တရားဟောရာကျမ်း-Deuteronomy

တရားဟောရာကျမ်း - Deuteronomy

 

မာတိကာ (Table of Contents)
အခန်းကြီး - ၁
အခန်းကြီး - ၂
အခန်းကြီး - ၃
အခန်းကြီး - ၄
အခန်းကြီး - ၅
အခန်းကြီး - ၆
အခန်းကြီး - ၇
အခန်းကြီး - ၈
အခန်းကြီး - ၉
အခန်းကြီး - ၁၀
အခန်းကြီး - ၁၁
အခန်းကြီး - ၁၂
အခန်းကြီး - ၁၃
အခန်းကြီး - ၁၄
အခန်းကြီး - ၁၅
အခန်းကြီး - ၁၆
အခန်းကြီး - ၁၇
အခန်းကြီး - ၁၈
အခန်းကြီး - ၁၉
အခန်းကြီး - ၂၀
အခန်းကြီး - ၂၁
အခန်းကြီး - ၂၂
အခန်းကြီး - ၂၃
အခန်းကြီး - ၂၄
အခန်းကြီး - ၂၅
အခန်းကြီး - ၂၆
အခန်းကြီး - ၂၇
အခန်းကြီး - ၂၈
အခန်းကြီး - ၂၉
အခန်းကြီး - ၃၀
အခန်းကြီး - ၃၁
အခန်းကြီး - ၃၂
အခန်းကြီး - ၃၃
အခန်းကြီး - ၃၄

မောရှေ၏ပဉ္စမမြောက်ကျမ်း

The Fifth Book of Moses Called

 

တရား‌ဟောရာ

Deuteronomy

 

ခေါင်းစဉ်

Title

 

ဒုတိယကျမ်း၏အကြောင်းအများစုသည် ပန်တတုကျမ်းများထဲတွင် ယခင်ကပေးထားပြီးသော ဘုရားသခင်၏ညွှန်ကြားချက်များနှင့် သမိုင်းကို ထပ်မံဖော်ပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းကို “ဒုတိယကျမ်း” ဟုခေါ်ဆိုခြင်းသည် သင့်လျော်ပြီး၊ ဤအမည်သည် ဟေဗြဲဘာသာဖြင့် “ထပ်မံ/ပညတ်” (မစ်ရှ်နေး တိုရာ) ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ဂရိဘာသာတွင် ဒူတာရိုနိုမီယွန်၊ လက်တင်ဘာသာတွင် ဒူတာရိုနိုမီယမ်ဟု ဘာသာပြန်သည်။ နောက်ထပ်ဟေဗြဲအမည်တစ်ခုမှာ ဒဗာရင်း ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် “ဤသည်မှာ မောရှေပြောခဲ့သောစကားများ...” (၁:၁) ဟူသော စာအုပ်၏အဖွင့်မှယူဆောင်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ဤခေါင်းစဉ်သည် ဒုတိယကျမ်းသည် မောရှေ၏စကားများဖြင့် အဓိကဖွဲ့စည်းထားသည်နှင့် ကိုက်ညီသည်။

Much of Deuteronomy reiterates divine instructions and history already given in earlier books of the Pentateuch. So it is appropriately called “Deuteronomy,” or literally, “Repeated/Law” (Hebrew Mishneh Torah, translated as Greek Deuteronomion, Latin Deuteronomium). Another Hebrew title of the book is Devarim, “Words,” taken from its opening, “These are the words which Moses spoke …” (1:1). This title corresponds with the fact that Deuteronomy consists mainly of Moses’ words.

 

ရေးသားသူနှင့် ရေးသားချိန်

Author and Date

 

ဒုတိယကျမ်းသည် သမ္မာကျမ်း၏ ပန်တတုကျမ်းငါးစောင်အနက် နောက်ဆုံးကျမ်းဖြစ်သည် (ဂျူနီးဆစ်ကျမ်း၏မိတ်ဆက်၊ “ခေါင်းစဉ်” ကိုကြည့်ပါ)။ ကျမ်း၏မိတ်ဆက်တွင် ၎င်း၏စကားများသည် မောရှေဖြင့် ပညတ်တရားကို ရှင်းပြထားသည့်စကားများဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည် (၁:၁ နှင့် ၁:၅ ကိုကြည့်ပါ)။ အခန်း ၃၁ (ကျမ်းပိုဒ် ၉၊ ၂၄-၂၆) တွင်လည်း မောရှေသည် ပညတ်တရားကို ရေးသားသူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည် (ယောရှုမှတ်စာ ၈:၃၂-၃၅၊ ဒုတိယရာဇဝင်ချုပ် ၃၄:၁၄၊ နေဟမိ ၈:၁ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းရှိ ကျမ်းပိုဒ်အချို့တွင် ဒုတိယကျမ်းမှစကားများကို မောရှေ၏စကားများအဖြစ် ရည်ညွှန်းထားသည် (မဿဲ ၁၉:၇ ကို ဒုတိယကျမ်း ၂၄:၁၊ မဿဲ ၂၂:၂၄ ကို ဒုတိယကျမ်း ၂၅:၅၊ တမန်တော်များကျမ်း ၃:၂၂ နှင့် ၇:၃၇ ကို ဒုတိယကျမ်း ၁၈:၁၅-၁၆၊ ဟေဗြဲ ၁၂:၂၁ ကို ဒုတိယကျမ်း ၉:၁၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ)။ ဒုတိယကျမ်းတွင် မောရှေ၏သေဆုံးခြင်းနှင့် သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ဖော်ပြထားသောကြောင့် ရေးသားသူဖြစ်မှုကို တစ်ခါတစ်ရံ မေးခွန်းထုတ်လေ့ရှိသည်။ မောရှေသည် ဒုတိယကျမ်းတွင် စကားပြောသူနှင့် ပညတ်တရားပေးသူအဖြစ် ရှင်းလင်းစွာ တင်ပြထားသော်လည်း၊ ဇာတ်လမ်းမူဘောင် (၁:၁-၅၊ ၅:၁၊ ၂၇:၁၊ ၉၊ ၁၁ စသည်)၊ အထူးသဖြင့် မောရှေ၏သေဆုံးခြင်းကို ဖော်ပြသော အခန်း ၃၄ သည် ယောရှုကဲ့သို့သော အခြားရေးသားသူ/တည်းဖြတ်သူထံမှ လာခြင်းဖြစ်သည်။ ကျမ်း၏ရေးသားချိန်နှင့်ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များအတွက် ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၏မိတ်ဆက်၊ “ရေးသားသူနှင့် ရေးသားချိန်” ကိုကြည့်ပါ။

Deuteronomy is the last of the five books of the Bible collectively called the Pentateuch (see Introduction to Genesis, “Title”). The introduction to the book identifies its words as being those of Moses with his explanation of the law (see 1:1 and 1:5). Chapter 31 (vv. 9, 24–26) likewise identifies Moses as being the writer of the law (see also Josh. 8:32–35; 2 Chr. 34:14; Neh. 8:1). Several texts in the New Testament refer to words from Deuteronomy as being those of Moses (compare Matt. 19:7 to Deut. 24:1; Matt. 22:24 to Deut. 25:5; Acts 3:22 and 7:37 to Deut. 18:15–16; and Heb. 12:21 to Deut. 9:19). Sometimes authorship of Deuteronomy is questioned because the book describes the death and burial of Moses. While Moses is clearly presented as the speaker and law-giver in Deuteronomy, the story framework (1:1–5; 5:1; 27:1, 9, 11, etc.), and especially chapter 34, which speaks of Moses’ death, come from another author/editor, perhaps Joshua. For more on the dating of the book, see the Introduction to Exodus, “Author and Date.”

 

အကြောင်းအရာနှင့် အကြောင်းအဓိကများ

Content and Themes

 

ဒုတိယကျမ်းသည် မောရှေ၏ဘဝလုပ်ငန်းသက်တမ်းအဆုံးတွင် ဣသရေလလူမျိုးများထံ မောရှေပေးခဲ့သော မိန့်ခွန်းများစွာဖြင့် တိုရာ/ပန်တတုကျမ်း (မောရှေ၏ကျမ်းငါးစောင်) ကို ပြီးဆုံးစေသည်။ ၎င်းသည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းလေးဆယ်ကျော်က တောကန္တာရတွင် လှည့်လည်သွားလာနေရချိန်ဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်ပြည်မှထွက်လာခဲ့သော ယုံကြည်ခြင်းမရှိသော လူကြီးမျိုးဆက်သေဆုံးသွားခဲ့သည့်အချိန်ဖြစ်သည် (၂:၁၄-၁၅၊ တောလည်ရာကျမ်း ၁၃-၁၄ ကိုကြည့်ပါ)။ ယခုအခါ လူငယ်မျိုးဆက်သည် မိုအာဗ်ပြည်တွင် ယော်ဒန်မြစ်တစ်ဖက်ရှိ ကာနာန်ပြည်နှင့် မဝေးသောနေရာတွင် စခန်းချနေထိုင်ပြီး၊ အရှေ့ဘက်မှ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ရန် ပြင်ဆင်နေကြသည် (တောလည်ရာကျမ်း ၂၂:၁၊ ဒုတိယကျမ်း ၁:၅၊ ၃:၂၉၊ ၄:၄၆)။

Deuteronomy culminates the Torah/Pentateuch (five books of Moses) with a series of speeches that Moses delivered to the Israelites at the end of his career. This was at the end of four decades of wilderness wandering, during which the generation of faithless adults who left Egypt had died off (compare 2:14–15; Num. 13–14). Now the younger generation was camping in the land of Moab, just across the Jordan River from Canaan, preparing to invade from the east (Num. 22:1; Deut. 1:5; 3:29; 4:46).

 

ဘုရားသခင်သည် ဟိုရဗ်/သိနာတောင်တွင် ဣသရေလလူမျိုးနှင့် ပဋိညာဉ်တည်ထောင်ခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာခဲ့ပြီဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉-၂၄၊ ဒုတိယကျမ်း ၅:၂)။ ထို့ကြောင့်၊ မိုအာဗ်ပြည်တွင် မောရှေ၏စကားများကို နားထောင်နေသော လူကြီးများစွာသည် ၎င်းဖြစ်ရပ်ကို ကလေးဘဝတွင် မြင်တွေ့ခဲ့ဖူးသူများဖြစ်သည်။ ဣသရေလလူမျိုးသည် ဘုရားသခင်နှင့် ပိုင်ဆိုင်နှင့်ပြီးဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၅-၆၊ ၂၄:၃-၈၊ ဒုတိယကျမ်း ၄:၂၀)၊ သို့သော် ဒုတိယကျမ်းတွင် မောရှေ၏မိန့်ခွန်းများသည် ဒုတိယမျိုးဆက်အား ဒုတိယပဋိညာဉ်ကို တင်ပြထားပြီး (၂၆:၁၆-၁၉၊ ၂၇:၉၊ ၂၉:၁၊ ၁၂-၁၃)၊ လူမျိုးအား အသစ်စတင်ခွင့်ပေးရန်ဖြစ်သည်။

The Lord had established His covenant with Israel at Horeb/Sinai many years earlier (Ex. 19–24; Deut. 5:2). Therefore, many adults listening to Moses in Moab would have witnessed that event when they were children. The nation already belonged to God (Ex. 19:5–6; 24:3–8; Deut. 4:20), but Moses’ speeches in Deuteronomy present a second covenant to the second generation (26:16–19; 27:9; 29:1, 12–13), in order to give the nation a fresh start.

 

မိုအာဗ်ပြည်တွင် ပထမဆုံးပေးခဲ့သော ဒုတိယပဋိညာဉ်တွင် ပညတ်တရားများပုံစံဖြင့် တာဝန်ဝတ္တရားများပါဝင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ယခင်ပဋိညာဉ်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသည်။ ဒုတိယကျမ်း၏ ဘုရားသခင် (သာလွန်သူ) က ဣသရေလ (နိမ့်ကျသူ) အား ပေးသော ပဋိညာဉ်ဖွဲ့စည်းပုံသည် ရှေးခေတ်အနီးအလယ်ပိုင်းရှိ နိုင်ငံရေးသဘောတူညီချက်/ပဋိညာဉ်အချို့၏ ပုံစံကို တူညီစေသည်၊ ဥပမာ ဒုတိယထောင်စုနှစ်ဘီစီတွင် ဟိတ္တိဧကရာဇ်များက နိမ့်ကျသောအုပ်ချုပ်သူများအား ပေးခဲ့သော သဘောတူညီချက်များကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ ထုံးစံအင်္ဂါရပ်များတွင် နှစ်ဖက်အကြား ယခင်ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်ဖော်ပြသည့် သမိုင်းဆိုင်ရာမိတ်ဆက် (အခန်း ၁-၁၁ ၏အများစု)၊ စည်းမျဉ်းများ/ပညတ်တရားများ (အခန်း ၁၂-၂၆)၊ ကောင်းကြီးပေးခြင်းနှင့် ကျိန်ဆဲခြင်း (အခန်း ၂၇-၂၈)၊ သက်သေများ (၄:၂၆၊ ၃၀:၁၉၊ ၃၁:၂၈)၊ သဘောတူညီချက်စာတမ်းကို သိမ်းဆည်းရန်နှင့် ထုံးတမ်းအရ ဖတ်ရှုရန် ပြင်ဆင်ထားခြင်း (၃၁:၉-၁၃၊ ၂၄-၂၆၊ ၁၀:၁-၅ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ) တို့ပါဝင်သည်။ ဤအချက်များသည် နိမ့်ကျသောဖက်အား သဘောတူညီချက်၏စည်းကမ်းများကို သစ္စာရှိစွာ လိုက်နာရန် ဖျောင်းဖျရန်ဖြစ်သည်။

The second covenant, first given when the Israelites were in Moab, includes obligations, in the form of laws, but it builds on the earlier covenant. Deuteronomy’s formulation of the covenant that the Lord (the superior party) gave to Israel (the lesser party) paralleled the structure of some political treaties/covenants in the ancient Near East, such as those that Hittite emperors gave to lesser rulers in the second millennium B.C. Common features included historical prologues recounting the past relationship between the two parties (much of chaps. 1–11), stipulations/laws (chaps. 12–26), blessings and curses (chaps. 27–28), witnesses (4:26; 30:19; 31:28), and provision for storage and ritual reading of the treaty document (31:9–13, 24–26; compare 10:1–5). These elements were to persuade the lesser party to faithfully comply with the terms of the treaty.

 

မောရှေသည် ဘုရားသခင်၏ပညတ်တရားများ/ညွှန်ကြားချက်များကို ရိုးရိုးထပ်ပြောခြင်းမပြုဘဲ၊ ၎င်းတို့ကို သူ၏စကားများဖြင့် ရှင်းပြခဲ့သည် (၁:၅)။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်၏ အရေးကြီးသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမှာ ဘုရားသခင်၏ပညတ်များကို ဣသရေလလူမျိုးများနှင့် သူ၏ဆက်ဆံမှုများကို သတ်မှတ်ထားသော အချိန်များတွင် ထည့်သွင်းပြီး သူတို့၏လိုက်နာမှု သို့မဟုတ် မလိုက်နာမှု၏ အကျိုးဆက်များကို အသိအမှတ်ပြုနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သီအိုရီမျှသာမဟုတ်ဘဲ သမိုင်းဖြစ်သည်။ အတိတ်ကာလတွင် ထပ်ခါတလဲလဲ မအောင်မြင်ခဲ့သော ဣသရေလလူမျိုးများသည် အနာဂတ်တွင် ဘုရားသခင်အား သစ္စာရှိစွာ လိုက်နာရန် ဘုရားသခင်ကို ကြောက်ရွံ့ရိုသေမှုနှင့် သူ့အပေါ်ထားရှိသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို လိုအပ်ခဲ့သည် (၁၀:၁၂)။

Moses did not simply repeat God’s laws/instructions, but explained them in his own words (1:5). An important part of this process was to put the Lord’s commands in the context of His interactions with the Israelites at particular times, so that they could recognize the effects of their obedience or disobedience. This was history, not merely theory. Having repeatedly failed in the past, the Israelites needed awe of God and love for Him in order to loyally obey Him in the future (10:12).

 

သင်ခန်းစာများအဓိကအချက်များ

Key Teachings

 

ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမှ တရားဟောရာကျမ်းတွင် ဘုရားသခင်နှင့် လူသားတို့၏ဆက်ဆံရေးနှင့်ပတ်သက်သော သင်ခန်းစာများသည် နက်ရှိုင်းပြီး ပြည့်စုံသောကြောင့် နောက်ပိုင်းသမိုင်းနှင့် ပရောဖက်ပြုချက်ကျမ်းများသည် ၎င်းတို့ကို ရှင်းပြခြင်း၊ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းနှင့် အသုံးချခြင်းများဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများအတွက် မည်သည့်ခေတ်ကာလတွင်မဆို အကျိုးသက်ရောက်သော တရားဟောရာကျမ်းမှ အချို့သောသဘောတရားများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

The teachings of Deuteronomy regarding the divine-human relationship are so profound and comprehensive that later historical and prophetic books of the Bible essentially explain, interpret, and apply them. Several concepts in Deuteronomy that apply to God’s people in any age include the following:

 

၁. သခင်ဘုရား၏ပညတ်တော်များသည် အကြောင်းမဲ့မဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့သည် သူ၏အာဏာပိုင်စိုးမှုကိုသက်သေပြရန်အတွက်သာ ရှိနေခြင်းမဟုတ်ပါ။ ယင်းအစား ၎င်းတို့သည် သဘာဝတရား၏ အကြောင်းနှင့်အကျိုးဆက်အတွင်း အကောင်းဆုံးရလဒ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် သူ၏လူမျိုးများကို လမ်းပြပေးခြင်းဖြင့် အကျိုးပြုသည် (၁၀:၁၃—“သင်တို့၏အကျိုးအတွက်”)။

1.         The Lord’s commands are not arbitrary. They do not exist simply to assert His authority. Rather, they benefit His people by guiding them to do what produces the best result within the natural order of cause and effect (10:13—“for your good”).

 

၂. ဘုရားသခင်၏အခြေခံညွှန်ကြားချက်များသည် နားလည်လွယ်ပြီး လက်လှမ်းမီနိုင်သည် (၃၀:၁၁–၁၄)၊ ထို့ကြောင့် သူ၏လူမျိုးများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ကို လိုက်နာရန်နှင့် အမှားများမဖြစ်ပေါ်စေရန် သူ၏တန်ခိုးကို အားကိုးရန် အကြောင်းမရှိပါ (ယူဒါ ၂၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

2.         God’s basic instructions are comprehensible and accessible (30:11–14), so there is no good reason that His people cannot follow them and rely on His power to prevent falling into mistakes (compare Jude 24).

 

၃. ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ကံကြမ္မာကို ကိုယ်တိုင်ဆုံးဖြတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ မောရှေသည် ရွေးချယ်မှုကို အလွန်ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြခဲ့သည်- “ယနေ့သင်တို့ရှေ့တွင် ငါထားရှိပေးသောအရာသည် အသက်နှင့်ကောင်းမှု၊ သေခြင်းနှင့်မကောင်းမှုဖြစ်သည်” (တရားဟော ၃၀:၁၅)။ သခင်ဘုရားသည် လူသားများအား သူ့ကိုလက်ခံရန် သို့မဟုတ် ငြင်းပယ်ရန် ခွင့်ပြုထားသည် (ဗျာဒိတ် ၃:၂၀ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)၊ ၎င်းသည် ၎င်းတို့ဖြစ်လာမည့်လူမျိုးများနှင့် ၎င်းတို့ခံစားရမည့် အကျိုးဆက်များ သို့မဟုတ် ဆင်းရဲဒုက္ခများကို ဆုံးဖြတ်ပေးသည် (ဗျာဒိတ် ၂၂:၁၁–၁၂ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

3.         It is up to God’s people to decide their own destiny. Moses expressed the choice in crystal clear terms: “I have set before you today life and good, death and evil” (Deut. 30:15). The Lord allows humans to accept or reject Him (compare Rev. 3:20), which determines the kinds of people they become and the consequences they enjoy or suffer (compare Rev. 22:11–12).

 

မောရှေသည် ဣသရေလလူမျိုးများအား ဘုရားသခင်၏ညွှန်ကြားချက်များကို သတိရရန်နှင့် ၎င်းတို့၏သားသမီးများကို သင်ကြားပေးရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည် (၄:၉–၁၀; ၆:၆–၂၅; ၁၁:၁၈–၂၁)။ သခင်ဘုရား၏လူမျိုးများအပေါ် သူ၏ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်အခွင့်အရေးကို မေ့လျော့ခြင်းနှင့် ယုံကြည်ခြင်းနှင့် သစ္စာရှိမှုကို နောက်မျိုးဆက်သို့ လုံလောက်စွာ မလွှဲပြောင်းပေးခြင်းသည် ဘုရားသခင်ကို စွန့်ခွာခြင်းနှင့် ပျက်စီးခြင်းသို့ ဦးတည်စေလိမ့်မည် (တရားသူကြီး ၂–၃၊ အထူးသဖြင့် ၂:၁၀ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

Moses urged the Israelites to remember God’s instructions and teach them to their children (4:9–10; 6:6–25; 11:18–21). Forgetting the Lord’s claim on His people and failing to adequately pass on faith and loyalty to the next generation would result in apostasy and ruin (compare Judg. 2–3, esp. 2:10).

 

အကြမ်းဖျင်းဖွဲ့စည်းမှု

Outline

           

၁. နိဒါန်းနှင့် မောရှေ၏ပထမဆုံးမိန့်ခွန်း (၁:၁–၄:၄၃)

က. သမိုင်းဆိုင်ရာ နိဒါန်း (၁:၁–၅)

ခ. ပထမမိန့်ခွန်း—ဘုရားသခင်၏လမ်းညွှန်မှု၏သမိုင်း (၁:၆–၄:၄၃)

၂. ဒုတိယပဋိညာဉ်- မောရှေ၏ဒုတိယမိန့်ခွန်း (၄:၄၄–၂၉:၁)

က. ပဋိညာဉ်စည်းမျဉ်းများအား ယေဘုယျသတ်မှတ်ချက်များ (၄:၄၄–၁၁:၃၂)

ခ. ပဋိညာဉ်စည်းမျဉ်းများအား သတ်မှတ်ချက်များ (၁၂:၁–၂၆:၁၉)

ဂ. မိန့်ခွန်းဆက်လက်ဆောင်ရွက်မှု—ကောင်းကြီးမင်္ဂလာနှင့် ကျိန်စာများ (၂၇:၁–၂၉:၁)

၃. မောရှေ၏တတိယမိန့်ခွန်း (၂၉:၂–၃၀:၂၀)

က. နောက်ဆုံးအယူခံဝင်မှု (၂၉:၂–၂၉)

ခ. ဘဝလမ်းနှစ်သွယ် (၃၀:၁–၂၀)

၄. မောရှေ၏ဘဝအဆုံးသတ် (၃၁:၁–၃၄:၁၂)

I.          Introduction and Moses’ first speech (1:1–4:43)

A.         Historical prologue (1:1–5)

B.         First speech—history of God’s leading (1:6–4:43)

            II.         Second covenant: Moses’ second speech (4:44–29:1)

A.         General covenant stipulations (4:44–11:32)

B.         Specific covenant regulations (12:1–26:19)

C.         Speech follow-up—blessings and curses (27:1–29:1)

            III.        Moses’ third speech (29:2–30:20)

A.         Final appeal (29:2–29)

B.         Two ways of life (30:1–20)

            IV.        End of Moses’ life (31:1–34:12)

 

အခန်းကြီး - ၁

မှတ်ချက်

Notes

၁:၁–၄:၄၃ စာအုပ်အတွက် နိဒါန်းအကျဉ်းပြီးနောက် (၁:၁–၅)၊ မောရှေ၏ ပထမမိန့်ခွန်းသည် အတိတ်ကို သုံးသပ်ပြီး ဘုရားသခင်၏လူများအား အနာဂတ်တွင် သူ့အပေါ် သစ္စာရှိရန် အားပေးသည်။

1:1–4:43 After a brief introduction to the book (1:1–5), Moses’ first speech reviews the past and encourages God’s people to be loyal to Him in the future.

 

၁:၄ ရှိဟုန်ကို သတ်ခဲ့သည်။ နံပါတ် ၂၁ ကို ကြည့်ပါ။ ဤဖြစ်ရပ်များသည် ဘုရားသခင်က ကာနာန်ပြည်ကို သိမ်းပိုက်ရန် အားပေးမည်ဟု ဣသရေလလူငယ်မျိုးဆက်အား အားပေးခဲ့သည်။

1:4 killed Sihon. See Num. 21. These events encouraged the younger generation of Israelites that God would empower them to take the land of Canaan.

 

၁:၁၀ ကောင်းကင်ကြယ်များ။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံအား ၎င်း၏သားစဉ်မြေးဆက်များ မရေတွက်နိုင်လောက်အောင်များပြားမည်ဟူသော ကတိကို ပြည့်စုံစေခဲ့ပြီ (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၅; ၂၂:၁၇)။

1:10 stars of heaven. God had already fulfilled His promise to Abraham that his descendants would be innumerable (Gen. 15:5; 22:17).

 

၁:၂၂ လူများကိoriginallyစုံစမ်းရန် စေလွှတ်ကြပါစို့။ နံပါတ် ၁၃ အရ၊ ထာဝရဘုရားက မောရှေအား စုံစမ်းသူများ စေလွှတ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ လူများက အစီအစဉ်ကို အဆိုပြုခဲ့ပြီး၊ မောရှေက သဘောတူကာ ဘုရားသခင်ထံ တင်ပြခဲ့ရာ၊ ဘုရားသခင်က ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန် ပြောခဲ့သည်။

1:22 Let us send men. According to Num. 13, the Lord commanded Moses to send scouts. It appears that the people proposed the plan, Moses agreed and took it to God, and God told him to go ahead.

 

၁:၃၇ ထာဝရဘုရားသည် ကျွန်ုပ်အပေါ်လည်း အမျက်ထွက်တော်မူခဲ့သည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည် (နံပါတ် ၂၀)၊ သို့သော် မောရှေသည် ၎င်း၏ပြစ်ဒဏ်ကို လူများ၏ ပြစ်ဒဏ်နှင့် ဆက်စပ်ခဲ့သည်။

1:37 The Lord was also angry with me. This happened later (Num. 20), but Moses associated his punishment with that of the people.

 

အခန်းကြီး - ၂

၂:၉ မောဘလူများကို မနှောင့်ယှက်ပါနှင့်။ မောဘလူများနှင့် အမ္မုန်လူများသည် အာဗြဟံ၏တူဖြစ်သူ လော့မှ ဆင်းသက်လာသူများဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၉:၃၆–၃၈)။ ၎င်းတို့နှင့် ဧဒုံလူများသည် ဣသရေလ၏ဆွေမျိုးများဖြစ်သောကြောင့် ထာဝရဘုရားက ၎င်းတို့ကို တိုက်ခိုက်ခွင့်မပြုခဲ့ပါ (ဒုတိယသား ၂:၄–၇, ၁၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ သို့သော် မောဘလူများသည် ဣသရေလလူများ၏ ရှိနေမှုကို ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် ခံစားခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့နှင့် မီဒျန်လူများ (ဣသရေလနှင့်လည်း ဆွေမျိုးဖြစ်သည်၊ ကမ္ဘာဦး ၂၅:၂) သည် ဣသရေလကို ဖျက်ဆီးရန် ကြိုးစားခဲ့သည် (နံပါတ် ၂၂–၂၅)။

2:9 Do not harass Moab. The Moabites and Ammonites were descended from Lot, the nephew of Abraham (Gen. 19:36–38). Because they and the Edomites were relatives of Israel, the Lord did not permit the Israelites to attack them (compare Deut. 2:4–7, 19). However, the Moabites felt threatened by the presence of the Israelites. So they and the Midianites (also related to Israel, Gen. 25:2) tried to destroy Israel (Num. 22–25).

 

၂:၁၀ အီမိများသည် အရင်က ထိုနေရာ၌ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ မောရှေသည် ဣသရေလ၏ဆွေမျိုးများက ဧမန်လူများအပါအဝင် အခြားလူမျိုးများကို နှင်ထုတ်ခဲ့ပုံ (အခန်းငယ် ၁၀–၁၂; အခန်းငယ် ၂၀–၂၂ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)၊ ဣသရေလလူများအား ဧမန်လူများအပါအဝင် ကာနာန်ပြည်နေ လူများကို အောင်မြင်နိုင်မည်ဟု အားပေးရန် ဖော်ပြခဲ့သည် (နံပါတ် ၁၃:၃၂–၃၃ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

2:10 Emim had dwelt there in times past. Moses mentioned the way Israel’s relatives had displaced other peoples, including giants (vv. 10–12; see also vv. 20–22), to encourage the Israelites that they could overcome the inhabitants of Canaan, which included giants (compare Num. 13:32–33).

 

၂:၁၄ စစ်သူရဲမျိုးဆက်အားလုံး ကုန်ဆုံးသည်အထိ။ ဒုတိယစစ်သား သန်းခေါင်စာရင်းဖြင့် အတည်ပြုခဲ့သည် (နံပါတ် ၂၆; ပထမသန်းခေါင်စာရင်း နံပါတ် ၁ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

2:14 until all the generation of the men of war was consumed. Confirmed by a second military census (Num. 26; compared with the first census in Num. 1).

 

၂:၂၅ သင်တို့၏ ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် ထိတ်လန့်မှုကို ငါစတင်ပေးမည်။ ဧဒုံလူများ၊ မောဘလူများ၊ အမ္မုန်လူများနှင့် မတူဘဲ၊ ရှိဟုန်ဘုရင်၏ အာမောရီလူများသည် ဣသရေလ၏ ဆွေမျိုးမဟုတ်ပါ။ ထို့ကြောင့် ဧဒုံဘုရင်က ဣသရေလအား ၎င်း၏ပြည်ကို ဖြတ်သန်းခွင့်မပြုသောအခါ ရန်ဖြစ်မှုကို ရှောင်ရှားခဲ့သလို (နံပါတ် ၂၀)၊ ဣသရေလလူများသည် ရှိဟုန်ထံမှ ထွက်လာသောအခါ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည် (နံပါတ် ၂၁)။ ဤအောင်မြင်မှုသည် ဣသရေလလူများကို ဘုရားသခင်၏အမိန့်ကို ဆန့်ကျင်၍ ကာနာန်ပြည်ကို တောင်ပိုင်းမှ သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားသောအခါ အမာလက်လူများနှင့် ကာနာန်လူများထံမှ ရှုံးနိမ့်ခဲ့သော လူမျိုးများ၏ ကြောက်ရွံ့မှုကို ပြန်လည်ထူထောင်စေခဲ့သည် (နံပါတ် ၁၄:၄၀–၄၅)။ ဤကြောက်ရွံ့မှုသည် ကာနာန်ပြည်နေ လူများကို နှင်ထုတ်ရာတွင် ဣသရေလလူများကို များစွာ ကူညီပေးခဲ့သည် (ယိရှုမှတ်စာ ၂:၉–၁၁ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

2:25 I will begin to put the dread and fear of you. Unlike the Edomites, Moabites, and Ammonites, King Sihon’s Amorites were not relatives of Israel. So rather than avoiding confrontation with him, as when the king of Edom refused to let Israel pass through his land (Num. 20), the Israelites fought Sihon when he came out against them (Num. 21). This victory began to restore the nations’ fear of the Israelites that was lost when Israel had tried to conquer Canaan from the south, against God’s command, and was defeated by the Amalekites and Canaanites (Num. 14:40–45). This fear would greatly assist the Israelites in driving out the inhabitants of Canaan (compare Josh. 2:9–11).

 

၂:၃၄ လုံးဝဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်အတွက် ဖျက်ဆီးရန် သန့်ရှင်းစွာ အပ်နှံခြင်းဖြစ်သည် (ဒုတိယသား ၂၀:၁၆–၁၈; ဝတ်ပြုရာ ၂၇:၂၉; နံပါတ် ၂၁:၃ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

2:34 utterly destroyed. This was sacred dedication to God for destruction (compare 20:16–18; Lev. 27:29; Num. 21:3).

 

အခန်းကြီး - ၃

၃:၁ ဩဂ်။ ဒုတိယသား သည် နံပါတ် ၂၁:၃၃–၃၅ ထက် ပိုမိုအသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။

3:1 Og. Deuteronomy provides more detail than Num. 21:33–35.

 

၃:၁၁ ကိုးတောင်။ တောင်သည် လူတစ်ဦး၏ တံတောင်ဆစ်မှ လက်ဖဝါးထိပ်အထိ အလျားကို အခြေခံထားသော တိုင်းတာမှုယူနစ်ဖြစ်ပြီး၊ ခန့်မှန်းခြေ လက်မ ၁၈ (၀.၅ မီတာ) ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဧမန်လူ ဩဂ်၏ ကုတင်သည် အနံပေ ၁၃ (၄ မီတာ) နှင့် အနံပေ ၆ (၁.၈ မီတာ) ခန့်ရှိသည်။

3:11 Nine cubits. A cubit was a unit of measurement based on the length of a man’s forearm from his elbow to his fingertips, that is, about 18 inches (.5 m). So the bed of Og, a giant, was about 13 feet (4 m) long and 6 feet (1.8 m) wide.

 

၃:၁၇ ဆားပင်လယ်။ သေပင်လယ်။

3:17 Salt Sea. The Dead Sea.

 

၃:၁၈ သတ္တိရှိသောလူများသည် လက်နက်ကိုင်ဆောင်ပြီး ဖြတ်သန်းရမည်။ ဤအခြေအနေဖြင့် မောရှေသည် ယော်ဒန်မြစ်အရှေ့ဘက်ရှိ ပြည်အတွက် ၎င်းတို့၏တောင်းဆိုမှုကို ခွင့်ပြုခဲ့သည် (နံပါတ် ၃၂)။

3:18 men of valor shall cross over armed. On this condition, Moses had granted their request for land east of the Jordan (Num. 32).

 

၃:၂၃ ငါတောင်းပန်ခဲ့သည်။ ဤအခန်းကဏ္ဍ (အခန်းငယ် ၂၃–၂၅) သည် မောရှေ၏ ပြင်းထန်သော စိတ်ပျက်မှုကို ဖော်ပြပြီး၊ ၎င်းသည် ဣသရေလလူများအား ၎င်း၏ ဒေါသဖြစ်စေသော ပြစ်မှုကို လှုံ့ဆော်ခဲ့သည့်အတွက် နောင်တရစေသင့်သည် (နံပါတ် ၂၀)။ ၎င်း၏ဖြစ်ရပ်သည် သတိပေးချက်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ဘုရားသခင်က မောရှေကိုပင် ပုန်ကန်မှုကြောင့် ကာနာန်ပြည်သို့ ဝင်ခွင့်မပြုခဲ့ပါက၊ လူများကလည်း ပုန်ကန်ပါက ခွင့်မပြုနိုင်ပေ။

3:23 I pleaded. This passage (vv. 23–25) reveals Moses’ intense disappointment, which should have made the Israelites feel remorse for provoking him to the anger that led to his failure (Num. 20). His case also served as a warning: if God would not allow even Moses to enter Canaan when he rebelled, neither would He let the people if they rebelled.

 

၃:၂၉ ဗက်ဖဲအောရ်မျက်နှာချင်းဆိုင်ရှိ ချိုင့်ဝှမ်း။ မောဘလူများနှင့် မီဒျန်လူများက ဣသရေလလူများအား အကျင့်ယိုယွင်းမှုနှင့် ရုပ်တုကိုးကွယ်မှုသို့ သွေးဆောင်ခဲ့သော လက်ရှိတပ်ချရာ နေရာ (နံပါတ် ၂၅)။

3:29 valley opposite Beth Peor. The present place of encampment, where Moabites and Midianites seduced the Israelites into immorality and idolatry (Num. 25).

 

အခန်းကြီး - ၄

၄:၁ သင်တို့ အသက်ရှင်နိုင်ရန်။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်၏ ပညတ်များကို နာခံခြင်းဖြင့် ထိန်းသိမ်းထားသော လက်ရှိဘဝကို ရည်ညွှန်းသည်။ ၎င်းသည် ယခင်ပုန်ကန်မှုကို ပြုပြင်ရန် ထိုနာခံမှုက ထာဝရအသက်ကို ပေးနိုင်သည်ဟု မဆိုလိုပါ (ဝတ်ပြုရာ ၁၈:၅ မှတ်ချက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

4:1 that you may live. This refers to the present life, which is preserved through obedience to God’s laws. It does not mean that such obedience can provide eternal life by remedying prior disobedience (compare note on Lev. 18:5).

 

၄:၆ လူမျိုးများ၏ အမြင်တွင်။ ဘုရားသခင်သည် အာဗြဟံနှင့် ၎င်း၏ သားစဉ်မြေးဆက်များကို ၎င်း၏ ကတိထားရာ ကောင်းကြီးများကို လက်ခံရန် ၎င်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် လူမျိုးအားလုံးအတွက် ကောင်းကြီးပေးရာ လမ်းကြောင်းအဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၁–၃; ၂၂:၁၇–၁၈)။ ဣသရေလ၏ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ထာဝရဘုရားထံမှ ရရှိသော ပညာရှိသော ညွှန်ကြားချက်များနှင့် သဟဇာတဖြစ်စွာ နေထိုင်ပါက သာယာဝပြောလာလိမ့်မည်။ ဤသာယာဝပြောမှုသည် အခြားလူမျိုးများကို ၎င်းတို့ကို လေးစားစေပြီး ၎င်းတို့၏ ပညာရှိမှု၏ ဘုရားသခင်ဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်သို့ ဆွဲဆောင်လိမ့်မည် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၀ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

4:6 in the sight of the peoples. God had chosen Abraham and his descendants to be a channel of blessing to all nations by cooperating with Him in order to receive His promised blessings (Gen. 12:1–3; 22:17–18). Israel’s society would prosper if they lived in harmony with the wise instructions that they received from the Lord. This prosperity would draw other peoples to admire them and be drawn to the divine Source of their wisdom (compare 1 Kin. 10).

 

၄:၇ ဘုရားသခင် ဤမျှ နီးကပ်စွာ။ ထာဝရဘုရားသည် ဣသရေလလူများ၏ ဘဝတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပုံသည် ရှေးခေတ်အနီးအဝေးတွင် မကြားဖူးသော အရာဖြစ်သည်။ အခြားလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ “ဘုရားများ” ထံမှ အကူအညီရရှိရန် အချိန်နှင့် အရင်းအမြစ်များစွာ သုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ရုပ်တုများပုံစံဖြင့် နီးကပ်စွာရှိသော်လည်း တစ်ဖက်တွင် ဝေးကွာနေသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ဣသရေလလူများသည် ထာဝရဘုရား၏ အမှန်တကယ် တည်ရှိမှုကို ၎င်း၏ သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် ရရှိထားပြီး (ထွက်မြောက်ရာ ၂၅:၈) ၎င်းတို့၏ လိုအပ်ချက်များကို ကြိုတင်သိရှိထားသည်။

4:7 God so near. The way the Lord was actively involved in the lives of the Israelites was unheard of in the ancient Near East. Other peoples spent a lot of time and resources trying to get help from their “gods,” which were believed to be near in the form of idols, but otherwise remote. The Israelites had the actual Presence of the Lord residing with them in His sanctuary (Ex. 25:8) and anticipating their needs.

 

၄:၁၀ ငါ့ကို ကြောက်ရွံ့ပါ။ ဘုရားသခင်ကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းသည် သူ့ကို ရိုသေလေးစားပြီး၊ ၎င်း၏ အံ့ဖွယ်အာဏာစက်ကို အလွန်အမင်း ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ဤကြောက်ရွံ့မှုသည် သူ့ကို နာခံရန် အားပေးပြီး ပုန်ကန်မှုကို တားဆီးသည်။ သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် သူ့ကို ဖခင်နှင့် မိတ်ဆွေအဖြစ် ချစ်သောအခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် သူ့ကို အဆိုးမြင်စိတ်ဖြင့် ကြောက်ရွံ့ရန်မလိုအပ်ပါ (၁ ယောဟန် ၄:၁၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

4:10 fear Me. Fear of God means to revere and respect Him, to be in gut-wrenching awe of His amazing, mighty power. This fear encourages one to obey Him and discourages disobedience. But when we love Him as our Father and Friend, we do not need to be afraid of Him in a negative sense (compare 1 John 4:18).

 

၄:၁၅ ပုံသဏ္ဍာန်မရှိ။ သူ့ကို တိကျသော ရုပ်ဝတ္ထုပုံစံဖြင့် ရုပ်တုပြုလုပ်နည်းကို မည်သူမျှ မသိခဲ့ပါ။

4:15 no form. Nobody knew how to make an idol that would be an accurate material representation of Him.

 

၄:၁၉ ကောင်းကင်သို့ မျက်လုံးများ။ ရှေးခေတ်အနီးအဝေးရှိ အခြားလူမျိုးများသည် ကောင်းကင်ရှိ အရာများကို ဘုရားများအဖြစ် ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည် (ယေဇကျေလ ၈:၁၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ သို့သော် ဣသရေလ၏ ဖန်ဆင်းခြင်းမှတ်တမ်းတွင်၊ ထာဝရဘုရားသည် ၎င်းတို့ကို အလင်းပေးရန်သာ တာဝန်ပေးခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၁)။

4:19 eyes to heaven. Other ancient Near Eastern peoples worshiped heavenly bodies as gods (compare Ezek. 8:16). But in the Israelite Creation account, the Lord simply assigned them the role of providing light (Gen. 1).

 

၄:၂၄ မနာလိုသောဘုရား။ မနာလိုမှုမဟုတ်ဘဲ၊ ၎င်း၏လူများနှင့် အိမ်ထောင်ရေးကဲ့သို့သော သီးသန့်ရင်းနှီးသော ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေးကို ကာကွယ်ရန် မနာလိုဖြစ်သည်။

4:24 jealous God. Not envious, but jealous to protect His exclusively intimate covenant relationship with His people, which is like a marriage.

 

၄:၂၆ ကောင်းကင်နှင့်မြေကို သက်သေအဖြစ်။ ဒုတိယသား ၃၀:၁၉; ၃၁:၂၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ၎င်းသည် ဘုရားသခင်နှင့် ဣသရေလလူမျိုးအကြား တရားဝင်ပဋိညာဉ်/စာချုပ်၏ ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ ဟိတ္တိဧကရာဇ်များ၏ စာချုပ်များကဲ့သို့သော ရှေးခေတ်အနီးအဝေးရှိ အခြားစာချုပ်စာတမ်းများသည် စာချုပ်ပါဝင်သူများကို တာဝန်ခံစေရန် ဘုရားများစွာကို သက်သေအဖြစ် ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ဣသရေလလူများသည် တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားကိုသာ ယုံကြည်ခဲ့ကြသည် (ဒုတိယသား ၆:၄)။ ထို့ကြောင့် မောရှေသည် ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းထားသော လူသားများအတွက် အမြဲတမ်းပတ်ဝန်းကျင်အဖြစ် ကောင်းကင်နှင့်မြေကို သင်္ကေတအနေဖြင့် ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ လူများဘာလုပ်သည်ဖြစ်စေ၊ ကောင်းကင်နှင့်မြေမှ လွတ်မြောက်နိုင်မည်မဟုတ်ပါ။

4:26 heaven and earth to witness. Compare 30:19; 31:28. This is language of a formal treaty/covenant between God and the Israelite nation. Other ancient Near Eastern treaty documents, such as those of Hittite emperors, called upon various gods to serve as witnesses in order to hold treaty partners accountable. But the Israelites believed in only one God (6:4). So Moses symbolically invoked heaven and earth, created by God as the permanent environment for human beings. Whatever people did, they could not escape heaven and earth.

 

၄:၃၀ နောက်ဆုံးသောနေ့ရက်များ။ ဝေးကွာသောအနာဂတ် (နံပါတ် ၂၄:၁၄ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

4:30 latter days. The distant future (compare Num. 24:14).

 

၄:၃၅ သူမှလွဲ၍ အခြားမရှိ။ ထာဝရဘုရားသည် အဲဂုတ္တုပြည်မှ ဣသရေလကို ကယ်တင်ခြင်းဖြင့် အဲဂုတ္တု “ဘုရားများ” သည် အားမရှိသဖြင့် စစ်မှန်သော နတ်ဘုရားများမဟုတ်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ “ဘုရားသခင်” ဟူသော ဘွဲ့ထိုက်တန်သူမှာ ယာဝေး (ဟီဗြဲအမည်ပုဂ္ဂိုလ်) တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ပြီး၊ “ထာဝရဘုရား” ဟု ဘာသာပြန်သည် (အခန်းငယ် ၃၉; ၃၂:၃၉; ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၈:၆၀; ဟေရှာယ ၄၄:၈; ၄၅:၅–၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ၎င်းသည် ဆယ်ပညတ်တရားများ၏ ပထမတစ်ခုကို ရှင်းပြသည်။ “ငါ့ရှေ့တွင် အခြားဘုရားများမရှိစေရ” (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၃)။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အကြောင်းမှာ အခြားဘုရားများမရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အခြားလူမျိုးများက ဘုရားများအဖြစ် ကိုးကွယ်သည်များသည် အဘယ်နည်း။ နတ်ဆိုးများ (ဒုတိယသား ၃၂:၁၆–၁၇; ၁ ကောရိန္သု ၁၀:၂၀)။

4:35 none other besides Him. The Lord’s deliverance of Israel from Egypt proved that the Egyptian “gods” were powerless and therefore not true deities. There is only one being who merits the title “God,” and that is Yahweh (Hebrew personal name), translated “the Lord” (see also v. 39; 32:39; compare 1 Kin. 8:60; Is. 44:8; 45:5–6). This explains the first of the Ten Commandments: “You shall have no other gods before Me” (Ex. 20:3). Why? Because there are no other gods! So what do other peoples worship as gods? Demons (Deut. 32:16–17; 1 Cor. 10:20).

 

၄:၄၄–၂၉:၁ မောရှေ၏ ဒုတိယမိန့်ခွန်း၊ ၄:၄၄–၄၉ တွင် မိတ်ဆက်ထားပြီး၊ ကတိထားရာပြည်တွင် ဘဝအတွက် အသေးစိတ်သော ဘုရားသခင်၏ ညွှန်ကြားချက်များကို ပေးထားသည်။

4:44–29:1 Moses’ second speech, introduced in 4:44–49, provides detailed divine instructions for life in the promised land.

 

အခန်းကြီး - ၅

၅:၁–၂၁ သိမ္မောင်တောင်တွင် ပညတ်တော်ဆယ်ပါး၏ မူလစကားသုံးနှုန်းမှုကို ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁–၁၇ တွင် ကြည့်ပါ။

 5:1–21 For the original wording of the LAW of Ten Commandments at Sinai, see Ex. 20:1–17.

 

၅:၆ သင်တို့ကို ထုတ်ဆောင်လာသော။ ပညတ်တော်ဆယ်ပါး၏ နိဒါန်းကို ကိုးကား (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၂) ပြီး၊ ဘုရားသခင်သည် မိမိရွေးနှုတ်ပြီးသောလူများအား သူ၏ပညတ်တော်ကို ပေးအပ်သည်မှာ ထင်ရှားသည် (ထွင်းဖောက်ရာ ၈–၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ပညတ်တော်သည် ကြိုတင်ရှိပြီးသော ကျေးဇူးတော်အပေါ်အခြေခံသော ပဋိညာဉ်တစ်ခု၏ မူဘောင်အတွင်း တည်ရှိသည်။ နာခံမှုသည် ကျေးဇူးဖြင့်ရရှိသော ကယ်တင်ခြင်းကို ရယူရန်မဟုတ် (ဧဖက် ၂:၈–၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

5:6 who brought you out. Quoting the introduction to the Ten Commandments (Ex. 20:2), which makes it clear that God gives His law to people whom He has already redeemed (compare Gen. 8–9). Thus the law is placed within the framework of a covenant based on pre-existing grace. Obedience is not to earn salvation, which comes by grace (compare Eph. 2:8–9).

 

၅:၇ အခြားဘုရားများမရှိစေရ။ မောရှေသည် ပညတ်တော်ဆယ်ပါးကို သူ၏စကားဖြင့် ဖော်ပြသည် (အခန်းငယ် ၇–၂၁)၊ ထာဝရဘုရားထံမှ တိုက်ရိုက်လက်ခံရရှိသော စကားအတိုင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၃–၁၇) နှင့် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုများရှိသည်။ ပညတ်တော်ဆယ်ပါး၏ ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် စံနှုန်းများသည် ဣသရေလလူမျိုး၏ ဘုရားသခင်နှင့်ပဋိညာဉ်တာဝန်များ၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။

5:7 no other gods. Moses states the Ten Commandments in his own words (vv. 7–21), with a few variations from the version that he had received word-for-word from the Lord (Ex. 20:3–17). The moral/ethical principles of the Ten Commandments provided the foundation of Israel’s covenant obligations to God.

 

၅:၁၂–၁၅ ဥပုသ်နေ့ကို လေးစားစောင့်ထိန်းပါ။ သန့်ရှင်းသောဥပုသ်နေ့၏ နယ်နိမိတ်များကို စောင့်ထိန်းရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးသည်။ ဥပုသ်နေ့ဆိုင်ရာ မူလစကားအတွက် ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၈–၁၁ ကို နှိုင်းယှဉ်ပါ။ သင်သည် ကျွန်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် ဘုရားသခင်သည် ဣသရေလလူမျိုးကို အီဂျစ်ပြည်မှ ကျွန်ခံမှုမှ ကယ်တင်ပေးခြင်းသည် ဥပုသ်နေ့တွင် အနားယူရန်နှင့် ကျွန်များကို အနားယူခွင့်ပြုရန် အကြောင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဥပုသ်နေ့သည် ကျွန်ခံမှုမှ အလုပ်မှ ကယ်တင်ခြင်းကို ဂုဏ်ပြုသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ လူတိုင်းသည် ဥပုသ်နေ့တွင် လွတ်လပ်သည်။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၁ တွင်၊ ဘုရားသခင်သည် ဖန်ဆင်းခြင်း၏ သတ္တမနေ့တွင် အနားယူပြီး ထိုနေ့ကို သန့်ရှင်းစေသောကြောင့် ဥပုသ်နေ့ကို စောင့်ထိန်းရမည် (ထွင်းဖောက်ရာ ၂:၂–၃)။ ယေရှုအဆိုအရ၊ ဘုရားသခင်သည် ဥပုသ်နေ့ကို လူသားတို့၏ အကျိုးအတွက် ဖန်ဆင်းခဲ့သည် (မာကု ၂:၂၇)၊ ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်းတို့သည် လွတ်လပ်သူများအဖြစ် အနားယူနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၀ နှင့် ဒုတိယမြောက်ကျမ်း ၅ တွင် ဥပုသ်နေ့၏ ဖန်ဆင်းခြင်းနှင့် ကယ်တင်ခြင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးတို့သည် နီးကပ်စွာဆက်စပ်နေသည်။ ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးကြီးသော ဖန်ဆင်းမှုအားဖြင့် အီဂျစ်ပြည်မှ ကယ်တင်ခြင်း (ထွက်မြောက်ရာ ၇–၁၄) သည် ၎င်းတို့အား ဖန်ဆင်းခြင်းမှစ၍ ရရှိသင့်သော လွတ်လပ်မှုကို ပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သည်။

 5:12–15 Observe the Sabbath day. Emphasizing the need to guard/protect the boundaries of sacred Sabbath time. Compare Ex. 20:8–11 for the original wording of the SABBATH command. you were a slave. Here God’s deliverance of Israel from slavery in Egypt is the reason for resting and allowing servants to rest on the Sabbath. So SABBATH celebrates God’s redemption from slavery to work (compare Ex. 5). Everyone is free on the Sabbath. In Ex. 20:11, Sabbath should be kept because God rested on the seventh day of creation and made this day holy (Gen. 2:2–3). According to Jesus, God originally made the Sabbath for the benefit of human beings (Mark 2:27), that is, so that they could rest as free persons. There is a close connection between the creation and redemption reasons for the Sabbath in Ex. 20 and Deut. 5: deliverance from Egypt, which God accomplished through His mighty creative power (Ex. 7–14), restored to His people the freedom that they should have been enjoying since creation.

 

၅:၂၁ အိမ်နီးချင်း၏ဇနီး။ ဤနေရာတွင် ပထမဦးစွာဖော်ပြထားပြီး၊ ဣသရေလလူမျိုးတို့သည် ကာနာန်ပြည်တွင် ပိုင်ဆိုင်မည့် အိမ်၊ လယ်ယာ၊ ကျွန်များ၊ တိရစ္ဆာန်များကဲ့သို့သော ပိုင်ဆိုင်မှုပစ္စည်းများနှင့် သီးခြားခွဲထားသည်။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၇ တွင် “သင်၏အိမ်နီးချင်း၏အိမ်” ကို ပထမဦးစွာဖော်ပြထားပြီး လယ်ယာကို ဖော်ပြခြင်းမရှိပါ။ ထို့ကြောင့် ဤဆက်စပ်မှုတွင် “အိမ်” ဆိုသည်မှာ ယောက်ျားတစ်ဦး၏ ဇနီး၊ ကျွန်များစသည်တို့ပါဝင်သော “အိမ်ထောင်စု” ကို ဆိုလိုသည်။

5:21 neighbor’s wife. Listed first here, separately from the following items of property that Israelites would own in Canaan: house, field, servants, and animals. In Ex. 20:17, “your neighbor’s house” is listed first, without mention of a field. So in this context “house” means “household,” which includes a man’s wife, servants, and so on.

 

၅:၂၇ နီးကပ်စွာ သွားပြီး နားထောင်ပါ။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၉ ကို ကြည့်ပါ။ ဣသရေလလူမျိုးတို့ကိုယ်တိုင်က ဘုရားသခင်ထံမှ တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်မှုကို လက်ခံရရှိခြင်း၏ စိတ်ဒဏ်ရာမှ ကာကွယ်ရန် မောရှေအား သတင်းစကားများ ပေးပို့ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ မောရှေသည် ၎င်းတို့အား ဤအချက်ကို သတိပေးခဲ့ပြီး၊ သူပေးပို့သော ဘုရားသခင်၏ ညွှန်ကြားချက်အားလုံးကို သူတို့ကိုယ်တိုင် ဘုရားသခင်ထံမှ တိုက်ရိုက်နားထောင်ခဲ့သည့် ပညတ်တော်ဆယ်ပါးကဲ့သို့ လိုက်နာရန် တာဝန်ရှိကြောင်း အလေးပေးခဲ့သည်။

5:27 go near and hear. See Ex. 20:19. The Israelites themselves had asked that Moses convey messages from God to them in order to spare them the trauma of receiving communication directly from the Lord. Moses reminded them of this to emphasize that they were obligated to follow all of the divine instructions that he passed on to them after that, as if they were directly listening to God Himself, which is the way they heard the Ten Commandments.

 

အခန်းကြီး - ၆

၆:၄ အိုဣသရေလလူမျိုး၊ နားထောင်လော့။ ထာဝရဘုရားသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ဘုရားဖြစ်တော်မူ၏၊ ထာဝရဘုရားသည် တစ်ဆူတည်းဖြစ်တော်မူ၏။ ဤထင်ရှားသောကြေငြာချက်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ဂျူးလူမျိုး၏ နေ့စဉ်ဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှု၏ ဗဟိုဖြစ်လာပြီး၊ ထာဝရဘုရား၏ မရှိမဖြစ်တစ်ဆူတည်းဖြစ်မှုကို အလေးပေးသည် (၄:၃၅၊ ၃၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ “တစ်ဆူ” ဟူသော ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ထွင်းဖောက်ရာ ၂:၂၄ တွင် အာဒံနှင့်ဧဝတို့ တစ်သားတည်းဖြစ်လာခြင်းအတွက် သုံးသည်—သီးခြားသတ္တဝါနှစ်ခုသည် “တစ်ခု” ဖြစ်လာသည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ အလင်းတွင်၊ ဤအရာသည် သန့်ရှင်းသောသုံးပါးတစ်ဆူ—ခမည်းတော်၊ သားတော်၊ သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော် (မဿဲ ၂၈:၁၉)—သည် နက်နဲစွာ တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားအဖြစ် ဆက်စပ်ထားသည်ဟု ဆိုလိုသည် (ကောလောသဲ ၁:၁၉; ၂:၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဘုရားသခင်၏ တစ်ဆူတည်းဖြစ်မှုသည် သူ၏လူများအတွက် တစ်ဆူတည်းဖြစ်သည်ဟု နားလည်နိုင်သည် (ဇာခရိ ၁၄:၉ တွင် လူမျိုးအားလုံးအတွက် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ၎င်းသည် ပထမပညတ်တော် (ဒုတိယမြောက်ကျမ်း ၅:၇; ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၃) ၏ သဘောတရားဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ သုံးပါးတစ်ဆူဖြစ်မှု သို့မဟုတ် သုံးပါးတစ်ဆူဆိုင်ရာ နောက်ထပ်အချက်အလက်များအတွက် ထွင်းဖောက်ရာ ၁:၂၆; မဿဲ ၂၈:၁၉ ကို ကြည့်ပါ။

 6:4 Hear, O Israel: The Lord our God, the Lord is one! This great proclamation, which later became the center of Jewish daily worship, emphasizes the essential unity of the Lord, who is already known to be the only God (compare 4:35, 39). The Hebrew word for “one” is also used of man and woman in Gen. 2:24 for Adam and Eve becoming “one flesh”—two beings becoming “one.” In light of the NT, this would mean that the holy TRINITY of Father, Son, and Holy Spirit (Matt. 28:19) is mysteriously bound together as a unified deity (compare Col. 1:19; 2:9). The oneness of God can also be understood in the sense that He is the only one for His people (compare Zech. 14:9 for all peoples). This is the concept behind the First Commandment (Deut. 5:7; Ex. 20:3). For more on the plurality of the Godhead or TRINITY, see Gen. 1:26; Matt. 28:19.

 

၆:၅ ထာဝရဘုရားကို ချစ်ပါ။ မဿဲ ၂၂:၃၇–၄၀ တွင် ယေရှုသည် ဤဒုတိယမြောက်ကျမ်း၏ အခန်းငယ်ကို “ပထမနှင့်ကြီးမြတ်သော ပညတ်တော်” အဖြစ် ကိုးကားခဲ့သည်။ ထို့နောက် လေဝိ�记 ၁၉:၁၈ (“သင်သည် သင့်အိမ်နီးချင်းကို သင်ကိုယ်ကဲ့သို့ ချစ်ရမည်”) ကို ကိုးကားပြီး “ဤပညတ်တော်နှစ်ခုအပေါ်တွင် တရားဟောင်းနှင့် အနာဂတ္တိကျမ်းများ တည်ရှိသည်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယေရှုသည် ဘုရားသခင်ကို ချစ်ခြင်းနှင့် အခြားလူသားများကို ချစ်ခြင်း၏ မူများကို ကျမ်းစာများ၏ အခြေခံအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး၊ ပညတ်တော်ဆယ်ပါးထက်ပင် ပိုမိုအခြေခံကျသည်၊ ၎င်းသည် ချစ်ခြင်းနှစ်မျိုးအပေါ်အခြေခံသော မူများကို ပေးသည်။ ချစ်ခြင်းသည် အခြေခံဖြစ်သည်မှာ အံ့သြစရာမဟုတ်ပါ၊ အကြောင်းမှာ ကျမ်းစာသည် ဘုရားသခင်၏ သဘာဝဖြစ်သော ချစ်ခြင်းကို ဖော်ပြသည် (၁ ယောဟန် ၄:၈)။

6:5 love the Lord your God. In Matt. 22:37–40, Jesus quoted this verse of Deuteronomy as “the first and great commandment” of the law. Then He cited Lev. 19:18 (“you shall love your neighbor as yourself”) and stated: “On these two commandments hang all the Law and the Prophets.” So Jesus regarded the principles of love for God and for other human beings as the basis of Scripture, even more basic than the Ten Commandments, which provide principles based on the two kinds of love. The fact that love is foundational should not surprise us because the Bible expresses the character of God, which is love (1 John 4:8).

 

၆:၈ သင်၏လက်ပေါ်တွင် လက္ခဏာအဖြစ်။ ၁၁:၁၈ ကိုလည်း ကြည့်ပါ။ ဒုတိယဗိမာန်ခေတ်မှစ၍ ဂျူးလူမျိုးအချို့က ဤအချက်နှင့် နဖူးပေါ်ရှိ လက္ခဏာများဆိုင်ရာ နောက်ဆက်တွဲပညတ်ကို ဘုရားသခင်၏ပညတ်တော်များကို စာဖြင့်ရေးထားပြီး ခန္ဓာကိုယ်နှင့် ချည်နှောင်ရမည်ဟု နားလည်ခဲ့ကြသည်။ အချို့က ဤညွှန်ကြားချက်များကို ဘုရားသခင်၏ပညတ်တော်များကို ကောင်းစွာမှတ်မိရန် လိုအပ်ကြောင်း သင်္ကေတအလေးပေးမှုအဖြစ် နားလည်ခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၃:၉၊ ၁၆ တွင် ဖြစ်ရပ်များကို မှတ်မိခြင်းကဲ့သို့)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဘုရားသခင်၏ပညတ်တော်များကို လက်နှင့်ဦးခေါင်းပေါ်တွင် ထားရှိခြင်းသည် ၎င်းတို့ကို လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် ၎င်းတို့ကို စဉ်းစားရန် အရေးကြီးကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြသည် (ယေဇကျေလ ၉:၄; ဗျာဒိတ် ၇:၃; ၁၃:၁၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ နဖူးပေါ်ရှိ လက္ခဏာ။ ဦးထုပ်ကဲ့သို့။

6:8 sign on your hand. See also 11:18. Since the time of the Second Temple, some Jewish groups have taken this and the following command regarding frontlets to mean that God’s laws in written form should literally be bound to the body. Others have understood these instructions as symbolic emphasis of the need to remember well the commands of God (as in Ex. 13:9, 16, on remembering events). In any case, placing God’s laws on the hand and head highlight the importance of doing them and thinking about them (compare Ezek. 9:4; Rev. 7:3; 13:16). frontlets. As a headband.

 

၆:၉ တံခါးတိုင်များ … မြို့တံခါးများ။ ဆိုလိုသည်မှာ မကြာခဏ သတိပေးရန်အတွက် ထင်ရှားသောနေရာများတွင် (၁၁:၂၀ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။ မြို့တံခါးများသည် မြို့၏တံခါးများဖြစ်သည်။ ဂျူးလူမျိုး၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် ၎င်းကို စာသားအတိုင်း နားလည်သည်။ ရှေးခေတ်ကမ္ဘာတွင် ထိုသို့သော အဆောက်အဦများပေါ်တွင် ရေးထွင်းမှုများသည် အတော်အတန်ထွန်းကားခဲ့သည်။ ခေတ်သစ်လူများသည် ၎င်းတို့၏ ရေခဲသေတ္တာများပေါ်တွင် သတိပေးစာများကို မကြာခဏ တင်ထားကြသည်။

6:9 doorposts … gates. That is, in prominent locations to serve as frequent reminders (see also 11:20). The gates would be those of a city. Jewish interpretation takes this literally. Such inscriptions on structures were fairly common in the ancient world. Modern people often post reminders on their refrigerators.

 

၆:၁၆ မဿဲတွင် သူ့ကို စမ်းသပ်ခဲ့သည်။ ထွက်မြောက်ရာ ၁၇:၁–၇ ကို ကြည့်ပါ။ မဿဲသည် “စမ်းသပ်ရာနေရာ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ထိုနေရာတွင် ဣသရေလလူမျိုးတို့သည် ဘုရားသခင်ကို မကျေနပ်စွာ၊ ပုန်ကန်စွာ သူတို့အနားတွင် ရှိမရှိကို စမ်းသပ်ခဲ့ကြသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၇:၇)၊ ၎င်းတို့အား အံ့ဖွယ်နည်းဖြင့် ကယ်တင်ခဲ့သည်များကို မပေးရင်း။ ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့်၊ ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်များကို စမ်းသပ်ခြင်းဖြင့် သူ့ကို အပြုသဘောစမ်းသပ်နိုင်သည် (မာလခိ ၃:၁၀; ဆာလံ ၃၄:၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

6:16 tempted Him in Massah. See Ex. 17:1–7. Massah means “Place of Testing.” There the Israelites tested God in the negative sense of ungratefully and rebelliously questioning whether He was among them (Ex. 17:7), in spite of the miraculous ways He had been delivering them. By contrast, there is a positive way to try the Lord by trying out His promises of blessing (Mal. 3:10; compare Ps. 34:8).

 

၆:၂၅ ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ဖြောင့်မတ်ခြင်း။ ၂၄:၁၃ ကိုလည်း ကြည့်ပါ။ ဘုရားသခင်၏ပညတ်တော်များကို လိုက်နာသူများသည် ဖြောင့်မတ်ပြီး အပြစ်တင်ခြင်းကို မကြောက်ရွံ့ရပါ (၁၅:၉; ၂၄:၁၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ သို့သော် ထိုသို့သောဖြောင့်မတ်ခြင်းသည် လူတိုင်းအပြစ်ပြုမိသည့်ပြဿနာကို မဖြေရှင်းနိုင်ပါ (ရောမ ၃၊ အထူးသဖြင့် အခန်းငယ် ၂၃)။

6:25 righteousness for us. See also 24:13. Those who follow God’s commands are in the right, with no fear of condemnation (contrast 15:9; 24:15). Of course, such righteousness does not remedy the problem that all have sinned (Rom. 3, esp. v. 23).

 

အခန်းကြီး - ၇

၇:၄ သင်တို့၏သားတို့ကို လှည့်စားခြင်း။ ကာနာန်နယ်သားများ၏ဖျက်ဆီးခြင်းသည် အကြောင်းမဲ့မဟုတ်။ ဘုရားသခင်သည် ဤလူများ၏ဆိုးယုတ်မှုပြည့်စုံသည့်အတွက် (ဒေသိ ၉:၄–၅; ကမ္ဘာ ၁၅:၁၆ ကိုကြည့်ပါ) နှင့် ဣသရေလမိသားစုများအပေါ် ၎င်းတို့၏လွှမ်းမိုးမှုသည် ဘုရားသခင်ထံသို့ သစ္စာစောင့်သိမှုကို ဖျက်ဆီးလိမ့်မည် (ထွက် ၃၄:၁၁–၁၆ ကိုလည်းကြည့်ပါ) ဤလူများအပေါ် အပြစ်ဒဏ်ပေးရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည် (ဆောဒုံမြို့ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ; ကမ္ဘာ ၁၉)။ ဣသရေလလူများသည် ဤသတိပေးချက်ကို လျစ်လျူရှုပြီး ၎င်းတို့ကို ဆက်လက်နေထိုင်ခွင့်ပြုသောအခါ၊ မတူညီသောလူမျိုးများနှင့်လက်ထပ်ခြင်းသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်ခြင်းသို့ လျင်မြန်စွာဦးတည်သွားသည် (တရားသူကြီး ၃:၅–၇)။

7:4 turn your sons. Destruction of the inhabitants of Canaan was not arbitrary. God ordered His capital punishment on these people (compare His destruction of Sodom; Gen. 19) because their wickedness was complete (see Deut. 9:4–5; Gen. 15:16) and their influence on Israelite families would destroy loyalty to God (see also Ex. 34:11–16). When the Israelites later disregarded this warning by allowing them to remain, intermarriage was quickly followed by idolatry (Judg. 3:5–7).

 

၇:၁၃ သင်တို့ကိုချစ်ပြီး ကောင်းကြီးပေးမည်။ ဤသည်မှာ ပဋိညာဉ်ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများ၏ အကြိုမြင်ကွင်းဖြစ်သည် (အခန်း ၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောအဓိပ္ပာယ်ဖြင့်၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့လမ်းမှားသို့လွှဲသွားသောအခါတွင်လည်း သူ၏လူများကို ချစ်နေဆဲဖြစ်သည် (လုကာ ၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။

7:13 love you and bless you. Here is a preview of covenant blessings (see chap. 28). In a larger sense, God still loves His people when they stray from Him (see Luke 15).

 

၇:၁၅ အဲဂုတ္တုနိုင်ငံ၏ရောဂါများ။ ထွက် ၉:၁၀; ၁၅:၂၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ရှေးအဲဂုတ္တုလူများသည် ဆင်ရောဂါနှင့် ဝမ်းကိုက်ရောဂါအပါအဝင် ရောဂါများစွာခံစားခဲ့ရသည်။ ဖာရိုဘုရင်များ၏မံမီကောင်များကို ခေတ်သစ်သိပ္ပံပညာရှင်များက လေ့လာခဲ့ရာ ၎င်းတို့ကို ထိခိုက်စေသောရောဂါများ၏အထောက်အထားများပြသခဲ့သည်။

7:15 diseases of Egypt. Compare to Ex. 9:10; 15:26. Ancient Egyptians suffered from many diseases, including elephantiasis and dysentery. Mummies of pharaohs studied by modern scientists show evidence of diseases that affected them.

 

၇:၂၀ အဆိပ်ပုံးများ။ ထွက် ၂၃:၂၈; ယောရှု ၂၄:၁၂ ကိုလည်းကြည့်ပါ။ စာသားအဓိပ္ပာယ်မှာ ဘုရားသခင်သည် ကာနာန်နယ်တွင်ကျန်ရှိသောသူများကို သေစေတတ်သောအင်းဆက်များဖြင့် ဖျက်ဆီးမည်ဖြစ်သည်။ အဆိပ်ပုံးများသည် ဘုရားသခင်သည် ဣသရေလ၏ရန်သူများကို သေစေတတ်သောအင်းဆက်များမှ ထွက်ပြေးစေရန် မောင်းထုတ်မည်ဟူသော ဥပမာအဖြစ်လည်း ဖြစ်နိုင်သည် (ဒေသိ ၁:၄၄ ကဲ့သို့)။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဣသရေလလူများသည် ၎င်းတို့၏ရန်သူများကို မကြောက်ရွံ့ရန်လိုအပ်သည်၊ အကြောင်းမှာ သခင်ဘုရားသည် ၎င်းတို့ကို အဆုံးသတ်မည်ဖြစ်သည်။

7:20 hornet. See also Ex. 23:28; Josh. 24:12. The literal meaning is that God would destroy the remaining inhabitants of Canaan by means of deadly insects. The hornets could also be a metaphorical reference meaning that God would drive out Israel’s enemies so that they would flee as they would from deadly insects, as in Deut. 1:44. In any case, the Israelites did not need to be afraid of their enemies because the Lord would put an end to them.

 

အခန်းကြီး - ၈

၈:၄ အဝတ်အစားများမဟောင်းမပြယ်ခဲ့။ အံ့ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ကို ၂၉:၅ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ။

8:4 garments did not wear out. Compare the miracle of 29:5.

 

၈:၅ သားကိုဆုံးမသည်။ ဤအခြေအနေတွင် “သားကိုသင်ပေးသည်” (ဒေသိ ၄:၃၆; သုတ္တံ ၃၁:၁ တွင်တူညီသောဟေဗြဲစကားလုံးရှိသည်)။ ချစ်ခင်သောမိဘ၏သင်ကြားမှုတွင် ညွှန်ကြားမှု၊ စည်းကမ်း၊ စမ်းသပ်မှုနှင့် အားပေးမှုတို့ပါဝင်သည် (ဒေသိ ၈:၁–၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

8:5 chastens his son. Or, in this context, “teaches his son” (the same Hebrew word occurs in 4:36; Prov. 31:1). Loving parental teaching involves instruction, discipline, testing, and encouragement (compare Deut. 8:1–4).

 

အခန်းကြီး - ၉

၉:၁ ယနေ့ယော်ဒန်မြစ်ကိုဖြတ်ကူးရမည်။ သို့မဟုတ် “ယနေ့ယော်ဒန်မြစ်ကို ဖြတ်ကူးတော့မည်”။ ဖြတ်ကူးခြင်းသည် မကြာမီဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည် (ယောရှု ၃)။

9:1 You are to cross over the Jordan today. Or, “You are about to cross the Jordan today.” The crossing itself occurred shortly thereafter (Josh. 3).

 

၉:၆ လည်ပင်းမာကျောသောလူများ။ ခေါင်းမာသောလူများ (ထွက် ၃၂:၉; ၃၃:၃, ၅ ကိုလည်းကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်သည် ကာနာန်ပြည်ကို ၎င်းတို့ထိုက်တန်သောကြောင့်မဟုတ်ဘဲ၊ ကျေးဇူးတော်အားဖြင့် ပေးအပ်ခဲ့သည်။

9:6 stiff-necked people. Stubborn people (see also Ex. 32:9; 33:3, 5). God was giving Canaan to them as an act of grace, not because they deserved it.

 

၉:၈ ဟိုရက်ဘတွင် သင်တို့သည် သခင်ဘုရားကို ဒေါသထွက်စေခဲ့သည်။ ရွှေနွားသငယ်ဖြင့် (ထွက် ၃၂)။

9:8 in Horeb you provoked the Lord. With the golden calf (Ex. 32).

 

၉:၂၀ အာရုန်အတွက်လည်း ငါဆုတောင်းခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင်သာ မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ဘုရားသခင်သည် အာရုန်ကို ခွင့်လွှတ်ရုံသာမက၊ ပထမဆုံးယဇ်ပုန်းမင်းအဖြစ် အခွင့်ပေးခဲ့သည်မှာ အံ့ဖွယ်ဖြစ်သည် (ဝတ် ၈–၉)။

9:20 I prayed for Aaron also. Recorded only here. It is amazing that God not only forgave Aaron, but authorized him as the first high priest (Lev. 8–9).

 

၉:၂၅ ငါဦးညွှတ်ဆုတောင်းခဲ့သည်။ ရွှေနွားသငယ်ဖောက်ပြန်မှုအပြီး မောရှေ၏ဆုတောင်းပဌနာသို့ ပြန်သွားသည် (အခန်းငယ် ၁၈–၁၉ ကိုကြည့်ပါ)။ သူသည် ဣသရေလလူများကို ၎င်းတို့၏အပြစ်ရှိသော်လည်း ကယ်တင်ခဲ့သောကြောင့် ထိန်းသိမ်းရန် ဘုရားသခင်ထံ တောင်းပန်ခဲ့သည် (ထွက် ၃၂:၁၁–၁၃ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

9:25 I prostrated myself. Returning to Moses’ intercessory prayer after the golden calf apostasy (see vv. 18–19). He pleaded with God to preserve the Israelites, in spite of their sin, because He had redeemed them (compare Ex. 32:11–13).

 

အခန်းကြီး - ၁၀

၁၀:၁ သေတ္တာ။ ထွက် ၂၅:၁၀–၂၂ တွင် သေတ္တာတော်၊ ရွှေဖြင့်ဖုံးအုပ်ထားသော အကာရှသစ်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော သန့်ရှင်းသောသေတ္တာအတွက် ညွှန်ကြားချက်များပြထားသည်။ ဘုရားသခင်နှင့်လူသားတို့၏ပဋိညာဉ်၏ မရှိမဖြစ်စာချုပ်စာတမ်းဖြစ်သော ပညတ်ဆယ်ပါးကျောက်ပြားများကို ၎င်းထဲတွင် ထည့်ထားရမည် (ထွက် ၂၅:၂၁)။

10:1 ark. Ex. 25:10–22 presents directions for the ark of the covenant, a sacred chest of acacia wood overlaid with gold. The tablets of the Ten Commandments, the essential contract document of the divine-human covenant, were to be deposited in it (Ex. 25:21).

 

၁၀:၆ အာရုန်သေဆုံးရာ။ စာရေးသူတစ်ဦး (ယခု ဣသရေလလူများကို တတိယပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့်ပြောဆိုနေသည်) က အာရုန်သည် နောက်ပိုင်းတွင် တောကန္တာရတွင် သေဆုံးခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြသည် (တောလည်ရာ ၂၀:၂၂–၂၉; ၃၃:၃၇–၃၉—လေးဆယ်နှစ်မြောက်နှစ်တွင်)။ ရွှေနွားသငယ်ပြုလုပ်ခြင်း၏အပြစ်ကို ခွင့်လွှတ်ခဲ့သော်လည်း၊ မောရှနှင့်အတူ ကာဒေရှရှိ ကျောက်သားကို စကားမပြောခဲ့ခြင်းဖြင့် ဘုရားသခင်ကို မနာခံခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၂၀:၇–၁၃)။

10:6 where Aaron died. A narrator (now speaking of the Israelites in the third person) mentions that Aaron later died in the wilderness (compare Num. 20:22–29; 33:37–39—in the fortieth year). His sin of making the golden calf was forgiven, but he disobeyed God along with Moses by failing to speak to the rock at Kadesh (Num. 20:7–13).

 

၁၀:၈ လေဝိအမျိုးကိုခွဲထားသည်။ ရွှေနွားသငယ်ဖောက်ပြန်မှုအချိန်တွင်၊ လေဝိအမျိုးသားများသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်သူ ဣသရေလလူ ၃,၀၀၀ ခန့်ကို သတ်ဖြတ်ခြင်းဖြင့် ဘုရားသခင်ထံသို့ သစ္စာစောင့်သိမှုကို ပြသခဲ့သည်။ သခင်ဘုရားသည် ၎င်းတို့၏မမှန်ကန်သောကိုးကွယ်မှုကို ဆန့်ကျင်မှုကို ဆုချီးမြှင့်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ကို သူ၏သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် မှန်ကန်သောကိုးကွယ်မှု၏ဝတ်ပြုသူများအဖြစ် အထူးကျွန်ခံများအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည် (ထွက် ၃၂:၂၅–၂၉; တောလည်ရာ ၃–၄ စသည်)။

10:8 separated the tribe of Levi. At the time of the golden calf apostasy, the Levites showed loyalty to God by killing about 3,000 idolatrous Israelites. The Lord rewarded their opposition to false worship by making them His special servants as ministers of true worship at His sanctuary (Ex. 32:25–29; Num. 3–4, etc.).

 

၁၀:၁၆ သင်တို့၏နှလုံး၏ရှေ့အရေဖြတ်ခြင်း။ ဒေသိ ၃၀:၆; ဝတ် ၂၆:၄၁; ယေရမိ ၄:၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ဤနေရာတွင် “ရှေ့အရေဖြတ်ခြင်း” သည် ဘုရားသခင်ထံသို့ဝင်ရောက်မှုကို ပိတ်ဆို့ထားသောအရာကို ကိုယ်စားပြုသည် (ယေရမိ ၆:၁၀—နားရှေ့အရေဖြတ်မပြီးခြင်းသည် ကြားနာမှုကို ပိတ်ဆို့သည်)။ ဣသရေလလူများအားလုံးသည် ဤဝိညာဉ်ရေးရာ “အရေဖြတ်ခြင်း” လိုအပ်သည်၊ မွေးကင်းစကလေးယောက်ျားများ၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အရေဖြတ်ခြင်း (ကမ္ဘာ ၁၇ ကိုကြည့်ပါ) သည် မလုံလောက်ပါ။

10:16 foreskin of your heart. Compare 30:6; Lev. 26:41; Jer. 4:4. Here the “foreskin” stands for something that obstructs God’s access to it (compare Jer. 6:10—uncircumcision of the ear blocks hearing). All Israelites needed this kind of spiritual “circumcision”; the physical circumcision of infant males (see Gen. 17) was not enough.

 

၁၀:၁၈ မိဘမဲ့နှင့်မုတ်ဆိုးမများ။ ဒေသိ ၂၄:၁၇–၂၂; ထွက် ၂၂:၂၂ ကိုလည်းကြည့်ပါ။ ဖိနှိပ်ခံရရန် ထိခိုက်လွယ်သော လူ့အဖွဲ့အစည်း၏အားနည်းသောအဖွဲ့ဝင်များအတွက် ဂရုစိုက်မှုသည် သမ္မာကျမ်းစာဥပဒေနှင့် ရှေးဟောင်းအရှေ့အနီးရှိဘုရင်များ၏ တရားမျှတမှုကို ကြွေးကြော်သည့် ဣသရေလမဟုတ်သော ဥပဒေကျမ်းများတွင် အရေးကြီးသောအကြောင်းအရာဖြစ်သည်။

10:18 fatherless and the widow. See also 24:17–22; Ex. 22:22. Concern for weak members of society, who are vulnerable to oppression, is an important theme in biblical law and in non-Israelite law codes, by which ancient Near Eastern kings proclaimed their justice.

 

၁၀:၁၉ သူစိမ်းကိုချစ်ပါ။ ဝတ် ၁၉:၃၄ ကိုလည်းကြည့်ပါ၊ ဣသရေလလူမျိုးမဟုတ်သော နေထိုင်သူတို့ကို ဣသရေလလူမျိုးတစ်ဦးအား ပေးသင့်သောချစ်ခြင်းမျိုးဖြင့် (ဝတ် ၁၉:၁၈) ဆက်ဆံရန် ဣသရေလလူများကို အမိန့်ပေးထားသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်၏ရွေးချယ်ထားသောလူများသည် သူ၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို အခြားလူမျိုးများနှင့် မျှဝေရမည် (ကမ္ဘာ ၁၂:၁–၃)။

10:19 love the stranger. See also Lev. 19:34, commanding Israelites to treat the non-Israelite resident alien with the same level of love that should be given to an Israelite (Lev. 19:18). Thus God’s chosen people were to share His blessing with other peoples (Gen. 12:1–3).

 

အခန်းကြီး - ၁၁

၁၁:၁၀ အဲဂုတ္တုနိုင်ငံကဲ့သို့မဟုတ်။ အဲဂုတ္တုနိုင်ငံသည် နိုင်းမြစ်၏စဉ်ဆက်မပြတ်စီးဆင်းမှုဖြင့် ရေလွှမ်းမိုးပြီး၊ လယ်သမားများသည် ၎င်းမှရေကို ဆည်မြောင်းများနှင့် အခြားနည်းလမ်းများဖြင့် ၎င်းတို့၏လယ်ကွင်းများသို့ ယူဆောင်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့်၊ ဣသရေလပြည်သည် ဘုရားသခင်ပေးသောမိုးရေပေါ်တွင် မှီခိုသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ သူ၏လူများသည် စည်းကမ်းလိုအပ်ပါက ဘုရားသခင်သည် မိုးရေကို တားဆီးနိုင်သည် (အခန်းငယ် ၁၆–၁၇)။

11:10 not like the land of Egypt. Egypt is watered by the constant flow of the Nile River, from which farmers take water to their fields by irrigation channels and other means. By contrast, the land of Israel depends on rain, which God provides. This means that God can withhold rain if His people need to be disciplined (vv. 16–17).

 

၁၁:၁၄ အစောပိုင်းမိုးနှင့်နောက်ပိုင်းမိုး။ ဣသရေလပြည်တွင်၊ အောက်တိုဘာနှင့်နိုဝင်ဘာလများတွင် အစောပိုင်းမိုးများသည် မြေကြီးကို ထယ်ထိုးရန်နှင့် မျိုးစေ့ချရန် ပျော့ပျောင်းစေသည်။ ဧပြီလသို့မဟုတ် မေလဆန်းတွင် နောက်ပိုင်းမိုးများသည် သီးနှံများအား နောက်ဆုံးရင့်မှည့်ရန် ပေးသည်။

11:14 the early rain and the latter rain. In the land of Israel, early rains in October and November soften the ground for plowing and sowing. Late rains in April or early May provide for the final ripening of crops.

 

၁၁:၂၉ ဂေရိဇင်တောင်ပေါ်တွင် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ထားရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဧဗလတောင်ပေါ်တွင် ကျိန်ခြင်းကို ထားရမည်။ ဣသရေလလူများသည် ဘုရားသခင်ကို နာခံရန်လိုအပ်ကြောင်း အထင်ကြီးစေရန် ဤပဋိညာဉ်အခမ်းအနားအတွက် အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို အခန်း ၂၇ တွင်ကြည့်ပါ။ ယောရှု ၈:၃၀–၃၅ တွင် ဤညွှန်ကြားချက်များကို ပြည့်စုံစွာဖော်ပြထားသည်။

11:29 you shall put the blessing on Mount Gerizim and the curse on Mount Ebal. For details regarding this covenant ceremony to impress upon the Israelites their need to obey God, see chap. 27. Josh. 8:30–35 records fulfillment of these instructions.

 

အခန်းကြီး - ၁၂

၁၂:၅ သူ၏နာမတော်ကို ထားရန်ရွေးချယ်သည်။ ဣသရေလလူများသည် ရုပ်တုကိုးကွယ်ရာနေရာများနှင့် ကိရိယာများကို ဖျက်ဆီးရမည် (အခန်းငယ် ၁–၃) နှင့် ၎င်းတို့၏ယဇ်ပူဇော်ကိုးကွယ်မှုအားလုံးကို ဘုရားသခင်၏သန့်ရှင်းရာဌာန/ဗိမာန်တစ်ခုတည်းသော နေရာသို့ ဦးတည်ရမည်။ ဤနေရာသည် ကာနာန်အောင်နိုင်မှုပြီးဆုံးသောအခါ တည်ထောင်မည်ဖြစ်သည် (အခန်းငယ် ၉–၁၁)။ ထို့ကြောင့် ယေရုဆလင်မြို့ရှိ မိုရံယတောင်ပေါ်တွင် ရှောလမုန်မှ တည်ဆောက်ခဲ့သော အမြဲတမ်းဗိမာန်တော်ကို (၂ ရာ ၃:၁)၊ ဒါဝိဒ်အား ယဇ်ပလ္လင်တည်ဆောက်ရန် ဂဒ်ပရောဖက်မှ ညွှန်ကြားခဲ့သည့်နေရာတွင် (၂ ရှမွေလ ၂၄:၁၈–၂၅)။ သခင်ဘုရားသည် သူ၏နာမတော်ကို သူ၏သန့်ရှင်းရာဌာန/ဗိမာန်တွင် ထားခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် သူ့ကို မထိန်းသိမ်းနိုင်ပါ (၁ ဘုရင် ၈:၂၇)။ သူ၏အဓိကနေထိုင်ရာသည် ကောင်းကင်ဘုံတွင်ဖြစ်သည် (ဆာလံ ၁၁:၄)။

12:5 chooses … to put His name. The Israelites were to destroy places and implements of idolatrous worship (vv. 1–3) and direct all their sacrificial worship to God’s Presence at the one location of His sanctuary/temple that He would choose. This place would be established when the conquest of Canaan was complete (vv. 9–11). Thus the permanent temple was built by Solomon at Jerusalem on Mount Moriah (2 Chr. 3:1), where the prophet Gad had instructed David to build an altar (2 Sam. 24:18–25). Although the Lord placed His name/identity at His sanctuary/temple on earth, which belonged to Him in a special way (1 Kin. 8:29, 43; 9:3), it did not contain Him (1 Kin. 8:27). His main dwelling is in heaven (Ps. 11:4).

 

၁၂:၈ ယနေ့ဤနေရာ၌ ကျွန်ုပ်တို့ပြုလုပ်နေသည့်အတိုင်း။ ဣသရေလလူများသည် သန့်ရှင်းရာဌာနသည် နေရာတစ်ခုမှတစ်ခုသို့ ပြောင်းရွှေ့နေသောကြောင့် နေရာအမျိုးမျိုးတွင် ယဇ်ပူဇော်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အနာဂတ်တွင် ၎င်းတို့သည် တစ်နေရာတည်းတွင်သာ ယဇ်ပူဇော်ရမည်။ မိမိအလိုအတိုင်းမျက်စိဖြင့်မဖြစ်စေရ။ သန့်ရှင်းရာဌာနသည် အမြဲတမ်းနေရာမတွေ့ရှိသေးသောကြောင့် ယဇ်ပူဇော်ရာနေရာ၏ ပထဝီဆိုင်ရာတည်နေရာနှင့်ပတ်သက်၍ သတ်မှတ်ထားသောစည်းမျဉ်းမရှိခဲ့ပါ။ ဤစကားရပ်သည် ဣသရေလလူများသည် သန့်ရှင်းရာဌာနမှဝေးရာတွင် ယဇ်ပူဇော်ရန် လွတ်လပ်ခွင့်ရှိသည်ဟု မဆိုလိုပါ (ဝတ် ၁၇ ကိုကြည့်ပါ)။

12:8 as we are doing here today. Israelites were sacrificing in various places because they and the sanctuary were moving from place to place. But in the future they would only offer sacrifices in one place. whatever is right in his own eyes. There was no fixed rule regarding the geographic location of sacrifice because the sanctuary had not yet found a permanent home. This expression does not mean that Israelites were free to sacrifice away from the sanctuary (see Lev. 17).

 

၁၂:၁၂ အမွေဥစ္စာ သို့မဟုတ် ပိုင်ဆိုင်မှု မရှိ။ တော.ကျမ်း ၁၈:၃၅ ကို ကြည့်ပါ။ သူတို့၏ ကိုယ်ပိုင်နယ်မြေမရှိသောကြောင့် လေဝိသားများသည် အခြားဣသရေလလူမျိုးများကဲ့သို့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးမှ တိုက်ရိုက်သာယာဝပြောရန် အခွင့်အရေးမရှိ။

12:12 no portion nor inheritance. See Num. 18; 35. Without territory of their own, the Levites would not have the opportunity to directly prosper from agriculture like other Israelites.

 

၁၂:၁၆ သွေးကို မစားရပါ။ လေဝိမှတ်စာ ၃:၁၇ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။

12:16 not eat the blood. See note on Lev. 3:17.

 

၁၂:၂၁ ထိုအခါ သင်တို့သည် သတ်ဖြတ်နိုင်သည်။ လေဝိမှတ်စာ ၁၇ အရ၊ ကာနန်သို့သွားရာလမ်းတွင် စခန်းချနေထိုင်သော ဣသရေလလူများသည် ယဇ်ပူဇော်နိုင်သော တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်များမှ (လေဝိမှတ်စာ ၁–၅) သိုးစုသို့မဟုတ် နွားစုမှ တိရစ္ဆာန်များကို သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် သာယာဝပြောရေး (သို့မဟုတ် “ငြိမ်သက်ရေး”) ပူဇော်သက္ကာအဖြစ် ယဇ်ပူဇော်မှသာ စားသုံးခွင့်ရှိသည်။ ၎င်းသည် လူများကို အခြားနတ်ဘုရားများထံ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းမှ တားဆီးရန်ဖြစ်သည်။ တရားဟောရာကျမ်း ၁၂ အရ၊ ဣသရေလလူများသည် ကာနန်ပြည်တွင် ပျံ့နှံ့နေထိုင်သောအခါ၊ သန့်ရှင်းရာဌာနမှ ဝေးကွာနေထိုင်သူများသည် ၎င်းတို့၏ သိုးစုသို့မဟုတ် နွားစုမှ တိရစ္ဆာန်များကို ယဇ်မပူဇော်ဘဲ၊ သားရိုင်းများကို ဆက်ဆံသည့်ပုံစံအတိုင်း သတ်ဖြတ်ပြီး စားသုံးခွင့်ရှိသည်။

12:21 then you may slaughter. According to Lev. 17, Israelites living in the camp on the way to Canaan were only permitted to eat herd or flock animals (species from which sacrifices could be offered; Lev. 1–5) if they sacrificed them at the sanctuary as well-being (or “peace”) offerings. This was to prevent the people from sacrificing them to other deities. According to Deut. 12, when the Israelites would spread out in the land of Canaan, those living at a distance from the sanctuary would be permitted to slaughter and eat their herd or flock animals the way they treated game animals, without sacrificing them.

 

၁၂:၃၁ သူတို့သည် ၎င်းတို့၏ သားသမီးများကိုပင် မီးရှို့ပူဇော်ကြသည်။ ၂ ရာဇဝင်ချက် ၃:၂၇ တွင် မောဘဘုရင် မရှာသည် သူ၏သားကို မီးရှို့ယဇ်အဖြစ် ပူဇော်သော အလွန်ထူးခြားသောဖြစ်ရပ်ကို ဖော်ပြထားသည်။ ကလေးတစ်ဦးကို မီးထဲဖြတ်သွားစေခြင်း (တရားဟောရာကျမ်း ၁၈:၁၀)၊ နတ်ဘုရားတစ်ဦးထံ အပ်နှံခြင်းအနေဖြင့် (လေဝိမှတ်စာ ၁၈:၂၁ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ) သည် သေဆုံးခြင်းသို့ ဦးတည်သလားဟု မရှင်းလင်းပါ။ ယေဖသဖာ၏ သမီးကို ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ တရားသူကြီးမှတ်စာ ၁၁:၃၉ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။

12:31 they burn even their sons and daughters in the fire. 2 Kin. 3:27 reports an extreme occasion in which King Mesha of Moab sacrificed his son as a burnt offering. It is not clear whether passing a child through fire (Deut. 18:10), apparently as an act of dedication to a deity (see note on Lev. 18:21), would similarly result in death. On Jephthah’s sacrifice of his daughter, see note on Judg. 11:39.

 

အခန်းကြီး - ၁၃

၁၃:၂ နိမိတ်လက္ခဏာ သို့မဟုတ် အံ့ဖွယ်သက်သေသည် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ တစ်ဦးတည်းသော စစ်မှန်သောဘုရားထံမှ သစ္စာစောင့်သိမှုကို လှည့်ဖျားရန် အကြောင်းပြချက်အဖြစ် အံ့ဖွယ်နိမိတ်များကိုပင် လက်ခံမရနိုင်ပါ (ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၁၃:၁၂–၁၄ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

13:2 the sign or the wonder comes to pass. Not even miracles should be accepted as justification for turning from exclusive allegiance to the one true God (compare Rev. 13:12–14).

 

၁၃:၅ သင်တို့အလယ်မှ မကောင်းမှုကို ဖယ်ရှားပါ။ ပထမပညတ်ကို ဖောက်ဖျက်ရန် အခြားသူများကို လှုံ့ဆော်ခြင်း (၅:၇; ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၃) အပါအဝင် အချို့သော မကောင်းမှုများသည် ယုံကြည်ခြင်းအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် အလွန်အန္တရာယ်များသောကြောင့် ပုန်ကန်သူများကို သေဒဏ်ပေးခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ကို အမြစ်ဖြတ်ရန်သာ ဘေးကင်းသောနည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ယုံကြည်ခြင်းအသိုင်းအဝိုင်းသည် ဘုရားသခင်က တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်သော နိုင်ငံတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ ခရစ်ယာန်အသင်းတော်ဖြစ်လာသောအခါ၊ မကောင်းသူများကို ဖယ်ရှားခြင်းသည် သေဒဏ်ဖြင့်မဟုတ်ဘဲ အသင်းအဖွဲ့မှ ထုတ်ပယ်ခြင်းဖြင့် ပြီးမြောက်သည် (၁ ကောရိန္သု ၅) (ဘုရားသခင်က သတ်ဖြတ်သည့်အခါမှလွဲ၍; တမန်တော်ဝတ္ထု ၅)။

13:5 put away the evil from your midst. Some evils, including influencing others to break the First Commandment (5:7; Ex. 20:3), were so dangerous to the community of faith that the only safe course was to root them out by putting the rebellious individuals to death. Now that the community of faith is a Christian church rather than a nation directly governed by God, removal of evildoers is accomplished by exclusion from fellowship (1 Cor. 5), rather than by death (except when God slays; Acts 5).

 

၁၃:၉ သင်၏လက်သည် ပထမဦးစွာ ဖြစ်ရမည်။ မိသားစုဝင်များအပေါ် ချစ်ခင်မှုသည် ဘုရားသခင်ထံသို့ ပြည့်စုံသောသစ္စာစောင့်သိမှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမည်မဟုတ် (လုကာ ၁၄:၂၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

13:9 your hand shall be first. Affection for family members must not get in the way of total loyalty to God (compare Luke 14:26).

 

၁၃:၁၅ နေထိုင်သူများကို ရိုက်ပုတ်ပါ။ မမှန်ကန်သောဝတ်ပြုခြင်းသို့ လှည့်ပြန်သွားသော ဣသရေလမြို့တစ်မြို့လုံးကို ကာနန်မြို့ကဲ့သို့ ဆက်ဆံရမည်။ လုံးဝဖျက်ဆီးရန် အပ်နှံရမည်။ ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာမဲ့မှုသည် လူအများပါဝင်သောကြောင့် ပြစ်ဒဏ်မှ လွတ်မြောက်မည်မဟုတ် (တရားသူကြီးမှတ်စာ ၂၀:၂၉–၄၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

13:15 strike the inhabitants. A whole Israelite city that turned to false worship was to be treated like a Canaanite city: devoted to total destruction. So disloyalty to God was not to go unpunished just because it involved a lot of people (compare Judg. 20:29–48).

 

၁၄:၁ သင်တို့ကိုယ်ကို မဖြတ်ရပါ။ အယူမမှန်သော ဝမ်းနည်းခြင်းဓလေ့များကို တားမြစ်ထားသည် (လေဝိမှတ်စာ ၁၉:၂၇–၂၈ ကိုလည်း ကြည့်ပါ; ၁ ဘုရင်မှတ်စာ ၁၈:၂၈—ဗာလ၏ ဒဏ္ဍာရီဆန်သော သေဆုံးမှုအတွက် ဝမ်းနည်းခြင်းသည် သူ၏ပြန်လည်ရောက်ရှိလာရန် အားပေးရန်ဖြစ်သည်)။

14:1 not cut yourselves. Forbidding pagan mourning practices (see also Lev. 19:27–28; compare 1 Kin. 18:28—mourning for Baal’s mythical death to encourage his return).

 

၁၄:၃–၂၁ ဘုရားသခင်က သိနာတောင်မတိုင်မီ ဤအကြောင်းအရာနှင့်ပတ်သက်၍ သွန်သင်ချက်အတွက် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၈:၂၀ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။ ဣသရေလ၏ အစားအသောက်နှင့် ကျန်းမာရေးစည်းမျဉ်းများနှင့်ပတ်သက်၍ လေဝိမှတ်စာ ၁၁:၁–၄၇ ကို ကြည့်ပါ။

 14:3–21 See note on Gen. 8:20 for God’s teaching on the topic before Sinai. For more on Israel’s diet and HEALTH regulations, see Lev. 11:1–47.

 

၁၄:၄ သင်တို့စားသုံးနိုင်သော တိရစ္ဆာန်များ။ လေဝိမှတ်စာ ၁၁ ကို ထပ်မံဖော်ပြထားပြီး၊ ဣသရေလလူများသည် သန့်ရှင်းသောလူများဖြစ်သောကြောင့် “မသန့်ရှင်း”/မသင့်လျော်သော တိရစ္ဆာန်များကို မစားရပါ (လေဝိမှတ်စာ ၁၁:၄၄–၄၇; တရားဟောရာကျမ်း ၁၄:၂ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ခွင့်ပြုထားသော နှင့် တားမြစ်ထားသော တိရစ္ဆာန်များအကြား အခြေခံကွဲပြားမှု၏ ဆက်လက်အသုံးပြုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ လေဝိမှတ်စာ ၁၁:၄၄ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။

14:4 animals which you may eat. Reiterating Lev. 11, where the Israelites are not to eat “unclean”/unfit animals because they are holy people (Lev. 11:44–47; compare Deut. 14:2). Regarding continued application of the basic distinction between permitted and prohibited animals, see note on Lev. 11:44.

 

အခန်းကြီး - ၁၄

၁၄:၂၁ မိမိဘာသာ သေဆုံးသွားသော အရာကို မစားရပါ။ လေဝိမှတ်စာ ၁၇:၁၅ အရ၊ ဣသရေလလူမျိုးသာမန်နိုင်ငံသား သို့မဟုတ် နေထိုင်သူတစ်ဦးသည် (ယဇ်ပုန်းများမဟုတ်; လေဝိမှတ်စာ ၂၂:၈) မိမိဘာသာ သေဆုံးသွားသော သို့မဟုတ် အခြားတိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်က သတ်ဖြတ်ထားသော သန့်ရှင်းသောတိရစ္ဆာန်မှ အသားကို စားသုံးခွင့်ရှိသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် ထိုသူကို ယဇ်ရိုးရာအရ မသန့်ရှင်းဖြစ်စေသည်။ တရားဟောရာကျမ်း ၁၄ သည် ဣသရေလနိုင်ငံသားများအတွက် ကတိထားရာပြည်တွင် နေထိုင်သောအခါ၊ သူတို့သည် သီးနှံများစိုက်ပျိုးနိုင်သောကြောင့် သန့်ရှင်းသောလူများအနေဖြင့် မိမိဘာသာ သေဆုံးသွားသော တိရစ္ဆာန်များ၏ အသားကို စားသုံးခြင်းမှ တားမြစ်ထားသည်။ ဆိတ်သငယ်ကို ၎င်း၏မိခင်၏နို့ဖြင့် မပြုတ်ရပါ။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၃:၁၉; ၃၄:၂၆ ကိုလည်း ကြည့်ပါ။ မိခင်၏နို့သည် သက်ရှိသငယ်ကို အာဟာရဖြည့်တင်းရန်ဖြစ်သည်။ ဤပညတ်ဥပဒေ၏ နောက်ကွယ်ရှိ နိယာမသည် တိရစ္ဆာန်များအကြား မိဘ-သားသမီးဆက်ဆံရေးအပါအဝင် တိရစ္ဆာန်ဘဝအပေါ် လေးစားမှုဖြစ်ပုံရသည် (တရားဟောရာကျမ်း ၂၂:၆; လေဝိမှတ်စာ ၂၂:၂၇–၂၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

14:21 not eat anything that dies of itself. According to Lev. 17:15, an Israelite lay citizen or resident alien (but not a priest; Lev. 22:8) was allowed to eat meat from a clean animal that had died of itself or had been killed by another animal. However, this made the person ritually impure. Deut. 14 raises the standard for Israelite citizens once they are living in the promised land, where they can grow crops. As holy people, they are prohibited from eating meat of animals that die by themselves. not boil a young goat in its mother’s milk. See also Ex. 23:19; 34:26. Mother’s milk is for nourishing a live young animal. Apparently the principle behind this law is respect for animal life, including parent-child relationships between animals (compare Deut. 22:6; Lev. 22:27–28).

 

၁၄:၂၃ ထာဝရဘုရားရှေ့တွင် စားသုံးပါ။ ၎င်းသည် အစားအသောက်အကြောင်းအရာကို ဆက်လက်ထားရှိသည်။ တော.ကျမ်း ၁၈ အရ၊ ဣသရေလလူများသည် လေဝိသားများကို ထောက်ပံ့ရန် သီးနှံထွက်ကုန်ဆယ်ဖြတ်တစ်ဖြတ် (ဆယ်ပုံတစ်ပုံ) ပေးရမည်ဖြစ်ပြီး၊ လေဝိသားများသည် ယဇ်ပုန်းများထံ ဆယ်ဖြတ်တစ်ဖြတ်ထဲမှ ဆယ်ဖြတ်တစ်ဖြတ်ပေးရမည် (တော.ကျမ်း ၁၈:၂၁, ၂၄, ၂၆–၂၈)။ တရားဟောရာကျမ်း ၁၄:၂၂–၂၇ သည် ဣသရေလလူများအား (အခြား) ဆယ်ဖြတ်တစ်ဖြတ်ပေးရန် ညွှန်ကြားပြီး ၎င်းကို ထာဝရဘုရား၊ ၎င်းတို့၏မိသားစုများ၊ နှင့် ၎င်းတို့၏မြို့များမှ လေဝိသားများနှင့်အတူ သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် ပျော်ရွှင်စွာ ကျင်းပရန် အသုံးပြုရန်ဖြစ်သည် (၁၂:၁၇–၁၉ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။ သို့သော်၊ တတိယနှစ်တိုင်း၏ အဆုံးတွင် ၎င်းတို့သည် ထိုနှစ်အတွက် ဤဆယ်ဖြတ်တစ်ဖြတ်ကို ၎င်းတို့၏မြို့များရှိ လိုအပ်နေသူများ၊ လေဝိသားများအပါအဝင်၊ ပေးရမည် (၁၄:၂၈–၂၉)။

14:23 eat before the Lord. This continues the topic of food. According to Num. 18, the Israelites were to give a tithe (a tenth of agricultural produce) for support of the Levites, who were to give a tithe of the tithe to the priests (Num. 18:21, 24, 26–28). Deut. 14:22–27 directs the Israelites to give (another) tithe and use it for celebrating at the sanctuary with the Lord, their families, and Levites from their towns (see also 12:17–19). However, at the end of every third year they were to give this tithe for that year to needy persons, including Levites, in their hometowns (14:28–29).

 

အခန်းကြီး - ၁၅

၁၅:၁ အကြွေးများ လွတ်ငြိမ်းခြင်း။ အကြွေးသည် ရှေးဟောင်းအရှေ့ပိုင်းတွင် ကျွန်ပြုမှု၏ အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။ အကြွေးသည် အကြွေးဆပ်သူများကို အာမခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ အကြွေးသူသည် သူ၏ချေးငွေကို ပြန်လည်ဆပ်မရပါက၊ အကြွေးရှင်သည် သူနှင့်/သို့မဟုတ် သူ၏မိသားစုဝင်များကို ဖမ်းဆီးပြီး ချေးငွေဆပ်ပြီးသည်အထိ အလုပ်လုပ်ရန် အတင်းအကြပ်ပြုလုပ်မည် (၂ ရာဇဝင်ချက် ၄:၁)။ အကြွေးများကို အခါအားလျော်စွာ လွတ်ငြိမ်းပေးခြင်းသည် လူအများ၏ လွတ်လပ်မှုကို ထိန်းသိမ်းပေးပြီး စီးပွားရေးပြန်လည်ထူထောင်ရန် အခွင့်အရေးပေးမည်။

15:1 release of debts. Debt was a major cause of slavery in the ancient Near East because persons served as collateral for loans. If a debtor could not repay his loan, his creditor would seize him and/or his family members and force them to work until the loan was paid off (2 Kin. 4:1). A periodic release of debts would preserve the freedom of many people and give them the opportunity for economic recovery.

 

၁၅:၄ သင်တို့တွင် ဆင်းရဲသားမရှိဟု ဖြစ်နိုင်သည်မှလွဲ၍။ သို့မဟုတ်၊ “သို့သော်၊ သင်တို့တွင် ဆင်းရဲသားမရှိရပါ။” အကယ်၍ ဣသရေလလူများသည် ဘုရားသခင်၏ ညွှန်ကြားချက်များကို လုံးဝလိုက်နာပါက၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှု မရှိသော စံပြအခြေအနေတစ်ခုရှိမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အကြွေးတင်မည်မဟုတ်ဘဲ အကြွေးလွတ်ငြိမ်းရေးဥပဒေကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် မလိုအပ်ပါ။ သို့သော်၊ ဣသရေလလူများသည် ဘုရားသခင်ကို လုံးဝမနာခံမည်ဖြစ်သောကြောင့် (၃၁:၂၇–၂၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ) “ဆင်းရဲသားများသည် မြေပြင်မှ ဘယ်သောအခါမျှ ရပ်စဲမည်မဟုတ်” ဟူသော အဖြစ်မှန်ကို အမှတ် ၁၁ တွင် အသိအမှတ်ပြုထားသည်။

15:4 except when there may be no poor among you. Or, “Nevertheless, there will be no poor among you.” If the Israelites completely followed God’s instructions, there would be an ideal situation of no poverty, so they would not get into debt and it would not be necessary to implement the law of debt release. However, v. 11 recognizes the reality that “the poor will never cease from the land” because the Israelites would not fully obey God (compare 31:27–29).

 

၁၅:၈ သင်သည် သူ့အား လက်ကို ကျယ်ကျယ်ဖွင့်ပြီး ပေးရမည်။ အကြွေးသက်သာခြင်းကြောင့် ပြန်မရမည်ကို သိသောအခါ ဣသရေလလူများသည် ချေးငှားရန် တွန့်ဆုတ်နိုင်သည်။ သို့သော် ဘုရားသခင်က ချေးပေးရန် အကြောင်းနှစ်ချက်ကြောင့် မိန့်တော်မူသည်- (၁) ဤသို့မကူညီခြင်းဖြင့် ကရုဏာမပြခြင်းသည် အပြစ်ဖြစ်ပြီး၊ (၂) ဘုရားသခင်က ချေးငှားသူအား ကောင်းချီးပေးခြင်းဖြင့် အကျိုးပြန်ပေးမည် (အခန်းကြီး ၉-၁၀)။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ဆင်းရဲသောသူများ ရှင်သန်နိုင်ရန် ချေးငှားခြင်းအတွက်သာ ကန့်သတ်ထားပြီး၊ သူတို့၏စွမ်းဆောင်နိုင်မှုထက် ဇိမ်ခံပစ္စည်းများရယူလိုခြင်းအတွက် မဟုတ်ကြောင်း သတိရပါ။

15:8 open your hand wide to him. Naturally, Israelites could be reluctant to grant loans when they knew that they would not receive payment because of the debt release. God says to give the loan anyway, for two reasons: (1) not to show mercy by helping in this way would be sin, and (2) God would make it up to the creditor by blessing him (vv. 9–10). Keep in mind that the scope of this passage is limited to lending for the survival of poor people, not because they want to acquire luxuries beyond their means.

 

၁၅:၁၂ ဟေဗြဲယောက်ျား သို့မဟုတ် ဟေဗြဲမိန်းမ။ အကြွေးကျွန်များသည် ချေးငှားသူ၏ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေပြီး သူ့အပေါ်မှီခိုနေရသောအခါ၊ ၎င်းတို့အား အလွယ်တကူ အမြတ်ထုတ်ရန်လွယ်ကူပြီး လွတ်လပ်မှုပြန်ရရန် ခက်ခဲသည်။ ရှေးဟောင်းဘူးလဒံဘုရင် ဟမ်မူရာဘီ၏ ဥပဒေကျမ်းတွင် အကြွေးကျွန်များအား ကန့်သတ်ထားသော ဝန်ဆောင်မှုသက်တမ်းပြီးနောက် လွှတ်ပေးရန် ဖော်ပြထားသည်။ အခန်းကြီး ၁၅ တွင် ဟေဗြဲကျွန်များအား ခြောက်နှစ်အကျွန်ပြီးနောက် လွှတ်ပေးရမည်ဟု ဖော်ပြထားပြီး၊ ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၁-၁၁ နှင့် အပြိုင်ဖြစ်သည် (လွတ်မြောက်ရာ ၂၅:၁၀ မှ နှစ်လေးဆယ့်ကိုးနှစ်အကြာ ယုဘိလီလွှတ်ပေးခြင်းဆိုင်ရာ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ)။ သို့သော် ထွက်မြောက်ရာ ၂၁ တွင် ဇနီးအဖြစ်သတ်မှတ်ထားသော အမျိုးသမီးကျွန်သည် သတ္တမနှစ်တွင် လွှတ်မပေးရပါ။ ဒုတိယသိမ့်မံကျမ်း ၁၅ တွင် အမျိုးသမီးကျွန်သည် ရိုးရိုးအလုပ်သမားဖြစ်နိုင်ပြီး အမျိုးသားကျွန်များနှင့်အတူ လွှတ်ပေးရမည်ဟု အသိအမှတ်ပြုထားသည်။

15:12 a Hebrew man, or a Hebrew woman. Once debt-slaves were under the control of their creditor and dependent on him, it was easy for him to exploit them and difficult for them to regain their freedom. The law code of the Old Babylonian king Hammurabi addressed this problem by providing for release of debt slaves after a limited term of service. Chap. 15, requiring release of Hebrew slaves after six years, parallels Ex. 21:1–11 (see note on Lev. 25:10 regarding the Jubilee release after 49 years). In Ex. 21, however, a female slave designated as a wife is not released in the seventh year. Deut. 15 recognizes that a female slave could be simply a worker, who should be released along with male slaves.

 

၁၅:၁၄ သူ့အား ရက်ရက်ရောရော ထောက်ပံ့ပေးရမည်။ ဤသည်မှာ ထွက်မြောက်ရာ ၂၁ ၏ဥပဒေတွင် ထပ်မံဖြည့်စွမ်းထားသော အချက်ဖြစ်ပြီး၊ လွတ်လပ်သောဘဝသို့ ကူးပြောင်းရန် နည်းလမ်းမရှိသောကျွန်သည် ရှင်သန်ရန်အတွက် ကျွန်ဘဝသို့ ပြန်လည်ကျရောက်နိုင်သည့် ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန်ဖြစ်သည်။

15:14 supply him liberally. Here is another addition to the law of Ex. 21 to remedy the problem that a slave without the means to make the transition to free life could easily fall back into slavery just to survive.

 

၁၅:၁၈ နှစ်ဆသော အလုပ်သမားတန်ဖိုး။ ဤသည်မှာ ကျွန်တစ်ဦးအား ထိန်းသိမ်းရန်ကုန်ကျစရိတ်သည် နေ့စားအလုပ်သမားတစ်ဦး၏ လုပ်အားခ၏ ထက်ဝက်သာရှိမည်ဟု ဆိုလိုပုံရသည်။ ထို့ကြောင့် သခင်သည် သိသာထင်ရှားသော စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်ရရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

15:18 worth a double hired servant. This seems to mean that the cost of maintaining a servant would be half the wages of a day laborer. So the master would have received a considerable economic benefit.

 

၁၅:၂၁ ချို့ယွင်းချက်ရှိလျှင်။ ချို့ယွင်းသော သားဦးတိရစ္ဆာန် (လွတ်မြောက်ရာ ၂၂ ရှိ ချို့ယွင်းချက်များဆိုင်ရာ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ) သည် သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့် သန့်ရှင်းသောအစာအဖြစ် အသုံးပြုရန် မအဆင်သင့်ဖြစ်ပါ။ သို့သော် ၎င်းကို သန့်ရှင်းရာဌာနမှဝေးရာ၌ သားကောင်ကဲ့သို့ စားသုံးနိုင်သည် (ဒုတိယသိမ့်မံကျမ်း ၁၂ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

15:21 if there is a defect. A defective firstborn animal (see Lev. 22 regarding defects) was disqualified from serving as a sacrifice and sacred meal at the sanctuary. However, it could be eaten away from the sanctuary like a game animal (compare Deut. 12).

 

အခန်းကြီး - ၁၆

၁၆:၁ ပသခါ။ ညနေပိုင်းပသခါအစာနှင့်ပတ်သက်သော မူလညွှန်ကြားချက်များအတွက် ထွက်မြောက်ရာ ၁၂-၁၃ ကို ကြည့်ပါ။ ၎င်းသည် နွေဦးရာသီတွင် တစ်ပတ်ကြာ အဖြစ်မဖြစ်သောမုန့်ပွဲတော်နှင့် ချက်ချင်းဆက်လက်ကျင်းပသည်။ ဤပွဲတော်များနှင့် ဒုတိယသိမ့်မံကျမ်း ၁၆ တွင်ဖော်ပြထားသော အခြားနှစ်စဉ်ကျင်းပသော အခမ်းအနားများသည် လွတ်မြောက်ရာ ၂၃ နှင့် တောလည်ရာ ၂၈-၂၉ ၏ ပွဲတော်ပြက္ခဒိန်များတွင် ပါဝင်သည်။ လွတ်မြောက်ရာ ၂၃ ရှိ “ဟေဗြဲလများနှင့် ပွဲတော်များ” ကို ကြည့်ပါ။

16:1 Passover. See Ex. 12–13 for the original instructions regarding the evening Passover meal, which was immediately followed by the week-long Feast of Unleavened Bread in the spring. These and the other yearly celebrations listed in Deut. 16 are included in the festival calendars of Lev. 23 and Num. 28–29. See “Hebrew Months and Feasts” in Lev. 23.

 

၁၆:၆ သင်၏ဘုရားသခင်ထာဝရဘုရားရွေးချယ်ရာအရပ်၌။ ပသခါနှင့် အဖြစ်မဖြစ်သောမုန့်ပွဲတော်ကို မူလက အိမ်တွင်ကျင်းပခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၂)။ သို့သော် သန့်ရှင်းရာဌာန/ဗိမာန်တော်သည် အမြဲတမ်းတည်နေရာရှိသောအခါ၊ ဣသရေလလူများသည် ဤသန့်ရှင်းသောအခမ်းအနားများကို ကျင်းပရန် ထိုအရပ်သို့ လာရမည်။

16:6 where the Lord your God chooses. Passover and Unleavened Bread were originally celebrated at home (Ex. 12). But when the sanctuary/temple would have a permanent location, the Israelites were to come there to observe these sacred events.

 

၁၆:၁၀ သီတင်းပတ်ပွဲတော်။ နွေဦးရာသီတွင် ဂျုံရိတ်သိမ်းမှုအစအတွက် ဘုရားသခင်အား ကျေးဇူးတော်ချီးမွမ်းရန်။ လွတ်မြောက်ရာ ၂၃:၁၅-၂၁ ကို ကြည့်ပါ။ “သီတင်းပတ်” ဟူသောအမည်သည် မုယောရိတ်သိမ်းမှုစတင်ပြီးနောက် ခုနစ်ပတ်အကြာ ကျင်းပသောပွဲတော်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ဤပွဲတော်ကို “ပင်တေကုတ္တေပွဲတော်” (တမန်တော် ၂:၁; ၂၀:၁၆) ဟုခေါ်ပြီး၊ လွတ်မြောက်ရာ ၂၃:၁၆ ရှိ ငါးဆယ်ရက်ကို ရည်ညွှန်းသည်။

16:10 Feast of Weeks. To express thanksgiving to God for the beginning of the wheat harvest in the spring. See Lev. 23:15–21. The name “Weeks” refers to the fact that the festival came seven weeks after the beginning of the barley harvest. The NT name of this festival is “Pentecost” (Acts 2:1; 20:16), referring to the fifty days in Lev. 23:16.

 

၁၆:၁၃ တဲတော်ပွဲတော်။ သို့မဟုတ် “တဲအိမ်ပွဲတော်”။ ဤတဲအိမ်များသည် ဣသရေလလူများ တော၌မည်ကဲ့သို့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ကို အမှတ်ရစေရန် ယာယီအမိုးအကာများဖြစ်သည် (လွတ်မြောက်ရာ ၂၃:၄၂-၄၃)။ ရိတ်သိမ်းရာသီအဆုံးတွင်ကျင်းပသော ဆောင်းဦးပွဲတော်သည် ဘုရားသခင်အား နှစ်စဉ်ကျေးဇူးတော်ချီးမွမ်းမှု၏ အကြီးကျယ်ဆုံးပွဲတော်ဖြစ်သည် (တောလည်ရာ ၂၉ ရှိ ယဇ်ပူဇော်မှုများစာရင်းကို ကြည့်ပါ)။

16:13 Feast of Tabernacles. Or “Feast of Booths.” These booths were temporary shelters to help the Israelites remember how they lived in the wilderness (Lev. 23:42–43). Coming at the end of the harvest season, this autumn festival was the greatest yearly celebration of thanksgiving to God (see the list of sacrifices in Num. 29).

 

၁၆:၁၆ သင်၏ယောက်ျားများသည် ထာဝရဘုရားရှေ့တော်၌ ပေါ်ထွက်ရမည်။ ၎င်းသည် ဣသရေလလူများ၏ အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ဘုရားသခင်အား သစ္စာစောင့်သိမှု၏ မဖြစ်မနေပြရသော အချက်ဖြစ်သည်။ လူတိုင်းသည် ဘုရားသခင်အား “အခွန်အဆ” အမျိုးအစားအနေဖြင့် ယဇ်ပူဇော်သက္ကာများ ယူဆောင်လာရမည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၃:၁၄-၁၇; ၃၄:၁၈-၂၃ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။

16:16 your males shall appear before the Lord. This was a required expression of loyalty to God as ruler of the Israelites. All were to bring sacrificial gifts to Him as a kind of “tribute” (see also Ex. 23:14–17; 34:18–23).

 

၁၆:၂၁ သစ်သားရုပ်တု။ ကာနန်ဘုရားတစ်ပါး သို့မဟုတ် တစ်ပါးထက်ပိုသော ဘုရားများနှင့် ဆက်စပ်နေသော သန့်ရှင်းသောတိုင်တစ်ခုဖြစ်ပုံရသည် (၇:၅; ၁၂:၃; တရားသူကြီး ၆:၂၅; ၂ ရာဇဝင် ၂၃:၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

16:21 wooden image. A sacred pole apparently associated with one or more Canaanite deities (compare 7:5; 12:3; Judg. 6:25; 2 Kin. 23:6).

 

၁၆:၂၂ သန့်ရှင်းသောကျောက်တိုင်။ အမှတ်တရအဖြစ် မတ်တတ်ထားသော ကျောက်တုံးတစ်ခု။ ယခင်က ဤအရာများသည် စစ်မှန်သောဘုရားသခင်ကို အမှတ်ရရန် တရားဝင်အမှတ်အသားများဖြစ်နိုင်ခဲ့သည် (ကမ္ဘာဦး ၂၈:၁၈, ၂၂; ၃၅:၁၄; ထွက်မြောက်ရာ ၂၄:၄)၊ သို့သော် ကာနန်တွင် ၎င်းတို့သည် ပုဂ္ဂလိကဘုရားများနှင့် ဆက်စပ်နေသောကြောင့် ဖျက်ဆီးရမည် (ဒုတိယသိမ့်မံကျမ်း ၇:၅; ၁၂:၃; ထွက်မြောက်ရာ ၂၃:၂၄; ၃၄:၁၃)။

16:22 sacred pillar. A stone set upright as a memorial. Earlier, these could be legitimate markers for remembering the true God (Gen. 28:18, 22; 35:14; Ex. 24:4), but in Canaan they were to be destroyed because they were associated with pagan gods (Deut. 7:5; 12:3; Ex. 23:24; 34:13).

 

အခန်းကြီး - ၁၇

၁၇:၆ သက်သေနှစ်ဦး သို့မဟုတ် သုံးဦး။ မမှန်ကန်သောဝတ်ပြုကိုးကွယ်မှုကို အမှန်တကယ်မြင်သော သက်သေများဖြစ်သည်။ အနည်းဆုံးသက်သေနှစ်ဦးလိုအပ်ခြင်းသည် တစ်ဦးတည်းသောရန်ငြှိုးထားသူမှ စွပ်စွဲခံရသူကို ကာကွယ်ပေးသည်။ ၁၉:၁၅ ကိုလည်း ကြည့်ပါ။ ခရစ်ယာန်လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အသုံးချမှုအတွက် မဿဲ ၁၈:၁၆; ၁ တိမောသေ ၅:၁၉ ကို ကြည့်ပါ။ သို့သော် သက်သေနှစ်ဦး သို့မဟုတ် သုံးဦးပင်လျှင် လိမ်ညာနိုင်သော မမှန်ကန်သောသက်သေများဖြစ်နိုင်သည် (၁ ရာဇဝင် ၂၁:၁၀, ၁၃; မဿဲ ၂၆:၅၉-၆၁)။ ထို့ကြောင့် မမှန်ကန်သောသက်သေပေးခြင်းကို တားမြစ်ရန်လည်း လိုအပ်သည် (ဒုတိယသိမ့်မံကျမ်း ၅:၂၀; ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၆)။ မမှန်ကန်သောသက်သေအပြစ်ပေးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဒုတိယသိမ့်မံကျမ်း ၁၉:၁၆-၂၁ ကို ကြည့်ပါ။

17:6 two or three witnesses. Witnesses who actually saw the false worship. Requiring at least two witnesses helps to protect the accused from a single individual with a grudge. See also 19:15. For application to Christian society, see Matt. 18:16; 1 Tim. 5:19. However, even two or three can be false witnesses who lie (1 Kin. 21:10, 13; Matt. 26:59–61). So the prohibition against false witness (Deut. 5:20; Ex. 20:16) is also necessary. Regarding punishment of a false witness, see Deut. 19:16–21.

 

၁၇:၇ သက်သေများ၏လက်သည် ပထမဦးဆုံးဖြစ်ရမည်။ ၁၃:၉ ကိုလည်း ကြည့်ပါ。 သက်သေများသည် ပထမကျောက်ခဲဖြင့် ပစ်ရန် လုံလောက်သောယုံကြည်မှုမရှိလျှင်၊ အခြားမည်သူမျှလည်း ပြစ်ဒဏ်ခံရသူသည် သေဒဏ်ထိုက်သည်ဟု သေချာမထင်သင့်ပါ။

17:7 hands of the witnesses shall be the first. See also 13:9. If the witnesses are not sufficiently certain to cast the first stone, nobody else should be sure that the condemned is worthy of death.

 

၁၇:၈ သင်အတွက် စီရင်ရန်ခက်ခဲလွန်းသည်။ ထွက်မြောက်ရာ ၁၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ နောက်ပိုင်းတွင် သန့်ရှင်းရာဌာန၌ ဘုရားသခင်၏ဥပဒေကျွမ်းကျင်သူများသည် ဒေသန္တရတရားရုံးများအတွက် ခက်ခဲလွန်းသော အမှုများကို စီရင်ရန် တရားရုံးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ရမည်။ “တရားသူကြီးများ” ခေတ်ကာလတွင် ပရောဖက်မ ဒေဗောရာသည် ဤဝန်ဆောင်မှုကို ပေးခဲ့သည် (တရားသူကြီး ၄:၄-၅)။

17:8 too hard for you to judge. Compare Ex. 18. Later, experts in God’s law at the sanctuary were to serve as higher court judges when cases were too difficult for local courts. During the period of the “judges,” the prophetess Deborah provided this service (Judg. 4:4–5).

 

၁၇:၁၅ သင်တို့အပေါ်၌ ဘုရင်။ ဤဥပဒေ (အခန်းကြီး ၁၄-၂၀) သည် ဣသရေလလူများသည် ဘုရားသခင်တစ်ပါးတည်းကိုသာ ဘုရင်အဖြစ်ထားရှိရန် စံနမူနာမှ လွဲချော်ကာ လူသားဘုရင်တစ်ဦးကို ထူထောင်လိုကြောင်း အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ ၎င်းသည် ရှမူရယ်လခေတ်တွင် အမှန်တကယ်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည် (၁ ရှမူရယ် ၈; တရားသူကြီး ၈-၉ ရှိ ယခင်ကြိုးပမ်းမှုများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ လူသားဘုရင်သည် ဣသရေလအတွက် အကောင်းဆုံးမဟုတ်သော်လည်း၊ ဒုတိယသိမ့်မံကျမ်း ၁၇ ၏ဥပဒေသည် ဘုရင်၏အာဏာကို ကန့်သတ်ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ထိခိုက်နိုင်မှုကို ကန့်သတ်ရန် ကြိုးပမ်းသည်။ ရှောလမုန်ဘုရင်သည် ဇနီးများစွာယူခြင်းဖြင့် ဤဥပဒေကို ချိုးဖောက်သောအခါ (၁ ရာဇဝင် ၁၁)၊ သူသည် ၎င်း၏လူမျိုးကို ဘေးဒုက္ခလမ်းသို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။

17:15 king over you. This law (vv. 14–20) recognizes that the Israelites would want to depart from the ideal of having only God as King by setting up a human king. This actually happened in the time of Samuel (1 Sam. 8; compare earlier attempts in Judg. 8–9). While a human king was not the best for Israel, the law of Deut. 17 seeks to limit the damage he could do by limiting his powers. When King Solomon violated this law by multiplying wives (1 Kin. 11), he set his nation on the road to disaster.

 

အခန်းကြီး - ၁၈

၁၈:၁ ထာဝရဘုရား၏ မီးဖြင့်ပြုသော ပူဇော်သက္ကာများကို စားရမည်။ ယဇ်ပုရောဟိတ်များအပါအဝင် လေဝိအမျိုးသားများသည် သန့်ရှင်းရာဌာနနှင့်ဆိုင်သော ဝန်ဆောင်မှုများဖြင့် အလုပ်ရှုပ်နေရမည်။ ၎င်းတို့တွင် လယ်ယာမြေများ သို့မဟုတ် လယ်ယာလုပ်ရန်အချိန်မရှိသောကြောင့်၊ ထာဝရဘုရားထံသို့ ပူဇော်သော အစားအစာများမှ ထောက်ပံ့ရမည် (တောလည်ရာ ၁၈)။ ဤတွင် “မီးဖြင့်ပြုသော” ဟု ဘာသာပြန်ထားသော ဟေဗြဲဝေါဟာရသည် “အစားအစာလက်ဆောင်” ဟု ဆိုလိုဖွယ်ရှိသည် (လွတ်မြောက်ရာ ၁:၉ မှတ်စုကို ကြည့်ပါ)။

18:1 eat the offerings of the Lord made by fire. Members of the tribe of Levi, including the priests, were to be occupied with service connected to the sanctuary. Since they would not have lands or time for farming, they were to be supported from offerings of food to the Lord (Num. 18). The Hebrew term translated here “made by fire” more likely means a “food gift” (see note on Lev. 1:9).

 

၁၈:၁၀ စုန်းအတတ် … စုန်းဆရာ။ အော်ကူလစ်နှင့် မှော်ပညာအလေ့အထအားလုံးကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တားမြစ်ထားသည် (လွတ်မြောက်ရာ ၁၉:၂၆, ၃၁ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။ ဘုရားသခင်၏လူများသည် မကောင်းသောသဘာဝလွန်အင်အားများမှ ၎င်းတို့ကို ကာကွယ်ပေးမည်ဟု ယုံကြည်နိုင်ပြီး (ဧဖက် ၆:၁၀-၁၈)၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏အနာဂတ်ကို ဂရုစိုက်မည်။ အင်အားရယူရန်၊ အခြားထိုသို့သောအင်အားများမှ ကာကွယ်ရန်၊ ဖြစ်လာမည့်အရာများကို သိရှိရန် (၁ ရှမူရယ် ၂၈)၊ သို့မဟုတ် သိချင်စိတ်ဖြည့်ဆည်းရန် ပုဂ္ဂလိကအလေ့အထများကို လိုက်နာခြင်းဖြင့် မကောင်းသောအင်အားများနှင့် ပတ်သက်နေခြင်းသည် ဘုရားသခင်နှင့် ၎င်း၏အကာအကွယ်မှ ဝေးရာသို့ ဦးတည်စေသည်။

18:10 witchcraft … sorcerer. All occult and magical practices are strictly forbidden (see also Lev. 19:26, 31). God’s people can trust that He will protect them from evil supernatural forces (Eph. 6:10–18) and He will take care of their future. Following pagan practices by getting involved with evil forces to gain power, defend oneself from other such forces, find out what is going to happen (1 Sam. 28), or simply to satisfy curiosity takes a person away from God and His protection.

 

၁၈:၁၅ ငါကဲ့သို့သော ပရောဖက်။ ၎င်းသည် သာမန်ပရောဖက်တစ်ဦးမဖြစ်နိုင်ပါ၊ အကြောင်းမှာ မောရှေသည် ဘုရားသခင်နှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင်ထူးခြားသောဆက်သွယ်မှုရှိခဲ့သည် (၃၄:၁၀; တောလည်ရာ ၁၂:၆-၈)။ အချို့က ဤပရောဖက်သည် ခရစ်တော်၏ပုံစံဖြစ်သော ယောရှုဖြစ်သည်ဟု ထင်ကြသည်။ ဗတ္တိဇံယောဟန်သည် ၎င်းသည် “ထိုပရောဖက်” မဟုတ်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သည် (ယောဟန် ၁:၂၁)။ သို့သော် ဓမ္မသစ်ကျမ်းခေတ်ကလူများက ယေရှုခရစ်တော်သည် မောရှေကဲ့သို့ အထူးပရောဖက် (ဘုရားသခင်အတွက် ပြောရေးဆိုရေးသူ) ၏အခန်းကဏ္ဍကို ဖြည့်ဆည်းပေးသည်ဟု အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြသည် (ယောဟန် ၆:၁၄; ၇:၄၀; တမန်တော် ၃:၂၂-၂၃)။

18:15 Prophet like me. This cannot be an ordinary prophet because Moses had unique face-to-face access to God (34:10; Num. 12:6–8). Some think this prophet was Joshua, who was a type of Christ. John the Baptist denied that he was “the Prophet” (John 1:21). But people in NT times recognized that Jesus Christ fulfilled the role of a special prophet (spokesperson for God) like Moses (John 6:14; 7:40; Acts 3:22–23).

 

၁၈:၂၀ - ငါ၏နာမတော်အားဖြင့် စကားတစ်ခွန်းကို ပြောဆိုရန်ရဲတတ်သူ။ ဘုရားသခင်၏အခွင့်အာဏာကို သစ္စာဖောက်စွာတောင်းဆိုသည့် မုသာပရောဖက်သည် အန္တရာယ်ရှိသော လှည့်စားသူဖြစ်သည်။ ဘုရင်စနစ်ကာလအတွင်း မုသာပရောဖက်များသည် ဘုရားသခင်၏စစ်မှန်သောပရောဖက်များမှတစ်ဆင့် ဝန်ကြီးအမှုတော်ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ပြီး၊ လူများကို အန္တရာယ်ရှိသော မမှန်ကန်သောလုံခြုံမှုခံစားမှုကို မကြာခဏပေးခဲ့သည် (ဥပမာ၊ ယေရမိ ၂၈ ကိုကြည့်ပါ)။

18:20 presumes to speak a word in My name. A false prophet who blasphemously claimed divine authority would be a dangerous deceiver. During the period of the monarchy, false prophets opposed God’s ministry through true prophets and often gave people a dangerous false sense of security (see, e.g., Jer. 28).

 

အခန်းကြီး - ၁၉

၁၉:၉ - နောက်ထပ်မြို့သုံးမြို့ကို ထပ်မံထည့်သွင်းပါ။ ယော်ဒန်မြစ်တစ်ဖက်တစ်ချက်စီရှိ မြို့သုံးမြို့အပြင် (တောလည်ရာ ၃၅:၁၃-၁၄)၊ စုစုပေါင်း ခိုလှုံရာမြို့ ကိုးမြို့ဖြစ်လာသည်။

19:9 add three more cities. In addition to the three cities on each side of the Jordan (Num. 35:13–14), making a total of nine cities of refuge.

 

၁၉:၁၁ - သူ၏အိမ်နီးချင်းကို မုန်းသည်။ ခိုလှုံရာမြို့များသည် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လူသတ်သမားများအတွက်မဟုတ် (တောလည်ရာ ၃၅:၁၆-၂၁ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

19:11 hates his neighbor. Cities of refuge were not for intentional murderers (compare Num. 35:16–21).

 

၁၉:၁၄ - အိမ်နီးချင်း၏မြေနယ်နိမိတ်အမှတ်အသား။ အိမ်ခြံမြေနယ်နိမိတ်ကို အမှတ်အသားပြုသည့် ကျောက်တုံးကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုတစ်ခု။ နယ်နိမိတ်အမှတ်အသားကို အိမ်နီးချင်း၏မြေပိုင်ဆိုင်မှုအတွင်းသို့ ပြန်လည်ရွှေ့ပြောင်းခြင်းသည် မြေယာခိုးယူရန် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်။

19:14 neighbor’s landmark. An object, such as a stone, that marked a property line. Moving a boundary marker back into a neighbor’s property would be an attempt to steal land.

 

၁၉:၁၉ - သူလုပ်ရန်စဉ်းစားထားသည့်အတိုင်း သူ့အား ပြုလုပ်ပါ။ တရားစီရင်ရေးစနစ်ကို အလွဲသုံးစားပြုပြီး အခြားသူတစ်ဦးကို ထိခိုက်စေရန်ကြိုးစားသော မုသာသက်သေသည် စွပ်စွဲခံရသူအား ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံရမည့် ပြစ်ဒဏ်ကို ခံရမည်။ စာတန်သည် ဘုရားသခင်၏စစ်မှန်သောလူများကို မမှန်ကန်စွာ စွပ်စွဲပြီး (ဗျာဒိတ် ၁၂:၁၀) သူတို့ကို ငရဲသို့ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရန် ကြိုးစားသည့်အချက်သည် သူသည် မီးအိုင်ထဲတွင် အဆုံးသတ်ရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည် (ဗျာဒိတ် ၂၀:၁၀)။

19:19 do to him as he thought to have done. A false witness who tried to hurt another person by misusing the judicial system would receive the punishment that the accused would have received if he/she had been convicted in that case. The fact that Satan falsely accuses God’s true people (Rev. 12:10) in an attempt to have them condemned to hell partly explains why he will end up in the lake of fire (Rev. 20:10).

 

၁၉:၂၁ - အသက်အတွက် အသက်။ လေဝိ ၂၄:၁၉ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။

19:21 life shall be for life. See note on Lev. 24:19.

 

အခန်းကြီး - ၂၀

၂၀:၅ - အိမ်သစ်ဆောက်လုပ်ထားသူ။ ဤနည်းဖြင့် အလုပ်နှင့် စီမံကိန်းရေးဆွဲမှု၏ရလဒ်များကို ခံစားရယူခြင်းသည် ပြည့်စုံသောဘဝအတွက် အခြေခံဖြစ်သည် (ယေရမိ ၂၉:၅-၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ၊ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် ဒုတိယမောရှေ ၂၈:၃၀)။

20:5 built a new house. Enjoying the results of labor and planning in these ways was basic to a fulfilled life (compare Jer. 29:5–6; contrast Deut. 28:30).

 

၂၀:၈ - ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်သူ။ အလွန်အမင်းကြောက်ရွံ့မှုသည် လူတစ်ဦးကို ထွက်ပြေးရန်ဖြစ်စေနိုင်သည်။ သူ၏သဘောထားနှင့် လုပ်ရပ်များသည် အခြားသူများကို ထိခိုက်စေပြီး စစ်တပ်ကို အားနည်းစေသည်။ ထို့ကြောင့် ကြောက်ရွံ့သောသူများကို အိမ်သို့ပြန်သွားခွင့်ပြုခြင်းသည် ပိုကောင်းသည် (တရားသူကြီး ၇:၃ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ အခြားသူများကို ထိခိုက်စေရန် ရွံ့ရှာသူ (တရားသူကြီး ၈:၂၀ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ) သည်လည်း စစ်တပ်ကို အားနည်းစေသည်။

20:8 fearful and fainthearted. Excessive fear would make a man likely to flee. His attitude and actions would affect others and weaken the army. So it was better to let fearful men go home (compare Judg. 7:3). A man who was timid about inflicting harm on others (compare Judg. 8:20) would also weaken an army.

 

၂၀:၁၀ - ငြိမ်းချမ်းရေးကမ်းလှမ်းချက်။ တိုက်ခိုက်ခံရသောမြို့သည် ကတိထားရာ နယ်မြေနယ်နိမိတ်အပြင်ဘက်တွင်ရှိမှသာ (အခန်းကြီး ၁၅-၁၆ ကိုကြည့်ပါ)။

20:10 offer of peace. Only if the city under attack was outside the borders of the promised land (see vv. 15–16).

 

၂၀:၁၃ - အမျိုးသားအားလုံးကို တိုက်ခိုက်ပါ။ စစ်ရေးစွမ်းရည်ကို ဖယ်ရှားရန်အတွက် ထိုမြို့၏လူများသည် ပြန်လည်ထူထောင်ပြီး ပြန်လည်တိုက်ခိုက်နိုင်ခြင်းမရှိစေရန်။ အမျိုးသားများကို အသက်ရှင်ထားခဲ့ပါက၊ ဖျက်ဆီးရန်သတ်မှတ်ထားသောမြို့သည် စစ်ရေးနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် ပြန်လည်ရရှိနိုင်သည်။

20:13 strike every male. To remove military capability so the people of that city could not recover and strike back. Leaving males alive would allow the city reserved for destruction to regain its standing as a military and moral threat.

 

၂၀:၁၆ - အသက်ရှူနေသမျှ တစ်ခုမှ အသက်ရှင်မထားပါ။ ကာနာန်ပြည်၏ ဆိုးယုတ်သောမြို့သူမြို့သားများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးသည် ရွေးချယ်စရာမဟုတ်ပါ။ အကယ်၍ သူတို့ကို နယ်မြေတွင်ထားခဲ့ပါက၊ သူတို့သည် ရွေးချယ်ခံရသောလူများကို ဘုရားသခင်ထံမှ လှည့်ဖျားပြီး ဣသရေလကို ဖျက်ဆီးလိမ့်မည် (အခန်းကြီး ၁၈; အခန်းကြီး ၇:၄ ၏မှတ်ချက်ကိုကြည့်ပါ)။ သူတို့သည် ဘုရားသခင်ပေးသော ကာလရှည်ကြာအတွင်း နောင်တမရခဲ့ပါ (ကမ္ဘာဦး ၁၅:၁၆)။ အရာအားလုံးကို (လူများနှင့် သူတို့၏တိရစ္ဆာန်များအပါအဝင်) ဖျက်ဆီးရန် အပ်နှံခြင်းသည် ဘုရားသခင်သည် ဆိုဒုံနှင့် ဂါမောရာကို လုံးဝဖျက်ဆီးခဲ့သည့်နည်းဖြင့် ကာနာန်ကို သုတ်သင်ရှင်းလင်းခြင်းဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၉)။ ကွဲပြားချက်မှာ သူသည် ကောင်းကင်မှမီးအစား ဣသရေလလူများကို သူ၏ကိရိယာအဖြစ်အသုံးပြုခဲ့သည်။ အကယ်၍ သူသည် မီးကိုအသုံးပြုခဲ့ပါက၊ ကာနာန်သည် နေထိုင်မဖြစ်နိုင်တော့ပါ။ အန္တရာယ်ရှိသော်လည်း၊ သခင်ဘုရား၏စစ်တပ်အဖြစ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ဣသရေလလူများသည် သူ့ကိုယုံကြည်မှုကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရမည် (တရားသူကြီး ၃:၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဣသရေလလူများသည် ကာနာန်သားများ၏တိရစ္ဆာန်များကို သိမ်းဆည်းရန် မထားနိုင်ပါ၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းသည် အောင်ပွဲအတွက် အကြွင်းအကျန်ရရှိသည်ဟု ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ စစ်ပွဲသည် လုံးဝသခင်ဘုရား၏စစ်ပွဲဖြစ်သည်၊ ထို့ကြောင့် အရာအားလုံးသည် သူ့အတွက်ဖြစ်သည်။ ကာနာန်သားများဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် “သန့်ရှင်းသောစစ်ပွဲ” အကြောင်း နောက်ထပ်ဆွေးနွေးမှုအတွက်၊ ယောရှုမှတ်မှတ်ကို ကြည့်ပါ။

20:16 let nothing that breathes remain alive. Peace with the wicked inhabitants of Canaan was not an option. If they were left in the land, they would turn the chosen people from God and thereby destroy Israel (v. 18; see note on 7:4). They did not repent during a long period given by God (Gen. 15:16). Devoting all living things (including all people and their animals) to destruction meant that God wiped out Canaan the way He totally destroyed Sodom and Gomorrah (Gen. 19). The difference was that He used the Israelites as His instrument rather than fire from heaven. If He had used fire, Canaan would have been uninhabitable. By cooperating as the Lord’s army, in spite of danger, the Israelites were to develop their trust in Him (compare Judg. 3:4). The Israelites could not keep animals of the Canaanites as booty because this would mean that they had part of the credit for victory. The battle was entirely the Lord’s, so everything belonged to Him. For more discussion on the destruction of the Canaanites and “holy war,” see Introduction to Joshua.

 

၂၀:၁၉ - ၎င်း၏သစ်ပင်များကို မဖျက်ဆီးပါ။ အသီးအနှံပင်များသည် ရင့်မှည့်ရန် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာသည် (လေဝိမှတ်စာ ၁၉:၂၃-၂၅ ကိုကြည့်ပါ)၊ ၎င်းသည် နယ်မြေ၏အဖိုးတန်အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပြီး အနာဂတ်အသုံးပြုရန်အတွက် ထားရှိသင့်သည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားသခင်သည် သူ၏လူများကို အရေးပေါ်အချိန်တွင်ပင် ပတ်ဝန်းကျင်ကို လေးစားဂရုစိုက်ရန် သင်ကြားခဲ့သည်။

20:19 not destroy its trees. Fruit trees, which took years to mature (see Lev. 19:23–25), were a valuable part of the land that should be left for future use. Thus God taught His people to respect and care for the environment, even in a time of emergency.

 

အခန်းကြီး - ၂၁

၂၁:၁ - မသိရှိပါ။ တောလည်ရာ ၃၅:၃၃ အရ၊ “သွေးသည် မြေကိုညစ်ညမ်းစေသည်၊ ပြီးနောက် မြေပေါ်တွင်သွန်းလောင်းသောသွေးအတွက် မြေကိုအပြစ်ဖြေရန်မဖြစ်နိုင်ပါ၊ သွေးသွန်းသူ၏သွေးဖြင့်သာ အပြစ်ဖြေနိုင်သည်။” မြေသည် ထိုမြေပေါ်တွင်နေထိုင်သူများသည် အပြစ်များစုပုံလွန်းပါက ထိုမြေမှ နှင်ထုတ်ခံရမည်ဖြစ်သည် (လေဝိမှတ်စာ ၁၈; ၂၀—လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအပြစ်များနှင့် မိုလက်ကိုးကွယ်မှုအတွက် မြေမှနှင်ထုတ်ခြင်းကို နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဒုတိယမောရှေ ၂၁:၁-၉ ၏ထုံးတမ်းသည် လူသတ်သမားကို ရှာမတွေ့ပါက တာဝန်သည် လူထုအပေါ်တွင်ကျန်ရှိနေမည့် ပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးသည်။ လူသတ်သမားကို သေဒဏ်ပေးရန်တာဝန်ရှိသူများသည် သူ့ကို သေဒဏ်မပေးပါက “သွေးအပြစ်” ကို ထမ်းရမည်ဟူသော အယူအဆအတွက်၊ ၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၂:၃၁-၃၃ ကိုနှိုင်းယှဉ်ပါ။

21:1 it is not known. According to Num. 35:33, “blood defiles the land, and no atonement can be made for the land, for the blood that is shed on it, except by the blood of him who shed it.” The land was affected in the sense that if the people living on it accumulated too much guilt, they would be exiled from it (compare Lev. 18; 20—expulsion from the land for sexual sins and idolatrous Molech worship). The ritual of Deut. 21:1–9 remedies the problem that if a murderer could not be found, responsibility would remain on the community. For the idea that those responsible for putting a murderer to death bore “bloodguilt” if they did not execute him, compare 1 Kin. 2:31–33.

 

၂၁:၄ - နွားမငယ်၏လည်ပင်းကို ဖဲ့ဖြတ်ပါ။ ၎င်းသည် လူထု၏တာဝန်ကို ဖယ်ရှားပြီး (စီးဆင်းနေသောရေစီးကြောင်းထဲသို့) သယ်ဆောင်သွားခြင်းကို ကိုယ်စားပြုသည့် ထုံးတမ်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သခင်ဘုရားထံ ပူဇော်သော ယဇ်ပူဇော်မဟုတ်ပါ။ ယဇ်ပူဇော်သတ်ဖြတ်ခြင်းကို လည်ပင်းကိုဖြတ်ပြီး သွေးထွက်လာအောင်ပြုလုပ်ရမည် (လေဝိမှတ်စာ ၁:၅ စသည်ဖြင့်)။

21:4 break the heifer’s neck. This was a ritual to symbolize removal and carrying away (in the flowing stream) of the community’s responsibility. It was not a sacrifice offered to the Lord. Sacrificial slaughter would be done by slitting the throat so that blood would come out (Lev. 1:5, etc.).

 

၂၁:၆ - ၎င်းတို့၏လက်များကို ဆေးကြောပါ။ လူသတ်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး လူထု၏အပြစ်ကင်းမှုနှင့် ဘယ်သူလုပ်ခဲ့သည်ကို မသိရှိမှုကို ကိုယ်စားပြုရန် (အခန်းကြီး ၇ ကိုကြည့်ပါ၊ မဿဲ ၂၇:၂၄—ယေရှု၏သွေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပိလတ်အပြစ်ကင်းကြောင်း တောင်းဆိုခြင်းကို နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

21:6 wash their hands. To signify the community’s innocence with regard to the murder and knowledge of who did it (see v. 7; compare Matt. 27:24—Pilate claiming innocence of Jesus’ blood).

 

၂၁:၈ - အပြစ်ဖြေရန်ပြင်ဆင်ပါ။ မသိရှိသော လူသတ်သမားကို သေဒဏ်ပေးရန် လူထု၏တာဝန်ကို ဖယ်ရှားသည့်သဘောဖြင့်။

21:8 Provide atonement. In the sense of removing community responsibility to execute a murderer who was unknown.

 

၂၁:၁၁ - လှပသောမိန်းမ။ အခန်းကြီး ၂၀:၁၄ ၏အခြေအနေမှရလဒ်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့သောအမျိုးသမီးများကို လက်ထပ်ခြင်းဖြင့် ဣသရေလထဲသို့ ပေါင်းစည်းနိုင်သည်။ ဖမ်းဆီးခံရသောအမျိုးသမီးများကို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအရာဝတ္ထုအဖြစ် မုဒိမ်းမပြုဘဲ လေးစားစွာဆက်ဆံရမည် (တရားသူကြီး ၅:၃၀ နှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

21:11 beautiful woman. Resulting from the situation in 20:14. Such women could be assimilated into Israel through marriage. Captive women were to be treated with respect, not as sexual objects to be raped (contrast Judg. 5:30).

 

၂၁:၁၂ - သူမ၏ဦးခေါင်းကို ရိတ်ပြီး သူမ၏လက်သည်းများကို ညှပ်ပါ။ သူမ၏ယခင်အထောက်အထားကို ဖယ်ရှားခြင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပုံရသည်။ အချို့သော စကားပြန်များက ၎င်းလုပ်ရပ်များကို သူမ၏ဝမ်းနည်းမှုတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် သို့မဟုတ် သူမ၏ဖမ်းဆီးသူအား ယာယီအနေဖြင့် ဆွဲဆောင်မှုမရှိစေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြပြီး၊ ၎င်းသည် သူမနှင့်လက်ထပ်ရန် အလေးအနက်စဉ်းစားစေမည်ဖြစ်သည်။

21:12 shave her head and trim her nails. Apparently part of shedding her former identity. Some interpreters have regarded these actions as part of her mourning or to make her temporarily unattractive to her captor so that he would think seriously before marrying her.

 

၂၁:၁၃ - သူမ၏ဖခင်နှင့် မိခင်အတွက် ဝမ်းနည်းပူဆွေးပါ။ သူမ၏မိသားစုဆုံးရှုံးမှု၏ စိတ်ဒဏ်ရာမှ ဝမ်းနည်းပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြန်လည်ထူထောင်ရန် သူမ၏အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်ပေးခြင်း။

21:13 mourn her father and her mother. Protecting her right to grieve and emotionally recover from the trauma of losing her family.

 

၂၁:၁၄ သူမကို မနှစ်သက်ပါ။ ကွာရှင်းခြင်းသည် အမျိုးသမီးအား လွတ်လပ်မှုရရှိစေမည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၈ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဣသရေလလူသည် သူမကို ကျွန်အဖြစ်ရောင်းချ၍ အကျိုးအမြတ်မရယူနိုင်ပါ။

21:14 no delight in her. Divorce would result in the woman’s freedom (compare Ex. 21:8). The Israelite could not profit by selling her as a slave.

 

၂၁:၁၈ ပုန်ကန်တတ်သော သားဖြစ်သူ။ ပဉ္စမမိန့်မှာချက်ကို (၅:၁၆; ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၂) အလွန်အမင်းချိုးဖောက်ပြီး၊ စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းမှုကို လုံးဝမလေးစားသူသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်စေမည်။

21:18 stubborn and rebellious son. One who broke the Fifth Commandment (5:16; Ex. 20:12) to an extreme degree, showing no respect for discipline or restraint, would be dangerous to society.

 

၂၁:၂၃ ကြိုးဆွဲချသူသည် ကျိန်ဆဲခြင်းခံရသည်။ သေဒဏ်ပေးခံရသူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဆွဲချထားခြင်းသည် ထိုသူကို အရှက်ရစေရန်ဖြစ်သည် (ယောရှု ၈:၂၉; ၁၀:၂၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ခရစ်တော်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏အပြစ်ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ကျိန်ဆဲခြင်းကို ထမ်းပိုးရန် “သစ်ပင်” (လက်ဝါးကပ်တိုင်) ပေါ်တွင် ဆွဲချခံခဲ့ရသည် (ဂလာတိ ၃:၁၃)။

21:23 he who is hanged is accursed. Hanging up the body of someone who had been put to death was to shame the person (compare Josh. 8:29; 10:26). Christ was suspended on a “tree” (the cross) to show that He bore the curse resulting from our sin (Gal. 3:13).

 

အခန်းကြီး - ၂၂

၂၂:၅ ယောက်ျားနှင့်သက်ဆိုင်သောအရာ။ ထို့ကြောင့် မည်သည့်ယဉ်ကျေးမှုတွင်မဆို ကျား/မ လိင်ခွဲခြားမှုကို မှုန်ဝါးစေခြင်း သို့မဟုတ် ဖျက်ဆီးခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်။ အချို့သော ဣသရေလမဟုတ်သောနတ်ဘုရားများ၏ ဘာသာတရားများနှင့်ဆက်စပ်နေသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတော်မတရားသောအပြုအမူပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည့် လိင်ပြောင်းဝတ်စားခြင်းကို တားမြစ်သည်။ ခေတ်သစ်လူများအတွက်၊ ဘောင်းဘီကို ယောက်ျားရော မိန်းမပါ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိပါက၊ ၎င်းသည် ပြဿနာမဟုတ်ပါ။ သို့သော် မိန်းမများသာ ပုံမှန်အားဖြင့် ဂါဝန်ဝတ်ဆင်ပါက၊ ယောက်ျားသည် ဂါဝန်ဝတ်ဆင်မည်မဟုတ်ပါ။

22:5 anything that pertains to a man. Thus it is forbidden to blur or erase the social distinction between the sexes for any reason within the context of a given culture. Transvestism was an improper form of sexual behavior associated with the cults of certain non-Israelite gods. For modern people, if pants are commonly worn by both males and females, they are not a problem. However, if only women normally wear dresses, a man should not wear a dress.

 

၂၂:၆ မိခင်ငှက်ကို သားငယ်များနှင့်အတူ မယူရပါ။ တိရစ္ဆာန်များ၏ဘဝကို လေးစားမှုပြသရန် (၁၄:၂၁ မှတ်ချက်ကိုကြည့်ပါ)။

22:6 not take the mother with the young. Showing respect for animal life (see note on 14:21).

 

၂၂:၈ အုတ်တံတိုင်း။ လူများလမ်းလျှောက်နိုင်သော ပြားချပ်သောအမိုးပေါ်တွင် နိမ့်သောနံရံတစ်ခုဖြင့် ဒဏ်ရာရခြင်းမှ အသက်ကိုကာကွယ်ရန်၊ ဆဋ္ဌမမိန့်မှာချက် (၅:၁၇; ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၁၃) ၏နိယာမကို အပြုသဘောဆောင်သော အသုံးချမှုအဖြစ်ဖြစ်သည်။

22:8 parapet. Protecting life from injury by a low wall around a flat roof where people walk, as a positive application of the principle behind the Sixth Commandment (5:17; Ex. 20:13).

 

၂၂:၉ မျိုးစေ့မတူညီခြင်း။ တိရစ္ဆာန်မျိုးပွားခြင်း၊ မျိုးစေ့ကြဲခြင်း သို့မဟုတ် အဝတ်အထည်များတွင် ချည်မျှင်များရောနှောခြင်းကို တားမြစ်ထားသည့်အကြောင်း (၂၂:၁၁)၊ လေဝိရာ ၁၉:၁၉ မှတ်ချက်ကိုကြည့်ပါ။ ညစ်ညမ်းစေသည်။ ဤစကားစုကို “သန့်ရှင်းရာဌာနသို့ သိမ်းဆည်းပေးအပ်ခြင်း” ဟုလည်း ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ယဇ်ပုရောဟိတ်များပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်သည်။

22:9 different kinds of seed. Regarding the prohibition of mixtures in animal breeding, sowing seed, or threads in garments (v. 11), see note on Lev. 19:19. be defiled. This phrase can also be rendered “forfeited to the sanctuary” and thus to ownership by the priesthood.

 

၂၂:၁၀ နွားနှင့်မြည်းတို့။ အားနည်းသောမြည်းကို ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်နှင့် မည်သည့်တိရစ္ဆာန်ကိုမဆို ဒဏ်ရာရခြင်းမှကာကွယ်ရန်၊ အကြောင်းမှာ မတူညီသောအရွယ်အစားများသည် တစ်ခုခုကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။

22:10 ox and a donkey. To protect animals by preventing exhaustion of the weaker donkey or injury to either animal, since unequal sizes could cause one to stumble.

 

၂၂:၁၂ အလံများ။ တောလည်ရာ ၁၅:၃၈ မှတ်ချက်ကိုကြည့်ပါ။

22:12 tassels. See note on Num. 15:38.

 

၂၂:၁၅ အပျိုဖြစ်ကြောင်း သက်သေအထောက်အထား။ မင်္ဂလာညတွင် မိန်းကလေး၏ အပျိုမွမ်းကို ဖောက်ထွင်းရာမှ သွေးစွန်းထင်းထားသော အိပ်ရာခင်းအဖြစ်အသုံးပြုသော အပြင်ဘက်အဝတ်တစ်ထည် (၂၂:၁၇; ထွက်မြောက်ရာ ၂၂:၂၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

22:15 evidence of the young woman’s virginity. An outer garment used for bedding (v. 17; compare Ex. 22:27, stained with some blood from breaking of the girl’s hymen on the wedding night.

 

၂၂:၁၉ ရှကယ်တစ်ရာ။ အနီးစပ်ဆုံး ပေါင်နှစ်ပိုင်းခွဲ (၁.၂ ကီလိုဂရမ်)။ သူမကို ကွာရှင်းမရပါ။ သတို့သားအပေါ် ပြစ်ဒဏ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် သတို့သမီးကို ကာကွယ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။

22:19 one hundred shekels. About 2 1/2 pounds (1.2 kg). cannot divorce her. A penalty on the groom, which would protect the bride.

 

၂၂:၂၁ ပြည့်တန်ဆာကစားခြင်း။ သို့မဟုတ် “ဖောက်ပြန်ခြင်းဖြင့်” သို့မဟုတ် “အကျင့်ဖောက်ပြန်ခြင်း”။ သူမ၏ပြစ်မှုသည် ပြည့်တန်ဆာ (ငှားရမ်းခြင်းဖြင့်လိင်ဆက်ဆံခြင်း) မဟုတ်ပါ။

22:21 play the harlot. Or, “by being promiscuous” or “committing fornication.” Her crime was not prostitution (sex for hire).

 

၂၂:၂၂ နှစ်ဦးစလုံး သေရမည်။ လက်ထဲတွင်ဖမ်းမိပါက နှစ်ဦးစလုံးသေရမည်။ ထို့ကြောင့် အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုတွင် ဖမ်းမိသော အမျိုးသမီးတစ်ဦးတည်းကိုသာ ဖမ်းဆီးခြင်းသည် မတရားသည် (ယောဟန် ၈)။

22:22 both of them shall die. Caught in the act, both die. So it was unjust to apprehend only a woman caught in adultery (John 8).

 

၂၂:၂၃ အပျိုဖြစ်သူ စေ့စပ်ထားသူ။ စေ့စပ်ခြင်းသည် သတို့သမီး၏မိသားစုနှင့် တရားဝင်စာချုပ်ဖြစ်ပြီး၊ သတို့သမီးစျေးပေးချေမှုပါဝင်သည် (၂၂:၂၉; ကမ္ဘာဦး ၃၄:၁၂; ထွက်မြောက်ရာ ၂၂:၁၆-၁၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ခေတ်သစ်စေ့စပ်ထားမှုထက် ပို၍သန်မာသည်၊ စေ့စပ်ထားသော အမျိုးသမီးသည် သတို့သားထံသို့ ပိုင်ဆိုင်ပြီးဖြစ်သည် (ဒုတိယကမ္မာ ၂၂:၂၃-၂၄)။ အခြားယောက်ျားနှင့် သဘောတူလိင်ဆက်ဆံခြင်းသည် အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။

22:23 virgin is betrothed. Betrothal was a legal contract with the bride’s family, involving payment of a bride-price (compare v. 29; Gen. 34:12; Ex. 22:16–17). So it was more binding than modern engagement, and a betrothed woman already belonged to the groom (Deut. 22:23–24). Consenting sex with another man was treated like adultery.

 

၂၂:၂၅ တောထဲတွင်။ မိန်းကလေးသည် သဘောတူခဲ့သလား မတူခဲ့သလား ဆိုသည်ကို အခြေအနေများအပေါ်မူတည်၍ ဆုံးဖြတ်သည်။

22:25 in the countryside. Circumstances determined whether the girl was regarded as consenting or not.

 

၂၂:၂၉ ရှကယ်ငါးဆယ်။ အနီးစပ်ဆုံး ပေါင်တစ်ပိုင်းခွဲ (၀.၆ ကီလိုဂရမ်)။ သူမသည် သူ၏ဇနီးဖြစ်ရမည်။ ဤဥပဒေသည် ခေတ်သစ်စာဖတ်သူများအတွက် မုဒိမ်းကျင့်ခံရသူ အမျိုးသမီးကို သူမအား မုဒိမ်းကျင့်သူနှင့် လက်ထပ်ရန် အတင်းအကြပ်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးပုံရသည်။ သို့သော် ရည်ရွယ်ချက်မှာ ထိုသူသည် သူမ၏ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ထောက်ပံ့ရန်တာဝန်ယူစေရန်ဖြစ်သည်။ သူမသည် အပျိုမဟုတ်တော့သည့်အခါ၊ သူမ၏မိသားစုအတွက် ခင်ပွန်းရှာဖွေရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၂:၁၆-၁၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ခြင်းဖြင့် မိန်းကလေးသည် ထိုသူနှင့်လက်ထပ်ပိုင်ခွင့်ရှိပြီး၊ သူသည် မည်သည့်အခြေအနေတွင်မဆို သတို့သမီးစျေးပေးချေရမည်ဖြစ်သော်လည်း၊ သူမ၏မိသားစုက သဘောမတူပါက သူမကို ထိုသူနှင့်လက်ထပ်ရန် မလိုအပ်ပါ (ကမ္ဘာဦး ၃၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

22:29 fifty shekels. About 1 1/4 pounds (0.6 kg). she shall be his wife. This law sounds to modern readers as though it punishes the female victim by forcing her to marry the man who raped her. However, the intent is to make the man responsible to support her for the rest of her life. Once she was no longer a virgin, it would be difficult for her family to find a husband for her. Comparison with Ex. 22:16–17 indicates that while the girl would have the right of marriage to the man and he would be required to pay the bride-price in any case, her family was not required to give her to the man in marriage if they did not approve (compare Gen. 34).

 

၂၂:၃၀ ဖခင်၏ဇနီးကို မယူရပါ။ ဤနေရာတွင် “ယူခြင်း” ဆိုသည်မှာ “လက်ထပ်ခြင်း” ဖြစ်ပြီး၊ ဖခင်သေဆုံးပြီးနောက် သို့မဟုတ် ဖခင်က ဇနီးကို ကွာရှင်းပြီးနောက်ဖြစ်သည် (၁ ကောရိန္တု ၅:၁ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ၎င်းသည် မတရားသောဆက်ဆံမှုတစ်မျိုးဖြစ်သည် (လေဝိရာ ၁၈:၈; ၂၀:၁၁—လိင်ဆက်ဆံခြင်းသည် လက်ထပ်ခြင်းတွင်သာ ကန့်သတ်မထားပါ)။

22:30 not take his father’s wife. Here “take” means “marry,” that is, after the father has died or divorced his wife (compare 1 Cor. 5:1). This is a kind of incest (Lev. 18:8; 20:11—sex not limited to marriage).

 

အခန်းကြီး - ၂၃

၂၃:၁ အင်္ဂါဖြတ်တောက်ခံရသူ။ လူတစ်ဦး၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ “ပြည့်စုံမှု” ကို လျော့ချခြင်းသည် သန့်ရှင်းမှုကို လျော့ချစေသည် (လေဝိရာ ၂၁:၂၀—အာရုန်၏ဆွေမျိုးတစ်ဦးအား ယဇ်ပုရောဟိတ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန် မပြည့်စုံသောချို့ယွင်းချက်ကို နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဣသရေလလူမျိုးသည် “ယဇ်ပုရောဟိတ်များ၏နိုင်ငံတော်နှင့် သန့်ရှင်းသောလူမျိုး” ဖြစ်ရမည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၆; ဒုတိယကမ္မာ ၂၆:၁၉ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ အသင်းတော်သို့ဝင်ရောက်ခြင်း။ ဤအခန်းသည် ဣသရေလလူများနှင့် ဣသရေလမဟုတ်သူအချို့ကို အုပ်ချုပ်ရေးအသိုင်းအဝိုင်းတွင် ပါဝင်ခွင့်ပြုသော အပြည့်အဝနိုင်ငံသားအခွင့်အရေးမှ ဖယ်ထုတ်ထားသည်။

23:1 emasculated. Reducing a person’s physical “wholeness” and therefore holiness (compare Lev. 21:20—a defect disqualifying a descendant of Aaron from officiating as a priest). The Israelites were to be “a kingdom of priests and a holy nation” (Ex. 19:6; compare Deut. 26:19). not enter the assembly. This chapter excludes some kinds of Israelites and non-Israelites from full rights of citizenship that allowed an adult male to participate in the governing community.

 

၂၃:၂ တရားမဝင်မွေးဖွားသူ။ သို့မဟုတ် “တရားမဝင်ပေါင်းသင်းမှုမှမွေးဖွားသူ” ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတွင် “တားမြစ်ထားသောလက်ထပ်ခြင်း” ပါဝင်နိုင်သည်၊ ဥပမာ ဣသရေလလူနှင့် ခါနာန်လူအကြား လက်ထပ်ခြင်း (၇:၃-၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

23:2 of illegitimate birth. Or, “born of an illicit union,” which could include “a forbidden marriage,” such as marriage between an Israelite and a Canaanite (compare 7:3–4).

 

၂၃:၉ မကောင်းသောအရာမှန်သမျှ။ သို့မဟုတ် “မကောင်းသောအရာ”။ ၎င်းတွင် ညစ်ညမ်းသော၊ မသင့်လျော်သော သို့မဟုတ် စက်ဆုပ်ဖွယ်အရာများ ပါဝင်နိုင်ပြီး၊ အကျင့်စာရိတ္တအရ “မကောင်းမှု” မဟုတ်ပေ။

23:9 every wicked thing. Or, “anything bad.” This could include things that were impure, improper, or disgusting, not necessarily morally “wicked.”

 

၂၃:၁၀ ညအခါ ဖြစ်ပေါ်သောအရာ။ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ညတွင်းဖြစ်ပေါ်သော အနည်းငယ်သော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထုံးတမ်းညစ်ညမ်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည် (လေဝိရာ ၁၅:၁၆-၁၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

23:10 some occurrence in the night. A nocturnal emission of semen, which caused a minor physical ritual impurity (compare Lev. 15:16–17).

 

၂၃:၁၄ ညစ်ညမ်းသောအရာမရှိစေရ။ သို့မဟုတ် “မသင့်လျော်သောအရာ” သို့မဟုတ် “မလျော်ကန်သောအရာ”။ ဟေဗြဲစကားလုံးသည် စာသားအရ “အရာ၏အဝတ်မလျှော်မှု” ဟုဆိုလိုပြီး၊ မဖုံးအုပ်ထားသောအရာတစ်ခုကို မသင့်လျော်စွာ ထားရှိခြင်းဖြစ်သည်။

23:14 no unclean thing. Or, “anything indecent” or “anything unseemly.” The Hebrew expression means, literally, “the nakedness of a thing,” i.e., something improperly left uncovered.

 

၂၃:၁၅ ထွက်ပြေးလာသောကျွန်။ အခြားနိုင်ငံမှ ဣသရေလသို့ ထွက်ပြေးလာသောကျွန်တစ်ဦးဖြစ်ပုံရသည် (၂၃:၁၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ၎င်းသည် ဣသရေလပြည်ကို ထိုသူများအတွက် အမြဲတမ်းခိုလှုံရာနေရာဖြစ်စေမည်။

23:15 slave who has escaped. Apparently a slave who escaped to Israel from another country (compare v. 16). This would have made the land of Israel a permanent place of refuge for such persons.

 

၂၃:၁၇ ထုံးတမ်းပြည့်တန်ဆာ … ဖောက်ပြန်သူ။ ဟေဗြဲစကားလုံးများသည် သန့်ရှင်းမှုနှင့်ဆိုင်သော အမြစ်မှ ဆင်းသက်လာသော အမျိုးသမီးနှင့် အမျိုးသားပုံစံများဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ပညာရှင်များစွာက ၎င်းတို့ကို တရားမဝင်ဘာသာတရားတွင် ထုံးတမ်းလိင်ဆက်ဆံခြင်းအတွက် လုပ်ဆောင်သော အမျိုးသမီးနှင့် အမျိုးသားဘုရားကျောင်းပြည့်တန်ဆာများဟု နားလည်ကြသည်။ အချို့ကမူ ရှေးဣသရေလပတ်ဝန်းကျင်တွင် ဘုရားကျောင်းပြည့်တန်ဆာမှုရှိကြောင်း ခိုင်မာသောသက်သေမရှိဟု ယူဆပြီး၊ ဤဝေါဟာရများသည် ရိုးရိုးအမျိုးသမီးနှင့် အမျိုးသားပြည့်တန်ဆာများကိုသာ ဆိုလိုသည်ဟု အကြံပြုသည်။

23:17 ritual harlot … perverted one. The Hebrew words are feminine and masculine forms of a word from the root that refers to holiness. For that reason many scholars understand them to be female and male temple prostitutes, i.e., persons who functioned for ritual sex in pagan religion. Others find no solid evidence that cultic prostitution existed in the environment of ancient Israel and suggest that the terms simply mean female and male prostitutes.

 

၂၃:၁၈ ခွေး၏စျေးနှုန်း။ အချို့စကားပြန်များက “ခွေး” သည် အမျိုးသားပြည့်တန်ဆာ၊ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော လိင်တူဆက်ဆံသူကို ရည်ညွှန်းသည်ဟု ယူဆသည်။ အချို့ကမူ ခွေးတစ်ကောင်၏ စျေးနှုန်းကို သန့်ရှင်းသောလက်ဆောင်အတွက် အသုံးမပြုနိုင်ဟု ဆိုကြသည်၊ အကြောင်းမှာ ခွေးများသည် အမှိုက်စားသတ္တဝါများဖြစ်ပြီး ရှေးခေတ်တွင် စက်ဆုပ်ဖွယ်အဖြစ်သတ်မှတ်ခံရသည်။

23:18 price of a dog. Some interpreters take “dog” to refer to a male prostitute, possibly a homosexual one. Others say that the price of a literal dog could not be used for a sacred gift because dogs were scavengers and regarded with disgust in ancient times.

 

၂၃:၂၃ သင်သည် ထိန်းသိမ်းပြီး ဆောင်ရွက်ရမည်။ ဘုရားသခင်ထံ ကတိသစ္စာပြုခြင်းကို ထိန်းသိမ်းရန်မှာ အကြွင်းမဲ့လိုအပ်ချက်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် နာကျင်ဖွယ်ဖြစ်လာသော်လည်း (ဆာလံ ၁၅:၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ; ဒါရိပ် ၁၁:၃၉ မှတ်ချက်ကိုကြည့်ပါ)။ ထိုသို့သောကတိသစ္စာကို ဖောက်ဖျက်ခြင်းသည် ဘုရားသခင်အတွက် ဆိုးရွားသောပြစ်မှုဖြစ်သည် (တမန်တော်များ ၅:၁-၁၁ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

23:23 you shall keep and perform. Keeping a vow to God was an absolute requirement, even if it became painful (compare Ps. 15:4; but see note on Judg. 11:39). Breaking such a vow was a serious offense to the Lord (compare Acts 5:1–11).

 

အခန်းကြီး - ၂၄

၂၄:၁ ညစ်ညမ်းမှုတစ်ခုခု။ သို့မဟုတ် “မသင့်လျော်မှု” သို့မဟုတ် “မလျော်ကန်သောအရာ”။ ဟေဗြဲစကားလုံးသည် ၂၃:၁၄ (မှတ်ချက်ကိုကြည့်ပါ) တွင်တူညီသည်။ မသင့်လျော်မှုဆိုသည့်ဝေါဟာရသည် အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုကို ပါဝင်နိုင်သော်လည်း၊ ရှေးဣသရေလအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အောက်တွင် ထိုပြစ်မှုသည် သေဒဏ်ဖြင့် အပြစ်ပေးခံရမည်ဖြစ်သောကြောင့် ဥပဒေသည် အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုကို ရည်ရွယ်မထားပါ (၂၂:၂၂)။ သို့သော် ယေရှုပြောသော ဤကျမ်းပိုဒ်နှင့်ပတ်သက်သော မဿဲ ၅:၃၂ တွင်၊ အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုကို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖောက်ပြန်မှုအထိ ကန့်သတ်ထားပြီး၊ ၎င်းတွင် ယခုအခါ အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုအတွက် သေဒဏ်မရှိတော့သောကြောင့် အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုပါဝင်သည်။ ကွာရှင်းလက်မှတ်။ ၎င်းသည် သူမအား အကျင့်ဖောက်ပြန်မှုစွပ်စွဲချက်မှ ကာကွယ်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူမသည် အခြားအကြောင်းတစ်ခုကြောင့် အိမ်ထောင်ရေးမှ လွတ်မြောက်ကြောင်း ညွှန်ပြသည်။ သူမကို ထုတ်ပယ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ သူမ၏ခင်ပွန်းသည် သူမကို ဆက်ဆံရေးမှ နှင်ထုတ်သည် (မာကု ၁၀:၁၂ တွင် ဇနီးသည် ခင်ပွန်းကို နှင်ထုတ်နိုင်သည့်ဖြစ်နိုင်ခြေကို ကြည့်ပါ)။ တူညီသောကြိယာ၏ပုံစံတစ်ခုသည် မာလခိ ၂:၁၆ တွင် “ကွာရှင်းခြင်း” အတွက်ပေါ်လာပြီး၊ ဘုရားသခင်က “ကွာရှင်းခြင်း” ဟုဆိုလိုသည်မှာ နှင်ထုတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ထုတ်ပယ်ခြင်းကို မုန်းတီးသည်ဟု ဆိုသည်။ ယေရှု၏ မဿဲ ၅:၃၁-၃၂ တွင်ဆွေးနွေးချက်သည် ဒုတိယကမ္မာ ၂၄ နှင့်သက်ဆိုင်ပြီး၊ ကွာရှင်းခြင်းဆိုသည်မှာ နှင်ထုတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ပေါလုက အိမ်ထောင်ရေးသည် အခြားနည်းဖြင့်အဆုံးသတ်နိုင်သည်ကို အသိအမှတ်ပြုသည်။ မယုံကြည်သူလက်တွဲဖော်တစ်ဦးသည် အခြားတစ်ဦးကို နှင်ထုတ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ စွန့်လွှတ်ပါက၊ အိမ်ထောင်ရေးသည် မရှိတော့ဘဲ ကျန်ရှိသောလက်တွဲဖော်သည် ပြန်လည်လက်ထပ်ရန် လွတ်လပ်သည် (၁ ကောရိန္တု ၇:၁၅)။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၁ တွင် ရှေးဣသရေလတွင် အိမ်ထောင်ရေးပြတ်စည်းနိုင်သည့် နောက်ထပ်နည်းလမ်းတစ်ခုကို ဖော်ပြထားသည်။ ကျွန်ဇနီးတစ်ဦးသည် သူမ၏သခင်/ခင်ပွန်းထံမှ ပေါ့ဆမှု (လျစ်လျူရှုခြင်း) သို့မဟုတ် တက်ကြွသောအလွဲသုံးစားပြုမှုကြောင့် လွတ်မြောက်ခဲ့ပါက၊ အိမ်ထောင်ရေးသည် အဆုံးသတ်မည်ဖြစ်သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၁၀-၁၁, ၂၆-၂၇)။

24:1 some uncleanness. Or, “some indecency” or “something indecent.” The Hebrew expression is the same as in 23:14 (see note). While the term for indecency presumably could include adultery, the law did not have adultery in mind because that offense would be punished by death under the ancient Israelite system of government (22:22). However, in the context of Jesus’ comment on this passage, Matt. 5:32 restricts divorce by raising the legitimate ground for divorce to sexual immorality, which would include adultery because we no longer have capital punishment for adultery. certificate of divorce. This would protect her from a charge of adultery by indicating that she was released from the marriage for another reason. sends her out. That is, her husband expels her from the relationship (see Mark 10:12 for the possibility that a wife could expel her husband). A form of the same verb appears in Mal. 2:16 for “divorce,” where God says that He hates “divorce,” meaning expulsion or sending out. Jesus’ discussion in Matt. 5:31–32 concerns Deut. 24, where the kind of divorce in mind is expulsion. However, Paul recognizes that a marriage can end another way: an unbelieving partner may abandon the other, rather than expelling him/her, in which case the marriage has ceased to exist and the remaining partner is free to remarry (1 Cor. 7:15). Ex. 21 indicates another way a marriage could be dissolved in ancient Israel: if a slave wife were freed because of passive (neglect) or active abuse from her master/husband, the marriage would end (Ex. 21:10–11, 26–27).

 

၂၄:၄ ယခင်ခင်ပွန်း … သူမကို ပြန်လည်မယူရပါ။ ၎င်းသည် ဥပဒေက အမှန်တကယ်သတ်မှတ်ထားသည့်အရာဖြစ်သည်။ ၂၄:၁-၃ သည် ဥပဒေအသုံးချရမည့် အခြေအနေများကိုသာ ဖော်ပြထားသည်။ သူမသည် ညစ်ညမ်းခံရပြီးနောက်။ အခြားယောက်ျားနှင့် တရားဝင်လိင်ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် ထုံးတမ်းအရ ညစ်ညမ်းခံရပြီး (လေဝိရာ ၁၅:၁၈ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ) အိမ်ထောင်ရေးအတွင်း၊ သူမသည် ယခင်ခင်ပွန်းအတွက် တားမြစ်ထားသည်။

24:4 former husband … must not take her back. This is what the law is actually stipulating. Vv. 1–3 just lay out the circumstances in which the law applies. after she has been defiled. Having been ritually impure through legitimate sexual intercourse (compare Lev. 15:18) within marriage to another man, she is off limits to her former husband.

 

၂၄:၇ လူပြန်ပေးဆွဲခြင်း။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၁၆ ကိုကြည့်ပါ။ ရှေးဣသရေလတွင်၊ လူပြန်ပေးဆွဲခြင်းသည် ပုံမှန်အားဖြင့် သားကောင်ကို ကျွန်အဖြစ်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် အကျိုးအမြတ်ရယူရန်ဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၇:၂၇-၂၈, ၃၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

24:7 kidnapping. See Ex. 21:16. In ancient Israel, kidnapping would usually be to gain profit by making the victim a slave (compare Gen. 37:27–28, 36).

 

၂၄:၈ နူန်းရောဂါဖြစ်ပွားခြင်း။ လေဝိရာ ၁၃-၁၄ ကိုကြည့်ပါ။

24:8 outbreak of leprosy. See Lev. 13–14.

 

၂၄:၉ မိရိအံ။ နံပါတ် ၁၂ ကိုကြည့်ပါ။ မည်သူမဆို ထိုသို့သော အရေပြားရောဂါဖြင့် ခံစားရနိုင်သည်။

24:9 Miriam. See Num. 12. Anyone could be afflicted with such a skin disease.

 

၂၄:၁၅ နေ့စဉ်။ ဤသည်မှာ နေ့စဉ်လုပ်ခလစာကို မျှော်လင့်ပြီး လိုအပ်သော နေ့စဉ်အလုပ်သမားများအတွက် သက်ဆိုင်သည်။

24:15 Each day. This applies to day laborers who expect and need their wages every day.

 

၂၄:၁၆ သူ၏ပြစ်မှုကြောင့် သေဒဏ်ပေးရမည်။ အချို့သော ဣသရေလမဟုတ်သော ဥပဒေစနစ်များတွင် လူတစ်ဦးသည် အခြားမိသားစုဝဖင်တစ်ဦးကို ထိခိုက်စေပါက၊ သူ၏မိသားစုဝဖင်တစ်ဦးကို ထပ်တူထိခိုက်စေခြင်းဖြင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးခံရသည်။ အချို့ကိစ္စများတွင် ပြစ်မှုကျူးလွန်သူ၏မိသားစုသည် သူနှင့်အတူ ပြစ်ဒဏ်ခံရသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် လူ့ရာဇဝတ်ဥပဒေစနစ်ဖြင့် ထိုသို့သောပြစ်ဒဏ်များကို တားမြစ်ထားသည် (ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်ပြစ်ဒဏ်ပေးသည့်ကိစ္စများ သို့မဟုတ် ဘုရားသခင်ကို တိုက်ရိုက်ပြစ်မှုကျူးလွန်သည့်ကိစ္စများမပါ)။ နံပါတ် ၁၆:၂၇–၃၃၊ ယောရှု ၇:၂၄–၂၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၁:၃၁ ကို နှိုင်းယှဉ်ပါ၊ ထိုတွင် သားကောင်ထိုးသောနွားပိုင်ရှင်သာ ပြစ်ဒဏ်ခံရပြီး နွားထိုးသူမည်သူမဆို မပါဝင်ပါ။

24:16 put to death for his own sin. In some non-Israelite legal systems, if a man harmed a member of another family, he was punished by having a member of his family harmed in the same way. In other cases, the family of a person who committed an offense could suffer punishment with him. This verse rules out such penalties administered by the human system of criminal law (not including cases in which God administers the penalty or the offense is directly against Him; compare 5:9; Num. 16:27–33; Josh. 7:24–25). Compare Ex. 21:31, where only the owner of a goring ox could be punished, whomever the ox had injured.

 

အခန်းကြီး - ၂၅

၂၅:၁ ဖြောင့်မတ်သူကို ဖြောင့်မတ်စေပြီး ဆိုးယုတ်သူကို အပြစ်ပေးရမည်။ ဤသည်မှာ တရားသူကြီး၊ ဘုရားသခင်အပါအဝင် (၁ ဓမ္မရာဇဝင် ၈:၃၂) တရားစီရင်ပုံဖြစ်သည်။ တရားသူကြီးသည် ခွင့်လွှတ်ခြင်းဖြင့် တရားမျှတမှုကို စွန့်လွှတ်ပြီး ကရုဏာပြရန် မဖြစ်ပေ။ ဘုရားသခင်သည် အပြစ်သားများကို ခွင့်လွှတ်သောအခါ ဖြစ်ပေါ်သည့်အရာနှင့်ပတ်သက်၍ လေဝိရာ ၆:၂၇ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။

25:1 justify the righteous and condemn the wicked. This is how a judge, including God as Judge (1 Kin. 8:32), administers justice. A judge is not to forgive, which would give mercy at the expense of justice. Regarding what happens when God forgives sinners, see note on Lev. 6:27.

 

၂၅:၄ နွားကို ပါးစပ်ပိတ်မထားရပါ။ အလုပ်သမား (ဤကိစ္စတွင် တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်) သည် ၎င်း၏အလုပ်၏ရလဒ်အချို့ကို ရယူပိုင်ခွင့်ရှိသည် (၁ ကောရိန္သု ၉:၉–၁၀၊ ၁ တိမောသေ ၅:၁၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

25:4 not muzzle an ox. A laborer (an animal in this case) has the right to some of the results of his/her labor (compare 1 Cor. 9:9–10; 1 Tim. 5:18).

 

၂၅:၅ ခင်ပွန်း၏အစ်ကိုသည် သူမထံသို့ဝင်ရမည်။ လေဝိရာ ၁၈:၁၆ ရှိ မတော်မတရားပြုကျင့်ခြင်းတားမြစ်ချက်မှ ခြွင်းချက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ သေဆုံးသွားသောအစ်ကို၏အမည်/ဝိသေသလက္ခဏာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် ၎င်း၏ပိုင်ဆိုင်မှုအတွက် အမွေဆက်ခံသူထွက်ပေါ်လာစေရန် ရည်ရွယ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၃၈၊ ရုသ ၄ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဤအိမ်ထောင်ပြုခြင်းသည် မုဆိုးမအတွက် ထောက်ပံ့မှုလည်း ပေးသည်။

25:5 her husband’s brother shall go in to her. An exception to the incest prohibition in Lev. 18:16, for the purpose of producing an heir for the dead brother so that his name/identity would continue through a line of descendants that would inherit his share of property (compare Gen. 38; Ruth 4). This marriage would also provide support for the widow.

 

၂၅:၇ - အကယ်၍ ထိုသူက မလိုလားပါက။ ယောက်ျားခမက်မထိမ်းမြားခြင်း (လယ်ဗရတ်ထိမ်းမြားခြင်း) ကို ပြင်းထန်စွာ အားပေးခဲ့သော်လည်း၊ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သော ညီအစ်ကိုတစ်ဦးသည် ၎င်းကို မလုပ်ရန် အတင်းအကြပ်မလုပ်ခဲ့ပါ။ အိမ်ထောင်ပြုပြီးသားဖြစ်နိုင်သည့် ယောက်ျားတစ်ဦးသည် အိမ်ထောင်များခြင်းကို ခွင့်ပြုထားသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင်ပင် ဇနီးတစ်ဦးထပ်ယူလိုခြင်း မရှိပေ။

25:7 if the man does not want. While brother-in-law (“levirate”) marriage was strongly encouraged, a surviving brother was not forced to do it. Perhaps a man who was already married may not have wished to take another wife, even in a society that tolerated polygamy.

 

၂၅:၁၂ - သူမ၏လက်ကို ဖြတ်ပစ်ရမည်။ ဤဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်သည် ပြင်းထန်သည်၊ အကြောင်းမှာ ထိုအမျိုးသမီးသည် သူမ၏ခင်ပွန်း၏ရန်ပွဲတွင် (သူမ၏ကိုယ်ပိုင်ကာကွယ်ရေးအတွက်မဟုတ်ဘဲ) ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းကြောင့် အခြားယောက်ျားအား သားသမီးမွေးဖွားနိုင်စွမ်းကို ဖျက်ဆီးနိုင်သည့်အန္တရာယ်ရှိပြီး၊ ထိုသူအား ဣသရေလအသင်းတော်တွင် ပါဝင်ခွင့်မှ ဖယ်ထုတ်နိုင်သည် (၂၃:၁ မှတ်ချက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ရန်ပုံးမှုကြောင့်ဖြစ်ပေါ်သော ထိခိုက်ဒဏ်ရာအတွက် လက်စားချေခြင်းဥပဒေ (လေဝိ ၂၄:၁၉-၂၀) သည် ဤကိစ္စတွင် အသုံးမပြုနိုင်ပါ၊ အကြောင်းမှာ အမျိုးသမီးတွင် သက်ဆိုင်ရာ ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများ မရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

25:12 cut off her hand. The penalty for this intervention in her husband’s fight (not for her personal self-defense) is severe, likely because the woman risks injuring the other man in a way that destroys his ability to have children and removes him from participation in the assembly of Israel (compare note on 23:1). The law of retaliation for injury resulting from assault (Lev. 24:19–20) could not apply because a woman lacks the corresponding body parts in this case.

 

၂၅:၁၃ - မတူညီသောအလေးချိန်များ။ ဝယ်ရောင်းရာတွင် အလေးချိန်တိုင်းရာတွင် လိမ်လည်ခြင်း (လေဝိ ၁၉:၃၅-၃၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

25:13 differing weights. To cheat when weighing things to buy or sell (compare Lev. 19:35–36).

 

၂၅:၁၉ - အမာလက်။ ထွက်မြောက်ရာ ၁၇၊ ၁ရာ ၁၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။

25:19 Amalek. Compare Ex. 17; 1 Sam. 15.

 

အခန်းကြီး - ၂၆

၂၆:၂ - မြေကြီးမှထွက်သော ပထမဆုံးသော ထွက်ကုန်အချို့။ အစားအစာပေးသနားခြင်းအတွက် ကျေးဇူးတင်စွာ အသိအမှတ်ပြုရန်။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၃:၁၉၊ ၃၄:၂၆ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။

26:2 some of the first of all the produce of the ground. To gratefully acknowledge His gift of food. Compare Ex. 23:19; 34:26.

 

၂၆:၅ ကျွန်ုပ်၏ဖခင်သည် ဆီးရီးယားလူဖြစ်သည်။ ဤမိန့်ခွန်းသည် ဘုရားသခင်ထံ ဆက်လက်ကျေးဇူးတင်ရန် အားပေးသည်၊ ဣသရေလလူမျိုးများ၏ ဘိုးဘေးများကတည်းက (အာရမ်/ဆီးရီးယားတွင်ရှိခဲ့သူများ၊ ကမ္ဘာဦး ၁၁:၃၁၊ ၂၅:၂၀၊ ၂၇:၄၃၊ ၂၈:၅) ဘုရားသခင်၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများ၊ အီဂျစ်မှ လွတ်မြောက်ရေးနှင့် ကတိထားရာပြည်ကို ပေးအပ်ခြင်းတို့ကို အကျဉ်းချုံးဖော်ပြထားသည်။

26:5 My father was a Syrian. This speech encourages continuing gratitude to the Lord by putting into the mouths of Israelites a summary of God’s blessing on their people since the days of their ancestors (who were in Aram/Syria; Gen. 11:31; 25:20; 27:43; 28:5), followed by His deliverance from Egypt and His gift of the promised land.

 

၂၆:၁၁ ဝမ်းမြောက်ပါ။ သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် စားသောက်ပွဲဖြင့် ဝမ်းမြောက်ရန် (၁၂:၇၊ ၁၂၊ ၁၈၊ ၁၄:၂–၂၇၊ ၁၆:၁၁၊ ၁၄ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

26:11 rejoice. Celebrate by means of a meal at the sanctuary (compare 12:7, 12, 18; 14:26–27; 16:11, 14).

 

၂၆:၁၄ ဝမ်းနည်းနေချိန်တွင် မည်သည့်အရာကိုမျှ မစားခဲ့ပါ။ သေဆုံးသူနှင့် တစ်ခန်းတည်းတွင် ရှိနေသောကြောင့် ထုံကျင်စွဲလမ်းနေသူတစ်ဦးသည် သန့်ရှင်းသောဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ကို ထိမိပါက ဆယ်ဖို့တစ်ဖို့ကို ညစ်ညမ်းစေလိမ့်မည် (နံပါတ် ၁၉:၁၄ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ သေဆုံးသူများအတွက် မည်သည့်အရာကိုမျှ မပေးခဲ့ပါ။ သေဆုံးသွားသော မိဘများ သို့မဟုတ် ဘိုးဘေးများ၏ဝိညာဉ်များကို ကျွေးမွေးရန်၊ ထို့သည်မှာ သာမန်သာသနာဝင်ထုံးတမ်းဖြစ်သည်။

26:14 not eaten any of it when in mourning. If a person who was ritually impure from being in the same room with a dead person (compare Num. 19:14) touched a sacred tithe while taking some of it to eat, he/she would defile the tithe. nor given any of it for the dead. To feed the spirits of dead parents or other ancestors, a common pagan practice.

 

အခန်းကြီး - ၂၇

၂၇:၅ သံထည်ကိရိယာကို မသုံးရပါ။ ထွက်မြောက်ရာ ၂၀:၂၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ သန့်ရှင်းမှုသည် သဘာဝအခြေအနေနှင့် ဆက်နွှယ်သည် (တရားသူကြီးများ ၁၃:၅—“သင်တုန်းဓား မသုံးရပါ” နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

27:5 you shall not use an iron tool. Compare Ex. 20:25. Holiness was associated with the natural state (compare Judg. 13:5—“no razor”).

 

၂၇:၁၂ ဂရိဇိမ်တောင်ပေါ်တွင် ကောင်းကြီးပေးရန်။ ၁၁:၂၉၊ ယောရှု ၈:၃၃–၃၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ရှေခင်မြို့၏တစ်ဖက်တစ်ချက်ရှိ တောင်များပေါ်တွင် ကျိန်ဆိုခြင်းအခမ်းအနားတစ်ခုဖြင့် ဘုရားသခင်၏ ကျိန်ဆိုချက်များကို လိုက်နာရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြသည်။

27:12 on Mount Gerizim to bless. Compare 11:29; Josh. 8:33–35. A covenant ceremony on mountains on each side of Shechem to proclaim blessings for obedience and curses for disobedience would emphasize the need for complying with God’s covenant commands.

 

၂၇:၁၅ ကျိန်ခြင်းခံရမည်။ ဤနေရာတွင်ဖော်ပြထားသော ပြင်းထန်သောပြစ်မှုများသည် ကျမ်းစာဥပဒေတွင် အခြားနေရာများတွင် တားမြစ်ထားသည်။ ၎င်းတို့သည် လျှို့ဝှက်စွာ ကျူးလွန်လေ့ရှိသော်လည်း၊ ကျိန်ခြင်းဆိုသည်မှာ လူ့အသိမှ လွတ်မြောက်သည်ပင်ဖြစ်စေ ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်က ပြစ်ဒဏ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ ကျိန်ဆိုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အခန်း ၂၈–၂၉ ကိုကြည့်ပါ။

27:15 Cursed. Serious offenses listed here are prohibited elsewhere in biblical law. They are often committed secretly, but a curse means that God Himself will surely punish them, even if they escape human detection. See chaps. 28–29 on covenant obedience.

 

အခန်းကြီး - ၂၈

၂၈:၁–၂ အကယ်၍ သင်သည် အလွန်ကြိုးစားလိုက်နာပါက … ဤကောင်းကြီးမင်္ဂလာများအားလုံး။ အခန်း ၅–၂၆ တွင်ဖော်ပြထားသော ဘုရားသခင်ပေးထားသောဥပဒေများပါဝင်သည့် ကျိန်ဆိုချက်၏စည်းကမ်းများကို ဣသရေလလူမျိုးများလိုက်နာပါက အပြုသဘောဆောင်သော အကျိုးဆက်များကို အခန်း ၁–၁၄ တွင်ဖော်ပြထားသည်။ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများတွင် မွေးဖွားနိုင်စွမ်း၊ ချမ်းသာမှု၊ အောင်မြင်မှုနှင့် လုံခြုံမှုတို့ ပါဝင်သည်။ လေဝိရာ ၂၆ ရှိ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများနှင့် ကျိန်ခြင်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်း၏လူမျိုးများအပေါ် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို ပေးအပ်လိုစိတ်ပြင်းပြပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အကြီးမြတ်ဆုံးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရမည် (ဒေသာရာ ၂၈:၁၊ ၁၀၊ ၁၃)၊ ၎င်းတို့၏ချမ်းသာမှုနှင့် အောင်မြင်မှုသည် ဘုရားသခင်၏ ကောင်းမြတ်မှုကို သက်သေပြမည်ဖြစ်ပြီး၊ အခြားလူမျိုးများသည် ဘုရားသခင်ထံသို့ ဆွဲဆောင်ခံရပြီး ၎င်း၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများကို လက်ခံရရှိနိုင်မည် (ကမ္ဘာဦး ၁၂:၂–၃ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ကျိန်ဆိုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၅–၈၊ ၂၄:၃–၈ ကိုကြည့်ပါ။

 28:1–2 if you diligently obey … all these blessings. Vv. 1–14 list positive consequences if the Israelites obey the terms of the covenant, consisting of laws given by God, which are laid out in chaps. 5–26. Blessings include fertility, prosperity, success, and security. Compare the blessings and curses in Lev. 26. God is eager to lavish blessings on His people so that they will be acknowledged as the greatest (Deut. 28:1, 10, 13) and their prosperity and success will testify to His goodness so that other peoples can be drawn to Him and also receive His blessings (compare Gen. 12:2–3). For more on COVENANT obedience, see Ex. 19:5–8; 24:3–8.

 

၂၈:၂ သင့်ထံသို့ ရောက်လာပြီး သင့်ကို လွှမ်းမိုးလိမ့်မည်။ ဆာလံ ၂၃:၆—“ကောင်းမြတ်မှုနှင့် ကရုဏာသည် ကျွန်ုပ်နောက်လိုက်လိမ့်မည်” နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများသည် ၎င်းကို ရှာဖွေလိုက်နာပါက၊ ၎င်း၏ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများသည် ၎င်းတို့ကို လိုက်လံပေးမည် (မဿဲ ၆:၃၃ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ၎င်းတို့သည် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများနှင့် ပျော်ရွှင်မှုကို တိုက်ရိုက်လိုက်လံရှာဖွေရန်မလိုအပ်ပါ။

28:2 come upon you and overtake you. Compare Ps. 23:6—“Goodness and mercy shall follow me.” If God’s people seek and follow Him, His blessings will pursue them (compare Matt. 6:33). They do not need to directly pursue blessings and happiness.

 

၂၈:၁၅ အကယ်၍ သင်သည် မလိုက်နာပါက … ဤကျိန်ခြင်းများအားလုံး။ ဤအခန်း၏ ကျန်ရှိသည့်အပိုင်းတွင် ကျိန်ဆိုချက်၏စည်းကမ်းများကို ဖောက်ဖျက်ခြင်း၏ အနုတ်လက္ခဏာဆောင်သော အကျိုးဆက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းတို့သည် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ကျိန်ခြင်းဆိုင်ရာအပိုင်းသည် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများထက် များစွာပိုရှည်လျားပြီး၊ ဘေးအန္တရာယ်များကို (အခန်း ၁၅–၄၄၊ ၄၅–၅၇၊ ၅၈–၆၈ ဟူ၍ သုံးပိုင်းခွဲ၍) အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။ ကျိန်ခြင်းများတွင် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာမအောင်မြင်မှု၊ ဆင်းရဲမွမ်းမံမှု၊ မိုးခေါင်ရေရှားမှု၊ ရောဂါ၊ ရှုံးနိမ့်မှု၊ စိတ်ပျက်အားလျော့မှု၊ ကြောက်ရွံ့မှု၊ လူသားစားသောက်မှုနှင့် နှင်ထုတ်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများသည် ၎င်းအား သစ္စာမထားပါက၊ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏ သစ္စာဖောက်မှု၊ မိုက်မဲမှုနှင့် ဖျက်ဆီးတတ်သောအပြုအမူကို ထောက်ခံသည့်အလျှင် ၎င်းတို့ကို ကောင်းကြီးပေးရန် သဘာဝအကျိုးဆက်ကို မဖယ်ရှားပေးပါ။ အကယ်၍ သူလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါက၊ ၎င်းတို့၏ ဖျက်ဆီးတတ်သောလမ်းကို အခြားသူများလိုက်လံလုပ်ဆောင်ရန် အားပေးမည်ဖြစ်သည်။ ကျိန်ဆိုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ထွက်မြောက်ရာ ၁၉:၅–၈၊ ၂၄:၃–၈ ကိုကြည့်ပါ။

 28:15 if you do not obey … all these curses. The remainder of the chapter lists negative consequences of breaking the terms of the covenant. These are the opposite of the blessings. The section on curses is much longer than that of the blessings in order to warn against disasters (presented in three groups: vv. 15–44, 45–57, 58–68) in graphic detail. Curses include a frightful array of failure, poverty, drought, sickness, defeat, frustration, fear, cannibalism, and exile. If God’s people are unfaithful to Him, He does not overrule natural cause and effect to bless them. If He did, He would signal approval of their disloyalty, foolishness, and destructive behavior, which would encourage others to follow the same destructive course. For more on COVENANT obedience, see Ex. 19:5–8; 24:3–8.

 

အခန်းကြီး - ၂၉

၂၉:၂–၃၀:၂၀ မောရှေ၏တတိယမိန့်ခွန်းသည် ကတိထားရာပြည်၏ နယ်စပ်တွင် ပြုလုပ်ထားသော ကျိန်ဆိုချက်၏စည်းကမ်းများကို လက်ခံပြီး ထိန်းသိမ်းရန် ဣသရေလလူမျိုးများကို တိုက်တွန်းသည်။

29:2–30:20 Moses’ third speech urges the Israelites to accept and keep the terms of the covenant made with them at the border of the promised land.

 

၂၉:၄ သို့သော် ယနေ့အထိ ဘုရားသခင်သည် သင်တို့အား သိမြင်နိုင်သောနှလုံးကို မပေးခဲ့ပါ။ သို့မဟုတ် “ယနေ့အထိ ဘုရားသခင်သည် သင်တို့အား နားလည်နိုင်သောနှလုံးကို မပေးခဲ့ပါ”။ ဤသည်မှာ ဤအချိန်အထိ ဣသရေလလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့ခံစားခဲ့ရသည့်အရာများ၏ အဓိပ္ပါယ်အပြည့်အဝကို လက်ခံရန် ပွင့်လင်းမှုမရှိခဲ့ကြောင်း ဆိုလိုပုံရသည်။

29:4 Yet the Lord has not given you a heart to perceive … to this very day. Or, “But until today the Lord has not given you a heart to understand.” This seems to mean that until this point the Israelites had not been open to receiving the full meaning of what they had experienced.

 

၂၉:၆ မုန့်မစားခဲ့ပါ။ ဣသရေလသည် ဘုရားသခင်မှ အံ့ဖွယ်ပေးအပ်ထားသော မန္နနှင့် ရေဖြင့် အသက်ရှင်ခဲ့သည် (ထွက်မြောက်ရာ ၁၆–၁၇ စသည်တို့ကို ကြည့်ပါ)။

29:6 not eaten bread. Israel had lived on manna and water miraculously provided by God (Ex. 16–17, etc.).

 

၂၉:၁၅ ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့နှင့် ဤနေရာတွင်မရှိသူ။ ကျိန်ဆိုချက်ဖြင့် ချည်နှောင်ခံရမည့် အနာဂတ်ဣသရေလလူမျိုးများ။

29:15 him who is not here with us today. Future generations of Israelites, who would also be bound by the covenant.

 

၂၉:၁၈ ခါးသောအရာ သို့မဟုတ် သိုးဖြူပင်။ ဤနေရာတွင် “ခါးသော” ဟူသောဟျရူးစကားလုံးသည် အဆိပ်ရှိသောအပင်ဖြစ်သည်။ သိုးဖြူပင်သည် အလွန်ခါးသော်လည်း အဆိပ်မရှိပါ။ ဤနေရာတွင် ဤအသုံးအနှုန်းများသည် ဘုရားသခင်ထံမှ လှည့်ထွက်ပြီး အခြားဘုရားများကို ဝတ်ပြုခြင်း၏ ဖျက်ဆီးတတ်သော နှင့် မနှစ်မြို့ဖွယ်အကျိုးဆက်များကို ကိုယ်စားပြုသည် (၃၂:၃၂–၃၃ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

29:18 bitterness or wormwood. The Hebrew word translated “bitterness” here is a poisonous plant. Wormwood is extremely bitter but nonpoisonous. Here these terms represent the destructive and unpleasant effects of turning away from the Lord to serve other gods (compare 32:32–33).

 

၂၉:၂၃ ဆိုဒုံနှင့်ဂံမိုရာ၊ အဒမာ၊ ဇဗိုင်မ်။ ဆိုဒုံနှင့်ဂံမိုရာ၏ ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာဦး ၁၉ ကိုကြည့်ပါ။ အဒမာနှင့် ဇဗိုင်မ်သည် ၎င်းတို့နှင့်အတူ ဖျက်ဆီးခံရသော အိမ်နီးချင်းမြို့များဖြစ်သည် (ကမ္ဘာဦး ၁၀:၁၉၊ ၁၄:၂၊ ၈၊ ဟောရှဲ ၁၁:၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

29:23 Sodom and Gomorrah, Admah, and Zeboiim. See Gen. 19 concerning the destruction of Sodom and Gomorrah. Admah and Zeboiim were neighboring cities that were destroyed with them (compare Gen. 10:19; 14:2, 8; Hos. 11:8).

 

၂၉:၂၉ ဖွင့်ပြထားသောအရာများသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများသည် ဘုရားသခင်ဖွင့်ပြထားသောအရာများကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရန်၊ သင်ကြားရန်နှင့် လိုက်နာရန် တာဝန်ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားသခင်ဖွင့်ပြမထားသော လျှို့ဝှက်အရာများနှင့်ပတ်သက်၍ အချည်းနှီးသော ထင်မြင်ယူဆချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ရန်မလိုအပ်ပါ (၁ တိမောသေ ၁:၄ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ အချို့သော စကားပြန်များက ၎င်းကျမ်းပိုဒ်သည် လျှို့ဝှက်အပြစ်များ (ဆာလံ ၁၉:၁၂ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ) ကို ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်ပြစ်ဒဏ်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဖွင့်ပြထားသောအပြစ်များ (ယေဇကျေလ ၂၁:၂၄၊ ဟောရှဲ ၇:၁ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ) ကို ဘုရားသခင်၏လူမျိုးများက ပြစ်ဒဏ်ပေးရမည်ဟု ရှင်းပြထားသည်။

29:29 those things which are revealed belong to us. God’s people are responsible for pondering, teaching, and following what God has revealed. They do not need to concern themselves with idle speculation concerning the secret things that He has not revealed (compare 1 Tim. 1:4). Some interpreters have explained this verse as referring to secret sins (compare Ps. 19:12), which God Himself will punish, and open sins (compare Ezek. 21:24; Hos. 7:1), which God’s people are to punish.

 

အခန်းကြီး - ၃၀

၃၀:၁ ဤအရာအားလုံးသည် သင့်ထံသို့ ရောက်လာသောအခါ။ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများနှင့် ကျိန်ခြင်းများသည် အခြေအနေပေါ်မူတည်သည်။ ကျိန်ခြင်းများကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ သို့သော် မောရှေသည် ဣသရေလလူမျိုးများသည် အနာဂတ်တွင် ဘုရားသခင်အား သစ္စာထားရန်မှ လှည့်ထွက်သွားမည်ဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းတို့သည် ပြည့်စုံလိမ့်မည်ဟု မြင်ခဲ့သည်။ အမှန်တကယ်ပင်၊ အခန်း ၂၈ ၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများနှင့် ကျိန်ခြင်းများသည် ကျမ်းစာ၏ကျန်ရှိသောသမိုင်းကို အကျဉ်းချုံးထားသော ပရောဖက်ပြုချက်တစ်ခုကဲ့သို့ဖြစ်သည် (အထူးသဖြင့် တရားသူကြီးများစာအုပ်ကို ကြည့်ပါ)။

30:1 when all these things come upon you. The blessings and curses were conditional. The curses could be prevented. But Moses saw that they would be fulfilled because the Israelites would turn from loyalty to God in the future. Indeed, the blessings and curses of chap. 28 read like a distilled prophecy of the rest of OT history (see esp. the book of Judges).

 

၃၀:၃ သိမ်းသွင်းခြင်း။ ဤအခန်းသည် ကတိထားရာပြည်မှ အနာဂတ်နှင်ထုတ်ခြင်း၊ အဆိုးဆုံးကျိန်ခြင်း (၂၈:၃၆၊ ၄၁၊ ၆၃–၆၈၊ လေဝိရာ ၂၆:၃၃–၃၉ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ) နှင့် နောင်တရသော ရှင်သန်သူများကို ကရုဏာနှင့် ခွင့်လွှတ်သောဘုရားသခင်မှ ပြန်လည်ထူထောင်ပေးမည်ဖြစ်သည် (လေဝိရာ ၂၆:၄၀–၄၅ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ နောက်ပိုင်းပရောဖက်များ၏ သတင်းစကားများစွာသည် ဤအကြောင်းအရာများကို အသေးစိတ်ဖော်ပြပြီး ၎င်းတို့၏ခေတ်ကာလ၏လူမျိုးများအား သတိပေးချက်နှင့် မျှော်လင့်ချက်များကို အသုံးချသည်။

30:3 captivity. This chapter prophesies a future exile from the promised land, the ultimate curse (28:36, 41, 63–68; compare Lev. 26:33–39), and restoration of repentant survivors by their merciful and forgiving Lord (compare Lev. 26:40–45). Many messages of later prophets elaborate on these themes and apply their warning and hope to the people of their day.

 

၃၀:၂၀ သူသည် သင်၏အသက်ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်သည် သူဖန်ဆင်းထားသော အသက်ကို ထိန်းသိမ်းပေးသည် (ဆာလံ ၁၄၅:၁၅–၁၆; ဒံယေလ ၅:၂၃—“သင်၏အသက်ရှူမှုကို သူ၏လက်ထဲတွင် ကိုင်ဆောင်ထားသောဘုရား” နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ထို့ကြောင့် သင်၏အသက်ထိန်းသိမ်းသူကို ချစ်ခြင်း၊ နာခံခြင်းနှင့် စွဲကိုင်ခြင်းသည် အနက်ရှိသည်။

30:20 He is your life. God sustains the life that He has created (compare Ps. 145:15–16; Dan. 5:23—“the God who holds your breath in His hand”). So it makes sense to love, obey, and cling to one’s Life-Support.

 

အခန်းကြီး - ၃၁

၃၁:၁–၃၄:၁၂ ဤအခန်းများသည် မောရှေ၏သေဆုံးမှု (အခန်း ၃၄) ကို မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး၊ သူ၏ထွက်ခွာမှုအတွက် လူများကို ပြင်ဆင်ရန် သူ၏နောက်ဆုံးခြေလှမ်းများကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

31:1–34:12 These chapters conclude Deuteronomy by recording Moses’ death (chap. 34), preceded by his final steps to prepare the people for his departure.

 

၃၁:၂ အပြင်သို့ထွက်သွားခြင်းနှင့် ပြန်လာခြင်း။ ခေါင်းဆောင်မှုတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ရန် (၁ရာ ၃:၇; ၂ရာ ၁:၁၀ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

31:2 go out and come in. To perform tasks of leadership (compare 1 Kin. 3:7; 2 Chr. 1:10).

 

၃၁:၉ ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် အကြီးအကဲများထံသို့ အပ်နှံခဲ့သည်။ ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် အကြီးအကဲများသည် ဘုရား၏ညွှန်ကြားချက်များကို ထိန်းသိမ်းရန်၊ သင်ကြားရန်နှင့် လူများကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဦးဆောင်ရန် တာဝန်ရှိသည်။

31:9 delivered it to the priests … and to all the elders. The priests and elders would be responsible for preserving, teaching, and leading the people in implementing the divine instructions.

 

၃၁:၁၀ လွတ်မြှောက်ရာနှစ်တွင်၊ တဲတော်ပွဲတွင်။ ဤပွဲတော်အခါသမယတွင် ဣသရေလလူများ များစွာသည် သန့်ရှင်းရာဌာနတွင် စုဝေးကြမည်။ ၎င်းတို့သည် ခုနစ်နှစ်ကုန်လွန်သောအခါ လွတ်မြှောက်ခြင်းကြောင့် အကြွေးများမှ လွတ်မြှောက်ပြီး၊ တဲတော်ပွဲသည် ရိတ်သိမ်းရာသီအဆုံးတွင် ရောက်ရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့၏သီးနှံများအတွက် စိုးရိမ်မှုမရှိတော့ပေ (၁၆:၁၃–၁၅ ကိုကြည့်ပါ)။ ထို့ကြောင့် ဤအချိန်သည် လူများအနေဖြင့် ဘုရား၏ညွှန်ကြားချက်များကို ပြန်လည်နားလည်ရန် အာရုံစိုက်ရန် အကောင်းဆုံးအချိန်ဖြစ်သည်။

31:10 in the year of release, at the Feast of Tabernacles. On this festival occasion, a large number of Israelites would gather at the sanctuary. They would be free from debts, due to the release at the end of seven years (see chap. 15) and from concern about their crops, because the Feast of Tabernacles came at the end of the harvest season (see 16:13–15). So this was the best time for the people to focus on renewing their understanding of God’s instructions.

 

၃၁:၁၄ ခန့်အပ်ခြင်း။ ဟေဗြဲစကားလုံးသည် စာသားအရ “အမိန့်ပေးသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ညွှန်ကြားခြင်း သို့မဟုတ် အမိန့်ပေးခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ဤအခြေအနေတွင် ၎င်းသည် “ခန့်အပ်ခြင်း/တာဝန်ပေးခြင်း” ကို ဆိုလိုသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၃ ကိုလည်း ကြည့်ပါ)။ တောလည်ရာ ၂၇:၁၈–၂၃ တွင် မောရှေသည် ယောရှုကို သူ၏တွဲဖက်ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ခန့်အပ်ရန် ရိုးရှင်းသောအခမ်းအနားတစ်ခုကို ဖော်ပြထားသည်။ ယခုအခါ မောရှေသည် ယောရှုအား ခေါင်းဆောင်မှုအာဏာအပြည့်အဝ လွှဲပြောင်းပေးအပ်သည်။

31:14 inaugurate. The Hebrew verb means literally “command,” that is, instruct or give an order. In this context it means to “commission/charge him” (see also v. 23). Num. 27:18–23 describes a simple ceremony by which Moses had commissioned Joshua to serve as his co-leader (Num. 27:18–23). Now Moses was turning over the full reins of leadership to Joshua.

 

၃၁:၁၆ နတ်ဘုရားများနှင့် မတရားသောဆက်ဆံမှုပြုမည်။ ဣသရေလလူများသည် ကာနာန်ပြည်သို့မဝင်မီ ပင်၊ အနာဂတ်တွင် ၎င်းတို့သည် အခြားနတ်ဘုရားများကို ကိုးကွယ်ခြင်းဖြင့် ဘုရား၏ပဋိညာဉ်ကို ဖောက်ဖျက်မည်ဟု သခင်ဘုရားက ဟောကိန်းထုတ်ခဲ့သည်။ ဝိညာဉ်ရေးရာ “မတရားသောဆက်ဆံမှု” နှင့်ပတ်သက်၍ တောလည်ရာ ၂၅:၁; တရားသူကြီး ၂:၁၇ မှတ်ချက်များကို ကြည့်ပါ။

31:16 play the harlot with the gods. Even before the Israelites entered Canaan, the Lord predicted that in the future they would break His covenant by worshiping other gods. Regarding spiritual “harlotry,” see notes on Num. 25:1; Judg. 2:17.

 

၃၁:၂၆ သေတ္တာဘေးတွင်ထားပါ။ ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဒုတိယဓမ္မကျမ်း၏ အဓိကအပိုင်းဖြစ်သော ပညတ္တိကျမ်းစာအုပ်ကို ဣသရေလလူများအပေါ် သက်သေအဖြစ် သေတ္တာဘေးတွင် ထားရှိရမည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၄–၂၆)။ ဆိုလိုသည်မှာ ကျမ်းစာလိပ်သည် ဘုရားနှင့်လူသားတို့၏ ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေး၏ အသေးစိတ်စည်းမျဉ်းများနှင့် မူများကို သက်သေအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီး၊ လူများသည် ၎င်းအတွက် တာဝန်ခံရမည်။ သေတ္တာထဲတွင် ပညတ္တိဆယ်ပါးပါသော ကျောက်သားပြားများပါရှိသည် (၁၀:၁–၅)၊ ၎င်းသည် ပဋိညာဉ်၏ အဓိကစာရွက်စာတမ်းဖြစ်သည်။

31:26 put it beside the ark. The priests were to deposit the Book of the Law, consisting of the bulk of Deuteronomy, beside the ark as a witness against the Israelites (vv. 24–26). This means that the scroll served as proof of the detailed terms and principles of the divine-human covenant relationship, for which the people were accountable. The ark contained the tablets of the Ten Commandments (10:1–5), the primary covenant document.

 

အခန်းကြီး - ၃၂

၃၂:၁ အို မိုးကောင်းကင်တို့၊ နားထောင်ကြလော့။ ဤသည်မှာ မောရှေ၏သီချင်း (ကဗျာဖွဲ့ထားပြီး တပြိုင်နက်ဖော်ပြထားသော စကားစုများဖြင့်) ၏အစဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ဣသရေလလူများအား ၎င်းတို့၏ဘုရားနှင့် ပဋိညာဉ်ဆက်ဆံရေးကို သတိပေးရန်ဖြစ်သည် (၃၁:၁၉–၂၁)။

32:1 Give ear, O heavens. This is the beginning of Moses’ song (in poetry, with parallel expressions), which was to remind the Israelites of their covenant relationship to God (31:19–21).

 

၃၂:၄ ကျောက်ဆောင်။ ကြီးမားသောကျောက်ခဲ သို့မဟုတ် ကျောက်တောင်သည် ဘုရားသခင်အား အကာအကွယ်အဖြစ် သင်္ကေတပြုသည် (အခန်းကဏ္ဍ ၁၅, ၃၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

32:4 Rock. A large rock or rocky hill, symbolizing God as protection (compare vv. 15, 37).

 

၃၂:၅ ဖောက်ပြန်ပြီး ယုတ်မာသောမျိုးဆက်။ ဘုရားသခင်နှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့် ဣသရေလသည် ယုံကြည်မရဖြစ်ပြီး သစ္စာမရှိပေ။

32:5 perverse and crooked generation. In contrast to God, Israel is unreliable and faithless.

 

၃၂:၈ ဣသရေလသားတို့၏အရေအတွက်အလိုက်။ ဤသည်မှာ ခက်ခဲသောစကားစုဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ လူသားမျိုးနွယ်ကို နိုင်ငံများအဖြစ် ခွဲခြားချိန်တွင် ဣသရေလပင် မရှိခဲ့ပေ (ကမ္ဘာဦး ၁၀–၁၁)။ ကုမ္မာန်မှ စာမူတစ်ခုအပေါ်အခြေခံ၍ ပိုမိုကောင်းမွန်သောဖတ်ရှုမှုမှာ “ဘုရား၏သားတို့၏အရေအတွက်အလိုက်” ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဂရိစက်တင်ဘာသာပြန်ကျမ်း၏ “… ဘုရား၏ကောင်းကင်တမန်များ” နောက်ကွယ်တွင်ရှိပုံရသည်။ သို့သော် “ဘုရား၏သားများ” သည် ဘုရားဖန်ဆင်းထားသော သတ္တဝါများသာဖြစ်သည် (ယောဘ ၁:၆; ၂:၁; ၃၈:၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ကမ္ဘာဂြိုဟ်၏အခြေအနေတွင် ၎င်းတို့သည် လူသားများဖြစ်မည် (ကမ္ဘာဦး ၆:၂, ၄; လုကာ ၂၀:၃၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ထိုသို့ဆိုလျှင် ဒုတိယဓမ္မကျမ်း ၃၂:၈ ၏အယူအဆမှာ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့၏အရေအတွက်အလိုက် ကမ္ဘာ့ပထဝီဆိုင်ရာအပိုင်းများကို လူမျိုးစုများထံ မျှတစွာ ခွဲဝေပေးခဲ့သည်ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်မည် (တောလည်ရာ ၂၆:၅၄; ၃၃:၅၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

32:8 According to the number of the children of Israel. This is a difficult phrase because Israel did not even exist when humanity was divided into nations (Gen. 10–11). Based on a manuscript from Qumran, a better reading is: “according to the number of the children of God.” This appears to be the reading behind the Greek Septuagint translation: “… angels of God.” However, “children of God” are simply beings created by God (compare Job 1:6; 2:1; 38:7). In the context of Planet Earth, they would be human beings (compare Gen. 6:2, 4; Luke 20:36). If so, the idea of Deut. 32:8 would be that God fairly distributed geographic portions of the world to various people groups according to their numbers (compare Num. 26:54; 33:54).

 

၃၂:၁၀ သူ၏မျက်လုံး၏မျက်ကျစ်သား။ သူၤမျက်လုံး၏မျက်ကျစ်သား။

32:10 apple of His eye. Pupil of His eye.

 

၃၂:၁၁ ဝဲလည်ဝဲလည်။ ကမ္ဘာဦး ၁:၂ တွင် ဖန်ဆင်းခြင်းအခါ၌ ဘုရား၏ဝိညာဉ်သည် ရေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ဝဲလည်ဝဲလည်ရွေ့လျားနေသည်ကို ဖော်ပြရန် တူညီသော ဟေဗြဲစကားရပ်ကို ကြည့်ပါ။

32:11 Hovers. See the same Hebrew expression in Gen. 1:2 to describe the Spirit of God hovering over the surface of the water at Creation.

 

၃၂:၁၅ ယေရှုရုန်သည် ဝဖြိုးလာပြီး ကန်ကျောက်ခဲ့သည်။ “ယေရှုရုန်” ဟူသောနာမည်သည် “ဖြောင့်မတ်သူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိပြီး၊ ဘုရားသခင်ကဲ့သို့ အကျင့်စာရိတ္တအရ “ဖြောင့်မတ်သည်” (အခန်းကဏ္ဍ ၄)။ ယေရှုရုန်သည် ဣသရေလကို ရည်ညွှန်းသော်လည်း၊ ထိုလူမျိုးသည် ၎င်း၏နာမည်နှင့်မထိုက်တန်စွာ ပုန်ကန်ခြင်းဖြင့် စိတ်ပျက်စရာဖြစ်သည် (ဟေရှာယ ၅:၂ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

32:15 Jeshurun grew fat and kicked. The name “Jeshurun” means “Upright One,” like God, who is morally “upright” (v. 4). Jeshurun refers to Israel, but the nation is a disappointment (compare Is. 5:2) by rebelling, not living up to its name.

 

၃၂:၁၇ နတ်ဆိုးများကို ယဇ်ပူဇော်ခဲ့သည်။ အခန်းကဏ္ဍ ၄:၃၅ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ။

32:17 sacrificed to demons. See note on 4:35.

 

၃၂:၂၁ လူမျိုးမဟုတ်သူ … မိုက်မဲသောလူမျိုး။ ဘုရား၏လူများ၏ရန်သူများဖြစ်ပုံရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မိုက်မဲသော ဣသရေလ (အခန်းကဏ္ဍ ၆) ကို အောင်နိုင်နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် မိုက်မဲသော ရိုင်းစိုင်းသူများဖြစ်သည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၈ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ရှင်ပေါလုသည် ဤအခန်းကဏ္ဍကို ဧဝံဂေလိသတင်းကို တပါးအမျိုးသားများထံ တိုက်ရိုက်သွားရောက်ခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်စေသည် (ရောမ ၁၀:၁၉; ရောမ ၁၁:၁၁, ၁၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

32:21 not a nation … a foolish nation. Apparently enemies of God’s people, who could overcome foolish Israel (v. 6) even though they are foolish barbarians (compare v. 28). Paul applies this verse to the gospel going directly to the Gentiles (Rom. 10:19; compare Rom. 11:11, 14).

 

၃၂:၂၇ ရန်သူ၏ဒေါသကို ကြောက်ရွံ့သည်။ ဤတွင် သခင်ဘုရား၏ “ကြောက်ရွံ့မှု” သည် ဣသရေလလူမျိုးအား လုံးဝပျက်စီးသွားပါက နိုင်ငံများအကြား သူၤဂုဏ်သတင်းအတွက် စိုးရိမ်မှုဖြစ်သည်၊ မဟုတ်လျှင် ၎င်း၏ရန်သူများသည် ၎င်းတို့ကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်ဟု ဂုဏ်ယူပြီး ၎င်း၏ဘုရား၏အားနည်းမှုကို ၎င်း၏အနှံ့အပြစ်အဖြစ် ယူဆမည်ကို စိုးရိမ်သည် (၉:၂၈; ထွက်မြောက်ရာ ၃၂:၁၂; တောလည်ရာ ၁၄:၁၃–၁၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

32:27 feared the wrath of the enemy. The Lord’s “fear” here is concern for His reputation among the nations if Israel should be completely wiped out, lest her enemies take credit for destroying her and regard her fate as indicating God’s weakness (compare 9:28; Ex. 32:12; Num. 14:13–16).

 

၃၂:၃၅ အပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်း။ ရန်ငြှိုးဖွဲ့ခြင်းမဟုတ်သော မျှတသောပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်း။

32:35 Vengeance. Just retribution, not revenge.

 

၃၂:၃၆ သူလူများကို တရားစီရင်မည်။ တရားသူကြီးများစာအုပ်တွင်ကဲ့သို့ သူၤလူများအတွက် တရားမျှတမှုကို ကယ်တင်ခြင်းဖြင့် ရယူပေးမည် (တရားသူကြီးများစာအုပ်၏မိတ်ဆက်၊ “အကြောင်းအရာနှင့်အကြောင်းအမျိုးမျိုး” ကိုကြည့်ပါ)။

32:36 judge His people. Gaining justice for His people through deliverance, as in the book of Judges (see Introduction to Judges, “Content and Themes”).

 

၃၂:၃၈ ၎င်းတို့ထလာပြီး သင်တို့ကို ကူညီစေလော့။ တရားသူကြီး ၁၀:၁၄ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ။

32:38 Let them rise and help you. Compare Judg. 10:14.

 

၃၂:၄၃ သူၤပြည်နှင့် သူလူများ။ သို့မဟုတ် “… သူၤလူများ၏ပြည်”။ ဆိုလိုသည်မှာ ဘုရားသခင်သည် ဣသရေလလူများ၏အပြစ်များကို ၎င်းတို့၏ပြည်မှ သန့်စင်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ထိုပြည်တွင် နေထိုင်နိုင်မည် (အခန်းကဏ္ဍ ၂၁:၁ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ)။

32:43 His land and His people. Or “… the land of His people.” Apparently this means that God would purge the Israelites’ sins from their land, so that they could live in it (compare note on 21:1).

 

အခန်းကြီး - ၃၃

၃၃:၁ ကောင်းကြီးပေးခြင်း။ ဤတွင် မောရှေသည် ဣသရေလအနွယ်များတစ်ခုစီကို ကောင်းကြီးပေးသည် (ကမ္ဘာဦး ၄၉ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)၊ ရှိမောင်အနွယ်မှလွဲ၍ ၎င်း၏ပိုင်နက်သည် ယုဒအနွယ်၏ပိုင်နက်အတွင်းတွင် ဖြစ်မည် (ယောရှု ၁၉:၁–၉; ကမ္ဘာဦး ၄၉:၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ မောရှေသည် ၎င်းတို့၏ပိုင်နက်များ၏တည်နေရာအလိုက် ပထဝီအစီအစဉ်ဖြင့် အနွယ်များကို ကောင်းကြီးပေးခဲ့ပြီး၊ ရူဗင်အနွယ်မှ စတင်ခဲ့သည်၊ ၎င်းသည် ကောင်းကြီးပေးချိန်တွင် ဣသရေလလူများ စခန်းချထားသောနေရာဖြစ်သည်။

33:1 blessing. Here Moses blesses each of the Israelite tribes (compare Gen. 49), except for Simeon, whose territory was to be within that of Judah (Josh. 19:1–9; compare Gen. 49:7). Moses blessed the tribes in a geographic order according to the location of their territories, beginning with that of Reuben, where the Israelites were camped when the blessing was given.

 

၃၃:၂ သန့်ရှင်းသူသောင်းပေါင်းများစွာနှင့်အတူ။ သို့မဟုတ် “သန့်ရှင်းသူများစွာထံမှ”၊ ကောင်းကင်ဘုံရှိ မရေမတွက်နိုင်သော သန့်ရှင်းသူများကို ရည်ညွှန်းပြီး၊ ၎င်းတို့ထံမှ သူလာခဲ့သည် (၁ရာ ၂၂:၁၉; ဒံယေလ ၇:၁၀ နှင့်နှိုင်းယှဉ် ပါ၊၊

33:2 with ten thousands of saints. Or, “from myriads of holy ones,” referring to the innumerable holy beings in heaven, from where He came (compare 1 Kin. 22:19; Dan. 7:10).

 

၃၃:၈ သုမိမ်နှင့် ဥရိမ်။ ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်မင်းကြီးဝတ်ဆင်သော ရင်ဖုံးတွင် ထည့်ထားသော သန့်ရှင်းသောအမွှေးများဖြစ်ပြီး ဣသရေလအတွက် ဘုရား၏လမ်းညွှန်မှုပေးရန် အသုံးပြုသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၂၈:၃၀—“ဥရိမ်နှင့်သုမိမ်”; တရားသူကြီး ၁:၁ မှတ်ချက်ကို ကြည့်ပါ)။

33:8 Thummim … Urim. Sacred lots carried in the breastplate worn by the high priest and used to provide divine guidance for Israel (Ex. 28:30—“Urim … Thummim”; compare note on Judg. 1:1).

 

၃၃:၉ ၎င်းညီအစ်ကိုများကိုလည်း အသိမပေးခဲ့။ လေဝိသားများသည် ၎င်းတို့ၤရုပ်တုကိုးကွယ်သော ဆွေမျိုးများကို ကွပ်မျက်ခဲ့စဉ် ဘုရားသခင်အား သစ္စာရှိမှုကို ပြန်လည်သတိရစေသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃၂:၂၅–၂၉)။

33:9 Nor did he acknowledge his brothers. Recalling the Levites’ loyalty to God when they executed their idolatrous relatives (Ex. 32:25–29).

 

၃၃:၁၀ ယာကုပ်ကို သင်ကြားပေးသည်။ ယဇ်ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဝတ်ပြုခေါင်းဆောင်များအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရုံသာမက ဆရာများလည်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရားညွှန်ကြားချက်များကို ဘဝရှုထောင့်များစွာနှင့်ပတ်သက်၍ ထိန်းသိမ်းရန်၊ လိုက်နာရန်၊ စီမံရန်နှင့် လက်ဆင့်ကမ်းရန် တာဝန်ရှိသည် (၂၄:၈ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။

33:10 teach Jacob. In addition to serving as worship leaders, the priests were teachers. They were responsible for preserving, following, administering, and passing on the Lord’s instructions regarding many aspects of life (compare 24:8).

 

၃၃:၁၆ ချုံပုတ်ထဲတွင် နေထိုင်သူ။ မောရှေထံသို့ ဘုရားပထမဆုံးပေါ်ထွန်းမှုကို ရည်ညွှန်းသည် (ထွက်မြောက်ရာ ၃)။

33:16 who dwelt in the bush. Referring to God’s first appearance to Moses at the burning bush (Ex. 3).

 

၃၃:၂၅ သင်ၤဖိနပ်သည် သံနှင့်ကြေးဝါဖြစ်ရမည်။ သို့မဟုတ် “သင်တံခါးတိုင်များသည် သံနှင့်ကြေးဝါဖြစ်ပါစေ” (နေဟမိ ၃:၃, ၆—ယေရုဆလင်တံခါးတိုင်များကို နှိုင်းယှဉ်ပါ)၊ လုံခြုံရေးကို ရည်ညွှန်းသည်။

33:25 Your sandals shall be iron and bronze. Or, “May your gate bolts be iron and bronze” (compare Neh. 3:3, 6—gate bolts of Jerusalem), referring to security.

 

၃၃:၂၆ သင်တို့ကို ကူညီရန် မိုးကောင်းကင်ကို စီးနင်းသည်။ ၂ရာ ၂၂:၁၁; ဆာလံ ၆၈:၄, ၃၃; ၁၀၄:၃; ဟေရှာယ ၁၉:၁ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ။ ဣသရေလမဟုတ်သော စာပေများတွင်လည်း အချို့သောနတ်ဘုရားများ (ဥပမာ ဗာလ) သည် လေထုထဲတွင် စီးနင်းသည်ဟု ဖော်ပြသည်။

33:26 rides the heavens to help you. Compare 2 Sam. 22:11; Ps. 68:4, 33; 104:3; Is. 19:1. Non-Israelite literature similarly refers to some gods (such as Baal) riding through the air.

 

အခန်းကြီး - ၃၄

၃၄:၁ နီဗောတောင်၊ ပိသဂါထွတ်ဖျားသို့။ နီဗောတောင်သည် အဗာရိမ်တောင်တန်းမြောက်ပိုင်းရှိ ပိသဂါတောင်တန်းထွတ်ဖျားဖြစ်ပြီး၊ သေမင်းပင်လယ်အရှေ့ဘက်နှင့် မောဘပြည်မြေပြန့်ဒေသၤအနောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည် (၃:၂၇; ၃၂:၄၉; တောလည်ရာ ၂၇:၁၂ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ နီဗောသည် ယော်ဒန်ချိုင့်ဝှမ်းတောင်ပိုင်းကို ဖြတ်ကြည့်နိုင်သည်။ ဤနေရာမှ ယော်ဒန်မြစ်ကိုဖြတ်ကာ ဣသရေလပြည်ကို မြင်နိုင်သည်။ သူ့ကိုပြသည်။ မောရှေသည် ကာနာန်ပြည်ကို မြင်ရခြင်းဖြင့် တစိတ်တပိုင်း ခံစားခွင့်ရခဲ့သည် (ဒုတိယဓမ္မကျမ်း ၃:၂၅, ၂၇ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ ဘုရားသခင်သည် နီဗောတောင်မှ ကာနာန်ပြည်အချို့အစိတ်အပိုင်းများကို ဖုံးကွယ်ထားသော တောင်များကိုကျော်လွှားမြင်နိုင်ရန် သူ့ကို စွမ်းပကားပေးခဲ့ပုံရသည်။

34:1 Mount Nebo, to the top of Pisgah. Mount Nebo is a peak in the Pisgah mountain chain at the northern part of the Abarim range, east of the Dead Sea and on the western side of the Moabite plateau (compare 3:27; 32:49; Num. 27:12). Nebo overlooks the southern part of the Jordan valley. From here it is possible to see across the Jordan to the land of Israel. showed him. Moses was allowed to partially experience Canaan by seeing it (compare Deut. 3:25, 27). Apparently God enabled him to see beyond the mountains that block the view of parts of the promised land from Mount Nebo.

 

၃၄:၆ သူ့ကိုသင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သည်။ အာရုန်လည်း တောင်တစ်တောင် (ဟောရတောင်) တွင် သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ လူထုနှင့်ဝေးကွာပြီး ဘုရားနှင့်နီးကပ်စွာရှိခဲ့သော်လည်း၊ ထိုအချိန်တွင် မောရှေနှင့် အာရုန်သား ဧလျာဇာတို့ ရှိခဲ့သည် (တောလည်ရာ ၂၀:၂၈)။ မောရှေသည် ဘုရားမှလွဲ၍ သူ့ကိုသင်္ဂြိုဟ်ရန် မည်သူမျှမရှိဘဲ တစ်ဦးတည်းသေဆုံးခဲ့သည်။ ဤသင်္ဂြိုဟ်မှုသည် ဘုရားနှင့်ထူးခြားစွာနီးကပ်သော ခေါင်းဆောင်အတွက် သခင်ဘုရားထူးခြားသောဂရုစိုက်မှုကို ပြသသည်။ မောရှေသင်္ဂြိုဟ်ရာ နီဗောတောင်ပေါ်တွင်မဟုတ်ဘဲ၊ ဣသရေလလူများ စခန်းချထားသော ချိုင့်ဝှမ်းတွင် ဘုရားသည် သူ့ကို သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့သည် (၃:၂၉; ၄:၄၆ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါ)။ သူသင်္ချိုင်းကို လျှို့ဝှက်ထားခြင်းသည် လူများအား ၎င်းကို ကိုးကွယ်ရာနေရာအဖြစ်မပြုလုပ်ရန် ဖြစ်နိုင်သည်။ သစ်တော်သစ်ကျမ်းတွင် မောရှေၤရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းကို ဖော်ပြသည် (မဿဲ ၁၇:၃; ယုဒ ၉)။

34:6 buried him. Aaron had also died on a mountain (Mount Hor), away from the community and close to God, but Moses and Eleazar (Aaron’s son) were with him at the time (Num. 20:28). Moses died alone, with nobody to bury him but God. This burial shows the Lord’s special care for the leader who was uniquely close to Him. Rather than burying Moses on Mount Nebo, where the Israelites would have expected to find his grave, God buried him somewhere in the valley where the Israelites were camping (compare 3:29; 4:46). Keeping his grave a secret may have been to prevent people from making it a place of worship. The NT speaks of Moses’ resurrection (Matt. 17:3; Jude 9).

 

၃၄:၇ ၎င်းၤသဘာဝစွမ်းအားလျော့မသွားခဲ့။ မောရှေလန်းဆန်းမှု/တက်ကြွစွမ်းအားသည် မထွက်ပြေးခဲ့ဘဲ (စာသားအရ “ထွက်ပြေး” မသွားခဲ့)၊ ၎င်းသည် တောင်တက်နိုင်သည်ဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းၤစွမ်းအားသည် သူငယ်ရွယ်စဉ်ကဲ့သို့ မတူညီခဲ့ပေ (၃၁:၂)။

34:7 nor his natural vigor diminished. Moses’ freshness/vital force had not departed (literally, “fled”), as shown by the fact that he could climb a mountain, although his vigor was not the same as when he was younger (31:2).

 

၃၄:၁၀ ထာဝရဘုရားသည် မျက်နှာချင်းဆိုင်၍ သိတော်မူ၏။ မောရှေ၏ ဘုရားသခင်ထံ ထူးခြားသော ချဉ်းကပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ တောကျမ်း ၁၂:၆–၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။

34:10 the Lord knew face to face. Compare Num. 12:6–8 regarding Moses’ unique access to God.[1]

 

---

 

ဂျွန်အဲလ် ဒိုင်ဘဒါလ်၊ အယ်ဒီတာ၊ အန်ဒရူးစတဒီဘိုင်ဘယ်လ်မှတ်စုများ (ဘယ်ရီယန်စပရင်း၊ အမ်အိုင်: အန်ဒရူးယူနီဗာစီတီပရက်စ်၊ ၂၀၁၀)၊ ၂၁၇–၂၆၁။

[1] Jon L. Dybdahl, ed., Andrews Study Bible Notes (Berrien Springs, MI: Andrews University Press, 2010), 217–261.