသည်အတိုင်း ကျွန်ုပ်၏ဇနီး။ ဤမှတ်ချက်သည် ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ယာကုပ်သည် လီယာ၊ ဘိလှာ၊ သို့မဟုတ် ဇိလပ်ထက် ရာခေလကို သူ၏အမှန်ဆန္ဒရှိသော ဇနီးအဖြစ် မှတ်ယူခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုသည် (အခန်း ၄၆:၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။ သူမသည် အမြဲတမ်း သူ၏ချစ်ခင်မြတ်နိုးသော ဇနီးဖြစ်ခဲ့သည်။

27. Ye know that my wife. This remark, made here for the first time, implies that Jacob regarded Rachel more as his actual wife than Leah, Bilhah, or Zilpah (see ch. 46:19). She was ever the wife of his affections.

၂၈။ သူသည် ကိုက်စားခံရပြီဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် ယာကုပ်သည် ယောသပ်သည် အသက်ရှင်နေပါက သူ့ကိုယ်သူ သို့မဟုတ် သတင်းစကားပြန်ပို့နိုင်မည်ဟု ဆိုလိုသည်။ သူထွက်ခွာသွားသည့်နေ့မှစ၍ ယောသပ်ကို မမြင်ရတော့သဖြင့်၊ ယာကုပ်သည် သူ၏စိုးရိမ်မှုများသည် မျှတကြောင်း ကောက်ချက်ချခဲ့သည်။

28. Surely he is torn. Jacob meant here that Joseph, had he been alive, would certainly have been able to return himself or to send word. Never having seen him since that fateful day of his departure from Hebron, Jacob could only conclude that his fears were fully justified.

၃၃။ ထိုသူငယ်အစား။ ယုဒ၏ ကိုယ်ကျိုးစွန့်မှုသည် ချီးမွမ်းထိုက်သည်။ မိဘချစ်ခင်မှုပိုမိုရရှိသော ညီဖြစ်သူအတွက် ကျွန်ဘဝကို ဆန္ဒအလျောက် လက်ခံခြင်းသည်၊ သူ၏သက်ကြီးရွယ်အိုဖခင်အား ထပ်မံဝမ်းနည်းမှုနှင့် နာကျင်မှုမှ ကယ်တင်ရန်ဖြစ်သည်။ ယုဒ၏ ကိုယ်ကျိုးမဖော်မဆောင်သော စိတ်ဓာတ်သည် မည်သည့်အခါမျှ မကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ဘဲ၊ ရှားရှားပါးပါး တူညီခဲ့သည်။ ယုဒသည် ဤနေရာတွင် အမှန်တကယ် ပြောင်းလဲလာသူအဖြစ် ထွက်ပေါ်လာပြီး၊ ကတိထားရာ မျိုးနွယ်၏ ထိုက်တန်သော ဘိုးဘေးတစ်ဦးအဖြစ်၊ ဘုရားသခင်Vာ၏ ရွေးချယ်ခံရသော လူမျိုးအား သူ၏အမည်ပေးရန် ထိုက်တန်သည်။

33. Instead of the lad. Judah’s self-sacrifice is certainly deserving of praise. Voluntary submission to servitude on behalf of a brother who enjoyed a higher degree of parental affection, in order to save his aged father fresh sorrow and anguish, cannot be overestimated. Judah’s self-forgetful magnanimity has never been surpassed, and but seldom equaled. Judah emerges here as a truly converted man, a worthy ancestor of the promised seed, and worthy to give his name to the chosen people of God.

ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများအား ရောင်းချရန် တိုက်တွန်းခဲ့သော နေ့မှစ၍ သူ၏ညီအစ်ကိုများနှင့် အထူးသဖြင့် ယုဒတွင် ပြည့်စုံသောပြောင်းလဲမှုတစ်ခုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း ယောသပ်သည် သံသယမရှိတော့ပေ။ ယောသပ်၏ နည်းဗျူဟာများသည် အလွန်အောင်မြင်ခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏သဘောထားနှင့်ပတ်သက်၍ ယခုအခါ စိတ်ကျေနပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ပြောင်းလဲမှုသည် စစ်မှန်ကြောင်း သေချာသည်။ သူတို့ကို ထပ်မံစမ်းသပ်ရန် မလိုအပ်တော့ဘဲ၊ ထို့ကြောင့် သူ၏အထောက်အထားကို ဖော်ထုတ်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီဖြစ်သည်။

Joseph could no longer doubt that a complete change had come over his brothers, and over Judah in particular, since the day when he had so eloquently urged the sale of Joseph into slavery. Joseph’s tactics had proved eminently successful. He was now convinced regarding the attitude of his brothers, and satisfied that their conversion was genuine. There was no further need to test them, and he was therefore ready to reveal his identity.

ellen g. white comments

1-34 PP 229-230

အခန်းကြီး - ၄၅

chapter 45

၁ ယောသပ်သည် မိမိညီအစ်ကိုများအား မိမိကိုယ်ကို ဖော်ထုတ်ပြသည်။ ၅ သူသည် ဘုရားသခင်၏ ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုဖြင့် သူတို့ကို အားပေးသိမှတ်စေသည်။ ၉ သူသည် မိမိဖခင်ထံသို့ လူစေလွှတ်သည်။ ၁၆ ဖာရိုဘုရင်သည် ၎င်းကို အတည်ပြုသည်။ ၂၁ ယောသပ်သည် သူတို့၏ခရီးအတွက် လိုအပ်သည်များကို ပေးပို့ကာ ညီညွတ်မှုရှိရန် သူတို့ကို ဆုံးမဩဝါဒပေးသည်။ ၂၅ ယာကုပ်သည် သတင်းကြားရသောအခါ တက်ကြွလန်းဆန်းလာသည်။

1 Joseph maketh himself known to his brethren. 5 He comforteth them in God’s providence. 9 He sendeth for his father. 16 Pharaoh confirmeth it. 21 Joseph furnisheth them for their journey, and exhorteth them to concord. 25 Jacob is revived with the news.

၁။ ထို့နောက် ယောသပ်သည် မထိန်းနိုင်တော့ပေ။ ယုဒ၏ အယူခံဝင်မှုသည် ယောသပ်ကို အထင်ကြီးစေခဲ့သည်။ သူ၏မိန့်ခွန်းသည် ၎င်းတို့၏သက်ကြီးရွယ်အိုဖခင်အပေါ် အလွန်ချစ်ခင်မှု၊ ရာခေလ၏ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်သူအပေါ် အလွန်ဆွဲဆောင်သော ညီအစ်ကိုချစ်ခင်မှုနှင့် သစ္စာရှိမှုကို ပြသခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့အားလုံးတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော စိတ်နှလုံးပြောင်းလဲမှု၏ သက်သေများကို ပေးခဲ့သည်။ ၎င်းကို အသိအမှတ်ပြုပြီး၊ ယောသပ်သည် သူ့ကိုယ်သူ ထိန်းမထားနိုင်တော့ပေ။ သူ၏အထောက်အထားကို ဖော်ထုတ်စဉ် သူ၏ညီအစ်ကိုများနှင့် တစ်ဦးတည်းနေလိုသဖြင့်၊ သူၔမျက်ရည်များကို မထိန်းနိုင်ဟု ခံစားရပြီး၊ သူ၏လက်ထောက်များအားလုံးကို အခန်းမှ ထွက်သွားရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။

1. Then Joseph could not refrain. Judah’s appeal did not fail to impress Joseph. His speech had shown the most tender affection for their aged father, the most devoted brotherly love and faithfulness to the only remaining son of Rachel, and had given ample evidence of the change of heart that had taken place in all of them. Recognizing this, Joseph could not restrain himself longer. Wishing to be alone with his brothers while he revealed his identity to them, and feeling that he could not keep back his tears, he ordered all his attendants to leave the room.

၂။ သူသည် ကျယ်လောင်စွာ ငိုကြွေးသည်။ ၎င်းကို ယောသပ်၏လက်ထောက်များက ကြားသိပြီး ဖာရိုထံ အစီရင်ခံခဲ့သည်။ ယောသပ်၏နေအိမ်သည် ဘုရင်၏အိမ်တော်နှင့် နီးကပ်လွန်းသဖြင့် သူ၏အသံကို ဘုရင်အိမ်တော်ကိုယ်တိုင် ကြားရသည်ဟု ယူဆရန် မလိုအပ်ပါ။

2. He wept aloud. This, Joseph’s entourage heard and reported to Pharaoh. It is not necessary to suppose that Joseph’s residence was so close to the palace that his voice was heard by the king’s household itself.

၃။ ငါသည် ယောသပ်ဖြစ်သည်။ ဤကြေညာချက်၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် ဖော်ပြရန်ထက် စိတ်ကူးရန် ပိုမိုလွယ်ကူသည်။ ယခုအချိန်ထိ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုများအတွက် ဇဖနတ်ပါနီယာ အမည်ဖြင့် သိရှိခဲ့ပြီး၊ စကားပြန်မှတစ်ဆင့် ၎င်းတို့နှင့် စကားပြောခဲ့သူဖြစ်သည် (အခန်း ၄၂:၂၃)။ ယခုအခါ အီဂျစ်ရှိ ဤထူးကဲသောသခင်သည် ၎င်းတို့၏မိခင်ဘာသာစကားဖြစ်သော ဟီးဗရူးဘာသာဖြင့် ရုတ်တရက် စကားပြောလိုက်သည်။ ရင်းနှီးသော အမည်သံကို ကြားလိုက်ရသောအခါ ၎င်းတို့၏ စိတ်ထဲတွင် ၎င်းတို့၏ ကြာရှည်ပျောက်ဆုံးနေသော ညီဖြစ်သူ၏ အသံနှင့် ပုံသဏ္ဍာန်သည် ရုတ်တရက် ပေါ်ထွက်လာပြီး အံ့အားသင့်မှုနှင့် စိုးရိမ်ထိတ်လန့်မှုဖြင့် ပြည့်နှက်သွားသည်။

3. I am Joseph. The effect of this announcement is easier to imagine than to describe. Hitherto Joseph had been known to his brothers as Zaphnath-paaneah, a man who spoke to them through an interpreter (ch. 42:23). Now this august lord of Egypt suddenly spoke to them in their own language. The voice and the likeness of their long-lost brother rushed upon their minds at the sound of the familiar name and filled them with amazement and apprehension.

သင်တို့၏ဖခင်အသက်ရှင်နေသေးသလား။ ၎င်းတို့၏မျက်နှာများတွင် ထိတ်လန့်မှုကို မြင်လိုက်ရသောအခါ ယောသပ်သည် ဤမေးခွန်းကို ရုတ်တရက်မေးမြန်းရန် တွန်းအားပေးခံရပေမည်။ ယခုအခါ သူသည် ယာကုပ်ကို “သင်တို့ပြောသော သက်ကြီးရွယ်အိုသူ” (အခန်း ၄၃:၂၇) ဟု မရည်ညွှန်းတော့ဘဲ၊ သူ၏ချစ်လှစွာသော ဖခင်အဖြစ် ရည်ညွှန်းသည်။ သူအသက်ရှင်နေသေးကြောင်း ယောသပ်သည် ယခင်ကပင် အသိပေးခံခဲ့ရပြီး (အခန်း ၄၃:၂၇, ၂၈)၊ ယခုထပ်မံအသိပေးခံရပြီးဖြစ်သည် (အခန်း ၄၄:၃၄)။ သူ၏စိတ်နှလုံးသည် သူၔဖခင်အကြောင်း ပိုမိုသိရှိလိုသည်။

my father yet live? Perhaps Joseph was impelled to ask this question so abruptly upon seeing alarm in their faces. Now he no longer refers to Jacob as the “old man of whom ye spake” (ch. 43:27), but as his own beloved and revered father. That he was still living, Joseph had not only been informed previously (ch. 43:27, 28), but had just been told again (ch. 44:34). His heart yearned to hear more of his father.

၎င်းတို့သည် စိတ်ပူပန်ခဲ့ကြသည်။ ဤအဖြစ်အပျက်သစ်သည် ၎င်းတို့အတွက် လွန်ကဲလှသည်။ သူတို့သည် စကားမပြောနိုင်ဖြစ်သွားကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ယောှဖပ်၏မဟာဖြစ်မှုကြောင့်သာမက၊ ၎င်းတို့သည် သူ့အပေါ်ကျူးလွန်ခဲ့သော ယခင်ရာဇဝတ်မှုကို အမှတ်ရခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခဲ့ကြသည်။ ယခုအချိန်ထိ ၎င်းတို့သည် ထိုလုပ်ရပ်အတွက် ဘုရားသခင်၏ပြစ်ဒဏ်ကိုသာ သတိပြုခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ရာဇဝတ်မှုကို ၎င်းတို့၏အသိုင်းအဝိုင်းအပြင်ဘက်တွင် မည်သူမျှ မသိရှိခဲ့သောကြောင့် လူသားပြစ်ဒဏ်ကို မကြောက်ရွံ့ခဲ့ကြပေ သို့သော် ယခုအခါ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့အလွန်မတရားပြုခဲ့သော သူ၏ရှေ့တွင် ရပ်တည်နေရသည်။ ဒိုသန်မြို့၏လုပ်ရပ်များအတွက် ပြစ်ဒဏ်ခံရမည့်အချိန်ရောက်ရှိလာပြီဟု ထင်မှတ်ကာ ၎င်းတို့သည် ထိတ်လန့်စွာ ကျုံ့သွားခဲ့သည်။

They were troubled. This new turn in events was too much; the men were speechless. They were terrified, not only because of Joseph’s greatness, but by the recollection of their former crime against him. So far, they had been conscious only of divine retribution for that act, and had not feared human punishment, inasmuch as their crime was not known to anyone outside of their own small circle. Now, however, they stood in the presence of the one whom they had so deeply wronged. Little wonder that they cringed in alarm before him, thinking that now the hour of recompense for the deeds of Dothan had arrived.

၅။ မစိတ်မပူပါနှင့်။ အီဂျစ်၏မဟာသခင်သည် ၎င်းတို့၏ညီဖြစ်သူဖြစ်ကြောင်း ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာအမှန်တရားကြောင့် ၎င်းတို့သည် ယောသပ်၏ရှေ့မှ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့အား ရက်စက်ကြမ်းတမ်းစွာ ပြန်လည်လက်စားချေရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိကြောင်း အလွန်ကြင်နာသောစကားများဖြင့် အာမခံခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏ယခင်ရက်စက်မှုကို ရည်ညွှန်းခြင်းကို ရှောင်လွှဲ၍မရသော်လည်း၊ ၎င်းကို ကရုဏာနှင့် ခွင့်လွှတ်ခြင်းစိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

5. Be not grieved. Instinctively they shrank from Joseph’s presence, at the alarming truth that the mighty lord of Egypt was their brother. He assured them in the kindest of words that he had no intention of taking revenge on them. He could not avoid allusion to their former wickedness, but this was done in a spirit of charity and forgiveness.

ဘုရားသခင်က ငါ့ကို စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ ကြီးမြတ်သောစိတ်ဓာတ်သည် ဤနေရာတွင် ထင်ရှားစွာထင်ဟပ်သည်။ ဘုရားသခင်၏လက်သည် သူ့ကို အနှစ်သက်ဆုံးသားတစ်ဦးမှ ကျွန်တစ်ဦး၊ ထို့နောက် အကျဉ်းသားတစ်ဦးဖြစ်လာပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် အီဂျစ်၏အုပ်ချုပ်သူဖြစ်လာစေခဲ့သော ထူးဆန်းသောအတွေ့အကြုံတွင် ထင်ရှားသည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုများကို တရားမျှတစွာ ဆုံးမနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ သူသည် ၎င်းတို့အပေါ် စာနာမှုနှင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုကို ထင်ရှားစေခဲ့သည်။

God did send me. Joseph’s great-mindedness is clearly reflected here. God’s hand was evident in the strange experience that had made him, a favorite son, first a slave, then a prisoner, and finally ruler of Egypt. He might have justly rebuked his brothers, but instead he manifested sympathy and consideration toward them.

၅. ညီအစ်ကိုများ၏စိတ်နှလုံးများ သက်သာရာရခဲ့သည်။—၎င်းတို့သည် ယောသပ်အပေါ် ၎င်းတို့ကျူးလွန်ခဲ့သော အမှားများကို နှိမ့်ချစွာ ဝန်ခံခဲ့ပြီး၊ သူ၏ခွင့်လွှတ်မှုကို တောင်းခံခဲ့ကြသည်။ ယောသပ်သည် အသက်ရှင်နေကြောင်း သိရှိရသဖြင့် အလွန်ဝမ်းမြောက်ခဲ့ကြသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် သူ့အပေါ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုပြုပြီးနောက်၊ နောင်တရမှုနှင့် စိတ်ဒုက္ခများကို ခံစားခဲ့ရသည်။ ယခုအခါ ၎င်းတို့သည် သူ၏သွေးအတွက် အပြစ်မရှိကြောင်း သိရှိရသဖြင့်၊ ၎င်းတို့၏ဒုက္ခရောက်နေသော စိတ်နှလုံးများ သက်သာရာရခဲ့သည် (Ibid., ၁၆၇)။

5. Minds of Brothers Relieved.—They [Joseph’s brothers] humbly confessed their wrongs which they had committed against Joseph, and entreated his forgiveness, and were greatly rejoiced to find that he was alive; for they had suffered remorse, and great distress of mind, since their cruelty toward him. And now as they knew that they were not guilty of his blood, their troubled minds were relieved (Ibid., 167).

၆။ လယ်ထွန်ခြင်းနှင့် ရိတ်သိမ်းခြင်းမရှိ။ “လယ်ထွန်ခြင်း” သည် ပြောင်းဖူးနှံ့စည်းကို စုဆောင်းခြင်းကို မဆိုလိုပါ၊ ၎င်းသည် ရိတ်သိမ်းခြင်းနှင့် တူညီသောအဓိပ္ပာယ်ဖြစ်လိမ့်မည်။ ၎င်းသည် အင်္ဂလိပ်စကားလုံး “erian” မှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ လက်တင်စကားလုံး “aro” မှ ဆင်းသက်လာဖွယ်ရှိပြီး၊ “ထွန်ယက်ခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ဟီးဗရူးစကားလုံး၏ အဓိပ္ပာယ်လည်းဖြစ်သည်။ အခြားနိုင်ငံများတွင် စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ရိတ်သိမ်းခြင်း မအောင်မြင်ရခြင်းသည် မိုးရေမရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်တွင်မူ နိုင်းမြစ်၏ ရေတက်မှု သိသာစွာ လျော့နည်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည် (အခန်း ၄၁:၃၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ယောသပ်သည် လယ်ထွန်ခြင်းနှင့် ရိတ်သိမ်းခြင်း မရှိဟု ယေဘုယျအားဖြင့် ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်လူများသည် မျိုးစေ့ဝယ်ရန် ယောသပ်ထံသို့ လာခဲ့ကြသည် (အခန်း ၄၇:၁၉)။ ဤအငတ်ဘေးအတွင်း အထူးသဖြင့် မြစ်ကမ်းနံဘေးအနီးတွင် မြေအချို့ကို စိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး၊ အနည်းငယ်သော သီးနှံများကို ရိတ်သိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။

6. Neither be earing nor harvest. “Earing” does not refer to the collection of ears of corn, which would make the word a synonym for harvest. It means, literally, “plowing,” from the Anglo-Saxon erian, probably borrowed from the Latin aro, “to plow.” This is also the meaning of the Hebrew word so translated. In other countries the failure to plant and to harvest would be due to a lack of rain; in Egypt, to a marked deficiency in the rise of the Nile (see on ch. 41:34). That Joseph spoke of there being neither sowing nor reaping in a general, rather than in an absolute, sense is evident from ch. 47:19, which states that the Egyptians came to Joseph to buy seed. It is probable that even during this famine they sowed some of the ground, particularly near the banks of the river, from which a crop, though small, might be reaped.

၇။ ထိန်းသိမ်းရန်။ ယောသပ်သည် ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို အီဂျစ်သို့ တိကျသောရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် စေလွှတ်ခဲ့သည်ဟု ယခင်ကပြောခဲ့သော သူ၏ပြောဆိုချက်ကို ထပ်မံဖော်ပြခဲ့သည်။ သူသည် ဘုရားသခင်၏ရွေးချယ်ခံရသောလူမျိုးဖြစ်လာမည့် မိသားစုကို ငတ်မွတ်ခြင်းမှ ကယ်တင်ရန် သူ့ကို အီဂျစ်သို့ ခေါ်ဆောင်လာခဲ့သည်ဟု ပရောဖက်ပြုချက်အဖြစ် ပြောဆိုခဲ့သည်။

7. To preserve. Joseph repeated his former assertion, that it was God who had sent him to Egypt for a definite purpose. He spoke prophetically here, to the effect that God had brought him to Egypt in order to preserve through him the family destined to become God’s chosen people, by delivering them from starvation.

၈။ ဖာရိုအတွက် ဖခင်ဖြစ်သည်။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုများအား သူ၏အာဏာကို ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ သူ၏ရာထူးမြင့်မားမှုအတွက် ဘုရားသခင်ကို ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ သူ၏ရာထူးကို ဖော်ပြရန် အသုံးအနုံးသုံးခုကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ပထမတစ်ခုမှာ “ဖာရိုအတွက် ဖခင်” ဖြစ်သည်။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများသည် ၎င်းကို ဆယ်ရှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်၏ ရာထူးမြင့်အရာရှိများအတွက် တိကျသော အီဂျစ်ရာထူးအမည်တစ်ခုအဖြစ် မြင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ယောသပ်သည် ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်ဟူသော သက်သေမရှိသောကြောင့် ဤအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုများအား ဟီးဗရူးလူမျိုးအချင်းချင်း စကားပြောခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်လူမျိုးအဖြစ် မဟုတ်သောကြောင့် ၎င်းကို ဟီးဗရူးအသုံးအနှုန်းအဖြစ် ရှင်းပြခြင်းသည် ပိုမိုသင့်လျော်ပေမည်။ သူသည် ဘုရင်၏ယုံကြည်စိတ်ချရသော အကြံပေးသူတစ်ဦးနှင့် မင်းဆက်ကို ထိန်းသိမ်းသူအဖြစ် ဆိုလိုခဲ့ပေမည် (ဟေရှာယ ၂၂:၂၁; ယောဘ ၂၉:၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။

8. A father to Pharaoh. Joseph spoke to them concerning his authority, giving God the honor for his appointment to the high position he held. He used three expressions to describe his office, of which the first was “father to Pharaoh.” Some commentators have seen in it a specific Egyptian title, one clearly attested for high dignitaries of the Eighteenth Dynasty. But this interpretation is questionable, inasmuch as the title was borne by men who fulfilled priestly duties, and there is not the slightest evidence that Joseph performed any such duties. It is probably better to explain the word as a Hebrew expression, since Joseph spoke to his brothers as a Hebrew to Hebrews, and not as an Egyptian. He may have meant that he was a trusted counselor of the king and a sustainer of the dynasty (see Isa. 22:21; Job 29:16).

သူ၏အိမ်တော်၏ သခင်။ ဒုတိယအသုံးအနှုန်းမှာ ယောသပ်၏ခန့်အပ်မှုအချိန်တွင် ဘုရင်ကိုယ်တိုင်က အသုံးပြုခဲ့သော စကားလုံးဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၄၁:၄၀)။ ၎င်းသည် ယောသပ်သည် တော်ဝင်အိမ်တော်၏ အကြီးအကဲအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့သည်ကို ညွှန်ပြသည်။

Lord of all his house. The second term had already been used by the king himself, at the time of Joseph’s appointment (Gen. 41:40). It indicates that Joseph stood at the head of the royal household.

အီဂျစ်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းအုပ်ချုပ်သူ။ တတိယအမည်သည် ဖာရိုက ယောသပ်အား ပေးအပ်ခဲ့သော အမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုများအတွက် သူ၏အာဏာကို ကြားသိပြီး ခံစားခဲ့ရသည်မှာ သတင်းမဟုတ်ပေ (အခန်း ၄၂:၃၀ ကိုကြည့်ပါ)။

Ruler throughout all the land of Egypt. The third designation, also bestowed upon Joseph by Pharaoh, was certainly not new to Joseph’s brothers, who had heard of and experienced his authority. They already knew that his power was not limited to the distribution of food or to dealings with foreigners, but that he was actually viceroy of Egypt (see ch. 42:30).

၁၀။ ဂေါရှင်ပြည်။ ဂေါရှင်အမည်သည် သမ္မာကျမ်းစာပြင်ပတွင် မတွေ့ရသေးသော်လည်း၊ ယေဘုယျအားဖြင့် နိုင်းမြစ်ဒေလတာအရှေ့ဘက်ရှိ ဝါဒီတုမိလတ်ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ဧရိယာကို ဆိုလိုသည်ဟု သဘောတူထားသည်။ ၎င်းသည် မိုင် ၄၀ ခန့်ရှည်လျားသော ချိုင့်ဝှမ်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏မြစ်သည် မိုးရာသီမှလွဲ၍ များသောအားဖြင့် ခြောက်သွေ့ပြီး၊ နိုင်းမြစ်နှင့် တင်ဆမ့်ရေကန်ကို ဆက်သွယ်ထားသည်။ ဤဧရိယာသည် ရှေးခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်တွင် အီဂျစ်၏အချမ်းသာဆုံးနေရာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

10. The land of Goshen. Although the name Goshen has not yet been found outside of the Bible, it is generally agreed that the area around the Wadi Tumilat, in the eastern part of the Nile Delta, is meant. It is a valley some 40 mi. in length, whose river, usually dry except in the rainy season, connects the Nile with Lake Timsah. This area has been one of the richest sections of Egypt, in both ancient and modern times.

အနီးသို့လာ၍ ဟစ်ဆော့စ်များ၏ မြို့တော်ဖြစ်သော အာဗာရစ်သည် ဤဧရိယာမှ ၂၀ မှ ၃၀ မိုင်သာ ကွာဝေးပြီး၊ အီဂျစ်သမိုင်းတစ်လျှောက်ရှိ အခြားမြို့တော်များထက် များစွာနီးကပ်သည်။ ၎င်းသည် ယောသပ်သည် ဟစ်ဆော့စ်ခေတ်တွင် အီဂျစ်ကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သူဖြစ်သည်ဟူသော အမြင်ကို ထောက်ခံသည့် အကြောင်းပြချက်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

Near unto me. Avaris, the capital of the Hyksos, was only 20 to 30 mi. from this area, much closer than any other capital in all of Egypt’s history. This is one of the many arguments supporting the view that Joseph was ruler over Egypt in the time of the Hyksos.

၁၂. သင်တို့၏မျက်စိဖြင့်မြင်ရသည် ယောသပ်သည် မိနစ်ပေါင်းများစွာ စကားပြောပြီးနောက်၊ သူ၏ညီအစ်ကိုများသည် အလွန်အံ့အားသင့်နေသဖြင့် သူပြောသမျှမှန်ကန်ကြောင်း သူတို့ကိုယ်တိုင် မျက်စိဖြင့်မြင်နိုင်ကြောင်း ယောသပ်က ထောက်ပြရသည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများကို ဖက်လိုက်ပြီး နမ်းလိုက်သောအခါမှသာ ထိုစိတ်လှုပ်ရှားမှုများ ပြေပျောက်သွားသည်။ ယခုမှသူတို့သည် စိတ်ခံစားမှုများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး သူနှင့် စကားပြောဆိုနိုင်ခဲ့သည်။ သူသည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်ခင်သော ညီအစ်ကိုအဖြစ် ထုတ်ဖော်ပြီး ဒေါသထွက်နေသော တရားသူကြီးမဟုတ်ကြောင်း၊ နမ်းခြင်းနှင့် မျက်ရည်များဖြင့် ပြည့်စုံသော ခွင့်လွှတ်မှုကို အာမခံပေးခဲ့သောအခါ၊ စကားလုံးများဖြင့် ဖော်ပြမရနိုင်သော အမှန်တရားကို သူတို့သိရှိခဲ့ပြီး ထိုအခါမှသာ သူတို့သည် စကားပြောရဲခဲ့သည်။

12. Your eyes see. Although Joseph had now spoken for several minutes, his brothers were so overwhelmed that to convince them of the reality of the whole affair, Joseph was obliged to point out that they could see for themselves that what he said was true. Only when Joseph embraced his brothers and kissed them was the spell broken. Now they regained control over their emotions and were able to converse with him. When he had revealed himself in the role of a loving brother and not of an offended judge, and by his kisses and tears had given them assurance of complete forgiveness, a truth that words could not have expressed so well, only then did they dare to speak.

၁၆. ဖာရောမင်းကို နှစ်သက်စေသည်

ယောသပ်၏ ညီအစ်ကိုများ ရောက်ရှိလာသည့်သတင်းသည် မင်းကြီးထံသို့ မကြာမီ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး၊ မင်းကြီးနှင့် အခြားအမတ်များအပေါ် အလွန်ကောင်းမွန်သော အထင်အမြင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယောသပ်က သူ၏ညီအစ်ကိုများအား ဖခင်နှင့်အတူ မိသားစုများနှင့် အီဂျစ်သို့ လာရောက်ရန် ဖိတ်ကြားမှုကို မင်းကြီးက ဝမ်းမြောက်စွာ အတည်ပြုခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် မိသားစုကို ဖိတ်ကြားရန် အာဏာရှိသော်လည်း၊ သူ၏ရာထူးတာဝန်ကို မည်သူမျှ မေးခွန်းထုတ်မည်မဟုတ်ရန် ဖာရောမင်းထံမှ ကိုယ်တိုင်ခွင့်ပြုချက်ရယူရန် မဖြစ်မနဖြစ်ဟု သူထင်ခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် သူ၏အုပ်ချုပ်ရေးစွမ်းရည်ကို ၉ နှစ်ကြာ ထူးခတ်စွာ ပြသခဲ့ပြီး၊ မင်းကြီးနှင့် အခြားနိုင်ငံရေးသမားများကို နှစ်သက်စေခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ထို့ကြောင့် သူတို့သည် ယောသပ်၏ ဆွေမျိုးများကို အီဂျစ်တွင် နေထိုင်ရန် ဝမ်းမြောက်စွာ ကြိုဆိုခဲ့သည်။ ဖာရောမင်းအတွက် ၎င်းသည် ယောသပ်အပေါ် ကျေးဇူးသိတတ်မှုကို ပြသရန် အခွင့်အရေးတစ်ခုဖြစ်သည်။

16. It pleased Pharaoh. The report of the arrival of Joseph’s brothers soon reached the ear of the king and made so favorable an impression on him and on the other courtiers, that the king was happy to confirm Joseph’s invitation to his brothers to come with their father and their families to Egypt. Though Joseph had the authority to invite his family, he apparently felt it right and proper to seek and receive Pharaoh’s personal approval, lest his conduct in office be open to question. No one could say that Joseph had in any way taken personal advantage of the power and authority entrusted to him. It is evident also that Joseph’s administrative ability, demonstrated now for nine years, had so pleased the king and the other statesmen of Egypt that they were delighted to have Joseph’s relatives make their home in Egypt. To Pharaoh it was an opportunity to show his gratitude.

၁၉. လှည်းများယူသွားကြလော့

ဟစ်ဆော့စ်များသည် အီဂျစ်တွင် မြင်းများနှင့် ရထားများကို ပထမဆုံး မိတ်ဆက်ခဲ့သောကြောင့်၊ ယခင်က နိုင်းမြစ်ဝှမ်းတွင် မသိခဲ့သော ပေါ့ပါးသော ဘီးနှစ်ဘီးရထားများကို အီဂျစ်လူမျိုးများက အထူးသဖြင့် စစ်ပွဲများတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။ သို့သော် အီဂျစ်ပြင်ပတွင် လူများနှင့် ကုန်စည်များ သယ်ယူရာတွင်လည်း အသုံးပြုခဲ့သည်။ အီဂျစ်တွင်ကား လူများနှင့် ကုန်စည်များ သယ်ယူပို့ဆောင်ရာတွင် နိုင်းမြစ်ပေါ်ရှိ လှေများကိုသာ အသုံးပြုပြီး၊ ရထားများသည် အနည်းငယ်သာ အသုံးဝင်ခဲ့သည်။

19. Take you wagons. Since the Hyksos had introduced the first horses and the first chariots into Egypt, neither of which had previously been known in the Nile valley, light two-wheeled vehicles were in use by the Egyptians, especially in warfare, but also for transportation outside of Egypt. In Egypt itself all transportation of people and goods was carried on by boats on the Nile, and carriages were of little use.

၂၀. သင်တို့၏ပစ္စည်းများကို ဂရုမစိုက်ကြနှင့်

ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုများအား ၎င်းတို့၏ပစ္စည်းများအားလုံးနှင့်အတူ အီဂျစ်သို့ လာရောက်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဖာရောမင်းကမူ ၎င်းတို့၏ အိမ်သုံးပရိဘောဂများကို ထားခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်တစ်ဦးတည်းကြောင့် အီဂျစ်နိုင်ငံအတွက် ပြုလုပ်ခဲ့သောကျေးဇူးအဖြစ် အီဂျစ်၏ ကြွယ်ဝမှုကို လက်ခံရန် ဖိတ်ကြားခြင်းဖြင့် သူ၏ရက်ရောမှုကို ပြသခဲ့သည်။

20. Regard not your stuff. Joseph had asked his brothers to come to Egypt with all their possessions. Pharaoh, in contrast, manifested his good will by inviting them to leave all their household furniture behind and accept the bounties of Egypt in token of his gratitude for what Joseph, one of them, had done for the country of his adoption.

၂၂. အဝတ်အစားများပြောင်းလဲခြင်း
ယောသပ်သည် ဖာရောမင်း၏ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ရထားများနှင့် ခရီးအတွက် စားနပ်ရိက္ခာများကိုသာမက၊ သူ၏ညီအစ်ကိုများအတွက် လက်ဆောင်များပါ ပေးပို့ခဲ့သည်။ “အဝတ်အစားများပြောင်းလဲခြင်း” ဟူသော စကားစုသည် RSV တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း “ပွဲလမ်းသဘင်အဝတ်အစားများ” ကို ဆိုလိုပြီး၊ အထူးအခါများတွင် ဝတ်ဆင်ရန်အဝတ်အစားများဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အီဂျစ်သို့ရောက်ရှိသောအခါ ၎င်းတို့သည် မထင်မရှား ဖြစ်မနေပါစေရန်ဖြစ်သည်။ ဗင်ယာမိန်သည် ထိုသို့သော “အဝတ်အစားပြောင်းလဲခြင်း” ၅ စုံကို ရရှိခဲ့သည်ဟု အထူးဖော်ပြထားသဖြင့်၊ အခြားသူများသည် ၅ စုံထက်နည်းသော်လည်း ၁ စုံထက်များသည်ဟု ယူဆရသည်။ ယောသပ်၏ အကြွေးအကျွမ်းဆုံးညီဖြစ်သော ဗင်ယာမိန်အား ပေးခဲ့သော ငွေရှစ်ကယ် ၃၀၀ သည် အနီးစပ်ဆုံး ၇.၅ ပေါင် (၃.၄၂ ကီလိုဂရမ်) ဖြစ်သည်။

22. Changes of raiment. Joseph not only sent carriages, according to Pharaoh’s directions, and food for the journey, but also gave presents to his brothers. The phrase “changes of raiment” probably means “festal garments,” as in the RSV, that is, clothing to be worn on special occasions. Thus upon arrival in Egypt they would not be unduly conspicuous. Inasmuch as Benjamin is specifically mentioned as receiving five such “changes,” it is probable that the others received less than five each, though certainly more than one. The 300 shekels of silver, given to Benjamin, as Joseph’s favorite brother, would weigh approximately 71/2 lbs. (3.42 kg.).

၂၄. မဖြစ်မနေ ရန်မဖြစ်ကြလင့်
စကားလုံးအရ “မလှုပ်ရှားကြလင့်” သို့မဟုတ် “မပူပန်ကြလင့်” ဟု ဆိုလိုပြီး၊ အထူးသဖြင့် ဒေါသဖြင့် စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို ရည်ညွှန်းသည်။ ၎င်းကို ယေဘုယျအားဖြင့် ရန်ဖြစ်ခြင်းမှ ရှောင်ရှားရန် သတိပေးချက်အဖြစ် နားလည်သည်။ အထူးသဖြင့် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များအတွက် ၎င်းတို့၏ တာဝန်ယူမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြစ်သည်။ ဤအကြံပေးချက်သည် ယောသပ်၏ လူ့သဘာဝအပေါ် နက်ရှိုင်းသော ထိုးထွင်းသိမြင်မှုကို သက်သေပြသည်။ သူသည် ရူဗင်က သူ၏ညီအစ်ကိုများကို ပြင်းထန်စွာ အပြစ်တင်သံကို ကြားခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (အခန်း ၄၂:၂၂)။ ရူဗင်နှင့် အခြားသူများသည် တစ်ယောက်တည်းဖြစ်နေသောအခါတွင် ၎င်းတို့သည် ဤအရာများကို ပိုမိုပြင်းထန်စွာ ထပ်လောင်းပြောဆိုနိုင်သည်ဟု သူထင်မှတ်နိုင်သည်။ ရူဗင်သည် သူ၏အကြံဉာဏ်ကို လိုက်နာခဲ့လျှင် ရလဒ်သည် မည်မျှကွဲပြားနိုင်မည်ကို ငြင်းခုံနိုင်သည်။ ထို့နောက် တစ်ဦးစီသည် ၎င်းတို့၏ထင်မြင်ချက်များကို ထည့်သွင်းပြောဆိုကာ ပြင်းထန်သောရန်ဖြစ်မှုဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ မမျှော်လင့်ထားသော ကြီးပွားချမ်းသာမှုသည် ဗင်ယာမိန်နှင့်ပတ်သက်၍ အထူးသဖြင့် ရန်ငြှိုးဖွဲ့မှုများကို ပြန်လည်နှိုးဆွပေးနိုင်သည်။ ဤအရာအားလုံးကို ယောသပ်၏ သတိပေးမှုနှင့် အချိန်ကိုက်အကြံဉာဏ်ဖြင့် ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။

24. Fall not out. Literally, “be not moved,” or “be not disturbed,” that is, with violent emotion, particularly anger. This is generally understood as an admonition against quarreling, particularly over their relative responsibility for the course events had taken. This advice gives evidence of Joseph’s deep insight into human nature. He had already overheard Reuben denounce his brothers severely (ch. 42:22). He might well suppose that Reuben and others would repeat these things, even more vehemently, when alone. Reuben might have argued how different the result would have been had they taken his advice. After that each would have added his own comments, and a serious quarrel might have been the result. The unexpected prosperity into which they had fallen might also serve to arouse old feelings of enmity, particularly with respect to Benjamin. All this was now restrained by Joseph’s sober and timely advice.

၂၆. သူမယုံခဲ့ပါ
သူတို့သည် ဟဲဗရွန်ရှိ ၎င်းတို့၏အိမ်သို့ ရောက်ရှိသောအခါ၊ ယောသပ်သည် အသက်ရှင်နေရုံသာမက အီဂျစ်တစ်နိုင်ငံလုံးကို အုပ်ချုပ်နေသည်ဟူသော သတင်းကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ထိုသတင်းသည် ယာကုပ်အား အလွန်အံ့အားသင့်စေခဲ့ပြီး သူ၏နှလုံးသည် နီးပါးရပ်တန့်သွားသည်။ သူ၏သားများသည် ယောသပ်၏သေဆုံးမှုသတင်းကို ဟဲဗရွန်သို့ ယူဆောင်လာသောအခါ၊ ယာကုပ်သည် ၎င်းတို့၏လိမ်လည်မှုကို အလွယ်တကူ ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ယခုမူ ၎င်းတို့သည် အမှန်တရားကို ပြောပြလာသောအခါ ယာကုပ်သည် လုံးဝမယုံကြည်ခဲ့ပါ။ တန်ဖိုးကြီးလက်ဆောင်များနှင့် အီဂျစ်ရထားများကိုသာ မြင်သောအခါမှ သူတို့၏သတင်းမှန်ကြောင်း ယုံကြည်ခဲ့သည်။

26. He believed them not. When they reached their home at Hebron, bringing word that Joseph was not only alive but ruler of all Egypt, the shock was so great that Jacob’s heart nearly stopped. When his sons had come to Hebron with the tidings of Joseph’s supposed death, Jacob had readily believed their lies. Now that they came telling the truth, Jacob would not believe them at all. Only the costly gifts and the Egyptian carriages finally convinced him of the truth of their story.

၂၈. ဣသရေလပြောသည်

ဤနေရာတွင် အမည်ပြောင်းလဲခြင်းသည် အရေးပါသည်။ ယာကုပ်သည် စိတ်ဓာတ်အားဖြင့် ဘုရားသခင်၏ “မင်းသား” အဆင့်သို့ တစ်ဖန်ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ သူ၏ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော သားဖြစ်သူ ယောသပ်သည် အသက်ရှင်နေသေးသည်ဟူသော သိရှိမှုနှင့် မကြာမီ ပြန်လည်ဆုံတွေ့ရတော့မည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်သည် အိုမင်းနေသော ယာကုပ်ကို တက်ကြွစေခဲ့သည်။ သူ၏တက်ကြွမှုသည် ပြန်လည်နိုးထလာပြီး၊ အီဂျစ်သို့ ချက်ချင်းသွားရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းမှ ထင်ရှားသည်။ ယောသပ်ကို မြင်ရခြင်းသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုများအတွက် ကြီးမားသော လျော်ကြေးတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ဘဝကို ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြင့် သရဖူဆောင်းပေးမည်ဖြစ်သည်။

28. Israel said. The change of name here is significant. In spirit, Jacob rose once more to the stature of a “prince” of God. The realization that his long-lost son was still living and the anticipation of the imminent reunion with him invigorated the aged patriarch. His vitality revived, as is apparent from the immediate decision to go down to Egypt. The sight of Joseph would be rich compensation for all the long years of sorrow and anguish, and would crown his life with joy.

ellen g. white comments

1-28 PP 230-232

5-8 SR 103

အခန်းကြီး - ၄၆

chapter 46

၁ ယာကုပ်သည် ဘီယာရှေဘတွင် ဘုရားသခင်ထံမှ အားပေးခြင်းခံရသည်။ ၅ ထိုနေရာမှ သူသည် မိမိ၏အဖွဲ့အစည်းနှင့်အတူ အီဂျစ်သို့သွားသည်။ ၈ အီဂျစ်သို့သွားသော သူ၏မိသားစု၏ဦးရေပေါင်း။ ၂၉ ယောသပ်သည် ယာကုပ်ကိုတွေ့ဆုံသည်။ ၃၁ သူသည် ဖာရိုဘုရင်အား မည်သို့ဖြေဆိုရမည်ကို မိမိ၏ညီအစ်ကိုများကို ညွှန်ကြားသည်။

1 Jacob is comforted by God at Beer-sheba: 5 Thence he with his company goeth into Egypt. 8 The number of his family that went into Egypt. 29 Joseph meeteth Jacob. 31 He instructeth his brethren how to answer to Pharaoh.

၁. ယာကုပ်သည် ဘီယာရှေဘတွင် ဘုရားသခင်ထံမှ အားပေးမှုရရှိသည်

ယာကုပ်၏ စခန်းသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ ဟဲဗရွန်တွင် တည်ရှိခဲ့ပြီး (အခန်း ၃၅:၂၇; ၃၇:၁၄)၊ ၎င်းသည် သူ၏အဖိုးဖြစ်သူ အာဗြဟံနှင့် ဖခင်ဖြစ်သူ ဣဇာက်၊ အခြားမိသားစုဝင်များနှင့်အတူ မြှုပ်နှံထားသော နေရာဖြစ်သည်။ ဤနေရာသည် စတင်ထွက်ခွာရာ နေရာဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်သို့သွားရာလမ်းတွင် ယာကုပ်သည် ကာနန်၏ တောင်ဘက်နယ်စပ်ရှိ ဘီယာရှေဘတွင် ရပ်နားခဲ့သည်။ ထိုနေရာတွင် အာဗြဟံ (အခန်း ၂၁:၃၃) နှင့် ဣဇာက် (အခန်း ၂၆:၂၅) တို့သည် ယေဟိုဗာထံသို့ ယဇ်ပလ္လင်များ တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ဤသန့်ရှင်းသောနေရာကို ဖြတ်သန်းသောအခါ၊ သူ၏ဖခင်ဖြစ်သူ၏ ယဇ်ပလ္လင်၏ အကြွင်းအကျန်များကို မြင်လျှင်၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် ရပ်တန့်ခဲ့သည်။ ဤယဇ်များသည် ယောသပ်နှင့်ပတ်သက်သော သတင်းကောင်းအတွက် ကျေးဇူးတင်ပူဇော်ခြင်းများဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်သို့ခရီးနှင်ရာတွင် အာဗြဟံအား ဖော်ပြခဲ့သော (အခန်း ၁၅:၁၃) ဆင်းရဲဒုက္ခများကို တွေးတောရင်း စိုးရိမ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည့်အတွက် ဘုရားသခင်ထံသို့ ဆုတောင်းရန် ဆန္ဒရှိခဲ့ပေမည်။ ယာကုပ်သည် ဤနေရာတွင် မိမိကိုယ်ကိုနှင့် မိသားစုကို ဘုရားသခင်၏ စောင့်ရှောက်မှုအောက်သို့ အပ်နှံခဲ့သည်။

1. Came to Beer-sheba. Jacob’s camp had probably been at Hebron for many years (chs. 35:27; 37:14), the place where his grandfather Abraham and his father Isaac were buried, together with other members of the family. This was probably the place of departure. On his way to Egypt, Jacob halted at Beersheba, on the southern borders of Canaan, where Abraham (ch. 21:33) and Isaac (ch. 26:25) had erected altars to Jehovah. When Jacob passed this sacred place, and saw, possibly, the remains of his father’s altar, he stopped to offer sacrifices to God, who had dealt with him so graciously in the past. These sacrifices were probably thank offerings for the good tidings concerning Joseph. Jacob may also have desired to consult with God concerning his journey to Egypt, which may have occasioned gloomy forebodings in view of the scenes of affliction revealed to Abraham (ch. 15:13). It is certain that Jacob here commended himself and his family to the care of God.

၂. ဘုရားသခင်သည် ဣသရေလထံ စကားပြောတော်မူသည်

ဤသည်မှာ ယာကုပ်အား နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း ပထမဆုံး ရူပါရုံဖြစ်ပြီး၊ ယခင်ရူပါရုံများစွာသည် ညအခါတွင်၊ အများအားဖြင့် အိပ်မက်ပုံစံဖြင့် (အခန်း ၂၈:၁၂; ၃၁:၁၁; ၃၂:၃၀) ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဤရူပါရုံသည် အိပ်ပျော်နေစဉ် အိပ်မက်ဟု မခေါ်ဆိုဘဲ၊ ရူပါရုံဟု ခေါ်ဆိုသည်။

2. God spake unto Israel. This was apparently the first vision accorded Jacob for many years. Several of the previous revelations had come during the night, mostly in the form of dreams (chs. 28:12; 31:11; 32:30). This one is not called a dream, which would have come during sleep, but a vision.

ယာကုပ်၊ ယာကုပ်

ဘုရားသခင်သည် သူ့ကို ဣသရေလဟု မခေါ်ဘဲ ယာကုပ်ဟု ခေါ်ဆိုခြင်းသည် သူ၏ယခင်ဘဝပုံစံကို သတိပေးရန်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏သားများတွင် သူ၏ယခင်စရိုက်ကို ထင်ဟပ်စေသည်။ တစ်ချိန်က သူသည် ဖခင်ကို လှည့်စားပြီး ညီအစ်ကိုကို လိမ်ညာခဲ့သည်။ သူ၏သားများသည် ယောသပ်နှင့်ပတ်သက်၍ ၂၂ နှစ်ကြာ သူ့ကို လှည့်စားခဲ့ပြီး အမှန်တရားထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ သူသည် သားများတွင် ပိုမိုမြင့်မြတ်သော စရိုက်များကို မြင်လိုသည်ဟု အကြိမ်များစွာ ဆန္ဒပြုခဲ့ပြီး၊ သူကိုယ်တိုင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သော မပြောင်းလဲသေးသည့် စရိုက်ကို တွေးမိခဲ့ပေမည်။

Jacob, Jacob. That God called him Jacob instead of Israel may have been to remind him of what he had been, since he had seen his own former character clearly reflected in that of his sons. Once he had deceived his father and cheated his brother; his own sons had deceived him concerning Joseph for 22 years ere the truth came out. Many times he no doubt wished he might see nobler traits in his sons, only to think of the unregenerate character he himself had possessed for so many years.

ယောသပ်နှင့်ဆွေမျိုးများ၏အီဂျစ်သို့ခရီးလမ်းကြောင်း

Route of Joseph and Kindred to Egypt

၃. မကြောက်လန့်ပါနှင့်

ဤဘုရားသခင်၏ သတိပေးချက်သည် ယာကုပ်သည် အီဂျစ်သို့သွားခြင်းသည် မတိကျမှုရှိမည်ဟု စိုးရိမ်ခဲ့သည်ကို ဖော်ပြသည်။ သူသည် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော သားဖြစ်သူ ယောသပ်ကို မြင်လိုသည့်ဆန္ဒရှိသော်လည်း၊ အာဗြဟံ၏ အီဂျစ်ခရီးစဉ်၏ ဆိုးရွားသောအကျိုးဆက်များ (အခန်း ၁၂:၁၄-၂၀) နှင့် ဣဇာက်အား အစာခေါင်းပါးမှုအတွင်း အီဂျစ်သို့ သွားရန် ဘုရားသခင်က တားမြစ်ခဲ့သည်ကို (အခန်း ၂၆:၂) သတိရခဲ့သည်။ သူ၏ခရီးသည် ဘုရားသခင်၏ခွင့်ပြုချက်နှင့် ကိုက်ညီမည်လားဟု ယာကုပ်၏စိတ်ထဲတွင် ပြင်းထန်သောမေးခွန်းတစ်ခုဖြစ်ပေမည်။ ယခုဘုရားသခင်သည် ခရီးစဉ်ကို ခွင့်ပြုကြောင်း ဖော်ပြပြီး အာမခံချက်ပေးသော ကတိတော်များကို ပေးခဲ့သည်။ ယခင်က ပိုဒံအာရံသို့ ထွက်ခွာစဉ်ကဲ့သို့ပင်၊ ယခုအီဂျစ်သို့ ထွက်ခွာရာတွင် ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်သည် သူနှင့်အတူ လိုက်ပါမည်ဟူသော အာမခံချက်ကို ရရှိခဲ့သည်။ သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်နှင့်ပတ်သက်သော ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်သည် တည်မြဲနေဆဲဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းသည် ကတိထားရာ ပြည်ကို အပြီးအပိုင်စွန့်လွှတ်ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း သိရှိခဲ့သည်။

3. Fear not. This divine admonition reveals the fact that Jacob had feared he might be doing wrong in going to Egypt. He yearned to see Joseph, his long-lost son; but he also remembered the evil consequences of Abraham’s journey to Egypt (ch. 12:14–20), and that God had once forbidden Isaac to go there during a famine (ch. 26:2). Whether his journey would meet God’s approval may have been a serious question in the patriarch’s mind. Now God expressed approval of the journey and gave him reassuring promises. As formerly, when setting out for Padan-aram, so now in departing for Egypt, Jacob received the assurance that God would go with him, that the divine promise concerning his posterity was still valid, and that the move into Egypt would not mean the permanent abandonment of the Land of Promise.

၄. တစ်ဖန်ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်လာမည်
ဤကတိတော်သည် ယာကုပ်ကိုယ်တိုင်အတွက် သူ၏ရုပ်အလောင်းကို ကာနန်သို့ ပြန်လည်မြှုပ်နှံရန် ပို့ဆောင်ပေးခြင်းဖြင့် အကန့်အသတ်ဖြင့် ပြည့်စုံခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် ၂၁၅ နှစ်အကြာတွင် အီဂျစ်မှ ထွက်ခွာလာသောအခါ ပြည့်စုံစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

4. Bring thee up again. In a limited sense this promise was fulfilled to Jacob personally, when his body was returned to Canaan for interment, but fully in the exodus of Jacob’s descendants from Egypt some 215 years later.

၆. သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်အားလုံး

ညအခါရူပါရုံတွင် ဘုရားသခင်က ပေးသနားခဲ့သော ကတိတော်များဖြင့် အားပြည့်ဝလာပြီး၊ ယာကုပ်သည် သူ၏သားသမီးများနှင့် မြေးများနှင့်အတူ အီဂျစ်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။

6. All his seed. Strengthened and encouraged by the divine promises again vouchsafed to him in the nightly vision, Jacob went into Egypt, accompanied by his children and grandchildren.

မှတ်ချက်ပေးသူများစွာသည် ဘီနီဟာဆန်ရှိ သင်္ချိုင်းပုံတစ်ခုကို ယာကုပ်၏ အီဂျစ်သို့ပြောင်းရွှေ့မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြခဲ့သည်။ ဤပုံသည် အာဗြဟံ၏ အီဂျစ်သို့ ယခင်ခရီးစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်သည် (အခန်း ၁၂:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ၎င်းသည် ဘီစီ ၁၉ ရာစုတွင်၊ ဆယ်နှစ်ခုမြောက်မင်းဆက်လက်ထက်တွင် နိုင်းမြစ်ဝှမ်းသို့ ဆီးမီးတစ်လူမျိုးများ ရောက်ရှိလာမှုကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် ယာကုပ်၏ အီဂျစ်သို့ခရီးထက် အနည်းဆုံး နှစ်ရာစုခန့် စောပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဤပုံသည် ဆွေးနွေးနေသော ဖြစ်ရပ်နှင့် တပြိုင်နက်တည်း သရုပ်ဖော်ပုံအဖြစ် မယူဆနိုင်ပါ။ သို့သော်၊ ယာကုပ်၏ ပြောင်းရွှေ့မှုကို နားလည်ရန်အတွက် အရေးပါသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ဆီးမီးတစ်လူမျိုးများ၏ ပစ္စည်းများကို မြည်းများပေါ်တွင် တင်ဆောင်ထားပြီး၊ ၎င်းတို့၏ကလေးများကို မြည်းများပေါ်ရှိ ဝါးခြင်းများတွင် ထည့်ထားပုံကို ပြသထားသည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့၏ ရောင်စုံအဝတ်အစားများ၊ အဝတ်အစားပုံစံ၊ ဖိနပ်၊ လက်နက်များနှင့် ဂီတတူရိယာတစ်ခုဖြစ်သော လိုင်ယာကိုပင် ပြသထားသည် (စာမျက်နှာ ၁၆၀ ကိုကြည့်ပါ)။

Many commentators have drawn attention to a tomb picture from Beni Hasan in Egypt, as a parallel to Jacob’s migration to Egypt. This picture, already described in connection with Abraham’s earlier journey to Egypt (see on ch. 12:10), depicts the arrival of Semites in the Nile valley in the 19th century b.c., at the time of the Twelfth Dynasty. This would be at least two centuries before Jacob’s journey to Egypt, and the picture therefore cannot be taken as a contemporary illustration of the event under discussion. It is, nevertheless, important to an understanding of Jacob’s migration, because it shows Semitic men and women with their goods loaded upon asses and their children in wicker baskets on the backs of asses. It shows their colorful dress, and the style of their garments, shoes, weapons, and even a musical instrument, a lyre (see p. 160).

၈. ဣသရေလ၏သားများ
“ဣသရေလ၏သားများ” ဟူသော စကားစုသည် ဤနေရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ ယာကုပ်၏မိသားစု၏ အရွယ်အစားသည် ကြီးမားသောလူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ကြီးထွားလာမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဤနေရာတွင် ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်ဖြည့်ဆည်းမှုကို ရည်ညွှန်းပြီး ဖော်ပြထားသည်။ အမည်စာရင်းတွင် “ဣသရေလ၏သားများ” ကိုသာမက၊ ယာကုပ်ကိုယ်တိုင်၊ ယောသပ်နှင့် ယာကုပ်ရောက်ရှိမှုမတိုင်မီ မွေးဖွားခဲ့သော သူ၏သားနှစ်ဦးပါ ပါဝင်သည်။

8. The children of Israel. First occurrence of this expression. The size of Jacob’s family, which was to grow into a great nation, is given here, in evident allusion to the fulfillment of the divine promise with which he went into Egypt. The list of names includes not merely the “sons of Israel” in the stricter sense, but also the patriarch himself, and Joseph, with his two sons, who were born before Jacob’s arrival in Egypt.

၉. ရူဗင်၏သားများ

ရူဗင်၏ သားလေးဦးအနက် နောက်ဆုံးနှစ်ဦးသည် ယာကုပ်ထံသို့ ပထမဆုံးအကြိမ် ပြန်လည်ရောက်ရှိစဉ်က (အခန်း ၄၂:၃၇) ရူဗင်တွင် သားနှစ်ဦးသာရှိခဲ့သောကြောင့် ၎င်းတို့၏မိခင်၏လက်မောင်းထဲတွင် ကလေးငယ်များသာ ဖြစ်ပြီးဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏အမည်များ၏ အဓိပ္ပာယ်များမှာ- ဟာနုတ် (ဧနောက်၏ အမည်ပုံစံတစ်ခု)၊ ကိမ်း၏ပထမဆုံးသားနှင့် ဧနောက်ပုဂ္ဂိုလ် (အခန်း ၄:၁၇; ၅:၁၉) တို့၏ အမည်ဖြစ်ပြီး “အပ်နှံခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဖဲလူး၊ “ခွဲထွက်ခြင်း”; ဟဲဇရွန်၊ “ဝိုင်းပတ်ခြင်း”; ကာမီ၊ “စပျစ်နွယ်ပင်စိုက်သူ” သို့မဟုတ် “ကျွန်ုပ်၏စပျစ်ဥယျာဉ်”။

9. The sons of Reuben. Of the four sons of Reuben, the last two mentioned must have been mere babes in the arms of their mother, since Reuben had had only two sons at the time of his first return from Egypt (ch. 42:37). Their names mean: Hanoch (a variant of “Enoch”), the name also of Cain’s first-born (ch. 4:17), and of the patriarch Enoch (ch. 5:19), means “dedicated”; Phallu, “separated”; Hezron, “enclosure”; and Carmi, “vinedresser” or “my vineyard.”

၁၀. ရှိမောင်၏သားများ

ဂျီမူရယ်၊ “ဘုရားသခင်၏နေ့”; ဂျာမင်၊ “ညာလက်”; ဩဟဒ်၊ “ပေါင်းစည်းခြင်း”; ဂျာခင်၊ “သူ [ဘုရားသခင်] တည်ထောင်သည်”; ဇိုဟာ၊ “ဖြူစင်ခြင်း” သို့မဟုတ် “တောက်ပခြင်း”; ရှောလ်၊ “တောင်းဆိုခြင်း”။

10. The sons of Simeon. Jemuel means “day of God”; Jamin, “right hand”; Ohad, “united”; Jachin, “he [God] establishes”; Zohar, “whiteness” or “brilliance”; and Shaul, “asked for.”

ကာနန်အမျိုးသမီး

ရှိမောင်၏သားတစ်ဦးကို “ကာနန်အမျိုးသမီး၏သား” ဟု ဖော်ပြခြင်းသည် ယာကုပ်၏သားများသည် ကာနန်လူမျိုးများထဲမှ ဇနီးမယူရန် ဓလေ့မရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ၎င်းတို့သည် မိမိတို့၏ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားရှိ ဖခင်ဖက်ဆွေမျိုးများဖြစ်သော ဣရှမေလ၊ ကီတုရာ၏သားများ သို့မဟုတ် ဧသောမှ ဇနီးများကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ရှိမောင်နှင့် ယုဒ (အခန်း ၃၈:၂) တို့သာ ကာနန်အမျိုးသမီးများကို ဇနီးအဖြစ် ယူခဲ့ပုံရသည်။

Canaanitish woman. The reference to one of the sons of Simeon as “the son of a Canaanitish woman” implies that it was not the custom of the sons of Jacob to take wives from among the Canaanites. As a rule they were chosen from the paternal relatives in Mesopotamia, the families of Ishmael, the Keturah sons, or Esau. Only Simeon and Judah (ch. 38:2) seem to have had Canaanite wives.

၁၁. လေဝိ၏သားများ
ဂါရှုန်၊ “ထုတ်ပယ်ခြင်း” သို့မဟုတ် “ညှစ်ထုတ်ခြင်း”; ကိုဟတ်၊ “စုဝေးခြင်း”; မရာရိ၊ “ခါးသီးခြင်း”။

11. The sons of Levi. Gershon means “expulsion” or “extortion”; Kohath, “assembly”; and Merari, “bitter.”

၁၂. ယုဒ၏သားများ

ဖါရက်ဇ်နှင့် ဇာရဟတို့၏ အမည်များ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို အခန်း ၃၈:၂၉-၃၀ တွင် ကြည့်ပါ။ ကာနန်ပြည်တွင် သေဆုံးခဲ့သော ဧရနှင့် ဩနန်တို့ကို မရေတွက်ထားဘဲ၊ ဖါရက်ဇ်တွင် သားနှစ်ဦးရှိပြီး၊ ဟဲဇရွန်၊ “ဝိုင်းပတ်ခြင်း” (အခန်း ၉ ကိုကြည့်ပါ) နှင့် ဟာမူလ်၊ “သနားခြင်းခံရသူ” ဖြစ်သည်။

12. The sons of Judah. On the meaning of the names of Pharez and Zarah see on ch. 38:29, 30. Er and Onan, who died in the land of Canaan, are not counted, but Pharez already had two sons, Hezron, meaning “enclosure” (see v. 9), and Hamul, “one who has received mercy.”

၁၃. ဣဿခါရ၏သားများ

တိုလာ၊ “ပိုးကောင်” သို့မဟုတ် “အနီရောင်”; ဖူဗာ၊ “ပါးစပ်”; ယုံး၊ နံပါတ် ၂၆:၂၄ နှင့် ၁ ရာဇဝင် ၇:၁ တွင် ယာရှုပ်ဟူသော အမည်အပြည့်အစုံဖြစ်ပြီး “မိမိကိုယ်ကို လှည့်ပတ်ခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ရှိမရုန်၊ “စောင့်ကြည့်ခြင်း”။

13. The sons of Issachar. Tola means “worm” or “scarlet,” and Phuvah, “mouth.” Job, which seems to stand for the unabbreviated form Jashub (Num. 26:24; 1 Chron. 7:1), means “turning oneself,” and Shimron, “watch.”

၁၄. ဇာဗုလုန်၏သားများ

စရက်၊ “ထိတ်လန့်ခြင်း”; ဧလုန်၊ “ဝက်သစ်ချပင်”; ယာလီလ်၊ “ဘုရားသခင်ကို စောင့်မျှော်ခြင်း”။

14. The sons of Zebulun. Sered means “fear”; Elon, “oak”; and Jahleel, “wait for God.”

၁၅. ဒိနာ

ရှေခင်မြို့တွင် ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျမှုကြောင့် အိမ်ထောင်မပြုခဲ့ရဘဲ၊ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်၏မိသားစုတွင် သီးခြားအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။

15. Dinah. Apparently unmarried since her misfortune in Shechem, and therefore mentioned here as an independent member of Jacob’s family.

သုံးဆယ့်သုံးယောက်

ဤအရေအတွက်သည် ဧရနှင့် ဩနန်တို့ကို ဖယ်ထုတ်ပြီး ယာကုပ်နှင့် ဒိနာတို့ကို ထည့်သွင်းရေတွက်ခြင်းဖြင့် ရရှိသည်၊ သို့မဟုတ် ဧရနှင့် ဩနန်တို့ကို ထည့်သွင်းပြီး ယာကုပ်နှင့် ဒိနာတို့ကို ဖယ်ထုတ်ခြင်းဖြင့် ရရှိသည်။ လီယာ၏သား ၆ ဦး၊ အသက်ရှင်နေသော မြေးသား ၂၃ ဦး၊ ဖါရက်ဇ်၏သားဖြစ်သော မြီးသား ၂ ဦးနှင့် သမီးတစ်ဦးတို့သည် စုစုပေါင်း ၃၂ ဦးဖြစ်ပြီး၊ ယာကုပ်နှင့်အတူ ၃၃ ဦးဖြစ်သည်။

Thirty and three. This number is reached either by excluding Er and Onan and including Jacob and Dinah, as is most likely correct, or by including Er and Onan and excluding Jacob and Dinah. The 6 sons of Leah, 23 grandsons (who were still alive), 2 great-grandsons (sons of Pharez), and 1 daughter, add up to 32 persons, or with Jacob, 33.

၁၆. ဂဒ်၏သားများ

ဇိဖီယုန်၊ “မျှော်လင့်ခြင်း”; ဟဂ္ဂီ၊ “ပွဲတော်ဆန်ခြင်း”; ရှုနီ၊ “တိတ်ဆိတ်ခြင်း”; ဧဇဗုန်၊ “ပင်ပန်းခြင်း”; ဧရီ၊ “စောင့်ကြပ်ခြင်း”; အရိုဒီ၊ “ကုန်းနှီးပုံစံ”; အရေလီ၊ “ဘုရားသခင်၏ခြင်္သေ့”။

16. The sons of Gad. Ziphion means “expectation”; Haggi, “festive”; Shuni, “quiet”; Ezbon, “toiling”; Eri, “guarding”; Arodi, “hunch-backed”; and Areli, “lion of God.”

၁၇. အာရှာ၏သားများ

ဂျိမနာ၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ မသေချာပါ။ ဣရှုအာ နှင့် ဣစွီတို့သည် “သူတူညီသည်” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်တူသည်။ ဘရီယာ၊ “လက်ဆောင်”; ၎င်းတို့၏ညီမ စရာ၏အမည်သည် “ပေါများခြငည်း”; ဟီဘာ၊ “မိတ်ဆွေ” သို့မဟုတ် “ဖော်ရွေ”; မယ်လခိရယ်၊ “ဘုရားသခင်၏ဘုရင်”။

17. The sons of Asher. The meaning of Jimnah is uncertain. Ishuah and Isui both have the same meaning, “he is equal,” and Beriah means “gift.” Their sister Serah’s name means “abundance.” Heber means “friend” or “fellow,” and Malchiel, “king of God.”

ယာကုပ်၏ မြေးသားစုစုပေါင်း ၅၁ ဦးအနက် အာရှာ၏သမီးတစ်ဦးသာမွေးဖွားခဲ့သည်ဟု မဖြစ်နိုင်ပါ။ သူမသည် ဒိနာ (အခန်း ၁၅) ကဲ့သို့ အိမ်ထောင်မပြုခဲ့သောကြောင့် ဖော်ပြခံရခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အခြားသမီးများနှင့် မြေးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ခင်ပွန်းများနှင့်အတူ ၎င်းတို့၏အိမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့သွားခဲ့သည်။

It is inconceivable that of Jacob’s grandchildren, of whom 51 grandsons are enumerated by name, only 1 girl should have been born, the daughter of Asher. She is probably mentioned because, like Dinah (v. 15), she remained unmarried. She had not gone over to another family, like the other daughters and granddaughters of Jacob, who had followed their husbands to their homes.

၁၈. ဆယ့်ခြောက်ယောက်

ဇိလပာ၏ သားနှစ်ဦး၊ မြေးသား ၁၁ ဦး၊ မြေးသမီးတစ်ဦးနှင့် မြီးသား ၂ ဦးတို့သည် စုစုပေါင်း ၁၆ ဦးဖြစ်သည်။

18. Sixteen souls. Zilpah’s 2 sons, her 11 grandsons, 1 granddaughter, and 2 great-grandsons make up the number 16.

၂၀. မာနဿီနှင့် ဧဖရိမ်
အခန်း ၄၁:၅၀-၅၂ ကို ကြည့်ပါ။

20. Manasseh and Ephraim. See on ch. 41:50-52.

၂၁. ဗင်ယာမိန်၏သားများ

ဘလာ၊ “မျိုချခြင်း”; ဘီခါ၊ “ဆုံလှည့်သောအဆီ”; အာရှဘယ်၊ ဂျီရာ၊ မုပ္ပိမ်၊ အာဒ်တို့၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ မသေချာပါ။ နာမန်၊ “သာယာခြင်း”; ဧဟိ၊ “ကျွန်ုပ်၏ညီအစ်ကို”; ရုံး၊ “ဦးခေါင်း”; ဟုပ္ပိမ်၊ “အဖုံးများ”။

21. The sons of Benjamin. Belah means “devouring,” and Becher, “young male camel.” Ashbel, Gera, Muppim, and Ard are of uncertain meaning. Naaman means “pleasantness”; Ehi, “my brother”; Rosh, “head”; and Huppim, “coverings.”

နံပါတ် ၂၆:၄၀ ရှိ ဗင်္ယာမိန်၏ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်စာရင်းတွင် နာမန်နှင့် အာဒ်သည် ဗေလာ၏သားများ၊ ဆိုလိုသည်မှာ ဗင်္ယာမိန်၏ မြေးများအဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်သော ရှင်းပြချက်တစ်ခုမှာ ဗင်္ယာမိန်၏ သားနှစ်ဦးဖြစ်သော နာမန်နှင့် အာဒ်သည် သားများမရှိဘဲ သေဆုံးသွားခဲ့ပြီး၊ ဗေလာသည် ၎င်း၏သားများကို ၎င်း၏သေဆုံးသွားသော ညီအစ်ကိုနှစ်ဦး၏ အမည်များဖြင့် ခေါ်ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤနည်းဖြင့် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ဦးလေးများ၏ အမည်များသာမက လူမျိုးတစ်ခုလုံးတွင် ၎င်းတို့၏ ရာထူးများကိုပါ ရယူခဲ့ပြီး မိသားစုခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဘေခါ၊ ဂျေရာနှင့် ရိုရှ်တို့၏ အမည်များသည် နံပါတ် ၂၆ ရှိ စာရင်းမှ ချန်လှပ်ထားခံရခြင်းမှာ ၎င်းတို့သည် သားများမရှိဘဲ စောစီးစွာ သေဆုံးသွားခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။

In Benjamin’s genealogical list of Num. 26:40 Naaman and Ard are given as the sons of Bela, that is, the grandsons of Benjamin. A reasonable explanation is that the two sons of Benjamin, Naaman and Ard, died without offspring, and that Bela called his sons after the names of his two deceased brothers. In this way they would take not only their uncles’ names but also their position in the tribe, and become heads of families. The names of Becher, Gera, and Rosh may likewise have been omitted from the list in Num. 26 for the reason that they had died early without offspring.

၂၂။ စုစုပေါင်းဝိညာဉ်များသည် ဆယ့်လေးဦးဖြစ်သည်။ ရာခေလ၏ သားနှစ်ဦးနှင့် သူမ၏ မြေးဆယ့်နှစ်ဦးတို့သည် ဆယ့်လေးဦးဖြစ်သည်။

22. All the souls were fourteen. Rachel’s 2 sons and her 12 grandsons make up the number of 14.

၂၃။ ဒန်၏ သားများ။ ဒန်၏ သားတစ်ဦးသာဖော်ပြထားသည်။ “သားများ” ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် သားတစ်ဦးသာဖြစ်စေ၊ သားအများဖြစ်စေ၊ တစ်ပုံစံတည်းသုံးသော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ ဤဓလေ့၏ နောက်ထပ်ဥပမာတစ်ခုမှာ အခန်းငယ် ၁၅ တွင် “သမီးများ” ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို ဒိန္နါးတစ်ဦးသာဖော်ပြထားသော်လည်း အသုံးပြုထားသည်။ ဟုရှင်၏ အမည်သည် မရေရာသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။

23. The sons of Dan. Only one son of Dan is listed. The plural form “sons” is used as a stereotype phrase, whether one or several sons are named. Another example of this custom is v. 15, where the term “daughters” is used, although only one, Dinah, is mentioned. Hushim’s name is of uncertain meaning.

၂၄။ နဿလိ၏ သားများ။ ယာဇီလ်သည် “ဘုရားသခင်ခွဲဝေပေးတော်မူသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဂုနိသည် မရေရာသော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ယေဇာသည် “ပုံရိပ်” သို့မဟုတ် “ဘောင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ရှိလင်သည် “ဆုချီးမြှင့်ခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

24. The sons of Naphtali. Jahzeel means “allotted by God,” but Guni is of uncertain meaning. Jezer means “image” or “frame,” and Shillem, “recompense.”

၂၅။ စုစုပေါင်းဝိညာဉ်များသည် ခုနစ်ဦးဖြစ်သည်။ ဗိလဟာ၏ သားနှစ်ဦးနှင့် မြေးငါးဦးတို့သည် ခုနစ်ဦးဖြစ်သည်။

25. All the souls were seven. Bilhah’s two sons and five grandsons make up this number.

၂၆။ စုစုပေါင်းဝိညာဉ်များ။ ဤဂဏန်းတွင် အီဂျစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့လာချိန်တွင် ယာကုပ်၏ သားစဉ်မြေးဆက်များသာ ပါဝင်ပြီး၊ သူ၏ သားများ၏ ဇနီးများ၊ သို့မဟုတ် အိမ်ထောင်ပြုထားသော သမီးများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများသည် အခြားအနွယ်များသို့ ပိုင်ဆိုင်သွားသဖြင့် ပါဝင်မည်မဟုတ်ပေ။ ခြောက်ဆယ့်ခြောက်ဦးသည် အောက်ပါအစိတ်အပိုင်းများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်-

26. All the souls. This figure includes only descendants of Jacob who were still living at the time of the migration to Egypt, but not his sons’ wives, or his married daughters and their families, if such came down with him to Egypt, since they had become members of other tribes. The number 66 is constituted of the following parts: ယာကုပ်၏ သားလယ်ကျွမ်းကျင်သူ ၁၁ ဦးနှင့် အိမ်ထောင်မပြုသေးသော သမီးတစ်ဦး ၁၂

ရုဗင်၏ သားများ ၄

ရှိမောင်၏ သားများ ၆

လေဝိ၏ သားများ ၃

ယုဒ၏ သား ၃ ဦးနှင့် မြေး ၂ ဦး ၅

ဣသရာ၏ သားများ ၄

ဇာဗုလုန်၏ သားများ ၃

ဂဒ်၏ သားများ ၇

အာရှာ၏ သား ၄ ဦး၊ သမီး ၁ ဦးနှင့် မြေး ၂ ဦး ၇

ဒန်၏ သား ၁

နဿလိ၏ သားများ ၄

ဗင်ယာမိန်၏ သားများ ၁၀

Jacob’s 11 sons and 1 unmarried daughter

Reuben’s sons

Simeon’s sons

Levi’s sons

Judah’s 3 sons and 2 grandsons

Issachar’s sons

Zebulun’s sons

Gad’s sons

Asher’s 4 sons, 1 daughter, and 2 grandsons

Dan’s son

Naphtali’s sons

Benjamin’s sons

စုစုပေါင်း ၆၆

Total

၂၇။ အနှစ်ခုနှစ်ဆယ်။ မောရှေသည် ယာကုပ်၊ ယောသပ်၊ နှင့် သူ၏သားနှစ်ယောက်တို့ကို ယာကုပ်၏ဆွေမျိုးစုစုပေါင်း ၆၆ ဦးထဲသို့ ထည့်ပေါင်းပြီး၊ အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် အခြေချနေထိုင်သော ယာကုပ်၏မိသားစုစုပေါင်း ၇၀ ဦးအဖြစ် ဖော်ပြသည်။ စတီဖင်၏ ၇၅ ဦး (တမန်တော်များကျမ်း ၇:၁၄) ဟူသော စုစုပေါင်းသည် ၇၀ ဦးအစား ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းမှာ သူသည် ဂရိဘာသာစကားပြောသော ဂျူးဖြစ်ပြီး၊ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် မကြာခဏ ကိုးကားလေ့ရှိသော ဂရိဓမ္မဟောင်းကျမ်းဗားရှင်းကို အသုံးပြုခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည် (တမန်တော်များကျမ်း ၆:၁ ကိုကြည့်ပါ)။ ဤဗားရှင်းတွင် ယောသပ်၏ဆွေမျိုးနောက်ထပ် ၅ ဦးပါဝင်သည် (ကျမ်းပိုဒ် ၂၀၊ ၂၇၊ LXX ကိုကြည့်ပါ)။

27. Threescore and ten. Moses adds Jacob, Joseph, and his 2 sons to the 66 descendants of Jacob, giving 70 as the total of Jacob’s family that settled in Egypt. Stephen’s total of 75 (Acts 7:14), instead of 70, is probably due to his being a Greek-speaking Jew who used the Greek OT version, often quoted in the NT (see on Acts 6:1). This version includes 5 other (later) descendants of Joseph (see vs. 20, 27, LXX).

၂၈။ သူသည် ယုဒါကို ရှေ့သို့စေလွှတ်သည်။ ယာကုပ်၏အိမ်တော်စာရင်းကို ဖော်ပြပြီးနောက်၊ အီဂျစ်သို့ရောက်ရှိမှုအကြောင်းကို ဖော်ပြထားသည်။ ယုဒါသည် ယခင်အီဂျစ်ခရီးစဉ်တွင် ထူးခြားသောခေါင်းဆောင်မှုအရည်အသွေးများကို ပြသခဲ့သောကြောင့်၊ အသက်ကြီးသော ယာကုပ်ကိုယ်စားပြုရန် သဘာဝအလျောက် ရွေးချယ်ခံရသည်။ သူသည် ယောသပ်ထံမှ အခြေချနေထိုင်ရန်နေရာအတွက် လိုအပ်သောညွှန်ကြားချက်များကို ရယူပြီး၊ ဂေါရှင်သို့ ခရီးသွားအဖွဲ့ကို လမ်းညွှန်ရန် ပြန်လာခဲ့သည် (ချဒ္ဒါး ၄၅:၁၀ ကိုကြည့်ပါ)။ ယုဒါသည် ဤတာဝန်ကိုထမ်းဆောင်ခဲ့ခြင်းသည် သူ့ကို ယာကုပ်က မွေးရာပါအခွင့်အရေးဆက်ခံသူအဖြစ် ရွေးချယ်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ချစ်လှစွာသော ဗင်္ယာမိန်သည် ငယ်ရွယ်ပြီး အတွေ့အကြုံနည်းပါးသည်၊ နောက်ပိုင်းအခြေအနေများအရ သူ့တွင် ခေါင်းဆောင်မှုအရည်အသွေးများ ချို့တဲ့ခဲ့သည်။ ဗင်္ယာမိန်သည် “ဝံပုလွေ” သာဖြစ်သော်လည်း ယုဒါသည် “ခြင်္သေ့” ဖြစ်သည် (ချဒ္ဒါး ၄၉:၉၊ ၂၇)။

28. He sent Judah before him. The list of the house of Jacob is followed by an account of the arrival in Egypt. Judah, having shown remarkable qualities of leadership on their previous trip to Egypt, was naturally selected to represent the aged patriarch and announce his arrival. He would also obtain from Joseph necessary instructions as to the place of their settlement, and then return to guide the caravan to Goshen (see on ch. 45:10). The fact that Judah performed this task suggests that he had already been selected by Jacob as inheritor of the birthright. Benjamin, though beloved, was young and lacking in experience, and, as later circumstances proved, he lacked qualities of leadership. Benjamin was only a “wolf,” but Judah was a “lion” (ch. 49:9, 27).

၂၉။ လည်ပင်းပေါ်သို့ ဖက်လှဲသည်။ “မိမိကိုယ်ကိုပြသည်” ဟူသောအသုံးအနှုန်းသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ဘုရားသခင်၏ထင်ရှားပြခြင်းအတွက်သာ အသုံးပြုသော်လည်း၊ ဤနေရာတွင် ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်ကိုတွေ့ဆုံရန် လာသောအခါ ဘုန်းတန်ခိုးဖြင့်ရောက်ရှိလာခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ ဤတွေ့ဆုံမှုသည် သူတို့နှစ်ဦးစလုံး၏ဘဝကို အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ သူတို့အချင်းချင်း တွေ့ဆုံလိုသည့်ဆန္ဒမည်မျှပြင်းပြသည်ကို စိတ်ကူးဖြင့်သာ မြင်ယောင်နိုင်ပြီး၊ ဖော်ပြရန်မဖြစ်နိုင်ပေ။ အချင်းချင်းချစ်ခြင်းမေတ္တာ၊ နှလုံးသားထဲမှ ဝမ်းမြောက်မှုဖြင့် စီးဆင်းလာသော မျက်ရည်များသည် သူတို့၏ခွဲခွာနေရသည့်ကာလရှည်အတွင်း ယိုကျခဲ့သော ခါးသီးသောမျက်ရည်များပြီးနောက် ဝမ်းမြောက်မှုမျက်ရည်များဖြစ်သည်။

29. Fell on his neck. The expression “presented himself,” generally used only of the appearance of God, here suggests the glory in which Joseph came to meet his father. This meeting brought the lives of both men to a climax. How earnestly they had yearned to see each other is a matter for the imagination, not for description. Their great love, each for the other, overflowing in the joy of their hearts, was poured out in tears, which could no longer be kept back. These were tears of joy, that came after many tears of bitterness shed during their long separation.

၃၀။ ယခုမသေမီ။ ယာကုပ်သည် သေလိုသည်ဟု ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ယခုအခါ သူသည် လုံးဝစိတ်ကျေနပ်သည်။ ယောသပ်ကို သူ၏မျက်စိဖြင့်တွေ့မြင်ပြီး၊ ချစ်လှစွာသောသား၏ပျော်ရွှင်မှုကို သိရှိပြီးနောက်၊ ဘဝတွင် ဤထက်ပိုမိုကြီးမားသောပျော်ရွှင်မှုမရှိနိုင်တော့ဟု ခံစားရသည်။ သူ၏နှလုံးသားထဲမှ နောက်ဆုံးမြေကြီးလောကဆန္ဒသည် လုံးဝဖြည့်ဆည်းပြီးဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်အလိုတော်ရှိသည့်အခါမည်သည့်နေရာ၊ မည်သည့်အချိန်တွင်မဆို သူ၏ဘဝကို စွန့်လွှတ်ရန် အသင့်ဖြစ်သည်။

30. Now let me die. Not that Jacob wished to die, but that he was now completely satisfied. Having seen Joseph with his own eyes, and knowing that his beloved son’s happiness was assured, he felt that life could offer him no greater joy. The last earthly longing of his heart was completely satisfied, and he was ready to lay down his life whenever and wherever God saw fit.

၃၃။ ဖာရိုဘုရင်က သင်တို့ကိုခေါ်သောအခါ။ ယောသပ်သည် သူ၏ဆွေမျိုးများကို အီဂျစ်သို့ရောက်ရှိပြီးနောက် ပထမဦးစွာလုပ်ဆောင်ရန်ရည်ရွယ်ခဲ့သည်မှာ သူ၏ဖခင်နှင့်ညီအစ်ကိုများကို ဘုရင်ထံမိတ်ဆက်ပေးရန်ဖြစ်သည်။ ဖာရိုဘုရင်သည် သူတို့အနက်အချို့ကို အရာရှိများအဖြစ်ခန့်အပ်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်ကဲ့သို့ အသုံးဝင်နိုင်သည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့ပေမည်။ သို့သော် ယောသပ်သည် အီဂျစ်နန်းရင်းနှီးမှု၏ ဆွဲဆောင်မှုများနှင့် သူ၏ညီအစ်ကိုများ၏ အားနည်းသောစရိုက်များကို သဘောပေါက်ထားသဖြင့်၊ ၎င်းတို့သည် သွေးဆောင်မှုကို မကြာမီ လိုက်လျောနိုင်ပြီး ဘုရားသခင်၏အစီအစဉ်တွင် ၎င်းတို့၏အနာဂတ်အခန်းကဏ္ဍကို မေ့လျော့သွားမည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယောသပ်သည် ၎င်းတို့အား မေးမြန်းခံရလျှင် ၎င်းတို့၏အလုပ်မှာ သိုးထိန်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြရန် အလေးပေးခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖော်ပြခြင်းသည် ၎င်းတို့သည် နန်းတွင်းဘဝအတွက် အရည်အချင်းမပြည့်မီဟု ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။

33. When Pharaoh shall call you. One of the first things Joseph purposed to do, after welcoming his relatives to Egypt, was to introduce his father and brothers to the king. Pharaoh might have intended to appoint some of them as officers, thinking they might be as useful to him as Joseph. But Joseph, well aware of the allurements of Egyptian court life, and the weak characters of his brothers, feared that they might soon succumb to temptation and lose the vision of their future part in God’s plan. This way why Joseph emphasized that they should state, if asked, that their occupation was that of shepherds, so implying that they were unqualified for court life.

၃၄။ ဂေါရှင်ပြည်။ ဂေါရှင်သည် အရှေ့ဒယ်လ်တာဒေသတွင်ရှိပြီး၊ သိုးနွားများအတွက် အလွန်သင့်လျော်သည်။ မြို့တော်နှင့် နီးကပ်သော်လည်း (ချဒ္ဒါး ၄၅:၁၀)၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ကို အီဂျစ်လူမျိုးများနှင့် ခွဲထားပြီး၊ ၎င်းတို့၏ဘဝပုံစံ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ နှင့် ဘုရားသခင်ကို အခြားသူများအား ထိခိုက်မှုမရှိဘဲ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းနိုင်စေသည်။ ထို့ပြင် ၎င်းတို့သည် ခါနာန်နှင့် နီးကပ်သောကြောင့် အရေးပေါ်အခါတွင် အလွယ်တကူထွက်ခွာနိုင်သည်။ ယောသပ်သည် သူ၏လူမျိုး၏အနာဂတ်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်မှုရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ထွက်ခွာရမည့်အချိန်ကို သိရှိခဲ့ပုံရသည်။

34. The land of Goshen. Goshen, in the eastern Delta region, was admirably suitable for flocks and herds. Though near the capital (ch. 45:10), it would isolate them from the Egyptians, and would permit them to live their own lives, continue their own culture, and serve their own God without offense to others. Furthermore, they would be comparatively near to Canaan, and could easily leave in a time of emergency. Joseph thus revealed insight into the destiny of his people, apparently realizing that the time would come when they would have to leave.

သိုးထိန်းများအားလုံးသည် စက်ဆုပ်ဖွယ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ယောသပ်၏စကားမဟုတ်ဘဲ၊ ယောသပ်၏အကြံဉာဏ်နှင့်လုပ်ဆောင်ချက်ကို ရှင်းပြရန် သမိုင်းဆရာမောရှေ၏စကားဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့ညီအစ်ကိုများက သိုးထိန်းအလုပ်ကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်လိုသည်ဟု ဖော်ပြပါက၊ ဘုရင်သည် ၎င်းတို့ကို ဂေါရှင်ဒေသတွင် အခြေချရန် ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများပြီး၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ကို နိုင်းမြစ်ချိုင့်ဝှမ်းနှင့် အီဂျစ်လူမျိုးအများစုနှင့် ခွဲထားလိမ့်မည်။ မောရှေ၏ အီဂျစ်လူမျိုး၏သိုးထိန်းများအပေါ် သဘောထားအကဲဖြတ်မှုသည် နောက်ပိုင်းတွင် ဂရိစာရေးဆရာများ (ဟီရိုဒိုတပ်စ်၊ ii. ၄၇၊ ၁၆၄) နှင့် ယိုးဇူးဖပ်စ် (Antiquities ii. ၇. ၅) တို့ဖြင့် အတည်ပြုခံရပြီး၊ ပန်းချီကားများနှင့် ရုပ်ကြွပုံများဖြင့် အစောပိုင်းတွင်လည်း သက်သေပြခံရသည်။ သိုးထိန်းများကို မကြာခဏ သနားစရာကောင်းသော၊ ညစ်ပတ်ပြီး ရိတ်မထားသော၊ အဝတ်မရှိသလောက်၊ ဆာလောင်နေသော၊ မသန်စွမ်းသူများအဖြစ် ပုံဖော်ထားသည်။

Every shepherd is an abomination. These are probably not the words of Joseph, but of Moses, the historian, given in explanation of Joseph’s advice and action. If his brothers should voice a desire to continue their occupation as shepherds, the king would most likely consent to their settling in the region of Goshen, which would isolate them from the valley of the Nile and most Egyptians. Moses’ evaluation of the Egyptian attitude toward shepherds is corroborated later by Greek writers (Herodotus, ii. 47, 164) and by Josephus (Antiquities ii. 7. 5), as earlier by pictorial representations in paintings and reliefs. Shepherds are frequently represented as miserable creatures, dirty and unshaven, naked and half starved, and often either lame or deformed.

ellen g. white comments

1-34 PP 232-233

6, 7 SR 147

29 5T 125

အခန်းကြီး - ၄၇

chapter 47

၁။ ယောသပ်သည် သူ၏ညီအစ်ကိုငါးဦးနှင့် ဖခင်ကို ဖာရိုဘုရင်ထံ မိတ်ဆက်ပေးသည်။ ၇။ သူတို့အား နေရာထိုင်ခင်းနှင့် စားနပ်ရိက္ခာပေးသည်။ ၁၃။ သူသည် အီဂျစ်လူမျိုး၏ပိုက်ဆံ၊ ၁၆။ သိုးနွားများ၊ ၁၈။ မြေယာများကို ဖာရိုဘုရင်အတွက် ရယူသည်။ ၂၂။ ယဇ်ပုံးများ၏မြေယာကို မဝယ်ယူခဲ့ပေ။ ၂၃။ သူသည် ၎င်းတို့အား မြေယာကို ငါးပုံတစ်ပုံဖြင့် ငှားရမ်းပေးသည်။ ၂၈။ ယာကုပ်၏အသက်အရွယ်။ ၂၉။ သူသည် ယောသပ်အား သူ၏ဘိုးဘေးများနှင့်အတူ သင်္ဂြိုဟ်ရန် ကျိန်ဆိုစေသည်။

1 Joseph presenteth five of his brethren, 7 and his father, before Pharaoh. 11 He giveth them habitation and maintenance. 13 He getteth all the Egyptians’ money, 16 their cattle, 18 their lands to Pharaoh. 22 The priests’ land was not bought. 23 He letteth the land to them for a fifth part. 28 Jacob’s age. 29 He sweareth Joseph to bury him with his fathers.

၂။ ညီအစ်ကိုအချို့ကို ရွေးချယ်သည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ဆွေမျိုးများ ဂေါရှင်သို့ရောက်ရှိကြောင်း ဖာရိုဘုရင်အား ကြိုတင်အကြောင်းကြားပြီးနောက်၊ ညီအစ်ကိုငါးဦးကို ဘုရင်ထံမိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ ကျမ်းစာဘာသာပြန်တွင် “ညီအစ်ကိုအချို့” ဟု မှန်ကန်စွာဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲစကားရပ်သည် ယခင်မှတ်ချက်ပေးသူများက မမှန်ကန်စွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းသည် “သူ၏ညီအစ်ကိုအားလုံးထဲမှ” ဟု ရိုးရှင်းစွာဆိုလိုသည့် ဟေဗြဲအသုံးအနှုန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

2. Took some of his brethren. Having previously informed Pharaoh of the arrival of his relatives in Goshen, Joseph presented five of his brothers to the king. The Hebrew expression correctly translated “some of his brethren” in the KJV was misunderstood by earlier commentators, who gave unwarranted interpretations of it. It is simply a Hebrew idiom meaning “out of the whole number of his brothers.”

၆။ အီဂျစ်ပြည်သည် သင်တို့ရှေ့တွင်ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် ခါနာန်ပြည်တွင် မိုးခေါင်ရေရှားမှုကြောင့် ၎င်းတို့၏သိုးနွားများအတွက် ကျက်စားရာနေရာမရှိသဖြင့် အီဂျစ်ပြည်တွင် ယာယီခိုလှုံရန်လာခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရင်သည် ယောသပ်အား ၎င်းတို့၏ဖခင်နှင့်ညီအစ်ကိုများအား နိုင်ငံ၏အကောင်းဆုံးနေရာဖြစ်သော ဂေါရှင်ပြည်တွင် နေထိုင်ရန်နေရာပေးရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။

6. The land of Egypt is before thee. They had come to sojourn in the land (not to settle there) because there was no pasture for their flocks in the land of Canaan, owing to the drought. The king then authorized Joseph to give his father and brothers a dwelling in the best part of the country, the land of Goshen.

၇။ ယောသပ်သည် ယာကုပ်ကို မိတ်ဆက်ပေးသည်။ ဂေါရှင်ဒေသတွင် အခြေချရန် ဘုရင်၏ခွင့်ပြုချက်ရရှိပြီးနောက်၊ ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်ကို ဖာရိုဘုရင်ထံ မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ ညီအစ်ကိုများနှင့် တွေ့ဆုံမှုသည် တရားဝင်သဘောဖြစ်ပြီး၊ ယာကုပ်နှင့် တွေ့ဆုံမှုသည် ပုဂ္ဂိုလိကသဘောဖြစ်သည်ဟု ယူဆရသည်။ ဘုရင်သည် ၎င်း၏ပထမဝန်ကြီး၏ဖခင်ကို တွေ့ဆုံရန် တောင်းဆိုခဲ့ပေမည်။

7. Joseph brought in Jacob. Joseph then presented his father to Pharaoh, once royal permission had already been given for settling in the region of Goshen. It has been suggested that the interview granted Joseph’s brothers was of an official nature, whereas Jacob’s audience with the monarch was of a purely private character. The king may have requested the opportunity of meeting the father of his first minister.

ယာကုပ်သည် ဖာရိုဘုရင်ကို ကောင်းကြီးပေးသည်။ ယာကုပ်သည် ဘုရင်များအား ပုံမှန်ပေးသော “ဘုရင်သည် ထာဝရအသက်ရှင်ပါစေ” ဟူသော နှုတ်ဆက်စကားကို မပေးခဲ့ပေ (၂ရာ. ၁၆:၁၆၊ ၁ရာ. ၁:၂၅၊ ဒံ. ၂:၄ စသည်ဖြင့်)။ ယေဟောဝါ၏ပရောဖက်တစ်ဦးအဖြစ် ၎င်း၏ဂုဏ်သိက္ခာကို သတိရှိသဖြင့် ယာကုပ်သည် ဖာရိုဘုရင်အား ကောင်းကင်ဆုတောင်းပေးခဲ့သည်။

Jacob blessed Pharaoh. Jacob did not extend to Pharaoh the customary salutation accorded kings, such as, “May the king live forever!” (2 Sam. 16:16; 1 Kings 1:25; Dan. 2:4; etc.). Conscious of his own dignity as a prophet of Jehovah, Jacob pronounced upon him a heavenly benediction.

၉။ ငါ၏ဘုရားဖူးခရီး၏နှစ်များ။ ယာကုပ်သည် ၎င်း၏ဘဝနှင့် ၎င်း၏ဖခင်၏ဘဝကို “ဘုရားဖူးခရီး” ဟု ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ခါနာန်ပြည်ကို အမှန်တကယ်ပိုင်ဆိုင်ခြင်းမရှိဘဲ၊ ၎င်းတို့အား အမွေအဖြစ်ကတိပေးထားသောပြည်တွင် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ လှည့်လည်နေထိုင်ရသည်။ ဤ“ဘုရားဖူးခရီး”သည် လောကီဘဝ၏ မတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုကို ပုံဆောင်ဖော်ပြပြီး၊ လူသားသည် ၎င်းအတွက်ဖန်တီးခံရပြီး ၎င်း၏ဝိညာဉ်သည် အမြဲတမ်းတောင့်တနေသော စစ်မှန်သောအနားယူမှုကို မရရှိပေ (ဟေဗြဲ ၄:၈-၉ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ပေါလုသည် ယာကုပ်၏ဤစကားများကို ကောင်းကင်ခါနာန်ပြည်၏ထာဝရအနားယူမှုအတွက် ဘိုးဘေးများ၏တောင့်တမှုကို ဖော်ပြသည့်အနေဖြင့် သင့်လျော်စွာမှတ်ယူနိုင်ခဲ့သည် (ဟေဗြဲ ၁၁:၁၃-၁၆)။

9. The years of my pilgrimage. Jacob referred to his own life and that of his father as a “pilgrimage.” They had not come into actual possession of Canaan, but had been obliged to wander about, unsettled and homeless, in the land promised them as an inheritance. This “pilgrimage” was at the same time a figurative representation of the inconsistency and weariness of the earthly life, in which man does not attain to that true rest for which he was created and for which his soul continually longs (see Heb. 4:8, 9). Paul could therefore appropriately regard these words of Jacob as a declaration of the yearning of the patriarchs for the eternal rest of the heavenly Canaan (Heb. 11:13–16).

နှစ်တစ်ရာ့သုံးဆယ်။ ယောသပ်သည် ရာထူးသို့ခန့်အပ်ခံရစဉ်က အသက်သုံးဆယ်ရှိခဲ့သည် (ကမ္ဘာ ၄၁:၄၆)။ ထိုအချိန်မှစ၍ ကြွယ်ဝသောနှစ်ခုနှစ်နှစ် (၄၁:၄၇-၄၉) နှင့် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနှစ်နှစ် (၄၅:၆) ကုန်လွန်သွားခဲ့သည်။ ယခုသူသည် အသက်သုံးဆယ့်ကိုးနှစ်သို့ရောက်ရှိပြီး၊ သူ၏ဖခင်သည် အသက်တစ်ရာ့သုံးဆယ်ရှိခဲ့သည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်အသက်ကိုးဆယ့်တစ်နှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ သူ၏မွေးဖွားမှုသည် ယာကုပ်ပါဒမ်အာရမ်တွင် ဆယ့်လေးနှစ်နေထိုင်ပြီးစီးချိန် (၃၀:၂၅) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် ထိုနေရာသို့ရောက်ရှိစဉ်က အသက်ခုနှစ်ဆယ့်ခုနှစ်ရှိခဲ့ရမည်။

An hundred and thirty years. Joseph had been 30 years old at the time of his appointment to office (Gen. 41:46), and since that time the 7 plentiful years (ch. 41:47–49) and 2 years of famine had passed (ch. 45:6). Now he had reached the age of 39, and his father was 130 years of age. It is evident from these figures that Joseph was born when his father was 91 years old. Since his birth occurred at the close of Jacob’s 14 years of residence in Padan-aram (ch. 30:25), the patriarch’s age upon arrival there must have been 77.

အနည်းငယ်နှင့်ဆိုးရွားသည်။ ယာကုပ်၏ဘဝအကဲဖြတ်ချက်သည် သူ၏ဘိုးဘေးများနှင့်နှိုင်းယှဉ်လျှင် အလွန်မှန်ကန်သည်။ အာဗြဟံသည် အသက်တစ်ရာ့ခုနှစ်ဆယ့်ငါးနှစ်ထိ အသက်ရှင်ခဲ့ပြီး၊ ဣဇာက်သည် တစ်ရာ့ရှစ်ဆယ်နှစ်ထိ အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ သူတို့တစ်ဦးမျှ ယာကုပ်ကဲ့သို့ မရေရာမသေချာသောဘဝ၊ ဒုက္ခနှင့်အန္တရာယ်များ၊ ဆင်းရဲဒုက္ခများနှင့်ပြည့်နှက်နေသောဘဝကို မဖြတ်သန်းခဲ့ရပေ။ ဟာရန်သို့ထွက်ပြေးချိန်မှ အီဂျစ်သို့ပြောင်းရွှေ့သည်အထိ၊ သူ၏ဘဝသည် ဒုက္ခများဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသည့်အရာများသာဖြစ်သည် (၄၂:၃၆)။

Few and evil. Jacob’s evaluation of his life was only too true when compared with that of his fathers. Abraham had lived to be 175 years old, and Isaac 180. Neither had led so uncertain a life, so full of distress and danger, of tribulation and anguish, as had Jacob. From his flight to Haran to the time of his removal to Egypt, his life had been nothing but one long succession of troubles (ch. 42:36).

၁၁။ ရာမီးစီးမြို့၏ပြည်။ ဤထုတ်ပြန်ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ ဝေဖန်သုံးသပ်သူများက အမြင်နှစ်မျိုးရှိသည်။ အချို့က ၎င်းသည် ဣသရေလလူမျိုးများ အီဂျစ်တွင်အခြေချနေထိုင်မှုနှင့်ပတ်သက်သော ကွဲပြားသောရိုးရာအစဉ်အလာတစ်ခုအတွက် သက်သေခိုင်လုံသည်ဟုဆိုကြပြီး၊ အကြောင်းမှာ ယခုအချိန်ထိ ထိုပြည်ကို ဂေါရှင်ဟုခေါ်ဆိုခဲ့သည် (၁၊ ၆)။ အချို့ကမူ ၎င်းသည် ဣသရေလလူမျိုးများ အီဂျစ်တွင်ရှိနေသည့်အချိန်သည် ရာမီးစီးမင်းဆက်ခေတ်ဖြစ်သည်ဟု ကောက်ချက်ချသည်။ ပထမရာမီးစီးသည် ဘီစီ ၁၃၂၀ တွင် စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ပထမအငြင်းအခုံသည် လက်ခံနိုင်စရာမရှိပေ၊ အကြောင်းမှာ မောရှေသည် ကမ္ဘာကျမ်း၏ တစ်ဦးတည်းသောရေးသားသူဖြစ်ပြီး၊ ထိုကျမ်းသည် သမိုင်းဝင်ဇာတ်ကြောင်းဖြစ်ပြီး ရိုးရာအစဉ်အလာများစုစည်းမှုမဟုတ်ပေ။ ဒုတိယအငြင်းအခုံကိုလည်း လက်ခံ၍မရပေ၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် ဤဓမ္မဟောင်းကျမ်းအပိုင်း၏ ခေတ်ကာလဆိုင်ရာရှုပ်ထွေးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် “ရာမီးစီးမြို့၏ပြည်” ဟူသောအသုံးအနှုန်းသည် “ဂေါရှင်ပြည်” ဟူသောယခင်အသုံးအနှုန်း၏ နောက်ပိုင်းအမည်ဖြစ်ပြီး၊ ကူးယူသူတစ်ဦးမှ ၎င်း၏စာဖတ်သူများအတွက် “ဂေါရှင်” ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုကို ဖော်ပြသည်ဟု ယူဆရမည်။ ဤနည်းဖြင့်ပင် ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့သည် နယူးယောက်ကို ဒတ်ချ်လူမျိုးများက တည်ထောင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်၊ သို့သော် သူတို့တည်ထောင်ခဲ့သောမြို့သည် နယူးအမ်စတာဒမ်ဟု လူသိများခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ထုတ်ပြန်ချက်သည် မဖြစ်မနေမမှန်ကန်ရုံသာမက လိုလားအပ်သည်ဟုပင် ယူဆခံရမည်၊ အကြောင်းမှာ နယူးအမ်စတာဒမ်ဟူသောအမည်သည် ယနေ့ခေတ်စာဖတ်သူများအတွက် အဓိပ္ပာယ်မရှိပေ။

11. The land of Rameses. Two views concerning this statement are held by critical scholars. According to some, it constitutes strong evidence for a variant tradition regarding the settlement of the Israelites in Egypt, inasmuch as the land has thus far been called Goshen (vs. 1, 6). Others have drawn the conclusion that it indicates the time when the children of Israel were in Egypt as that of the Ramessides. The first Ramses began to reign in 1320 b.c. The first argument is unacceptable because Moses was sole author of Genesis, and the book is a historical narrative and not a collection of traditions. Neither can the second argument be accepted, for it would bring chronological confusion to this section of the OT narrative. It must therefore be assumed that the term “land of Rameses” was a later name for the older term “and of Goshen,” and accordingly represents the effort of a copyist to identify “Goshen” for his readers. By the same procedure we might say today that New York was founded by the Dutch, although the city they founded was known as New Amsterdam. Our statement would nevertheless be considered not only correct but even desirable, for the name New Amsterdam would have no meaning for many modern readers.

၁၂။ ၎င်းတို့၏မိသားစုများအလိုက်။ စကားလုံးအရ “သေးငယ်သူများ၏ပါးစပ်အလိုက်” ဟုဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် “၎င်းတို့၏မိသားစုအရွယ်အစားအလိုက်” ဟုဆိုလိုပေမည်။ သို့သော် အချို့ဝေဖန်သူများက ၎င်းသည် ယောသပ်သည် ဖခင်တစ်ဦးကဲ့သို့ ၎င်း၏ဆွေမျိုးများအတွက် အစားအစာပေးအပ်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု ထင်မှတ်ကြပြီး၊ အချို့ကမူ ၎င်းသည် အကြီးဆုံးမှအငယ်ဆုံးအထိ အားလုံးကို ကျွေးမွေးခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ယောသပ်သည် ၎င်း၏မိသားစုအတွက် ပေးအပ်နိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးများသည် အီဂျစ်နှင့်ကာနာန်ပြည်သူများ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု နောက်ထပ်ငါးနှစ်ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေမှုကြောင့် ပို၍ထင်ရှားလာသည်။

12. According to their families. Literally, “according to the mouth of the little ones.” It probably means “in proportion to the size of their families.” Some commentators, however, have thought that it refers to Joseph as providing food for his relatives as a father would for his offspring, and others, that it means all were fed, from the greatest to the least. The benefits Joseph was in a position to confer upon his family become all the more apparent from the description of the distress into which the inhabitants of Egypt and Canaan were plunged by the continuation of the famine for five years more.

၁၃။ မောပန်းလျက်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု၏ ပြင်းထန်သောလိုအပ်ချက်ကြောင့် အီဂျစ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ကြီးမားသောလူမှုရေးတော်လှန်ပြောင်းလဲမှုကို မိတ်ဆက်ပေးသည်၊ ၎င်းသည် တစ်နိုင်ငံလုံးကို အလွန်ဆိုးရွားသောအခြေအနေသို့ လျှော့ချခဲ့သည်။

13. Fainted. This verse introduces a great social revolution forced upon Egypt by the stern necessity of famine, which had by now reduced the entire nation to a state of utter misery.

၁၆။ သင်တို့၏တိရစ္ဆာန်များကိုပေးလော့။ ဖာရိုဘုရင်၏ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်လာသောတိရစ္ဆာန်များသည် ၎င်းတို့၏ပိုင်ရှင်များ၏ ဂရုစိုက်မှုအောက်တွင် ဆက်လက်ထားရှိခဲ့ပေမည်။ ထို့ကြောင့် ဤစည်းကမ်းချက်များသည် ထင်သလောက်ပြင်းထန်မှုမရှိပေ။ ငတ်မွတ်နေသောလူများသည် ငတ်သေနေသောတိရစ္ဆာန်များနှင့် သေဆုံးနေသောသိုးနွားများမှ အကျိုးအမြတ်မမျှော်လင့်နိုင်ပေ။ ယခုသူတို့သည် ၎င်းတို့၏တိရစ္ဆာန်များအတွက် အစာရိက္ခာရရှိမည်ဖြစ်ပြီး၊ နောက်နှစ်တွင် ၎င်းတို့၏မြေယာနှင့် ၎င်း၏ထွက်ကုန်များနှင့်ဆိုင်သော တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအကျိုးအမြတ်ကို ရရှိပိုင်ဆိုင်နိုင်ပေမည် (၂၃၊ ၂၄ ကိုကြည့်ပါ)။

16. Give your cattle. The animals that thus became Pharaoh’s property were probably left in the care of their owners. These terms, therefore, were not so severe as it would appear. A famishing people could expect no profit from starving cattle and dying herds. Now they were to receive fodder for their animals, and probably enjoy a partial profit on them, by analogy to what happened to their land and its produce the next year (see vs. 23, 24).

၁၇။ မြင်းများအတွက်။ အီဂျစ်တွင် မြင်းများရှိနေခြင်းသည် ယောသပ်၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်ဆို့စ်ခေတ်မတိုင်မီကာလထက် စောမသတ်မှတ်နိုင်ကြောင်း သက်သေပြသည်၊ အကြောင်းမှာ မြင်းသည် ဟစ်ဆို့စ်များမဖြည့်သွင်းမချင်း အီဂျစ်တွင် မသိခဲ့ပေ (၄၁:၄၃ ကိုကြည့်ပါ)။

17. For horses. The existence of horses in Egypt proves that the Joseph narrative may not be dated earlier than the Hyksos period, since the horse was unknown there until the Hyksos introduced it (see on ch. 41:43).

ထိုနှစ်အတွက်။ ဤနေရာတွင် ဆိုလိုသည့် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနှစ်ခုနှစ်နှစ်အနက်မှ မည်သည့်နှစ်ကို ဆိုလိုသည်မှာ မသေချာပေ။ အချို့ဝေဖန်သူများက နောက်နှစ်တွင် လယ်သမားများအား မျိုးစေ့များဖြန့်ဝေပေးခြင်း (၂၃) သည် ၎င်းသည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု၏ သတ္တမနှစ်ဖြစ်ပြီး၊ တိရစ္ဆာန်များကို အစားအစာနှင့်လဲလှယ်ခဲ့သည့်နှစ်သည် ဆဋ္ဌမနှစ်ဖြစ်သည်ဟု ထင်မှတ်ကြသည်။ သို့သော် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနှစ်များအားလုံးတွင် နိုင်းမြစ်ကမ်းနားရှိ လယ်ကွက်များတွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းစိုက်ပျိုးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်၊ ၎င်းသည် ၂၃၊ ၂၄ တွင်ဖော်ပြထားသော မျိုးစေ့များနှင့်ပတ်သက်သည့်ရည်ညွှန်းချက်သည် နောက်ဆုံးနှစ်ကို ဆိုလိုသည်ဟူသော သက်သေအဖြစ် တန်ဖိုးမရှိပေ။ သို့သော်၊ ၁၇ တွင်ဖော်ပြထားသောနှစ်သည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကာလ၏ နောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပေမည်။

For that year. It is not certain which of the seven years of famine is here meant. Some commentators think that the distribution of seed to farmers the following year (v. 23) shows that that was the seventh year of the famine, and the year in which the cattle were exchanged for food consequently the sixth year. However, it is probable that some planting had been carried on during all the years of famine in fields bordering on the Nile, which would render the reference to seed in vs. 23, 24 of no value as evidence that the last year is here meant. Nevertheless, the year referred to in v. 17 probably fell in the latter part of the period of famine.

၁၈။ ဒုတိယနှစ်။ ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်းတို့၏ငွေကုန်လွန်သွားပြီးနောက် ဒုတိယနှစ်ဖြစ်ပြီး၊ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု၏ ဒုတိယနှစ်မဟုတ်ပေ။

18. The second year. That is, the second year after their money was gone, not the second year of famine.

၁၉။ ကျွန်ုပ်တို့နှင့်ကျွန်ုပ်တို့၏မြေယာကိုဝယ်လော့။ ဖာရိုဘုရင်၏ကျွန်အဖြစ် ၎င်းတို့၏အခြေအနေသည် လွတ်လပ်သော်လည်း ငတ်မွတ်နေသောနိုင်ငံသားများထက် ပိုမိုသာလွန်ကြောင်း သဘောပေါက်ကာ၊ ၎င်းတို့သည် ဤဖြေရှင်းချက်သည် ၎င်းတို့အတွက်သာမက ဘုရင်အတွက်ပါ အကျိုးရှိသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ဗိုက်ပြည့်နေခြင်းသည် ငတ်မွတ်ခြင်းထက် ပိုမိုပျော်ရွှင်ဖွယ်အလားအလာဖြစ်သည်။

19. Buy us and our land. Realizing that their lot as Pharaoh’s serfs would be preferable to that of free but starving citizens, they considered this solution advantageous to themselves as well as to the king. A full stomach was a far happier prospect than starvation.

သမ္မာကျမ်းစာမှတ်တမ်းကို အတည်ပြုရန် ခေတ်ပြိုင်သမ္မာကျမ်းမဟုတ်သော မှတ်တမ်းများ မရှိတော့သော်လည်း၊ ဟစ်ဆို့စ်များနှင်ထုတ်ခံရပြီးနောက် အီဂျစ်ဘုရင်များသည် ဘုရားကျောင်းပိုင်မဟုတ်သော ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးကို တစ်ဦးတည်းပိုင်ဆိုင်ခဲ့ကြသည်၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ရောက်ရှိမလာမီ မရှိခဲ့သောအခြေအနေဖြစ်သည်။ ဟစ်ဆို့စ်များကျူးကျော်မလာမီ၊ မြေယာ၏အကြီးစားနှင့်သေးငယ်သော ပိုင်ရှင်များလက်ထဲတွင် မြေယာအများအပြားရှိခဲ့သည်။ ဟစ်ဆို့စ်ခေတ်အတွင်း မှတ်တမ်းများမရှိသော်လည်း၊ ထိုကာလပြီးဆုံးပြီး အထိမ်းအမှတ်ရုပ်တုများက ထိုအခြေအနေကို ထပ်မံထင်ဟပ်ပြသည့်အခါ၊ မြေယာအားလုံးနှင့် အခြားပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံးနီးပါးသည် ဘုရင်နှင့်ဘုန်းကြီးများထံ တစ်ဦးတည်းပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤလူမှုဖွဲ့စည်းပုံတွင် ကြီးမားသောပြောင်းလဲမှုအတွက် အကောင်းဆုံးရှင်းပြချက်မှာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနှစ်ခုနှစ်နှစ်အတွင်း ယောသပ်၏အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အစီအမံများဖြစ်သည့် သမ္မာကျမ်းမှတ်တမ်းဖြစ်သည်။

Although no contemporary non-Biblical records have survived to corroborate the Bible account of the famine, the fact remains that the kings of Egypt enjoyed sole possession of all nonecclesiastical properties after the expulsion of the Hyksos, a situation that did not exist before their arrival. Prior to the Hyksos invasion of Egypt a great proportion of the land was owned by the people, being in the hands of large and small landowners. Concerning conditions during the Hyksos period no records exist, but when that period ended and the monuments began to shed light on the existing situation once more, it is found that all lands and practically all the other property of Egypt had become the monopoly of the crown and the priesthood. The best explanation for this radical change in the social structure of the nation is the Biblical record of Joseph’s administrative measures during the seven years of famine.

၂၁။ သူတို့ကိုမြို့များသို့ပြောင်းရွှေ့စေခဲ့သည်။ ဤထုတ်ပြန်ချက်သည် ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့သိထားသော ဟီဘရူးစာသားကို တိကျစွာဘာသာပြန်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ယောသပ်သည် မြေယာပြည်သူ့လူထုကို ကောက်ပဲသီးနှံသိုလှောင်ထားသော မြို့များအလိုက် ဖြန့်ဝေခြင်း သို့မဟုတ် စီစဉ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို မြို့များအတွင်း သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏အနီးတဝိုက်တွင် ထားရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုပေမည်။ သို့သော် လက်တင်ဘာသာပြန်နှင့် ဂရိဘာသာပြန်များသည် မူရင်းကို ပို၍တိကျစွာ ထင်ဟပ်ပြပေမည်- “သူသည် လူထုကို သူ့အား ကျွန်အဖြစ်သို့ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။” ဤအစောပိုင်းဘာသာပြန်များအောက်တွင် ဟီဘရူးစာသားသည် အလွန်ဆင်တူသော ဟီဘရူးစာလုံးနှစ်လုံး ဒ နှင့် ရ တို့၏ လဲလှယ်မှုနှင့် ဘ ဟူသောစာလုံးတစ်လုံးထပ်ထည့်ခြင်းကို ဖော်ပြပေမည်။ ထို့ကြောင့် လက်တင်နှင့်ဂရိဘာသာပြန်များသည် မူရင်းစာသားနှင့် ပို၍နီးကပ်ပေမည်။ ၎င်းတို့၏ဘာသာပြန်သည် အကြောင်းအရာနှင့် ပို၍သင့်လျော်ပုံရသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်၏ ရှေးဟီဘရူးစာသားတစ်ခုပြန်လည်ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုမဖြစ်ပေါ်မချင်း၊ တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ဆုံးဖြတ်ချက်မချရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။

21. He removed them to cities. This statement is an accurate translation of the Hebrew text as we know it today. It seems to mean that Joseph distributed, or organized, the population of the land according to the cities in which grain was stored, placing them either in the cities or in their immediate vicinity. However, the LXX and the Vulgate may reflect the original more accurately: “He brought the people into bondage to him for servants.” Since the Hebrew text presumably underlying these early translations would represent the exchange of but two very similar Hebrew letters, the equivalents of d and r, and the addition of another letter, b, it is possible that the LXX and the Vulgate are closer to the original text. Their rendition certainly seems more appropriate to the context. Until the recovery of an ancient Hebrew text of this passage may decide the problem one way or the other, however, it is best to withhold judgment.

၂၂။ ဘုန်းကြီးများ၏မြေယာ။ ဘုန်းကြီးများသည် အီဂျစ်လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အလွန်သြဇာကြီးမားပြီး အာဏာကြီးသောအပိုင်းဖြစ်သည်။ မည်သည့်ဖာရိုဘုရင်မျှ ၎င်းတို့၏အာဏာကို အပြီးသတ်ဖျက်ဆီးရန် အောင်မြင်ခဲ့သူမရှိပေ၊ နှင့် ၎င်းတို့၏မုန်းတီးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏သဘောကောင်းမှုကို ဆုံးရှုံးရန်ပင် ရဲဝံ့သူအနည်းငယ်သာရှိသည်။ အီဂျစ်၏စည်းစိမ်ဥစ္စာ၏ ထက်ဝက်ကျော်သည် ဘုန်းကြီးများလက်ထဲတွင် ရှိနေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် အီဂျစ်၏ရှေးခေတ်သမိုင်းတစ်လျှောက် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ရှိခဲ့သည်။ ဟစ်ဆို့စ်ဘုရင်များပင် အမျိုးသားနတ်များကို ယေဘုယျအားဖြင့် မကိုးကွယ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဘုန်းကြီးများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်မတိုက်ခိုက်ခဲ့ပေ။ အီဂျစ်ဘုန်းကြီးများနှင့် ကိုယ်ပိုင်အားဖြင့် သဘောမတူသော ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ရှည်လျားစွာတည်ထောင်ထားသော ဘုန်းကြီးအခွင့်အရေးများကို ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရန် လုံလောက်သောဉာဏ်ပညာရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အများပြည်သူအသုံးစရိတ်ဖြင့် ၎င်းတို့၏ထောက်ခံမှုကို အာမခံခဲ့သည်။

22. The land of the priests. The priests formed a most influential and powerful segment of Egyptian society. No Pharaoh ever succeeded in permanently breaking their power, and very few dared to arouse their hatred or even lose their good will. More than half of all the wealth of Egypt was in the hands of the priests. They were tax-exempt throughout Egypt’s ancient history. Even the Hyksos kings did not openly fight the priesthood, though in general they did not worship the national gods. Joseph, who personally did not sympathize with the Egyptian priests, was wise enough not to interfere with the long-established priestly privileges, which guaranteed their support at public expense.

၂၄။ သင်တို့သည် ငါးပုံတစ်ပုံပေးရမည်။ ကြွယ်ဝသောနှစ်ခုနှစ်နှစ်အတွင်း ထူးခြားသောအစီအမံအဖြစ် စုဆောင်းခဲ့သော ရာနှုန်းနှစ်ဆယ်အခွန်သည် ထွက်ကုန်ပမာဏများပြားမှုကြောင့် အလွန်အကျွံဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးမဖြစ်ခဲ့ပေ။ ထို့နောက်မှစ၍ ၎င်းသည် မြေယာအားလုံးသည် ဘုရင်၏ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်လာသောကြောင့် ပုံမှန်အခွန်နှုန်းအဖြစ် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားမည်ဖြစ်သည်။

24. Ye shall give the fifth part. The levy of 20 per cent collected during the 7 plentiful years, as an exceptional measure, had not seemed an excessive burden because of the tremendous amount of produce. Henceforth it was to be perpetuated as the regular tax rate, inasmuch as all lands had become the property of the crown.

၂၅။ ကျွန်ုပ်တို့၏အသက်ကိုကယ်တင်ခဲ့သည်။ လူထုမှဤဝန်ခံချက်သည် ဤစည်းမျဉ်းအသစ်သည် ပြင်းထန်သည်ဟု သို့မဟုတ် မတရားသည်ဟု မယူဆခဲ့ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာပြသသည်။ ၎င်းသည် ယောသပ်သည် အီဂျစ်လူမျိုးများကို ၎င်းတို့၏လွတ်လပ်မှုများကို လုယက်ပြီး လွတ်လပ်သောလူထုကို ကျွန်အဖြစ်သို့ လျှော့ချခဲ့သည်ဟူသော မကြာခဏထပ်ခါတလဲလဲပြောဆိုသော စွပ်စွဲချက်ကို လုံလောက်စွာငြင်းဆိုသည်။ ကျွန်ပိုင်ရှင်များသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ၎င်းတို့၏အိမ်ရာများမှ စုစုပေါင်းဝင်ငွေ၏ ရာနှုန်းနှစ်ဆယ်အခွန်ဖြင့် မကျေနပ်ကြပေ။ အခွန်မှလွဲ၍ ဘုရင်၏မြေယာပိုင်ဆိုင်မှုသည် အမည်ခံထက် ပို၍မဟုတ်ပေ။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ အခွန်သည် လူထုကိုယ်တိုင်က အလွန်အကျွံဟု မယူဆခဲ့ပေ။ ၎င်းတို့သည် အသက်ရှင်နေထိုင်နိုင်ပြီး ၎င်းတို့၏တိရစ္ဆာန်များ၊ အိမ်များနှင့် မြေယာများကို ဖာရိုဘုရင်၏ အမည်ခံပိုင်ဆိုင်မှုအောက်တွင်ပင် ဆက်လက်အသုံးပြုနိုင်သည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ခဲ့ကြသည်။

25. Saved our lives. This acknowledgment by the people shows clearly that the new regulation was not considered harsh or unjust. It is an adequate refutation of the oft-repeated charge that Joseph despoiled the Egyptians of their liberties and reduced a free people to slavery. Slave-owners are usually not content with a tax of 20 per cent on the gross income of their estates. Except for the tax, royal ownership of the lands was more nominal than real. At all events, the tax was not considered exorbitant by the people themselves. They were grateful to be able to remain alive and to retain the use of their animals, houses, and lands, even though it be under the nominal lordship of Pharaoh.

၂၇။ အလွန်များပြားလာသည်။ ယာကုပ်၏မိသားစုသည် မြေသြဇာကောင်းသောဒေသတွင်နေထိုင်ပြီး ယောသပ်မှပေးအပ်သော လုံလောက်သောရိက္ခာများရရှိခဲ့သည် (၁၂)၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ယခင်ကမရှိခဲ့သော သာယာဝပြောမှုကာလကို ခံစားခဲ့ရသည်မှာ အံ့သြစရာမရှိပေ။ ရလဒ်အနေဖြင့် စည်းစိမ်ဥစ္စာများ စုဆောင်းမှုသာမက လူဦးရေလည်း လျင်မြန်စွာ တိုးပွားလာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဘီယာရှဗဲတွင် ဘုရားသခင်က ယာကုပ်အား ပေးထားသော ကတိတော်သည် စတင်ပြည့်စုံလာခဲ့သည် (၄၆:၃)။

27. Multiplied exceedingly. Since Jacob’s family lived in a fertile region and were amply supplied by Joseph (v. 12), it is not astonishing that they enjoyed an unprecedented period of prosperity. The result was not only an accumulation of wealth but also a rapid increase in population. Thus began the fulfillment of the promise made by God to Jacob at Beersheba (ch. 46:3).

၂၈။ ဆယ့်ခုနှစ်နှစ်။ ဤကျမ်းပိုဒ်များနှင့် နောက်ဆက်တွဲအခန်းများတွင် ယာကုပ်အိုနှင့် သူ၏နောက်ဆုံးနေ့ရက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ သူသည် ကာနာန်တွင် ခုနှစ်ဆယ့်ခုနှစ်နှစ်၊ ပါဒမ်အာရမ်တွင် နှစ်ဆယ်နှစ်၊ ကာနာန်တွင် သုံးဆယ့်သုံးနှစ်၊ နှင့် နောက်ဆုံးတွင် အီဂျစ်တွင် ဆယ့်ခုနှစ်နှစ်၊ စုစုပေါင်း တစ်ရာ့လေးဆယ့်ခုနှစ်နှစ် အသက်ရှင်ခဲ့သည်။

28. Seventeen years. In these verses and in the following chapters the patriarch Jacob’s last days are described. He had lived 77 years in Canaan, 20 in Padan-aram, 33 more in Canaan, and finally 17 in Egypt, in all 147 years.

၂၉။ သင်၏လက်ကို ငါ၏ပေါင်အောက်တွင်ထားလော့။ ဤရှေးခေတ်ဓလေ့ထုံးတမ်းနှင့်ပတ်သက်၍ (၂၄:၂ ကိုကြည့်ပါ)။

29. Thy hand under my thigh. Concerning this ancient custom, see on ch. 24:2.

၃၀။ ငါ့ကိုသင်္ဂြိုဟ်လော့။ ယာကုပ်၏တောင်းဆိုမှုသည် သူ၏ဘိုးဘေးများသင်္ဂြိုဟ်ခံရသောမြေနှင့် နက်ရှိုင်းစွာတွယ်တာမှုကြောင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး၊ အဓိကအားဖြင့် ကာနာန်သည် ဣသရေလ၏စစ်မှန်သောအမွေဖြစ်သည်ဟူသော ရှင်းလင်းသောယုံကြည်ခြင်းကြောင့် လှုံ့ဆော်ခံရသည်။ သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် နောက်ဆုံးတွင် ကတိထားရာပြည်သို့ ၎င်းတို့၏အမြဲတမ်းနေအိမ်အဖြစ် ပြန်လည်ရောက်ရှိမည်ဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်သည် ၎င်းတို့၏လိုအပ်ချိန်အတွက် ယာယီခိုလှုံရာနေရာသာဖြစ်သည်ကို သူသိခဲ့သည်။

30. Bury me. Though Jacob’s request was due in part to a deep-seated attachment to the ground where his ancestors lay buried, it was chiefly inspired by clear faith that Canaan was the true inheritance of Israel. He knew that his descendants would eventually return to the Land of Promise as their permanent home, and that Egypt offered them but a temporary refuge for the time of their necessity.

၃၁။ ကုတင်၏ခေါင်းရင်းတွင်။ ဤသည်မှာ ၇ ရာစုနှစ်တွင် မာဆိုရိတ်ဂျူးပညာရှင်များက အသံထွက်ပေးထားသော ဟီဘရူးစာသား၏ တိကျသောဘာသာပြန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဘီစီ ၃ ရာစုနှစ်တွင် ဂရိဘာသာပြန်ကျမ်းကို ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သော ဂျူးဘာသာပြန်သူများက ၎င်းတို့၏ဟီဘရူးစာသားတွင် သရအက္ခရာများမပါရှိဘဲ၊ မာဆိုရိတ်များက မစ်တာဟု အသံထွက်ပေးထားသော မတ်ဟူသောစကားလုံးကို မတ်တာ “တောင်ဝှေး” ဟု ယူဆခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် ဤကျမ်းပိုဒ်ကို “ဣသရေလသည် ၎င်း၏တောင်ဝှေး၏ထိပ်တွင် ဦးညွတ်ခဲ့သည်” ဟု ဘာသာပြန်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်အား ဦးညွတ်ရင်း တောင်ဝှေးပေါ်တွင် မှီထားခြင်းသည် ယာကုပ်၏အသက်အရွယ်နှင့် အားနည်းမှုနှင့် သင့်လျော်ပြီး၊ ကုတင်ပေါ်တွင် လှည့်လှည်း၍ ဦးညွတ်ခြင်းထက် သင့်လျော်ပုံရသည်။ ထို့ပြင် ဟီဘရူး ၁၁:၂၁ သည် ကမ္ဘာကျမ်း ၄၇:၃၁ ၏ ဂရိဘာသာပြန်ကို ထင်ဟပ်ပြသည်၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ယခုရှိသော အသံထွက်ပေးထားသော ဟီဘရူးစာသားထက် မူရင်းအဓိပ္ပာယ်နှင့် ပို၍နီးကပ်ပြီး ပိုမိုသင့်လျော်ပေမည်။ ယာကုပ်၏တိကျသောအနေအထားမည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ၎င်းသည် သူ၏ဝိညာဉ်ကို ဘုရားသခင်အား ကျေးဇူးတင်စွာ ကိုးကွယ်ရာအနေအထားဖြစ်သည်။

31. Upon the bed’s head. This is an accurate translation of the Hebrew text as vocalized by the Jewish scholars, the Masoretes, in the 7th century of our era. The Jewish translators of the LXX of the 3d century b.c., however, whose Hebrew text contained no vowels, took the word mṭh, vocalized by the Masoretes as miṭṭah, “bed,” to be maṭṭah, “staff.” Accordingly, they translated the passage, “Israel bowed himself on the top of his staff.” Since the action of leaning on his staff while doing obeisance to God would be quite as suitable to Jacob’s age and infirmity as turning over and bowing on the head of his bed, and inasmuch as Heb. 11:21 reflects the LXX reading of Gen. 47:31, the latter is probably closer to the meaning of the original than the extant vocalized Hebrew text, and therefore preferable. Whatever the exact position of the patriarch, it was a posture of devotion in which he poured out his soul in grateful adoration to God.

အယ်လန် ဂျီ။ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ
၁-၃၁ ပီပီ ၂၃၃-၂၃၄
၂-၄ ပီပီ ၂၃၃
၆ ပီပီ ၂၃၃၊ ၂၄၁၊ အက်စ်အာရ် ၁၀၄၊ ၅တီ ၁၈၀
၇ ပီပီ ၂၃၃
၁၁၊ ၁၂ အက်စ်အာရ် ၁၀၄
၁၂၊ ၂၃၊ ၂၄ ပီပီ ၂၄၁
၂၈ ပီပီ ၂၃၃
၂၉၊ ၃၀ ပီပီ ၂၃၄

ellen g. white comments

1-31 PP 233-234

2-4 PP 233

6 PP 233, 241; SR 104; 5T 180

7 PP 233

11, 12 SR 104

12, 23, 24 PP 241

28 PP 233

29, 30 PP 234

အခန်းကြီး - ၄၈

chapter 48

၁။ ယောသပ်သည် သူ၏သားများနှင့်အတူ ဖျားနာနေသော ဖခင်ထံသို့ သွားရောက်လည်ပတ်သည်။ ၂။ ယာကုပ်သည် သူတို့ကို ကောင်းကြီးပေးရန် အားယူထားသည်။ ၃။ သူသည် ကတိတော်ကို ထပ်မံဖော်ပြသည်။ ၅။ သူသည် ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှေကို သူ၏သားများအဖြစ် လက်ခံသည်။ ၇။ သူသည် ယောသပ်အား သူ၏မိခင်၏ သင်္ချိုင်းအကြောင်း ပြောပြသည်။ ၉။ သူသည် ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှေကို ကောင်းကြီးပေးသည်။ ၁၇။ သူသည် အငယ်ကို အကြီးထက် ဦးစားပေးသည်။ ၂၁။ သူသည် ကာနန်သို့ ပြန်လာမည်ဟု ပရောဖက်ပြုသည်။

1 Joseph with his sons visiteth his sick father. 2 Jacob strengtheneth himself to bless them. 3 He repeateth the promise. 5 He taketh Ephraim and Manasseh as his own. 7 He telleth Joseph of his mother’s grave. 9 He blesseth Ephraim and Manasseh. 17 He preferreth the younger before the elder. 21 He prophesieth their return to Canaan.

၁။ မင်းဖခင် ဖျားနာနေတယ်။ ယောသပ်ထံသို့ သူ၏ဖခင်သေဆုံးရန်အတွက် စီစဉ်မှုပြုလုပ်ခဲ့သော လည်ပတ်မှုပြီးနောက် မကြာမီတွင် ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်၏ နောက်ဆုံးဖျားနာမှုအကြောင်း သိရှိခဲ့သည်။ သူသည် ချက်ချင်းပင် သူ၏သားနှစ်ဦးဖြစ်သော မနာရှေနှင့် ဧဖရိမ်တို့နှင့်အတူ ဖခင်ထံသို့ သွားခဲ့သည်။ သူတို့သည် အသက် ၁၉ နှစ်မှ ၂၅ နှစ်ကြား ရှိသည် (အကိုးကား။ အခန်းကြီး ၅၊ ၄၇:၂၈၊ ၄၁:၅၀၊ ၄၅:၆)။

1. Thy father is sick. Not long after the visit of Joseph, at which Jacob made arrangements for his burial, Joseph was informed of his father’s final illness. He immediately went to him with his two sons, Manasseh and Ephraim, who were between 19 and 25 years of age (see v. 5; chs. 47:28; 41:50; 45:6).

၂။ ဣသရေလ။ ယာကုပ်မှ ဣသရေလသို့ နာမည်ပြောင်းလဲခြင်းသည် ဤနေရာတွင် အခန်းကြီး ၄၅:၂၇၊ ၂၈ တွင်ကဲ့သို့ အရေးပါသည်။ အသက်အရွယ်ကြောင့် အားနည်းနေသော လူသားစစ်သည်တော် ယာကုပ်သည် ဘုရားသခင်၏ ကျေးဇူးတော်ကတိများကို ဆောင်ထားသူ ဣသရေလအဖြစ် လုပ်ဆောင်တော့မည့် အလုပ်အတွက် ကျန်ရှိသော အားအင်ကို စုစည်းခဲ့သည်။

2. And Israel. The change of name from Jacob to Israel is significant here as it was in ch. 45:27, 28. Jacob, the human warrior enfeebled with age, gathered together his remaining strength for a task he was about to perform as Israel, bearer of the gracious promises of God.

၃။ အနန္တတန်ခိုးရှင်ဘုရားသခင်သည် ငါ့ထံသို့ ထင်ရှားခဲ့သည်။ နောက်လာမည့်အရာများကို မိတ်ဆက်ရန်အတွက် ယာကုပ်သည် သူ၏အစောပိုင်းဘဝအတွေ့အကြုံများ၊ အထူးသဖြင့် ပါဒန်အာရမ်မှ ပြန်လာပြီးနောက် လုဇ် သို့မဟုတ် ဗေသေလတွင် ဘုရားသခင်ထင်ရှားပြသခြင်းကို ပြောပြခဲ့သည် (အကိုးကား။ အခန်းကြီး ၃၅:၉-၁၅)။ “အနန္တတန်ခိုးရှင်ဘုရားသခင်” ဟူသော သန့်ရှင်းသောနာမကို အသုံးပြုခြင်း၊ ထင်ရှားပြသခြင်းအကြောင်း၊ နှင့် ယာကုပ်ဖော်ပြသော ကတိများ၏ ဆက်စပ်မှုများသည် သူသည် ဟာရန်သို့သွားရာလမ်းတွင် အိပ်မက်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ကာနန်သို့ ပြန်လာပြီးနောက် ထိုနေရာတွင် နောက်ပိုင်းရူပါရုံကို ရည်ညွှန်းကြောင်း ပြသသည်။

3. God Almighty appeared unto me. By way of an introduction to what was to follow, Jacob related experiences of his earlier days, particularly the divine appearance at Luz, or Bethel, after his return from Padan-aram (see ch. 35:9–15). Use of the sacred name, “God Almighty,” the account of the appearance, and the sequence of the different promises related by Jacob show that he did not refer to his dream there on the way to Haran, but to the later vision at the same place after his return to Canaan.

၅။ ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှေ။ ယာကုပ်သည် ဗေသေလတွင် ဘုရားသခင်၏ ကတိကို ယောသပ်၏သားများကို သူ၏သားများအဖြစ် လက်ခံပြီး သူ၏သားများနှင့် တူညီသော အဆင့်အတန်းပေးရန် အခွင့်အာဏာရှိသည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူ၏သားမြေးများ တိုးပွားပြီး ကာနန်ကို ၎င်းတို့၏ပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ် ကတိပြုခဲ့သောကြောင့်၊ ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှေအား သူ၏သားများနှင့် တူညီသော အမွေခံယူခွင့်ကို ပေးရန် သူသည် မဖြစ်မနေ ခံစားခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် “ယောသပ်” သည် အမွေကို နှစ်ဆခံစားရမည်။

5. Ephraim and Manasseh. Jacob interpreted God’s promise at Bethel as empowering him to adopt the sons of Joseph and give them the same status as his own children. Since God had promised the increase of his seed, and Canaan as their possession, he felt justified in granting to Ephraim and Manasseh each a share in the promised inheritance equal to that of his own sons. Thus “Joseph” would enjoy a double portion.

၆။ သူတို့ပြီးနောက် မင်းမွေးဖွားသောသူများ။ ဤအခွင့်အရေးသည် ယောသပ်၏ ပထမသားနှစ်ဦးသို့သာ ကန့်သတ်ထားသည်။ ယောသပ်၏ အခြားသားများကို ကျမ်းစာတွင် ဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော်လည်း၊ အကယ်၍ ရှိခဲ့ပါက ၎င်းတို့၏ သားမြေးများသည် ယာကုပ်ခန့်မှန်းထားသည့်အတိုင်း ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှေတို့၏ အနွယ်များတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ သူ၏သားအကြီးနှစ်ဦးကို လက်ခံခြင်းသည် ယောသပ်ကို အမွေဆိုင်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သားဦးနေရာတွင် ထားရှိခဲ့သည်။

6. Which thou begettest after them. This privilege was to be restricted to the first two sons of Joseph. Other sons of Joseph are not mentioned in Scripture, but if there were any, their descendants were later included in the tribes of Ephraim and Manasseh, as Jacob predicted. The adoption of his two elder sons placed Joseph in the position of the first-born, so far as the inheritance was concerned.

၇။ ရာခေလသည် ငါ့အနီး၌ သေဆုံးခဲ့သည်။ ယောသပ်၏မိခင်ဖြစ်သူ ရာခေလသည် စောစီးစွာ သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်၏သားအကြီးနှစ်ဦးကို လက်ခံခြင်းဖြင့် သူမကို သေဆုံးပြီးနောက် ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏ချစ်လှစွာသော ရာခေလအကြောင်း ဤနေရာတွင် ရည်ညွှန်းပြောဆိုခြင်းသည် သူမသည် သူ၏သားဦးဖြစ်သူ ထိုခေတ်ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးအင်ပါယာ၏ အရှင်သခင်အဖြစ် ချီးမြှင့်ခံရပြီး၊ သူ၏ဖခင်အိမ်တော်ကို ကယ်တင်သူဖြစ်လာနိုင်သည့် အနေအထားကို မြင်တွေ့ရန် အသက်ရှင်နေလိုသည့် ဖော်မပြသော ဆန္ဒကို ဖော်ပြပုံရသည်။

7. Rachel died by me. Joseph’s mother, who had died so early, was also honored, posthumously, in the adoption of Joseph’s two elder sons. This accounts for the allusion made here by Jacob to his beloved Rachel. His words seem to express an unspoken wish that she might have lived to see her first-born son exalted to lordship over the world’s greatest empire of the time, and thereby in a position to become a savior to his father’s house.

၈။ ဤသူများသည် မည်သူများနည်း။ ယာကုပ်၏ မျက်စိမှုန်ဝါးခြင်း (အခန်းကြီး ၁၀ ကိုကြည့်ပါ) သည် သူ၏မြေးများကို စောစီးစွာ မမှတ်မိခြင်း၏ အကြောင်းရင်းဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏ရှိနေမှုကို အစပိုင်းတွင် သတိမထားမိခြင်းသည် လက်ခံခြင်းလုပ်ဆောင်မှုသည် လူငယ်များကို မြင်လိုက်ရခြင်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ၊ ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်၏ အတွင်းပိုင်းလှုံ့ဆော်မှုကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ပြသသည်။

8. Who are these? The failing sight of the patriarch (see v. 10) was probably the reason why Jacob did not recognize his grandchildren sooner. The fact that he was not at first aware of their presence shows that the act of adoption was prompted, not by beholding the youths, but by the inward promptings of the Spirit of God.

၁၀။ ဣသရေလ၏ မျက်စိများ။ မျက်စိမမြင်ရသလောက်ဖြစ်နေသော အားနည်းနေသော ယာကုပ်သည် ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှေကို နှစ်ပေါင်းများစွာ မမြင်ခဲ့ရဖြစ်နိုင်သောကြောင့်၊ ၎င်းတို့ကို ယခုထပ်မံရောက်ရှိလာသောအခါ မမှတ်မိခဲ့ပေ။

10. The eyes of Israel. The feeble patriarch, almost blind, may not have seen Ephraim and Manasseh for some years, so that he did not recognize them now that they were once more in his presence.

၁၃။ ယောသပ်သည် သူတို့နှစ်ဦးကို ယူဆောင်လာသည်။ ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်ရှေ့တွင် ရိုသေစွာ ဦးညွှတ်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏ဖခင်သည် ဝိညာဉ်လှုံ့ဆော်မှုအောက်တွင် ပြောဆိုနေသည်ကို သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ ယခု သူသည် သူ၏သားနှစ်ဦးကို ဣသရေလ၏ ဒူးနှစ်ဖက်ကြားမှ ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ဣသရေလသည် ထိုလူငယ်များကို ဒူးနှစ်ဖက်ကြားတွင်ထားကာ ဖက်ထားခဲ့သည်။ သူသည် ဧဖရိမ်အငယ်ကို သူ၏လက်ျာလက်တွင်၊ မနာရှေအကြီးကို လက်ဝဲလက်တွင် ယူဆောင်လာပြီး၊ ဧဖရိမ်သည် ယာကုပ်၏လက်ဝဲဘက်တွင်၊ မနာရှေသည် လက်ျာဘက်တွင် ရပ်နေသည်။

13. Joseph took them both. Joseph, who had prostrated himself before his father, either in filial reverence or in the realization that his father was speaking under inspiration, now took his two sons from between the knees of Israel, who had been sitting with the youths between his knees and embracing them. He took Ephraim, the younger, on his right hand, and Manasseh, the elder, on the left, so that Ephraim stood at Jacob’s left hand and Manasseh at his right.

၁၄။ သူ၏လက်ျာလက်။ ဤသည်မှာ လက်တင်ခြင်းသည် ကောင်းကြီးပေးခြင်း၏ သင်္ကေတဖြစ်ကြောင်း ကျမ်းစာတွင် ပထမဆုံးမှတ်တမ်းဖြစ်သည်။ ကောင်းကြီးပေးခြင်းကို ပို့လွှတ်ရန် မဖြစ်မနေလိုအပ်ခြင်းမရှိသော်လည်း၊ ဤလုပ်ဆောင်မှုသည် မမြင်ရသော အချက်တစ်ခု၏ သင်္ကေတအဖြစ် သင့်လျော်သော ထိရောက်မှုရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဝိညာဉ်ရေးစွမ်းအားများ သို့မဟုတ် ဆုကျေးဇူးများ ပေးအပ်ရာတွင် အသိအမှတ်ပြုသောနည်းလမ်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းကို ဟေဗြဲကျမ်းစာကာလတွင် ယောရှုအား အပ်နှံရာတွင် (တောလည်ရင်း ၂၇:၁၈၊ ၂၃၊ တရားဟောရာ ၃၄:၉)၊ နှင့် သစ်တရားကျမ်းကာလတွင် အရာရှိများကို ခန့်အပ်ရာတွင် (တမန်တော် ၆:၆၊ ၈:၁၇၊ ၁တိ ၄:၁၄၊ ၂တိ ၁:၆) နှင့် အံ့ဖွယ်များစွာ ပြုလုပ်ရာတွင် (မာကု ၆:၅၊ ၈:၂၃၊ ၂၅၊ တမန်တော် ၉:၁၇၊ ၁၉:၆၊ ၂၈:၈) အသုံးပြုခဲ့သည်။

14. His right hand. This is the first Scriptural record of the imposition of hands being a symbol of blessing. Though not essential to the transmission of blessing, the act is not without an appropriate fitness as being a symbol of the invisible fact. Accordingly, it became the recognized mode of conveying spiritual powers, or gifts. This procedure was employed in the OT period for the dedication of Joshua (Num. 27:18, 23; Deut. 34:9), as in the time of the NT church for the ordination of officers (Acts 6:6; 8:17; 1 Tim. 4:14; 2 Tim. 1:6), and in the performance of many miracles (Mark 6:5; 8:23, 25; Acts 9:17; 19:6; 28:8).

၁၅။ သူသည် ယောသပ်ကို ကောင်းကြီးပေးသည်။ လက်တင်ခြင်းဖြင့် ယာကုပ်သည် ယောသပ်အား ၎င်းတို့အတွက် ဘုရားသခင်ထံမှ တောင်းခံသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ၎င်း၏သားများမှတစ်ဆင့် လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။

15. He blessed Joseph. By the imposition of hands Jacob transferred to Joseph, through his sons, the blessing he besought for them from God.

၁၆။ ကောင်းကင်တမန်။ ဤနေရာတွင် ဘုရားသခင်နှင့် တန်းတူညီမျှထားရှိထားသော “ကောင်းကင်တမန်” သည် ဖန်ဆင်းခံသတ္တဝါဖြစ်နိုင်ဖွယ်မရှိဘဲ၊ “ဘုရားသခင်၏ကောင်းကင်တမန်” ဖြစ်ရမည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ကောင်းကင်တမန်ပုံစံဖြင့် ထင်ရှားသော ဘုရားသခင်ဖြစ်သည် (အကိုးကား။ ထွက်မြောက်ရာ ၃၂:၃၄၊ ဟေရှာယ ၆၃:၉၊ ၁ကော ၁၀:၄)။ သစ်တရားကျမ်းရေးသားသူများ၏ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးထားသော ဗျာဒိတ်တရားအရ၊ ဤသူသည် “ဗျာဒိတ်စကား”၊ “သိုးထိန်း”၊ နှင့် “ကယ်တင်ရှင်” ယေရှုခရစ်ဖြစ်သည်။ ယာကုပ်နှင့် ယောဘ (ယောဘ ၁၉:၂၁) နှစ်ဦးစလုံးသည် ဤဘုရားသခင်နှင့် ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်မှုကို ဖော်ပြပြီး၊ သူသည် ၎င်းတို့ကို လောကီရေးရာနှင့် ဝိညာဉ်ရေးရာဆိုးကျိုးများမှ ကယ်တင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ သင်္ချိုင်းတွင်းမှ လွတ်မြောက်စေခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ကယ်တင်ခြင်းအမှုကို ပြီးမြောက်စေမည့်သူဖြစ်သည်။ ယာကုပ်နှင့် ယောဘတို့က မျှော်လင့်ခဲ့သော ကယ်တင်ရှင်သည် မောရှေနှင့် ပရောဖက်များက သက်သေခံခဲ့သော ယေရှုခရစ်ဖြစ်သည် (၁ကော ၁၀:၄၊ ဂလာတိ ၃:၁၃၊ တိတု ၂:၁၄၊ ၁ပေ ၁:၁၈)။

16. The Angel. Here placed on an equality with God, “the Angel” could not possibly be a created being, but must be the “Angel of God,” meaning God manifested in the form of an angel (see Ex. 32:34; Isa. 63:9; 1 Cor. 10:4). To the more fully developed revelation of the writers of the NT, He is the “Word,” the “Shepherd,” and the “Redeemer,” Jesus Christ. Both Jacob and Job (Job 19:21) reveal acquaintance with this Divine One, who delivered them from ill, both temporal and spiritual, and who would complete His work of liberation by freeing them from the power of the grave. The Redeemer to whom Jacob and Job looked forward, and of whom both Moses and the prophets testified, was Christ Jesus (1 Cor. 10:4; Gal. 3:13; Titus 2:14; 1 Peter 1:18).

ငါ့နာမကို သုံးစွဲပါ။ ဤဖြင့် ယာကုပ်သည် ဧဖရိမ်နှင့် မနာရှေတို့သည် ယာကုပ်၏သားများအဖြစ် ရေတွက်ခံရမည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် အာဗြဟံ၊ ဣဇာက်၊ နှင့် ယာကုပ်တို့အား ကတိပြုထားသော ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို အထူးသဖြင့် လက်ခံရရှိသူများဖြစ်လာသည်။

Let my name. By this Jacob meant that Ephraim and Manasseh were to be counted as Jacob’s sons. Thus they would become in a special sense recipients of the blessings promised to Abraham, Isaac, and Jacob.

၁၈။ မဟုတ်ပါ အဖေ။ မနာရှေသည် အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး လည်း ကြီးမြတ်သောလူမျိုးဖြစ်လာမည်ဟု ယောသပ်အား အာမခံပြီး၊ ယာကုပ်သည် ဧဖရိမ်သည် “လူမျိုးများစွာ” သို့မဟုတ် ပိုမိုတိကျစွာ “လူမျိုးများ၏ ပြည့်စုံမှု” ဖြစ်လာမည်ဟု အလေးအနက်ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤကောင်းကြီးပေးခြင်းသည် တရားသူကြီးများခေတ်မှ စတင်ပြည့်စုံခဲ့ပြီး၊ ထိုအချိန်တွင် ဧဖရိမ်အနွယ်သည် အကျယ်အဝန်းနှင့် အင်အားပိုမိုတိုးပွားလာပြီး၊ မြောက်ပိုင်းအနွယ်ဆယ်ခုကြားတွင် ဦးဆောင်မှုကို ရယူခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏အမည်သည် ဣသရေလအမည်နှင့် တူညီသော အရေးပါမှုကို ရရှိခဲ့သည် (အကိုးကား။ ဟေရှာယ ၇:၂၊ ဟောရှေ ၄:၁၇၊ ၁၃:၁ စသည်)။ မောရှေလက်ထက်တွင် မနာရှေသည် ဧဖရိမ်ထက် ၂၀,၀၀၀ ပိုများခဲ့သည် (တောလည်ရင်း ၂၆:၃၄၊ ၃၇)။ နောက်ပိုင်းသမိုင်းက ဤကတိသည် ဘုရားသခင်ထံမှဖြစ်ကြောင်း ပြသပြီး၊ ယာကုပ်၏ ကောင်းကြီးပေးခြင်းသည် သေဆုံးလုနီးသော အဘိုးတစ်ဦး၏ ဆုတောင်းမှုသက်သက်မဟုတ်ဘဲ၊ တိကျသော ပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ အရေးပါမှုနှင့် အားဖြည့်ပေးသော ကောင်းကြီးပေးခြင်းဖြစ်သည်။

18. Not so, my father. Assuring Joseph that Manasseh, the elder of the two, would also become a great nation, Jacob stated emphatically, however, that Ephraim would become even greater, a “multitude of nations,” or, more literally, a “fullness of nations.” This blessing began to meet its fulfillment from the time of the judges onward, by which time the tribe of Ephraim had so increased in extent and power that it took the leadership among the northern ten tribes, and its name acquired equal importance with the name Israel (see Isa. 7:2; Hosea 4:17; 13:1; etc.). At the time of Moses, Manasseh numbered 20,000 more than Ephraim (Num. 26:34, 37). Subsequent history shows that this promise was from God, and that the blessing of Jacob was not merely the pious wish of a dying grandfather but the actual bestowal of a blessing of definite prophetic significance and force.

၂၂။ မင်းညီအစ်ကိုများထက် တစ်ဖဲ့ပိုပေးသည်။ “ဖဲ့” ဟူသော စကားလုံးသည် ရှေခင်မ်ဟုခေါ်ပြီး၊ ယာကုပ်သည် မြေကွက်တစ်ကွက်ကို ဝယ်ယူခဲ့သော (အခန်းကြီး ၃၃:၁၈၊ ၁၉) ရှေခင်မ်မြို့အနီးရှိ အမည်နှင့် တူညီသည်။ ရှေခင်မ်ဟူသော စကားလုံးသည် “ပုခုံး” သို့မဟုတ် “တောင်ကမ့်ည” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ယောသပ်သည် ရှေခင်မ်တွင် သင်္ဂြိုဟ်ခံခဲ့ရပြီး (ယောရှုအ ၂၄:၃၂)၊ ခရစ်တော်လက်ထက်တွင် ရှေခင်မ် သို့မဟုတ် ဆိခာရ်အနီးရှိ မြေကွက်တစ်ခုသည် ယာကုပ်က ယောသပ်အား ပေးခဲ့သော ဖဲ့အဖြစ် ယူဆခံရဆဲဖြစ်သည် (ယောဟန် ၄:၅)။ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်က ယောသပ်အား မြေကွက်တစ်ခု ပေးအပ်သည်ဟူသော ဤဖော်ပြချက်သည် စကားလုံးကစားခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ယာကုပ်ပိုင်ဆိုင်သော မြေကွက်သည် ရှေခင်မ်တွင်ရှိပြီး၊ တောင်ကမ့်ည သို့မဟုတ် ပုခုံးပုံစံရှိသည့်အတွက် ယာကုပ်က ၎င်းကို ရှေခင်မ်၊ “ပုခုံး” သို့မဟုတ် “တောင်ကမ့်ည” ဟု ခေါ်ခဲ့ပေမည်။ “ဖဲ့” ဟူသော အဓိပ္ပာယ်သည် ရှေခင်မ်အတွက် အခြားမသက်သေပြထားဘဲ၊ ရှေးကျမ်းမူများပေါ်တွင်သာ အခြေခံထားသည်။ ရှေခင်မ်ကို “တောင်စောက်ရင်း” (အာအက်စ်ဗွီ) ဟု သင့်လျော်စွာ ဘာသာပြန်နိုင်သည်။

22. One portion above thy brethren. The word translated “portion,” shekem, is the same as the name of the city of Shechem, in whose neighborhood Jacob had bought a piece of land (ch. 33:18, 19) and whose population two of Jacob’s sons had massacred. The word shekem means “shoulder” or “ridge.” Since Joseph was later buried at Shechem (Joshua 24:32), and there was a piece of land near Sychar, or Shechem, in the time of Christ which was still considered as that portion which Jacob had given to his son Joseph (John 4:5), it is very probable that this statement of Jacob, by which he presented a piece of land to Joseph, was a play on words. The piece of land that Jacob owned was at Shechem, and was perhaps a ridge or had the appearance of a shoulder, for which reason Jacob called it a shekem, a “shoulder” or “ridge.” The meaning “portion” for shekem is otherwise unattested, and is based entirely on the ancient versions. Shekem may appropriately be rendered “mountain slope” (RSV).

ငါ့ဓားနှင့် ငါ့လေးဖြင့်။ ဤသည်မှာ ယာကုပ်၏ စစ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုများကို ရည်ညွှန်းသည့် တစ်ခုတည်းသော နေရာဖြစ်သည်။ ယာကုပ်က ယောသပ်အား ပေးခဲ့သော မြေကွက်ကို ဝယ်ယူခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသော အခြားကျမ်းချက်များအားလုံး (ဖခင်ကြီး ၃၃:၁၈၊ ၁၉၊ ယောရှုအ ၂၄:၃၂)။ ဤကျမ်းချက်များသည် ယာကုပ်က ဓားနှင့်လေးဖြင့် သိမ်းယူခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြသော မြေကွက်တူညီသည်ဖြစ်ရမည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ယာကုပ်သည် ရှေခင်မ်ဒေသမှ ထွက်ခွာပြီးနောက် (ဖခင်ကြီး ၃၅:၄၊ ၅) အမောရိလူမျိုးများက သူ၏ပိုင်ဆိုင်မှုကို သိမ်းယူခဲ့ပြီးဖြစ်ရမည်။ “ဘုရားသခင်၏ ကြောက်ရွံ့မှု” သည် ၎င်းတို့ကို ယာကုပ်ကို တိုက်ခိုက်ပြီး ရှေခင်မ်မြို့သားများအတွက် လက်စားချေခြင်းမှ တားဆီးခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် ယာကုပ်၏ အိမ်ရာကို သိမ်းယူခဲ့ပုံရပြီး၊ ထို့ကြောင့် ယာကုပ်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်း၏ပိုင်ဆိုင်မှုကို အင်အားသုံးပြီး ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့ရပေမည်။ ဤရှင်းပြချက်သည် ယာကုပ်၏ ပြောကြားချက်ကို ယောရှုအခါတွင် ပါလက်စတိုင်းကို အနာဂတ်သိမ်းယူမှုကို ရည်ညွှန်းသည့် ပရောဖက်ပြုချက်အဖြစ် မြင်လိုသော အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများ၏ အမြင်ထက် ပိုမိုကျိုးလျော်ပုံရသည်။

With my sword and with my bow. This is the only place reference is made to warlike acts on the part of Jacob. All other texts referring to the piece of land that Jacob gave to Joseph speak of it as purchased (Gen. 33:18, 19; Joshua 24:32). Since these texts must refer to the same piece of land that Jacob mentioned as having conquered with sword and bow, it must be that Jacob’s property had been taken away from him by the Amorites after he had left the Shechem region (Gen. 35:4, 5). Although the “terror of God” prevented them from attacking Jacob and avenging the massacre of the Shechemites, they seem to have taken Jacob’s estate, so that the patriarch was forced at some later time to rreconquer his property by force of arms. This explanation seems to be more reasonable than that of some commentators who wish to see in Jacob’s utterance a prophecy referring to the future conquest of Palestine in the time of Joshua.

ellen g. white comment

1-22 PP 234-235

5 PP 234

7 PP 206

8-10 PP 234

15, 16 Ed 147; PP 234

21 PP 235

အခန်းကြီး - ၄၉

chapter 49

၁ ယာကုပ်သည် သူ၏သားများကို ကောင်းကြီးပေးရန် ခေါ်သည်။ ၃ ၎င်းတို့၏ ကောင်းကြီးပေးခြင်းကို တစ်ဦးချင်းပြုလုပ်သည်။ ၂၉ သူသည် ၎င်းတို့အား သူ၏သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ မှာကြားသည်။ ၃၃ သူသေဆုံးသည်။

1 Jacob calleth his sons to bless them. 3 Their blessing in particular. 29 He chargeth them about his burial. 33 He dieth.

ယာကုပ်သည် မိမိ၏သားတစ်ဆယ့်နှစ်ယောက်ထံသို့ ဝိညာဉ်ရေးဆိုင်ရာ အုပ်မစီးမှုကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။ သူသည် မိမိပြောပြတော့မည့်စကားများကို နားထောင်ရန် သူတို့ကို တန်ဖိုးထားစွာ တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဣဇာက်သည် ဘုရားသခင်၏ ရှေ့သိမြင်နိုင်စွမ်းအားဖြင့် (အခန်း ၂၇) တွင် ယာကုပ်နှင့် ဧသောတို့၏ မိသားစုများ၏ အနာဂတ်သမိုင်းကို ပရောဖက်ပြုချက်အနေဖြင့် ညွှန်ပြခဲ့သကဲ့သို့၊ ယာကုပ်သည်လည်း သားတစ်ဆယ့်နှစ်ယောက်ကို ကိုယ်စားပြုထားသော လူမျိုးတစ်ခုလုံး၏ အနာဂတ်ကို ကျယ်ပြန့်စွာ ဖော်ပြခဲ့သည်။ သူ၏သားများ၏ စရိုက်များသည် သူ၏ပရောဖက်ပြုချက်များ၏ အစပြုချက်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်တော်သည် သေလုမတတ်ဖြစ်နေသော ဘိုးဘေးဖြစ်သူအား သူ၏သားမြေးများ၏ အနာဂတ်သမိုင်းကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် သူသည် မိမိသားများ၏ စရိုက်များတွင် သူတို့မှဆင်းသက်လာသော အနွယ်များ၏ အနာဂတ်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို သိမြင်ခဲ့သည်။ သူသည် လူမျိုးအတွင်း၌ တစ်ဦးစီ၏ ရာထူးနှင့် အရေးပါမှုကို အမှားအယွင်းမရှိသော ပရောဖက်အမြင်ဖြင့် သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။

1. Jacob called unto his sons. Jacob now revealed to his 12 sons his spiritual bequest. Solemnly he exhorted them to listen to the things he was about to say. As Isaac, by virtue of divine foresight, had in his blessing (ch. 27) pointed out prophetically to Jacob and Esau the future history of their families, so in broad outline the future of the entire nation, as represented by the 12 sons, was pictured by Jacob. Although the characters of his sons formed the starting point of his prophecies concerning them, the Spirit of God revealed to the dying patriarch the future history of his seed, so that he discerned in the characters of his sons the future development of the tribes descending from them. To each he assigned its position and importance in the nation, with unerring prophetic insight.

နောက်ဆုံးသောကာလများ၌။ စကားလုံးအရ “နေ့ရက်များ၏အဆုံး၌” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် အချို့သော ပရောဖက်ပြုချက်များတွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ဤလောက၏သမိုင်းအဆုံးသတ်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းမဟုတ်သလို၊ ယုဒလူမျိုး၏သမိုင်းအဆုံးသတ်ဖြစ်သော မသီယခေတ်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းလည်း မဟုတ်ပေ။ ဤနေရာ၌ ၎င်းသည် ရိုးရှင်းစွာ “အနာဂတ်တွင်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

In the last days. Literally, “at the end of days.” This is not a reference to the end of this world’s history, as in some other prophetic utterances, nor does it refer merely to the Messianic age as the close of Jewish history. Here it simply means “in the future.”

၃, ၄ (အခန်းကဏ္ဍ ၃၉:၉)
ရေကဲ့သို့ မတည်ငြိမ်ခြင်း
မည်သည့်နေရာတွင်မဆို ခိုင်မာသောစည်းမျဉ်းမရှိသူများကို တွေ့ရတတ်သည်။ သူတို့သည် သွေးဆောင်မှုကို ခုခံရန်ခက်ခဲသည်။ မည်သည့်နည်းဖြင့်ဖြစ်စေ၊ မည်သည့်ပုံစံဖြင့်ဖြစ်စေ သွေးဆောင်မှုရောက်လာလျှင်၊ သူတို့၏ ကိုယ်ကျင့်စာရိတ္တစွမ်းအားကို အားဖြည့်ပေးမည့် လွှမ်းမိုးမှုများဖြင့် ဝိုင်းထားရန် သတိပြုရမည်။ ဤအကူအညီပေးသော လွှမ်းမိုးမှုများနှင့် ဆက်ဆံမှုများမှ သူတို့ကို ခွဲထုတ်လျှင်၊ ဘာသာမဲ့သူများနှင့် ရောနှောနေထိုင်ရလျှင်၊ သူတို့သည် အထက်မှ အမှန်တကယ်ဆုပ်ကိုင်မထားကြောင်း မကြာမီပြသလိမ့်မည်။ သူတို့သည် မိမိအားကိုးသာ အားကိုးခဲ့သည်။ သူတို့၏ခြေထောက်များသည် သဲပေါ်တွင် လျှောကျနေချိန်တွင် ချီးကျူးမြှောက်ပင့်ခံခဲ့ရသည်။ သူတို့သည် ရုဗင်ကဲ့သို့ ရေကဲ့သို့မတည်ငြိမ်သူများဖြစ်ပြီး၊ အတွင်းစိတ်ဖြောင့်မတ်မှုမရှိသည့်အတွက်၊ ရုဗင်ကဲ့သို့ ထူးချွန်ရန်မဖြစ်နိုင်ပေ။ သင်လိုအပ်သည်မှာ ဘုရားသခင်အား သင်၏မှီခိုအားထားမှုကို သိမြင်ရန်နှင့် ပြတ်သားသောစိတ်ဓာတ်ရှိရန်ဖြစ်သည်။ သင်ရှိရာနေရာ၌ လူတစ်ယောက်ဖြစ်ပါ၊ သင်ရှိရာနေရာ၌ စာရိတ္တခွန်အားပြပါ။ ယေရှုခရစ်အားဖြင့် “မဟုတ်ပါ၊ ဤမတရားသောလုပ်ရပ်ကြီးကို ကျွန်ုပ်မလုပ်ပါ၊ ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဒုစရိုက်မပြုပါ” ဟု ပြောနိုင်ရမည်။ ဘုရားသခင်နှင့် လူသားများရှေ့တွင် သူ၏ကိုယ်ကျင့်စာရိတ္တနှင့် ဘာသာရေးလွှမ်းမိုးမှုကို ထိခိုက်စေမည့် မည်သည့်အဆိုပြုချက်ကိုမဆို ပြတ်သားစွာ ငြင်းပယ်ရန် စိတ်ဓာတ်မခိုင်မာနိုင်သော ထိုလွယ်ကူသောသဘောထားသည် ဘုရားသခင်၏ဝိညာဉ်ထိန်းချုပ်မှုထက် စာတန်၏ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေလေ့ရှိသည်။ သူတို့သည် လွယ်ကူစွာ မကောင်းမှုသို့ ဦးတည်သွားတတ်သည်၊ အကြောင်းမှာ သူတို့တွင် အလွန်လိုက်လျောညီထွေသော စိတ်သဘောထားရှိပြီး၊ “ဤဒုစရိုက်ကို ကျွန်ုပ်မလုပ်ပါ၊ ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဒုစရိုက်မပြုပါ” ဟု ပြတ်သားစွာ ငြင်းဆိုရန် သူတို့ကို နာကျင်စေသည်။ ရွှင်မြူးသောလူများ သို့မဟုတ် အမျိုးသမီးများနှင့် အရက်တစ်ခွက်သောက်ရန် ဖိတ်ကြားခံရလျှင်၊ သူတို့သည် သားကောင်အဖြစ် သတ်ဖြတ်ခံရသော နွားတစ်ကောင်ကဲ့သို့ ဦးတည်သွားပြီး၊ ဘာသာမဲ့သူများနှင့် ပူးပေါင်းကာ၊ နောက်ပိုင်းတွင် သူတို့၏လွယ်ကူသောလိုက်လျောမှုကို ရယ်မောကြသည်။ သူတို့တွင် အားကိုးရန် အတွင်းစွမ်းအားမရှိပေ။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်ကို အားကိုးမထားကြပါ။ သူတို့တွင် မြင့်မားသော တာဝန်စည်းမျဉ်းများမရှိပေ (စာလွှာ ၄၈, ၁၈၈၇)။

3, 4 (ch. 39:9). Unstable as Water.—There are those to be met with everywhere who have no fixed principles. It is hard for them to resist temptation. Let it come from what quarter, and in what form it may, and every precaution must be taken to surround them with influences that will strengthen their moral power. Let them be separated from these helpful influences and association, be thrown with a class who are irreligious, and they will soon show that they have no real hold from above; they trusted in their own strength. They have been praised and exalted when their feet were standing in sliding sand. They are like Reuben, unstable as water, having no inward rectitude, and like Reuben they will never excel. What you need is to see your dependence upon God, and to have a resolute heart. Be a man where you are; show strength of character where you are; be able, through Jesus Christ, to say, “No, I will not do this great wickedness, and sin against God.” That kind of easy good nature which can never nerve itself to give decided refusal to any proposal that would injure his moral and religious influence in the sight of God and of man is always under the control of Satan far more than under the control of the Spirit of God. They are led into evil very easily because they have a very accommodating disposition, and it hurts them to give a square No, “I will not do this wickedness and sin against God.” If invited to take a glass with merry men or women, they are led as an ox to the slaughter, they join with the impious, who laugh at the ready compliance afterwards. There is no interior strength to fall back upon. They do not make God their trust. They have no high principles of duty (Letter 48, 1887).

၃. ရုဗင်။ ယာကုပ်သည် သူ၏ပထမဆုံးသော ပရောဖက်ပြုချက်ကို သူ၏သားဦးဖြစ်သော ရုဗင်ထံသို့ ဦးတည်ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ နောက်ထပ်ဖော်ပြမည့်ထုတ်ဖော်ပြောကြားချက်များအားလုံးကဲ့သို့ ၎င်းကို ကဗျာဆန်သောပုံစံဖြင့် ဖုံးအုပ်ခဲ့သည်။ ဟေဗြဲကဗျာသည် အသံနှင့် စာလုံးပေါင်းများထက် အတွေးများ၏ စည်းချက်ကျသော ထပ်ခါတလဲလဲဖြစ်မှုပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ရုဗင်အတွက် ကောင်းကြီးပေးခြင်းကို ကဗျာပုံစံဖြင့် စီစဉ်ဖော်ပြပါက အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

3. Reuben. Jacob addressed his first prophecy to his first-born son, and clothed it, as he did all the following statements, in poetic garb. Hebrew poetry consists of a rhythmic repetition of thought rather than of sound and syllables. Arranged in poetic form, the blessing upon Reuben would read:

ရုဗင်၊
သင်သည် ကျွန်ုပ်၏သားဦး၊ ကျွန်ုပ်၏ခွန်အား၊
ကျွန်ုပ်၏အင်အား၏ ပထမဆုံးသောအသီး၊
ဂုဏ်သိက္ခာတွင် ထူးချွန်သူ၊
အင်အားတွင် ထူးချွန်သူ။
ရေကဲ့သို့ ဆူပွက်လျက်၊ သင်သည် ဦးစားမရရှိရ၊
အကြောင်းမူကား သင်သည် သင့်ဖခင်၏ အိပ်ရာပေါ်သို့ တက်ခဲ့ပြီး၊
ထို့နောက် ကျွန်ုပ်၏အိပ်ရာ ([သူတက်ခဲ့သော]) ကို ညစ်ညမ်းစေခဲ့သည်။

Reuben,

my first-born you, my might,

and first fruit of my strength;

pre-eminent in dignity,

and pre-eminent in power.

Boiling over like water, you shall have no preference,

for you ascended the bed of your father,

then you defiled my couch ([which] he ascended).

၄. ရေကဲ့သို့ မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်း။

ရုဗင်ကို သုံးမျိုးသောသတ်မှတ်ခြင်းဖြင့် ဖော်ပြထားသည်- (၁) ယာကုပ်၏သားဦးအဖြစ် သူ၏မိသားစုအတွင်းရာထူး၊ (၂) ယာကုပ်၏ခွန်အားနှင့် အင်အား၏အစအဖြစ် သူ၏ဆက်နွယ်မှု၊ (၃) အကြီးဆုံးဖြစ်ခြင်းကြောင့် သူ့ထံရှိသဘာဝအလျောက် ထူးချွန်မှု။ သို့သော်၊ သားဦးအဖြစ် ရုဗင်ထံသို့ ပုံမှန်ရရှိသော အကျိုးခံစားခွင့်များကို သူ၏စရိုက်၏အားနည်းချက်ကြောင့် ရုပ်သိမ်းခံရမည်။ “မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခြင်း” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံးသည် စကားလုံးအရ “ရေ၏ဆူပွက်ခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ပုံဆောင်အားဖြင့် စိတ်ခံစားမှုများကို လွှတ်ထုတ်ပေးခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ တူညီသောမူလစကားလုံး၏ အခြားပုံစံတစ်ခုကို တရားသူကြီးများ ၉:၄ နှင့် ဇေဖနိယ ၃:၄ တွင် ပေါ့ပျက်မှုနှင့် မာနအတွက် အသုံးပြုသည်။ ယာကုပ်သည် ရုဗင်၏စရိုက်၏ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ အားနည်းချက်ကို ဤနည်းဖြင့် ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကြောင့် သူသည် သားဦး၏အခွင့်အရေးများကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ အထူးသဖြင့်၊ သူ၏ရာဇဝတ်မှုသည် ဖခင်၏အုပ်ထိန်းသူ ဘိလဟာနှင့် မတော်မတရားပြုကျင့်ခြင်း (ကမ္ဘာဦး ၃၅:၂၂) တွင် ပါဝင်သော်လည်း၊ သူ၏နောက်ပိုင်းသမိုင်းက သူ၏စရိုက်၏ အခြေခံမတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုကို သက်သေပြသည်။ ဤအခြေခံအားနည်းချက်သည် သူ့ကို ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ရန် အရည်အချင်းမပြည့်မီစေခဲ့ပြီး၊ ခေါင်းဆောင်မှုသည် မကြာခဏ ခိုင်မာမှုနှင့် ပြတ်သားမှုကို လိုအပ်သည်။ ဤဆိုးရွားသောလုပ်ရပ်ကို ယာကုပ်သတိရပြီး၊ သူ၏ပရောဖက်ပြုချက်တွင် ၎င်းကိုဖော်ပြရင်း၊ ဒေါသထွက်ကာ တိုက်ရိုက်ပြောဆိုခြင်းမှ တတိယလူပုံစံသို့ ပြောင်းလဲကာ ထိုအတွေးကို ထပ်မံဖော်ပြခဲ့သည်။

4. Unstable as water. Reuben is characterized by a threefold designation: (1) his position in the family as Jacob’s first-born, (2) his relation to Jacob as his might and the beginning of his strength, (3) the natural pre-eminence that belonged to him as the eldest. Nevertheless, the advantages normally accruing to Reuben as Jacob’s first-born were to be taken from him because of the weakness of his character. The word translated “unstable,” literally, “a boiling over” of water, implies, figuratively, giving in to one’s emotions. Another form of the same root word is used in Judges 9:4 and Zeph. 3:4 for frivolity and pride. Jacob thus described the moral weakness of Reuben’s character, by which he forfeited the privileges as a first-born. Though, specifically, his crime consisted in committing fornication with Bilhah, his father’s concubine (Gen. 35:22), his later history gives evidence of a fundamental instability of character. This basic weakness disqualified him from becoming a leader, for leadership often calls for firmness and determination. As Jacob remembered this heinous deed, and mentioned it in his prophecy, he turned away in indignation, passing from the direct form of address to the third person as he repeated the thought.

သင်သည် ထူးချွန်မည်မဟုတ်။
သားဦး၏အခွင့်အရေးများကို ရုပ်သိမ်းခြင်းဖြင့်၊ ရုဗင်သည် ဣသရေလ၏ခေါင်းဆောင်မှုကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ သူ၏အနွယ်သည် လူမျိုးအတွင်း၌ သြဇာအာဏာရှိသောရာထူးကို ဘယ်သောအခါမျှ မရရှိခဲ့ပေ (ဒုတိယသြဝါဒကျမ်း ၃၃:၆ ကိုကြည့်ပါ)။ ရုဗင်၏သားမြေးများထဲမှ ထင်ရှားသောပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးမျှ ပေါ်ထွက်မလာခဲ့ပေ—တရားသူကြီးမရှိ၊ ဘုရင်မရှိ၊ ပရောဖက်မရှိ။ ခေါင်းဆောင်မှုကို ယုဒထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီး၊ နှစ်ဆသောအခွင့်အရေးကို ယောသပ်ထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည် (၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၅:၁-၂)။

Thou shalt not excel. By the withdrawal of the rights of the first-born, Reuben lost the leadership of Israel. His tribe never attained a position of influence in the nation (see Deut. 33:6). Not one prominent personality emerged from the descendants of Reuben—no judge, no king, no prophet. Leadership was transferred to Judah, and the double portion to Joseph (1 Chron. 5:1, 2).

၅. ရှိမောင်နှင့် လေဝိ။

သူတို့သည် သားအရင်းများသာမက၊ သူတို့၏အတွေးများနှင့် လုပ်ရပ်များတွင်လည်း ညီအစ်ကိုများဖြစ်သည် (အခန်း ၃၄:၂၅ ကိုကြည့်ပါ)။

5. Simeon and Levi. They were brothers, not merely in the flesh, but also in their thoughts and actions (see ch. 34:25).

သူတို့၏နေရာထိုင်ခင်းများ။
“နေရာထိုင်ခင်းများ” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောစကားလုံး၏ အဓိပ္ပာယ်သည် မရှင်းလင်းပေ။ ဤမသေချာသော ဟေဗြဲစကားလုံးအတွက် အခြားအကြံပြုထားသော ဘာသာပြန်မှုများမှာ “ပရိယာယ်များ”၊ “ဆက်သွယ်မှု”၊ “ဒေါသပုန်ထမှု”၊ “ဓားများ” တို့ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ ယာကုပ်သည် ရှေခင်မြို့၏လူဦးရေကို သစ္စာဖောက်ကာ ရက်စက်စွာ သတ်ဖြတ်ခဲ့သော (အခန်း ၃၄:၂၅-၂၉) သူတို့၏ဖောက်ပြန်မှုကို စိတ်ထဲရှိခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ယာကုပ်သည် ဤရာဇဝတ်မှုကို ဘယ်သောအခါမျှ သဘောမတူခဲ့ပေ။

Their habitations. The meaning of the word translated “habitations” is obscure. Other suggested translations of this uncertain Hebrew word are “machinations,” “joining,” “rage,” “swords.” It is clear, however, that Jacob had in mind their wantonness in treacherously massacring the population of Shechem (ch. 34:25–29), a crime of which Jacob never approved.

၆. သူတို့သည် လူတစ်ဦးကို သတ်ခဲ့သည်။

ဤနေရာ၌ “လူ” ဟူသောစကားလုံးသည် “လူများ” ဟူသော အများကိန်းအတွက် စုပေါင်းအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ ဟေဗြဲသမ္မာကျမ်းစာတစ်လျှောက်တွင် တစ်ကိုယ်တည်းနှင့် အများကိန်းအတွက် ဤတစ်ကိုယ်တည်းပုံစံကို ခွဲခြားမထားဘဲ အသုံးပြုသည်။

6. They slew a man. Here, “man” is a collective term for the plural “men.” The singular form is used indiscriminately throughout the Hebrew OT for both the singular and the plural.

တံတိုင်းကို ဖြိုချခဲ့သည်။

စကားလုံးအရ “သူတို့သည် နွားတစ်ကောင်၏အရိုးကို ဖြတ်ခဲ့သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ “နွား” ဟူသော တစ်ကိုယ်တည်းပုံစံသည် သမ္မာကျမ်းစာတွင် တစ်ကြိမ်သာ (ဟောရှယ ၁၂:၁၁) အသုံးပြုထားသော “နွားများ” ဟူသော အများကိန်းကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ ပထမလိုင်း၏ “လူ” နှင့် ကိုက်ညီသည်။ နွားတစ်ကောင်ကို အရိုးဖြတ်ခြင်းသည် ၎င်း၏အရိုးများကို ဖြတ်တောက်ခြင်းဖြင့် မသန်စွမ်းဖြစ်စေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည် (ယောရှု ၁၁:၆၊ ၉; ၂ ရာမှတ်တမ်း ၈:၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ကမ္ဘာဦး ၃၄:၂၈ တွင် ရှေခင်မြို့သားများ၏ နွားများကို သိမ်းယူခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ ၎င်းတို့ကို မသန်စွမ်းဖြစ်စေခဲ့ဟု မဖော်ပြထားပေ။ သို့သော်၊ ယာကုပ်၏သားများသည် သိမ်းဆည်းရမိသောပစ္စည်းထက် လက်စားချေခြင်းကို ပိုမိုစိတ်ဝင်စားခဲ့သောကြောင့်၊ ၎င်းတို့သည် တိရစ္ဆာန်အချို့ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ယာကုပ်သည် ယင်းတို့အနက်မှ ယခင်လုပ်ရပ်ကိုသာ ဖော်ပြခဲ့သည်၊ အကြောင်းမူကား ၎င်းသည် သူတို့၏ရက်စက်မှုကို အထင်ရှားဆုံး ပြသခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤစရိုက်သည် သူတို့ကို ခေါင်းဆောင်မှုအတွက် အရည်အချင်းမပြည့်မီစေခဲ့ပေ။

Digged down a wall. Literally, “they hamstrung an ox.” The singular “ox” stands for the practically unused plural “oxen,” found but once in the Bible (Hosea 12:11), and corresponds to “man” in the first line of the parallelism. To hamstring an animal is to render it lame by cutting its tendons (see Joshua 11:6, 9; 2 Sam. 8:4). In Gen. 34:28 it is merely stated that the cattle of the Shechemites were carried off, not that they were lamed. However, since the sons of Jacob were more concerned about revenge than booty, they probably mutilated some animals as well. Jacob mentions only the former, because it was this which most strikingly displayed their brutality. This trait disqualified them for leadership.

၇. ငါသည် သူတို့ကို ခွဲခြားမည်။

ညီအစ်ကိုများသည် ဤရာဇဝတ်မှုကို ပူးပေါင်းကျူးလွန်ခဲ့သောကြောင့်၊ သူတို့၏သားမြေးများသည် ခါနာန်တွင် ခွဲခြားပြဿနာဖြစ်ရမည်၊ သို့မဟုတ် ပြန့်ကျဲသွားရမည်ဖြစ်သည်။ သူတို့သည် လွတ်လပ်သောအနွယ်များအဖြစ် မဖွဲ့စည်းနိုင်ပေ။ ဤပရောဖက်ပြုချက်၏ ပြည့်စုံမှုသည် ဣသရေလလူမျိုးသည် ခါနာန်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိချိန်တွင် ထင်ရှားခဲ့သည်။ မောရှေသည် ဣသရေလကို ဒုတိယအကြိမ်ရေတွက်သောအခါ၊ ရှိမောင်သည် အနွယ်အားလုံးတွင် အားနည်းဆုံးဖြစ်လာခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၂၆:၁၄)၊ ပြီးလျှင် မောရှေ၏ကောင်းကြီးပေးခြင်းတွင် ရှိမောင်ကို လုံးဝချန်လှပ်ထားခဲ့သည်။ ဤအနွယ်သည် သီးခြားအုပ်ချုပ်ရာနယ်မြေအဖြစ် အမွေမရရှိခဲ့ဘဲ၊ ယုဒအနွယ်၏ နယ်နမိတ်အတွင်းတွင် မြို့အချို့ကိုသာ ရရှိခဲ့သည် (ယောရှု ၁၉:၁-၁၉)။ ရှိမောင်၏မိသားစုများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် အနည်းငယ်သာ တိုးပွားခဲ့သောကြောင့် (၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၄:၂၇)၊ ၎င်းတို့အများစုသည် နောက်ဆုံးတွင် ယုဒအနွယ်ထဲသို့ ပေါင်းစည်းသွားခဲ့သည်။ အချို့မှာ ကတိထားရာပြည်၏ နယ်နမိတ်အပြင်ဘက်သို့ နှစ်ကြိမ်လှိုင်းဖြင့် ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည် (၁ ရာဇဝင်ချုပ် ၄:၃၈-၄၃)။

7. I will divide them. Since the brothers had committed this crime jointly, their posterity was to be divided, or scattered, in Canaan. They would not constitute independent tribes. The fulfillment of this prediction was evident by the time Israel returned to Canaan. When Moses numbered Israel the second time, Simeon had become the weakest of all the tribes (Num. 26:14), and in Moses’ blessing, Simeon was entirely passed over. This tribe received no separate assignment of territory as an inheritance, but merely a number of cities within the borders of Judah (Joshua 19:1–19). Since the families of Simeon, generally, increased but little (1 Chron. 4:27), most of them were eventually absorbed into the tribe of Judah. Others migrated, in two waves, to areas beyond the borders of the Promised Land (1 Chron. 4:38–43).

လေဝိသည် နယ်မြေအမွေအစားထိုးရန် အခြားအနွယ်များတွင် ပြန့်ကျဲလျက်ရှိသော မြို့လေးဆယ့်ရှစ်မြို့ကို ရရှိခဲ့သည် (ယောရှု ၂၁:၁-၄၂)။ သို့သော်၊ ဣသရေလတွင် လေဝိ၏ပြန့်ကျဲမှုသည် အနွယ်တစ်ခုလုံးအတွက် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် ရုဗင်ထံမှ သားဦး၏အခွင့်အရေးများကို ရုပ်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ ရှိမောင်နှင့် လေဝိ၏ ရာဇဝတ်မှုအတွက် ကျိန်စာသင့်စေခဲ့သော်လည်း၊ သူသည် ၎င်းတို့တစ်ဦးကိုမျှ ဖယ်ထုတ်မထားခဲ့ပေ။ လေဝိ၏နောက်ပိုင်းသမိုင်းသည် ကျိန်စာတစ်ခု မည်သို့ပြည့်စုံပြီး အားလုံးအတွက် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာဖြစ်လာနိုင်သည်ကို ဥပမာပြသည်။ သိနာတောင်တွင်၊ လေဝိ၏သားမြေးများသည် အခြားသူများအားလုံး ကျရှုံးခဲ့စဉ် မှန်ကန်မှုအတွက် တစ်ဦးတည်းရပ်တည်ခဲ့ပြီး (ထွက်မြောက်ရာ ၃၂:၂၆)၊ ထို့ကြောင့် ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်မှုအဖြစ် အနွယ်တစ်ခုလုံးအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရသည်။ ယာကုပ်၏ ကျိန်စာဖြစ်သော အမွေမရရှိရန်သည် မပြောင်းလဲခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်း၏ပြည့်စုံမှုသည် ၎င်းတို့အား နှင့် ၎င်းတို့၏ညီအစ်ကိုများအတွက် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ယူဆောင်လာခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၁၈:၂၀)။

Instead of a territorial inheritance, Levi received 48 cities, scattered throughout the other tribes (Joshua 21:1–42). The scattering of Levi in Israel, however, was changed into a blessing for all, through the election of the tribe to the priesthood. Though Jacob withdrew the rights of the first-born from Reuben, and uttered a curse for the crime of Simeon and Levi, he disowned none of them. Levi’s later history is an illustration of how a curse can be fulfilled and yet result in blessing for all concerned. At Sinai, Levi’s descendants stood alone for right when all the others fell (Ex. 32:26), and were therefore appointed, as a tribe, to religious leadership. Though the curse of Jacob, that they should receive no inheritance, was not changed, its fulfillment brought blessing to them and to their brethren (Num. 18:20).

၈. ယုဒ။

ယာကုပ်၏စတုတ္ထသားသည် အကန့်အသတ်မရှိသော ကြွယ်ဝသောကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ပထမဆုံးရရှိခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် သူ့အား အာဏာနှင့် သာလွန်မှုကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်က ထင်ရှားစွာ မဖော်ပြခဲ့သော်လည်း၊ ရုဗင်သည် စိတ်ခံစားမှုမတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုကြောင့်၊ ရှိမောင်နှင့် လေဝိတို့သည် ၎င်းတို့၏ရက်စက်မှုကြောင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော သားဦး၏ခေါင်းဆောင်မှုအခွင့်အရေးကို ယုဒသည် ရရှိခဲ့သည်။

8. Judah. Jacob’s fourth son was the first to receive a rich and unqualified blessing, one which bestowed upon him supremacy and power. Though not expressly so stated by Jacob, Judah received the right of the first-born to leadership, forfeited by Reuben because of emotional instability, and by Simeon and Levi because of their cruelty.

သင်၏ညီအစ်ကိုများသည် သင့်ကို ချီးမွမ်းကြလိမ့်မည်။

အခန်း ၂၉:၃၅ အရ ယုဒဟူသောအမည်သည် “ချီးမွမ်းခံရသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ အရှေ့တိုင်းသားတို့၏ နှလုံးသားနှင့်ချစ်ခင်သော စကားလုံးကစားမှုဖြင့်၊ ယာကုပ်သည် ယုဒအား သူ၏ညီအစ်ကိုများ၏ ချီးမွမ်းခြင်းကို အာမခံခဲ့သည်။ ယုဒသည် မြင့်မြတ်သောစရိုက်ကို ပြသခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများသည် သူ့ကို သတ်ရန် ကြံစည်နေသော မှောင်မိုက်သောအချိန်တွင်ပင်၊ ယုဒသည် ယောသပ်၏အသက်ကို ကယ်တင်ပေးသော အဖြေတစ်ခုကို အဆိုပြုခဲ့သည် (အခန်း ၃၇:၂၆-၂၇)။ ၎င်း၏စရိုက်၏ထူးချွန်မှုကို ဗင်္ယာမိန်၏အသက်အတွက် သူ၏ကိုယ်ပိုင်အသက်ကို အာမခံအဖြစ် ပေးအပ်ခြင်းနှင့်၊ ဗင်္ယာမိန်အား ကျွန်ဘဝမှ ကယ်တင်ရန် ယောသပ်ထံသို့ တောင်းပန်ခဲ့ခြင်းတွင်လည်း ထပ်မံသရုပ်ပြခဲ့သည် (အခန်း ၄၃:၉-၁၀; ၄၄:၁၆-၃၄)။ ၎င်းသည် တမာနှင့်ဆက်ဆံရာတွင် သူ၏အပြုအမူတွင် (အခန်း ၃၈:၂၆) အစောပိုင်းကပင် ထင်ရှားခဲ့သည်။ သို့သော် မူလက သူသည် အနည်းငယ် ရိုင်းစိုင်းပြီး မဆင်မခြင်သူတစ်ဦးဖြစ်ပုံရသည် (အခန်း ၃၈:၇-၂၆ ကိုကြည့်ပါ)။ သဘာဝအလျောက်ရှိသော သဘောထားများကို ပြင်းထန်စွာ အောင်မြင်ခြင်းဖြင့် ရရှိခဲ့သော သူ၏ကိုယ်ပိုင်စရိုက်ခွန်အားသည် သူ၏အမည်ကို ဆောင်သောအနွယ်၏ အင်အားတွင် ထင်ဟပ်ခဲ့သည်။

Thy brethren shall praise. According to ch. 29:35 the name Judah means “the praised one.” By a play on words, so dear to the Oriental heart, Jacob assured Judah of the praise of his brethren. Judah had shown a noble character. Even in the dark hour when Joseph’s brothers were plotting to kill him, Judah had proposed a solution that saved Joseph’s life (ch. 37:26, 27). The excellency of his character was illustrated, moreover, in the offering of his own life as a pledge for that of Benjamin, and also when he pleaded with Joseph on Benjamin’s behalf, to save him from slavery (chs. 43:9, 10; 44:16–34). It had been apparent even earlier, in his conduct toward Tamar (ch. 38:26), though originally he seems to have been a rather wild and reckless individual (see on ch. 38:7–26). His own personal strength of character, acquired by stern victories over natural tendencies, was reflected in the virility of the tribe that bore his name.

သင့်ဖခင်၏သားများ။
ယုဒသည် သူ၏ရန်သူများကို ထွက်ပြေးစေပြီး ၎င်းတို့ကို အောင်နိုင်မည်ဟု ပရောဖက်ပြုပြီးနောက်၊ ယာကုပ်သည် ယုဒ၏ညီအစ်ကိုများလည်း သူ့အား ဂုဏ်ပြုကြလိမ့်မည်ဟု ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့သည်။ သတိပြုစရာမှာ၊ သူ၏မိခင်၏သားများသာ (ကမ္ဘာဦး ၂၇:၂၉; တရားသူကြီးများ ၈:၁၉ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဆိုလိုသည်မှာ လယာမှဆင်းသက်လာသောအနွယ်များသာမက၊ “သူ၏ဖခင်၏သားများ” သို့မဟုတ် ဣသရေလ၏အနွယ်အားလုံးဖြစ်သည်။ ဒါဝိဒ်သည် ဣသရေလတစ်ခုလုံးအပေါ် ဘုရင်အဖြစ် သရဖူဆောင်ခဲ့သောအခါ ဤအရာသည် မှန်ကန်လာခဲ့သည် (၂ ရာမှတ်တမ်း ၅:၁-၂)။

Thy father’s children. Having prophesied that Judah would put his enemies to flight, and subdue them, Jacob asserted once more that Judah’s brothers also would do homage to him. It is noteworthy that not merely the sons of his mother were to do so (see Gen. 27:29; Judges 8:19), that is, the tribes descending from Leah, but “the sons of his father,” or all the tribes of Israel. This came true when David was crowned king over all Israel (2 Sam. 5:1, 2).

၉. ယုဒသည် ခြင်္သေ့သငယ်ဖြစ်သည်။

ရဲရင့်သောပုံဥပမာဖြင့် ယုဒကို ခြင်္သေ့သငယ်တစ်ကောင်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ထားပြီး၊ ၎င်းသည် အိုမင်းသောခြင်္သေ့၏ အင်အားနှင့် ရက်စက်မှုအပြည့်အဝသို့ ကြီးပြင်းလာသည် (ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၅:၅ ကိုကြည့်ပါ)။ သားရဲများကို ရှာဖွေရင်း သစ်တောများတွင် လှည့်လည်သွားလာပြီး၊ သိမ်းဆည်းရမိသောပစ္စည်းများကို စားသုံးပြီးနောက် သူ၏တောင်ပေါ်နေရာသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိကာ၊ ထိုနေရာတွင် ရဲရင့်စွာ၊ ငြိမ်သက်စွာ တည်ရှိပြီး၊ သူ့ကို အနှောင့်အယှက်ပေးရန် ယူဆရဲသောမည်သည့်သတ္တဝါကိုမဆို တည်ငြိမ်စွာ ရင်ဆိုင်သည်။ အချို့သော မှတ်ချက်ပေးသူများသည် “အိုမင်းသောခြင်္သေ့” ဟု ဘာသာပြန်ထားသောဟေဗြဲစကားလုံးကို “ခြင်္သေ့မ” ဟု နားလည်ကြပြီး၊ ၎င်းတွင် ပိုမိုနက်ရှိုင်းသောအဓိပ္ပာယ်ကို မြင်ကြသည်။ သို့သော်၊ လာဘိအ် ဟူသောစကားလုံးသည် “ခြင်္သေ့” ကိုသာ ဆိုလိုပြီး၊ တူညီသောကျမ်းပိုဒ်တွင် နှစ်ကြိမ်အသုံးပြုထားသော အာရယဟ် ဟူသော “ခြင်္သေ့” ဟူသောစကားလုံး၏ သာမန်ထပ်တူစကားလုံးဖြစ်သည်။

9. Judah is a lions whelp. By a bold figure of speech Judah is compared to a young lion growing up into the full strength and ferocity of an old lion (see Rev. 5:5). Roaming through the forests in search of prey, returning to his mountain lair when his booty has been devoured, he lies there intrepid, in quiet majesty, and calmly defiant of any creature that might presume to disturb him. Many commentators have understood the Hebrew word translated “old lion” to mean “lioness,” and have seen in it a deeper meaning. However, the word labi’ means only “lion” and is a common synonym for the word ’aryeh, “lion,” used twice in the same verse.

၁၀. လှံတံ။

လှံတံသည် တော်ဝင်အာဏာ၏သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ၎င်း၏အစောဆုံးပုံစံတွင် ၎င်းသည် ဘုရင်သည် လူထုစည်းဝေးပွဲများတွင် မိန့်ခွန်းပြောရာတွင် လက်ထဲတွင်ကိုင်ဆောင်ထားသော ရှည်လျားသောတုတ်တံဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ထီးနန်းပေါ်တွင် ထိုင်နေစဉ် သူ၏ဒူးများကြားတွင် ထားရှိသည်။ ထိုသို့သောလှံတံများကို ရှေးအီဂျစ်အနုပညာများတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ယုဒသည် မသီယရောက်ရှိလာသည့်အချိန်အထိ အနွယ်များအကြား ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေရမည်။

10. The sceptre. The scepter is a symbol of royal authority. In its earliest form it was a long staff that the king held in his hand when speaking in public assemblies, but that rested between his knees when he sat upon his throne. Such scepters are depicted in various ancient Egyptian reliefs. Judah was to continue as leader among the tribes until the time of the coming of the Messiah.

ရှီလောမ ရောက်လာသည်အထိ။

ရှီလောမ ဟူသောအမည်ကို နေရာအမည်အဖြစ် ရှင်းပြခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ “အနားယူခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းသည်လည်းကောင်း ယုံကြည်စရာမရှိပေ။ သို့သော်၊ မှတ်ချက်ပေးသူအများစုသည် ရှီလောမ သည် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး၏အမည်ဖြစ်ပြီး၊ ရည်ညွှန်းထားသူမှာ မသီယဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ဤအမြင်သည် ယုဒဘာသာနှင့် ခရစ်ယာန်ပညာရှင်များက ရှေးယခင်ကတည်းက ဖော်ပြခဲ့သောအမြင်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် မှန်ကန်သည် (DA ၅၂ ကိုကြည့်ပါ)။ သို့သော်၊ ရှီလောမ ဟူသောစကားလုံး၏ တိကျသောအဓိပ္ပာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ စကားပြန်များသည် လုံးဝသဘောတူညီမှုမရှိပေ။ ၎င်းကို “သားမြေး”၊ “စေလွှတ်ခံရသူ”၊ “သူ့ထံသို့ [တော်ဝင်လှံတံ] ပိုင်ဆိုင်သူ”၊ “အနားယူပေးသူ” ဟု အမျိုးမျိုးရှင်းပြခဲ့ကြသည်။ “အနားယူပေးသူ” ဟူသော ရှီလောမ ၏ နောက်ဆုံးအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် အခြားမည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ထက်မဆို မှတ်ချက်ပေးသူများက ပိုမိုနှစ်သက်ကြပြီး၊ အဲလင်ဂျီ ဝှိုက် (Ellen G. White) က ထောက်ခံခဲ့သည် (DA ၅၂)။ ထို့ကြောင့် ရှီလောမ သည် မသီယဖြစ်ပြီး�、ယာကုပ်၏ပရောဖက်ပြုချက်တွင် ဣသရေလ၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ယုဒ၏တော်ဝင်အခွင့်အရေးများကို လွှဲပြောင်းယူမည့်သူဖြစ်ပြီး၊ လူမျိုးအားလုံးသည် သူ့ထံသို့ စုရုံးကြမည်ဖြစ်သည်။

Until Shiloh come. Neither the explanation of Shiloh as a place name nor the interpretation as “rest” is convincing. However, the majority of commentators have believed Shiloh to be a personal name, and agree that the person referred to is the Messiah. This view, expressed long ago by both Jewish and Christian scholars, is correct (see DA 52). As to the exact significance of the word Shiloh, however, interpreters are by no means agreed. It has been variously explained to mean “offspring,” “the one sent out,” “he to whom it [the scepter of the kingdom] belongs,” and “the rest giver.” The last interpretation of the word Shiloh, as “rest giver,” is favored by more commentators than any of the others and is endorsed by Ellen G. White (DA 52). Shiloh, therefore, is the Messiah, who in Jacob’s prophecy was to take over Judah’s royal prerogatives as leader of Israel and to whom all nations would gather.

၁၁. သူ၏သားငယ်ကို ချည်နှောင်ခြင်း။ မက်ဆီယာ(ခရစ်တော်)သည် မြည်းပေါ်တွင်စီးလာခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော ရည်ညွှန်းချက်သည် ယေရှုခရစ်၏အောင်ပွဲခံဝင်ရောက်မှုတွင် ပြည့်စုံခဲ့သည် (မဿဲ ၂၁:၇)။ ၎င်းသည် သူ့ကို ငြိမ်းချမ်းရေးသံတမန်အဖြစ်နှင့် မွန်မြတ်သောသူအဖြစ် ညွှန်ပြသည်၊ အကြောင်းမှာ မြည်းများသည် စစ်ပွဲအတွက်မသုံးဘဲ၊ အဆင့်မြင့်သူများအတွက် စီးနင်းရန်သုံးသော တိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည် (တရားသူကြီး ၁:၁၄; ၁၀:၄; ၁၂:၁၄)။ ယုဒါ၏စပျစ်ပင်သည် အလွန်သန်မာလှပြီး မြည်းများကို ထိုပင်သို့ ချည်နှောင်နိုင်လောက်အောင်ဖြစ်သည်၊ ထို့ပြင် ၎င်း၏အဆီသည် အဝတ်ကိုဆေးကြောရန်ပင် သုံးနိုင်လောက်အောင် ပေါများသည်။ ယုဒါ၏စပျစ်ရည်နှင့်နို့သည် မျက်လုံးများကို လက်လက်တောက်ပစေပြီး သွားများကို ချစ်စရာကောင်းသော ဖြူစင်မှုပေးလောက်အောင် အားပြည့်ဖွယ်ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ ယုဒါ၏စည်းစိမ်ဥစ္စာကို ပုံဖော်ထားသော အလွန်သင်္ကေတဆန်သော ပုံဖြစ်သည်။

11. Binding his foal. The reference to the riding of the Messiah on an ass was fulfilled at the triumphal entry of Jesus (Matt. 21:7). It designates him as a harbinger of peace, and as a nobleman, since assess were not used for warfare but served as riding animals for persons of superior rank (Judges 1:14; 10:4; 12:14). Judah’s vine would be so strong that asses might be bound to it, and so fruitful that its juice could be used to wash one’s garment. Judah’s wine and milk would be so exhilarating and invigorating as to impart a sparkling brilliance to the eyes and a charming whiteness to the teeth. This is, of course, a highly figurative picture of Judah’s prosperity.

၁၃. ဇေဗုလုန်။ ယောရှုအောက်တွင် ဇေဗုလုန်အမျိုးနွယ်အား ခွဲဝေပေးသော နယ်မြေကို ယောရှု ၁၉:၁၀-၁၆ တွင် ဖော်ပြထားသော နယ်နိမိတ်များနှင့် မြို့များမှ သိရှိနိုင်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ၎င်းသည် မြေထဲပင်လယ်သို့မရောက်သလို ဇိဒုန်နှင့်လည်း တိုက်ရိုက်ထိစပ်မနေခဲ့ပေ။ ၎င်းသည် ဂါလိလဲပင်လယ်နှင့် မြေထဲပင်လယ်ကြားတွင် တည်ရှိပြီး နှစ်ခုလုံးနှင့် နီးကပ်သော်လည်း နဖတာလိဖြင့် ဂါလိလဲပင်လယ်မှ ခွဲထားပြီး အာရှာဖြင့် မြေထဲပင်လယ်မှ ခွဲထားသည်။ သို့သော် ဤပရောဖက်ပြုချက်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ပြည့်စုံခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ယာကုပ်၏ စစ်ဆေးနိုင်သော ပရောဖက်ပြုချက်များအားလုံး၏ ထူးခြားသော ပြည့်စုံမှုသည် ဤတစ်ခုသာလျှင် ပြည့်စုံမှုမရှိခဲ့ဖွယ်မရှိပေ၊ သမ္မာကျမ်းတွင် ဤအချက်နှင့်ပတ်သက်၍ တိတ်ဆိတ်နေသော်လည်း။

13. Zebulun. The territory allotted to the tribe of Zebulun under Joshua may be ascertained from the boundaries and towns mentioned in Joshua 19:10–16. At that time it neither reached to the Mediterranean nor touched directly upon Zidon. It lay between the Sea of Galilee and the Mediterranean, near to both, but separated from the former by Naphtali and from the latter by Asher. This prophecy may have found its fulfillment, however, at some later time. The remarkable fulfillment of all Jacob’s prophetic utterances that can be checked excludes the possibility that this one should have remained unfulfilled, though the Bible is silent on the point.

၁၄. ဣသခါ။ ဣသခါကို အရိုးထဲထိ သန်မာပြီး ဝန်ထုပ်သယ်ရန် အထူးသင့်လျော်သော မြည်းတစ်ကောင်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ခြင်းသည် ဤအမျိုးနွယ်သည် ရုပ်ဝတ္ထုဆိုင်ရာ ကောင်းမွန်မှုများဖြင့် ကျေနပ်ပြီး လယ်ယာလုပ်ငန်းကို အာရုံစိုက်ကာ နိုင်ငံရေးအာဏာအတွက် မကြိုးစားမည်ကို ညွှန်ပြသည်။ ၎င်းသည် ဣသခါ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည် သန်မာသူများဖြစ်ပြီး သာယာလှပပြီး သီးနှံထွက်ရှိသော ယေဇရေလမြေပြန့်အပါအဝင် အောက်ဂါလိလဲတွင် အမွေခံစားရမည်ကိုလည်း ညွှန်ပြသည်။ ဤအမျိုးနွယ်သည် တရားသူကြီးများလက်ထက်တွင် ဇေဗုလုန်နှင့်အတူ သူရဲကောင်းဆန်သော ရဲစွမ်းသတ္တိဖြင့် တစ်ခါက ထင်ရှားခဲ့သော်လည်း (တရားသူကြီး ၅:၁၄, ၁၅, ၁၈)၊ ယေဘုယျအားဖြင့် နိုင်ငံတွင် ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ၎င်း၏အခြေအနေကို ကျေနပ်နေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရှေ့တန်းသို့ရောက်ရှိလာပြီး ခြိမ်းခြောက်ခံရသော အခွင့်အရေးများအတွက် ရဲဝံ့စွာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲသည်။ ဤသည်မှာ ဣသခါသည် လဲအာ၏သားများအနက် နောက်ဆုံးဖြစ်ပြီး၊ သူများ၏နောက်ဆုံးသားမဟုတ်သော်လည်း နောက်ဆုံးဖော်ပြခံရခြင်း၏ အကြောင်းပြချက်ဖြစ်ပေမည်။

14. Issachar. The comparison of Issachar to a bony and strongly built ass, particularly well adapted for carrying burdens, pointed to the fact that this tribe would content itself with material good, devote itself to agriculture, and not strive for political power. It indicated also that the descendants of Issachar would be men of strength and would receive a pleasant inheritance. This was fulfilled in the allotment to it of lower Galilee, including the attractive and fruitful tableland of Jezreel. Although the tribe once acquired renown for heroic bravery, together with Zebulun, during the time of the judges (Judges 5:14, 15, 18), it was generally content with its lot, whatever happened to the nation. It is seldom found coming valiantly to the forefront and fighting for threatened rights or liberties. This was perhaps the reason Issachar is mentioned last among the sons of Leah, though he was not her last son.

၁၆. ဒန်။ သူ၏အမည်ကို စကားလုံးကစားမှုဖြင့်၊ ရာခေလ၏ကျွန်မ ဘိလဟာ၏ ပထမဆုံးသားသည် အနာဂတ်ဣသရေလပြည်တွင် အရေးပါသောနေရာကို ရယူပြီး အရေးကြီးသောတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်မည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းသည် တရားသူကြီးများလက်ထက်နောက်ပိုင်းတွင်၊ ဒန်အမျိုးသားဖြစ်သော ဆမ်ဆုန်သည် ဣသရေလကို ၂၀ နှစ်အုပ်ချုပ်ခဲ့စဉ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပြည့်စုံခဲ့သည် (တရားသူကြီး ၁၃:၂)။

16. Dan. By a play on his name the first-born son of Rachel’s maid, Bilhah, is described as one who was to occupy an important place and perform important duties in the future state of Israel. This was partially fulfilled in the latter time of the judges, when Samson, a Danite, judged Israel for 20 years (see Judges 13:2).

လမ်းဘေးရှိမြွေ။ ဤဖော်ပြချက်သည် အမျိုးနွယ်၏ဝိသေသလက္ခဏာကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် ဒန်အမျိုးသားများ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သော ကာနာန်မြောက်ပိုင်းရှိ လဲရှသို့ စစ်ချီရာတွင် ထင်ရှားခဲ့သည် (တရားသူကြီး ၁၈)၊ ထို့ပြင် ဆမ်ဆုန်၏စွန့်စားခန်းများတွင်လည်း မြွေ၏လှည့်ဖျားမှုဖြင့် သူ၏အပြင်းထန်ဆုံးရန်သူများကို အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ဒန်အမျိုးနွယ်သည် ဣသရေလတွင် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုကို ပထမဆုံးမိတ်ဆက်ခဲ့ပုံရသည် (တရားသူကြီး ၁၈)၊ ထို့ပြင် ၎င်း၏စရိုက်သည် ကောင်းကင်ကာနာန်သို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ရရန် အရည်အချင်းမပြည့်မီသောကြောင့်၊ ၁၂ အမျိုးနွယ်အနက် ဒန်၏အမည်တစ်ခုတည်းသာ ဗျာဒိတ် ၇ တွင် ၎င်းတို့၏စာရင်းမှ ချန်လှပ်ထားသည်။

A serpent by the way. This statement describes the character of the tribe. It became apparent in the expedition of a portion of the Danites to Laish in the north of Canaan (see Judges 18), and was apparent also in the adventures of Samson, who with the cunningness of a serpent overthrew his strongest foes. Since the tribe of Dan seems to have been the first to introduce idol worship into Israel (Judges 18), and since his character would not qualify anyone for admission to the heavenly Canaan, the name of Dan alone, among the 12 tribes, is omitted from their enumeration in Revelation 7.

၁၈. ငါစောင့်ဆိုင်းခဲ့ပြီ။ ဤဆုတောင်းသည် ယာကုပ်ကိုယ်စား သူကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်ရုံသာမက၊ သူ၏သားစဉ်မြေးဆက်များလည်း ဘုရားသခင်၏အကူအညီကို သူ့ဘဝတွင်ရရှိခဲ့သည့်အတိုင်း ရရှိလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်မှုကို ဖော်ပြသည်။ သေလုမတင့်သော ဤအချိန်တွင် ယာကုပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်သည်။ သူ၏စကားအများစုသည် ဝိညာဉ်ရေးအရ လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ပြောဆိုခဲ့ပုံရသော်လည်း၊ ဤဆုတောင်းသည် သူ၏သဘာဝခံစားချက်များကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြသည်။ ရုတ်တရက် တင်းမာမှုမှ သက်သာလျော့ပါးလာခြင်း သို့မဟုတ် မတော်တဆမှုတစ်ခုသည် လူတစ်ဦး၏ ဝိညာဉ်ရေးရာအောင်မြင်မှုအဆင့်ကို ဖော်ပြပေမည်။ လူတစ်ဦး၏နှုတ်မှ ကျိန်ဆဲခြင်း၊ အဓိပ္ပာယ်မရှိသော စကားတစ်ခွန်း၊ သို့မဟုတ် ဆုတောင်းခြင်းတစ်ခု ထွက်ပေါ်လာနိုင်သည်။ မဆင်မခြင်အချိန်တွင် ပြောဆိုသောစကားဖြင့် လူတစ်ဦးကို အကဲဖြတ်ရန် မတရားသော်လည်း၊ ယာကုပ်သည် ထိုစမ်းသပ်မှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိသည်။ လှည့်ဖျားသူ၏နှစ်များသည် ကြာမြင့်စွာကုန်လွန်ခဲ့ပြီး၊ ယခုသူသည် ဘုရားသခင်၏ရွေးချယ်ထားသူများထဲတွင် ပါဝင်သည်။

18. I have waited. Not only was this prayer voiced by Jacob on his own behalf, but it expressed confidence that his descendants also would receive the help of God, as he had in his own life. It is interesting to watch the dying patriarch in this last tense hour of his life. Although most of his words seem to have been spoken by inspiration, this prayer evidently expresses his own natural feelings. A sudden relief from tension or a sudden accident may reveal the level of one’s spiritual attainment. From one man’s lips a curse will be forthcoming, from another’s an empty and meaningless expression, and from still another’s a prayer may come. It is often unjust to judge a man by the words spoken in an unguarded moment, but Jacob would stand such a test. The years of the deceiver were long past; now he belonged to the company of God’s chosen ones.

၁၉. ဂဒ်။ “တပ်ဖွဲ့” နှင့် “အောင်မြင်သည်” ဟူသော စကားလုံးများပါဝင်သော ဤကဗျာဆန်သောအပိုဒ်သည် “တိုက်ခိုက်ရေးတပ်ဖွဲ့သည် သူ့ကိုတိုက်ခိုက်လိမ့်မည်၊ သို့သော် သူသည် ဖနောင့်ကို တိုက်ခိုက်လိမ့်မည်” ဟု ဘာသာပြန်ရန်ပိုသင့်သည်။ ဤဘာသာစကားသည် ဂဒ်အမျိုးနွယ်သည် သည်းခံရမည့် တိုက်ခိုက်မှုများကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ထိုတိုက်ခိုက်မှုများကို အောင်မြင်စွာ တွန်းလှန်နိုင်မည်ဟု ဆိုသည်။ ၁၂ အမျိုးနွယ်၏သိရှိထားသော သမိုင်းတွင် ဤပရောဖက်ပြုချက်၏ တိကျသောပြည့်စုံမှုကို မပြသော်လည်း၊ ၁ ရာဇဝင်ရာဇသား ၅:၁၈-၂၂ တွင် ဂဒ်အမျိုးသားများသည် လိုအပ်သည့်နေရာတိုင်းတွင် ၎င်းတို့၏ဖခင်က ကတိပေးထားသည့် ရဲစွမ်းသတ္တိကို ပြသခဲ့သည်။ ဒါဝိဒထံသို့လာသော ဂဒ်အမျိုးသားများကို ခြင်္သေ့များအဖြစ် ဖော်ပြထားပြီး ၎င်းတို့၏သွက်လက်မှုကို သိုးမျိုးနှင့် နှိုင်းယှဉ်ထားသည် (၁ ရာဇဝင်ရာဇသား ၁၂:၈-၁၅)၊ ဤနှိုင်းယှဉ်မှုများသည် ၎င်းတို့သည် ရဲရင့်သောအမျိုးနွယ်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြသည်။

19. Gad. This poetic passage, in which the words translated “troop” and “overcome,” from the same root, occur, might better be rendered, “An attacking force shall attack him, but he shall attack the heel.” The language seems to refer to attacks that the tribe of Gad would have to endure with patience, but that they would successfully repel. Although the known history of the 12 tribes does not provide a specific fulfillment of this prophecy, the account given in 1 Chron. 5:18–22 shows that the Gadites displayed, wherever it was needed, the bravery promised them by their father. The Gadites who came to David are described as lions, and their swiftness is compared to that of the gazelle (1 Chron. 12:8–15), which comparisons prove that they were a valiant tribe.

၂၀. အာရှာ။ ၎င်းသည် အာရှာ၏အနာဂတ်နေထိုင်ရာဒေသဖြစ်မည့် သီးနှံထွက်ရှိသောမြေကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤပရောဖက်ပြုချက်ပြည့်စုံရန် အာရှာသည် မြေထဲပင်လယ်ရှိ ကာမယ်လမြေနိမ့်ပိုင်းမှ တုရုနယ်မြေအထိ အမွေခံစားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ကာနာန်တွင် ဂျုံနှင့်ဆီပေါများသော အထွက်အများဆုံးဒေသများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ရှောလမုန်သည် ဟိရံမင်း၏အိမ်တော်ကို ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည် (၁ ဘုရင်ခံ ၅:၁၁)။

20. Asher. This refers to the fruitful soil that was to be Asher’s future region of abode. In fulfillment of this prediction Asher received as his inheritance the lowlands of Carmel on the Mediterranean, as far as the territory of Tyre. This is one of the most fertile parts of Canaan, abounding in wheat and oil, with which Solomon supplied the household of King Hiram (1 Kings 5:11).

၂၁. နဖတာလိ။ အဓိပ္ပာယ်နှင့် ရည်ညွှန်းချက်သည် မရေမရာဖြစ်ပြီး၊ နဖတာလိအမျိုးနွယ်၏သမိုင်းကို အနည်းငယ်သာသိရှိရသည်။ ဇေဗုလုန်နှင့်အတူ၊ ဘာရက်လက်ထက်တွင် ကာနာန်မင်းကြီး ယာဘိန်အပေါ် ကြီးကျယ်သောအောင်မြင်မှုကို ရရှိခဲ့ပြီး၊ ပရောဖက်မဒေဗောရာသည် သူမ၏ထင်ရှားသောသီချင်းတွင် ဂုဏ်ပြုခဲ့သည် (တရားသူကြီး ၄, ၅)။

21. Naphtali. The meaning and allusion are obscure, and little is known of the history of the tribe of Naphtali. In association with Zebulun, under Barak it obtained a great victory over the Canaanite king Jabin, which the prophetess Deborah commemorated in her celebrated song (see Judges 4, 5).

သူသည် ကောင်းသောစကားများပေးသည်။ ၎င်းသည် မြောက်ပိုင်းအမျိုးနွယ်တွင် ထင်ရှားသော စကားပြောနှင့်သီချင်းဆိုရာတွင် ထူးချွန်မှုကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ နဖတာလိအမျိုးနွယ်တွင် ထိုလှုပ်ရှားမှုများ၏ သမိုင်းမှတ်တမ်းများ မရှိတော့ပေ။

He giveth goodly words. This must be an allusion to a gift in eloquence and song manifested in that northern tribe, though no historical records of such activity in the tribe of Naphtali have survived.

၂၂. ယောသပ်။ ယာကုပ်၏အိမ်နောက်လိုက်များမှသားလေးဦးအတွက် ကောင်းချီးများသည် အထူးတိုတောင်းပြီး ၎င်းတို့မှဆင်းသက်လာသော အမျိုးနွယ်များ၏နောက်ပိုင်းသမိုင်းကဲ့သို့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း မရေမရာဖြစ်နေသော်လည်း၊ ယာကုပ်၏ချစ်လှစွာသော ရာခေလ၏ပထမဆုံးသားအတွက် ကောင်းချီးတွင် ကြီးမားသောကွာခြားမှုကို တွေ့ရသည်။ ယခု ယာကုပ်၏စိတ်နှလုံးသည် ကျေးဇူးတင်စွာဖြင့် ပြည့်လျှံလာပြီး၊ အထိရောက်ဆုံးသော စကားလုံးများနှင့် ပုံသဏ္ဍာန်များဖြင့် ယောသပ်အတွက် အကန့်အသတ်မရှိသော ကောင်းချီးကို တောင်းခံခဲ့သည်။

22. Joseph. Whereas Jacob’s blessings regarding the four sons of the concubines were especially brief, and his prophecies in part as obscure as the later history of the tribes that descended from these four men, a great difference is found in the blessing upon the first-born son of his beloved Rachel. Now the patriarch’s heart swelled with grateful love, and in the most expressive words and figures he besought unlimited blessing for Joseph.

၂၃. လေးသမားများ။ အသီးအနှံပင်၏နှိုင်းယှဉ်မှုမှ ယာကုပ်သည် စစ်ပွဲ၏ပုံသဏ္ဍာန်သို့ ကူးပြောင်းသွားပြီး၊ ယောသပ်အမျိုးနွယ်၏ ရန်သူများအားလုံးအပေါ် အောင်မြင်မှုကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် အနာဂတ်ဖြစ်ရပ်များကို လုပ်ဆောင်နေပြီးသကဲ့သို့ ပြောဆိုသော ပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၏ ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤစကားများသည် အဲဂုတ္တုပြည်တွင် ယောသပ်၏စစ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုများကို ရည်ညွှန်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်း၏ညီအစ်ကိုများကို ရန်စရာမဖြစ်စေဘဲ ၎င်းတို့အားလုံးနားလည်နိုင်သော နည်းဖြင့်၊ ၎င်းခံစားခဲ့ရသော ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုနှင့် ကျွန်ဘဝနှင့် ထောင်ကျခဲ့သောနှစ်များကို အရိပ်အမြွက်ပြသည်။

23. The archers. From the simile of the fruit tree Jacob passed next to one of war, describing the victory of the tribe of Joseph over all its foes. This is an illustration of the prophetic present, which speaks of future events as already in process of fulfillment. The words are not to be referred to any warlike deeds of Joseph in Egypt, but probably hint, in terms not directly offensive to his brothers but understood by all of them, to the persecution he had suffered at their hands as well as during his years of slavery and imprisonment.

၂၄. ယာကုပ်၏အာဏာရှင်ဘုရားသခင်။ နောက်ဆုံးအပိုဒ်သည် KJV တွင်ကဲ့သို့ ကွင်းစဉ်ဖြစ်ပါက၊ ၎င်းသည် ယောသပ်၏ဩဇာတိုးမြှင့်ချိန်မှစ၍ သူသည် ဣသရေလ၏သိုးထိန်းနှင့် ကျောက်သားဖြစ်လာသည်၊ သို့မဟုတ် ယာကုပ်၏အာဏာရှင်ဘုရားထံမှ ယောသပ်သည် ထိုသို့ဖြစ်လာရန် ခွန်အားရရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုနိုင်သည်။ ဤအခြေအနေတွင် သူသည် သိုးထိန်းကောင်းနှင့် ကျောက်သားဖြစ်ပြီး၊ သူ၏အသင်းတော်၏အုတ်မြစ်ဖြစ်လာမည့်သူ၏ ပုံစံတစ်ခုအဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် “သိုးထိန်း၊ ဣသရေလ၏ကျောက်သား” ဟူသောအပိုဒ်သည် ယခင်အပိုဒ်နှင့် ညီမျှပါက၊ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ထိုအခါ ယောသပ်၏လက်များသည် ဣသရေလ၏သိုးထိန်းနှင့် ကျောက်သားဖြစ်သောသူမှ ခွန်အားရရှိခဲ့သည်ဟူသော ခံစားချက်ကို ဖော်ပြသည် (ဒုတိယသြဝါဒကျမ်း ၃၂:၄)။ ဟေဗြဲကျမ်းစာသည် ဒုတိယအဓိပ္ပာယ်ကို ခွင့်ပြုပြီး ၎င်းသည် ပထမထက် ပိုမိုသင့်လျော်ပုံရသည်။

24. The mighty God of Jacob. If the last clause is parenthetical, as in the KJV, it may signify either that from the time of Joseph’s exaltation he became the shepherd and the stone of Israel, or that from God, the Mighty One of Jacob, Joseph received strength to become such. In this capacity he then served as a type of the Good Shepherd, who is the Rock, and would become the foundation of His church. If, however, the clause, “the shepherd, the stone of Israel,” is coordinate with the preceding phrase it applies to God Himself. In that case the sentiment is expressed that the hands of Joseph were made strong by the One who is the Shepherd and Stone of Israel (see Deut. 32:4). The Hebrew text permits the second interpretation, which seems preferable to the first.

၂၆. သင်၏ဖခင်၏ကောင်းချီးများ။ ယာကုပ်သည် ယောသပ်အတွက် တောင်းခံသော ကောင်းချီးများသည် ၎င်း၏မိဘများက သူ့ထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သော ကောင်းချီးများကို ကျော်လွန်မည်ဖြစ်သည်။ ယောသပ်သည် စာသားအရ “ခွဲထားသူ” နာဇီယဟု ရည်ညွှန်းသည်။ ယောသပ်သည် ဤနေရာနှင့် ဒုတိယသြဝါဒကျမ်း ၃၃:၁၆ တွင်၊ အဲဂုတ္တုပြည်တွင် ၎င်း၏သီလနှင့်ဘုရားဝတ်ပြုမှုကို ထိန်းသိမ်းထားခြင်းကြောင့် ဤသို့ရည်ညွှန်းခံရသည်။

26. The blessings of thy father. The blessings that the patriarch implored for Joseph were to surpass the blessings that his parents had passed on to him. Joseph is referred to, literally, as “the separated one,” the nazir. Joseph is so designated, both here and in Deut. 33:16, on account of the preservation of his virtue and piety in heathen Egypt.

၂၇. ဗင်္ယာမိန်။ သေဆုံးလုနီးသောဖခင်သည် ၎င်း၏အငယ်ဆုံးသားအား ဤစစ်သွေးဆူသောစရိုက်ကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်း၏သားစဉ်မြေးဆက်များတွင် ထင်ရှားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဂိဗျာတွင် ၎င်းတို့၏ယုတ်မာမှုကြောင့် အမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးနှင့် စစ်ဖြစ်ခဲ့သော စစ်ပွဲတွင် (တရားသူကြီး ၂၀, ၂၁) နှင့် အခြားအခါများတွင်လည်း (တရားသူကြီး ၅:၁၄) ထင်ရှားခဲ့သည်။ ဗင်္ယာမိန်အမျိုးသားများသည် လေးသမားနှင့် ကျောက်လောက်သူများအဖြစ် ထင်ရှားသည် (တရားသူကြီး ၂၀:၁၆; ၁ ရာဇဝင်ရာဇသား ၈:၄၀; ၁၂:၂; ၂ ရာဇဝင်ရာဇသား ၁၄:၈; ၁၇:၁၇)။ ထို့ပြင်၊ ဗင်္ယာမိန်အမျိုးနွယ်မှ သူရဲကောင်းတရားသူကြီး ဧဟုဒ် (တရားသူကြီး ၃:၁၅) နှင့် ရှောလုမင်းနှင့် ၎င်း၏ရဲရင့်ပြီး သစ္စာရှိသားယောနသန် (၁ ရှမွေလ ၁၁, ၁၃; ၂ ရှမွေလ ၁:၁၉-၂၇) တို့ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

27. Benjamin. The warlike character that the dying father here attributed to his youngest son was later manifested by his descendants. It was seen in the war that his tribe waged against all the tribes, a war due to their own wickedness in Gibeah (Judges 20, 21), and upon other occasions as well (Judges 5:14). The Benjamites were distinguished archers and slingers (Judges 20:16; 1 Chron. 8:40; 12:2; 2 Chron. 14:8; 17:17). Also, from the tribe of Benjamin came the heroic judge Ehud (Judges 3:15), and King Saul and his valiant and chivalrous son Jonathan (1 Sam. 11, 13; 2 Sam. 1:19–27).

၂၈. ၁၂ အမျိုးနွယ်။ ယာကုပ်သည် ၎င်း၏သားတစ်ဆယ့်နှစ်ဦးတွင် အနာဂတ်အမျိုးနွယ်များကို ကောင်းချီးပေးခဲ့သည်။ မည်သူမျှ ချန်လှပ်မထားခဲ့ဘဲ၊ ရုဗင်၊ ရှိမောင်နှင့် လေဝိတို့သည် ပြင်းထန်သောကိုယ်ပိုင်အမှားများကြောင့် နှိမ့်ချခံရသော်လည်း၊ တစ်ဦးစီသည် ကတိပေးထားသော ကောင်းချီးများတွင် အခွင့်အရေးရရှိခဲ့သည်။

28. The twelve tribes. Jacob blessed the future tribes in the persons of his 12 sons. No one was excepted, and even Reuben, Simeon, and Levi, though humbled because of serious personal faults, each received a share in the promised blessings.

၂၉. ငါ၏လူများထံသို့ စုရုံးခြင်း။ မချ ၁၅:၁၅ ကို ကြည့်ပါ။ ငါ့ကိုမြှုပ်နှံပါ။ ယောသပ်သည် ဤဆန္ဒကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန် ကျိန်ဆိုခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် ၎င်း၏သားများအားလုံးရှေ့တွင် ထပ်မံဖော်ပြပြီး၊ ၎င်းတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ရေးထုံးတမ်းတွင် ပါဝင်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။

29. Gathered unto my people. See on ch. 15:15.

Bury me. Joseph had already promised his father, under oath, to fulfill this desire. Jacob mentions it once more, in the presence of all his sons, as an invitation to them to participate in the rite of burial.

၃၃. သူ၏ခြေထောက်များကို စုစည်းလိုက်သည်။ ယာကုပ်သည် ၎င်း၏သားများကို ကောင်းချီးပေးနေစဉ် ထိုင်နေရာမှ ယခုလှဲလျောင်းလိုက်ပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ သေဆုံးသွားခဲ့သည်။ သေခြင်းအတွက် ကဗျာဆန်သော သုံးနှုန်းမှုများကို မချ ၁၅:၁၅ နှင့် ၂၅:၈ တွင် ကြည့်ပါ။ ယာကုပ်၏သေဆုံးချိန်အသက်သည် မချ ၄၇:၂၈ တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ၁၄၇ နှစ်ဖြစ်သည်။

33. Gathered up his feet. Jacob now lay down, for he had been sitting upright while blessing his sons, and died in peace. Concerning the poetical euphemisms for death, see on chs. 15:15 and 25:8. Jacob’s age at death, as given in ch. 47:28, was 147 years.

အယ်လင်ဂျီ။ ဝှိုက်၏ မှတ်ချက်များ

၁-၃၃ PP ၂၃၅-၂၃၈

၁-၄ PP ၂၃၅

၄ 2T ၁၂၇

၅-၇ PP ၂၀၅၊ ၂၃၅

၆ MYP ၃၉၀၊ TM ၈၇

၇ Ed ၁၄၈၊ PP ၂၃၅

၈-၁၀ PK ၆၈၃၊ PP ၂၃၆

၁၀ AA ၂၂၃၊ DA ၃၄၊ ၁၉၃၊ ၂၀၅

၂၂ COL ၂၁၄

၂၂-၂၆ Ed ၅၃၊ PP ၂၃၆

၂၅ COL ၂၁၄

၂၉-၃၁ PP ၂၃၇

ellen g. white comments

1-33 PP 235-238

1-4 PP 235

4 2T 127

5-7 PP 205, 235

6 MYP 390; TM 87

7 Ed 148; PP 235

8-10 PK 683; PP 236

10 AA 223; DA 34, 193, 205

22 COL 214

22-26 Ed 53; PP 236

25 COL 214

29-31 PP 237

အခန်းကြီး - ၅၀

chapter 50

၁။ ယာကုပ်အတွက် ဝမ်းနည်းခြင်း။ ၄။ ယောသပ်သည် ဖာရိူထံမှ သူ့ဖခင်ကို သင်္ဂြိုဟ်ရန် ခွင့်ပြုချက်ရယူခြင်း။ ၇။ ဈာပန။ ၁၅။ ယောသပ်သည် သူ့ညီများအား ခွင့်လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုသူများကို အားပေးစည်းရုံးခြင်း။ ၂၂။ သူ၏အသက်အရွယ်။ ၂၃။ သူသည် သူ၏သားများ၏ တတိယမျိုးဆက်ကို တွေ့မြင်ခြင်း။ ၂၄။ သူသည် သူ၏ညီအစ်ကိုများအား ပြန်လည်ပြောင်းရွှေ့လာမည်ဟု ပရောဖက်ပြုခြင်း။ ၂၅။ သူသည် သူ၏အရိုးများအတွက် သူတို့ထံမှ ကျိန်ဆိုချက်ယူခြင်း။ ၂၆။ သူသေဆုံးပြီး သင်္ချိုင်းတွင် ထားရှိခြင်း။

1 The mourning for Jacob. 4 Joseph getteth leave of Pharaoh to go to bury him. 7 The funeral. 15 Joseph comforteth his brethren, who craved his pardon. 22 His age. 23 He seeth the third generation of his sons. 24 He prophesieth unto his brethren of their return. 25 He taketh an oath of them for his bones. 26 He dieth, and is chested.

၁။ ယောသပ်သည် သူ၏ဖခင်၏မျက်နှာပေါ်တွင် လဲကျသွားသည်။ ယောသပ်သည် ဘုရားသခင်ကတိပေးထားသည့်အတိုင်း (အခန်း ၄၆:၄) သူ၏ချစ်လှစွာသောဖခင်၏မျက်လုံးများကို ပိတ်ပေးခဲ့သည်မှာ သံသယမရှိပါ။ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် ယောသပ်၏ဝမ်းနည်းခြင်းကိုသာ ဖော်ပြထားသည်မှာ အခြားသားများသည် ဖခင်အတွက် ဝမ်းမနည်းခဲ့ကြဟု မဆိုလိုပါ။ ယောသပ်၏နှလုံးသားသည် နူးညံ့သောခံစားမှုများကို အထူးလက်ခံနိုင်စွမ်းရှိသောကြောင့် သူ၏ညီအစ်ကိုများ၏ဝမ်းနည်းခြင်းသည် ယောသပ်ထက် သိသာထင်ရှားမှုနည်းပေမည်။ ယောသပ်၏ဝမ်းနည်းခြင်းသည် အားလုံး၏ဝမ်းနည်းခြင်းကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ ၎င်းတို့၏ဝမ်းနည်းခြင်းသည် အလားတူပင် စစ်မှန်သည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။

1. Joseph fell upon his father’s face. Joseph had no doubt closed the eyes of his beloved father, as God had promised (ch. 46:4). That only Joseph’s grief is described in this passage does not imply that the other sons did not sorrow for their father. Perhaps their grief was less demonstrative than that of Joseph, since the heart of Joseph appears to have been peculiarly susceptible to tender emotions. The grief of Joseph is representative of the grief of all, and we may assume that their sorrow was just as real.

၂။ အစ္စရေးကို သင်္ဂြိုဟ်ရန် ပြင်ဆင်ခြင်း။ ရှေးခေတ်အီဂျစ်လူမျိုး၏ သင်္ဂြိုဟ်ပြင်ဆင်နည်းကို ဟီရိုဒိုတပ်စ် (ii. 86) နှင့် ဒိုင်အိုဒိုရပ်စ် (i. 91) တို့က ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းတို့၏ဖော်ပြချက်များသည် ရှေးအီဂျစ်စာရွက်စာတမ်းများနှင့် မမ်းမီရုပ်ကြွင်းများကို စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် အဓိကအားဖြင့် မှန်ကန်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် ကုန်ကျစရိတ်များပြီး ဒေါ်လာ ၁၀၀၀ အထိ ကုန်ကျနိုင်သည်။ ဦးနှောက်ကို ဦးစွာ နှာခေါင်းပေါက်မှတဆင့် ကွေးညွှတ်ထားသော သတ္တုတစ်ခုဖြင့် ထုတ်ယူပြီး၊ ဦးခေါင်းခွံကို ဆေးဝါးများဖြင့် ဆေးကြောပြီး ကျန်ရှိသော အစိတ်အပိုင်းများကို ဖယ်ရှားသည်။ ဘယ်ဘက်ခြမ်းတွင် ချွန်ထက်သောဓားဖြင့် ဖြတ်ထားသော အပေါက်မှတဆင့် အဆီအသည်းများကို ထုတ်ယူပြီး ကာနိုပစ်အိုးများဟု ခေါ်သော သီးခြားအိုးများတွင် ထည့်သွင်းသည်။ အလွတ်ဖြစ်နေသော ဝမ်းဗိုက်ကို ထန်းရည်နှင့် ရနံ့ဆီများဖြင့် သန့်စင်ပြီး အမျိုးမျိုးသော ဆေးဖက်ဝင်အပင်များဖြင့် ပြည့်စေသည်။ အပေါက်ကို ချုပ်လိုက်ပြီးနောက်၊ ပြည့်စွမ်းထားသော ခန္ဓာကိုယ်ကို နာထရွန်ဖျော်ရည်တွင် ရက်ပေါင်းများစွာ (၇၀ ရက်အထိ) နှစ်မြှုပ်ထားသည်။ ထို့နောက် ဆေးကြောပြီး ပိတ်စဖျင်ဖြင့် ထုပ်ပိုးကာ သွားဖုံးဖြင့် သုတ်လိမ်းပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် သဘာဝမျက်နှာသွင်ပြင်နှ Hobbesရိုးရှင်းစွာ ပုံဖော်သည်။

2. Embalmed Israel. The ancient Egyptian method of embalming has been described, both by Herodotus (ii. 86) and by Diodorus (i. 91). The accuracy of their descriptions has been confirmed in the main by ancient Egyptian documents and by an examination of the mummies themselves. The process was expensive, costing as much as $1,000. The brain was first extracted through the nostrils by means of a crooked piece of metal, and the skull was then thoroughly cleansed of any remaining portions by rinsing it with drugs. Through an opening in the left side made with a sharp knife, the viscera were removed and placed in separate jars, the so-called canopic jars. The empty abdomen was purified with palm wine and an infusion of aromatics, and then filled with various spices. After the opening had been sewed up, the stuffed form was submerged for many days (up to 70) in a bath of natron solution. Then it was washed, wrapped in a linen shroud, smeared over with gum, and finally painted to resemble the natural features of the deceased.

၃။ လေးဆယ်ရက်။ အီဂျစ်စာရွက်စာတမ်းများအရ လူသေဆုံးသည့်နေ့မှ သင်္ဂြိုဟ်သည့်နေ့အထိ ကာလသည် ကွဲပြားသည်ကို သိရှိရသည်။ တစ်ခုမှာ သင်္ဂြိုဟ်ပြင်ဆင်မှုသည် ၁၆ ရက်၊ ပတ်တီးဖြစ်စဉ်သည် ၃၅ ရက်၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းသည် ၇၀ ရက်၊ စုစုပေါင်း ၁၂၁ ရက်ကြာသည်။ အခြားတစ်ခုမှာ သင်္ဂြိုဟ်ပြင်ဆင်မှုသည် ၆၆ ရက်၊ သင်္ဂြိုဟ်ပြင်ဆင်မှု ၄ ရက်၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းသည် ၂၆ ရက်၊ စုစုပေါင်း ၉၆ ရက်ကြာသည်။ အခြားနေရာတွင် သင်္ဂြိုဟ်ပြင်ဆင်မှုသည် ၇၀ သို့မဟုတ် ၈၀ ရက်ကြာပြီး သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းသည် ၁၀ လအထိ ကြာသည်ဟု ဖော်ပြထားသည် (အီအက်စဗလူး ဘတ်ဂျ်၊ ။ ကာလသည် သေဆုံးသူ၏မိသားစု၏ ချမ်းသာမှုနှင့် အီဂျစ်သမိုင်းကာလပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ယာကုပ်သည် ဝန်ကြီးချုပ်၏ဖခင်ဖြစ်သောကြောင့် ထိုခေတ်၏ အကောင်းဆုံးစောင့်ရှောက်မှုကို ရရှိခဲ့သည်။ သူ၏သင်္ဂြိုဟ်ပြင်ဆင်မှုသည် ၄၀ ရက်ကြာပြီး သင်္ဂြိုဟ်ပြင်ဆင်မှုအတွက် နောက်ထပ် ၇၀ ရက်ကြာသည်။ ဤကာလသည် တရားဝင်ဝမ်းနည်းကြေငြာထားသော ကာလဖြစ်သည်။

3. Forty days. It is known from Egyptian documents that the length of the period from the death of a man to his burial varied. In one case the embalming occupied 16 days, the bandaging 35 days, and the burial 70 days, 121 days in all. In another case the embalming occupied 66 days, preparations for burial 4 days, and the burial itself 26 days, in all 96 days. Elsewhere we are told that the embalming lasted for 70 or 80 days, and the burial 10 months (see E. A. W. Budge, The Mummy). The time involved depended upon the wealth of the family of the deceased and the period of Egyptian history. Jacob, being the father of the prime minister, received the best care of the time. His embalming continued for 40 days, and the preparations for his burial another 70 days. This was proclaimed an official period of mourning.

၄။ ဖာရိုး၏အိမ်တော်။ ဝမ်းနည်းကာလပြီးဆုံးသ ယောသပ်သည် ဘာကြောင့် ဘုရင်ထံ တိုက်ရိုက်တောင်းဆိုမှုမပြုဘဲ အခြားအရာရှိများမှတဆင့် တောင်းဆိုခဲ့သည်ကို မှတ်ချက်ပေးသူများက ခန့်မှန်းခဲ့သည်။ ဤထူးဆန်းသောလုပ်ထုံးလုပ်နည်း၏အကြောင်းရင်းများမသိရှိရသော်လည်း၊ ထိုခေတ်တွင် ပုံမန်ဖြစ်နိုင်သည်။ အချို့က ယောသပ်သည် အရာရှိများ၏ထောက်ခံမှုရရှိရန် ဤသို့ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု အကြံပြုကြသည်။ သို့မဟုတ် သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းဆိုင်ရာ ဓလေ့ထုံးတမ်းအရ မုတ်ဆိတ်နှင့်ဆံပင်ကို မရိတ်ဘဲထားရသောကြောင့် ဘုရင့်ရှေ့သို့ မဝင်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ယောသပ်၏ရာထူးသည် အငတ်ဘေးပြီးနောက် ကန့်သတ်ခံရသည် သို့မဟုတ် ယောသပ်နှင့် မရင်းနှီးသော ဖာရိုးတစ်ပါးထီးနန်းတက်လာသည်ဟူသော အကြံပြုချက်များသည် အခြေအမြစ်မရှိပါ ယာကုပ်၏သေဆုံးမှုကို အီဂျစ်လူမျိုးများက ဝမ်းနည်းခဲ့ပြီး၊ ယောသပ်၏ရေပန်းစားမှု လျော့နည်းသွားပါက ဤသို့မဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါ။ ထို့ပြင်၊ ယောသပ်သည် အလယ်အလတ်သူများမှတဆင့် ဘုရင့်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ခြင်းသည် အရေးကြီးသော ကိုယ်ရေးကိုယ်တာကိစ္စများကို အလယ်အလတ်သူမှတဆင့် ဆောင်ရွက်ရန် အရှေ့တိုင်းသားများ၏ သဘောထားကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။

4. The house of Pharaoh. It has been a matter of conjecture among commentators why Joseph, at the end of this period of mourning, did not place his request before the king personally, rather than through other courtiers. His reasons for this apparently strange procedure are unknown, but it may have been perfectly normal in his time. Some have suggested that Joseph did so in recognition of the courtiers and to earn their good will. Perhaps the men through whom Joseph addressed the king were priests, and as such directly concerned with the interment of the dead. It is possible that Joseph, having allowed his beard and hair to grow, incident to the customs of mourning, could not enter the king’s presence without first being shaved. The suggestion made by some, that Joseph’s authority had been restricted after the famine, or that another Pharaoh who was less friendly to Joseph had come to the throne, is without foundation. Jacob’s death was mourned by the Egyptians, and this would not have been the case had the popularity of Joseph waned. Again, Joseph’s procedure of approaching the king through mediaries may have been due to nothing more than the Oriental tendency to transact important personal business through a middleman.

၅။ ကျွန်ုပ်၏သင်္ချိုင်းတွင်။ ယာကုပ်သည် သူ၏အဘိုးအာဗြဟံကို သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သော သင်္ချိုင်းကို သူကိုယ်တိုင်တူးခဲ့သည်ဟု ဆိုခြင်းသည် အခန်း ၂၃ တွင် ဖော်ပြထားသော အချက်များနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်ဟု ဝေဖန်ခံရသည်။ သို့သော်၊ ယာကုပ်သည် မက်ဖဲလဟ်ရှိ မူလဂူကို ထပ်မံသင်္ဂြိုဟ်ရန်နေရာများပိုမိုဖန်တီးရန် ချဲ့ထွင်ခဲ့ခြင်း သို့မဟုတ် သူသင်္ဂြိုဟ်ရန်ရည်ရွယ်ထားသော နေရာကို ပြင်ဆင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆရန်မလိုအပ်ပါ။ သို့မဟုတ် ဤစကားစုသည် ယောသပ်သည် ဖာရိုးအား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းသည် အီဂျစ်တွင်မဟုတ်ဘဲ ခါနာန်တွင်ဖြစ်မည်ဖြစ်ကြောင်း အကြောင်းကြားရန် ယောသပ်၏နည်းလမ်းဖြစ်နိုင်သည်။

5. In my grave. Jacob’s claim to have dug the tomb in which his grandfather Abraham had been interred, has been criticized as a contradiction of facts presented in ch. 23. However, it is not necessary to assume that Jacob here attributed to himself what had really been done by Abraham. Jacob may either have enlarged the original cave at Machpelah to make room for additional bodies or prepared in it the special niche he intended to occupy. Or, the expression may simply be Joseph’s way of informing Pharaoh that the burial would not take place in Egypt, but in Canaan, and that therefore permission was requested to go thither.

၇။ ယောသပ်သွားသည်။ ဘုရင်၏ခွင့်ပြုချက်ရရှိပြီးနောက်၊ ရုပ်အလောင်းကို ခါနာန်သို့ ပို့ဆောင်သွားပြီး၊ ကြီးမားသောလူအုပ်နှင့်အတူ လိုက်ပါသွားသည်။ ယောသပ်နှင့်အတူ နန်းတွင်းအရာရှိများနှင့် မိသားစုဝင်များအားလုံး လိုက်ပါသွားသည်။ သဲကန္တာရမှ ခါနာန်နိုင်ငံသို့ လိုက်ပါစေသော အကာအကွယ်အဖြစ် ရထားများနှင့် မြင်းစီးသူများစွာ လိုက်ပါသွားဖွယ်ရှိသည်။ အီဂျစ်အရာရှိများ၏ ခမ်းနားသောစီတန်းသည် ယောသပ်အား အီဂျစ်တွင် လေးစားခံရမှုနှင့် အီဂျစ်လူမျိုး၏ ဈာပနစီတန်းများကို နှစ်သက်မှုကြောင့် ရှင်းပြပြီးဖြစ်သည်။

7. Joseph went up. The king’s permission having been granted, the corpse was carried to Canaan, attended by a large company. With Joseph, there went up the leading officers of the court, together with all members of the family. As an escort through the desert and into the foreign land of Canaan, a large company of chariots and horsemen probably accompanied them. The splendid retinue of Egyptian officers may be explained, in part, from the esteem in which Joseph was held in Egypt and, in part, from the fondness of the Egyptians for such funeral processions.

၁၀။ အတာဒ်၏ စပါးနယ်ရာ။ စပါးနယ်ရာသည် နွားများဖြင့် စပါးနယ်ရန် ကျယ်ဝန်းသော နေရာဖြစ်ပြီး၊ ယောသပ်နှင့်အတူလိုက်ပါလာသော လူအုပ်ကြီးကို လက်ခံရန် အဆင်ပြေသည်။ အတာဒ်သည် ပိုင်ရှင်၏အမည် သို့မဟုတ် ‘အတာဒ်’ သည် ဟီဘရူးဘာသာတွင် ဆူးပင်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသောကြောင့် ထိုနေရာတွင် ဆူးပင်များ ပေါက်ရောက်မှုကို ဖော်ပြခ perhapsဖြစ်သည်။

10. The threshingfloor of Atad. The threshing floor was a large open area for the trampling out of grain by oxen, and was most convenient for the accommodation of a large body of people such as accompanied Joseph. Atad was either the name of the owner or, since ’aṭad is the Hebrew name for buckthorn, it may have indicated that buckthorn grew abundantly.

ယော်ဒန်မြစ်တစ်ဖက်။ ဈာပနစီတန်းသည် ဂါဇာမှတဆင့် ဖိလိတ္တင်နယ်မြီသို့ သို့မဟုတ် ဘီယာရှေဘာမှတဆင့် တိုတောင်းသောလမ်းကို မယူခဲ့ဘဲ၊ ပင်လယ်သေတစ်ဖက်သို့ လှည့်ပတ်သွားခဲ့သည်။ ဤရှည်လျားသောလမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်ရခြင်း၏အကြောင်းရင်းများမသိရှိရသော်လည်း၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်းများဖြစ်နိုင်သည်။ ဟစ်ဆိုးခေတ်တွင် အီဂျစ်နှင့် ပါလက်စတိုင်းအကြား ဆက်ဆံရေးအကြောင်း အနည်းငယ်သာ သိရှိရပြီး၊ တောင်ပိုင်းပါလက်စတိုင်း၏ မလုံခြုံမှုသည် ယောသပ်အား ထူးခြားသောလမ်းကြောင်းကို ယူဆောင်သွားစေခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။

Beyond Jordan. The funeral procession did not take the shortest route, by Gaza, through the country of the Philistines, nor through Beersheba, but around the Dead Sea. The reasons for this long detour are unknown, but may have been political. Very little is known of the general relations between Egypt and Palestine during the period of the Hyksos, and a state of insecurity in southern Palestine may have been responsible for the extraordinary route Joseph took to reach Hebron.

ထိုနေရာ၌ သူတို့သည် ဝမ်းနည်းကြသည်။ ရှေးအီဂျစ်သင်္ချိုင်းများရှိ ရုပ်တုများနှင့် နံရံဆေးရေးပန်းချီများအရ၊ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် သေဆုံးသူများအတွက် လူထုဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုတွင် အလွန်သိသာထင်ရှားပြီး ပြင်းထန်စွာ ပြုမူကြသည်။ သူတို့သည် ၎င်းတို့၏အဝတ်အစားများကို ဆုတ်ဖြဲကြပြီး ရင်ဘတ်ကို ရိုက်ကြသည်၊ ဖုန်မှုန့်နှင့် ရွံ့နှစ်များကို ခေါင်းပေါ်တင်ကြပြီး၊ တံပိုးမှ တံပိုးသံများကို ဖယ်ထားသော တံပိုးတီးခြင်းဖြင့် ဈာပြီး စီတန်းခြင်းသည် သူတို့၏အဝတ်အစားများကို ဆုတ်ဖြဲကြသည်။

There they mourned. Sculptured reliefs and painted murals in ancient Egyptian tombs reveal that the Egyptians were very demonstrative and vehement in their public lamentations for the dead. They rent their garments, beat their breasts, threw dust and mud on their heads, and chanted funeral hymns to the music of a tambourine from which the tinkling plates had been removed.

၁၁။ ၎င်း၏အမည်။ စီတန်းမှတ်တမ်းရပ်နေရာ၌ ခုနစ်ရက်ကြာ ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုအတွက် ခုနစ်ရက်ကြာ ရပ်နေရာတွင် အီဂျစ်လူမျိုးများ၏ ဝမ်းနည်းခြင်းကို အထူးသတ်မှတ်ထားသော အခမ်းနားမှုကြောင့် ထိုနေရာကို အဘယ်မျှစွာ ဝမ်းနည်းကြသည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ထင်သည်။ ဤထူးခြားသောဖြစ်ရပ်ကို ထိုဒေသရှိ ခါနာန်လူမျိုးများက အဘယ်မျှစွာ အထင်ကြသည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ထင်သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်လူမျိုး၏ လယ်ကွင်းဟု ခေါ်ဝမည်ဖြစ်သည်။

11. The name of it. When the procession made a halt of seven days at the threshing floor of Atad (v. 10), for a special mourning, the inhabitants of the surrounding countryside were much impressed by the way the Egyptians mourned the father of one of their dignitaries. This unusual event was the reason the Canaanites of that region called the place Abel-mizraim, the “meadow of Egypt.” This name represents a play on the words “mourning,” ’ebel, and “meadow,” ’abel, both having the same consonants.

၁၃။ သူ၏သားများက သူ့ကို ယူဆောင်သွားသည်။ အီဂျစ်လူမျိုးများသည် အတာဒ်၏စပါးနယ်ရာတွင် ရပ်နားပြီး အထူးဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုပြုလုပ်ပြီးနောက်၊ ယောသပ်နှင့် သူ၏ညီအစ်ကိုများသည် မက်ဖဲလဟ်ရှိ ဂူသို့ တစ်ဦးတည်း သွားကြပြီး ဟီဘရွန်ရှိ မက်ဖဲလဟ်ဂူတွင် ၎င်းတို့၏ဖခင်ကို သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သည်။ ဤသင်္ချိုင်း၏သမိုင်းကို အခန်း ၂၃ တွင် ကြည့်ပါ။

13. His sons carried him. It seems that the Egyptians remained at the threshing floor of Atad, while Joseph and his brothers proceeded alone to Canaan for the burial of their father, in the cave of Machpelah at Hebron. For the history of this burial place, see on chapter 23.

၁၄။ ယောသပ်ပြန်လာသည်။ ယာကုပ်၏သားများသည် ခါနာန်တွင် အမြဲတမ်းအခြေချရန် အချိန်မရောက်သေးပါ (အခန်း ၄၆:၃)။

14. Joseph returned. The time had not yet arrived for the descendants of Jacob to settle permanently in Canaan. They were first to become “a great nation” (ch. 46:3).

၁၆။ သင်၏ဖခင်က အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ယောသပ်၏ညီအစ်ကိုများသည် ယောသပ်သည် ၎င်းတို့၏ရက်စက်မှုအတွက် လက်စားချေမည်ကို စိုးရိမ်ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ဖခင်သေဆုံးမှုကြောင့် ယောသပ်အား လက်စားမယူရန် ဖခင်၏ဆန္ဒကို လိုက်နာရန်နှင့် ခွင့်လွှတ်ရန် တောင်းပန်ရန် တစ်ဦးကို (ဖြစ်နိုင်သည်မှာ ဗင်္ယာမိန်ဖြစ်နိုင်သည်) စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏အပြစ်ကို ဖခင်က ခွင့်လွှတ်ပြီး ဘုရားသခင်၏ကျေးဇူးတော်ဖြင့် ၎င်းတို့၏ရက်စက်မှုသည် ၎င်းတို့၏မိသားစု၏ကယ်တင်ခြင်းသို့ ဦးတည်စေသောကြောင့် ၎င်းတို့၏ဖခင်က ၎င်းတို့၏အပြစ်ကို ခွင့်လွှတ်ခဲ့သည်ဟု ယူဆရန်အကြောင်းမရှိပါ။

16. Thy father did command. Joseph’s brothers were now filled with alarm, fearing that he might avenge himself for their cruelty. They thought that Joseph’s tender love for his aged father might have restrained him from taking revenge so long as he lived. Literally, “they charged Joseph,” meaning they sent one of their number, possibly Benjamin, to appeal to Joseph to honor the desire expressed by their father before his death and to implore forgiveness. There is no reason for regarding the appeal to their father’s wish as a mere pretense. The fact that no reference was made to their sin by Jacob in his blessings proves that he, as their father, had forgiven the sin of his sons, in view of the fact that the grace of God had made their crime the means of his family’s salvation.

၁၇။ ယောသပ်ငိုသည်။ ညီအစ်ကိုများသည် ယောသပ်ထံသို့ တစ်ဦးချင်းမသွားဘဲ ၎င်းတို့၏စကားကို ကိုယ်စားပြုပြီး ငိုကြသည်ဟု ဘာသာပြန်ဆိုရ ပိုမိုကောင်းမွန်ပေမည်။ သူသည် ၎င်းတို့၏လက်စားမယူရန် ရည်မှန်းချက်မရှိကြောင်း သိရှိလာသောအခါ သူသည် ၎င်းတို့၏ချစ်ခြင်းကို မလွဲမရှိဟု ခံစားခဲ့သည်။

17. Joseph wept. Inasmuch as the brothers did not personally appear before Joseph, it would perhaps be better to translate, “Joseph wept at their address to him.” He was hurt that they should for a single moment have entertained such a misconception of his love.

၁၈။ သူ၏ညီအစ်ကိုများလည်း သွားကြသည်။ ယောသပ်သည် လက်စားမယူရန် ရည်မှန်းချက်မရှိကြောင်း သိရှိလာသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် သူ့ထံသို့ တစ်ဦးချင်းသွားကာ ၎င်းတို့ကိုယ်သူ ကျွန်အဖြစ် ကမ်းလှမ်းကြသည်။ သို့သော် လက်စားယူရန်အတွေးမရှိသော ယောသပ်၏စိတ်ထားသည် ခွင့်လွှတ်ခြင်းဖြင့် ပြည့်စွမ်းနေသည်။ သူသည် လူ့သဘာဝ၏ သစ္စာဖောက်မှုကို သိထားသော်လည်း၊ သူသည် မည်သည့်အခါမျှ ခါးသီးမှု သို့မဟုတ် ရန်လိုမှုကို မထားရှိခဲ့ပါ။ သူသည် ၎င်းတို့အား ၎င်းတို့ဘာမျှမကြောင့် စိတ်ချမ်းသာစွာ ယုံကြည်နိုင်ကြောင်း အလျင်စွာ အာမခံခဲ့သည်။

18. His brethren also went. Assured that Joseph had no intention of taking revenge, they dared to meet him personally, offering themselves as his slaves. But any thought of revenge was far from Joseph’s thinking. The spirit of his inner life was permeated with forgiveness. Though acquainted by experience with human treachery, he had never entertained any thoughts of bitterness or hatred. He hastened to assure his brothers that they had nothing to fear of him, but could trust him completely.

၂၂။ ယောသပ်သည် အနှစ်တစ်ဆယ်နှစ်နှစ်ပြည့်အောင် အသက်ရှင်ခဲ့သည်။ ယာကုပ်သည် သူ၏ဖခင်ဖြစ်သူအား ၉၁ နှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့သောကြောင့် (အခန်း ၂၇:၁၊ ၄၇:၉ ကိုကြည့်ပါ)၊ သူသည် ဖခင်သေဆုံးချိန်တွင် ၅၆ နှစ်ရှိပြီး၊ ဖခင်ထက် ၅၄ နှစ်အသက်ရှင်ခဲ့သည်။

22. Joseph lived an hundred and ten years. Since Joseph had been born when his father was 91 years of age (see on chs. 27:1; 47:9), he was 56 at his father’s death, and consequently outlived his father by 54 years.

၂၃။ ယောသပ်သည် ဧဖရိမ်၏သားသမီးများကို မြင်ခဲ့သည်။ ဧဖရိမ်၏မြစ်ဖွားများ သို့မဟုတ် မြေးများကို ဆိုလိုသလားမသေချာပါ။ ဒုတိယပညတ်တရားတွင် “တတိယနှင့်စတုတိယမျိုးဆက်” (ထွက်ကျမ်း ၂၀:၅၊ ဒီကျမ်း ၅:၉) သည် ဖခင်များပါဝင်သည်ဟု ထင်ရသည်။ သို့သော် ထွက်ကျမ်း ၃၄:၇ တွင် ဖခင်များ၊ သားသမီးများ၊ သားသမီးများ၏သားသမီးများ၊ တတိယနှင့်စတုတိယမျိုးဆက်ဟူ၍ ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် တတိယနှင့်စတုတိယမျိုးဆက်သည် မြစ်ဖွားများနှင့် မြစ်ဖွားများဟု ဆိုလိုနိုင်သည်။ ယောသပ်၏အမှု၌မူ မြစ်ဖွားများဟု ဆိုလိုသည်မှာ မြစ်ဖွားများဖြစ်သည်။

23. Joseph saw Ephraim’s children. It is not certain whether Ephraim’s great-grandchildren or his grandchildren are meant. In the second commandment of the Decalogue the expression “third and fourth generation” (Ex. 20:5; Deut. 5:9) apparently includes the fathers, and means the grandchildren and great-grandchildren. It is used in the same sense in Num. 14:18. However, in Ex. 34:7, where the following sequence is given, fathers, children, children’s children, third and fourth generation, the latter two generations obviously refer to great-grandchildren and great-great-grandchildren. Since sometimes the father is included in the number of generations mentioned, and sometimes excluded, it is uncertain, in Joseph’s case, what was meant. At the same time it is perfectly clear that Moses desired to show that Joseph lived to see the beginning of the fulfillment of his father’s blessing. There is no practical difficulty in Joseph’s seeing the great-grandsons of Ephraim. Since his 2 sons were born before he himself was 37 years old (ch. 41:50), he may have had grandsons by the time he was 56 or 60, and great-grandsons 20 years later at the age of 80. Great—grandsons may thus have been born when he was approximately 100 years old.

မနာစေး၏သားသမီးများ။ မောရှေသည် မနာစေး၏သားသမီးများကို ယာကုပ်က သူ၏သားနှစ်ဦးမွေးဖွားချိန်တွင် ၃၇ နှစ်မပြည့်မီ (အခန်း ၄၁:၅၀)၊ သူသည် ၅၆ သို့မဟုတ် ၆၀ တွင် မြစ်ဖွားများရှိနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုနိုင်သည်။ သူသည် ၈၀ နှစ်တွင် မြစ်ဖွားများရှိနိုင်ပြီး၊ ၁၀၀ နှစ်တွင် မြစ်ဖွားများရှိနိုင်သည်။

The children also of Machir. In the case of Manasseh’s children Moses is more definite, stating specifically that Joseph saw his own great-grandchildren.

ယောသပ်၏ဒူးပေါ်တွင်။ စကားလုံးအားဖြင့် “ယောသပ်၏ဒူးပေါ်မွေးဖွားခဲ့သည်” (အခန်း ၃၀:၃ ကိုကြည့်ပါ)။

Upon Joseph’s knees. Literally, “were born upon Joseph’s knees” (see on ch. 30:3).

ယောသပ်သည် သေခြင်းတရားနီးကပ်လာသည်ကို သိရှိသောအခါ၊ သူ၏ညီအစ်ကိုများထံသို့ ဘုရားသခင်၏ကတိတော်ပြည့်စုံမည်ဟူသော ခိုင်မာသောယုံကြည်ခြင်းကို ဖော်ပြခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၄၆:၄, ၅; ၁၅:၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် ၎င်းတို့အား ကျိန်ဆိုစေကာ၊ ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့အား ကတိထားရာပြည်သို့ ပို့ဆောင်သောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် သူ၏အရိုးများကို ထိုပြည်၌ သင်္ဂြိုဟ်ပေးရန် တာဝန်ပေးခဲ့သည်။ ဤဆန္ဒသည် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။ သူသေသောအခါ၊ သူ၏ဖခင်ကဲ့သို့ (အခန်း ၂, ၃ ကိုကြည့်ပါ) အလောင်းကို အီဂျစ်ပုံစံအတိုင်း ဆေးမွှေးသင်္ဂြိုဟ်ပြီး အဆောင်တစ်ခုတွင် ထည့်ထားခဲ့သည်။ သူ၏ခန္ဓာကိုယ်သည် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ ထုံးတမ်းစဉ်လာအတိုင်း ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားသော သင်္ချိုင်းတစ်ခုတွင် ယာယီသင်္ဂြိုဟ်ခံခဲ့ရပြီး၊ ထွက်မြောက်ရာကာလအထိ အီဂျစ်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဣသရေလလူမျိုးများသည် သူ၏ဆန္ဒကို ဖြည့်ဆည်းကာ သူ၏ရုပ်အလောင်းကို ခါနာန်ပြည်သို့ ယူဆောင်သွားပြီး၊ ယာကုပ်က ဝယ်ယူခဲ့သော၊ ယောသပ်အား ပေးအပ်ခဲ့သော ရှေခင်မြို့ရှိ မြေကွက်တွင် သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၃:၁၉; ၄၈:၂၂; ယောရှုအ ၂၄:၃၂)။

I die. As Joseph saw death approaching, he expressed to his brothers firm belief in the fulfillment of the divine promise (see chs. 46:4, 5; 15:16). He placed them under oath, that when God should lead them to the Promised Land they would bury his bones there. This desire was carried out. When he died he was embalmed, like his father (see on vs. 2, 3), and placed in a coffin. His body probably was accorded a temporary burial in a previously prepared tomb, according to Egyptian custom, and remained in Egypt until the time of the Exodus. At that time the Israelites, fulfilling his desire, carried his remains to Canaan and buried them at Shechem, in the piece of land that had been bought by Jacob and given to his son Joseph (Gen. 33:19; 48:22; Joshua 24:32).

ယောသပ်သည် သေဆုံးခါနီးတွင် ယုံကြည်ခြင်းအားဖြင့် ပြုမူခဲ့ပြီး၊ ဘိုးဘွားများ၏သမိုင်းကာလသည် ဤသို့ဖြင့် ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ သူ၏အဆောင် သို့မဟုတ် သင်္ချိုင်းသည် အီဂျစ်တွင် ဧည့်သည်အဖြစ် နေထိုင်သူများအတွက် ဘုရားသခင်၏ကတိတော်များကို အမြဲသတိပေးနေသော သင်္ကေတတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ အမြဲတမ်းနေထိုင်ရာနေရာသည် အီဂျစ်မဟုတ်ဘဲ ခါနာန်ပြည်ဖြစ်ရမည်ဟူသော ကတိတော်ကို သတိပေးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်းတို့အား အီဂျစ်မှ ခါနာန်ပြည်သို့ အကြည့်လွှဲရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ဘိုးဘွားများထံ ဘုရားသခင်ပေးခဲ့သော ကတိတော်ပြည့်စုံရန် စိတ်ရှည်သည်းခံပြီး ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် စောင့်ဆိုင်းရန် အမြဲတိုက်တွန်းနှိုးဆော်ခဲ့သည်။

In an act of faith on the part of the dying Joseph the history of the patriarchal period ends. His coffin, or tomb, became to the sojourners in Egypt a constant reminder of the promises of God, that their permanent abode was to be the land of Canaan and not Egypt. It remained a standing exhortation to them to turn their eyes from Egypt to Canaan, and to wait in patience and faith for the fulfillment of the promise God had made to their fathers.

ellen g. white comments

15-26 PP 239-240

Thursday, May 22, 2025

ကမ္ဘာဦးကျမ်း -Genesis

အခန်းကြီး ၄၀

အခန်းကြီး ၄၁

No comments:

Post a Comment

Blog Archive

Wikipedia